BAHASA MELAYU TINGKATAN 1

Penilaian


Amalan Rumah Terbuka


Aktiviti 1
Berdasarkan petikan di bawah, kenal pasti kata ganda penuh, kata ganda penuh
berimbuhan, dan kata ganda majmuk.

Amalan rumah terbuka sangat penting dalam memupuk semangat perpaduan antara kaum
T di Malaysia. Apabila tetamu berkunjung ke rumah terbuka sesuatu kaum, mereka akan
E dapat melihat dan menyaksikan budaya masyarakat yang berbeza. Misalnya, ketika rumah
M terbuka Aidilfitri, pengunjung-pengunjung bukan Melayu dan yang tidak beragama Islam
A akan mengetahui budaya atau cara hidup masyarakat Melayu dari aspek makanan, pakaian,
3 hiasan serta hati budi masyarakat Melayu. Tidak dinafikan bahawa masyarakat bukan
Melayu yang datang akan teruja dengan hidangan masakan Melayu. Di rumah terbuka
ini, terdapat makanan-makanan yang berlainan rasa dan rupa. Ada rendang, ketupat, soto,
lemang dan sebagainya. Tidak terkecuali kuih-muih dan biskut-biskut tradisi mahupun
yang moden. Pelancong-pelancong asing yang datang juga boleh mengenali budaya dan
belajar tentang gaya pemakaian orang Melayu. Mereka juga dapat mengenali pelbagai jenis
makanan mengikut negeri-negeri yang ada di negara ini. Bukan itu sahaja, ketika rumah
terbuka ini, kita akan dapat melihat kerenah para tetamu yang mencuit hati. Ada yang
bersalam-salaman, berbual-bual dan tegur-menegur antara satu dengan yang lain sambil
menikmati juadah yang ada. Hal ini secara tidak langsung dapat mempererat perpaduan
kaum di negara ini.



Aktiviti 2
Analisis kesalahan bahasa yang terdapat dalam petikan di bawah.

Sebenarnya, ada keistimewaan yang tersembunyi di sebalik amalan rumah terbuka,
diantaranya ialah dapat memupuk semangat kekitaan dan kejiranan. Warga kota
misalnya, mereka tidak mempunyai banyak masa untuk berkenal-kenalan dengan lebih
rapat dengan jiran mereka. Hal ini disebabkan kesibukan mereka mengejar masa dan
kerjaya. Oleh itu, tradisi rumah terbuka ini secara tidak langsung merapatkan hubungan
antara jiran tetangga. Inilah peluang untuk mereka ambil tahu tentang jiran sekeliling.
Era globalisasi kini sudah banyak menjarakkan hubungan antara manusia. Adanya
gajet yang canggih boleh membuatkan seorang manusia itu tidak bergaul lagi dengan
orang di sekeliling. Situasi seperti ini susah untuk dibendung. Jadi, amalan rumah terbuka
sedikit sebanyak memberi ruang kepada ahli kejiranan mengenali jiran-jiran mereka.
Hal ini penting bila berlakunya kecemasan. Jiranlah orang yang paling dekat yang dapat
membantu kita. Konsep dan matlamat mengadakan rumah terbuka ini amat baik. Kita
seharusnya mengamal dan mempraktik budaya ini setiap tahun.



36

Tema
4









SENI BERSENDIKAN BUDAYA




Hidup Dikandung Adat,

Mati Dikandung Tanah

Budaya Cerminan Bangsa












































Fokus
Mengenali dan menghayati kepelbagaian adat dan budaya. Murid diberi pendedahan untuk mengenali
tokoh budayawan negara, baju teluk belanga, gambus Johor, seni pertahanan diri, menyampaikan teks
pengacaraan majlis, membaca, dan memahami prosa tradisional.

37
3737

Unit 7 Citra Bangsa






Mendengar dan Bertutur


Tokoh Budayawan



T AKTIVITI
E
M 1. Andaikan anda seorang editor majalah Warisan Budaya, jalankan aktiviti main peranan
A dengan menemu bual Profesor Dr. Siti Zainon binti Ismail.
2. Pada pendapat anda, mengapakah generasi sekarang perlu menghargai budaya dan adat
4 istiadat yang diwarisi sejak turun-temurun?


Profesor Dr. Siti Zainon binti Ismail merupakan tokoh budayawan yang mengkaji seni budaya
Melayu. Selain itu, beliau turut berketerampilan dalam bidang karya kreatif sehinggakan
digelar sebagai pelukis, penyair, penulis novel dan cerpen, pereka bentuk, dan ahli akademik.


Internet Buku
Berasal dari
Kampung Bandar
Dalam, Gombak,
Selangor
Tokoh Pengkaji
Budayawan warisan budaya
Selangor 2006 Melayu


Pakaian Penyair dan
merupakan pelukis wanita
lambang
budaya Melayu
Mengkaji
Penerima S.E.A busana sebagai
Write Award 1989 simbol pakaian
adat kesenian
Mewakili negara dalam
pembacaan puisi,
pameran lukisan, dan
seminar seni budaya
Majalah Prof. Dr. Siti Zainon binti Ismail

(Sumber: Dewan Sastera, Disember 2011)

Setiap kaum di negara kita memiliki warisan budaya yang tersendiri. Sarankan
langkah-langkah supaya negara kita menjadi teladan kepada negara lain yang
mempunyai masyarakat majmuk.


38
38 1.4.2

Membaca


Baju Teluk Belanga


Baju teluk belanga mula diperkenalkan di Teluk
AKTIVITI Belanga, Singapura. Pemakaian baju ini popular
1. Berikan makna perkataan yang semasa zaman pemerintahan Almarhum Sultan
berwarna ungu dengan merujuk Abu Bakar yang berpindah ke Tanjung Puteri
kamus. (Johor Bahru). T
2. Cari maklumat tambahan tentang Baju teluk belanga mempunyai pesak dan E
busana bangsa lain. Kemudian, kekek. Baju ini dijahit sembat tangan supaya M
jelaskan keistimewaan setiap kelihatan kemas manakala leher baju berbentuk A
busana tersebut.
bulat, dipanggil leher bulan-bulan 4
yang dijahit dengan jahitan tulang belut dan berkancing satu. Labuh baju lelaki
dan perempuan berbeza. Baju lelaki labuh sehingga bawah pinggang
dan berkocek dua manakala baju perempuan pula labuhnya
sehingga bawah lutut.
Baju teluk belanga untuk lelaki diserikan dengan samping.
Terdapat dua cara pemakaian samping, iaitu gaya kain berdagang
dalam dan gaya kain berdagang luar. Kain berdagang dalam
bagi lelaki adalah untuk rakyat biasa. Kain berdagang yang
dipakai di luar baju teluk belanga adalah untuk golongan atasan.
Di Johor, seluar yang dipakai bersaiz besar pada bahagian
pinggang dan perlu diikat dengan tali.
Bagi kaum perempuan pula, pemakaian baju teluk belanga
dipadankan dengan kain sarung yang diikat berombak-ombak
di rusuk sebelah kiri atau kanan si pemakai. Sehelai kain sarung
lain digunakan sebagai kelubung.

(Sumber: Siti Zainon Ismail,
Pakaian Cara Melayu, 2009)













Bandingkan dan bezakan ciri-ciri baju
Melayu cekak musang dengan baju
Melayu teluk belanga.

2.2.1
39
39

Menulis
AKTIVITI
Sahabat anda yang berada di luar negara telah mengutus surat kepada
anda untuk mengetahui maklumat tentang pembuatan gambus. Balas
surat sahabat anda.

Kenali


Gambus

T
E Johor
M
A
4











2. Membelah kayu
• Kayu dibelah untuk
1. Pemilihan kayu dijadikan kepingan
• Pemilihan kayu yang badan gambus.
berkualiti seperti
seraya dan meranti.



Format surat kiriman tidak rasmi
Alamat
pengirim
dan tarikh

Pendahuluan

9. Pemasangan tali Kata sapaan
dan uji bunyi
• Tali dipasang Isi
pada hujung leher
hingga kekuda. Kata sapaan
• Gambus akan
diuji bunyi supaya Penutup
tidak sumbang. Pengakuan
Tandatangan Pengirim



40
40 3.4.4

T
E
M
4. Membentuk A
• Kepala, telinga, leher, kekuda,
tampuk luar, dan tampuk dalam 4
untuk gambus dibentuk.
3. Melayur
• Kepingan papan dilayur
di atas api. 5. Pembuatan badan gambus
• Kepingan papan dikikir dan
disusun di atas acuan khas
IMBAS SAYA serta dicantumkan dengan
menggunakan gam.
8. Kemasan 6. Mengetam
• Kerja kemasan dibuat. • Bahagian
• Gambus disembur badan dan
dengan pengilat. muka diketam
untuk
memperhalus
badan
dan muka
7. Membuat bahagian gambus.
muka
• Lubang muka,
kerawang ukir,
papan muka, dan
hiasan manik
dibuat.











41
(Temu bual dengan Haji Mohd Diah bin Aripin@Ariffin, 9 April 2016) 41

Seni Bahasa

Gemalai Bersatu

Majlis Penutupan Hari Seni Tarian Budaya
AKTIVITI Kelab Kebudayaan SMK Sri Siantan
Sampaikan teks Atur Cara Majlis
pengacaraan 10:30 pagi: Ketibaan Tetamu Jemputan
berdasarkan 10:35 pagi: Nyanyian Lagu Negaraku
bahan mengikut 10:40 pagi: Ucapan Pengerusi Kelab Kebudayaan
T 10:50 pagi: Ucapan Pengetua
E kesesuaian.
M 11:00 pagi: Persembahan Tarian Ceracap Inai, Tarian Kipas, dan Tarian Bhangra
A 11:15 pagi: Bersurai
4 KAD 1 KAD 2
Salam sejahtera. Bersyukur kita ke hadrat Ilahi kerana
Yang Berbahagia Puan Maziah binti Jalal, dengan izin-Nya dapat kita bersama-sama
Pengetua SMK Sri Siantan, Yang Dihormati memeriahkan Majlis Penutupan Hari Seni
Encik Gavindran a/l Mutusamy, Penolong Kanan Tarian Budaya, Kelab Kebudayaan SMK Sri
Pentadbiran, Puan Yap Mei Lee, Penolong Siantan. Majlis dimulakan dengan nyanyian
Kanan Kokurikulum, Yang Berusaha Saudara lagu Negaraku. Hadirin diminta berdiri.
Azri bin Salleh, Pengerusi Kelab Kebudayaan,
guru-guru, dan rakan-rakan yang saya kasihi.



KAD 3 KAD 4
Hadirin dipersilakan duduk. Seterusnya, majlis Terima kasih kepada Saudara Azri bin
mempersilakan Yang Berusaha Saudara Azri Salleh. Hadirin sekalian, majlis berbesar
bin Salleh, selaku Pengerusi Kelab Kebudayaan hati mempersilakan Yang Berbahagia Puan
SMK Sri Siantan, untuk menyampaikan ucapan Maziah binti Jalal, Pengetua SMK Sri Siantan
alu-aluan. untuk menyampaikan ucapan dan seterusnya
menyempurnakan Majlis Penutupan Hari Seni
Tarian Budaya.


KAD 5 KAD 6
Majlis mengucapkan terima kasih kepada Puan Terima kasih kepada kumpulan tarian
Pengetua atas kesudian menyempurnakan Majlis rampaian. Majlis juga merakamkan ucapan
Penutupan Hari Seni Tarian Budaya ini. Majlis terima kasih kepada semua pihak yang telah
diteruskan lagi dengan persembahan Tarian memberikan kerjasama dalam menjayakan
Ceracap Inai, Tarian Kipas, dan Tarian Bhangra. acara ini.

TEROKA MINDA
Tulis satu teks pengacaraan majlis rasmi
di sekolah.



42 4.4.1
42

Unit 8 Tautan Seni Subur Harmoni






Mendengar dan Bertutur
Seni Pertahanan Diri


Amirul dan Rajendran ingin mendapatkan maklumat
tentang seni pertahanan diri. Mereka berjumpa
AKTIVITI dengan murid tingkatan 2 yang menjadi anggota T
Ceritakan pengalaman anda kelab seni pertahanan diri. E
tentang seni pertahanan diri. M
A


pergerakan 4
mengamati membentuk berasaskan taktik
pergerakan sahsiah dan teknik haiwan
pihak lawan terpuji








ilmu
menggunakan pertahanan menggunakan
keris diri buluh

Silat Silambam




warisan warisan
bangsa kesihatan bangsa
Melayu India




TEROKA MINDA PERKASA ILMU
Cari maklumat dan jelaskan jenis
seni pertahanan diri yang lain Seni pertahanan diri ialah kaedah untuk mempertahankan diri
di negara kita. daripada serangan musuh dengan menggunakan senjata atau
tanpa senjata. Terdapat beberapa jenis seni pertahanan diri di
negara ini seperti silat, silambam, wusyu, dan kuntau. Dua jenis
Pada pendapat anda,
mengapakah kita disarankan seni pertahanan diri yang telah diisytiharkan sebagai Warisan
untuk mempelajari seni Kebangsaan ialah seni persilatan Melayu dan silambam.
pertahanan diri? (Sumber: Jabatan Warisan Negara)


1.4.3 43

Membaca


Serlahkan Bakat Seni



TEROKA MINDA
AKTIVITI Jelaskan faedah-faedah yang
Baca iklan dengan sebutan ditawarkan dalam pengajian
dan intonasi yang betul. bidang kesenian.
T
E
M
A
Anda mencintai
4 seni dan budaya?

Jika ya, kami akan melatih anda dalam INSTITUT KRAF NEGARA
pelbagai bidang.

Rebutlah peluang untuk melanjutkan Kami menawarkan Seni Kraf Tenunan,
pengajian bagi mendapatkan Seni Kraf Batik, Seni Kraf Seramik, Seni Kraf
sijil dan diploma yang ditawarkan. Logam, serta Seni Kraf Rotan dan Buluh.


Program kami diiktiraf oleh Jabatan
Perkhidmatan Awam (JPA).
Suasana kampus yang aman
dan kondusif.


Kemudahan percuma yang disediakan ialah Daftar segera dalam talian untuk
yuran pengajian, peralatan, dan bahan kemasukan sesi 20
pengajian, elaun sara hidup, penginapan, di laman sesawang http://ikn.gov.my.
dan makanan untuk tiga kali sehari.







Sila hubungi kami untuk maklumat lanjut: Kemasukan sesi
Institut Kraf Negara, pengajian 20 .
Unit Hal Ehwal Pelajar,
No.1, KM. 20 Jalan Ipoh–Rawang,
Taman Rekreasi Templer,
48000 Rawang,
Selangor Darul Ehsan.
Nombor telefon: 03-6091 5322
(Sumber: Institut Kraf Negara)


44 2.1.1
44

Menulis


Lenggok Tari Pancaran Budaya


Remaja pada hari ini semakin minat mempelajari
AKTIVITI seni tari. Hal ini dikatakan demikian kerana mereka
Catat isi-isi penting yang terdapat menyedari bahawa tarian mencerminkan identiti
dalam petikan dan tulis ringkasan sesuatu kaum. Remaja yang terlibat dalam seni
dengan menggunakan ayat yang tari memainkan peranan dalam memperkenalkan T
gramatis. budaya warisan negara. E
Remaja berperanan sebagai duta busana M
negara di peringkat antarabangsa. Hal ini bersangkut paut dengan pakaian tradisional pelbagai A
kaum di Malaysia yang diperagakan oleh para penari. Rekaan busana tradisional yang indah 4
dan unik secara tidak langsung telah mengharumkan nama negara ke serata dunia.
Selain itu, remaja yang menyertai pertandingan seni tari di luar negara dapat
mempamerkan kepelbagaian budaya Malaysia. Hal ini terjadi kerana kepelbagaian seni tari
mempunyai falsafah yang tersendiri. Sebagai contohnya, tarian Zapin Tengliu diilhamkan
oleh nelayan yang menari di atas kapal mengikut arus ombak laut. Jelaslah bahawa tarian
boleh menggambarkan citra negara bagi setiap bangsa di negara ini.
Di samping itu, seni tari juga merupakan salah satu cara untuk mempromosikan sektor
pelancongan negara. Hal ini berlaku kerana tarian yang dipersembahkan oleh remaja
disaksikan oleh masyarakat dan pelancong asing.
Sehubungan dengan itu, persembahan tarian dapat
menarik minat masyarakat luar untuk mengetahui
seni dan budaya kita dengan lebih mendalam.
Kesimpulannya, pelibatan remaja dalam seni
tari telah memperkenalkan kepelbagaian budaya
Malaysia di persada antarabangsa. Seni tari bukan
sekadar lenggok badan dan hiburan, bahkan sebagai
paparan jati diri remaja untuk mempertahankan
kebudayaan bangsa.


PERKASA ILMU


Cara menulis ringkasan:
1. Kenal pasti kata kunci dalam arahan.
2. Kenal pasti isi penting dalam teks.
3. Tulis ringkasan dalam satu perenggan.
4. Gunakan penanda wacana.
5. Tulis jumlah patah perkataan di sebelah kanan
dalam kurungan, di bawah ringkasan.



45
3.5.1 45

Seni Bahasa

Tasik Garu




Nama Tasik Garu dahulunya Tasik Gaharu.
AKTIVITI Menurut cerita, nama Tasik Gaharu berpunca
1. Nyatakan tema cerita ini. daripada keadaan tasik itu yang selalu
2. Nyatakan dua perwatakan Pak Uda. mengeluarkan asap. Asap itu pula berbau
T sangat harum seperti bau gaharu.
E
M Penduduk kampung gemar menangkap
A ikan di Tasik Gaharu. Ada pula yang berpantang untuk menangkap ikan di Tasik Gaharu.
Jika mereka yang menuba, mereka tidak akan dapat menangkap ikan walau seekor pun.
4 Bagi keluarga Pak Uda, mereka tidak pernah berputus asa. Mereka selalu cuba menangkap

banyak ikan walaupun dengan cara yang boleh merosakkan Tasik Gaharu.
Pada suatu hari, Pak Uda telah pergi menemui seorang dukun yang terkenal dengan
ilmu-ilmu mistik. Pak Uda diberikan seguni kemenyan. Kemenyan itu ditumbuk halus oleh
Pak Uda. Adapun serbuk kemenyan itu ditabur di setiap sudut Tasik Gaharu.
Tidak lama kemudian, berbagai-bagai jenis ikan mulai melompat naik ke daratan. Maka,
bersoraklah Pak Uda melihat keadaan itu. Pada hari itu, Pak Uda berjaya membawa pulang
berkarung-karung ikan.
Sejak peristiwa itu, tiada seorang pun yang berani menangkap ikan di Tasik Gaharu. Sesiapa
sahaja yang mencelupkan kaki atau tangan ke dalam Tasik Gaharu, pasti akan gatal-gatal
di seluruh badannya. Penyakit gatal-gatal itu juga tidak dapat diubati.
Keluarga Pak Uda juga telah diserang penyakit gatal-gatal. Penyakit berkenaan
menyebabkan Pak Uda dan keluarganya tergaru-garu. Pak Uda menghidap penyakit itu
hingga akhir hayatnya. Sejak itulah Tasik Gaharu bertukar menjadi Tasik Garu.


(Sumber: Diubah suai daripada Himpunan 366 Cerita
Rakyat Malaysia, Utusan Publications Sdn. Bhd., 1995)










1. Jelaskan aktiviti manusia yang
PERKASA ILMU
menyebabkan kerosakan sumber
alam sekitar.
Tema ialah gagasan, fikiran, atau persoalan
utama yang mendasari suatu karya sastera 2. Bentangkan pandangan anda
secara langsung atau tidak langsung. tentang penggunaan gaharu dalam
kehidupan masyarakat Malaysia.


46
46 4.1.1

Tatabahasa


Bitara Permainan Tradisional

Permainan tradisional merupakan cerminan seni budaya
sesuatu bangsa. Permainan tradisional ini terdiri daripada
AKTIVITI permainan anjung dan permainan laman. Permainan anjung
1. Kenal pasti ayat dasar biasanya menggunakan kawasan dalam rumah atau beranda
daripada teks. manakala permainan laman menggunakan kawasan lapang
2. Bina ayat berdasarkan ataupun padang. T
pola ayat inti. Terdapat beberapa jenis permainan laman seperti wau, E
galah panjang, permainan gasing, kabadi, dan permainan guli. M
Permainan anjung pula terdiri daripada batu seremban, congkak, dam haji, dan sebagainya. Permainan A
laman memerlukan kawasan yang luas dan lapang. Hal ini dinyatakan demikian kerana pemain perlu
bergerak dengan lincah dan aktif semasa bermain. 4
Permainan wau ialah permainan laman yang perlu dimainkan di padang. Pemain perlu bijak
mencari arah angin supaya wau mereka dapat terbang tinggi. Aktiviti bermain wau merupakan aktiviti
yang sihat kerana permainan ini juga dapat meningkatkan kecerdasan intelektual pemain.
Permainan batu seremban ialah permainan anjung. Fokus pemain adalah pada batu yang dilambung
ke udara. Pemain perlu cekap menyambut batu seremban yang dilambung agar tidak terjatuh. Selain
itu, pemain mestilah bijak mengira jumlah batu seremban bagi memastikan markah yang diperoleh
lebih banyak berbanding dengan pihak lawan.
Jelaslah bahawa permainan tradisional merupakan permainan yang memberikan manfaat
kepada pemain. Kita perlu memupuk minat generasi sekarang terhadap permainan tradisional. Hal
ini menjadi demikian kerana permainan tradisional merupakan permainan warisan negara yang
perlu dikekalkan. Di samping itu, permainan ini dapat mewujudkan perpaduan dalam kalangan
masyarakat berbilang kaum.
(Sumber: Diubah suai daripada Jabatan Warisan Negara)

PERKASA ILMU

Ayat inti juga dikenali sebagai ayat dasar. Pola ayat inti ialah ayat dasar yang terdiri daripada subjek
dan predikat. Terdapat empat pola ayat inti, iaitu:
Ayat Inti/Ayat Dasar


Subjek Predikat Subjek Predikat Subjek Predikat Subjek Predikat
Frasa Nama Frasa Nama Frasa Nama Frasa Kerja Frasa Nama Frasa Adjektif Frasa Nama Frasa Sendi
Nama
(FN + FN) (FN + FK) (FN + FA) (FN + FS)
Ahmad doktor. Abangku sedang Petugas itu amat rajin. Pejabatnya di Kampung
makan. Baharu.

TEROKA MINDA
Cadangkan langkah-langkah yang boleh diambil supaya permainan tradisional tidak pupus.




47
5.5.1 47

Pengukuhan dan Pengayaan


Estetika Seni Kraf IMBAS SAYA



Program Satu Daerah Satu Industri (SDSI)
AKTIVITI bertujuan untuk mengembangkan produk
1. Jelaskan kebaikan program Satu kraf tangan. Fokus program ini adalah untuk
Daerah Satu Industri (SDSI) memelihara dan membangunkan industri kraf
T kepada pengusaha kraf tangan negara. Langkah ini dapat meningkatkan pasaran
E negara. barangan kraf tangan pada peringkat domestik
M 2. Tulis satu karangan tentang dan luar negara. Yang berikut merupakan antara
A langkah-langkah untuk memajukan hasil kraf tangan yang dijadikan produk untuk
kraf tangan di tempat anda.
4 dikomersialkan dalam program SDSI.























Seni logam Seni tekat
























Seni ukiran Seni tenunan


48
48

Tema
5











JATI DIRI DAN KEWARGANEGARAAN








Di mana Bumi Dipijak
di Situ Langit Dijunjung



Warganegara berjasa
mengharumkan nama negara



































Fokus
Murid dapat memupuk jati diri dan semangat cinta akan negara. Murid menjalankan
pelbagai aktiviti bahasa seperti berpantun, bersajak, dan berkomunikasi secara
individu dan berkumpulan.


49

Unit 9 Rakyat Berjasa Negara Terbilang






Mendengar dan Bertutur

Sapelele Merantau Jauh IMBAS SAYA


Haliza berbincang dengan Saiful, ketua AKTIVITI
T kumpulan sapelele sekolahnya tentang 1. Berbincang dengan rakan anda tentang
E persediaan untuk membuat persembahan persediaan yang harus dilakukan sebelum
M di Turki. membuat sesuatu persembahan di pentas.
A 2. Tonton video persembahan sapelele dan
Haliza: Hai, Saiful! Apa khabar? berikan ulasan anda tentang persembahan dan
5 Saiful: Khabar baik. Puan Ummi telah keunikan alat muzik tersebut.

memaklumi saya bahawa kita
akan mengadakan persembahan di Turki pada 25 Mei nanti. Puan Ummi juga
menyuruh kita membuat latihan dengan segera.
Haliza: Wah, dapatlah kita ke Turki nanti! Saya tidak sabar hendak memberitahu anggota
kumpulan kita. Mereka pasti gembira mendengar berita ini. Bilakah kita akan
memulakan latihan itu?
Saiful: Kita boleh memulakan latihan pada minggu hadapan. Kamu juga perlu membantu
saya menyusun jadual latihan yang sesuai kerana saya perlu menghadiri latihan
hoki. Puan Ummi juga berpesan agar kita semua dapat hadir semasa sesi latihan.
Haliza: Boleh, Saiful. Apakah yang boleh saya bantu?
Saiful: Kamu bolehlah berjumpa dengan Puan Ummi untuk memilih lagu yang akan
dipersembahkan nanti. Selain itu, tolong maklumi Theevakul agar beliau
memeriksa alat muzik, iaitu sape dan
gitar. Selepas itu, beliau juga perlu PERKASA ILMU
memeriksa bunyi sape agar sesuai Sape ialah alat muzik tradisional masyarakat Orang
dengan lagunya. Ulu di Baram, Miri, Sarawak yang dipercayai
Haliza: Baiklah, Saiful. Saya berharap kita dihasilkan sejak 300 tahun lalu. Sape terkenal dalam
dapat membuat persembahan yang kalangan kaum Kayan dan Kenyah.
terbaik di Turki nanti. Fizikal:
• Panjang: 100 – 130 cm
Saiful: Ya. Terima kasih, Haliza. • Lebar: 20 – 25 cm
• Kedalaman ruang bunyi: 10 cm
• Tali: dua hingga empat utas tali
Jenis kayu:
• Adau, tebuloh, dan jelutung
Jenis lagu:
• Titik Titik Kenai Ujan dan Urau Lalau
Jenis ukiran:
• Patung tuntun, alat senjata, perisai, dan ukiran
topeng

(Sumber: Berita Harian, 28 September 2015 dan
50
50 1.5.1 www.asza.com/CD-store)

Membaca Tunku Abdul Rahman Putra Al-Haj ibni
Almarhum Sultan Abdul Hamid Shah
(1957 – 1970)
Bapa Kemerdekaan
AKTIVITI
1. Lafazkan pantun dengan sebutan, Tun Haji Abdul Razak bin Dato’ Haji Hussein
intonasi, dan nada yang betul. (1970 – 1976)
Bapa Pembangunan
2. Cipta serangkap pantun empat kerat,
kemudian lakukan aktiviti berbalas
pantun dengan rakan sekelas anda. Tun Hussein bin Dato’ Onn
(1976 – 1981) T
Bapa Perpaduan
E
Pantun Patriotik Tun Dr. Mahathir bin Mohamad M
A
(1981 – 2003)
Sang jejaka berpencak silat, Bapa Pemodenan 5
Anak dara bergelang suasa;
Negara merdeka negara berdaulat, Tun Abdullah bin Haji Ahmad Badawi
Hidup sejahtera aman sentosa. (2003 – 2009)
Bapa Pembangunan Modal Insan
Sungguh cantik Pulau Helang,
Cantik berseni Pulau Langkawi;
Rakyat patriotik pemimpin gemilang, Dato’ Seri Mohd Najib bin Tun Haji Abdul Razak
(2009 – kini)
Pasti harmoni bumi pertiwi.

Bunga Cina dipetik puteri, PERKASA ILMU
Bunga raya dalam jambangan;
Ekonomi dijana serata negeri,
Pantun dapat digunakan untuk “berjual beli”, iaitu
Adat budaya dilupa jangan. seseorang akan menggunakan pantun untuk menyoal
(menjual) sambil dijawab (dibeli) oleh individu
Pergi ke Klang membeli gebar, lain. Tradisi berbalas pantun ini telah diamalkan
Gebar Cik Wan di Pekan Sabtu; sejak dahulu lagi dalam adat istiadat perkahwinan
Jalur gemilang megah berkibar, masyarakat Melayu. Contoh pantun jual dan pantun
Lambang perpaduan rakyat bersatu. beli adalah seperti yang berikut:

Tanjung Tuan dilupa jangan, Pantun jual:
Tempat helang bersarang rendah; Kembang setaman gadung kasturi,
Jasamu tuan tiada tandingan, Tumbuh meranti di pinggir ara;
Warga dijulang nusa diperindah. Wahai tuan yang bijak bestari,
Apakah bakti kepada negara?
(Ummi Solehah, 2016) Pantun beli:
Burung unta nampak cantik,
TEROKA MINDA Burung undan atas dahan;

Huraikan pendapat anda tentang warga Negara tercinta rakyat patriotik,
Malaysia yang telah mencipta nama Jiwa dan raga jadi taruhan.
pada peringkat antarabangsa.


2.1.2 51
51

Menulis



Kem Waja Diri
AKTIVITI

Tulis cerita tentang
aktiviti perkhemahan.



T
E
M
A
5
















Jadual Aktiviti Kem Waja Diri


HARI/TARIKH MASA AKTIVITI
SELASA 8:00 – 8:30 pagi Sarapan
Hari Pertama 8:30 – 9:30 pagi Sesi taklimat
9:30 pagi – 12:30 tengah hari Bengkel motivasi
12:30 tengah hari – 2:00 petang Rehat dan makan tengah hari
2:00 – 4:30 petang Aktiviti flying fox
4:30 petang – 8:00 malam Rehat, minum petang, dan makan malam
8:00 – 10:00 malam Operasi Burung Hantu
RABU 7:30 – 8:30 pagi Sarapan
Hari Kedua 8:30 – 9:30 pagi Senamrobik
9:30 pagi – 12:30 tengah hari Pertandingan memasak tanpa api
12:30 tengah hari – 2:00 petang Rehat dan makan tengah hari
2:00 – 5:30 petang Meredah hutan
5:30 petang – 8:00 malam Rehat, minum petang, dan makan malam
8:00 – 10:00 malam Malam kebudayaan
KHAMIS 8:00 – 8:30 pagi Sarapan
Hari Ketiga 8:30 – 9:30 pagi Sukaneka
10:00 pagi Bertolak pulang






52 3.6.1
52

Seni Bahasa





AKTIVITI
1. Deklamasikan sajak dengan gaya, intonasi, dan Bahtera Nusa Bangsa
nada yang betul.
2. Huraikan bentuk dan maksud sajak, kemudian Kertas jati diri dan maruah cinta
berikan maksud yang tersurat dan tersirat. untuk aku cipta
3. Nyatakan tema dan persoalan sajak. bahtera merdeka T
bahtera nusa E
sebelum kulepaskan belayar M
PERKASA ILMU A
di lautan luas cabaran
di lautan dalam dugaan. 5
Bilangan rangkap dalam sajak.
Izinkan bahtera nusa
belayar di lautan duga
Bilangan baris bagi setiap rangkap sajak. belayar di samudera lumba
ayuh, kita panjatkan doa
bersama nakhoda bijaksana
Jumlah perkataan bagi setiap baris. anak-anak bahtera
Contoh: setia perkasa.
Mentari terus menyinar
Bentuk Jumlah perkataannya ialah tiga. Bahtera itu
Sajak bahtera merdeka

Jumlah suku kata bagi setiap baris bahtera itu
Contoh: bahtera berdaulat
Men/ ta/ ri te/rus me/nyi/nar bahtera itu
Bilangan suku kata ialah lapan. bahtera nusa bangsa
bahtera cinta bahagia
gah megah berlabuh
Rima akhir bagi setiap rangkap sajak. di pulau impian
Contoh:
Mentari terus menyinar di pelabuhan wawasan!
biar luluh hati ini
masih tersenyum tiada duka
walau terluka
hanya Tuhan yang tahu.

• Rima akhir rangkap sajak ini
ialah a,b,c,c,d.
• Sajak ini berbentuk bebas (Chai Loon Guan, 2015)
atau tidak terikat.






53
4.1.2 53

Tatabahasa


IMBAS SAYA
Ilmuwan Sains

AKTIVITI Profesor Datin Paduka Dr. Khatijah binti Mohamad
1. Kenal pasti frasa nama dalam Yusoff telah dinobatkan sebagai seorang daripada
teks dan bina ayat. 20 orang tokoh wanita Islam paling berpengaruh
2. Hasilkan dialog temu bual dalam bidang penyelidikan sains. Kejayaan tokoh
berdasarkan teks dan lakonkan.
T yang dilahirkan pada 12 Julai 1956 di Pulau Pinang
E ini telah menyemarakkan kembali kemajuan dan
M budaya sains dalam dunia Islam.
A Beliau memperoleh Ijazah Sarjana Muda
5 Mikrobiologi dari Universiti La Trobe, Australia,
pada tahun 1979. Pada tahun 1983, beliau telah
berjaya mendapat Ijazah Kedoktoran di universiti
yang sama. Kini, beliau berkhidmat sebagai profesor
di Fakulti Bioteknologi dan Sains Biomolekul
di Universiti Putra Malaysia.
Profesor Datin Paduka Dr. Khatijah juga telah
memenangi pelbagai anugerah di dalam dan di luar
negara. Sebagai contohnya, Anugerah Carlos J. Finlay
bagi Mikrobiologi oleh UNESCO pada tahun 2005
dan Anugerah Pencapaian Pendidikan Australia
pada tahun 2013. Beliau juga merupakan antara
Profesor Datin Paduka Dr. Khatijah binti penerima Anugerah Merdeka pada tahun 2015.
Mohamad Yusoff menerima Anugerah Beliau menerima anugerah ini atas kejayaannya
Merdeka 2015 daripada Pengerusi Lembaga melakukan penyelidikan tentang mikrobiologi dan
Pemegang Amanah Anugerah Merdeka.
virologi. Di samping itu, beliau turut menjalankan
diagnosis virus berjangkit yang boleh membawa maut dalam ternakan unggas. Beliau juga
turut cemerlang dalam penyelidikan tentang potensi virus memerangi sel kanser.
Beliau sangat menggalakkan pembabitan kaum wanita dalam bidang bioteknologi.
Sumbangan beliau dalam dunia penyelidikan telah menjulang namanya sebagai tokoh
penyelidik wanita Islam sedunia. Kegigihan beliau menghasilkan penemuan penyelidikan
yang memberikan impak kepada kehidupan sejagat wajar dicontohi oleh generasi masa ini.
(Sumber: http://www.utusan.com.my/berita/nasional/pengasas-mercy-malaysia-terima-anugerah-merdeka-2015)

PERKASA ILMU TEROKA MINDA
Terangkan tindakan yang perlu
Frasa nama ialah frasa yang perkataan utamanya anda ambil untuk menjadi tokoh
terdiri daripada kata nama, kata nama terbitan atau yang tersohor.
kata ganti nama. Frasa nama ialah satu daripada
konstituen utama dalam binaan ayat.


54 5.4.1
54

Unit 10 Jasamu Pemimpin






Mendengar dan Bertutur



AKTIVITI
1. Jelaskan makna perkataan yang berwarna merah
dalam penyataan tokoh di bawah. T
2. Harimau mati meninggalkan belang, manusia E
mati meninggalkan nama. Terangkan maksud M
peribahasa ini, kemudian bina ayat yang sesuai. A
5

“Mulai 31 Ogos 1957, (kita)
akan menjadi sebuah negara
berdaulat dan demokratik untuk
selama-lamanya, yang dibina
berdasarkan prinsip kebebasan
dan keadilan serta sentiasa
memperjuangkan kebajikan dan
kesejahteraan rakyatnya”.













PERKASA ILMU

Tunku Abdul Rahman Putra Al-Haj
ibni Almarhum Sultan Abdul Hamid
Shah ialah mantan Perdana Menteri
Malaysia yang pertama (1957–1970).
Kemerdekaan negara pada tahun 1957
dan pembentukan Malaysia pada tahun
1963 merupakan antara pencapaian dan
sumbangan beliau yang terunggul. Beliau
dikenang sebagai “Bapa Kemerdekaan”
dan “Bapa Malaysia”.




1.5.2 55
55

Membaca



Kuching Kota Budaya
AKTIVITI Kuching ialah ibu negeri Sarawak Bumi Kenyalang.
Cari maksud perkataan yang Bandaraya Kuching juga dikenali sebagai bandar
berwarna merah dalam masyarakat berbudaya. Terdapat pelbagai suku kaum
petikan di bawah dengan di Kuching seperti Melayu, Cina, Bidayuh, Iban, Orang
merujuk kamus dan glosari. Ulu, dan Melanau. Asal usul nama Kuching diambil
T daripada nama haiwan, iaitu kucing.
E Seorang daripada tokoh yang terkenal di Kuching ialah Datuk Hakim Imam Abang Haji
M
A Mursyidi bin Abang Haji Nuruddin bin Datuk Bandar Bolhasan. Beliau merupakan tokoh
pentadbir Islam di Sarawak yang banyak memberikan sumbangan dalam bidang pendidikan.
5 Terdapat pelbagai barang kraf tangan yang menarik dan unik di Kuching seperti tikar
rotan, kain pua, manik, tembikar, pasu, dan topeng. Kraf tangan yang istimewa ini merupakan
hasil kerja tangan suku kaum tempatan. Ciri-ciri kesenian tradisional yang halus dan
menarik ini tetap kekal zaman-berzaman dalam masyarakat Sarawak.
Bagi pelancong yang ingin melihat kepelbagaian budaya Sarawak dengan lebih dekat,
Kampung Budaya Sarawak wajar dikunjungi. Kampung Budaya dibina untuk melindungi
dan mengekalkan warisan budaya Sarawak.
Selain itu, Kuching juga terkenal dengan aneka makanan yang istimewa seperti ikan terubuk
masin, umai, laksa Sarawak, dan kek lapis Sarawak. Kek lapis Sarawak sangat istimewa kerana
pembuatannya yang renyah. Lapisan kek lapis Sarawak yang berwarna-warni mempunyai
pelbagai rasa yang sentiasa menarik perhatian pelancong.
Dengan pelbagai keistimewaan dan keunikan yang terdapat
di Kuching, maka tidak hairanlah jika bandar raya ini menjadi
antara destinasi pilihan utama pelancong di Malaysia.




















TEROKA MINDA
Jelaskan keunikan dan keistimewaan barangan
kraf tangan di negeri anda.



56
56 2.2.1

Menulis



Aku Anak Malaysia
AKTIVITI Burhan berlari pantas ke kantin sekolah. Kabarnya Cikgu
Betulkan kesalahan ejaan dan Harun akan memilih wakil ujian pra kelayakan pertandingan
tanda baca dalam bahan. dwi tahunan badminton peringkat daerah Gombak hari ini.
Sungguh teruja Burhan mendengar berita pertandingan
badminton itu. Hatinya berkata pasti aku akan terpilih.
Pehak sekolah akan membuat ujian pemilihan esok. Cikgu, adakah pemenang daerah akan T
E
mewakili negeri Selangor? Burhan ingin tahu. “Ya, Burhan mereka yang terpilih akan dibawa M
ke peringkat daerah dahulu, sebelum ke peringkat negeri dan ke peringkat kebangsaan,” A
jelas Cikgu Harun. Burhan menghampiri Cikgu Harun. Borang pertandingan badminton
itu digengam erat. “Jangan lupa petang ini kita ada latihan badminton seperti biasa,” pesan 5
Cikgu Harun. Burhan mengangukkan kepalanya tanda setuju dan pasti.
Melody lagu ‘Fikirkan Boleh’ masih terngiang giang di telinganya. “Wah, Burhan
bersemangat betul kamu, cikgu yakin kamu boleh!” ujar Cikgu Harun. “Baiklah cikgu”
jawab Burhan sambil tersenyum.
Tiba-tiba bahunya ditepuk. “Tahniah, Burhan, kamu memang juara. Pasti ibubapa
kamu gembira mendengar berita ini.” Terhenti lamunan Burhan seketika. “Terima
kasih, Ravi. Kamu pun hebat juga.” Burhan tersenyum
gembira. Kejayaannya menewaskan pasokan lawan sukar
digambarkan. Namun, itulah hakikatnya, Piala Badminton
Dunia itu kini milik Malaysia. Dia ingin pulang segera
untuk berkongsi kejayaan dengan keluarga.





















TEROKA MINDA

Jalankan kerja lapangan untuk mengesan
kesalahan ejaan dan membetulkan tanda baca
pada papan tanda atau papan iklan di tempat
tinggal anda.


3.7.1 57
57

Seni Bahasa



Doa dan Harapan Buatmu




AKTIVITI
Jawab soalan pemahaman
berikut:
T 1. Apakah yang dimaksudkan
E dengan frasa merobek
M keamananmu?
A
2. Huraikan langkah-langkah
5 untuk mengekalkan
keamanan negara.
3. Apakah kepentingan
menangkis anasir-anasir
luar? Kemukakan pendapat
anda.


Malaysia Tercinta

Malaysia negaraku tercinta
sudah jauh derap langkahmu
merempuh putaran waktu
merintis cabaran baharu.

Malaysia negaraku tercinta
kudoakan engkau terus gagah
menangkis anasir-anasir luar
saban waktu berusaha
merobek keamananmu.


Ayuh, sahabat
kita teguhkan perpaduan
kita satukan hati dan jiwa
kita tekadkan azam
mendaulatkan negara kita (Sumber: Facebook Rasmi Tentera Laut Diraja Malaysia)
buat selama-lamanya.


Alias Derais Cipta satu sajak dengan menggunakan gaya
11.12.2015 bahasa pengulangan kata dan singkatan kata.




58 4.1.3
58

Tatabahasa



Anugerah Merdeka 2015



AKTIVITI
Senaraikan kata nama am, kata nama khas tunggal, Tan Sri Dr. Jemilah binti
dan kata nama khas yang dimajmukkan dengan Mahmood,
Pengasas Mercy Malaysia.
menggunakan peta pokok. T
E
KUALA LUMPUR, 2 Oktober – Pembabitan beberapa orang M
tokoh negara dalam misi kemanusiaan dan penyelidikan sains A
di peringkat antarabangsa telah diiktiraf dengan pemberian 5
anugerah khas Hari Kemerdekaan Negara, iaitu Anugerah Prof. Emeritus Tan Sri Dr.
Zakri bin Abdul Hamid,
Merdeka 2015. Majlis pengumuman penerima anugerah itu Penasihat Sains Perdana
telah disempurnakan oleh DYMM Paduka Seri Sultan Perak, Menteri.
Sultan Nazrin Muizzuddin Shah ibni Almarhum Sultan Azlan Prof. Emeritus Dato’
Muhibbuddin Shah al-Maghfur-lah, Pengerusi Lembaga Dr. Abdul Latiff
Pemegang Amanah Anugerah Merdeka, di Menara Berkembar bin Mohamad, Felo
Petronas, Kuala Lumpur. Penyelidik Ekologi dan
Biodiversiti, Universiti
Setiap pemenang menerima hadiah piala, lukisan yang Kebangsaan Malaysia.
dihasilkan oleh Abdul Latiff bin Hj. Mohidin, dan wang tunai
sebanyak RM500 000.00. Enam orang tokoh telah menerima
anugerah berprestij ini. Tan Sri Dr. Jemilah binti Mahmood
telah dipilih dalam kategori Pendidikan dan Komuniti
berasaskan sumbangannya sebagai pengasas Mercy Malaysia.
Selain beliau, lima orang individu lagi yang menerima Prof. Datin Paduka Dr. Khatijah
anugerah berprestij ini ialah Profesor Emeritus Tan Sri Dr. binti Mohamad Yusoff,
Zakri bin Abdul Hamid, Penasihat Sains kepada Perdana Pakar Mikrobiologi, Biologi
Menteri, Profesor Emeritus Dato’ Dr. Abdul Latiff bin Molekul, dan Bioteknologi,
Mohamad, Felo Penyelidik Ekologi dan Biodiversiti Universiti Putra Malaysia.
Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM), dan Profesor
Datin Paduka Dr. Khatijah binti Mohamad Yusoff, Pakar Prof. Ir. Dr. Mohd Ali bin Hashim,
Mikrobiologi, Biologi Molekul, dan Bioteknologi Universiti Ketua Pusat Kajian Ionik dan Cecair,
Putra Malaysia (UPM). Turut menerima anugerah tersebut Universiti Malaya.
ialah pengasas dan Ketua Pusat Kajian Ionik dan Cecair
Universiti Malaya (UM), Profesor Ir. Dr. Mohd Ali bin PERKASA ILMU
Hashim. Selain tokoh tempatan, tokoh luar negara, iaitu Naib
Presiden Pusat Perlindungan Hidupan Liar di New York, Dr. Anugerah Merdeka ialah
Elizabeth Lesley Bennett, turut menerima anugerah ini. anugerah berprestij yang
Penerima Anugerah Merdeka ini merupakan tokoh dan mengiktiraf sumbangan
contoh kepada rakyat Malaysia yang cinta akan negara. Bakti cemerlang individu dan
dan jasa mereka amat membanggakan kita semua. organisasi di negara ini sejak
tahun 2007.
(Sumber: Diubah suai daripada Berita Harian, 2 Oktober 2015)

59
5.1.1 59

Bacaan Luas



Wira SMART Sedia Membantu

Special Malaysia Disaster Assistance and Rescue Team (SMART) ialah Pasukan Mencari dan
Menyelamat Khas Malaysia. Susulan daripada tragedi keruntuhan Highland Tower, Hulu Kelang
pada 11 Disember 1993, Keputusan Jemaah Menteri pada 18 Mei 1994 telah meluluskan penubuhan
Pasukan SMART di bawah pengurusan Majlis Keselamatan Negara (MKN). Kini, SMART
diuruskan oleh Agensi Pengurusan Bencana Negara (NADMA), Jabatan Perdana Menteri. Markas
T SMART terletak di Pulau Meranti, Kajang, Selangor. Misi SMART adalah untuk melaksanakan
E operasi menyelamat dalam malapetaka dan bencana alam yang lazimnya di luar kemampuan
M pasukan penyelamat sedia ada.
A Tugas pasukan SMART sangat mencabar dan berbahaya. Mereka mestilah sentiasa peka
dan bersiap siaga menghadapi sebarang kemungkinan yang boleh berlaku di lokasi yang dilanda
5 musibah. Mereka juga bekerja tanpa mengira masa untuk memberikan bantuan perubatan dan
bantuan kecemasan kepada mangsa bencana.
Pasukan SMART ini dianggotai oleh pegawai dan anggota Jabatan Bomba dan Penyelamat
(JBPM), Polis Diraja Malaysia (PDRM), dan Angkatan Tentera Malaysia (ATM) yang
berkelayakan. Mereka mempunyai kepakaran masing-masing. Syarat untuk menyertai pasukan
SMART ini sangat ketat. Peserta perlu menjalani pelbagai ujian dan saringan. Peserta juga mesti
mengikuti kursus khas yang ditetapkan dalam masa tujuh minggu. Sebagai contohnya, Kursus
SMART dan Kursus Renang Peringkat Gangsa. Antara misi menyelamat yang telah disertai oleh
pasukan SMART adalah seperti yang terdapat dalam jadual di bawah:


Tahun Misi Mencari dan Menyelamat
2004 Misi Mencari dan Menyelamat Mangsa Tsunami di Aceh, Indonesia.
2005 Misi Mencari dan Menyelamat Mangsa Gempa Bumi di Muzaffarabad,
Pakistan.
2013 Misi Mencari dan Menyelamat Mangsa Taufan Haiyan (Yolanda),
Filipina.
2014 Misi Mencari dan Menyelamat Mangsa Pesawat MH17 di Kiev,
Ukraine.
2015 Misi Mencari dan Menyelamat Mangsa Gempa Bumi di Kathmandu,
Nepal.
(Sumber: Pasukan Mencari dan Menyelamat Khas Malaysia, 2016)

















60
60

Tema
6












SAINS, TEKNOLOGI DAN INOVASI







Berilmu Sedalam Lautan,
Berfikir Seluas Cakerawala


Teknologi menyejahterakan manusia



































Fokus
Murid dapat mengaplikasikan pengetahuan sains dan teknologi untuk menghasilkan suatu inovasi. Murid
mendapat maklumat tentang proses pembenihan awan dan kaedah pembelian barang secara dalam talian,
melaksanakan uji kaji, menulis cerita berdasarkan papan cerita pembikinan animasi 3D, dan menulis
fiksyen sains. Selain itu, murid turut menambah pengetahuan tentang perbandingan semacam, mengesan
makna perkataan, dan mengenal pasti kata pembenar dan kata pangkal ayat.

61
61
61

Unit 11Sinar Masa Depan




IMBAS SAYA
Mendengar dan Bertutur



Turunlah Hujan
AKTIVITI
Lakonkan temu bual dengan menggunakan Pembenihan awan ialah proses mempercepat
T soalan bertumpu berdasarkan bahan. pembentukan hujan supaya dalam situasi
E tertentu seperti pada musim kemarau dan
M kebakaran hutan, hujan turun di kawasan yang disasarkan. Pembenihan awan dilakukan oleh
A
Jabatan Meteorologi Malaysia, Kementerian Sains, Teknologi dan Inovasi. Terdapat dua
6 kaedah pembenihan awan, iaitu kaedah basah dan kaedah kering. Proses pembenihan awan
dimulakan dengan mengesan lokasi pembentukan awan kumulus menara dan kandungan
wap air yang berpotensi menghasilkan hujan.

1 2












• Penyediaan larutan garam: 200 kilogram garam bagi • Tangki-tangki berisi larutan garam dimasukkan
setiap 1500 liter air. ke dalam pesawat udara.

3 4












• Larutan garam disembur ke dalam awan pada altitud • Larutan garam bertindak balas dengan wap air
ketinggian 1500 meter hingga 2500 meter dari di dalam awan.
permukaan bumi. • Hujan turun.
(Sumber: Jabatan Meteorologi Malaysia, Kementerian Sains, Teknologi dan Inovasi)

PERKASA ILMU

Soalan bertumpu ialah soalan yang memerlukan jawapan daripada teks untuk menilai pengetahuan dan
kefahaman murid. Jawapan kepada soalan diperoleh daripada fakta yang terdapat dalam teks bacaan.


62 1.5.3
62

Membaca



Kuasa Kentang

Bahan-bahan yang diperlukan
• 5 biji kentang
AKTIVITI • 5 batang paku bersaiz 1 inci
1. Baca dan fahami maklumat • 5 keping duit syiling 1 sen
daripada arahan. • 5 utas wayar elektrik
2. Jalankan uji kaji berdasarkan berwarna merah T
arahan. • 1 utas wayar elektrik E
berwarna hitam M
• 12 klip buaya A
• Lampu light-emitting diode
(LED) 1.5 voltan 6
Langkah pertama • Kertas pasir
Gosokkan semua paku dan
duit syiling dengan kertas
pasir. Kemudian, cucukkan
sekeping duit syiling dan TEROKA MINDA
sebatang paku pada Aplikasi uji kaji yang sama
setiap kentang.
pada buah lemon.





Langkah kedua
Kepitkan klip buaya pada setiap hujung
wayar. Kemudian, sambungkan klip buaya
itu pada paku dan duit syiling. Pastikan
klip buaya pada wayar hitam dicantumkan
pada paku untuk mendapatkan cas negatif
(-), untuk disambungkan pada lampu LED.




PERKASA ILMU Langkah ketiga
Klip buaya pada wayar
Amalan makan kentang yang dimasak tanpa merah hendaklah
dibuang kulitnya dapat merendahkan tahap dikepitkan pada anod
kolesterol di dalam badan, menurunkan positif (+) lampu LED.
tekanan darah tinggi, mengatasi radang Pastikan klip buaya
usus dan stres, menghindarkan serangan yang ada pada wayar
radikal bebas, dan meningkatkan daya hitam dikepitkan pada
tahan tubuh daripada serangan penyakit. katod negatif (-)
lampu LED.
(Sumber: www.utusan.com)



63
2.2.2 63

Menulis


Pembikinan Animasi 3D


Cikgu Noriya memberikan tugasan projek pembinaan animasi
AKTIVITI kepada murid-muridnya. Kumpulan Musytari yang dianggotai
Hasilkan cerita Acik dan oleh Ai Lin dan Rasila telah memilih animasi 3D.
Demok.
T
E Cara 1: Buat Skrip Cerita.
M
A
Cara 2: Buat Karakter. Remaja lelaki,
6 memakai Kucing,
pakaian sut berbulu putih,
Cara 3: Bina Papan Cerita. makmal bermata biru

Sekiranya anda ialah ahli animasi, apakah bidang yang
sesuai untuk anda aplikasikan penggunaan animasi?
Berikan alasan anda.


ADEGAN KETERANGAN ANIMASI AUDIO

1 Paparan syot dekat (close up) • Paparan Acik dengan Demok yang • Muzik latar perlahan
panel Acik dan Demok. berbulu putih dan bermata biru. • Kesan bunyi kucing
mengiau
2 Acik sedang memegang • Paparkan Acik memegang tonik • Muzik latar perlahan
sampel tonik herba. herba di dalam makmal. • Bunyi pintu terkuak
• Daun pintu terbuka sedikit.
• Demok masuk ke dalam makmal.
3 Panel menunjukkan sampel air • Paparkan Demok melompat ke atas • Muzik latar perlahan
tonik terlepas daripada tangan meja. • Bunyi kaca pecah
Acik kerana Demok naik • Acik terkejut.
ke atas meja makmal. • Bikar sampel terlepas daripada tangan
Acik.
4 Demok menuju ke arah • Syot dekat Demok menjilat-jilat • Muzik latar perlahan
tumpahan air tonik. tumpahan tonik.

5 Fizikal Demok beransur-ansur • Syot jauh (long shot) menunjukkan • Muzik latar perlahan
menjadi besar. Acik menghalau Demok dari meja • Muzik latar saspens
makmal.
• Aksi menunjukkan Demok berubah
sedikit demi sedikit menjadi besar
di atas lantai.



64 3.2.1
64

Seni Bahasa


ROCIM Robot Ciptaanku


Pertandingan mencipta robot hanya tinggal tiga hari lagi.
AKTIVITI Sudah hampir sebulan aku cuba menggerakkan robot
Kenal pasti perbandingan ciptaanku ini tetapi hampa. Kekecewaan ini membuatkan
semacam. aku menjadi malas seperti keldai, malas untuk meneruskan
usahaku selama ini. Hari ini aku sudah bertekad. Aku mesti T
meneruskan usahaku ini. Aku tidak mahu gagal di tengah E
jalan. Robot ciptaan yang aku namakan ROCIM ini mesti boleh bergerak M
hari ini. Ya, hari ini! Bukan esok atau lusa! A
Aku memasukkan sejenis cecair yang dicipta khas ke dalam
badan ROCIM. ROCIM masih tidak bergerak walaupun sudah 6
hampir setengah jam aku menunggu reaksinya. 45 minit
kemudian, tiba-tiba mata ROCIM mula berputar ligat seperti
gasing. Aku menjerit gembira, gembira yang tidak terhingga.
Robotku yang besar macam gajah itu sudah menunjukkan
reaksi untuk bergerak. Kini, kakinya pula mula diangkat.
ROCIM mula bergerak perlahan-lahan.
Binaan badan ROCIM yang berat macam batu itu
membuat ROCIM bergerak perlahan dan lambat seperti siput.
Aku ketawa sendirian melihat gelagat ROCIM. Pada dada
ROCIM aku letakkan sekeping kaca tahan lasak yang jernih
seperti cermin. Di situlah terpancarnya cahaya yang mengeluarkan
abjad untuk aku berkomunikasi dengan ROCIM. ROCIM mula
mengeluarkan kata-kata di dadanya. Aku gembira tidak terkata. Robot
ciptaanku yang gagah seperti gergasi ini mesti memenangi hadiah
utama dalam pertandingan mencipta robot pada tahun ini. Aku mesti
menang! Aku mesti!


TEROKA MINDA

Robot memudahkan urusan seharian manusia.
Jelaskan kepentingan penggunaan robot dalam
kehidupan manusia.



Setujukah anda jika robot menggantikan
peranan manusia dalam bidang perubatan,
ketenteraan, dan perindustrian? Huraikan
pendapat anda.



65
4.2.1 65

Tatabahasa



Deruman di Litar

Awal pagi lagi, Fateh dan Rafiq telah bertolak ke Litar Formula
AKTIVITI Satu Sepang. Mereka berasa teruja. Fateh memakai baju-T
Senaraikan kata adjektif merah manakala Rafiq berkemeja hitam. Mereka seronok
warna, bentuk, perasaan, kerana bakal menyaksikan perlumbaan kereta Formula
dan waktu. Satu. Mereka gembira kerana mendapat tempat duduk yang
T
E strategik. Mereka dapat melihat litar yang bengkang-bengkok,
M melengkung dan lurus. Kedengaran pengumuman menyatakan bahawa perlumbaan akan
A dilewatkan. Mereka kecewa seketika.
6 Semua kereta Formula Satu telah berada di litar. Sinaran matahari semakin terik.
Apabila isyarat perlumbaan dibunyikan, pemandu kereta pantas mengejar kereta lawan.
Persaingan antara setiap pelumba juga sangat sengit. Fateh terpegun melihat sebuah
kereta keluaran baharu dipandu oleh pemandu terkenal. Badan kereta itu berkilat dan
sungguh menakjubkan. Kereta hijau yang berbentuk aerodinamik itu kelihatan begitu
bergaya di atas litar.
Fateh dan Rafiq kagum melihat gandar kereta Formula Satu yang
kukuh dan kuat. Fateh pernah membaca sebuah
buku yang menyatakan bahawa kerangka utama
kereta Formula Satu diperbuat daripada gentian
karbon supaya tahan lasak. Maka itu, tidak hairanlah
jika kereta Formula Satu mampu memecut sepuluh
kali lebih pantas daripada kereta biasa.
Fateh dan Rafiq menyaksikan perlumbaan itu
sehingga tamat. Walaupun berpeluh-peluh kepanasan,
namun mereka sangat puas kerana dapat menyaksikan
perlumbaan kereta Formula Satu yang hebat.

PERKASA ILMU
TEROKA MINDA
Lukis reka bentuk kereta idaman Antara Litar Formula Satu terbaik di dunia ialah:
anda pada masa hadapan. 1. Grand Prix Australia – Melbourne Grand Prix
Circuit, Melbourne.
2. Grand Prix Itali – Autodromo Nazionale
Monza, Monza.
Setujukah anda bahawa 3. Grand Prix Monaco – Circuit de Monaco, Monte
penganjuran perlumbaan kereta Carlo.
Formula Satu memberikan kesan 4. Grand Prix Malaysia – Sepang International
positif kepada negara? Berikan Circuit, Kuala Lumpur.
pendapat anda. (Sumber: pandulaju.com.my)


66 5.1.2

Unit 12 Sains Merentas Kehidupan






Mendengar dan Bertutur


Mudah Berbelanja
AKTIVITI
Jelaskan cara membuat Rasila menyatakan hasratnya kepada Ai Ling untuk T
pembelian buku dalam membeli buku dalam talian kerana buku yang dikehendaki E
talian. tidak terdapat di Kedai Buku Mesra. Lantaran itu, Ai Ling M
menerangkan proses pembelian buku tersebut dalam talian. A

6
Pembelian dalam Talian


Klik pada http:// Pilih kategori
bukudbp.com buku






Pilih jenis Klik pada buku yang
buku hendak dibeli






Sahkan buku Isikan maklumat
yang dipilih dan alamat





TEROKA MINDA
Sahkan Buat Cari maklumat tambahan tentang
maklumat pembayaran capaian pembelian barangan lain
dalam talian.

PERKASA ILMU
Tribunal Tuntutan Pengguna Malaysia (TTPM) ialah badan kehakiman bebas yang ditubuhkan di bawah
Akta Perlindungan Pengguna 1999. Tribunal ini ditubuhkan bagi menyediakan saluran kepada pengguna
untuk menuntut ganti rugi bagi pembelian barangan yang rosak atau perkhidmatan yang disediakan
oleh peniaga atau pembekal tidak memuaskan.
(Sumber: Kementerian Perdagangan Dalam Negeri, Koperasi dan Kepenggunaan)


1.6.1 67
67

Membaca

Inovasi Pak Pak Bum Bum


Encik Suman bin Ahmad ialah individu yang kreatif kerana
AKTIVITI menghasilkan pelbagai ciptaan daripada bahan terbuang
Fahami teks dan jawab soalan seperti model helikopter dan kapal terbang di luar halaman
pemahaman yang berikut: rumahnya. Hal ini telah mendorong Yayasan Inovasi
1. Berikan maksud rangkai Malaysia (YIM) membuat kajian untuk mengetahui proses
T kata bahan terbuang. penghasilan barangan tersebut dengan lebih lanjut.
E 2. Apakah manfaat filem Kreativiti beliau telah menarik perhatian YIM, lebih-lebih
M X-ray dalam pembuatan lagi apabila mengetahui bahawa Encik Suman merupakan
A kompang?
inovator kompang. Encik Suman mendapat ilham untuk
6 mencipta kompang X-ray oleh sebab ingin membantu persatuan
kompang di kampung beliau membaik pulih kompang yang rosak.
Beliau memperoleh filem X-ray kerana sering ke hospital untuk
mendapatkan rawatan. Percubaan beliau memasang filem X-ray pada
kompang ternyata membuahkan hasil. Usaha Encik Suman telah berjaya
dan diiktiraf oleh YIM pada tahun 2012.
Sehingga kini, permintaan terhadap kompang X-ray beliau semakin
meningkat. Beliau turut menerima tempahan daripada peminat kompang
di Australia. Hal ini berlaku demikian kerana filem X-ray sesuai
digunakan dalam pelbagai keadaan cuaca. Tambahan pula, kompang
yang menggunakan filem X-ray tidak perlu dikeringkan apabila terkena
air atau disedak dengan rotan apabila telah kendur.
Kompang ini merupakan inovasi untuk mengitar semula filem-filem
X-ray yang sebelum ini dibuang oleh para pesakit selepas dianalisis
oleh doktor. Kompang X-ray juga boleh dianggap sebagai inovasi yang
bersifat mesra alam.

(Temu bual dengan Encik Suman bin Ahmad, 16 April 2016)

1. Jelaskan kepentingan penghasilan inovasi dalam kehidupan manusia.
2. Cipta barangan baharu daripada bahan kitar semula.


PERKASA ILMU


Inovasi ialah sesuatu yang baharu diperkenalkan atau dicipta seperti alat, kaedah, sistem, dan mesin.
Mesin Computer Numerical Control (CNC) merupakan satu daripada inovasi baharu di Malaysia. Mesin
CNC ialah mesin pemotong besi yang diprogramkan dengan komputer. Mesin ciptaan anak tempatan ini
mampu dimiliki oleh syarikat perniagaan kecil kerana harganya jauh lebih murah berbanding dengan
harga mesin CNC import.
(Sumber: Yayasan Inovasi Malaysia)


68 2.2.3

Menulis
AKTIVITI
Jelaskan makna perkataan yang
Bebas daripada Kaca Mata berwarna merah dengan merujuk
kamus.

Nazrah telah mendapatkan maklumat tentang Laser-Assisted In Situ Keratomileusis
(LASIK). Pembedahan LASIK dilakukan oleh pakar oftalmologi dengan menggunakan
laser. Pembedahan ini bertujuan untuk membetulkan penglihatan ralat pembiasan,
iaitu rabun jauh, rabun dekat, dan astigmatisme.
T
Membentuk lapisan nipis kornea. E
M
A

6
Permukaan kelengkapan kornea
diubah bentuk dengan sinaran laser.


Lapisan nipis kornea yang masih
terlekat dikembalikan ke kedudukan
asal tanpa perlu sebarang jahitan.

TEROKA MINDA
LASIK sesuai
Ketebalan kanta mata berubah apabila dilakukan kepada
melihat objek yang dekat atau jauh. pesakit yang rabun
Mengapakah perkara ini berlaku? IMBAS SAYA LASIK tidak boleh dalam lingkungan
dilakukan kepada pesakit usia 20 tahun hingga
PERKASA ILMU berusia di bawah 20 tahun 67 tahun.
kerana masih dalam
Kecacatan penglihatan yang lazim: proses tumbesaran.
1. Rabun tua (presbiopia) – Objek dekat
kelihatan kabur oleh sebab kanta mata
kurang kenyal atas faktor usia. Penghidap
2. Rabun dekat (hiperopia) – Objek jauh diabetes dan
kelihatan jelas tetapi objek dekat kelihatan darah tinggi boleh Rawatan
kabur. membuat rawatan LASIK
3. Rabun jauh (miopia) – Objek dekat kelihatan LASIK jika retina
jelas tetapi objek jauh kelihatan kabur. masih sihat.
4. Astigmatism – Kedua-dua objek yang dekat
dan jauh kelihatan kabur.
5. Rabun warna – Biasanya tidak dapat Wanita hamil atau LASIK
yang menyusukan
membezakan warna merah dengan hijau, anak tidak boleh bergantung
biru dengan kuning. melakukan LASIK pada ukuran
(Sumber: http://www.edaransalindah.com/ kerana perubahan ketebalan
download/nota/kenali%20mata%20anda.pdf) hormon. kornea.


3.1.1 69
69

Seni Bahasa


Ojan dan Oxzar


Cuaca hari itu sungguh cerah. Keinginan Ojan untuk
AKTIVITI menaiki belon panas tertunai. Ojan berasa gembira. Ojan
Tulis karya fiksyen dengan melihat petugas membakar gas agar udara memuai. Udara
mengaplikasikan kerangka di dalam belon ditolak keluar apabila belon dipanaskan.
T penulisan di bawah. Ojan pun dibenarkan memasuki keranjang bakul. Tidak
E lama selepas Ojan berada di dalam keranjang bakul, belon
M panas mula bergerak meninggalkan permukaan tanah.
A
6
– Keranjang bakul bergegar
– Ditarik oleh satu objek besar
– Tarikan itu sungguh laju
– Dibawa ke suatu daerah yang asing










– Berada di tempat yang asing
– Burung memperkenalkan diri sebagai
Oxzar
– Ojan diberi ubat agar dapat bernafas
di Planet Nuto, tempat tinggal Oxzar









– Ojan berasa susah hati kerana tidak tahu
akan cara pulang ke bumi
– Oxzar membawa Ojan ke Benua Axi
– Diserang oleh Doizer, sejenis raksasa
yang ganas
– Oxzar menyelamatkan Ojan
– Oxzar menghantar Ojan kembali
ke bumi



70 4.3.1

Tatabahasa


Penyelaman Raja Rawa


Alkisah bermula dengan Raja Rawa yang memiliki
AKTIVITI kerajaan yang mewah dan terkaya di benua itu. Istana
1. Cari kata pembenar dan kata baginda diperbuat daripada emas bertatahkan berlian
pangkal ayat. dan zamrud. Syahadan, sedang baginda duduk-duduk
2. Raja Rawa menggunakan sambil memerhati alunan ombak, maka terlintas dalam T
teropong yang terdapat pada fikiran baginda mahu meneroka samudera pula. E
Lancang Jita. Bincangkan “Daripada beta memikirkan saja kehidupan di dalam M
kepentingan teropong kepada samudera, ada baiknya beta turun melihat sendiri kerajaan A
sesebuah kapal selam. di sana,” titah Raja Rawa kepada mamandanya.
“Benar, tuanku. Patik akan menghimpunkan semua 6
cendekiawan negara kita supaya membina pesawat untuk tuanku ke sana,” sembah mamanda
Raja Rawa. Kalakian, pertandingan membina pesawat yang boleh menyelam ke dasar laut
telah diadakan. Sebermula itu, ramailah cerdik pandai membina bermacam-macam bentuk
kapal selam. Hatta, sampai masa pemilihan kapal selam, baginda telah memilih kapal yang
diberi nama Lancang Jita.
“Adakah ini binaan kaca?” tanya baginda kepada pemilik Lancang Jita.
“Ya, tuanku. Lancang Jita boleh menyelam apabila kapal diisi air dan timbul apabila air
dikeluarkan daripada tangkinya. Udara dipam masuk dari luar bagi membenarkan penyelam
tinggal lebih lama di bawah air. Adapun kapal ini berbentuk ikan bagi memudahkan pergerakan.”
“Adakah binaan ini membolehkan beta melihat pemandangan di bawah air?
“Ya, boleh, tuanku,” sembah tukang Lancang Jita. Raja Rawa memberikan anugerah yang
banyak kerana kagum akan ciptaan tukang Lancang Jita.
Kalakian, Lancang Jita baginda mula menyelam ke dasar laut. Dalam perjalanan, baginda
melihat banyak perkara indah. Terumbu karang dan hidupan laut yang melambai-lambai itu
memukau penglihatan baginda.
Syahadan, Raja Rawa menggunakan teropong untuk melihat pemandangan yang lebih
jauh. Kagum benar baginda melihatnya. Lancang Jita memang hebat, dapat bergerak secara
senyap dan mudah dikemudikan. Baginda benar-benar gembira.
(Adaptasi: Sulalatus Salatin, 2015)

PERKASA ILMU

Kata pembenar
Kata pembenar ialah perkataan yang mengesahkan sesuatu pernyataan. Contoh kata pembenar ialah ya,
benar, dan betul.
Kata pangkal ayat
Kata pangkal ayat ialah perkataan yang hadir di hadapan ayat yang menjadi penanda kesinambungan
ayat dalam wacana. Contoh kata pangkal ayat ialah hatta, maka, syahadan, adapun, kalakian, sebermula,
alkisah, dan arakian.


5.1.3 71

Pengukuhan dan Pengayaan


Peranti Akustik
AKTIVITI
Demam denggi ialah penyakit jangkitan virus yang
Baca teks dan cari makna perkataan merebak melalui gigitan nyamuk aedes betina.
yang berwarna merah.
Demam denggi terdiri daripada demam denggi biasa
dan demam denggi berdarah.
Profesor Dr. Uda bin Hashim telah menjalankan kajian yang memperkenalkan Alat Pengesan
T Aedes Betina. Alat ini dicipta untuk mengesan nyamuk aedes betina yang menyebabkan demam
E
M denggi dan virus Zika. Bagaimanakah alat ini berfungsi di dalam rumah?
A • Pasang alat pengesan nyamuk aedes di ruang tamu, bilik tidur, dan dapur.
6 • Alat ini berfungsi untuk mengesan kehadiran nyamuk aedes betina secara gelombang
akustik.
• Lampu light-emitting diode (LED) pada alat pengesan atau peranti akan menyala apabila
nyamuk aedes betina dapat dikesan. Kemudian, aerosol yang disambungkan kepada alat
peranti akan mengeluarkan semburan.
• Semburan aerosol secara automatik
bertujuan untuk membunuh nyamuk aedes. TEROKA MINDA

1. Huraikan cara pengawalan vektor
nyamuk untuk mencegah jangkitan.
Alat Pengesan Aedes Betina 2. Amar merupakan pesakit demam
denggi berdarah yang sedang diberikan
rawatan. Apakah rawatan yang boleh
diberi kepada Amar?

Pemprosesan
dalaman


Alat pengesan
Pengesan Alat pengesan Pengesan
luaran Pangkalan data luaran


Alat Alat Alat Alat
pengesan pengesan pengesan pengesan


PERKASA ILMU
Demam denggi berpunca daripada empat jenis virus denggi yang dipindahkan kepada manusia melalui
nyamuk aedes yang telah dijangkiti, iaitu DEN-1, DEN-2, DEN-3, dan DEN-4. Semua nyamuk aedes
berupaya bertindak sebagai vektor virus denggi sebelum memindahkannya kepada manusia. Walau
bagaimanapun, vektor utama virus ini ialah nyamuk aedes aegypti. Vektor lain virus denggi ialah
nyamuk aedes albopictus yang membiak di kawasan bandar.
(Sumber: http://jknns.moh.gov.my)

72

Tema
7











TEKNOLOGI AMALAN HIJAU




Tanam Cempedak,
Tumbuh Nangka



Peranan sekolah untuk memupuk
amalan hijau dalam kalangan murid






































Fokus

Murid dapat meningkatkan pengetahuan tentang teknologi amalan hijau yang dipraktikkan di negara
ini. Murid dididik tentang kepentingan dan tanggungjawab penjagaan alam sekitar serta cara-cara
mengamalkannya.


73

Unit 13 Lestarikan Kehijauan Bumi






Mendengar dan Bertutur



Jaga Alam Kita


T
E AKTIVITI
M Berdasarkan maklumat yang diberikan,
A sampaikan ucapan tentang peranan pelbagai Aktiviti bergotong-royong
7 pihak untuk melestarikan bumi dalam Majlis
Pelancaran Program Kehijauan Bumi.

Arjun, Pengerusi Kelab Pencinta Alam Sekolah
Menengah Kebangsaan Taman Citra, telah
diminta untuk menyampaikan ucapan dalam
majlis Program Kehijauan Bumi.



Tong kitar semula

















Media massa dan media sosial










TEROKA MINDA
Jelaskan akibat jika kehijauan bumi tidak
dikekalkan.
Aktiviti menanam semula pokok

74 1.6.2
74

Membaca


Amalan Hijau


Teknologi hijau merupakan teknologi
AKTIVITI yang mesra alam. Teknologi ini merujuk pembangunan dan
Baca dan fahami teks aplikasi produk, peralatan serta sistem untuk memelihara alam
yang diberikan. Kenal sekitar dan alam semula jadi. Kesan negatif daripada aktiviti
pasti idea utama dan manusia dapat dikurangkan dengan menggunakan teknologi T
idea sampingan. hijau. Terdapat beberapa tujuan pelaksanaan teknologi hijau E
di negara ini. M
Kepesatan pembangunan di negara ini menuntut penggunaan tenaga elektrik yang A
tinggi. Pelaksanaan teknologi hijau ini dapat mengurangkan penggunaan tenaga kuasa, 7
sekali gus meningkatkan pembangunan ekonomi. Penggunaan alat elektrik cekap tenaga,
penggunaan kenderaan awam atau bahan api alternatif, dan penjimatan penggunaan air
merupakan antara contohnya.
Selain itu, negara dapat meningkatkan keupayaan inovasi dalam pembangunan teknologi
hijau. Hal ini dapat dilihat dengan adanya penganjuran pelbagai ekspo ciptaan sains yang
berkaitan dengan teknologi hijau yang diadakan sepanjang tahun. Di samping itu, kita dapat
memulihara alam sekitar, mendidik, dan memupuk kesedaran masyarakat tentang kepentingan
teknologi hijau. Hal ini disebabkan amalan hijau bukan suatu kebiasaan. Oleh itu, kita perlu
mengubah minda bagi memastikan kehidupan yang kita nikmati hari ini berkekalan.
Demi kelestarian alam sekitar, semua pihak perlu berganding bahu membudayakan
amalan hijau dalam kehidupan sehari-hari. Tanpa kerjasama dan tanggungjawab semua,
pasti suatu masa nanti hasrat ini tidak akan menjadi kenyataan.




Kriteria teknologi hijau merujuk produk, peralatan, atau sistem yang memenuhi kriteria-kriteria berikut:
• Meminimumkan degradasi kualiti persekitaran serta menjimatkan tenaga dan sumber asli.
• Mempunyai pembebasan gas rumah hijau (greenhouse gas – GHG) yang rendah atau sifar.
• Selamat digunakan serta menyediakan persekitaran yang sihat dan lebih baik untuk semua hidupan.


TEROKA MINDA PERKASA ILMU
1. Jelaskan kelebihan aktiviti
amalan hijau ini jika Idea utama ialah tema dalam sesebuah cerita. Terdapat hanya satu
dipraktikkan di sekolah idea utama dalam sebuah cerita.
mahupun di rumah. Teknologi hijau dapat meminimumkan atau mengurangkan kesan
2. Huraikan kesan yang negatif daripada aktiviti manusia seperti pembakaran terbuka,
mungkin berlaku jika pelepasan gas yang berbahaya daripada asap kilang dan kenderaan,
amalan hijau ini tidak dan lain-lain.
dipraktikkan.



75
2.3.1 75

Menulis


Kelab Skuad Hijau


Pengumuman Penyertaan Skuad Kembara Hijau
AKTIVITI Skuad Kembara Hijau Sekolah mempelawa murid
Cadangkan kaedah-kaedah untuk untuk menyertai skuad ini bagi pengambilan ahli
mempromosikan Kelab Skuad baharu pada tahun ini. Murid yang berminat menyertai
Kembara Hijau di sekolah anda.
T skuad ini bolehlah meng-e-melkan maklumat diri
E kepada guru tingkatan masing-masing sebelum 30 April yang akan datang.
M
A Maklumat Diri:
• Nama Penuh
7 • Nombor Kad Pengenalan

• Tingkatan
• Persatuan/Kelab/Unit Beruniform
yang disertai
• Jawatan yang disandang
• Nyatakan sebab anda berminat untuk
menyertai skuad ini

Aktiviti Skuad Kembara Hijau:
• Melaksanakan amalan hijau di sekolah
• Pemuliharaan pantai dan sungai
Kelebihan Menyertai Skuad Kembara Hijau:
• Berpeluang untuk melancong
• Kemeja-T percuma
• Mengenali budaya asing
• Menerima anugerah dan sijil
“Selamatkan Alam, Lestarikan Kehijauan”

TEROKA MINDA
Cadangkan beberapa aktiviti amalan hijau
yang dapat dilaksanakan oleh skuad ini.



PERKASA ILMU

Kempen Bumi Hijau telah dirasmikan pada peringkat kebangsaan oleh YAB Perdana Menteri Malaysia, pada
3 Mac 2006. Matlamat utama program ini adalah untuk menggalakkan rakyat bercucuk tanam. Kempen ini
dapat mewujudkan kesedaran dan minat rakyat terhadap pertanian, terutama bagi penduduk di kawasan bandar.
Kempen ini juga diharapkan dapat mewujudkan kesedaran rakyat terhadap makanan segar, berkhasiat, dan
selamat dimakan, di samping mewujudkan persekitaran rumah yang cantik dan menarik.
(Sumber: http://www.portal.doa.gov.my/ppppm)


76
76 3.3.1

Seni Bahasa


Damainya Kampungku
IMBAS SAYA




AKTIVITI
1. Lengkapkan syair berdasarkan rangkap dan gambar.
2. Ceritakan suasana kampung idaman anda.
T
E
Segar berkembang bunga kemuning, M
Sungai Tembeling mengalir hening, A
Bangau bertenggek di tepi tebing, 7
Padi di bendang indah menguning.

Gunung-ganang indah terbentang,
Angin bertiup di waktu petang,
___________________________,
___________________________.


Pelepah nyiur melambai tenang,
Tempua girang mengait sarang,
___________________________,
___________________________.

___________________________,
___________________________,
___________________________,
___________________________.


___________________________,
___________________________,
___________________________,
___________________________.

















4.3.2 77
77

Tatabahasa



Khazanah Semula Jadi

Razan dan Arjun telah pergi ke Pameran
AKTIVITI Khazanah Semula Jadi. Di situ, mereka
1. Berdasarkan gambar yang diberi, berpeluang melihat pameran gambar foto dan
senaraikan kata kerja tak transitif lukisan tentang biodiversiti khazanah alam
kemudian bina ayat daripada
T semula jadi negara kita.
E perkataan tersebut.
M 2. Bayangkan anda berada di dalam
A sebuah hutan simpan. Ceritakan
situasi tersebut.
7
































Kata kerja tak transitif ialah kata kerja yang tidak PERKASA ILMU
memerlukan penyambut atau objek sesudahnya. Walau
bagaimanapun, terdapat sejumlah kata kerja tak transitif yang Perkataan biodiversiti ialah singkatan bagi
mesti diikuti oleh pelengkap, sementara yang lainnya tidak perkataan biological diversity ataupun
perlu diikuti oleh pelengkap. kepelbagaian biologi. Biodiversiti didefinisikan
Contoh kata kerja tak transitif tak berpelengkap: sebagai aneka organisma hidup daripada
pulang, menjerit, terpegun, tersenyum, melancong. pelbagai sumber sama ada di daratan mahupun
Contoh kata kerja tak transitif berpelengkap: di samudera. Biodiversiti terbahagi kepada
tinggal (di desa), menjadi (askar), berbuat (baik). tiga peringkat, iaitu kepelbagaian genetik,
kepelbagaian spesies, dan kepelbagaian
(Sumber: Diubah suai daripada Tatabahasa ekosistem.
Dewan Edisi Ketiga, 2015)


78 5.1.4

Unit 14 Selamatkan Bumi Kita






Mendengar dan Bertutur




AKTIVITI
Huraikan beberapa kaedah pemuliharaan
alam sekitar. T
E
M
A
Indah Segar Kehidupan

Terasa suramnya alam 7
Dunia kian terancam
Langit tinggi kesedihan
Pohon-pohon kekeringan
Jerebu tebal yang menyesakkan.


Tiada di sana sini
Beburung lagi bernyanyi
Bebunga hilang ceria
Tiada kedamaian jiwa
Mengingkari nikmat Maha Esa.


Begitu bernilai alam maya ini Berdasarkan bahan yang diberikan,
Bagi manusia yang tahu mengasihi bincangkan beberapa kesan sekiranya
Usahlah terdorong oleh ketamakan alam sekitar tidak dipulihara.
Kalau ikutkan hati pudarlah masa depan.

PERKASA ILMU
Tiada yang terkecuali marilah kita atasi
Alam yang makin terancam Menurut Akta Kualiti Alam Sekitar 1974, pencemaran
Dunia yang makin kelam ialah sebarang perubahan sifat fizik, kimia, biologi,
Atasinya dengan ketakwaan. atau aras sinaran mana-mana bahagian alam
sekeliling sama ada secara langsung atau tidak
Hanyalah buat ingatan langsung, dengan melepaskan, mengeluarkan atau
Untukmu insan tersayang meletakkan bahan buangan secara terbuka hingga
Indah segar kehidupan menjejaskan kegunaan-kegunaan berfaedah, yang
Kita yang menentukan boleh menimbulkan suatu keadaan berbahaya kepada
Hidup ini usah dikorbankan. kesihatan, keselamatan atau kebajikan awam, flora
dan fauna serta organisma lain.
(Nyanyikan lagu ini mengikut irama lagu (Sumber: www.doe.gov.my)
Hitam Putih Kehidupan nyanyian Sheila Majid)


1.7.1 79

Membaca


Bahayanya Polistirena

Penggunaan polistirena semakin berleluasa bukan
sahaja di Malaysia malah di seantero dunia. Perkara
AKTIVITI
1. Baca dan kenal pasti kosa kata ini walaupun nampak remeh tetapi ibarat pintu tak
dan ungkapan yang menarik. berpasak, perahu tak berkemudi.
2. Bina ayat berdasarkan kosa Mengapakah penggunaan polistirena perlu
T kata dan ungkapan tersebut. diharamkan? Pembungkus polistirena yang biasa
E kita gunakan mengandungi bahan karsinogen.
M Bahan kimia ini boleh memudaratkan kesihatan kita. Kajian yang dilakukan oleh Agensi
A
Penyelidikan Kanser Antarabangsa (IARC) menunjukkan bahawa bahan kimia yang terdapat
7 dalam polistirena merupakan agen penyebab penyakit kanser. Bahan kimia daripada bekas
polistirena akan menyerap ke dalam makanan dan tubuh manusia. Hal ini boleh mengakibatkan
perubahan genetik yang menjejaskan sistem pembiakan.
Selain itu, penggunaan polistirena boleh menjejaskan alam sekitar. Bahan berbahaya ini
mengambil masa 500 tahun untuk dimusnahkan secara semula jadi. Hal ini mengakibatkan
peningkatan jumlah sampah. Di samping itu, bahan kimia yang terkandung dalam polistirena
juga boleh menyebabkan penipisan lapisan ozon dan meningkatkan kadar pemanasan global.
Sebagai langkah pencegahan, pada 25 Mac 2015, Kerajaan Negeri Melaka telah
mengambil inisiatif melaksanakan Program Menghentikan Penggunaan Bekas Polistirena
di seluruh negeri Melaka. Semua pihak, termasuk jabatan kerajaan dan swasta menerima
cadangan ini dengan tangan terbuka. Sebagai alternatif, bekas polistirena digantikan dengan
bekas biodegradasi.
Kesimpulannya, semua pihak sepatutnya berganding
bahu bagai aur dengan tebing untuk memelihara alam
sekitar. Alam sekitar ialah anugerah Tuhan. Oleh itu, semua
manusia mesti bertanggungjawab untuk menjaga anugerah
ini dan tidak memusnahkannya.

PERKASA ILMU


Peraturan tentang kawalan penggunaan pembungkus dan
bekas makanan daripada bahan polyvinyl chloride (PVC)
terkandung dalam Akta Makanan 1983 dan Peraturan
Makanan 1985. Menurut Persatuan Pengilang Plastik
Malaysia, sebanyak 1.8 juta tan metrik plastik pelbagai
jenis telah digunakan di negara ini pada tahun 2008,
manakala untuk polistirena pula, terdapat 108 ribu tan
metrik digunakan pada 2007, dan jumlahnya menurun Berdasarkan bahan, cadangkan
kepada 106 ribu tan pada tahun 2008. aktiviti yang boleh menjamin
(Sumber: Utusan Online, 2010) kesihatan diri.


80 2.4.1

Menulis
AKTIVITI
Bina kerangka penulisan tentang
Pencemaran Alam punca pencemaran alam.










T
E
M
A
PERKASA ILMU Ramalkan kesan pemanasan
global kepada generasi masa 7
Kesan pemanasan global menyebabkan suhu hadapan.
bumi meningkat sejak tahun 90-an. Ahli sains
meramalkan bahawa keseluruhan ais di Lautan
Artik akan cair pada musim panas tahun 2099.
Litupan ais Greenland dan Antartika Barat juga
akan mencair. Paras air laut akan meningkat
kira-kira tujuh meter secara mendadak.
(Sumber: www.doe.gov.my)







































3.4.1 81

Seni Bahasa
AKTIVITI
Persembahkan pengacaraan dengan
Inovasi Bahan Terbuang menggunakan teks pengacaraan
yang diberikan.

MASA/PERKARA SKRIP TEKNIKAL TINDAKAN

10:00 pagi Salam sejahtera dan salam hormat saya ucapkan kepada Yang Pengerusi
Kata Alu-aluan Berbahagia Puan Siti Aznor Anuar, Guru Penolong Kanan Majlis
Pengerusi Majlis Kokurikulum, Encik Rajesh Raj, Guru Penasihat Kelab Alam
T Sekitar, guru-guru, dan rakan-rakan yang dihormati sekalian.
E
M 10:10 pagi Bagi memberkati majlis kita pada pagi ini, dipersilakan Saudara Saudara
A Bacaan Doa Amirul Hakimi untuk mengetuai bacaan doa. Amirul Hakimi
7 10:15 pagi Terima kasih Saudara Amirul Hakimi. Pengerusi
Pengenalan Majlis Hadirin yang dikasihi, tujuan kita berhimpun pada pagi yang Majlis
indah ini adalah untuk bersama-sama menjayakan Pelancaran
Program Inovasi Bahan Terbuang peringkat sekolah ini. Program
ini bertujuan untuk memupuk kesedaran dalam kalangan murid
tentang kepentingan amalan kitar semula.

10:20 pagi Tanpa membuang masa, saya dengan berbesar hati menjemput Yang Yang
Ucapan Berbahagia Puan Siti Aznor Anuar untuk menyampaikan mutiara kata Berbahagia
Alu-aluan Guru penyeri bicara, dan seterusnya menyempurnakan majlis perasmian Puan Siti
Penolong Kanan ini dengan menanam anak pokok manggis. Dipersilakan Yang Aznor Anuar
Kokurikulum Berbahagia Puan Siti Aznor Anuar.


11:00 pagi Terima kasih Yang Berbahagia Puan Siti Aznor atas penyempurnaan Pengerusi
Majlis Berakhir majlis perasmian sebentar tadi. Tuan-tuan dan puan-puan, dengan Majlis
itu berakhirlah majlis perasmian Program Inovasi Bahan Terbuang
pada pagi ini. Sebelum tirai majlis dilabuhkan, izinkan saya
menyampaikan serangkap pantun.
Orang Bajau mudik ke kota,
Naik bahtera buatan Parsi;
Amalan hijau budaya kita,
Hidup sejahtera maju generasi.
Sekian, terima kasih.


PERKASA ILMU

Melalui idea kreatif, barang terbuang seperti botol plastik boleh Berikan cadangan beberapa
digunakan semula sebagai pasu untuk tanaman herba atau boleh jenis bahan terbuang yang
juga dijadikan bekas serba guna. Bentuk botol yang mempunyai boleh dikitar semula.
pemegang memudahkan pasu untuk digantung. Idea kitar Sarankan inovasi yang
semula ini sungguh menarik dan mudah untuk dilakukan. boleh dilakukan.



82 4.4.1

Tatabahasa


Pemakanan yang Sihat



AKTIVITI
1. Kenal pasti kata ganda penuh dan kata ganda
berimbuhan yang terdapat dalam pantun jenaka
di bawah.
2. Tulis cerita dengan menggunakan kata ganda yang T
telah dikenal pasti dan kata ganda yang lain. E
M
Jenaka Alam A

Abuk-abuk disira gula, 7
Tolong ambilkan kopi secawan;
Bulan mabuk matahari gila,
Apa pandangan di kepala tuan?

Kait cempedak bersama Tipah,
Cempedak dibawa ke mana-mana;
Cuaca tersedak laut melimpah,
Ikan kecewa pantai merana.


Pungguk tersengih rindu-merindu,
Bulan mengambang pungguk terlentang;
Alam menangis manusia tersedu,
Lintang-pukang tsunami datang.

Pelangi bersinar ditunjuk-tunjuk,
Boleh ditunjuk tak dapat disentuh;
Cepat benar bukit merajuk,
Merajuk-rajuk tanahnya runtuh.

Camar-camar di pohon getah,
Terasa resah melihat itik;
Sungai tercemar ikan melatah;
Mandi tak basah sungainya cetek.


Sia-sia menanam keledek,
Batasnya dalam di kebun Bajau;
Kalau manusia akalnya pendek,
Punah alam hilanglah hijau.

(Mardian, MSO: 2016 Uniten)

5.2.1 83

Penilaian




AKTIVITI Huraikan peranan yang perlu dimainkan

1. Teliti bahan, kemudian sediakan peta oleh pihak kerajaan untuk membendung
buih berganda untuk memaparkan masalah pencemaran alam sekitar.
fenomena alam.
2. Bina ayat menggunakan kata kerja tak
transitif berdasarkan bahan.
T
E
M Tercemar Terpelihara
A
7





















































84

Tema
8












SEKTOR PERTANIAN PESAT MEMBANGUN








Berbudi kepada Tanah




Malaysia kaya dengan hasil
pertanian



































Fokus
Murid dapat menambah pengetahuan, membuat penilaian dan perbandingan tentang teknologi terkini
dalam sektor pertanian negara. Murid juga dapat melakukan aktiviti berbahasa seperti membuat
perundingan di samping memberikan pendapat dan idea tentang sesuatu.


85