แผนยุทธศาสตร์การท่องเที่ยวอาเซียน พ.ศ. 2559-2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan)

สมาคมประชาชาตแิ หง่ เอเชียตะวนั ออกเฉยี งใต้ (ASEAN) ก่อตง้ั ข้ึนเม่ือวันที่ 8 สิงหาคม พ.ศ. 2510

ประเทศสมาชกิ ประกอบดว้ ยบรไู นดารสุ ซาลาม ราชอาณาจกั รกมั พชู า สาธารณรฐั อนิ โดนเี ซยี สาธารณรฐั ประชาธปิ ไตยประชาชนลาว
สหพนั ธรฐั มาเลเซยี สาธารณรฐั แหง่ สหภาพเมยี นมาร์ สาธารณรฐั ฟลิ ปิ ปนิ ส์ สาธารณรฐั สงิ คโปร์ ราชอาณาจกั รไทย และสาธารณรฐั
สงั คมนยิ มเวยี ดนาม
ติดต่อสอบถามเพิ่มเติม:
สำ�นกั เลขาธิการอาเซียน (The ASEAN Secretariat)
Tourism Unit - Infrastructure Division
70A Jalan Sisingamangaraja
โทรศัพท์ : (6221) 724 3372, 726 2991
โทรสาร : (6221) 739 8234, 724 3504
ข้อมลู ท่ัวไปเกยี่ วกับอาเซียนแสดงบนเวบ็ ไซต์ www.asean.org
ลขิ สทิ ธทิ์ ้งั หมดเปน็ ของสมาคมประชาชาตแิ ห่งเอเชยี ตะวันออกเฉียงใต้ (ASEAN) พ.ศ. 2558
เอกสารฉบบั นจ้ี ดั ท�ำ โดยกระทรวงการทอ่ งเทยี่ วของสาธารณรฐั ฟลิ ปิ ปนิ สใ์ นฐานะผนู้ �ำ การประสานงานในการจดั ท�ำ แผนยทุ ธศาสตร์
การทอ่ งเทยี่ วอาเซยี น พ.ศ. 2559 - 2568 และผแู้ ทนของสมาคมประชาชาตแิ หง่ เอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้ (ASEAN) โดยไดร้ บั ความชว่ ย
เหลอื จากหนว่ ยงานเพอื่ การพฒั นาระหวา่ งประเทศของสหรฐั อเมรกิ า (United States Agency for International Development)
เอกสารฉบบั น้ีแปลและเรียบเรยี งเป็นฉบบั ภาษาไทยโดยกองการต่างประเทศ ส�ำ นกั งานปลัดกระทรวง การท่องเท่ียวและกีฬา

แผนยทุ ธศาสตร์ดา้ นการท่องเท่ียวอาเซยี น พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan)

คำ�น�ำ

สมาคมประชาชาตแิ หง่ เอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้ (ASEAN) เปน็ ภมู ภิ าคทก่ี �ำ ลงั เตบิ โตและมกี ารเปลย่ี นแปลงอยา่ งตอ่ เนอื่ ง
และรวดเรว็ อาเซยี นมีประชากรอาศัยอยถู่ ึง 600 ลา้ นคนโดยประมาณ อุดมสมบูรณด์ ้วยทรัพยากรธรรมชาติ และมสี ภาพแวดล้อม
ท่ีมเี สถียรภาพ นอกจากนี้ การรวมตวั กันเปน็ ประชาคมอนั เปน็ การขบั เคลื่อนภายใต้พนั ธกรณีระหวา่ งผู้นำ�กลมุ่ ประเทศอาเซยี นยงั
มบี ทบาทในการยกระดบั ศกั ยภาพ ดา้ นการแขง่ ขนั ของภมู ภิ าคในตลาดโลก ดว้ ยขอ้ เทจ็ จรงิ ขา้ งตน้ นท้ี �ำ ใหอ้ งคก์ ารเพอื่ การพฒั นาทง้ั
ในระดบั โลกและระดับภมู ภิ าค เช่น ธนาคารโลก (World Bank) บรรษทั เงนิ ทนุ ระหว่างประเทศ (IFC) ธนาคารพัฒนาเอเชยี (ADB)
คาดการณว์ า่ แนวโนม้ ความเตบิ โตทางเศรษฐกจิ ทขี่ บั เคลอื่ นโดยการคา้ การผลติ ขนั้ สงู การเกษตรและการทอ่ งเทย่ี ว จะยงั คงด�ำ เนนิ
ไปอยา่ งเขม้ แขง็ ในอนาคต ในการประชมุ รัฐมนตรตี า่ งประเทศอาเซียนอยา่ งไมเ่ ป็นทางการ (ASEAN Foreign Ministers’ Retreat)
ทจี่ ดั ข้นึ เมื่อวนั ที่ 20 สงิ หาคม พ.ศ. 2556 ทีอ่ ำ�เภอหัวหิน ราชอาณาจักรไทย ได้มีการพจิ ารณาถึงวิสยั ทัศนห์ ลังจากปี พ.ศ. 2558
และไดข้ อ้ สรปุ วา่ เปา้ หมายโดยรวมของอาเซยี นตอ่ จากนจ้ี ะไมไ่ ดห้ มายความถงึ เฉพาะการเตบิ โตทางเศรษฐกจิ อยา่ งยงั่ ยนื เทา่ นนั้ แต่
จะตอ้ งเปน็ ความเตบิ โตทางเศรษฐกิจทใี่ ห้ทกุ ภาคส่วนมีส่วนรว่ ม (Inclusive) เปน็ มิตรต่อสง่ิ แวดล้อม (Green) และอาศัยองคค์ วาม
รู้ (Knowledge-based) ซง่ึ การทอ่ งเทยี่ วนั้นจะเป็นหนงึ่ ในภาคส่วนทางเศรษฐกจิ หลกั ที่จะมบี ทบาทส�ำ คญั ในการเตมิ เต็มวิสยั ทัศน์
โดยรวมหลงั จากปี พ.ศ. 2558 ด้วย

แผนยุทธศาสตรด์ ้านการทอ่ งเทยี่ วอาเซียน พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan) ก

สารบัญ ก
ค
ค�ำ น�ำ ซ
บทสรปุ ผบู้ ริหาร 1
ค�ำ อธบิ ายสญั ลักษณแ์ ละคำ�ยอ่ 1
1. บทนำ� 5
1.1 การทอ่ งเที่ยว ประชาคมอาเซยี น และแผนยุทธศาสตรก์ ารทอ่ งเท่ียวอาเซียน พ.ศ. 2554 - 2558 8
1.2 การจดั ทำ�แผนยทุ ธศาสตร์การท่องเที่ยวอาเซียน พ.ศ. 2559 - 2568 8
2. ประเด็นส�ำ คัญในแผนยทุ ธศาสตร์การท่องเท่ียวอาเซยี น พ.ศ. 2559 - 2568 8
2.1 ขดี ความสามารถในการแข่งขนั ดา้ นการทอ่ งเทีย่ ว 9
2.1.1 การตลาด 10
2.1.2 การพัฒนาสินคา้ 10
2.1.3 การลงทุน 10
2.1.4 การทอ่ งเทย่ี วเชิงคณุ ภาพ 11
2.1.5 การพฒั นาทรัพยากรมนษุ ย ์ 11
2.1.6 การเชอ่ื มต่อและโครงสร้างพน้ื ฐาน 12
2.1.7 การอำ�นวยความสะดวกในการเดนิ ทาง 12
2.2 การท่องเที่ยวทย่ี ่งั ยืนและมีส่วนร่วม 12
2.2.1 การส่งเสรมิ การมีส่วนร่วมของชมุ ชน 13
2.2.2 ความปลอดภัย การรกั ษาความปลอดภยั และการค้มุ ครองสถานที่ท่องเทย่ี ว 14
2.2.3 สิ่งแวดลอ้ มและการเปล่ยี นแปลงสภาพภมู อิ ากาศ 14
3. ทิศทางการพฒั นาในแผนยทุ ธศาสตรก์ ารท่องเท่ยี วอาเซยี น พ.ศ. 2559 - 2568 14
3.1 วสิ ัยทัศน์ 16
3.2 ยุทธศาสตร์ 20
3.3 การจัดโครงสรา้ งผดู้ �ำ เนนิ การขบั เคล่ือนแผนยุทธศาสตร์ (Institutional Arrangements) 36
4. การด�ำ เนนิ การเชงิ กลยุทธ์ แนวทางการด�ำ เนนิ การและกรอบเวลา 38
5. กรอบการควบคมุ ดูแลและประเมนิ ผล 39
ภาคผนวก 58
ภาคผนวก 1 - การทบทวนสถานะของแผนยทุ ธศาสตรก์ ารทอ่ งเท่ียวอาเซยี น พ.ศ. 2554 - 2558
ภาคผนวก 2 - ขอบเขตการด�ำ เนนิ งานของคณะกรรมการและแบบแผนส�ำ หรบั ชว่ งเปล่ยี นผา่ น

ข แผนยทุ ธศาสตร์ดา้ นการท่องเท่ยี วอาเซยี น พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan)

บทสรุปผู้บริหาร

ในระยะเวลา 5 ปีท่ีผ่านมาการส่งเสริมการท่องเท่ียวในภูมิภาคอาเซียนน้ันเป็นไปตามแผนยุทธศาสตร์การท่องเที่ยว
อาเซยี น พ.ศ. 2554 - 2558 และเพอ่ื เปน็ การสานตอ่ ความส�ำ เรจ็ ของแผนยทุ ธศาสตรด์ งั กลา่ ว อาเซยี นไดต้ งั้ เปา้ หมายตอ่ เนอ่ื งส�ำ หรบั
ระยะเวลา 10 ปี หลงั จากทแ่ี ผนยทุ ธศาสตรฉ์ บบั นส้ี นิ้ สดุ ลง โดยจะใหค้ วามส�ำ คญั กบั การพฒั นาการทอ่ งเทยี่ วในภมู ภิ าคอาเซยี นทจ่ี ะ
สร้างมลู ค่าเพ่ิมทางเศรษฐกจิ มากขึน้ ผ่าน การรวมตวั ของประเทศในกล่มุ อาเซยี น เพอ่ื สร้างความเตบิ โตอย่างมีส่วนร่วม เป็นมติ รต่อ
สงิ่ แวดลอ้ มและอาศยั องคค์ วามรใู้ นการพฒั นามากขนึ้ เพอ่ื ใหส้ �ำ เรจ็ ตามเปา้ หมายนอี้ าเซยี นจ�ำ เปน็ ตอ้ งรกั ษาจดุ แขง็ ดา้ นการทอ่ งเทย่ี ว
ซงึ่ มีอยแู่ ลว้ และใช้แนวทางเชิงยทุ ธศาสตร์เพ่อื รับมอื กบั ความทา้ ทายในหลายดา้ น ได้แก่ การทำ�การตลาดจุดหมายปลายทางการ
ท่องเท่ยี วร่วมกนั (Single Destination Marketing) การพัฒนามาตรฐานคณุ ภาพ การพฒั นาทรพั ยากรมนษุ ย์ การสง่ เสริมการ
คมนาคมและความเชื่อมโยง การส่งเสริม การลงทุน การใหช้ ุมชนมีสว่ นรว่ ม ความปลอดภยั และการรักษาความปลอดภัย และการ
อนุรกั ษ์มรดกทางธรรมชาติและวฒั นธรรม ความท้าทายเหลา่ นน้ี บั เป็นประเดน็ ส�ำ คัญในการพัฒนาใหภ้ ูมิภาคอาเซียนเป็นจดุ หมาย
ปลายทางการท่องเที่ยวซึ่งมีความสามารถในการแข่งขัน ยั่งยืน และเปิดโอกาสให้ทุกภาคส่วนมีส่วนร่วมได้โดยปราศจากอุปสรรค
ทางสงั คมและเศรษฐกจิ ตลอดจนมกี ารบรหิ ารจดั การแบบบรู ณาการ ภายใตบ้ รบิ ทเหลา่ น้ี วสิ ยั ทศั นก์ ารทอ่ งเทย่ี วอาเซยี นในระยะเวลา
10 ปจี นถงึ ปี พ.ศ. 2568 คอื

“ภายในปี พ.ศ. 2568 ภูมิภาคอาเซียนจะเป็นจุดหมายปลายทางการท่องเที่ยวที่มีคุณภาพ
ใหป้ ระสบการณก์ ารทอ่ งเทยี่ วทมี่ เี อกลกั ษณแ์ ละมคี วามหลากหลาย ภายใตก้ ารพฒั นา การทอ่ งเทย่ี วอยา่ งมคี วาม
รบั ผดิ ชอบ มคี วามยง่ั ยนื ใหท้ กุ ภาคสว่ นมสี ว่ นรว่ มและมคี วามสมดลุ และสามารถสง่ เสรมิ ความเปน็ อยทู่ ดี่ ที งั้ ดา้ น
สังคมและเศรษฐกจิ ของประชาชน ชาวอาเซียนไดอ้ ยา่ งมีประสทิ ธภิ าพ”
ในการสนบั สนนุ ใหก้ ารทอ่ งเทย่ี วอาเซยี นส�ำ เรจ็ ตามวสิ ยั ทศั นข์ า้ งตน้ ในระยะเวลาทกี่ �ำ หนดนน้ั จ�ำ เปน็ ทจ่ี ะตอ้ งมกี ารสาน
ต่อโครงการตา่ งๆ ทมี่ ีอยู่ให้สำ�เร็จลลุ ว่ ง เช่น การทำ�การตลาดภูมิภาคอาเซยี นเป็นตลาดเดยี ว (Single Market) การสรา้ งมาตรฐาน
ด้านการท่องเทย่ี วอาเซียน (ASEAN Tourism Standards) การใชข้ อ้ ตกลงยอมรับรว่ มในคุณสมบตั ขิ องบุคลากรวิชาชพี ทอ่ งเท่ียว
แหง่ อาเซยี น (MRA-TP) การประยกุ ตใ์ ชว้ ธิ กี ารและนวตั กรรมสมยั ใหมใ่ นการพฒั นาจดุ หมายปลายทางการทอ่ งเทย่ี ว สนิ คา้ และการ
ตลาด การบรู ณาการ ความรว่ มมอื ดา้ นการทอ่ งเทยี่ วในระดบั อนภุ มู ภิ าคตา่ งๆ ภายในอาเซยี น ไดแ้ ก่ กรอบความรว่ มมอื อนภุ มู ภิ าคลมุ่
น้ําโขง (GMS) โครงการเขตพัฒนาเศรษฐกจิ อาเซยี นดา้ นตะวนั ออก บรูไนดารุสซาลาม-สาธารณรัฐอนิ โดนเี ซยี -สหพนั ธรฐั มาเลเซีย-
สาธารณรัฐฟิลิปปนิ ส์ (BIMP-EAGA) ความร่วมมือเขตเศรษฐกิจสามฝ่าย สาธารณรฐั อินโดนเี ซยี -สหพันธรัฐมาเลเซีย-ราชอาณาจกั ร
ไทย (IMT-GT) เป็นตน้ นอกจากนนั้ การดำ�เนินการเพื่อให้เป็นไปตามวสิ ยั ทัศนท์ ่ีก�ำ หนดไว้และเพอ่ื การพัฒนาสง่ เสริมการทอ่ งเที่ยว
อาเซยี นจะตอ้ งมีการประสานงานกบั หนว่ ยงานตา่ งๆ ทม่ี อี �ำ นาจหนา้ ทใี่ นดา้ นการคมนาคมและความเชอื่ มโยง (Connectivity) การ
ลงทนุ ความปลอดภยั และการรกั ษาความปลอดภยั และการอนรุ กั ษม์ รดกทางธรรมชาตแิ ละวฒั นธรรมดว้ ย โดยความทา้ ทายประการ
สำ�คญั ของการด�ำ เนินการเพือ่ บรรลุวสิ ัยทัศนก์ ารทอ่ งเท่ียวอาเซียนสามารถแบง่ กลมุ่ ได้ดังตอ่ ไปนี้

แผนยทุ ธศาสตร์ดา้ นการทอ่ งเทย่ี วอาเซียน พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan) ค

ทิศทางยทุ ธศาสตรท์ ี่ 1: การยกระดับการแข่งขันของอาเซียนให้เป็นจุดหมายปลายทางเดียวกันด้าน การท่องเที่ยว
(Single Tourism Destination)
ล�ำ ดับ การดำ�เนินการเชงิ กลยทุ ธ์ แนวทางการด�ำ เนนิ การ
1.1 การเพิ่มความเข้มข้นของ การส่งเสริม 1.1.1 ยกระดบั กรอบการด�ำ เนนิ งานเกยี่ วกบั สถติ ดิ า้ น การทอ่ งเทยี่ วอาเซยี น
และการทำ�การตลาด 1.1.2 ขยายโครงการท�ำ การตลาดจดุ หมายปลายทาง การทอ่ งเทยี่ วในภมู ภิ าค
อาเซียน
1.2 การเพม่ิ ความหลากหลายของสนิ คา้ ดา้ น 1.2.1 ต่อยอดการพัฒนาสินค้าและการทำ�การตลาดท่ีดำ�เนินการอยู่ให้เสร็จ
การทอ่ งเท่ยี ว ลุล่วง ตลอดจนค้นหาและพัฒนาสินค้า และใช้วิธีการด้านการตลาด
รปู แบบใหม่
1.2.2 สง่ เสรมิ การพฒั นาจดุ หมายปลายทางการทอ่ งเทย่ี วและเสน้ ทางระดบั
อนภุ ูมภิ าคของอาเซยี นเพือ่ การพัฒนา การท่องเทีย่ วอยา่ งมีสว่ นรว่ ม
1.3 การดงึ ดูดการลงทุนดา้ น การทอ่ งเทยี่ ว 1.3.1 จัดเตรียมแผนการลงทุนด้านการท่องเท่ียวอาเซียน ซ่ึงระบุถึงเส้น
ทางการลงทนุ ทจ่ี ะมกี ารกระตนุ้ การลงทนุ ในดา้ นโครงสรา้ งพนื้ ฐานและ
สนิ คา้ เพื่อการทอ่ งเท่ียวอย่างผสมผสานและเปน็ หนึง่ เดยี ว
1.3.2 สง่ เสริมการใหบ้ รกิ ารดา้ นการทอ่ งเทย่ี วทม่ี คี วามเป็นเสรมี ากข้นึ
1.4 การเพิ่มศักยภาพและความสามารถของ 1.4.1 ดำ�เนินการต่อเน่ืองเพื่อนำ�ข้อตกลงยอมรับร่วมในคุณสมบัติของ
ทุนมนุษย์ด้านการท่องเท่ียว (Tourism บุคลากรวิชาชพี ทอ่ งเท่ยี วแห่งอาเซยี น (MRA-TP) มาปฏิบตั ิ
Human Capital) 1.4.2 จดั เตรยี มและด�ำ เนนิ การตามแผนการพฒั นาทรพั ยากรมนษุ ยด์ า้ นการ
ทอ่ งเท่ยี วอาเซียนโดยประสานงานกับเครือข่ายการจดั การและพัฒนา
บคุ ลากรอาเซียน (ATRM)
1.5 การบังคับใช้และเพิ่มเติมมาตรฐานด้าน 1.5.1 สง่ เสรมิ การรบั และบงั คบั ใชร้ ะบบการรบั รองมาตรฐานดา้ นการทอ่ งเทย่ี ว
การท่องเท่ียวอาเซียนสำ�หรับสิ่งอำ�นวย อาเซียนในนโยบายและการกำ�กับดูแลตลอดจนในแผนการพัฒนา
ความสะดวก บริการและจดุ หมายปลาย บุคลากรของรฐั สมาชิก
ทาง 1.5.2 กำ�หนดและบงั คบั ใชม้ าตรฐานด้านการท่องเท่ียวอาเซยี นใหมๆ่
1.5.3 พัฒนาแนวทางในการคุม้ ครองนกั ท่องเทยี่ วอาเซียน (ASEAN Tourist
Protection Guidelines)
1.6 การสง่ เสรมิ และขยายขอบเขตความเชอื่ ม 1.6.1 ยกระดบั ความเชอื่ มโยงของการคมนาคมทางอากาศโดยการสง่ เสรมิ ให้
โยงและโครงสร้างพ้ืนฐานในจุดหมาย เกิดตลาดการบินร่วมอาเซียน (ASAM)
ปลายทางการทอ่ งเที่ยว 1.6.2 สง่ เสรมิ การพฒั นาการทอ่ งเทย่ี วเรอื ส�ำ ราญและการทอ่ งเทย่ี วแมน่ าํ้ รวม
ถงึ โครงสร้างพื้นฐานสำ�หรับเรือสำ�ราญ ในพื้นที่ทะเลและแม่น้ํา
1.6.3 ปฏิบัติตามความตกลงว่าด้วยการยอมรับใบอนุญาตขับขี่รถยนต์ใน
ประเทศที่ออกโดยประเทศในกลุ่มอาเซียนเพื่อส่งเสริมการท่องเท่ียว
โดยการขบั ขย่ี านพาหนะและการทอ่ งเทยี่ วทางบกขา้ มประเทศภายใน
ภูมภิ าค
1.6.4 ส่งเสริมการพัฒนาความเชื่อมโยงทางถนนตามเส้นทางการท่องเท่ียว
หลักของกลุม่ ประเทศอาเซยี น

1.7 การยกระดับการอำ�นวยความสะดวกใน 1.7.1 จดั เตรยี มเอกสาร (White Paper) วา่ ดว้ ยการปฏบิ ตั ติ ามขอ้ ก�ำ หนดการ
การเดินทาง อำ�นวยความสะดวกในการเดินทางภายในอาเซียนและการเดินทาง
ระหวา่ งประเทศ (ตามขอ้ 2 ความตกลงดา้ นการทอ่ งเทย่ี วแหง่ อาเซยี น
พ.ศ. 2545)

ง แผนยุทธศาสตร์ดา้ นการทอ่ งเทยี่ วอาเซยี น พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan)

ทิศทางยทุ ธศาสตร์ที่ 2: การสง่ เสริมการท่องเที่ยวอาเซียนท่ีย่ังยนื และเปิดโอกาสให้ทกุ ภาคสว่ นมสี ว่ นร่วม
ลำ�ดบั การด�ำ เนนิ การเชงิ กลยุทธ์ แนวทางการดำ�เนินการ
2.1 การยกระดับการมีส่วนร่วมของชุมชน 2.1.1 พฒั นาและด�ำ เนนิ งานตามยทุ ธศาสตรก์ ารมสี ว่ นรว่ มของชมุ ชนทอ้ งถน่ิ
ท้องถิ่นภาครัฐและเอกชนในห่วงโซ่ และภาคเอกชนในการพัฒนาการทอ่ งเท่ยี ว
คุณค่าของการท่องเที่ยว (Tourism
Value Chain)
2.2 การสร้างความปลอดภัยและส่งเสริม 2.2.1 ร่วมมือกับหน่วยงานและองค์กรท่ีเก่ียวข้องใน การสนับสนุนด้าน
การรักษาความปลอดภัย ตลอดจนการ ความปลอดภัย การรักษาความปลอดภัย และการคุ้มครองจุดหมาย
ให้ความสำ�คัญในการดูแลและบริหาร ปลายทางหลกั ของอาเซยี น
จัดการสถานที่ท่องเที่ยวมรดก (Herit- 2.2.2 รว่ มมอื กบั หนว่ ยงานและองคก์ รทเ่ี กยี่ วขอ้ งในการสนบั สนนุ การคมุ้ ครอง
age Sites) และบริหารจดั การสถานท่ที ่องเท่ยี วมรดก

2.3 การเตรียมความพร้อมสำ�หรับการรักษา 2.3.1 ร่วมมือกับหน่วยงานและองค์กรที่เก่ียวข้องเพ่ือจัดการกับปัญหา
สง่ิ แวดลอ้ มและการพฒั นาความสามารถ สง่ิ แวดลอ้ มและรบั มอื กบั สภาวะการเปลย่ี นแปลง สภาพภมู อิ ากาศ
ในการรบั มอื กบั การเปลย่ี นแปลงสภาพภมู ิ 2.3.2 จดั เตรยี มคมู่ อื ทร่ี วบรวมแนวทางการบรรเทา การปรบั ตวั และการรบั มอื
อากาศ (Climate Change) กับปัญหาสง่ิ แวดลอ้ มและการเปล่ียนแปลงสภาพภูมิอากาศ

ในดา้ นการก�ำ กบั ดแู ลการวางแผน การด�ำ เนนิ งาน การควบคมุ ดแู ลตลอดจนการประเมนิ ผลแผนงานและโครงการดา้ น
การท่องเท่ียวต่างๆ ของอาเซียนนั้นจะยังคงมีการดำ�เนินการต่อไปในระดับภูมิภาค กล่าวคือ รัฐมนตรีท่องเที่ยวอาเซียน (ASEAN
Tourism Ministers) จะเปน็ ผกู้ ำ�หนดกรอบนโยบายและทิศทาง การพัฒนา สว่ นองค์กรการทอ่ งเทยี่ วแหง่ ชาติอาเซยี น (ASEAN
NTOs) จะเป็นหนว่ ยงานปฏิบัตกิ ารใน การดำ�เนินงานตามแผนยทุ ธศาสตรก์ ารทอ่ งเท่ยี วอาเซยี น พ.ศ. 2559 - 2568 โดยมคี ณะ
กรรมการ 4 ชดุ ไดแ้ ก่

 คณะกรรมการดา้ นการสง่ เสรมิ ขดี ความสามารถในการแขง่ ขนั ดา้ นการทอ่ งเทย่ี วอาเซยี น (ASEAN Tourism Com-
petitiveness Committee)

 คณะกรรมการด้านการพฒั นาการทอ่ งเท่ยี วอย่างยง่ั ยนื อาเซียน (ASEAN Sustainable and Inclusive Tourism
Development Committee)

 คณะกรรมการดา้ นการติดตามประเมินผลทรพั ยากรดา้ นการท่องเที่ยวอาเซยี น (ASEAN Tourism Resourcing,
and Monitoring and Evaluation Committee)

 คณะกรรมการตดิ ตามตรวจสอบบคุ ลากรวิชาชพี ท่องเท่ียวอาเซยี น (ASEAN Tourism Professional Monitoring
Committee)

แผนยุทธศาสตร์ดา้ นการท่องเท่ยี วอาเซยี น พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan) จ

“ภายในปี พ.ศ. 2568 ภมู ิภาคอาเซยี นจะเป็นจดุ หมายปลายทางการท่องเที่ยวทมี่ ีคุณภาพ ใหป้ ระสบการณก์ าร
ท่องเท่ียวท่ีมีเอกลักษณ์และมีความหลากหลาย ภายใต้การพัฒนาการท่องเท่ียวอย่างมีความรับผิดชอบมีความ
ยงั่ ยนื ใหท้ กุ ภาคสว่ นมสี ว่ นรว่ มและมคี วามสมดลุ และสามารถสง่ เสรมิ ความเปน็ อยทู่ ด่ี ที ง้ั ดา้ นสงั คมและเศรษฐกจิ
ของประชาชนชาวอาเซยี นได้อยา่ งมีประสทิ ธิภาพ”

ทศิ ทาง ยทุ ธศาสตรท์ ี่ 1 ยทุ ธศาสตร์ท่ี 2
ยทุ ธศาสตร์
การด�ำ เนนิ การ การยกระดบั การแขง่ ขนั ของ การสง่ เสรมิ การทอ่ งเทีย่ ว
เชงิ กลยุทธ์ อาเซยี นใหเ้ ป็นจดุ หมายปลายทาง อาเซยี นที่ยั่งยนื และเปดิ โอกาส

เดยี วกนั ด้านการท่องเท่ยี ว ใหท้ กุ ภาคส่วนมสี ่วนรว่ ม

1.1 การเพ่มิ ความเขม้ ขน้ ของการส่งเสรมิ การยกระดับการมสี ่วนรว่ มของชมุ ชน
และการทำ�การตลาด ทอ้ งถน่ิ และภาครฐั และเอกชนในหว่ ง

การเพ่ิมความหลากหลายของสินค้าดา้ น 2.1 โซค่ ณุ ค่าของการทอ่ งเทย่ี ว (Tourism

1.2 การทอ่ งเที่ยว Value Chain)

1.3 การดึงดดู การลงทนุ ด้านการทอ่ งเท่ยี ว การสรา้ งความปลอดภยั และ
ส่งเสริมการรกั ษาความปลอดภยั
ตลอดจนการให้ความส�ำ คญั เป็นล�ำ ดับ
การเพ่ิมศักยภาพและความสามารถของ แรกในการคมุ้ ครองและบริหารจดั การ
ทนุ มนุษยด์ า้ นการท่องเทีย่ ว (Tourism 2.2 สถานท่ีทอ่ งเที่ยวมรดก (Heritage
1.4 Human Capital)
Sites)

การบงั คับใช้และเพมิ่ เติมมาตรฐาน การตอบสนองต่อการรักษา
ด้านการท่องเทย่ี วอาเซยี นสำ�หรับ ส่ิงแวดลอ้ มและการพัฒนา
ความสามารถในการรับมอื
1.5 สิ่งอำ�นวย ความสะดวกบริการและ 2.3 กับการเปล่ียนแปลงสภาพ

จดุ หมายปลายทาง

การสง่ เสรมิ และขยายขอบเขต ภูมิอากาศ (Climate Change)

1.6 ความเชื่อมโยงและโครงสร้างพืน้ ฐานใน
จดุ หมายปลายทางการท่องเทยี่ ว

1.7 การยกระดบั การอำ�นวยความสะดวกใน
การเดนิ ทาง

ฉ แผนยุทธศาสตร์ด้านการท่องเท่ียวอาเซยี น พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan)

หากแผนการด�ำ เนนิ การและโครงการตามแผนกลยทุ ธท์ ง้ั หมดไดร้ บั การสนบั สนนุ ทางทรพั ยากรอยา่ งเตม็ ทแ่ี ละสามารถ
ดำ�เนนิ การลลุ ว่ งไป ภายในปี พ.ศ. 2568 คาดว่า

 อตั ราสว่ นรายไดจ้ ากการทอ่ งเทย่ี วตอ่ ผลติ ภณั ฑม์ วลรวมภายในประเทศ (GDP) จะเพม่ิ ขน้ึ รอ้ ยละ 12 - 15
 อตั ราสว่ นการจา้ งงานในภาคการทอ่ งเทย่ี วตอ่ การจา้ งงานทง้ั หมดจะเพม่ิ ขน้ึ จากรอ้ ยละ 3.7 เปน็ รอ้ ยละ 7
 มูลค่าการใชจ้ า่ ยต่อคนของนกั ทอ่ งเที่ยวระหว่างประเทศจะเพ่มิ ขนึ้ จาก 877 ดอลลารส์ หรฐั เป็น 1,500 ดอลลาร์

สหรฐั
 ระยะเวลาพำ�นักเฉล่ียของนักทอ่ งเท่ยี วระหว่างประเทศจะเพิม่ ขึน้ จาก 6.3 คนื เปน็ 8 คืน
 อัตราส่วนจำ�นวนหน่วยที่พัก (Accommodation Unit) ต่อประชากรในอาเซียนจะเพิ่มขึ้นจาก 0.51 หน่วยต่อ

ประชากร 100 คน เปน็ 0.60 หนว่ ยตอ่ ประชากร 100 คน
 จำ�นวนผู้ได้รับการรับรองมาตรฐานการท่องเที่ยวอาเซียน (ASEAN Tourism Standards) เพิ่มขึ้นจาก

86 ราย เป็น 300 ราย
 จำ�นวนโครงการส่งเสริมการท่องเท่ียวโดยชุมชน (Community-based Tourism) ในรูปแบบการเจาะจงพัฒนา

เฉพาะหว่ งโซค่ ุณคา่ เพิม่ ขนึ้ จาก 43 โครงการ เป็นกว่า 300 โครงการ

แผนยทุ ธศาสตร์ด้านการทอ่ งเที่ยวอาเซยี น พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan) ช

คำ�อธบิ ายสญั ลกั ษณแ์ ละค�ำ ย่อ

AADCP - โครงการความรว่ มมอื ดา้ นการพฒั นาอาเซยี น-ออสเตรเลยี
ADB - ธนาคารพัฒนาเอเชีย
APEC - กรอบความรว่ มมอื ทางเศรษฐกิจในภมู ิภาคเอเชยี -แปซฟิ ิก
ASEAN - สมาคมประชาชาติแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
ASEAN-CCI - คณะกรรมการประสานงานดา้ นการลงทุน
ASEAN-CCS - คณะกรรมการประสานงานด้านบริการ
ASEANTA - สมาคมการทอ่ งเท่ียวอาเซียน
ATA - ความตกลงด้านการทอ่ งเท่ยี วแห่งอาเซยี น
ATMS - กลยุทธก์ ารตลาดการทอ่ งเทีย่ วอาเซียน
ATPMC - คณะกรรมการติดตามตรวจสอบบุคลากรวิชาชีพทอ่ งเที่ยวอาเซยี น
ATRM - เครอื ขา่ ยการจดั การและพฒั นาบคุ ลากรอาเซียน
ATSP - แผนยทุ ธศาสตรก์ ารทอ่ งเท่ยี วอาเซียน
ATF - การประชมุ การท่องเท่ยี วอาเซยี น
BIMP-EAGA - โครงการเขตพัฒนาเศรษฐกิจอาเซียนด้านตะวันออก บรูไนดารุสซาลาม-สาธารณรัฐอินโดนีเซีย-สหพันธรัฐ
GDP
GMS มาเลเซีย-สาธารณรฐั ฟิลิปปนิ ส์
IMT-GT - ผลิตภณั ฑม์ วลรวมภายในประเทศ
MCWG - กรอบความรว่ มมืออนภุ ูมภิ าคลมุ่ นํ้าโขง
MICE - ความร่วมมือเขตเศรษฐกิจสามฝ่ายสาธารณรฐั อนิ โดนีเซยี -สหพนั ธรฐั มาเลเซีย-ราชอาณาจกั รไทย
MRA - คณะทำ�งานดา้ นการตลาดและการส่อื สารของอาเซียน
NTO - การประชุม การท่องเท่ียวเพอ่ื เปน็ รางวัล การประชุมนานาชาติ และการจัดแสดงสินคา้
PATA - ขอ้ ตกลงยอมรับรว่ ม
PDR - องค์กรการทอ่ งเทย่ี วแห่งชาติ
PDWG - สมาคมสง่ เสรมิ การท่องเท่ยี วแหง่ ภมู ภิ าคเอเชยี -แปซฟิ ิก
PR - สาธารณรฐั ประชาธิปไตยประชาชนลาว
QTWG - คณะท�ำ งานด้านการพัฒนาสนิ คา้ ทอ่ งเทย่ี วของอาเซยี น
SAR - ประชาสัมพันธ์
SEA - คณะท�ำ งานการทอ่ งเท่ียวเชงิ คุณภาพ
STOM - เขตปกครองพเิ ศษ
TIBC - เอเชียตะวนั ออกเฉยี งใต้
UNDP - การประชุมเจา้ หน้าท่อี าวุโสด้านการขนสง่ อาเซียน
UNEP - คณะกรรมการด้านบูรณาการและงบประมาณการทอ่ งเที่ยวอาเซียน
UNESCO - โครงการพฒั นาแหง่ สหประชาชาติ
UNWTO - โครงการส่งิ แวดลอ้ มแหง่ สหประชาชาติ
WB - องค์การเพอ่ื การศึกษา วิทยาศาสตร์และวฒั นธรรมแห่งสหประชาชาติ
WEF - องค์การการทอ่ งเที่ยวโลก
- ธนาคารโลก
- สภาเศรษฐกจิ โลก

ซ แผนยุทธศาสตรด์ ้านการท่องเทีย่ วอาเซียน พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan)

1 บทน�ำ

1.1 การทอ่ งเทีย่ ว ประชาคมอาเซียนและแผนยุทธศาสตรก์ ารท่องเทีย่ วอาเซียน พ.ศ. 2554 -
2558

ภมู ภิ าคเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใตน้ นั้ มที รพั ยากรการทอ่ งเทย่ี วทอี่ ดุ มสมบรู ณแ์ ละหลากหลาย ทงั้ ทรพั ยากรการทอ่ งเทย่ี ว
ทางธรรมชาตแิ ละทางวฒั นธรรม ทง้ั ทจี่ บั ตอ้ งไดแ้ ละจบั ตอ้ งไมไ่ ด้ กระจายอยทู่ วั่ ไปทง้ั ในเขตเมอื งและเขตชนบท อกี ทงั้ ยงั มสี ถานทซ่ี ง่ึ
ไดร้ บั การขนึ้ ทะเบยี นมรดกโลกขององคก์ ารเพอ่ื การศกึ ษา วทิ ยาศาสตรแ์ ละวฒั นธรรมแหง่ สหประชาชาติ (UNESCO) มากมาย แยก
เป็นมรดกโลกทางธรรมชาตจิ �ำ นวน 11 แหง่ และมรดกโลกทางวัฒนธรรมอีก 17 แหง่ ซึ่งลว้ นแต่มีความโดดเดน่ มเี อกลกั ษณ์เฉพาะ
ตัวและสะท้อนถึงความเป็นมาอันยาวนาน ความโดดเด่นของสถานท่ีท่องเที่ยวในอาเซียนน้ันไม่ได้มีเพียงเฉพาะสถานที่ท่องเท่ียว
ทางธรรมชาติเพียงเท่าน้ัน อาเซียนยังมีวัฒนธรรมท้องถ่ินที่หลากหลายซ่ึงเป็น การผสมผสานกันกับอิทธิพลของวัฒนธรรมอาหรับ
จนี อนิ เดยี และยโุ รป อีกทัง้ ประเพณีทางศาสนาท่หี ลากหลาย ทั้งประเพณขี องศาสนาพทุ ธ ฮนิ ดู อสิ ลามและครสิ ต์ ตลอดจนความ
โดดเดน่ และมีเอกลกั ษณ์ของสถาปตั ยกรรมท้องถ่นิ เพลงพน้ื บา้ น วรรณกรรมพ้ืนบ้าน และภูมิปัญญาทอ้ งถิ่นทำ�ใหภ้ ูมิภาคอาเซียน
เต็มไปด้วยเสน่ห์และมรดกทางธรรมชาติ ทวิ ทศั น์ในชนบทและเขตเมอื งท่มี ีสสี ันซึ่งมคี วามโดดเดน่ อยแู่ ลว้ ใหน้ า่ สนใจย่ิงข้ึนไปอีก

 การทอ่ งเท่ียวและประชาคมอาเซยี น

อุตสาหกรรมการท่องเท่ียวเป็นหน่ึงในสาขาสำ�คัญของการรวมกลุ่มทางเศรษฐกิจภายใต้เสาหลักประชาคมเศรษฐกิจ
อาเซียนในปี พ.ศ. 2558 เนื่องจากการท่องเที่ยวน้ันถือเป็นภาคส่วนทางเศรษฐกิจที่ส�ำ คัญของกลุ่มประเทศสมาชิกอาเซียน โดย
เฉพาะอยา่ งยง่ิ ในกรณขี องราชอาณาจกั รกมั พชู า สาธารณรฐั ประชาธปิ ไตยประชาชนลาว สหพนั ธรฐั มาเลเซยี สาธารณรฐั ฟลิ ปิ ปนิ ส์
และราชอาณาจักรไทย กลา่ วคอื ประเทศกลมุ่ น้ีลว้ นแตม่ ีสดั ส่วนของรายไดจ้ ากการทอ่ งเทยี่ วต่อผลติ ภณั ฑ์มวลรวมภายในประเทศ
(GDP) มากกว่ารอ้ ยละ 101 อีกท้งั ตลาดการทอ่ งเทีย่ วยังมีบทบาทอย่างมากในการสรา้ งงานให้แก่ตลาดแรงงานของประเทศ จาก
ข้อมูลของสภาการเดินทางและการทอ่ งเท่ียวโลก (WTTC) พบว่า ในปี พ.ศ. 2556 กลุ่มประเทศสมาชิกอาเซียนสามารถสร้างรายได้
จากการทอ่ งเที่ยวของนกั ทอ่ งเท่ียวนอกภูมิภาค (Tourism Exports) นำ�ไปส่รู ายรับในรูปเงนิ ตราต่างชาติสูงถึง 112.6 ลา้ นดอลลาร์
สหรัฐ และสรา้ งมูลค่าเพ่ิมในตลาดบรกิ ารการเดนิ ทางและนำ�เท่ยี ว การซอื้ ขายสนิ ค้า กิจกรรมเพ่อื ความบนั เทงิ การคมนาคม และ
ภาคการผลิตและให้บรกิ ารอ่ืนๆ ทเ่ี กยี่ วขอ้ งกับการทอ่ งเทย่ี วสงู ถึง 294.4 ลา้ นดอลลาร์สหรัฐ คดิ เปน็ รอ้ ยละ 12.3 ของผลิตภัณฑ์
มวลรวมภายในประเทศ (GDP) รวมของทุกประเทศในภูมิภาค

 แนวโน้มปจั จุบันและการคาดการณ์การเตบิ โต

แผนภาพที่ 1 แสดงถึงการเพ่มิ ขน้ึ ของจ�ำ นวนนักท่องเทยี่ วทเี่ ดินทางเขา้ มายังภมู ิภาคอาเซียน ซ่งึ หากเปรียบเทียบกบั
ตวั เลขนกั ทอ่ งเทยี่ วทคี่ าดการณด์ งั ปรากฏในแผนยทุ ธศาสตรก์ ารทอ่ งเทยี่ วอาเซยี น พ.ศ. 2554 - 2558 จะพบวา่ จ�ำ นวนนกั ทอ่ งเทยี่ ว
ทเี่ ดนิ ทางเขา้ มายงั ภมู ภิ าคอาเซยี นในปี พ.ศ. 2555 นน้ั สงู กวา่ ตวั เลขทค่ี าดการณส์ �ำ หรบั ปี พ.ศ. 2558 ซงึ่ คาดการณว์ า่ มจี �ำ นวน 86.7
ลา้ นคน โดยขอ้ มลู รายประเทศชวี้ า่ สดั สว่ นนกั ทอ่ งเทย่ี วจากนอกภมู ภิ าคทเี่ ดนิ ทางเขา้ มายงั สามประเทศจดุ หมายปลายทางหลกั คอื
สหพันธรัฐมาเลเซีย สาธารณรฐั สิงคโปรแ์ ละราชอาณาจกั รไทย ลดลงจากรอ้ ยละ 70.71 ในปี พ.ศ. 2553 เป็นร้อยละ 64.1 ในปี
พ.ศ. 2557 และพบวา่ นกั ท่องเทยี่ วมีแนวโน้มเดนิ ทางไปยังประเทศอน่ื ๆ ในอาเซียนมากขึน้ โดยประเทศหลักท่ีได้รบั ประโยชนจ์ าก
แนวโนม้ ดงั กล่าวและมีจำ�นวนนกั ท่องเที่ยวเพม่ิ ขนึ้ ไดแ้ ก่ ราชอาณาจักรกมั พชู า สาธารณรฐั แห่งสหภาพเมียนมาร์ และสาธารณรฐั
สังคมนยิ มเวียดนาม

1 ขอ้ มูลจากการคาดการณโ์ ดยใชแ้ บบจ�ำ ลองเศรษฐมติ ิ (Econometric Model) ของสถาบัน Oxford Economics ในความดแู ลของสภาการเดินทางและ
การท่องเท่ียวโลก (WTTC) ท้งั น้กี ารคาดการณโ์ ดยใช้แบบจ�ำ ลองของ WTTC นจี้ ะครอบคลมุ ท้งั รายได้จากการทอ่ งเทีย่ วระหวา่ งประเทศและในประเทศ

แผนยทุ ธศาสตร์ด้านการท่องเท่ียวอาเซียน พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan) 1

*ข้อมูลจาก บรไู นดารสุ ซาลามระหวา่ งปี พ.ศ. 2544 - 2555 มีเฉพาะขอ้ มลู นักท่องเท่ยี วทเ่ี ดินทางเขา้ ประเทศทางอากาศเท่านั้น
ทมี่ า: สำ�นักเลขาธกิ ารอาเซยี น (ASEAN Secretariat)
แผนภาพท่ี 2 และ 3 แสดงสดั ส่วนจำ�นวนนักท่องเท่ียวและรายรับจากการท่องเท่ียวของอาเซยี นเทียบกับข้อมูลสถิติ
เดยี วกนั ในระดบั โลกและในระดบั ภูมิภาคเอเชยี แปซิฟิกสำ�หรับปี พ.ศ. 2553 และ พ.ศ. 2557 จากแผนภาพพบว่าภมู ภิ าคอาเซียน
มีสัดส่วนจำ�นวนนักท่องเที่ยวและสัดส่วนรายรับจากการท่องเที่ยวท่ีเพ่ิมข้ึนอย่างมากในช่วงดังกล่าว ข้อมูลขององค์การการท่อง
เที่ยวโลก (UNWTO) ช้ีวา่ การเดินทางเพือ่ พักผอ่ นหย่อนใจเป็นจุดประสงค์หลกั ของการเดินทางคดิ เป็นร้อยละ 56 ของจ�ำ นวนนัก
ทอ่ งเทย่ี ว ซงึ่ เดินทางมายงั ภมู ภิ าคเอเชียแปซิฟกิ ท้ังหมด สว่ นจดุ ประสงค์รองลงมาคอื เพ่อื พบปะเพ่ือนฝูงและ เยี่ยมเยียนญาตมิ ติ ร
และเพอื่ ธุรกจิ คดิ เป็นรอ้ ยละ 26 และรอ้ ยละ 16 ของจำ�นวนนักทอ่ งเที่ยวตามลำ�ดับ

ท่ีมา: รายงาน UNWTO Highlights ปี พ.ศ. 2558 โดยองคก์ ารการทอ่ งเท่ยี วโลก (UNWTO)
2 แผนยุทธศาสตร์ด้านการทอ่ งเทีย่ วอาเซยี น พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan)

ทม่ี า: รายงาน UNWTO Highlights ปี พ.ศ. 2558 โดยองค์การการทอ่ งเที่ยวโลก (UNWTO)
ตลาดการท่องเที่ยวหลักของอาเซียนคือประเทศในกลุ่มอาเซียนเอง (Intra-ASEAN) โดยจำ�นวนนักท่องเท่ียว
ภายในภูมภิ าคคิดเป็นสัดส่วนสงู ถงึ ร้อยละ 46 ของจ�ำ นวนนักทอ่ งเท่ยี วท่ีเดินทางเข้ามาในภูมิภาคอาเซยี นทัง้ หมด ส่วนตลาดเอเชีย
(ไม่นับประเทศในอาเซียน มีจำ�นวนนักท่องเท่ียวที่เดินทางเข้ามาในภูมิภาคอาเซียนคิดเป็นร้อยละ 30 ของจำ�นวนทั้งหมด) ตลาด
ยโุ รป (คิดเปน็ รอ้ ยละ 12 ของจำ�นวนทัง้ หมด) ตลาดโอเชียเนยี (รอ้ ยละ 4) และตลาดสหรัฐอเมรกิ า (รอ้ ยละ 4) ทัง้ หมดรวมกันมี
สดั ส่วนนกั ท่องเทยี่ วอยู่ท่ีประมาณรอ้ ยละ 50 ของจำ�นวนนกั ท่องเที่ยวที่เดินทางเขา้ มาในภมู ิภาคอาเซียนทัง้ หมด โดยตลาดท่ีมีการ
เตบิ โตมากทีส่ ดุ ในช่วงปี พ.ศ. 2553 - 2556 ไดแ้ ก่ ประเทศสาธารณรฐั ประชาชนจนี (เติบโตข้ึนร้อยละ 32) ประเทศญป่ี ุ่น (เตบิ โต
ขน้ึ ร้อยละ 12.95) ประเทศสาธารณรฐั เกาหลีใต้ (เติบโตขึน้ ร้อยละ 10.49) ประเทศไตห้ วนั (เตบิ โตขึ้นร้อยละ 9.14) แลเครอื รฐั
ออสเตรเลยี (เติบโตข้ึนร้อยละ 8.24)

ทมี่ า: ส�ำ นักเลขาธกิ ารอาเซยี น (ASEAN Secretariat) 3
แผนยทุ ธศาสตรด์ ้านการทอ่ งเทย่ี วอาเซียน พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan)

จากการคาดการณ์ขององค์การการท่องเท่ียวโลก (UNWTO) จำ�นวนนักท่องเที่ยวที่เดินทางเข้ามายังภูมิภาคอาเซียน
ทั้งหมดจะเพิ่มข้นึ เป็น 123 ลา้ นคน ในปี พ.ศ. 2563 เป็น 152 ล้านคนในปี พ.ศ. 2568 และเปน็ 187 ล้านคน ในปี พ.ศ. 2573
อัตราการเติบโตที่ค่อนข้างสูงน้ีทำ�ให้ผู้เกี่ยวข้องเกิดความกังวลเก่ียวกับการเติบโตดังกล่าวอย่างยั่งยืนในระยะยาว โดยเฉพาะอย่าง
ยง่ิ ในประเดน็ การบรหิ ารจดั การทรพั ยากรการทอ่ งเทยี่ วซึ่งเปน็ มรดกใหค้ งอยตู่ อ่ ไป และการกระจายรายไดท้ งั้ ทางตรงและทางออ้ ม
ตลอดจนประโยชน์จากการจา้ งงาน สปู่ ระชากรท่ียังด้อยโอกาสในภูมิภาค

ตารางที่ 1 ตารางคาดการณ์จ�ำ นวนนกั ทอ่ งเทย่ี วท่เี ดินทางมายงั ภูมิภาคเอเชยี ตะวันออกเฉียงใต้ ในปี พ.ศ. 2563 พ.ศ. 2568
และ พ.ศ. 2573

ภูมภิ าค ตวั เลขคาดการณ์การเติบโต จำ�นวนนักท่องเทยี่ วจริง(ล้าน จ�ำ นวนนกั ทอ่ งเทยี่ ว
(ปี พ.ศ.) ของจ�ำ นวนนักท่องเทย่ี ว (ร้อย คน) ทคี่ าดการณ์ (ลา้ นคน)
ทัว่ โลก 2568 2573
เอเชียแปซฟิ กิ ละ) 2563 1569 1809
เอเชียตะวนั ออก 2553 - 2563 2563 - 2573 2556 436 535
เฉียงใต้ 3.8 2.9 1,087 1360 152 187
5.7 4.2 248 355

5.8 4.3 102* 123

 จดุ หมายปลายทางการทอ่ งเทีย่ วระดบั อนุภูมภิ าค

จากข้อมลู เปรยี บเทยี บจำ�นวนนกั ทอ่ งเที่ยวทเี่ ดินทางเข้ามายงั กลมุ่ อนภุ ูมภิ าคต่างๆ ในอาเซยี นท้งั 3 กลมุ่ ได้แก่ กรอบ
ความร่วมมืออนุภูมิภาคลุ่มน้ําโขง (GMS) อนุภูมิภาคเขตพัฒนาเศรษฐกิจอาเซียน ด้านตะวันออก บรูไนดารุสซาลาม-สาธารณรัฐ
อินโดนีเซีย-สหพันธรัฐมาเลเซีย-สาธารณรัฐฟิลิปปินส์ (BIMP-EAGA) และกลุ่มความร่วมมือเขตเศรษฐกิจสามฝ่าย สาธารณรัฐ
อินโดนีเซีย-สหพันธรัฐมาเลเซีย-ราชอาณาจักรไทย (IMT-GT) ในปี พ.ศ. 2553 พบว่า กรอบความร่วมมืออนุภูมิภาคลุ่มน้ําโขง
(GMS) เปน็ กลมุ่ ทม่ี ีจ�ำ นวนนักท่องเทีย่ วสูงทีส่ ุดจากกลมุ่ อนุภูมิภาคในอาเซยี นทง้ั 3 กลุม่ โดยมีจ�ำ นวนนกั ทอ่ งเท่ียวท้งั หมดคิดเป็น
รอ้ ยละ 45.9 ของจ�ำ นวนนกั ทอ่ งเทยี่ วทเี่ ดนิ ทางเขา้ มายงั อาเซยี นทง้ั หมด สามารถสรา้ งรายไดจ้ ากการทอ่ งเทยี่ วแกภ่ มู ภิ าคไดม้ ากถงึ
39.7 พันลา้ นดอลลารส์ หรฐั คดิ เปน็ ร้อยละ 12.1 ของผลิตภณั ฑม์ วลรวมภายในประเทศ (GDP) ของทุกประเทศในอนุภมู ิภาครวม
กนั (หรือคดิ เปน็ ประมาณรอ้ ยละ 35 ของผลิตภัณฑ์มวลรวมภายในประเทศของการท่องเท่ยี วอาเซียน) และกอ่ ใหเ้ กดิ การจ้างงาน
โดยตรงถงึ 3.31 ลา้ นคน (เปน็ แรงงานเพศหญิงร้อยละ 50 ถึง 70 ของจ�ำ นวนการจา้ งงานดังกล่าว)2 ท้ังนี้ แมว้ า่ สัดส่วนของนักทอ่ ง
เท่ียวท่ีเดินทางมายังอนุภูมิภาคเขตพัฒนาเศรษฐกิจอาเซียน ด้านตะวันออก บรูไนดารุสซาลาม-สาธารณรัฐอินโดนีเซีย-สหพันธรัฐ
มาเลเซีย-สาธารณรัฐฟิลิปปินส์ (BIMP-EAGA) และกลุ่มความร่วมมือเขตเศรษฐกิจสามฝ่าย สาธารณรัฐอินโดนีเซีย-สหพันธรัฐ
มาเลเซยี -ราชอาณาจกั รไทย (IMT-GT) นน้ั มีสัดสว่ นจ�ำ นวนนักท่องเท่ียวไมม่ ากนักเม่ือเทียบกบั กล่มุ ความรว่ มมืออนุภมู ิภาคลุม่ นาํ้
โขง (GMS) แต่สดั สว่ นของผลิตภัณฑม์ วลรวมภายในประเทศ (GDP) ตอ่ มลู ค่าการท่องเที่ยวของอนุภมู ภิ าคทั้งสองนี้ก็มีแนวโนม้ สงู
ข้นึ และกลุ่มเขตพฒั นาเศรษฐกิจอาเซียนดา้ นตะวันออก บรูไนดารสุ ซาลาม-สาธารณรฐั อินโดนีเซีย-สหพนั ธรฐั มาเลเซีย-สาธารณรัฐ
ฟิลิปปินส์ (BIMP-EAGA) กม็ ีอตั ราการเติบโตทสี่ งู กวา่ อัตราการเตบิ โตของกรอบความร่วมมืออนภุ ูมิภาคลุ่มน้าํ โขง (GMS) ด้วย
หากพิจารณาแรงงานในอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวโดยจำ�แนกตามเพศของแรงงาน พบว่าอุตสาหกรรมการท่องเที่ยว
มีจ�ำ นวนแรงงานทีเ่ ป็นเพศหญงิ คดิ เปน็ สัดส่วนไม่ต่าํ กว่ากึ่งหน่งึ ของจำ�นวนแรงงานในอุตสาหกรรมการท่องเทยี่ วในอนุภูมิภาค โดย
เฉพาะในราชอาณาจกั รไทย สาธารณรฐั ฟลิ ปิ ปนิ ส์ และสาธารณรฐั สงั คมนยิ มเวยี ดนามทมี่ แี รงงานเพศหญงิ ในตลาดแรงงานการทอ่ ง
เทย่ี วสาขาการบรกิ ารกวา่ รอ้ ยละ 603 ถงึ แมเ้ พศในแตล่ ะประเภทของงานจะมคี วามหลากหลายแตกตา่ งกนั ไป แตข่ อ้ มลู ชว้ี า่ แรงงาน

2 ข้อมลู จากการคำ�นวณของทมี วจิ ัยของโครงการ
3 ADB. 2009. Gender-Related Impacts of the Global Economic Slowdown in the Greater Mekong Subregion: Emerging Trends and Issues.
Manilla.

4 แผนยทุ ธศาสตร์ด้านการทอ่ งเท่ยี วอาเซยี น พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan)

เพศหญงิ สว่ นใหญม่ กั ไดร้ บั ต�ำ แหนง่ งานทใ่ี ชท้ กั ษะตาํ่ กวา่ และไดร้ บั คา่ ตอบแทนทตี่ าํ่ กวา่ แรงงานเพศชาย นอกจากนข้ี อ้ มลู ในประเทศ
อาเซยี นทกุ ประเทศชใ้ี หเ้ หน็ วา่ สดั สว่ นของแรงงานเพศชายทไ่ี ดร้ บั ต�ำ แหนง่ งานระดบั บรหิ ารในหนว่ ยงานภาครฐั หรอื เอกชนทเี่ กยี่ วขอ้ ง
กับการท่องเท่ียวน้นั มมี ากกวา่ แรงงานเพศหญงิ ขอ้ มลู สถิตชิ ้ีว่าในราชอาณาจักรไทยสดั สว่ นของแรงงานเพศหญงิ ในรา้ นอาหารและ
โรงแรมนนั้ สงู ถงึ รอ้ ยละ 664 และในสาธารณรฐั ประชาธปิ ไตยประชาชนลาวสดั สว่ นของแรงงานเพศหญงิ ในต�ำ แหนง่ ท�ำ ความสะอาด
(Housekeepers) นนั้ สงู ใกลเ้ คยี งรอ้ ยละ 1005 อยา่ งไรกด็ ถี งึ แมต้ ลาดแรงงานจะจา่ ยคา่ ตอบแทนแกแ่ รงงานเพศหญงิ ไมเ่ ทา่ เทยี มกบั
แรงงานเพศชาย คา่ แรงจากแรงงานไรฝ้ มี อื และแรงงานกง่ึ ฝมี อื ในอตุ สาหกรรมการทอ่ งเทยี่ วนบั เปน็ แหลง่ รายไดเ้ สรมิ ทสี่ �ำ คญั ส�ำ หรบั
หลายครัวเรอื นในชนบท เช่นในกรณีของราชอาณาจักรกัมพูชาที่มีการศึกษาพบวา่ แรงงานจ�ำ นวนมากกวา่ รอ้ ยละ 75 ของแรงงาน
ทัง้ เพศชายและหญงิ ทท่ี �ำ งานในโรงแรมทเ่ี สยี มเรียบและพนมเปญได้รับคา่ จา้ งรวมกนั สูงกวา่ เดอื นละ 1.2 ลา้ นดอลลาร์สหรัฐ6

1.2 การจัดท�ำ แผนยทุ ธศาสตร์การทอ่ งเทย่ี วอาเซยี นปี พ.ศ. 2559 - 2568

 การต่อยอดความสำ�เรจ็ ของแผนยุทธศาสตรก์ ารทอ่ งเท่ียวอาเซยี นปี พ.ศ. 2554 - 2558

เพ่ือให้การรวมกลุ่มการท่องเที่ยวเป็นไปดังเป้าหมายท่ีผู้นำ�ประเทศกลุ่มอาเซียนต้ังเอาไว้ รัฐมนตรีท่องเท่ียว
อาเซียนได้อนุมัติแผนยุทธศาสตร์การท่องเที่ยวอาเซียน พ.ศ. 2554 - 2558 ที่จะเป็นการต่อยอดจากความสำ�เร็จของ
การท่องเท่ียวอาเซียนใน 19 มาตรการดังกำ�หนดในแผนการรวมกลุ่ม (Roadmap for Integration) มาตรการเหล่านี้
สอดคลอ้ งกบั ความตกลงดา้ นการทอ่ งเทยี่ วแหง่ อาเซยี น (ATA) ซง่ึ ไดร้ บั การยอมรบั จากผนู้ �ำ ประเทศกลมุ่ อาเซยี นในการประชมุ สดุ ยอด
ผนู้ �ำ อาเซียนครัง้ ท่ี 8 เมื่อเดือนพฤศจกิ ายน พ.ศ. 2545 ณ กรุงพนมเปญ ราชอาณาจักรกมั พูชา
แผนยุทธศาสตร์การท่องเที่ยวอาเซียน พ.ศ. 2554 - 2558 เป็นแผนงานท่ีมีวิสัยทัศน์และเป้าหมายครอบคลุมการ
พฒั นาการทอ่ งเทย่ี วอยา่ งยง่ั ยนื อนั หมายถงึ การมงุ่ พฒั นาศกั ยภาพของอตุ สาหกรรม การทอ่ งเทยี่ วใหส้ งู ทส่ี ดุ ตามเปา้ หมายการรวม
ตวั กันในภูมภิ าคอาเซียน โดยการแก้ไขปัญหาทเี่ ป็นอปุ สรรคตอ่ การรวมตวั กนั ในสาขาน้ี ไดแ้ ก่ ความไมต่ อ่ เน่อื งและไม่เปน็ เอกเทศ
ของการท�ำ การตลาดในภมู ภิ าค การพฒั นาสนิ คา้ และจดุ หมายปลายทางการทอ่ งเทยี่ ว การลงทนุ ทรพั ยากรมนษุ ย์ มาตรฐานคณุ ภาพ
การอ�ำ นวยความสะดวกและความเชื่อมโยงในการเดนิ ทาง ความปลอดภัยและการรกั ษา ความปลอดภยั และการติดตอ่ ส่ือสาร
กจิ กรรมหลกั ของคณะท�ำ งานแตล่ ะคณะ ตลอดจนขอบเขตความรบั ผดิ ชอบตามแผนยทุ ธศาสตร์ และสถานะปจั จบุ นั ของ
การด�ำ เนนิ การและความส�ำ เรจ็ ของแตล่ ะคณะท�ำ งานปรากฏอยใู่ นภาคผนวก 1 หากพจิ ารณาตามดชั นชี ว้ี ดั ทจ่ี ดั ท�ำ โดยคณะกรรมการ
ดา้ นบรู ณาการและงบประมาณการท่องเทยี่ วอาเซยี น (TIBC) จะพบว่าร้อยละ 91 ของกิจกรรมทง้ั หมดภายใต้แผนยุทธศาสตร์การ
ทอ่ งเท่ยี วอาเซยี นนนั้ ไดด้ ำ�เนนิ การเสร็จส้นิ แลว้ หรอื กำ�ลังอยูใ่ นระหวา่ งด�ำ เนนิ การ
จากการทบทวนผลการด�ำ เนนิ งานตามแผนยทุ ธศาสตรก์ ารทอ่ งเทยี่ วอาเซยี นปี พ.ศ. 2554 - 2558 และสถานการณข์ อง
อุตสาหกรรมการทอ่ งเท่ียวอาเซยี นในภาพรวมในช่วงปี พ.ศ. 2553 - 2558 ตลอดจนผลการหารอื ของคณะทำ�งานแผนยุทธศาสตร์
การท่องเทีย่ วอาเซียน (ATSP Task Force) ในการประชุมที่สาธารณรัฐสิงคโปรเ์ ม่อื ปี พ.ศ. 2557 พบวา่ ความทา้ ทายหลกั ในการ
พัฒนาคุณภาพของการทอ่ งเท่ียวและการรวมตัวดา้ นการทอ่ งเที่ยวในระบบเศรษฐกิจอาเซยี น ไดแ้ ก่

l การสรา้ งความสมดลุ ในการจัดสรรผลประโยชน์จากการท่องเที่ยวระหวา่ งประเทศสมาชิกทีด่ ีขนึ้
l การลดความกงั วลในความปลอดภัยและการรักษาความปลอดภัย
l การทำ�ใหพ้ ิธีการข้ามพรมแดนมีความสะดวกย่งิ ขนึ้ และมตี ้นทนุ ทีต่ ํา่ ลง
l การแกป้ ญั หาการจราจรตดิ ขดั และการกระจกุ ตวั ของโครงสรา้ งพน้ื ฐานทจ่ี ดุ หมายปลายทาง การทอ่ งเทย่ี ว
l การลดตน้ ทนุ การให้บรกิ ารในอุตสาหกรรมการท่องเท่ียวของภมู ภิ าค

4 Paitoonpong, S., N. Akkarakul, and S. Rodsomboon. 2009. Triple Burden: Impact of the Financial Crisis on Women in Thailand. P. 31.
Oxfam Research Report. Bangkok: Oxfam GB.
5 Lao National Tourism Administration. 2009. Tourism, Employment and Education in Lao PDR. Vientiane.
6 Overseas Development Institute and United Nations Development Programme. 2009. Cambodia Country Competitiveness: Driving
Economic Growth and Poverty Reduction. Phnom Penh. การศึกษาดังกล่าวยังพบอีกว่าโดยเฉลี่ยแล้วแรงงานเพศชายจะมีรายได้สูงกว่าเพศหญิงถึง
ร้อยละ 30 เมือ่ เปรยี บเทียบงานชนิดท่ีคล้ายคลงึ หรอื เหมือนกัน

แผนยทุ ธศาสตร์ด้านการท่องเทีย่ วอาเซียน พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan) 5

l การยกระดบั การมสี ว่ นรวมของชมุ ชนทอ้ งถนิ่ ในหว่ งโซค่ ณุ คา่ การทอ่ งเทย่ี ว โดยเฉพาะในบรเิ วณพน้ื ทข่ี องภมู ภิ าคที่
ยังไม่ได้รบั การพฒั นามากนกั แต่อดุ มไปด้วยทรพั ยากรดา้ นการทอ่ งเทยี่ วทส่ี มบูรณ์

l การลดความเปราะบางของสถานท่ีท่องเที่ยวมรดก (Heritage) ของพ้ืนที่และประชาชนท่ีเกี่ยวข้องต่อการ
เปล่ยี นแปลงสภาพภมู ิอากาศ

l การพฒั นาจดุ หมายปลายทางการทอ่ งเทย่ี วใหท้ กุ ภาคสว่ นสามารถมสี ว่ นรว่ ม เปน็ มติ รตอ่ สง่ิ แวดลอ้ มและอาศยั องค์
ความรูใ้ นการพฒั นา

ความทา้ ทายขา้ งตน้ ทกุ ประการลว้ นเปน็ ประเดน็ ส�ำ คญั ในการพฒั นาเศรษฐกจิ การทอ่ งเทย่ี วทม่ี คี ณุ ภาพสงู ขนึ้ และเปน็
ตลาดท่ีทุกภาคส่วนสามารถมีส่วนร่วมได้ซึ่งเป็นหน่ึงในเป้าหมายหลักของวาระในการรวมกลุ่มทางเศรษฐกิจของอาเซียน และหาก
พิจารณาถงึ สาเหตหุ ลกั ของประเด็นความทา้ ทายข้างตน้ จะพบว่ามีอย่หู ลายประการ ได้แก่

l นโยบายการลงทนุ ในสงิ่ อ�ำ นวยความสะดวกและบรกิ ารดา้ นการทอ่ งเทยี่ วทไ่ี มม่ ปี ระสทิ ธภิ าพและนโยบายดา้ นการ
เดนิ ทางขา้ มพรมแดนและความเชอ่ื มโยงทจ่ี �ำ กดั ตลอดจนการขาดแคลนทรพั ยากรดา้ นการรกั ษาความปลอดภยั ใน
จุดหมายปลายทางการท่องเที่ยว และการมีโครงสร้างพื้นฐานและระบบของการสื่อสารท่ีไม่ครอบคลุมโดยเฉพาะ
อย่างย่ิงในบริเวณพืน้ ทข่ี องภูมภิ าคทยี่ งั ไม่ได้รับ การพฒั นามากนัก

l การขาดนโยบายที่ชัดเจนสำ�หรับการพัฒนาจุดหมายปลายทางและผลิตภัณฑ์ของอนุภูมิภาคที่ให้ทุกภาคส่วนได้มี
สว่ นร่วม เป็นมติ รต่อสิ่งแวดลอ้ ม และอาศยั องค์ความรู้ในการพฒั นา

l การไม่ให้ความสำ�คัญอย่างเพียงพอต่อการลงทุนด้านโครงสร้างพ้ืนฐานสาธารณะเพ่ือการท่องเท่ียว โครงสร้างพื้น
ฐานดา้ นการขนสง่ ทางบกและทางอากาศ โครงสร้างพ้นื ฐานในจุดหมายปลายทาง การท่องเที่ยว7 และโครงสร้าง
พ้นื ฐานดา้ นเทคโนโลยสี ารสนเทศและการสอื่ สาร

l ความอ่อนแอของกรอบนโยบายในการบูรณาการหลักการและแนวปฏิบัติเพื่อการพัฒนาการท่องเท่ียวอย่างย่ังยืน
การส่งเสริมการมีส่วนร่วมของชุมชน การปรับตัวและรับมือกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ และการรักษา
มรดกทางธรรมชาติและมรดกทางวฒั นธรรมผา่ นการพฒั นาระบบ การบริหารจัดการและควบคมุ สถานทท่ี ด่ี ี

l ความไมช่ ดั เจนของกรอบการวัดผลการปฏบิ ตั ิงานและระบบการควบคุมดแู ลและประเมนิ ผลท่เี ก่ยี วข้อง
โดยรวมแลว้ ถงึ แมว้ า่ ทผี่ า่ นมาประเดน็ ดา้ นการตลาด การพฒั นาสนิ คา้ และการก�ำ หนดมาตรฐานคณุ ภาพนนั้ จะพฒั นา
ไปแล้วเปน็ อย่างมาก แตก่ ย็ งั คงมีประเด็นอ่ืนๆ ท่จี �ำ เปน็ ตอ้ งมกี ารดำ�เนินการตอ่ ไป ได้แก่

1. การสานตอ่ โครงการดา้ นการตลาด การพฒั นาสนิ คา้ และการทอ่ งเทยี่ วคณุ ภาพทกี่ �ำ ลงั อยรู่ ะหวา่ งการด�ำ เนนิ งานให้
มคี วามตอ่ เนือ่ ง

2. การกระตนุ้ ใหเ้ กดิ การลงทนุ การเพม่ิ ความสะดวกสบายในการเดนิ ทางและความเชอื่ มโยง การสรา้ ง ความปลอดภยั
และการรักษาความปลอดภยั และการยกระดบั การสอื่ สาร

3. การด�ำ เนินการเพ่อื ก�ำ จดั จุดออ่ นเชงิ นโยบาย ดงั น้ี
ก. การพฒั นาจดุ หมายปลายทางและสนิ ค้าส�ำ หรับการทอ่ งเท่ียวเชงิ แนวคิด (Thematic) ในระดับอนุภมู ภิ าค
ข. การใหค้ วามส�ำ คญั กับการลงทนุ ด้านการคมนาคม
ค. จุดหมายปลายทางการท่องเท่ียวและโครงสรา้ งพน้ื ฐานดา้ นเทคโนโลยีสารสนเทศและการส่ือสาร
ง. การบรู ณาการหลักการและแนวปฏบิ ัตเิ พ่ือการพฒั นาการทอ่ งเที่ยวอย่างย่ังยืน
จ. การยกระดบั การมีสว่ นรว่ มของชุมชนและภาคเอกชน
ฉ. การปรบั ตวั และรบั มอื กบั การเปลยี่ นแปลงสภาพภมู อิ ากาศ การรกั ษาและบรหิ ารจดั การสถานทท่ี อ่ งเทยี่ วทเี่ ปน็
มรดกของอาเซยี น

7 โครงสร้างพน้ื ฐานในจดุ หมายปลายทางรวมถงึ ระบบน้าํ ไฟฟา้ การคมนาคมท่คี รอบคลุม ใช้การได้และมกี ารบ�ำ รงุ รักษาท่ีดี ตลอดจนระบบการคมนาคมใน
ท้องถิ่น เทคโนโลยีสารสนเทศและการสอื่ สาร การบรหิ ารจดั การของเสยี ท้งั ท่เี ปน็ ของเหลวและขยะมลู ฝอย และโครงสรา้ งพื้นฐานทางสังคมต่างๆ เช่น สิ่ง
อำ�นวยความสะดวกและบริการทางการแพทย์ เปน็ ต้น

6 แผนยุทธศาสตรด์ ้านการทอ่ งเทยี่ วอาเซียน พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan)

นอกจากนแี้ ลว้ การจดั ท�ำ และการน�ำ กรอบวดั ผลการปฏบิ ตั งิ านตลอดจนระบบควบคมุ ดแู ลและประเมนิ ผลทม่ี ปี ระสทิ ธภิ าพ
มาใช้งานก็ถือเป็นส่ิงที่สำ�คัญในการยกระดับความสามารถในการแข่งขันและการส่งเสริมการมีส่วนร่วมในตลาดการท่องเท่ียว
ของอาเซียน ด้วยเหตุนปี้ ระเดน็ ข้างต้นจึงควรเป็นประเด็นหลกั ใน แผนยุทธศาสตรก์ ารท่องเทย่ี วอาเซียน พ.ศ. 2559 - 2568 ดว้ ย
ในการจดั ท�ำ แผนยทุ ธศาสตรก์ ารทอ่ งเทยี่ วอาเซยี นปี พ.ศ. 2559 - 2568 นน้ั กรมการทอ่ งเทยี่ วของสาธารณรฐั ฟลิ ปิ ปนิ ส์
(Department of Tourism) ท�ำ หนา้ ทเี่ ปน็ องคก์ รการทอ่ งเทย่ี วแหง่ ชาติ (NTO) ซงึ่ รบั ผดิ ชอบการประสานงานในการจดั ท�ำ แผนงาน
ร่วมกับสำ�นกั เลขาธิการอาเซยี น อกี ทง้ั ยงั มคี ณะทำ�งานจากโครงการส่งเสริมความสามารถในการแขง่ ขนั ของสาธารณรัฐฟิลปิ ปินสท์ ี่
มอี งคก์ รเพอื่ การพฒั นาระหว่างประเทศของสหรัฐอเมริกาเปน็ พนั ธมิตรรว่ ม (USAID Advancing Philippine Competitiveness
Project) ทมี่ บี ทบาทในการใหค้ วามชว่ ยเหลอื ทางเทคนคิ แกก่ รมการทอ่ งเทย่ี วของสาธารณรฐั ฟลิ ปิ ปนิ สแ์ ละ ส�ำ นกั เลขาธกิ ารอาเซยี น
ในการจัดท�ำ แผนยทุ ธศาสตรใ์ ห้เสรจ็ สมบรู ณด์ ้วย

 โครงสรา้ งของรายงาน (Report Roadmap)

ในบททสี่ องของรายงานฉบบั น้ีจะกลา่ วถึงแผนด�ำ เนินการ 10 ประการของแผนยุทธศาสตรก์ ารท่องเท่ียวอาเซียน พ.ศ.
2559 - 2568 ซง่ึ ได้รบั การอนุมตั ิโดยรัฐมนตรที อ่ งเทีย่ วอาเซยี น ณ เมืองเนปดิ อว์ สาธารณรัฐแห่งสหภาพเมียนมาร์ เมือ่ วนั ท่ี 25
มกราคม พ.ศ. 2558 ทผ่ี ่านมา ประเด็นหลกั เหลา่ นี้มีท่มี าจากการวเิ คราะหค์ วามท้าทายหลักทจ่ี ะต้องเผชญิ ในการพัฒนาการทอ่ ง
เท่ยี วอาเซียนให้มคี วามย่งั ยนื (ตารางท่ี 2) โดยองค์กรการทอ่ งเที่ยวแหง่ ชาตอิ าเซยี นได้พิจารณาและระบุว่าประเดน็ เหลา่ นมี้ ี ความ
เกยี่ วขอ้ งและส�ำ คญั ต่อการด�ำ เนนิ งานเพื่อบรรลวุ สิ ยั ทัศน์ท่กี �ำ หนดไว้ในแผนยทุ ธศาสตร์ การท่องเทย่ี วอาเซียน พ.ศ. 2559 - 2568

ตารางท่ี 2 ประเดน็ หลกั ในแผนยทุ ธศาสตรก์ ารทอ่ งเท่ยี วอาเซียน พ.ศ. 2559 - 2568

ประเดน็ ทอ่ี ยภู่ ายใต้ขอบเขตความรับผิดชอบ ประเดน็ ทีอ่ ยู่นอกเหนือขอบเขตความรบั ผิดชอบ
ขององคก์ รการท่องเทย่ี วแหง่ ชาติอาเซียน ขององค์กรการทอ่ งเทีย่ วแหง่ ชาตอิ าเซียน
การสง่ เสริมและการท�ำ การตลาด การอำ�นวยความสะดวกในการเดนิ ทาง
การพฒั นาสินคา้ และมาตรฐานสนิ คา้ ความปลอดภัยและการรักษาความปลอดภยั
การพฒั นาทรพั ยากรมนุษย์ ความเชื่อมโยงและโครงสร้างพ้นื ฐาน
การลงทนุ ดา้ นการท่องเทีย่ ว การตอบสนองต่อการเปลีย่ นแปลงสภาพภมู อิ ากาศ
การทอ่ งเที่ยวคุณภาพ
การพฒั นาและการเติบโตอยา่ งย่ังยืน
(รวมไปถึงการพัฒนาการท่องเท่ียวท่ีให้ทุกภาคส่วนเข้ามามีส่วน
ร่วม)

ประเด็นหลักข้างต้นนี้เป็นรากฐานของการกำ�หนดแผนปฏิบัติการตามยุทธศาสตร์ (Strategic Action Program)
10 ประการ ตลอดจนกิจกรรมหลกั ภายใตย้ ุทธศาสตร์และการวางแผนแนวทางการดำ�เนินงานที่จะนำ�เสนอต่อไปในบทท่ี 3 โดยใน
บทที่ 4 จะกลา่ วถงึ รายละเอยี ดของกจิ กรรมและก�ำ หนดเวลา กอ่ นจะเขา้ สบู่ ทท่ี 5 ทจ่ี ะกลา่ วถงึ กรอบการควบคมุ ดแู ลและประเมนิ ผล
อนั จะรวมถึงท้ังผลผลิต ผลลพั ธ์และผลกระทบจากการด�ำ เนนิ งานดงั กล่าวตอ่ ไป

แผนยทุ ธศาสตร์ดา้ นการทอ่ งเทย่ี วอาเซยี น พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan) 7

2 ประเดน็ หลักของแผนยุทธศาสตรก์ ารท่องเทีย่ วอาเซียน
ปี พ.ศ. 2559 - 2568

2.1 ความสามารถในการแข่งขนั ในอุตสาหกรรมการทอ่ งเที่ยว

จากการศกึ ษารายงานและผลส�ำ รวจความสามารถในการแขง่ ขนั ในระดบั สากลพบวา่ มรดกทางธรรมชาตแิ ละวฒั นธรรม
ของภมู ภิ าคอาเซยี นนน้ั ถอื เปน็ จดุ แขง็ หลกั ของภมู ภิ าคประการหนง่ึ ทม่ี คี วามส�ำ คญั ตอ่ ศกั ยภาพในการแขง่ ขนั ในกรณขี องจดุ ออ่ นพบ
วา่ จดุ ออ่ นหลกั ไดแ้ ก่ โครงสรา้ งพนื้ ฐานและสภาพแวดลอ้ มทางธรุ กจิ กรอบการก�ำ กบั ดแู ลและทรพั ยากรมนษุ ย์ ในภาพรวมนน้ั ถอื วา่
การพฒั นาจดุ หมายปลายทางและสนิ คา้ การทอ่ งเทยี่ วทมี่ คี ณุ ภาพนน้ั ยงั คงเปน็ ความทา้ ทายทส่ี �ำ คญั ประการหนงึ่ ของอาเซยี น นอกจาก
นผี้ ลการด�ำ เนนิ งานดา้ นการทอ่ งเทย่ี วทไ่ี มด่ พี อของกลมุ่ ประเทศสมาชกิ ทม่ี รี ะดบั การพฒั นาตาํ่ กวา่ ยงั เปน็ สญั ญาณของปญั หาความ
ไมส่ มดลุ ของการกระจายการทอ่ งเทย่ี วใหท้ วั่ ถงึ ทง้ั ภมู ภิ าคดว้ ย ดว้ ยเหตนุ ี้ ความทา้ ทายประการส�ำ คญั จงึ ไดแ้ กก่ ารเพมิ่ ความสามารถ
ในการแข่งขันของภาคการท่องเที่ยวในประเทศสมาชิกกลุ่มดังกล่าวเพ่ือให้เกิดการกระจายผลประโยชน์ร่วมกันท่ีสอดคล้องตาม
ปจั จยั ทเ่ี กยี่ วขอ้ ง เชน่ จ�ำ นวนประชากรและทรพั ยากรทแี่ ตล่ ะประเทศมี เปน็ ตน้ ดงั นนั้ เพอื่ เปน็ การเพม่ิ ความสามารถในการแขง่ ขนั
ผู้เกยี่ วขอ้ งควรให้ความส�ำ คญั กับประเด็นหลกั หลายประการ ได้แก่ การทำ�การตลาด การพฒั นาสินค้า การลงทุน การทอ่ งเทย่ี วเชิง
คุณภาพ การพัฒนาทรัพยากรมนษุ ย์ การเชอ่ื มตอ่ และโครงสรา้ งพื้นฐาน และการอ�ำ นวยความสะดวกในการเดนิ ทาง

2.1.1 การท�ำ การตลาด
 การตลาดของภมู ิภาคเอเชียตะวันออกเฉยี งใต้ (การท่องเท่ียวอาเซยี น)

แมท้ ผี่ า่ นมาคณะท�ำ งานดา้ นการตลาดและการสอื่ สารการทอ่ งเทย่ี วอาเซยี น (MCWG) จะมกี ารด�ำ เนนิ กจิ กรรมและแผน
งานตา่ งๆ เปน็ จ�ำ นวนมาก ยงั ปรากฏให้เห็นจุดอ่อนทางการตลาดของการท่องเทีย่ วอาเซยี นหลายประการ ดงั นี้

l การวจิ ยั ตลาดเพอ่ื เปน็ แนวทางในการพฒั นาผลติ ภณั ฑ์ การออกแบบบรรจภุ ณั ฑ์ การก�ำ หนดราคา การจดั จ�ำ หนา่ ย
และการสง่ เสริมการตลาดยงั มไี ม่เพียงพอ

l การประสานงานระหว่างกิจกรรมของคณะทำ�งานด้านการตลาดและการส่ือสารการท่องเท่ียวอาเซียน (MCWG)
และกจิ กรรมของคณะท�ำ งานดา้ นการพฒั นาผลติ ภณั ฑก์ ารทอ่ งเทย่ี วอาเซยี น (PDWG) ในประเดน็ บทบาทของการ
ทำ�การตลาดยังไม่ดีพอ ซึ่งการประสานงานและการกำ�หนดบทบาทท่ีชัดเจนนั้นมีความจำ�เป็นในการสร้างกลยุทธ์
และแผนการท�ำ การตลาดทมี่ ีเอกภาพ

l ค�ำ วา่ “อาเซยี น” ยงั ไมเ่ ปน็ ทรี่ จู้ กั ในหมนู่ กั ทอ่ งเทยี่ วสว่ นมากทเี่ ดนิ ทางเขา้ มาทอ่ งเทยี่ วในภมู ภิ าคอาเซยี น กลา่ วคอื
นกั ทอ่ งเทย่ี วมกั จะคนุ้ เคยกบั ชอื่ ภมู ภิ าคเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใตห้ รอื ชอ่ื ประเทศบางประเทศอยา่ งเฉพาะเจาะจงตาม
ทเ่ี คยเรยี นมาในโรงเรยี นหรอื จากความเกย่ี วขอ้ งทางดา้ น การงานมากกวา่ ดว้ ยเหตนุ ี้ เวบ็ ไซต์ www.aseantourism.
travel จงึ ไมป่ รากฏในการคน้ หาดา้ นการทอ่ งเทยี่ วดว้ ยค�ำ ทเี่ กยี่ วขอ้ ง เชน่ “SEA Travel” “SEA vacations” “visit
SEA” “SEA trips” หรอื “SEA tours” เปน็ ตน้ เวบ็ ไซตด์ งั กลา่ วจงึ ยงั ไมม่ ปี ระสทิ ธภิ าพมากนกั ในการประชาสมั พนั ธ์
จดุ หมายปลายทางและสนิ คา้ ดา้ นการทอ่ งเทยี่ วในอาเซยี น ดว้ ยเหตนุ จ้ี งึ มขี อ้ เสนอแนะใหใ้ ชช้ อื่ เวบ็ ไซตต์ ามแนวทาง
ของสหภาพยโุ รป (European Union) ไดแ้ ก่ www.visiteurope.com/en/ โดยอาจใชช้ อ่ื เวบ็ ไซตข์ องอาเซยี นเปน็
www.visitsoutheastasia.com เป็นต้น

l จดุ หมายปลายทาง/แนวพน้ื ท/ี่ เสน้ ทาง ทง้ั ในระดบั ภมู ภิ าคและอนภุ มู ภิ าค ตลอดจนรปู แบบสนิ คา้ ทม่ี คี วามเกย่ี วขอ้ ง
ยังไม่สมบรู ณ์ กลา่ วคือ จ�ำ เปน็ ต้องมีการขยายขอบเขตของข้อมูลใหค้ รอบคลมุ และสามารถเชื่อมโยงไปส่จู ุดหมาย
ปลายทางการท่องเทย่ี วในภูมิภาคท่ยี งั ไม่ไดร้ ับการพัฒนาได้ดขี ้นึ โดยเฉพาะอยา่ งยงิ่ ในพ้นื ทอี่ นั เปน็ ทีอ่ ยู่อาศยั ของ
พลเมอื งอาเซยี นทีม่ รี ายไดต้ ํา่

8 แผนยทุ ธศาสตร์ดา้ นการท่องเท่ยี วอาเซยี น พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan)

 การกำ�หนดต�ำ แหน่งทางการตลาดและการสร้างแบรนดอ์ าเซยี นในตลาด

เพ่อื ลดความเป็นไปไดใ้ นการเกิดความสับสนในตลาดและเพอ่ื เป็นการสรา้ งความชดั เจน อาเซยี นจึงมีความจำ�เปน็ ต้อง
กลบั มาทบทวนใหแ้ นใ่ จถงึ ต�ำ แหนง่ ทางการตลาดทเ่ี หมาะสมและแนวทางการสรา้ งแบรนดใ์ นตลาดใหเ้ ปน็ จดุ หมายปลายทางเดยี วกนั
ตลาดอาเซยี นควรจะน�ำ เสนอภาคการทอ่ งเทยี่ วของตนในแบบรวมกลมุ่ คอื เปน็ จดุ หมายปลายทางการทอ่ งเทย่ี วเดยี ว โดยสามารถน�ำ
เสนอสนิ คา้ จดุ หมายปลายทาง เสน้ ทางและแนวพน้ื ทที่ อ่ งเทย่ี วเชงิ แนวคดิ (Thematic) เปน็ ตลาดยอ่ ยลงไป เชน่ การทอ่ งเทย่ี วแมน่ ํ้
าโขงและเสน้ ทางการลอ่ งเรอื จุดหมายปลายทางการทอ่ งเทย่ี วเชิงอนุรักษใ์ นแถบเสน้ ศูนย์สูตรของเขตพัฒนาเศรษฐกิจอาเซยี นดา้ น
ตะวนั ออก บรไู นดารสุ ซาลาม-สาธารณรฐั อนิ โดนเี ซยี -สหพนั ธรฐั มาเลเซยี -สาธารณรฐั ฟลิ ปิ ปนิ ส์ (BIMP-EAGA) เสน้ ทางการทอ่ งเทย่ี ว
แบบรสี อรท์ (Resort Corridors) น�ำ เสนอแนวพนื้ ทผี่ จญภยั (Adventure Circuits) หรอื แนวพนื้ ทก่ี ารทอ่ งเทย่ี วแสวงบญุ (Pilgrimage
Circuits) เปน็ ตน้ ความทา้ ทายในบรบิ ทนไ้ี มใ่ ชก่ ารเปลย่ี นแปลงแนวคดิ ในการก�ำ หนดต�ำ แหนง่ ทางการตลาดหรอื แบรนดข์ องอาเซยี น
ซงึ่ ไดพ้ ฒั นามาเปน็ อยา่ งดอี ยแู่ ลว้ แตจ่ ะเปน็ การปรบั เปลย่ี นแนวทางการด�ำ เนนิ งานมาใหค้ วามส�ำ คญั กบั การสรา้ งแรงผลกั ดนั ทจี่ �ำ เปน็
ในการพัฒนาตลาดการท่องเท่ียวผ่านการใช้กลยุทธ์ในการกำ�หนดตำ�แหน่งทางการตลาดและการสร้างแบรนด์อาเซียน และนำ�มา
บูรณาการเขา้ กับจดุ หมายปลายทางการท่องเทย่ี ว เส้นทาง และแนวพืน้ ทีท่ ี่มีอยู่แลว้ ในภมู ิภาคหรอื อนุภูมภิ าค

 เครือขา่ ยพันธมติ รแบบทวิภาคหี รือพหภุ าคี

อุตสาหกรรมการท่องเที่ยวถือเป็นอุตสาหกรรมที่จำ�เป็นต้องมีการพัฒนาในระดับภูมิภาคและต้องการความเชี่ยวชาญ
เฉพาะดา้ น ท�ำ ให้การพฒั นาการทอ่ งเทย่ี วอยา่ งยัง่ ยนื น้ันจ�ำ เป็นต้องดงึ ภาคสว่ นต่างๆ เขา้ มามสี ว่ นร่วม ไดแ้ ก่ ภาคเอกชนในฐานะ
ผู้ประกอบกิจการการท่องเที่ยวต้ังแต่การออกแบบคิดค้นไปจนถึงการจัดจำ�หน่ายและให้บริการ ตลอดจนพันธมิตรเพื่อการพัฒนา
ระดบั ภมู ภิ าคตา่ งๆ เชน่ ธนาคารพฒั นาเอเชยี (ADB) องคก์ รเพอ่ื การพฒั นาระหวา่ งประเทศของสหรฐั อเมรกิ า (USAID) ธนาคารโลก
(World Bank) โครงการสง่ิ แวดลอ้ มแห่งสหประชาชาติ (UNEP) สำ�นักงานความรว่ มมอื เพือ่ การพฒั นาระหว่างประเทศออสเตรเลยี
(AusAID) องคก์ ารเพ่อื การศึกษา วทิ ยาศาสตรแ์ ละวัฒนธรรมแหง่ สหประชาชาติ (UNESCO) องค์การการทอ่ งเท่ียวโลก (UNWTO)
และโครงการพฒั นาแห่งสหประชาชาติ (UNDP) เปน็ ตน้ หนว่ ยงานต่างๆ น้สี ามารถน�ำ เสนอทรรศนะและมมุ มองที่เป็นสากล ทั้งใน
ระดบั โลก ระดบั ภมู ภิ าคและระดบั อนภุ มู ภิ าค ตลอดจนแนวคดิ และความเชยี่ วชาญทางเทคนคิ เกย่ี วกบั การพฒั นาผลติ ภณั ฑก์ ารทอ่ ง
เทย่ี วในแหลง่ ธรรมชาตแิ ละการทอ่ งเทย่ี วโดยชมุ ชน โดยหนว่ ยงานเหลา่ นสี้ ามารถใหข้ อ้ มลู แกผ่ มู้ บี ทบาทในการพฒั นาการทอ่ งเทยี่ ว
ถงึ มรดกทางธรรมชาตแิ ละวฒั นธรรมทยี่ งั่ ยนื และมศี กั ยภาพในการมสี ว่ นรว่ มในการพฒั นาการทอ่ งเทย่ี ว ตลอดจนถา่ ยโอนแผนการ
ด�ำ เนินงานในระดับภูมิภาคขององคก์ รการทอ่ งเท่ียวแหง่ ชาติ (NTOs) มาส่รู ะดบั ประเทศและภาคเอกชนภายในประเทศ

 การพฒั นาและการตลาดของอนุภมู ิภาค จดุ หมายปลายทาง เส้นทางและแนวพ้ืนทที่ ่องเที่ยวอาเซียน

ความท้าทายประการสำ�คัญในการบรรลุวิสัยทัศน์ที่ต้ังไว้ คือ การให้ความสำ�คัญกับการสนับสนุนจุดหมายปลายทาง
และแนวพ้ืนที่เพ่ือการท่องเท่ียวในระดับอนุภูมิภาคของอาเซียนท่ีสามารถให้ภาคส่วนต่างๆ เข้ามามีส่วนร่วมและสามารถวัดผล
การดำ�เนนิ งานได้จริง ในอนุภมู ิภาคต่างๆ ได้แก่ อนุภูมภิ าคลุ่มนา้ํ โขง (GMS) เขตพัฒนาเศรษฐกิจอาเซยี นด้านตะวันออก บรไู นดา
รสุ ซาลาม-สาธารณรฐั อินโดนีเซยี -สหพันธรัฐมาเลเซีย-สาธารณรฐั ฟิลปิ ปินส์ (BIMP-EAGA) และความรว่ มมือเขตเศรษฐกจิ สามฝ่าย
สาธารณรัฐอนิ โดนเี ซีย-สหพันธรฐั มาเลเซยี -ราชอาณาจักรไทย (IMT-GT) นน้ั ล้วนแตม่ ีการพัฒนาสนิ ค้าและจดุ หมายปลายทางการ
ท่องเท่ยี ว ตลอดจนแผนการตลาดการทอ่ งเทยี่ วอยแู่ ล้ว ทจ่ี �ำ เป็นตอ้ งท�ำ ตอ่ ไปคอื การบรู ณาการส่งิ เหล่าน้เี ข้ากบั กรอบแนวทางการ
ทอ่ งเทย่ี วอาเซียน (ASEAN Tourism Framework) และการให้การสนบั สนุนทางเทคนคิ ในด้านการวางแผน นโยบาย โครงสร้าง
พืน้ ฐาน การพัฒนาสนิ ค้าและการตลาด การสรา้ งศกั ยภาพ ตลอดจนการควบคุมดแู ลและประเมินผล

2.1.2 การพัฒนาสนิ ค้า

จดุ หมายปลายทางและสนิ คา้ ดา้ นการทอ่ งเทยี่ วทห่ี ลากหลายพรอ้ มน�ำ เสนอแกน่ กั ทอ่ งเทยี่ วนน้ั เปน็ ปจั จยั ทสี่ �ำ คญั อยา่ ง
ยง่ิ ในการสร้างความสามารถในการแขง่ ขันของอาเซียนในฐานะจุดหมายปลายทาง การทอ่ งเทีย่ วชั้นนำ�ของโลก จุดหมายปลายทาง
และสนิ คา้ ทดี่ นี นั้ เปน็ รากฐานของมลู คา่ ทสี่ ามารถมอบใหแ้ กน่ กั ทอ่ งเทย่ี ว ตลอดจนผลประโยชนต์ อ่ ตลาดการทอ่ งเทย่ี วทง้ั จากระยะ

แผนยทุ ธศาสตรด์ า้ นการทอ่ งเที่ยวอาเซียน พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan) 9

เวลาการทอ่ งเท่ยี วท่ียาวนานข้นึ การใชจ้ ่ายตอ่ วนั ทีส่ งู ขึน้ และการมีสว่ นร่วมทีม่ ากข้นึ ของชมุ ชนทัง้ ระบบ จากบทเรียนการพฒั นา
สินค้าการทอ่ งเที่ยวในอดีตพบว่าการพฒั นาสินค้าท่ีดนี ั้นควรมีแนวทางดงั ต่อไปนี้

ก. วางกรอบแนวทางในการรวบรวมขอ้ มลู ผมู้ สี ว่ นไดส้ ว่ นเสยี เพอ่ื น�ำ มาใชใ้ นการศกึ ษาตลาด สนิ คา้ และความเชอื่ มโยง
กนั ของทง้ั คู่ และเพอื่ ใหท้ ราบถงึ โครงการเพอ่ื การพฒั นาสนิ คา้ บรรจภุ ณั ฑ์ การก�ำ หนดราคา การสง่ เสรมิ การขยาย
การจดั จำ�หนา่ ย ตลอดจนการควบคมุ ดูแลและประเมินผล

ข. ส่งเสรมิ การมสี ่วนร่วมของภาคเอกชนตงั้ แตใ่ นข้ันการวิจยั และพฒั นาสนิ ค้า หรอื ในระยะวางแผนเพอื่ พฒั นาสนิ คา้
ซงึ่ ถือเปน็ ระยะเร่มิ ต้นของกระบวนการพฒั นาผลติ ภณั ฑ์

ค. ใช้ยุทธศาสตร์ตามที่กำ�หนดในแผนยุทธศาสตร์การท่องเท่ียวอาเซียน (ATSP) เป็นหลักของ การดำ�เนินงาน
และหลีกเลี่ยงโครงการเฉพาะกิจต่างๆ ท่ีไม่สามารถพิสูจน์ได้ว่าสามารถผลักดันให้บรรลุเป้าหมายเชิงยุทธศาสตร์
ทต่ี งั้ ไว้ไดจ้ ริง

2.1.3 การลงทุน

ในชว่ งระยะเวลาหลายปที ผี่ า่ นมา อาเซยี นไดร้ เิ รม่ิ โครงการมากมายเพอ่ื สง่ เสรมิ ใหภ้ มู ภิ าคเปน็ จดุ หมายปลายทางส�ำ หรบั
การลงทนุ โดยทวั่ ไป และจากรายงานของเวบ็ ไซตก์ ารลงทนุ อาเซยี นจะเหน็ วา่ สาขาการทอ่ งเทยี่ วเปน็ อตุ สาหกรรมหนง่ึ ทมี่ คี วามส�ำ คญั
และไดร้ บั การสง่ เสรมิ เปน็ อยา่ งมาก ในปี พ.ศ. 2551 ไดม้ กี ารจดั ท�ำ คมู่ อื การลงทนุ ดา้ นการทอ่ งเทยี่ วอาเซยี น (ASEAN Tourism Invest-
ment Guide) ขน้ึ เพอ่ื รวบรวมรายละเอยี ดโดยยอ่ เกยี่ วกบั นโยบาย กฎหมายและแรงจงู ใจในการลงทนุ (Incentives) ในประเทศสมาชกิ
โดยมเี วบ็ ไซต์ http://investasean.asean.org เปน็ พนื้ ทท่ี นี่ กั ลงทนุ สามารถเขา้ ถงึ ขอ้ มลู เกยี่ วกบั โอกาสในการลงทนุ ดา้ นการทอ่ งเทย่ี ว
อาเซยี นในภาพกวา้ ง อยา่ งไรกด็ ใี นปจั จบุ นั ขอ้ มลู ดงั กลา่ วยงั จ�ำ กดั อยเู่ พยี งแคส่ �ำ หรบั กลมุ่ ASEAN-5 และเนน้ เพยี งประเดน็ โครงสรา้ ง
พนื้ ฐานธรุ กจิ ทเ่ี กยี่ วขอ้ งกบั คาสโิ น และสวนสนกุ เทา่ นนั้ นอกจากนน้ั ยงั มโี อกาสในการเพม่ิ ระดบั การลงทนุ ในอาเซยี นและการทอ่ งเทย่ี ว
อาเซียนโดยการก�ำ หนดและสง่ เสรมิ โอกาสในการลงทนุ ในกลมุ่ พน้ื ทจ่ี ุดหมายปลายทาง การทอ่ งเท่ียวหรอื เสน้ ทางในภมู ภิ าค ในแง่
ของกรอบนโยบายและการก�ำ กบั ดแู ลการลงทนุ ในฐานะฐานการผลติ เดยี วและจดุ หมายปลายทางการทอ่ งเทย่ี วเดยี วยงั พบวา่ แตล่ ะ
ประเทศมีกรอบนโยบายและการกำ�กับดูแลการลงทุนที่แตกต่างกัน ทำ�ให้การลงทุนข้ามชาติยังมีความยุ่งยากไม่สะดวก ความไม่
แนน่ อน และมีคา่ ใชจ้ ่ายในการด�ำ เนินการที่สูง

2.1.4 การทอ่ งเท่ียวเชงิ คุณภาพ

การจะสร้างการท่องเที่ยวที่มีมาตรฐานที่มีคุณภาพสูงได้นั้นจำ�เป็นต้องมีการจัดทำ�และใช้กระบวนการ การรับรอง
คณุ ภาพที่มปี ระสิทธิภาพ ความท้าทายประการส�ำ คญั นนั้ มาจากขอ้ เท็จจรงิ ท่วี า่ ประเทศในอาเซยี นลว้ นมีระบบการรับรองและการ
ใหค้ วามส�ำ คญั กบั ระบบการรบั รองทม่ี ปี ระสทิ ธภิ าพทแ่ี ตกตา่ งกนั ออกไปเนอื่ งจากทกุ ประเทศลว้ นมคี วามพรอ้ มดา้ นทรพั ยากรทแี่ ตก
ต่างกัน เช่น ความพร้อมดา้ นเงินทุนและทรพั ยากรมนุษย์ เป็นตน้ ในบางประเทศการรบั รองนั้นเป็นระบบสมัครใจ (Voluntary) ใน
ขณะที่ ในบางประเทศเป็นระบบบังคับ (Mandatory) ในแผนยทุ ธศาสตรก์ ารทอ่ งเท่ยี วอาเซยี น พ.ศ. 2554 - 2558 นนั้ มีการกลา่ ว
ถงึ ประเดน็ การทอ่ งเทย่ี วเชงิ คณุ ภาพอยา่ งชดั เจนวา่ การจะสรา้ งใหเ้ กดิ การทอ่ งเทย่ี วเชงิ คณุ ภาพไดน้ นั้ จ�ำ เปน็ ตอ้ งเรม่ิ จากการพฒั นา
มาตรฐานและตัวช้ีวัดท่ีสามารถช้ีวัดได้สำ�หรับแต่ละสาขาและทำ�ให้นักท่องเท่ียวเข้าถึงข้อมูลมาตรฐานและตัวช้ีวัดเหล่านี้เพ่ือให้
สามารถใชป้ ระกอบการตัดสินใจของตนได้
ประเดน็ ทอ่ี าเซยี นอาจรว่ มกนั ด�ำ เนนิ การเพอื่ การสง่ เสรมิ ใหก้ ารทอ่ งเทยี่ วของอาเซยี นมคี ณุ ภาพขนึ้ ไดแ้ ก่ การรอ้ งเรยี น
ของนกั ทอ่ งเทย่ี ว การสรา้ งระบบกลไกการแลกเปลย่ี นขอ้ มลู ระหวา่ งหนว่ ยงานดา้ นการทอ่ งเทยี่ ว การยกระดบั กลไกการจดั ระเบยี บ
พ้นื ที่ชายแดน และการพัฒนาระบบรอ้ งเรียนปัญหา การทอ่ งเทย่ี วออนไลน์

2.1.5 การพฒั นาทรพั ยากรมนุษย์

ที่ผ่านมาการท่องเที่ยวอาเซียนมีความก้าวหน้าในประเด็นสำ�คัญมาแล้วในหลายด้าน คือ การจัดทำ�มาตรฐานและ
กระบวนการรบั รองมาตรฐาน การก�ำ หนดแนวทางเกย่ี วกบั การรบั มอื กบั การเปลย่ี นแปลงสภาพภมู อิ ากาศ และการยกระดบั คณุ ภาพ

10 แผนยทุ ธศาสตรด์ า้ นการท่องเทย่ี วอาเซยี น พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan)

ทรัพยากรมนษุ ยใ์ นด้านการทอ่ งเทีย่ วของอาเซยี น โดยการวางแผน การเสริมสร้างทักษะ และการดำ�เนินการตามโครงการข้อตกลง
ยอมรบั รว่ มในคณุ สมบตั ขิ องบคุ ลากรวชิ าชพี ทอ่ งเทยี่ วแหง่ อาเซยี น (MRA-TP) ซง่ึ มคี ณะกรรมการตดิ ตามตรวจสอบบคุ ลากรวชิ าชพี
ท่องเท่ียวอาเซียน (ATPMC) เป็นหนว่ ยงานหลกั ในการด�ำ เนินงาน
อยา่ งไรกด็ ี แมจ้ ะสามารถระบขุ ดี ความสามารถแรงงาน (Competency) ไดอ้ ยา่ งชดั เจน และโครงการขอ้ ตกลงยอมรบั
ร่วมในคุณสมบัติของบุคลากรวิชาชีพท่องเที่ยวแห่งอาเซียน (MRA-TP) ก็ได้ข้อสรุปเป็นที่เรียบร้อยแล้ว ในทางปฏิบัตินั้นการใช้
ประโยชน์จากข้อตกลงดงั กล่าวยงั ไม่เป็นรปู ธรรมมากนัก เนอื่ งจาก ผู้ให้บริการการศึกษาและการฝกึ อบรมด้านการทอ่ งเทย่ี วนั้นยัง
มีมาตรฐานทแี่ ตกตา่ งกนั โดยเฉพาะในประเดน็ คุณภาพการสอน การประเมินผลและมาตรฐานการพัฒนาหลกั สูตร เป็นต้น ในบาง
ประเทศความแตกต่างและปญั หาอาจมาจากกรอบและโครงสร้างในการกำ�กบั ดูแล หรอื จากการสนับสนนุ ดา้ นทรัพยากรที่ไม่เพียง
พอต่อการจดั หาผ้ฝู กึ สอนและศนู ย์การฝึกอบรมทม่ี ีคุณภาพ เป็นตน้

2.1.6 การเช่อื มตอ่ และโครงสรา้ งพ้นื ฐาน

ปัจจัยหลักทีเ่ ป็นอุปสรรคตอ่ การพฒั นาภาคการทอ่ งเที่ยวของอาเซียนเพ่อื ใหส้ ามารถแข่งขนั ได้มากขน้ึ ในระดบั สากล
คือการให้บริการโครงสร้างพนื้ ฐานเพือ่ การคมนาคมทางอากาศ ทางทะเลและทางบก โดยเฉพาะอยา่ งย่งิ ในจดุ หมายปลายทางทีไ่ ด้
รบั การพัฒนาไมม่ ากนกั ซงึ่ ตั้งอย่นู อกพนื้ ทเี่ สน้ ทางหลกั ของภมู ิภาค เช่นเดยี วกันกบั โครงสร้างพื้นฐานในจุดหมายปลายทางการท่อง
เทยี่ ว (รวมถงึ โครงสรา้ งพน้ื ฐานขนาดเลก็ ในระดบั ชมุ ชน เชน่ ศนู ยข์ อ้ มลู นกั ทอ่ งเทยี่ ว เปน็ ตน้ ) ซง่ึ จ�ำ เปน็ ตอ่ การสนบั สนนุ การเตบิ โต
อย่างยง่ั ยนื และมีส่วนรว่ ม
อย่างไรก็ดี อาเซียนยังมีโอกาสในการเช่ือมต่อเส้นทางรองและจุดเชื่อมต่ออนุภูมิภาคหลายจุดกับจุดหมายปลายทางการท่องเท่ียว
อาเซียนอื่นและประเทศนอกภูมิภาคทั้งหมดโดยการเร่งรัดการพัฒนาโครงสร้างพ้ืนฐานท่าอากาศยานและการขจัดอุปสรรคที่มีต่อ
การเคลอ่ื นยา้ ยผคู้ นและสนิ คา้ โดยอสิ ระในภมู ภิ าคอาเซยี น นอกจากโครงการอ�ำ นวยความสะดวกดา้ นการเดนิ ทางทจ่ี ะมมี ากขน้ึ การ
ลงทุนในด้าน การคมนาคมเชื่อมต่อและในด้านโครงสร้างพื้นฐานจะช่วยให้ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในการท่องเที่ยวของอาเซียนสามารถ
เพมิ่ มลู คา่ และขยายขอบเขตของการพฒั นาสนิ คา้ และประสบการณก์ ารทอ่ งเทย่ี วในภมู ภิ าคตามกลมุ่ พน้ื ทแ่ี ละเสน้ ทางการทอ่ งเทยี่ ว
ของภูมิภาค อีกทั้งการจัดให้มีสิ่งอำ�นวยความสะดวกที่ช่วยเพ่ิมความพร้อมด้านโครงสร้างพ้ืนฐานเหล่าน้ีจะยังทำ�ให้ชุมชนท้องถ่ิน
สามารถเขา้ มามีสว่ นร่วมใน ห่วงโซค่ ุณค่าตามกลุ่มพนื้ ทีท่ ่องเที่ยวหรือเส้นทางการลงทุนได้

2.1.7 การอ�ำ นวยความสะดวกในการเดนิ ทาง

เพื่อเป็นการกระตุ้นให้นักท่องเที่ยวเลือกเดินทางท่องเท่ียวในภูมิภาคอาเซียนแทนท่ีจะเดินทางออกไปเท่ียวยังภูมิภาค
อนื่ ตลอดจนการดึงดูดให้นกั ทอ่ งเท่ยี วพ�ำ นกั อยู่ในภูมภิ าคยาวนานขึน้ และใชจ้ า่ ยมากขึ้น อาเซียนจำ�เปน็ ตอ้ งทำ�ให้การเดินทางขา้ ม
พรมแดนมีความราบรืน่ และมีตน้ ทนุ ตํา่ ทงั้ จากการท�ำ ให้ การเช่ือมตอ่ ระหวา่ งจดุ หมายปลายทาง ทงั้ ทางอากาศ ทางทะเลหรือทาง
บก และการใช้นโยบายตลอดจนกระบวนการควบคุม ณ จุดพรมแดนให้มปี ระสทิ ธภิ าพสงู ทีส่ ุด ในปัจจบุ ันประเทศสมาชิกอาเซียน
ส่วนใหญ่ยังคงมีข้อบังคับให้ผู้ที่ไม่ได้อาศัยอยู่ในอาเซียนต้องขอวีซ่า หรือในบางกรณีแม้แต่ผู้อาศัยอยู่ในอาเซียนก็อาจต้องขอวีซ่า
เช่นเดียวกนั ขอ้ บงั คับเชน่ นีท้ �ำ ให้การเดนิ ทางท่องเท่ียวหลายประเทศในคราวเดยี วมีค่าใชจ้ า่ ยสูงและไมส่ ะดวก โดยเฉพาะอยา่ งยิง่
ในสายตานักทอ่ งเท่ียวแดนไกล (Long Haul Market) ทีต่ อ้ งใชเ้ วลาในการเดนิ ทางทีย่ าวนาน ส่งผลให้ความสามารถในการแข่งขนั
ดา้ นราคาของจดุ หมายปลายทาง การทอ่ งเทย่ี วของภมู ภิ าคลดลง อกี ทง้ั ยงั เปน็ การขดั ตอ่ แนวทางการพฒั นาเศรษฐกจิ โดยใหท้ กุ ภาค
ส่วนและทกุ พืน้ ทส่ี ามารถมีส่วนร่วมด้วย
เนอื่ งจากการบริการด้านพธิ ีการศลุ กากร การเขา้ เมอื ง การกักตัวและการรกั ษาความปลอดภัย (CIQS) อยนู่ อกเหนือ
ความรับผิดชอบขององค์กรการท่องเที่ยวแห่งชาติ (NTOs) และผู้บริหารจัดการจุดหมายปลายทางการท่องเท่ียว ทำ�ให้การสร้าง
ระบบบรู ณาการในการบรหิ ารจัดการการขา้ มแดนตลอดจน การใหบ้ รกิ ารเพอ่ื ตอบสนองตอ่ ความตอ้ งการในการเดินทางท่องเท่ยี ว
ในหลายประเทศในคราวเดยี ว ของนักทอ่ งเที่ยวแดนไกลน้นั จำ�เปน็ ตอ้ งอาศัยกลยทุ ธ์แบบผสมผสานเพื่อสร้างความรว่ มมือระหวา่ ง
องค์กรการท่องเที่ยวแห่งชาติ (NTOs) และหน่วยงานระดับชาติท่ีทำ�หน้าท่ีด้านพิธีการศุลกากรการเข้าเมือง การกักตัว และการ
รักษาความปลอดภยั (CIQS)  

แผนยทุ ธศาสตร์ดา้ นการท่องเที่ยวอาเซยี น พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan) 11

2.2 การท่องเท่ยี วที่ยั่งยนื และมีส่วนรว่ ม

2.2.1 การส่งเสรมิ การมีส่วนร่วมของชุมชน

ถึงแม้ว่าอาเซียนจะมีการดำ�เนินการอย่างต่อเนื่องเพ่ือลดปัญหาความยากจนในภูมิภาค ในปี พ.ศ. 2556 พบว่ายังมี
ประชาชนจำ�นวนมากกว่า 215 ล้านคน ซ่ึงส่วนใหญ่แล้วเป็นผู้ท่ีอาศัยอยู่ในชนบทท่ียังต้องประทังชีวิตด้วยค่าใช้จ่ายน้อยกว่า 2
ดอลลาร์สหรัฐ ต่อวัน อีกทั้งความแตกต่างของรายได้ระหว่างประชาชนในชนบทและในเมืองยังเพิ่มข้ึนอย่างต่อเน่ือง หากเปรียบ
เทียบระหว่างอุตสาหกรรมบริการต่างๆ แล้วจะเห็นว่าอุตสาหกรรมการท่องเท่ียวเป็นอุตสาหกรรมที่มีศักยภาพในการลดปัญหา
ความยากจนของภูมภิ าค เน่อื งจากพน้ื ท่ีชนบทและชมุ ชนทย่ี ากจนเหลา่ นม้ี ักจะเปน็ พ้นื ท่ีสำ�คัญสำ�หรับกิจกรรมทอ่ งเท่ียว เช่น การ
เท่ียวชมความอุดมสมบูรณ์ของธรรมชาติและวัฒนธรรม การเดินป่า สันทนาการและกีฬาในแม่นํ้าหรือชายฝ่ัง เป็นต้น ด้วยเหตุนี้
หากการทอ่ งเทย่ี วไดร้ บั การพฒั นาภายใตน้ โยบายและกรอบจดุ หมายปลายทางแบบมสี ว่ นรว่ มแลว้ การทอ่ งเทยี่ วกจ็ ะสามารถสรา้ ง
โอกาสใหมๆ่ ในทางเศรษฐกจิ ให้แกช่ มุ ชนในชนบทและชมุ ชนทต่ี ั้งอยูห่ า่ งไกลในอาเซยี นได้
รูปแบบการท่องเท่ียวท่ีมีส่วนร่วมมากข้ึนในอาเซียนนับเป็นเป้าหมายหลักของวิสัยทัศน์การท่องเที่ยวอาเซียนหลังจาก
ปี พ.ศ. 2558 ภายใต้วิสัยทัศน์ดังกล่าวชุมชนท้องถิ่นขนาดเล็กจะมีบทบาทมากข้ึน ในเศรษฐกิจการท่องเท่ียวในระดับจุดหมาย
ปลายทาง ท้ังทางตรงและ/หรือทางออ้ ม การมีสว่ นร่วมน้ี อาจเปน็ การมสี ่วนร่วมโดยตรงคือชมุ ชนเป็นผู้ให้บริการเอง เช่น โฮมสเตย์
การนำ�เที่ยวเดินป่าในสถานท่ีมรดกทางธรรมชาติในบริเวณใกล้เคียงสถานที่ตั้งของชุมชน เป็นต้น หรืออาจเป็นการมีส่วนร่วมโดย
อ้อม กลา่ วคอื ชมุ ชนอาจมบี ทบาทในสว่ นหนึ่งส่วนใดของห่วงโซอ่ ปุ ทานการทอ่ งเทย่ี ว เชน่ การปลกู ผกั และผลไม้สง่ ใหร้ า้ นอาหาร
การผลิตสินคา้ เชงิ วัฒนธรรมสำ�หรับขายเปน็ ของทรี่ ะลึกแกน่ กั ท่องเท่ยี ว เปน็ ตน้
จากการศกึ ษาทบทวนประสบการณท์ ไ่ี ดร้ ับจากโครงการพฒั นาการทอ่ งเทยี่ วแบบมสี ว่ นรว่ มในอาเซียนหลายโครงการ
โดยเฉพาะอยา่ งยง่ิ โครงการเสน้ ทางการทอ่ งเทยี่ วแมน่ า้ํ โขงของกรอบความรว่ มมอื อนภุ มู ภิ าคลมุ่ นา้ํ โขง (GMS) พบวา่ การมสี ว่ นรว่ ม
นั้นจะประสบความส�ำ เร็จได้หากมีการน�ำ เอากรอบ การพัฒนาจุดหมายปลายทางการทอ่ งเทย่ี วแบบมีสว่ นร่วมไปใช้ โดยกรอบการ
พฒั นาดงั กล่าวนนั้ จะชว่ ยสรา้ งและผลกั ดนั โอกาสทางการตลาดแบบหลายกลุม่ ย่อย (Multi-niche) ทง้ั ส�ำ หรับ การมสี ว่ นรว่ มแบบ
ทางตรงและทางออ้ ม และสามารถใชป้ ระโยชนจ์ ากสงิ่ อ�ำ นวยความสะดวกและบรกิ ารการทอ่ งเทยี่ วทม่ี ใี นจดุ หมายปลายทางการทอ่ ง
เทีย่ วไดอ้ ยา่ งทัว่ ถึงและครบถว้ น

2.2.2 ความปลอดภัย การรกั ษาความปลอดภยั และการคมุ้ ครองสถานท่ที ่องเที่ยว
 ความปลอดภัยและการรกั ษาความปลอดภยั

ความปลอดภัยและการรักษาความปลอดภัยเป็นองค์ประกอบสำ�คัญของจุดหมายปลายทาง การท่องเที่ยวคุณภาพท่ี
มีศักยภาพในการแข่งขันและมีความย่ังยืน ความปลอดภัยเป็นปัจจัยสำ�คัญของการใช้สิ่งอำ�นวยความสะดวกและบริการด้านการ
ท่องเท่ยี ว โดยเฉพาะอย่างย่งิ ในการเดนิ ทาง ที่พัก และบรกิ ารน�ำ เทยี่ ว (Tour Operations Service) นอกจากน้ีความปลอดภยั จาก
อาชญากรรม ผู้ก่อการร้ายและการเผชญิ หน้าดว้ ยอาวุธ (Armed Conflict) กม็ ีความจ�ำ เป็นไมแ่ พก้ นั แม้วา่ แต่ละประเทศสมาชิก
จะมีมาตรการด้านความปลอดภัยและการรักษาความปลอดภัยในการท่องเที่ยวของตนเองอยู่แล้ว แต่ปัญหาคือมาตรการและแนว
นโยบายท่ีแต่ละประเทศใช้น้ันยังไม่สอดคล้องกัน ซ่ึงการขาดแนวทางท่ีชัดเจนในด้านความปลอดภัยและการรักษาความปลอดภัย
ในภาพรวมของอาเซียนอาจส่งผลกระทบต่อความสามารถในการวางตำ�แหน่งทางการตลาดให้ภูมิภาคอาเซียนเป็นจุดหมายปลาย
ทางเดยี วกันในระดบั โลกได้
เนอื่ งจากประเดน็ ดา้ นความปลอดภยั และการรกั ษาความปลอดภยั โดยทว่ั ไปจะอยนู่ อกเหนอื ความรบั ผดิ ชอบขององคก์ ร
การทอ่ งเทย่ี วแหง่ ชาติ (NTOs) และผบู้ รหิ ารจดั การจดุ หมายปลายทางการทอ่ งเทย่ี ว ท�ำ ใหก้ ารรว่ มมอื กบั องคก์ รระดบั ภมู ภิ าค ระดบั
อนุภูมิภาคและระดับชาติที่จะจัดเตรียมและใช้นโยบายและกลยุทธ์ความปลอดภัยและการรักษาความปลอดภัยในการท่องเที่ยว
อาเซยี น จึงมีความจ�ำ เป็น นโยบายและกลยทุ ธ์ดังกล่าวจะใหแ้ นวทางในการดำ�เนนิ โครงการในระดบั อนภุ ูมภิ าคและระดบั ชาติเพอื่
เสรมิ สร้างและสรา้ งความมนั่ ใจด้านความปลอดภัยและการรกั ษาความปลอดภัยแกน่ กั ท่องเทยี่ วได้

12 แผนยทุ ธศาสตรด์ ้านการทอ่ งเทย่ี วอาเซียน พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan)

 การรักษาและบริหารจัดการสถานท่ีทอ่ งเที่ยว

การทอ่ งเทย่ี วอาเซยี นสว่ นใหญจ่ ะเปน็ การทอ่ งเทย่ี วทอ่ี าศยั ทรพั ยากรมรดกทางธรรมชาตแิ ละวฒั นธรรม อาเซยี นมสี ถาน
ทท่ี อ่ งเทีย่ วหลายแห่งที่ไดร้ บั การยอมรับในระดบั โลก อีกทงั้ ยงั มแี หล่งมรดกทางธรรมชาติ 11 แห่ง และแหล่งมรดกทางวัฒนธรรม
อกี 17 แหง่ ทไ่ี ดร้ บั การขนึ้ ทะเบยี นมรดกโลกขององคก์ ารเพอ่ื การศกึ ษา วทิ ยาศาสตรแ์ ละวฒั นธรรมแหง่ สหประชาชาติ (UNESCO)
การเติบโตอย่างรวดเร็วของการท่องเท่ียวทั้งภายในประเทศและระหว่างประเทศมีแนวโน้มท่ีจะเพิ่มแรงกดดันต่อ
ทรัพยากรที่เป็นมรดกของอาเซียนซึง่ มอี ยอู่ ยา่ งจำ�กดั และเนือ่ งจากรายงานของสภาเศรษฐกจิ โลก (WEF) ช้ีวา่ ทรพั ยากรเหล่านีถ้ อื
เป็นจุดแข็งในการแข่งขันประการสำ�คัญของภูมิภาคอาเซียน ทำ�ให้การคุ้มครองตลอดจนการเพิ่มความสวยงามและน่าสนใจ และ
การกระจายผลประโยชน์สู่ชุมชนท้องถนิ่ จะมคี วามสำ�คัญอยา่ งมาก
ในกรณขี องการคมุ้ ครองสง่ิ แวดลอ้ มส�ำ หรบั การทอ่ งเทย่ี วเชงิ นเิ วศนนั้ พบวา่ นอกจากกลยทุ ธก์ ารทอ่ งเทยี่ วเชงิ นเิ วศระดบั
ชาตทิ บ่ี างประเทศสมาชกิ มอี ยนู่ น้ั อาเซยี นยงั ไมม่ กี รอบนโยบายระดบั ภมู ภิ าคทจี่ ะสง่ เสรมิ การทอ่ งเทยี่ วทม่ี สี ว่ นในการอนรุ กั ษค์ วาม
หลากหลายทางชีวภาพและวัฒนธรรม การเพิ่มจำ�นวนสถานท่ีที่ได้รับการขึ้นทะเบียน การเพ่ิมความเข้มแข็งในการบริหารจัดการ
พน้ื ท่ีและสถานท่ีคมุ้ ครอง และการสง่ เสริมการสร้างรายไดโ้ ดยชมุ ชน
เน่ืองจากสถานท่ีท่ีเป็นมรดกทางธรรมชาติและวัฒนธรรมน้ันอยู่นอกเหนือความรับผิดชอบขององค์กรการท่องเท่ียว
แห่งชาติ (NTOs) ทำ�ให้การร่วมมือกับองค์กรระดับภูมิภาคและระดับอนุภูมิภาคที่จะจัดเตรียมและใช้นโยบายและกลยุทธ์เพื่อให้
บรรลุวัตถุประสงค์ขา้ งต้นจึงมคี วามจ�ำ เป็น

2.2.3 สง่ิ แวดลอ้ มและการเปล่ยี นแปลงสภาพภูมิอากาศ

แม้การรักษาส่ิงแวดล้อมและการบรรเทาผลกระทบจากการเปล่ียนแปลงสภาพภูมิอากาศจะเป็นวาระหน่ึงของแผน
ยทุ ธศาสตรก์ ารทอ่ งเทย่ี วอาเซยี น พ.ศ. 2554 - 2558 แลว้ (โดยเฉพาะในประเดน็ การจดั ท�ำ มาตรฐานดา้ นสงิ่ แวดลอ้ มและการพฒั นา
สนิ คา้ ) ยงั ถอื วา่ อาเซยี นมคี วามจ�ำ เปน็ ทจี่ ะขยายขอบเขตของการรกั ษาสงิ่ แวดลอ้ มและการด�ำ เนนิ การตอบสนองตอ่ การเปลยี่ นแปลง
สภาพภมู ิอากาศ เนือ่ งจากอาเซียนจ�ำ เปน็ ตอ้ งจดั การกับขอ้ กงั วลด้านการรักษาสง่ิ แวดลอ้ มท่ีมมี ากขึ้น โดยเฉพาะอย่างยง่ิ ปัญหาสิ่ง
แวดล้อมในเมืองท่องเท่ียวและบริเวณอุทยานมรดกอาเซียน นอกจากน้ันยังมีความจำ�เป็น ท่ีจะต้องดำ�เนินการให้เกิดแนวนโยบาย
และองค์ความรู้วา่ ด้วยการปรับตวั และการรบั มอื ต่อการเปล่ยี นแปลง สภาพภมู ิอากาศในภูมภิ าคอาเซยี นด้วย
เนอื่ งจากกรอบนโยบายและการก�ำ กบั ดแู ลเรอ่ื งการพฒั นาสงิ่ แวดลอ้ มและการลดการเปลย่ี นแปลงสภาพภมู อิ ากาศ การ
ปรับตัวและการเตรยี มความพรอ้ มในการรับมือนนั้ อย่นู อกเหนอื ความรบั ผิดชอบโดยตรงขององคก์ รการทอ่ งเทีย่ วแหง่ ชาติ (NTOs)
ท�ำ ใหก้ ารรว่ มมอื กบั องคก์ รระดบั ภมู ภิ าค ระดบั อนภุ มู ภิ าคและระดบั โลกในการจดั เตรยี มและใชน้ โยบายและกลยทุ ธต์ า่ งๆ จงึ มคี วาม
จำ�เปน็
 

แผนยุทธศาสตรด์ ้านการทอ่ งเทย่ี วอาเซยี น พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan) 13

3 ทิศทางแผนยทุ ธศาสตรก์ ารท่องเทย่ี วอาเซยี น
พ.ศ. 2559 - 2568

3.1 วิสัยทศั น์

ในระยะเวลา 5 ปีทผ่ี า่ นมา การส่งเสริมการทอ่ งเท่ยี วในภูมิภาคอาเซยี นน้ันอยูภ่ ายใต้แผนยทุ ธศาสตร์ การท่องเท่ยี ว
อาเซียน พ.ศ. 2554 - 2558 ซ่งึ การผลักดนั การปฏิบตั งิ านและการตอ่ ยอดความสำ�เรจ็ จากแผนยทุ ธศาสตร์ดังกลา่ วนัน้ จำ�เป็นตอ้ ง
มกี ารรกั ษาจดุ แขง็ ดา้ นการทอ่ งเทยี่ วซงึ่ มอี ยแู่ ลว้ และใชว้ ธิ กี ารเชงิ กลยทุ ธเ์ พอื่ รบั มอื กบั ความทา้ ทายในดา้ นตา่ งๆ ทมี่ ตี อ่ การพฒั นาให้
อาเซยี นเปน็ จุดหมาย ปลายทางการทอ่ งเที่ยวซ่งึ มกี ารแข่งขัน มคี วามยัง่ ยืน ใหภ้ าคสังคมและเศรษฐกิจมสี ว่ นรว่ มและ มีการบูรณา
การมากยิ่งข้ึน ดว้ ยเหตุนี้จงึ มีความจำ�เป็นอยา่ งยิ่งทีก่ ารทอ่ งเท่ียวอาเซียนจะต้องเผชญิ กบั ความท้าทายหลากหลายประการ ได้แก่
การคมนาคมและความเชอื่ มโยง การขา้ มแดน การลงทนุ การพฒั นาจดุ หมายปลายทางและสนิ คา้ มาตรฐานคณุ ภาพ ความปลอดภยั
และการรกั ษาความปลอดภัย โครงสร้างพืน้ ฐานด้านการท่องเท่ยี ว มรดกทางธรรมชาตแิ ละทางวัฒนธรรม ตลอดจนประเด็น การ
เปลยี่ นแปลงสภาพภมู ิอากาศ
เมื่อพิจารณาถึงวิสัยทัศน์หลังจากปี พ.ศ. 2558 และความท้าทายท่ีมีต่อการพัฒนาการท่องเที่ยวในภูมิภาคอาเซียน
สามารถสรปุ เปน็ วสิ ยั ทัศน์เพือ่ การพัฒนาภมู ภิ าคอาเซียนให้เป็นจดุ หมายปลายทางของนกั ท่องเที่ยวท่เี ป็นหนึ่งเดยี ว ดงั นี้
“ภายในปี พ.ศ. 2568 ภูมิภาคอาเซียนจะเป็นจุดหมายปลายทางการท่องเที่ยวที่มีคุณภาพ
ใหป้ ระสบการณก์ ารทอ่ งเทย่ี วทมี่ เี อกลกั ษณแ์ ละมคี วามหลากหลาย ภายใตก้ ารพฒั นาการทอ่ งเทย่ี วอยา่ งมคี วาม
รบั ผดิ ชอบ มคี วามยงั่ ยนื ใหท้ กุ ภาคสว่ นมสี ว่ นรว่ มและมคี วามสมดลุ และสามารถสง่ เสรมิ ความเปน็ อยทู่ ดี่ ที ง้ั ดา้ น
สังคมและเศรษฐกจิ ของประชาชนชาวอาเซยี นไดอ้ ย่างมีประสิทธิภาพ”

3.2 ยทุ ธศาสตร์

เพ่ือให้สามารถบรรลุตามวิสัยทัศน์การท่องเที่ยวอาเซียนท่ีกำ�หนดไว้ข้างต้น อาเซียนจำ�เป็นต้องดำ�เนินงานโครงการ
ต่างๆ ที่กำ�ลังทำ�อยู่ต่อไปให้สำ�เร็จ ตลอดจนการริเร่ิมแนวทางใหม่ที่ทันสมัยและเป็นนวัตกรรมที่สามารถนำ�มาใช้ในการพัฒนาจุด
หมายปลายทางหรือสินค้า ตลอดจนการทำ�การตลาด รวมถึงการร่วมงานกับหน่วยงานอื่นท่ีมีบทบาทในการควบคุมดูแลและผลัก
ดนั ภาคส่วนต่างๆ ของการทอ่ งเทย่ี ว ภายใตบ้ รบิ ทเหลา่ นี้ สามารถสรปุ เป้าประสงคเ์ ชิงกลยทุ ธข์ องแผนยุทธศาสตร์ ดังนี้

1. เพ่ือยกระดับการแข่งขันของอาเซียนให้เป็นจุดหมายปลายทางเดียวกันด้านการท่องเท่ียว (Single Tourism
Destination)

2. เพือ่ สง่ เสรมิ การทอ่ งเทยี่ วอาเซยี นทีย่ ง่ั ยืนและเปิดโอกาสให้ทกุ ภาคสว่ นมีสว่ นรว่ ม
เพื่อให้การดำ�เนินงานน้ันเกิดผลสัมฤทธ์ิและประโยชน์ตามท่ีกำ�หนดไว้ในวิสัยทัศน์ จึงมีการกำ�หนดแผนด�ำ เนินการ
ทง้ั สน้ิ 10 ประการซง่ึ สามารถแยกเปน็ แผนการด�ำ เนนิ งานตามยทุ ธศาสตรแ์ ตล่ ะขอ้ ดงั แสดงในแผนภาพท่ี 5

14 แผนยทุ ธศาสตรด์ ้านการทอ่ งเทยี่ วอาเซียน พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan)

“ภายในปี พ.ศ. 2568 ภมู ภิ าคอาเซียนจะเป็นจดุ หมายปลายทางการท่องเทยี่ วทีม่ คี ุณภาพ ใหป้ ระสบการณ์การ
ท่องเท่ียวท่ีมีเอกลักษณ์และมีความหลากหลาย ภายใต้การพัฒนาการท่องเที่ยวอย่างมีความรับผิดชอบมีความ
ยง่ั ยนื ใหท้ กุ ภาคสว่ นมสี ว่ นรว่ มและมคี วามสมดลุ และสามารถสง่ เสรมิ ความเปน็ อยทู่ ด่ี ที งั้ ดา้ นสงั คมและเศรษฐกจิ
ของประชาชนชาวอาเซยี นได้อยา่ งมีประสิทธภิ าพ”

ทศิ ทาง ยุทธศาสตรท์ ่ี 1 ยุทธศาสตร์ท่ี 2
ยุทธศาสตร์
การด�ำ เนินการ การยกระดับการแข่งขันของ การสง่ เสรมิ การท่องเทยี่ ว
เชงิ กลยุทธ์ อาเซยี นใหเ้ ป็นจดุ หมายปลายทาง อาเซียนทย่ี งั่ ยนื และเปดิ โอกาส

เดยี วกันดา้ นการท่องเทีย่ ว ใหท้ กุ ภาคสว่ นมสี ว่ นร่วม

1.1 การเพม่ิ ความเข้มขน้ ของการสง่ เสริม การยกระดับการมีสว่ นร่วมของชมุ ชน
และการท�ำ การตลาด ท้องถิ่นและภาครฐั และเอกชนในห่วง

การเพ่มิ ความหลากหลายของสนิ คา้ ด้าน 2.1 โซค่ ณุ ค่าของการท่องเทย่ี ว (Tourism

1.2 การทอ่ งเที่ยว Value Chain)

1.3 การดึงดดู การลงทุนดา้ นการทอ่ งเที่ยว การสรา้ งความปลอดภัยและ
ส่งเสรมิ การรักษาความปลอดภยั
ตลอดจนการให้ความส�ำ คญั เปน็ ลำ�ดบั
การเพ่มิ ศกั ยภาพและความสามารถของ แรกในการคมุ้ ครองและบริหารจดั การ
ทนุ มนุษย์ด้านการทอ่ งเที่ยว (Tourism 2.2 สถานทท่ี อ่ งเท่ียวมรดก (Heritage
1.4 Human Capital)
Sites)

การบังคบั ใชแ้ ละเพ่มิ เตมิ มาตรฐาน 2.3 การตอบสนองตอ่ การรักษา
ด้านการท่องเท่ียวอาเซียนสำ�หรบั สิ่งแวดลอ้ มและการพฒั นา
ความสามารถในการรบั มือ
1.5 ส่งิ อำ�นวย ความสะดวกบรกิ ารและ กับการเปลย่ี นแปลงสภาพ
ภูมิอากาศ (Climate Change)
จดุ หมายปลายทาง

การส่งเสรมิ และขยายขอบเขต
ความเช่อื มโยงและโครงสร้างพ้นื ฐานใน
1.6 จดุ หมายปลายทางการทอ่ งเทย่ี ว

1.7 การยกระดบั การอ�ำ นวยความสะดวกใน
การเดนิ ทาง

แผนภาพที่ 5 สรุปแผนยุทธศาสตร์การทอ่ งเทย่ี วอาเซยี น พ.ศ. 2559 - 2568 15
แผนยุทธศาสตร์ด้านการท่องเที่ยวอาเซยี น พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan)

3.3 การจดั โครงสรา้ งผดู้ �ำ เนนิ การขบั เคลอื่ นแผนยทุ ธศาสตร์ (Institutional Arrangements)

ในส่วนของการจัดโครงสร้างผู้ดำ�เนินการขับเคล่ือนแผนยุทธศาสตร์ (Institutional Arrangements) น้ัน
นอกเหนอื จากประเดน็ ความทา้ ทายทีค่ วรมีการจดั การในระดับภูมภิ าค เชน่ การทำ�การตลาด มาตรฐานคุณภาพ มาตรฐานวิชาชพี
เป็นต้น การจัดโครงสร้างผู้ดำ�เนินการที่จะเป็นผู้รับผิดชอบในการขับเคล่ือนแผนยุทธศาสตร์น้ันควรต้ังอยู่บนพื้นฐานของหลักการ
ว่าประเทศสมาชิกแต่ละประเทศจะต้องมีบทบาทและความรับผิดชอบในการรับเอาแผนปฏิบัติการและโครงการต่างๆ ไปปฏิบัติ
ตลอดระยะเวลาที่ผ่านมาถือได้วา่ หลักการดงั กล่าวน้ปี ระสบความส�ำ เรจ็ เปน็ อยา่ งดี จงึ เห็นควรทจ่ี ะด�ำ เนินการตามแนวทางนต้ี ่อไป
ในอนาคตขา้ งหน้า
การดำ�เนินการตามแผนยุทธศาสตร์การท่องเที่ยวอาเซียน พ.ศ. 2554 - 2558 เดิมนั้น จะมีคณะทำ�งาน (Working
Group) 5 ชุด เป็นผูข้ บั เคลือ่ นแผนยทุ ธศาสตร์ ส่วนการด�ำ เนินการตามแผนยทุ ธศาสตร์ การท่องเทีย่ วอาเซยี น พ.ศ. 2559 - 2568
ไดม้ ีการจดั โครงสร้างการขับเคลื่อนแผนรปู แบบใหม่ ดังต่อไปน้ี

l รัฐมนตรที อ่ งเท่ียวอาเซียน (ASEAN Tourism Ministers) จะเปน็ ผู้กำ�หนดกรอบนโยบายและ ทิศทางการพัฒนา
l องคก์ รการทอ่ งเทย่ี วแหง่ ชาตอิ าเซยี น (ASEAN NTOs) จะเปน็ ผรู้ บั ผดิ ชอบปฏบิ ตั กิ ารซง่ึ มบี ทบาทในการด�ำ เนนิ งาน

และการควบคุมดแู ลแผนยุทธศาสตร์การทอ่ งเที่ยวอาเซยี น
l คณะกรรมการ (Committee) 4 ชุดจะท�ำ หน้าท่ดี ำ�เนินการตามแผนด�ำ เนินการและโครงการต่างๆ ไดแ้ ก่

 คณะกรรมการด้านการส่งเสริมขีดความสามารถในการแข่งขันด้านการท่องเที่ยวอาเซียน (ASEAN Tourism
Competitiveness Committee)

 คณะกรรมการดา้ นการพฒั นาการทอ่ งเทย่ี วอยา่ งยง่ั ยนื อาเซยี น (ASEAN Sustainable and Inclusive Tourism
Development Committee)

 คณะกรรมการดา้ นการตดิ ตามประเมนิ ผลทรพั ยากรดา้ นการทอ่ งเทยี่ วอาเซยี น (ASEAN Tourism Resourcing,
and Monitoring and Evaluation Committee)

 คณะกรรมการตดิ ตามตรวจสอบบคุ ลากรวชิ าชพี ทอ่ งเทยี่ วอาเซยี น (ASEAN Tourism Professional Monitoring
Committee)

1. คณะกรรมการดา้ นการสง่ เสรมิ ขดี ความสามารถในการแขง่ ขนั ดา้ นการทอ่ งเทยี่ วอาเซยี น (ASEAN Tourism
Competitiveness Committee)

คณะกรรมการด้านการส่งเสริมขีดความสามารถในการแข่งขันด้านการท่องเที่ยวอาเซียน (ASEAN Tourism
Competitiveness Committee) จะมีความรับผิดชอบในประเด็นเก่ียวกับความสามารถในการแข่งขันของการท่องเท่ียวอาเซียน
สามารถสรปุ ไดด้ งั ต่อไปน้ี

l การวางแผน ออกแบบและดำ�เนินการแผนการตลอดจนโครงการตา่ งๆ ที่เก่ียวขอ้ งกบั การพัฒนากรอบการลงทนุ
ดา้ นการทอ่ งเทย่ี วทม่ี ปี ระสทิ ธภิ าพมากขนึ้ การยกระดบั ความสามารถในการใหบ้ รกิ ารและคณุ ภาพของทรพั ยากร
มนษุ ยด์ า้ นการทอ่ งเทย่ี ว การสง่ เสรมิ การเพมิ่ ความหลากหลายของจดุ หมายปลายทางและสนิ คา้ การทอ่ งเทย่ี ว การ
ยกระดับคณุ ภาพของจดุ หมายปลายทางและสินคา้ การทอ่ งเท่ยี ว และผลกั ดันไปสกู่ ารเปน็ จดุ หมายปลายทางที่มงุ่
เนน้ การนำ�เสนอการท่องเทยี่ วเชิงแนวคิด (Thematic) และเชงิ ประสบการณ์ (Experiential) รวมถงึ การทำ�การ
ตลาดและการสง่ เสรมิ การขายสนิ ค้าการทอ่ งเทีย่ วดว้ ย

l การวางแผน ออกแบบและดำ�เนินการแผนการและโครงการต่างๆ ที่เกย่ี วข้องกบั การปรบั ปรุงและขยายโครงสร้าง
พนื้ ฐานท่จี �ำ เปน็ ต่อการเชอ่ื มโยงถึงกัน การอ�ำ นวยความสะดวกในการเดนิ ทางข้ามพรมแดน และการลงทุนในการ
พฒั นาโครงสรา้ งพน้ื ฐานของจดุ หมาย ปลายทางการทอ่ งเทย่ี ว (รวมทง้ั โครงสรา้ งพน้ื ฐานทจ่ี บั ตอ้ งไดแ้ ละจบั ตอ้ งไมไ่ ด)้

16 แผนยุทธศาสตรด์ ้านการท่องเทย่ี วอาเซยี น พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan)

2. คณะกรรมการด้านการพัฒนาการท่องเที่ยวอย่างย่ังยืนอาเซียน (ASEAN Sustainable and Inclusive
Tourism Development Committee)

คณะกรรมการด้านการพฒั นาการท่องเท่ียวอยา่ งยงั่ ยนื อาเซยี น (ASEAN Sustainable and Inclusive Tourism De-
velopment Committee) จะมคี วามรับผดิ ชอบในการวางแผน ออกแบบ และดำ�เนินการแผนการและโครงการตา่ งๆ ทเี่ ก่ยี วขอ้ ง
กับการเพ่ิมความพร้อมในการรับมือกับการเปล่ียนแปลงสภาพภูมิอากาศ การสร้างความเชื่อมั่นในความปลอดภัยและการรักษา
ความปลอดภัย การบริหารและจัดลำ�ดับความสำ�คัญของการคุ้มครองสถานที่ท่องเที่ยวมรดกในอาเซียน ตลอดจนการส่งเสริมการ
มสี ว่ นรว่ มของชมุ ชนทอ้ งถ่ินในห่วงโซ่คณุ ค่า ณ จดุ หมายปลายทางของการทอ่ งเท่ียว

3. คณะกรรมการดา้ นการตดิ ตามประเมนิ ผลทรพั ยากรดา้ นการทอ่ งเทย่ี วอาเซยี น (ASEAN Tourism Resourc-
ing, and Monitoring and Evaluation Committee)

คณะกรรมการดา้ นการตดิ ตามประเมนิ ผลทรัพยากรด้านการทอ่ งเทย่ี วอาเซียน (ASEAN Tourism Resourcing, and
Monitoring and Evaluation Committee) เดมิ ในแผนยุทธศาสตรก์ ารทอ่ งเที่ยวอาเซียน พ.ศ. 2554 - 2558 มชี อ่ื ว่า คณะ
กรรมการด้านบูรณาการและงบประมาณ การท่องเที่ยวอาเซียน (ASEAN TIBC) ในแผนยุทธศาสตร์การท่องเที่ยวอาเซียน พ.ศ.
2559 - 2568 คณะกรรมการชดุ น้ีจะมอี ำ�นาจหน้าทด่ี ังต่อไปน้ี

l การจัดหาเงินทุนเพ่ือสนับสนุนการดำ�เนินการตามแผนการและโครงการต่างๆ ในแผนยุทธศาสตร์การท่องเที่ยว
อาเซยี น พ.ศ. 2559 - 2568

l การด�ำ เนนิ งานดา้ นการควบคมุ ดแู ลและการประเมนิ ผล ตลอดจนการรายงานความกา้ วหนา้ ของการปฏบิ ตั งิ านตาม
แผนยทุ ธศาสตรต์ อ่ องคก์ รการทอ่ งเทย่ี วแหง่ ชาตอิ าเซยี น (ASEAN NTOs) และรฐั มนตรที อ่ งเทย่ี วอาเซยี น (ASEAN
Tourism Ministers) โดยความช่วยเหลอื ของสำ�นักเลขาธิการอาเซยี น (ASEAN Secretariat)

4. คณะกรรมการตดิ ตามตรวจสอบบคุ ลากรวชิ าชพี ทอ่ งเทย่ี วอาเซยี น (ASEAN Tourism Professional Moni-
toring Committee)

คณะกรรมการติดตามตรวจสอบบุคลากรวิชาชีพท่องเท่ียวอาเซียน (ASEAN Tourism Professional Monitoring
Committee) ได้รับการจัดตั้งตามมาตรา 5 (3) ตามข้อตกลงยอมรับร่วมในคุณสมบัติของบุคลากรวิชาชีพท่องเที่ยวแห่งอาเซียน
(MRA-TP) ซึ่งได้รับการยอมรับจากบรรดารัฐมนตรีท่องเท่ียวอาเซียนตั้งแต่ปี พ.ศ. 2552 วัตถุประสงค์ของข้อตกลงยอมรับร่วมน้ี
คอื การอ�ำ นวยความสะดวกในการเคลอ่ื นยา้ ยบคุ ลากรวชิ าชพี ทอ่ งเทย่ี ว การแลกเปลยี่ นขอ้ มลู แนวปฏบิ ตั ทิ ดี่ ใี นการใหก้ ารศกึ ษาและ
ฝึกอบรมทส่ี อดคลอ้ งกบั ขีดความสามารถ (Competency-based) แก่บุคลากรวชิ าชพี ท่องเท่ยี ว และการสร้างโอกาสในการพัฒนา
ความรว่ มมือและการสรา้ งศกั ยภาพของบคุ ลากรในประเทศสมาชกิ อาเซยี น นอกจากประเด็นหน้าทีค่ วามรบั ผิดชอบทก่ี �ำ หนดไวใ้ น
ขอบเขตอำ�นาจหนา้ ท่ขี องคณะกรรมการแล้ว ภารกิจหลักอีกประการหนง่ึ ของคณะกรรมการชุดนี้ตามท่ีกำ�หนดใน แผนยุทธศาสตร์
การท่องเท่ียวอาเซียน พ.ศ. 2559 - 2568 คือการดำ�เนินการต่อเนื่องตามข้อตกลงยอมรับร่วมในคุณสมบัติของบุคลากรวิชาชีพ
ทอ่ งเทีย่ วแหง่ อาเซียน (MRA-TP) ด้วย
เพ่ือให้การดำ�เนินงานตามแผนยุทธศาสตร์มีแนวทางท่ีเป็นไปในทิศทางเดียวกัน ตลอดจนเพื่อให้เกิดการผสมผสาน
ระหว่างแนวคิดและแนวทางการแก้ไขปัญหาระหว่างหลากหลายภาคส่วน โครงสร้างของคณะกรรมการข้างต้นจึงจะครอบคลุมถึง
การมีส่วนร่วมขององค์กรทั้งที่มาจากภาครัฐและภาคเอกชนในฐานะพันธมิตรการดำ�เนินงานมากกว่าที่จะกล่าวถึงเพียงองค์กรการ
ทอ่ งเทีย่ วแหง่ ชาติ (ASEAN NTOs) เป็นส�ำ คญั เทา่ นั้น ตัวอยา่ งเชน่ ในกรณีของคณะกรรมการดา้ นการสง่ เสรมิ ขดี ความสามารถใน
การแขง่ ขนั ดา้ นการทอ่ งเทย่ี วอาเซยี น (ASEAN Tourism Competitiveness Committee) มรี ายละเอยี ดเกยี่ วกบั การประสานงาน
ร่วมกับหน่วยงานพนั ธมติ ร ดงั นี้

แผนยทุ ธศาสตร์ดา้ นการท่องเที่ยวอาเซยี น พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan) 17

l หนว่ ยงานดา้ นการคมนาคมและโครงสรา้ งพนื้ ฐานของประเทศสมาชกิ รวมถงึ พนั ธมติ รการพฒั นา (Development
Partner) ตลอดจนองคก์ รภาคเอกชน จะตอ้ งไดร้ บั การสง่ เสรมิ ใหเ้ ขา้ มามบี ทบาทในการออกแบบและการด�ำ เนนิ การ
รวมถึงการเข้าร่วมอภิปรายแผนการต่างๆ ท่ีเก่ียวกับการยกระดับการคมนาคมและความเช่ือมโยง ตลอดจน
โครงสรา้ งพื้นฐานของจุดหมายปลายทางทอ่ งเท่ียว

l การอ�ำ นวยความสะดวกใหภ้ าคเอกชนสามารถเขา้ มามสี ว่ นรว่ มในการพฒั นาสนิ คา้ และการท�ำ การตลาดผา่ นสมาคม
การท่องเทย่ี วอาเซียน (ASEANTA) และหน่วยงานอนื่ ๆ ที่เกย่ี วข้อง โดยการยกระดบั แผนความรว่ มมอื ในประเด็น
ดังกล่าวระหวา่ งภาคส่วนท่เี กยี่ วข้อง

l คณะกรรมการดา้ นการติดตามประเมินผลทรพั ยากรดา้ นการท่องเทยี่ วอาเซียน (ASEAN Tourism Resourcing,
and Monitoring and Evaluation Committee) จะตอ้ งมบี ทบาทในการสง่ เสรมิ การมสี ว่ นรว่ มของพนั ธมติ รการ
พฒั นาทงั้ ทเี่ ปน็ คตู่ กลงในความตกลงเพอื่ พฒั นาแบบทวภิ าคหี รอื พหภุ าคี และสง่ เสรมิ การมสี ว่ นรว่ มของประเทศคู่
เจรจาของอาเซียน (ASEAN Dialogue Partners)

ขอบเขตการด�ำ เนนิ งานของคณะกรรมการตา่ งๆ ในแผนยทุ ธศาสตรก์ ารทอ่ งเทย่ี วอาเซยี นฉบบั นม้ี ปี รากฏอยใู่ นภาคผนวก 2
18 แผนยุทธศาสตรด์ า้ นการท่องเท่ยี วอาเซยี น พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan)

สำ�นกั เลขาธิการ รัฐมนตรี คู่เจรจา
อาเซยี น ทอ่ งเทีย่ วอาเซียน
(แAหกSาง่ EชรอAทางNต่อคอิงก์ NเารทTเซ่ยี Oยีวsน) กลไกการด�ำ เนนิ งานอาเซียนอืน่ ๆ
(การประชมุ ผ้บู ัญชาการสำ�นกั งาน
ตรวจ คนเข้าเมืองและหวั หนา้ ฝา่ ยกงสลุ
กระทรวง การต่างประเทศของอาเซยี น
(DGICM) การประชมุ เจ้าหน้าท่อี าวุโส
ดา้ นเศรษฐกจิ อาเซยี น (SEOM)
การประชมุ เจา้ หนา้ ที่อาวุโสดา้ นการ
ขนสง่ อาเซียน (STOM) การประชมุ
เจ้าหนา้ ทอ่ี าวุโสด้านแรงงานอาเซยี น
(SLOM) การประชุมเจา้ หนา้ ท่ีอาวุโส
ด้านการพัฒนาสาธารณสุขอาเซียน
(SOMHD) คณะกรรมการประสานงาน
ดา้ นบรกิ ารของอาเซยี น (CCS) สภา
หอการค้าและอุตสาหกรรมของอาเซยี น
(CCI) ความรว่ มมอื ดา้ นวัฒนธรรมและ

สนเทศอาเซียน (COCI)

องค์การระหว่างประเทศ
สมาคมการทอ่ งเท่ยี วอาเซียน

พนั ธมิตรอื่นๆ

คณะกรรมการดา้ นการส่งเสริม คณะกรรมการด้านการ คณะกรรมการดา้ นการติดตาม คณะกรรมการตดิ ตามตรวจ
ขีดความสามารถในการแขง่ ขัน พฒั นาการท่องเที่ยวอย่างยั่งยนื ประเมินผลทรพั ยากรดา้ นการ สอบบุคลากรวชิ าชพี ท่องเที่ยว
อาเซยี น (ASEAN Sustainable ทอ่ งเทยี่ วอาเซียน (ASEAN อาเซยี น (ASEAN Tourism
ดา้ นการท่องเท่ียวอาเซียน Tourism Resourcing, and Professional Monitoring
(ASEAN Tourism and Inclusive Tourism Monitoring and Evaluation
Competitiveness Development Committee) Committee)
Committee) Committee)

คณะด�ำ เนินโครงการโดยองค์กร คณะดำ�เนินโครงการโดยองค์กร ส�ำ นกั เลขาธิการระดับภมู ิภาค
การท่องเท่ียวแหง่ ชาติของประเทศ การทอ่ งเทย่ี วแห่งชาตขิ องประเทศ สำ�หรบั การด�ำ เนนิ งานตาม
ผปู้ ระสานงานหลัก (ประกอบดว้ ย ผู้ประสานงานหลัก (ประกอบดว้ ย ขอ้ ตกลงยอมรบั ร่วมในคณุ สมบตั ิ
ของบคุ ลากรวชิ าชีพทอ่ งเท่ียว
ผ้แู ทนทางเทคนคิ จากภาครฐั ผูแ้ ทนทางเทคนคิ จากภาครฐั แหง่ อาเซยี น (MRA-TP)
และเอกชน) และเอกชน)

แผนภาพที่ 6 การจดั โครงสร้างการขับเคลอื่ นแผนยทุ ธศาสตรก์ ารทอ่ งเทยี่ วอาเซยี น พ.ศ. 2559 – 2568

แผนยทุ ธศาสตร์ด้านการท่องเทย่ี วอาเซยี น พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan) 19

4 การด�ำ เนินการเชิงกลยุทธ์ แนวทางการด�ำ เนนิ การ
และกรอบเวลา
ทศิ ทางยุทธศาสตรท์ ่ี 1:
การยกระดับการแข่งขนั ของ
อาเซียนให้เปน็ จุดหมายปลายทาง
เดียวกนั ด้านการท่องเทีย่ ว
(Single Tourism Destination)

20 แผนยทุ ธศาสตร์ด้านการท่องเทีย่ วอาเซยี น พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan)

1.1 การเพ่ิมความเขม้ ข้นของการส่งเสริมและการท�ำ การตลาด

1.1.1 ยกระดับกรอบการดำ�เนินงานเกี่ยวกบั สถติ ดิ า้ นการท่องเทย่ี วอาเซียน

หนว่ ยงานผ้ดู ำ�เนนิ งาน คณะกรรมการด้านการสง่ เสรมิ ขดี ความสามารถในการแขง่ ขนั
ความเปน็ ไปไดใ้ นการด�ำ เนินงาน ด้านการทอ่ งเทย่ี วอาเซยี น (ASEAN Tourism Competitiveness Committee)
ข้อคดิ เหน็ สูง
ตัวอย่างของการดำ�เนินการ เช่น (ก) การประเมินผลการรวบรวมรูปแบบ การเดินทางใน
  ภมู ภิ าคอาเซยี นและการประเมนิ ผลค�ำ ถามทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั การทอ่ งเทย่ี วทค่ี าบเกย่ี วกบั ประเทศ
หลายประเทศในการดำ�เนินการเก่ียวกับข้อมูล (ข) การพัฒนาแม่แบบข้อมูลสถิติสำ�หรับ
ผลติ ภณั ฑใ์ หมท่ จี่ ะพฒั นาและน�ำ มา ท�ำ ตลาด (ค) ปรบั ปรงุ ใหข้ อ้ มลู สถติ กิ ารทอ่ งเทยี่ วอาเซยี น
ทนั สมยั และสอดคลอ้ งกบั ชดุ ขอ้ มลู ทเี่ กบ็ มา (ง) จดั การฝกึ อบรมการใชง้ านแมแ่ บบดา้ นขอ้ มลู
สถิติ (จ) ปรับปรุงให้ข้อมูลสถิติการท่องเท่ียวสำ�หรับการท่องเที่ยวในแหล่งธรรมชาติ การ
ท่องเที่ยวเรือสำ�ราญ การท่องเที่ยวเส้นทางมรดกทางวัฒนธรรม การท่องเท่ียวโดยชุมชน
และการท่องเทีย่ วเชงิ สขุ ภาพมคี วามทนั สมัย ตลอดจนการควบคมุ ดูแลระบบข้อมลู สถติ ดิ ว้ ย
(ฉ) รวบรวมและจดั เกบ็ ข้อมูลสถิติการลงทุน

แผนยทุ ธศาสตร์ดา้ นการท่องเทย่ี วอาเซียน พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan) 21

1.1.2 ขยายโครงการทำ�การตลาดจุดหมายปลายทางการทอ่ งเท่ยี วในภมู ิภาคอาเซยี น

หนว่ ยงานผดู้ �ำ เนินงาน คณะกรรมการดา้ นการสง่ เสริมขีดความสามารถในการแข่งขัน
ดา้ นการทอ่ งเทย่ี วอาเซยี น (ASEAN Tourism Competitiveness Committee)
ความเปน็ ไปได้ในการด�ำ เนนิ งาน สงู
ขอ้ คิดเห็น กลยทุ ธก์ ารตลาดการท่องเที่ยวอาเซยี น (ATMS) จะชว่ ยส่งเสริมการใช้เทคโนโลยสี ารสนเทศ
และการสอื่ สาร สอื่ สงั คมออนไลน์ และเวบ็ ไซต์ ตลอดจนยกระดบั ชอ่ งทางการประชาสมั พนั ธ์
บนเวบ็ ไซต์ GOASEAN

22 แผนยทุ ธศาสตรด์ า้ นการท่องเท่ียวอาเซียน พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan)

1.2 การเพม่ิ ความหลากหลายของสนิ คา้ ด้านการทอ่ งเที่ยว

1.2.1 ต่อยอดการพัฒนาสินค้าและการทำ�การตลาดท่ีดำ�เนินการอยู่ให้เสร็จลุล่วง ตลอดจนค้นหาและพัฒนา
สินคา้ และใชว้ ธิ ีการด้านการตลาดรูปแบบใหม่

หนว่ ยงานผู้ดำ�เนินงาน คณะกรรมการดา้ นการสง่ เสรมิ ขีดความสามารถในการแขง่ ขัน
ดา้ นการทอ่ งเทย่ี วอาเซยี น (ASEAN Tourism Competitiveness Committee)
ความเป็นไปได้ในการด�ำ เนนิ งาน สงู
ข้อคดิ เหน็

1.2.2 ส่งเสริมการพัฒนาจุดหมายปลายทางการท่องเท่ียวและเส้นทางระดับอนุภูมิภาคของอาเซียน
เพ่อื การพฒั นาการทอ่ งเทยี่ วอย่างมสี ่วนรว่ ม

หนว่ ยงานผู้ดำ�เนินงาน คณะกรรมการด้านการส่งเสรมิ ขีดความสามารถในการแขง่ ขัน
ด้านการทอ่ งเทย่ี วอาเซยี น (ASEAN Tourism Competitiveness Committee)
ความเป็นไปได้ในการด�ำ เนินงาน สูง
ขอ้ คดิ เหน็

แผนยุทธศาสตรด์ า้ นการท่องเทย่ี วอาเซียน พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan) 23

1.3 การดงึ ดดู การลงทนุ ดา้ นการท่องเท่ียว

1.3.1 จดั เตรยี มแผนการลงทนุ ดา้ นการทอ่ งเทย่ี วอาเซยี นซง่ึ ระบถุ งึ เสน้ ทางการลงทนุ ทจ่ี ะมกี ารกระตนุ้ การลงทนุ
ในดา้ นโครงสรา้ งพน้ื ฐานและสนิ คา้ เพอ่ื การทอ่ งเทย่ี วอยา่ งผสมผสานและเปน็ หนง่ึ เดยี ว

หน่วยงานผดู้ ำ�เนนิ งาน คณะกรรมการด้านการสง่ เสรมิ ขดี ความสามารถในการแข่งขัน
ดา้ นการทอ่ งเทย่ี วอาเซยี น (ASEAN Tourism Competitiveness Committee)
ความเป็นไปได้ในการด�ำ เนินงาน สงู
ข้อคิดเหน็

1.3.2 สง่ เสริมการให้บรกิ ารดา้ นการท่องเทยี่ วที่มคี วามเป็นเสรมี ากขึ้น

หนว่ ยงานผูด้ ำ�เนนิ งาน คณะกรรมการด้านการส่งเสรมิ ขดี ความสามารถในการแขง่ ขัน
ดา้ นการทอ่ งเทย่ี วอาเซยี น (ASEAN Tourism Competitiveness Committee)
ความเป็นไปไดใ้ นการดำ�เนินงาน สูง
ขอ้ คดิ เหน็

24 แผนยุทธศาสตร์ดา้ นการทอ่ งเทย่ี วอาเซียน พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan)

1.4 การเพิ่มศักยภาพและความสามารถและสมรรถภาพของทุนมนุษย์ด้านการท่องเที่ยว
(Tourism Human Capital)

1.4.1 ดำ�เนินการต่อเน่ืองเพื่อนำ�ข้อตกลงยอมรับร่วมในคุณสมบัติของบุคลากรวิชาชีพท่องเที่ยวแห่งอาเซียน
(MRA-TP) มาปฏบิ ตั ิ

1.4.1.1 สนบั สนนุ การปฏบิ ตั งิ านของส�ำ นกั เลขาธกิ ารอาเซยี นในการน�ำ เอาขอ้ ตกลงยอมรบั รว่ มในคณุ สมบตั ขิ องบคุ ลากร
วชิ าชพี ทอ่ งเทยี่ วแหง่ อาเซยี น (MRA-TP) มาปฏบิ ตั ิ ซงึ่ รวมถงึ การใชป้ ระโยชนแ์ ละการบ�ำ รงุ รกั ษาระบบลงทะเบยี น
บุคลากรวิชาชีพท่องเทีย่ วแห่งอาเซยี น (ASEAN Tourism Professionals Registration System)

หน่วยงานผู้ดำ�เนนิ งาน คณะกรรมการติดตามตรวจสอบบุคลากรวชิ าชพี ท่องเทยี่ วอาเซียน
(ASEAN Tourism Professional Monitoring Committee)
ความเปน็ ไปได้ในการด�ำ เนินงาน สงู
ขอ้ คดิ เหน็ ดูตามโครงสรา้ งของส�ำ นกั เลขาธิการระดบั ภมู ิภาคและแผนงานข้อตกลง
ยอมรบั รว่ ม

1.4.1.2 ขยายขอบเขตการดำ�เนินการของข้อตกลงยอมรับร่วมในคุณสมบัติของบุคลากรวิชาชีพท่องเที่ยวแห่งอาเซียน
(MRA-TP) ใหค้ รอบคลุมอาชีพดา้ นการท่องเทยี่ วและการบรกิ ารอ่ืนๆ ที่เก่ียวข้อง

หน่วยงานผู้ด�ำ เนินงาน สงู คณะกรรมการติดตามตรวจสอบบุคลากรวชิ าชีพท่องเท่ียวอาเซยี น
(ASEAN Tourism Professional Monitoring Committee)
ความเปน็ ไปไดใ้ นการดำ�เนนิ งาน
ขอ้ คดิ เห็น

แผนยทุ ธศาสตรด์ า้ นการท่องเทีย่ วอาเซียน พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan) 25

1.4.2 จดั เตรยี มและด�ำ เนนิ การตามแผนการพฒั นาทรพั ยากรมนษุ ยด์ า้ นการทอ่ งเทย่ี วอาเซยี นโดยประสานงาน
กับเครอื ข่ายการจดั การและพัฒนาบุคลากรอาเซียน (ATRM)

หนว่ ยงานผู้ด�ำ เนนิ งาน คณะกรรมการดา้ นการสง่ เสริมขดี ความสามารถในการแข่งขัน
ดา้ นการทอ่ งเทย่ี วอาเซยี น (ASEAN Tourism Competitiveness Committee)
ความเปน็ ไปไดใ้ นการดำ�เนนิ งาน สงู
ขอ้ คิดเห็น

26 แผนยุทธศาสตรด์ ้านการทอ่ งเท่ยี วอาเซียน พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan)

1.5 การบงั คบั ใชแ้ ละเพม่ิ เตมิ มาตรฐานดา้ นการทอ่ งเทยี่ วอาเซยี นส�ำ หรบั สง่ิ อ�ำ นวยความสะดวก
บรกิ ารและจดุ หมายปลายทาง

1.5.1 สง่ เสรมิ การรบั และบงั คบั ใชร้ ะบบการรบั รองมาตรฐานดา้ นการทอ่ งเทยี่ วอาเซยี นในนโยบายและการก�ำ กบั
ดแู ลตลอดจนในแผนการพฒั นาบุคลากรของรัฐสมาชกิ

หน่วยงานผู้ด�ำ เนินงาน คณะกรรมการดา้ นการส่งเสริมขดี ความสามารถในการแขง่ ขนั
ดา้ นการทอ่ งเทย่ี วอาเซยี น (ASEAN Tourism Competitiveness Committee)
ความเปน็ ไปได้ในการด�ำ เนนิ งาน สูง
ข้อคิดเหน็

1.5.2 ก�ำ หนดและบังคบั ใช้มาตรฐานด้านการท่องเท่ยี วอาเซียนใหม่ๆ

หน่วยงานผู้ด�ำ เนินงาน คณะกรรมการด้านการสง่ เสริมขดี ความสามารถในการแขง่ ขนั
ด้านการทอ่ งเทย่ี วอาเซยี น (ASEAN Tourism Competitiveness Committee)
ความเปน็ ไปได้ในการดำ�เนนิ งาน สงู
ข้อคดิ เห็น

แผนยทุ ธศาสตรด์ า้ นการท่องเที่ยวอาเซียน พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan) 27

1.5.3 พฒั นาแนวทางในการคมุ้ ครองนกั ทอ่ งเทย่ี วอาเซยี น (ASEAN Tourist Protection Guidelines)

หนว่ ยงานผดู้ ำ�เนินงาน คณะกรรมการด้านการส่งเสรมิ ขดี ความสามารถในการแข่งขนั
ดา้ นการทอ่ งเทย่ี วอาเซยี น (ASEAN Tourism Competitiveness Committee)
ความเป็นไปได้ในการดำ�เนินงาน สงู
ข้อคิดเหน็

28 แผนยุทธศาสตร์ดา้ นการทอ่ งเท่ยี วอาเซยี น พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan)

1.6 การส่งเสริมและขยายขอบเขตความเช่ือมโยงกันและโครงสร้างพ้ืนฐานในจุดหมายปลาย
ทางการท่องเที่ยว

1.6.1 ยกระดับความเช่ือมโยงของการคมนาคมทางอากาศโดยการส่งเสริมให้เกิดตลาดการบินร่วมอาเซียน
(ASAM)

หน่วยงานผ้ดู ำ�เนนิ งาน คณะกรรมการด้านการส่งเสรมิ ขดี ความสามารถในการแข่งขัน
ดา้ นการทอ่ งเทย่ี วอาเซยี น (ASEAN Tourism Competitiveness Committee)
ความเป็นไปได้ในการด�ำ เนนิ งาน สูง
ขอ้ คิดเหน็

1.6.2 ส่งเสริมการพัฒนาการท่องเที่ยวเรือสำ�ราญและการท่องเท่ียวแม่น้ํารวมถึงโครงสร้างพ้ืนฐานสำ�หรับ
เรือส�ำ ราญในพ้ืนทีท่ ะเลและแม่นํา้

หน่วยงานผู้ดำ�เนนิ งาน คณะกรรมการดา้ นการสง่ เสรมิ ขีดความสามารถในการแข่งขัน
ด้านการทอ่ งเทย่ี วอาเซยี น (ASEAN Tourism Competitiveness Committee)
ความเปน็ ไปได้ในการดำ�เนนิ งาน สงู
ขอ้ คิดเหน็ ร่วมมือกับภาคเอกชนและหน่วยงานของอาเซียนต่างๆ ในการส่งเสริมแนวพ้ืนท่ีหรือสินค้า
การทอ่ งเทย่ี วทางทะเลและแมน่ ้าํ (ตามทร่ี ะบุในรายงานสถานการณ์)

แผนยทุ ธศาสตรด์ า้ นการทอ่ งเท่ยี วอาเซียน พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan) 29

1.6.3 ปฏิบัติตามความตกลงว่าด้วยการยอมรับใบอนุญาตขับข่ีรถยนต์ในประเทศท่ีออกโดยประเทศในกลุ่ม
อาเซยี นเพอื่ สง่ เสรมิ การทอ่ งเทยี่ วโดยการขบั ขย่ี านพาหนะและการทอ่ งเทยี่ วทางบกขา้ มประเทศภายใน
ภูมภิ าค

หน่วยงานผดู้ �ำ เนินงาน คณะกรรมการดา้ นการส่งเสรมิ ขีดความสามารถในการแขง่ ขนั
ดา้ นการทอ่ งเทย่ี วอาเซยี น (ASEAN Tourism Competitiveness Committee)
ความเป็นไปได้ในการดำ�เนนิ งาน สงู
ข้อคดิ เห็น

1.6.4 ส่งเสรมิ การพฒั นาความเช่ือมโยงของถนนหนทางตามเสน้ ทางการท่องเทย่ี วหลกั

หน่วยงานผู้ด�ำ เนินงาน คณะกรรมการด้านการส่งเสริมขดี ความสามารถในการแข่งขัน
ด้านการทอ่ งเทย่ี วอาเซยี น (ASEAN Tourism Competitiveness Committee)
ความเปน็ ไปไดใ้ นการดำ�เนินงาน สูง
ข้อคดิ เห็น

30 แผนยทุ ธศาสตร์ด้านการท่องเที่ยวอาเซียน พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan)

1.7 การยกระดบั การอำ�นวยความสะดวกในการเดนิ ทาง

1.7.1 จัดเตรียมเอกสาร (White Paper) ว่าด้วยการปฏิบัติตามข้อกำ�หนดการอำ�นวยความสะดวกในการ
เดินทางภายในอาเซยี นและการเดนิ ทางระหว่างประเทศ (ตามข้อ 2 ความตกลงด้านการท่องเท่ียวแห่ง
อาเซยี น พ.ศ. 2545)

หนว่ ยงานผู้ด�ำ เนินงาน คณะกรรมการดา้ นการส่งเสริมขดี ความสามารถในการแขง่ ขัน
ด้านการทอ่ งเทย่ี วอาเซยี น (ASEAN Tourism Competitiveness Committee)
ความเปน็ ไปไดใ้ นการดำ�เนินงาน สูง
ข้อคดิ เหน็ มีการร่วมงานกับหน่วยงานหรือองค์กรที่เก่ียวข้อง เช่น ผู้บัญชาการสำ�นักงานตรวจคนเข้า
เมืองและหวั หน้าฝา่ ยกงสลุ กระทรวงการตา่ งประเทศของอาเซยี น (DGICM)

แผนยุทธศาสตรด์ า้ นการทอ่ งเทยี่ วอาเซยี น พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan) 31

ทิศทางยทุ ธศาสตร์ที่ 2:

การสง่ เสริมการท่องเท่ยี ว
อาเซียนทยี่ ่งั ยนื และเปิดโอกาส

ให้ทุกภาคสว่ นมสี ่วนร่วม

32 แผนยทุ ธศาสตรด์ า้ นการทอ่ งเท่ยี วอาเซียน พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan)

2.1 การยกระดับการมีส่วนร่วมของชุมชนท้องถ่ินและภาครัฐและเอกชนในห่วงโซ่คุณค่าของ
การทอ่ งเทย่ี ว (Tourism Value Chain)

2.1.1 พัฒนาและดำ�เนินงานตามยุทธศาสตร์การมีส่วนร่วมของชุมชนท้องถิ่นและภาคเอกชนในการพัฒนา
การทอ่ งเที่ยว

หน่วยงานผดู้ ำ�เนินงาน คณะกรรมการดา้ นการพัฒนาการท่องเท่ยี วอยา่ งยัง่ ยืนอาเซียน
(ASEAN Sustainable and Inclusive Tourism Development Committee)
ความเป็นไปไดใ้ นการด�ำ เนนิ งาน สูง

ข้อคดิ เห็น

แผนยทุ ธศาสตรด์ ้านการท่องเทีย่ วอาเซยี น พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan) 33

2.2 การสรา้ งความปลอดภยั และสง่ เสรมิ การรกั ษาความปลอดภยั ตลอดจนการใหค้ วามส�ำ คญั
เปน็ ล�ำ ดบั แรกในการคมุ้ ครองและบรหิ ารจดั การสถานทที่ อ่ งเทย่ี วมรดก (Heritage Sites)

2.2.1 รว่ มมอื กบั หนว่ ยงานและองคก์ รทเี่ กยี่ วขอ้ งในการสนบั สนนุ ดา้ นความปลอดภยั การรกั ษาความปลอดภยั
และการคุ้มครองจุดหมายปลายทางหลกั ของอาเซยี น

หน่วยงานผูด้ �ำ เนนิ งาน คณะกรรมการด้านการพฒั นาการท่องเทย่ี วอยา่ งยัง่ ยืนอาเซยี น
(ASEAN Sustainable and Inclusive Tourism Development Committee)
ความเป็นไปไดใ้ นการด�ำ เนินงาน สูง

ขอ้ คิดเหน็

2.2.2 ร่วมมือกับหน่วยงานและองค์กรท่ีเก่ียวข้องในการสนับสนุนการคุ้มครองและบริหารจัดการสถานที่
ทอ่ งเท่ียวมรดก

หนว่ ยงานผู้ดำ�เนินงาน คณะกรรมการดา้ นการพฒั นาการท่องเท่ียวอย่างยัง่ ยนื อาเซยี น
(ASEAN Sustainable and Inclusive Tourism Development Committee)
ความเป็นไปไดใ้ นการดำ�เนินงาน สงู

ขอ้ คิดเหน็

34 แผนยุทธศาสตรด์ า้ นการท่องเทีย่ วอาเซียน พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan)

2.3 การตอบสนองต่อการรักษาสิ่งแวดล้อมและการพัฒนาความสามารถในการรับมือกับ การ
เปล่ียนแปลงสภาพภูมิอากาศ (Climate Change)

2.3.1 ร่วมมือกับหน่วยงานและองค์กรท่ีเกี่ยวข้องเพื่อจัดการกับปัญหาสิ่งแวดล้อมและรับมือกับสภาวะการ
เปลย่ี นแปลงสภาพภูมอิ ากาศ

หน่วยงานผู้ด�ำ เนนิ งาน คณะกรรมการดา้ นการพัฒนาการท่องเท่ยี วอยา่ งยง่ั ยืนอาเซียน
(ASEAN Sustainable and Inclusive Tourism Development Committee)
ความเปน็ ไปไดใ้ นการดำ�เนินงาน สงู

ข้อคิดเหน็

2.3.2 จัดเตรียมคู่มือที่รวบรวมแนวทางการบรรเทา การปรับตัวและการรับมือกับปัญหาสิ่งแวดล้อมและ
การเปล่ียนแปลงสภาพภูมอิ ากาศ

หน่วยงานผูด้ �ำ เนินงาน คณะกรรมการด้านการพัฒนาการทอ่ งเท่ยี วอย่างยั่งยืนอาเซยี น
(ASEAN Sustainable and Inclusive Tourism Development Committee)
ความเป็นไปไดใ้ นการด�ำ เนนิ งาน สงู

ข้อคดิ เห็น

แผนยทุ ธศาสตร์ด้านการท่องเท่ียวอาเซียน พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan) 35

5 กรอบการควบคุมดแู ลและประเมนิ ผล

เป้าหมายของกรอบการควบคุมดูแลและประเมินผลได้แก่การรายงานความก้าวหน้าและผลงานของโครงการตาม
ยทุ ธศาสตร์ทไี่ ด้กำ�หนดไว้ โดยอา้ งองิ กบั เป้าหมายและวตั ถปุ ระสงค์ทก่ี ำ�หนดโดยใชต้ วั ชว้ี ัด ทม่ี คี วามชัดเจน กรอบการควบคมุ ดูแล
และประเมนิ ผลจะเปน็ เสมือนกลไกสำ�หรบั ประเทศสมาชกิ อาเซียนในการประเมนิ ประสิทธภิ าพและประสิทธผิ ลของการปฏิบัติงาน
ของตนในระยะเวลาดำ�เนินงานท่ีกำ�หนด ประโยชน์ท่ีสำ�คัญที่สุดของกรอบการควบคุมดูแลและประเมินผลได้แก่การเป็นเครื่องมือ
ท่ีเชือ่ มโยงระหวา่ งการปฏิบัติงานและโครงการต่างๆ กับเปา้ หมายทไ่ี ดก้ �ำ หนดเอาไวต้ ามแผนยุทธศาสตร์ การทอ่ งเที่ยวอาเซยี น
ในทางปฏิบตั แิ ผนการควบคมุ ดแู ลและประเมนิ ผลนั้นจะมกี ารปรบั เปลยี่ นอยตู่ ลอดเวลาในระหวา่ ง การด�ำ เนนิ งานจรงิ
ของโครงการตา่ งๆ กลา่ วคอื แผนการควบคมุ ดแู ลและประเมนิ ผลจะมกี ารปรบั เปลย่ี นใหท้ นั สมยั และรบั รองใหมใ่ นทกุ ๆ ปี อกี ทงั้ จะ
มกี ารควบคมุ ดแู ลอยา่ งตอ่ เนอื่ งตลอดระยะเวลา การด�ำ เนนิ งาน 10 ปขี องแผนยทุ ธศาสตรก์ ารทอ่ งเทย่ี วอาเซยี น พ.ศ. 2559 - 2568
เพ่ือเพ่ิมเติมและปรับเปล่ียนตัวช้ีวัด เปลี่ยนแปลงแนวทางและตารางการเก็บข้อมูล เพ่ิมเติมเคร่ืองมือการประเมินผลใหม่ๆ แก้ไข
แนวทางการดำ�เนนิ งาน และตอบสนองตอ่ โครงการหรือกิจกรรมใหมๆ่ ที่อาจเพมิ่ เตมิ เขา้ มา ในระหวา่ งการดำ�เนนิ งาน

36 แผนยุทธศาสตรด์ า้ นการทอ่ งเที่ยวอาเซยี น พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan)

แผนยุทธศาสตรด์ ้านการทอ่ งเท่ยี วอาเซียน พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan) ผลกระทบ การทอ่ งเทย่ี วจะเปน็ ตลาดที่ส�ำ คัญในการส่งเสรมิ ความเปน็ อยู่ทีด่ ี
เปา้ ประสงค์ ทงั้ ทางดา้ นสงั คมและเศรษฐกจิ ของประชาชนชาวอาเซียน
เปา้ หมาย
ภมู ิภาคอาเซยี นเป็นจดุ หมายปลายทางการท่องเทีย่ วท่ีมีคณุ ภาพที่มกี ารแขง่ ขนั สูงและสามารถให้ประสบการณ์
การท่องเท่ียวอาเซียนท่ีมีเอกลกั ษณแ์ ละมคี วามหลากหลาย ภายใตพ้ นั ธกจิ การพฒั นาการทอ่ งเทย่ี วอยา่ งมคี วามรับผดิ ชอบ มีความ

ยง่ั ยนื มสี ว่ นร่วมจากทุกภาคสว่ นและมีความสมดุล

จุดหมายปลาย การลงทุนด้าน จดุ หมายปลาย การเชือ่ มตอ่ ถงึ กัน การเคล่ือนย้าย การให้ความส�ำ คัญ สถานท่ที อ่ งเทย่ี ว
ทางการท่องเท่ยี ว การท่องเทย่ี วของ ทางการท่องเทยี่ ว และโครงสร้างพื้น ของนักทอ่ งเทยี่ ว แกค่ วามปลอดภัย มรดกทม่ี กี าร
ท่ีมีความหลากหลาย ภาครัฐและเอกชน คณุ ภาพท่ไี ดร้ บั ฐานในจดุ หมาย แบบไร้พรมแดน การมีสว่ นร่วมของ และการรักษา
และน่าดงึ ดดู ใจ ท่ีมีความเข้มแขง็ การพัฒนาและ ปลายทางการทอ่ ง ชุมชนทอ้ งถน่ิ ท่มี ี ความปลอดภัย บรหิ ารจัดการทด่ี ี
ได้รับการยอมรบั เท่ียวทไ่ี ดร้ บั การ ความเข้มแข็ง ของนกั ท่องเท่ยี ว
อย่างมาก
พัฒนาอยา่ งดี เป็นลำ�ดับต้น

การด�ำ เนินการ เพ่ิมความ เพมิ่ ความ ดึงดูด เพ่มิ ศักยภาพ บงั คบั ใช้และเพิ่ม ตอบสนองตอ่ ส่งเสรมิ และขยาย ยกระดบั ยกระดบั การ สร้างความเชื่อมัน่
และกิจกรรม เข้มข้น หลากหลาย การลงทุนด้าน และขีดความ เติมมาตรฐาน การรกั ษา ความเชื่อมโยง การอำ�นวย มีส่วนร่วมของ ดา้ นความปลอดภยั
การส่งเสรมิ ของสนิ ค้า การทอ่ งเท่ียว ดา้ นการทอ่ งเทีย่ ว สิ่งแวดล้อมและ ความสะดวกใน ชุมชนท้องถิน่ และการรกั ษา ความ
และการท�ำ การท่องเทีย่ ว สามารถ อาเซียนสำ�หรับ การพัฒนา ถึงกนั และ การเดนิ ทาง ตลอดจนภาครฐั ปลอดภยั ตลอดจน
การตลาด ของทรพั ยากร สิ่งอำ�นวยความ ความสามารถ โครงสรา้ งพ้ืนฐาน และเอกชน ใน การให้ความสำ�คญั กบั
สะดวก บรกิ าร ในการรบั มอื กับ หว่ งโซค่ ณุ คา่ ใน การรกั ษาและบรหิ าร
มนุษย์ ในจดุ หมาย ระดบั จุดหมาย จดั การสถานที่
ปลายทาง ปลายทางการ ท่องเที่ยวมรดก
และจดุ หมาย การเปลยี่ นแปลง การท่องเที่ยว
ปลายทาง สภาพภมู ิอากาศ ทอ่ งเทยี่ ว (Heritage Sites)

37

ภาคผนวก

38 แผนยทุ ธศาสตร์ด้านการทอ่ งเทย่ี วอาเซียน พ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Tourism Strategic Plan)