การผลิตพืชอินทรีย์แม่โจ้ (Maejo Organic Plant Production)

การปลูกสตรอว์เบอรร์ ี

การผลิตสตรอว์เบอร์รีอินทรีย์นอกจากการเตรียมต้นไหลให้มีความพร้อมส�ำหรับการ
ออกดอกแลว้ การเตรยี มธาตอุ าหารทจ่ี ำ� เปน็ สำ� หรบั การเจรญิ เตบิ โตและใหผ้ ลผลติ ระหวา่ งชว่ งเดอื น
กันยายนถึงเดือนมีนาคมนั้นก็มีความส�ำคัญเช่นเดียวกัน โดยท่ัวไปเกษตรกรจะท�ำการเตรียมแปลง
ปลูกแล้วในช่วงกลางเดือนสิงหาคมและมีการบ�ำรุงดินด้วยการหว่านปอเทืองแล้วไถกลบ พร้อมทั้ง
ยกร่องแปลงและรองพ้ืนด้วยปุ๋ยหมัก ปุ๋ยมูลสัตว์หรือปุ๋ยหมักไส้เดือน แล้วจึงท�ำการวางระบบน�้ำ
หยดและคลุมด้วยพลาสติกหรือใบตองตึง ส�ำหรับชนิดของปุ๋ยอินทรีย์ที่กล่าวมานี้ มีงานวิจัยจ�ำนวน
มากท่ีพบว่า ช่วยให้สตรอว์เบอร์รีมีการเจริญเติบโต ออกดอก ติดผลท่ีมีคุณภาพดีและมีปริมาณ
สงู กวา่ การใชป้ ยุ๋ เคมี อาจเนอื่ งจากมสี ว่ นประกอบของธาตอุ าหารหลกั และธาตอุ าหารรองในปรมิ าณ
ทพ่ี อเหมาะ ปอ้ งกนั ความเปน็ พษิ จากธาตอุ าหารและอนั ตรายตอ่ พชื แลว้ ยงั เปน็ การปรบั ปรงุ คณุ สมบตั ิ
ทางกายภาพและเคมีของดิน เช่น ความสามารถในการอุ้มน�้ำ รักษาความชื้นในดิน และเป็นเพิ่ม
ธาตุอาหารในปริมาณน้อย และยังเป็นประโยชน์ต่อประชากรของจุลชีพในดินได้อีกทางหน่ึงด้วย
(Albregts and Howard (1981 , Turemis, 2002 , Arancon et al., 2003 , Tagliavini et al.,
2005 , Odongo et al., 2008 , Bakshi and Singh, 2018 , Kumar et al., 2018)

การป้องกนั ก�ำจัดศัตรพู ชื

ศตั รูพืชท่ีส�ำคัญทพี่ บว่า ท�ำความเสียหายแก่สตรอว์เบอรร์ ี คอื เชื้อรา และแมลง โดยในช่วง
การผลิตไหลสตรอว์เบอร์รีพบว่า ด้วงดินเป็นแมลงศัตรูพืชที่ส�ำคัญ ซ่ึงจะเข้าไปกัดท�ำลายระบบ
รากสตรอว์เบอร์รี ท�ำให้ต้นเหี่ยวเฉาไม่สามารถสร้างไหลได้หรือตายในที่สุด (ภาพที่ 7.6 ล่างซ้าย)
บางครั้งอาจพบการเห่ียวแบบครึ่งซีกของต้นสตรอว์เบอร์รี เนื่องจากระบบรากอีกซีกหนึ่งยังไม่
ถูกท�ำลาย (ภาพที่ 7.6 ล่างขวา) การป้องกันก�ำจัด ท�ำได้โดยการใช้เชื้อราเมธาไรเซียม อัตรา
100 กรมั ผสมนำ้� 20 ลติ ร ราดลงดนิ แปลงปลกู แมพ่ นั ธ์ุ หรอื ผสมกบั ปยุ๋ หมกั กอ่ นทจ่ี ะนำ� ไปใชใ้ นแปลง
ปลูก ซ่ึงเชื้อราเมธาไรเซียมจะสร้างสปอร์ในดิน เมื่อหนอนด้วงดินไปสัมผัสกับเช้ือรา จะท�ำให้เช้ือรา
ติดอยู่บริเวณท่ีอ่อนน่ิมของล�ำตัวของหนอนด้วงดิน เน่ืองจากในกองปุ๋ยหมักหรือดินในแปลงปลูก
มีความชุ่มชื้นเพียงพอและเหมาะสมต่อการเจริญของสปอร์เช้ือรา ซึ่งจะงอกเส้นใย (Germ tube)
ที่มีโครงสร้างพิเศษส�ำหรับยึดเกาะ (Appressorium) กับผิวหนังของหนอน จากนั้นเช้ือราจะสร้าง
เข็มแทง (Penetration peg) แทงทะลุผ่านล�ำตัวของหนอนด้วงดิน และปล่อยเอนไซม์ชนิดต่าง ๆ

การผลิตพืชอนิ ทรียแ์ ม่โจ้ Maejo Organic Plant Production 147

ท่ีผลิตขึ้นบริเวณปลายเส้นใยของเชื้อราจนท�ำให้เชื้อราสามารถแทงทะลุผ่านช้ัน cuticle
และ epidermis ของหนอนดว้ งดนิ ในขณะเดยี วกนั เชอื้ ราจะสรา้ งสปอรแ์ ละเพม่ิ ปรมิ าณอยใู่ นตวั หนอน
ดว้ งดนิ โดยอาศยั เนอื้ เยอื้ และของเหลวในตวั หนอนดว้ งดนิ เปน็ อาหารและเพมิ่ ปรมิ าณมากขนึ้ เรอื่ ย ๆ
จนเต็มบริเวณช่องท้องของหนอนด้วงดิน ท�ำให้หนอนด้วงดินเบ่ืออาหาร กินอาหารได้น้อยลง
และตายในทสี่ ดุ หลงั จากหนอนดว้ งดนิ ตาย เชอ้ื ราเมธาไรเซยี มจะสรา้ งเสน้ ใยแทงทะลผุ นงั ลำ� ตวั ออก
มาด้านนอก จนสามารถมองเห็นเป็นสีขาวฟูตามตัวหนอน (ภาพท่ี 7.6 ขวาบน) นอกจากน้ียังพบว่า
มีเพล้ียอ่อนที่ดูดกินน้�ำเลี้ยงของสตรอว์เบอร์รีและเป็นพาหะของเชื้อไวรัส ในการป้องก�ำจัดท่ีนิยม
ทำ� กนั คอื การใชส้ ารสกดั สมนุ ไพรธรรมชาติ โดยการนำ� พรกิ ปน่ ขา่ สบั ใบสาบเสอื ใบยาสบู และโลต่ น๊ิ สบั
มาแช่ในแอลกอฮอล์ 70 เปอร์เซ็นต์ และน้�ำสายส้มสายชู 5 เปอร์เซ็นต์ ในอัตราส่วนของวัตถุดิบ
ต่อตัวสกัด 1 : 2 น้�ำหนักต่อปริมาตร แช่ทิ้งไว้ 48 ช่ัวโมง แล้วกรองเอาส่วนใสน�ำไปใช้ฉีดพ่นในอัตรา
50 มลิ ลิ ติ รตอ่ นำ้� 1 ลติ ร ตามหลกั การปอ้ งกนั แบบ 37537N คอื การฉดี พน่ ทกุ ๆ 3 วนั ตดิ ตอ่ กนั 7 ครง้ั
หลังจากนั้นท�ำการฉีดพ่นทุก ๆ 5 วันติดต่อกัน 3 ครั้ง และฉีดพ่นทุก ๆ 7 วัน เมื่อจ�ำนวนเพล้ียอ่อน
ลดลงกง็ ดการฉีดพ่น และถ้าพบการระบาดข้ึนมาใหมก่ เ็ ร่ิมฉีดพ่นตามหลักการเดิม

ภาพท่ี 7.6 หนอนดว้ งดิน (ซา้ ยบน) หนอนดว้ งดินถกู หุ้มด้วยเช้ือราเมธาไรเซียม (ขวาบน)
ความเสยี หายบริเวณโคนตน้ (ซา้ ยลา่ ง) อาการเหย่ี วครึ่งซกี (ขวาล่าง)

148 การผลติ พืชอนิ ทรยี ์แม่โจ้ Maejo Organic Plant Production

ส�ำหรับโรคท่ีพบว่า ท�ำให้เกิดความเสียหายแก่สตรอว์เบอร์รีมาก คือ โรคแอนแทรคโนส
หรือโรคก้านแดง ซ่ึงเกิดจากเชื้อรา Colletotrichum spp. ท่ีสามารถเข้าท�ำลายทุกส่วนของ
สตรอวเ์ บอรร์ ไี ด้ (ภาพที่ 7.7) ซง่ึ โรคนมี้ กั มกี ารระบาดหนกั และรนุ แรงในชว่ งทม่ี อี ณุ หภมู แิ ละความชน้ื
ในบรรยากาศทส่ี งู ซงึ่ ตรงกบั ชว่ งเวลาของการผลติ ไหลและตน้ ฤดกู าลปลกู การปอ้ งกนั สามารถทำ� ได้
โดยการฉดี พน่ ดว้ ยเชอ้ื ราปฏปิ กั ษไ์ ตรโคเดอรม์ า ซง่ึ เปน็ เชอื้ ราชน้ั สงู ทม่ี ศี กั ยภาพในการควบคมุ เชอ้ื รา
สาเหตโุ รคพชื ซงึ่ มกี ลไกในการควบคมุ เชอื้ ราสาเหตสุ องอยา่ ง คอื การแขง่ ขนั กบั เชอ้ื ราโรคพชื ดว้ ยการ
แข่งขันการใช้อาหารและการครอบครองพ้ืนที่ระหว่างเชื้อราไตรโคเดอร์มากับเชื้อสาเหตุโรคพืช
และการเปน็ ปรสติ ตอ่ เชอื้ โรคพชื โดยเชอื้ ราไตรโคเดอรม์ าสรา้ งเสน้ ใยพนั รดั เชอ้ื สาเหตโุ รคพชื แลว้ ยอ่ ย
ผนังเซลล์ของเชื้อราสาเหตุโรคพืชเพ่ือท่ีจะเข้าไปใช้อาหารและเจริญเติบโตตลอดจนสร้างส่วนขยาย
พนั ธอ์ุ อกมาจากเสน้ ใยของเชอื้ ราสาเหตโุ รคพชื จนทำ� ใหเ้ สน้ ใยของเชอื้ ราสาเหตโุ รคพชื เหยี่ วแหง้ หรอื
แตกสลายและตายในทส่ี ดุ การใชเ้ ชอ้ื ราปฏปิ กั ษไ์ ตรโคเดอรม์ าสำ� หรบั การควบคมุ โรคแอนแทรคโนส
ในสตรอว์เบอร์รีให้มีประสิทธิภาพนั้นควรฉีดพ่นในตอนเย็นและมีความช้ืนในบรรยากาศท่ีสูงซ่ึงจะ
ส่งเสริมให้เช้ือราสามารถท�ำงานได้ดี และไม่ควรฉีดพ่นร่วมกับเชื้อราปฏิปักษ์ชนิดอื่น ๆ ในช่วง
การผลติ ไหลอกี โรคหนงึ่ ทเี่ รมิ่ มกี ารระบาดอยบู่ า้ ง คอื โรคราแปง้ โรคนสี้ ามารถปอ้ งกนั กำ� จดั โดยการ
ฉีดพ่นด้วยผงฟู ในอัตรา 5 กรัมต่อน้�ำ 20 ลิตร ฉีดพ่นทุก ๆ 5 วันติดต่อกันสองคร้ังจะสามารถระงับ
การระบาดได้ และจากประสบการณ์การท�ำสตรอว์เบอร์รีอินทรีย์นอกจากสิ่งท่ีกล่าวมาข้างต้นแล้ว
การดูแลเอาใจใส่อย่างสม�่ำเสมอและหมั่นตรวจสอบความผิดปกติท่ีเกิดข้ึนในแปลง และการปฏิบัติ
ตามตารางอย่างเคร่งครัดเป็นอีกหัวใจหน่ึงและกุญแจส�ำคัญแห่งความส�ำเร็จ ส�ำหรับโรคและแมลง
ท่สี �ำคญั อ่ืน ๆ ตลอดจนวิธปี อ้ งกัน มีแสดงในตารางท่ี 7.4 และภาพที่ 7.7

การผลติ พืชอนิ ทรียแ์ ม่โจ้ Maejo Organic Plant Production 149

ภาพท่ี 7.7 การเขา้ ทำ� ลายของโรคแอนแทรคโนสในไหล
(ซ้าย) การเข้าทำ� ลายบริเวณผล (ขวาบน) การเข้าท�ำลายบริเวณดอกของสตรอวเ์ บอร์รี (ขวาล่าง)

ภาพที่ 7.8 การเขา้ ท�ำลายของโรคราแป้ง
(ซา้ ย) การเข้าท�ำลายของเพล้ยี ไฟ (ขวา) บรเิ วณผลสตรอว์เบอรร์ ี

150 การผลติ พืชอนิ ทรยี แ์ ม่โจ้ Maejo Organic Plant Production

ตารางท่ี 7.4 ศตั รูและการป้องกำ� จัดศตั รใู นสตรอว์เบอร์รอี ินทรีย์

ศัตรพู ชื ทีส่ �ำคัญ การป้องกัน อตั ราการใช้

แอนแทรคโนส เชอ้ื Trichoderma hazianum เช้ือสด 250 กรมั ต่อน้ำ� 20 ลติ ร
เชื้อแห้ง 100 ต่อน้�ำ 20 ลิตร ทุก ๆ 3 วันต่อ
เนือ่ งกนั 5 ครั้ง

ใบจุด เชื้อ Bacillus subtilis เช้ือแห้ง 100 ต่อน้�ำ 20 ลิตร ทุก ๆ 3-5 วัน
ตอ่ เนื่องกัน 5 ครั้ง

ราแป้ง ผงฟู (Potassium bicarbonate) 80 กรมั ตอ่ น้ำ� 20 ลิตร ทกุ ๆ 7 วนั
ก�ำมะถัน 30-50 กรัมตอ่ น�้ำ 20 ลติ ร ทุก ๆ 7 วัน

เพลย้ี ไฟ เชอ้ื Beauveria brasiana และ เช้ือแห้ง 100 ต่อน้�ำ 20 ลิตร ทุก ๆ 3-5 วัน
เพลี้ยแป้ง เชอ้ื Metarhizium anisopliae ตอ่ เนือ่ งกัน 5 คร้งั

ปโิ ตรเลยี มไวท์ออย 120 มิลลลิ ิตร ต่อน้�ำ 20 ลิตร

เพลีย้ ออ่ น เชื้อ Beauveria brasiana เช้ือแห้ง 100 ต่อน�้ำ 20 ลิตร ทุก ๆ 3-5 วัน
ต่อเน่ืองกัน 5 ครั้ง ไม่ควรใช้ก่อนหรือหลัง
การฉีดพ่นก�ำมะถนั อยา่ งน้อย 30 วนั

ไรแดง กำ� มะถัน 30-50 กรมั ต่อนำ�้ 20 ลติ ร ทุก ๆ 7 วนั

ด้วง เชอ้ื Metarhizium anisopliae ผสมกับปุ๋ยหมักในอัตราเช้ือแห้ง 200 กรัม
ต่อป๋ยุ หมัก 500 กิโลกรมั

การผลติ พชื อินทรยี ์แมโ่ จ้ Maejo Organic Plant Production 151

บรรณานุกรม

ชูพงษ์ สกุ มุ ลนนั ท์. 2531. สตรอว์เบอร์ร.ี่ กรงุ เทพฯ: โรงพิมพ์ โอ. เอส. พรน้ิ ติ้งเฮาส์.
ณรงคช์ ยั พพิ ฒั ธนวงศ์. 2543. สตรอวเ์ บอร์รี่: พืชเศรษฐกิจใหม่. กรุงเทพฯ: ส�ำนกั พิมพ์
มหาวิทยาลยั เกษตรศาสตร์.
ณรงค์ชัย พิพฒั ธนวงศ.์ 2550. การผลิตไม้ผลเมืองหนาวขนาดเลก็ ในเขตร้อน. กรงุ เทพฯ:
ส�ำนกั พิมพม์ หาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร์.
Albregts, E.E. and Howard C.M. 1981. NPK accumulation by strawberry plant
organs from transplanting to fruit harvest. pp. 30-33. In Proceedings of
soil and crop science society of Florida. Madison: University of Wisconsin.
Arancon, N.Q., Edwards, C.A., Bierman, P., Metzger, L.D., Lee, S. and Welch, C. 2003.
Effects of vermicomposts on growth and marketable fruits of field grown
tomatoes, peppers and strawberries. Pedobiologia 47: 731-735.
Darrow, G.M. 1936. Interrelation of temperature and photoperiodism in the
production of fruit buds and runners in strawberry. Proc. Amer. Soc.
Hort. Sci. 34: 360-363.
Heide, O.M. 1977. Photoperiod and temperature interactions in growth and
flowering of strawberry. Physiol. Plant 40: 21-26.
Ito, H. and Saito, T. 1962. Studies on the flower formation in the strawberry plants.
Tohoku J Agric. Res. 13: 191-203.
Hancock, J.F. 1999. Strawberries. Cambrige, MA: CABI Pub. University Press.
Kumar, R., Bakshi, P., Singh, M., Singh, A.K., Vikas, V., Srivatava, J.N., Kumar, V.
and Gupta, G. 2018. Organic production of strawberry: A review.
International Journal of Chemical Studies 6(3): 1231-1236.
Odongo,T., Isutsa, D.K. and Aguyoh, J.N. 2008. Effects of integrated nutrient
sources on growth and yield of strawberry grown under tropical high altitude
conditions. Afr. J. Hort. Sci. 1: 53-69.

152 การผลิตพชื อนิ ทรียแ์ ม่โจ้ Maejo Organic Plant Production

Tagliavini, M.E., Baldi, E., Lucchi, P., Antonelli, M., Sorrenti, G. and Baruzzi, G. 2005.
Dynamics of nutrient uptake by strawberry plants (Fragaria x ananassaDuch.)
grown in soil and soilless culture. Eur. J. Agro. 2: 15-25.
Thomas, E.G. and Bucien, T. 2014. Production guide for organic strawberries.
New York State Integrated Pest Management Program. Available
http://www.nysipm.cornell. edu /organic_guide/ (12 January 2018).
Turemis, N. 2002. The effect of different organic deposits on yield and quality
of strawberry cv. Doril. Acta Horticulture 567: 507-510.

การผลิตพชื อนิ ทรยี ์แม่โจ้ Maejo Organic Plant Production 153

8>>>

การจดั การโรงคดั บรรจผุ ลติ ผลเกษตรอนิ ทรยี ์

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.สรุ ัตน์ นกั หล่อ

บทนำ�

ปัจจุบันความต้องการผลิตผลทางการเกษตรที่มีการผลิตในระบบอินทรีย์ มีปริมาณ
เพมิ่ มากขนึ้ ในแตล่ ะปี เนอื่ งจากผลติ ผลดงั กลา่ วมคี วามปลอดภยั กบั ผบู้ รโิ ภคสงู การทปี่ ระเทศไทยได้
ประกาศเป็นครัวของโลก มีนโยบาย Food safety และอีกหลายนโยบายท่ีเกี่ยวข้องกับการผลักดัน
การส่งออกสินค้าเกษตร ผักอินทรีย์เป็นอีกผลิตภัณฑ์ท่ีรัฐบาลมีนโยบายสนับสนุนให้ท้ังหน่วยงาน
ของรัฐและภาคเอกชนด�ำเนินการผลิตในระบบเกษตรอินทรีย์ อย่างไรก็ตาม พืชผักเป็นผลิตผลที่มี
ลักษณะบอบบาง จึงเกิดการสูญเสียได้ง่าย ปริมาณการสูญเสียที่เกิดขึ้น คิดเป็นมูลค่าทางเศรษฐกิจ
ท่ีสูงมาก จำ� เปน็ ต้องมกี ารจดั การท่ดี เี พือ่ ลดการสูญเสียทเี่ กิดขึ้น ทัง้ น้กี ารจัดการดังกลา่ วจ�ำเป็นต้อง
มีการบูรณาการให้ครอบคลุมในทุกข้ันตอนของระบบการจัดการหลังการเก็บเกี่ยว (Postharvest
handling system) ตั้งแต่การเกบ็ เกย่ี วจนถงึ การจ�ำหนา่ ยถงึ ผ้บู ริโภค โดยเฉพาะอย่างย่งิ ในขน้ั ตอน
ของการปฏิบัติในโรงคัดบรรจุ การเก็บรักษา และการขนส่ง ซึ่งผลิตผลเกษตรอินทรีย์จะต้องได้รับ
การคัดแยกจากผลิตผลท่ีไม่ใช่เกษตรอินทรีย์ตลอดกระบวนการ โดยติดเครื่องหมายแสดงชัดเจน
และได้รับการป้องกันจากการสัมผัสและปนเปื้อนจากวัสดุและสารสังเคราะห์ต้องห้ามใด ๆ ตาม
มาตรฐานเกษตรอนิ ทรยี ์ โรงคดั บรรจผุ ลติ ผลเกษตรอนิ ทรยี ์ จงึ มคี วามสำ� คญั ในระบบของการผลติ พชื
ผกั อนิ ทรยี ์ เพราะวา่ จะตอ้ งใหก้ ระบวนการผลติ ครบหว่ งโซข่ องการผลติ ในระบบเกษตรอนิ ทรยี ์ อกี ทงั้ ยงั
ช่วยเพิ่มศักยภาพในการแข่งขันในตลาดการค้าท้ังในและต่างประเทศ เพราะว่าข้ันตอนการปฏิบัติ

154 การผลติ พชื อินทรยี แ์ มโ่ จ้ Maejo Organic Plant Production

ต่าง ๆ ในโรงคัดบรรจุผลิตผลเกษตรอินทรีย์ เช่น การตัดแต่ง การคัดขนาด การท�ำความสะอาด
การบรรจุหีบหอ่ และการเกบ็ รกั ษา จะเป็นการปฏบิ ัติตามขอ้ กำ� หนดของมาตรฐานเกษตรอินทรีย์

โรงคดั บรรจผุ ลติ ผลเกษตรอนิ ทรยี ์

โรงคัดบรรจุผลิตผลเกษตรต้องผ่านกระบวนการตรวจรับรองตามมาตรฐานการปฏิบัติท่ีดี
ส�ำหรับโรงคัดบรรจุผักและผลไม้สด (Good manufacturing practices for packing house
of fresh fruits and vegetable) ตามมาตรฐานสินค้าเกษตร มกษ. 9035-2553 ในทุกข้ันตอน
ประกอบด้วย สถานประกอบการ (ท�ำเลท่ีตั้ง อาคารผลิต เคร่ืองมือและอุปกรณ์การผลิต
สิ่งอ�ำนวยความสะดวก) การควบคุมการปฏิบัติงาน (ผลิตผล ภาชนะบรรจุ กระบวนการผลิต น้�ำ
การจัดการและการก�ำกับดูแล การเรียกคืนผลิตภัณฑ์) การบ�ำรุงรักษาและการสุขาภิบาล
(แผนการบ�ำรุงรักษาและการสุขาภิบาล การบ�ำรุงรักษา การท�ำความสะอาด การควบคุมสัตว์
พาหะนำ� เชอื้ การจดั การกบั ของเสยี ) ลกั ษณะสว่ นบคุ คล การขนสง่ ฉลากผลติ ภณั ฑ์ และการฝกึ อบรม
ในกระบวนการผลิตทุกขัน้ ตอน ต้องมีระบบการปอ้ งกันการปนเปือ้ นทางกายภาพ ชวี ภาพ และเคมี
โรงงานคัดบรรจุผลิตผลเกษตรอินทรีย์ ได้รับงบประมาณจากโครงการพัฒนาอุตสาหกรรม
อาหารอินทรีย์จังหวัดเชียงใหม่ ปีงบประมาณ พ.ศ. 2558 จัดต้ังขึ้นท่ีอาคารคัดบรรจุผลิตผลเกษตร
สาขาวิชาเทคโนโลยีหลังการเก็บเก่ียว คณะวิศวกรรมและอุตสาหกรรมเกษตร มหาวิทยาลัยแม่โจ้
จังหวัดเชียงใหม่ โดยท�ำการปรับปรุงโครงสร้างอาคารและท�ำการติดต้ังวัสดุอุปกรณ์ท่ีจ�ำเป็น
ส�ำหรับโรงงานคัดบรรจุผลิตผลเกษตรอินทรีย์ ได้แก่ ชุดสายพานตัดแต่ง ถงั ลา้ งผกั ชนดิ มฟี องอากาศ
(Air bubble washing tank) เครอ่ื งทำ� นำ้� เยน็ ชนดิ ระบายความรอ้ นดว้ ยอากาศ เครื่องผลิตน�้ำสะอาด
ด้วย UV เครื่องผลิตน�้ำสะอาดส�ำหรับล้างผักด้วยระบบโอโซน โต๊ะสแตนเลส เครื่องปั่นสะเด็ดน�้ำ
ชดุ สายพานลำ� เลยี งแบบ free roller ชุดสายพานคดั บรรจุเครื่องรดั กล่องก่งึ อัตโนมตั ิ เครือ่ งปดิ ปาก
ถุงแบบต่อเนื่องแนวต้ังพร้อมพิมพ์วันที่ เคร่ืองปิดปากถุงระบบสุญญากาศ เคร่ืองตรวจจับโลหะ
แบบสายพาน และชุดไฟฟ้าควบคุมเครื่องจักรในสายการผลิตและระบบไฟฟ้าในสายการผลิต
เคร่ืองมือและอุปกรณ์ในโรงคดั บรรจมุ ีแสดงในภาพท่ี 8.1

การผลิตพืชอินทรียแ์ มโ่ จ้ Maejo Organic Plant Production 155

ปีงบประมาณ พ.ศ. 2559 ได้รับงบประมาณเพ่ือปรับปรุงโครงสร้างของโรงคัดบรรจุ
ผลติ ผลเกษตรอนิ ทรยี ใ์ หไ้ ดม้ าตรฐาน ยงั มโี ครงสรา้ งของโรงงานทจี่ ะกอ่ ใหเ้ กดิ การปนเปอ้ื นกบั ผลติ ผล
เกษตรอนิ ทรยี ์ ประกอบดว้ ยการกน้ั หอ้ งแยกเปน็ สดั สว่ นระหวา่ งบรเิ วณ High Care และ Low Care
การติดตั้งผนังฝ้าและเพดาน การปรับปรุงประตู ระบบไฟฟ้า น้�ำสะอาด และแสงสว่าง การติดตั้ง
ระบบปรับอากาศภายในบริเวณโรงงาน การปรับปรุงทางเข้าห้องผลิต ห้องส�ำนักงาน บริเวณ
ห้องล้างมือ รวมถึงปรับปรุงระบบการจัดการขยะและของเสียในโรงคัดบรรจุฯ เพ่ือลดการปนเปื้อน
ท่ีอาจเกิดขึ้นกับผลิตภัณฑผ์ ักอินทรียท์ ่ีจะจ�ำหน่ายไปถงึ มอื ผ้บู ริโภค
โรงคดั บรรจผุ ลติ ผลเกษตรอนิ ทรยี ์ เรมิ่ เปดิ ดำ� เนนิ การตง้ั แตเ่ ดอื นกมุ ภาพนั ธ์ 2560 เปน็ ตน้ มา
โดยไดด้ ำ� เนนิ การตดั แตง่ ลา้ ง ทำ� ความสะอาด และคดั บรรจผุ ลติ ผลเกษตรอนิ ทรยี จ์ ากแปลงผลติ พนื้ ท่ี
นำ� รอ่ งดา้ นเกษตรอนิ ทรยี ข์ องมหาวทิ ยาลยั เชน่ สำ� นกั ฟารม์ มหาวทิ ยาลยั ศนู ยเ์ รยี นรวู้ ฒั นธรรมเกษตร
ลา้ นนา แปลงเกษตรทฤษฎใี หม่ แปลงฝกึ งานนกั ศกึ ษาของคณะผลติ กรรมการเกษตร โครงการปลกู ผกั
แลกค่าเทอมของนักศึกษา และโครงการบ้านโปงอันเน่ืองมาจากพระราชด�ำริ ซ่ึงท�ำการปลูก
ผกั อินทรีย์ตลอดปี เพอ่ื จ�ำหน่ายภายในกาดแมโ่ จ้ 2477 ซึ่งเป็นตลาดจำ� หนา่ ยผลิตผลเกษตรอินทรีย์
ของมหาวิทยาลัย ซ่ึงเปิดจ�ำหน่ายทุกวันศุกร์และเสาร์ของสัปดาห์ นอกจากน้ี ยังมีหน่วยงาน
ภาคเอกชน จำ� นวน 2 แหง่ ไดข้ อความอนเุ คราะหส์ ถานทแี่ ละบคุ ลากรในการคดั บรรจผุ ลติ ผลเกษตร
อินทรีย์ เพ่ือส่งผลิตผลไปจ�ำหน่ายในกรุงเทพมหานครและต่างประเทศ เพื่อทดสอบประสิทธิภาพ
ของสายการผลิตในอนาคต และใช้เป็นสถานที่ในการฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการเทคโนโลยีหลังการ
เกบ็ เกีย่ วผลิตผลทางการเกษตร ทท่ี างมหาวทิ ยาลัยไดจ้ ดั ข้ึน

156 การผลิตพืชอนิ ทรียแ์ มโ่ จ้ Maejo Organic Plant Production

ก. สายพานคัด ตดั แตง่ ผลติ ผล ข. สายพานลำ� เลยี ง ท�ำความสะอาดผลติ ผล

ค. เครอื่ งปัน่ สะเด็ดน�ำ้ ง. เครอ่ื งทำ� นำ�้ เยน็ ชนดิ ระบายความรอ้ น
ดว้ ยอากาศ

จ. เครอื่ งตรวจจบั โลหะแบบสายพาน ฉ. เครอ่ื งปดิ ปากถงุ แบบต่อเนื่องแนวตัง้
ภาพที่ 8.1 เครอ่ื งมอื ในโรงคดั บรรจุผลิตผลเกษตรอนิ ทรยี ์

การผลิตพชื อนิ ทรีย์แมโ่ จ้ Maejo Organic Plant Production 157

ขัน้ ตอนการจัดการในโรงคัดบรรจผุ ลติ ผลเกษตรอินทรยี ์

ส�ำหรับขน้ั ตอนการปฏบิ ัตงิ านในโรงคัดบรรจุผลิตผลเกษตรอินทรยี ์ มีแผนแสดงดังภาพที่ 8.2
เกษตรกร/หนว่ ยงาน/ผผู้ ลติ

สง่ ผลิตผลมายงั โรงคดั บรรจผุ ลิตผลเกษตรอนิ ทรีย์

สง่ คนื รบั ผลติ ผล /ลงทะเบียน

สุ่มตัวอย่างตรวจสอบสารเคมตี กคา้ งจากสารกำ� จดั แมลง

ไม่ผา่ น ผ่าน
ท�ำการคดั ตดั แต่ง
ลา้ ง ทำ� ความสะอาด

ชั่งนำ�้ หนกั บรรจุ ติดสตก๊ิ เกอร์
ตรวจนับจำ� นวนผลิตผล

ขนส่งเพอ่ื จำ� หนา่ ย เก็บรกั ษาท่ี อุณหภมู ิ ±10 องศาเซลเซียส

ภาพท่ี 8.2 ขนั้ ตอนการปฏิบัติงานภายในโรงคัดบรรจุผลิตผลเกษตรอนิ ทรีย์

158 การผลิตพชื อนิ ทรยี แ์ มโ่ จ้ Maejo Organic Plant Production

1. การรับผลิตผล เม่ือผลิตผลมาถึงโรงคัดบรรจุ ท�ำการช่ังผลิตผล (ภาพที่ 8.3) และตรวจ
นับจ�ำนวนผลติ ผลที่รบั เขา้ บนั ทึกข้อมลู ลงใบรับผลติ ผล

ภาพท่ี 8.3 การรบั ผลติ ผล
2. การตรวจสอบสารพิษตกคา้ ง
การตรวจสอบสารพิษตกค้าง (ภาพที่ 8.4) ในผลิตผลหลังการเก็บเกี่ยวเป็นอีกหน่ึง
กระบวนการควบคมุ คณุ ภาพของผลติ ผลทมี่ คี วามสำ� คญั อยา่ งยง่ิ เพอื่ เปน็ การยนื ยนั วา่ ผลติ ผลทผี่ า่ น
โรงงานคดั บรรจุมคี วามปลอดภยั และสรา้ งความเชื่อมัน่ ใหแ้ กผ่ ู้บริโภค

ภาพท่ี 8.4 การตรวจสอบพิษตกคา้ ง

การผลิตพืชอินทรีย์แมโ่ จ้ Maejo Organic Plant Production 159

โรงคัดบรรจุผลิตผลเกษตรอินทรีย์ ใช้ชุดทดสอบ MJPK เพื่อตรวจหาสารพิษตกค้าง
ของผลิตผลในกลุ่มออกาโนฟอสเฟต และคาร์บาเมท ที่ยับยั้งเอมไซม์โคลีนเอสเตอเรส ด้วยหลักการ
colorimetric cholinesterase inhibitor assay โดยมีขั้นตอนดังนี้

1. หั่นผักหรือผลไม้เป็นช้ินเล็ก ๆ ใส่ลงในขวดของชุดทดสอบ
ประมาณ 3 ขีด ของขวดตัวอยา่ ง

2. เติมน้�ำยาสกัดปริมาณ 6 มิลลิลิตร ลงในขวด ปิดฝาขวดให้
แน่นเขย่าแรง ๆ ประมาณ 2 นาที

3. คอ่ ย ๆ เปดิ ฝาขวด รนิ เฉพาะนำ�้ ยาสกดั ลงในหลอดตวั อยา่ ง
จนหมด

4. จุ่มหลอดแก้วลงในแก้วน�้ำที่มีน�้ำอุ่นอยู่ประมาณคร่ึงแก้ว
แล้วเขยา่ เพือ่ ระเหยน�้ำยาสกัด

5. แกว่งหลอดที่จุ่มอยู่ในแก้วน�้ำอุ่นจนน�้ำยาสกัดเหลือ
ประมาณ 1 หยด ยกออกหมนุ จนหลอดแห้ง

6. ผสมน้�ำยาทดสอบ 1 ด้วยน�้ำกลั่นขวดละ 1 มิลลิลิตร และ
เขย่าให้เขา้ กนั

7. เติมน้ำ� ยาทดสอบ 2 ลงในหลอดตวั อยา่ งและหลอดควบคมุ
หลอดละ 3 มิลลลิ ติ ร และเขย่าใหเ้ ขา้ กัน

160 การผลติ พืชอนิ ทรียแ์ มโ่ จ้ Maejo Organic Plant Production

8. เติมน้�ำยาทดสอบ 1 ท่ีเตรียมไว้ลงในหลอดตัวอย่างและ
หลอดควบคุมหลอดละ 2 หยด และเขยา่ ใหเ้ ขา้ กัน

9. รนิ นำ�้ ยาจากหลอดแกว้ ลงในหลอดพลาสตกิ และผสมนำ้� ยา
ทดสอบ 3 ด้วยน้�ำกลนั่ 1.5 มิลลลิ ติ ร

10. เติมน�้ำยาทดสอบ 3 ลงในหลอดตัวอย่าง และหลอด
ควบคุม หลอดละ 2 หยด เขย่าให้เข้ากันและสังเกตสีที่เกิดขึ้นทันที
เปรียบเทียบกบั สีของหลอดควบคมุ

หมายเหต:ุ น้ำ� ยาทดสอบ 1 2 และ 3 เป็นนำ้� ยาทดสอบทอ่ี ยู่ในชดุ ทดสอบ MJPK

ส�ำหรับการอ่านผล ดูการเปล่ียนสีเทียบกับหลอดควบคุม ถ้าหลอดตัวอย่างเปล่ียนสีช้ากว่า
หลอดควบคมุ แสดงวา่ มีสารพิษตกค้าง (ยาฆ่าแมลง) โดยทก่ี ารเกิดสแี บง่ ออกเปน็ 3 ระดบั ดงั น้ี

สสี ้มเขม้ เหมอื นหลอดควบคมุ ปลอดภยั
สสี ้มปนชมพู ไมป่ ลอดภยั
สีชมพู ไมป่ ลอดภยั มาก

การผลิตพืชอินทรยี ์แม่โจ้ Maejo Organic Plant Production 161

3. การคดั และตดั แตง่ ผลติ ผล
ในการคดั และตดั แตง่ สำ� หรบั ผลติ ผลทเี่ ปน็ พชื ผกั บางชนดิ อาจถกู ทำ� การตดั แตง่ ในเบอ้ื งตน้
(ภาพที่ 8.5) ก่อนจะน�ำไปคัดและตัดแต่งอีกครั้งหนึ่ง (ภาพที่ 8.6) เพื่อน�ำไปล้างท�ำความสะอาด
ในขัน้ ตอนตอ่ ไป

ภาพท่ี 8.5 การตดั แตง่ เบอื้ งต้น

162 การผลิตพชื อนิ ทรีย์แมโ่ จ้ Maejo Organic Plant Production

ภาพที่ 8.6 การคัดและตดั แตง่ ผลติ ผล

การผลิตพืชอินทรีย์แมโ่ จ้ Maejo Organic Plant Production 163

4. การทำ� ความสะอาด แบง่ การท�ำความสะอาดออกเป็น 2 แบบ ดงั นี้
- การล้างท�ำความสะอาด โดยล้างพืชผักท่ีสามารถล้างน�้ำ (เปียกน้�ำ) ได้ เช่น
ผักประเภทหวั ล�ำต้น ผล หรือฝกั ในถงั ล้างผักชนดิ มฟี องอากาศ 2 ครั้ง คร้ังแรกล้างด้วยน�้ำสะอาด
ที่ผา่ นรังสอี ลั ตราไวโอเลต ครงั้ ที่สองล้างด้วยนำ�้ ที่ผ่านการฆ่าเชือ้ ด้วยระบบโอโซน (ภาพท่ี 8.7)
- การเชด็ ทำ� ความสะอาด โดยใชผ้ า้ สะอาดชบุ นำ้� ทผ่ี า่ นการฆา่ เชอื้ ดว้ ยระบบโอโซน
ท�ำความสะอาดผักใบท่ไี ม่สามารถลา้ งด้วยนำ้� ได้เช่น ผักสลดั ชนดิ ตา่ ง ๆ

ภาพท่ี 8.7 การลา้ งทำ� ความสะอาดผลิตผล
หลังจากการล้างท�ำความสะอาดเสร็จแล้ว ผลิตผลจะถูกล�ำเลียงด้วยระบบสายพาน
เพ่ือดำ� เนินการบรรจุหีบหอ่ ต่อไป (ภาพที่ 8.8)

164 การผลิตพืชอนิ ทรียแ์ ม่โจ้ Maejo Organic Plant Production

ภาพที่ 8.8 การล�ำเลยี งผลิตผลด้วยระบบสายพาน

การผลติ พืชอินทรยี แ์ มโ่ จ้ Maejo Organic Plant Production 165

5. การบรรจุ ท�ำการบรรจุผลิตผลด้วยถุงพลาสติกพอลิเอทิลีน (Polyethylene, PE)
(ภาพท่ี 8.9) โดยขนาดของถงุ พลาสตกิ ทใ่ี ชใ้ นการบรรจุ ขนึ้ อยกู่ บั นำ้� หนกั ของผลติ ผลทใี่ ชใ้ นการบรรจุ
จากน้ันท�ำการปดิ ผนกึ ปากถุง

ภาพที่ 8.9 การบรรจใุ นถุงพลาสตกิ พอลิเอทิลีน

166 การผลติ พืชอนิ ทรยี ์แม่โจ้ Maejo Organic Plant Production

6. การเก็บรักษา
หลังจากบรรจุผลิตผลเรียบร้อยแล้ว ผลิตผลจะผ่านการตรวจหาสิ่งปลอมปนประเภทโลหะ
โดยผลิตผลในถุงพลาสติกจะผ่านการตรวจด้วยเครื่องตรวจจับโลหะแบบสายพาน (ภาพท่ี 8.10)
ก่อนน�ำผลิตผลไปเก็บรักษาไว้ในห้องเย็นอุณหภูมิ 10 องศาเซลเซียส (ภาพที่ 8.11) ในระหว่าง
การรอการขนส่ง (หรือกรณีท่ีจ�ำเป็นต้องเก็บรักษาไว้ก่อน) ไปจ�ำหน่ายยังตลาด (กาดแม่โจ้ 2477)
(ภาพที่ 8.12)

ภาพท่ี 8.10 การตรวจหาโลหะด้วยเครื่องตรวจจับโลหะแบบสายพาน

การผลิตพืชอินทรีย์แมโ่ จ้ Maejo Organic Plant Production 167

ภาพที่ 8.11 การเกบ็ รักษาผลิตผลในห้องเยน็

168 การผลิตพชื อนิ ทรีย์แมโ่ จ้ Maejo Organic Plant Production

ภาพท่ี 8.12 การจ�ำหน่ายผลิตผลเกษตรอินทรยี ์ ณ กาดแม่โจ้ 2477

การจัดการดา้ นสขุ ลกั ษณะ

1.การท�ำความสะอาดพ้ืนของโรงคัดบรรจุ โดยท�ำความสะอาดหลังจากการปฏิบัติงาน
ในสายการผลิตเสร็จเรียบร้อยด้วยน้�ำยาทางการค้าที่มีการรับรองให้ใช้กับระบบการผลิตเกษตร
อนิ ทรีย์ได้ (ภาพท่ี 8.13)
2. การท�ำความสะอาดเคร่ืองและอุปกรณ์ส�ำหรับการตัดแต่ง โดยจะท�ำความสะอาด
ก่อนและหลังจากการตัดแต่งผลิตผลทุกครั้งด้วยน้�ำยาทางการค้าที่มีการรับรองให้ใช้กับระบบการ
ผลิตเกษตรอนิ ทรยี ์ได้ (ภาพที่ 8.13)
3. การล้างมือของผู้ปฏิบัติงานในสายการผลิต โดยผู้ปฏิบัติงานในสายการผลิตนอกจาก
จะต้องมีสุขลักษณะส่วนบุคคลที่ถูกต้องแล้ว ก่อนการปฏิบัติงานทุกครั้งต้องล้างมือด้วยน้�ำยา
ทางการคา้ ทม่ี ีการรบั รองให้ใช้กับระบบการผลิตเกษตรอินทรยี ์ได้ (ภาพท่ี 8.13)

การผลิตพชื อนิ ทรยี ์แม่โจ้ Maejo Organic Plant Production 169

ภาพท่ี 8.13 น้ำ� ยาสำ� หรับทำ� ความสะอาดพืน้ อปุ กรณ์สำ� หรับตัดแตง่ และล้างมอื

จัดท�ำเอกสารฝ่ายควบคมุ คณุ ภาพ

1. รายงานการรบั ผลติ ผล
การตรวจสอบ และจดบันทึกวันที่รับเข้าผลิตผล รายการน�ำเข้าผลิตผล รายชื่อผู้ท่ี
ทำ� การปลูก และจ�ำนวนท่ีรับเขา้ ตลอดจนผรู้ ับ-ผูส้ ง่ ผลติ ผล เพือ่ ใชใ้ นการทวนสอบผลติ ผล
2. บนั ทกึ การตรวจคณุ ภาพผลติ ผล
ท�ำการสุ่มเก็บตัวอย่างผลิตผล เพ่ือน�ำมาตรวจคุณภาพเบื้องต้น จากน้ันการตรวจสอบ
สารพิษตกคา้ ง และบันทกึ ผลการตรวจสอบ
3. บนั ทกึ การล้าง
ท�ำการจดบันทกึ รายละเอียดจ�ำนวนผลติ ผลในการลา้ ง และเวลาท่ใี ชใ้ นการลา้ งแต่ละครั้ง

170 การผลติ พืชอนิ ทรีย์แมโ่ จ้ Maejo Organic Plant Production

4. การผลิต (หอ้ งคดั บรรจุ)
ตรวจสอบ และจดบันทึก รายละเอียดจ�ำนวนผลิตผลท่ีสามารถผลิตได้ในแต่ละวัน เพื่อใช้
ในกระบวนการทวนสอบการผลิตผลิตผล
5. บนั ทกึ การสอบเทียบ
ท�ำการบันทึกการสอบเทียบเครื่องชั่ง จดบันทึกคร้ังที่สอบเทียบ วันที่สอบเทียบ โดยจะมี
การสอบเทียบตามเกณฑก์ ารสอบเทียบ เพ่ือตรวจวดั ความคลาดเคลื่อนของเครอื่ งช่ัง

เป้าหมายของการดำ� เนินงานในอนาคต

โรงงานคัดบรรจุผลิตผลเกษตรอินทรีย์ได้รับการรับรองมาตรฐาน GMP โรงงานสามารถ
รองรบั ผลติ ผลเกษตรอนิ ทรยี ช์ นดิ ตา่ ง ๆ จากแปลงเกษตรอนิ ทรยี ท์ ป่ี ลกู ในพนื้ ทนี่ ำ� รอ่ งเกษตรอนิ ทรยี ์
ของมหาวทิ ยาลยั รวมถงึ กลมุ่ เกษตรกร หนว่ ยงานภาคเอกชนในภาคเหนอื สามารถนำ� ผลติ ผลเกษตร
อนิ ทรยี ส์ ง่ มาคดั บรรจทุ โี่ รงคดั บรรจุ และขยายโอกาสในการศกึ ษาของเกษตรกรเพอื่ เปน็ แหลง่ เรยี นรู้
ด้านเกษตรอินทรีย์ของชุมชน รวมถึงการบูรณาการด้านการเรียนการสอนความรู้ด้านการจัดการ
โรงคัดบรรจุผลิตผลเกษตรอินทรีย์ของนักศึกษา นอกจากนี้ยังเป็นการสร้างความมั่นคงด้านอาหาร
ปลอดภัยที่ส่งผลต่อการขยายตัวของอุตสาหกรรมอาหารของจังหวัดเชียงใหม่ในระยะยาว
ตามประกาศกระทรวงสาธารณสขุ โดยสำ� นกั งานคณะกรรมการอาหารและยา เลขที่ 386 พ.ศ. 2560
เร่ือง ก�ำหนดวิธีการผลิต เคร่ืองมือ เคร่ืองใช้ในการผลิตการเก็บรักษาผักหรือผลไม้สดบางชนิด
และการแสดงฉลาก โดยสถานท่ีผลิตผักหรือผลไม้สดต้องปฏิบัติตามหลักเกณฑ์ข้อก�ำหนด
ดา้ นสขุ ลกั ษณะทดี่ ใี นการผลติ ตอ้ งแสดงชอื่ และทต่ี ง้ั ของผผู้ ลติ เลขสถานทผ่ี ลติ อาหาร รหสั สญั ลกั ษณ์
ท่ีบ่งช้ีรุ่นการผลิต เช่น การแสดงวันท่ีการผลิต เครื่องหมายบาร์โค้ด เครื่องหมายคิวอาร์โค้ด
บันทึกแสดงข้อมูลท่ีเป็นประโยชน์ต่อการตามสอบย้อนกลับพร้อมท่ีแสดงแก่ผู้บริโภค
และพนักงานเจ้าหน้าท่ี ก�ำหนดวันบังคับใช้ส�ำหรับรายใหม่ที่ยื่นขออนุญาตเลขสถานท่ีผลิต
หรือสถานที่น�ำเข้าเป็นคร้ังแรกต้องปฏิบัติตามประกาศตั้งแต่วันท่ี 25 สิงหาคม 2561 ผู้ใดฝ่าฝืน
ไมป่ ฏบิ ตั ใิ หเ้ ปน็ ไปตามประกาศฉบบั น้ี มคี วามผดิ ตามมาตรา 49 และมาตรา 51 แหง่ พระราชบญั ญตั ิ
อาหาร พ.ศ. 2522

การผลิตพชื อินทรยี ์แม่โจ้ Maejo Organic Plant Production 171

บรรณานกุ รม

กรมวชิ าการเกษตร. 2554. ระบบการรับรองโรงงานผลิตสนิ คา้ เกษตร. พิมพค์ รั้งที่ 4. กรงุ เทพฯ:
กลุม่ พัฒนาระบบตรวจรบั รองมาตรฐานสินค้า ส�ำนกั พัฒนาระบบและรบั รองมาตรฐาน
สินค้าพืช.
กรมส่งเสรมิ การเกษตร. 2559. ระบบมาตรฐานเกษตรอนิ ทรีย.์ พมิ พ์ครงั้ ที่ 2. กรุงเทพฯ:
กรมส่งเสรมิ การเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์.
คริษฐ์สพล หนพู รหม. 2558. การผลติ ผกั อนิ ทรีย.์ ว.วิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลย,ี 23(6) (พเิ ศษ):
954-969. สหกรณ์กรีนเนท จำ� กัด. 2561.ชนิดของสารเคมีก�ำจดั ศตั รพู ืช.
[ระบบออนไลน์]. แหลง่ ทม่ี า http://www.greennet.or.th/node/265
(3 กรกฎาคม 2561).
กรนี เนท. 2561. เกษตรอนิ ทรยี ์. [ระบบออนไลน]์ . แหล่งท่มี า http://www.greennet.or.th/
article/1007 (9 กรกฎาคม 2561).
จารพุ งศ์ ประสพสุข ปรยี านุช สายสุพรรณ์ และวชั ราพร ศรสี วา่ งวงศ.์ 2557.
การวเิ คราะหส์ ารพิษตกคา้ งในผักและผลไม้เพื่อการรับรองระบบการปฏิบตั ทิ างการเกษตร
ท่ดี ีส�ำหรบั พืชในภาคตะวันออกเฉยี งเหนอื ตอนบน. ว. แก่นเกษตร 42 (2) (พเิ ศษ):
430-439.
ชดุ ทดสอบเอม็ เจพเี คตรวจหายาฆา่ แมลงในผักผลไม้. ม.ป.ป. [แผน่ พบั ]. นนทบรุ :ี
บริษทั ยูแอนดว์ ีโฮลด้งิ (ไทยแลนด์) จ�ำกัด.
ส�ำนักงานมาตรฐานสินค้าเกษตรและอาหารแหง่ ชาติ. 2553. การปฏบิ ตั ทิ ด่ี สี �ำหรบั โรงคัดบรรจุ
ผกั และผลไมส้ ด. กรงุ เทพฯ: สำ� นักงานมาตรฐานสนิ คา้ เกษตรและอาหารแหง่ ชาติ
กระทรวงเกษตรและสหกรณ.์
สุรตั น์ นกั หล่อ. 2560. โรงคัดบรรจุผลติ ผลเกษตรอนิ ทรยี ์ตามมาตรฐานของส�ำนักงาน
คณะกรรมการอาหารและยา (อย.). 19 น. ในรายงานผลโครงการพัฒนาอตุ สาหกรรม
อาหารอินทรยี ์ จงั หวัดเชยี งใหมป่ ระจ�ำปีงบประมาณ พ.ศ. 2559. เชียงใหม่:
มหาวิทยาลยั แมโ่ จ.้
สุรัตน์ นักหล่อ. 2561. โรงคัดบรรจผุ ลติ ผลเกษตรอินทรียต์ ามมาตรฐานของสำ� นักงาน
คณะกรรมการอาหารและยา (อย.). 29 น. ในรายงานผลการดำ� เนนิ งาน ไตรมาสที่ 3
(เมษายน-มิถนุ ายน 2561). เชยี งใหม:่ มหาวิทยาลยั แมโ่ จ้.

172 การผลิตพชื อนิ ทรีย์แม่โจ้ Maejo Organic Plant Production

อมรนิ ทร์ นันทวิทยาภรณ.์ 2555. การศกึ ษาสถานการณ์ กฎหมาย และการควบคุมสารพษิ ตกคา้ ง
ในผักสดและผลไม้สดนำ� เข้าจากต่างประเทศ. ว. อาหารและยา (กนั ยายน-ธันวาคม):
36-45.
sahifa. 2561.ชุดตรวจสอบสารพษิ ตกคา้ งในผักผลไม้. [ระบบออนไลน]์ . แหล่งทมี่ า
http://www.highents.com/blog/tag/%E0%B8%8A%E0%B8%B8%E0%B8%
94%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%A7%E0%B8%88%E0%B8%AA%E0%
B8%AD%E0%B8%9A%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9E%
E0%B8%B4%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%81%E0%B8%84%E0%B9%
89%E0%B8%B2%E0%B8%87/ (3 กรกฎาคม 2561).

การผลติ พืชอินทรียแ์ มโ่ จ้ Maejo Organic Plant Production 173