Barda guide

Bərdə rayonu haqqında ümumi General Information about 1
məlumat
Barda
Bərdə - Azərbaycanda rayon
Ərazisi - 957km2 Barda - region in Azerbaijan
Əhalisi - 153.100 nəfər Territory - 957 km2

Coğrafi mövqeyi The population - 153.100

Bərdə şəhəri ölkənin mərkəzi Geography

hissəsindədir: 400 25ı şimal enliyin- Barda city is in the central part
də və 470 05ı şərq uzunluğunda,
Kür-Araz ovalığında, dəniz səviyyə- of country-400.25 is in the north wide
sindən 87 metr yüksəklikdə, Qarabağ and 470.05 is in the east longitude, is
düzünün mərkəzində yerləşir. situated in Kur-Araz Plain, at height
of 87 metres from sea level, in the
Rayon qərbdən Tərtər rayonu, center of Garabagh lowland.
şimaldan Yevlax şəhəri, şimal-şərq-
dən və şərqdən Ağdaş rayonu və cə- Region having the same border
nub-şərqdən Zərdab rayonu ilə Kür with Tartar region from west, Yev-
çayı boyunca, cənubdan Ağdam və lakh city from north, Aghdash region
Ağcabədi rayonları ilə həmsərhəddir from north-east and east and Zardab
region from south-east along the
Rayonun səthi az meyilli və dal- Kur River, Aghdam and Aghjabadi
ğalı düzənlikdir, antropogen siste- regions from south.
minin çöküntüləri ilə örtülüdür. Gil,
çınqıl və qum yataqları var, Muğanlı Surface of region is less inclined
kəndi yaxınlığında müalicəvi əhə- and wavy plain, is covered by deposits
miyyətə malik təbii bulaq var. of anthropogenic system. There are
clay, gravel and sand beds, and natural
Əsasən boz və boz çəmən spring having medicinal importance in
torpaqları yayılmışdır. Təbii bitki ör- the nearness of Mughanli Village.
tüyü, əsasən, quru çöl və yarımsəhra
tiplidir. Kür çayı sahilində seyrək Annual rainfall is 250-350 mm.
Tuqay meşələri (7,3 min hektar) var. Mainly gray and gray-grass soils
spread. Natural plant cover is typi-
cally dry field and semidesert. Sparse
Riparian woods (7, 3 thousand ha)
are along the bank of Kur River.

Tarixi History

Bərdə rayonu 8 avqust 1930-cu ildə Barda region was created on 8 Au-
təşkil olunmuşdur. Kür-Araz ovalığının gust 1930. It is situated in north-west part
şimal-qərb hissəsində yerləşir. of Kur-Araz Lowland.

Rayonun mərkəzi olan Bərdə şəhəri Barda city, the centre of the region is
təkcə Azərbaycanın deyil, bütövlükdə the oldest settlement of not only Azerba-
Yaxın Şərqin ən qədim yaşayış mərkəz- ijan, but Near East in general. This fact
lərindəndir. Bunu arxeoloji qazıntılar is proved by materials revealed during
zamanı tapılmış materiallar, o cümlədən archaeological excavations, including coins
Makedoniyalı İsgəndər, Arakilər və belonged to the time of Alexander of Ma-
Roma imperatoru Avqust dövrünə aid cedonia, Arakyds and Roman emperor Au-
pullar sübut edir. Əldə edilmiş mənbələr gust. The obtained sources indicate Barda’s
Bərdənin hələ e.ə. mövcud olan ölkələrlə collaboration with countries existed B.C.
əlaqəsi olduğunu göstərir.
Arabian historian Belazuri (9th cen-
Ərəb tarixçisi Belazüri (IX əsr) Bər- tury) notified that Barda was established
dənin Sasani hökmdarı I Qubadın (483- during the time of Sasanyds sovereign
531), İran tarixçisi Həmdullah Qəzvini I Gubad (483-531), Iranian historian Ham-
(XIV əsr) Makedoniyalı İsgəndərin (e.ə. dullah Gazvini (14th century) informed
336-323) dövründə salındığını bildirmiş- that it was established during the time of
dir. Movses Kalankatlının məlumatına Alexander of Macedonia (B.C. 336-323).
görə, Bərdə Alban hökmdarı II Vaçe döv- According to the information given by
ründə Firuzin (459-484) göstərişi ilə salın- Moses Kalankatli Barda was established
mışdır. Bu dövrdə Bərdənin adı “Firuza- during the time of II Vache by instructions
bad” olmuşdur. “Kitabi-Dədə Qorqud” of Firuz (459-484). During that time name
dastanında Bərdədən bəhs olunur. of Barda was ‘Firuzabad’. “Kitabi-Dada
Gorgud” epos deals with Barda, too.
Sasanilər dövründə Bərdə cani-
şinliyinin mərkəzi olmuşdur. I Quba- Barda was the center of Governor-
dın dövründə Bərdənin ətrafına divar ship during Sasanyds. Barda was sur-
çəkilmişdir. X əsrdə Albaniyanın paytaxtı rounded with walls during the time of
olmuş, 552-ci ildə Alban kilsəsinin də I Gubad. It was the capital of Albania in
mərkəzi Bərdəyə köçürülmüşdür. Bərdə 10th century and center of Albanian Chur-

2

628-ci ildə Xəzərlər, 639-cu ildə İran ch was removed to Barda in 552. Barda 3
feodalları tərəfindən işğal olunmuşdur. was invaded by Caspian tribes in 628, by
Alban hökmdarı Cavanşir işğalçıları Iranian feudal lords in 639.
Bərdədən qova bilmişdir. Xəlifə Osma-
nın dövründə (644-656) ərəb qoşunları Albanian sovereign Javanshir could
Bərdəni tutmuşdur. VI-VII əsrlərdə banish them from Barda. During the time
Bərdədə 100 min nəfər əhali yaşamışdır. of Caliph Osman (644-656) Arabian troops
XIII əsrdə Bərdədə pul kəsilmişdir. Bərdə occupied Barda. 100 thousand population
752-ci ildə Arran vilayətinin mərkəzi ol- lived in Barda during 6-7th centuries.
muşdur. VIII-IX əsrlərdə Bərdə mühüm Coins were minted in Barda during 13th
ticarət, mədəniyyət mərkəzinə çevrilmiş- century. Barda was the center of Arran
dir. Məşhur “Əl-Kürkiy” bazarı Bərdə province in 752. Barda became a signifi-
darvazasının yaxınlığında yerləşirdi. IX cant trade and cultural center during 8-9th
əsrin 90-cı illərinə qədər Bərdə Sasanilər centuries. Popular “Al-Kurkiy” market
dövlətinin tərkibində olmuşdur. Bərdə was located nearness of Barda gate. Barda
həm də Xürrəmilər hərəkatının əsas güc was in the structure of Sasanyds state.
mənbələrindən biri idi. Barda also was one of the important stren-
gth sources of Khurramyds movement.
Şəhər bəzi mənbələrdə “Aranın baş
şəhəri”, “Aranın anası” adlanıb. The city has been called as “Head
city of Arran”, Mother of Arran” in some
Yaxın və Orta Şərqdə sənətkarlıq və historical sources.
ticarət mərkəzi kimi tanınmış Bərdəyə
944-cü ildə ruslar yürüş etmişlər. Rusla- Barda known as mastership and
rın irəli sürdüyü şərtlərə uyğun olaraq trade center in Near and Middle East was
bir gün ərzində şəhəri tərk etməyən attacked by the Russian in 944. Barda
bərdəlilərə divan tutulmuşdur. Ruslar citizens were punished mercilessly by
20 min bərdəlini qılıncdan keçirmişlər. the Russian as they did not leave their
Ərazidə taun yayılmış, buna görə də rus home town for one day. 20 thousands
qoşunu şəhəri tərk etməli olmuşdur. Rus- of Barda citizens were put to the sword
ların talanlarından sonra uzun müddət by the Russian. Plague was spread in
Bərdə özünə gələ bilməmişdir. Şədda- the territory, therefore the Russian were
dilər sülaləsindən olan Fəzlin (985-1030) compelled to leave Barda. Barda could
Bərdəni 993-cü ildə öz dövlətinə daxil not come to itself for a long time after
etmişdir. Bərdə XI əsrdə səlcuqların, XII pillages of the Russian. Fazl (985-1030)
əsrdə Eldəgizlərin hakimiyyətinə tabe from dynasty of Shaddadis included
idi. Monqolların hücumu zamanı Bərdə Barda to his state in 993. Barda was un-
yenidən dağılmış, Elxanilər dövründə der subordination of Seljugs in 11th, and
bərpa olunmuşdur. Əmir Teymurun Eldagizeds in 12th century. Barda was
yürüşündə Bərdə yenidən viran qalmış- collapsed by attacks of Mongols again,
dır. Xanlıqlar dövründə Bərdə Qarabağ restored during the period of Elkhanyds.
xanlığının tərkibində olmuşdur. Qarabağ Barda was destroyed again during the
xanlığının Rusiya İmperiyası tərəfindən attack of Amir Teymur. Barda has been in
1804-cü ildə işğalından sonra ruslar structure of the Karabakh khanate during
bütün Qarabağa olduğu kimi Bərdəyə də the khanates time. Armenians were re-
ermənilərin köçürülməsinə başladılar. moved to Karabakh, as well as Barda by
Təkcə 1828-ci ildə Bərdə ərazisinə 1000- the Russian after occupation of Karabakh
dən çox erməni ailəsi köçürülmüşdür. [4] khanate in 1804. Only more than 1000
Rusiya işğalı dövründə Bərdə Yelizavet- Armenian families were moved to Barda
pol Quberniyasının tərkibində olmuş, in 1828 (4). During occupation by Russia,
1918-ci ildə Azərbaycan müstəqilliyini Barda was in the structure of Elzabethpol
qazandıqdan sonra isə Azərbaycanın province, but was in the structure of
tərkibində olmuşdur. Azerbaijan after that gained its indepen-
dence in 1918.

Təbiəti

İqlimi mülayim isti,
quru subtropikdir. Qışı
quraq keçir. Orta temperatur
yanvarda 1,2-1,8°C, iyulda
25,6-26,5°C-dir. İllik yağın-
tı 250-350 mm-dir. Rayon
ərazisindən Tərtər və Xaçın
çayları, şimal-şərq sərhəd-
di boyu isə Kür çayı axır.
Əsasən, boz və boz – çəmən
torpaqları yayılmışdır. Təbii
bitki örtüyü, əsasən, quru çöl
və yarımsəhra tiplidir. Kür
çayı sahilində seyrək Tuqay
meşələri (ümumi sahəsi 7,3
min ha) var. Heyvanları:
tülkü, canavar, çöldonuzu,
boz dovşan, süleysin və s.
Quşları: turac, qırqovul, qaz,
ördək və s. Rayon ərazisində
Bərdə yasaqlığı var.

Nature

Climate is mild hot and
dry subtropical. Winter is
dry. Average temperature
is in January 1, 2-1, 8°C, in
July 25, 6-26, 5°C. Annual
rainfall is 250-350 mm. Tar-
tar and Khachin Rivers flow
through the region, while
Kur River along north-east
border. Mainly gray and
gray-grass soils are spre-
ad. Natural plant cover,
basically is of dry field and
semidesert type. There are
sparse Tugai forests (total
capacity 7, 3 thousand ha)
on the bank of Kur River.
Animals are fox, wolf, pig,
rabbit, etc. Birds are partri-
dge, pheasant, goose, duck
and others. There is Barda

4 Reserve in the region.

Milli valyuta – manatdır (AZN). National currency – manat
Banklar istənilən valyutanı dəyişə (AZN). Exchange of any currency
bilər. Banklar səhər saat 10:00-dan is made in banks. Banks are usually
axşam 17:00 – 18:00-dək işləyir. open from 10 am to 17-18 pm.

Ödəniş və valyuta mübadiləsi Payments and curpency exchange
Adətən malların və xidmətlərin Usually when paying for goods or
dəyərinin ödənilməsi zamanı mil- services it is used national currency
li valyutadan-manatdan istifadə – Azerbaijani manat. According-
olunur. Odur ki, ölkəyə daxil olarkən ly, when entering the country you
ödənişləri nağd pulla həyata keçir- should keep in your pocket for cash
mək üçün özünüzlə milli valyuta payment national currency, and in
əskinazları götürməlisiniz. Nağdsız non-cash payments, the currency
ödənişlərdə isə valyutanız konverta- will be converted. It is recommended
siya olunacaqdır. Məsləhət görülür to change the currency only in the
ki, valyutanı yalnız nəzərdə tutulan expected costs and only in exchange
xərclər müqabilində, özü də bank- offices of banks or in the banks, but
ların mübadilə mərkəzlərində və ya not in the street.
bankların özündə dəyişəsiniz, pulu
heç vaxt küçədə dəyişməyin.

Tibbi xidmət Medical services

Təcili tibbi yardım adətən pul- Emergency medical care is
suz göstərilir. Təcili tibbi yardıma usually provided free of charge. Ask
gecə-gündüz (020) 103 nömrəsinə for an ambulance can be twenty four
zəng etməklə müraciət etmək olar. hour at (020) 103. Some pharmacies
Apteklərin bəziləri gecələr də işləyir. are working at night.

5

İş saatları Working hours

İstirahət günləri adətən şənbə və Days off generally Saturday
bazar günləri hesab olunur (əsasən and Sunday for public istitutors. But
dövlət idarələri üçün ), lakin mağa- trade objects work all week from 800-
zaların və supermarketlərin çoxu 900 till 2100-2300 , restaurants and cafes
hərgün işləyir. İş günü səhər saat still later.
800-900-da başlayır, ticarət obyektlə-
ri saat 2100-2300 kimi restoranlar və Alcoholic Drinks
kafelər isə daha gec bağlanır.
All restaurants and cafes serve
Spirtli içkilər alcohol. İn addition, anyone can buy
from market or shops.
Bütün restoran və kafelərdə
spirtli içkilər verilir. Bundan əlavə,
spirtli içkiləri market və kiçik mağa-
zalardan almaq olar.

6

Bərdəyə necə gəlmək olar? How are we able to get to 7
Barda?
Rayonu respublikanın digər ra-
yonları ilə avtomobil, respublikanın The region is connected to other
paytaxtı, Yevlax şəhəri, Ağdaş, Ucar regions of the country with highway,
və Kürdəmir rayonları ilə dəmir yolu the capital of the republic, Yevlax,
birləşdirir. Ujar and Kurdamir regions are
connected with railway.
Bakı – Bərdə arasında məsafə
314 km-dir. Bu yolu qət etmək üçün The distance between Baku -
isə 4 saat vaxt sərf olunur. Barda is 314 km. It takes 4 hours
to get to there. The road’s high
Yolun yüksək keyfiyyətdə olma- quality is a favorite feature of the
sı sərnişinlərin bəyəndiyi xüsusiyyət- passengers.
lərdəndir.
It is determined 6 azn fare for
Bərdəyə bir nəfər üçün nəzər- a person to get to barda. The trains
də tutulan gediş haqqı 6.00 AZN that organized kondsianer and
müəyyən edilib. Sərnişinlərin rahat comfortable seatings for passengers
səyahəti üçün kondisioner və rahat are operated from 8:00 am to 6:00 pm.
oturacaqlarla təchiz olunan avtobus-
lar səhər saat 8:00-dan axşam 18:00-a In the Direction of Barda from
qədər fəaliyyət göstərir. Baku in addition to busses also taxis
service. Taxis determine fare for a
Bakıdan Bərdə istiqamətdin- person 10-12 AZN. Taxis are stayed
də avtobuslarla yanaşı taksilər də at the auto station in Baku at the
xidmət göstərir. Taksilərin müəyyən Baku International Autostation.
etdiyi tarif bir nəfər üçün 10-12 azn ci-
varındadır. Taksilərin Bakıda dayana- From Baku to Barda you can
cağı Bakı beynəlxalq avtovağzalıdır. also use Baku international railway
station. It is taken into account
Bakıdan Bərdəyə həmçinin Bakı ticket’s price 8 AZN for a person.
Beynəlxalq Dəmir Yol Vağzalında
qatarlada gəlmək olar. Bir nəfər üçün
nəzərdə tutulan biletin qiyməti 8.00
AZN-dir.

Bərdədən gedərkən özünüzlə
xatirə əşya və ya suvenir götürmək
istəyirsinizsə “Mona Liza” “Ağ çiçəyim”
hədiyyə mağazalarına və Bərdə Turizm
İnformasiya Mərkəzinə müraciət edə
bilərsiniz.

Bərdə Turizm İnformasiya Mərkəzi
Koroğlu küçəsi, 26

“Mona Liza” mağazası
Heydər Əliyev Prospekti, 83

If you want
to take a souvenir
or things when
you leave Barda
you can contact to
the «Mona Lisa»,
«Ag Chicheyim»
gift shops and Barda
Tourist Information
Centre.

Barda Tourism Information
Center –
Koroglu st. 26
Mona Lisa store –
Haydar Aliyev avenue, 83

8

Elektron kitabxana
Adres : Bərdə şəhəri
Üzeyir Hacıbəyov küç. 4
Telefon: (994-020) 205-57-81
Web: http://barda.cls.az

Barda Electronic Library
Address: Barda city,
Uzeyir Hajibayov, 4
Phone: (994-020) 205-57-81
Web: http://barda.cls.az

9

Nəqliyyat xidmətləri

Siz Bərdədə nəqliyyat xidmətlə-
rindən istifadəyə ehtiyac duyduqda
Bərdə Turizm İnformasiya Mərkə-
zinə müraciət edə bilərsiniz. Bura-
dan siz sürücülü avtomobillə təmin
oluna bilərsiniz.

Mobıl operatorlar gsm 900
standard! Mobil rabitəsi bütün rayon
üzrə çox tez inkişaf etməyə başlamış-
dır: Azərbaycanda üç mobil rabitə
operatoru fəaliyyət göstərir bunlar
Azercell. Bakcell və Azerfondur (Nar
Mobile). Şəhər aparatından mobil
şəbəkəyə çıxmaq üçün kod (0)50
və (0) 51 (Azercell. yeddi rəqəmli
nömrə) (0)55 (Bakcell (yeddi rəqəmli
nömrə). (0) 70 və (0) 77 (Azerfon,
yeddi rəqəmli nömrə) yığılır.

Transportation services

If you need in the use of
transport services in Barda you can
apply to Barda Tourism Information
Center. You can be provided by a car
with driver.

Cellular communications

Cellular communication GSM
900 is developing very rapk My
across the country. In Azerbaijan
there are three mobile operators -
Azercell. Bakcell and Azeribn (Nar
Mobile). Roaming is available to
subscribers of 300 operators around
the world. Mobile communication
network covers almost the entire
country (except for the occupied
territories). To exit from a fixed unit
to the cellular network the code
(0) 50 (0) 51 (Azercell. the seven-
digit number) (0) 55 (Bakcell. the

10 seven-digit number). (0) 70 and
(0) 77 (Azerfon, seven-digit number)
is dialed.

Alış veriş üçün 11

ən gözəl yer Baki
küçəsində yerləşən
Ticarət Mərkəzidir.

Buradan istədiy-
iniz hər növ sənaye və
digər məhsulları seçib
əldə edə bilərsiz.

The best place for

shopping is “Ticarat
Markazi” (Shopping
Center) which is situ-
ated at Baku street.

You can find and
get the products what
you want from here.
You can find and get
the products all you
need from here.

Bayraq Meydanı
Bayraq (flag) square

12

Heydər Əliyev Mərkəzi The Heydar Aliyev center

Muzey 2006-cı ildə yaradılmış- The center has been created
dır. Rayon mərkəzinə xüsusi yaraşıq in 2006. The Heydar Aliyev center
verən Heydər Əliyev mərkəzi Ulu brings special beauty to the city
Öndərin adına layiq şəkildə yüksək center; it was built with great archi-
arxitektura zövqü ilə tiklmişdir. Bu tecture taste which is worthy of the
binada Ulu Öndərimizin Bərdə ilə Great Leader. Impressions of our
bağlı təəssüratları, şəkilləri, eləcə Great Leader connected with Barda,
də onun böyük ömür yolunu əks photos reflecting his great life-way
etdirən fotolar öz əksini tapıbdır. are exposed in this building.

13

14

Azərbaycan Prezidenti

İlham Əliyev 2009-cu il martın
2-də Tarix-Diyarşünaslıq Muze-
yinin açılışını etmişdir.

Muzeydə Bərdənin tarixi-
ni, mədəniyyətini əks etdirən
2500 eksponat, o cümlədən
qədim şəhərin maketi nümayiş
etdirilir.

Eksponatların bir çoxu
şəhərdə aparılan arxeoloji qa-
zıntılar zamanı tapılmışdır.

President of the Republic 15

of Azerbaijan Ilham Aliyev has
attended of the opening of “
Barda Historical and Etnograp-
hy museum” in 2 march, 2009.

There are 2500 exhibits alt-
hough the model of the old city
which display Barda’s history
and culture at the museum.

Most of the exhibits were
discovered during the archaeo-
logical excavations.

Bərdə Mədəniyyət Mərkə- Barda cultural center has

zi 1956-cı ildən ildən fəaliyyət been operating since 1956. The
göstərir. Mədəniyyət Mərkəzində Cultural Center has all conditions
mədəni tədbirlərin kecirilməsi for meetings. Dance association,
üçün hər bir şərait var. Mədəniy- theatre are operated in Cultural
yət Mərkəzində teatr, rəqs dərnə- Centre.
yi fəaliyyət göstərir.
The Cultural Centre is stua-
Mədəniyyət Mərkəzi Heydər ted at Haydar Aliyev Avenue 100.
Əliyev prospekti-100 də yerləşir.
Tel: (+994 20) 205-23-43
Tel: (+994 20) 205-23-43

16

Bərdə Dövlət Rəsm Barda State Art Gallery
Qаlеrеyаsı
Barda State Art Gallery was
Bərdə Dövlət Rəsm Qаlеrеyа-
established in 1986. Located in the
sı (BDRQ) 1986-cı ildə yаrаdılıb. city of Barda. The number of exhibits
Bərdə şəhərində yerləşir. Qalereyada of the gallery is 55. Here, the works
ekspоnаtlаrın sаyı 55 ədəddir. Bu- of famous artists, such as T. Nari-
rada Tоğrul Nərimаnbəyоv, Nаdir manbekov, Nadir Abdurahmanov,
Əbdürrəhmаnоv, Sаlаm Sаlаmzаdə, Salam Salamzade, A. Jafarov, etc. are
Аsəf Cəfərоv və s. kimi tаnınmış rəs- displayed.
sаmlаrın əsərləri nümаyiş еtdirilir.

17

Bərdə İmamzadəsi

Bərdə şəhərində yerləşən İmamzadədə

ziyarətgahında İmam Cəfəri Sadiqin (ə) qız
nəvəsi uyuyur. O dövrlərdə Əbbasi xəlifələrinin
Əhli-Beyt (ə) ailəsinə etdiyi zülmlərin
əlindən hicrət edən Şahzadə İsmayil daim
Əhli-Beyt (ə) aşiqi olan Azərbaycan torpağına
sığınır. Azərbaycanın qədim şəhərlərindən biri
olan Bərdə Şahzadə İsmayilin məskunlaşdığı
yer olur. O ömrünün sonuna kimi bu torpaqda
yaşayıb dünyasını dəyişir. XII əsrdə İbrahim adlı
tacir xalqın bir qəbri ziyarət etdiyini görür.

Maraqlananda ona bildirirlər ki burada
İmam Cəfəri Sadiqin (ə) qız nəvəsi Şahzadə
İsmayil dəfn olunub. Tacir öz hesabına qəbrin
üstündə çay daşlarından günbəzli ziyarətgah
tikdirir 1868-ci ildə İmamzadə türbəsinin 4
minarəsi Memar Kərbəlayi Səfixan Qarabaği
tərəfindən bərpa olunub.

Barda Imamzada

The girl grandchildren of Imam Jafar

Sadiq buried in Imamzada sanctuary located
in the city of Barda. Prince Ismayil finds shelter
in Azerbaijan having 3 migrated due to ego of
Arab Caliphate made to Ahli-beyt family.

One of the ancient cities of Azerbaijan Barda
becomes a place of residence of Prince Ismayil.

He lived and died on this land till the end
of life. In XI century trader named Ibrahim saw
how people visit this grave.

When he interested he was told that the girl
grandchildren of Imam Jafar Sadiq buried here.
The merchant builds on his own account sanctu-
ary over grave from river rocks and with dome.
In 1968 4 minarets of Imamzade tomb was resto-
red by architect Kerbalayi Safikhan Qarabaghi.

Tərtər Çayının Körpüləri - The bridge on the Tartar river

VII-IX ƏSRLƏR. belongs to VII-VIII century.
Tərtər çayı üzərindəki körpü P.A.Kabulov (1908) pointed on
VII-IX əsrllərə məxsusdur. P.A.Kabu-
lov (1908) ərəb müəlliflərinin məlu- the map which belongs to arabic aut-
matları əsasında tərtib etdiyi xəritədə hors’ information that old Barda city
qədim Bərdə şəhərinin Tərtər çayının situated in the side of Tartar river
deltasında yerləşməklə, onun hər iki and also capacity both banks of the
sahilini tutduğunu göstərir. Akade- river. Academic Ziya Bunyadov also
mik Ziya Bünyadov da şəhərin ta- confirms that the city situated both
rixən Tərtər çayının hər iki sahilində banks of the Tartar river. According
yerləşdiyini təsdiqləyir. 1902-ci ilin to the year of 1902 information The
məlumatlarına görə Tərtər çayı yata- Tartar river has changed its river-bed
ğını üç dəfə dəyişmişdir. Bunu çayın three times. The current situation
indiki vəziyyəti də göstərir. Hazırda of the river also shows it. It rema-
quru Tərtər çayı yatağında üç kör- ins three bridge’s. The remnants
pünün qalıqları durur. Birinci körpü of three bridges have been stayed
VII-X əsrə aid olub, indiki 47 saylı on the bed of Tartar river. The fist
Texniki-peşə məktəbinə gedən yolun bridge is belongs VII-X century, it
kənarındadır, qalıqları görünməkdə- is situated at the side of the way of
dir. Bəzi məlumatlara görə isə həmin number 47 vocational school also its
körpü VI əsrdə inşa edilmişdir. Bu remnants have been showing for the
körpü tarixdə «çox gözlü» körpü present. According to some informa-
kimi məşhur olmuşdur. 16 gözdən tion that bridge was built in VI cen-
ibarət, uzunluğu 170 metr, eni isə tury. This bridge have been famous
5 metr olan bu körpü əhəng məhlulu in history as “many eyes”bridge.
ilə daşdan tikilmişdir. O 913-cü ildə The bridge was built with stones that
Bərdə ətrafında baş verən şiddətli fames for mortar which has 16 eyes,
və uzun müddət davam edən leysan 170 meters length, 5 meters width. It
yağışların nəticəsində dağılmışdır. has been destroyed the result of tor-
rential rain that takes places around
the Barda which lasted for a long 19
time in 913 years.

Bərdə türbəsi Barda Tomb

Orta əsr Azərbaycan me- Barda Tomb is one of the most

marlığının ən qiymətli abidələrindən valuable monuments of Azerbaijan
biri hesab edilən Bərdə türbəsi, architecture of the middle ages; with-
mübaliğəsiz demək olar ki, ən çox out exaggeration it is possible to say
dağılmış abidələrdən biri idi. Lakin that it was one of the most destroyed
60-cı illərdə tikinti üzərində bərpa monuments. But restoration work on
işləri aparılmış və abidə əvvəlki the construction had been done in
görkəmini tapmışdı. 60th and the monument restored its
previous look.
Türbənin gövdəsinin xarici
diametri 10 metr, salamat qalmış The external diameter of the
hissəsinin hündürlüyü isə 14 Tomb body is 10 meters; the height
metrdir (Günbəzin yuxarı örtüyünə of the whole part is 14 meters (the
qədərki məsafə nəzərdə tutulur). distance between the upper cover
İçəridən abidə yeraltı sərdabədən and the cupola is not counted). The
və qapıları olan onüzlü daxili monument consists of an under-
sərdabədən ibarətdir. Sərdabə bu ground tomb and the inner tomb
dövr üçün ənənəvi olan formaya with doors. The tomb has a form
malikdir: xaçvari yerləşmiş və which is traditional and popular
mərkəzi dördbucağa bitişik olan for that time: there are four deep
dörd ədəd dərin taxça. Abidənin cross form niches connected to
yerüstü hissəsinin daxili quruluşu the quadrangle at the centre. The
xüsusilə maraqlıdır. Aşağıdan inside structure of the ground-
boru şəklində başlayan bina 2 based part of the monument is
metr hündürlükdə 8,7 metrədək, especially interesting. The lower
onbucaqlıya çevrilir. Lap yuxarıda part of the building has a form of a
isə onbucaqlı dairə olur. Türbənin pipe; starting from 2 meters till 8.7
divarları fiqurlu düzülmüş adi və meters height it is turned to decag-
kaşılanmış kərpiclə üzlənmişdir. onal. At the very top the decagonal
Həm də kaşılanmış kərpic qüllənin circle is formed. The tomb’s walls
gövdəsi boyunca dəfələrlə were covered by figural placed
təkrarlanan «Allah» sözü əmələ simple and glazed bricks. Also,
gətirmişdir. Adi qırmızı kərpiclər glazed brick cover the tower body
üfüqi, kaşılanmış kərpiclər isə repeating the word “Allah”. Simple
şaquli vəziyyətdə düzülmüşdür. red bricks have been placed in a
Memar türbənin baştağının zəngin horizontal line and glazed bricks –
ornament bəzəyinə müstəsna in a vertical line. The architect paid
dərəcədə böyük diqqət vermişdir. great attention to the tomb arch’s
Belə ki, hər iki baştağ kufı kitabələr rich ornament. So, both arches have
və ornamentlərlə bəzədilmiş edges decorated with Kufic inscrip-
haşiyəyə malikdir. Haşiyələrin tions and ornaments. The inside
daxili sahəsi bütünlüklə həndəsi area of the border was completely
rəsmli, kaşi şirəli ornament illustrated with geometrical figures
bəzəkləri ilə doldurulmuşdur. and glazed ornament.
From the safe twofold parallel wall
20 Abidənin salamat qalmış ikiqat

paralel divar qalıqlarından və digər remainders of the monument and its 21
türbələrlə oxşarlıqdan aydın olur ki, similarity with other tombs it is clear
türbənin üst örtüyü ikiqat olmuşdur. that the tomb top cover is twofold.
Türbənin bəzəyi ornamentlərdən The tomb’s ornament consists of
və müxtəlif formalı kitabələrdən ornaments and different shaped in-
ibarətdir. Kitabələr həm məzmun, scriptions. The content and the struc-
həm də tərtibat etibarı ilə ture of the inscriptions are different.
müxtəlifdir. Kitabələrdən salamat The meaning of writings on the
qalmış parçaları sayəsində hazırda pieces of inscriptions that remained
onların mənası, demək olar ki, safe was studied and it could be said
tamamilə aydınlaşdırılmışdır. that were totally explained. The only
Tamamilə dağıdılmış yeganə kitabə completely destroyed inscription is
cənub portalın açırımı üzərindədir. located on the south portal bay. It is
Çox ehtimal edilir ki, burada supposed that a private name was
xatirəsinə türbə ucaldılmış şəxsin adı written here to whom the tomb had
vaxtilə həkk olunmuşdu. Üzərindəki been dedicated. From the inscrip-
kitabədən məlum olur ki, türbə 1322- tions it was made clear that the tomb
ci ildə Naxçıvanlı memar Əhməd was built by architect Ahmad the son
Əyyub oğlu tərəfindən tikilmişdir. of Eyyub from Nakhichivan in 1322.

Uğurbəyli» məscidi Ughurbayli mosque

Məscid Bərdə rayonunun Ugurbeyli Mosque was built in

Uğurbəyli kəndində tikilib. İlkin Ugurbeyli village of Barda region.
tarixi XX əsrin əvvəllərinə aiddir. Its construction date is related to
Sovetlər dövründə əvvəlcə anbar the beginning of XX century. This
kimi istifadə edilən, daha sonra Mosque was used as a storehouse at
bağlı qalan bu məscid çox bər- the beginning of Soviet times; later, it
bad vəziyyətə düşmüş və camaat was closed. The state of the Mosque
tərəfindən sökülərək yerində yeni became ruined. People destroyed it
məscid tikilmişdir. and built a new mosque in its place.

Məscidin minarəsi (hündürlüyü The 12-meter high minaret of the
12 metrdir) bişmiş kərpicdəndir. Mosque was built with burnt bricks.
Döşəmə də bişmiş kərpiclə işlənib. The floor has also been worked with
Divarlar içəridən suvanmışdır. Da- burnt bricks. The walls were plas-
mın örtüyü şiferlə işlənib. tered from the inside. The roof was
covered with slate.
Məscidin yanında türbə də möv-
cuddur. Türbə də bişmiş kərpicdən There is a tomb near the
işlənib. Mosque. The tomb was also worked
with burnt bricks.

22

Seyid Yusif ağa ziyarətgahı
Ziyarətgah Həsənqaya kən-
di ərazisində yerləşir. Buranı zi-
yarət etmək və qurban kəsmək
üçün hər bir şərait vardır.

Seyid Yusif Aga sanctuary
Sanctuary is located in the
village of Hasangaya. There
are all conditions for visiting
and sacrifice.

23

Balabəyin evi Balabey house

Dövrünün tanınan bəyi və The house is still being stayed

ziyalısı olan Balabəy Qəhrəman oğlu which has been built by well known
Tağızadənin Bərdə rayonunda tikdir- ruler of the period Balabey Gehre-
diyi ev hələ də qalır. man’s son Tagizade.

O, 1893-cü ildə təməli qoyulan He had lived in this house for
bu evdə uzun müddət yaşayıb. 40 a long time which was founded in
otaqlı evin xarici və daxili xüsusi 1893 .the house has 40 rooms that is
zövqlə işlənib. Evin tikintisi zamanı decorated with great pleasure .the
işlədilən materiallar ölkəmizin bəzi materials which is used for this hou-
rayonlarından və Gürcüstandan gəti- se has brought from some redions of
rilib. Evin kanalizasiya xətti xüsusilə our country and Georgia.the cana-
diqqəti cəlb edir. lization line of this house attracts
attention specially.
Həyətdəki hovuzun axar su xətti
hələ də işlək vəziyyətdədir. Balabəy Running water line of the pool
Tağızadə Azərbaycanda Sovet haki- in the yard is still working. After the
miyyəti qurulduqdan sonra mülkü- establishment of Soviet rule in Azer-
nü dövlətə bağışlayıb. baijan Balabey Tagizada had donated
his property to the state.

24

Cümə məscidi The Cuma Mosque 25

Bu məscid Bərdə şəhərinin This mosque is located in the

mərkəzində yerləşmişdir. Əsas giriş centre of Barda city. The main ent-
qapısının üstündə ərəb rəqəmi ilə rance gates were dated “1324th years”
1324-cü il tarixi göstərilib (XX əsrin (by Hejira calendar) with the Arabic
əvvəli). Ehtimal ki, bu, məscidin numerals on (the beginning of XX
bərpa edildiyi tarixdir. Məscidin kim century). Possibly, this is the recons-
tərəfindən tikildiyi barədə dəqiq truction date of the mosque. There
məlumat yoxdur. Bu məscid əsrin is no exact information about who
əvvəllərindən 1990-cı ilə qədər gübrə built the mosque. The mosque was
anbarı, məktəb və arxiv binası kimi applied as a fertilizer barn, a school
istifadə olunub. Lakin 1990-cı ildən and an archive building from the
sonra bu məscid yerli sakin Məşə- beginning of the XX century till the
di Ramazanın şəxsi təşəbbüsü və 1990th year. But after the 1990th year
yerli camaatın vəsaiti hesabına təmir the mosque was repaired on the local
etdirilib. resident Meshadi Ramazan’s own
initiative and means of local people.
Düzbucaqlı formada olan
məscid binası başdan-başa bişmiş The mosque of rectangular
kərpiclə işlənib. İbadət zalının sahəsi shape thoroughly was constructed of
14x12 metr, hündürlüyü 5 metrdir. burnt bricks. The area of the praying
Məscidin minbəri yeddipilləli olub, hall is 14x12 meters, the height is 5
taxtadan düzəldilmişdir. Mehrabı- meters. The pulpit of the mosque is
nın hündürlüyü isə 2,5 metrdir və 7-stepped, and was made of wood.
tağvari formadadır. Damın örtuyü The height of the sanctuary is 2.5
ağ dəmir təbəqədəndir. Məscidin meters and in the arch form. The roof
minarələri də bişmiş kərpicdən olub, is covered with a layer of white iron.
damdan ucaldılmışdır (5 metrdir). The minarets of the mosque are also
Minarələr dəyirmi formada olub, made of burnt bricks, elevated above
qübbəsi ağ dəmir təbəqə ilə işlənib. the roof (5 meters). The minarets are
Məscidin ön tərəfində açıqşəkilli in the round shape, the cupola is
eyvan yerləşib. Məscidin qadınlar covered with a layer of white iron.
şöbəsi birinci və ikinci mərtəbədə- There is a balcony with an open view
dir. İkinci mərtəbənin sahəsi 12x4 on the front side of the mosque. The
metrdir. sections of the mosque for women
are on the 1st and 2nd floors. The area
of the 2nd floor is 12x4 meters.

Şirvanli Hamamı - The Shirvanli bath-room was
XVIII-XIX ƏSRLƏR built by Said Haydar in the village of
Hamam Bərdə rayonunun Barda, Shirvanli at XVIII-XIX centry.
Şirvanlı kəndində XVIII-XIX əsrlərdə
Seyid Heydər tərəfindən tikilib. The bath-room which knowing
XIX əsrlərdə çox məşhurlaşmış its popularity in XIX century , are
Şirvanlı hamamına nəinki kənd visited by not only the villager even
adamları.,eyni zamanda ətraf yerlər- the people all over the regions.
dən də camaat gəlirdi.
“The Shirvanli bath-room” has
26 Hamam XX əsrin 70-ci illərinin been operated till in the 70 years of
axırlarına kimi fəaliyyət göstərmişdir. the XX century.

Heydər Əliyev parkı- Bərdədə Heydar Aliyev Garden – resting
Tərtər çayının sahilində yerləşən bu area which is located on the bank of the
istirahət məkanı 47 hektar ərazini əhatə river “Tartar” in Barda, occupies 47 ha
edir və park-bulvarın genişliyinə görə area, and this garden differs from others
bölgədə bənzəri yoxdur. Parkda yer- with its capacity. 2 artificial lakes of 10
ləşən Sahəsi 10 hektar olan iki süni göl ha are not only the source of coolness,
təkcə sərinlik mənbəyi deyil, eyni zaman- meanwhile they are ideal places for hav-
da qayıq gəzintisinə çıxmaq üçün ideal ing a boat trip. To do so, purchased boats
məkandır.Bu məqsədlə alınan qayıqlar were given at visitors’ disposal. If u wish,
istirahətə gələnlərin sərəncamına verilib. you can ride a bicycle. For this, 1.2 km
İstəsən burda velisopeddə sürə bilərsən. pathway is laid.
Bunun üçün 1,2 kilometr uzunluğunda
ayrıca yol salınıb.Min tamaşaçı yeri Thousand-seat stadium with
olan süni örtüklü stadion, əloyunları artificial turf, hand playing stadium, a
meydançası, min yerlik yay kinoteatrı, thousand-seat summer theater, children’s
iki min kvadrat metr ərazini əhatə edən entertainment center, which capacity an
uşaq əyləncə mərkəzi, ana-uşaq kafesi, area of two thousand square meters, the
iki mərtəbəli çay evi, kölgəliklər, ticarət mother-child café, two floors tea hous-
və iaşə obyektləri uşaqdan-böyüyədək es, pavilions, commercial and catering
hərkəsə park-bulvarda ürəyincə istirahət facilities, from child to adults all of them
etmək, əylənmək imkanı yaradır. can relax there.

27

Nüşabə parkı The Nushabe park

Zəngin tarixə malik Bərdə Azər- Barda is one of the ancient regi-
baycanın siyasi və mədəni həyatında ons which has rich history and left its
mühüm iz qoymuş qədim bölgələri- mark in the political and cultural life
mizdən biridir. Bərdə haqqında dahi of Azerbaijan. Barda was narrated
Azərbaycan şairi Nizami Gəncəvinin in Nizami Ganjavi’s works, the poet
də əsərlərində bəhs olunur. Məhz of genius of Azerbaijan. The hero of
Nizami Gəncəvinin “İsgəndərnamə” exactly the poem “Isgandarname”
poemasının qəhrəmanı, Bərdə by Nizami Ganjavi, the monument
hökmdarı Nüşabənin heykəli doğma put up to the ruler of Barda Nus-
şəhərində ucaldılmış, Heydər Əliyev habe in her native town, the park
prospektində onun adını daşıyan was laid out in the name of her on
park salınmışdır. Bərdənin, ümu- Heydar Aliyev avenue. The monu-
miyyətlə Azərbaycanın tarixində çox ment put up to the woman ruler of
böyük rol oynayan qadın hökmdar Barda Nushabe generally played a
Nüşabənin heykəli əraziyə xüsusi ya- great role in the history of Azerbai-
raşıq verir. Ümumi sahəsi 0,7 hektar jan, specially beautifies the territory.
olan parkda şəhər sakinlərinin isti- Favourable conditions for the resting
rahəti üçün hər cür şərait yaradılmış- of city residents have been created
dır. Nüşabə parkı özündə qədimliklə in the park which has the whole area
müasirliyi təcəssüm etdirir. İstirahət of 0.7 hectares. The Nushabe park
məkanının mərkəzində Nüşabənin is the incarnation of antiquity and
heykəli qoyulmuşdur. Parkda möv- modernity. There has been put up
zusu Nizami Gəncəvinin “İsgəndər- the monument to Nushabe in the
namə” poemasından götürülmüş centre of the recreation place. There
7 tablo hazırlanmışdır. Tablolarda has been made 7 poster subjects of
Nüşabənin İsgəndərlə görüşü, Nüşa- which were taken from the poem
bənin ağsaqqallarla söhbəti, İsgən- “Isgandarname” by Nizami Ganjavi.
dərin alimlərlə məsləhətləşməsi və s. The pictures reflect the meeting of
səhnələr əks olunmuşdur. Nushabe and Iskender, the conversa-
tion of Nushabe with the old respec-
28 table men, Iskender asking scientists’
advice and etc. scenes.

Bərdə Oteli 29

Bərdə oteli bütün
tələblərə cavab verən
müasir oteldir. Oteldə-
ki otaqların rahatlığı və
göstərilən xidmət qonaq-
ların ən cox razı qaldıq-
ları haldır. Otel şəhərin
mərkəzində Heydər Əli-
yev prospektində yerləşir.

Tel: (+99420) 205-11-30
(+99450) 734-22-11

Barda Hotel

The Barda Hotel is the modern hotel that meets all requirments. The
comfortable rooms in the hotel also showing services the case that all the
guests agreed. The Hotel is situated at the center of the city in Haydar Aliyev
Avenue.

Tel : (+99420) 205-11-30
(+99450) 734-22-11

Prins Moteli

Prins Moteli Bərdə
şəhərində Koroğlu küçə-
sində yerləşir. Burada
həmçinin restoran fəa-
liyyət göstərirki burada
Azərbaycan mətbəxtinin
ləziz yeməklərindən hər
vaxt istifadə etmək olar.

Tel: (+994 50) 512-80-65

Prince Motel

Prince motel is located at Koroglu Street in the city of Barda. There is also
a retaurant operated in here so u can used to Azerbaijani cusine’s delicious

30 dishes at any time.
Tel: (+994 50) 512-80-65

Qəhrəmanlar parkı- Koroğ- 31

lu küçəsində salınan Qəhrəmanlar
parkını istirahət guşəsinin nümumi
sahəsi 4,5hektardır. Parkda avtomo-
billər üçün xüsusi dayanacaq yeri,
20 min kvadrat metr ərazidə yaşıllıq
sahəsi, üç mindən çox müxtəlif ağac,
11 min bəzək kolu və rəngbərəng
güllər vardır. Burada hərcür hava
şəraitinə davamlı materiallardan ha-
zırlanan 50 oturacaq və beş istirahət
köşkü qoyulmuşdur. İstirahət parkı
salınarkən uşaqlarda da yaddan
çıxmamış, onlar üçün əyləncə mey-
dançaları yaradılmış, xarici ölkələr-
dən gətirilən müasir attraksionlar və
yelləncəklər quraşdırılmışdır.

Gahramanlar park-it is

salinmag in Koroglu avenuethe
sample of recreation has 4,5 ha.
There are autostation for autos,20
thousand kvadrat meter green area,it
is more than 3 thousand different
trees,11 thousand decorated bush
and coloured flowers. İt is reconst-
ructed 50 seats and 5 pavilions made
of durable materials provide full
weather in here. When the recreation
park is organized the children have
not been forgetten,it has been created
entertainment centre for them,also it
has been brought modern atractions
and swings from forign countries.

Yaz və payız Spring and
fəsilləri kür qırağında autumn are the best
dincəlmək üçün ən gözəl time for resting on the
vaxtlardır. Burada pikniklər edge of the river Kur.
keçirməklə yanaşı kür çayın- It is possible to organize
dan balq ovuda etmək müm- picnics at the Rive side and
kündür. Həmçinin gözəl fishing from river Kur. It is
tuğay meşələrində gəzinti also possible to organize
kecirmək və meşədə olan walking at the Tugay
flora və fauna ailəmini forest and experience
müşahidə etmək olar. flora and fauna in the
forest.

32