15 Clusters: (1) แผนพัฒนาการท่องเที่ยวธรณีวิทยาถิ่นอีสาน

กอ สรา ง 849 1,120 1,156 1,048
การขายสง และขายปลกี การคา และการ 2,267 2,664 3,172 3,752
ซอมแซมยานยนต
การขนสงและการเก็บรกั ษา 433 529 573 644
ทพ่ี กั และกจิ กรรมบรกิ ารอาหาร 21 24 24 27
สารสนเทศและการสอ่ื สาร 197 230 118 119
กิจกรรมทางการเงินและการประกันภัย 1,464 1,637 1,999 2,142
กจิ กรรมดา นอสงั หาริมทรัพย 1,263 1,222 1,718 1,309
กิจกรรมทางวชิ าชพี วทิ ยาศาสตรแ ละ 2222
เทคนิค
กิจกรรมการบริหารและสนับสนนุ บริการ 17 15 18 15
การบริหารราชการและการปอ งกัน 769 1,044 1,068 1,118
ประเทศ ประกันสังคมภาคบังคบั
การศกึ ษา 3,708 3,629 3,664 3,856
บริการสขุ ภาพ 677 714 745 802
ศลิ ปะความบนั เทงิ และนันทนาการ 41 41 52 65
กจิ กรรมบริการอน่ื ๆ 240 249 253 257
ผลติ ภณั ฑจ ังหวดั ขน้ั ตน (GPP) 20,368 21,720 23,618 25,187
42,626 45,666 49,888 53,416
รายไดป ระชากรตอหวั (บาท)
478 476 473 472
จํานวนประชากร (1,000 คน)

1) ดา นอุตสาหกรรม
จังหวัดหนองบัวลําภู มีโรงงานที่ไดรับอนุญาตใหประกอบกิจการตามพระราชบัญญัติโรงงาน
พ.ศ. 2535 (สะสม) ณ วันที่ 31 เดือนสิงหาคม พ.ศ. 2561 จํานวนทั้งสิ้น 199 โรงงาน เงินลงทุนรวม
10,180.92 ลา นบาท และมจี ํานวนคนงาน 5,133 คน
กลมุ อุตสาหกรรมท่สี ําคัญ 5 อันดับแรกของจงั หวัด ไดแก อตุ สาหกรรมอาหาร การผลิตอน่ื ๆ ท่ี
สําคัญ ไดแก โรงงานโมหิน โรงงานผลิตพลังงานไฟฟา ผลิตภัณฑอโลหะ ผลิตยานพาหนะและอุปกรณ รวมทัง้
การซอ มยานพาหนะและอปุ กรณท ีส่ าํ คญั และแปรรปู ไมแ ละผลติ ภัณฑจ ากไม

แผนปฏบิ ตั ิการพัฒนาการทอ งเที่ยวประจาํ เขตพัฒนาการทองเท่ยี วธรณวี ทิ ยาถน่ิ อีสาน 92

2) ดา นเกษตรกรรม
เนื้อที่การใชประโยชนทางการเกษตร ป พ.ศ. 2560 จังหวัดหนองบัวลําภู มีเนื้อที่ใชประโยชน
ทางการเกษตร 1,687,543 ไร แบงเปน นาขาว 1,077,352 ไร พืชไร 281,825 ไร สวนไมผลไมยืนตน
172,309 ไร สวนผกั ไมด อก/ไมประดบั 5,806 ไร เนอ้ื ท่ีใชป ระโยชนท างการเกษตรอนื่ 150,251 ไร
พืชเศรษฐกิจที่สําคัญ ไดแก ขาวเหนียว ขาวจาว ออย โรงงานมันสําปะหลัง ขาวโพดเลี้ยงสัตว
ถั่วเหลือง ผลไม โดยมียางพาราเปนพืชเศรษฐกิจตัวใหม สัตวเศรษฐกิจที่สําคัญ คือ โคเนื้อสุกร และไกเนื้อ
ประมงนํ้าจืด พื้นที่ทําการประมงที่สําคัญอยูบริเวณอําเภอโนนสัง ซึ่งมีอาณาเขตติดตอกับเขื่อนอุบลรัตน
จงั หวดั ขอนแกน สัตวน ้ําจดื ทจ่ี บั ได ไดแก ปลาและกงุ กามกราม
2.2 ดา นสงั คม
1) ขอมูลการปกครอง
จังหวัดหนองบัวลําภู แบงเขตการปกครองออกเปน 6 อําเภอ ไดแก อําเภอเมือง
หนองบัวลําภู อําเภอโนนสัง อําเภอศรีบุญเรือง อําเภอนากลาง อําเภอสุวรรณคูหา และอําเภอนาวัง การ
ปกครองสวนทองถ่ิน แบงออกเปนองคการบริหารสวนจงั หวัด 1 แหง เทศบาลเมือง 1 แหง เทศบาลตําบล 24
แหง องคการบรหิ ารสวนตําบล 43 แหง
2) ขอมูลประชากร
ขอ มูลประชากรจังหวดั หนองบวั ลําภูแยกตามเพศ และแยกตามลักษณะสถานะของบุคคล

ตารางจํานวนประชากรจังหวดั หนองบัวลําภู ชาย หญิง รวม
ลักษณะขอ มลู 255,942 256,175 512,117

แยกตามเพศ 253,129 253,893 507,022
แยกตามลักษณะสถานะของบุคคล 373 120 493
- ผูท่ีมีสญั ชาตไิ ทย และมชี ื่ออยใู นทะเบยี นบา น
- ผูท่ไี มไดส ญั ชาตไิ ทย และมชี อื่ อยูในทะเบยี นบาน 2,077 1,950 4,027
- ผูท่มี ชี ่ืออยใู นทะเบยี นบา นกลาง (ทะเบียนซึ่งผูอํานวยการทะเบียนกลาง 363 212 575
กําหนดใหจัดทาํ ขึ้นสําหรบั ลงรายการบุคคลท่ีไมอาจมีชอื่ ในทะเบียนบา น)
- ผูท ีอ่ ยรู ะหวางการยา ย (ผทู ่ียา ยออกแตย งั ไมไดยา ยเขา )

ลักษณะประชากรแยกตามชวงอายุของจังหวัดหนองบัวลําภูพบวา กลุมประชากรที่มีจํานวนมาก
ที่สุด คือ กลุมวัยทํางาน (อายุ 20-59 ป)จํานวน 618,545 คน คิดเปนรอยละ 63 รองลงมาคือกลุมวัยเรียน
(อายุ 5-19 ป) จํานวน 172,122 คน คิดเปนรอยละ 18 กลุมวัยสูงอายุ (อายุตั้งแต 60 ปขึ้นไป) จํานวน

แผนปฏิบตั กิ ารพัฒนาการทองเที่ยวประจาํ เขตพฒั นาการทองเที่ยวธรณีวิทยาถ่นิ อสี าน 93

140,204 คน คิดเปนรอยละ 14 และกลุมประชากรที่มีจํานวนนอยที่สุดคือ เด็กกอนวัยเรียน (อายุ 0-4 ป)
จํานวน 46,989 คน คดิ เปน รอยละ 5

ตารางจํานวนประชากรแยกตามชว งอายุ (ป) เฉพาะผมู ีสัญชาติไทยและมชี ื่ออยใู นทะเบียนบา น

ชวงอายุ จาํ นวน จาํ นวน จาํ นวน สดั สวน
ประชากร ประชากร ประชากร รอ ยละ
เดก็ กอ นวัยเรียน (ชาย) (หญงิ ) (ทง้ั หมด)
(อายุ 0-4 ป)
กลมุ วัยเรียน 13,381 12,745 26,126 5
(อายุ 5-19 ป)
กลุมวัยทํางาน 45,686 43,057 88,743 18
(อายุ 20-59 ป)
กลมุ วยั สูงอายุ 159,703 158,237 317,940 64
(อายตุ ัง้ แต 60 ปข้นึ
30,817 36,604 67,421 13
ไป) 249,587 250,643 500,230 100
รวม

2.3 ดา นการคมนาคมขนสง
การเดินทางไปจงั หวัดหนองบวั ลาํ ภู สามารถเดนิ ทางไดด ังน้ี (โอเซี่ยนสไมล. ออนไลน)
รถยนต จากกรุงเทพฯ ไปตามทางหลวงหมายเลข 1 (ถนนพหลโยธิน) ถึงจังหวัดสระบุรี บริเวณ
กโิ ลเมตรท่ี 107 แยกเขา ทางหลวงหมายเลข 2 (ถนนมิตรภาพ) ผานจงั หวัดนครราชสีมา ขอนแกน อดุ รธานี ถงึ
จงั หวัดหนองบวั ลําภู รวมระยะทาง 608 กิโลเมตร
รถโดยสารประจําทาง มีทั้งรถโดยสารธรรมดาและรถปรับอากาศที่วิ่งระหวางกรุงเทพฯ -
หนองบวั ลาํ ภู
รถไฟ การรถไฟแหงประเทศไทย จัดขบวนรถดวนและรถเร็ว ออกจากสถานีรถไฟกรุงเทพฯ (หัว
ลําโพง) ทุกวัน เปนรถไฟที่วิ่งระหวางกรุงเทพฯ - อุดรธานี จากนั้นใชรถโดยสารประจําทางที่วิ่งระหวาง
อุดรธานี - หนองบัวลาํ ภู

แผนปฏบิ ัติการพัฒนาการทอ งเที่ยวประจาํ เขตพัฒนาการทองเท่ียวธรณวี ิทยาถน่ิ อีสาน 94

เครื่องบิน จังหวัดหนองบัวลําภูไมมีเครื่องบินลง นักทองเที่ยวสามารถลงไดที่สนามบินจังหวัด
อุดรธานี ซึ่ง บมจ.การบินไทย มีบริการเครื่องบินรับสงผูโดยสารระหวางกรุงเทพฯ - อุดรธานี และอุดรธานี -
กรงุ เทพฯ ทุกวัน

3. การวิเคราะหศกั ยภาพของจงั หวัดหนองบวั ลาํ ภู

จุดแข็ง (Strengths)

1) เปนจังหวัดทีม่ ีขนาดเล็ก จึงทําใหการบริหารจัดการทัว่ ถึง การประสานภาครัฐสะดวกเนื่องจากมี
พื้นที่ติดตอกันเพียง 6 อําเภอ 63 หนวยงาน อปท. 68 หนวยงาน โดยมีระยะทาง อําเภอเมือง 3 ก.ม. อําเภอ
ศรบี ญุ เรือง 33 ก.ม. อาํ เภอนากลาง 30 ก.ม. อาํ เภอโนนสงั 52 ก.ม. อาํ เภอนาวงั 43 ก.ม. และ อาํ เภอสุวรรณ
คูหา 64 ก.ม.

2) เปน เมอื งท่มี ปี ระวัติศาสตรย าวนานกวา 200 ป พรอ มดวยภูมิประเทศที่สวยงามภเู ขาลอมรอบ มี
พื้นที่ปา ทรัพยากรธรรมชาติ อุดมสมบูรณ มีโรงงานอุตสาหกรรมนอย อากาศดีมลพิษตํ่า มีศักยภาพการผลิต
พลังงานไฟฟา สูง

3) มแี หลง ทองเท่ียวเชิงวัฒนธรรม และเชงิ นิเวศนที่โดนเดน อาทเิ ชน วดั ถาํ้ กลองเพล (หลวงปูขาวอ
นาลโย) พพิ ิธภณั ฑไ ดโนเสารแ ละหอยหนิ 150 ลานป ภูพานนอย ภหู นิ ลาดชอ ฟาฯลฯ

4) มีแหลงทองเที่ยวเชิงธรรมชาติและเชิงเกษตรของจังหวัด รวม 20 แหง ที่กระจายในทุกอําเภอ
โดยมากทีส่ ุด คือ อําเภอเมืองหนองบวั ลําภู มจี ํานวน 9 แหง

5) พื้นที่จังหวัดหนองบัวลําภู มีความอุดมสมบูรณของนํ้าบาดาลสูง คือ เปน “ธนาคารนํ้า” ที่
สามารถขดุ เจาะและนํามาใชประโยชนใ นการอปุ โภค-บรโิ ภค และเกษตรกรรมไดเปนจาํ นวนมาก

6) มกี ารบริหารจัดการขยะอยา งมีคณุ ภาพ มีโรงงานกําจดั ขยะท่มี ีมาตรฐานโดยไดร ับรางวัลจังหวดั ที่
มกี ารจดั การขยะมลู ฝอยชุมชน “จังหวัดสะอาด” ระดบั ประเทศประจาํ ป พ.ศ. 2561 จากกระทรวงมหาดไทย

7) มีผลิตภัณฑชุมชนที่มีชื่อเสียงและมีคุณภาพ เชน ผาฝายทอมือ ขาวฮาง ขาวผัวหลง กลวยตาก
เปนตน

8) มีอาสาสมัครและภาคเี ครือขายสนับสนุนของหนวยงานภาครัฐครอบคลุมทกุ พื้นท่ีในจังหวัด เชน
ระบบการดแู ลผสู งู อายุในรปู แบบอาสาสมัคร การดแู ลสขุ ภาพในรปู แบบของ อสม. เปนตน

จุดออน (Weakness)
1) ประชาชนมีรายไดต อ หัวตาํ่ โดยมรี ายไดเฉลี่ยตอ หัวประชากร (GPP Per Capita) เทากับ 41,963
บาทตอคนตอป จัดเปนลาดับท่ี 76 ของประเทศ (ไมรวมกรุงเทพมหานคร) เนื่องจากอาชีพสวนใหญข องคนใน
จังหวัด คือ อาชีพเกษตรกรรม โดยสวนใหญปลูกพืชเชิงเดี่ยว และพึ่งพิงนํ้าจากธรรมชาติโดยเฉพาะนํ้าฝน
ดงั นน้ั ในฤดแู ลง จงึ ไมส ามารถเพาะปลกู ได อกี ท้งั มีคาใชจายที่เปน และตน ทนุ การผลติ ทีเ่ พม่ิ ข้ึนทาํ ใหเกษตรกร
และมีหนส้ี นิ มาก

แผนปฏบิ ตั ิการพัฒนาการทองเท่ียวประจําเขตพัฒนาการทอ งเท่ยี วธรณวี ทิ ยาถ่นิ อสี าน 95

2) การเกษตรกรรมในจังหวัดหนองบัวลําภู เปนเกษตรกรรมแบบเชิงเดี่ยวโดยเฉพาะออยมีพื้นท่ี
เพาะปลูกมากที่สุดจํานวน 681,000 ไร คิดเปนรอยละ 39.4 ของพื้นที่ทําการเกษตรทั้งหมด โดยมีการใช
สารเคมีกําจัดวัชพืชในอัตราสูงเฉลี่ย 1.73 ลิตร/ไร จึงทําใหมีสารเคมีตกคางในสิ่งแวดลอมปริมาณสูง ซึ่งมีคา
สัมพันธกับการเกิดโรคเนื้อเนา (NF) อยางมีนัยสําคัญ โดยในป 2560 ของผูปวยโรคเนื้อเนาจํานวน 254 คน
คิดเปน อตั ราปว ย 49.8 ตอแสนประชากร (พบอัตราปว ยทว่ั โลกเพียง 1 ตอ แสนประชากร)

3) ระดับสติปญ ญาเด็กนักเรียนในจงั หวัดหนองบัวลําภู อยูในระดับต่ํากวามาตรฐานของประเทศโดย
ระดบั IQ นกั เรียน ชน้ั ป.1 อยูท ่ี 91.75 (ลาํ ดับที่ 73 ของประเทศ) คะแนน O-Net ม.ปลายรอยละ 30.94

4) การบรหิ ารจัดการน้ําท่ไี มเปนระบบ ประชาชนในพน้ื ท่ีหางไกลความเจรญิ ยังคงขาดแคลนนํ้าเพ่ือ
การอุปโภคบริโภคและเพอื่ การเกษตร

5) เกษตรกรสวนใหญมีอายุมาก ขาดการรวมกลุม อีกทั้งยังขาดความรูเรื่องระบบการจัดการฟารม
พืช สัตว ตลาดและเทคโนโลยี

6) ขาดประชากรวัยแรงงาน ขาดทักษะแรงงาน ดานภาษาตางประเทศ โดยที่คนในพื้นที่ไมสามารถ
ใหบริการแนะนํานักทองเที่ยวจากตางประเทศได ขาดความสามารถในการเขาถึงแหลงเรียนรูเทคโนโลยีท่ี
ทันสมยั และการนาํ ไปประยกุ ตใ ชท ่ีถกู ตอง

7) สิ่งอํานวยความสะดวกดานการทองเที่ยว ยังไมเพียงพอไมไดมาตรฐาน เชนโรงแรมที่พัก
ศูนยบริการนักทองเที่ยว ปายบอกทาง ปายขอมูล หองนํ้าสาธารณะ ระบบอินเตอรเน็ตและแหลงทองเที่ยว
เสนทางคมนาคมสแู หลงทอ งเทย่ี วไมสะดวก ยังไมครอบคลมุ และเช่อื มโยงในทุกพน้ื ที่บางแหง ชํารดุ ทรุดโทรม

8) ขาดการบรู ณาการงานดา นการทอ งเท่ียวระหวางหนวยงานทั้งภาครฐั องคก รปกครองสวนทองถิ่น
และเอกชน อีกทง้ั ยังขาดการมสี วนรว มโดยชมุ ชนเพือ่ สงเสรมิ พัฒนาการทอ งเทยี่ วในจงั หวดั

9) การขาดการประชาสัมพันธเชิงรุกที่มีประสิทธิภาพตอการสงเสริมการทองเที่ยว ทําใหธุรกิจท่ี
เกีย่ วกบั การทองเทีย่ วไมมีความคงทนถาวร

10) โครงสรางพื้นฐานและสิ่งอํานวยความสะดวกไมพรอมตอการพัฒนา เชน สภาพถนน ระบบ
ประปา ระบบไฟฟา อินเตอรเน็ต และสถานที่ใหบริการนักทองเที่ยวที่เปนมาตรฐานสากลทําใหหนองบัวลําภู
กลายเปนเพียงทางผา นไมมจี ดุ ดึงดูดความสนใจ

โอกาส (Opportunity)
1) ทิศทางการพัฒนาประเทศ (แผนฯ 12) นโยบายรัฐบาล ทิศทางการพัฒนาจังหวัดกลุมจังหวัด
สงเสริมการเติบโตของเศรษฐกิจภายในประเทศ สนับสนุนโครงสรางพื้นฐาน เปนมิตรกับสิ่งแวดลอม
พัฒนาการบรกิ ารภาครัฐ การพฒั นาการเกษตร (เกษตรอนิ ทรีย) ความม่ันคงดานอาหาร
2) “ลําพะเนียง” เปนแมนํ้าสายสําคัญของจังหวัดหนองบัวลําภู มีตนกําเนิดที่จังหวัดเลย กอนจะ
ไหลผานที่ราบกลางหุบเขาไปบรรจบกับลํานํ้าพองที่จังหวัดขอนแกน ซึ่งปจจุบันคืออางเก็บนํ้าเขื่อนอุบลรัตน

แผนปฏบิ ัตกิ ารพฒั นาการทอ งเที่ยวประจําเขตพฒั นาการทองเทย่ี วธรณวี ทิ ยาถ่ินอีสาน 96

โดยลํานา้ํ ดงั กลาว มีความยาวราว 150 กโิ ลเมตร และมีความกวา งเฉล่ยี ราว 10-15 เมตร และเปน ด่งั เสนเลือด
หลอเลีย้ งชีวติ เกษตรกรและชาวประมงพนื้ บานท่อี าศยั อยูริมฝงนํา้

3) จังหวัดหนองบัวลําภูมีโครงขายเชื่อมโยงการคมนาคมระหวางจังหวัดในกลุมจังหวัด มีเสนทาง
คมนาคมเชื่อมจังหวัดใหญ โดยเฉพาะจังหวัดอุดรธานี ทําใหการคมนาคมสะดวก บนถนนหมายเลข 210 ซ่ึง
หา งจากสนามบนิ เพยี ง 46 กม.

4) แนวโนมการเติบโตของการทองเที่ยวกําลังขยายตัวอยางรวดเร็ว การเติบโตของกลุม
นักทองเท่ยี วกําลงั เพิม่ มากขนึ้ ทงั้ ในประเทศและตา งประเทศ

5) การถายโอนภารกิจการกํากับโรงงานอุตสาหกรรมไปยัง อปท. อํานวยความสะดวกใหกับ
ผปู ระกอบการ ในการลงทุนภาคอุตสาหกรรมมากขึ้น

6) รัฐบาลมีนโยบายสงเสริมการทองเที่ยวในเมืองรอง หรือจังหวัดรอง เพื่อการกระจายรายได และ
เพิ่มรายไดแกจังหวัดที่ไมใชเมืองหลักในการทองเที่ยวใหมากขึ้น โดยการลดหยอนภาษีทองเที่ยวเมืองรอง
15,000 บาท ตลอดป 2561

7) นโยบายสนับสนุนการพัฒนาภูมิปญญาทองถิ่น ผลิตภัณฑชุมชน และการสงเสริมการทองเที่ยว
วิถไี ทย เชน OTOP นวัตวิถี เปนตน

8) ความรวมมือของกลุมจังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน 1 ที่พยายามสงเสริมเชื่อมโยง
แหลงทองเที่ยวของกลุมจังหวัด เพื่อดึงดดู ประชาสัมพนั ธแหลงทอ งเที่ยวให นักทองเที่ยวมาเที่ยวมากขึ้น เชน
โครงการสงเสริมการทองเที่ยวเชิงอัตลักษณบนเสนทาง (Routes) การทองเที่ยวของกลุมจังหวัดภาค
ตะวนั ออกเฉยี งเหนอื ตอนบน 1 เปน ตน

9) รัฐบาลใหความสําคัญกับการบริหารจัดการนํ้า การแกไขปญหาการขาดแคลนนํ้า โดยสนับสนุน
งบประมาณในการปรับปรุงพัฒนาแหลงนํ้าทั้งนํ้าผิวดินและนํ้าใตดิน ดวยการนําเทคโนโลยี “ระบบสูบนํ้า
พลงั งานแสงอาทติ ย” หรือ “Solar Cell” มาปรับใช เพื่อลดคาใชจา ยทเ่ี ปน ตน ทุนการผลติ ของเกษตรกร

10) มีความรว มมือจากภาคราชการ ภาคเอกชน ภาคประชาชน และความรวมมอื จากมหาวทิ ยาลัย
ตาง ๆ ในการการแกปญหาสารเคมีทางการเกษตรตกคางในสิ่งแวดลอมในพื้นท่ีจังหวัดหนองบัวลําภู ใหมีการ
ดาํ เนนิ การแกไ ขปญหาอยา งตอ เนอื่ ง

11) การนําสื่อสังคม (Social Media) มาใชสงเสริมใหมีการบริหารจัดการภายใน (Back Office) ที่
ดําเนินการในรูปแบบอิเล็กทรอนิกส เพื่อความสะดวกรวดเร็วในการติดตอสื่อสาร/ประสานงานภายในองคกร
และระหวางองคกร ทําใหการบริการของภาครัฐสามารถลดขั้นตอนและเพิ่มมาตรฐานการใหบริการที่มี
ประสทิ ธภิ าพมากยง่ิ ขึ้น

12) การนําเทคโนโลยีสารสนเทศอิเล็กทรอนิกสมาใชในการประชาสมั พันธไดอยางกวา งขวาง สราง
คุณคาของสินคาและเขาถึงกลุม นักทองเทีย่ วไดด ยี ง่ิ ข้นึ

แผนปฏบิ ัตกิ ารพัฒนาการทอ งเที่ยวประจาํ เขตพัฒนาการทอ งเที่ยวธรณวี ทิ ยาถิ่นอสี าน 97

ภัยคุกคาม/ขอจาํ กดั /อุปสรรค (Threat)
1) ปญหาเศรษฐกิจในประเทศตกตํ่า ตนทุนการผลิตสูง กําลังการซ้ือนอย ราคาผลผลิตทาง
การเกษตร ผันผวน และภาคเอกชนเขามาลงทุนในจังหวัดนอย ทําใหนักทองเที่ยวตัดสินใจไมเดินทางมา
ทอ งเท่ยี วหรอื มีการใชจายนอ ยลง
2) การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ สงผลใหสถานการณและแนวโนมความเสื่อมโทรมของ
ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอมทวีความรุนแรงขึ้น โดยเฉพาะปญหามลพิษ อุณหภูมิโลกที่รอนขึ้น ภาวะ
ภยั แลง และนํา้ ทว ม สง ผลตอ ความงดงามและบรรยากาศของแหลง ทองเทยี่ วท่ีสาํ คญั หลายแหง
3) วิกฤตภัยธรรมชาติ สงผลทําใหเกิดความผันผวนตอดิน ฟา อากาศ ทําใหเกิดความแหงแลง และ
นํ้าทว ม สง ผลตอ ผลผลิตทางการเกษตร รวมทงั้ ชวี ติ และทรพั ยส นิ ของประชาชนในพื้นที่
4) การแขงขันและแยงชิงตลาดการทองเที่ยวในจังหวัดใกลเคียง มีแนวโนมสูงขึ้น มีการลงทุนดาน
การทองเท่ยี ว การสรา งและพฒั นาแหลง ทองเทีย่ วใหม การโฆษณาประชาสัมพันธ การกําหนดกลยุทธใหม ๆ

4. การทองเทีย่ วของจังหวัดหนองบวั ลําภู

จังหวัดหนองบัวลําภู เปนจังหวัดเล็ก ๆ ของภาคอีสานตอนเหนือ และเปนจังหวัดใหมที่แยกตัวมา
จากอุดรธานี นักทองเที่ยวมักไมคุนเคยสถานที่ทองเที่ยวเดน ๆ ของหนองบัวลําภู อาจเพราะดวยความที่
หนองบวั ลําภเู ปน นอ งใหมท ่ีอยทู ามกลาง 3 จังหวัดใหญ ทเี่ ปนท้งั ศูนยกลางการเดินทางและการทองเท่ียวอยาง
อุดรธานี เลย และขอนแกน จงึ ทําใหห นองบวั ลาํ ภกู ลายเปน เมืองผานทีน่ อ ยคนนกั จะแวะเทย่ี วแวะชม

4.1 แหลงทองเทย่ี วท่สี ําคญั ของจังหวัดหนองบัวลาํ ภู

ศาลสมเดจ็ พระนเรศวรมหาราช สรา งเปน อนสุ รณครงั้ สมเด็จพระนเรศวรมหาราชทรงประชวร
และประทับอยูบริเวณที่เปนที่ตั้งอําเภอเมืองหนองบัวลําภู ระหวางยกทัพไปตีกรุงศรีสัตตนาคหุต เมื่อป พ.ศ.
2117 เปนศาลรปู เรอื นไทยมพี ระรูปปน ของสมเด็จพระนเรศวรมหาราชต้งั ประดษิ ฐานอยูใ นทา ประทับยนื พระ
หัตถซา ยถือพระแสงดาบ ตง้ั อยูบ รเิ วณสวนสาธารณะหนองบวั หนาทวี่ าการอาํ เภอเมอื งหนองบวั ลําภู มชี ่ือเรียก
อยางเปนทางการวา “สนามนเรศวร”

ในสมัยกรุงศรีอยุธยา พ.ศ. 2112 สมเด็จพระนเรศวรไดรวมเสด็จไปในกองทัพพระราชบิดาสมเด็จ
พระมหาธรรมราชาสมทบกบั กองทัพพมาไปตีเมอื งเวียงจนั ทร ไดยกทัพมาถงึ หนองบัวลําภเู มืองหนา ดานทางใต
ของเวียงจันทร นํากองทัพพักแรมที่หนองบัวลําภู เนื่องจากมีทัศนียภาพที่สวยงาม มีดอกบัวหลวงขึ้นเต็มที่
หนองนํ้าสวยงามมาก และหนองนํ้ามีความอุดมสมบูรณเหมาะแกการตั้งพักแรม การที่สมเด็จพระนเรศวร
มหาราชไดเคยเสด็จมาประทบั แรมทเี่ มืองหนองบวั ลําภูน้นั ใหชือ่ เมอื งหนองบัวลาํ ภูไดจ ารึกไวในประวตั ิศาสตร
ไทย เพื่อเปนการเทิดพระเกียรติวีรกษัตริยไทยพระยาอุดรธานีศรีโขมสาครเขต (จิตจิตตยโสธร) อดีตเจาเมือง
อุดรธานีไดรวมใจกับชาวหนองบัวลําภูสรางศาลสมเด็จพระนเรศวรมหาราชไว ณ ดานตะวันออกริมฝง
หนองบัวลําภู และสรางรูปเหมือนสมเด็จพระนเรศวรมหาราชประทับยืนพระหัตถซายทรงพระแสงดาบ

แผนปฏิบัตกิ ารพัฒนาการทอ งเท่ียวประจําเขตพัฒนาการทอ งเทยี่ วธรณวี ทิ ยาถ่ินอีสาน 98

ออกแบบโดยชางกรมศิลปากร พระบาทสมเด็จพระเจาอยูห ัวภูมิพลอดุลยเดช ไดเสด็จพระราชดําเนินทรงเปด
พระบรมราชานสุ าวรยี แ หง น้ี เม่ือวันที่ 25 มกราคม 2511 หลังจากนน้ั ทุก ๆ ป ชาวจงั หวดั หนองบัวลําภูจะจัด
งานพระราชพิธีบวงสรวงดวงพระวิญญาณสมเด็จพระนเรศวรมหาราช เพื่อนอมราลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณ
ของพระองคทา นเรียกวา “งานบวงสรวงสมเด็จพระนเรศวรมหาราช”

วัดถํา้ กลองเพล วดั ถาํ้ กลองเพลอยูในเขตอาํ เภอเมอื งหนองบวั ลําภู บนทางหลวงหมายเลข 210
เสนทางหนองบัวลําภู - อุดรธานี และจัดเปนแหลงทองเที่ยวประเภทศาสนสถาน เปนวัดปาที่มีชื่อเสียงของ
จังหวัด มีถํ้าซึ่งมีกลองโบราณสองหนาซึ่งเปนพระพุทธรูปปางลีลาจําหลักในกอนหิน เคยเปนสถานที่วิปสสนา
กรรมฐานของพระอาจารยหลวงปูขาวอนาลโย พระวิปสสนาสายพระอาจารยห ลวงปูมั่น ภูริทัตตะ เถระหลวง
ปูขาวไดมาจําพรรษา เมื่อป พ.ศ. 2501 จนกระทั่งมรณภาพในป พ.ศ. 2526 ปจจุบันไดสรางพิพิธภัณฑ
รวบรวมเครอ่ื งอฐั บริขารและรูปปน หุนขี้ผึ้งของหลวงปขู าวไวเ ปน ท่ีระลกึ และสักการบูชาของศาสนกิ ชน บริเวณ
วัดมีความสวยงามสอดคลองกับธรรมชาติ แมหลวงปูข าวอนาลโยไดมรณภาพไปแลวนบั สบิ ป ยังมีผูเดินทางไป
กราบไหวบูชาวตั ถมุ งคลและอนสุ รณสถานแทนหลวงปูข าวมิไดขาด

ถํ้าเอราวัณ เปนแหลงทองเที่ยวธรรมชาติที่โดดเดนของพื้นท่ีอําเภอนาวังหางจากเขตที่วาการ
อําเภอนาวัง 2 กิโลเมตร ตามเสนทางหนองบัวลําภู - เลย หรือเสนทางหลวงหมายเลข 210 เปนจุดดึงดูด
นักทองเทยี่ ว ตวั ถาํ้ ตั้งอยูบนภูเขา มีบันไดปนู ซีเมนตว กวนไปตามความชันของเขาอยางมีศิลปะจํานวน 619 ข้ัน
ปากถํ้ามีพระพุทธรูปองคใหญมีนามวา “พระพุทธชัยศรีมหามุณีตรีโลกนาถ” ลักษณะทั่วไปภายในถํ้ามีความ
สวยงามโดยเฉพาะบริเวณถํา้ มีขนาดใหญโตเหมือนทองพระโรงใหญ มีหินงอกหนิ ยอ ยรูปรางแปลก ๆ สวยงาม
ทางดา นหลังของถํา้ มชี องทะลเุ พดานกวางประมาณ 3 เมตรเศษ

อุทยานแหง ชาติภูเกาภูพานคํา เปนแหลง ทองเที่ยวธรรมชาติ ตง้ั อยูในเขตอําเภอโนนสัง เหนือ
อางเก็บนํ้าเขื่อนอุบลรัตน ติดกับจังหวัดขอนแกน การเดินทางไปอุทยานฯจากอําเภอเมืองหนองบัวลําภู ใช
เสนทางหมายเลข 2146 ไปทางอําเภอโนนสัง แตแทนที่จะเขาตัวอาํ เภอใหเลี้ยวซาย แยกไปตามทางแยกบาน
โสกจานอีก 14 กิโลเมตร ก็จะถึงที่ทําการอุทยานมีบานพักที่กรมอุทยานใหบริการแกนักทองเที่ยวศึกษา
ธรรมชาติและประวัตศิ าสตร จัดเปน แหลง ศกึ ษาโบราณคดีที่ยิ่งใหญแ หงหนึ่งของประเทศ โดยเฉพาะที่ภเู กานั้น
มีรอ งรอยของภาพแกะสลักและลายเขยี นสีบนผนงั ที่มอี ายเุ กา นับพันป สมยั กอ นประวัติศาสตรอ ยบู รเิ วณถ้ําม้ิม
ถํ้าอาจารยสิม ถํ้าพาลาไฮ และถํ้าเสือตกสวนความงามทางธรรมชาตินั้น คือ ความงดงามของแผนฟาบริเวณ
อา งเก็บน้าํ เขอ่ื นอบุ ลรตั น ซึ่งอดุ มสมบูรณไปดวย ปลามากมายหลากหลายพันธุ สําหรบั ภูเกา นั้นจะมีภูเขาซอน
กันถึง 9 ลูก คอื ภฝู าง ภขู มุ ปนู ภูหนั ภูเมย ภูคอมอ ภูชัน ภเู ปราะ ภลู วก และภูวัด

ภูหินลาดชอฟา เปนอาณาบริเวณของปาดิบ และลานหินกวางใหญ ที่ยังอุดมสมบูรณ ตั้งอยูที่
เทือกเขาภูพานคาํ ในเขตตาํ บลโนนทัน อําเภอเมือง มีความงดงามของพนั ธไุ มปา ชนิดตา ง ๆ กอนหนิ ขนาดใหญ
รูปลักษณะแปลกตา เปนรอ งคลา ยถกู น้าํ เซาะกัดกรอ นมาเปนเวลานาน จนกอใหเกิดโขดหนิ รปู รางคลายชอฟา
และโพรงถ้าํ สามารถเดนิ ชมดอกไมปา ท่ีเกาะเกย่ี วกับผนังของหินได สามารถมองเห็นทศั นยี ภาพของตัวจังหวัด

แผนปฏบิ ตั ิการพฒั นาการทอ งเที่ยวประจําเขตพฒั นาการทอ งเทยี่ วธรณีวิทยาถิ่นอสี าน 99

หนองบัวลําภูและเขื่อนหวยหลวง จังหวัดอุดรธานี ไดอยางชัดเจน เคยเปนสถานที่พํานักและศูนยบัญชาการ
ของนิสิตนักศึกษา ในการตอสูทางการเมือง เมื่อ ป พ.ศ. 2519 และมีประวัติเกี่ยวกับทับตาง ๆ ประกอบดวย
ทับบันเทิง ทับสามสิบสองอาง ทับถํ้าใหญ ทับกกบก ทับสูง ทับโรงแรม ทับวิวัฒน ทับพยาบาล ทับซาบกฯลฯ
และยังมีสถานที่นาสนใจอีกหลายแหง คือ ลานตาหมากฮ็อต ซํานกยูง ลานกลางภูหิน ลาดชอฟาถํ้าเวที และ
ถ้ําวิทยุ

สุสานหอย 150 ลานป (แหลงหอยหินโบราณ) ตั้งอยูที่บานหวยเดื่อ ตําบลโนนทัน อําเภอ
เมือง จังหวัดหนองบัวลําภู การเดินทางใชเสนทางหลวงหมายเลข 210 หางจากตัวจังหวัดหนองบัวลําภู
ประมาณ 10 กิโลเมตร บรเิ วณดังกลา วสนั นิษฐานวา อาจเคยเปนทะเล แตเ มื่อสภาวะโลกมีการเปล่ียนแปลงยุบ
หดตัว ทําใหกลายเปนพื้นที่สูงไดมีการขุดพบซากฟอสซิลของไดโนเสารประเภทไซโรพอด (Sauropod) เชน
กระดูกแผนอก กระดูกสะโพก และอื่น ๆ สภาพเปนภูเขามีหนาผาสูงประมาณ 50 เมตร พบซากฟอสซิล
ไดโนเสาร และหอยหินดึกดําบรรพยุค “จูลาสิกตอนปลาย” อายุประมาณ 145-157 ลานป ลักษณะเปนรูป
หอยเดนชดั อยูใ นสภาพท่ีสมบรู ณจํานวนมาก มีทง้ั ตัวเลก็ ตวั ใหญ บางตัวมนี าํ้ หนักประมาณครึ่งกิโลกรัม นับวา
มีคุณคาทางธรณีวิทยาอยางมาก สุสานหอยทั่วโลกมีอยู 3 แหง คือ สหรัฐอเมริกา ญี่ปุน และประเทศไทย
สําหรับประเทศไทยนั้นพบสุสานหอยที่ชายฝงทะเล คือ สุสานหอยแหลมโพธ์ิ จังหวัดกระบี่ ซึ่งเปนที่เดียวใน
โลกที่พบบริเวณชายฝง สว นที่พบบนแผนดิน คอื สสุ านหอยแมเมาะ จงั หวดั ลาํ ปาง และสสุ านหอย 150 ลานป
จังหวัดหนองบัวลําภู ซึ่งปจจุบันไดรับการดูแลโดยองคการบริหารสวนตําบลโนนทัน อําเภอเมือง จังหวัด
หนองบวั ลาํ ภู

จังหวัดหนองบัวลําภู ไดพัฒนาแหลง คนพบฟอสซิลไดโนเสารและหอยหิน บานหวยเดื่อ ใหเปน
แหลง “UNSEEN หนองบัวลําภู” ในลักษณะ ของ Site Museum โดยจัดพื้นที่แสดงออกเปน 6 โซน
ประกอบดวย

โซนที่ 1 โซนตอนรับ จุดเดน ครอบครัวไดโนเสารโนนทนั
โซนที่ 2 โซนทอ งจักรวาล กาํ เนิดเอกภพ สุรยิ ะ จักรวาล และโลกจดุ เดน โมเดลเคลอ่ื นที่ จําลอง
ดวงอาทติ ย และดวงดาวในระบบสุริยะ ประกอบดวย ดวงอาทิตย ลอมรอบดว ยกลุมดาวเคราะหบริวาร ไดแก
ดาวพธุ ดาวศุกร โลก ดาวอังคาร ดาวพฤหสั บดี ดาวเสาร ดาวยูเรนัส ดาวเนปจนู และดาวพลูโต
โซนท่ี 3 โลกแหลง กําเนิดชีวติ ใหค วามรูเกย่ี วกับวิวัฒนาการของสง่ิ มชี ีวติ บนโลก ทัง้ พืชและสตั ว
รวมทัง้ มนษุ ย ต้ังแตอ ดตี – ปจจุบนั
โซนท่ี 4 อาณาจกั รนักลา ใหความรูเ กี่ยวกบั ไดโนเสาร และซากดกึ ดาํ บรรพท่ีพบในประเทศไทย
รวมถึงแสดงซากกระดูกไดโนเสารท่ีพบที่บานหว ยเดื่อ ต.โนนทัน อ.เมือง จ.หนองบัวลําภู และแสดงหุนจาํ ลอง
ไดโนเสารส ยามโมโทรนั นัส อิสานเอนซิล ขนาดสงู 4 เมตร ยาว 7 เมตรเคลื่อนไหวได 8 ตาํ แหนง
โซนที่ 5 มหัศจรรยแหงการเดินคนพบจุดเดน ผนังจําลองพรอมจัดแสดงฟอสซิลหอยหินโมเดม
150 ลา นป ผูชมสามารถมองดูและฟง การบรรยายภาษาพน้ื บา นได

แผนปฏิบัตกิ ารพัฒนาการทอ งเที่ยวประจําเขตพัฒนาการทองเทีย่ วธรณวี ทิ ยาถิน่ อีสาน 100

โซนท่ี 6 ตามรอยนักสํารวจจดุ เดน แสดงการทํางานของนกั ชีววิทยาและนักธรณีวทิ ยา เครอ่ื งมือ
อปุ กรณข้นั ตอนการศึกษาฟอสซลิ ประวตั ิการสาํ รวจของธรณีวิทยาทแี่ หลงฟอสซิลหอยหนิ 150 ลานป

แหลงโบราณคดีบานกุดกวางสรอยและกุดคอเมย ตั้งอยูที่ ตําบลกุดดู อําเภอโนนสัง เดินทาง
ตามทางหลวงหมายเลข 2146 ระยะทางประมาณ 36 กโิ ลเมตร ถึงบา นหนองแวงแลว เลีย้ วซา ยมือประมาณ 5
กิโลเมตร และจากบานหนองแวงเลี้ยวขวามือไปประมาณ 7 กิโลเมตรตามลําดับ เปนแหลงโบราณคดีคนพบ
ส่งิ ของเครือ่ งใชโบราณวตั ถศุ ิลปวัตถุ ซึง่ คลา ยคลงึ กบั หลกั ฐานโบราณคดีในยคุ วฒั นธรรมบานเชยี ง หลกั ฐานขุด
พบไดแกโครงกระดูกมนุษยและเศษภาชนะดินเผาทมี่ ีลกั ษณะสมบูรณเตม็ ใบ ขนาดเล็ก-กลางคอ นขา งเล็ก สีดํา
หรือนํ้าตาลเขม-ดําสีสม หรือนํ้าตาล-แดง มีการตกแตงผิวภายนอกดวยเทคนิคการทาบเชือกและเทคนิคการ
ขูดขดี เปนลายริ้วทาบในแนวทแยงมีอายปุ ระมาณ 2,500 ป

วัดถํ้าสุวรรณคูหา ตั้งอยูที่บานคูหาพัฒนาหมูที่ 7 ตําบลนาสี อําเภอสุวรรณคูหา สามารถ
เดินทางโดยรถยนตตามถนนสายหนองบัวลําภู-เลย ถึงแยกบานนาคําไฮใหเลี้ยวขวา ไปยังที่วาการอําเภอ
สุวรรณคูหา แลวเดินทางตอไปอีกประมาณ 5 กิโลเมตร จึงถึงวัดถํ้าสุวรรณคูหา ภายในถํ้ามีโบราณวัตถุและ
พระพุทธรูปปางนั่งสมาธิปูนปน สรางในสมัยพระเจาไชยเชษฐาธิราชแหงเมืองเวียงจันทร ประดิษฐานอยู
ภายในถํ้า และมีถํ้าซึ่งยังไมไดสํารวจอีกมากมาย มีโบราณสถานวัตถุที่ลํ้าคา เชน หลักศิลาจารึกทําจากหิน
ทรายคลายใบเสมาพระนามพระไชยเชษฐาธิราชและหลกั ศลิ าจารกึ พระนามพระยาสรเทพเจา

สิมไม (โบสถไม) วัดเจริญทรงธรรม ตั้งอยูที่วัดเจริญทรงธรรม บานดอนปอ ตําบลหนองบวั ใต
อําเภอศรีบุญเรือง เปนสิมที่สรางดวยไม ผนังตีฝาไมกระดาน ฐานของอุโบสถกอดวยอิฐฉาบปูนมีเสาไมแกน
จํานวน 12 ตน หลังคาทรงสูงโปรง ใชศิลปะการแกะสลักไมทั้งบนหลังคา สิมไมแหงนี้สรางเมื่อป พ.ศ. 2490-
2492 โบสถม ขี นาดกวาง 10 เมตร ยาว 20 เมตร ปจจุบนั ขึ้นทะเบียนเปนโบราณสถานแลวซงึ่ กรมศลิ ปากรเขา
มาดแู ลเม่ือป พ.ศ. 2548

หมูบานหัตถกรรมเครื่องปนดินเผาบานโคงสวรรค บานโคงสวรรคขึ้นอยูกับ ตําบลโนนทัน
อําเภอเมืองหนองบัวลําภู ริมทางหลวงหมายเลข 210 หางจากจังหวัดอุดรธานี 30 กิโลเมตร และอยูหางจาก
จังหวัดหนองบัวลําภู 18 กิโลเมตร เกิดจากการยายถิ่นฐานของชาวโคราช ไดนําพาวัฒนธรรมการปนหมอมา
เผยแพร เดิมทีเปนพน้ื ท่ปี า สภาพท่อี ยูอาศัย เปน พื้นที่ของกรมทางหลวงและมีหนองนา้ํ สาธารณะที่มีดินเหนียว
เหมาะแกการปนหมอ บานโคงสวรรคมีพื้นที่ประมาณ 2,170 ไร การปนหมอของชาวบานจะเปนงาน
หัตถกรรมท่ใี ชมือและความชาํ นาญในการทําเปน เอกลักษณทโี่ ดดเดนเฉพาะในทอ งที่ เครอื่ งปนดินเผาท่ีสําคัญ
คือ แจกันแองนํ้า หมอดินหรือหมอแกงออมฯลฯ ปจจุบันชาวบานโคงสวรรคยังวางจําหนายผลิตภัณฑ
เครอื่ งปน ดนิ เผาตามริมทางหลวงหมายเลข 210

พิพิธภัณฑหลวงปูหลอดปโมทิโต ตั้งอยูที่วัดปาศรีสวาง ตําบลบานขาม อําเภอเมือง
หนองบัวลําภู เปนเจดีย 3 ชั้น ประกอบดวยชั้นท่ี 1 ศาลาปฏิบัติธรรม , ชั้นท่ี 2 อาคารพิพิธภัณฑหลวงปู
หลอดปโมทิโต และชั้นท่ี 3 ประดิษฐานพระบรมสาริกธาตุ ปจจุบันมีการสอนวิปส สนาปละ 1 ครั้ง และเปดให

แผนปฏิบัตกิ ารพฒั นาการทองเที่ยวประจําเขตพฒั นาการทอ งเที่ยวธรณีวิทยาถนิ่ อีสาน 101

ผูสนใจเขาชมทกุ วนั เวลา 09.00-16.00 น. สาํ หรบั พระบรมสาริกธาตเุ ปด ใหสาธุชนเขา สักการะเฉพาะวนั สาํ คญั
ทางพุทธศาสนา

ภูพานนอย เทือกเขาภูพานนอย ตั้งอยูที่ ตําบลหนองบัวลําภู บริเวณบานภูพานทอง อําเภอ
เมืองหนองบัวลําภู เปนเทือกเขาที่ทอดตัวจากทิศเหนือไปทางทิศใต มีอาณาเขตติดตอกับภูฝอยลมเปนปา
ธรรมชาติที่มีสภาพสมบูรณเนื้อที่ประมาณ 20,000 ไร ประกอบดวยเสนทางศึกษาธรรมชาติ 2 เสนทาง
เสนทางจักรยานเสือภูเขา 1 เสนทาง ลานชมวิว 1 แหงลาน แคมปไฟ 2 แหงศาลาเอนกประสงค 1 แหง
รองรบั ผูเยย่ี มเยอื นไดประมาณ 100 คน

พระบางวัดมหาชัย เปนพระพุทธรูปปางหามญาติจํานวนหนึ่งคู เปนโบราณวัตถุท่ีสําคัญของ
จังหวัด เก็บรักษาอยทู วี่ ดั มหาชัยหมูท ี่ 3 ตําบลลาํ ภู อําเภอเมือง จังหวดั หนองบวั ลาํ ภู หลอ ดว ยทองสีดอกบวบ
มีอักษรจารกึ อยูท่ีฐานเปนภาษาขอมหรือที่ชาวเมืองเรียกกันวา “อักษรธรรม” บอกชื่อผูสรางและวันเดือนปท่ี
สรา งอา นไดความวา “สงั กาดไดรอ ยแปดสิบหาตัว ปก าดเมด เดอื นย่ี แรม 15 คาํ่ วนั หก แมอวนพออวนผัวเมยี
มีศรัทธาสรางไวในพระศาสนา” เมื่อพิเคราะหดูตามภาษาที่ใชจารึกน่ันแลวเปนภาษาไทยเหนือ เพราะใชศก
นับตามอยางขางจนี และใชจุลศักราชอยางไทย เมื่อคํานวณดตู ามปท่ีสรา งแลว ก็คงสรางเมื่อป พ.ศ. 2366 วัน
ศุกร แรม 15 คํ่าเดือนย่ี ปมะแม สัมฤทธิศก คําวา สังกาด คงจะหมายถึงจุลศักราช กาด หมายถึง สัมฤทธิศก
เมด หมายถึง ปมะแม เพราะภาษาทางไทยเหนือวิธีนับปเอาศกไวขางหนา เชน ปชวดเอกศก ใชคําวา “กาบ
ใจ” เปนตน พระพุทธรูปทั้งสององคน้ี ชาวหนองบัวลําภูนับถือมาก เมื่อใดฝนไมตกตองตามฤดูกาล เกิดความ
แหงแลงขึ้น ชาวเมืองก็จะพากันอัญเชิญพระพุทธรูปทั้งสององคน้ี ขึ้นประดิษฐานบนเกวียนสมัยที่ยังไมมี
รถยนต แลว ทาํ พธิ ีแหร อบหนองบวั เพื่อขอฝน ในวันทที่ ําพธิ ีน้ันถงึ แมดินฟา อากาศจะแจมใส ไมมีเมฆหมอกบด
บังพระอาทิตยเลยก็ตาม ฝนจะตกลงมาไมเวลาใดก็เวลาหนึ่งในขณะที่กําลังแหอยูนั้นเอง ในปจจุบันน้ี เมื่อถึง
เทศกาลสงกรานต ทางราชการจะจัดรถยนตอัญเชิญประดิษฐานในรถยนตแหพระพุทธรูปทั้งสององคน้ี รอบ
ถนนดานในเขตเทศบาลสายตาง ๆ ไป เพื่อใหประชาชนไดสรงนํ้าและสักการบูชาตามควรแกการปฏิบัติของ
พทุ ธศาสนกิ ชน ซง่ึ เปน การทาํ ตดิ ตอ กันมามิไดขาดตง้ั แตอดตี จนถงึ ปจจุบัน

หาดโนนยาว ตั้งอยูที่บานโนนยาว ตําบลโคกใหญ อําเภอโนนสัง พื้นที่เปนเกาะขนาดใหญมี
เขื่อนอุบลรัตนฯ ลอมรอบทั้งสามดาน และเทือกเขาภูพานคํา ทอดแนวยาวทัศนียภาพโดยทั่วไปสวยงามใน
เดือนเมษายน อบต.โคกใหญ ไดจัดทํากิจกรรมเทศกาลกินปลาและแขงเรือพายขึ้น และมีการแขงขัน
วอลเลยบอลชายหาดที่เกาะโนนยาว นอกจากนี้ยังมีแพเรือทองเที่ยวเทศบาลตําบลโนนสังซึ่งเปนแพยนตที่มี
ความยาว 14.99 เมตร ความกวาง 8 เมตร จผุ ูโดยสารไดประมาณ 150 คน แพทองเทย่ี วนี้เปด บรกิ ารทกุ วนั

4.2 วัฒนธรรมประเพณีที่สําคัญ
จังหวัดหนองบัวลาํ ภูมีศิลปหัตถกรรมและวัฒนธรรมการละเลนพ้ืนเมือง เชน การทอผาไหม ผา
ฝาย หมี่ขิด ซึ่งทอกันมาตั้งแตโบราณโดยทอเปนผาขิด หมอน ผาตัดเสื้อ ตัดกระโปรง กลองทิชชู และของใช
อื่น ๆ การทําเครื่องปนดินเผาปนรูปแบบตาง ๆ และทําลวดลายเปนเครื่องใชเครื่องประดับ ตกแตงอาคาร

แผนปฏบิ ัตกิ ารพัฒนาการทอ งเท่ียวประจาํ เขตพัฒนาการทอ งเทย่ี วธรณวี ทิ ยาถ่ินอสี าน 102

สถานที่ โองนํ้า กานํ้า หมอดิน เตาไฟ กระถางดอกไม แจกัน เปนตน เครื่องจักรสานโดยใชวัตถุดิบจากไมไผ
และเอาไปยอมสที าํ เปนกระติบขาว พัด ตะกรา ของใชประจําครัวเรือน เปนตน วฒั นธรรมการละเลนพ้ืนเมือง
ตาง ๆ เชน โปงลาง ประกอบดวยเครื่องดนตรีประเภทแคน ซอ พิณ โปงลาง ฉิ่ง ฉาบ กลองโหวด และการรํา
คองกา ซึ่งเปนการรายราํ ตามจงั หวะเสียงกลองและเสียงเพลงเครื่องดนตรที ่ีเลน มกี ลอง 2 หนา จะนิยมเลนใน
เวลากลางคืน

จงั หวดั หนองบวั ลําภูมีประเพณีทีส่ าํ คัญตา ง ๆ เชน
งานสักการะสมเด็จพระนเรศวรมหาราชและงานกาชาดจังหวัด เปนงานประจําปของจังหวดั
หนองบัวลําภู จัดขึ้นระหวางวันท่ี 18-27 มกราคมของทุกป มีระยะเวลา 10 วัน กิจกรรมทสี่ าํ คัญพิธีบวงสรวง
สมเด็จพระนเรศวรมหาราชในวนั ท่ี 18 มกราคม มีขบวนแหทางศลิ ปวัฒนธรรมของทองถ่ิน การฟอนรํา แสดง
การละเลนแบบสมัยกอน การออกรานคาของอําเภอตาง ๆ และกิจกรรมงานกาชาด และการประกวดธิดา
กาชาดประจาํ ป
งานขึ้นเขาไหวพระถํ้าเอราวัณ เปนงานประจําปของชาวอําเภอนาวัง จัดขึ้นระหวางวันท่ี 12-
14 เมษายนของทุกป กิจกรรมที่สําคัญ ไดแก การทําบุญตักบาตร พิธีรดนํ้าดําหัวการประกวดรองเพลง การ
ประกวดนางสงกรานต (เทพนี างผมหอม) และการประกวดผลิตผลทางการเกษตร
งานประเพณสี งกรานต เปนงานประเพณีทองถนิ่ ของจังหวดั จัดขนึ้ ในวนั ที่ 13 เมษายนของทุก
ป กิจกรรมที่สําคัญ ไดแก การทําบุญตักบาตร การประกวดความสวยงามของรถขบวนแห และนางสงกรานต
การฟอนรําตามจังหวะดนตรีแบบอีสาน การสรงนํ้าพระ การรดนํ้าขอพรผูใหญผูสูงอายุ และการเลนสาดนํ้า
ผูค นท่วั ไป
งานบุญบั้งไฟ เปนงานประเพณีทองถิ่นของจังหวัด มีการประกวดรถขบวนแหบั้งไฟซึ่งประดับ
ตกแตง อยา งสวยงาม การแขงขัน้ จดุ บ้ังไฟจะจดั ขึน้ ภายในเดือน 6 หรือเดอื นพฤษภาคมของทุกป
งานประเพณลี อยกระทง เปนงานประจําปทอ งถ่นิ ที่ยดึ ถือปฏิบตั ิสืบเน่ืองมาแตโบราณจัดขึ้นใน
วันขึ้น 15 คํ่า หรือวนั เพญ็ เดอื นสบิ สองของทกุ ป มีกจิ กรรมท่ีสาํ คญั เชน การประกวดขบวนแหก ระทงและนาง
นพมาศ การจัดทํากระทงตกแตงดวยวัสดุสีตาง ๆ และประดับดวยไฟแสง สีโชวกลางนํ้า มีการเปดเพลงลอย
กระทงเพิ่มบรรยากาศในชวงงานการจุดพลุดอกไมไฟและการจุดโคมไฟลอยขึ้นสูทองฟา การลอยกระทงและ
อธิษฐานขอส่ิงที่ตนปรารถนา ลอยเพื่อการสะเดาะเคราะหหรือลอยเพ่ือขอขมานํ้าที่มนุษยไ ดทิง้ สิ่งปฏิกูลลงใน
น้าํ ตามความเชื่อของแตล ะคน
งานสัปดาหเที่ยวหอยหินกินลําไย จัดเปนประจําทุกป เพื่อสงเสริมการทองเที่ยวและกระจาย
รายไดมาสูท องถิ่น จัดขึ้นทีบ่ รเิ วณลานคาชมุ ชนตลาดหวยเด่ือ และพิพิธภัณฑฟ อสซิลและหอยหิน 150 ลานป
ตําบลโนนทัน อําเภอเมือง จังหวัดหนองบัวลําภู มีกิจกรรมที่นาสนใจ คือการแขงขันกีฬาพื้นบาน กิจกรรม
ทองเที่ยวเชิงเกษตรกรรม และการทองเที่ยวเชิงนิเวศน ตลาดนัดจําหนายผลไม เชน ลําไย ขนุน การจัด
จําหนา ยสนิ คา ของท่ีระลกึ การเที่ยวชมอุทยานหอยหนิ 150 ลานป และการประกวดอาหารพน้ื บา น เปนตน

แผนปฏบิ ัตกิ ารพัฒนาการทองเท่ียวประจําเขตพฒั นาการทอ งเท่ยี วธรณีวทิ ยาถิ่นอีสาน 103

สถานการณและแนวโนม การทองเที่ยว

1. สถานการณแ ละแนวโนมการทอ งเทยี่ วระดบั โลก
ในปจจุบันการทองเที่ยวถือวาเปนรายไดที่สําคัญของประเทศ จากรายงานประจําปของ UNWTO

(2019) กลาววา การทองเที่ยวระหวางประเทศยังคงดําเนินตอไปแซงหนาเศรษฐกิจโลก โดยไดแรงหนุนจาก
เศรษฐกจิ โลกทค่ี อ นขางแข็งแกรง การเตบิ โตชนชน้ั กลางในประเทศเศรษฐกิจเกิดใหมและเทคโนโลยีท่ีกาวหนา
โมเดลธุรกิจใหมของการทองเที่ยวในราคายอมเยา คาใชจายและการอํานวยความสะดวกในการขอวีซาขาเขา
นักทองเที่ยวตางประเทศเพิ่มขึ้น 5% ในป 2561 จะบรรลุ 1.4 พันลาน ตัวเลขนี้ UNWTO พยากรณวาจะ
มาถึงในอกี สองปขา งหนา

ในเวลาเดยี วกนั รายไดท่ีเกดิ จากการทอ งเท่ียวเติบโตเปน 1.7 ลา นลา นเหรียญสหรัฐ สิ่งนี้ทําใหสวน
นเ้ี ปน กําลงั สาํ คัญระดบั โลกสําหรับการเติบโตทางเศรษฐกจิ และการพฒั นาผลกั ดันการสรางงานท่ีมากขึ้นและดี
ขึน้ และทาํ หนา ท่เี ปน ตวั เรงปฏิกิริยาสําหรบั นวัตกรรมและการเปนผูประกอบการในระยะส้ันการทอ งเท่ียวชวย
สรางชวี ิตทด่ี ีขน้ึ สาํ หรบั คนหลายลานคน และทําใหเกิดการเปลยี่ นแปลงในชมุ ชนท้งั หมด

การเติบโตของจํานวนนักทองเที่ยวขาเขาและรายไดจากนักทองเที่ยว ยังคงแซงหนาเศรษฐกิจโลก
และทั้งประเทศเกิดใหมและประเทศพัฒนาแลวกําลังไดรับประโยชนจากรายไดจากการทองเที่ยวที่เพิ่มขึ้น
ติดตอกันเปนปที่เจ็ด การสงออกการทองเที่ยวเติบโตเร็วกวาการสงออกสินคา ลดการขาดดุลการคาในหลาย
ประเทศ

ดวยการเติบโตดังกลาว นํามาซึ่งความรับผิดชอบมากขึ้นในการรับรองการจัดการปลายทางที่มี
ประสิทธิภาพที่ลดผลกระทบดานการทองเที่ยวใหเหลือนอยที่สุด การจัดการการทองเที่ยวอยางยั่งยืนมี
ความสําคัญยิ่งกวาที่เคย ความตองการที่จะเติบโตในมูลคามากกวาเพียงแคเชิงปริมาณ การจัดการใหเปน
ระบบดิจิตอลสรางนวัตกรรมชวยใหก ารเขาถึงไดงายขึน้ และการเปลี่ยนแปลงทางสังคมที่คาดวาจะเกิดขึ้นเพ่ือ
สรางสวนที่เกี่ยวของตอไป ทั้งสถานที่และบริษัทเอกชนตาง ๆ จะตองปรับตัวใหมีความสามารถในการแขงขัน
ในขณะเดียวกันก็ตองยอมรับพฒั นาการทองเท่ียวเพ่ือใหบรรลุถงึ เปาหมายการพัฒนาท่ียั่งยืนและสรางอนาคต
ท่ดี กี วาสาํ หรับทกุ คน

แนวโนม การเดนิ ทางของนักทองเทยี่ ว
ในสังคมปจจุบัน รูปแบบในการดําเนินชีวิตของผูคนในสังคมไดมีการเปลี่ยนแปลงไป สงผลตอ
พฤติกรรมของนกั ทองเทย่ี ว ซ่งึ จุดประสงคใ นการเดนิ ทางของนักทอ งเที่ยวมแี นวโนม ดงั นี้
1. การเดนิ ทาง เพือ่ เปลย่ี นมาใชช ีวติ เหมือนคนในทองถน่ิ แสวงหาความถูกตองและเปลีย่ นแปลง
2. การทองเที่ยว เพื่อแบงปนชวงเวลา แชรรูปภาพ ประสบการณ และจุดหมายปลายทางบนส่ือ
สังคมออนไลน

แผนปฏบิ ตั กิ ารพฒั นาการทอ งเท่ียวประจาํ เขตพัฒนาการทองเทย่ี วธรณีวทิ ยาถ่ินอีสาน 104

3. การแสวงหาชวี ติ ทมี่ สี ขุ ภาพดี เปน การทองเทย่ี วเชงิ สขุ ภาพและกฬี า
4. การทองเท่ียวเนือ่ งจากการเติบโตของเศรษฐกจิ
5. การเดนิ ทางเด่ียวและการเดนิ ทางเปนหมูคณะอันเนอื่ งมาจากประชากรสงู อายแุ ละครอบครวั
6. การทองเที่ยวเชิงอนุรักษ เพิ่มความตระหนักในความยั่งยืน ลดการใชพลาสติกใหเปนศูนย และ
การเปลยี่ นแปลงของสภาพภูมิอากาศ
สําหรับนักทองเที่ยวทั่วโลก การทองเท่ียวขาออกชาวจีนยังคงเปนผูใชจายเงินรายใหญท ี่สุดของโลก
ดว ย 1 ใน 5 ของคา ใชจา ยการทอ งเทย่ี วระหวา งประเทศ ตามดวยสหรฐั อเมรกิ าและเยอรมัน ตามลาํ ดับ
วัตถุประสงคของการทองเที่ยว การทองเที่ยวเพื่อพักผอนเปนวัตถุประสงคหลักของการเยี่ยมชมใน
ทุกภูมิภาคของโลก ยกเวนตะวันออกกลางที่เดินทางไปเยี่ยมเพื่อนและญาติ (VFR) หรือเพื่อสุขภาพ หรือเพ่ือ
ศาสนา

2. สถานการณและแนวโนมการทอ งเที่ยวของประเทศไทย
สถานการณแ ละแนวโนม การทองเท่ียวของประเทศไทย จากการศึกษา 10 จุดหมายยอดนยิ มท่ีไดร บั

การจดั อันดบั ของนักทองเท่ยี วทั่วโลก
1. จดุ หมายปลายทาง 10 อนั ดบั แรก จาก 40% ของจาํ นวนนกั ทองเทย่ี วจากทวั่ โลก
2. การจัดอันดับรายไดจากการทองเที่ยว 10 อันดับแรก คิดเปนเกือบ 50% ของการทองเที่ยว

ท้ังหมด
แนวโนมอตุ สาหกรรมทอ งเที่ยวไทย ป 2562
อุตสาหกรรมทองเที่ยวเปนหนึ่งในกําลังสําคัญในการขับเคลื่อนเศรษฐกจิ ประเทศไทย ที่สรางรายได

มหาศาลจากนักทองเท่ียวตา งชาตมิ าอยางตอ เนื่อง ในป 2561 ตลาดนักทองเทย่ี วตา งชาติเติบโตประมาณรอย
ละ 7.1 หรือมีจาํ นวน 38.12 ลานคน แมวาในชวงครึง่ หลังของปนักทองเท่ียวตางชาติจากหลายประเทศชะลอ
การเดินทางมาเที่ยวไทย เนื่องจากปจจัยเฉพาะที่กระทบในแตละกลุมนักทองเที่ยวที่แตกตางกันไป แตในชวง
2 เดือนสุดทายของป 2561 นักทองเที่ยวตางชาติเที่ยวไทยกลับมาฟนตัวขึ้น เนื่องจากเปนฤดูกาลทองเที่ยว
และรัฐบาลไทยไดอ อกมาตรการยกเวนคา ธรรมเนยี ม Visa on Arrival ใหน กั ทองเท่ยี วจาก 21 ประเทศ สงผล
ใหม ีรายไดจ ากนกั ทอ งเท่ียวตางชาติท้ังปประมาณ 2.01 ลา นลา นบาท

ศูนยวิจัยกสิกรไทยคาดวาในป 2562 ตลาดนักทองเที่ยวตางชาติเที่ยวไทยนาจะสามารถขยายตัว
เปนบวกไดตอเนื่องจากปกอน โดยมีจํานวนประมาณ 39.00-39.80 ลานคน เติบโตรอยละ 2.1-4.1 จากป
2561 สรางรายไดม ลู คา ประมาณ 2.16-2.20 ลานลา นบาท เพมิ่ ขนึ้ รอ ยละ 6.9-8.9 จากป 2561

ทิศทางของตลาดนกั ทองเที่ยวตางชาติ
1. นกั ทองเท่ยี วจากภูมิภาคเอเชียตะวนั ออก : นกั ทองเท่ียวจากภูมิภาคอาเซยี น เกาหลใี ต และญ่ีปุน
ยังมีแนวโนมที่ดี ขณะที่ตลาดนักทองเที่ยวจีนนาจะมีแนวโนมฟนตัวที่ชัดเจนขึ้นในชวงครึ่งปหลัง แตยังตอง

แผนปฏบิ ัตกิ ารพฒั นาการทอ งเที่ยวประจําเขตพฒั นาการทองเทีย่ วธรณวี ิทยาถน่ิ อีสาน 105

ตดิ ตามทิศทางเศรษฐกิจจนี และคาเงินหยวน รวมถงึ การแขง ขันดานการทอ งเท่ยี วกับประเทศอ่ืน ๆ อยางญี่ปุน
เกาหลีใต และเวยี ดนาม

2. นักทองเที่ยวจากภูมิภาคเอเชียใต : นักทองเที่ยวจากอินเดียยังเติบโตไดดี อยางไรก็ตามหลาย
ประเทศไดใหความสนใจในการเจาะตลาดนักทองเที่ยวจากอินเดีย ซึ่งอาจสรางความทาทายใหกับ
ผปู ระกอบการทอ งเที่ยวไทยเพ่มิ ขนึ้

3. นักทองเท่ียวจากภูมิภาคยุโรป : นักทองเที่ยวจากเยอรมันและฝรั่งเศสยังมแี นวโนม เติบโตดี สวน
นักทองเท่ียวรัสเซียอาจข้ึนอยูกับคาเงินรูเบิล นอกจากนีย้ ังตองติดตามสถานการณ Brexit ที่อาจสงผลกระทบ
ตอนักทองเที่ยวจากสหราชอาณาจักร ที่การเดินทางทองเที่ยวมาไทยมีระยะทางไกลและมีคาใชจายการ
เดินทางสงู

4. นกั ทองเทย่ี วจากภูมภิ าคอื่น ๆ : นักทอ งเท่ยี วจากภูมภิ าคตะวนั ออกกลางยงั คงชะลอตัวเนื่องจาก
ปญหาเศรษฐกิจในประเทศ ทําใหนักทองเที่ยวเลอื กประเทศท่ีมีระยะทางใกลมากขึ้น ยกเวนนักทองเทีย่ วจาก
อสิ ราเอล นอกจากน้ี นกั ทองเที่ยวจากสหรฐั ฯและแอฟรกิ าใตน าจะยงั มีแนวโนม เตบิ โตดี

ทิศทางของตลาดนักทองเที่ยวตางชาติ ที่มาทองเที่ยวประเทศไทยมากที่สุดยังคงเปนนักทองเท่ียว
ชาวจนี

แนวโนมการทองเทย่ี วไทยในป 2562
1. โอกาสเจาะนักทองเที่ยวอาเซียน : การที่ประเทศไทยไดเปนประธานอาเซียนนับเปนโอกาสที่
ผปู ระกอบการธรุ กจิ ทอ งเท่ียวจะขยายฐานตลาดเจาะกลมุ นกั ทอ งเที่ยวอาเซยี น ตลอดจนการพัฒนาผลิตภัณฑ
และบริการทองเที่ยวทั้งในสวนของประเทศไทย และการพัฒนาเสนทางการทองเที่ยวรวมกับประเทศเพื่อน
บาน เพ่ือจับทัง้ กลมุ นกั ทองเทีย่ วอาเซียนและตลาดอื่น ๆ ไดอกี ดว ย
2. การทองเท่ียวเมืองรองเริม่ ขยายตัว : จากนโยบายการกระจายรายไดจากการทอ งเทย่ี วสเู มืองรอง
ของภาครัฐ ถือเปนโอกาสของผูประกอบการไทย ซึ่งตองพิจารณาปจจัยอื่น ๆ ดวย อาทิ กลุมนักทองเที่ยว
เปาหมาย ศักยภาพของแหลงทองเที่ยวทางธรรมชาติ และความพรอมของระบบการคมนาคมขนสงภายใน
จงั หวัด
3. เทคโนโลยีมีบทบาทมากขึ้น : ธุรกิจทองเที่ยวถูกเทคโนโลยเี ขามาเปลี่ยนแปลงเชงิ โครงสราง เชน
ตัวกลางทองเที่ยวออนไลน ที่ไมเพียงธุรกิจโรงแรมและที่พักตองพึ่งพาในการขายหองพักมากขึ้น แตธุรกิจ
บริการอืน่ ๆ เชน นําเที่ยว รถเชา ก็เขามาใชบ ริการดังกลา วมากขึ้น หรือธุรกจิ ในรูปแบบ Sharing Economy
ก็มีการเติบโตที่เรงขึ้น ดังนั้น ผูประกอบการธุรกิจไทยก็คงจะตองมีความยืดหยุนในการปรับเปลี่ยนรูปแบบ
ธรุ กิจใหท นั กบั ความรวดเรว็ ของการเปลีย่ นแปลงของตลาดการทองเทยี่ ว

แผนปฏิบตั ิการพัฒนาการทองเที่ยวประจาํ เขตพัฒนาการทอ งเท่ยี วธรณีวทิ ยาถิน่ อสี าน 106

ปจจัยสําคัญที่มีผลตอแนวโนมตลาดนักทอ งเทยี่ วตา งชาติ
ปจจยั บวก
1. ประเทศไทยเปนประธานอาเซียนและเจาภาพจัดงานตาง ๆ ระดับโลก ซึ่งมีสวนชวยใหไทยเปน
หนงึ่ ในจดุ หมายปลายทางทอ งเทย่ี วของนกั ทองเที่ยวตางชาติ โดยเฉพาะกลมุ นักทอ งเทยี่ วอาเซยี น
2. ภาครัฐยังคงเรง รดั แผนการตลาดกระตุน การทองเทย่ี วอยางตอเน่ือง รวมถึงผลบวกระยะสั้นจาก
มาตรการยกเวน คาธรรมเนียม Visa on Arrival จนถงึ วนั ที่ 30 เมษายน 2562
3. ภาคเอกชนจัดแคมเปญการตลาดอยางเขมขน รวมถึงสรางแหลงทองเที่ยวแหงใหมใหเปน
Landmark ของประเทศ
ปจ จัยลบ
1. ภาพลักษณดา นการทอ งเทีย่ วไทย เชน ความปลอดภัย สิ่งแวดลอ มทางธรรมชาติถูกทําลาย และ
ความหนาแนน ของนกั ทองเท่ยี วทีเ่ ดินทางเขามาทอ งเทยี่ วในพ้ืนทเ่ี ปน จาํ นวนมาก
2. เศรษฐกิจในหลายประเทศท่ีมีแนวโนม ชะลอตวั และความผันผวนของคาเงิน ซึ่งอาจสงผลกระทบ
ตอการเลอื กจดุ หมายปลายทางทองเที่ยว หรือการปรบั ลดการใชจา ยของนกั ทองเทย่ี วตา งชาติ
3. ปจจัยอื่น ๆ เชน การแขงขันทางดานการทองเที่ยวระหวางประเทศและสภาพความแปรปรวน
ของภมู ิอากาศท่วั โลก ทอ่ี าจสง ผลกระทบตอแผนการเดินทางทอ งเทยี่ ว
สรปุ สถานการณแ ละแนวโนม การทองเทยี่ วในประเทศไทย
ขอมูลจากศูนยวิจัยกสิกรไทย มองวาปจจัยจากมาตรการกระตุนการทองเที่ยวนาจะชวยให
บรรยากาศการเดนิ ทางทอ งเทยี่ วของคนไทยในประเทศนา จะดีขึน้ จากในชว งตนป โดยในชว งท่เี หลือของปจะมี
ชวงที่คนไทยนิยมเดินทางทองเที่ยวในตางจังหวัด เนื่องจากเปนชวงของการปดภาคการศึกษาและมีวันหยุด
ติดตอกัน ซึ่งมาตรการดังกลาวนาจะชวยหนุนใหคนไทยมีการเดินทางทองเที่ยว โดยนอกจากกลุมที่มีแผนจะ
เดินทางทองเที่ยวในชวงของมาตรการจะไดรับอานิสงสแลว ยังอาจชวยกระตุนกลุมที่ยังไมมีแผนจะเดินทาง
ทองเที่ยวใหมีการวางแผนเดินทางทองเที่ยวในชวงเวลาดังกลาว นอกจากนี้นาจะชวยกระตุนในกลุมนัก
ทัศนาจรที่เดินทางไปเที่ยวยังจังหวัดใกลเคียงแบบไปเชา-เย็นกลับ ที่จะไดรับประโยชนจากมาตรการกระตุน
การทองเที่ยวเชนกัน อยางไรก็ตาม ทิศทางเศรษฐกิจในประเทศและกําลังซื้อของประชาชน รวมถึงสภาพ
ภูมิอากาศ เชน ปญหาฝุนละอองที่อาจจะกลับมาในชวงปลายป ยังเปนประเด็นทาทายตอแนวโนมตลาดไทย
เทย่ี วไทยในชว งที่เหลือของปน ี้
ทั้งนี้ ศูนยวิจัยกสิกรไทยประเมินวา ทั้งป 2562 การเดินทางทองเที่ยวในประเทศของคนไทย (นัก
ทัศนาจรและนักทองเที่ยวที่พักคางในพื้นที่) นาจะมีจํานวนประมาณ 171.6 ลานคน-ครั้ง เพิ่มขึ้นประมาณ
2.8% จากป 2561 ขณะที่รายไดจากการเดินทางทองเที่ยวของคนไทยในประเทศทั้งป 2562 นาจะมีมูลคา
ประมาณ 1.12 ลานลานบาท เติบโต 4.7% จากปกอนหนา (โดยเม็ดเงนิ การใชจ า ยของนกั ทอ งเที่ยวไทยในชวง
5 เดือนที่เหลือของป 2562 เฉลี่ยตอเดือนเพิ่มขึ้นจากในชวง 7 เดือนแรกของป) ซึ่งรายไดจากตลาดไทยเที่ยว

แผนปฏิบัตกิ ารพฒั นาการทองเท่ียวประจาํ เขตพฒั นาการทอ งเทีย่ วธรณวี ทิ ยาถิ่นอีสาน 107

ไทยนี้ไดคํานึงถึงผลของมาตรการกระตุนการทองเที่ยวภายในประเทศที่ทําใหรายไดจากการทองเที่ยวของคน
ไทยเท่ยี วในประเทศเพิ่มข้นึ

BLT Bangkok (2561 : ออนไลน) ไดเปดเผยสถิตินักทองเที่ยวตางชาติเที่ยวไทยมากสุดในอาเซียน
ในป 2561 ที่ผานมา มีการคาดการณวา 10 ประเทศอาเซียนจะมีนักทองเที่ยวรวมกันประมาณ 129 ลานคน
ซึ่งเติบโตขึ้นจากปกอน 7.6% โดยสวนใหญเปนการเดินทางทองเที่ยวกันเองในอาเซียน คิดเปน 37.2% ของ
จาํ นวนนกั ทองเท่ยี วตางชาติทีเ่ ดนิ ทางเขา มาเทย่ี วอาเซียนป 2560

ซึ่งในเวทีการประชุมทองเที่ยวอาเซียน ASEAN TOURISM Forum 2019 : ATF 2019 ไดเปดเผย
ขอมูลวาอาเซียนเปนภูมิภาคสําคัญที่มีแนวโนมการเติบโตของนักทองเที่ยวตางชาติเฉลี่ยมากกวา 10% และ
อาเซียนสามารถสรางรายไดจากการทองเที่ยวเขาประเทศคิดเปนสัดสวน 12.4% ตอจีดีพี และคาดวาจะ
เพ่ิมข้นึ เปน 15% ตอจดี พี ี ในป 2568

ท้งั ยงั มีการเปดเผยสถิติจํานวนนักทองเท่ียวเบอื้ งตน ของ 10 ประเทศในอาเซยี น ป 2561 ดังน้ี (BLT
Bangkok : ออนไลน) อันดับ 1 ไทย 38.0 ลานคน (เติบโต 6.9 %) อันดับ 2 มาเลเซีย 23.4 ลานคน (ลดลง
0.1 %) อันดับ 3 สิงคโปร 16.9 ลานคน (เติบโต 6.6 %) อันดับ 4 เวียดนาม 15.4 ลานคน (เติบโต 19.9%)
อันดบั 5 อนิ โดนเี ซีย 14.3 ลา นคน (เตบิ โต 11.6%) อันดบั 6 ฟลปิ ปนส 6.43 ลา นคน (เตบิ โต 7.2%) อนั ดบั 7
กัมพูชา 6.20 ลานคน (เติบโต 11 %) อันดับ 8 ลาว 4.18 ลานคน (เติบโต 8.2 %) อันดับ 9 เมียนมา 3.55
ลานคน (เติบโต 3.1 %) อันดบั 10 บรไู น 2.05 ลา นคน (เติบโต 4.5%)

3. สถานการณก ารทองเทีย่ วของพื้นทปี่ ระจําเขตพัฒนาการทอ งเทย่ี วธรณวี ิทยาถนิ่ อสี าน
3.1 ขอบเขตของเขตพัฒนาการทองเทย่ี วธรณีวทิ ยาถิน่ อีสาน
เขตพัฒนาการทองเที่ยวธรณีวิทยาถิ่นอีสานประกอบดวย 5 จังหวัด คือ จังหวัดขอนแกน

จังหวดั ชยั ภมู ิ จังหวัดกาฬสินธุ จงั หวัดอดุ รธานี และจงั หวดั หนองบวั ลาํ ภู
3.2 รูปแบบการทอ งเที่ยวประจาํ เขตพัฒนาการทอ งเท่ยี วธรณวี ิทยาถิ่นอีสาน
การศึกษาจากรูปแบบการทองเที่ยวประจําเขตพัฒนาการทอ งเทีย่ วธรณวี ทิ ยาถิ่นอสี าน สามารถ

สรุปรูปแบบการทองเที่ยวที่โดดเดนได คือ การทองเที่ยวทางวฒั นธรรม การทองเทีย่ วทางประวัติศาสตร และ
การทองเที่ยวทางธรรมชาติ คิดเปนรอยละ 50 รองลงมาคือ การทองเที่ยวเชิงนิเวศ คิดเปนรอยละ 30 การ
ทอ งเทย่ี วเพอื่ นันทนาการ คดิ เปน รอยละ 15 และการทองเท่ยี วเชิงสุขภาพ คดิ เปน รอ ยละ 5 ตามลาํ ดับ

3.3 สถติ กิ ารทอ งเท่ยี วในเขตพฒั นาการทอ งเที่ยวธรณีวทิ ยาถ่นิ อสี าน
สถานการณด า นการทองเท่ียวของเขตธรณวี ิทยาถ่นิ อสี านจากขอมูลสถิติดา นการทอ งเทย่ี วของ

กระทรวงทอ งเทย่ี วและกฬี าสามารถจาํ แนกได ดงั นี้
1) จํานวนผูเยี่ยมเยือนมีในป 2561 โดยรวม มีจํานวน 11,973,472 คน ซึ่งผูเยี่ยมเยือนสวน

ใหญอยูที่จังหวัดขอนแกน จํานวน 5,302,795 คน คิดเปน 44% รองลงมาเปนจังหวัดอุดรธานี จํานวน

แผนปฏบิ ตั กิ ารพฒั นาการทอ งเที่ยวประจาํ เขตพัฒนาการทอ งเทย่ี วธรณีวทิ ยาถน่ิ อีสาน 108

3,720,457 คน คิดเปน 31% จังหวัดชัยภูมิ จํานวน 1,803,216 คน คิดเปน 15% จังหวัดกาฬสินธุ จํานวน
761,645 คน คดิ เปน 7% และจังหวดั หนองบวั ลําภู จํานวน 385,359 คนคิดเปน 3% ตามลาํ ดบั

2) การเปรียบเทียบคาใชจายเฉลี่ยตอคนของผูเยี่ยมเยือนจําแนกตามหมวดคาใชจายตาง ๆ
ภายในเขตพัฒนาการทอ งเทย่ี วธรณีวิทยาถิ่นอสี านในป พ.ศ. 2561

คาใชจายของผูเยี่ยมเยือนจังหวดั ขอนแกน ในป พ.ศ. 2561 สูงที่สุดคือ คาที่พัก เฉลี่ยตอคน =
338.58 บาท การเปลี่ยนแปลง +5.97% รองลงมาคือ คาอาหารและเครื่องดื่ม เฉลี่ยตอคน = 322.27 บาท
การเปล่ียนแปลง +6.24% คาใชจายที่นอยที่สุดคือ คาใชจายอื่น ๆ เฉลี่ยตอคน = 56.00 บาท การ
เปล่ียนแปลง +7.29%

คาใชจายของผูเยี่ยมเยือนจังหวัดชัยภูมิ ในป พ.ศ. 2561 สูงที่สุดคือ คาอาหารและเครื่องด่ืม
เฉลี่ยตอคน = 249.01 บาท การเปลี่ยนแปลง +6.07% รองลงมาคือ คาที่พัก เฉลี่ยตอคน = 185.15 บาท
การเปลี่ยนแปลง +5.49% คาใชจายที่นอยที่สุดคือ คาใชจายอื่น ๆ เฉลี่ยตอคน = 31.69 บาท การ
เปล่ียนแปลง +4.96%

คาใชจายของผูเยี่ยมเยอื นจงั หวัดกาฬสินธุ ในป พ.ศ. 2561 สูงที่สดุ คือ คาอาหารและเคร่ืองดม่ื
เฉลี่ยตอคน = 243.49 บาท การเปลี่ยนแปลง +2.71% รองลงมาคือ คาที่พัก เฉลี่ยตอคน = 185.95 บาท
การเปลี่ยนแปลง +4.25% คาใชจายที่นอยที่สุดคือ คาใชจายอื่น ๆ เฉลี่ยตอคน = 28.63 บาท การ
เปลยี่ นแปลง +4.68%

คาใชจายของผูเ ยี่ยมเยือนจังหวดั อุดรธานี ในป พ.ศ. 2561 สูงที่สุดคือ คาอาหารและเครือ่ งด่ืม
เฉลยี่ ตอ คน = 440.79 บาท การเปล่ยี นแปลง +5.95% รองลงมาคอื คา ซื้อสินคาและของทีร่ ะลึก เฉลี่ยตอคน
= 313.39 บาท การเปลย่ี นแปลง +4.30% คาใชจา ยที่นอ ยทส่ี ดุ คอื คา ใชจ า ยอ่นื ๆ เฉลีย่ ตอคน = 46.72 บาท
การเปล่ียนแปลง +7.00%

คาใชจายของผูเยี่ยมเยือนจังหวัดหนองบัวลําภู ในป พ.ศ. 2561 สูงที่สุดคือ คาอาหารและ
เครื่องดื่ม เฉลี่ยตอคน = 194.46 บาท การเปลี่ยนแปลง +3.11% รองลงมาคือ คาซื้อสินคาและของที่ระลึก
เฉลยี่ ตอ คน = 177.79 บาท การเปลี่ยนแปลง +3.90% คา ใชจ ายท่ีนอ ยท่สี ุดคอื คาใชจายอนื่ ๆ เฉล่ียตอคน =
24.82 บาท การเปลยี่ นแปลง +4.27%

แนวทางและขอเสนอแนะในการจัดทําแผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเท่ียวประจําเขต
พฒั นาการทอ งเทย่ี วธรณีวิทยาถิน่ อีสาน

จากการศึกษาโครงการการวิเคราะหและประเมินความเหมาะสมของพ้ืนท่ีเพ่ือกําหนดเปนเขต
พัฒนาการทองเที่ยวเพิ่มเติม และศึกษาจากโครงการจัดทําประชาพิจารณการกาํ หนดเขตพัฒนาการทองเท่ียว

แผนปฏบิ ัตกิ ารพฒั นาการทองเที่ยวประจําเขตพัฒนาการทอ งเท่ียวธรณีวิทยาถิ่นอีสาน 109

มีแนวทางและขอเสนอแนะในการจัดทําแผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยวประจําเขตพัฒนาการทองเที่ยว
ธรณีวทิ ยาถิน่ อีสาน ดังนี้

1) สงเสริมการทองเที่ยวดวยการพัฒนาแหลงทองเที่ยวที่โดดเดนของพื้นที่ยุคกอนประวัติศาสตร
ดินแดนไดโนเสาร เชื่อมโยงประวัติศาสตรสมัยดึกดําบรรพใหเปนแหลงเรียนรูเชิงสรางสรรค ทั้งภาษาไทย
ภาษาอังกฤษ ภาษาจีน และภาษาตางประเทศอื่น ๆ มีการสรางสถานที่ที่เปน “สัญลักษณ” (Land Mark)
ประจาํ พน้ื ทท่ี อ งเทีย่ ว เพื่อตอบสนองพฤตกิ รรมของนกั ทองเท่ยี วในปจ จุบัน ที่มกั แบงปน ชว งเวลา แชรรูปภาพ
ประสบการณ และจุดหมายปลายทางบนสื่อสังคมออนไลน มีการประชาสัมพันธกิจกรรมที่นาสนใจให
นักทอ งเทย่ี วมสี ว นรวมเพ่ือสรางความประทับใจ

2) พัฒนาและสงเสริมการทองเที่ยวเชิงประเพณีและวัฒนธรรม เชน การทองเที่ยวอารยธรรมขอม
หมูบานปลูกหมอน เลี้ยงไหม ทอผาไหม การทองเที่ยวในเทศกาลประเพณีทองถิ่น การทองเที่ยวทางศาสนา
โดยสง เสรมิ การมีสวนรว มของชมุ ชนเพือ่ การจัดการทอ งเทย่ี วอยางยั่งยนื

3) พัฒนาและสงเสริมการทองเที่ยวเชิงสุขภาพ การทองเที่ยวเชิงกีฬาและนันทนาการ เพื่อสราง
มูลคา เพิม่ จากการจดั การกฬี าและธรุ กจิ ทเ่ี ก่ยี วขอ ง สนบั สนุนการจัดการกฬี าในระดบั ชาตแิ ละนานาชาติ

4) พัฒนาและสงเสริมการทองเที่ยวเชิงนิเวศ การทองเที่ยวเชิงธรรมชาติ สรางความรวมมือของคน
ในชุมชนรว มกนั อนุรกั ษและจัดการทรพั ยากรธรรมชาติอยางมีประสิทธิภาพ จัดกิจกรรมสงเสรมิ การตลาดและ
การประชาสมั พันธใหนกั ทองเทย่ี วตระหนักถงึ การอนรุ ักษส ง่ิ แวดลอม ควบคไู ปกบั การจดั การทองเท่ียวทส่ี มดุล
และยง่ั ยนื

5) พัฒนาและสงเสริมการเชื่อมโยงเสนทางการทองเที่ยวประจาํ เขตพัฒนาการทองเที่ยวธรณีวิทยา
ถิ่นอีสานกับพื้นที่เขตพัฒนาการทองเที่ยวที่มีพื้นที่ติดตอกัน และพัฒนาเสนทางเชื่อมโยงการทองเที่ยวกับ
ประเทศเพอ่ื นบา น

6) พัฒนาระบบรักษาความปลอดภัยใหไดมาตรฐานสากล เปนที่ไววางใจของนักทองเที่ยว โดยการ
บริหารจัดการแบบบูรณาการของหนวยงานที่เกี่ยวของทุกภาคสวน ทั้งภาครัฐและเอกชน โดยการมีสวนรวม
ของประชาชนผูใหบริการโดยตรงตอ นักทอ งเท่ียวในพื้นที่

7) พฒั นาประสทิ ธภิ าพการผลิตและสรา งมูลคาเพ่ิมใหผลิตภัณฑในชุมชน ทง้ั อาหาร ของฝาก ของท่ี
ระลึก สินคา เกษตร การแปรรปู ผลิตภัณฑทางการเกษตร ใหส ะอาด ปลอดภัย ไดม าตรฐาน โดยไดรบั การตรวจ
รับรองคุณภาพจากหนว ยงานของรัฐ

8) สงเสริมการตลาดและประชาสัมพันธการทองเที่ยว โดยการพัฒนาเทคโนโลยีและนวัตกรรม
ควบคูไปกับการพัฒนาบุคลากรทางการทองเที่ยว มีการจัดทําฐานขอมูลการทองเที่ยว เพื่อสามารถเชื่อมโยง
ขอมูลการทองเที่ยวกับหนวยงานที่เกี่ยวของและเผยแพรขอมูลการทองเที่ยวไดตลอดป รวมถึงการนําเอา
เทคโนโลยีมาใชเ พอ่ื อํานวยความสะดวกแกนักทองเท่ียวในการจองท่พี ัก การชาํ ระเงนิ และการสือ่ สารอ่ืน ๆ

แผนปฏบิ ัติการพัฒนาการทอ งเที่ยวประจาํ เขตพฒั นาการทองเที่ยวธรณวี ทิ ยาถนิ่ อสี าน 110

9) บริหารจัดการโครงสรางพื้นฐานทางดานการคมนาคม การบริหารจัดการนํ้า การไฟฟา ให
ครอบคลุมพื้นทก่ี ารทอ งเท่ยี ว เชื่อมโยงเสน ทางทอ งเที่ยวจากถนนสายหลกั สูแหลง ทอ งเทย่ี วในถนนสายรอง

10) พัฒนาระบบการอนุรักษสภาพแวดลอม การกําจัดขยะ ของเสีย การจัดการมลพิษ ในแหลง
ทอ งเท่ยี วอยางยงั่ ยนื

11) การพัฒนาขีดความสามารถของทรัพยากรมนุษยทางการทอ งเท่ียว ท้ังทกั ษะทางดานภาษาและ
การบริการ ชุมชนควรมีการสรางกลุมเพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู และหนวยงานภาครัฐควรจัดใหมีการพัฒนา
ศักยภาพของบุคลากร ใหมีความรูในการนําเทคโนโลยีมาใช เพื่อใหมีความสามารถแขงขันในการจัดการ
ทองเที่ยวในระดับสากล

แผนปฏบิ ตั ิการพฒั นาการทองเที่ยวประจาํ เขตพัฒนาการทอ งเท่ียวธรณวี ทิ ยาถิ่นอสี าน 111

บทท่ี 2
จุดยืน ตาํ แหนง และศักยภาพการพัฒนาการทองเท่ยี ว
ประจําเขตพัฒนาการทองเท่ียวธรณีวิทยาถน่ิ อสี าน

จดุ ยืนและตาํ แหนง การพัฒนา

การจดั ทํา (ราง) แผนปฏิบัติการในการพัฒนาการทองเที่ยวประจําเขตพัฒนาการทองเที่ยวธรณีวทิ ยา
ถ่ินอสี าน มจี ุดยืนและตําแหนงการพฒั นา 5 ประการ ดังนี้

 ประการที่ 1 การพัฒนาอัตลักษณและสงเสริมการทองเที่ยวที่โดดเดน มีเรื่องราวของพื้นที่เพื่อการ
ทองเที่ยว (Tourism Identities and Local Stories) ตามรอยอารยธรรมกอนประวัติศาสตรและ
สัมผัสวิถีชีวิตของถิ่นอีสาน เพิ่มประสิทธิภาพการผลิตและสรางมูลคาเพิ่มใหผลิตภัณฑในชุมชนใหได
มาตรฐาน โดยไดรับการตรวจรับรองคณุ ภาพจากหนวยงานของรฐั

 ประการที่ 2 การพฒั นาและเชือ่ มโยงเสนทางการทองเที่ยวประจําเขตพัฒนาการทองเที่ยวธรณีวทิ ยา
ถิน่ อีสานกบั พนื้ ทเ่ี ขตพฒั นาการทองเทีย่ วทม่ี พี ้ืนทีต่ ิดตอกัน และพฒั นาเสนทางเชอื่ มโยงการทองเทยี่ ว
ระหวา งประเทศไทยกบั ประเทศในกลุมภูมิภาคตาง ๆ

 ประการที่ 3 การพัฒนาระบบรักษาความปลอดภัยใหไดมาตรฐานสากล จัดทําแผนรองรับผลกระทบ
อันเกิดจากวิกฤตการณตาง ๆ เชน ภัยพิบัติ การแพรระบาดของโรคติดตอรายแรงหรือโรคอุบัติใหม
โดยการบริหารจัดการแบบบูรณาการของหนวยงานที่เกี่ยวของทุกภาคสวน และการมีสวนรวมของ
ประชาชนในพ้นื ที่

 ประการที่ 4 การพัฒนาฐานงานดิจิทัล (Digital Platform) จัดทําฐานขอมูลการทองเที่ยว เพื่อ
สามารถเชื่อมโยงขอมูลการทองเที่ยวกับหนวยงานที่เกี่ยวของ และเผยแพรขอมูลสงเสริมการตลาด
และประชาสัมพนั ธก ารทอ งเทยี่ ว

 ประการที่ 5 การพัฒนาขีดความสามารถของทรัพยากรมนุษยทางการทองเที่ยว ทั้งทักษะทางดาน
ภาษาและการบริการ สงเสริมการนําเทคโนโลยีมาใชเพื่อใหมีความสามารถแขงขันในการจัดการ
ทอ งเทย่ี วในระดบั สากล

แผนปฏบิ ัติการพัฒนาการทองเท่ียวประจาํ เขตพฒั นาการทองเท่ยี วธรณีวทิ ยาถน่ิ อีสาน 112

การประเมนิ ศักยภาพและสภาพแวดลอ มภายนอก (SWOT Analysis)

จุดแข็ง (S : Strengths) มีปจจัยสําคัญที่สามารถนํามาใชประโยชนในการดําเนินงานเขตพัฒนา
ทองเทย่ี วธรณวี ิทยาถิ่นอสี าน ดงั นี้

S1. พื้นที่มีศักยภาพการทองเที่ยวอยูในระดับสูง มีแหลงทองเที่ยวครบทุกประเภท คือ แหลง
ทองเที่ยวทางธรรมชาติ แหลงทองเที่ยวเชิงประวัติศาสตร แหลงทองเที่ยวเชิงศิลปวัฒนธรรม และแหลง
ทองเที่ยวทีม่ นุษยสรางขึ้น แหลงทองเทีย่ วทางธรรมชาติเชือ่ มโยงตามสภาพภูมิศาสตรของดินแดนอีสาน มีผืน
ปาและเทือกเขาอุทยานแหงชาติเปนแหลงตนน้ําลําธาร คงความอดุ มสมบูรณหลายแหง เชน จังหวัดขอนแกน
มีเขื่อนอุบลรัตนซึ่งเปนเขื่อนอเนกประสงคในดานไฟฟา ชลประทาน แหลงเพาะเลี้ยงสัตวนํ้า และแหลง
ทองเที่ยวปดกั้นลํานํ้าพองตรงบริเวณชองเขาที่เปนแนวตอระหวางเทือกเขาภูเกาและภูพานคํา มีแหลง
ทองเที่ยวอยูภายในอุทยานแหงชาติภูผามาน เชน ถํ้าพญานาคราช เปนถํ้าที่สวยที่สุดแหงหนึ่งในประเทศ ถํ้า
คางคาวภูผามานเปนถํ้าขนาดใหญ ในชวงเย็นยํ่าของทุกวัน คางคาวจะบินออกจากถํ้าไปหากินเปนริ้วขบวน
ยาวนับสิบกโิ ลเมตร และนา้ํ ตกตาดฟา มีสายน้าํ ท่ีตกลดหลั่นเปนมา นท่ีงดงาม จงั หวัดชยั ภูมมิ ีแหลงทองเท่ียวที่
มีศักยภาพทางดานการทองเที่ยวจํานวนมาก ประกอบดวยแหลงทองเที่ยวทางธรรมชาติ 28 แหง แหลง
ทอ งเทีย่ วทางประวตั ศิ าสตร โบราณวัตถุ และโบราณสถาน 12 แหง และแหลง ทอ งเที่ยวทางวัฒนธรรม 6 แหง
ซง่ึ มีสภาพสวยงามเปนธรรมชาติ จงั หวดั หนองบัวลําภูมแี หลงทองเท่ียวเชิงธรรมชาติและเชิงเกษตรของจังหวัด
รวม 20 แหง ทีก่ ระจายในทุกอาํ เภอ เปนตน

S2. เปนพื้นที่เศรษฐกิจที่สําคัญ เปนศูนยกลางการประชุมสัมมนา (MICE City) โดยจังหวัดขอนแกน
เปนศูนยกลางการบริหารและบริการภาครัฐของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ รวมทั้งเปนที่ตั้งสถานกงสลุ ใหญจ นี
เวียดนาม และลาว จังหวัดอุดรธานีเปนเมืองศูนยกลางการคาและคาสงของภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน
โดยมีโครงสรา งเศรษฐกจิ ดานการคา ปลีกและคาสง มากท่ีสุด มากถึงกวา 20 เปอรเ ซน็ ตของมลู คาทางเศรษฐกิจ
ทั้งหมดของจังหวัด และมีสัดสวนสูงที่สุดในกลุมจังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน นอกจากนั้นจังหวดั
อดุ รธานยี งั มคี วามรว มมือเมืองพเี่ มอื งนองกบั เมอื งลว่ั หยาง มณฑลเหอหนาน และความรวมมอื 3 เหล่ยี มมรดก
โลกกับหลวงพระบาง สปป.ลาว และกวางนิงสของสาธารณรัฐสังคมนิยมเวียดนาม ซึ่งจังหวัดอุดรธานีมีความ
พรอมดานสิ่งอํานวยความสะดวก ทั้งสถานที่จัดประชุม สถานที่พักผอนหยอนใจ แหลงศึกษาดูงานในการ
ยกระดับสูเมืองไมซ

S3. มีการคมนาคมที่สะดวก มีเสนทางในการเขาถึงพื้นที่ในทุกรูปแบบ ทั้งทางรถยนต เรือ หรือ
เครื่องบิน รวมไปถึงรถไฟที่มีเสนทางผานใน 4 จังหวัด ยกเวนจังหวัดกาฬสินธุ มีสนามบิน 2 แหง คือ จังหวัด
ขอนแกนและจังหวัดอุดรธานี เปนศูนยกลางการคมนาคมขนสงของภาคอีสานและตั้งอยูในแนวระเบียง
เศรษฐกิจ EWEC (East-West Economic Corridor : EWEC) เชื่อมโยงระหวางเวียดนาม ลาว ไทย และพมา
และแนวระเบียงเศรษฐกิจ NSEC (North-South Economic Corridor : NSEC) เชื่อมโยงระหวางไทย เมียน
มาร ลาว และจีน สามารถเชื่อมโยงออกสูทะเลตะวันออกสงผลตอการคาการลงทุนของผูประกอบการเพื่อการ

แผนปฏิบตั กิ ารพัฒนาการทองเท่ียวประจาํ เขตพฒั นาการทองเทย่ี วธรณีวิทยาถิ่นอสี าน 113

ผลิตสนิ คา มงุ สูต ลาดอาเซยี น โดยจงั หวดั อุดรธานเี ปนจังหวัดท่มี ีท่ตี ้ังไดเ ปรยี บในเชิงยุทธศาสตรม าตง้ั แตใ นอดตี
และมีระบบคมนาคมขนสงที่สามารถเชื่อมโยงกับกลุมประเทศ CLMV (กัมพูชา ลาว พมา เวียดนาม) และอนุ
ภูมิภาคลุมนํ้าโขงตอนบน และอยูบนแนวเสนทางโครงการพัฒนารถไฟทางคูและถนนอาเซียน AH12 ที่
เชื่อมโยงกับเมืองหลวงเวียงจันทนของ สปป.ลาว ดวยระยะทางเพียง 70 กิโลเมตร รวมทั้งเปนจุดศูนยกลาง
(Hub) ของการเดินทางและขนสงสินคาเชื่อมโยง สปป.ลาว เวียดนาม และจีนตอนใตไดหลายเสนทาง ไดแก
เสนทางหมายเลข R8 R9 และ R12 จังหวัดอุดรธานียังเปนเมืองที่มีทาอากาศยานนานาชาติที่มีความพรอมมี
จํานวนผูโดยสารและจํานวนเที่ยวบินมากที่สุดในภาคอีสาน และมีแผนแมบทในการพัฒนาอยางตอเน่ืองทั้ง
ดานกายภาพและระบบบริหารจัดการใหมีประสิทธิภาพและกาวสูความเปนศูนยกลางการบินของภาค
ตะวันออกเฉียงเหนือตอนบนที่เชอ่ื มโยงสูอนภุ มู ิภาคลุมนา้ํ โขง

S4. ความรวมมือของภาครัฐและเอกชนมีความพรอมในการเปดรับกับการเปลี่ยนแปลงและใหความ
รวมมือกับการพัฒนา การทอ งเท่ยี วภาคประชาชนมีความเขม แข็งเปน แรงขบั เคลอื่ นภาคประชาสังคม

S5. ผลิตภัณฑชุมชนและสินคา OTOP มีชื่อเสียงและมีคุณภาพที่โดดเดนในหลายทองท่ี ผลิตภัณฑ
กลุมจังหวัดไดรับการรับรองสิ่งบงชี้ทางภูมิศาสตร (GI) เชน ขาวหอมมะลิทุงกุลารองไห ขาวเหนียวเขาวง
กาฬสินธุ ผาไหมแพรวากาฬสินธุ ผาไหมมัดหมี่ชนบท จังหวัดชัยภูมิมีหัตถกรรมผาทอที่แสดงถึงเอกลักษณ
ศิลปวัฒนธรรมและภูมิปญญาทองถิ่นที่วจิ ิตรสวยงาม เปนเอกลักษณเฉพาะของจังหวัด รวมทั้งมีศูนยกลางผา
ไหม ผาฝาย แหลงใหญตั้งอยูในหลายอาํ เภอ สามารถผลิตเสนไหมที่มีคุณภาพไดม าตรฐานตามหลักเกณฑข อง
กรมหมอนไหมและผลิตภัณฑไหมทีม่ ีเอกลักษณเฉพาะตัว คือ หมี่คั่นขอนารี นอกจากนั้นจังหวัดกาฬสินธุยงั มี
ไสก รอกปลากาฬสินธุ หมหู ลุม หมูทุบ หมูเค็ม อาหารปลอดภยั (KS) ขาวเหนียวเขาวง มะมวงมหาชนก พุทรา
นมสด จังหวัดอุดรธานีเปนแหลงผาทอพื้นเมืองของภาคอีสาน ไดแก ตลาดผาบานนาขา อีกทั้งมีกลุมทอผา
พ้ืนเมืองเปนจํานวนมาก จงั หวัดหนองบัวลําภู มีผา ฝายทอมอื ขา วฮาง ขา วผวั หลง กลว ยตาก เปนตน

จุดออน (W : Weaknesses) เขตพัฒนาการทองเที่ยวธรณีวิทยาถิ่นอีสานมีเหตุปจจัยสําคัญที่ตอง
ปรบั ปรุงแกไขโดยเรงดวน ดังนี้

W1. ขาดการบูรณาการงานดานการทองเที่ยวระหวางหนวยงานทั้งภาครัฐ องคกรปกครองสวน
ทองถิ่น และเอกชน อีกทั้งยังขาดการมีสวนรวมโดยชุมชนเพื่อสงเสริมพัฒนาการทองเที่ยวในจังหวัด และ
หนว ยงานภาครัฐยงั ไมไ ดมีการผลักดันดา นการทองเที่ยวไปในทิศทางเดียวกนั

W2. ระบบโครงสรา งพืน้ ฐานสาธารณปู โภคและสาธารณูปการยังไมไ ดมาตรฐานและไมเพียงพอ ไฟฟา
และประปายังไมทั่วถึงทุกหมูบาน มีปญหาขาดแคลนนํ้าเพื่อการอุปโภคบริโภค ขาดการจัดการนํ้าที่มี
ประสิทธิภาพ ระบบอินเตอรเน็ตยังไมครอบคลุมทุกพื้นที่ สิ่งอํานวยความสะดวกดานการทองเที่ยวยังไม
เพียงพอและไมไดมาตรฐาน เชน โรงแรมที่พัก ศูนยบริการนักทองเที่ยว ปายบอกทาง ปายขอมูล หองนํ้า
สาธารณะ เสน ทางคมนาคมสแู หลงทองเทย่ี วไมส ะดวก ยังไมค รอบคลมุ และเชื่อมโยงในทกุ พ้ืนท่ี บางแหงชํารุด
ทรุดโทรม ระบบขนสง สาธารณะในเขตเมืองและท่ีเช่ือมโยงไปยังอาํ เภอตาง ๆ และแหลงทอ งเที่ยวสําคัญยังไม

แผนปฏิบตั ิการพัฒนาการทองเที่ยวประจําเขตพัฒนาการทองเท่ยี วธรณีวทิ ยาถนิ่ อีสาน 114

ครอบคลุมทั่วถึงและยังไมไดมาตรฐานเทาที่ควร สภาพถนนสายรองที่เชื่อมโยงเขาสูแหลงทองเที่ยวยังขาด
งบประมาณในการพัฒนาอยางตอเนื่อง การขยายตัวของเมืองทําใหเกิดความแออัดของชุมชนและการจราจร
ติดขดั

W3. ขาดการพัฒนาความรูดานเทคโนโลยีเพื่อใชในการประชาสัมพันธและสงเสริมการตลาด รวมถึง
การพัฒนาระบบสารสนเทศทางดานการทองเที่ยว และการบริหารจัดการของผูประกอบการเพื่อสงเสริมการ
ลงทุนทางดานการทองเที่ยว การขาดการประชาสัมพันธเชิงรุกที่มีประสิทธิภาพทําใหธุรกิจที่เกี่ยวกับการ
ทองเท่ียวไมม คี วามคงทนถาวร

W4. ดานบุคลากรทางการทอ งเท่ียวยงั ขาดการพฒั นาทักษะการใหบริการทม่ี ีมาตรฐานและขาดทักษะ
ทางภาษา เชน ภาษาอังกฤษ ภาษาจีน ภาษาญี่ปุน และภาษาอาเซียน สืบเนื่องมาจากระดับการศึกษาของ
ประชาชนสวนใหญต ํ่ากวาเกณฑมาตรฐาน ขาดโอกาสทางการศึกษา

W5. ปญหาสังคม ปญหาความมั่นคงปลอดภัยในชีวิตและทรพั ยสิน ปญหาดานอุบัติภัย มีจํานวนเพิ่ม
มากขึ้นเนื่องจากปญหาดานวินัยจราจร การดื่มสุรา จุดเสี่ยงดานอุบัติเหตุและอุบัติภัยที่ยังไมไดรับการแกไข
รวมถงึ ปญหายาเสพติด

โอกาส (O : Opportunities) มีเหตุปจจัยภายนอกที่เอ้ือตอการพัฒนาและขับเคลือ่ นการทองเที่ยว
ธรณีวทิ ยาถิ่นอีสาน ดังนี้

O1. นโยบายการผลักดันไทยใหกาวสูการเปนผูนําธุรกิจไมซระดับเอเชีย (Asia’s Top MICE
Destination) ภายใตแนวคิด “ขับเคล่ือนยุทธศาสตรชาติดวยยุทธศาสตรไมซ” หรือ “Thailand's
Opportunity : Asia's Top MICE Destination” โดยสํานักงานสงเสริมการจัดประชุมและนิทรรศการ
(องคการมหาชน) หรือ ทีเส็บ ชี้ทิศทางครอบคลุมทั้งดานการดําเนินงาน การตลาด และการบริหารงาน โดย
กาํ หนดกรอบการทาํ งานภายใต 5 แนวทางหลัก ประกอบดวยการขบั เคลื่อนอุตสาหกรรมไมซของประเทศ การ
สรา งและกระจายรายไดส ภู ูมิภาค การสรางภาพลกั ษณไมซไทย การพฒั นานวัตกรรมและความสามารถในการ
แขงขัน และการปรับเปลี่ยนรูปแบบองคกร มุงสูการเปนองคการมหาชน 4.0 ทั้งดานบุคลากร สํานักงาน
กระบวนการทาํ งาน ดวยการบริหารงานทม่ี ีคณุ ธรรมและโปรงใส

O2. กระแสการพัฒนาเศรษฐกิจสีเขียว (green economy) ของโครงการส่ิงแวดลอมแหง
สหประชาชาติ (United Nations Environment Program) คือ ระบบเศรษฐกิจที่สงผลใหเกิดการปรับปรุง
ความเปน อยูของมนุษยแ ละความเทา เทียมทางสังคม ลดความเสยี่ งทีจ่ ะเกดิ อนั ตรายตอส่งิ แวดลอ ม ทาํ ใหม ีการ
สงเสริมการผลิตอาหารปลอดสารพิษ (KS) เกษตรอินทรีย บวกกับกระแสความนิยมการบริโภคอาหารที่มี
คุณภาพและปลอดภัยตอผูบริโภค สงผลใหเกิดการทองเที่ยวเชิงอนุรักษ การทองเที่ยวเชิงเกษตร ในลักษณะ
ของศนู ยการเรียนรเู พ่มิ มากขน้ึ

O3. รัฐบาลใหความสําคัญกับการสงเสริมการทองเที่ยวในระดับภูมิภาคและทองถิ่นตามโครงการ
เสริมสรางความเขมแข็งใหแกเศรษฐกิจของประเทศหรือ Local Economy นโยบายระดับชาติตองการเพิ่ม

แผนปฏบิ ตั ิการพฒั นาการทองเที่ยวประจาํ เขตพัฒนาการทองเทย่ี วธรณีวทิ ยาถ่ินอีสาน 115

ศักยภาพของชุมชนเพื่อเชื่อมโยงเครือขายเปนรากฐานการพัฒนาเศรษฐกิจ คุณภาพชีวิต อนุรักษฟนฟูใช
ประโยชนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอมอยางยั่งยืน นําไปสูการพึ่งพาตนเองและลดปญหาความยากจน
อยางบูรณาการ รัฐบาลสนับสนนุ การพัฒนาภมู ิปญญาทองถิ่น ผลิตภัณฑชุมชน และการสงเสริมการทองเท่ียว
วิถีไทย นอกจากนั้นรัฐบาลยังมีนโยบายชักจูงใหนักทองเที่ยวตางชาติเขามาเที่ยวในประเทศไทย สงเสริมการ
ทองเที่ยวที่ครอบคลุมแหลงทองเที่ยวอันมีลักษณะโดดเดนรวมกัน หรือจัดเปนกลุมได เชน กลุมธรรมชาติ
ประวัตศิ าสตร ศลิ ปวฒั นธรรม ภูมิปญญาทองถิน่ และสขุ ภาพ เชื่อมโยงกบั ผลติ ภัณฑที่พฒั นาจากวถิ ชี วี ติ ชมุ ชน
รวมทั้งพัฒนาแหลงทองเที่ยวในประเทศ โดยเนนการใหความรูและเพิ่มมาตรฐานความปลอดภัยในชีวิตและ
ทรัพยสิน การควบคุมสินคาและบริการใหมีคุณภาพ ราคาเปนธรรม ตลอดจนการอํานวยความสะดวกในดาน
ตา ง ๆ แกน กั ทอ งเทยี่ ว

O4. การเขาสปู ระชาคมอาเซียนทาํ ใหมกี ารสง เสริมการทองเทีย่ วเพ่ิมข้ึน ความรวมมอื ดานการพัฒนา
ระเบียงเศรษฐกิจอนุภูมิภาคลุมนํ้าโขงในการพัฒนาระบบโครงการสรางพื้นฐานและการลดขอจํากัดทางดาน
การคาระหวางกันในกลุมประเทศในอนุภูมิภาคลุมนํ้าโขง จะเพิ่มความสะดวกและโอกาสใหแกผูประกอบการ
ในพื้นที่ โดยเฉพาะอยางยิ่งการพัฒนาเสนทางคมนาคมเชื่อมโยงกลุมประเทศในอนุภูมิภาคลุมนํ้าโขงตอนบน
เชื่อมโยง สปป.ลาว เวียดนาม และจีนตอนใต ไดแก เสนทาง R8 (อุดรธานี-หนองคาย-บึงกาฬ-ปากซัน-
ฮานอย-กวางสี) R9 (อุดรธาน-ี มกุ ดาหาร-สะหวันนะเขต-ดานงั -กวางส)ี และ R12 (อดุ รธาน-ี นครพนม-ทาแขก-
นาพาว-กวางสี) และ จะชวยสรางความสะดวกในการเดินทางการคมนาคมขนสงสินคาระหวางกันในภูมิภาค
เพิ่มมากขึ้น การเขารวมกลุมประชาคมเศรษฐกิจอาเซียนจะสงผลตอการขยายการสงออกและโอกาสทางการ
คารวมถึงเปนศูนยกลางดานการทองเที่ยวของประชาคมอาเซียน เนื่องจากมีความพรอมทั้งภูมิศาสตรอีกทั้งมี
ความพรอ มทางดานคมนาคมตาง ๆ เชือ่ มโยงสถานทที่ อ งเท่ยี วไดมากมาย

O5. การลงทุนพัฒนาโครงสรางพื้นฐานตามยุทธศาสตรการพัฒนาโครงสรางพื้นฐานดานคมนาคม
ขนสงของไทย พ.ศ. 2558 - 2565 เชน รถไฟทางคู รถไฟความเร็วสูง การขยายทาอากาศยานขอนแกน การ
กอสรางทาเรือบก เปนตน แผนพัฒนาภาคตะวันออกเฉียงเหนือสงเสริมนิคมอุตสาหกรรมอุดรธานีและความ
เปนศูนยกลางโลจิสติกส รวมถึงการเพิ่มโอกาสทางเศรษฐกิจเพื่อลดชองวางดานรายไดแ ละความเลื่อมลํ้าของ
ประชาชน และนโยบาย One Belt One Road ของจีนที่มกี ารพฒั นาเสนทางคมนาคมใหม ีประสทิ ธิภาพสูงข้ึน
ทั้งทางถนนและรถไฟความเร็วสูง ชวยเพิ่มโอกาสในการขนสงสินคาและการเดินทางมาทองเที่ยวในพื้นที่ได
สะดวกมากขน้ึ

O6. นโยบายไทยแลนด 4.0 ความกาวหนาทางดานเทคโนโลยีและยุทธศาสตรประเทศไทย 4.0 จะ
ชวยสรางโอกาสดานการลงทุนและการพฒั นาผูป ระกอบการเดิมและใหมท่ีมีศักยภาพ ใหมีโอกาสในการลงทนุ
สรางนวัตกรรมขยายธุรกิจและการคาขายผานเครือขายออนไลนไดมากขึ้น มีการนําเทคโนโลยีสารสนเทศ
อิเล็กทรอนิกสม าใชในการประชาสมั พันธไดอยา งกวางขวาง สรา งคณุ คาของสินคาและเขา ถึงกลุมนักทองเที่ยว
ไดด ียง่ิ ข้นึ

แผนปฏบิ ตั ิการพฒั นาการทอ งเท่ียวประจําเขตพัฒนาการทอ งเทยี่ วธรณวี ิทยาถนิ่ อสี าน 116

O7. ความรว มมือของกลุมจงั หวดั ภาคตะวันออกเฉยี งเหนอื ที่พยายามสงเสริมเชือ่ มโยงแหลง ทองเที่ยว
ของกลุมจังหวัด เพื่อประชาสัมพันธแหลงทองเที่ยวใหนักทองเที่ยวมาเที่ยวมากขึ้น เชน โครงการสงเสริมการ
ทองเที่ยวเชิงอัตลักษณบนเสนทาง (Routes) การทองเที่ยวของกลุมจังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน
เปนตน

O8. รัฐบาลมนี โยบายสง เสริมการทอ งเท่ียวในเมืองรองหรือจังหวัดรองเพ่อื การกระจายรายไดแ ละเพ่มิ
รายไดแกจังหวัดที่ไมใชเมืองหลักในการทองเที่ยวใหมากขึ้น เชน การลดหยอนภาษีทองเที่ยวเมืองรอง และ
โครงการชมิ ชอ ปใช

O9. รัฐบาลใหความสําคัญกับการบริหารจัดการนํ้า การแกไขปญหาการขาดแคลนนํ้า โดยสนับสนุน
งบประมาณในการปรับปรุงพัฒนาแหลงนํ้าทั้งนํ้าผิวดินและนํ้าใตดิน ดวยการนําเทคโนโลยี “ระบบสูบนํ้า
พลังงานแสงอาทติ ย” หรือ “Solar Cell” มาปรับใชเพอ่ื ลดคา ใชจา ยทเี่ ปนตน ทุนการผลิตของเกษตรกร

อุปสรรค/ภัยคุกคาม (T : Threats) มีเหตุปจจัยภายนอกที่ไมเอื้อหรือเปนอุปสรรคตอการพัฒนา
และขบั เคลอ่ื นการทองเท่ียวธรณีวทิ ยาถิน่ อสี าน ดงั น้ี

T1. การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศของโลก (Climate Change) และภาวะโลกรอน (Global
Warming) ทาํ ใหสภาพภมู อิ ากาศของโลกและของประเทศไทยมีแนวโนมทีจ่ ะนาํ ไปสคู วามแหงแลงและน้าํ ทวม
มากขึ้น อันเปนผลมาจากภาวะโลกรอน การตัดไมทําลายปา การทําลายธรรมชาติ และการพัฒนาบานเมือง
ของประเทศตา ง ๆ และสง ผลกระทบตอ สิง่ แวดลอมและการทอ งเทย่ี ว การเปลีย่ นแปลงสภาพภูมิอากาศสงผล
ใหสถานการณและแนวโนมความเสื่อมโทรมของทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอมทวีความรุนแรงขึ้น
โดยเฉพาะปญหามลพษิ อณุ หภมู ิโลกทร่ี อ นขนึ้ ภาวะภยั แลง และนํ้าทวม สง ผลตอความงดงามและบรรยากาศ
ของแหลงทองเท่ียวทสี่ ําคัญหลายแหง

T2. ปญหาเศรษฐกจิ โลก โดยเฉพาะประเทศในกลุมประชาคมยุโรปประสบปญหาหน้ีสาธารณะหลาย
ประเทศ และประเทศสหรัฐอเมรกิ าก็ประสบปญ หาการชะลอตัวของเศรษฐกจิ ในขณะเดียวกันประเทศญ่ีปุนก็
ประสบปญหาเศรษฐกิจถดถอย ซึ่งประเทศเหลานี้เปนตลาดสง ออกสินคา ของไทย ทําใหกําลังซื้อลดลง สภาพ
เศรษฐกิจของประเทศและของโลกมีการเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา และอยูในภาวะชะลอตัวสงผลการลงทุนทาง
เศรษฐกจิ ซงึ่ จะสง ผลกระทบถึงการทองเทีย่ วของประเทศไทย

T3. ปญ หาอาชญากรรมและภัยคุกคามจากยาเสพติดมีแนวโนมเพิม่ มากข้ึน โดยเฉพาะอยางย่ิงปญหา
ยาเสพติดในชุมชนและในสถานศึกษา เนื่องจากมีการลําเลียงยาเสพติดผานชองทางชายแดนที่ติดตอกับ
ประเทศเพอื่ นบานและนําเขามาพักในพนื้ ท่ี

T4. ความไมแนน อนทางการเมือง สงผลตอเศรษฐกิจโดยเฉพาะอยา งยง่ิ ดานการทองเท่ยี วและบรกิ าร

แผนปฏบิ ตั ิการพฒั นาการทองเที่ยวประจําเขตพฒั นาการทองเทย่ี วธรณีวทิ ยาถิ่นอีสาน 117

บทที่ 3
แผนปฏิบตั กิ ารพัฒนาการทอ งเท่ียวประจําเขตพฒั นาการทอ งเท่ยี ว

ธรณีวิทยาถ่นิ อีสาน

วสิ ยั ทัศน (Vision)

วิสัยทัศนแผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยวประจําเขตพัฒนาการทองเที่ยวธรณีวิทยาถิ่นอีสาน มี
แนวคิดหลักใหประชาชนมีสวนรวมและการพัฒนาการทองเที่ยวอยางยั่งยืน โดยจัดรูปแบบการทองเที่ยวให
สอดคลองกับกลุมวัย ภายใตทรัพยากรการทองเที่ยวที่โดดเดน โดยมุงเนนการทองเที่ยวทางประวัติศาสตร
วัฒนธรรม และธรรมชาติ เชน พิพิธภัณฑไดโนเสาร พิพิธภัณฑบานเชียง เปนตน ซึ่งเปนอารยธรรมสมัยกอน
ประวัติศาสตรที่มีคุณคายิ่ง ตลอดจนบูรณาการการจัดการทองเที่ยวโดยใชเทคโนโลยีที่ทันสมัยมาจัดการดาน
ระบบฐานขอมูลดานการทองเที่ยว การสื่อสาร การตลาด การประชาสัมพันธ และการอํานวยความสะดวกแก
นักทอ งเท่ยี ว เชอื่ มโยงเสน ทางการทองเทีย่ วใหค รอบคลมุ อนภุ มู ภิ าคลุมนา้ํ โขง

วิสัยทัศนการทองเที่ยวธรณีวิทยาในมิติเขตพัฒนาการทองเที่ยวธรณีวิทยาถิ่นอีสาน จึงไดจัดทําและ
พัฒนาข้นึ บนหลกั การทมี่ ุง สง เสริมความม่นั คง มง่ั คง่ั ยัง่ ยืนของพ้นื ที่ และหนุนเสริมการพฒั นาประเทศไทยผาน
การพัฒนาการทองเที่ยวธรณีวิทยา ที่สอดคลองกับความตองการของตลาดโลกและสอดรับกับศักยภาพของ
อุตสาหกรรมการทองเที่ยวของไทย บนเอกลักษณและอัตลักษณของพื้นที่ที่โดดเดนและมีคุณภาพ
ระดับประเทศ มีศักยภาพระดับนานาชาติเพื่อใหอุตสาหกรรมการทองเท่ียวธรณีวทิ ยาสามารถเปนแหลงสราง
รายไดแ ละกระจายรายไดสปู ระชาชนทุกภาคสวนอยา งยั่งยืน ตามวิสัยทศั น ดงั นี้

“บูรณาการจัดการทอ งเทย่ี วธรณวี ทิ ยาและภูมปิ ญ ญาพืน้ ถิน่ อีสาน
เชือ่ มโยงการทอ งเที่ยวอนภุ ูมิภาคลมุ นาํ้ โขง”

โดยกาํ หนดนิยามของวิสยั ทศั นไวด งั น้ี
การจัดการทองเที่ยวในเขตธรณีวิทยารวมกับการใชภูมิปญญาทองถิ่นของชุมชนอีสานที่อาศัยอยูใน

พ้นื ท่ีทอ งเที่ยว รว มกบั หนว ยงานภาครฐั และเอกชน บริหารจดั การทอ งเท่ียวอยางย่ังยนื เชอื่ มโยงการทองเทีย่ ว
ระหวางไทย ลาว พมา และจีน เพอ่ื เสรมิ สรางเศรษฐกิจในเขตพฒั นาการทอ งเทย่ี วธรณีวทิ ยาถ่ินอีสาน

แผนปฏบิ ัตกิ ารพัฒนาการทองเท่ียวประจําเขตพฒั นาการทองเท่ียวธรณวี ิทยาถ่ินอีสาน 118

วตั ถุประสงค

1. เพื่อจัดทําแผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยวประจําเขตพัฒนาการทองเที่ยวธรณีวิทยาถิ่นอีสาน
ระยะ 5 ป เพื่อบูรณาการงานดานการทอ งเที่ยวระหวางหนว ยงานและภาคสวนที่เกี่ยวของ เพื่อสนับสนุนและ
สงเสรมิ การนําแผนปฏิบตั ิการพัฒนาการทองเทีย่ วประจาํ เขตพัฒนาการทอ งเท่ยี วธรณวี ทิ ยาไปสกู ารปฏิบตั ิ

2. เพื่อกําหนดทศิ ทางการพฒั นาการทองเทีย่ วธรณวี ิทยาของ 5 จงั หวดั ธรณวี ิทยาถ่ินอสี าน (ขอนแกน
ชัยภูมิ กาฬสินธุ อุดรธานี และหนองบัวลําภู) ใหเปนไปทิศทางเดียวกัน และหนวยงานที่เกี่ยวของไดใชเปน
แนวทางในการบูรณาการในการทาํ งานรวมกนั อยา งมีเอกภาพ

3. เพื่อเพิ่มมูลคารวมตลาดของอุตสาหกรรมการทองเที่ยว 5 จังหวัดธรณีวิทยาถิ่นอีสาน ใหเติบโต
อยางตอ เน่อื ง

4. เพอ่ื เพมิ่ การสรา งงาน อาชพี ใหกบั ประชาชนและรายไดกับชุมชนจากการพัฒนาการทองเท่ียวของ
ชุมชน

5. เพื่อพัฒนาอุตสาหกรรมการทองเที่ยวใหเปนกลไกสงเสริมเศรษฐกิจ การพัฒนาสังคม ความมั่นคง
และการเตบิ โตบนคณุ ภาพชวี ิตทีเ่ ปน มิตรตอสง่ิ แวดลอม

6. เพ่ืออนุรักษพัฒนาสืบสานตอยอดและการดํารงรักษาไวซึ่งการทองเที่ยวทางธรณีวิทยาของ 5
จงั หวัดธรณีวทิ ยาถน่ิ อีสาน สรา งความรกั ความภาคภมู ใิ จ และความหวงแหนตอ วถิ ชี ีวติ ที่ดงี ามของพ้ืนท่ี

เปา หมายการพัฒนา

1. มูลคารวมของอุตสาหกรรมการทองเที่ยวในเขตพัฒนาการทองเที่ยวธรณีวิทยาถิ่นอีสาน เติบโต
อยา งตอ เน่อื ง มีมลู คารวมไมน อ ยกวา ........ ลา นบาท

2. จํานวนบุคลากร/ชมุ ชนท่ีไดรบั การพัฒนาศกั ยภาพทางดานการทองเที่ยวไมนอยกวา 200 คน
3. อัตราการขยายตัวของรายไดจากการทองเที่ยวทางธรณีวิทยาของ 5 จังหวัดในเขตพัฒนาการ
ทอ งเที่ยวธรณวี ทิ ยาถ่ินอีสาน เตบิ โตไมนอยกวารอ ยละ 10
4. ดัชนีความสุขของประชาชนในชุมชนทองเที่ยวหลักของพื้นท่ี (ความพึงพอใจตอการทองเที่ยวที่
สรางรายได สรา งโอกาสทางเศรษฐกจิ แกชุมชน) เตบิ โตไมนอยกวารอยละ 75
5. สรางและพัฒนาพน้ื ท่ีทองเท่ียวทางธรณวี ทิ ยาท่ีเติบโตอยา งตอ เน่ืองบนฐานเศรษฐกิจ คุณภาพชีวิต
ทเี่ ปนมติ รกบั สงิ่ แวดลอม จํานวนไมน อยกวา 20 แหง

ประเดน็ การพัฒนา/ยุทธศาสตร

1. พัฒนาการทองเที่ยวธรณีวิทยาและภูมิปญญาพื้นถิ่นอีสาน เพื่อรองรับการเปนอุทยานธรณีวิทยา
มุงเนนการสงเสริมและพัฒนาแหลงทองเที่ยวที่โดดเดนของพื้นที่ธรณีวิทยา เมืองยุคกอนประวัติศาสตร
ดนิ แดนไดโนเสาร และวฒั นธรรมประเพณีพื้นถิ่นอีสาน

แผนปฏิบัติการพัฒนาการทอ งเที่ยวประจําเขตพัฒนาการทองเท่ียวธรณวี ิทยาถนิ่ อสี าน 119

2. พัฒนาการทองเที่ยวเพื่อรองรับขีดความสามารถการเปนเมืองไมซ (MICE City) และเชื่อมโยงสู
จังหวัดใกลเคียง มุงเนนการพัฒนาขีดความสามารถทางการทองเที่ยวรองรับการเปนเมืองไมซ (MICE City)
และเช่ือมโยงการทอ งเที่ยวกระจายไปยงั จงั หวัดทม่ี ีพน้ื ที่ตดิ ตอ

3. พัฒนาเสนทางคมนาคมในแนวระเบียงเศรษฐกิจ EWEC (East-West Economic Corridor) เพ่ือ
เชื่อมโยงการทองเที่ยวกลุม ประเทศในอนุภูมิภาคลุมนํ้าโขง มุงเนนการพัฒนาเสนทางคมนาคมในแนวระเบียง
เศรษฐกิจใหสามารถเช่ือมโยงเสนทางหลกั ในแนวระเบียงเศรษฐกิจกบั แหลงทองเท่ียวเสนทางรอง และพัฒนา
ระบบสาธารณปู โภคใหพ รอ มและเพียงพอตอ การรองรับการทอ งเทย่ี วในเขตพัฒนาการทองเทย่ี วธรณีวิทยาถิ่น
อสี าน เพื่อเพม่ิ โอกาสทางดา นธุรกจิ และการเดนิ ทางทองเทยี่ ว

4. พัฒนาเทคโนโลยีและนวัตกรรม เพื่อยกระดับการทองเที่ยวและเพิ่มมูลคาสนิ คา มุงเนนการพฒั นา
เทคโนโลยีและนวัตกรรมในการสงเสริมการตลาดและการประชาสัมพันธ เพื่อยกระดับการทองเที่ยวและเพ่ิม
มูลคา รวมถงึ การเพมิ่ ชอ งทางการจําหนา ยสนิ คา ทองเท่ียว ผลิตภัณฑช มุ ชน และสนิ คา OTOP

5. การบูรณาการเพื่อพัฒนาการทองเที่ยวธรณีวิทยาถิ่นอีสานอยางยั่งยืน มุงเนนการพัฒนาการ
ทองเที่ยวแบบบูรณาการ โดยหนวยงานภาครัฐ เอกชนและชุมชนเปนหุนสวนในการจัดการทองเที่ยวอยาง
ยงั่ ยนื

โดยในแตละประเด็นการพัฒนาจะประกอบดวย วัตถุประสงค เปาหมายและการวัดผล แนวทางการ
พัฒนา แผนงาน/โครงการ ประมาณการงบประมาณ หนวยงานรับผิดชอบ ระยะเวลาดําเนินการ รูปแบบการ
ลงทุน กลไกการขับเคลื่อนแผนสูการปฏิบัติ ผลประโยชนที่จะไดรับทั้งดานเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดลอม
ดงั ตอ ไปน้ี

ประเด็นการพัฒนา/ยุทธศาสตรที่ 1 : พัฒนาการทองเที่ยวธรณีวิทยารวมกับภูมิปญญาพื้นถิ่นอีสาน เพื่อ
รองรับการเปน อทุ ยานธรณวี ทิ ยา

วัตถุประสงค เพื่อสงเสริมและพัฒนาแหลงทองเที่ยวที่โดดเดนของพื้นที่ธรณีวิทยา เมืองยุคกอน
ประวัติศาสตร ดินแดนไดโนเสาร และวฒั นธรรมประเพณีพนื้ ถิน่ อสี าน

เปาหมายและการวดั ผล

1. จาํ นวนแหลง ทอ งเทยี่ วและทรพั ยากรการทองเที่ยวท่ีไดร บั การพัฒนา
2. จํานวนการการสรางสถานที่ที่เปน “สัญลักษณ” (Land Mark) ประจําพ้ืนท่ีทองเที่ยวเพื่อ
ตอบสนองพฤติกรรมของนักทองเท่ียวในปจจุบัน ที่มักแบงปนชวงเวลา แชรรูปภาพ ประสบการณ และ
จุดหมายปลายทางบนสื่อสังคมออนไลน มีการประชาสัมพนั ธกิจกรรมทีน่ า สนใจใหนักทอ งเท่ียวมีสวนรวมเพอื่
สรา งความประทับใจ

แผนปฏบิ ัตกิ ารพัฒนาการทองเท่ียวประจาํ เขตพฒั นาการทอ งเทีย่ วธรณีวทิ ยาถน่ิ อสี าน 120

3. จํานวนกิจกรรมสงเสริมการทองเที่ยวในแหลงธรณีวิทยา รวมกับการทองเที่ยวเชิงประเพณีและ
วัฒนธรรม เชน การทองเที่ยวอารยธรรมขอม หมูบานปลูกหมอน เลี้ยงไหม ทอผาไหม การทองเที่ยวใน
เทศกาลประเพณีทองถ่ิน การทองเท่ียวทางศาสนา โดยสงเสริมการมีสวนรวมของชุมชนเพื่อการจัดการ
ทองเทยี่ วอยางยั่งยนื

4. กระบวนการจดั การสิ่งแวดลอ มและการกาํ จดั ขยะทถ่ี ูกตอ งตามหลกั วชิ าการ
แนวทางการพฒั นา
แนวทางการพัฒนาที่ 1 พัฒนาแหลงทองเที่ยวในพื้นที่ธรณีวิทยาถิ่นอีสาน สูการเปนแหลงเรียนรูเชิง
สรางสรรคท างธรณีวทิ ยา
แนวทางการพัฒนาที่ 2 ฟนฟูและสงเสริมการจัดกิจกรรมการทองเที่ยวเชิงประเพณีและวัฒนธรรม
ตามวิถีชีวิตพนื้ ถิ่นอสี าน
แนวทางการพัฒนาที่ 3 สรางความรวมมือระหวางชุมชนกับหนวยงานภาครัฐ อนุรักษและจัดการ
ทรพั ยากรธรรมชาตอิ ยางมีประสทิ ธิภาพ เพอื่ สง เสริมการทองเท่ยี วเชิงนิเวศอยา งยง่ั ยนื
แนวทางการพัฒนาที่ 4 การยกระดับคุณภาพแหลงทองเที่ยวเชิงเกษตร รองรับนโยบายเศรษฐกิจสี
เขียว (Green Economy)

ประเด็นการพัฒนา/ยุทธศาสตรที่ 2 : การพัฒนาขีดความสามารถทางการทองเที่ยว เพื่อรองรับการเปน
เมอื งไมซ (MICE City) และเชอ่ื มโยงสพู ื้นท่จี งั หวัดใกลเ คียง

วัตถปุ ระสงค เพ่อื การพฒั นาขดี ความสามารถทางการทองเที่ยวรองรับการเปน เมอื งไมซ (MICE City)
และเชือ่ มโยงการทองเท่ยี วกระจายไปยังจงั หวดั ทมี่ พี ืน้ ทตี่ ดิ ตอ

เปา หมายและการวดั ผล
1. จํานวนบุคลากรที่ไดรับการพัฒนาศักยภาพและไดรับการรับรอง (Certificate) ตามโครงการ/
หลกั สตู รการพฒั นาบุคลากรทางดานการทองเทีย่ ว
2. มโี ครงการที่มปี ระสิทธภิ าพในการพฒั นาระบบและกลไกการเสรมิ สรา งความเขม แขง็ ในการจัดการ
ทองเทย่ี วใหกบั ชมุ ชน
3. ชุมชนตนแบบไดรับการรับรองมาตรฐานการทองเที่ยวโดยชุมชน และ/หรือเกณฑการพัฒนาการ
ทอ งเทย่ี วโดยชมุ ชนของประเทศไทย (CBT Thailand)
4. โฮมสเตยไดรับการขึ้นทะเบียนมาตรฐานโฮมสเตยไทย โรงแรมและรีสอรตที่ไดรับการรับรอง
มาตรฐาน
5. ระดับความพงึ พอใจของนกั ทองเท่ยี วที่มตี อ กิจกรรมและการใหบ รกิ าร

แผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยวประจําเขตพฒั นาการทอ งเท่ยี วธรณวี ทิ ยาถน่ิ อีสาน 121

แนวทางการพัฒนา
แนวทางการพัฒนาที่ 1 พัฒนาศักยภาพบุคลากรทางการทองเที่ยวใหมีทักษะในการสื่อสารและ
ใหบริการตามมาตรฐานสากล
แนวทางการพัฒนาที่ 2 สรางระบบและกลไกในการเสริมสรางความเขมแข็งในการจัดการทองเที่ยว
ใหกบั ชุมชน
แนวทางการพัฒนาที่ 3 พัฒนาและสงเสริมการทองเที่ยวเชิงสุขภาพ การทองเที่ยวเชิงกีฬาและ
นันทนาการ เพ่ือสรางมูลคาเพิ่มจากการจัดการกีฬาและธุรกิจที่เกี่ยวของ สนับสนุนการจัดการกีฬาใน
ระดบั ชาตแิ ละนานาชาติ
แนวทางการพัฒนาที่ 4 การพัฒนาขีดความสามารถในการรักษาความปลอดภัยทางทองเที่ยวตาม
มาตรฐานสากล รวมถงึ มาตรฐานความปลอดภยั ดานสขุ อนามัย (SHA : Safety & Health Administration)

ประเด็นการพัฒนา/ยุทธศาสตรที่ 3 : การพัฒนาเสนทางคมนาคมเชื่อมโยงในแนวระเบียงเศรษฐกิจ
EWEC (East-West Economic Corridor) การพัฒนาระบบสาธารณูปโภคและสิ่งอํานวยความสะดวกใน
แหลงทอ งเที่ยว

วัตถุประสงค เพื่อพัฒนาเสนทางคมนาคมในแนวระเบียงเศรษฐกิจ ใหสามารถเชื่อมโยงเสนทางหลัก
ในแนวระเบียงเศรษฐกิจกับแหลงทองเที่ยวเสนทางรอง และพัฒนาระบบสาธารณูปโภคใหเพียงพอตอการ
รองรับการทองเที่ยวในเขตพัฒนาการทองเที่ยวธรณีวิทยาถิ่นอีสาน เพื่อเพิ่มโอกาสทางดานธุรกิจและการ
เดินทางทองเทีย่ ว

เปา หมายและการวดั ผล

1. จํานวนโครงการพัฒนาโครงสรางพื้นฐานระบบคมนาคมทางบกและทางอากาศที่สรางเสร็จและ
ใชไ ดจ ริง

2. ธุรกจิ การทอ งเทย่ี วรองรบั นักทองเทีย่ วกลุมประเทศ CLMV (กมั พูชา ลาว พมา เวยี ดนาม) และอนุ
ภมู ิภาคลุมนํา้ โขง

3. การบริหารจัดการระบบสาธารณูปโภค สิ่งอํานวยความสะดวก สัญญาณโทรศัพทมือถือ และ
สญั ญาณอนิ เตอรเน็ต

4. มีศูนยอ ํานวยความสะดวกกับนักทองเทย่ี วทุกกลุม รองรบั การทอ งเที่ยวเพอ่ื คนทั้งมวล
5. คุณภาพชวี ติ ท่ดี ีของประชาชนในพ้นื ที่

แผนปฏบิ ัตกิ ารพัฒนาการทอ งเท่ียวประจาํ เขตพฒั นาการทอ งเทย่ี วธรณวี ิทยาถิน่ อีสาน 122

แนวทางการพฒั นา
แนวทางการพัฒนาท่ี 1 การเชื่อมโยงเสนทางทองเที่ยวในแนวระเบียงเศรษฐกิจ EWEC กับแหลง
ทองเทยี่ วสําคญั ทั้งในระดบั จังหวดั และระดบั ภูมิภาค
แนวทางการพัฒนาที่ 2 พัฒนาธุรกิจการทองเที่ยวรองรับนักทองเที่ยวกลุมประเทศ CLMV (กัมพูชา
ลาว พมา เวยี ดนาม) และอนภุ มู ิภาคลมุ น้าํ โขง
แนวทางการพัฒนาที่ 3 พัฒนาระบบสาธารณูปโภคและสิ่งอํานวยความสะดวกใหเพียงพอ ปรับปรุง
ระบบการใหบรกิ ารสาธารณะ การขนสง มวลชน ใหไดมาตรฐานและมคี วามตอ เนื่องกันในแตละจุด ตอบสนอง
ความตองการของนักทองเทีย่ วทุกกลมุ

ประเด็นการพัฒนา/ยุทธศาสตรที่ 4 : การพัฒนาเทคโนโลยแี ละนวัตกรรมเพือ่ ยกระดับการทองเที่ยวและ
เพมิ่ มูลคาสินคา

วัตถุประสงค เพื่อพัฒนาเทคโนโลยีและนวัตกรรมในการสงเสริมการตลาดและการประชาสัมพันธ
เพื่อยกระดบั การทอ งเที่ยวและเพ่มิ มูลคา รวมถึงการเพม่ิ ชอ งทางการจําหนายสนิ คาทองเท่ยี ว ผลิตภัณฑชมุ ชน
และสินคา OTOP

เปาหมายและการวดั ผล
1. มรี ะบบสารสนเทศเพอ่ื จดั เกบ็ ฐานขอมูลการทอ งเทยี่ ว
2. จํานวนสอ่ื และผูเขา ถึงสือ่ ประชาสัมพนั ธใ นชองทางออนไลน
3. รายไดจ ากการจาํ หนา ยสินคาทองเท่ยี ว ผลติ ภณั ฑช มุ ชนและสินคา OTOP
4. มกี ารพัฒนาขอ มลู เชงิ เสมอื นของแหลงทอ งเท่ียว
แนวทางการพฒั นา
แนวทางการพฒั นาท่ี 1 การพัฒนาระบบฐานขอมลู เพ่อื จัดเกบ็ ขอมลู การทองเทีย่ ว (Big Data) ท่มี กี าร
ปรบั ปรุง (updates) ขอมูลใหทนั สมัยอยูเ สมอ
แนวทางการพฒั นาท่ี 2 การสงเสรมิ การตลาดและการประชาสัมพนั ธสนิ คา ทองเทีย่ ว สนิ คา ผลิตภัณฑ
ชมุ ชน และสินคา OTOP ผานส่ือสงั คมออนไลน
แนวทางการพัฒนาท่ี 3 การยกระดับคุณภาพการบริการโดยใช Digital Platform สูการเปนแหลง
ทองเท่ียวระดบั สากล
แนวทางการพัฒนาที่ 4 มีการพัฒนา AR (Augmented Reality) และ VR (Virtual Reality) นําเสนอ
ขอมลู เชิงเสมอื นของแหลง ทอ งเท่ยี วธรณีวทิ ยาถิน่ อสี าน

แผนปฏบิ ตั กิ ารพัฒนาการทองเท่ียวประจําเขตพัฒนาการทองเที่ยวธรณีวิทยาถ่ินอสี าน 123

ประเด็นการพัฒนา/ยุทธศาสตรที่ 5 : การบูรณาการเพื่อพัฒนาการทองเที่ยวธรณีวิทยาถิ่นอีสานอยาง
ยั่งยืน

วัตถุประสงค เพื่อพัฒนาการทองเที่ยวแบบบูรณาการ โดยหนวยงานภาครัฐ เอกชน และชุมชน เปน
หุนสวนในการจดั การทองเทีย่ วอยา งยัง่ ยนื

เปาหมายและการวดั ผล
1. จํานวนหนว ยงานและตวั แทนภาคประชาชนทเี่ ขารว มเปน ภาคีเครอื ขายในการขบั เคลอ่ื นพัฒนาการ
ทองเทยี่ ว
2. ความสาํ เรจ็ ของโครงการทเี่ กดิ จากการทาํ งานแบบบรู ณาการรวมกนั
แนวทางการพัฒนา
แนวทางการพัฒนาที่ 1 การบูรณาการจัดการทองเที่ยวโดยหนวยงานภาครัฐ เอกชน และชุมชน เพ่ือ
การพัฒนาการทองเทยี่ วทงั้ ในระดับเขตพัฒนาการทอ งเทีย่ วธรณีวิทยาถนิ่ อีสานและในระดับภูมิภาค
แนวทางการพฒั นาท่ี 2 การพฒั นาระบบและกลไกการบริหารจดั การการทอ งเทีย่ ว
แนวทางการพัฒนาที่ 3 การพัฒนาแอพลิเคชัน่ (Application) เพิ่มความสะดวกในการทํางานรวมกัน
ในเขตพฒั นาการทองเทีย่ วธรณวี ิทยาถ่ินอสี าน

แผนปฏิบตั ิการพัฒนาการทอ งเที่ยวประจาํ เขตพัฒนาการทองเทย่ี วธรณีวิทยาถิน่ อสี าน 124

แผนงาน/
ภายใตแผนปฏบิ ัตกิ ารพัฒนาการทองเทีย่ วประ

ประเดน็ การพฒั นา/ยทุ ธศาสตรท่ี 1 : พฒั นาการทอ งเทยี่ วธรณีวทิ ยา

ท่ี แผนงาน/โครงการ ระยะเวลาดาํ เนินงาน งบป
(ปง บประมาณ) (ลา

1 โครงการเสริมสรา งความรเู รอื่ งซากดึกดํา 2564 , 2565 4
บรรพแ กเยาวชนและผูส นใจเพ่อื เปน
มัคคเุ ทศกทองถ่ิน

2 โครงการขอนแกน เทรลรนั 2564 , 2565 3
“KHON KAEN TRAIL RUN”

แผนปฏิบัตกิ ารพัฒนาการทอ งเท่ียวประจําเขตพฒั นาการทอ งเที่ยวธรณวี ิทยาถนิ่ อีสาน

/โครงการ
ะจาํ เขตพฒั นาการทองเท่ียวธรณีวทิ ยาถ่นิ อีสาน

ารว มกับภมู ปิ ญ ญาพน้ื ถ่นิ อสี านเพือ่ รองรับการเปน อทุ ยานธรณวี ทิ ยา

ประมาณ หนว ยงานรบั ผิดชอบ รูปแบบการ
านบาท) ลงทุน

123

4,000,000 1. จังหวัดขอนแกน , จังหวัดชัยภมู ,ิ จังหวดั 

กาฬสินธ,ุ จงั หวดั อุดรธานี, จังหวัดหนองบวั ลําภ)ู

2. อปท. ในพืน้ ท่ี 5 จังหวดั ธรณวี ิทยาถ่นิ อสี าน

3. กรมทรพั ยากรธรณี

4. กรมศิลปากร

5. กรมอทุ ยาน สตั วปา และพนั ธพุ ชื

6. กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสงิ่ แวดลอ ม

7. กระทรวงการทองเท่ียวและกีฬา

3,500,000 1. อุทยานแหงชาตินํ้าพอง (หนิ ชา งสี) 
2. สํานักงานการทอ งเทย่ี วและกฬี าจงั หวดั
ขอนแกน
3. อาํ เภอหนองเรือ

125

ที่ แผนงาน/โครงการ ระยะเวลาดําเนินงาน งบป
(ปง บประมาณ) (ลา

3 โครงการพัฒนาแหลงทอ งเที่ยวอทุ ยาน 2564 , 2565 9
แหงชาติน้าํ พอง (หินชางสี)

แผนปฏบิ ตั กิ ารพัฒนาการทอ งเท่ียวประจําเขตพฒั นาการทองเท่ยี วธรณีวทิ ยาถน่ิ อสี าน

ประมาณ หนว ยงานรับผดิ ชอบ รูปแบบการ
านบาท) ลงทุน

4. อาํ เภอบานฝาง 123
5. อปท. ในพ้นื ท่ี
6. จงั หวัดขอนแกน 
7. สาํ นักบรหิ ารพน้ื ทีอ่ นรุ กั ษท ่ี 8 (ขอนแกน )
8. สํานกั งานทรัพยากรธรณี เขต 2 (ขอนแกน )
9. สํานกั งานทรพั ยากรธรรมชาติและสิง่ แวดลอม
จงั หวัดขอนแกน
10. กรมอทุ ยานแหงชาติ สัตวป า และพนั ธพุ ชื

9,701,100 1. สํานกั งานการทอ งเทย่ี วและกฬี าจังหวดั
ขอนแกน
2. อําเภอบา นฝาง
3. อปท. ในพื้นที่
4. จงั หวัดขอนแกน
5. สํานักบริหารพน้ื ที่อนรุ ักษท ี่ 8 (ขอนแกน )
6. สาํ นกั งานทรัพยากรธรรมชาตแิ ละสงิ่ แวดลอ ม
จงั หวัดขอนแกน
7. สํานกั ทรัพยากรนาํ้ บาดาล เขต 4 (ขอนแกน)

126

ท่ี แผนงาน/โครงการ ระยะเวลาดําเนินงาน งบป
(ปงบประมาณ) (ลา

4 โครงการพัฒนาศกั ยภาพดา นการทอง 2564 , 2565 80
เทยี่ วอุทยานแหง ชาตินํ้าพอง เพอ่ื รองรับ
การทองเท่ยี วอยา งย่ังยืน (อนุรักษและใช
ประโยชนทรัพยากรธรรมชาติและส่งิ แวด
ลอ ม เพ่ือเปนรากฐานการพฒั นาอยา ง
สมดุล)

แผนปฏิบัติการพัฒนาการทอ งเที่ยวประจําเขตพัฒนาการทองเทย่ี วธรณีวทิ ยาถ่นิ อสี าน

ประมาณ หนว ยงานรับผดิ ชอบ รูปแบบการ
านบาท) ลงทุน

0,000,000 1. อุทยานแหงชาตนิ าํ้ พอง 123
2. สาํ นกั งานการทอ งเที่ยวและกฬี าจังหวดั 
ขอนแกน
3. สํานกั งานทรัพยากรธรรมชาติและส่งิ แวดลอม
จังหวัดขอนแกน
4. แขวงทางหลวงจงั หวดั ขอนแกน
5. แขวงทางหลวงชนบทจงั หวดั ขอนแกน
6. อปท. ในพน้ื ที่
7. จังหวัดขอนแกน
8. สาํ นกั บริหารพน้ื ท่อี นรุ กั ษท่ี 8 (ขอนแกน)
9. สํานกั ทรัพยากรนา้ํ บาดาล เขต 4 (ขอนแกน)
10. สาํ นักอุทยาน
11. กรมอทุ ยานแหงชาติ สัตวป า และพันธพุ ืช
12. กรมทางหลวง
13. กรมทางหลวงชนบท

127

ท่ี แผนงาน/โครงการ ระยะเวลาดาํ เนนิ งาน งบป
(ปงบประมาณ) (ลา
5 โครงการพัฒนาเสน ทางทองเทยี่ วใน
จงั หวัดขอนแกน 2564 , 2565 2

6 โครงการจดั ภูมทิ ศั นมอหินขาว อาํ เภอ 2564 , 2565 18
เมอื ง จงั หวัดชยั ภูมิ

แผนปฏิบัติการพัฒนาการทอ งเที่ยวประจาํ เขตพัฒนาการทอ งเที่ยวธรณีวทิ ยาถิ่นอีสาน

ประมาณ หนว ยงานรบั ผิดชอบ รูปแบบการ
านบาท) ลงทุน

123

2,035,500 1. อุทยานแหง ชาติภูเวียง 

2. สาํ นักงานการทองเทีย่ วและกีฬาจังหวดั

ขอนแกน

3. สาํ นกั งานทรพั ยากรธรรมชาติและส่งิ แวดลอม

จังหวดั ขอนแกน

4. อาํ เภอเวียงเกา

5. อาํ เภอภูเวยี ง

6. อปท. ในพ้นื ที่

7. จังหวดั ขอนแกน

8. สํานักบรหิ ารพนื้ ทอ่ี นรุ ักษท ่ี 8 (ขอนแกน )

9. สํานกั งานทรพั ยากรธรณีเขต 2 (ขอนแกน)

10. กรมอทุ ยานแหงชาติ สัตวป า และพันธพุ ชื

8,194,000 1. สํานักงานการทอ งเที่ยวและกีฬาจงั หวดั ชยั ภมู ิ 

2. องคการบริหารสว นจงั หวัดชัยภูมิ

3. สํานกั งานทรัพยากรธรรมชาติและสงิ่ แวดลอม

จังหวัดชยั ภูมิ

128

ที่ แผนงาน/โครงการ ระยะเวลาดาํ เนินงาน งบป
(ปงบประมาณ) (ลา

7 โครงการจดั ตัง้ พื้นทีอ่ ทุ ยานธรณแี หงชาติ 2564 , 2565 5
กลมุ จังหวัดนครชัยบุรนิ ทร

8 โครงการกอสรา งพพิ ธิ ภณั ฑไ ดโนเสาร 2564 , 2565 280
จังหวัดชยั ภมู ิ

9 โครงการกอ สรางอทุ ยานไดโนเสารหรือหบุ 2564 , 2565 180
เขาชีบน (Upper Chil Valley Dinosaur
Park) 2564 , 2565 100
2564 , 2565 2
10 โครงการสรา งพพิ ธิ ภัณฑเ มอื ง
หนองบวั ลาํ ภู

11 โครงการฟน ฟูและสง เสรมิ การจดั กิจกรรม
การทอ งเที่ยวเชงิ ประเพณีและวฒั นธรรม
ตามวถิ ชี วี ติ พ้นื ถิน่ อีสาน

แผนปฏิบตั กิ ารพฒั นาการทองเท่ียวประจําเขตพฒั นาการทองเที่ยวธรณวี ิทยาถ่นิ อีสาน

ประมาณ หนวยงานรบั ผิดชอบ รูปแบบการ
านบาท) ลงทุน

123

5,000,000 1. สํานักงานการทองเท่ยี วและกฬี าจังหวดั ชัยภูมิ 
2. องคการบรหิ ารสวนจงั หวดั ชยั ภูมิ
3. สํานกั งานทรพั ยากร ธรรมชาตแิ ละส่ิงแวดลอม
จังหวดั ชยั ภมู ิ

0,000,000 1. สาํ นกั งานการทองเท่ียวและกฬี าจังหวดั ชยั ภมู ิ 
2. องคการบริหารสว นจงั หวดั ชัยภูมิ
3. สาํ นกั งานทรัพยากรธรรมชาตแิ ละส่งิ แวดลอม
จงั หวดั ชยั ภมู ิ

0,000,000 1. สํานกั งานการทอ งเทย่ี วและกฬี าจังหวดั ชยั ภมู ิ 
2. องคก ารบริหารสว นจงั หวัดชัยภมู ิ
3. สาํ นกั งานทรพั ยากรธรรมชาติและสงิ่ แวดลอ ม
จังหวัดชยั ภมู ิ

0,000,000 1. องคการบริหารสวนจงั หวดั หนองบวั ลาํ ภู 
2. เทศบาลเมืองหนองบัวลําภู

2,500,000 1. สํานักงานการทอ งเทยี่ วและกีฬาจงั หวดั 
2. ประชาสัมพนั ธจังหวดั
3. การทอ งเทยี่ วแหง ประเทศไทย

129

ที่ แผนงาน/โครงการ ระยะเวลาดาํ เนนิ งาน งบป
12 โครงการทอ งเทย่ี วเชงิ ธรรมานเิ วศน (ปง บประมาณ) (ลา

2564 , 2565 5

13 โครงการพัฒนาพนื้ ที่ทอ งเทย่ี วในวดั หลวง 2564 , 2565 10
ปเู ครอ่ื ง ธัมมฐาโร

14 โครงการพฒั นาแหลงทองเทยี่ วเทือกเขาภู 2564 , 2565 70
พานนอย ตามรอยธุดงคห ลวงปูม่ัน ภูรทิ ตั 2564 , 2565 3
โต 2564 , 2565 2

15 โครงการทองเที่ยวทางวฒั นธรรมพน้ื ถ่นิ
ชมุ ชนดอนชา ง ต.ดอนชา ง อ.เมือง
จ.ขอนแกน

16 โครงการพัฒนาศกั ยภาพการทองเที่ยวและ
เสน ทางทองเท่ยี วทางประวตั ิศาสตรและ
วฒั นธรรม วดั ภตู ะเภาทอง ต.กดุ หมากไฟ
อ.หนองววั ซอ จ.อดุ รธานี

แผนปฏิบตั ิการพัฒนาการทอ งเท่ียวประจาํ เขตพัฒนาการทอ งเทยี่ วธรณวี ทิ ยาถ่นิ อสี าน

ประมาณ หนวยงานรับผิดชอบ รูปแบบการ
านบาท) ลงทุน

5,000,000 1. เทศบาลตาํ บลนายงู 123

2. องคการบริหารสว นจงั หวดั อุดรธานี 

3. การทอ งเทยี่ วแหงประเทศไทย 
0,000,000 1. สาํ นักงานวฒั นธรรมจงั หวัดอดุ รธานี

2. องคการบริหารสวนจงั หวดั อดุ รธานี
3. เทศบาลตาํ บลนายงู 
4. การทอ งเทีย่ วแหงแหงประเทศไทย

0,000,000 1. เทศบาลตําบลนายงู จงั หวัดอดุ รธานี
2. กรมทรัพยากร ธรรมชาติ และสงิ่ แวดลอ ม
3. การทองเทยี่ วแหง แหงประเทศไทย

3,500,000 1. ท่ีทําการปกครองอาํ เภอเมืองขอนแกน
2. สาํ นกั งานวัฒนธรรมจงั หวดั ขอนแกน
3. สาํ นกั งานทองเท่ยี วและกฬี าจังหวดั ขอนแกน

2,000,000 สาํ นักงานวัฒนธรรมจงั หวดั อุดรธานี

130

ท่ี แผนงาน/โครงการ ระยะเวลาดําเนนิ งาน งบป
(ปง บประมาณ) (ลา

17 โครงการพฒั นาศกั ยภาพการทองเท่ยี วและ 2564 , 2565 2
เสน ทางทอ งเท่ยี วทางประวัตศิ าสตรและ 2564 , 2565 2
วฒั นธรรม วดั กูแ กวรตั นาราม ต.บา นจตี 2564 , 2565 2
อ.กูแกว .อดุ รธานี 2564 , 2565 10

18 โครงการพฒั นาศักยภาพการทองเทยี่ วและ
เสน ทางทอ งเทย่ี วทางประวัตศิ าสตรแ ละ
วฒั นธรรม สะพานหินทา ลี่ ต.ทา ลี่ ตาํ บล
ทาล่ี อาํ เภอกมุ ภวาป จงั หวดั อดุ รธานี

19 โครงการพฒั นาศกั ยภาพการทอ งเทีย่ วและ
เสนทางทองเทยี่ วทางประวัติศาสตรแ ละ
วัฒนธรรม ถา้ํ สงิ ห ตาํ บลขอนยงู อาํ เภอ
กุดจับ จงั หวดั อดุ รธานี

20 โครงการทองเท่ียวธรณีถนิ่ อสี านตํานาน
วัฒนธรรมประเพณที อ งถน่ิ แผน ดนิ ทอง
“ชัยสินธขุ อนอดุ รลาํ ภู”

แผนปฏบิ ตั ิการพัฒนาการทองเท่ียวประจาํ เขตพฒั นาการทองเทย่ี วธรณวี ิทยาถนิ่ อีสาน

ประมาณ หนว ยงานรับผดิ ชอบ รูปแบบการ
านบาท) ลงทุน

2,000,000 สาํ นกั งานวฒั นธรรมจงั หวดั อดุ รธานี 123



2,000,000 1. สํานักงานวฒั นธรรมจงั หวัดอดุ รธานี 
2. สาํ นักงานการทองเท่ียวและกีฬาจังหวดั 
อดุ รธานี 
3. องคการบริหารสว นตาํ บลทา ล่ี

2,000,000 1.สาํ นักงานวัฒนธรรมจังหวดั อดุ รธานี
2.สํานกั งานการทอ งเทยี่ วและกฬี าจงั หวดั
อดุ รธานี
3. องคการบริหารสวนตาํ บลขอนยูง

0,000,000 1. สํานกั งานวฒั นธรรมจงั หวัดชัยภมู ิ
2. สํานักงานทอ งเท่ียวและกฬี าจังหวดั ชยั ภมู ิ
3. องคก ารบริหารสว นจงั หวดั ชยั ภูมิ

131

ท่ี แผนงาน/โครงการ ระยะเวลาดาํ เนนิ งาน งบป
(ปงบประมาณ) (ลา

21 โครงการเชอ่ื มโยงเสน ทางการทองเท่ยี ว 2564 , 2565 10
ทางธรณวี ิทยาถิน่ อสี าน หอศิลปวัฒนธรรม
แดนไดโนเสาร “ชัยสนิ ธขุ อนอดุ รลําภ”ู

22 โครงการปรบั ปรงุ ภมู ทิ ัศนย านเมอื งเกา 2564 , 2565 100
หนองบวั ลําภู 2564 , 2565 50

23 โครงการการพัฒนาแหลง ทองเทยี่ วถา้ํ
พญานาคราช

แผนปฏิบัตกิ ารพฒั นาการทองเที่ยวประจาํ เขตพัฒนาการทองเที่ยวธรณีวทิ ยาถิ่นอีสาน

ประมาณ หนว ยงานรบั ผดิ ชอบ รูปแบบการ
านบาท) ลงทุน
0,000,000 1. สาํ นกั งานการทอ งเท่ียวและกฬี า
2. สาํ นักงานวัฒนธรรมจงั หวดั 123
0,000,000 3. องคก ารบริหารสวนจงั หวดั
0,000,000 4. สมาคมธุรกจิ ทองเทีย่ ว 
1. องคก ารบริหารสวนตาํ บลหนองบัวลาํ ภู
2. เทศบาลเมอื งหนองบัวลําภู 
1. อุทยานแหงชาตภิ ผู ามา น
2. สํานกั งานการทองเที่ยวและกฬี าจังหวดั 
ขอนแกน
3. สาํ นกั งานทรพั ยากรธรรมชาติและสงิ่ แวดลอ ม
จังหวดั ขอนแกน
4. องคการบริหารสวนตาํ บลนาหนองทมุ
5. องคการบรหิ ารสว นจงั หวดั ขอนแกน
6. สํานักงานทรัพยากรธรณี เขต 2 (ขอนแกน )
7. กรมทางหลวง
8. กรมอทุ ยานแหง ชาติ สัตวป า และพันธพุ ืช

132

ประเด็นการพัฒนา/ยทุ ธศาสตรท ี่ 2 : การพัฒนาขีดความสามารถทางการทอ งเท

ท่ี แผนงาน/โครงการ ระยะเวลาดาํ เนนิ งาน งบป
(ปงบประมาณ) (ลา

24 โครงการกนิ แกงหว ยราง อยอู ยา งไทนายงู 2564 , 2565 10

25 โครงการอบรมเจาบานทดี่ สี งเสรมิ การ 2564 , 2565 5
ทอ งเท่ยี วเขตพฒั นาการทอ งเที่ยว 2564 , 2565 12
ธรณีวทิ ยาถ่นิ อสี าน (จังหวดั ขอนแกน
ชยั ภูมิ กาฬสนิ ธุ อดุ รธานี และ
หนองบัวลําภ)ู

26 โครงการพฒั นาขดี ความสามารถในการ
รักษาความปลอดภยั ในพนื้ ท่ที องเทยี่ ว

งานติดตั้งไฟฟา แสงสวางทางหลวง
หมายเลข 2038 ตอน หวยนา้ํ เงนิ - เมอื ง

แผนปฏบิ ตั กิ ารพัฒนาการทองเที่ยวประจําเขตพัฒนาการทอ งเทีย่ วธรณีวิทยาถ่ินอสี าน