โรคไข้เลือดออก

โรคไข้เลือดออก

ภยั อันตรายใกล้ ตัว

รวบรวมโดย
ห้องสมดุ ประชาชนอาเภอภูซาง

คำนำ

โรคไข้เลอื ดออกถอื ว่าเป็นโรคยอดฮติ ในชว่ งฤดูฝน เน่อื งจากเปน็ ฤดูทีเ่ ออ้ื อานวยตอ่ ยงุ ลายที่เป็นพาหะในการเกิดโรคอย่างมาก ทาให้
ห้องสมุดประชาชนอาเภอภซู างเลง็ เห็นถึงความสาคญั ในข้อนี้ จึงได้รวบรวมขอ้ มูลเกยี่ วกับโรคไขเ้ ลอื ดออก ให้แก่ผู้อา่ นได้เขา้ ใจถึงความเป็นมาของ
โรคไขเ้ ลือดออกนั้นเกิดจากอะไร และเช้อื ไวรสั น้นั มีรปู รา่ งลักษณะ และมกี ่สี ายพนั ธ์ุ ให้เขา้ ใจภายในเล่มเดยี ว

หอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอภซู างหวังว่าการรวบรวมขอ้ มูลในชดุ น้ีจะเปน็ ประโยชน์ต่อผูอ้ า่ นไมม่ ากก็นอ้ ย

เจ้าหน้าท่ีบรรณารกั ษ์
หอ้ งสมุดประชาชนอาเภอภซู าง

พฤษภาคม 2563

สำรบญั

โรคไขเ้ ลือดออกเกิดขึน้ ไดย้ ังไง หนำ้
อำกำรของโรคไขเ้ ลอื ดออก
ปจั จัยเส่ียงในกำรเป็นโรค 1
กำรรักษำ 3
กำรป้องกนั โรค 6
8
10

1

โรคไขเ้ ลอื ดออกเกิดขน้ึ ไดย้ งั ไง ?

ทม่ี า : https://www.parentsone.com/dengue-danger-howto/

2

โรคไขเ้ ลอื ดออก (dengue hemorrhagic fever) เปน็ โรคทเี่ กดิ จากการตดิ เชอื้
ไวรสั เดงกี (dengue virus) โดยมยี งุ ลายบา้ น(Aedes aegypti)ตวั เมยี เปน็ พาหะนาโรค

เชอื้ ไวรัสเดงกซี งึ่ มีอยู่ดว้ ยกนั 4 สายพนั ธ์ุ คอื DENV-1,
DENV-2, DENV-3 และ DENV-4

เชอ้ื จะเข้าไปฝังตัวภายในกระเพาะและตอ่ มน้าลายของยงุ โดยมี
ระยะฟักตวั ประมาณ 8-12 วนั

ผู้ปว่ ยโรคไขเ้ ลือดออกท่ีเคยได้รับเช้อื ไวรสั สายพันธ์ใุ ดจะมี
ภมู คิ ุ้มกันเฉพาะสายพนั ธน์ุ ้ัน หากไดร้ บั เช้ือไวรสั สายพนั ธุ์ทตี่ ่าง
ออกไปจากคร้ังแรกก็สามารถเป็นไขเ้ ลือดออกไดอ้ ีก และ
โดยทั่วไปอาการของโรคครั้งทสี่ องมักรุนแรงกวา่ ครงั้ แรก

ภาพจากกล้องจลุ ทรรศน์อิเล็กตรอน แสดงให้เหน็
กลุม่ ของตัวไวรสั ไข้เด็งกี (จดุ ดาๆ กลางภาพ)

ทมี่ า : https://th.wikipedia.org/wiki/ไขเ้ ด็งกี

3

อาการของโรคไขเ้ ลอื ดออก ?

ทม่ี า : https://www.parentsone.com/dengue-danger-howto/

4

อาการของผู้ทตี่ ิดเช้ือไวรัสเดงกนี ้นั หากไมร่ นุ แรงมากยงั ไมถ่ อื ว่าเป็นโรค
ไขเ้ ลอื ดออก แตจ่ ดั อยูใ่ นกล่มุ ของโรคไข้เดงกี (dengue fever) ซ่งึ
อาการทพี่ บไดแ้ ก่

ปวดศรี ษะ
ปวดกระบอกตา
ปวดเมอื่ ยตามตัว
ปวดขอ้ หรือกระดูก
มผี ่นื ขึ้นคล้ายผ่นื ของโรคหัด และอาจมีภาวะเลือดออกหรือไม่มีกไ็ ด้

5

โรคไขเ้ ลือดนนั้ มีลกั ษณะเฉพาะของโรค

มไี ขส้ งู เฉยี บพลนั เกิน 38 องศาเซลเซยี สประมาณ 2-7 วนั
คล่ืนไส้ อาเจียน เบ่อื อาหาร
หน้าแดง อาจพบจา้ เลอื ดหรือจดุ เลอื ดออกสแี ดงเลก็ ๆ ตามผวิ หนงั หรอื มีเลือดออกบริเวณอนื่
เชน่ เลือดกา้ เดาไหล เลอื ดออกตามไรฟนั ปัสสาวะ อุจจาระมเี ลอื ดปน
ปวดท้องอย่างรุนแรง กดเจบ็ ชายโครงด้านขวา

ในรายทีม่ อี าการรุนแรงมาก หลังจากมีไขม้ าแลว้ หลายวนั ผู้ป่วยอาจเกดิ ภาวะการไหลเวียนโลหติ ล้มเหลว
หรือภาวะช็อก และเข้าส่รู ะยะที่เรยี กว่า กลมุ่ อาการไข้เลอื ดออกชอ็ ก (dengue shock syndrome)
โดยผู้ปว่ ยจะมอี าการกระสบั กระสา่ ย ปลายมอื ปลายเท้าเย็น ปสั สาวะนอ้ ยลง ไข้ลดลงอย่างรวดเรว็
ความดันโลหติ ลดตา่้ วัดชีพจรไม่ได้

6

ปจั จยั เสีย่ งในการเป็นโรค
ไขเ้ ลอื ดออก ?

ทม่ี า : https://www.parentsone.com/dengue-danger-howto/

7

โรคไขเ้ ลือดออกสามารถพบได้ทุกเพศทุกวัย

แตพ่ บบอ่ ยในเด็กวยั เรียนและวยั ทา้ งานตอนต้น ซึง่ ผ้ปู ว่ ยทมี่ ีภาวะเสีย่ งต่อการด้าเนินโรคทรี่ ุนแรงหรือ
ภาวะแทรกซอ้ น ไดแ้ ก่

- เด็กทารกและผู้สงู อายุ
- หญิงต้งั ครรภ์
- ผูท้ ี่มีแผลในกระเพาะอาหาร
- ผูห้ ญงิ ที่อยรู่ ะหวา่ งมีประจ้าเดอื นหรอื มเี ลือดออกผิดปกตทิ างชอ่ งคลอด
- ผู้ทมี่ โี รคเม็ดเลอื ดแดงแตกง่าย หรือโรคที่เกิดจากฮีโมโกลบนิ ผดิ ปกติ
- ผปู้ ว่ ยโรคหวั ใจพิการแต่กา้ เนิด
- ผู้ป่วยโรคเร้อื รัง เชน่ เบาหวาน ความดันโลหติ สงู หอบหืด โรคหวั ใจขาดเลือด ไตวาย ตับแขง็
- ผู้ท่รี บั ประทานยากลุ่มคอรต์ ิโคสเตียรอยด์ (corticosteroid) หรอื ยาในกล่มุ ยาแกอ้ กั เสบท่ี
ไม่ใช่สเตยี รอยด์ (Non-Steroidal Anti-Inflammatory หรอื NSAIDs)

8

การรักษาโรคไขเ้ ลือดออก ?

ทม่ี า : https://www.parentsone.com/dengue-danger-howto/

9

ปัจจบุ ันยังไม่มียาตา้ นเชือ้ ไวรัสส้าหรบั โรคไขเ้ ลอื ดออก การรักษาจึงเป็นไปตามอาการเพอ่ื

ประคบั ประคองให้ร่างกายของผ้ปู ว่ ยกลับเขา้ สู่ภาวะปกตโิ ดยเร็ว ซงึ่ ในรายทอี่ าการไม่รุนแรง
โรคไขเ้ ลอื ดออกอาจหายได้เองภายใน 2-7 วัน

สา้ หรับการดแู ลอาการเบอื้ งตน้

1. ควรดมื่ น้าผลไม้หรอื น้าเกลอื แร่เพ่ือป้องกันภาวะขาดน้า
2. เชด็ ตวั ดว้ ยน้าอนุ่ เพื่อลดไข้เป็นระยะๆ
3. รบั ประทานอาหารอ่อน งดอาหารหรอื เคร่อื งดมื่ ท่ีมสี ีคลา้ ยเลือดเพ่อื ไมใ่ ห้การวินจิ ฉัยคลาดเคล่ือน

อาจรับประทานยาลดไข้ เชน่ ยาพาราเซทตามอลได้แตใ่ นปรมิ าณทแี่ พทย์ส่ังเทา่ น้ัน หา้ ม
รับประทานยาแอสไพรินและยากลุ่ม NSAID เด็ดขาดเพราะอาจท้าใหเ้ ลอื ดออกงา่ ยและมากข้ึน

หากพบวา่ ผปู้ ว่ ยอาเจยี นมาก ปวดทอ้ งมาก ไขล้ ดลงอยา่ งรวดเรว็
ตัวเย็นผดิ ปกติ ไม่ปสั สาวะนานกวา่ 6 ชว่ั โมง ควรรบี มาพบแพทยโ์ ดยเรว็

10

การปอ้ งกันโรคไขเ้ ลือดออก ?

ทม่ี า : https://www.parentsone.com/dengue-danger-howto/

11

โรคไข้เลือดออกสามารถปอ้ งกนั ไดด้ งั นี้

1. ป้องกนั ไมใ่ ห้ยงุ ลายกัด โดยสวมใส่เส้ือผา้ ทปี่ กปิดมดิ ชดิ ใช้สารไล่ยุงชนดิ ต่างๆ เช่น
DEET รวมถึงป้องกนั ไมใ่ หย้ ุงลายเข้ามาหลบซ่อนในบ้าน ทั้งนี้ ยงุ ลายมักกดั ในเวลา
กลางวนั มากกวา่ กลางคนื

2. ทา้ ลายแหล่งเพาะพนั ธุย์ ุงลายบรเิ วณบ้านและใกล้เคยี ง ดว้ ยการปดิ ฝาภาชนะทม่ี ีนา้ ขังไม่ให้ยุง
เข้าไปวางไขไ่ ด้ เปลยี่ นนา้ ในภาชนะที่ปดิ ไมไ่ ด้ เช่น แจกัน ทุกสปั ดาห์ ปลอ่ ยปลากินลกู น้าใน
อ่างบัว ปรับปรุงสภาพแวดล้อมบริเวณบ้านให้สะอาดปราศจากเศษวัสดทุ ่ีอาจมีน้าขังได้ เช่น
ขวดเกา่ กระป๋องเก่า เปน็ ตน้

3. ในรายที่อายุมากกว่า 9 ปี และเคยเปน็ ไข้เลือดออกมาแลว้ อาจพจิ ารณาฉีดวคั ซนี ป้องกนั
ไขเ้ ลอื ดออกจากสายพนั ธุ์อื่น

อ้างองิ

Wedjet .(2562) .ไข้เดง็ กี (ออนไลน์) .สบื ค้นเมื่อ 11 พฤษภาคม 2563. จากเวบ็ https://th.wikipedia.org/wiki/ไขเ้ ด็งกี

โรงพยาบาลบารุงราษฎร์ในกรุงเทพ .(2562) .โรคไขเ้ ลือดออก (ออนไลน์) .สบื ค้นเมอื่ 12 พฤษภาคม 2563 .จากเวบ็
https://www.bumrungrad.com/th/conditions/dengue-hemorrhagic-fever

รปู หนา้ ปก : ศนู ยว์ จิ ยั สขุ ภาพกรงุ เทพ ในเครือ บรษิ ัท กรงุ เทพดุสิตเวชการ จากัด (มหาชน). โรคไข้เลือดออก (ออนไลน์). สืบคน้ เมอ่ื 15 พฤษภาคม
2563. จากเว็บ https://www.bangkokpattayahospital.com/

รูปภาพพนื้ หลงั คานา-สารบัญ : Jurairat N.. ยุง (ออนไลน์). สบค้นเม่อื 17 พฤษภาคม 2563. จากเวบ็ https://www.sanook.com