แปรงฟันด้วยกันไหมจ๊ะ

เร่ือง จนั ทรเ์ พ็ญ สนิ สอน
ภาพ ชาญศลิ ป์ กติ ติโชติพาณชิ ย์

ต๊กั แตนกดั กนิ ใบไมอ้ ยบู่ นต้นไม้
ตัก๊ แตนเคยแปรงฟนั ไหมจ๊ะ

๒

๓

๔

ต๊กุ แกตวัดลิ้นกินแมลงบนผนัง
ตุ๊กแกเคยแปรงฟนั ไหมจะ๊

๕

ลกู เจี๊ยบคุย้ ดินหากนิ แมลง
ลูกเจีย๊ บเคยแปรงฟันไหมจะ๊

๖

๗

๘

แมวน้อยดูดนมแม่แมวอร่อยจัง
แมวน้อยเคยแปรงฟนั ไหมจะ๊

๙

จระเขง้ บั อาหารแลว้ กลืนลงท้อง
จระเขเ้ คยแปรงฟันไหมจ๊ะ

๑๐

๑๑

๑๒

ควายดึงหญ้า มาเค้ียวช้าช้า
ควายเคยแปรงฟันไหมจ๊ะ

๑๓

ปลาฉลามงบั อาหารแลว้ กลนื ลงท้อง
ปลาฉลามเคยแปรงฟนั ไหมจ๊ะ

๑๔

๑๕

๑๖

นอ้ งตัวเลก็ เล็ก
เคยแปรงฟนั ไหมจะ๊

นอ้ งยงั ไม่มฟี นั
แต่แม่เชด็ ถูเหงอื กให้ทกุ ทกุ วนั

๑๗

หนูโตแล้ว แปรงฟนั เอง
แปรงทกุ เชา้ และก่อนนอน

๑๘

ให้แม่ตรวจดฟู นั ก่อน
“สะอาดแล้วจ้ะ”

๑๙

คยุ สรา้ งสขุ เพ่ือการอ่านสรา้ งสขุ

สถานการณ์การเกดิ ฟันผุในฟันน�้านมของเด็ก ๆ ยงั คงเพ่มิ ขึ้น โดยเฉพาะในเขตชนบท
เดก็ ๓ ขวบ ประมาณ ๗ ใน ๑๐ คน มฟี นั ผุในชอ่ งปาก โดยเฉลย่ี พบฟนั ผุอยา่ งน้อย ๔ ซี่ ใน
เดก็ ๑ คน บางพน้ื ท่ีพบร้อยละ ๑๐๐ และรอ้ ยละ ๙๐ ยังไมเ่ คยไดร้ บั การรักษา

หากปลอ่ ยให้เด็ก ๆ อยกู่ ับฟันผุต้ังแตป่ แี รก ๆ ขาดการดแู ลอนามยั ในช่องปาก ทา� ให้
คราบจุลินทรียส์ ะสมหนาตวั มาก เช้อื โรคก็จะอยู่ในปากเด็ก ๆ ไปอกี กว่า ๑๐ ปี จนกว่าจะมี
ฟนั แท้ข้ึนครบทดแทนทั้งปาก ซง่ึ โอกาสฟนั ผจุ ะมีมากขึ้นดว้ ย สง่ ผลท�าใหเ้ กดิ วงจรร้าย อาทิ
ปวดฟนั ก็ไมอ่ ยากแปรงฟัน ทา� ให้ไมอ่ ยากกินผักผลไม้ เป็นต้น งานวิจยั ทั้งของตา่ งประเทศและ
การศกึ ษาของประเทศไทยพบวา่ ฟนั ผุมคี วามสัมพนั ธก์ บั ความสูง ภาวะน้า� หนักน้อย แคระแกรน็
(Stunt) ของเด็ก และอาจสง่ ผลตอ่ ภาวะการเจริญเตบิ โตของสมองและร่างกายดว้ ย

ขอขอบคุณทกุ ความรว่ มมือในการสรา้ งสรรคห์ นงั สอื ชดุ ฟ ฟัน สนกุ จัง เพื่อจูงใจเด็ก ๆ
ส่กู ารเรียนร้แู ละปอ้ งกันฟนั ผอุ ยา่ งมีความสขุ

หวังว่า หนังสือชดุ นี้ จะเปน็ สอ่ื ท่ที รงพลงั มีประสทิ ธิภาพ และมีชีวติ ชวี า เป็นเครื่องมือ
ใหพ้ ่อแม่ ผ้แู วดลอ้ มเดก็ บคุ ลากรสาธารณสุข ครศู ูนย์พฒั นาเด็กเลก็ ฯลฯ จะได้สร้างความรู้
ความเขา้ ใจและเฝ้าระวงั ท�าใหเ้ ด็ก ๆ ของเรามสี ุขภาพชอ่ งปาก สขุ ภาพฟนั ดีอยา่ งถ้วนทวั่ ตอ่ ไป

สดุ ใจ พรหมเกิด
ผู้จัดการแผนงานสร้างเสริมวัฒนธรรมการอา่ น

ตรวจความสะอาดฟนั ของลูกนอ้ ย สังเกตปริมาณคราบ
ท่ตี ดิ มากบั หลอด
ดว้ ยอุปกรณ์เสริม “หลอดดูดน้�า”

น้อย = สะอาด

ตดั หลอดเฉียง ๆ ตดั หลอดใหม้ น ขูดเบา ๆ บริเวณคอฟัน มาก = ไมส่ ะอาด
ตามแนวขอบเหงือก

ปริมาณยาสีฟนั ทเี่ หมาะสมส�าหรบั ลกู น้อย

แปรงฟันใหล้ กู ต้ังแตซ่ ีแ่ รก ด้วยยาสีฟนั ผสมฟลูออไรด์ (1,000 ppm)

ฟันซแี่ รกถงึ นอ้ ยกวา่ ๓ ปี ๓ ปี ถงึ นอ้ ยกว่า ๖ ปี ๖ ปี ขนึ้ ไป
แตะขนแปรงพอเปียก เท่าความกวา้ งของแปรง เท่าความยาวของแปรง

เลสน่ สุขร้าง กิจกรรมแปรงฟัน แปรงฟัน สนกุ จัง

หลังจากอ่านหนังสือเร่อื ง แปรงฟนั ด้วยกันไหมจ๊ะ ให้เดก็ ๆ ฟังจบแล้ว คุณครูหรอื
ผปู้ กครองชวนเด็ก ๆ ท�ากจิ กรรมที่เกยี่ วขอ้ งกบั การแปรงฟันไดห้ ลากหลาย เชน่

ใหเ้ ด็ก ๆ บอกชอื่ สัตว์ท่ีมฟี ันและไมม่ ฟี ัน บอกขนาดฟนั ใหญ่ ฟนั เลก็ ของสัตว์
แตล่ ะชนดิ และกินอาหารประเภทไหน

ใหจ้ ับคูภ่ าพสตั วท์ ี่มฟี ันและอาหารที่สตั ว์ชอบกนิ
ชวนเดก็ ๆ พูดคุยเกย่ี วกบั สาเหตุของฟนั ผวุ า่ เกิดจากอะไรบา้ ง
กจิ กรรมหนูน้อยนักแปรงฟนั ใหเ้ ดก็ ๆ ไดม้ ีโอกาสแสดงท่าทางแปรงฟันให้
ถูกวธิ ี โดยทดลองทา� ท่าแปรงฟันให้ตุก๊ ตา คุณครหู รือผปู้ กครองคอยแนะน�า เพ่อื น ๆ คอยชม
และผลัดกนั ออกมาแสดงเปน็ หนูน้อยนกั แปรงฟัน
กิจกรรมคุณหมอใจดี เพื่อให้เด็ก ๆ รสู้ กึ คุ้นเคยและไมก่ ลัวทันตแพทย์
กจิ กรรมนจี้ ะส่งเสรมิ ให้เด็ก ๆ เห็นความสำคญั ของสุขภาพในชอ่ งปาก โดยใหเ้ ด็กแต่ละคนหรือ
พ่นี อ้ งในครอบครวั ไดผ้ ลดั กนั แสดงบทบาทเปน็ คณุ หมอใจดีมหี น้าทีต่ รวจฟนั ของเด็ก ๆ เม่ือเพ่ือน
หรือพ่ีน้องในครอบครวั อา้ ปากกว้าง คุณหมอใจดจี ะทา� หน้าทส่ี งั เกตฟนั ของเพือ่ น โดยคณุ ครหู รือ
ผู้ปกครองเป็นทีป่ รึกษา ใหเ้ ด็กได้มีโอกาสสังเกตฟนั ที่มีสขุ ภาพหลากหลายในชอ่ งปาก

๒๒

กจิ กรรมแปรงฟันกนั นะจ๊ะ

๑. สรา้ งสรรค์เพลง : คณุ ครูใชค้ า� จากเน้ือเรื่องในหนงั สอื มาเรียบเรียงและใสท่ �านองท่ี
คุณครถู นดั แล้วชวนเดก็ ๆ คดิ ทา่ ทางประกอบ ก่อนจะสาธติ การแปรงฟนั ให้ถูกวิธี

ฟนั ของเด็กเด็ก ซเี่ ลก็ เลก็ สขี าวขาว
เมอื่ เดก็ ยิ้ม มีฟนั สวยอยู่เตม็ ปาก
มฟี นั บน มฟี ันลา่ ง ฟนั กราม ๒ ขา้ ง
ฟันตดั ฟนั บด ฟันเคีย้ ว
ฟนั เล็กนดิ เดยี ว ท�างานเกง่ มาก

แปรงฟันและแปรงลน้ิ ฝกึ แปรงให้ชิน ฟนั ล้ินสะอาด
คนเก่งขยนั แปรงฟนั แปรงทกุ ทกุ วัน ดีมากดีมาก

๒. สร้างสรรคภ์ าพ ๒.๒ คุณครสู าธิตการแปรงฟนั ใหถ้ กู วธิ ี
วิธที ำ ๒.๓ คณุ ครสู าธิตการแปรงฟันและ
๒.๑ คุณครวู าดภาพหน้าคนยิงฟนั แปรงลนิ้
และแลบลิน้ ลงบนกระดาษขนาดพอเหมาะ

๒๓

จนั ทรเ์ พญ็ สนิ สอน

หรือแม่อว๋ นของเดก็ ๆ เป็นผูก้ อ่ ต้งั บา้ นเรียนพระคุณ ตา� บลนอกเมือง อ�าเภอเมือง จังหวดั สรุ ินทร์
เพ่อื ดูแลเด็ก ๆ ในชุมชน ดว้ ยความเชื่อม่ันวา่ หนังสอื ภาพเป็นเครื่องมอื นา� ไปส่กู ารเปลี่ยนแปลงเดก็ ๆ

ทา� ให้เด็ก ๆ ไดเ้ รียนร้เู ร่ืองราวรอบตัวอย่างมีความสขุ จากการท่ีผู้ใหญอ่ า่ นหนงั สอื ให้เดก็ ฟัง
หนังสอื ภาพ ชุด ฟ ฟนั สนกุ จัง ได้รับแรงบนั ดาลใจจาก ทันตแพทยห์ ญงิ จินดา พรหมทา
ผู้ท�างานหนักเพ่ือสรา้ งความเข้าใจว่า สุขภาพฟนั ของเดก็ เปน็ เรื่องสา� คญั ท่ีผู้ใหญ่ต้องชว่ ยดูแลอย่างใกล้ชดิ

ในพฤตกิ รรมชีวิตประจา� วนั การดูแลตนเองเบื้องต้นจะทา� ไดด้ ีถา้ มีหนังสอื ภาพแสนสนกุ

ชาญศิลป์ กติ ติโชตพิ าณชิ ย์

นกั วาดภาพประกอบและนกั แต่งนทิ าน-หนงั สอื ส�าหรับเดก็
เป็นคนแมก่ ลอง จังหวดั สมทุ รสงคราม
รา�่ เรียนทางด้านนเิ ทศศิลป์และศิลปศึกษาตามล�าดบั
รักการวาดภาพมาต้งั แตย่ ังเด็ก ชอบวาดภาพไว้ในหนังสอื เรียน
ชอบแวะเวยี นแผงหนงั สอื ใกล้ ๆ บา้ น รักหนังสือสวยงามทกุ แขนง
โตขึ้นมาจงึ รว่ มเป็นสว่ นหนึ่งในการสร้างสรรค์หนงั สอื ดีและสวยงามให้กบั เดก็ ๆ
แผนงานสร้างเสริมวัฒนธรรมการอา่ น บริหารงานโดย “มลู นธิ สิ ร้างเสริมวัฒนธรรมการอา่ น” ได้รบั การสนับสนนุ จากสา� นักงานกองทุน
สนับสนนุ การสรา้ งเสริมสุขภาพ (สสส.) ดา� เนนิ งานด้านประสานกลไก นโยบาย และปัจจยั ขยายผลจากทั้งภาครัฐ ภาคประชาสังคม และ
ภาคเอกชน ใหเ้ อื้อตอ่ การขับเคลื่อนการสรา้ งเสริมพฤตกิ รรมและวฒั นธรรมการอ่านใหเ้ ข้าถงึ เดก็ เยาวชน และครอบครัว โดยเฉพาะกลมุ่ ที่
ขาดโอกาสในการเขา้ ถงึ หนงั สอื และกลุ่มท่มี คี วามต้องการพเิ ศษ

แปรงฟันด้วยกันไหมจะ๊

เรื่อง จันทร์เพ็ญ สนิ สอน ภาพ ชาญศลิ ป์ กิตติโชติพาณิชย์ บรรณาธิการ ระพีพรรณ พัฒนาเวช สุดใจ พรหมเกดิ
กองบรรณาธกิ าร หทัยรัตน์ พันตาวงษ์ นันทพร ณ พัทลุง นติ ยา หอมหวาน จิระนันท์ วงษ์มั่น ปนัดดา สังฆทพิ ย์ ตัรมีซี อาหามะ
นศิ ารัตน์ อา� นาจอนันต์ สธุ าทพิ ย์ สรวยลา้� ออกแบบและจดั หนา้ น�า้ ฝน ประสานงานการผลิต สริ ิวลั ย์ เรืองสรุ ัตน์
พมิ พค์ ร้ังท่ี ๑ : ตลุ าคม ๒๕๖๑ จา� นวน ๑,๐๐๐ เล่ม
จดั พิมพแ์ ละเผยแพร่โดย แผนงานสร้างเสริมวัฒนธรรมการอ่าน ได้รบั การสนบั สนนุ จาก ส�านกั งานกองทุนสนับสนนุ การสรา้ งเสริมสุขภาพ (สสส.)
รว่ มสนับสนนุ การขบั เคลือ่ นนโยบาย โครงการ และกิจกรรมสร้างเสริมวฒั นธรรมการอ่านเพ่อื สรา้ งสงั คมสุขภาวะได้ที่
๔๒๔ หมบู่ ้านเงาไม้ ซอยจรัญสนทิ วงศ์ ๖๗ แยก ๓ ถนนจรัญสนทิ วงศ์ แขวงบางพลัด เขตบางพลัด กรุงเทพฯ ๑๐๗๐๐
โทรศัพท์ : ๐ ๒๔๒๔ ๔๖๑๖ โทรสาร : ๐ ๒๘๘๑ ๑๘๗๗ Email : [email protected] Website : www.happyreading.in.th
www.facebook.com/วัฒนธรรมการอา่ น Happyreading www.facebook.com/สร้างเสริม วฒั นธรรมการอ่าน
พิมพท์ ่ี : บริษัท แปลน พร้ินทต์ งิ้ จา� กดั โทรศัพท์ : ๐ ๒๒๗๗ ๒๒๒๒