วิชา การใช้พลังงานไฟฟ้าในชีวิตประจำวัน 3 พว32023 ม.ปลาย

144

ลําดับ ภาพ แหลงท่มี าของขอมูล

9%8C_(%E0%B9%84%E0%B8%9F%E0%B8%9F%E0
%B9%89%E0%B8%B2)

18 ภาพตัวอยา งการตอ ระบบไฟฟาภายในบา น http://www.siambe.com/index.php?lay=show&ac=a
rticle&Id=539549118

หนวยการเรยี นรทู ่ี 4 การใชและการประหยดั พลงั งานไฟฟา

1 ภาพกลยุทธการประหยัดพลังงาน 3 อ. เอกสารประกอบโครงการฉลากประหยัดไฟเบอร 5

การไฟฟาฝายผลติ แหงประเทศไทย

2 ภาพอปุ กรณไฟฟาท่ตี ดิ ฉลากประสทิ ธิภาพสงู เอกสารประกอบโครงการฉลากประหยดั ไฟเบอร 5

การไฟฟาฝายผลิตแหงประเทศไทย

3 ภาพฉลากเบอร 5 ของแท เอกสารประกอบโครงการฉลากประหยดั ไฟเบอร 5

การไฟฟา ฝา ยผลติ แหง ประเทศไทย

4 ภาพฉลากเบอร 5 ของปลอม เอกสารประกอบโครงการฉลากประหยดั ไฟเบอร 5

การไฟฟาฝา ยผลติ แหง ประเทศไทย

5 ภาพสว นประกอบตางๆ ของเครอ่ื งทํานํา้ อุน http://www.eppo.go.th/encon/ebook/ep-51/home-
ไฟฟา utilities.pdf

6 ภาพสวนประกอบหลกั ของกระติกนํา้ รอ น http://www.eppo.go.th/encon/ebook/ep-51/home-
ไฟฟา utilities.pdf

7 ภาพสว นประกอบหลกั ของพัดลม http://www.eppo.go.th/encon/ebook/ep-51/home-

utilities.pdf

8 ภาพการสง สญั ญาณโทรทัศนมายงั เครอ่ื งรับ http://www.eppo.go.th/encon/ebook/ep-51/home-

โทรทัศน utilities.pdf

9 ภาพการวดั เสน ทแยงมมุ ของโทรทศั น http://suwanneee.blogspot.com/

10 ภาพเตารีดไฟฟาแตล ะชนิด (ซาย) http://checkprice.net/price_list/DEFHkm6N90w.html

11 ภาพเตารีดไฟฟา แตล ะชนิด (กลาง) http://checkprice.net/price_list/AeEkMNPrsTz.html

12 ภาพเตารีดไฟฟา แตล ะชนิด (ขวา) http://www.plazathai.com/show-700803.html

13 ภาพตูเ ยน็ http://topicstock.pantip.com/home/topicstock/200

9/12/R8643243/R8643243.html

14 ภาพหลอดไส http://futuretechled.blogspot.com/

15 ภาพหลอดฟลูออเรสเซนต http://yusabuy.com/2015/02/25/%E0%B8%81%E0

%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%A5%E

0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%81%E0%B8%8B%

ลําดบั ภาพ 145

16 ภาพหลอดคอมแพคฟลูออเรสเซนต แหลงทีม่ าของขอมลู
17 ภาพหลอด LED
E0%B8%B7%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%AB
%E0%B8%A5%E0%B8%AD%E0%B8%94%E0%B9%8
4%E0%B8%9F/
http://futuretechled.blogspot.com/
http://futuretechled.blogspot.com/

146

เฉลยแบบทดสอบกอ นเรียน

1. ค. มอเตอรไ ฟฟา
2. ก. ถา นหนิ
3. ง. กาซธรรมชาติ
4. ง. เมยี นมาร
5. ก. ลาว
6. ง. เลอื กใชเชอ้ื เพลิงเพียงชนดิ เดียวในการผลิตไฟฟา
7. ค. 14.00 – 15.00 น.
8. ก. โรงไฟฟาถา นหนิ
9. ง. คณะกรรมการกาํ กับกิจการพลงั งาน (กกพ.)
10. ข. การไฟฟา สว นภมู ภิ าค (กฟภ.)
11. ข. น้ํามันดีเซล และนาํ้ มนั เตา
12. ง. อนิ โดนีเซีย
13. ข. โรงไฟฟา พลงั งานนวิ เคลยี ร
14. ข. กังหันนา้ํ และเครอ่ื งกาํ เนิดไฟฟา
15. ง. สามารถใชไดใ นพนื้ ทท่ี มี่ กี ระแสลมพดั สม่าํ เสมอ
16. ง. ถกู ทุกขอ
17. ค. โรงไฟฟาพลังงานนวิ เคลียร
18. ข. กาซซัลเฟอรไ ดออกไซด
19. ง. โรงไฟฟา พลงั ความรอนรว ม ชนดิ combined cycle ขนาดกาํ ลงั ผลติ 1,000 เมกะวตั ต
20. ง. รายงานเกย่ี วกบั การศึกษามาตรการปองกนั และแกไ ขผลกระทบตอ คณุ ภาพสงิ่ แวดลอ ม

และความปลอดภยั (ESA)
21. ค. สายไฟ สายนวิ ทรลั สายดนิ
22. ค. แบบขนาน
23. ง. การปอ งกันไมใ หไดรบั อันตรายจากกระแสไฟฟา

147

24. ข.

25. ง. 220 โวลต
26. ง. เคร่อื งตดั ไฟรวั่
27. ก. ฟวส
28. ข. 10 แอมแปร
29. ค. หลักดิน
30. ก. การทําใหวงจรปด มกี ระแสไฟฟาไหล
31. ก. เคร่อื งทาํ น้าํ อุนไฟฟา
32. ค. 74.00 หนวย
33. ง. 280.52 บาท
34. ก. คา ไฟฟาฐาน
35. ค. คา ไฟฟาทีส่ ะทอ นการเปลีย่ นแปลงของคา ใชจายท่อี ยูนอกเหนอื การควบคมุ
36. ค. 3 หนว ย
37. ข. เปดสวิตชไฟและเครอ่ื งใชไ ฟฟา เม่อื เลกิ ใชง าน
38. ง. อุปกรณ อาคาร อุปนิสยั
39. ข. ปด – ปรับ – ปลด – เปลี่ยน
40. ก. ถา ยิ่งใชไฟฟา มากขึน้ คาไฟฟา จะยิง่ สงู ขึน้

148

เฉลยแบบทดสอบหลงั เรยี น

1. ง. กา ซธรรมชาติ
2. ก. ถา นหนิ
3. ข. ปด – ปรับ – ปลด – เปลย่ี น
4. ก. ลาว
5. ง. เมียนมาร
6. ง. อุปกรณ อาคาร และอุปนสิ ยั
7. ค. 12.00 – 15.00 น.
8. ง. เลือกใชเ ชือ้ เพลิงเพยี งชนดิ เดียวในการผลิตไฟฟา
9. ก. ถายิ่งใชไฟฟามากข้ึน คาไฟฟาจะยงิ่ สูงข้นึ
10. ก. โรงไฟฟาถา นหนิ
11. ค. มอเตอรไฟฟา
12. ง. คณะกรรมการกาํ กับกิจการพลังงาน (กกพ.)
13. ค. สายไฟ สายนิวทรัล สายดิน
14. ข. โรงไฟฟาพลงั งานนวิ เคลยี ร
15. ข. กงั หันนํ้าและเครอื่ งกําเนิดไฟฟา
16. ง. สามารถใชไ ดใ นพืน้ ทที่ ่มี ีกระแสลมพัดสมํา่ เสมอ
17. ง. ถกู ทกุ ขอ
18. ข. กา ซซลั เฟอรไ ดออกไซด
19. ค. โรงไฟฟาพลงั งานนิวเคลียร
20. ง. โรงไฟฟา พลังความรอนรว ม ชนดิ combined cycle ขนาดกาํ ลงั ผลิต 1,000 เมกะวตั ต
21. ข. การไฟฟา สว นภูมิภาค (กฟภ.)
22. ค. แบบขนาน
23. ค. 74.00 หนวย
24. ง. 280.52 บาท
25. ง. อินโดนีเซีย

149

26. ง. การปองกนั ไมใหไดรับอันตรายจากกระแสไฟฟา
27. ข. คาไฟฟา ฐาน
28. ง. 220 โวลต
29. ก. ฟวส
30. ข. เครื่องทาํ นํา้ อุนไฟฟา
31. ก. การทําใหวงจรปด มกี ระแสไฟฟาไหล
32. ข.

33. ง. เครอื่ งตัดไฟร่วั
34. ข. 10 แอมแปร
35. ค. หลกั ดนิ
36. ง. รายงานเก่ียวกับการศึกษามาตรการปองกันและแกไขผลกระทบตอคุณภาพสิ่งแวดลอม

และความปลอดภยั (ESA)
37. ค. คา ไฟฟาทสี่ ะทอนการเปล่ยี นแปลงของคา ใชจายที่อยนู อกเหนือการควบคุม
38. ค. 3 หนวย
39. ข. เปดสวติ ชไ ฟและเคร่อื งใชไฟฟา เม่อื เลกิ ใชงาน
40. ข. นา้ํ มันดเี ซล และน้าํ มนั เตา

150

เฉลย/แนวตอบกิจกรรมทา ยเรื่อง

หนว ยการเรยี นรูท ่ี 1
พลังงานไฟฟา

กิจกรรมทา ยเร่อื งท่ี 1 การกาํ เนิดของไฟฟา

กิจกรรมท่ี 1.1 จบั คูรปู ภาพและประเภทของแหลงกาํ เนิดไฟฟา

1) จ
2) ค
3) ข
4) ก
5) ง

กิจกรรมทายเรอื่ งท่ี 2 สถานการณพ ลังงานไฟฟา ของประเทศไทย ประเทศในกลมุ อาเซยี นและโลก

กิจกรรมที่ 2.1 ชมวีดิทัศน เร่ือง “ทําไมคาไฟฟาแพง” และเรื่อง “ไฟฟาซื้อหรือสราง”
ประกอบการเรยี น เรื่อง สถานการณพลังงานไฟฟาของประเทศไทย แลว ตอบคําถามตอ ไปนี้

1) สัดสวนการใชเช้ือเพลิงประเภทตางๆ ในการผลิตพลังงานไฟฟาในประเทศไทยของป พ.ศ.
2558 เปน ดังนี้

กาชธรรมชาติ รอ ยละ 69.19
ถา นหินนําเขาและลกิ ไนต รอ ยละ 18.96
พลังงานหมุนเวียน รอยละ 11.02 ซึ่งแบงเปนพลังงานหมุนเวียนจากพลังน้ํา
ภายในประเทศ การรบั ซื้อไฟฟา ท่ผี ลิตมาจากพลงั นาํ้ จากประเทศลาว และพลงั งานหมนุ เวียนอืน่ ๆ
นาํ้ มนั เตาและนํ้ามนั ดีเซล รอ ยละ 0.75
2) ปจ จุบันสดั สว นการใชเช้ือเพลิงในการผลิตไฟฟาของประเทศไทยไมเหมาะสม เน่ืองจากมีการ
พึ่งพากาซธรรมชาติมากเกนิ ไป ซ่ึงกาซธรรมชาตทิ นี่ ํามาใชม าจาก 2 สว น คอื
สว นท่ี 1 อาวไทย ซึง่ คาดวาจะหมดภายใน 5.7 ป
สวนที่ 2 จากประเทศพมา ซ่ึงขณะน้ีกําลังมีการขยายตัวทางเศรษฐกิจคอนขางสูง
ทาํ ใหม ีความตอ งการแหลง พลงั งานไปพฒั นาประเทศของตนเองเพม่ิ มากขึน้

151

หากยงั มีการพึ่งพากา ซธรรมชาตใิ นสดั สวนทีส่ ูงตอ ไป อาจไมมกี าซธรรมชาติเพียงพอตอ
ความตองการในอนาคต

การวางแผนการเลือกใชเช้ือเพลิง เราตองวางแผนการเลือกใชเชื้อเพลิงโดยการ
กระจายสัดสวนเช้อื เพลงิ ใหสมดลุ โดยตองพ่ึงพาเชื้อเพลิงจากประเภทศตางๆในสัดสวนที่เทากัน
และเหมาะสม เชน เพิ่มสัดสวนการใชถานหิน แสวงหาแหลงพลังงานทดแทนอ่ืนๆ ทั้งพลังงาน
หมนุ เวยี นและพลงั งานนิวเคลียร รวมถึงแผนซือ้ ไฟฟา จากประเทศในภูมภิ าคดวย

3) ปจจัยที่ตองคํานึงถึงในการจัดทําแผนพัฒนากําลังการผลิตไฟฟาของประเทศไทย จัดทําโดย
การหาคาพยากรณความตองการไฟฟาของประเทศ ซ่งึ ไดมาจากการพจิ ารณาแนวโนม การขยายตัว
ทางเศรษฐกิจระยะยาว อตั ราการเพม่ิ ของประชากร เพ่ือนํามาจัดทําแผนการกอสรางโรงไฟฟาให
เพียงพอในอนาคต โดยพิจารณาจากกรอบ ตอไปน้ี

- ความม่ันคงทางพลังงาน (Security) ตองจัดหาไฟฟาใหเพียงพอตอความตองการใช
ไฟฟา และใชเช้ือเพลิงหลากหลาย รวมท้ังมีความเหมาะสมเพ่ือลดความเส่ียงจากการพึ่งพา
เชอ้ื เพลิงชนิดใดชนิดหนง่ึ มากเกินไป

- เศรษฐกิจ (Economy) ตองคํานึงถึงตนทุนการผลิตไฟฟาท่ีเหมาะสม และคํานึงถึงการ
ใชไฟฟา อยา งมีประสทิ ธิภาพในภาคเศรษฐกิจตางๆ

- ส่ิงแวดลอม (Ecology) ตองลดผลกระทบทเี่ กดิ ขึน้ กับส่งิ แวดลอมและชุมชน โดยเฉพาะ
เปาหมายในการปลดปลอยกา ซคารบอนไดออกไซดตอหนวยการผลิตไฟฟา

กิจกรรมที่ 2.2 ชมวีดีทัศน เร่ือง “ขุมพลังอาเซียน” ประกอบการเรียนรูเร่ือง สถานการณไฟฟา
ของประเทศในกลมุ อาเซยี น พรอมทง้ั ตอบคาํ ถามในประเดน็ ตอไปน้ี

1) สดั สวนเชอื้ เพลงิ ในการผลติ ไฟฟา ของประเทศในอาเซยี น

ประเทศ กา ซธรรมชาติ ถา นหิน พลงั น้ํา น้ํามัน ความรอ นใตพ ิภพ อ่นื ๆ
อินโดนีเซีย
(รอยละ) (รอยละ) (รอ ยละ) (รอ ยละ) (รอยละ) (รอยละ)

19.8 49.2 7.0 22.5 1.4 0.1

มาเลเซยี 43.2 39.2 6.8 9.0 - 1.9

บรูไน 99.1 - - 0.9 - -

เวียดนาม 35.0 20.9 38.5 5.1 - 0.1

ไทย 70.4 21.4 3.2 2.3 - 2.7

152

เมียนมาร 22.3 6.3 71.2 - - 0.2
ฟล ปิ ปนส 28.9 48.3 13.8 8.6 - 0.4
ลาว -
กัมพูชา - 6.2 90.7 3.1 13.1 1.6
สิงคโปร - 2.5 34.4 48.4 - 2.5
75.4 - - 22.1

2) ปจจัยสาํ คญั ทที่ ําใหประเทศในอาเซยี นมีสัดสว นการใชเชอื้ เพลิงผลิตไฟฟาที่แตกตางกันมาจาก
ความหลากหลายของทรพั ยากรแตละประเทศ นโยบายและเปาหมายทางดานพลังงานไฟฟา

กิจกรรมที่ 2.3 บอกแนวโนมของการใชเช้ือเพลงิ ในการผลิตพลงั งานไฟฟาของโลก
ในหลายประเทศไดมีนโยบายเร่ืองสิ่งแวดลอมและมีการกระตุนใหเปลี่ยนไปใช

เชื้อเพลิงสะอาด ซึ่งเปน ปจจัยหนึ่งทที่ ําใหสัดสวนผลิตไฟฟาจากเชื้อเพลิงฟอสซิลทั่วโลกเร่ิมลดลง
สงผลใหมีการใชเชื้อเพลิงหมุนเวียนมากข้ึน และไดพิจารณาถึง การนําพลังงานนิวเคลียรมาใช
มากขน้ึ

กิจกรรมทายเรอ่ื งท่ี 3 หนวยงานที่เกีย่ วขอ งดานพลงั งานไฟฟา ในประเทศไทย

กิจกรรมท่ี 3.1 เลอื กตัวอักษรท่ีเปน หนวยงานทเี่ กี่ยวขอ งดานพลังงานไฟฟา ไปเตมิ ลงในชอ งวา ง
ท่เี ปนภารกจิ ของหนว ยงานท่เี กี่ยวของดานพลังงานไฟฟาดานลา งใหถูกตอง
1) ง 6) ก และ ง
2) ค 7) ค
3) ข 8) ก
4) ข 9). ข
5) ค 10) ง

153

หนวยการเรียนรูท่ี 2

การผลติ ไฟฟา

กจิ กรรมทา ยเรอื่ งท่ี 1 เชื้อเพลิงและพลงั งานท่ีใชใ นการผลิตไฟฟา

กิจกรรมท่ี 1.1 อธบิ ายกระบวนการผลติ ไฟฟาจากเช้อื เพลงิ แตล ะประเภทดงั นี้

1) กระบวนการผลติ ไฟฟาจากถานหนิ การผลิตไฟฟาดวยถานหิน เริ่มจากการขนสงถานหินจาก
ลานกองถานหนิ ไปยังยุง ถาน จากนั้นถา นหนิ จะถกู ลาํ เลียงไปยังเครื่องบด เพ่ือบดถานหินใหเปนผง
ละเอียดกอนที่จะถูกพนเขาไปเผายังหมอไอน้ํา เม่ือถานหินเกิดการเผาไหมก็จะถายเทความรอน
ใหแกน า้ํ ทาํ ใหน ้ํารอ นขนึ้ จนเกิดไอนํา้ จะมีความดันสูงสามารถขับใบพัดกังหันไอน้ําทําใหกังหันไอ
นํ้าหมุนโดยแกนของกังหันไอนํ้าเชื่อมตอกับเครื่องกําเนิดไฟฟาจึงทําใหเคร่ืองกําเนิดไฟฟา
ทํางาน สามารถผลติ กระแสไฟฟา ออกมาได

2) กระบวนการผลติ ไฟฟา จากน้าํ มนั มี 2 แบบ ดงั น้ี
(1) การผลติ ไฟฟาจากนาํ้ มนั เตา ใชน้ํามนั เตาเปนเช้ือเพลงิ ใหความรอนไปตมน้ํา เพ่ือผลิตไอน้ํา

ไปหมุนกังหันไอน้ําทีต่ อ อยูกับเคร่ืองกําเนดิ ไฟฟา
(2) การผลิตไฟฟาจากนํ้ามันดีเซล มีหลักการทํางานเหมือนกับเคร่ืองยนตในรถยนตทั่วไป

ซึ่งจะอาศัยหลักการสันดาปของน้ํามันดีเซลที่ถูกฉีดเขาไปในกระบอกสูบของเครื่องยนตท่ีถูกอัด
อากาศจนมีอณุ หภูมิสูง และเกิดระเบิดดันใหลูกสูบเคล่อื นทีล่ งไปหมุนเพลาขอ เหว่ยี งซึ่งตอกับเพลา
ของเคร่ืองยนต ทําใหเพลาของเครื่องยนตหมุน และทําใหเครื่องกําเนิดไฟฟาซึ่งตอกับเพลาของ
เครอื่ งยนตหมนุ ตามไปดว ย จึงเกิดการผลิตไฟฟา ออกมา
3) กระบวนการผลิตไฟฟาจากกาซธรรมชาติ เริ่มตนดวยกระบวนการเผาไหมกาซธรรมชาติ
ในหองสันดาปของกังหันกาซที่มีความรอนสูงมาก เพ่ือใหไดกาซรอนมาขับกังหัน ซ่ึงจะไปหมุน
เคร่ืองกําเนิดไฟฟา จากนั้นจะนํากาซรอนสวนท่ีเหลือไปผลิตไอนํ้าสําหรับใชขับเคร่ืองกําเนิดไฟฟา
แบบกังหันไอนํ้า สําหรับไอน้ําสวนที่เหลือจะมีแรงดันตํ่าก็จะผานเขาสูกระบวนการลดอุณหภูมิ
เพือ่ ใหไ อนํา้ ควบแนน เปนนา้ํ และนาํ กลับมาปอ นเขา ระบบผลิตใหมอยา งตอ เนอื่ ง

154

กิจกรรมท่ี 1.2 นําขอ มูลทีก่ ําหนดใหใ นตารางตอบประเดน็ คาถามขอ 1) และ 2)

1) พื้นท่ี 1 เหมาะสมท่ีจะสรางโรงไฟฟากังหันลม เนื่องจาก เปนความเร็วลมในระดับที่สามารถ
ผลิตไฟฟาไดกําลังสูงสุด คืออยูในชวง 12-15 เมตรตอวินาที และมีลมพัดอยางสม่ําเสมอ ซึ่งเปน
ปจ จัยสาํ คัญในการผลติ ไฟฟา จากกงั หนั ลม
2) พื้นท่ี 4 เหมาะสมท่ีจะสรางโรงไฟฟาชีวมวล เนื่องจากมีศักยภาพของเช้ือเพลิงชีวมวล
คือ แกลบ ทีไ่ ดจ ากการทาํ นา
กิจกรรมที่ 1.3 วิเคราะหศกั ยภาพพลงั งานทดแทนในชมุ ชนของตนเอง ในประเด็นดงั ตอ ไปนี้
1) ชนิดและปรมิ าณ
2) ความพรอ มของพ้ืนท่ี
3) การใชหรอื แนวทางการนาํ มาใช
4) ประโยชนที่เกิดหรอื คาดวาจะเกดิ กบั ชมุ ชน

หากมกี ารใชพลังงานทดแทนในชุมชน มีพลังงานทดแทนชนิดใด ปริมาณเทาไร
นํามาใชประโยชนอยางไร พ้ืนท่ีสามารถพัฒนานําเอาพลังงานทดแทนชนิดน้ันมาใชประโยชนได
และหากนาํ มาใชจ ะมีประโยชนต อ ชมุ ชนอยางไร

หากไมม กี ารใชพลังงานทดแทนในชมุ ชน ใหบอกเหตผุ ลประกอบ เชน ไมมีเช้ือเพลงิ
ชวี มวล ไมว า จะเปน วสั ดุทางการเกษตร วสั ดเุ หลือทิ้งจากการเกษตร ขยะมลู ฝอย นํ้าเสียจากชุมชน
วสั ดเุ หลอื ทง้ิ ภายหลังจากกระบวนการเปลี่ยนรูปผลผลิตทางการเกษตร ของเสียจากกระบวนการ
ผลติ เปน ตน

กิจกรรมท่ี 1.4 ตอบคําถามตอไปน้ี
1) ตนทนุ ในการผลิตไฟฟา ของพลังงานทดแทน เกิดจากปจจยั ดังน้ี

1.1) มูลคาในการวิจัยและพัฒนาระบบของการผลิตไฟฟาดวยพลังงานทดแทน (Research
and Development Cost) เปนคาใชจายจมหรือคาใชจายในอดีต (Suck Cost) มักไมนํามา
พจิ ารณาผลประโยชนห รอื ตน ทนุ เพราะไมมีผลตอ การจะลงทนุ หรือไมล งทนุ ในการติดต้งั ระบบ

1.2) มูลคาการลงทุนหรือการจัดหาการติดต้ังระบบผลิตไฟฟาดวยพลังงานทดแทน
(Investment Cost) เปน คา ใชจ ายท่ีเกิดขึ้นเพื่อทาํ ใหเ กดิ ความพรอมทจี่ ะดาํ เนนิ การระบบ ไดแก

1.2.1) มูลคาท่ีดิน ขนาดพ้ืนท่ีข้ึนอยูกับสวนประกอบของโรงไฟฟาพลังงานทดแทน
แตละประเภท ซงึ่ พ้นื ท่ีแตละแหง จะมีราคาประเมินท่ีแตกตางกัน

155

1.2.2) มูลคาวัสดุอุปกรณท่ีใชในการผลิตไฟฟา เชน มูลคากังหันลมท่ีใชในโรงไฟฟา
พลงั งานลม หรือมูลคา แผงเซลลแสงอาทิตยที่ใชใ นโรงไฟฟา พลงั แสงอาทติ ย เปน ตน

1.2.3) มลู คา การตดิ ตง้ั ระบบ คือ คาใชจายในการติดต้ังซึ่งประกอบไปดวย คาปรับพื้นท่ี
เชน การทําถนนเพ่ือความสะดวกในการขนสงวัตถุดิบ คาระบบเสริม เชน หมอแปลงไฟฟา
คาเช่อื มโยงระบบ

1.3) มลู คาการปฏบิ ตั ิงานและการบํารุงรกั ษา ซ่งึ มรี ายละเอยี ดคาใชจ ายจําแนกไดด ังนี้
1.3.1) คาการปฏิบัติงาน เปนคาใชจายในการดําเนินการ เชน คาน้ํา - คาไฟ คาแรง

คา โทรศพั ท คาขนสง คาโฆษณาประชาสมั พนั ธ คา ประกันตาง ๆ คา ฝกอบรม คาอะไหล คาที่ปรึกษา
เปนตน เปนคาใชจายท่ีจํานวนเงินไมเปล่ียนแปลงตามปริมาณการผลิต ไมวาจะทําการผลิตใน
ปริมาณมากหรอื นอยกต็ าม

1.3.2) คาบํารุงรักษา เปนคาใชจายในการบํารุงรักษาวัสดุอุปกรณ เครื่องจักรและ
สิ่งกอสรางเพ่อื ใหด าํ เนนิ การตอไปไดตลอดอายุของระบบ

2) สว นเพ่ิมราคารบั ซ้อื ไฟฟา จากพลังงานหมนุ เวยี นแบบ Adder (Adder Cost) คอื เงนิ สนบั สนุน
การผลติ ตอหนว ยการผลิต เปนการกําหนดราคารับซอื้ ในอัตราพเิ ศษหรอื เฉพาะสําหรับไฟฟา ทมี่ า
จากพลังงานหมุนเวยี นของรัฐบาล โดยผผู ลิตไฟฟา เอกชนท่ีผลติ จากพลงั งานหมนุ เวยี นจะขายไฟได
ในราคาเทากบั คา รับซ้อื ไฟฟา ปกติบวกกบั Adder Cost (ราคาท่ผี ขู ายจะไดรบั = คารบั ซื้อไฟฟา
ปกติ + Adder) ซ่ึง Adder Cost จะกระทบกับอตั ราคาไฟฟาท่ีผูบรโิ ภคจะตอ งแบกรับในอนาคต

3) ราคาตน ทนุ การผลิตไฟฟาตอ หนว ย

เช้อื เพลิง ตน ทนุ การผลิต ลาํ ดับ
(บาท/หนวยไฟฟา)
ลม 5
พลังนํา้ ขนาดเลก็ 5.00 – 6.00 1
2.50 – 2.70 6
แสงอาทติ ย 8.00 – 9.00 4
ชวี มวล 3.00 - 3.50 2
ถานหนิ 2.50 – 3.00 2
นวิ เคลยี ร 2.50 – 3.00

156

กิจกรรมท่ี 1.5 นําขอ มูลทีเ่ ปน ขอ ดี – ขอ จาํ กัด เขยี นลงในตารางใหตรงกับชนิดของเชื้อเพลิงหรือ
แหลง พลังงานแตละประเภท

เชื้อเพลงิ / ขอดี-ขอจํากดั ของพลงั งานทดแทนแตละประเภท
แหลง พลังงาน
ขอดี
ถานหนิ 1. มีปรมิ าณเชอ้ื เพลงิ สาํ รองจํานวนมาก
2. สามารถผลติ ไฟฟา ไดต ลอด 24 ช่ัวโมง
3. ตนทุนคา ไฟตอ หนว ยต่าํ

ขอ จํากัด
1. มกี ารปลอยกาซเรือนกระจก
2. ใชเชือ้ เพลงิ ในปรมิ าณมาก
3. ประชาชนไมเชื่อมน่ั เร่อื งมลภาวะทางอากาศ

เชอื้ เพลิง / ขอ ด-ี ขอจาํ กดั ของพลังงานทดแทนแตล ะประเภท
แหลงพลงั งาน
กาซธรรมชาติ ขอดี
1. สามารถผลติ ไฟฟาไดตลอด 24 ชว่ั โมง
นาํ้ มัน 2. ตนทุนคา ไฟตอหนวยตาํ่

พลงั งานลม ขอจํากดั
1. มีการปลอ ยกาซเรอื นกระจก
2. มปี ริมาณสํารองเหลอื นอ ย

ขอ ดี
สามารถผลติ ไฟฟา ไดต ลอด 24 ชั่วโมง

ขอ จาํ กัด
1. มีการปลอ ยกาซเรอื นกระจก
2. มีปรมิ าณสาํ รองเหลือนอย

ขอ ดี
1. เปนแหลง พลงั งานทไี่ ดจ ากธรรมชาตไิ มมีคาเช้อื เพลิง
2. เปน แหลง พลงั งานสะอาดไมก อใหเกดิ กา ซคารบ อนไดออกไซดจากการผลติ ไฟฟา

157

เชื้อเพลงิ / ขอ ด-ี ขอจาํ กัด ของพลังงานทดแทนแตละประเภท
แหลงพลังงาน
ขอจํากดั
พลงั งานนํ้า 1. มคี วามไมแนน อนข้นึ อยูก บั สภาวะอากาศ
2. สามารถทาํ ไดเ ฉพาะพนื้ ทที่ ีม่ ีศักยภาพเพยี งพอเทานัน้
3. มเี สยี งดงั และมผี ลกระทบตอทศั นยี ภาพ ทําใหเ กดิ การรบกวนในการสง สญั ญาณ
โทรทศั นแ ละไมโครเวฟ
4. ตนทุนคาไฟตอ หนวยสูง

ขอ ดี
1. เปน แหลงพลงั งานทไ่ี ดจ ากธรรมชาติไมม ีคา เชือ้ เพลิง
2. เปน แหลงพลงั งานสะอาด ไมก อ ใหเ กิดกาซคารบอนไดออกไซดจ ากการผลิตไฟฟา
3. สามารถนาํ ไปใชในแหลง ทย่ี งั ไมมไี ฟฟา ใชและอยหู า งไกลจากระบบสายสง และสาย
จําหนายไฟฟา

4. ตน ทุนคา ไฟตอหนว ยตาํ่

ขอ จํากดั
การกอสรา งเข่ือนขนาดใหญต องใชพืน้ ทก่ี วา งและอาจทําใหเ กดิ น้าํ ทว มเปนบรเิ วณกวา ง

สงผลกระทบตอบา นเรือนประชาชน

เช้ือเพลงิ / ขอด-ี ขอจาํ กดั ของพลงั งานทดแทนแตละประเภท
แหลงพลงั งาน
พลังงานแสงอาทติ ย ขอดี
1. เปนแหลง พลงั งานทไ่ี ดจ ากธรรมชาตไิ มมีคา เชอื้ เพลิง
2. เปน แหลงพลงั งานสะอาดไมกอใหเ กิดกาซคารบ อนไดออกไซดจ ากการผลิตไฟฟา

ขอจาํ กดั
1. มคี วามไมแนนอนขน้ึ อยูก บั สภาวะอากาศ
2. สามารถทําไดเ ฉพาะพืน้ ทท่ี ี่มีศักยภาพเพียงพอเทานน้ั
3. ตนทนุ คา ไฟตอหนว ยสูง

พลังงานชวี มวล ขอดี
ใชประโยชนจ ากเศษวัสดเุ หลอื ใชท างการเกษตร และชว ยแกปญ หาสงิ่ แวดลอ ม เรอ่ื ง ของ

158

เชือ้ เพลงิ / ขอ ด-ี ขอ จาํ กัด ของพลงั งานทดแทนแตละประเภท
แหลงพลงั งาน เหลือทง้ิ ทางการเกษตร

ขอ จํากัด
ปริมาณสาํ รองทีไ่ มแ นนอนทําใหก ารบรหิ ารจัดการเช้ือเพลงิ ทาํ ไดยาก

พลงั งานความรอ นใตพ ิภพ ขอดี

1. เปน แหลง พลงั งานที่ไดจ ากธรรมชาติไมม ีคาเชือ้ เพลิง
2. เปนแหลง พลงั งานสะอาดไมกอ ใหเกิดกา ซคารบ อนไดออกไซดจ ากการผลิตไฟฟา

พลงั งานนิวเคลยี ร ขอ จาํ กัด
สามารถทาํ ไดเ ฉพาะพนื้ ทที่ มี่ ีศักยภาพเพียงพอเทาน้นั

ขอดี
1. ชวยเสริมสรางความมนั่ คงใหร ะบบผลิตไฟฟา เนือ่ งจากใชเชอ้ื เพลงิ นอ ยเมื่อเทียบกับ
โรงไฟฟา ความรอ นประเภทอน่ื
2. มแี หลง เชอื้ เพลงิ มากมาย เชน แคนาดาและออสเตรเลีย และราคาไมผนั แปรมากเมอื่
เทียบกับเชอ้ื เพลิงฟอสซลิ
3. เปนแหลงพลงั งานสะอาดไมกอใหเกดิ กาซคารบ อนไดออกไซดจ ากการผลิตไฟฟา

ขอจํากดั

1. ใชเงินลงทุนในการกอ สรา งสูง
2. ตอ งมมี าตรการควบคมุ ความปลอดภยั อยางเขมงวด เพื่อปอ งกันอุบตั เิ หตุ

159

กจิ กรรมทา ยเรอื่ งที่ 2 โรงไฟฟากบั การจัดการดานสงิ่ แวดลอ ม

กิจกรรมท่ี 2.1 เลือกผลกระทบดานสิ่งแวดลอมจากโรงไฟฟา และวิธีการจัดการสิ่งแวดลอม
จากนน้ั นําคาํ ตอบใสล งในตารางใหถกู ตอง

ผลกระทบดา นสงิ่ แวดลอ ม การจดั การส่ิงแวดลอม

ดานนํ้า น้ําหลอเย็น ที่ใชสําหรับระบายความ ปรับสภาพนํ้าใหมีอุณหภูมิใกลเคียง
ดานเสยี ง รอ นใหกับระบบตา งๆ ภายในโรงไฟฟา กับธรรมชาติ

ดา นอากาศ เสยี งทเ่ี กดิ จากกจิ กรรมของโรงไฟฟา ติดตงั้ อุปกรณด ูดซบั เสียง

1. ไนโตรเจนออกไซด 1. ติดตั้งเครื่อง SCR (Selective
2. ซลั เฟอรออกไซด Catalytic Reduction)
3. ฝนุ ละออง
2. ติดตั้งเครื่อง FGD (Flue Gas
Desulfurization)

3. ติดตงั้ เคร่อื งดกั ฝนุ ดว ยไฟฟาสถติ
(Electrostatic Precipitator)

กจิ กรรมที่ 2.2 เลอื กอักษรท่ีแสดงการจัดทํารายงานท่ีโรงไฟฟาตองทํา โดยนําอักษรมาเติมลงใน
ชอ งวางดานซา ยมอื โรงไฟฟาแตละประเภทใหถ กู ตอ ง

1) ก 6) ข
2) ข 7) ก
3) ก 8) ข
4) ก 9) ก
5) ค 10) ข

160

กิจกรรมท่ี 2.3 การจัดทํารายงาน EIA และรายงาน EHIA มีความเหมือนและความแตกตางกัน
อยางไร

1) การจดั ทํารายงาน EIA และรายงาน EHIA มกี ารศกึ ษาสง่ิ แวดลอ มเหมือนกัน 4 ดา น คือ
1.1) ทรพั ยากรกายภาพ
1.2) ทรพั ยากรชวี ภาพ
1.3) คุณคา การใชประโยชนข องมนุษย
1.4) คุณคาตอ คณุ ภาพชีวติ

2) การจัดทํารายงาน EHIA แตกตางกบั รายงาน EIA คอื
2.1) มกี ารประเมินผลกระทบสขุ ภาพดว ย ซึ่งไดป ระเมินปจจยั ตาง ๆ ดงั นี้
- ส่ิงคุกคามสขุ ภาพ
- ผลกระทบตอระบบสุขภาพ
- ปจจยั ตอการรบั สมั ผัส
- ลกั ษณะผลกระทบตอ สุขภาพ
- ผลกระทบตอ ระบบสุขภาพ
- ผลกระทบตอสงั คมและชวี ติ ความเปนอยู
2.2) เนนกระบวนการรับฟงความคิดเหน็ ของประชาชนในทกุ ขัน้ ตอน

กจิ กรรมที่ 2.4 แสดงความคิดเห็นโดยทําเครอื่ งหมายถกู () ลงในชอ งเห็นดว ย หรอื ไมเ ห็นดว ย

เห็นดว ย ขอ ละ 1 คะแนน
ไมเ ห็นดวย ขอ ละ 0 คะแนน
รวมคะแนนไดมากกวา รอยละ 80 (16 คะแนน) ถือวา มที ศั นคติทีด่ ี

161

หนวยการเรียนรูท่ี 3
อปุ กรณไฟฟาและวงจรไฟฟา
กจิ กรรมทายเรอ่ื งท่ี 1 อุปกรณไ ฟฟา
กิจกรรมท่ี 1.1 นาํ ตวั อกั ษรทีอ่ ยูหนาคาํ ตอบดา นขวามือมาเตมิ ลงในชองวางดานซายมือใหถกู ตอง
1) ช
2) ค
3) ซ
4) ข
5) จ
6) ง
7) ก
8) ญ
9) ฉ
10) ฌ

กิจกรรมท่ี 2.1 วาดภาพการตอ วงจรไฟฟา พรอมอธบิ าย
1) ภาพการตอ วงจรไฟฟาแบบอนกุ รม

การตอวงจรไฟฟาแบบอนกุ รม เปนการนําเอาเครอ่ื งใชไฟฟามาตอเรียงลําดับกันไป โดย
นําปลายดานหนึ่งตอเขากับปลายอกี ดานหนึ่งของเคร่ืองใชไฟฟาแตละตัวจนถึงตัวสุดทาย แลวจึง
ตอเขากับแหลงกําเนิดไฟฟา

162

2) ภาพการตอ วงจรไฟฟา แบบขนาน

การตอวงจรไฟฟาแบบขนาน เปนการนําเอาเครื่องใชไฟฟา 2 ชนิดข้ึนไป มาตอเรียง
แบบขนานกัน โดยนําปลายดานเดียวกันของเคร่ืองใชไฟฟาแตละตัวมาตอเขาดวยกัน แลวตอ
ปลายของเครื่องใชไฟฟาแตล ะตวั ท่ีตอกันแลว ตอเขา กบั แหลง กาํ เนิดไฟฟา
3) ภาพการตอวงจรไฟฟาแบบผสม

การตอ วงจรแบบผสม

การตอวงจรไฟฟาแบบผสม เปนการตอผสมกันของวงจรไฟฟาแบบอนุกรมและ
วงจรไฟฟาแบบขนาน

163

กิจกรรมท่ี 2.2 ศึกษาส่อื การเรียน เร่อื ง วงจรไฟฟา และทาํ กจิ กรรมตามท่กี าํ หนด

1) การตอหลอดไฟฟา แบบอนุกรมใน lab02 หัวขอ ยอย content2_4

ผลการทดลอง

อปุ กรณ แรงดัน (V) กระแส (A)

หลอดไฟ 1 2 0.15

หลอดไฟ 2 2 0.15

หลอดไฟ 3 2 0.15

ผลการทดลอง เมอื่ ถอดหลอดไฟออก 1 หลอด

อปุ กรณ แรงดนั (V) กระแส (A)
0.15
หลอดไฟ 1 3 0.15

หลอดไฟ 2 3

สรปุ ผลการทดลอง
เมือ่ ถอดหลอดไฟออก 1 หลอด กระแสไฟทไี่ หลผา นอปุ กรณจ ะเพ่มิ ขึน้ และแรงดันตก
ครอมอุปกรณกจ็ ะเพม่ิ ข้นึ แตผ ลรวมของแรงดนั ท่ีตกครอมอปุ กรณจ ะเทากับแหลงจายและกระแส
ท่ไี หลผานอปุ กรณจ ะเทา กนั

2) การตอหลอดไฟฟา แบบขนานใน lab02 หวั ขอ ยอ ย content2_5

ผลการทดลอง

อปุ กรณ แรงดัน (V)

หลอดไฟ 1 6

หลอดไฟ 2 6

หลอดไฟ 3 6

สรปุ ผลการทดลอง
เมือ่ ตอ แบบขนาน แรงดันทีต่ กครอ มอปุ กรณแ ตล ะตัวจะเทากบั แหลง จาย

164

กจิ กรรมท่ี 2.3 ทําการทดลองการตอวงจรไฟฟาแบบอนุกรม โดยใชแผงสาธิตการตอวงจรไฟฟา
ปฏิบตั ติ ามขนั้ ตอนท่กี ําหนดให แลวเขยี นผลการทดลอง พรอมทง้ั สรุปผลการทดลอง

ผลการทดลอง
เมือ่ ทาํ การถอดหลอด LED ออก 1 หลอด พบวา หลอด LED ทเี่ หลือจะดับ

สรุปผลการทดลอง

การตอวงจรแบบอนุกรม คือ การตอวงจรดวยอุปกรณไฟฟาตั้งแต 2 ตัวข้ึนไปเรียงตอกัน

โดยกระแสไฟฟา จะไหลจากแหลง จายผานไปยงั อปุ กรณไฟฟา ตัวที่ 1 ผา นอุปกรณไ ฟฟา ตวั ที่ 2และ

ผา นตวั ตอ ๆ ไป จนกลับมาครบวงจรท่ีแหลงจายไฟ เมื่ออุปกรณตัวใดตัวหนึ่งขาดหรือ หลุดจาก

วงจร จงึ เปรยี บเสมอื นวาวงจรขาด กระแสไฟฟาไมสามารถไหลไดครบวงจร ทําใหอุปกรณท่ีเหลือ

ในวงจรไมส ามารถทาํ งานไดเชนกัน จากการทดลองเมื่อทําการถอดหลอด LED ออก

1 หลอด จงึ เปนเหตใุ หหลอด LED ท่เี หลือดบั

กิจกรรมที่ 2.4 ทําการทดลองการตอวงจรไฟฟาแบบขนานโดยใชแผงสาธิตการตอวงจรไฟฟา
ปฏบิ ตั ิตามขัน้ ตอนที่กําหนดให แลวเขียนผลการทดลอง พรอมทั้งสรปุ ผลการทดลอง

ผลการทดลอง
เม่ือถอดหลอดไฟออกหนง่ึ หลอด หรอื ปดสวิทชบางตัวบนแผงสาธิต หลอดไฟที่เหลือยังคง
ติดอยู

สรุปผลการทดลอง
การตอวงจรแบบขนาน เมอ่ื อปุ กรณไ ฟฟาตัวใดชํารดุ หรือหลดุ ออกจากวงจร อุปกรณไฟฟา
ทีเ่ หลือยังสามารถทาํ งานได เนือ่ งจากกระแสในวงจรขนานไหลแยกกนั แตละวงจร
กิจกรรมท่ี 2.5 ทําการทดลองการตอวงจรไฟฟาแบบผสมโดยใชแผงสาธิตการตอวงจรไฟฟา
ปฏิบัตติ ามข้นั ตอนทกี่ ําหนดให แลว เขยี นผลการทดลอง พรอ มท้งั สรปุ ผลการทดลอง
ผลการทดลอง

- เมอ่ื ทําการถอดหลอด LED หลอดท่ี 1 หรอื 2 ออก พบวา หลอด LED ที่เหลอื ยังคงตดิ อยู
- เมอ่ื ทําการปลดหลอด LED หลอดท่ี 3 ออก หลอด LED ทเี่ หลือดับ

165

สรุปผลการทดลอง
วงจรไฟฟาแบบผสม คือ การตอวงจรไฟฟารวมกันระหวางวงจรไฟฟาแบบอนุกรมและ
วงจรไฟฟา แบบขนาน
จากการทดลอง เม่ือปลดหลอด LED หลอดที่ 1 หรือ 2 ออกพบวา หลอด LED ที่เหลือ
ยงั คงสวางอยู เน่อื งจากเปน สวนของวงจรขนาน ซ่ึงกระแสไฟฟาสามารถไหลครบวงจรได แต
เม่อื ทาํ การปลดหลอด LED หลอดท่ี 3 ออก พบวาหลอด LED ที่เหลือดับทุกหลอด เนื่องจากเปน
สวนของวงจรอนกุ รม ทําใหกระแสไฟไมสามารถไหลไดค รบวงจร

กจิ กรรมทา ยเรอ่ื งที่ 3 สายดนิ และหลกั ดนิ

กิจกรรมที่ 3.1 บอกถงึ ความสาํ คัญของสายดินและหลักดนิ

สายดนิ และหลักดินที่ตอเขา กบั เครอื่ งใชไฟฟา โดยการตอลงดินนั้น มีไวเพื่อปองกัน
อันตรายที่เกิดจากไฟช็อตหรือไฟร่ัว หากเกิดไฟช็อตหรือไฟร่ัวกระแสไฟเหลานั้นก็จะไหล
ผา นเขา ไปที่สายดินแทน แตถาไมมีการติดต้ังสายดิน กระแสไฟท้ังหมดก็จะไหลเขาสูตัวเราทําให
ไดร ับอนั ตรายและเสยี ชวี ิตได

กจิ กรรมที่ 3.2 บอกเครอื่ งใชไฟฟาในครัวเรอื นท่ีตอ งตดิ ตงั้ สายดนิ มาอยางนอ ย 3 ชนิด

1. เครอ่ื งทาํ นา้ํ อุนไฟฟา
2. เครื่องซักผา
3. เครอ่ื งปรบั อากาศ

166

หนว ยการเรียนรูที่ 4
การใชแ ละการประหยดั พลงั งานไฟฟา

กจิ กรรมทายเรอ่ื งที่ 1 กลยทุ ธก ารประหยดั พลังงานไฟฟา 3 อ.

กิจกรรมที่ 1.1 อธบิ ายแนวทางการประหยัดพลงั งานไฟฟา ตามกลยุทธ 3 อ. มาพอสงั เขป
แนวทางการประหยัดพลังงานไฟฟาท่ีเหมาะสมสอดคลองกับชีวิตและอุปนิสัยของ

คนไทย คือ การใช “กลยทุ ธก ารประหยดั พลงั งาน 3 อ.” ไดแ ก
- อ.1 อุปกรณประหยัดไฟฟา เปนการสงเสริมใหทุกครัวเรือนเปลี่ยนมาใช

อปุ กรณไฟฟาท่มี ีประสทิ ธภิ าพสูง ทเี่ รียกวา “ฉลากประหยัดไฟฟา เบอร 5 หรอื ฉลากเบอร 5”
- อ.2 อาคารประหยัดไฟฟา เปนการสงเสริมใหผูประกอบการภาคธุรกิจและ

ภาคอุตสาหกรรม เห็นความสําคัญและพรอมใจกันใชอุปกรณประหยัดไฟฟาท่ีมีประสิทธิภาพสูง
เชนเดยี วกบั กลุม ภาคท่ีอยอู าศยั พรอมไปกับการใชม าตรการตาง ๆ ท่ีเปนการประหยัดไฟฟา ซึ่งจะ
สงผลใหเ กิดการประหยดั พลังงานไฟฟา ในอาคาร

- อ.3 อุปนิสัยประหยัดไฟฟา เปนการปลูกจิตสํานึกและอุปนิสัยใหคนไทย
โดยเฉพาะอยา งยิ่งเยาวชนไทย ใชพลงั งานอยา งมปี ระสิทธิภาพ

กจิ กรรมที่ 1.2 อธิบายสาระสาํ คัญท่ปี รากฏอยูบนฉลากประหยดั ไฟเบอร 5

167

กิจกรรมที่ 1.3 จากความรูท่ีไดจากการศึกษาแนวทางการประหยัดพลังงานไฟฟา ใหจัดทํา
แผนพับ/ แผนปลิว เพ่ือเผยแพรและเชิญชวนใหมีการประหยัดพลังงานไฟฟา โดยใหมีประเด็น
เนอื้ หาดังน้ี
1) สถานการณพ ลังงานไฟฟา ของประเทศไทย
2) เหตผุ ลและความจําเปน ทตี่ อ งชวยกนั ลดหรือประหยัดพลังงานไฟฟา
3) รวมแรง รวมใจประหยดั พลังงานไฟฟา (กลยทุ ธ 3 อ. /ปฏิบัติการ 4 ป.)

แนวทางการประหยัดพลังงานควรจะมีประเดน็ เกยี่ วกับ สถานการณพลังงานไฟฟา
ของประเทศไทยในปจ จุบนั ที่มีการพึง่ พากาซธรรมชาติมากเกินไป และกาซธรรมชาติจากอาวไทย
ใกลจะหมดลง จึงควรรวมมือกันประหยัดพลังงานไฟฟา โดยใชกลยุทธประหยัดพลังงานไฟฟา 3 อ.
ไดแ ก อปุ กรณประหยดั ไฟฟา อาคารประหยัดไฟฟา และอุปนสิ ัยประหยัดไฟฟา รวมทั้งปฏิบัติการ
4 ป. คือ ปด ปรับ ปลด เปลีย่ น

กจิ กรรมทา ยเรือ่ งท่ี 2 การเลอื กซ้ือ การใช และการดแู ลรกั ษาเครอ่ื งใชไฟฟาภายในบา น

กิจกรรมที่ 2.1 บอกวิธี / แนวทางการเลือกซ้ือ และการใชเคร่ืองใชไฟฟาเพ่ือประหยัดพลังงาน
ไฟฟา มา 5 ชนิด

1) กระตกิ นํ้ารอ นไฟฟา มีแนวทางการเลอื กซอื้ และการใชใ หประหยัดพลงั งานไฟฟา ดงั น้ี
(1) เลือกซื้อรุน ทีม่ ตี รามาตรฐานอตุ สาหกรรม (มอก.)
(2) ใสนํ้าใหพอเหมาะกับความตอ งการหรือไมสูงกวา ระดบั ทีก่ าํ หนดไว เพราะจะทํา

ใหกระติกนํ้ารอ นไฟฟา เกิดความเสยี หาย
(3) ระวังอยาใหนํ้าแหง หรอื ปลอยใหร ะดับนํา้ ตาํ่ กวาขดี ทีก่ าํ หนด เพราะจะทําใหเ กิด

ไฟฟาลดั วงจรในกระตกิ นาํ้ รอนไฟฟา เปน อนั ตรายอยางยงิ่
(4) ถอดปลั๊กเม่ือเลิกใชนํ้ารอนแลว เพ่ือลดการสิ้นเปลืองพลังงาน ไมควรเสียบปลั๊ก

ตลอดเวลา แตหากมีความตองการใชน้ํารอนเปนระยะๆ ติดตอกัน เชน ในท่ีทํางานบางแหงที่มี
นํา้ รอ นไวสําหรับเตรียมเครื่องด่ืมตอนรับแขก ก็ไมควรถอดปลั๊กออกบอย ๆ เพราะทุกคร้ังเมื่อดึง
ปลก๊ั ออกอุณหภูมขิ องนํา้ จะคอย ๆ ลดลง กระตกิ นํ้ารอ นไฟฟาไมส ามารถเกบ็ ความรอนไดนาน เม่ือ
จะใชงานใหมก ็ตอ งเสียบปลั๊ก และเริ่มตมนํา้ ใหมซ ง่ึ เปนการสนิ้ เปลอื งพลังงาน

(5) อยา นําสิ่งใด ๆ มาปด ชองไอนา้ํ ออก

168

(6) ตรวจสอบการทาํ งานของอุปกรณควบคุมอณุ หภูมิใหอ ยใู นสภาพใชง านไดเ สมอ
(7) ไมควรตัง้ ไวใ นหอ งที่มีการปรับอากาศ
2) พัดลม มแี นวทางการเลือกซ้ือ และการใชใหป ระหยัดพลังงานไฟฟา ดังน้ี
4. เลอื กซ้อื พัดลมท่ีเปนระบบธรรมดา เพราะจะประหยัดไฟกวาระบบที่มีรีโมทคอนโทรล
หรือระบบไอนาํ้
5. เลอื กซือ้ ยหี่ อ และรนุ ที่ไดรบั รองมาตรฐานอุตสาหกรรม (มอก.) และมฉี ลากเบอร 5
6. เลอื กท่ีมขี นาดใบพัดและกําลังไฟฟาใหเ หมาะสม และตรงกับความตอ งการใชงาน
7. เลอื กใชความแรงของลมใหเหมาะกบั ความตองการ ความแรงของลมย่งิ มากยิง่ เปลอื งไฟ
8. ปดพดั ลมทนั ทีเมอื่ ไมใ ชงาน
9. ในกรณที ี่พัดลมมรี ะบบรีโมทคอนโทรลอยา เสยี บปลก๊ั ท้งิ ไว เพราะจะมไี ฟฟาเลี้ยง
อปุ กรณต ลอดเวลา
10. ควรวางพัดลมในที่ที่มีอากาศถายเทสะดวก เพราะพัดลมใชหลักการดูดอากาศจาก
บริเวณรอบ ๆ ทางดานหลังของตัวใบพัด แลวปลอยออกสูดานหนา เชน ถาอากาศบริเวณรอบ
พดั ลมมีการถายเทดี ไมร อนหรืออบั ชน้ื ก็จะไดร บั ลมเย็น รูสึกสบาย และยังทําใหมอเตอรสามารถ
ระบายความรอ นไดดี เปน การยดื อายุการใชงานอีกดวย

3) โทรทัศน มแี นวทางการเลอื กซ้ือ และการใชใ หประหยดั พลงั งานไฟฟา ดังน้ี
(1) การเลือกใชโทรทัศนควรคํานงึ ถงึ ความตองการในการใชงาน โดยพิจารณาจากขนาด

และการใชกําลงั ไฟฟา สําหรบั เทคโนโลยเี ดียวกัน โทรทัศนที่มขี นาดใหญ ยิง่ กินไฟมากขน้ึ
(2) อยาเสียบปลั๊กท้ิงไว เพราะโทรทัศนจะมไี ฟฟาหลอ เลย้ี งระบบภายในอยูตลอดเวลา

ทําใหส น้ิ เปลืองไฟ และอาจกอใหเกิดอนั ตรายในขณะเกดิ ฟาแลบได
(3) ปดและถอดปลั๊กทันทีเมื่อไมมีคนดู หากชอบหลับหนาโทรทัศนบอย ๆ ควรใช

โทรทัศน รนุ ที่ตงั้ เวลาปดโดยอตั โนมัติ เพือ่ ชว ยประหยดั ไฟฟา
(4) หากชมโทรทศั นชอ งเดียวกนั ควรดดู วยกนั ประหยัดทั้งคาไฟ และอบอุนใจไดอยูดวยกัน

ท้ังครอบครัว
(5) เลิกเปดโทรทัศนลวงหนาเพ่ือรอดูรายการที่ชื่นชอบ เปดดูรายการเมื่อถึงเวลา

ออกอากาศ

169

(6) ไมควรปรับจอภาพใหสวางมากเกินไป และไมควรเปลี่ยนชองบอย เพราะจะทําให
หลอดภาพมอี ายกุ ารใชง านลดลง และสิ้นเปลอื งไฟฟาโดยไมจ าํ เปน

4) เตารีดไฟฟา มแี นวทางการเลือกซอื้ และการใชใ หป ระหยัดพลงั งานไฟฟา ดงั น้ี
(1) เลือกซือ้ เฉพาะเตารดี ไฟฟา ท่ไี ดรบั มาตรฐานอตุ สาหกรรม (มอก.) และมีฉลาก

เบอร 5
(2) เลอื กซอื้ ขนาดและกาํ ลังไฟฟา ใหเ หมาะกับความตอ งการและลักษณะการใชงาน
(3) ควรเกบ็ ผา ที่รอรีดใหเ รยี บรอย และใหผา ยบั นอ ยทสี่ ุด
(4) ควรแยกประเภทผาหนาและผา บาง เพ่ือความสะดวกในการรดี
(5) ควรรวบรวมผาที่จะรีดแตละครง้ั ใหมากพอ การรีดผา ครง้ั ละชดุ ทาํ ใหส ้ินเปลือง

ไฟฟามาก
(6) ไมควรพรมนา้ํ มากจนเกนิ ไป เพราะจะทําใหสญู เสยี ความรอ นจากการรีดมาก
(7) ควรเรม่ิ รีดจากผา บาง ๆ หรอื ตอ งการความรอนนอ ยกอน จากนั้นจึงรีดผาท่ีตองการความ

รอ นสูง และควรเหลอื ผาทต่ี องการความรอนนอยสว นหนึง่ ไวร ีดในตอนทาย
(8) ควรถอดปลกั๊ กอนเสรจ็ สิ้นการรดี 3 - 4 นาที

5) ตูเย็น มแี นวทางการเลอื กซือ้ และการใชใ หป ระหยดั พลงั งานไฟฟา ดงั นี้
8) เลือกซือ้ ตเู ยน็ ทไ่ี ดรบั การรับรองฉลากเบอร 5
9) เลือกซอื้ ประเภทและขนาดใหเหมาะกับความตองการและลกั ษณะการใชง าน
10) คา ไฟฟาจะเพิม่ ตามจํานวนคร้ังของการเปด - ปดตเู ยน็ เพราะเม่ือเปดตเู ยน็ ความรอน

ภายนอกจะไหลเขาตูเย็น ทําใหคอมเพรสเซอรตองทํางานหนักมากขึ้นเพ่ือรักษาอุณหภูมิภายใน
ตเู ย็นใหค งเดมิ ตามทตี่ ง้ั ไว

11) ถาอุณหภูมิโดยรอบสูงข้ึน ปริมาณความรอนจะถูกถายเทเขาไปในตูเย็นมากขึ้น เปน
การเพ่ิมภาระใหกับระบบทําความเย็น ดังน้ันจึงไมควรติดต้ังตูเย็นใกลกับแหลงกําเนิด
ความรอนใด ๆ หรือรบั แสงอาทิตยโดยตรง

12) ไมเก็บอาหารในตูเย็นมากเกินไป เพราะจะทําใหอุณหภูมิในตูเย็นไมสม่ําเสมอ
ควรใหมชี อ งวา ง เพื่อใหอากาศภายในไหลเวยี นไดส มาํ่ เสมอ

13) ถา นําอาหารที่มีอุณหภูมิสงู ไปแชในตเู ยน็ จะสงผลกระทบดังนี้
(6.1) ทาํ ใหอ าหารตาง ๆ ท่อี ยูในบรเิ วณขา งเคยี งเสอื่ มคณุ ภาพหรอื เสยี ได

170

(6.2) หากตเู ย็นกําลงั ทํางานเต็มท่ีจะทาํ ใหไ อสารทาํ ความเย็นกอนเขา เครือ่ งอดั รอ นจน
ไมสามารถทาํ หนา ท่หี ลอ เย็นคอมเพรสเซอรไดเ พียงพอ และสงผลใหอายุคอมเพรสเซอรส น้ั ลง

(6.3) สญู เสยี พลงั งานไฟฟามากขน้ึ

14) เมื่อดึงปลั๊กออกแลวไมควรเสียบปล๊ักใหมทันที เพราะเมื่อเคร่ืองหยุด สารทํา
ความเย็นจากสวนที่มีความดันสูงจะไหลไปทางท่ีมีความดันตํ่าจนความดันภายในวงจรเทากัน
ดังนัน้ ถา คอมเพรสเซอรเร่ิมทํางานทันที สารทําความเย็นยังไหลกลับไมทัน เครื่องจึงตองออกแรง
ฉุดมากเพื่อเอาชนะแรงเฉื่อยและแรงเสียดทาน ซ่ึงจะสงผลใหมอเตอรของเคร่ืองอัดทํางานหนัก
และเกดิ การชํารดุ หรอื อายุการใชงานสั้นลง

กจิ กรรมท่ี 2.2 บอกหลกั การหรอื เหตผุ ลท่ใี ชใ นการตัดสินใจเลือกซื้อเคร่ืองใชไฟฟาในครัวเรือนมา
1 ชนิด (ยหี่ อ ขนาด เหตุผลทเ่ี ลือก)

ควรเปน การเลือกซอ้ื โดยยดึ หลักการเลือกซอ้ื เคร่ืองใชไฟฟาอยางประหยัดพลังงาน
ไฟฟา เชน มฉี ลากเบอร 5

กจิ กรรมทายเรอื่ งท่ี 3 การวางแผนและการคาํ นวณคา ไฟฟาในครัวเรือน

กิจกรรมท่ี 3.1 อธิบายเก่ยี วกบั คาไฟฟาฐานและคาไฟฟา ผนั แปร (Ft)
คา ไฟฟาฐาน ซ่ึงการไฟฟา นครหลวงใชคาํ วา คาพลังงานไฟฟา เปน คา ไฟฟา ที่

สะทอนตน ทุนในการกอสรา งโรงไฟฟา ระบบสายสง ระบบจาํ หนาย และคา การผลิตพลังงานไฟฟา
ภายใตส มมตฐิ านความตองการไฟฟา คา เช้อื เพลงิ คา ซือ้ ไฟฟา คาใชจา ยตามนโยบายของรัฐ ณ
วนั ทีก่ ําหนดโครงสรางคา ไฟฟา โดยคณะกรรมการกํากับกจิ การพลงั งาน (กกพ.) จะพจิ ารณาปรบั
คา ไฟฟาฐานคราวละ 3 - 5 ป ดงั นั้นในระหวา งชว งเวลาดังกลาว คา ใชจายที่อยูเหนอื การควบคุม
คอื คา ไฟฟาผนั แปร (Ft) ที่มผี ลตอ ตน ทุนการผลิตไฟฟา ซง่ึ อาจมกี ารเปลี่ยนแปลงทั้งเพ่มิ ข้นึ หรอื
ลดลง คณะกรรมการกํากับกจิ การพลังงาน (กกพ.) จึงใชกลไกตามสตู รอตั โนมตั มิ าปรับคา ไฟฟาผัน
แปร (Ft)

คา ไฟฟา ผนั แปร หรือทนี่ ยิ มเรียกกนั วา คาเอฟที (Ft) หมายถึง คาไฟฟา ทีส่ ะทอน
การเปล่ยี นแปลงของคา ใชจ ายท่อี ยูนอกเหนือการควบคุม ไดแก คาเชอ้ื เพลิง คาซอ้ื ไฟฟา

171

และคาใชจา ยตามนโยบายของรัฐทเ่ี ปลี่ยนไปจากคาไฟฟาฐาน โดยคณะกรรมการกํากับกจิ การ
พลงั งาน (กกพ.) จะพจิ ารณาปรบั คาทกุ 4 เดอื น

กิจกรรมที่ 3.2 เพราะเหตุใด การคํานวณคาใชไฟฟาในปจจุบัน จึงกําหนดเปน “อัตรากาวหนา”
(ยิง่ ใชม ากราคายง่ิ สงู ขน้ึ )

เนื่องจากเชื้อเพลิงที่ใชผลิตไฟฟามีจํากัดและตองนําเขาจากตางประเทศ สงผล
กระทบตอประเทศชาติ จึงตองการใหประชาชนใชไฟฟาเทาท่ีจําเปนและใชอยางประหยัด จึงตั้ง
ราคาคา ไฟฟา ใหเปนอตั รากา วหนา

กิจกรรมท่ี 3.3 ทําการทดลองการตอวงจรไฟฟาแบบขนาน โดยใชแผงสาธิตการตอวงจรไฟฟา
ปฏบิ ัติตามขัน้ ตอนทีก่ ําหนดให แลว เขียนผลการทดลอง พรอ มทงั้ สรุปผลการทดลอง

ผลการทดลอง
1. คาแรงดนั ไฟฟา (V) 220 โวลต (ใหใชค าจรงิ ทีอ่ านไดจากมเิ ตอร)
2. สมมุติใหใ ชง านอุปกรณไฟฟาเปนเวลา 240 ชว่ั โมง (คา สมมุติตามความเหมาะสม)
3. สมมุติใหคาไฟฟา 4 บาท ตอ หนวย (คา สมมตุ ติ ามความเหมาะสม)

ตารางบนั ทกึ ผลการทดลอง

ลําดบั อุปกรณ คากระแสไฟฟา คา กําลังไฟฟา คา พลังงานไฟฟา คา ไฟฟา
ไฟฟา (แอมป) (วัตต) (หนวย) (บาท)
(คา สมมตุ )ิ
P=VxI ยนู ิต=(Pxชว่ั โมง)/1,000 คา ไฟฟา =ยนู ติ xราคา
1 หลอดไส 0.283 ตอ หนวย
0.078 0.283x220 (62.26x240)/1000
2 หลอด 0.061 = 62.26 = 14.94 14.94x4
ตะเกยี บ 0.422 0.078x220 = 59.76
= 17.16 (17.16x240)/1000 4.12x4
3 หลอด LED 0.061x220 = 4.12 = 16.48
= 13.42 3.22x4
รวม 92.84 (13.42x240)/1000 = 12.88
= 3.22 89.12
22.28

172

สรปุ ผลการทดลอง
หลอดไฟท้ัง 3 ชนดิ ใหความสวางแตกตางกัน และหลอดไฟที่กินไฟมากไปนอย ไดแก
หลอดไส » หลอดตะเกียบ » หลอด LED สง ผลใหค า ไฟฟา จากการใชหลอดไส มีคามากที่สุด และ
คาไฟฟา จากหลอด LED มีคานอยที่สุด ดังน้ันในการเลือกใชหลอดไฟ เราควรเลือกใชหลอด LED
เพราะเปนหลอดท่ีชวยประหยัดไฟฟา นอกจากน้ียังมีอายุการใชงานท่ีนานกวาหลอดทุกชนิดอีก
ดว ย

กิจกรรมที่ 3.4 ใหปฏบิ ตั กิ ารลดคาไฟฟา โดยดาํ เนินการดงั น้ี

1) สาํ รวจชนิด กาํ ลงั ไฟฟา และจาํ นวนเครื่องใชไฟฟา ที่มีอยใู นครัวเรือน และจํานวนชว่ั โมงการใช
โดยประมาณในหน่งึ เดือน ลงในตาราง

ชนดิ เครื่องใชไ ฟฟา กาํ ลังไฟฟา จาํ นวน จํานวน คา ไฟฟา
(วัตต) เวลาใชงาน หนว ยไฟฟา (บาท)
(ช่วั โมง)
(หนวย)

รวม

2) พจิ ารณาวา เครอ่ื งใชไฟฟาจากตารางชนิดใดบางท่ีสามารถลดจํานวนเวลาในการใชง านลงได
3) ทาํ การลดการใชงานเครอื่ งใชไ ฟฟา ชนดิ ท่ีสามารถทําไดเ ปน เวลา 1 เดอื น
4) แสดงใบแจง คา ไฟฟา กอนและหลงั ดําเนินการลดการใชไ ฟฟา ตามแผน

สรปุ ผลปฏิบตั ิการ
หากสามารถลดคา ไฟฟา ลงได จากการดําเนนิ การปฏบิ ตั กิ ารลดคา ไฟฟา สามารถลดคา
ไฟฟาลงได บาท หรือคิดเปนรอยละ
หากไมส ามารถลดคา ไฟฟาลงได จากการดําเนินการปฏิบัติการลดคาไฟฟา ไมส ามารถ
ลดคา ไฟฟาลงได เนือ่ งจากใชไ ฟฟาอยา งประหยดั อยแู ลว

173

คณะผจู ัดทํา

คณะทป่ี รกึ ษา เลขาธกิ าร กศน. สํานกั งาน กศน.
นายสุรพงษ จําจด รองเลขาธกิ าร กศน. สาํ นักงาน กศน.
นายประเสรฐิ หอมดี รองผวู าการพัฒนาโรงไฟฟา
นายรตั นชัย นามวงศ ผูชวยผวู าการวิศวกรรมโรงไฟฟา
นายทนงรักษ แสงวัฒนะชยั ผูอํานวยการสาํ นักงาน กศน.จงั หวัดพิษณุโลก
นายนรา เหลา วชิ ยา ผูอํานวยการกลมุ พัฒนาการศกึ ษานอกระบบและการศึกษา
นางตรีนุช สุขสุเดช ตามอธั ยาศยั
ผูอ ํานวยการฝายบริหารงานวศิ วกรรมโรงไฟฟา และพลงั งาน
นายสรุ พงษ คลอวุฒเิ สถียร นิวเคลียร
ผชู ว ยผอู ํานวยการฝา ยบรหิ ารงานวศิ วกรรมโรงไฟฟา
นายศภุ ผล รตั นากร และพลังงานนิวเคลยี ร การไฟฟา ฝา ยผลิตแหงประเทศไทย
หวั หนา แผนกปฏกิ รณน ิวเคลียร การไฟฟา ฝา ยผลติ แหง
นางสาวนทีกลู เกรียงชยั พร ประเทศไทย

คณะทาํ งาน ผอู าํ นวยการ กศน.เขตราชเทวี กรงุ เทพมหานคร
นางสาวกรรณกิ าร อินทราย ครชู าํ นาญการพิเศษ สถาบันการศกึ ษาทางไกล
นายเชาวลติ ธาดาสิทธิเวท ครูชาํ นาญการพเิ ศษ สถาบัน กศน.ภาคเหนอื
นางบุษบา มาลนิ ีกลุ ครูชาํ นาญการพิเศษ กศน.อาํ เภอหางดง จงั หวัดเชยี งใหม
นางกมลวรรณ มโนวงศ บรรณารักษชํานาญการพเิ ศษ สาํ นักงาน กศน.จังหวัดเพชรบรู ณ
นางปุญญดา ชาวงคศรี ครอู าสาสมัครฯ กศน.อาํ เภอบางละมุง จงั หวัดชลบุรี
นางสาวบรรยาย ทิมธรรม วศิ วกร ระดับ 9 การไฟฟา ฝายผลิตแหงประเทศไทย
นายพิชยั ชูกาญจนพิทักษ นักวิทยาศาสตร ระดบั 6 การไฟฟา ฝา ยผลติ แหง ประเทศไทย
นางสาวนภากาญจน สุวรรณคช นกั วิทยาศาสตร ระดบั 6 การไฟฟาฝา ยผลิตแหง ประเทศไทย
นางสาวศริ กุล กาญจนปฐมพร

174

คณะบรรณาธกิ าร

นางสาววมิ ลรัตน ภรู คิ ปุ ต ผูอาํ นวยการ กศน. เขตบางเขน สํานักงาน กศน. กรงุ เทพฯ

นางสาวอนงค ชูชยั มงคล ครเู ช่ยี วชาญ สํานักงาน กศน. จงั หวัดอุทยั ธานี
นายสพุ จน เชย่ี วชลวิทย ครูเช่ยี วชาญ กศน. เขตประเวศ กรงุ เทพฯ

นางสาวพจนยี  สวัสด์ริ ัตน ครชู ํานาญการพิเศษ สํานกั งาน กศน.จังหวดั กาํ แพงเพชร

นายเชาวลิต ธาดาสทิ ธเิ วท ครชู าํ นาญการพเิ ศษ สถาบนั การศกึ ษาทางไกล

นางกมลวรรณ มโนวงศ ครชู ํานาญการพิเศษ สํานักงาน กศน. จงั หวัดเชียงใหม

นางญาณิศา สุขอุดม นักวิชาการศกึ ษาชํานาญการพิเศษ สํานกั งาน กศน.

นายศภุ โชค ศรรี ัตนศลิ ป นกั วชิ าการศกึ ษาชํานาญการพเิ ศษ สาํ นกั งาน กศน.

นางสาวนิธมิ า ศรพี านชิ วิศวกร ระดับ 6 การไฟฟาฝา ยผลิตแหง ประเทศไทย

นางสาวกาญจนา กิตดิ ี นักวทิ ยาศาสตร ระดบั 6 การไฟฟา ฝา ยผลิตแหงประเทศไทย

นางสาวนภากาญจน สวุ รรณคช นักวิทยาศาสตร ระดบั 6 การไฟฟาฝายผลิตแหง ประเทศไทย

นางสาวจริ ดา วทิ ยพบิ ลู ย วิศวกร ระดบั 6 การไฟฟาฝายผลติ แหงประเทศไทย

นางสาวศริ กลุ กาญจนปฐมพร นักวทิ ยาศาสตร ระดบั 5 การไฟฟาฝา ยผลิตแหง ประเทศไทย

นายบญุ ชนะ ลอ มสริ อิ ุดม ครู คศ. 1 กศน. เขตหนองแขม กรงุ เทพฯ

นายธณลั ฐวิ รรธน ภคพัฑวัฒนฐากรู ครศู ูนยก ารเรยี นชมุ ชน กศน. เขตหนองแขม กรุงเทพฯ

175