วิชา ภาษาไทย พท21001 ม.ต้น

142

กิจกรรม บทที่ 5 หลกั การใชภ าษา

กจิ กรรมที่ 1 ใหผูเรยี นแยกคาํ ตอ ไปน้อี อกเปน 3 ประเภท ตามตาราง

ผลไม รัฐบาล อคั คภี ัย พลเรือน ศิลปกรรม

รปู ธรรม วทิ ยาลัย มหาชน พระเนตร พุทธกาล

นพเกา คหกรรม สัญญาณ นโยบาย ภมู ิศาสตร

คําประสม คําสมาส คาํ สนธิ

กิจกรรมที่ 2 ใหผเู รยี นพิจารณาประโยคตอไปนว้ี าเปนประโยคชนิดใด

1. วันนี้อากาศรอ นมาก

2. ฉนั ดใี จทเ่ี ธอมคี วามสขุ

3. พอ ซื้อนาฬิกาเรือนใหมใ หฉนั

4. พช่ี อบสีเขียวแตนอ งสาวชอบสฟี า

5. รายการราตรีสโมสรใหค วามบันเทิงแกผูช ม

กจิ กรรมท่ี 3 ใหผ ูเรยี นฝก เขยี นอกั ษรยอ ประเภทตา ง ๆ นอกเหนือจากตัวอยา งทีย่ กมา
กิจกรรมที่ 4 ใหผเู รยี นศกึ ษาและรวบรวมคําสภุ าพ และคาํ ราชาศพั ทท ่ใี ชแ ละพบเหน็ ในชีวิตประจําวัน

กิจกรรมท่ี 5 ใหผ ูเ รยี นจับคสู าํ นวนใหตรงกบั ความหมาย

1. เกี่ยวโยงกันเปนทอด ๆ ก. ผักชโี รยหนา

2. หมดหนทางทจ่ี ะหนีได ข. จบั ปลาสองมือ

3. ทาํ ดีทสี่ ดุ เปน ครงั้ สุดทาย ค. ขม้นิ กับปูน

4. รนหาเรอื่ งเดอื ดรอน ง. แกวง เทาหาเสยี้ น

5. ทําดแี ตเ พียงผิวเผิน ฉ. จนตรอก

6. ไมดําเนินการตอ ไป ช. หญาปากคอก

7. นิง่ เฉยไมเ ดือดรอ น ซ. ท้ิงทวน

8. ทาํ อยา งลวก ๆ ใหพ อเสรจ็ ฌ. แขวนนวม

9. รูอะไรแลวพดู ไมได ญ. มวยลม

143

10. อยากไดส องอยา งพรอม ๆ กัน ฎ. ลอยแพ

11. ถกู ไลอ อก ปลดออก ฏ. หอกขางแคร

12. เรอ่ื งงาย ๆ ท่ีคิดไมถึง ฐ. พระอิฐพระปูน

ฑ. สกุ เอาเผากิน

ฒ. งกู ินหาง

ณ. นาํ้ ทวมปาก

กจิ กรรมที่ 6 ใหผูเ รยี นเขียนคาํ พงั เพยใหต รงกับความหมายท่กี าํ หนดให

1. ชอบโทษผอู ื่นโดยไมด ตู ัวเอง

2. ไมชวยแลว ยงั กดี ขวางผอู ื่น

3. การลงทนุ ไมค ุมคากับผลทไ่ี ดร บั

4. ชอบรอื้ ฟน เรอ่ื งเกา ๆ

5. เปนคนชอบสรุ ุยสุรา ย

กิจกรรมที่ 7 ตอบคาํ ถามตอไปนี้สน้ั ๆ แตไดใ จความ

1. การแตงคาํ ประพันธตามหลักฉนั ทลกั ษณมีกป่ี ระเภท อะไรบา ง

2. บทประพันธต อไปนีเ้ ปนคําประพันธป ระเภทใด

2.1 ถงึ กลางวันสรุ ยิ นั แจมประจกั ษ ไมเ ห็นหนานงลักษณย่ิงมดื ใหญ

ถงึ ราตรมี จี ันทรอ นั อาํ ไพ ไมเห็นโฉมประโลมใจใหมดื มน

วิวาหพระสมทุ ร

2.2 ขึ้นกกตกทุกขย าก แสนลําบากจากเวียงชยั

ผกั เผอื กเลือกเผาไฟ กินผลไมไดเ ปนแรง
รอนรอนออนอัสดง พระสุรยิ งเยน็ ยอแสง
แฝงเมฆเขาเงาเมธุธร
ชว งดง่ั น้ํากริง่ แดง

กจิ กรรมท่ี 8 ผูเรียนเขียนประโยคภาษาท่ีเปนทางการ และภาษาไมเ ปนทางการ อยา งละ 3 ประโยค
ภาษาทเี่ ปนทางการ 1...................................................................................

2..................................................................................

3...................................................................................

ภาษาไมเ ปน ทางการ 1...................................................................................
2..................................................................................
3...................................................................................

144

บทที่ 6
วรรณคดี และวรรณกรรม

สาระสําคัญ

การเรียนภาษาไทย ตองเรียนรูในฐานะเปนวัฒนธรรมทางภาษาใหเกิดความชื่นชม ซาบซึ้ง
และภูมิใจในภาษาไทย โดยเฉพาะคุณคาของวรรณคดี และภูมิปญญาทางภาษาของบรรพบุรุษที่ได
สรางสรรคไวอันเปนสวนเสริมความงดงามในชีวิต นอกจากนั้น วรรณคดีและวรรณกรรม ตลอดจน
บทรองเลนของเด็ก เพลงกลอมเด็ก ปริศนาคาํ ทาย เพลงพ้ืนบาน วรรณกรรมพื้นบาน เปนสวนหนึ่ง
ของวัฒนธรรมซ่ึงมีคุณคา การเรียนภาษาไทยจึงตองเรียนวรรณคดี วรรณกรรม ภูมิปญญาทางภาษา
ที่ถายทอดความรูสึกนึกคิดทั้งรอยแกวและรอยกรองประเภทตาง ๆ เพ่ือใหเกิดความซาบซึ้งและ
ความภมู ใิ จในส่ิงทบี่ รรพบุรษุ ไดส ่ังสมและสบื ทอดมาจนถงึ ปจ จบุ ัน

ผลการเรียนรูทีค่ าดหวัง ผูเรยี นสามารถ

1. อธบิ ายความแตกตา งและคุณคาของวรรณคดี วรรณกรรมปจจุบันและวรรณกรรมทอ งถ่ิน
2. ใชหลักการพนิ ิจวรรณคดีและวรรณกรรม หลกั การพจิ ารณาวรรณคดีและวรรณกรรม
ใหเ หน็ คุณคา และนาํ ไปใชในชวี ติ ประจําวัน
3. รอ งเลน หรอื ถา ยทอดเพลงพ้นื บา นและบทกลอมเด็กในทองถน่ิ

ขอบขา ยเนือ้ หา

เร่อื งที่ 1 หลกั การพจิ ารณาวรรณคดแี ละหลกั การพินิจวรรณกรรม
เรอ่ื งท่ี 2 หลักการพินิจวรรณคดีดา นวรรณศลิ ปแ ละดา นสงั คม
เรอ่ื งท่ี 3 เพลงพน้ื บา น เพลงกลอ มเด็ก

145

เรอ่ื งที่ 1 หลกั การพิจารณาวรรณคดีและหลกั การพนิ จิ วรรณกรรม

กอนท่ีจะศึกษาถึงเร่ืองการพิจารณาวรรณคดีและการพินิจวรรณกรรม ตองทําความเขาใจ
กับความหมายของคาํ วา วรรณคดีและวรรณกรรม เพื่อใหผูเรียนสามารถเขาใจในความหมายของคํา
ท้ังสองนี้ ไดอยางชัดเจนโดย ม.ล.บุญเหลือ เทพยสุวรรณ (2514 : 58 - 133) ไดกลาวถึงความสัมพันธ
และความแตกตา งระหวา งวรรณคดีและวรรณกรรมไว ดงั นี้

วรรณคดี ใชในความหมายวา วรรณกรรมหรอื หนงั สอื ทไี่ ดร บั การยกยองวาแตง ดี มวี รรณกรรมศลิ ป
กลาวคือ มีลักษณะเดนในการใชถอยคําภาษาและเดนในการประพันธ ใหคุณคาทางอารมณและ
ความรสู ึกแกผ อู า นสามารถใชเปน แบบฉบบั อางอิงได

หนงั สอื ที่เปน วรรณคดสี ามารถบงบอกลักษณะได ดังน้ี
1. มีเน้อื หาดี มปี ระโยชนแ ละเปนสภุ าษติ
2. มีศิลปะการแตงท่ียอดเย่ียมท้ังดานศิลปะการใชคํา การใชโวหารและถูกตองตามหลัก
ไวยากรณ
3. เปนหนังสอื ทีไ่ ดร บั ความนิยมและสืบทอดกันมายาวนานกวา 100 ป
วรรณกรรม ใชในความหมายวา งานหนงั สอื งานนพิ นธท่ที ําข้ึนทุกชนดิ ไมวาแสดงออกมาโดย
วิธีหรือในรูปอยางใด เชน หนังสือ จุลสาร สิ่งเขียน ส่ิงพิมพ ปาฐกถา เทศนา คําปราศรัย สุนทรพจน
ส่งิ บันทึก เสียง ภาพ เปน ตน
วรรณกรรมแบงออกเปน 2 ประเภท
1. สารคดี หมายถึง หนังสือที่แตงขึ้นเพ่ือใหความรู ความคิด ประสบการณแกผูอาน
ซง่ึ อาจใชร ปู แบบรอ ยแกว หรอื รอ ยกรองก็ได
2. บันเทิงคดี คือ วรรณกรรมท่ีแตงข้ึนเพ่ือมุงใหความเพลิดเพลิน สนุกสนาน บันเทิง
แกผ ูอาน จงึ มักเปน เร่อื งที่มเี หตกุ ารณและตวั ละคร
การพินิจหรือการพิจารณาคุณคาของวรรณคดีหรือวรรณกรรม ไมวาจะเปนรอยแกวหรือ
รอยกรองมีหลักการพิจารณากวา ง ๆ คลา ยกันคอื เราอาจจะต้งั คาํ ถามงา ย ๆ วางานประพันธชิน้ นนั้
หรือเร่อื งนัน้ ใหอ ะไรแกคนอานบาง

ความหมาย

การพินิจ คือ การพิจารณาตรวจตรา พรอมท้ังวิเคราะหแยกแยะและประเมินคาได ทั้งนี้
นอกจากจะไดประโยชนตอตนเองแลว ยังมีจุดประสงคเพื่อนาํ ไปแสดงความคิดเห็นและขอเท็จจริง
ใหผูอ่ืนไดทราบดวย เชน การพินิจวรรณคดีและวรรณกรรมเพื่อเปนการแนะนําใหบุคคลท่ัวไปท่ีเปน
ผูอานไดรูจักและไดทราบรายละเอียดที่เปนประโยชนในดานตาง ๆ เชน ใครเปนผูแตง เปนเรื่อง
เก่ียวกับอะไร มีประโยชนตอใครบาง ทางใดบาง ผูพินิจมีความเห็นวาอยางไรคุณคาในแตละดาน
สามารถนาํ ไปประยกุ ตใ หเ กิดประโยชนอ ยา งไรในชวี ติ ประจําวนั

146

แนวทางในการพินิจวรรณคดแี ละวรรณกรรม

การพินิจวรรณคดีและวรรณกรรมมีแนวใหปฏิบัติอยางกวาง ๆ เพื่อใหครอบคลุมงานเขียน
ทุกชนิดซึ่งผูพินิจจะตองดูวาจะพินิจหนังสือชนิดใด มีลักษณะเฉพาะอยางไรซึ่งจะมีแนวในการพินิจ
ที่จะตอ งประยุกตห รอื ปรับใชใหเหมาะสมกับงานเขียนน้ัน ๆ

หลักเกณฑก วาง ๆ ในการพินิจวรรณคดีและวรรณกรรม มดี งั นี้
1. ความเปน มาหรอื ประวัตขิ องหนังสือและผแู ตง เพอื่ ชวยใหว เิ คราะหในสว นอืน่ ๆ ไดด ขี ้นึ
2. ลักษณะคาํ ประพนั ธ
3. เรอื่ งยอ
4. เน้ือเร่ือง ใหวิเคราะหเรื่องตามหัวขอตามลําดับ โดยบางหัวขออาจจะมีหรือไมมีก็ได
ตามความจาํ เปน เชน โครงเรอ่ื ง ตัวละคร ฉาก วธิ กี ารแตง ลกั ษณะการเดนิ เร่อื ง การใชถ อ ยคาํ สํานวน
ในเร่ือง การแตง วิธีคิดทส่ี รางสรรค ทัศนะหรอื มุมมองของผูเขยี น เปน ตน
5. แนวคิด จดุ มงุ หมาย เจตนาของผเู ขียนที่ฝากไวใ นเร่อื งซึง่ จะตอ งวิเคราะหอ อกมา
6. คณุ คา ของวรรณคดีและวรรณกรรม ซึง่ โดยปกตแิ ลว จะแบง ออกเปน 4 ดานใหญ ๆ
และกวาง ๆ เพื่อความครอบคลุมในทุกประเด็น ซ่ึงผูพินิจจะตองไปแยกแยะหัวขอยอยใหสอดคลอง
กับลกั ษณะหนังสือทจี่ ะพนิ จิ นน้ั ๆ ตามความเหมาะสมตอ ไป
การอานวรรณคดีมรดกตองอานอยางพินิจจึงจะเห็นคุณคาของหนังสือ การอานอยางพินิจ
หมายความวาอยา งไร
การพินิจวรรณคดี คือ การอานวรรณคดีอยางใชความคิด ไตรตรอง กลั่นกรอง แยกแยะ
หาเหตผุ ล หาสว นดี สว นบกพรอ งของหนังสือ เพ่ือจะไดป ระเมนิ คาของหนังสือนั้น ๆ อยางถูกตองและ
มเี หตผุ ล การอา นหนงั สืออยางพนิ จิ พเิ คราะหม ีประโยชนต อชีวิตมาก เพราะผพู ินจิ วรรณคดี จะรจู ักเลอื ก
รับประโยชนจ ากหนงั สอื และนาํ ประโยชนไ ปใชในชวี ิตของตนไดและความสามารถในการประเมนิ คาของ
ผูพินิจวรรณคดีจะชวยใหผูพินิจเปนผูมีเหตุผล มีความยุติธรรม มีวิจารณญาณ การพินิจวรรณคดี
ผูพ ินจิ ไมควรเอาความรสู กึ หรอื ประสบการณสว นตนมาเปน หลกั สาํ คญั ในการตัดสนิ วรรณคดี เพราะแตล ะคน
ยอ มมีความรสู ึกและประสบการณต า งกนั
หลกั การพินิจวรรณคดี
การพินิจวรรณคดี เปนการแนะนาํ หนังสือในลักษณะของการวิเคราะหวิจารณหนังสือ
อยางงาย ๆ โดยบอกเร่ืองยอ ๆ แนะนําขอดีขอบกพรองของวรรณคดี บอกชื่อผูแตง ประเภทของ
หนังสือ ลักษณะการแตง เนื้อเรื่องโดยยอ ๆ คุณสมบัติของหนังสือ ดวยการวิจารณเกี่ยวกับเนื้อหา
แนวคิด ภาษา คุณคา และขอคิดตาง ๆ ประกอบทัศนะของผูพินิจ ซึ่งเปนลักษณะของการชักชวน
ใหผูอานสนใจหนังสือเลมนั้น การพินิจวรรณคดีเปนการศึกษาและวิเคราะหลักษณะของวรรณคดี
เพอ่ื นํามาแนะนําใหเกดิ ความเขา ใจซาบซงึ้ อยา งแจมแจง

147

การพนิ จิ วรรณคดีมหี ลักการพนิ ิจกวาง ๆ 3 ดาน คือ
1. โครงสรา งของวรรณคดี
2. ความงดงามทางวรรณคดี
3. คุณคาของวรรณคดี

ดา นที่ 1 โครงสรางของวรรณคดี
การที่เราจะพนิ ิจวรรณคดเี รอื่ งใด เราจะตอ งพิจารณาวา เรื่องน้ันแตงดวยคําประพันธชนิดใด

โครงเรอื่ งเนือ้ เรื่องเปน อยา งไร มแี นวคดิ หรอื สาระสําคัญอยางไร ตวั ละครมรี ปู ราง ลักษณะนิสัยอยางไร

ฉากมคี วามหมายเหมาะสมกับเรื่องหรอื ไม และมีวิธีดาํ เนนิ เรือ่ งอยางไร
ดานที่ 2 ความงดงามทางวรรณคดี

วรรณคดีเปนงานที่สรางขึ้นอยางมีศิลปะ โดยเฉพาะการใชถอยคําเพื่อใหเกิดความไพเราะ

ในอรรถรส ซึ่งเราจะพิจารณาไดจากการใชคํา มีทั้งการเลนคํา เลนอักษร พิจารณาไดจากการใช
สํานวนโวหาร กวโี วหาร ซ่ึงจะดูจากการสรา งจันตภาพ ภาพพจน และพิจารณาจากการสรางอารมณ
ในวรรณคดีส่งิ เหลานีเ้ ปนความงดงามทางวรรณคดที ัง้ น้นั

ดา นท่ี 3 คุณคาของวรรณคดี
มคี ณุ คาทางศีลธรรม ปญญา อารมณ วฒั นธรรม ประวัตศิ าสตร และวรรณศิลป เปน ตน

โวหารภาพพจน

การใชโ วหารภาพพจน คือ การใชถอยคําใหเกดิ ภาพโดยวิธกี ารเปรียบเทียบอยางมศี ลิ ปะ

ภาพพจนมีหลายลกั ษณะ เชน อปุ มา อปุ ลกั ษณ อธพิ จน บคุ ลาธิษฐาน สทั พจน หรือการใชส ญั ลักษณ

เปนตน

อุปมา คือ การเปรียบเทียบเพื่อทําใหเห็นภาพหรือเกิดความรูสึกชัดเจน จึงตองนําสิ่งอื่นท่ีมี

ลักษณะคลา ยคลงึ กนั มาชวยอธิบาย หรือเช่ือมโยงความคิดโดยมีคํามาเช่ือม ไดแก เหมือน เสมือน ดุจ

เลห  เฉก ดัง กล เพียง ราว ปูน ฯลฯ

อปุ ลักษณ เปน การเปรียบเทยี บทล่ี กึ ซึ้งกวาอปุ มา เพราะเปนการเปรียบส่ิงหน่งึ เปน สงิ่ หนึง่ มาก

จนเหมอื นกบั เปนส่งิ เดยี วกนั โดยใชคาํ วา “ เปน กับ คือ ” มาเช่อื มโยง

ตัวอยาง “แมเ ปนโสมสอ งหลา” “สุจรติ คอื เกราะบังศาสตรพอง”

โวหารอธพิ จน เปน โวหารทกี่ วกี ลาวเกนิ จริง เพอื่ ตอ งการท่ีจะเนนใหความสําคัญและอารมณ

ความรสู ึกทีร่ ุนแรง เชน

ถงึ ตอ งงาวหลาวแหลนสกั แสนเลม ใหตดิ เตม็ ตัวฉุดพอหลุดถอน

แตต องตาพาใจอาลยั วอน สดุ จะถอนทง้ิ ขวางเสยี กลางคัน

(นริ าศวดั เจาฟา สนุ ทรภู)

148

บุคลาธิษฐาน เปน โวหารที่นําส่ิงไมมีชีวิต หรือส่ิงท่ีเปนนามธรรม มากลาวเหมือนเปนบุคคล

ทมี่ ีชวี ิต เชน

เพชรนา้ํ คางหลนบนพรมหญา เย็นหยาดฟา พาฝนหลงวนั ใหม

เคลา เคลียหยอกดอกหญา อยางอาลัย เมือ่ แฉกดาวใบไผไหวตะวัน

โวหารสัทพจน หมายถงึ โวหารที่เลยี นเสียงธรรมชาติ เชน

ทง้ั กบเขยี ดเกรยี ดกรดี จ้งิ หรดี เรือ่ ย พระพายเฉือ่ ยฉวิ ฉวิ วะหววิ หวาม

การสรา งอารมณ

ความงามดานอารมณ เม่ือเราอานวรรณคดี จะเห็นวาเรามีความรูสึกหรืออารมณรวมไปกับ
เร่ืองตอนนัน้ ๆ ดวย เชน สงสาร โกรธ ชิงชงั นั่นแสดงวา กวไี ดส รางอารมณใ หเ รามีความรูสึกคลอยตาม
ซง่ึ เปน ความงามอยา งหน่ึงในวรรณคดี กวจี ะสอดแทรกความคิดออกมาในรูปของความรัก ความภาคภูมิใจ

ความเศราสลดใจ และมีการเลือกสรรคําประพันธใหเหมาะสมกับเน้ือเร่ือง การที่กวีใชถอยคําใหเกิด
ความงามเกิดอารมณทําใหเราไดรับรสวรรณคดีตา ง ๆ

รสวรรณคดี

รสวรรณคดีของไทยเปนลีลาของบทประพันธอยางหน่ึง คือ การใชภาษาไทยใหเหมาะสม

แกเนอื้ ความของเรือ่ ง กลา วคือ แตงบทประพันธต ามรสบทประพันธไทยหรือรสวรรณคดไี ทยซึ่งมี 4 รส คอื

1. เสาวรจนี เปนบทพรรณนาความงามของสถานท่ี ธรรมชาติ ชมนาง เชน

“ตาเหมือนตามฤคมาศพศิ ควิ้ พระลอราช

ประดุจแกวเกาทัณฑ กงนา

พิศกรรณงามเพริศแพรว กลกลิ่นบงกชแกว

อกี แกมปรางทอง เปรียบนา”

2. นารปี ราโมทย เปน บทเกยี้ วพาราสี แสดงความรกั ใคร เชน

“เจางามปลอดยอดรักของพลายแกว ไดมาแลวแมอ ยา ขบั ใหก ลบั หนี

พส่ี ตู ายไมเสยี ดายแกชวี ี แกว พี่อยา ไดพ ร่าํ รําพนั ความ

พผี่ ิดพ่ีกม็ าลแุ กโ ทษ จงคลายโกรธแมอ ยาถือวา หยาบหยาม

พช่ี มโฉมโลมลูบดว ยใจงาม ทรามสวาทด้นิ ไปไมไ ยดี”

3. พโิ รธวาทงั เปน บทโกรธ บทตัดพอตอ วา เหนบ็ แนม เสียดสี หรอื แสดงความเคยี ดแคน เชน

ผันพระกายกระทบื พระบาทและองึ พระศพั ทส ีหนาทพงึ สยองภัย

เอออเุ หมนะมึงชชิ างกระไร ททุ าสสถุลฉะน้ไี ฉนกม็ าเปน

4. สัลลาปงคพิสัย เปน บทแสดงความโศกเศรา ครํา่ ครวญ อาลัยอาวรณ เชน

เคยหมอบใกลไ ดก ลิ่นสุคนธต ลบ ละอองอบรสรื่นชนื่ นาสา

สิ้นแผน ดินส้นิ รสสคุ นธา วาสนาเรากส็ ้ินเหมอื นกลนิ่ สคุ นธ

(สนุ ทรภู)

149

หลักการและแนวทางการพจิ ารณาวรรณคดี

การพิจารณาวรรณคดี คือ การแสดงขอคิดเห็นเกี่ยวกับวรรณคดีเลมใดเลมหน่ึงอยางส้ัน ๆ
โดยมีเจตนาจะแนะนําวรรณคดีน้ันใหผูอานรูจักวามีเนื้อเรื่องอยางไร มีประโยชนมีคุณคาอยางไร
ผูพิจารณามีความคิดเห็นอยางไรตอวรรณคดีเรื่องน้ัน ๆ ชอบหรือไมชอบ เพราะเหตุใด มีลักษณะ
การวจิ ารณวรรณกรรม

หลักการพิจารณาวรรณคดี
1. แยกองคประกอบของหนังสือหรือวรรณคดีทีจ่ ะวิจารณใหได
2. ทําความเขาใจองคประกอบทแ่ี ยกออกมาใหแ จมแจง ชดั เจน
3. พิจารณาหรอื วิเคราะหหนงั สือหรือวรรณคดี ตามหวั ขอ ตอ ไปน้ี

3.1 ประวัตคิ วามเปนมาและประวตั ิผูแตง
3.2 ลักษณะการประพันธ
3.3 เรือ่ งยอ
3.4 การวิเคราะหเรือ่ ง
3.5 แนวคิดและจดุ มงุ หมายในการแตง
3.6 คุณคา ดา นตา ง ๆ
การพินจิ คณุ คา วรรณคดแี ละวรรณกรรมมี 4 ประเดน็ ดงั น้ี
1. คุณคาดานวรรณศิลป คือ ความไพเราะของบทประพันธซึ่งอาจจะเกิดจากรสของคํา
ที่ผูแตงเลอื กใชและรสความไพเราะที่ใหความหมายกระทบใจผูอา น
2. คุณคาดานเน้ือหา คือ การใหความรูสึกในดานตาง ๆ ใหคุณคาทางปญญาและความคิด
แกผูอ าน
3. คุณคาดานสังคม วรรณคดีและวรรณกรรมสะทอนใหเห็นภาพของสังคมในอดีต
และวรรณกรรมที่ดสี ามารถจรรโลงสงั คมไดอีกดว ย
4. การนาํ ไปประยุกตใชในชีวิตประจาํ วัน เพ่ือใหผูอานไดประจักษในคุณคาของชีวิต
ไดความคิดและประสบการณจ ากเรอื่ งทอ่ี าน และนําไปใชในการดําเนินชวี ิต นําไปเปนแนวปฏิบตั หิ รือ
แกป ญหารอบ ๆ ตวั

เรอื่ งท่ี 2 หลกั การพนิ ิจวรรณคดีดา นวรรณศลิ ปแ ละดานสังคม

ความหมายของวรรณคดีมรดก

วรรณคดีมรดก หมายถึง วรรณคดีที่บรรพบุรุษสรางไวและเปนท่ีนิยมตกทอดเรื่อยมาจนถึง
ปจจุบนั วรรณคดมี รดกของไทยน้นั มักจะแสดงภาพชีวิตของสังคมในสมัยท่ีเกิดวรรณคดี ขณะเดียวกัน

150

กจ็ ะแทรกแนวคิด ปรชั ญาชวี ิตดว ยวธิ ีอันแยบยลจนทาํ ใหผูอานเกิดอารมณสะเทือนใจ มีความรูสึกรวม
ไปกบั กวีดวย

คุณคา ของวรรณคดมี รดก
วรรณคดมี รดกนั้นมคี ณุ คามาก ทงั้ ทางดานประวตั ศิ าสตร สงั คม อารมณ คติสอนใจและคุณคา
ทางวรรณศลิ ปหรอื จะพดู วา วรรณคดีมรดกเปน ทรัพยสนิ ทางปญญาทตี่ กทอดเปนสมบัติทางวัฒนธรรม
ของชาติซ่ึงบรรพบุรุษไดอุตสาหะสรางสรรคข้ึนดวยอัจฉริยภาพ เพราะการอานวรรณคดีมรดกทําให
ทราบเหตกุ ารณต า ง ๆ ทป่ี ระทับใจบรรพบรุ ษุ สงั คม สภาพชีวติ ความเปนอยูของคนไทยในชุมชนน้ัน ๆ
วามีลกั ษณะอยางไรเหมอื นหรือแตกตา งจากสงั คมปจจบุ ันอยา งไร มกี ลวธิ ีในการใชถ อ ยคําโวหารอยา งไร
จึงทาํ ใหเ รารว มรับรอู ารมณนน้ั ๆ ของกวี
นอกจากนี้วรรณคดีมรดกมีคุณคาเปนเครื่องเชิดชูความเปนอัจฉริยะของชาติ ชวยสะทอนถึง
บุคลิกลักษณะประจําชาติ และชวยทําใหคนในชาติรูเรื่องราวในอดีตและคุณคาที่สําคัญก็คือ คุณคา
ทางดา นอารมณแ ละดานความงาม ความไพเราะ เพราะเกิดการอานวรรณคดีมรดกจะทําใหเราไดรับ
ความเพลิดเพลินในเนื้อหาและรสศิลปะแหงความงาม ความไพเราะดานอักษรศิลปไปพรอมกัน
ชว ยสงเสริมจติ ใจผอู านใหรักสวยรกั งาม เขา ใจหลกั ความจรงิ ในโลกมนษุ ยย ิ่งขน้ึ
วรรณคดีมคี ณุ คาแกผูอานหลายประการ คือ
1. ทําใหผอู านเกิดอารมณคลอ ยตามกวี เชน สนกุ เพลดิ เพลิน ดีใจ เศราใจ ขบขัน เปน ตน
2. ทําใหผูอา นเกดิ สติปญ ญา เราจะไดข อคดิ คติ หลกั การดาํ เนินชวี ติ ในวรรณคดีชว ยยกระดบั
จิตใจใหส งู ขึน้ การอานวรรณคดที ําใหเ กดิ ความเฉลียวฉลาดและเกิดปญ ญา
3. ทําใหไดรบั ความรใู นดานตาง ๆ เชน ประวตั ิศาสตร ตาํ นาน ภูมศิ าสตร ภาษา ประเพณี
ความเชอ่ื ในสมยั ท่ีแตงวรรณคดีนนั้ ๆ
4. ทาํ ใหเ ขา ใจสภาพสังคมวัฒนธรรมของบรรพบุรุษท่ีกวีไดนํามาเขียนสอดแทรกไวทําใหเรา
เขาใจและสามารถเปรยี บเทยี บสงั คมในวรรณคดีกับปจ จุบนั ได
ลกั ษณะเดนของวรรณคดีไทย จาํ แนกเปน ขอ ๆ ดังน้ี
1. นิยมแตง หนงั สอื หรอื การแตง วรรณคดดี ว ยคาํ ประพนั ธร อยกรองมากกวารอยแกว เปน บทกลอน
ลกั ษณะภาษากาพยกลอนทีม่ ีสมั ผสั คลองจองสอดคลองกับลกั ษณะนสิ ัยของคนไทย แมภาษาพูดก็มีลลี า
เปนรอยกรองแบบงาย ๆ เชน หมอ ขาวหมอแกง ขา วยากหมากแพง ขนมนมเนย ในนํา้ มปี ลาในนามขี า ว
ชกั น้ําเขาลึก ชกั ศึกเขาบา น เปน ตน
2. เนนความประณีตของคําและสํานวนโวหาร ภาษาท่ีใชวรรณคดีไมเหมือนภาษาพูดทั่วไป
คอื เปน ภาษาท่ีมีการเลือกใชถอ ยคาํ ตกแตงถอ ยคาํ ใหหรูหรา มกี ารสรางคาํ ท่มี คี วามหมายอยา งเดยี วกนั
ทเี่ รยี กวา คําไวพจน โดยใชร ปู ศัพทต าง ๆ กนั เพอื่ มใิ หเ กิดความเบ่อื หนา ยจาํ เจ เชน
ใชคําวา ปกษา ปก ษี สกุณา สกณุ ี ทวิช แทนคําวา “นก”
ใชคําวา กญุ ชร คช ไอยรา หัตถี กรี แทนคาํ วา “ชาง”

151

นอกจากน้ันยังมีการใชภาษาสัญลักษณ เชน ใชคํา ดวงจันทร บุปผา มาลี เยาวมาลย

แทน คาํ วา “ผหู ญงิ ”

3. เนนการแสดงความรูสกึ สะเทอื นอารมณจ ากการราํ พนั ความรสู กึ ตัวละครในเรื่องจะรําพัน

ความรสู ึกตา ง ๆ เชน รัก เศรา โกรธ ฯลฯ เปน คํากลอนยาวหลายคาํ กลอน

ตัวอยางอเิ หนาคร่ําครวญถงึ นางบษุ บาทถ่ี กู ลมหอบไป ดงั น้ี

เม่ือนัน้ พระสรุ ยิ ว งศอสัญแดหวา

ฟนองคแลวทรงโศกา โอแ กวแววตาของเรยี มเอย

ปานฉะน้จี ะอยูแหงใด ทําไฉนจึงจะรูนะอกเอย

ฤาเทวาพานอ งไปชมเชย ใครเลยจะบอกเหตรุ า ยดี

สองกรพระคอนอรุ ารํา่ ชะรอยเวรกรรมของพ่ี

ไดส มนองแตสองราตรี ฤามง่ิ มารศรมี าจากไป

พระยิ่งเศรา สรอ ยละหอยหา จะทรงเสวยโภชนาก็หาไม

แตครวญคราํ่ กาํ สรดระทดใจ สะอน้ื ไหโศกาจาบัลย

(อิเหนา สํานวนรชั กาลท่ี 2)

4. มีขนบการแตง คือ มีวิธีแตงท่ีนิยมปฏิบัติแนวเดียวกันมาแตโบราณ ไดแก ข้ึนตนเรื่อง

ดวยการกลา วคําไหวค รู คือ ไหวเ ทวดา ไหวพ ระรัตนตรยั ไหวค รบู าอาจารย สรรเสริญพระเกยี รติคณุ ของ

พระมหากษตั ริย หรือกลาวชมบา นชมเมือง

5. วรรณคดีไทยมเี นือ้ หาเก่ียวกบั ชนช้นั สงู มากกวา คนสามัญ ตัวละครเอกมักเปนกษัตริยและ

ชนช้นั สงู

6. แนวคิดสาํ คญั ที่พบในวรรณคดีไทยโดยทั่วไปเปน แนวคดิ แบบพทุ ธปรัชญางาย ๆ เชน แนวคิด

เรอื่ งทําดไี ดด ี ทาํ ช่วั ไดชั่ว ความไมเทีย่ งตรงของสรรพสิง่ อนิจจัง ความกตญั ู ความจงรกั ภักดี ความรัก

และการพลดั พราก เปน ตน

7. เนือ้ เรื่องท่รี บั มาจากวรรณกรรมตางชาตจิ ะไดร ับการดัดแปลงใหเขากบั วัฒนธรรมไทย

8. ในวรรณคดีไทยมลี กั ษณะเปนวรรณคดีสําหรับอาน เน่ืองจากมีการพรรณนาความยืดยาว

ใหรายละเอยี ดตาง ๆ เพื่อใหผูอานไดภาพชัดเจน เนนความไพเราะของคํา ดังน้ัน เม่ือจะนําไปใชเปน

บทแสดงจะตอ งปรับเปลีย่ นเสยี ใหมเพอ่ื ใหก ระชับขน้ึ

9. ในวรรณคดีไทยมีบทอัศจรรยแทรกอยูดวย เร่ืองของความรักและเพศสัมพันธ

เปนธรรมชาตอิ ยางหน่งึ ของมนษุ ย กวไี ทยไมนิยมกลาวตรงไปตรงมา แตจะกลา วถึงโดยใชกลวิธกี าร

เปรียบเทียบหรอื ใชส ญั ลักษณแ ทน เพื่อใหเ ปน งานทางศลิ ปะมิใชอ นาจาร

10. วรรณคดไี ทยมักแทรกความเชื่อ คานิยมของไทยไวเสมอ

ลักษณะตาง ๆดังกลาวมาขางตน นับเปนลักษณะเดนของวรรณคดีไทยซึ่งผูเรียน

ควรเรียนรแู ละเขา ใจเพื่อจะอานวรรณคดไี ทยไดอยางซาบซง้ึ ตอ ไป

152

การอานวรรณคดเี พือ่ พิจารณาคุณคา ดานวรรณศลิ ป

วรรณศิลป มีความหมายตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 วา ศิลปะ
ในการแตงหนงั สอื ศลิ ปะทางวรรณกรรม วรรณกรรมท่ถี งึ ข้ันวรรณคดี หนงั สอื ทไ่ี ดร บั การยกยองวา แตง ดี

จากความหมายนี้ การพิจารณาคุณคาดานวรรณศิลปตองศึกษาตั้งแตการเลือกชนิด
คาํ ประพันธใหเหมาะสมกับประเภทงานเขียน ถูกตองตรงความหมาย เหมาะกับบุคคลหรือตัวละคร
ในเรื่องและรสวรรณคดี การรูจักตกแตงถอยคําใหไพเราะสละสลวยอันเปนลักษณะเฉพาะภาษากวี
และทําใหผูอานเกิดความสะเทอื นอารมณ

ภาษากวีเพื่อสรา งความงดงามไพเราะแกบ ทรอ ยแกวรอยกรองนั้น มีหลักสําคัญท่ีเกี่ยวของกัน
3 ดา น ดังนี้

1. การสรรคาํ
2. การเรยี บเรยี งคํา
3. การใชโวหาร
การสรรคํา คือ การเลือกใชคําใหส่ือความคิด ความเขาใจ ความรูสึกและอารมณไดอยาง
งดงามโดยคาํ นึงถึงความงามดานเสียง โวหาร และรูปแบบคําประพันธ การสรรคาํ ทําได ดังนี้
การเลือกคาํ ใหเหมาะแกเ น้ือเรอื่ งและฐานะของบคุ คลในเรือ่ ง
การใชคําใหถ ูกตองตรงตามความหมาย
การเลอื กใชค ําพองเสยี ง คําซาํ้
การเลือกใชคาํ โดยคํานึงถงึ เสียงสมั ผัส
การเลอื กใชคําเลยี นเสยี งธรรมชาติ
การเลอื กใชคาํ ไวพจนไดถ ูกตอ งตรงตามความหมาย
การเรียบเรยี งคํา คือ การจัดวางคําท่ีเลือกสรรแลว ใหม าเรยี บเรยี งกนั อยางตอ เนื่องตามจงั หวะ
ตามโครงสรางภาษาหรือตามฉนั ทลักษณ ซ่ึงมหี ลายวธิ ี เชน
จดั ลําดบั ความคดิ หรอื ถอยคาํ จากส่ิงสาํ คญั จากนอ ยไปหามาก จนถงึ สิ่งสาํ คัญสงู สุด
จดั ลําดับความคดิ หรอื ถอ ยคําจากสิ่งสําคญั นอ ยไปหามาก แตก ลับหักมมุ ความคิดผูอา น เม่อื ถึงจดุ สุด
จัดลําดับคําใหเปนคาํ ถามแตไมตอ งการคําตอบหรอื มีคําตอบอยใู นตวั คําถามแลว
เรยี งถอ ยคาํ เพอ่ื ใหผ ูอานแปลความหมายไปในทางตรงขา มเพื่อเจตนาเยาะเยย ถากถาง
เรียงคําวลี ประโยคท่มี คี วามสาํ คญั เทา ๆ กัน เคียงขนานกันไป
การใชโ วหาร คือ การใชถ อ ยคําเพ่ือใหผอู า นเกิดจนิ ตภาพ เรยี กวา “ภาพพจน” ซ่ึงมีหลายวิธี
ทค่ี วรรจู กั ไดแ ก
อุปมา คือ การเปรียบเทียบสิ่งหนึ่งวาเหมือนกับส่ิงหนึ่งโดยมีคําเปรียบปรากฏอยู
ดวยคําเปรยี บเทียบเหลาน้ไี ดแก เหมอื น ดุจ เลห  เฉก ดัง กล เพียง ราว ปูน
อุปลักษณ คือ การเนนความหมายวา สิ่งหนึ่งเหมือนกับส่ิงหน่ึงมากจนเหมือนกับ
เปนสิง่ เดยี วกนั โดยใชคาํ วา เปน กบั คอื เชน “แมเปน โสมสองหลา ” “สจุ รติ คอื เกราะบงั ศาสตรพ อง”

153

การพิจารณาวรรณคดีดา นสังคม

สังคม คือ ชนชาติและชุมชนที่อยูรวมกันภายใตการปกครองในกรอบวัฒนธรรมเดียวกัน
วรรณคดีเปนเหมือนกระจกเงาท่ีสะทอนใหผูอานสามารถมองเห็นชีวิตความเปนอยู คานิยมและ
จริยธรรมของคนในสังคมที่วรรณคดีไดสะทอนภาพไวทาํ ใหเขาใจชีวิต เห็นใจความทุกขยากของ
เพ่อื นมนุษยดวยกนั ชัดเจนขึน้

ดังนั้นการพิจารณาวรรณคดีดานสังคมจะตองมีเน้ือหา ภูมิปญญาที่เก่ียวกับวัฒนธรรมหรือ
จริยธรรมของสังคมใหมีสวนกระตุนจิตใจของผูอานใหเขามามีสวนชวยเหลือในการจรรโลงโลกหรือ
พัฒนาสงั คมไทยรวมกนั โดยพิจารณาตามหวั ขอ ดงั น้ี

1. การแสดงออกถงึ ภูมปิ ญ ญาและวัฒนธรรมของชาติ
2. สะทอ นภาพความเปนอยู ความเชือ่ คา นยิ มในสังคม
3. ไดค วามรู ความบันเทงิ เพลิดเพลนิ อารมณไปพรอ มกนั
4. เนือ้ เรอื่ งและสาระใหแงค ิดทง้ั คุณธรรมและจริยธรรมในดานการจรรโลงสงั คม ยกระดับ
จติ ใจเหน็ แบบอยางการกระทําของตัวละครท้งั ขอดีและขอ ควรแกไ ข
จากการพิจารณาตามหัวขอขางตนน้ีแลว การพิจารณาคุณคาวรรณคดีดานสังคมใหพิจารณา
โดยแบง ออกได 2 ลักษณะใหญ ๆ ดงั นี้
ดานนามธรรม ไดแ ก ความดี ความชัว่ คานยิ ม จรยิ ธรรมของคนในสังคม เปนตน
ดานรูปธรรม ไดแก สภาพความเปน อยู วถิ ชี วี ติ การแตง กายและการกอสรางทางวัตถุ เปนตน

กิจกรรม บทท่ี 6 วรรณคดีและวรรณกรรม

1. ใหผเู รียนตอบคําถามตอ ไปน้ี
1.1 บอกความหมายของการพินิจได

....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

1.2 บอกหลกั เกณฑใ นการพินิจวรรณคดไี ด
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

2. ใหผูเรียนอานหนังสือวรรณคดีที่กําหนดใหศึกษาแลวพิจารณาวรรณคดีแตละเร่ือง
ในดา นวรรณกรรมศลิ ป และดา นสงั คม แตละเรอ่ื งใหส าระขอ คดิ ในการดาํ เนนิ ชีวิตอยางไรบา ง ไดแกเรอ่ื ง

1.1 สามกก
1.2 ราชาธริ าช

154

1.3 กลอนเสภาขุนชา งขุนแผน
1.4 กลอนบทละครเรอ่ื งรามเกยี รติ์

คณุ คา ที่ไดรบั จากเร่อื ง..............................................

ดา นวรรณศลิ ป
1. การสรรคํา
....................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

2. การเลนซ้าํ คาํ
....................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

3. การหลากคํา หรอื คาํ ไวพจน
....................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

ดา นสงั คม
1. วัฒนธรรมและประเพณี
....................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................
2. การแสดงสภาพชีวติ ความเปน อยูแ ละคานยิ มของบรรพบรุ ุษ

....................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................
3. การเขาใจธรรมชาติของมนษุ ย

....................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................
4. เปน หลักฐานทางประวัตศิ าสตร

....................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................
5. การสอดแทรกมมุ มองของกวี

....................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

155

เรอ่ื งท่ี 3 เพลงพืน้ บาน เพลงกลอมเด็ก

ความหมายของเพลงพน้ื บา น

เพลงพ้ืนบาน คือ บทเพลงท่ีเกิดจากคนในทองถ่ินตาง ๆ คิดรูปแบบการรอง การเลนข้ึน
เปนบทเพลงท่มี ีทวงทาํ นอง ภาษาเรียบงา ยไมซบั ซอ น มุง ความสนุกสนานร่นื เริง ใชเ ลน กนั ในโอกาสตาง ๆ
เชน สงกรานต ตรุษจีน ลอยกระทง ไหวพระประจําป หรือแมกระทั่งในโอกาสท่ีไดมาชวยกันทํางาน
รว มมือรวมใจเพ่ือทาํ งานอยา งหนึง่ อยา งใด เชน เก่ยี วขาว นวดขาว เปน ตน

ประวตั คิ วามเปน มาของเพลงพนื้ บา น

เพลงพื้นบานในประเทศไทยมีมาแตโบราณไมปรากฏหลกั ฐานแนช ัดวา มขี น้ึ ในสมัยใด เปน สิง่ ท่ี
เกิดข้นึ เปนปกติวสิ ัยของคนในสังคมจึงมผี เู รียกวา เพลงพื้นบาน เปนเพลงนอกศตวรรษ เปนเพลงนอก
ทําเนียบบาง เพราะหลักฐานทางประวัติศาสตร วรรณคดี และความรูทุกแขนงในประเทศไทยไมได
อางถงึ หลกั ฐานเกี่ยวกบั การเลนเพลงพืน้ บา นมีปรากฏในสมยั อยธุ ยา ซง่ึ ท่ีพบคอื เพลงเรอื เพลงเทพทอง
สวนในสมัยรัตนโกสินทร มีช่ือเพลงพ้ืนบานปรากฏอยูในจารึกวัดโพธ์ิและในวรรณคดีตาง ๆ สมัยตน
รัตนโกสินทรท่ีปรากฏชื่อคือ เพลงปรบไก เพลงเรือ เพลงสักวา แอวลาว ไกปา เกี่ยวขาว ตั้งแตสมัย
รชั กาลท่ี 5 เปน ตนมา ปรากฏหลักฐานแนชัดวามีการเลนเพลงเรือสักวา เพลงพ้ืนบานของไทยเราน้ัน
มมี าแตชานานแลว ถายทอดกนั โดยทางมุขปาฐะ จาํ ตอ ๆ กนั มาหลายชั่วอายคุ น เช่อื กันวา มีกําเนิดกอน
ศิลาจารึกพอขุนรามคาํ แหงมหาราชเสียอีก ตอมาคอยมีชื่อเสียง มีแบบสัมผัสคลองจองทวงทํานองไป
ตามภาษาถิ่นน้ัน ๆ ในการขับรองเพื่อความบันเทิงตาง ๆ จะมีจังหวะดนตรีทองถิ่นเขามาและมี
การรองรําทําเพลงไปดวย จึงเกิดเปนระบําชาวบาน เพลงพ้ืนบานใชรองรําในงานบันเทิงตาง ๆ มีงาน
ลงแขก เกีย่ วขา ว ตรษุ สงกรานต

ตอ มาในสมยั กรงุ รัตนโกสินทร เปน สมยั ทม่ี ีหลกั ฐานเกยี่ วกบั เพลงพน้ื บานชนิดตาง ๆ มากท่ีสุด
ตั้งแตสมยั รชั กาลท่ี 1 ถึงรชั กาลที่ 5 เปน ยุคทองของเพลงพื้นบานท่ีเปนเพลงปฏิพากย รองโตตอบกัน
เชน เพลงฉอย เพลงอีแซว เพลงสงเคร่ือง หรือเพลงทรงเคร่ือง หลังรัชกาลท่ี 5 อิทธิพลวัฒนธรรม
ตะวันตกทําใหเกิดเพลงไทยสากลข้ึน เพลงพ้ืนบานจึงเริ่มหมดความนิยมลงทีละนอย ๆ ปจจุบัน
เพลงพื้นบานไดรับการฟนฟูบางจากหนวยงานท่ีเห็นคุณคาแตก็เปนในรูปของการอนุรักษไวเทานั้น
ปญ หาเนื่องมาจากขาดผสู นใจสืบทอดเพลงพืน้ บานจึงเส่อื มสูญไปพรอม ๆ กบั ผเู ลน

ลักษณะของเพลงพ้นื บา น

โดยท่วั ไปแลว เพลงพื้นบา นจะมีลกั ษณะเดน ๆ เปน ทส่ี ังเกตไดค อื
1. สํานวนภาษาใชคําธรรมดาพื้น ๆ ไมมีบาลีสันสกฤตปน ฟงเขาใจงาย แตถอยคําคมคาย
อยูในตัวทําใหเกดิ ความสนุกสนาน บางครั้งแฝงไวดวยการใชสัญลักษณแทนคําหยาบตาง ๆ เปนตนวา

156

ยาเสน ใบพลู ที่นา หัวหมู อุปกรณไถนา เปนตน และเรียบงายทางดานโอกาสและสถานท่ีเลนไมตอง
ยกพืน้ เวที

2. มคี วามสนกุ สนานเพลิดเพลนิ มคี วามคมคายในการใชภ าษา กระทบกระเทียบเปรียบเปรย
ชวนใหคดิ จากประสบการณท ่ีพบเหน็ อยใู นวถิ ีชีวิตทองถิ่น

3. มภี าษาถ่ินปะปนอยูทําใหสะทอนใหเห็นถึงวิถีการดําเนินชีวิต ประเพณีความเชื่อ ตลอดจน
คานิยมตาง ๆ ทแ่ี ฝงอยู

4. มีลักษณะภาษาตองคลองจองกัน ท่ีเปนกลอนหัวเดียว คือ กลอนท่ีลงทายดวยสระชนิด
เดียวกัน เชน กลอนใส ลงเสียงขางทายดวยสระไอตลอด กลอนลี ลงเสียงขางทายดวยสระอีตลอด
เปน ตน ตวั อยางเชน ในเพลงไซเอย ไซ ลามะลลิ า ซึง่ งายตอการเลนมุงใหทุกคนมีสวนรองไดสนุกสนาน
รว มกัน

5. มักจะมกี ารรองซาํ้ บางทซี ํ้าท่ตี น เพลง หรอื บางทีซาํ้ ทท่ี อนทา ยของเพลง เชน เพลงพิษฐาน
เพลงพวงมาลยั เพลงฉอ ย เปนตน ผลดีของการรองซ้าํ ๆ กัน ก็คอื เพ่มิ ความสนุกสนานใหผูอยูรอบขาง
ไดมีสวนรวมในเพลง ทําใหบรรยากาศครึกครื้น และเนื่องจากเปนการปะทะคารมกันสด ๆ ซ่ึงชวง
การรองซ้ํานี้จะชวยใหไดมีโอกาสคิดคําและพอเพลง แมเพลงจะไดพักเหนื่อย และสามารถใช
ปฏิภาณพลกิ แพลง ยั่วลอ กนั อีกดวย

นอกจากน้เี พลงพ้ืนบานยังมีลักษณะพิเศษอีก คือ เปนวรรณกรรมมุขปาฐะที่เลาสืบตอกันมา
ปากตอ ปากไมสามารถจะสืบคน หาตวั ผูแตงท่แี นน อนไดแ ละมลี กั ษณะของความเปนพนื้ บา นพื้นเมือง

ประเภทของเพลงพ้ืนบา น

เพลงพ้ืนบานโดยท่ัวไปนั้น มีอยูดวยกันหลายชนิด พอจะแยกประเภทโดยแบงตามผูเลน
ได 2 ประเภทใหญ ๆ คอื

1. เพลงเดก็ จาํ แนกยอ ย ๆ ได 4 ประเภท ดงั น้ี
1.1 เพลงรองเลน เชน โยกเยกเอย ฝนตกแดดออก นกกระจอกเขา รัง เปน ตน
1.2 เพลงหยอกลอ เชน ผมจุก ผมมา ผมเปย ผมแกละ เปน ตน
1.3 เพลงขู ปลอบ เชน แมใ ครมา นํ้าตาใครไหล จันทรเ จาขา แตช าแต เขาแหย ายมา

เปนตน
1.4 เพลงประกอบการเลน เชน จํา้ จม้ี ะเขอื เปราะ รี รี ขา วสาร มอญซอนผา เปนตน

2. เพลงผูใหญ แบง 6 ประเภท คอื
2.1 เพลงกลอมเดก็ เชน กาเหวาเอย พอ เน้อื เย็น เปนตน
2.2 เพลงปฏิพากย เชน เพลงฉอย เพลงรําวง ซ่ึงเพลงปฏิพากยน้ีตอมาวิวัฒนาการ

มาเปนเพลงลกู ทุงนน่ั เอง
2.3 เพลงประกอบการเลน เชน ราํ โทน ตอมาคือ รําวง ลูกชวง เขาผี มอญซอนผา

เปนตน
2.4 เพลงประกอบพิธี เชน ทาํ ขวญั นาค ทาํ ขวญั จุก แหน างแมว เปนตน

157

2.5 เพลงเก่ยี วกบั อาชีพ เชน เตนกํารําเคยี ว
2.6 เพลงแขง ขัน สว นใหญคือปฏพิ ากย
เพลงเด็ก การเลน เปนการแสดงออกอยางหน่ึงในกลุมชน จะแตกตางกันไปตามวัฒนธรรม
และเมือ่ มกี ารเลนเกิดข้ึนกม็ กั มบี ทเพลงประกอบการเลนดว ย เพลงท่รี องงาย ๆ ส้ัน ๆ สนุกสนาน เชน
รีรี ขา วสาร มอญซอนผา จํ้าจ้ีมะเขือเปราะ แมงมุมขยุมหลงั คา
เพลงผูใหญ เพลงผูใหญมีหลายประเภท นอกจากจะใหความสนุกสนานบันเทิงใจแลว
ยังสะทอ นใหเ ห็นถึงความสามคั ครี วมใจกันทําสงิ่ ตา ง ๆ ของสังคมไทย สภาพวถิ ชี ีวิตวัฒนธรรมประเพณี
ตาง ๆ ไวอยางนา ศึกษาอีกดวย ดานเพลงกลอมเดก็ จะเห็นความรักความผูกผันในครอบครัว ธรรมชาติ
ส่งิ แวดลอ ม ตํานาน นิทาน ประวัติศาสตร ตลอดจนจินตนาการความรูสึกนึกคิดของมนุษย เนื่องจาก
ความหลากหลายในเพลงกลอ มเดก็ จงึ เปน เพลงที่มีคณุ คา แกการรักษาไวเ ปน อยางยงิ่

คณุ คา ของเพลงพืน้ บา น

เพลงพื้นบานมีคุณคาอยางมากมายท่ีสําคัญคือ ใหความบันเทิงสนุกสนาน มีนํ้าใจ สามัคคี
ในการทาํ งานชว ยเหลือกัน สะทอนวฒั นธรรมประเพณี วถิ ีชีวติ การแตง กาย ฯลฯ และเปน การปลูกฝง
เดก็ ใหค รบองค 4 คอื

1. สง เสริมใหเ ดก็ มีกาํ ลงั กายแข็งแรง
2. สง เสริมใหเด็กมีสตปิ ญญาเฉลยี วฉลาด มีไหวพรบิ ปฏภิ าณดีในการแกปญหา
3. สง เสริมใหเด็กมจี ติ ใจงาม มีคุณธรรมประจําใจ
4. รจู กั ปฏิบัตติ นตอสวนรวมในสงั คม
การปลูกฝงใหประชาชนพลเมืองของประเทศ เปนผูถึงพรอมดวยคุณสมบัติท้ัง 4 ประการนี้
ตองปูพื้นรากฐานกันตั้งแตเยาววัย และคอยเปนคอยไปทีละนอย จึงจะซึมซาบจนกลายเปนนิสัย
สมัยน้ีวิทยาศาสตรมีมากเพียงไร วัตถุนิยมก็ตามมา วัตถุนิยมเจริญข้ึน ความเจริญทางจิตใจก็นอยลง
เปนผลใหค วามมนั่ คงของประเทศไดรับความกระทบกระเทือนไปดวยอยางแนนอน ดังน้ัน เราจึงควร
ชว ยกันปลูกฝงอนุรักษส บื สานใหดํารงอยูอ ยางยง่ั ยนื สบื สานไป
เพลงพ้ืนบานเกิดจากชาวบา นเปนผูส รา งบทเพลงและสืบทอดกันมาแบบปากตอปาก โดยการ
จดจําบทเพลงเปนคํารองงาย ๆ ที่เปนเร่ืองราวใกลตัวในทองถ่ินน้ัน ๆ จึงทําใหเพลงพ้ืนบานของไทย
ในภาคตา ง ๆ มีความแตกตา งกนั ออกไป ดังน้ี
เพลงพ้ืนบานภาคกลาง มีอิทธิพลมาจากสภาพแวดลอมทางธรรมชาติ การประกอบอาชีพ
วิถีการดําเนินชีวิต พธิ ีกรรมและเทศกาลตา ง ๆ โดยสามารถแยกประเภทได ดังน้ี
- เพลงท่ีรอ งเลน ในฤดนู า้ํ มาก ไดแก เพลงเรือ เพลงรอยพรรษา เพลงรําภาขา วสาร เพลงหนาใย
เพลงคร่งึ ทอ น เปน ตน
- เพลงท่ีรองเลนในฤดูเก่ียวขาวและนวดขาว ไดแก เพลงเก่ียวขาว เพลงเตนกํารําเคียว
เพลงซ่ึงใชรองเลนระหวางเกี่ยวขาว สําหรับเพลงสงฟาง เพลงพานฟาง เพลงโอก เพลงสงคอลําพวน
เพลงเตะขา ว และเพลงชกั กระดาน ใชร องเลน ระหวา งนวดขาว

158

เพลงท่ีใชร อ งเลนในชวงตรุษสงกรานต ไดแก เพลงสงกรานต เพลงหยอย เพลงระบําบานไร
เพลงชา เจา หงส เพลงพวงมาลัย เพลงสันนษิ ฐาน เพลงคลอ งชา ง และเพลงใจหวงั

เพลงท่รี องเลนไดท ุกโอกาส เพื่อความเพลดิ เพลนิ สนุกสนาน เกิดความสามัคคใี นหมูคณะ มกั จะ
รอ งเลน กันในโอกาสทาํ งานรวมกนั หรือมีงานบุญและงานร่ืนเริงตาง ๆ โดยเปนเพลงในลักษณะพอเพลง
แมเพลงอาชีพ ท่ีใชโตตอบกัน ไดแก เพลงเทพทอง เพลงปรบไก เพลงอีแวว เพลงฉอย เพลงลําตัด
เพลงทรงเคร่ือง เปน ตน

เพลงพ้ืนบานภาคเหนือ สามารถใชรองเลนไดทุกโอกาสโดยไมจํากัดเทศกาลหรือฤดูใด ๆ
ซ่งึ ใชรองเพลงเพ่อื ผอนคลายอารมณแ ละการพักผอนหยอ นใจ โดยลักษณะการขับรองและทวงทํานอง
จะออนโยน ฟงดเู นิบนาบนุมนวล สอดคลองกับเคร่ืองดนตรหี ลัก ไดแก ป ซงึ สะลอ เปน ตน นอกจากน้ี
ยังสามารถจดั ประเภทของเพลงพืน้ บานของภาคเหนือได 3 ประเภท คือ

1. เพลงซอ ใชร องโตต อบกนั โดยมีการบรรเลงป สะลอ และซึงคลอไปดว ย
2. เพลงจอย เปนการนําบทประพันธของภาคเหนือมาขับรองเปนทํานองส้ัน ๆ โดยเน้ือหา
ของคํารอ งจะเปนการระบายความในใจ แสดงอารมณค วามรัก ความเงียบเหงา มีนักรองเพียงคนเดียว
และจะใชด นตรบี รรเลงในโอกาสตาง ๆ หรอื จอยอาํ ลา
3. เพลงเด็ก มลี กั ษณะคลา ยกบั เพลงเด็กของภาคอื่น ๆ คือ เพลงกลอ มเดก็ และเพลงท่ีเดก็ ใช
รองเลนกัน เพลงออื่ ลูก และเพลงสิกจุง จา
เพลงพ้นื บานภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนอื เพลงพื้นบานของภาคอีสาน ใชรองเพ่ือความสนุกสนาน
ในงานร่ืนเรงิ ตา งๆ สามารถแตง ไดตามวฒั นธรรม 3 กลมุ ใหญ ๆ คอื กลุม วัฒนธรรมหมอลาํ กลมุ วฒั นธรรม-
เพลงโคราช และกลุม วฒั นธรรมเจรยี งกนั ตรึม ดังนี้
1. เพลงพน้ื บา นกลมุ วฒั นธรรมหมอลํา ประกอบดว ยหมอลําและเซงิ้ โดยหมอลาํ แบง การลํา
นําและการรองออกเปน 5 ประเภท คือ ลําเร่ือง ลํากลอน ลําหมู ลําเพลิน และลําผีฟา สวนเซ้ิงหรือ
คํารองจะใชคํารองร่ืนเริง เชน การแหบ้ังไฟ การแหนางแมว การแหนางดัง โดยเน้ือเร่ืองในการรอง
ซงึ่ อาจเปน การขอบริจาคเงินในงานบญุ การเซ้ิงอวยชยั ใหพ ร หรอื เซิ้งเลานทิ านชาดกตามโอกาส
2. เพลงพ้ืนบานกลุมวัฒนธรรมเพลงโคราช เปนเพลงพ้ืนบานท่ีเลนกันมานานในจังหวัด
นครราชสีมา หรือโคราช ซึ่งเนื้อเพลงมีลักษณะเดน มีการเลนสัมผัสอักษรและสัมผัสสระทําใหเสียง
นา ฟงย่ิงขึ้นและยงั มเี สยี ง ไช ชะ ชะ ชิ ชาย พรอ มมีทั้งการรําประกอบแบบเหยาะตัวตามจังหวะขึ้นลง
ซึ่งเพลงโคราชนี้ นิยมเลน ทุกโอกาสตามความเหมาะสม
3. เพลงพนื้ บา นกลมุ วฒั นธรรมเจรียงกนั ตรมึ ท่ีนิยมรอ งเลน กันในแถบจังหวดั ทม่ี ีเขตตดิ ตอกบั
เขมร ไดแก จังหวัดบุรีรัมย สุรินทร และศรีสะเกษ โดยคําวากันตรึม น้ัน หมายถึง กลองกันตรึม
ซ่ึงเปนเครื่องดนตรีหลักเวลาตีจะใชจังหวะเสียงดัง โจะกันตรึม ๆ และเจรียง หมายถึง การขับหรือ
การรองเพลงมี 2 แบบ คือ เจรียงใชประกอบการบรรเลงดนตรีกันตรึม ซึ่งเม่ือขับรองไปทอนหนึ่ง
ดนตรีกันตรึมก็จะรับและบรรเลงยาว อีกแบบคือ เจรียงดนตรี ใชรองในงานโดยจะขับรองไปเร่ือย ๆ

159

และมีดนตรีบรรเลงคลอไปเบา ๆ ซึ่งในการรองเพลงเจรียงน้ันสามารถรอ งเลน ไดทุกโอกาสโดยไมจํากัด
ฤดหู รือเทศกาล

เพลงพืน้ บา นภาคใต มอี ยปู ระมาณ 8 ชนดิ มีท้งั การรอ งเดยี่ ว และการรอ งเปน หมู โดยสามารถ
แบงเปน 2 กลมุ ใหญ ๆ คอื

1. เพลงที่รองเฉพาะโอกาสหรือฤดู ไดแก เพลงเรอื เพลงบอก เพลงนาคาํ ตัด เพลงกลอมนาค
หรอื เพลงแหนาค เปนตน

2. เพลงที่รองไมจํากัดโอกาส ไดแก เพลงตันหยง ซึ่งนิยมรองในงานบวช งานข้ึนปใหม
และงานมงคลตา ง ๆ เพลงเด็กที่รองกลอมใหเด็กหลับ และเพลงฮูลูหรือลิเกฮูลูท่ีเปนการรองคลาย ๆ
ลําตัด โดยมีรํามะนาเปนเคร่ืองดนตรีประกอบจังหวะกับบทขับรองภาษาทองถิ่นคือภาษามลายู
เปน กลอนโตต อบกนั

กจิ กรรมเพลงพ้นื บาน

1. ผูเรียนคิดวา คาํ วา “เพลงพื้นบาน” ความหมายวาอยางไร
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................

2. ผูเรียนคิดวา “เพลงพ้ืนบาน” มีอะไรบาง และในทองถิ่นของผูเรียนมีการละเลน
พืน้ บา นอะไรบาง
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................

160

3. ผเู รยี นคิดวา “ เพลงพนื้ บาน” ในชุมชนหรือทอ งถ่นิ แตล ะภาคมีความเหมือนกนั
หรือแตกตางอยางไรบาง ยกตัวอยา งประกอบ
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................

4. คําช้ีแจง ใหผ ูเรยี นตอบคําถามตอ ไปนใ้ี หถ ูกตอ ง
1. ความหมายของเพลงพื้นบาน ขอ ใดกลา วถูกตอ งท่ีสดุ

ก. เพลงท่ชี าวบานรอง
ข. เพลงท่ีชาวบา นประพนั ธ
ค. เพลงทชี่ าวบานรว มกนั รืน่ เริง
ง. เพลงที่ชาวบา นรว มกนั แสดง
2. ขอ ใดเปนคุณสมบตั ิของเพลงพืน้ บานเดน ชดั ทสี่ ดุ
ก. แสดงเอกลักษณของคนในหมบู า น
ข. ทุกคนรอ งได
ค. มสี มั ผสั คลอ งจอง
ง. ใหความบันเทงิ
3. โดยทวั่ ไปแลว เพลงพ้นื บานจะมลี ักษณะเดน คอื
ก. มีความสนุกสนาน ใชภ าษาคมคาย มีภาษาบาลสี นั สกฤต
ข. มคี วามเรยี บงา ยทง้ั ดานแตง กายและการเลน
ค. เปน วรรณกรรมอมุขปาฐะ มีความเปนพื้นบานพ้ืนเมือง
ง. มภี าษาถิ่นปะปนอยู จังหวะเราใจ ใชศัพทสงู ชวนฟง
4. เพลงพื้นบานท่ปี ระกอบการทํางาน คอื เพลงอะไร
ก. เพลงเตนกาํ ราํ เคียว
ข. หมอลํา
ค. เพลงเรอื
ง. เพลงฉอย

161

5. เพลงแหนางแมวจดั เปนเพลงชนิดใด
ก. เพลงปฏพิ ากย
ข. เพลงประกอบการเลน
ค. เพลงประกอบพธิ ี
ง. เพลงเขา ผเี ชญิ ผี

6. เพลงท่ีใชรองเก้ยี วพาราสี หลังจากทาํ บญุ ตกั บาตรแลว มานั่งรอบโบสถ เรียกวา เพลงอะไร
ก. เพลงพวงมาลยั
ข. เพลงลําตัด
ค. เพลงรําวง
ง. เพลงพษิ ฐาน

7. จะน่งั แตห อทอแตห ูก นัง่ เล้ียงแตก นั แตไ ร จากบทเพลงน้ที าํ ใหเ ราไดร บั ความรู เกีย่ วกับสิง่ ใดบาง
ก. การทาํ งาน การเลี้ยงดบู ุตร
ข. การเลยี้ งลูกในสมยั โบราณ การใชเวลาวางใหเปน ประโยชน
ค. การทอผา การแตงกาย
ง. การปลูกเรอื น การเลีย้ งดูบตุ ร

8. “วัดเอยวดั โบสถ ปลูกขาวโพดสาลี เจาลูกเขยตกยาก แมย ายก็พรากลูกสาวหนี ตนขาวโพด
สาลตี งั้ แตน ้จี ะโรยรา” เพลงกลอมเดก็ น้ีมีจดุ มุงหมายเพ่อื อะไร

ก. สอนใหร ูจักมสี ัมมาอาชพี
ข. สอนใหมีความประพฤตดิ ี
ค. สอนเก่ียวกบั ความรัก การทาํ มาหากิน
ง. สอนใหเปน ผูมีคุณธรรม
9. เพลงกลอ มเดก็ มีจุดมงุ หมายเพื่ออะไร
ก. อบรมสงั่ สอน
ข. แสดงความในใจของแมท ีม่ ีตอลูก
ค. ตองการใหเด็กนอนหลับ
ง. ถกู ทกุ ขอ
10. ขอ ใดเปน ประโยชนและคุณคา ของเพลงพน้ื บาน
ก. ทราบเกรด็ ยอ ยความรใู นดานตาง ๆ
ข. ไดความรเู กีย่ วกับวฒั นธรรมในยุคสมยั นน้ั
ค. ทําใหทราบลกั ษณะของวรรณกรรมลายลกั ษณทองถน่ิ
ง. ขอ ก. และ ข. ถกู

฀฀฀฀

162

เพลงกลอ มเดก็

เพลงกลอ มเดก็ คือ เพลงทีร่ อ งเพื่อกลอมเดก็ ใหเด็กนอย ๆ เกิดความเพลิดเพลินและอบอุนใจ
จะไดห ลบั งา ยและหลับสบาย เปนเพลงท่ีมีเนอื้ ความสัน้ ๆ รองงาย ชาวบานในอดีตรองกันได เนื่องจาก
ไดยินไดฟงมาตั้งแตเกิด คือ ไดฟงพอแมรองกลอมตนเอง นอง หลาน ฯลฯ เม่ือมีลูกก็มักรองกลอมลูก
จึงเปนเพลงท่ีรองกันไดเปนสวนมากเราจึงพบวาเพลงกลอมเด็กมีอยูทุกภูมิภาคของไทยและเปน
วฒั นธรรมท่ีเกยี่ วของกับการเลี้ยงดูของเด็กในสงั คมไทย ซึ่งหากศึกษาจะพบวา

1. เพลงกลอ มเด็กมีหนาท่ีกลอมใหเด็กหลับโดยตรง ดังนั้น จึงเปนเพลงที่มีทํานองฟงสบาย
แสดงความรักใครหวงใยของผใู หญท ่มี ตี อเด็ก

2. เพลงกลอมเดก็ มีหนา ทีแ่ อบแฝงหลายประการ
การสอนภาษา เพื่อใหเด็กออกเสียงตาง ๆ ไดโดยการหัดเลียนเสียง และออกเสียงตาง ๆ

ไดเรว็ ข้นึ
ถายทอดความรูตา ง ๆ ไดแก เรือ่ งราวเกี่ยวกับธรรมชาติ การดําเนินชีวิต การทํามาหากิน

ของสังคมตนเอง การสรา งคานยิ มตา ง ๆ รวมทัง้ การระบายอารมณและความในใจของผูรอง นอกจากนี้
พบวา สวนมากแลวเพลงกลอ มเดก็ มักมีใจความแสดงถงึ ความรกั ใครหวงใยลกู ซง่ึ ความรกั ความหว งใยน้ี
แสดงออกมาในรูปของการทะนุถนอมกลอมเกลยี้ งเก็บเดก็ ไวใ กลตัว บทเพลงกลอมเด็กจึงเปนบทเพลง
ทแี่ สดงอารมณความรกั ความผูกพันระหวางแม ลกู ซ่งึ แตละบทมกั แสดงความรักความอาทร นาทะนุถนอม
ที่แมม ีตอลกู อยา งซาบซึ้ง

เพลงกลอมเด็ก เปนวัฒนธรรมทองถ่ินอยางหนึ่งท่ีสะทอนใหเห็นความเชื่อ คานิยมของ
คนในทองถิ่นตาง ๆ คนทุกชาติทุกภาษาในโลกมีบทเพลงกลอมเด็กดวยกันทั้งนั้น สันนิษฐานวา
เพลงกลอมเด็กมวี วิ ัฒนาการจากการเลา นทิ าน ใหเด็กฟงกอนนอน ดงั น้นั เพลงกลอมเด็กบางเพลงจึงมี
ลักษณะเน้ือรองท่ีเปนเรื่องเปนราว เชน จันทโครพ ไชยเชษฐ พระรถเสน เปนตน การที่ตองมี
เพลงกลอ มเดก็ ก็เพอ่ื ใหเด็กเกดิ ความเพลิดเพลิน หลับงา ย เกิดความอบอุนใจ

ลกั ษณะของเพลงกลอ มเด็ก

ลกั ษณะกลอนของเพลงกลอมเดก็ จะเปนกลอนชาวบา น ไมม แี บบแผนแนนอน เพยี งแตม ีสัมผัส
คลองจองกันบาง ถอยคําท่ีใชในบางครั้งอาจไมมีความหมาย เนื้อเร่ืองเก่ียวกับธรรมชาติส่ิงแวดลอม
เรื่องราวตาง ๆ ท่ีเก่ียวกับชีวิต ความเปนอยู สะทอนใหเห็นความรักความหวงใยของแมท่ีมีตอลูก
สง่ั สอน เสยี ดสีสังคม เปนตน สามารถแยกเปน ขอ ๆ ไดดงั นี้

เปนบทรอ ยกรองสนั้ ๆ มีคําคลอ งจองตอ เน่อื งกัน
มีฉนั ทลักษณไ มแนนอน
ใชค าํ งาย ๆ สนั้ หรอื ยาวกไ็ ด
มจี งั หวะในการรองและทาํ นองทเ่ี รยี บงาย สนกุ สนานจดจาํ ไดงาย

163

จดุ มงุ หมายของเพลงกลอมเด็ก

1. ชักชวนใหเด็กนอนหลับ
2. เน้ือความแสดงถึงความรกั ความหวงใย ความหวงแหนของแมทม่ี ีตอลกู

ประเภทของเนอื้ เพลงกลอมเดก็

แสดงความรกั ความหวงใย
กลา วถึงส่งิ แวดลอ ม
เลา เปนนทิ านและวรรณคดี
เปนการเลาประสบการณ
ลอเลียนและเสียดสสี ังคม
ความรูเ กีย่ วกับการดูแลเดก็
เปน คติคาํ สอน
ตวั อยา งเพลงกลอ มเดก็
นกเขาขัน
นกเขาเอย ขันแตเชาไปจนเย็น ขนั ไปใหดังแมจ ะฟง เสียงเลน เนือ้ เย็นเจาคนเดยี วเอย
กาเหวา
กาเหวา เอย ไขใ หแมก าฟก แมก าหลงรัก คิดวา ลูกในอทุ ร
คาบขา วมาเผ่ือ คาบเหยอ่ื มาปอน ปกหางเจายงั ออน สอนรอ นสอนบนิ
แมกาพาไปกนิ ทป่ี ากนํ้าแมคงคา ตีนเหยียบสาหรา ย ปากกไ็ ซห าปลา
กนิ กงุ กนิ กัง้ กนิ หอยกระพังแมงดา กินแลวบนิ มา จับตวั หวา โพธ์ทิ อง
นายพรานเห็นเขา เย่ียมเยี่ยมมองมอง ยกปนขน้ึ สอ ง หมายจองแมกาดํา
ตัวหนง่ึ วาจะตม ตัวหน่ึงวาจะยาํ แมกาตาดาํ แสนระกาํ ใจเอย
วัดโบสถ
วดั เอย วดั โบสถ ปลกู ขาวโพดสาลี
ลูกเขยตกยาก แมย ายกพ็ รากลกู สาวหนี
ตน ขา วโพดสาลี ตงั้ แตนจ้ี ะโรยรา
นอนไปเถดิ
นอนไปเถดิ แมจ ะกลอ ม นวลละมอมแมจะไกว
ทองคําแมอยา รา่ํ ไห สายสุดใจเจา แมเอย
เจาเนื้อละมนุ
เจา เนื้อละมนุ เอย เจา เนื้ออนุ เหมอื นสาํ ลี
แมม ิใหผ ใู ดตอง เน้ือเจาจะหมองศรี
ทองดเี จา คนเดียวเอย

164

เจาเน้ือออ น
เจา เนอื้ ออ นเอย ออ นแมจ ะกนิ นม

แมจ ะอุม เจา ออกชม กนิ นมแลว นอนเปลเอย

เพลงกลอ มเดก็ ในแตละภาค
ในประเทศไทยเราน้ันมเี พลงกลอ มเดก็ อยทู ั่วทุกภาค เนื้อรอ งและทํานองจะตางกันไป มีชื่อเรียก

หลายอยา ง เชน ภาคเหนือเรยี ก “เพลงนอนสาหลา ” “นอนสาเดอ” ภาคกลางเรียก “เพลงกลอมเด็ก”

“เพลงกลอมลูก” สวนภาคใตเรียก “เพลงชานอง” เพลงนองนอน” และ “เพลงรองเรือ” โดยเพลง
กลอมเด็กเปนคติชาวบานประเภทใชภาษาเปนส่ือที่ถายทอดจากปากตอปากแตโบราณ เรียกวา
“มขุ ปาฐะ” มลี กั ษณะเปนวัฒนธรรมพ้นื บานทีม่ ีบทบาทและหนา ที่แสดงเอกลกั ษณข องแตล ะชุมชน

เพลงกลอมเด็กภาคกลาง
เพลงกลอมเด็กภาคกลางเปนท่ีรูจักแพรหลายและมีการบันทึกไวเปนหลักฐานมากกวา

เพลงกลอ มเดก็ ภาคอ่ืน ซ่งึ จะสะดวกแกการศกึ ษาคน ควา การฟน ฟแู ละการอนุรกั ษ โดยไมมีชื่อเฉพาะ
สาํ หรับเรียกเพลงกลอมเด็กภาคกลาง เน่ืองจากขึ้นตนบทรองดวยคําหลากหลายชนิดตามแตเน้ือหา

ของเพลง ไดมีการศึกษาแบง ประเภทเนอ้ื หาของเพลงกลอมเด็กภาคกลางไวค ลา ยกัน คอื
1. ประเภทสะทอนใหเห็นความรักความผูกพันระหวางแมกับลูก ดังจะเห็นไดจากถอยคํา

ที่ใหเ รยี กลกู วา เจา เนอ้ื ละเอยี ด เจาเนอ้ื อนุ เจา เน้ือเย็น สดุ ท่ีรักสดุ สายใจ เปน ตน

2. ประเภทสะทอนใหเห็นความเปนอยูของไทยภาคกลางในดานตาง ๆ เชน ความเจริญ
ทางวัตถุประเพณี วัฒนธรรมตาง ๆ ความศรัทธา ความเชื่อ คุณธรรมประจําใจ อารมณขันและ
การทาํ มาหากินของประชาชน

3. ประเภทใหความรูดานตาง ๆ เชน ความรูทางภาษา ธรรมชาติวิทยา วรรณคดี นิทาน
ภูมิศาสตร ประวตั ิศาสตร แบบแผนการปกครองและครอบครวั

ลักษณะทํานองและลีลาของเพลงกลอมเด็กภาคกลาง จะเปนการขับกลอมอยางชา ๆ

เชนเดียวกับภาคอ่ืน ๆ กลุมเสียงก็จะซ้ํา ๆ เชนกัน แตจะเนนการใชเสียงทุมเย็น และยึดคําแตละคํา
ใหเชื่อมกลืนกันไปอยา งไพเราะ ออ นหวาน ไมใ หม เี สยี งสะดดุ ทงั้ นี้ เพือ่ มุง ใหเดก็ ฟง จนหลับสนิทในทีส่ ุด

ตัวอยา งเพลงกลอมเด็กภาคกลาง แมจะเหใ หน อนวัน
โอละเหเอย นอนวันเถดิ แมค ุณ
แมม ิใหเจา ไปเลน ท่ีทา
ตนื่ ข้นึ มาจะอาบนาํ้ ทาํ ขวญั มันจะคาบเจา เขาถํา้
พอเน้ือเยน็ เอย
จระเขหรา

เจา ทองคาํ พอ คุณ

165

เพลงกลอ มเดก็ ภาคเหนือ

สําหรับภาคเหนือมีเพลงกลอมลูกสืบทอดเปนลักษณะแบบแผนเฉพาะของตนเองมาชานาน

อาจารยส งิ ฆะ วรรณไสย แหง มหาวิทยาลัยเชยี งใหม เรียกฉันทลักษณของเพลงกลอมเด็กภาคเหนือวา

“คําร่ํา” ซึง่ จดั เปนลาํ นาํ ชนดิ หนึ่ง หมายถึง การรํ่าพรรณนามเี สียงไพเราะสงู ตํา่ ตามเสียงวรรณยุกตของ

สําเนียงภาคเหนอื นยิ มใชแตง ในการร่าํ บอกไฟขน้ึ ราํ่ สรา งวหิ าร รา่ํ สรางเจดยี  ร่าํ สรา งถนนข้นึ ดอยสุเทพ

และแตงเปนคํากลอ มเดก็

คํากลอมเด็กน้ีพอแม ปูยา ตายาย ในภาคเหนือสมัยกอนมักจะใชขับกลอมสอนลูกหลาน

ขณะอุมเด็กนั่งชิงชาแกวงไกวชา ๆ จนเด็กงวงนอนจึงอุมไปวางบนท่ีนอนหรือในเปลแลวเหกลอมตอ

จนเดก็ หลับสนิท คํากลอ มเด็กนี้จงึ เรียกวา “สกิ จุง จาโหน” ตามคาํ ทีใ่ ชขน้ึ ตนเพลง

ลักษณะเดนของเพลงกลอมเด็กภาคเหนือ นอกจากจะข้ึนตนดวยคําวา สิกจุงจาโหนแลว

ยังมักจะข้ึนตนดวยคําวา “อ่ือจา” เปนสวนใหญ จึงเรียกเพลงกลอมเด็กนี้วา เพลงอื่อลูก ทํานอง

และลลี าอ่ือลกู จะเปนไปชา ๆ ดว ยนา้ํ เสยี งทมุ เยน็ ตามถอ ยคาํ ที่สรรมา เพ่ือส่ังสอนพรรณนาถึงความรัก

ความหว งใยลูกนอ ย จนถึงคาํ ปลอบ คาํ ขู ขณะยงั ไมย อมหลับถอยคาํ ตา ง ๆ ในเพลงกลอมเด็กภาคเหนือ

จะสะทอนใหเห็นสภาพความเปนอยู สิ่งแวดลอมและวัฒนธรรมตาง ๆ ของคนในภาคเหนือในอดีต

จนปจจุบันไดเปนอยางดี นับวาเปนประโยชนทางออมที่ไดรับนอกเหนือจากความอบอุนใจของลูก

ท่ีจะเปน ประโยชนโ ดยตรงของเพลงกลอมเด็ก

ตัวอยางเพลงกลอ มเด็กภาคเหนอื

ออื่ อ่อื ออื จา ปอนายแดง สา

แมน ายไปนานอกบา น เก็บบา สานใสโ ถง

เกบ็ ลกู กง ใสว า เก็บบา หาใสป ก

หนวยหนึง่ เก็บไวก ินเมอ่ื แลง หนวยหน่ึงเอาไวข ายแลกขาว

หนว ยหน่ึงเอาไวเปนเปอนเจา อ่อื ออื จา

เพลงกลอมเดก็ ภาคอสี าน
ภาคตะวันออกเฉียงเหนือหรือภาคอีสาน เปนดินแดนท่ีกวางขวางและมีประชากรมากท่ีสุด

ในบรรดา 4 ภาคของไทย เพลงกลอมลูกจึงมีหลายสําเนียงถาเปนอีสานตอนเหนือจะมีสําเนียงคลายลาว

ถา เปน อสี านตอนใตจ ะมสี าํ เนียงคลา ยเขมร แตเพลงกลอมลกู ท่แี พรห ลายและยอมรับวาเปนเอกลักษณ
ของอสี านจะเปนสาํ เนียงของอสี านตอนเหนือ และมกั จะขึ้นตนดวยคาํ วา “นอนสาหลา ” หรือ “นอนสาเดอ”
หรือ “นอนสาแมเยอ” มีทํานองลีลาเรียบงายชา ๆ และมีสุมเสียงซ้ํา ๆ กันทั้งเพลงเชนเดียวกับ

ภาคเหนือ การใชถ อยคาํ มีเสยี งสัมผสั คลายกลอนสุภาพท่ัวไปและมีคําพื้นบานท่ีมีความหมายในเชิงสั่น
สอนลกู หลานดวยความรกั ความผูกพัน ซึ่งมักประกอบดวย 4 สวนเสมอ คือ สวนท่ีเปนการปลอบโยน
การขูและการขอโดยมุงใหเด็กหลับเร็ว ๆ นอกจากน้ีก็จะเปนคําที่แสดงสภาพสังคมดานตาง ๆ เชน

166

ความเปน อยู บรรยากาศในหมบู าน คานิยม ขนบธรรมเนยี มประเพณี เปน ตน คุณคา ของเพลงกลอ มเดก็
อีสานจงึ มีพรอ มทงั้ ทางดา นจิตใจ และดานการศกึ ษาของชาติ

ตัวอยาง เพลงกลอ มเดก็ ของภาคอีสาน
นอนสาหลา หลบั ตาสามเิ ยอ
แมไปไฮ หมกไข มาหา
แมไปนา จ่ปี า มาปอน

แมเล้ยี งมอน ในปา สวนมอ น

เพลงกลอมเดก็ ภาคใต
ในบรรดาภาษาถิ่น ภาคใตเปนภาษาท่ีคนไทยสวนใหญรูจักมากที่สุด เพราะมีสําเนียงท่ีเปน

เอกลักษณชัดเจนท่ีสุด เชนเดียวกับเพลงกลอมเด็กภาคใตท่ีมีทํานองและลีลาเดนเปนของตนเอง

เพลงกลอ มเด็กภาคใตมีชื่อเรยี ก 4 อยา ง คอื เพลงรอ งเรอื เพลงชานองหรือเพลงชา นอง เพลงเสภาและ
เพลงนองนอน ท่ีเรียกเพลงรองเรือ สันนิษฐานวานาจะเปนลักษณะของเปลท่ีใชผาผูกมีรูปราง
คลา ยเรือ เพลงชานอ งหรอื ชานอง คาํ วา ชา มาจากคําวา บูชา ซ่ึงแปลวาสดุดีหรือกลอมขวัญชานองหรือ

ชานอง จึงหมายถึงการสดุดีแมซื้อ ซึ่งเชื่อกันวาเปนเทวดาหรือผีประจําทารก เพลงเสภาเปนเพลงที่ใช
โตคารมกันเปนบทปฏิพากยแสดงปฏิภาณไหวพริบ นํามาใชเปนเพลงกลอมลูกนองนอน เปนการมุง
กลอมนองหรือกลอมลูกโดยตรง ลักษณะเดนของเพลงกลอมลูกภาคใตไมวาจะเปนเพลงประเภทใด

มกั จะขน้ึ ตนดวยคําวา “ฮา เออ” หรือคาํ วา “เหอ” แทรกอยเู สมอในวรรคแรกของบทเพลง แลวจึง
ขบั กลอ มไปชา ๆ เหมือนภาคอ่ืน ๆ จากหลักฐานการคนควาเพลงกลอมเด็กภาคใต ของศาสตราจารย
สุทธิวงศ พงศไ พบลู ย ระบุไวว าเพลงกลอ มเด็กภาคใตมีจดุ ประสงคและโอกาสการใชกวา งขวาง จํานวน

เพลงจงึ มมี ากถงึ 4,300 เพลง นับวา มากกวา ทุกภาคในประเทศ

ตัวอยางเพลงกลอมเดก็ ภาคใต

...รอ งเรอื เหอ รองโรก ันทงั้ บา น

ไมใชเ รอื่ งของทา น ทา นเหอ อยา เกบ็ ไปใสใจ

รอ งเรอื ชาหลาย ไมเ ก่ียวไมพ านไปหาใคร

ทา นอยา เกบ็ มาใสใจ รองเรอื ชาหลาน...เอง

...โผกเปลเหอ โผกไวใตต นชมพู

ใหแ หวนชายไปทัง้ คู บอกพอบอกแมว าหาย

พอวาไมรบั รูบ ญุ แมว าไมรบั รดู าย

บอกพอ บอกแมวา แหวนหาย ติดมือพช่ี ายไป

....................................

167

กจิ กรรมเพลงกลอมเด็ก
1. ใหผูเรียนคนควาบทเพลงกลอมเด็กท่ีมีอยูในทองถ่ินของตน บันทึกไวพรอมท้ังแปล

ความหมายหรืออธิบายคําภาษาถ่นิ น้นั ๆ

บทเพลงกลอ มเด็ก
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................

168

บทท่ี 7
ภาษาไทยกับชอ งทางการประกอบอาชพี

สาระสําคญั

ภาษาไทยเปน ภาษาประจําชาติ เปนภาษาท่ใี ชส ่ือสารในชีวติ ประจําวัน อีกท้งั ยงั เปน ชอ งทาง
ทส่ี ามารถนาํ ความรภู าษาไทยไปใชในการประกอบอาชพี ตา ง ๆ ได โดยใชศ ลิ ปะทางภาษาเปน ส่ือนํา

ผลการเรยี นรทู ี่คาดหวงั

เม่อื ศึกษาจบบทที่ 7 แลวคาดหวังวาผเู รยี นจะสามารถ
1. มคี วามรู ความเขาใจ สามารถวิเคราะหศ กั ยภาพตนเอง ถงึ ความถนัดในการใชภาษาไทย

ดานตา ง ๆ ได
2. เหน็ ชอ งทางในการนาํ ความรูภาษาไทยไปใชในการประกอบอาชพี
3. เห็นคุณคาของการใชภ าษาไทยในการประกอบอาชพี

ขอบขายเน้อื หา

เร่อื งที่ 1 คุณคา ของภาษาไทย
เรือ่ งท่ี 2 ภาษาไทยกบั ชอ งทางการประกอบอาชีพ

เร่อื งที่ 3 การเพิม่ พนู ความรแู ละประสบการณทางดานภาษาไทยเพอื่ การประกอบอาชพี

169

เร่ืองที่ 1 คณุ คา ของภาษาไทย

ภาษาไทยเปนภาษาประจําชาติ เปนภาษาท่ีใชในการส่ือสารในชีวิตประจําวัน เปนเคร่ืองมือ
ในการเรยี นรู และการนําไปใชในการประกอบกจิ การงาน ทงั้ สวนตน ครอบครัว กิจกรรมทางสังคมและ
ประเทศชาติ อีกทั้งยังเปนสวนหนึ่งของวัฒนธรรมไทย ดังน้ัน การเรียนรูภาษาไทย จึงตองมุงใหเกิด
การเรียนรูเพ่ือพัฒนาทักษะดานตาง ๆ อยางถูกตองและเหมาะสม ทั้งทักษะการอาน การดู การฟง
การพูดและการเขียน โดยเฉพาะทักษะการพูดและการเขียน เมื่อศึกษาใหลึกลงไปและฝกทักษะ
ใน 2 ดา นนี้อยางจริงจัง สามารถนาํ ไปสูการประกอบอาชีพได ซึง่ การที่คนไทยจะตระหนักถึงประโยชน
ที่จะไดจ ากการมพี น้ื ฐานภาษาไทยทีด่ ี ตอ งรูและเขา ใจคณุ คาของภาษาไทยอยา งถองแท

คุณคา ของภาษาไทย
เมือ่ กลา วถงึ คุณคาของภาษาไทย จะพบวา ภาษาไทยมีคุณคา ในดา นตา ง ๆ ดังนี้
1. คุณคาทางวัฒนธรรม ภาษาของแตละชาติ ยอมแสดงใหเห็นวัฒนธรรมของชาตินั้น ชาติที่

สามารถประดิษฐภาษาและตัวอักษรเปนของตนเองไดแสดงวาเปนชาติท่ีมีความเจริญทางวัฒนธรรม
คนไทย ก็เชน กนั เราสามารถประดิษฐต วั อกั ษรเพือ่ ใชใ นภาษาของตนเอง เพือ่ เปนการส่ือสารท่ีสามารถ
จดจําจารึกเร่ืองราวตาง ๆ ใหคนรุนหลังไดทราบ เปนภูมิรูทางประวัติศาสตรและวัฒนธรรมมาตั้งแต
ครงั้ กรงุ สุโขทยั ในสมัยพอ ขนุ รามคาํ แหงมหาราช

การท่ีคนรุนใหมไดทราบถึงวิถีชีวิตและความเปนอยูของคนรุนกอน ไดมีโอกาสอานวรรณคดี
วรรณกรรมโบราณ จนสามารถสรางสรรคพัฒนางานวรรณกรรมท้ังรอยแกวและรอยกรองใหม ๆ ได
โดยอาศัยศึกษาพนื้ ฐานมาจากวรรณคดี วรรณกรรมโบราณ ซงึ่ มีการสรา งสรรคจากตวั อกั ษรไทยนน่ั เอง
และไดถ า ยทอดเปนมรดกทางวัฒนธรรมมาจนทกุ วนั นี้

2. เปนเคร่ืองมือในการติดตอส่ือสาร ในการดําเนินชีวิตประจําวันและการประกอบอาชีพ
เครื่องมือท่ีจะกอใหเกิดความเขาใจในการติดตอสื่อสารกัน คือ ภาษาเพื่อสื่อสารความตองการ
ความรสู กึ นึกคดิ ใหอกี ฝา ยทราบตรงกัน โดยมกี ระบวนการสอื่ สาร คอื

ผสู ง สาร สาร ชอ งทาง ผรู บั สาร
3. เปนเครื่องมือในการเรียนรูและแสวงหาความรู ภาษาไทยจัดเปนวิชาพื้นฐาน
เพอ่ื การแสวงหาความรใู นวิชาอนื่ ๆ ตอ ไป หากผูเรียนมีความรูพ้ืนฐานทางภาษาไทยท่ีดีพอ ก็จะทําให
การเรียนรูในวิชาอื่น ๆ มีประสิทธิภาพที่ดีตอไปดวย การมีความรูพื้นฐานภาษาไทยที่ดี คือ
การมีความสามารถในการเขียน สะกดคําไดถูกตอง อานและออกเสียงไดถูกตองตามอักขรวิธีไทย
รวมทงั้ พดู และใชคําไดถกู ตอ งตรงกับความหมายของคํา
4. เปนเครือ่ งมือในการสรางความเขาใจอันดีตอกัน ประเทศไทยแบงเปน 5 ภาค แตละภาค
ลวนมีภาษาของตนเองที่เรียกวา “ภาษาถิ่น” โดยมีภาษาไทยภาคกลางเปนภาษาของทางราชการ

170

ทาํ ใหก ารสอ่ื สารทําความเขาใจในเร่ืองตาง ๆ ท้ังเร่ืองการศึกษา เรื่องราชการ และการส่ือสารมวลชน
มคี วามเขาใจท่ีตรงกัน เพราะใชภาษาไทยภาคกลางเปนภาษาส่อื สาร

5. เปนเคร่ืองมือสรางเอกภาพของชาติ ภาษาไทยเปนภาษาของชาติไทยท่ีเปนเอกลักษณ
ของความเปนชาติไทย แสดงถึงความเปนชาติที่มีอารยธรรม มีความเจริญรุงเรืองทางวัฒนธรรม
จึงมีภาษาและตัวอักษรเปนของตนเอง และการที่ภาษาไทยภาคกลางเปนภาษาของทางราชการ
จงึ เปนสอ่ื รวมใจใหคนไทยในแตละภาคไดต ดิ ตอ สอ่ื สารแลกเปลยี่ นวัฒนธรรม ความรู และขาวสารขอมูล
ถงึ กนั ได มีความระลกึ อยใู นใจถึงความเปน คนไทย เปน เชื้อชาติเผาพนั ธุเดยี วกัน

6. เปนเครื่องจรรโลงใจ ภาษาไทยเปนภาษาท่ีมีเสียงวรรณยุกต 5 เสียง เม่ือนําไปประสม
เปนคํา จะทําใหเกดิ เปนเสียงสูงตาํ่ ไดถ งึ 5 เสยี ง กอ ใหเกิดความไพเราะของเสียงคํา เมื่อนําไปแตงเปน
บทประพันธประเภทตางๆ ไมวาจะเปนเพลง โคลง ฉันท กาพย กลอน นิยาย นิทาน กอใหเกิด
ความจรรโลงใจแกผ ูฟง และผอู า นไดอยา งดี

จากคุณคาทงั้ 6 ประการของภาษาไทย จะเหน็ ไดว าภาษาไทยไมเ พียงเปนภาษาเพ่ือนําไปใชใน
การแตงคาํ ประพันธประเภทตาง ๆ หรือเปนเพียงภาษาเพื่อการอาน การดูและการฟง แตยังเปน
ภาษาเพ่ือการพูดและการเขียน หากคนไทยทุกคนไดศึกษาภาษาไทยใหถองแท มีความรูความเขาใจ
ทางภาษาไทยอยางถูกตองลึกซึ้ง สามารถใชภาษาไดดีทั้งภาษาพูด ภาษาเขียน จะทําใหสามารถ
สรา งสรรคสง่ิ ใหม ๆ ทางภาษาอันจะนําไปสกู ารประกอบอาชพี ตาง ๆ โดยใชภ าษาเปนพนื้ ฐานของอาชพี
ไดอยางดี และมีโอกาสประสบความสาํ เร็จในอาชพี นัน้ ๆ ได

เร่อื งท่ี 2 ภาษาไทยกบั ชอ งทางการประกอบอาชีพ

ในปจจุบันมีอาชีพมากมายที่คนในรุนกอน ๆ อาจมองขามความสําคัญไป แตกลับเปนอาชีพ
ที่ทํารายไดอยางงามแกผูประกอบอาชีพน้ัน และกลายเปนอาชีพที่เปนที่นิยมของคนไทยในปจจุบัน
เปน อาชีพทใี่ ชภาษาไทยเปนพน้ื ฐาน โดยเฉพาะใชท กั ษะการพดู และการเขยี นเปนพนื้ ฐาน ดงั น้ี
1. อาชีพทีใ่ ชทักษะการพูดเปน ชอ งทางในการประกอบอาชพี

การพูดเปนทักษะสําคัญอีกทักษะหนึ่งที่ตองอาศัยวรรณศิลป คือ ศิลปะการใชภาษา
ที่จะสามารถโนมนาวใจ กอใหเกิดความนาเช่ือถือ เห็นคลอยตาม สรางสัมพันธภาพท่ีดีระหวางผูพูด
และผูฟง หรือผูฟงตอสวนรวม หรือโนมนาวใจใหใชบริการหรือซื้อส่ิงอุปโภคบริโภคในทางธุรกิจได
การพดู จึงเปน ชอ งทางนําไปสูอ าชพี ตา ง ๆ ได ดงั นี้

1.1 อาชพี ดา นส่ือสารมวลชนทุกรปู แบบ ท้ังในวงราชการ เอกชน และวงการธรุ กิจ ไดแ ก
1.1.1 อาชีพนักโฆษณาประชาสัมพันธ ท้ังการโฆษณาสินคาและบริการ โฆษณา

การจัดงานตาง ๆ ของชุมชน หนวยงานราชการ โดยใชรถประชาสัมพันธ โดยการประชาสัมพันธ
ผา นเสียงตามสาย โดยการพบปะตดิ ตอ ตอบคาํ ถามตาง ๆ เปนขั้นตน และในข้ันที่สูงขึ้นไป คือ การใช
ทกั ษะการพดู และเขียนประกอบกนั เพ่อื คดิ หาถอ ยคําในเชิงสรางสรรคใ นการโฆษณาประชาสมั พันธ

171

ผา นส่อื ตาง ๆ ที่เรียกวา การโฆษณาสนิ คา และบริการ
1.1.2 อาชีพนักจัดรายการวิทยุ เปนอีกอาชีพหน่ึงที่ตองใชทักษะในการพูด การมี

โวหาร และวาจาคารมท่ีคมคาย ลึกซึ้งกินใจ เพ่ือใหผูฟงติดตามรายการอยางตอเน่ืองดวยความนิยม
มีทง้ั นักจดั รายการวิทยุชุมชน วิทยเุ อกชน และรายการวิทยุของทางราชการ ตลอดจนการใชภาษาพูด
เพ่อื สรา งความเปน นํา้ หนง่ึ ใจเดียวกนั ของผูฟง เชน นกั จดั รายการวิทยขุ องทางราชการ

1.1.3 อาชีพพิธีกร ในปจจุบันอาชีพพิธีกรเปนอีกอาชีพหน่ึงที่สามารถทํารายได
อยางงามใหแกผูประกอบอาชพี ไมว าจะเปนพิธีกรในชุมชนที่ทําหนาที่ในงานของราชการและงานของ
เอกชน เชน พิธกี รงานประจําปต าง ๆ พธิ ีกรการประกวดนางงามของทองถนิ่ พิธกี รงานประเพณสี าํ คญั ทาง
ศาสนา พิธกี รงานมงคลสมรส พิธีกรงานอุปสมบท พิธีกรงานศพหรืองานพระราชทานเพลิงศพ และ
พธิ ีกรงานพิเศษในโอกาสตาง ๆ ของทางราชการ
2. อาชีพทใี่ ชท ักษะการเขยี นเปนชอ งทางในการประกอบอาชีพ

การเขียนเปนทักษะสําคัญอีกทักษะหน่ึงที่เปนชองทางในการนําภาษาไทยไปใชประโยชน
ในการประกอบอาชีพตาง ๆ ได การจะใชภาษาเขียนเพ่ือประโยชนในการประกอบอาชีพก็เชนเดียวกับ
การพูด คือ ตองมีวรรณศิลปของภาษา เพื่อใหสิ่งที่เขียนสามารถดึงดูดความสนใจดึงอารมณ
ความรูสึกรวมของผูอาน โนมนาวใจใหผูอานเห็นคลอยตาม และเพ่ือสรางความบันเทิงใจ รวมท้ัง
สรางความรูความเขาใจแกผูอาน ตลอดถึงความเปนอันหนึ่งอันเดียวกันของสวนรวม อาชีพ
ท่ีสามารถนาํ ทักษะการเขียนภาษาไทยไปใชเพ่ือการประกอบอาชีพไดโดยตรง ไดแก อาชีพ ดังนี้

2.1 อาชพี ดา นสื่อสารมวลชนทกุ รูปแบบ ทงั้ ในวงราชการ เอกชน และวงการธุรกิจ ไดแก
อาชพี ดงั น้ี

2.1.1 อาชีพผูสื่อขาว ผูเขียนขาว เปนอาชีพท่ีตองใชศิลปะการเขียนและการใชภาษา
ท่ดี งึ ดดู ความสนใจของผอู าน

2.1.2 อาชีพผูพิสูจนอักษรและบรรณาธิการ เปนอาชีพท่ีตองมีความรูในการเขียน
การสะกดคํา การใชถ อยคําสาํ นวนภาษา สุภาษติ คาํ พังเพยและหลกั ภาษาไทยเปนอยางดี จัดไดวาเปน
อาชพี ท่ีชวยธํารงรักษาภาษาไทยไดอาชพี หน่งึ

2.2 อาชีพดานการสรางสรรคงานศิลปะรูปแบบตางๆ ท้ังในวงราชการ เอกชน
และวงการธุรกิจ ไดแ ก อาชพี ดังนี้

2.2.1 อาชีพกวี นักเขียน ทั้งการเขียนสารคดี นิยาย เรื่องสั้น การเขียนบทละครเวที
บทละครโทรทัศน บทภาพยนต ผูประกอบอาชีพเหลาน้ี นอกจากมีศิลปะการเขียน และการเลือกใช
ถอยคําภาษามาใชเปนอยางดีตองเปนคนท่ีอานมาก ฟงมาก เพ่ือนําขอมูลที่ไดรับไปใชประโยชน
ในการเขียนสอ่ื สารสรางความสนุกสนาน บันเทิงใจ จรรโลงใจแกผูอานและควรเปนผูมีความคิดริเริ่ม
สรา งสรรค และจินตนาการเปนองคป ระกอบ จึงจะทาํ ใหอาชพี ทป่ี ระกอบประสบความสําเรจ็ ดวยดี

172

นอกเหนือจากอาชีพที่ใชภาษาไทยเปนชองทางในการประกอบอาชีพโดยตรงแลว ยังมี
การประกอบอาชีพอื่น ๆ อีก ที่ใชภาษาไทยเปนชองทางโดยออม เพื่อนําไปสูความสําเร็จในอาชีพ
ของตนเอง เชน อาชีพลา ม มคั คเุ ทศก เลขานกุ าร นักแปล และนักฝกอบรม ครู อาจารย เปน ตน

เรื่องที่ 3 การเพิม่ พนู ความรแู ละประสบการณท างดา นภาษาไทย
เพอื่ การประกอบอาชพี

ในการนําความรูทางภาษาไทย ท้ังทักษะการพูดและการเขียนไปใชในการประกอบอาชีพน้ัน
เพียงการศึกษาในชั้นเรียนและตําราอาจจะยังไมเพียงพอ ผูประกอบอาชีพตองเพ่ิมพูนความรู
และประสบการณดานภาษาและดานตาง ๆ เพอื่ ใหก ารประกอบอาชีพประสบความสาํ เร็จ ดังจะยกตัวอยาง
อาชีพท่ีใชภาษาไทย เปนชอ งทางในการประกอบอาชีพโดยตรง เพอ่ื เปนตวั อยา ง ดงั นี้
1. อาชีพนกั โฆษณา - ประชาสัมพนั ธ

เปนอาชีพที่ผูประกอบการ ตองเพิ่มพูนความรูในเรื่องการเขียน และการพูดแบบสรางสรรค
รวมท้ังฝกประสบการณ โดยการฝกเขียนบอย ๆ ตลอดจนการศึกษาดูงานของหนวยงาน หรือบริษัเอกชน
ที่ประสบความสําเรจ็ ในเร่อื งของการโฆษณาและประชาสัมพนั ธ

องคค วามรทู ่คี วรศกึ ษาเพ่ิมเตมิ
ในการเพ่ิมพูนองคความรูในดานการเขียนและการพูด ผูประกอบอาชีพดานน้ี ควรศึกษา
เนื้อหาความรูทีจ่ ะนําไปใชในการพัฒนาอาชีพ ในเรอ่ื งตอไปนี้
1) ศลิ ปะการพูดและศิลปะการเขียน เพราะอาชพี นักโฆษณาประชาสัมพันธเปน อาชีพที่ตอง
อาศัยศาสตรท้ังสองดานประกอบกัน ในการพูดนํ้าเสียงตองนุมนวลหรือเราใจข้ึนอยูกับสถานการณ
ของเร่ืองที่จะโฆษณาหรือประชาสัมพันธ รูจักเลือกใชถอยคําที่เปนการใหเกียรติแกผูฟง หรือเคารพ
ขอ มลู ท่เี จา ของงานใหมา
2) ระดบั ของภาษา ซ่งึ เปนเร่ืองของการศกึ ษาถงึ ความลดหลน่ั ของถอ ยคํา และการเรยี บเรียง
ถอ ยคําท่ีใชตามโอกาส กาลเทศะและความสัมพันธระหวางบุคคลท่ีเปนผูสื่อสารและผูรับสาร ซึ่งกลุม
บุคคลในสังคมแบงออกเปน หลายกลมุ หลายชนชน้ั ตามสภาพอาชีพถิ่นท่ีอยอู าศัย ฯลฯ ภาษาจึงมีความ
แตกตา งกันเปนระดับตามกลุมคนทใี่ ชภาษา เชน ถอยคําท่ีใชกับพระภิกษุสงฆและพระราชวงศ อาจใช
ถอ ยคําอยางหนึ่ง ภาษาของนักเขียนหรือกวีที่สื่อสารถึงผูอาน ก็อาจจะใชภาษาอีกอยางหน่ึง เปนตน
ดงั น้นั ผใู ชภ าษาจงึ ตอ งคาํ นึงถงึ ความเหมาะสมและเลอื กใชใ หถ ูกตองเหมาะสมกับกาลเทศะและบคุ คล

ในภาษาไทย จะแบงระดบั ของภาษาเปน 5 ระดบั คอื
2.1) ภาษาระดับพธิ กี าร เปนภาษาทใี่ ชในงานพระราชพธิ ีหรอื งานพิธขี องรฐั
2.2) ภาษาระดบั ทางการ เปน ภาษาท่ใี ชใ นทป่ี ระชุมทมี่ ีแบบแผนการบรรยาย
การอภิปรายทเ่ี ปนทางการ เปนตน

173

2.3) ภาษาระดับกึ่งทางการ เปนภาษาท่ีใชในการอภิปราย ประชมุ กลุมในหองเรียน
การพดู ทางวทิ ยแุ ละโทรทศั น ขาว และบทความในหนงั สอื พมิ พ

2.4) ภาษาระดบั สนทนาท่วั ไป เปนภาษาทีใ่ ชสนทนาท่ัว ๆ ไป กับคนท่ีไมค ุนเคย
มากนกั เชน ครพู ดู กบั ผูเรยี น เปน ตน

2.5) ภาษาระดับกันเอง เปน ภาษาระดับที่เรียกวา ระดับภาษาปาก เปนภาษาสนทนา
ของครอบครวั ในหมูเพอ่ื นสนิท หรือญาติพี่นอง พดู อยูใ นวงจํากัด

3) เร่ืองของน้ําเสยี งในภาษา ซึง่ เปนเรือ่ งท่ีเก่ียวกับอารมณความรูสึกของผูสงสารท่ีปรากฏ
ใหรูสึกหรือเปนรองรอยในภาษาหรือเนื้อหาที่ผูสงสารตองการจะสื่อออกมาเปนความรูสึกแฝง
ที่ปรากฎในการสื่อสาร ซึ่งนักโฆษณาประชาสัมพันธตองระมัดระวังมิใหมีน้ําเสียงของภาษาออกมา
ในทางท่ีไมพงึ ประสงค หรอื สรางความรสู ึกทไ่ี มดีแกผูฟ ง

4) ดานการพัฒนาบุคลิกภาพ ในบางคร้ังนักโฆษณา - ประชาสัมพันธตองปรากฎตัวตอ
บคุ คลทัว่ ไปในงานตาง ๆ จึงควรตองแตงกายใหสุภาพเรียบรอย เหมาะกับกาลเทศะของสถานที่และ
งานทว่ั ไป ซงึ่ จะชว ยสรางความนาเชอื่ ถอื แกผ ูพบเหน็ ไดสว นหน่ึง

5) การพัฒนาองคความรูในตนเอง นักโฆษณา - ประชาสัมพันธ ตองหมั่นแสวงหาความรู
ติดตามขาวสารขอมูลทุกดานอยางสม่ําเสมอ เพื่อนํามาใชเปนขอมูลในการพัฒนาการโฆษณา -
ประชาสัมพันธใหนาสนใจอยูตลอดเวลา รวมท้ังตองแสวงหาความรูในดานการประเมินผล เพ่ือใช
ประโยชนในการประเมินผลการปฏิบัติหนาท่ีของตนเองดวยรูปแบบวิธีการตาง ๆ ท่ีจะกอใหเกิด
การพฒั นาอาชพี ใหดียง่ิ ข้นึ

แหลง ทค่ี วรศึกษาเพ่มิ เตมิ
แหลงท่ีควรศึกษาเพมิ่ เติมเพอ่ื เพ่ิมพนู ความรูในอาชีพนี้ ไดแ ก
1) สถาบันฝกอบรมของเอกชน ซ่ึงผูเรยี นสามารถหาขอมลู รายชอ่ื ไดจากอินเตอรเ น็ต
2) หนวยงานของทางราชการ ไดแก กรมประชาสมั พันธ สถาบันสงเสริมการศึกษานอกระบบ
และการศึกษาตามอัธยาศยั ภาคตา ง ๆ
3) สถานศกึ ษาตาง ๆ ของรัฐบาล เชน ผูที่จบการศึกษาระดับมัธยมศึกษาตอนตน ตองศึกษา
ตอ ในระดับมัธยมศกึ ษาตอนปลาย และเขา ศกึ ษาตอในระดับอดุ มศึกษา คณะนเิ ทศศาสตร คณะวารสาร-
ศาสตร คณะศิลปะศาสตร คณะอักษรศาสตร ถาศึกษาตอใน 2 คณะหลัง ตองฝกอบรมทางอาชีพ
เพ่ิมเตมิ จากสถาบนั ฝกอบรมตาง ๆ
2. อาชพี นกั จดั รายการวิทยุ
เปนอาชีพที่ผูประกอบการตองเปนคนที่ตรงตอเวลา มีจรรยาบรรณวิชาชีพ มีความเปนกลาง
ในการนําเสนอขาวสารขอมูล รูจักแกปญหาเฉพาะหนาและตองเพ่ิมพูนความรูในเรื่องการเขียนและ
การพดู เพราะการเปน นกั จดั รายการวิทยุ ผูจัดตองเขียนสคริปทที่จะใชในการดําเนินรายการไดเองและ
พดู ตามสคริปทไดอยางเปนธรรมชาติ รวมท้ังตองอานมาก ฟงมาก เพื่อเก็บรวบรวมขอมูลไวใช ในการ

174

จัดทาํ รายการวิทยุ ซึ่งมีสถานที่ท่ีผูประกอบการสามารถฝกอบรมและศึกษาดูงานไดทั้งของภาครัฐและ
เอกชน

องคความรูท่ีควรศกึ ษาเพิ่มเติม
ในการเพ่ิมพูนความรูเพื่อการเปนนักจัดรายการวิทยุที่ดี ผูประกอบอาชีพดานนี้ควรศึกษา
เนอื้ หาความรทู จ่ี ะนํามาใชใ นการพัฒนาอาชพี ในเรื่องตอ ไปนี้
1) ศลิ ปะการพูดและศลิ ปะการเขียน เพราะเปนอาชีพทต่ี องอาศัยศาสตรท ัง้ สองดานประกอบกัน
2) ระดับของภาษา ซงึ่ เปนเรือ่ งของการศกึ ษาถึงความลดหลั่นของถอยคํา และการเรียบเรียง
ถอยคําที่ใชตามโอกาส กาลเทศะ และความสัมพันธระหวางบุคคลที่เปนผูสงสารและผูรับสาร
ซ่ึงกลุมบุคคลในสังคมแบงออกเปน หลายกลุม หลายชนชั้น ตามสภาพอาชีพ ถิ่นที่อยูอาศัย ฯลฯ
ภาษาจึงมีความแตกตางกันเปนระดับตามกลุมคนที่ใชภาษา เชน ถอยคําที่ใชกับพระภิกษุสงฆและ
พระราชวงศ อาจใชถอยคําภาษาอยางหนึ่ง ภาษาของนักเขียนหรือกวีท่ีส่ือสารถึงผูอาน ก็จะใชภาษา
อีกอยางหนึ่ง เปนตน ดงั นน้ั ผูใชภาษาจงึ ตองคํานึงถึงความเหมาะสม และเลอื กใชใ หถกู ตองเหมาะสมกับ
กาลเทศะและบคุ คล

ในภาษาไทยจะแบงระดับของภาษาเปน 5 ระดับ คอื
2.1 ภาษาระดับพิธกี าร เปน ภาษาทใี่ ชใ นงานพระราชพิธี หรืองานพิธีของรฐั
2.2 ภาษาระดับทางการ เปนภาษาทใี่ ชในที่ประชมุ ท่ีมีแบบแผน ในการบรรยาย
การอภิปรายท่ีเปน ทางการ เปน ตน
2.3 ภาษาระดบั กงึ่ ทางการ เปน ภาษาทใ่ี ชในการอภิปราย ประชมุ กลมุ ในหองเรียน การพูด
ทางวทิ ยแุ ละโทรทศั น ขาว และบทความในหนังสือพิมพ เปน ตน
2.4 ภาษาระดบั สนทนาท่วั ไป เปน ภาษาท่ใี ชส นทนาท่ัว ๆ ไปกบั คนทไี่ มค นุ เคยมากนัก เชน
ครูพูดกบั ผเู รียน เปน ตน
2.5 ภาษาระดบั กันเอง เปน ภาษาระดับท่ีเรียกวาระดับปาก เปนภาษาสนทนาของครอบครัว
ในหมเู พ่อื นสนิท หรอื ญาติพน่ี อง พูดอยูในวงจํากัด
3) เรื่องของน้ําเสียงในภาษา ซึ่งเปนเร่ืองท่ีเก่ียวกับอารมณความรูสึกของผูสงสารที่ปรากฏ
ใหรูสึกหรือเปนรองรอยในภาษาหรือเนื้อหาที่ผูสงสารตองการจะสื่อออกมาเปนความรูสึกแฝง
ที่ปรากฎในการส่ือสาร ซ่ึงนักจัดรายการวิทยุตองระมัดระวังมิใหมีนํ้าเสียงของภาษาออกมาในทาง
ท่ไี มพงึ ประสงค หรือสรา งความรูสกึ ทีไ่ มด แี กผ ฟู ง
4) เร่ืองของหลักการใชภาษา เชน เร่ืองของคําสรรพนามที่เกี่ยวกับบุคคล คําลักษณะนาม
คาํ ราชาศัพท การออกเสียง ร ล และการออกเสยี งคําควบกล้ํา
5) ดานการพัฒนาบุคลิกภาพ ในบางครั้งนักจัดรายการวิทยุตองปรากฏตัวตอบุคคลทั่วไป
ในงานตาง ๆ จึงควรตองแตงกายใหสุภาพเรียบรอย เหมาะกับกาลเทศะของสถานท่ีและงานที่ไป
ซง่ึ จะชวยสรา งความนา เชอื่ ถอื แกผ ูพบเหน็ ไดส ว นหนึ่ง

175

6) การพัฒนาองคความรูในตนเอง นักจัดรายการวิทยุ ตองหมั่นแสวงหาความรูติดตาม
ขาวสารขอมูลทุกดานอยางสมํ่าเสมอ เพื่อนํามาใชเปนขอมูลในการพัฒนาการจัดรายการวิทยุ
ใหนาสนใจอยูตลอดเวลา รวมทั้งตองแสวงหาความรูในดานการประเมินผล เพื่อใชประโยชน
ในการประเมินผลการปฏบิ ัตหิ นา ที่ของตนเองดว ยรูปแบบวิธกี ารตาง ๆ ที่จะกอใหเกิดการพัฒนาอาชีพ
ใหด ียิ่งขน้ึ

แหลง ทคี่ วรศึกษาเพมิ่ เติม
แหลงท่ีควรศกึ ษาเพิ่มเตมิ เพอ่ื เพิ่มพนู ความรใู นอาชพี น้ี ไดแก
1. สถาบันฝก อบรมของเอกชน ซงึ่ ผเู รยี นสามารถหาขอมูลรายชื่อไดจ ากอนิ เตอรเน็ต
2. หนว ยงานของทางราชการ ไดแก กรมประชาสมั พนั ธ สถาบันสงเสริมการศึกษานอกระบบ
และการศกึ ษาตามอธั ยาศยั ภาคตา ง ๆ
3. สถานศึกษาตา ง ๆ ของรฐั บาล เชน ผูท่ีจบการศึกษาระดับมัธยมศึกษาตอนตน ตองศึกษา
ตอในระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย และเขาศึกษาตอในคณะนิเทศศาสตร คณะวารสารศาสตร
คณะศิลปะศาสตร คณะอักษรศาสตร ถาเขาศึกษาในคณะศิลปะศาสตร หรืออักษรศาสตรตองอบรม
เพิ่มเตมิ ในเรื่องเทคนคิ การจัดรายการวิทยเุ พ่มิ เติม
3. อาชพี พิธกี ร
เปนอาชพี ท่ีผปู ระกอบอาชีพตองมีพ้ืนฐานความรูในเร่ืองการพูดเปนอยางดี เพราะเปนอาชีพ
ทีต่ องใชก ารพดู เปนเครือ่ งมือในการสอื่ สารกบั ผอู ่นื การใชคําพูดและถอ ยคําภาษาจึงเปนเรื่องสําคัญตอ
การสรางความรูส ึกทด่ี หี รอื ไมดตี อ ผฟู ง นอกจากนบี้ ุคลกิ ภาพและการแตง กายของผูท าํ หนาท่พี ธิ ีกรก็เปน
อีกเรื่องหนึ่งท่ีจะดึงดูดความสนใจของผูฟง รวมทั้งควรเปนผูที่ตรงตอเวลา เพื่อเปนความเช่ือถือ
ในวชิ าชีพไดสวนหน่ึง
องคความรูท ่ีควรศกึ ษาเพมิ่ เตมิ
ในการเพมิ่ พนู องคค วามรใู นการประกอบอาชีพพิธีกร ควรศึกษาเน้ือหาความรูที่จะนําไปใชใน
การพัฒนาอาชพี ในเร่ืองตอไปน้ี
1. ศิลปะการพูดหรือศิลปะการใชภาษา เพราะอาชีพพิธีกร เปนอาชีพที่ตองอาศัยศาสตร
(ความรู) และศลิ ปของการพูดเปนอยา งมาก ซงึ่ ตอ งอาศัยการฝกฝนบอ ย ๆ
2. ระดบั ของภาษา ซ่ึงเปน เรือ่ งของการศึกษาถึงความลดหล่ันของถอยคํา และการเรียบเรียง
ถอยคําที่ใชตามโอกาส กาลเทศะ และความสัมพันธระหวางบุคคลท่ีเปนผูสงสารและผูรับสาร
ซึ่งกลมุ บคุ คลในสงั คมแบง ออกเปน หลายกลมุ หลายชนชัน้ ตามสภาพอาชีพถนิ่ ทอ่ี ยูอาศยั ฯลฯ ภาษาจึงมี
ความแตกตางกันเปนระดับตามกลุมคนท่ีใชภาษา เชน ถอยคําที่ใชกับพระภิกษุสงฆและพระราชวงศ
อาจใชถอยคําภาษาอยางหนึ่ง ภาษาของนักเขียนหรือกวีที่สื่อสารถึงผูอาน ก็จะใชภาษาอีกอยางหนึ่ง
เปน ตน ดงั นนั้ ผูใชภาษาจึงตอ งคํานึงถงึ ความเหมาะสม และเลือกใชใหถูกตองเหมาะสม กับกาลเทศะ
และบุคคล

176

ในภาษาไทยจะแบง ระดบั ของภาษาเปน 5 ระดับ คอื
2.1 ภาษาระดบั พิธีการ เปนภาษาที่ใชในงานพระราชพิธี หรืองานพธิ ีของรัฐ
2.2 ภาษาระดบั ทางการ เปนภาษท่ีใชในทป่ี ระชุมทม่ี แี บบแผน ในการบรรยาย
การอภิปรายท่เี ปนทางการ เปนตน
2.3 ภาษาระดบั กง่ึ ทางการ เปน ภาษาทใ่ี ชในการอภปิ ราย ประชุมกลุม ในหอ งเรียน
การพูดทางวิทยแุ ละโทรทศั น ขาว และบทความในหนงั สือพมิ พ เปนตน
2.4 ภาษาระดบั สนทนาทวั่ ไป เปนภาษาทีใ่ ชส นทนาท่วั ๆ ไปกับคนทไี่ มค นุ เคยมากนัก เชน
ครูพูดกับผูเรยี น เปน ตน
2.5 ภาษาระดบั กันเอง เปน ภาษาระดบั ท่ีเรยี กวา ระดับปากเปน ภาษาสนทนาของครอบครัว
ในหมเู พอื่ นสนทิ หรอื ญาติพ่นี องพูดอยใู นวงจาํ กดั
3. เรื่องของน้ําเสียงในภาษา ซ่ึงเปนเร่ืองท่ีเก่ียวกับอารมณ ความรูสึกของผูสงสารที่ปรากฏ
ใหรูสึก หรือเปนรองรอยในภาษา หรือเนื้อหาท่ีผูสงสารตองการจะส่ือออกมา เปนความรูสึกแฝง
ท่ีปรากฎในการสอื่ สาร
4. เรื่องของหลักการใชภาษา เชน เรื่องของคําสรรพนามท่ีเกื่ยวกับบุคคล คําลักษณะนาม
คาํ ราชาศพั ท การออกเสียง ร ล และการออกเสยี งคาํ ควบกลาํ้
5. เร่อื งของการพัฒนาบคุ ลิกภาพและการแตงกาย ผูทําหนาท่ีพิธีกร เปนผูที่ตองปรากฏกาย
ตอหนาคนจํานวนมาก บุคลิกภาพและการแตงกายจึงเปนเร่ืองสําคัญที่จะปรากฏเปนสิ่งแรกใหผูท่ี
พบเหน็ เกดิ ความประทับใจหรอื ไม ถา ประทับใจผูคนจะจดจอรอฟงการพูดเปนประการตอมา ถาผูพูด
สามารถพดู ไดป ระทบั ใจ จะกอ เกดิ เปน ความนิยมชมชอบตามมาและจะกอใหเกิดเปนความสําเร็จของ
อาชีพในท่สี ุด
6. ดานการพัฒนาองคความรูในตนเอง พิธีกรตองหม่ันแสวงหาความรูท่ีเก่ียวของกับ
การประกอบอาชีพ เพ่ือนําไปสูการพัฒนาอาชีพของตนเอง เชน เรื่องของการวัดผลประเมินผล
การทาํ หนาท่ีของตนเองดวยรูปแบบวิธีการตา ง ๆ ซ่งึ จะกอใหเกดิ การพัฒนาอาชีพใหดยี งิ่ ข้ึน

แหลงทคี่ วรศึกษาพ่มิ เตมิ
แหลงที่ควรศึกษาเพม่ิ เตมิ เพอ่ื เพิ่มพนู ความรูใ นอาชีพนี้ ไดแ ก
1. สถาบันฝก อบรมของเอกชน ซึง่ ผูเรยี นสามารถหาขอมูลรายช่อื ไดจ ากอนิ เตอรเนต็
2. หนว ยงานของทางราชการ ไดแ ก กรมประชาสมั พนั ธ สถาบันสงเสรมิ การศกึ ษานอกระบบ
และการศกึ ษาตามอธั ยาศัยภาคตา ง ๆ
3. สถานศกึ ษาตาง ๆ ของรัฐบาล เชน ผูที่จบการศึกษาระดับมัธยมศึกษาตอนตน ตองศึกษา
ตอในระดับมธั ยมศกึ ษาตอนปลาย และเขาศึกษาตอในระดับอุดมศึกษา คณะนิเทศศาสตร คณะวารสาร-
ศาสตร คณะศลิ ปศาสตร คณะอักษรศาสตร ถาเขาศึกษาในคณะศิลปศาสตรหรืออักษรศาสตรตองอบรม
เพ่ิมเติมในเรอ่ื งเทคนคิ การจัดรายการวิทยเุ พิม่ เติม

177

กจิ กรรมทา ยบท

กิจกรรมท่ี 1 ใหผ เู รียนสรุปคณุ คาของภาษาไทยมาพอสงั เขป
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................

กิจกรรมท่ี 2 ใหผูเรยี นตอบคําถามตอไปนสี้ ้ัน ๆ ใหไดใ จความ
1. ภาษาไทยเปน มรดกทางวัฒนธรรมอยา งไร
.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
2. ภาษาไทยกอใหเ กดิ ความจรรโลงใจไดอยางไร

.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................

3. อาชีพใดตอ งอาศยั การพูดเปนชอ งทางในการประกอบอาชีพ
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................
4. อาชพี ใดตอ งอาศยั การเขียนเปน ชองทางการประกอบอาชพี
.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
5. ความรแู ละทกั ษะเร่อื งใดบางท่ผี ปู ระกอบอาชพี พธิ ีกรตอ งเรียนรแู ละฝกฝนเพม่ิ เตมิ

.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................

178

กจิ กรรมท่ี 3 จงวงกลมลอมรอบขอทีถ่ ูกตอ งทสี่ ดุ
1. อาชพี ใดทีจ่ ดั เปน อาชีพทใี่ ชภ าษาไทยในทางสรา งสรรคแ ละเปน ศลิ ปะรปู แบบหนึ่ง

ก. กวี
ข. พิธกี ร

ค. นักจัดรายการวิทยุ
ง. นกั ประชาสมั พันธ
2. อาชีพใดทีต่ อ งใชค วามสามารถทัง้ การพดู และการเขียน

ก. บรรณาธิการ
ข. นักเขยี นสารคดี
ค. นกั พสิ ูจนอ กั ษร

ง. นักจดั รายการวิทยุ
3. อาชพี ใดทีต่ องอาศยั ความสามารถในการพูดและตอ งมบี คุ ลกิ ภาพท่ีดี

ก. พิธีกร

ข. นกั เขยี นบทโทรทศั น
ค. ผสู อ่ื ขาวหนงั สือพิมพ
ง. นักโฆษณา - ประชาสัมพันธ

4. อาชีพใดทตี่ องมีความสามารถในการเขียนเปนพเิ ศษ
ก. พธิ กี ร
ข. นักเขียน

ค. บรรณาธกิ าร
ง. นกั จัดรายการวทิ ยุ
5. การศกึ ษาในสาขาใดทําใหสามารถประกอบอาชพี ท่ใี ชภาษาเพ่อื การสอ่ื สารมวลชนได

ก. ครศุ าสตร
ข. ศิลปะศาสตร
ค. นิเทศศาสตร

ง. อักษรศาสตร

179

บทท่ี 1 เรอื่ งการฟง การดู เฉลยแบบฝกหดั

กิจกรรมที่ 1 ใหผูเรียนตอบคําถามตอไปนี้
1.1 การฟง และการดู หมายถงึ การท่ีมนษุ ยรบั รูเรื่องราวตา ง ๆ จากแหลง ของเสียงหรือภาพ

หรือเหตุการณซ่ึงเปนการฟงจากผูพูดโดยตรง หรือฟงและดูผานอุปกรณหรือส่ิงตาง ๆ แลวเกิด
การรับรูและนาํ ไปใชป ระโยชนไดโ ดยตองศึกษาจนเกดิ ความถกู ตอ ง วองไว ไดป ระสทิ ธิภาพ

1.2 จุดมุงหมายของการฟงและการดู
1. ฟง เพื่อจับใจความสําคัญไดวาเรื่องที่ฟงน้ันเปนเร่ืองเก่ียวกับอะไร เกิดขึ้นที่ไหน

เม่อื ไร หรอื ใครทําอะไรทไี่ หน เม่อื ไร

2. ฟง เพื่อจับใจความโดยละเอียด ผูฟงตองมีสมาธิในการฟง มีการบันทึกยอ เพื่อชวย
ความจาํ

3. ฟงและดู เพ่ือความเพลิดเพลิน ไดแก การฟงเพลง ฟงดนตรี ดูภาพยนตร ดูภาพ
สวยงาม ฟง นิทาน เปนตน

กิจกรรมที่ 3 เลอื กคาํ ตอบท่ถี กู ตองทส่ี ุดเพยี งคําตอบเดยี ว
1. ก 2. ง 3. ค 4. ข 5. ก

฀฀฀

เฉลย

บทที่ 2 การพดู

กจิ กรรมที่ 1 ใหผ ูเรยี นเลอื กคําตอบท่ถี ูกที่สดุ เพียงขอเดยี ว
1. ง 2. ข 3. ข 4. ค 5. ค

กจิ กรรมท่ี 2 ใหผ ูเรยี นยกตวั อยา งการกระทาํ ทีไ่ มม มี ารยาทในการพูดมา 5 ตวั อยาง
1. พูดใหรายผูอ่ืน
2. พดู หยาบคาย
3. พดู ยกตนขม ทา น
4. พดู ดุดัน พูดเสยี งดงั
5. พูดไมถกู กาลเทศะ

฀฀฀

180

เฉลย

บทที่ 3 การอาน

กจิ กรรมท่ี 1
1. การอา นในใจมจี ุดมุง หมาย คือ
1) จบั ใจความไดถูกตอ งรวดเร็ว
2) เกิดความรู ความเขา ใจ และความคดิ
3) ใชเวลาวางใหเ ปนประโยชน
4) ถา ยทอดความรใู หผ ูอ นื่ ได
2. การอานออกเสียงมีหลกั การ
1) ออกเสยี งถูกตอ งชัดเจน
2) เสยี งดังใหผ ูฟ ง ไดยนิ
3) เปน เสยี งพดู โดยธรรมชาติ
4) เขาถงึ ลักษณะของเนือ้ เรื่อง
5) รูจกั ทอดจงั หวะและหยุดหายใจ
3. จงยกตวั อยา งการอา นออกเสียงทเ่ี ปนทางการ คือ

การอา นในชนั้ เรียน อานในที่ประชมุ อา นรายงาน อา นคําปราศรัย อานสารในโอกาสทีส่ าํ คญั ตาง ๆ

กจิ กรรมที่ 2 การนําขอความหรอื ประโยคทเ่ี ปนหวั ใจของเร่ืองออกมา

กจิ กรรมที่ 3 วิทยุ โทรทัศน เทปเสียง วีดิทัศน ซีดี คอมพวิ เตอร อนิ เทอรเนต็

กิจกรรมท่ี 4 การอานเพอ่ื การวิเคราะหว จิ ารณ เปน การอธบิ ายลกั ษณะของงานเขียน โดยแยกแยะ
รายละเอียดสิง่ ทสี่ าํ คัญของงานเขียนนั้นออกมาใหเ ดนชดั เพือ่ ชีใ้ หเหน็ สวนทง่ี ดงาม หรอื จดุ บกพรอง
ทีแ่ ฝงอยเู พอ่ื ใหเห็นคณุ คา ของหนังสือเลม นัน้

การวจิ ารณห นงั สือ เปนการหาความรปู ระเภท และลกั ษณะของงานเขียนเรือ่ งน้นั ๆ ใหเ ขาใจ
กอนวิจารณ มีการแยกประเด็นขอดี ขอบกพรองที่ควรนํามากลาวถึงไวตางหากใหชัดเจน
และเปรียบเทียบกบั ผลงานของนักเขียนท่เี ขยี นเร่อื งในแนวเดยี วกนั
กิจกรรมท่ี 5 มารยาทในการอาน มดี ังน้ี

1. ไมอา นออกเสียงดงั ในทที่ ีต่ อ งการความสงบ
2. ไมท าํ ลายหนังสือ โดยขูด ขดี พับ หรอื ฉกี สวนท่ตี องการ
3. ไมควรอา นเรอื่ งที่เปนสว นตัวของผูอนื่
4. อานอยางตัง้ ใจ มีสมาธิ และไมทาํ ลายสมาธิผูอ่นื
5. เม่ืออา นหนงั สือเสรจ็ แลวควรเก็บหนังสอื ไวท ี่เดิม

181

เฉลย

บทที่ 5 หลักการใชภ าษา

กจิ กรรมท่ี 1 แยกคําตอ ไปนตี้ ามตาราง
คาํ ประสม ผลไม พลเรอื น นพเกา
คําสมาส รฐั บาล ศลิ ปกรรม รูปธรรม มหาชน อัคคภี ัย พระเนตร พุทธกาล
คหกรรม ภูมิศาสตร
คาํ สนธิ วทิ ยาลัย สัญญาณ นโยบาย

กิจกรรมท่ี 2 ใหผ เู รยี นพิจารณาประโยคตอไปน้วี าเปน ประโยคชนิดใด
1. ประโยคความเดียว
2. ประโยคความซอ น
3. ประโยคความเดยี ว
4. ประโยคความรวม

5. ประโยคความเดยี ว

กิจกรรมที่ 5 จบั คูสาํ นวนใหต รงกบั ความหมาย

1. ฒ 2. ฉ 3. ซ 4. จ 5. ก 6. ญ
11. ฎ 12. ช
7. ฐ 8. ฑ 9. ณ 10. ข

กจิ กรรมที่ 6 เขยี นคาํ พงั เพยใหตรงกับความหมาย
1. รําไมดีโทษปโ ทษกลอง
2. มอื ไมพายเอาเทารานา้ํ

3. ขชี่ างจับต๊กั แตน
4. ฟน ฝอยหาตะเข็บ
5. กระเชอกันรัว่

กจิ กรรมที่ 7
1. กลอนสภุ าพ

2. กาพยย านี 11

฀฀฀

182

เฉลย

บทท่ี 6 วรรณคดีและวรรณกรรม

1. การพินิจ หมายถึง การพจิ ารณาตรวจสอบ พรอ มทั้งวเิ คราะหแยกแยะและประเมินคาได
2. หลกั เกณฑใ นการพินิจวรรณคดีและวรรณกรรม

1) ความเปนมาหรือประวัตหิ นังสือและผูแตง
2) ลกั ษณะคาํ ประพนั ธ
3) เร่ืองยอ
4) เน้ือเรอ่ื ง
5) แนวคดิ จดุ มงุ หมาย
6) คุณคา ของวรรณคดแี ละวรรณกรรม
3. เพลงพน้ื บาน หมายถึง เพลงที่เกิดจากคนทอ งถน่ิ ตา ง ๆ ที่คิดรูปแบบการเลน
ทวงทาํ นอง ภาษาเรยี บงา ยไมซับซอ น
4. เพลงพ้ืนบาน จะแบงเปนภาคตามภูมิศาสตร คือ เพลงพื้นบานภาคกลาง เพลงพื้นบาน
ภาคเหนือ เพลงพน้ื บานภาคใต และเพลงพ้ืนบา นภาคตะวนั ออกเฉียงเหนอื
5. –
6. 1. ข 2. ก 3. ข 4. ก 5. ค
6. ค 7. ค 8. ค 9. ง 10. ง

฀฀฀

เฉลย

บทที่ 7 ภาษาไทยกับชองทางการประกอบอาชพี

กิจกรรมที่ 1 ใหผูเรียนสรุปคุณคา ของภาษาไทยมาพอสงั เขป
คุณคาของภาษาไทยมหี ลายประการ ดงั น้ี
1. คณุ คาทางวัฒนธรรม ภาษาไทยเปน ภาษาทม่ี ที ั้งภาษาพูด และภาษาเขียน ซ่ึงเขียนโดยใช

ตัวอักษรของไทยที่ประดิษฐข้ึนใชเองโดยพอขุนรามคําแหงมหาราชในสมัยสุโขทัย ซ่ึงการที่ชาติใด

ก็ตามมีอักษรในภาษาใชเองได แสดงวาชาตินั้นเปนชาติที่มีวัฒนธรรมสูง มีความเจริญ จึงมีอักษร
ในภาษาใชเอง และถือเปนมรดกทางวฒั นธรรมท่ีใชส บื ทอดมาจนทุกวนั น้ี

2. เปนเคร่ืองมือในการติดตอส่ือสารของคนในชาติ เพราะประเทศไทยมีวัฒนธรรมและ

ภาษาถิ่นแตกตางกันใน 5 ภูมิภาค โดยมีภาษาไทยภาคกลางเปนภาษาเพื่อการสื่อสารของคน
ทัง้ 5 ภูมภิ าค เปน ภาษาราชการ

183

3. เปนเครอ่ื งมือในการเรียนรแู ละแสวงหาความรู ในการเรียนรวู ชิ าอื่น ๆ หรอื เรื่องราวตา ง ๆ
ตองอาศยั ภาษาไทยภาคกลาง ซึ่งบางครง้ั เรียกภาษามาตรฐาน เปน ภาษาในการเรยี นรูว ชิ าอ่ืน ๆ ทั้งการ
อานและการเขียน

4. เปน เครอื่ งมอื ในการสรางความเขาใจอันดตี อกนั ของคนในทกุ ภมู ภิ าค
5. เปนเคร่ืองมือในการสรางเอกภาพของชาติ เพราะภาษาไทยภาคกลางเปนภาษาที่ใช
ในการสื่อสารความเขาใจของคนในภูมิภาคตาง ๆ ซ่ึงเปนส่ือรวมใจใหคนไทยในแตละภาค
ไดติดตอ สือ่ สารแลกเปล่ียนความรู ขาวสาร ขอมูล และการแลกเปลย่ี นวฒั นธรรม ทําใหตระหนักระลึก
ถึงความเปน เช้อื ชาตเิ ผาพนั ธุเดยี วกัน
6. เปน เคร่อื งจรรโลงใจ ภาษาไทยเปนภาษาดนตรี มีเสียงวรรณยกุ ต 5 เสยี ง ทําใหภาษาไทย
มเี สยี งสูง ตา่ํ ไพเราะ เม่ือนํามาแตง เปนคาํ ประพนั ธ ไมวาจะเปน โคลง ฉันท กาพย กลอน จึงกอใหเกิด
ความจรรโลงใจ ความบันเทิงใจ
กิจกรรมที่ 2 ใหผ ูเรยี นตอบคาํ ถามตอไปนีส้ ้ัน ๆ ใหไ ดใจความ
1. ภาษาไทยเปนมรดกทางวัฒนธรรมอยา งไร
ภาษาไทยเปนภาษาทีม่ อี กั ษรเปนของตนเอง ท้ังภาษาพูด และภาษาเขียน ซึ่งชาติที่สามารถ
ประดิษฐอักษรในภาษาใชเองได มีแตชาติที่มีความเจริญทางวัฒนธรรมเทานั้น จึงจะมีอักษรในภาษา
เปนของตนเองและคนไทยไดใชสบื ทอดมาจนทุกวันนี้
2. ภาษาไทยกอใหเกิดความจรรโลงใจไดอยางไร
ภาษาไทยเปนภาษาทมี่ วี รรณยุกตเ พอ่ื ผันใหคําในภาษามเี สียงสูง ตา่ํ ไดถ ึง 5 เสยี ง ทําให
ภาษาไทยเปน ภาษาดนตรี เมอ่ื นํามาแตงเปนคําประพนั ธทงั้ รอยแกว และรอ ยกรอง ทําใหไดอ รรถรส
ของภาษา กอใหเ กดิ ความสนกุ สนาน เพลดิ เพลินจรรโลงใจแกผอู าน
3. อาชพี ใดตองอาศัยการพูดเปน ชองทางในการประกอบอาชพี
อาชีพพิธกี ร อาชพี นักโฆษณา - ประชาสมั พันธ อาชพี นกั รายการวทิ ยุ - โทรทศั น
4. อาชพี ใดตองอาศัยการเขยี นเปน ชองทางในการประกอบอาชพี
อาชพี กวี นักเขยี น ท้งั เขียนนวนยิ าย เรือ่ งสั้น บทละคร นักเขยี นสารคดี
5. ความรแู ละทักษะเร่อื งใดบา งทีผ่ ปู ระกอบอาชพี พธิ ีกรตองเรยี นรแู ละฝกฝนเพมิ่ เติม
1. ศลิ ปะการพดู และศลิ ปะการเขยี น
2. ระดับของภาษา

3. เรือ่ งของนาํ้ เสยี งในภาษา

4. เรือ่ งของหลักการใชภาษา

5. เรื่องของการพฒั นาบุคลกิ ภาพและการแตง กาย

6. การพฒั นาองคค วามรูในตนเอง

กจิ กรรมที่ 3 1. ก 2. ง 3. ก 4. ข 5.ค

184

บรรณานุกรม

การศึกษานอกโรงเรยี น, กระทรวงศึกษาธิการ, หมวดวชิ าภาษาไทย (สองระดับ) ชุดที่ 1
การรับสารดวย การอาน และการฟง ระดับมธั ยมศึกษาตอนตน หลักสูตร
การศึกษานอกโรงเรียน กรุงเทพฯ โรงพมิ พค รุ สุ ภา 2541

การศกึ ษานอกโรงเรียน กทม : ชุดการเรยี นทางไกล หมวดวชิ าภาษาไทย ระดับ
มัธยมศึกษาตอนตน โรงพิมพค ุรสุ ภา, 2546

กรมการศกึ ษานอกโรงเรยี น, กระทรวงศึกษาธกิ าร. แบบเรยี นวชิ าภาษาไทย (วชิ าบังคับ)
ตอนที่ 2 ภาษาไทยเพ่ือพัฒนาการสงสารตามหลักสูตรการศกึ ษานอกโรงเรยี น
ระดับมัธยมศึกษาตอนตน พทุ ธศกั ราช 2530

กรมการศกึ ษานอกโรงเรยี น, กระทรวงศึกษาธกิ าร. หนงั สอื อานเพิม่ เติม วชิ าภาษาไทย
(วิชาบงั คับ) ตอนที่ 1 ภาษาไทยเพ่อื พัฒนาการรบั สาร หลักสูตรการศึกษา
นอกโรงเรยี น ระดบั มัธยมศึกษาตอนตน พทุ ธศกั ราช 2530

กรมการศึกษานอกโรงเรียน, กระทรวงศึกษาธิการ. แบบเรียนภาษาไทย (วชิ าเลือก)
ตอนที่ 2 ศิลปศกึ ษาตามหลกั สตู รการศึกษานอกโรงเรียน ระดับมธั ยมศึกษา
ตอนตน พุทธศกั ราช 2530 โรงพมิ พครุ ุสภาลาดพราว 2540

กรมการศึกษานอกโรงเรยี น, กระทรวงศึกษาธิการ. หมวดวิชาภาษาไทย (วชิ าบงั คับ)
ชุดท่ี 3 การพูด ระดบั มัธยมศึกษาตอนตน หลักสตู รการศกึ ษานอกโรงเรยี น
พิมพค รั้งที่ 2 พ.ศ.2539.

กรมการศกึ ษานอกโรงเรยี น, กระทรวงศึกษาธิการ. ชุดวชิ าภาษาไทย หมวดวิชาภาษาไทย
ระดบั มัธยมศึกษาตอนตน โรงพมิ พค รุ สุ ภาลาดพราว 2546

ณัฐยา อาจมงั กร, ภาษาไทย ระดบั มัธยมศึกษาตอนตน หลกั สตู รการศึกษาข้นั พื้นฐาน
พทุ ธศักราช 2544 สามเจรญิ พาณิชย การพมิ พ (กรงุ เทพฯ) จํากดั 2548

ประพันธ เรอื งณรงค กลมุ สาระการเรยี นรู ภาษาไทยชว งช้ันที่ 3 ม.1 - 3 (เลม 1) กรุงเทพฯ :
ประสานมิตร 2545.

ประพนธ เรอื งณรงค รศ. และคณะ ชดุ ปฏริ ปู การเรียนรู กลุมสาระการเรียนรภู าษาไทย
ชวงชน้ั ท่ี 3 ม.1 - ม.3

วราภรณ บํารงุ กลุ อานถูก - สะกดถูก - คํา - ความหมาย - ประโยค.กรุงเทพฯ : ตน ออ
2536.252 หนา .

ศกึ ษาธกิ าร, กระทรวง. หมวดวชิ าภาษาไทย (วิชาบังคับ) ชดุ ที่ 5 ภาษาพาสนุก ระดับ
มัธยมศกึ ษาตอนตน หลักสตู รการศึกษานอกโรงเรียน กรงุ เทพฯ ครุ ุสภา 2538.

สาํ นกั งาน กศน. จงั หวัดปราจนี บรุ .ี ชุดวชิ าภาษาไทย.ระดบั มัธยมศึกษาตอนตน โรงพมิ พค รุ ุสภา 2546
อมั รา บญุ าทิพย และบปุ ผา บญุ าทพิ ย, ภาษาไทย 1 กรุงเทพ : ประสานมิตร, 2540

185

หลกั สตู รการศึกษานอกระบบระดบั การศึกษาขน้ั พนื้ ฐาน
พุทธศักราช 2551

รายชื่อผูเ ขารว มประชมุ ปฏบิ ตั ิการพฒั นาหนังสอื เรียนวิชาภาษาไทย

ระหวางวนั ที่ 10 – 13 กมุ ภาพนั ธ 2552 ณ บานทะเลสคี รมี รีสอรท จังหวดั สมุทรสงคราม

1. นางสาวพมิ พใ จ สทิ ธสิ รุ ศักดิ์ ขา ราชการบํานาญ
2. นางพิมพาพร อนิ ทจักร สถาบัน กศน. ภาคเหนือ

3. นางกานดา ธวิ งศ สถาบัน กศน. ภาคเหนือ
4. นายเรงิ กองแกว สํานกั งาน กศน. จงั หวดั นนทบุรี

รายชื่อผูเขา รวมประชมุ บรรณาธิการหนังสอื เรียนวิชาภาษาไทย

คร้ังที่ 1 ระหวางวนั ท่ี 7 – 10 กนั ยายน 2552 ณ โรงแรมอูท องอนิ น จงั หวดั พระนครศรีอยธุ ยา

1. นางสาวพมิ พใจ สทิ ธิสรุ ศักดิ์ ขาราชการบาํ นาญ
สํานักงาน กศน. จังหวัดนนทบุรี
2. นายเรงิ กองแกว กลมุ พฒั นาการศึกษานอกโรงเรียน

3. นางนพรัตน เวโรจนเ สรวี งศ

ครง้ั ท่ี 2 ระหวางวนั ท่ี 12 – 15 มกราคม 2553 ณ โรงแรมอูทองอินน จงั หวดั พระนครศรีอยุธยา

1. นางสาวพิมพใจ สิทธสิ รุ ศกั ด์ิ ขาราชการบํานาญ
สํานักงาน กศน. จังหวัดนนทบรุ ี
2. นายเริง กองแกว กลมุ พฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรยี น

3. นางนพรตั น เวโรจนเสรวี งศ

186

คณะผูจัดทาํ

ทีป่ รกึ ษา จรี วฒุ ิ เลขาธิการ กศน.
อ่มิ สวุ รรณ รองเลขาธกิ าร กศน.
1. นายอภชิ าติ จําป รองเลขาธิการ กศน.
2. ดร.ชัยยศ
3. นายวชั รนิ ทร แกว ไทรฮะ ท่ีปรกึ ษาดานการพฒั นาหลักสูตร กศน.
ตณั ฑวุฑโฒ ผอู ํานวยการกลมุ พฒั นาการศึกษานอกโรงเรยี น
4. ดร.ทองอยู
5. นางรักขณา

คณะทํางาน กลุมพฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรียน
กลมุ พฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรียน
1. นายสุรพงษ มน่ั มะโน
2. นายศุภโชค ศรรี ัตนศลิ ป กลมุ พฒั นาการศึกษานอกโรงเรยี น
กลุมพฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรียน
3. นางสาววรรณพร ปท มานนท กลุมพฒั นาการศึกษานอกโรงเรยี น
4. นางสาวศรญิ ญา กลุ ประดษิ ฐ
5. นางสาวเพชรนิ ทร เหลืองจิตวัฒนา

ผพู มิ พต น ฉบบั

1. นางปย วดี คะเนสม กลุมพฒั นาการศึกษานอกโรงเรียน
กลุมพฒั นาการศึกษานอกโรงเรยี น
2. นางสาวเพชรนิ ทร เหลืองจติ วฒั นา
กลุม พฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรยี น
3. นางสาวกรวรรณ กวีวงษพ พิ ัฒน กลุม พฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรียน
กลมุ พฒั นาการศึกษานอกโรงเรยี น
4. นางสาวชาลีนี ธรรมธิษา

5. นางสาวอรศิ รา บานชี

ผูออกแบบปก ศรรี ตั นศิลป กลุมพฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรียน

นายศภุ โชค

187

รายช่อื ผเู ขา รวมประชมุ ปฏบิ ตั ิการปรบั ปรงุ เอกสารประกอบการใชหลักสตู ร
และสอ่ื ประกอบการเรียนหลกั สูตรการศกึ ษานอกระบบระดบั การศกึ ษาข้ันพ้ืนฐาน

พุทธศักราช 2551
ระหวา งวนั ท่ี 4 – 10 พฤศจิกายน 2554 ณ โรงแรมมริ ามา กรุงเทพมหานคร

สาระความรูพื้นฐาน (รายวิชาภาษาไทย)

ผูพ ัฒนาและปรับปรุง หนว ยศึกษานเิ ทศก ประธาน
1. นางอัชราภรณ โควคชาภรณ หนว ยศกึ ษานเิ ทศก
2. นางเกลด็ แกว เจรญิ ศกั ดิ์ กลมุ พัฒนาการศกึ ษานอกโรงเรียน เลขานุการ
3. นางนพรัตน เวโรจนเสรวี งศ ผชู วยเลขานุการ
กลุมพฒั นาการศึกษานอกโรงเรียน
4. นางสาวสมถวิล ศรีจนั ทรวิโรจน
กลมุ พัฒนาการศกึ ษานอกโรงเรยี น
5. นางสาววันวสิ าข ทองเปรม

188

คณะผปู รบั ปรงุ ขอ มูลเก่ยี วกบั สถาบนั พระมหากษตั ริย ป พ.ศ. 2560

ที่ปรึกษา จําจด เลขาธิการ กศน.
หอมดี ผตู รวจราชการกระทรวงศึกษาธิการ
1. นายสุรพงษ ปฏบิ ัติหนา ทรี่ องเลขาธิการ กศน.
2. นายประเสรฐิ สุขสเุ ดช
ผอู ํานวยการกลุมพฒั นาการศึกษานอกระบบ
3. นางตรีนชุ และการศึกษาตามอธั ยาศยั

ผปู รบั ปรงุ ขอมลู

นางสาวสุลาง เพ็ชรสวา ง กลมุ พฒั นาการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัย

คณะทํางาน

1. นายสุรพงษ มัน่ มะโน กลุมพฒั นาการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั
กลุมพัฒนาการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั
2. นายศุภโชค ศรรี ตั นศลิ ป กลุมพัฒนาการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั

3. นางสาวเบ็ญจวรรณ อําไพศรี กลุมพฒั นาการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย
กลมุ พฒั นาการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัย
4. นางเยาวรัตน ปน มณีวงศ กลมุ พฒั นาการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั

5. นางสาวสลุ าง เพช็ รสวาง กลุมพฒั นาการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัย
กลมุ พัฒนาการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย
6. นางสาวทิพวรรณ วงคเรอื น

7. นางสาวนภาพร อมรเดชาวัฒน

8. นางสาวชมพนู ท สังขพิชยั