#3_2020
ISSN 2081-383X WYDAWNICTWO POLSKIEJ IZBY PRODUCENTÓW URZĄDZEŃ i USŁUG NA RZECZ KOLEI
SKB DRIVE TECH S.A. BIO-EARTH SP. Z O.O. KORONAWIRUS
TRAMWAJOWE CZYSTOŚĆ TABORU SKUTKI PANDEMII
PRZEKŁADNIE NOWYM WYMIAREM W KOMUNIKACJI
NAPĘDOWE BEZPIECZEŃSTWA MIEJSKIEJ
»»STR. 08 »»STR. 12 »»STR. 26
RAPORT TRAMWAJOWY REDAKCJA 3
WYDAWCA Jesteśmy członkiem
Izby Wydawców Prasy
Polska Izba Producentów
Urządzeń i Usług na Rzecz Kolei Adam Musiał
85-065 Bydgoszcz
ul. Jana Karola Chodkiewicza 17 Redaktor Naczelny
www.izbakolei.pl
[email protected]
ZASTĘPCA REDAKTORA Drodzy Czytelnicy, Branża tramwajowa jest bardzo
Tomasz Mokos szeroka i postronnym osobom trudno sobie
577 337 624 Z wielką przyjemnością oddajemy nawet wyobrazić, jak wielki sektor rynku
[email protected] w Wasze ręce trzecie wydanie Raportu zaangażowany jest w to, żeby pasażer mógł
Tramwajowego. Cieszymy się, że możemy sprawnie i bezpiecznie przejechać z punk-
DZIENNIKARZ razem Wami tworzyć wydawnictwo, które tu A do punktu B. Dlatego też gościmy na
Radosław Karwicki bacznie śledzi wszystko to, co dzieje się naszych stronach przedsiębiorców, którzy
508 501 069 w branży miejskiego transportu szynowego przybliżają przedmiot działalności swoich
[email protected] zarówno, jeśli chodzi o inwestycje infra- firm, pozwalając im pokazać to, co nie-
strukturalne i taborowe, jak i najnowsze odzowne, a zazwyczaj tak oczywiste, że
DZIENNIKARZ technologie. Przyglądając się wydarzeniom niedostrzegalne.
Michał Ciechowski ostatnich trzech miesięcy, prezentujemy
795 022 754 doniesienia z Bydgoszczy, Częstochowy, El- Poza tematami krajowymi staramy
[email protected] bląga, Gdańska, Gorzowa Wielkopolskiego, się wychodzić także poza granice. Prezen-
Krakowa, Olsztyna, Poznania, Szczecina, tujemy nowinki technologiczne i tenden-
MARKETING I PR Śląska, Torunia, Warszawy i Wrocławia. cje, żeby zastanowić się, w jakim kierunku
Edyta Studzińska Zachęcamy do lektury wywiadu z Panem pojadą tramwaje przyszłości.
500 474 832 Prezesem Zarządu Tramwajów Śląskich
[email protected] Bolesławem Knapikiem. Mamy nadzieję, Wydawca niniejszego kwartalni-
że ten materiał będzie początkiem całego ka, czyli Polska Izba Kolei, wychodząc na-
SPECJALISTA ds. PROMOCJI cyklu rozmów i na naszych łamach za- przeciw oczekiwań podmiotów na rynku
Lidia Wysocka goszczą także pozostali szefowie przed- kolejowym, uruchomiła właśnie bezpłatną
570 406 410 siębiorstw tramwajowych. Giełdę Kolejową. Nowa platforma pod ad-
[email protected] resem gieldakolejowa.pl ma służyć szybkiej
Pandemia COVID-19 zdomino- i bezpłatnej wymianie informacji o chęci
EKSPERT POLSKIEJ IZBY wała praktycznie wszystkie sfery nasze- zakupu, sprzedaży, poszukiwaniu pracow-
PRODUCENTÓW URZĄDZEŃ go życia, w wielkim stopniu odbijając się ników itd. Prosta, przejrzysta forma plat-
I USŁUG NA RZECZ KOLEI także na miejskim transporcie zbiorowym. formy, ma gwarantować szybką wymianę
dr inż. Piotr Bojar Siłą rzeczy tematowi temu poświęciliśmy informacji, a także ułatwić współpracę firm
wiele miejsca, prosząc o zabranie głosu w trudnym czasie pandemii. Z uwagi na
SKŁAD I DRUK: organizatorów transportu, którzy pre- pokrewieństwo i często te same obszary
RUBYCON zentują doświadczenia zebrane w czasie działalności, zachęcamy do korzystania
85-224 Bydgoszcz zagrożenia epidemicznego, wynikające z tego nowego, dedykowanego sektorowi
ul. Św. Trójcy 2 z nich wnioski oraz zastanawiają się nad transportu szynowego narzędzia.
www.rubycon.pl przyszłością przewozów, tak czułych na,
niestety już realne, zagrożenie pandemii. Zapraszam do lektury
Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń i tekstów
sponsorowanych i nie zwraca materiałów nie zamó- Szukaj na gieldakolejowa.pl
wionych. Zastrzega sobie prawo skracania i adiustacji
tekstów oraz zmiany ich tytułów.
4 SPIS TREŚCI RAPORT TRAMWAJOWY
Warszawa:
szybsze tramwaje
dzięki kosmicznej
technologii
32
3 Strona redakcyjna Tramwajowe przekładnie
napędowe – doświadczenie,
6 Wiadomości
badania i rozwój
8 Tramwajowe przekładnie
napędowe – doświadczenie, Wywiad z Ryszardem Bojanowskim,
badania i rozwój Dyrektorem Rozwoju Rynku
12 Czystość taboru nowym Pojazdów Szynowych SKB Drive Tech S.A.
wymiarem bezpieczeństwa
08
14 Technologie poznawcze Czystość taboru
poprowadzą tramwaje? nowym wymiarem
bezpieczeństwa
20 Tramwaje Śląskie
– modernizacja i rozwój Wywiad z Mariuszem Pietrzykiem,
Prezesem Zarządu BIO-EARTH Sp. z o.o.
24 Szczecin: utrzymanie i rozbudowa
infrastruktury torowej 12
26 Skutki pandemii
w komunikacji miejskiej
30 Tramwajarze zasiedli do maszyn 32 Warszawa: szybsze tramwaje
– powstało tysiące maseczek dzięki kosmicznej technologii
31 Przewoźnicy przypominają 34 Poznań: w tramwajach 24
o maseczkach bezpieczniej i nowocześniej
RAPORT TRAMWAJOWY SPIS TREŚCI 5
Tramwaj na al. Pawła 48
Adamowicza w Gdańsku
36 Gdańsk: wsparcie
psychologiczne dla pracowników
komunikacji
ytat 38 Nowe tramwaje wyjechały 38
numeru na tory
42
Prowadzenie 42 Elbląg: nowa hala 46
inwestycji przy
utrzymaniu ruchu 44 200 Bombardierów Flexity 56
tramwajów to w Berlinie
ekwilibrystyka, która
wymaga niezwykłej 46 Zielony Jazz w Gdańsku
umiejętności 48 Tramwaj na al. Pawła
godzenia ognia Adamowicza w Gdańsku
z wodą 52 Wielki tramwaj
w małej skali
Bolesław Knapik
54 Integracja systemów taryfowych
Prezes Zarządu Spółki Tramwaje Śląskie S.A. publicznego transportu
zbiorowego na przykładzie
20_Strona Warszawy i Trójmiasta
56 Bydgoskim tramwajem
przez trzy dekady
6 NEWS RAPORT TRAMWAJOWY
Gdańsk modernizuje wagony N8C-MF01 We Wrocławiu
maseczka od MPK
Gdańskie Autobusy i Tramwaje części mechanicznej w 7 tramwajach typu
ogłosiły przetarg na modernizację ukła- N8C-MF01. Modernizacja pojazdów będzie Od 16 czerwca 2020 r. MPK Wro-
dów napędowych i sterowania oraz remont polegać na: wymianie instalacji elektrycznej, cław rozpoczęło akcję rozdawania mase-
montażu zestawów urządzeń i aparatów czek wśród pasażerów, którzy podróżując
elektrycznych niezbędnych do zmiany napę- tramwajem lub autobusem, nie mają zakry-
dów trakcyjnych i układów sterowania oraz tego nosa i ust. Przygotowano dwa tysiące
wymianie piasecznic i luster zewnętrznych maseczek, ale przewoźnik zaznacza, że
na sterowane elektrycznie. W zakres re- jeśli będzie taka potrzeba to rozda ich wię-
montu mechanicznego wchodzą: naprawa, cej. Maseczki pochodzą z Wrocławskiego
wymiana i konserwacja części mechanicz- Centrum Rozwoju Społecznego. – Bądźmy
nych tramwaju, czyszczenie i konserwacja zdrowi, zachowujmy się odpowiedzial-
podwozia, wymiana uszkodzonych lub sko- nie, dbajmy o siebie i o współpasażerów
rodowanych części poszycia oraz prace – apeluje Krzysztof Balawejder, prezes
lakiernicze. Termin składania ofert mija Miejskiego Przedsiębiorstwa Komuni-
15 lipca 2020 roku, a na wykonanie prac kacyjnego we Wrocławiu. – Zakładanie
przewidziano 12 miesięcy. maseczek to niewielki gest, który może
sprawić, że pozostaniemy w dobrej formie
W Krakowie rusza budowa linii i nie narazimy osób, u których przebieg
tramwajowej do Górki Narodowej choroby może być ciężki – dodaje.
Po wybadaniu decyzji o zezwoleniu w ostatnich latach. Brało w niej udział ponad Po rozluźnieniu obostrzeń zwią-
na realizację inwestycji drogowej (ZRID) 6 tysięcy stron, które na poszczególnych jego zanych z epidemią wielu zapomina o tych
może ruszyć realizacja linii Krakowskiego etapach miały możliwość zgłaszania uwag wciąż obowiązujących. Na przykład w skle-
Szybkiego Tramwaju z Krowodrzy Górki i postulatów. Na szczęście udało się zgro- pach oraz w autobusach i tramwajach
do Górki Narodowej. Miasto przekazało madzić cały materiał dowodowy, wyjaśnić bardzo wiele osób ignoruje obowiązek
teren budowy wykonawcy 1 lipca 2020 wszelkie wątpliwości zgłaszane przez strony zakrywania ust i nosa. To o tyle niebez-
r., a rozpoczęcie prac zaplanowano na 13 postępowania i wydać tak oczekiwaną przez pieczne, że maseczka przede wszystkim
lipca br. Inwestycja miała rozpocząć się mieszkańców decyzję. Sam dokument ma chroni innych przed nami w sytuacji, gdy-
już w 2018 r., a opóźnienie wynikło m.in. ponad 200 stron, co świadczy o złożoności byśmy zarażali nie będąc tego świadomi.
z powodu odwołań od decyzji środowisko- sprawy – powiedział prezydent Krakowa Wiele osób przechodzi koronawirusa bez-
wych i braku zgody właścicieli na rekom- Jacek Majchrowski. objawowo. Za brak maseczki grozi mandat
pensaty zaproponowane przez miasto za w wysokości 500 zł, który może wystawić
grunt pod budowę parkingu Park&Ride. Nowa linia tramwajowa będzie miała policjant, a także grzywna udzielona przez
5 km długości. W ramach zadania powstaną Powiatowego Inspektora Sanitarnego
– Było to jedno z najbardziej żmud- 23 perony tramwajowe. Łącznie w ramach w wysokości od 5 tys. do nawet 30 tys.
nych i trudnych postępowań administracyj- inwestycji do dyspozycji zmotoryzowanych złotych. Warto mieć to na uwadze. Pracow-
nych dotyczących inwestycji komunikacyjnej oddanych zostanie 447 miejsc postojowych nicy MPK zamiast wzywać służby w celu
działających w systemie P&R. Wszystkie ukarania pasażera, będą ich wyposażać
parkingi wyposażone zostaną w stacje do w maseczki. Zajmą się tym kontrolerzy
ładowania samochodów elektrycznych. biletowi oraz pracownicy przewoźnika.
Zadanie realizowane jest w trybie
„zaprojektuj i wybuduj”. Wykonawcą in-
westycji jest konsorcjum firm: Przedsię-
biorstwo Usług Technicznych „Intercor”
sp. z o.o. oraz Przedsiębiorstwo Inżynie-
ryjnych Robót Kolejowych „Tor-Krak” sp.
z o.o. Wartość kontraktowa zadania to
327 mln zł. Wykonawca będzie miał 26
miesięcy na wykonanie wszystkich prac.
Zadanie ma zapewnione dofinansowanie
unijne, które trzeba rozliczyć do 2023 roku.
RAPORT TRAMWAJOWY NEWS 7
Nowe torowisko, W Szczecinie chcą kupić
pojazdy wybrane dwukierunkowe tramwaje
Dobre wiadomości dla pasażerów Spółka Tramwaje Szczecińskie do skorzystania z prawa opcji na zakup
napływają z Torunia. Roboty torowo-dro- ogłosiła przetarg na zakup elementów elementów do złożenia kolejnych dwóch
gowe w jednym z najważniejszych miejsc do samodzielnego montażu, pod nadzo- sztuk. O dalszych zakupach przewoźnik
na komunikacyjnej mapie miasta pozwoliły rem wykonawcy, dwóch nowych tram- będzie musiała powiadomić wykonaw-
na powrót tramwajów na Wały gen. Sikor- wajów dwukierunkowych (taki model cę najpóźniej do końca 2021 roku. Po
skiego, al. św. Jana Pawła II i ul. Bydgoską. jest nieobecny w taborze przewoźnika), takiej informacji dostawy podzespołów
Ponadto został rozstrzygnięty przetarg przegubowych, wieloczłonowych i czę- do montażu pojazdów mają odbyć się
na pięć niskopodłogowych tramwajów. ściowo niskopodłogowych. Postępowanie w terminach do 120 i 180 dni. Skorzy-
dotyczy dostarczenia nowych nadwozi, stanie z prawa opcji uzależnione jest od
11 czerwca 2020 r. tramwaje wróciły elementów, podzespołów, wyposażenia, uzyskania dodatkowego dofinansowania
na kompleksowo przebudowane i przejezd- części mechanicznych i elektrycznych nie- przez zamawiającego.
ne już torowiska. Dwa dni wcześniej odbył zbędnego specjalistycznego wyposażenia
się przejazd techniczny, podczas którego obsługowo-naprawczego oraz szkolenia
sprawdzano m.in. regulację trakcji. Nowa pracowników.
sieć i torowisko przeszły próbę pomyślnie.
Idealnie dopasowane do wysokości tramwa- Termin składnia ofert mija z dniem
ju są także platformy na przystankach tym- 31 lipca 2020 r., a podpisanie umowy pla-
czasowych. Prace przeniosły się w rejon pl. nowane jest na koniec września br. Po
Niepodległości, a ich efektem będzie zmiana jej zawarciu producent będzie miał 180
geometrii skrzyżowania, co wpłynie na po- dni na dostarczenie części do montażu
prawę bezpieczeństwa w ruchu drogowym pierwszego tramwaju, a w przypadku dru-
i tramwajowym. W tym samym celu zosta- giego – 240. Zgodnie z warunkami ogło-
nie przesunięte torowisko. Zyska ono nową szenia zamawiający będzie miał prawo
nawierzchnię, która zostanie połączona
z nowym odcinkiem torowiska między pl. MZK w Toruniu zachęca
Niepodległości a pl. Artylerii Polskiej. pasażerów do powrotu
Pod koniec maja br. został roz- „Podróżuj razem z nami” to hasło pomysłodawca kampanii Paweł Trawiński
strzygnięty przetarg, w którym miasto promującej transport miejski kampa- z MZK w Toruniu.
za pośrednictwem Miejskiego Zakładu nii społecznej Miejskiego Zakładu Ko-
Komunikacji chce kupić nowe tramwaje. munikacji w Toruniu. Akcja ma na celu Do grona ambasadorów akcji do-
Procedura trwała od grudnia ub.r. W jej pokazanie, że autobus czy tramwaj są łączył także mistrz czarnego sportu – Ad-
wyniku wpłynęła jedna oferta, złożyła ją wygodną i ekologiczną alternatywą dla rian Miedziński. Spółka będzie promowała
bydgoska Pesa. Zaproponowana kwota transportu indywidualnego. Oczywiście kampanię na: swojej stronie interneto-
wynosi 46.405.101,75 zł brutto i mieści przy zachowaniu zalecanych środków wej, portalu Facebook, monitorach LCD
się w limicie zarezerwowanych środków ostrożności. w tramwajach i autobusach oraz plakatach
– 46 740 000,00 zł przy unijnym dofinan- citylight w wybranych wiatach przystan-
sowaniu. Komisja przetargowa sprawdzi – Przedsięwzięcie ma zachęcić kowych. Ponadto na ulice Torunia wyjedzie
ofertę pod względem formalnym i meryto- pasażerów do korzystania z toruńskiego autobus reklamujący kampanię.
rycznym. Jeśli oferta przejdzie weryfikację transportu publicznego w czasie, kiedy
pozytywnie, nastąpi podpisanie umowy. złagodzono obostrzenia nałożone przez
Od tego czasu wykonawca będzie miał 24 ustawodawcę, a dotyczące m.in. ograni-
miesiące na realizację zamówienia. czonej liczby pasażerów w komunikacji
miejskiej. Do udziału w akcji „Podró-
żuj razem z nami” zaprosiliśmy osoby
powszechnie znane, związane z Toru-
niem, ze świata kultury i sportu, które
użyczyły nam swojego wizerunku. Na
początek wspiera nas Sławek Wierzchol-
ski, lider Nocnej Zmiany Bluesa – mówi
8 RAPORT TRAMWAJOWY
Tramwajowe przekładnie
napędowe – doświadczenie,
badania i rozwój
Serwis podzespołów tramwajowych oferowany przez polskie firmy, pozwala konkurować
z jakością produktów fabrycznie nowych. Dyrektor Rozwoju Rynku Pojazdów Szynowych
SKB Drive Tech S.A. Ryszard Bojanowski rozmawia z nami o bogatym doświadczeniu spółki,
badaniach i rozwoju zespołów napędowych, prowadzonych remontach
przekładni tramwajowych oraz kolejnych planach.
SKB Drive Tech to ponad z automatycznym procesem formowania i uni- dysponujemy własną malarnią i linią mon-
100 lat w branży zespołów kalnym maksymalnym wymiarze formy z tego tażową wraz z rozbudowanym stanowiskiem
napędowych, obróbki metalu procesu. Jako jedyni w Polsce i jako jedni z nie- testowym – natomiast przede wszystkim,
i odlewnictwa. Bogate wielu w Europie formujemy automatycznie dzięki naszemu doświadczeniu właśnie i ka-
doświadczenie pozwala odlewy powyżej 2000 mm – co daje klientom drze inżynierskiej, jesteśmy w stanie połą-
uznać Pana firmę za jednego jakość i konkurencyjną cenę produktu. czyć te oferty w jedną kompleksową ofertę,
z liderów tej dziedzinie? uzyskując korzyści jakościowe, terminowe
Z pewnością jesteśmy jedyną firmą Dzięki jednej i cenowe dla naszych klientów. Co chcieliby-
o tak kompleksowej ofercie i takim doświad- z najnowocześniejszych śmy podkreślić, to właśnie fakt dysponowania
czeniu w Polsce. Historia firmy sięga oczy- odlewni żeliwa w Europie własnym działem R&D – nasze mosty napę-
wiście początków XX wieku, natomiast jej i pełnej gamie procesów dowe i przekładnie to nasz własny know-how,
rozkwit przypada na lata 70-te i 80-te, kiedy obróbczych, posiadacie produkty zaprojektowane przez nas „od zera”
to zakład był częścią kombinatu Huta Stalowa kompleksową ofertę? dla naszych klientów, według ich oczekiwań
Wola i produkował dziesiątki tysięcy mostów Tak, pomysł na firmę i nasza strate- i wymagań. Kompleksowość naszej oferty
napędowych – między innymi dla ładowarek gia to oferować klientom „full-service”, jak to zatem nie tylko gama procesów wytwór-
HSW. Kolejny kamień milowy to produkcja najwięcej procesów z jednej ręki. Jesteśmy czych – to przede wszystkim indywidualne
dla włoskiej firmy Carraro – która w naszych jednocześnie firmą obróbczą i odlewnią, podejście inżynierskie do potrzeb klienta.
halach produkowała mosty i przekładnie na-
pędowe dla firm, jak JCB, Caterpillar, Komat-
su. Te doświadczenia, know-how, współpraca
z odbiorcami z pierwszej ligi przemysłowej
o najwyższych wymaganiach z pewnością
czynią z nas jednym z liderów szeroko pojętej
branży napędowej czy metalowej.
Ofertę dopełnia nasze najmłod-
sze dziecko – nowoczesna odlewnia żeliwa
RAPORT TRAMWAJOWY 9
Jesteście obecni w wielu z klientami takimi jak VOLVO, KGHM czy chodzi o normalia, które pełnią bardzo ważną
branżach, czym chcielibyście branża wojskowa. Oczywiście całość ma sens, rolę w przekładni, używamy tylko łożysk
zainteresować sektor jeśli udaje nam się zaoferować konkurencyjną stosowanych oryginalnie przez producen-
szynowy? cenę i kompleksowa ofertę – dotychczaso- tów przekładni i mamy stale utrzymywany
Obok posiadania wymienionych wa historia współpracy z branżą, współpra- na wysokim poziomie ich zapas. Pozostałe
zdolności technicznych i doświadczenia ca i obsługa Klientów, takich jak Tramwaje komponenty to albo również oryginalne części
sektor szynowy chcielibyśmy zainteresować Szczecińskie, Tramwaje Warszawskie, MPK albo produkty, które stanowią pełnoprawne
naszą elastycznością i krótkimi terminami Poznań, MPK Wrocław, MPK Kraków czy zamienniki części oryginalnych – jako firma
realizacji. Jesteśmy w branży szynowej od MPK w Łodzi pokazują, że jesteśmy w stanie z branży napędowej, dysponując własnym
kilku lat, zdobyliśmy już bardzo duże za- zapewnić także to. Poza przedsiębiorstwami sprzętem do badań materiałowych oraz
ufanie Klientów. komunikacji miejskiej z naszych usług korzy- współrzędnościowymi maszynami pomia-
stają również producenci taboru szynowego rowymi potrafimy zweryfikować i zapewnić
RYSZARD – w tym m.in. PESA Bydgoszcz. jakość używanych elementów.
BOJANOWSKI
Prowadzicie już remonty Mamy bardzo rozbudowany dział
Dyrektor Rozwoju kapitalne np. przekładni typu kontroli jakości który zapewnia nam bezpie-
Rynku Pojazdów Tatra m.in. w Tramwajach czeństwo w zakresie używanych materiałów
Szynowych Szczecińskich. Jak wygląda czy części. Oczywiście nasze doświadczenie
Wasza działalność na tym polu? pochodzi z pojazdów kołowych natomiast
SKB Drive Tech S.A Remonty przekładni tramwajowych mając nasze produkty w takich środowi-
i wszystkich innych, realizujemy zgodnie skach jak kopalnia miedzi, poligon, Syberia,
Poza przedsiębiorstwami z dokumentacją techniczną, normami branżo- Australia czy Indonezja wiemy, jak zapewnić
komunikacji miejskiej wymi, instrukcjami montażu i demontażu, pla- jakość stosowanych komponentów i pro-
z naszych usług korzystają nami kontroli jakości. W podanym przykładzie duktu finalnego. Zasady mechaniki i współ-
również producenci w Tramwajach Szczecińskich projekt należał pracy kół zębatych pozostają te same dla
taboru szynowego do tych trudniejszych, bo dotyczył również wszystkich produktów.
wymiany korpusów we wszystkich
Zrealizowaliśmy już ponad 250 re- przekładniach, co w przypadku Firma realizuje różne
montów przekładni tramwajowych i kole- przekładni starszego typu wiąże projekty rozwojowe,
jowych dlatego, że potrafimy być bardziej się najczęściej z koniecznością może Pan przybliżyć ten
elastyczni od konkurencji. Mówiąc całkiem odtwarzania dokumentacji obszar działalności? Z kim
otwarcie, pierwszy klient przyszedł do nas technicznej lub po prostu współpracujecie przy realizacji
sam, będąc umiarkowanie zadowolonym projektowania korpusu od projektów innowacyjnych?
z dostępnej oferty na rynku – zarówno ceno- nowa. Projekt udało się Jak wspomniałem, mamy własny,
wej, jak terminowej. Potrafiliśmy i potrafimy oczywiście zrealizować doświadczony dział R&D, od lat działamy
nadal podejść indywidualnie i projektowo do w pełni – właśnie dzięki w formule od pomysłu na produkt przez
każdego zamówienia i przetargu – bo w dużej kompleksowości naszej projekt do wytworzenia produktu. Kon-
mierze pracujemy już dzisiaj w ten sposób oferty i synergii występu- kurencja ze strony dużych graczy jest
jącej między różnymi liniami oczywiście poważna – są to organizacje
biznesowymi, które obsługu- wielokrotnie większe
jemy, w tym dzięki obecności
także w odlewnictwie. Jeśli
10 RAPORT TRAMWAJOWY
i dysponujące wielo- Na koniec chciałbym zapytać branży szynowej,
krotnie większymi zaso- o plany na przyszłość, może jesteśmy otwarci na
bami – natomiast w naszej historii mamy coś związanego z miejskim każdą współpracę, jakiej oczekiwał będzie
już niejeden przypadek, kiedy to udało nam sektorem transportu? od nas rynek. Jak zawsze podkreślaliśmy
się zaoferować produkt bardziej dostoso- Plany na przyszłość to z pewnością i będziemy podkreślać, jesteśmy firmą inży-
wany do potrzeb klienta, gdzie duże firmy dalsza dywersyfikacja oferty w zakresie nieryjną z własnym rozbudowanym parkiem
z branży po prostu nie były zainteresowane serwisowym dla przekładni wszelkich maszynowym, własną obróbką CNC i odlew-
modyfikacją swoich produktów z katalogu. typów oraz i rozwój portfolio produkto- nią żeliwa, a także szeroką bazą kooperantów
Zgłaszają się do nas Klienci z projektami, wego i usługowego. w Polsce i za granicą – dla procesów, których
w których naprawa musi łączy się z mo- Nasz najnowszy projekt to most nie mamy u siebie. Nasz sposób działania to
dyfikacją zespołu – w takich przypadkach elektryczny do autobusów niskopodłogo- znajdowanie nisz i rozwiązywanie problemów,
zawsze jesteśmy do dyspozycji. wych z silnikami umieszczonymi w moście, z jakimi zwracają się do nas klienci – w ten
eliminującymi silnik centralny. Most jest ak- sposób rozpoczęliśmy remonty przekładni
Jeśli chodzi o partnerów, szczegó- tualnie w fazie prototypowania, chcemy go tramwajowych i kolejowych w ten sam sposób
ły na dzisiaj muszą pozostać poufne – za- umieścić w autobusie jeżdżącym po dro- jesteśmy gotowi na kolejne wyzwania branży.
praszamy jednak do rozmów w tej kwestii gach w pierwszej połowie 2021. To oczy-
wszystkie potencjalnie zainteresowane wiście projekt spoza branży szynowej, ale Rozmawiał TM
strony. Na dzisiaj nasz priorytet to rozwój jednak mieszczący się w spektrum sektora
oferty serwisowej i remontowej, łącznie ze transportu publicznego, który Zdjęcia SKB Drive Tech S.A.
wsparciem konstrukcyjnym dla przekładni jest jednym z naszych ob-
wszystkich typów. Współpracujemy w za- szarów rozwoju.
kresie wymiany doświadczeń z większością Co do oferty dla
producentów przekładni, stale także roz-
wijamy nasze stanowisko testowe
i wyposażenie stanowisk monta-
żowych – by spełniać rosnące
wymagania klientów i do-
trzymywać najwyższych
standardów realizowanych
usług.
12 RAPORT TRAMWAJOWY
Czystość taboru
nowym wymiarem
bezpieczeństwa
BIO-EARTH Sp. z o.o. posiada ugruntowaną pozycję w sektorze kolejowym, teraz poszerza
swoje pole działalności o miejski transport szynowy. Prezes Zarządu Mariusz Pietrzyk mówi nam
o działalności spółki, jej produktach oraz planach na przyszłość.
Proszę opisać czym zajmuje się czego wstydzić na rynku polskim,
się firma Bio-Earth i jaka a myślę, że również na europejskim.
jest misja firmy? Po drugie wyznajemy zasadę, że firma
Firma Bio-Earth jest pro- to ludzie, którzy ją tworzą, a dzięki
ducentem szeroko pojętej chemii ich pasji i zaangażowaniu rodzi się
przemysłowej. Docieramy do zróż- profesjonalizm.
nicowanych odbiorców, od przemysłu
ciężkiego (np. kopalnie, huty), poprzez Obecnie krok
firmy panelowe (tzw. czysta produkcja), po kroku zaczynamy
aż do sektora usług publicznych, takich jak:
przewoźnicy kolejowi oraz komunikacja poznawać rynek
miejska. Obecnie krok po kroku zaczynamy tramwajowy
poznawać rynek tramwajowy, który nieco
różni się od świata kolei, chociażby gaba-
rytami pojazdów czy też rozwiązaniami
w infrastrukturze. Jest to dla nas ciekawy
sektor ze względu na możliwość rozszerze-
nia naszej wiedzy na temat zastosowanych
technologii. Każdego dnia z komunikacji
miejskiej/ tramwajowej korzysta tysiące
osób – chociaż dziś może nieco mniej ze
względu na Covid-19. Oczywistym jest, że
takie miejsca trzeba poddawać dezynfekcji
nie tylko miejsc i samej powierzchni, ale
też np. klimatyzacji. Tutaj uważam mamy
przewagę, ponieważ nasza druga spółka
SFERAN jest producentem m.in. środków do
dezynfekcji oraz do czyszczenia klimatyzacji.
Dzięki dobrej współpracy i tzw. feed back
nieustannie rozszerzamy swój asortyment.
Przechodząc do drugiej części pyta-
nia zarówno w Bio-Earth jak i Sferan, misją
firmy jest: po pierwsze – wstać każdego dnia
rano i udowodnić, że „Polak też potrafi”.
Uważam, że jako polska firma nie mamy
RAPORT TRAMWAJOWY 13
Może brzmi górnolotnie, ale jeżeli
ktoś naprawdę chce coś osiągnąć to nie ma
w słowniku słów „nie da się”. W takim przy-
padku trzeba zadać sobie pytanie: „jak to
zrobić”. To jest tak jak z budową samolotu,
jeden człowiek zbuduje „samolot”, ale grupa
ludzi może już z niego zrobić odrzutowiec.
Drogą do sukcesu jest współpraca.
Czy łatwo jest być W jaki sposób chciałby jak i efekt wizualny wymaga odpowiednie-
producentem chemii Pan zainteresować rynek go produktu. Tworząc tego typu produkty
przemysłowej na rynku tramwajowy produktami poszukujemy surowców, które w aspek-
polskim? marki Sferan lub Bio-Earth? cie finalnym dają wcześniej wymienione
Sferan i Bio-Earth będąc producen- Tak jak wspomniałem na począt- założenia.
tem oprócz spraw związanych z produkcją, ku, mam świadomość, że rynek tramwa-
sprzedażą i dostawą ma wiele innych wyzwań jowy i kolejowy nieco różnią się od siebie, Oczywiście nie na tym etapie koń-
jak chociażby: logistyka dotycząca opako- ale nadal mówimy o pojazdach szynowych. czy się nasza praca, bo później z naszymi
wań i kartonów, surowce. Być producentem W obsłudze taboru działamy rozwiązując klientami przeprowadzamy szereg testów
wcale nie jest tak prosto jakby mogło się postawione przed nami zadania. Jako produ- potwierdzających postawione założenia.
wydawać. Wszystkie działy: administra- cent dostarczamy produkty dedykowane dla W takich warunkach można poznać bardzo
cja, handlowy, produkcja, marketing to są tego sektora, a w przypadku zmiany różnych ciekawych partnerów biznesowych. Bezpo-
naczynia powiązane, jeżeli jedno naczynie czynników produkty są modyfikowane czy średni kontakt to moim zdaniem klucz do
się „przerwie” to cały proces pada. Mam tworzone nowe na potrzeby indywidualne dobrej współpracy i wyjaśnienia zasady
jednak to szczęście, że Sferan i Bio-Earth naszego partnera. Dzisiaj współpracujemy działania poszczególnych mechanizmów/
tworzą ludzie, którzy umieją współpraco- z kilkoma podmiotami w sektorze, gdzie produktów.
wać i rozwiązywać problemy. Wychodzimy stawia się głównie nam zadania w prze-
również z założenia, że trzeba być przygo- strzeni bezpieczeństwa produktu, ochrony Rozmawiał TM
towanym na każdą ewentualność, a plano- środowiska.
wanie produkcji prowadzimy na podstawie Widzimy również sporo do zrobie-
wiarygodnych danych z różnych źródeł, co nia w sektorze sprzątania taboru, gdzie
jest dzisiaj bardzo ważne szczególnie jeśli główne czynniki, czyli czas realizacji, me-
chodzi o łańcuch dostaw surowców, które toda aplikacji, bezpieczeństwo produktu,
kupujemy na całym świecie. Na koniec trze-
ba dodać o naszej wewnętrznej dyscyplinie
jako klucz do odnoszenia sukcesu w biznesie.
Czy widzi Pan obszary,
w których można rozwinąć
firmę?
Oczywiście, że pole do rozwoju
jest zawsze, trzeba tylko patrzeć na wiele
rzeczy globalnie, a nie „tu i teraz”. Niestety
zawsze trzeba mieć tego przysłowiowego
„asa w rękawie”, żeby firma mogła nadal
działać. Wsłuchując się w głosy naszych
klientów oraz rynku cały czas tworzymy
nowe produkty/rozwiązania. W tej branży
jest tak, że jeśli ktoś się zatrzyma chociażby
na moment to może nie zdążyć wsiąść do
pociągu, który właśnie odjeżdża. Trzeba
być cały czas na bieżąco. Poszerzamy asor-
tyment o nowe środki do dezynfekcji czy
też klimatyzacji, jak również preparaty to
utrzymania czystości. Wszystkie te kwestie
są obecnie bardzo ważne.
14 RAPORT TRAMWAJOWY
Technologie poznawcze
poprowadzą tramwaje?
Rosyjska spółka Cognitive Pilot należy do grupy Cognitive Technologies i jest pierwszym
rosyjskim graczem na rynku pojazdów autonomicznych. Stworzyła wdrażany w różnych środkach
transportu wieloplatformowy, autonomiczny system kontroli transportu naziemnego C-Pilot.
Jurij Minkin, kierownik działu rozwoju pojazdów bezzałogowych podzielił się z nami szczegółami
dotyczącymi tej technologii – testowanej już w tramwajach oraz opowiedział o działalności
i prowadzonych projektach.
Na początku zacznijmy może od projekt, który nie wymagał specjalnych in- Pod koniec ubiegłego roku ogłosili-
firmy Cognitive Pilot. Nie jest westycji. Do 2011 r. zgromadziliśmy całkiem śmy podpisanie umowy z jedną z wiodących
ona znana w Polsce, a warto interesujące doświadczenia. Nasi specjaliści międzynarodowych instytucji finansowych,
przybliżyć jej dynamiczną stworzyli inteligentną maszynę, która jechała rosyjskim Sbierbankiem – największym ban-
historię i główne sfery korytarzem i grała w piłkę nożną. Widziała kiem w Rosji i Europie Środkowo-Wschodniej.
działalności. piłkę, goniła i kopała ją. Celem wspólnego projektu jest stworzenie
Obecnie Cognitive Pilot jest wiodą- międzynarodowego giganta w opracowaniu
cym na świecie producentem SI (sztucznej Mniej więcej rok później uzyskaliśmy SI dla naziemnych dronów.
inteligencji) dla bezzałogowego transportu. już bardzo dobre wyniki w zakresie dokład-
Firma powstała w 1993 roku na bazie jednego ności rozpoznawania obiektów w sytuacji Pana zdaniem technologia
z głównych instytutów potężnej radzieckiej drogowej. Zaczęto nas zapraszać na pre- autonomicznych pojazdów
i rosyjskiej szkoły sztucznej inteligencji, In- stiżowe konferencje, gdzie zostaliśmy do- to przyszłość, przed którą nie
stytutu Analizy Systemowej Rosyjskiej Aka- strzeżeni przez producentów samochodów ma ucieczki? Jak ocenia Pan
demii Nauk. Wielu z członków pierwszego i firmy z branży. Kiedy na jedno ze spotkań ze potencjał rynku?
zespołu naszych programistów posiadało znaną niemiecką marką przybyło około 30 Dziś żyjemy w erze 4. rewolucji prze-
doświadczenie w światowej klasy projektach. czołowych przedstawicieli rynku, stało się mysłowej, której podstawą są w dużej mierze
Na początku lat 90. naszym głównym pro- dla nas jasne, że zabawa się skończyła i że technologie SI. Niezależnie od tego, czy nam
duktem były systemy SI do rozpoznawania stworzyliśmy naprawdę interesujący i kon- się to podoba, czy nie, proces ten obejmu-
tekstu, jego analizy i przetwarzania obrazu. kurencyjny na światowym rynku produkt, je wszystkie dziedziny naszego życia i nie
Wysoka jakość naszego oprogramowania, jak na który jest popyt. można go zatrzymać. Tak było w poprzed-
i umiejętność dobrej pracy z tekstami niskiej nich etapach historii. Tak będzie też dalej.
jakości, pozwoliły nam natychmiast podpi- W ciągu ostatnich kilku lat nasze sys- Trzeba zrozumieć, że systemy SI pojawiają
sać umowy OEM i partnerskie z wiodącymi temy zarządzania autonomicznym transpor- się w naszym życiu, żeby było wygodniej-
światowymi markami m.in.: HP, CorelCorp., tem otrzymały szereg nagród jako najlepsze sze, bardziej komfortowe i bezpieczniejsze.
Epson, Xerox, IBM i Oracle. Na początku rozwiązanie na świecie w tej dziedzinie od Szczególnie aktywnie SI wprowadzane jest
XXI wieku sprzedaliśmy firmie Intel korpus prestiżowych międzynarodowych publikacji w obszarach związanych z monotonną, ruty-
mowy w języku rosyjskim – jest to główny i wpływowych zespołów ekspertów, takich nową pracą. Zapewne Państwo nie chcą, aby
zestaw narzędzi dla rosyjskiego systemu jak Tech.AD Berlin czy Autonomous Vehicle wasze dzieci zostały kierowcami wywrotek,
rozpoznawania mowy. Technology Magazine. kierowcami lokomotyw manewrowych lub
Około 2008 roku zajęliśmy się ba- taksówkarzami. Zawód maszynisty loko-
daniami i rozwojem nowej wówczas dzie- motywy kolejowej na ogół umiera. Alarm
dziny – tworzeniem sztucznej inteligencji z tego powodu rozbrzmiewa w strukturach
do kierowania bezzałogowymi pojazdami. branżowych na całym świecie. Z tej sytuacji
Na początku był to po prostu interesujący może być tylko jedno wyjście – robotyzacja
RAPORT TRAMWAJOWY 15
sterowania ruchem lokomotywy. Mówią o tym Częstotliwość pracy 77-81 Ghz
zarówno eksperci, jak i producenci. Dokładność określenia odległości 0,1 m
Dokładność określenia prędkości 0,1 km/h
Trzeba tutaj zaznaczyć, że systemy SI
są dzielone na dwie kategorie Light i Life-criti- Research & Markets rynek bezzałogowego W przeciwieństwie do wielu programistów,
cal. W pierwszej spotykają się wszelkiego transportu szynowego w 2020 r. wyniesie którzy zaprojektowali swoje systemy stero-
rodzaju magicy, rozmawiają o inteligent- ponad 7 miliardów dolarów i osiągnie 9,69 wania w komfortowych warunkach w Kalifor-
nych asystentach, botach, bitcoinach, NLP mld USD do 2023 r. z dynamiką 9,8%. Według nii i jej sąsiedztwie. Początkowo zbieraliśmy
itp. Towarzyszy temu wielki szum, jest wiele danych Research & Markets rynek SI w rol- zestawy danych i szkoliliśmy nasze neurony
prawdziwego, ale jeszcze bardziej nierealne- nictwie wynosi dziś około 1 miliarda dolarów w rosyjskich realiach: w deszczu, śniegu, we
go. Jednak najważniejsze jest to, że jeśli coś i osiągnie 4 miliardy dolarów do 2026 roku, mgle, nocą na drogach bez oznakowania, ro-
pójdzie nie tak, nikt nie umrze. Na przykład z dynamiką 25,5%. Sytuacja pandemiczna wach itp. Byliśmy w stanie osiągnąć bardzo
z faktu, że bot nie tak doradzi. A w strefie tylko stymulowała rozwój tego kierunku. wysokie, przemysłowe wskaźniki dokładności
Life-critical, w której znajduje się trans- Samoizolacja krajów i terytoriów dopro- rozpoznawania obiektów sytuacji drogowej.
port bezzałogowy, w mianowniku zawsze wadziła również do odpływu emigrantów Ponadto, opracowując autopilota, stworzyli-
jest ludzkie życie. Dlatego głównym celem – taniej siły roboczej i skłoniła rolników do śmy szereg rozwiązań, które pozwoliły nam
naszych prac jest bezpieczeństwo. Oprócz bardziej aktywnego wykorzystania SI i bez- zostać liderami. Na przykład technologia Co-
dokładności rozpoznawania i zrozumienia załogowych pojazdów. gnitive Low Level Data Fusion, która umoż-
sytuacji na drodze inteligentny transport liwia „mózgowi” drona, tak jak ma to miejsce
nie podlega stresom, nie kłóci się z żoną, nie Prace nad tymi projektami toczą u ludzi – na niższym poziomie, połączyć dane
pije, nie próbuje oszukiwać. Dzisiaj, według się na całym świecie i można z różnych sensorów. W szczególności pozwala
WHO, na drogach świata umiera około 1,25 je porównać do swoistego to systemowi wykonywać funkcję kompen-
miliona ludzi rocznie. Wraz z pojawieniem się wyścigu. W jakim stopniu sacyjną, opierać się
pojazdów bezzałogowych liczba wypadków zaawansowania, w porównaniu
zmniejszy się o rząd wielkości. z innymi, jest Pana firma?
Jaka jest strategia firmy?
Na świecie mają miejsce dziesiątki Dzisiaj, gdy rynek nie został jeszcze
wypadków na torach z ogromnymi konse- utworzony, każdy z jego uczestników, który
kwencjami dla ludzi i infrastruktury. W samej stworzył najwyższej jakości i praktyczne
Rosji w ubiegłym roku zginęło tam ponad rozwiązanie SI, może trafić w dziesiątkę.
1500 osób. Wraz z pojawieniem się bez- Mamy własną przewagę konkurencyjną.
załogowych pojazdów liczba ta zmniejszy Nasz autopilot działa przy każdej pogodzie.
się o rząd wielkości, praktycznie spadnie
do zera. Nie będzie potrzeby wydawania
dużych kwot na naprawę i odnawianie ta-
boru i toru.
Segment sztucznej inteligencji dla
bezzałogowego transportu jest obecnie jed-
nym z najbardziej dynamicznie rozwijających
się nowych rynków. Analitycy nawet nie za-
wsze zdążą z jego dokładnymi ocenami. Co
więcej, wprowadzenie autopilotów na skalę
przemysłową rozwija się nie tylko w transpo-
rcie samochodowym, w których wiele kwestii
prawnych, legislacyjnych i innych nie zostało
rozwiązanych, ale w innych obszarach: rolnic-
twie i transporcie szynowym. Według danych
SEGMENT SZTUCZNEJ INTELIGENCJI DLA
BEZZAŁOGOWEGO TRANSPORTU JEST OBECNIE
JEDNYM Z NAJBARDZIEJ DYNAMICZNIE
ROZWIJAJĄCYCH SIĘ NOWYCH RYNKÓW
16 RAPORT TRAMWAJOWY
Sieć neuronowa wyraźnie wykrywa pojazdu z przodu, zapewnia płynne przyspie-
obiekty sytuacji drogowej szenie i zatrzymanie się, kontrolę prędkości
podczas jazdy i inne funkcje. Nasze rozwią-
na danych jednego sensora, jeśli niewyraźna również stosowane w metrze, pociągach zania działają w każdych warunkach pogo-
informacja pochodzi z innego. elektrycznych, a także mieć inne zastoso- dowych, zapewniając bezpieczeństwo ruchu.
wania. W przeciwieństwie do wielu znanych
Na przykład w momencie oślepie- projektów realizowanych w zamkniętych W skład programowo-aparaturowe-
nia kamery przez słońce informacja o sy- obszarach miejskich (metro, lotniska itp.), go oprzyrządowania Cognitive Tram Pilot
tuacji drogowej jest pobierana z radarów. które z reguły nie wykorzystują wizji kom- wchodzi: komputerowy system wizyjny, ze-
Byliśmy w stanie się tutaj poruszać dzię- puterowej jako podstawy kierowania, my staw sensorów, który zależy od konkretnego
ki całkowitej dokładności detekcji wielu przeciwnie, polegamy na SI. Kiedy wszyst- zadania, typu wagonu i szeregu innych czyn-
programistów, którzy próbowali rozwią- kie parametry trasy są znane z góry, wy- ników – może zawierać od 10 do 20 kamer
zać ten problem na najwyższym poziomie. kluczona jest możliwość przedostania się rozmieszczonych wzdłuż obwodu tramwaju
Nauczyliśmy się również dość dokładnie człowieka lub innych obiektów, a jedno- oraz do 10 radarów. Możliwe jest również
rozumieć i przewidywać rozwój sytuacji cześnie prawdopodobieństwo wystąpienia zainstalowanie czujników GPS na pokła-
na drodze. Podeszliśmy nawet do modelo- sytuacji awaryjnych jest zminimalizowane. dzie tramwaju. Ponadto wzdłuż trasy prze-
wania takich procesów myślowych jak in- Jeśli wcześniej znana jest sztywna i ustalona mieszczania się stosowana jest precyzyjna
tuicja. Poczyniliśmy również wielki postęp lokalizacja strzałek i sygnalizacji świetlnej, kartografia.
w tworzeniu sensorów, opracowaliśmy re- a informacja z nich na pokładzie tramwa-
wolucyjny radar 4D, w rzeczywistości jest to ju lub pociągu przechodzi przez systemy Pana firma przeprowadziła
trzecie oko drona. Urządzenie jest w stanie łączności, zadanie stworzenia autonomicz- już testy tramwaju
w każdą pogodę nie tylko określić współrzęd- nego systemu sterowania jest kilkukrotnie z wykorzystaniem systemów
ne i prędkość obiektów sytuacji drogowej, uproszczone w porównaniu z autopilotem wsparcia motorniczego.
ale także ich kształt, podobnie jak kamera opartym na SI. W rzeczywistych warunkach Jak wypadły? Na jakim
wideo. To pierwszy przemysłowy sensor na organizacja bezzałogowej kontroli ruchu modelu tramwaju zostały
takim poziomie. Teraz rozpoczęliśmy już jego szynowego nie jest możliwa bez użycia wizji przeprowadzone?
pilotażową produkcję w Rosji, w Tomsku. komputerowej. To jest zupełnie inny po- W 2019 roku wspólnie z naszymi
ziom trudności. partnerami, firmą „PC Transport Systems”,
W naszym modelu widzenia kom- ogłosiliśmy realizację projektu stworzenia
puterowego nie używamy lidarów, które są Kiedy testowaliśmy nasz proto- bezzałogowego tramwaju na rynek rosyjski
zawodne i ulegają degradacji w warunkach typowy bezzałogowy tramwaj na ulicach i zagraniczny w Moskwie.
deszczu, śniegu, mgły lub pyłu. Ponadto są Moskwy, byłem zdumiony, jak stresujące są
one zbyt drogie. Preferujemy połączenie sytuacje drogowe. Przed tramwajem od czasu Testy autopilota trwają
radaru z kamerą. Dlatego nasz Cognitive do czasu próbowały się prześlizgnąć starsze w zamkniętym obszarze.
Pilot ma również zalety pod względem ceny. panie z torbami na zakupy, mogli wpaść pod Fotel kierowcy jest pusty
koła zagapieni studenci w słuchawkach, roz-
Czy może nam Pan opowiedzieć mawiający przez telefon, na trasę wjeżdżali Na pierwszym etapie projektu nasz
więcej o projekcie C-Pilot? rowerzyści i lekcje nauki jazdy. inteligentny system sterowania Cognitive
Jakie rozwiązania obejmuje Tram Pilot wypełnia rolę aktywnego asystenta
w zakresie miejskiego Nasz autonomiczny system stero- motorniczego tramwaju w niebezpiecznych
transportu szynowego? Co wania Cognitive Tram Pilot zapewnia wy- sytuacjach. Przejmuje kontrolę, gdy motorni-
wyróżnia go w dziedzinie krywanie obiektów na drodze: pojazdów, czy nie reaguje na nie odpowiednio, a także
autonomicznych systemów sygnalizacji świetlnej, pieszych, przystanków, kontroluje ograniczenie prędkości.
kierowania? strzałek i ich położenia, przeszkód na dro-
W sferze miejskiego transportu dze, włączając zatrzymywanie się przed nimi
szynowego opracowujemy autopiloty do i wznowienie ruchu po usunięciu przeszkody.
tramwajów. Nasze rozwiązania mogą być Ponadto utrzymuje bezpieczną odległość od
RAPORT TRAMWAJOWY 17
pasażerowie wsiadają do wagonu i nikogo
nie ma w kabinie. Jak przygotowane jest
nasze społeczeństwo na taką sytuację?
Dlatego w nadchodzących latach obecność
człowieka będzie obowiązkowa.
Wagon „Vityaz-M” Do pracy wykorzystywany jest no- Pana firma nawiązała
podczas testów w Moskwie woczesny, innowacyjny tramwaj produko- współpracę z Hyundai, który
wany przez „PC Transport Systems” modelu także produkuje tramwaje.
Początkowo testowaliśmy autopilota „Vityaz-M” lub jeszcze nowsza wersja „Lew”. Czy wspólne przedsięwzięcia
w zamkniętych obszarach (fabryka/magazyn/ obejmują te pojazdy?
plac przed magazynem). Nasz tramwaj umie Jak wyglądają dalsze plany Opracowaliśmy komputerowy sys-
poruszać się po trasie, zatrzymywać się na związane z autonomicznym tem wizyjny dla dostawcy komponentów
przystankach i otwierać drzwi, przepuszczać tramwajem? samochodowych pierwszego stopnia Hy-
pieszych, samochody i zatrzymywać się przed Planujemy aktywnie promować nasze undai Mobis. Z powodu wspólnych projek-
przeszkodami. Jednocześnie opracowaliśmy rozwiązania zarówno na rynku krajowym, tów w innych obszarach możemy ujawniać
asystenta motorniczego, który był już te- jak i międzynarodowym. Priorytetem jest wyłącznie informację uzgodnioną z naszymi
stowany w warunkach miejskich. Asystent Europa i centra azjatyckie. partnerami.
składa się z dwóch głównych podsystemów.
Ograniczenie prędkości: pilnuje tego, żeby Kiedy i gdzie Pana zdaniem Zajmijmy się bieżącymi
motorniczy nie przekraczał prędkości (na technologia ta zostanie działaniami. Konsorcjum
przykład, zgodnie z zasadami technicznej eks- wykorzystana w tramwajach, złożone ze spółki Shanghai
ploatacji tramwajów, na mostach nie można a może zastąpi motorniczych? Fuxin Intelligent Transportation
jechać szybciej niż 20 km/h, a w tunelach - 10 System może być wykorzystywany Solutions Corp oraz Cognitive
km/h, strzałki należy mijać z prędkością 5 już teraz. Jeśli w kabinie znajduje się czło- Pilot ma opracować oparty
km/h itd.). Drugim jest automatyczne hamo- wiek, on jest odpowiedzialny za sytuację na sztucznej inteligencji
wanie, pilnuje tego, żeby motorniczy nikogo na drodze. Inteligentny system będzie jego „komputerowy system wizyjny”
nie zmiażdżył: zwalnia (aż do całkowitego niezawodnym asystentem w trudnych sytu- dla tramwajów w Szanghaju.
zatrzymania) przed zagrożeniami na drodze, acjach. To znacznie poprawi bezpieczeństwo Jakie są plany związane z tym
czerwonymi światłami, zamykanymi strzałka- ruchu. Aby uzyskać dostęp do całkowicie projektem?
mi. Przy tym kierowanie tramwajem odbywa bezzałogowych tramwajów bez motor- Miesiąc temu ogłosiliśmy umowę
się wspólnie z motorniczym. To pozwoliło niczego na drogach publicznych, trzeba z FITSCO, jednym z największych operatorów
nam sprawnie przetestować różne części jeszcze rozwiązać kwestie prawne i legi- infrastruktury szynowej w Chinach, w celu
drona w coraz bardziej trudnych warunkach. slacyjne. Kto i w jakich przypadkach jest stworzenia systemu SI dla programowo-a-
odpowiedzialny za wypadek? Jak rozwią- paraturowego oprzyrządowania „Mądry
Wreszcie, jesteśmy obecnie w trak- zywać problemy z ubezpieczeniem itp. To tramwaj” do masowego wykorzystania
cie testowania na „żywej” trasie. W ramach zajmie ekspertom około 10 lat. Z punktu w miejskiej sieci transportowej w Szanghaju.
testów systemu asystującego jeździmy obec- widzenia rozwoju technologii nie mamy W trybie automatycznym tramwaj wykryje
nie prawdziwą trasą (linia nr 17, Ostankino poważnych problemów. Nie można zapomi- otaczające go pojazdy, sygnalizację świetlną,
– Medvedkovo), ale nasz tramwaj nie zabiera nać, że tramwaj jest transportem publicz- pieszych, przystanki, strzałki i ich położenie,
pasażerów na przystankach i często się na nym, a miara odpowiedzialności za jego a także wszystkie inne przeszkody na dro-
nich nie zatrzymuje. Nie widać tego z daleka bezpieczeństwo powinna być odpowied- dze. Ponadto tramwaj, podobnie jak w pro-
i nikt nie czyta napisu „Objazd”, szczegól- nia. Nawiasem mówiąc, w odniesieniu do jekcie moskiewskim, zachowa bezpieczną
nie w miejscach, w których istnieje jedyna braku motorniczego nie należy zapominać odległość od poprzedzającego go pojazdu,
17. linia. Dlatego często ludzie, zakładając, o czysto psychologicznym aspekcie, gdy zapewni płynne przyspieszenie i zatrzyma-
że będziemy stać na przystanku, śmiało idą nie się. Oczekujemy, że nowa technologia
nam naprzeciw. zmniejszy liczbę wypadków w Szanghaju
i zminimalizuje ich zależność od czynnika
ludzkiego.
Projekt jest realizowany w trzech
głównych etapach: prowadzenie badań i roz-
woju, testowanie i dostosowanie systemu
do dróg publicznych w Szanghaju, komer-
cjalizacja i skalowanie systemu do innych
miast i prowincji Chin. Zadanie techniczne
18 RAPORT TRAMWAJOWY
zajmuje około 15 miesięcy na wszystkich Praca sieci neuronowych do wykrywania
etapach. Oczekujemy, że pierwszym rezulta- obiektów sytuacji szynowej
tem będzie stworzenie skutecznego systemu
wspomagania motorniczego z elementami Stworzony przez nas Cognitive Rail Cognitive Agro Pilot zapewnia bez-
SI (ADAS). W przypadku braku właściwej Pilot dla branży szynowej spełnia 3-pozio- pieczną pracę w trudnych warunkach po-
reakcji ze strony motorniczego tramwaj au- mową autonomię i został przetestowany. godowych i przy dowolnym świetle. Co
tomatycznie zmniejszy prędkość i zahamuje System zapewnia bezpieczną pracę w trud- ważne, system „widzący” nie wykorzy-
przed przeszkodami. nych warunkach pogodowych i klimatycznych stuje nawigacji GPS jako podstawy mo-
oraz w każdym świetle. Nawiasem mówiąc, delu sterowania. Umożliwia wykrywanie
Podczas wszystkich nadchodzących jak pokazały dyskusje na ostatnim berliń- nieoczekiwanych przeszkód na drodze
testów motorniczy nadal będzie w kabinie skim InnoTrans, problemy te wciąż stanowią maszyny, w tym ludzi, zwierząt, przed-
i będzie działał jako kontroler bezpieczeń- problem dla wielu zagranicznych zespołów. miotów metalowych i kamieni, a także
stwa. Mamy nadzieję, że jeśli odniesiemy pracę w obszarach o słabym zasięgu sy-
sukces, będziemy nadal zwiększać poziom Rozwiązując problem stworzenia gnału satelitarnego. To nasza przewaga
SI autopilota tramwaju, a w najbliższej przy- autopilota dla kolei, eksperymentowaliśmy konkurencyjna. Systemy GPS są „ślepe”,
szłości będziemy w stanie wypuścić jego z jednym dużym przedsiębiorstwem metalur- a ryzyko wypadków z nimi związanych
całkowicie bezzałogowy prototyp. gicznym posiadającym duży tabor spalinowych jest znacznie wyższe.
lokomotyw manewrowych, używanych do do-
W jakie rynki celuje Pana starczania surowców do warsztatów i wysy- Jeśli chodzi o nasze plany, powiedzia-
firma? Czy bierze Pan pod łania produktów na kolej. Ponadto z naszych łem już, że celem Cognitive Pilot jest stworze-
uwagę nawiązanie współpracy rozwiązań korzysta wiodąca rosyjska firma nie międzynarodowego giganta w dziedzinie
z innymi producentami kolejowa „Rosyjskie Koleje RŻD” sp. z o.o. rozwoju sztucznej inteligencji dla naziem-
tramwajów np. w Europie W ubiegłym roku zostały one przedstawione nych dronów. Oczekujemy, że osiągniemy
Zachodniej lub Polsce? kierownictwu korporacji i otrzymały wysokie 4-5 miliardów dolarów kapitalizacji w ciągu
Tak, aktywnie się tym zajmujemy. noty. Zgodnie z umową system jest zainsta- najbliższych trzech lat.
Rynki europejskie, w tym polski, znajdują lowany na 10 lokomotywach manewrowych.
się na naszej liście priorytetów. Rozmawiał TM
Jeśli chodzi o rolnictwo, oprócz
Rozmawialiśmy o tramwajach, Rosji nasz bezzałogowy system kontroli Materiały Cognitive Pilot
ale technologie opracowane maszyn rolniczych Cognitive Agro Pilot
przez Pana firmę są również jest obecnie sprzedawany w Europie, USA,
wykorzystywane w innych Ameryce Łacińskiej, Chinach i innych kra-
obszarach. Jakie są przyszłe jach. Może być instalowany na kombajnach,
plany Cognitive Pilot? traktorach, opryskiwaczach
Tworzymy i promujemy nasze roz- i innych maszynach rol-
wiązania do prowadzenia bezzałogowych niczych. System ana-
pojazdów na rynku rosyjskim i światowym lizuje przychodzące
w zastosowaniach dla rolnictwa, transportu obrazy z tylko jednej
szynowego i drogowego. Obecnie pierw- kamery wideo.
sze dwa kierunki są naszym priorytetem,
ponieważ są bardziej interesujące, opłacal-
ne i rentowne. Dotyczy to zarówno modeli
prawnych, jak i ekonomicznych. W przypadku
przemysłowego wykorzystania autopilotów
w tych segmentach nie trzeba czekać na de-
cyzję prawodawców.
Bezzałogowy kombajn
z Cognitive Agro Pilot zbiera
żniwa w jednym z gospodarstw
w obwodzie tomskim (Rosja)
20 RAPORT TRAMWAJOWY
TRAMWAJE Sosnowiec
ŚLĄSKIE ul. Mariacka
– modernizacja i rozwój
Konurbacja górnośląska posiada najbardziej rozległą sieć Jakie środki zaradcze
tramwajową w Polsce, a poprzez prowadzone inwestycje wprowadzano w celu
zmienia się w niespotykanej dotychczas skali. Prezes Zarządu zatrzymania rozprzestrzeniania
Spółki Tramwaje Śląskie S.A. Bolesław Knapik przedstawił się wirusa?
nam jej aktualne działania w dobie pandemii, realizowane W dużej mierze przestawiliśmy pracę
przedsięwzięcia i plany dalszego rozwoju. biurową na elektronikę, rozproszyliśmy także
pracowników biurowych przenosząc część
Na początku musimy zacząć w komunikacji zbiorowej; po trzecie wresz- z nich do rejonów w innych miastach a części
od aktualnego tematu. Jak cie negatywne skutki finansowe tego naj- umożliwiliśmy pracę zdalną. Wyposażyliśmy
Spółka przeszła przez najgorszy gorszego okresu z marca, kwietnia i maja są wszystkich pracowników w środki ochrony
czas obostrzeń wynikających olbrzymim problemem, który będzie się za indywidualnej, spotkania zastąpiliśmy wideo-
z wprowadzenia stanu nami ciągnął jeszcze przez długi czas. Pa- i telekonferencjami, zamknęliśmy zajezdnie
epidemicznego? trząc jednak na pozytywy, to z satysfakcją i naszą siedzibę dla gości z zewnątrz i dostoso-
Przede wszystkim w kontekście mogę powiedzieć, że w spółce Tramwaje waliśmy nasze pojazdy do odgórnych wytycz-
pandemii koronawirusa nie używałbym Śląskie S.A. działaliśmy z pewnym wyprze- nych – wydzieliliśmy strefy bezpieczeństwa
czasu przeszłego i to z trzech powodów. dzeniem, wprowadzając wiele zasad bez- przy kabinach motorniczych, wstrzymaliśmy
Po pierwsze pandemia trwa i nikt nie wie, pieczeństwa, co przyniosło efekt w postaci sprzedaż biletów, by zminimalizować kontakt
jak długo może jeszcze być dla nas wszyst- tego, że nie mieliśmy dotąd żadnego ogni- motorniczych z pasażerami, wprowadziliśmy
kich zagrożeniem; po drugie w dalszym ska choroby wśród naszych pracowników ograniczenia liczby przewożonych pasaże-
ciągu obowiązują pewne ograniczenia – i oby tak zostało! rów. Wszystkie te elementy to była połowa
sukcesu. Druga połowa to odpowiedzial-
ność naszych pracowników i świadomość,
jak istotne jest zachowanie bezpieczeństwa
sanitarnego dla funkcjonowania komunika-
cji tramwajowej, a co za tym idzie także dla
przyszłości firmy. Nasi pracownicy wykazali
się w tym zakresie dojrzałością i dostosowali
się do wszystkich naszych zarządzeń, dbając
o bezpieczeństwo sanitarne nie tylko w pracy,
lecz również poza nią.
Zostaw wolne miejsce Pandemia COVID-19
oznaczenia ZTM szczególnie uderzyła
w przewoźników.
Czy szacowane są już straty?
O tym wspomniałem już na wstępie,
że aspekt ekonomiczny pandemii jest tym
elementem, który jest i będzie olbrzymim pro-
blemem dla przewoźników, również dla spółki
RAPORT TRAMWAJOWY 21
Świętochłowice
ul. Chorzowska
Tramwaje Śląskie. Organizator komunikacji W szczytowym momencie licz- Chorzów
w Górnośląsko Zagłębiowskiej Metropolii, ba realizowanych wozokilometrów była ul.Hajducka
czyli Zarząd Transportu Metropolitalnego, okrojona o blisko 30% w porównaniu do
wprowadził bardzo duże ograniczenia w roz- tego, co mamy zapisane w umowie prze- pomocowe, metropolitalne czy państwowe,
kładach jazdy – część linii tramwajowych była wozowej. W przeliczeniu na złotówki mó- które trafią do przewoźników komunikacji
zupełnie zawieszona, inne ograniczone do wimy o stratach liczonych w setach tysięcy zbiorowej. W przeciwnym razie wytworzy
sobotniego i niedzielnego rozkładu jazdy. złotych w każdym tygodniu. Nie chcę dziś się bardzo niebezpieczna sytuacja, w któ-
jeszcze podsumowywać strat Spółki z tego rej wiele firm może nie udźwignąć ciężaru
NASZE WPŁYWY BĘDĄ tytułu, gdyż wciąż jeszcze nie wróciliśmy finansowego, a to pociągnie za sobą kłopoty
MNIEJSZE W SUMIE do normy sprzed pandemii. Nasze wpły- w organizacji komunikacji zbiorowej i cofnie
O KILKANAŚCIE wy będą mniejsze w sumie o kilkanaście nas w rozwoju o 20-30 lat.
MILIONÓW ZŁOTYCH milionów złotych i to są straty, których
I TO SĄ STRATY, Zabrze Biskupice
KTÓRYCH NIE nie będziemy mogli „odrobić”. zdalne podpisanie umowy
BĘDZIEMY MOGLI Wprowadziliśmy jednak pro-
„ODROBIĆ” gram oszczędnościowy,
który pozwolił nam za-
chować bieżącą płynność
finansową. Bardzo liczy-
my jednak na to, że uru-
chomione zostaną środki
22 RAPORT TRAMWAJOWY
Świętochłowice
ul. Bytomska
Są też jednak dobre wieści. 0 kursującą między centrum Katowic a Par- Odbiory rozpoczną się oczywiście dopiero
Pasażerowie mogą się kiem Śląskim, a dwa wagony dwukierunkowe po uzyskaniu świadectwa homologacji. Nie-
cieszyć, bo spółka odebrała wkrótce wyjadą na linię nr 38 w Bytomiu. Na stety nie mamy jeszcze dokładnych infor-
już 8 nowych tramwajów tyle dobrze oceniamy wagon z Modertransu, macji na temat daty zakończenia produkcji
z poznańskiego Modertransu, że postanowiliśmy skorzystać z zapisanego na nasze zlecenie, gdyż producent nie był
a odbiory dwóch pozostałych w umowie z poznańskim producentem prawa w stanie przedstawić harmonogramu dostaw
są na finiszu. Można opcji i będziemy zamawiać dodatkowo 5 wa- ze względu na opóźnienia i kłopoty wyni-
powiedzieć, że choć pojazd gonów jednokierunkowych o tych samych kające z pandemii COVID-19. Przyznam
mały, to krok w kwestii parametrach. jednak, że sam już nie mogę się doczekać
unowocześnienia taboru dostaw nowych wagonów – to zawsze wielka
ogromny? Spółka realizuje także umowę radość, gdy możemy wycofać z ruchu mocno
Faktycznie można pod takim stwier- na dostawę dłuższych pojazdów wyeksploatowane wagony i w ich miejsce
dzeniem się podpisać biorąc pod uwagę np. z Bydgoszczy. Czy wiadomo, posłać do służby nowe – komfortowe, ciche,
fakt, iż jest to pierwszy w historii spółki Tram- kiedy pierwsze tramwaje Pesy ładne, a teraz także klimatyzowane – tram-
waje Śląskie typ wagonu wyposażony w kli- przyjadą na Śląsk? waje i obserwować, z jaką przyjemnością
matyzację przedziału pasażerskiego. Do tej Tych tramwajów wielkopojemnych korzystają z nich pasażerowie.
pory w klimatyzatory wyposażane były tylko zamówionych jest znacznie więcej. Bydgoska
kabiny motorniczych. Teraz to udogodnienie Pesa ma nam dostarczyć w sumie 35 wago- Spółka realizuje projekty
dostępne będzie także dla pasażerów pod- nów – w tym 8 tramwajów 32-metrowych związane z remontami
nosząc – mam nadzieję znacząco – komfort i 27 wagonów 25-metrowych. Jesteśmy i modernizacją infrastruktury.
podróży. Wagon faktycznie jest krótki, licząc stałym gościem w zakładzie produkcyjnym Czy może Pan powiedzieć coś
raptem 15 metrów długości, ale jest on niemal Pesy, regularnie spotykamy się z przedsta- o skali prowadzonych działań?
w połowie niskopodłogowy. Jest wyposażo- wicielami producenta i wiemy z jakimi pro- Realizujemy gigantyczny projekt in-
ny w nowoczesny system napędowy z sys- blemami się boryka. Widzimy też jednak, że westycyjny, dofinansowany środkami Unii
temem odzyskiwania energii elektrycznej wagony dla nas są produkowane i to pozwala Europejskiej. To druga z rzędu unijna per-
podczas hamowania, ma też kilka ciekawych z optymizmem patrzeć w przyszłość. Podczas spektywa finansowa, z której czerpiemy, by
rozwiązań w kabinie motorniczego, jak fotel naszej wizyty 28 maja na różnych etapach zmienić tramwajowy krajobraz Górnośląsko
wyposażony w zintegrowany zadajnik jazdy, zaawansowania było 9 wagonów z naszego Zagłębiowskiej Metropolii. Jest największym
wielofunkcyjne panele dotykowe czy bram- zamówienia. Przy czym pierwszy z nich lada w historii spółki Tramwaje Śląskie projektem
kę bezpieczeństwa chroniącą motorniczego chwila powinien być już gotowy. W trakcie inwestycyjnym, który zakłada modernizację
w przypadku kolizji. Takie 15-metrowe wago- tamtej wizyty producent zadeklarował, iż ponad 100 km istniejących torowisk w 10
ny chcemy skierować na te linie, gdzie potoki pierwszy wagon zostanie dostarczony do miastach, zakup nowych tramwajów, o czym
pasażerskie nie są duże lub tam, gdzie mamy Katowic w 29 tygodniu roku, czyli między już mówiłem oraz – pierwszy raz od blisko 40
bardzo dużą częstotliwość kursowania tram- 13 a 19 lipca. Następnie na naszej infra- lat – budowę zupełnie nowych odcinków linii
wajów. Na razie wagony jednokierunkowe, strukturze zostanie przeprowadzona część tramwajowych. 7 zadań jest już zakończonych,
które są już po odbiorach, obsługują linię nr dynamicznych badań homologacyjnych. 2 kolejne – w Zabrzu i Dąbrowie Górniczej
– zakończą się w lipcu. Poza nimi mamy jesz-
PROWADZENIE INWESTYCJI PRZY UTRZYMANIU cze 8 zadań w trakcie realizacji i grupę kilku
RUCHU TRAMWAJÓW TO EKWILIBRYSTYKA, kolejnych, które mamy nadzieję rozpocząć
KTÓRA WYMAGA NIEZWYKŁEJ UMIEJĘTNOŚCI w najbliższych tygodniach i miesiącach. Plan
GODZENIA OGNIA Z WODĄ jest bardzo ambitny i niezwykle trudny do zre-
alizowania z wielu względów. Wielkim wyzwa-
niem jest takie skoordynowanie prac i taka
RAPORT TRAMWAJOWY 23
ich realizacja, by w możliwie największym na budowę, zatem perspektywa przetargu dostawy materiałów budowlanych. To naj-
stopniu utrzymać ruch tramwajów. Drugim, na wykonawstwo jest już nieodległa. To, że częściej zgłaszany przez naszych wykonaw-
niezwykle ważnym, acz niełatwym zadaniem wreszcie nie tylko modernizujemy istniejące ców problem związany z pandemią. Mamy
jest zgranie się z inwestycjami miejskimi. linie, ale ruszamy z rozbudową naszej sieci, jednak nadzieję, że te problemy już się nie
Część naszych zadań łączymy z zadaniami jest bardzo dobrym symptomem i zapowie- będą powtarzać.
inwestycyjnymi poszczególnym samorzą- dzią dalszego rozwoju w kolejnych latach.
dów, realizując wspólną, wieloelementową Infrastruktura i tabor
przebudowę całych ulic. Przy tym wszystkim Prowadzenie tak wielu prac zmieniają się, co znajduje
postęp robót utrudnia obecna sytuacja na wiąże się z ogromem pracy się w dalszych planach
rynku budowlanym, a także mnożące się pro- włożonej w realizacje usług Tramwajów Śląskich?
blemy z infrastrukturą podziemną, zwłaszcza przewozowych. Jak wygląda Rozwój. Po zakończeniu bieżącego
w centrach miast. Wartość całego naszego to od strony organizacyjnej? projektu inwestycyjnego zostaną jeszcze
projektu oszacowaliśmy na niespełna 1,1 Obawiam się, że brakłoby nam miej- miejsca, w których istniejąca infrastruk-
miliarda złotych i krok po kroku realizujemy sca na szczegóły. Prowadzenie inwestycji przy tura będzie wymagać modernizacji. Tym
kolejne jego elementy. utrzymaniu ruchu tramwajów to ekwilibry- projektem nie zamkniemy etapu moderni-
styka, która wymaga niezwykłej umiejętności zacji. Myślę jednak, że w kolejnych latach
Który z projektów uważa godzenia ognia z wodą. To codzienna mozolna będziemy mogli bardziej skupić się na za-
Pan za najważniejszy dla praca, to wielogodzinne narady, analizy, nie- daniach rozwojowych, by budować nowe
funkcjonowania konurbacji rzadko kłótnie. Dodatkowym utrudnieniem linie tramwajowe w miejscach, które dy-
górnośląskiej? są terminy zgłaszania zmian w organizacji namicznie się rozwijają. Liczę także na to,
To jest pytanie, na które nie ma od- ruchu tramwajowego, które narzuca nam iż przyjdzie czas na wymianę pozostałych
powiedzi. W tak rozległej sieci tramwajowej Zarząd Transportu Metropolitalnego. Mamy starych tramwajów na nowoczesne pojaz-
jak nasza, a przypomnę, że mamy ponad jednak już spore doświadczenie w tej mate- dy niskopodłogowe. W naszych planach
300 km torów szlakowych w 13 miastach, rii po poprzednim projekcie inwestycyjnym, jest jednak coś jeszcze, co jest nie mniej
najważniejsze jest, by nie myśleć punktowo, realizowanym w latach 2012-2015, mamy istotne niż inwestycje w infrastrukturę
lecz globalnie. Dlatego na naszą sieć i jej też w firmie świetnych specjalistów, którzy i tabor. Chcemy przekonać mieszkańców
potrzeby patrzymy przez pryzmat ciągów niemal każdego dnia udowadniają, że nie- Górnośląsko Zagłębiowskiej Metropolii, że
tramwajowych, a nie pojedynczych miast czy możliwe nie istnieje. tramwaj jest najlepszym środkiem trans-
linii. Uważam, że sukcesem jest namówienie portu w naszych zatłoczonych miastach
władz poszczególnych miast do współpracy Czy pandemia odbiła się na i spowodować, by stał się podstawą syste-
przy realizacji naszych inwestycji poprzez prowadzonych inwestycjach? mu komunikacji publicznej – takim pierw-
wspólną realizację wielu zakresów. Dzięki Na pewno nie pozostała bez wpły- szym wyborem. Kto wie, czy nie będzie to
temu odmieniamy oblicze całych ulic, co wu, nie tylko na placach budowy, ale także zadanie równie trudne, jak prowadzenie
pociąga pozytywne zmiany w ich okolicy, na liniach produkcyjnych tramwajów. Naj- naszych inwestycji…
daje impuls do przeobrażeń poszczególnych większym problemem okazały się jednak nie
dzielnic. Dajemy nową jakość pasażerom, ale kwestie ludzkie, związane z ewentualnym Rozmawiał TM
także mieszkańcom, pieszym, rowerzystom brakiem pracowników, lecz nieterminowe
czy kierowcom. Takie globalne myślenie Zdjęcia Tramwaje Śląskie
i wspólne działania są w mojej opinii naj- Zabrze most
ważniejsze dla funkcjonowania Górnośląsko nad potokiem Julka
Zagłębiowskiej Metropolii. W tym miejscu
jednak chciałbym wskazać dwie inwestycje
rozwojowe, które realizujemy. Po dokładnie
38 latach od zakończenia ostatniej budo-
wy nowej linii tramwajowej, szykujemy się
do budowy nowych tras. Jedna powstanie
w Sosnowcu, gdzie komunikację tramwajo-
wą zyska duże osiedle w dzielnicy Zagórze.
Umowa na realizację tego zadania została
już z wykonawcą podpisana i trwają prace
projektowe. Z kolei w Katowicach powsta-
nie nowy łącznik dwóch magistralnych linii
biegnących wzdłuż ul. Gliwickiej i ul. Cho-
rzowskiej. Projektant linii wzdłuż ul. Grun-
dmanna wystąpił już o wydanie pozwolenia
24 RAPORT TRAMWAJOWY
Szczecin:
utrzymanie i rozbudowa
infrastruktury torowej
W Szczecinie mamy 120 kilometrów torów i ponad 250 zwrotnic. Cała ta infrastruktura wymaga
codziennej konserwacji, a także cyklicznych kontroli. Dzięki różnego rodzaju pracom w naszym
mieście w roku 2019 miało miejsce zaledwie 7 wykolejeń spowodowanych stanem torowiska.
Głównymi pracami wykonywanymi rozjazdów, systemów odwodnienia oraz wykonują roboty polegające na spawaniu
przez Tramwaje Szczecińskie są remonty urządzeń przytorowych takich jak sma- wymienianych szyn, naprawie nieciągłości
średnie, które w dużej mierze skupiają się rownice i przyrządy wyrównawcze. Takich płaszczyzny tocznej, napawaniach głowy
na utrzymaniu podstawowych cech użyt- brygad mamy cztery i w każdej pracuje od szyny, regeneracji krzyżownic i innych ele-
kowych nawierzchni stalowej. Mówimy tu dwóch do trzech osób. Praktycznie wszystkie mentów rozjazdów oraz pracach doraźnych
o geometrii główki szyny, prześwicie toru czy prowadzone w Tramwajach Szczecińskich związanych z zabezpieczeniem usterek bie-
parametrach zabudowy torowiska w prze- prace konserwacyjne mają charakter cy- żących. Zazwyczaj w ciągu roku regeneru-
kroju. Roboty te wykonywane są w taki spo- kliczny i polegają na wykonywaniu robót jemy około 70 sztuk krzyżownic z czego
sób, aby nie ingerowały w rozkładowy ruch o ściśle określonym schemacie. wykonanie około 40-50 sztuk zlecamy pod-
tramwajów. W związku z tym nie wyłączamy miotom zewnętrznym. W postępowaniach
torowiska z użytku na dłużej niż cztery lub, Ostatnią grupą prac związaną wyłaniani są także wykonawcy na odcinko-
w szczególnych przypadkach, pięć godzin z utrzymaniem infrastruktury torowej są we usuwanie zużycia falistego płaszczyzny
każdej nocy. Takie zorganizowanie procesu te wykonywane przez brygady spawalni- tocznej. W roku 2020 szlifowane będą szyny
pozwala na wykonanie około 170 wymian cze, których, wliczając pogotowie, w Spół- między innymi na ulicy Gdańskiej, Ku Słońcu
szyn standardowej długości głównie o profilu ce jest osiem. Składają się one z kierowcy oraz Bramie Portowej, na łącznym odcinku
60R2, których w Szczecinie jest zdecydo- odpowiedzialnego za zabezpieczenie oraz ponad 4500mtp.
wana większość, regulacji około 200 mtp. jednego lub dwóch spawaczy. Brygady te
prześwitu toru oraz wymianę ponad 1500
sztuk płyt EPT, będących elementami zabu-
dowy na ponad 70 % torowisk wspólnych
z jezdnią. Wszystkie wymienione wcześniej
czynności wykonywane są przez dwie bry-
gady torowe liczące od sześciu do siedmiu
osób, wspomagane przez operatora kopar-
ko-ładowarki lub pojazdu HDS. Regularne
prace wykonywane przez brygady torowe
można obserwować w całym mieście każdej
nocy z wyłączeniem świąt i dni ustawowo
wolnych od pracy, natomiast pogotowie
torowe pracuje 7 dni w tygodniu przez 24
godziny na dobę.
Pracami konserwacyjnymi takimi
jak sprzątanie czy pielęgnacja torowisk zie-
lonych, których w Szczecina jest niespeł-
na 5kmtp., zajmują się osobne zespoły.
Dbają one także o utrzymanie sprawności
RAPORT TRAMWAJOWY 25
realizowanym aktualnie w naszym mieście.
Przebudowa Placu Szarych Szeregów oraz
Wyszyńskiego to dopiero początek wiel-
kiej rewolucji. Przed nami wyłonienie wy-
konawcy i podpisanie umowy na odcinek
pomiędzy Placem Żołnierza, a Dworcem
Niebuszewo, a także ogłoszenie postępo-
wania na zadanie związane z ulicą Kolum-
ba i Powstańców Wielkopolskich, i pętli
Pomorzany. Te zadania, oraz inne związa-
ne z budową nowych odcinków to łączna
długość około 30km.
W obecnej chwili największym wy- toru to już inna kwestia. Podobnie jest z od- KAMIL
zwaniem czekającym Spółkę jest przyjęcie tworzeniem strefy przyszynowej na odcinku JAWORSKI
rozwiązania dotyczącego napraw, czy re- wymiany. Ponadto wyzwanie stanowi sama
montów średnich wykonywanych w kon- zabudowa, która szczególnie w obrębie wę- zastępca kierownika
strukcjach bezpodsypkowych w technologii złów ulega „szybkiej” degradacji. Tego typu ds. infrastruktury
płyt betonowych wylewanych na mokro. konstrukcji w chwili obecnej w Szczecinie torowej
O ile sama płyta podtorowa i odtworze- mamy 21,2 kmtp.
nia zakotwienia szyn nie stanowi dużego Zdjęcia: Adam Słomski, Tramwaje Szczecińskie
problemu, to odspojenie szyny w celu jej Warto także wspomnieć, że infra-
wymiany z górnej płyty będącą zabudową struktura torowa w Szczecinie poprawia
się także dzięki większym inwestycjom
26 RAPORT TRAMWAJOWY
SKUTKI PANDEMII
w komunikacji miejskiej
Stan epidemiczny i wynikające z niego obostrzenia odbiły kanały wymagające bezpośredniego kontaktu
się na wszystkich branżach. Ograniczenia wynikające z osobą lub urządzeniem (kioski, bilety pa-
z konieczności zachowania społecznej izolacji przełożyły się pierowe), natomiast zdecydowanie powyżej
zarówno na zmniejszoną liczbę połączeń, jak i korzystających średniego spadku notujemy liczbę płatności
z nich osób. Komunikacja miejska zaliczyła straty, które mogą zbliżeniowych w pojazdach. O ile zjawisko to
być trudne do odrobienia, bo część pasażerów zmieniło swoje nie powinno budzić zdziwienia o tyle powinno
preferencje, co do środka transportu. wskazywać na zmiany technologiczne, które
powinny być determinantą w planowanej na
Jak dokładnie wygląda ta sytuacja z tego rozwiązania. W kolejnych etapach przyszłość polityce biletowej.
postanowiliśmy sprawdzić u źródeł i popro- obostrzeń i ich luzowania nie wprowadzano
siliśmy o komentarz przedstawicieli organi- już redukcji w ofercie przewozowej. Wyni- Sytuacja, która miała miejsce w Byd-
zatorów transportu miejskiego. Pytaliśmy kało to z dwóch zasadniczych powodów. goszczy – po początkowym zmniejszeniu
o to jak pandemia przełożyła się na sferę Po pierwsze potoki pasażerskie były bar- liczby połączeń, wystąpiła konieczność do-
przewozów w miejskim transporcie zbio- dzo niestabilne i zmienne zarówno w ciągu stosowania oferty w związku z obłożeniem
rowym, ze szczególnym uwzględnieniem dnia, jak też w poszczególnych obszarach pomniejszonych objętościowo środków
komunikacji tramwajowej. Chcieliśmy do- miasta. Po drugie zaś wprowadzane były transportu – powtórzyła się w większości
wiedzieć jak COVID-19 wpłynął na wielkość ograniczenia co do liczby dostępnych miejsc. miast i często wymagała dynamicznych re-
wykonanej pracy przewozowej, liczbę prze- Zmiany te zachodziły dynamiczne więc, dla akcji. Wiadomym jest, że wszędzie odnoto-
wiezionych pasażerów czy częstotliwość wano również spadki liczby pasażerów, a co
połączeń tramwajowych. bezpieczeństwa pasażerów, w trosce za tym sprzedaży biletów.
o przejrzystość rozkładów jazdy nie
Rafał Grzegorzewski, wprowadzano ograniczeń. Z kolei Krzysztof Przybyszewski, Kierow-
Zastępca Dyrektora ds. Trans- w momencie wprowadzenia naj- nik Referatu Publicznego Transportu Zbio-
portu Zarządu Dróg Miej- dalej idących limitów koniecz- rowego w Toruniu:
skich i Komunikacji Publicznej ne okazało się wprowadzenie
w Bydgoszczy: wzmocnień szczytowych na wy- – Po decyzji Rządu RP o zamknięciu
branych liniach komunikacyjnych. wszystkich placówek oświatowych i szkół
– Sytuacja epidemiczna W pierwszym okresie obo- wyższych od 16 marca br. zarówno autobusy,
z jednej strony wywołała duże per- jak i tramwaje nadal kursowały według roz-
turbacje w funkcjonowaniu transportu pu- strzeń odnotowano około 80-cio procentowy kładów jazdy obowiązujących w dni nauki
blicznego i określone skutki finansowe, ale spadek liczby pasażerów. Teraz obserwujemy szkolnej. Chcieliśmy zachować warunki dla
z drugiej strony uzmysłowiła nam, że przy- systematyczny, choć powolny powrót pasa- możliwie największego dystansu pomiędzy
jęty paradygmat w dziedzinie planowania żerów do komunikacji miejskiej. Aktualnie pasażerami. Szybko się okazało, że liczba pa-
i funkcjonowania transportu publicznego poziom potoków pasażerskich oscyluje na sażerów spadła znacząco i już od 20 marca
niekoniecznie musi się sprawdzić w nowej poziomie 40% wartości bazowej, czyli takiej wprowadzony został rozkład jazdy obo-
rzeczywistości, jaką zastaniemy po stanie jaka wystąpiłaby, gdyby pandemii nie było. wiązujący w soboty. Nie trwało to długo,
epidemii. Oczywiście spadek liczby pasażerów skut- bo po wprowadzeniu ograniczeń – dopusz-
kował spadkiem sprzedaży biletów. Warto czalnej liczby przewożonych pasażerów do
W pierwszym etapie ograniczeń jednak wspomnieć, że odnotowaliśmy w Byd- 50 % liczby miejsc siedzących w pojazdach
zanotowano największe spadki potoków goszczy różne trendy tych spadków w zależ- wprowadzono rozkłady wakacyjne, które
pasażerskich. Jednocześnie podjęto w Byd- ności od kanału dystrybucji. W odniesieniu zabezpieczały większą częstotliwość kur-
goszczy próbę wprowadzenia ograniczeń do średniego spadku sprzedaży biletów jed- sów w godzinach szczytu przewozowego.
oferty przewozowej, jednakże po około norazowych, poniżej tej średniej znalazły się Oprócz pracowników Organizatora ptz, do
tygodniu trwania ograniczeń wycofano się kontroli liczby przewożonych pasażerów
zostali skierowani również kontrolerzy bi-
letów, którzy dostarczali na bieżąco infor-
macje o potokach pasażerskich na danych
liniach i w poszczególnych kursach. Dane
RAPORT TRAMWAJOWY 27
te pozwalały na szybką reakcję i zmiany obniżyła się o ok. 10 procent względem Ruchu MPK Poznań. Zgodnie z zapotrze-
w rozkładach jazdy. 30 marca uruchomili- planu na rok 2020. W kwietniu i maju róż- bowaniem wzmacniano i przywracano po-
śmy dodatkowe kursy w godzinach szczytu nice były większe. Było to kolejno ok. 16,5 szczególne linie; zmieniano rozkłady jazdy;
przewozowego, a od 8 kwietnia zmieniliśmy i 17 procent. Przekładając to na wo-
rozkłady jazdy linii tramwajowych ograni- zokilometry spadki wyniosły kolej- uruchamiano rezerwy, dodatkowe i du-
czające częstotliwość kursów w godzinach no ok. 149 tys., prawie 226 tys. blowane kursy.
międzyszczytowych i popołudniowych. i ok. 237 tys. wzkm. Tym samym Jan Gosiewski, Dyrektor
w ciągu trzech miesięcy w ko- Zarządu Transportu Miejskiego
Od 20 kwietnia po złagodzeniu obo- munikacji tramwajowej zre- w Poznaniu:
strzeń w przestrzeni publicznej zaczęliśmy alizowano o ok. 610 tys. wzkm – Szacujemy, że liczba
notować przekroczenia dozwolonej liczby mniej niż zakładano. pasażerów w początkowym
pasażerów, co związane było ze zwiększo- okresie epidemii, kiedy obostrzenia
nym ruchem do galerii handlowych oraz Trudno jednoznacznie okre- w transporcie publicznym były najbar-
zwiększoną mobilnością osób poniżej 18 ślić częstotliwość wykonywanych połączeń
roku życia. Pod koniec maja ponad ok. 35 tramwajowych. Zależała ona m.in. od za- dziej rygorystyczne, spadła nawet o 85 proc.
kursów tramwajowych miało przekroczoną interesowania naszymi usługami na po- w porównaniu do początku marca 2020 r.
dopuszczalną liczbę pasażerów. Po złago- szczególnych liniach oraz obostrzeniami (przed epidemią). Prowadzone pomiary
dzeniu obostrzeń w transporcie zbioro- wprowadzanymi i modyfikowanymi przez i obserwacje pokazują stopniowy i powolny
wym i możliwości przewozu 50% pasażerów rząd. Rozkłady jazdy – i tym samym czę- wzrost ilości pasażerów, ale frekwencja wy-
w stosunku do liczby wszystkich miejsc nie stotliwość połączeń – bardzo często się nosi wciąż około 45-50 proc. w odniesieniu
występują żadne przekroczenia. zmieniały. Od marca do połowy czerwca do początku marca 2020 r., kiedy komuni-
wprowadzono w wyniku epidemii ponad kacja funkcjonowała normalnie. W marcu,
Trudno jest oszacować spadek licz- 100 zmian w rozkładach jazdy tramwa- kwietniu i maju 2020 r. liczba wykonanych
by pasażerów w tak specyficznym okresie jów. Liczba kursów na poszczególnych li- pockm/wzkm wyniosła 8.411.756, czyli była
jakim jest pandemia COVID-19. Posłużę niach była dostosowywana do potoków mniejsza o 2.249.085 w odniesieniu do za-
się wprost danymi ze sprzedaży biletów. podróżnych. Wprowadzając zmiany
W marcu odnotowaliśmy spadek wpływów w rozkładach jazdy uwzględniali- łożonego planu (10.660.841).
ze sprzedaży na poziomie blisko 41% (w sto- śmy wyniki przeprowadzanych Zygmunt Gołąb, Rzecznik Pra-
sunku do analogicznego okresu 2019r.), przez nas badań napełnień. Po-
w kwietniu aż 79%, a w maju prawie 59%. nadto braliśmy pod uwagę prze- sowy Zarządu Transportu Miejskie-
Łącznie w okresie 5 miesięcy br. sprzedaż syłane do nas wnioski i sugestie go w Gdańsku:
biletów wygenerowała mniejsze wpływy pasażerów. Częstotliwość połą- – W marcu
do budżetu o blisko 9 mln zł w tym ok. 2 czeń na jednych liniach była tymcza- i kwietniu o ok. 65% zmniejszyła
mln zł z połączeń tramwajowych. sowo zmniejszana, a na innych tymczasowo się w Gdańsku liczba pasażerów
zwiększana. komunikacji miejskiej. Miało to
W Toruniu realizujemy przebudo-
wę torowisk tramwajowych, wobec czego Jeśli chodzi o wpływy ze sprzedaży związek z zamknięciem placówek
na odcinku wyłączonym z ruchu tramwaje biletów to możemy się odnieść do całości, edukacyjnych oraz przejściem na pracę
zastępowane są przez autobusy. Na 3 liniach tj. komunikacji tramwajowej, autobuso- zdalną w wielu instytucjach.
kursowanie zostało zawieszone, a pozostałe wej oraz trolejbusowej. W ciągu trzech
kursują zmienionymi trasami co paradok- miesięcy odnotowaliśmy względem planu PIERWSZE LINIE
salnie pozwoliło na utrzymanie wysokich spadek dochodów z tytułu sprzedaży bi- TRAMWAJOWE
częstotliwości kursów na odcinku pokry- letów na poziomie ok. 35 mln zł. Jest to I AUTOBUSOWE
wającym się. Obecnie na każdej z funkcjo- spadek o ok. 60-70 procent względem ZAWIESILIŚMY
nujących linii obowiązuje częstotliwość od założonego planu. W POŁOWIE MARCA
10 do 15 minut w zależności od pory dnia,
a w okresie przed pandemią było to 8 – 15 Analizując przedstawione przez or- Pierwsze linie tramwajowe i au-
min. zatem jest to spadek o ok. 20 – 25 %. ganizatora transportu miejskiego w Pozna- tobusowe zawiesiliśmy w połowie marca.
niu dane odnośnie realizowanych połączeń Pasażerowie do niedawna nie mogli sko-
O sytuacji na Śląsku powiedział od 23 marca br., widać dużą elastyczność rzystać z linii tramwajowej nr 4 (która już
Michał Wawrzaszek, Rzecznik oferty w związku z potrzebami pasażerów. została odwieszona) oraz linii tramwajowej
Prasowy Zarządu Transportu Po początkowym wprowadzeniu specjalnego 11, która nadal nie kursuje. Oprócz jednej
Metropolitalnego: rozkładu jazdy w tramwajach i autobusach, zawieszonej linii tramwajowej 11, zawie-
– Wartość pracy opartego na sobotnim rozkładzie i zawie- szono także dziesięć linii autobusowych:
eksploatacyjnej wyko- szeniu części linii, organizator dokonywał 100, 129, 139, 164, 188, 195, 574, 606, 658
nywanej przez tram- korekt na podstawie przeprowadzonych oraz nocną N6. Aktualnie żadna z nich nie
waje zaczęła spadać przez siebie obserwacji i sygnałów Nadzoru
już w marcu. Wówczas
28 RAPORT TRAMWAJOWY
została jeszcze odwieszona (dane na koniec spadku tej pracy, gdyż każdego dnia w związ- z uwagi na utrzymujący się stan epidemii
czerwca – redaktor). ku z ograniczeniami w dostępności miejsc i limity miejsc w pojazdach komunikacji
w pojazdach, wprowadzane były na najbar- miejskiej szacujemy, że liczba pasażerów
We Wrocławiu konieczność zacho- dziej obleganych liniach autobusowych do- w drugim półroczu będzie nadal istotnie
wania ograniczonej liczny miejsc datkowe kursy tzw. „kursy bisujące”, dzięki niższa niż w latach ubiegłych. W różnych
którym chętni pasażerowie mogli dojechać scenariuszach prognozowana średniomie-
w pojazdach komunikacji publicz- do miejsc pracy także w najtrudniejszym sięczna wartość sprzedaży biletów osią-
nej w połączeniu z potrzebą okresie epidemii. gnie poziom ok. 50% - 75% wartości z roku
zapewnienia pasażerom ubiegłego.
możliwości swobodne- Nadzwyczajna sytuacja wymagała
go przemieszczania się zastosowania nowych rozwiązań skiero- Warto zaznaczyć, że nie wszyscy
za pośrednictwem trans- wanych w kierunku pasażerów. Patryk organizatorzy transportu zdecydowali się
portu zbiorowego, prze- Załęczny z Biura Prasowego Urzędu Miej- na zamrażanie linii, bądź radykalne zmiany
łożyła się na zwiększenie skiego Wrocławia: obowiązujących rozkładów jazdy. Marcin
liczby udostępnionego im ta- Szwarc, Dyrektor Zarządu Dróg Zieleni
– Z uwagi na zamknięcie Biur Ob- i Transportu:
boru. Paulina Tyniec-Piszcz, Dyrektor sługi Klientów umożliwiono załatwianie
Wydziału Transportu Urzędu Miejskiego spraw drogą elektroniczną i uproszczono – Od wprowadzenia stanu zagro-
Wrocławia: dotychczasowe procedury np. związane żenia epidemicznego, a następnie stanu
ze zwrotami biletów. Tymczasowo zrezy- epidemii, Zarząd Dróg, Zieleni i Transportu
– W odniesieniu do kursowania ko- gnowano z pobierania opłaty manipula- w Olsztynie utrzymuje tramwajowy rozkład
munikacji miejskiej, przyjęto od początku cyjnej za zwroty biletów okresowych oraz jazdy na takim samym poziomie, jak przed
trwania epidemii zasadę, że zmiany wpro- umożliwiono zawieszenie ważności biletów zagrożeniem spowodowanym COVID-19.
wadzamy dynamicznie, reagując na zmie- okresowych, co było zupełnie nowym roz- Z uwagi na fakt, iż linie tramwajowe w Olsz-
niające się warunki otoczenia. Pierwotnie wiązaniem. Z tej możliwości skorzystało tynie stanowią szkielet układu komunika-
ustalono, że większość linii tramwajowych blisko 40 000 pasażerów. cyjnego dla połączenia południowej części
i autobusowych będzie kursowała wg tzw. miasta z centrum i dworcem głównym, nie
sobotnich rozkładów jazdy, wyjątek stano- NA SKUTEK została wprowadzona zmiana typu obo-
wiły linie obsługujące personel medyczny EPIDEMII ISTOTNIE wiązującego rozkładu jazdy w poszczegól-
oraz część linii „pracowniczych”. ZMNIEJSZYŁA SIĘ nych dniach.
LICZBA PASAŻERÓW
Sukcesywnie na skutek prowadzo- KOMUNIKACJI Jedyną zmianą komunikacji tram-
nych obserwacji oraz w reakcji na wnioski MIEJSKIEJ wajowej, z uwagi na zawieszenie zajęć
mieszkańców dokładaliśmy kursy, tak w szkołach i uczelniach było ograniczenie
aby każdy pasażer mógł przemieścić się Na skutek epidemii istotnie zmniej- liczby kursów na linii obsługującej kampus
komunikacją zbiorową. Było to szcze- szyła się liczba pasażerów komunikacji miej- Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego
gólnie istotne z uwagi na wprowadzone skiej, co spowodowało drastyczny spadek w Olsztynie (nr 3). W związku z tym, za-
przez rząd limity pasażerów. Stopniowo sprzedaży biletów i dochodów budżeto- miast 31 par kursów w ciągu dnia, w dni
na podstawie obserwacji służb nadzoru wych z tego tytułu. W marcu odnotowali- robocze wykonywanych jest 10 par kursów,
ruchu wprowadzano zmiany w częstotliwo- śmy średni spadek sprzedaży na poziomie obsługujących poranny i popołudniowy
ściach kursowania komunikacji miejskiej. 44%, co przełożyło się na spadek wartości szczyt komunikacyjny. Kursowanie linii nr
Już 25 marca br. przywrócono robocze sprzedanych biletów o prawie 6,6 mln zł. 3 w soboty oraz niedziele i święta zostało
rozkłady jazdy na kilkunastu liniach au- W najgorszym jak dotąd miesiącu trwania zawieszone. Tym samym, na przykładzie
tobusowych, na części linii tramwajowych epidemii COVID-19 tj. w kwietniu średni dnia roboczego, dzienna praca przewo-
robocze rozkłady jazdy obowiązywały spadek sprzedaży biletów 85%, co ozna- zowa ww. linii została zmniejszona o ok.
w godzinach szczytowych. Konsekwent- czało stratę w budżecie Miasta na kwotę 65% (z ok. 340 do ok. 120 realizowanych
nie przywracano roboczy rozkład jazdy blisko 11 mln zł. W maju natomiast zaob- pociągokilometrów).
na kolejnych liniach. serwowaliśmy stopniowe zwiększenie licz-
by pasażerów, a spadek sprzedaży biletów Od początku na ulicach Olszty-
Od 6 maja wrocławskie MPK i prze- wyniósł 66%, co przełożyło się na spadek na i gmin, z którymi nawiązana została
woźnicy podmiejscy realizowali kursy wg wartości sprzedaży o blisko 9 mln zł. współpraca, kursują wszystkie tramwa-
roboczych rozkładów jazdy. Na ulice Wro- je i autobusy, którymi dysponujemy, po
cławia wyjechała też rekordowa liczba po- Obserwujemy wzrost liczby pasa- to by mieszkańcy – oczywiście na ile jest
jazdów: 393 autobusy, 210 tramwajów, 40 żerów w komunikacji zbiorowej, jednak to możliwe – w jak najmniejszym stopniu
autobusów na linie nocne i streetbus niosą- odczuli zmiany i dojechali do celu. Trzeba
cy pomoc bezdomnym. Była to największa pamiętać, że dla wielu komunikacja miej-
odnotowana liczba pojazdów komunikacji ska to jedyny sposób by dotrzeć do pracy
zbiorowej w historii Miasta. i z powrotem.
W kontekście ograniczenia pracy
przewozowej, nie odnotowaliśmy istotnego
RAPORT TRAMWAJOWY 29
W Olszynie także zanotowano na kolejne szacunki i analizy przyjdzie czas przedstawiają obrazki z codziennych prac
znaczy spadek przychodów ze sprzedaży za kilka miesięcy i po zakończeniu okresu prowadzonych przy odkażaniu pojazdów
biletów – porównując okres czasu od stycz- epidemii. Wówczas będzie można porów- preparatami wiruso i bakteriobójczymi –
nia do maja roku 2019 do 2020, zbiorcza nać te kwestie. powiedział dyrektor ZDZiT w Olsztynie.
kwota sprzedanych biletów w br. jest niższa
o 5 885 226 zł. Nie prowadziliśmy w tym Spadek liczby przewiezionych pasa- Niestety widmo drugiej fali wirusa
czasie kompleksowych badań napełnienia żerów jest faktem, a skutki znacząco uderzą przewija się w opiniach ekspertów i dominuje
w kasy samorządów. Jednak prawdziwa skala w przekazach medialnych. Wspólne doświad-
– dodaje dyrektor ZDZiT. zjawiska i konkretne kwoty będą znane za czenia, choć z jednej strony w przyszłości
Maciej Hasik, Rzecz- jakiś czas. mogą ułatwić przyjęcie odpowiedniego scena-
riusza działań, z drugiej pozostawiają trwały
nik Prasowy Miejskiego Za- Monitorowanie umniejszonych wpły- ślad i pewną dozę niepewności w sferze pla-
rządu Dróg i Transportu wów z uwagi na epidemię jest prowadzone na nowania i rozwoju transportu publicznego
w Częstochowie: bieżąco, jednak na dziś – z uwagi na fakt, że na terenie miast. Do kwestii tej odniósł się
– Od 1 kwietnia do epidemia wciąż trwa i ma istotne przełożenie Rafał Grzegorzewski, Zastępca Dyrektora
tej pory, wprowadziliśmy na kwestie finansowe – jest zbyt wcześnie na ds. Transportu Zarządu Dróg Miejskich i Ko-
od poniedziałku do piątku podawanie pełnych danych. Tym bardziej, że munikacji Publicznej w Bydgoszczy:
ZTM od początku epidemii prowadzi zakro-
rozkłady jazdy przewidziane joną na bardzo dużą skalę akcję odpowiedzi – Rodzi się też pytanie, kiedy potoki
dla dni roboczych wakacyjnych, na wnioski dotyczących zwrotów środków pasażerskie wrócą do poziomu sprzed pan-
zmniejszając ilość kursów w skali całego za niewykorzystaną część (lub całość) bile- demii i czy to w ogóle nastąpi. Wydaje się, że
miasta o około 10%. Zaznaczamy jednak, że tu okresowego. Realizacja wniosków wciąż zależeć to będzie od rozwoju sytuacji epi-
na liniach obsługujących większe placówki trwa, co także uniemożliwia dokonanie ca- demicznej i skutków jakie ona wywoła i już
medyczne, czy też strefy ekonomiczne, roz- łościowego podsumowania wpływu pande- wywołała. Mam tu na myśli nie tylko zmiany
kłady te są praktycznie takie same. mii na finanse miasta Poznania w zakresie gospodarcze, ale też zmiany w zachowaniach
Podczas pandemii nie ograniczono transportu publicznego. Po ustaniu epidemii komunikacyjnych, które mogą okazać się
częstotliwości kursowania tramwajów – przyjdzie czas na pełne podsumowanie da- stałe (np. większy udział działań zdalnych).
linia nr 1 na Kucelin i linia nr 3 na Stadion nych – zaznaczył dyrektor ZTM w Poznaniu. Nie można wykluczyć, że będziemy zmuszeni
Raków kursują planowo co 12 minut, a ich zmienić podejście do planowania i modelowa-
rozkłady jazdy wakacyjne są takie same, Obecnie wszyscy skupieni są na za- nia mobilności. Możliwe bowiem, że zajdzie
jak w dni robocze w roku szkolnym. Nato- pewnieniu bezpieczeństwa użytkownikom konieczność uwzględniania takich zmiennych
miast zastępcza linia autobusowa nr 123 transportu publicznego i powoli liczą po- jak obawa pasażerów przed korzystaniem
(trwa wielka przebudowa starej linii pół- niesione straty. Jednak cały czas pozostaje z transportu zbiorowego czy stałe ograni-
noc-południe) kursuje również co 6 minut otwarte pytanie jaki wpływ na zachowania czenia i wytyczne w zakresie wykorzystania
przez prawie cały dzień (od poniedziałku do pasażerów wywarła pandemia albo raczej przestrzeni w pojazdach. Jeśli tak się sta-
piątku), przy czym rozkład jazdy roboczy kampania dotycząca zagrożenia wirusowego, nie, zmianie ulegną nie tylko potrzeby trans-
szkolny przewidywał jej częstotliwość co w kontekście dokonywania wyboru środka portowe, ale też struktura wyboru środków
5 minut w godzinach szczytu. lokomocji na terenie miasta. Działania mające transportu. To może spowodować, że nasze
W początkowym okresie – mię- na celu zachęcenie podróżnych do ponowne- dotychczasowe myślenie i projektowanie sieci
dzy połową marca a połową kwietnia spa- go korzystania z komunikacji rozpoczęli już transportowych będzie musiało ulec mody-
dek liczby pasażerów wynosił około 70%, operatorzy, jak MZK w Toruniu. Kierując się fikacji. Dotychczas powszechnie stosowano,
przy czym w dużej mierze wynikało to także tymi samymi przesłankami akcję prowadzi na przykład, mechanizm niejako wymusza-
z wprowadzonych przez Rząd ograniczeń organizator transportu w Olsztynie. nia pewnych zachowań komunikacyjnych,
pojemności pojazdów komunikacji miejskiej. np. poprzez ograniczenia przepustowości
Część tramwajów i autobusów mogła zabie- – Prowadzona aktualnie akcja za- ciągów ogólnodostępnych, tworzenie stref
rać na pokład zaledwie 1/7, czy 1/8 nominal- chęca do powrotu do środków komunikacji ograniczonego transportu, itp. W jakiej skali
nej pojemności. Zauważalny wzrost liczby miejskiej. To bowiem wciąż najlepszy sposób będzie to możliwe w przyszłości, trudno w tej
pasażerów odnotowano po Wielkanocy na sprawne przemieszczenie się po Olszty- chwili powiedzieć. Z kolei, biorąc pod uwagę
i z niewielkimi korektami trend ten utrzy- nie i co równie istotne, bezpieczny także uwarunkowania urbanistyczne i środowisko-
muje się do tej pory. Jednakże ze względu w czasie epidemii. Akcją „Bezpieczna podróż we, raczej niemożliwe wydaje się odejście od
na brak funkcjonowania placówek eduka- komunikacją miejską” przygotowaną wspól- dotychczasowej polityki ukierunkowanej na
cyjnych, w dalszym ciągu liczba pasażerów nie przez ZDZiT w Olsztynie, MPK Olsztyn rozwój i dominującą rolę transportu zbioro-
komunikacji miejskiej jest o około 25-30% i firmę Irex-3 chcemy pokazać lub przypo- wego. Zderzenie tych dwóch reguł będzie na
niższa, niż przed epidemią. MPK w okresie mnieć, jak wielka praca wykonywana jest pewno dla nas wyzwaniem na najbliższe lata.
największych obostrzeń szacowało stra- każdego dnia, by pasażerowie mogli być spo-
ty ze spadku sprzedaży na poziomie ok. 1 kojni o swoje zdrowie. Plakaty „Bezpieczna TM
mln zł miesięcznie. Po poprawie sytuacji podróż komunikacją miejską”, które można
już spotkać na wiatach przystankowych
30 RAPORT TRAMWAJOWY
Tramwajarze zasiedli do maszyn
– powstało tysiące maseczek
W najtrudniejszym czasie pandemii, kiedy środki ochrony osobistej stały się niemal deficytowe,
wszelkie formy pomocy w walce z rozprzestrzenianiem się koronawirusa były bezcenne.
Pragniemy zwrócić uwagę na solidarną postawę pracowników zakładów tramwajowych ze Śląska
i Warszawy, którzy uszyli tysiące maseczek, stając się cichymi bohaterami w trudnych czasach.
Rozporządzenie Rady Ministrów postanowiły wykorzystać czas i rozpoczęły Wkrótce do wspólnej akcji włączyli
wprowadziło obowiązek zakrywania nosa szycie maseczek. się motorniczowie (zarówno Panie jak i Pa-
i ust w przestrzeni publicznej od 16 kwietnia nowie) z innych śląskich zajezdni, czego
2020 r. Tymczasem już tydzień wcześniej – Jedna z Pań postanowiła przy- efektem było wyprodukowanie ponad 3500
motorniczowie spółki Tramwaje Śląskie S.A. nieść do zajezdni maszynę do szycia i szyć maseczek ochronnych.
sami rozpoczęli akcję szycia maseczek, choć maseczki. Pomysł podchwyciły inne Panie
Spółka zapewniła wszystkim ten środek i również przywiozły do firmy swoje ma- W Warszawie szyć maseczki zaczęli
ochrony indywidualnej i z wyprzedzeniem szyny. Spółka kupiła odpowiedni materiał pracownicy szwalni z Zakładu Naprawy Tram-
i na trzech stanowiskach ruszyła produkcja. wajów. To grono szybko się powiększyło, bo
wyposażyła swoich pracowników Co ważne, to sami pracownicy wyszli z tą
w środki ochronne. inicjatywą, z czego bardzo się cieszymy.
Andrzej Zowada, To pokazuje, że nasi pracownicy bardzo
rzecznik spółki Tramwaje poważnie i odpowiedzialnie podeszli do
Śląskie S.A. powiedział: sprawy, chcąc przy okazji zapewnić bez-
– Każdy pracow- pieczeństwo sobie i swoim kolegom, także
nik Spółki, a w pierwszej z innych zajezdni – zaznaczył Andrzej Zowa-
kolejności motorniczowie, da podkreślając, że zdrowie motorniczych
jest podstawą funkcjonowania komunikacji
kontrolerzy ruchu i pracownicy tramwajowej.
Zakładu Torów i Sieci, otrzymał żele wiru-
so- i bakteriobójcze, jednorazowe ręka-
wiczki a później także maseczki ochronne.
Działamy tu ze znacznym wyprzedzeniem
w porównaniu do rządowych wytycznych,
aby zapewnić pracownikom możliwie naj-
większe bezpieczeństwo pracy.
CO WAŻNE, TO SAMI
PRACOWNICY WYSZLI
Z TĄ INICJATYWĄ,
Z CZEGO BARDZO SIĘ
CIESZYMY
Mimo tego, sami motorniczo-
wie postanowili dołożyć swoją cegiełkę
do tych działań. W zajezdni Rejonu nr 4
w Gliwicach, motornicze będące w rezerwie
RAPORT TRAMWAJOWY 31
jako wolontariusze do szycia zgłosiło się 20 W OBLICZU Małgorzata Kaleta, zastępczyni dyrektora biura
innych pracowników – motornicze i motor- SZERZĄCEGO SIĘ prawnego Tramwajów Warszawskich. Na zabytkowej
WIRUSA PRACOWNICY maszynie uszyła aż 70 masek.
niczowie, pracownicy biurowi, którzy POŁĄCZYLI SIŁY, ŻEBY
mieli maszyny do szycia i potrafi- RAZEM STAWIĆ CZOŁO zgromadzony w szczerych gestach pomo-
li to robić. Maciej Dutkiewicz, KORONAWIRUSOWI cy niesionej innym będzie procentował na
rzecznik prasowy spółki Tram- długo po pandemii.
waje Warszawskie: – zakupi- Jak widać spontaniczne, akcje przy-
liśmy materiał na maseczki niosły ogromny efekt. W obliczu szerzącego TM
i gumki do nich, dostał go się wirusa pracownicy połączyli siły, żeby
każdy wolontariusz. Łącznie razem stawić czoło koronawirusowi. Poza Materiały Tramwaje Śląskie,
pracowało ich 31 i własnymi wymierną liczbą powstałych maseczek udało Tramwaje Warszawskie
siłami uszyli ponad 5000 trój- się zacieśnić wzajemne relacje, a kapitał
warstwowych maseczek.
Przewoźnicy
przypominają
o maseczkach
Pandemia jeszcze się nie skończyła, że tak wielu pasażerów komunikacji publicz- TM
a pomimo „zluzowania” obostrzeń nadal nej za nic ma sobie zagrożenie i zachowuje
obowiązuje konieczność zasłanianie nosa się kompletnie nieodpowiedzialnie, ignorując Materiały: Tramwaje Śląskie, MZK Toruń
i ust w środkach komunikacji. Ponadto obowiązujące wytyczne. Coraz więcej osób
dalej nie wolno siadać na miejscach wy- podróżuje bez maseczki, siada na fotelach
łączonych z użytkowania, a w pojazdach wyłączonych z użycia, grupuje się w jednym
obowiązuje limit podróżnych, który sta- miejscu – wskazuje Andrzej Zowada, rzecz-
nowi połowę ogólnej pojemności danego nik spółki Tramwaje Śląskie S.A.
wagonu.
Przewoźnicy jak Tramwaje Śląskie
300, 400, 500, a nawet 600 stwier- i MZK Toruń, przypominają o obowiązku
dzonych zachorowań w ciągu jednej doby zasłaniania nosa i ust. Nieprzestrzeganie
– to bilans COVID-19 w Polsce w czerwcu wytycznych poza narażeniem siebie i in-
2020 r. To wyniki gorsze niż w marcu i kwiet- nych na zarażenie koronawirusem wiąże się
niu, gdy z powodu pandemii wprowadzono również z możliwością otrzymania manda-
restrykcyjne ograniczenia w wielu dziedzi- tu od służb mundurowych, które patrolują
nach życia. – Tym bardziej trudno uwierzyć, pojazdy komunikacji miejskiej.
32 RAPORT TRAMWAJOWY
Warszawa: szybsze tramwaje
dzięki kosmicznej technologii
Komunikacja Tramwajowa w Warszawie sukcesywnie podnosi swoją efektywność i oferuje coraz
szybsze połączenia. Na ponad połowie skrzyżowań jest już zielona fala dla tramwajów. Dzięki
wprowadzeniu najnowszej technologii wykorzystującej satelitarne nadajniki GPS przybędzie
miejsc, gdzie motorniczowie będą mieć zielone światło.
W celu podniesienia płynno- Maciej Dutkiewicz, rzecznik Warto dodać, że w przypadku
ści ruchu Tramwaje Warszawskie prasowy Tramwajów Warszawskich bardziej skomplikowanych skrzyżowań,
wprowadzają nową technologię. oszczędność czasu wynosi nawet kilka
Dotychczas budowa zielonej fali powiedział: minut. Priorytet dla tramwajów działa na
oznaczała, że na torach trzeba – 9 ciągów ulic, 35 skrzy- jednym z najbardziej ruchliwych skrzyżowań
było zakładać czujniki wykry- w stolicy. Przez Rondo Radosława tramwaje
wające nadjeżdżające tramwa- żowań i 4 węzły – właśnie w tylu przejeżdżają co kilkadziesiąt se-
je. Koszt budowy takiej instalacji miejscach wprowadzimy kolej- kund. Inżynierowie i programiści
na jednym skrzyżowaniu wynosił od ne algorytmy sterujące sygna- Tramwajów Warszawskich opra-
50 do 100 tysięcy złotych. Dodatkowo ko- lizacją świetlną dla tramwajów. cowali inteligentny algorytm ste-
nieczna była budowa podziemnych instalacji, Przyśpieszy aż 20 linii tramwajo- rujący sygnalizacją na rondzie,
a nawet rozkopywanie ulic. Spółka posia- wych. Na każdym skrzyżowaniu z zieloną by skrócić czas przejazdu
da zespół pracowników, którzy zajmują się falą tramwaj będzie stał krócej nawet o 60 wszystkich linii.
tworzeniem algorytmów skracających czas sekund. A im więcej takich skrzyżowań,
przejazdu tramwajów i wprowadzają zieloną tym większa jest suma zaoszczędzonego
falę. Inżynierowie i inżynierki zaproponowa- czasu. To przede wszystkim zysk dla pasa-
li skorzystanie z nadajników satelitarnych żerów, którzy będą spędzali mniej czasu
GPS, które są zamontowane we wszystkich w podróży. To także oszczędność czasu dla
tramwajach w Warszawie. System zielonej tramwajarzy, którzy zagwarantu-
fali oparty o nadajniki GPS i oprogramowa- ją wyższą punktualność
nie Tramwajów Warszawskich działa już na tramwajów.
trzech skrzyżowaniach. Powstają satelitar-
ne strefy wykrywania nadjeżdżających
tramwajów.
RAPORT TRAMWAJOWY 33
Jest to rozwiązanie „szyte na miarę” spe- będzie to al. Waszyngtona i Grochowska. na Żoliborzu, Bemowie i Mokotowie. Nad
cjalnie dla tego skrzyżowania. W centrum – między innymi: Marszałkow- wszystkimi projektami współpracujemy
ska i Prosta. Dodatkowa strefa wykrywania z drogowcami z Zarządu Dróg Miejskich
Na jakich nowych skrzyżowaniach tramwajów pojawi się też na placu Zawiszy przy nadzorze miejskiego Biura Polityki Mo-
pojawi się zielona fala? i na placu Starykiewicza. Zielona fala po- bilności i Transportu – odpowiada rzecznik
jawi się w kolejnych miejscach na torach Tramwajów Warszawskich.
– Skupiamy się na kilku obszarach
w Warszawie. Na prawym brzegu Wisły Zaletą nowego systemu jest jego nie-
zawodność i kompatybilność – zbiera dane
z już zamontowanych, najczęściej na innych
skrzyżowaniach, czujników podczerwieni
i indukcyjnych, dzięki temu napływające in-
formacje wzajemnie się uzupełnią. Wszystkie
zebrane dane są przetwarzane w systemie,
którym opiekuje się zespół informatyków
i programistów w Tramwajach Warszawskich.
Wirtualna zielona fala, po zebraniu doświad-
czeń, ma zostać zastosowana w całej stolicy.
Podniesie to zarówno sprawność i komfort
podróży pasażerów, jak i przełoży się na kon-
kretne oszczędności czasu i pieniędzy prze-
znaczonych na roboty ziemne.
TM
Materiały Tramwaje Warszawskie
REKLAMA
34 RAPORT TRAMWAJOWY
Poznań:
w tramwajach
bezpieczniej WOJCIECH
i nowocześniej TULIBACKI
MPK Poznań wyposażyło 50 tramwajów Prezes Zarządu
i 37 autobusów w urządzenia pozwalające na przekazywanie MPK Poznań
obrazu z pojazdów w czasie rzeczywistym do Centrali
Nadzoru Ruchu. Dzięki temu rozwiązaniu po wciśnięciu To kolejny element starań
przez prowadzącego pojazd przycisku alarmowego możliwy o poprawę bezpieczeństwa
będzie natychmiastowy podgląd sytuacji i podjęcie w środkach komunikacji
właściwej reakcji w sytuacji zagrożenia. miejskiej, przy czym
mowa tu zarówno
W celu zwiększenia bezpieczeń- o zagrożeniu wraz z lokalizacją zostanie o bezpieczeństwie
stwa motorniczych, kierowców i pasaże- wysłany. prowadzących pojazdy,
rów, tramwaje oraz autobusy MPK Poznań jak i pasażerów
wyposażone są w system antynapadowy, System przez cały czas jest udosko-
który pozwala na szybkie przesłanie do nalany. Teraz MPK Poznań zdecydowało się – Dzięki nowoczesnym rozwiąza-
Centrali Nadzoru Ruchu informacji o za- uruchomić monitoring on-line w 87 pojaz- niom, w wybranych pojazdach możliwy jest
grożeniu. Wystarczy, aby w przypadku dach. Oznacza to, że w przypadku zagrożenia obecnie zdalny podgląd obrazu z kamer roz-
niebezpieczeństwa motorniczy czy kie- Centrala Nadzoru Ruchu może uzyskać połą- mieszczonych w pojeździe, co pozwala na
rowca wcisnął przycisk alarmowy, a sygnał czenie z pojazdem i na bieżąco obserwować obserwację tego, co dzieje się w tramwaju
wszystko to, co „widzą” kamery. czy autobusie, ocenę tej sytuacji i podjęcie
odpowiednich kroków – dodał.
Dyżurny Centrali Nadzoru Ruchu,
łącząc się on-line z pojazdem, może śledzić
rozwój wypadków – w razie konieczności
powiadamia odpowiednie służby i może na
bieżąco przekazywać informacje na temat
przebiegu zdarzenia. W dalszej kolejności
RAPORT TRAMWAJOWY 35
nagrany materiał pozwa- Opinie respondentów zna-
la na wyjaśnienie konflik- lazły odbicie w działaniach podej-
towych sytuacji, może mowanych przez MPK Poznań,
również stanowić mate- ponieważ wskazali oni, że najwięk-
riał dowodowy w prowa- szy wpływ na poczucie bezpieczeń-
dzonych sprawach. stwa ma i w przyszłości mógłby mieć
m.in.: rozbudowany system monito-
Dalszą rozbudowę ringu w pojazdach i na przystankach,
system monitoringu on-line, pomoc uzyskana od kierującego po-
poznańskie MPK uzależnia od jazdem czy szybka interwencja służb.
swoich możliwości finansowych.
TM
W 2018 roku przeprowa-
dzone zostało badanie ankietowe Zdjęcia: MPK Poznań
dotyczące poczucia bezpieczeństwa
osób korzystających z komunikacji
miejskiej organizowanej przez ZTM
w Poznaniu.
Zdecydowana większość
osób biorących udział w badaniu
stwierdziła, iż korzystanie z komu-
nikacji w Poznaniu jest bezpieczne.
Główne źródło zagrożeń (zaobser-
wowanych lub doświadczonych
przez ankietowanych) to uciążli-
wość współpasażerów, polegająca na
zwiększonej agresji czy wybrykach
chuligańskich.
DYŻURNY CENTRALI NADZORU RUCHU,
ŁĄCZĄC SIĘ ON-LINE Z POJAZDEM,
MOŻE ŚLEDZIĆ ROZWÓJ WYPADKÓW
– W RAZIE KONIECZNOŚCI POWIADAMIA
ODPOWIEDNIE SŁUŻBY I MOŻE NA BIEŻĄCO
PRZEKAZYWAĆ INFORMACJE NA TEMAT
PRZEBIEGU ZDARZENIA
36 RAPORT TRAMWAJOWY
Gdańsk: wsparcie
psychologiczne
dla pracowników
komunikacji
Spółka Gdańskie Autobusy i Tramwaje uruchamia wsparcie psychologiczne dla pracowników.
Personel będzie mógł liczyć na: interwencje kryzysowe w miejscu kolizji czy wypadku, psychopro-
filaktykę, indywidualne konsultacje, szkolenia dedykowane specyfice pracy kierowcy i motorniczego.
Wsparcie pomoże także przejść życie i zdrowie pasażerów. Ciągła koncen- i interweniujących służb GAiT, czyli Zespołu
przez trudny czas pandemii koronawirusa, tracja, sytuacje, zdarzenia na drodze, ale Utrzymania Ruchu. Z radzeniem sobie ze
kiedy pełniący służbę poddani są ciągłemu także w pojazdach są obciążające. Dlatego skutkami tych trudnych sytuacji załodze
zagrożeniu wirusowemu. uruchamiamy wsparcie psychologiczne dla GAiT pomagał będzie od teraz specjalista.
naszych pracowników.
Pracowników GAiT wspierać będzie Jak podkreśla prezes GAiT:
psycholog kliniczny, specjalista z zakresu – To wsparcie jest potrzebne. Potrze- – Ze wsparciem psychologicznym
Psychologii Transportu oraz Bezpieczeń- ba ta zasygnalizowana została także przez dla naszej załogi ruszamy w wyjątkowym
stwa Ruchu Drogowego. Służył będzie m.in. naszych pracowników. Chcemy zapewnić momencie, w bardzo trudnym dla nas
wsparciem w sytuacjach kryzysowych – naszej załodze profesjonalną pomoc psy- wszystkich czasie pandemii. Pracownicy
w miejscu kolizji czy wypadku. Pomoc ma chologiczną w sytuacjach, w których będą GAiT, kierowcy, motorniczowie, nasze służ-
mieć charakter długofalowy i podczas in- jej potrzebować – dodał. by, zaplecze techniczne należą do tych, któ-
dywidualnych spotkań specjalista będzie rzy swojej pracy do domu zabrać nie mogą,
wspierał w radzeniu sobie ze skutkami stre- Anna Dobrowolska, rzecznik pra- nie mogą się w nim zaszyć i bezpiecznie
sowy GAiT informuje: przeczekać. Są nieprzerwanie na służbie.
su związanego z traumatycznym Teraz i w okresie największej izolacji spo-
zdarzeniem. – Kolizje, wypadki, ale też sytuacje, łecznej, choć jak każdy obawiają się o siebie,
których nie odnotowujemy, bo udaje się swoje rodziny. Bez wątpienia wsparcie psy-
MACIEJ uniknąć najgorszego – właściwie nie ma chologiczne będzie w tym trudnym czasie
LISICKI dnia bez wjechania na torowisko przez bardzo pomocne.
nieuważnego kierowcę, rowerzystę czy Oprócz indywidualnego wsparcia
Prezes Gdańskich wtargnięcia pieszego na czerwonym. Nawet, dla załogi GAiT prowadzone będą także
Autobusów gdy udaje się wyjść z takiej sytuacji bez szkolenia dedykowane specyfice ich pracy,
szwanku, nie dochodzi do tragedii, zda- w tym także z zakresu psychoprofilaktyki.
i Tramwajów rzenia te kierowcy i motorniczowie – jak Ze wsparcia psychologa bezpłatnie korzy-
sami mówią – „odchorowują”. Bywa, że stać mogą wszyscy pracownicy, którzy tego
– Zawód kierowcy i motorniczego pasażerowie zachowują się agresywnie wsparcia potrzebują.
wiąże się ze zwiększonym stresem. Każ- i zagrażają bezpieczeństwu współpasa-
dego dnia siadając za sterami pojazdów, żerów i prowadzących pojazdy. Niestety TM
biorą na siebie ogromną odpowiedzial- takie niebezpieczne, trudne zdarzenia to
ność. Odpowiadają za bezpieczeństwo, także, nierzadko, codzienność pracowni- Zdjęcia: Piotr Połoczański,
ków Gdańskich Autobusów i Tramwajów Jerzy Pinkas / www.gdansk.pl
– zarówno kierowców, motorniczych, jak
38 RAPORT TRAMWAJOWY
Nowe tramwaje
wyjechały na tory
W ostatnim kwartale na tory wyjechało kilka długo oczekiwanych tramwajów. Winę za ich
spóźnienie ponosi pandemia, która wpłynęła na prowadzenie szkoleń, procedur odbiorowych
czy prac modernizacyjnych infrastruktury. Pasażerowie, choć muszą pamiętać o podróży
z zachowaniem reżimu sanitarnego, z pewnością docenią klasę nowych pojazdów.
Na Śląsku zadebiutował i zjazdowe tramwaje będą realizować jako
krótki Moderus linia nr 19 – powiedział Andrzej Zowada,
20 czerwca 2020 r. na tory wyjechał rzecznik spółki Tramwaje Śląskie S.A.
najnowszy nabytek spółki Tramwaje Ślą- Dodał, że trwają rozmowy między
skie S.A. – Moderus Beta MF 10 AC. przewoźnikiem a organizatorem
Tramwaj wyruszył na linię nr 0, kur- komunikacji w Górnośląsko-
sując w relacji: Katowice pl. Wolno- -Zagłębiowskiej Metropolii
ści – Chorzów Stadion Śląski pętla mające określić, na jakie linie
zachodnia. W porozumieniu z Za- docelowo skierowany zostanie
rządem Transportu Metropolitalnego nowy tabor.
zdecydowaliśmy, że w pierwszej kolejno- W momencie inauguracyj-
ści nowe wagony będą obsługiwać linię nr 0,
która po przerwie właśnie w najbliższą so- nej jazdy w ruchu miejskim Modertrans
botę zostanie wznowiona. Kursy wyjazdowe Poznań Sp. z o.o. do-
starczyła wszystkie
RAPORT TRAMWAJOWY 39
z 8 zamówionych jednokierunkowych, w czę- Osiedle Piastów z pętlą Czerwone Maki się najwcześniej w 2022 roku. MPK konty-
ści niskopodłogowych wagonów Moderus P+R. Na tej linii nowy tramwaj zastąpi wy- nuuje projekt, który w przyszłości pozwoli
MF 10 AC. służony i wysokopodłogowy pociąg zło- krakowskim tramwajom kursować także
żony z wagonów E1 i C3, który zjedzie do na trasach, gdzie nie będzie dostępna sieć
NOWA JAKOŚĆ zajezdni. Z kolei drugi Lajkonik o numerze trakcyjna. Tak jak w poprzednim zamówie-
W ŚLĄSKIM TABORZE RY826 będzie kursował na linii nr 3 (Nowy niu dwa tramwaje będą przystosowane
POPRAWI KOMFORT Bieżanów P+R – Krowodrza Górka), gdzie do jazdy bez zasilania z sieci trakcyjnej,
JAZDY PODRÓŻNYCH zastąpi mniej pojemny tramwaj NGT6 (to a pozostałe zostaną tak zaprojektowane,
odpowiedź na apele mieszkańców Nowego aby w przyszłości móc korzystać z tego
Nowe tramwaje przeszły pozytyw- Bieżanowa, którzy prosili o pojemniejsze rozwiązania.
nie procedurę odbiorową i przekazane zo- wagony na tej linii).
stały do zajezdni Rejonu nr 3 w Bytomiu, DWA TRAMWAJE,
gdzie trwają szkolenia kolejnych motorni- Pasażerowie Lajkonika linii nr 52 KTÓRE WYJECHAŁY
czych. Właśnie z bytomskiej zajezdni wago- jako pierwsi w Polsce mają okazję podró- NA TORY TO PIERWSZE
ny ruszą do obsługi liniowej. Nowa jakość żować tramwajem wyposażonym w in- Z 50 NOWYCH
w śląskim taborze poprawi komfort jazdy nowacyjny system, umożliwiający jazdę TRAMWAJÓW
podróżnych, ponieważ to pierwsze tram- z opuszczonym pantografem, bez korzy- ZAMÓWIONYCH
waje Spółki wyposażone w klimatyzację stania z sieci trakcyjnej. Dwa tramwaje, PRZEZ MPK
przedziału pasażerskiego. które wyjechały na tory to pierwsze z 50
nowych tramwajów zamówionych przez Ponadto przez najbliższe cztery lata
W Krakowie dwa MPK. Trzeci wagon z tej dostawy jest już MPK będzie miało możliwość, w ramach
Lajkoniki wyjechały w Krakowie i przechodzi odbiory, a czwar- umowy ramowej, zakupu pozostałych 25
na regularne linie ty w dniu premiery na krakowskich torach tramwajów (będzie to możliwe z chwilą uzy-
był przygotowywany do transportu przez skania zewnętrznego finansowania).
18 czerwca 2020 r. w Krakowie miał producenta.
się odbyć pochód Lajkonika. Pierwszy raz od
73 lat w związku z zagrożeniem wirusowym Warto zaznaczyć, że 29 kwietnia br.
wydarzenie zostało odwołane. MPK nawią- Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyj-
zując do tradycji, zaplanowało w tym dniu ne SA w Krakowie, w formie elektronicz-
wyjazd nowego tramwaju zwanego Lajko- nej, podpisało kolejną umowę na dostawę
nikiem. Dokładnie dwa tramwaje Stadlera tramwajów i tym razem z firmą Stadler.
Tango Lajkonik wyjechały na linie, by regu- Umowa ramowa daje możliwość dostawy
larnie kursować i wozić pasażerów. Pierw- nawet do 60 nowych, niskopodłogowych
szy tramwaj o numerze RY825 rozpoczął tramwajów. Jednocześnie podpisane zo-
pracę na linii nr 52, która łączy nowohuckie stały także dwie umowy realizacyjne na
dostawę łącznie 35 pojazdów za kwotę 293
mln zł netto. W związku z obecną sytuacją
związaną z pandemią pierwszych tramwa-
jów z tego zamówienia można spodziewać
40 RAPORT TRAMWAJOWY
JACEK Tramwaje wracają torowisko wzdłuż ulicy Kostrzyńskiej, Si-
WÓJCICKI do Gorzowa korskiego i Walczaka przeszło gruntowny
Wielkopolskiego remont. W zajezdni, która też uległa zmia-
Prezydent nom, pojawiło się 14 nowych Twistów.
Gorzowa 17 kwietnia 2020 r. zielony Twist
Wielkopolskiego z bydgoskiej Pesy wykonał swój pierwszy Powrót tramwajów na tory zapla-
przejazd testowy – od zajezdni na Wieprzy- nowano na 2 lipca br. Jest to data nieprzy-
Wóz jest wspaniały. cach do pętli przy dawnej Silwanie w Go- padkowa, bo dzień 763 urodzin miasta.
Mieliśmy już kiedyś okazję rzowie. Inauguracyjny przejazd mógł mieć Pasażerowie mogą korzystać z linii numer 1,
się o tym przekonać, ale miejsce, ponieważ rozpoczęły się testy od- czyli od zajezdni przy ul. Kostrzyńskiej
po raz pierwszy tramwaj biorowe torowiska na linii nr 1. Pierwszy z 14 do pętli przy „Silwanie”. Trasa biegnie
pokazał swoje możliwości nowych tramwajów, które posiada miasto, ulicami: Kostrzyńską, Aleją 11 listo-
na ulicach miasta. Bardzo dotarł 16 kwietnia ub.r. Z powodu przedłuża- pada, Sikorskiego, Warszawską,
cieszy mnie też to, jak jącej się przebudowy ulicy Sikorskiego, jego Pomorską i Walczaka.
Twist wygląda na deptaku, debiut odbył się po rocznym oczekiwaniu.
który wkrótce będzie Przejazd spotkał się z bardzo entuzjastycz-
otwarty dla mieszkańców. nym przyjęciem mieszkańców, którzy uwiecz-
To wszystko daje piękny nili go na zdjęciach i nagrywanych filmach.
efekt. Uśmiecham się,
bo widzę też reakcje Ostatni tramwaj po gorzowskich
mieszkańców, a one są torach przejechał 30 września 2017 roku.
bardzo pozytywne Od tego czasu wzdłuż torów tramwajowych,
na trasie linii nr 1, 2 i 3, rozpoczęły się prace
remontowe, a pasażerowie przesiedli się do
autobusów, w ramach komunikacji zastęp-
czej. Przez ten czas dużo się wydarzyło,
RAPORT TRAMWAJOWY 41
Twist 2.0 na ulicach po częstochowskich torach, dziś pierwszy TM
Częstochowy z dziesięciu zamówionych Twistów drugiej
Zdjęcia: Tramwaje Śląskie, MPK Kraków,
13 maja 2020 r. odbyła się oficjal- generacji wyjeżdża na regularne kursy. Mam MPK Częstochowa, Jan Wojtanowski,
na inauguracja obsługi pasażerskiej przez nadzieje, że przypadnie do gustu czę-
pierwszy z dziesięciu nowych tramwajów stochowiankom i częstochowianom Bartłomiej Nowosielski, Łukasz Kulczyński
Twist 2.0 w Częstochowie. Tramwaj można w podobnym stopniu, jak tramwa-
spotkać na odcinkach czynnych tras na je tego typu pierwszej generacji,
południu miasta i tam będą sukcesyw- których pasażerowie wypatry-
nie jeździć jeden po drugim kolejne nowe wali na przystankach i czerpali
egzemplarze. W połowie czerwca trzeci przyjemność z podróży.
Twist dotarł na zajezdnię częstochowskie-
go MPK. Producent – Pesa SA – zakłada
dostawy po dwa pojazdy miesięcznie, tak
żeby we wrześniu wszystkie były już na
miejscu. Komplet nowych tramwajów ma
wyjechać na częstochowskie tory na po-
czątku 2021 roku, po zakończeniu wielkiej
przebudowy starej linii tramwajowej.
W pierwszej jeździe uczest-
niczył Krzysztof Matyjaszczyk,
prezydent Częstochowy, który
powiedział:
– Po wykonaniu blisko 800
km jazd testowych bez pasażerów
REKLAMA
42 RAPORT TRAMWAJOWY
Elbląg: nowa hala
Z końcem marca na terenie elbląskiej zajezdni tramwajowej została oddana do użytku nowo
wybudowana hala tramwajowa. Obiekt jest zwieńczeniem kolejnego etapu projektu pn. Poprawa
zrównoważonej mobilności mieszkańców Elbląga. Łączny koszt inwestycji w infrastrukturę
tramwajową prowadzonych w jego ramach wynosi około 26 mln zł.
Hala służy do utrzymania wagonów Razem z halą doposażono także
taboru tramwajowego w pełnej gotowości i poprawiono funkcjonalność punktu prze-
technicznej i sprawności eksploatacyjnej. siadkowego w obrębie Placu Dworcowego.
W każdej z dwóch naw hali mogą garażować Zakres tego przedsięwzięcia obejmował
wagony tramwajowe. Dodatkowo w nawie między innymi: przebudowę dwóch pero-
północnej wykonywane są czynności ob- nów przystankowych tramwajowych przy
sługi codziennej, przeglądy okresowe oraz al. Grunwaldzkiej, wymianę wiat przystan-
drobne naprawy awaryjne z wykorzysta- kowych oraz ich doposażenie, montaż 3
niem systemu podnośników do wagonów biletomatów, nowe tablice informacji pa-
tramwajowych, oraz ruchomych pomostów sażerskiej oraz wymianę oświetlenia na
roboczych. Hala wyposażona jest również Placu Dworcowym na energooszczędne.
w automatyczną myjnię i pomieszczenia Wartość tych prac to 1.142.193 zł.
sanitarne dla pracowników.
Program realizowany w Elblągu
Budowa nowego obiektu wraz z wy- współfinansowany jest ze środków Eu-
posażeniem kosztowała 7.363.652 zł brutto.
Dodatkowo na terenie zajezdni tramwajo- ropejskiego Funduszu
wej wybudowane zostało również nowe
torowisko i trakcja tramwajowa. Wartość
tych robót wyniosła 4.363.652 zł.
Realizowany program obejmuje
także dostawę 5 nowych pojazdów. W lutym
br. na elbląskie tory wjechały 4 jednokierun-
kowe, jednoczłonowe i częściowo niskopod-
łogowe tramwaje Moderus Beta MF 09 AC.
Ostatni ma zostać dostarczony w przyszłym
roku. Zostały zakupione na podstawie trzech
umów za łączną kwotę ponad 13 mln zł.
Rozwoju Regionalnego w ramach Regio-
nalnego Programu Operacyjnego Woje-
wództwa Warmińsko-Mazurskiego na lata
2014-2020.
TM
Zdjęcia UM Elbląg
44 RAPORT TRAMWAJOWY
200 Bombardierów
FLEXITY w Berlinie
Bombardier Transportation dostarczył do Berlina 200. tramwaj FLEXITY. Docelowo tabor
Berliner Verkehrsbetriebe (BVG) będzie składał się z 231 tych pojazdów. Berlińskie Zakłady
Komunikacyjne obsługują największą w Niemczech i trzecią na świecie sieć tramwajową.
Koncepcja tramwaju FLEXITY Berlin Michael Fohrer, szef Bombardier nasze nowoczesne i innowacyjne tram-
została opracowana wspólnie przez BVG Transportation Germany powiedział: waje FLEXITY jeżdżą po berlińskich to-
i Bombardier Transportation specjalnie dla rach i jesteśmy dumni, że możemy wnieść
stolicy Niemiec. Wnętrze charakteryzu- – Od 30 lat mamy bardzo dobre znaczący wkład w bardziej zrównoważony
je się dużą, klimatyzowaną przestrzenią partnerstwo z BVG, które dzięki dzisiej- transport, w dynamicznie rozwijającej się
pasażerską – tramwaje są szerokie na 2,4 szej dostawie 200. tramwaju osiągnęło stolicy Niemiec.
metra. Przestronne obszary wielofunkcyj- kolejny kamień milowy. Od 2008 roku
ne zapewniają wystarczająco dużo miejsca
dla wózków dziecięcych, inwalidzkich czy
rowerów. Cechą berlińskiego krajobrazu
miejskiego jest styl Bauhaus (połączenie
prostoty i funkcjonalności). Swoje odbicie
znajduje on w projekcie tramwaju, który
nie tylko wyróżnia się strukturą linii, ale
również odzwierciedla korporacyjny design
BVG. Realizacja otrzymała międzynarodowe
nagrody „IF Product Design Award 2010”
oraz „Universal Design and Consumer Favo-
urite Award 2012”. Poza kwestiami funk-
cjonalnymi i estetycznymi, poziomy hałasu
i zużycia energii są niższe niż w dotychczas
używanych tramwajach.
RAPORT TRAMWAJOWY 45
Tramwaj FLEXITY Berlin został PODSTAWOWE DANE TECHNICZNE TRAMWAJU
opracowany w ścisłej współpracy z BVG.
Rezultatem jest niezawodny, klimatyzowa- Typ Bombardier Flexity Berlin GT6-08,
ny i dostępny dla osób niepełnosprawnych GT8-08
tramwaj, który spełnia potrzeby metropolii
i jej gości. Na przestrzeni lat tabor FLEXITY Model 5 i 7 członowy w wersjach jedno i dwu-
pokonał 65 milionów kilometrów, co wystar- kierunkowych
czyło, aby polecieć na Księżyc i z powrotem
84 razy, to całkiem imponujące – powie- Długość pojazdu 30,8 / 40 m
dział Dirk Wunderlich, szef sprzedaży i do-
staw dla niemieckich miast w Bombardier Wysokość 3,45 m
Transportation.
Szerokość 2,4 m
OBECNIE OKOŁO
1000 POJAZDÓW Wysokość podłogi
FLEXITY JEŹDZI
W 42 NIEMIECKICH (mierzona powyżej poziomu główki szyny)
MIASTACH
Wysokość wejścia 295 mm
Jak informuje producent, obecnie
około 1000 pojazdów FLEXITY jeździ w 42 Niska podłoga 355 mm
niemieckich miastach, a na świecie ponad
5000 tramwajów Bombardiera jest użytko- Procent powierzchni niskiej podłogi 100%
wanych bądź zakontraktowanych.
Drzwi podwójne przesuwne 4/5
200 tramwajów FLEXITY Berlin ma na stronę
łączną długość około ośmiu kilometrów. Do
ich zbudowania zużyto około 5000 ton stali Wysokość 2020 mm
– to więcej niż przy powstaniu wieży tele-
wizyjnej w Berlinie (3500 ton). Dotychczas Szerokość 1300 mm
w pojazdach zainstalowano 4800 kilome-
trów kabla, co odpowiada trasie z Berlina Szerokość korytarza min. 600 mm
do Dubaju.
Średnica koła (nowe / zużyte) 660/580 mm
TM
Rozstaw toru 1435 mm
Materiały Bombardier Transportation
Minimalny promień łuku 17,25 m
w płaszczyźnie poziomej
Minimalny promień łuku 500/500 m
w płaszczyźnie pionowej
(wyniesienie / ugięcie)
Masa tramwaju (pusty)
Pojazd jednokierunkowy 5 członów 37,9 t
Pojazd jednokierunkowy 7 członów 50,1 t
Pojazd dwukierunkowy 5 członów 39,1 t
Pojazd dwukierunkowy 7 członów 51,5 t
Maksymalny nacisk na oś 100 kN
Obciążenie bufora 400 kN
Napięcie zasilania 600/750 V DC
Prędkość maksymalna 70 km / h
Średnie przyspieszenie
(pełne obciążenie) od 0… 70 km / h
Pojazd jednokierunkowy, 5 członów 0,75 m / s2
Pojazd jednokierunkowy, 7 członów 0,67 m / s2
Pojazd dwukierunkowy, 5 członów 0,73 m / s2
Pojazd dwukierunkowy, 7 członów 0,65 m / s2
Pasażerowie siedzący
(w tym rozkładane siedzenia)
/ miejsca stojące (4 osoby / m2)
Pojazd jednokierunkowy, 5 członów 60/129
Pojazd jednokierunkowy, 7 członów 84/164
Pojazd dwukierunkowy, 5 członów 52/132
Pojazd dwukierunkowy, 7 członów 72/173
Obszary wielofunkcyjne 2
46 RAPORT TRAMWAJOWY
JaZzIEz LwOGNdYańsku
5 czerwca 2020 r. do Gdańska dotarł piętnasty, ostatni tramwaj PESA Jazz Duo z pierwszej
transzy zamówienia. Nowy dwukierunkowy tramwaj jest wyjątkowy, bo zielony – w barwach
Lechii Gdańsk. W ramach opcji na gdańskie tory wyjedzie kolejne 15 tramwajów.
Rozładunek nowego tramwaju odbył drugiej transzy zamówienia rozpocznie się się ponad 200 pasażerów, w tym 32 na miej-
się na stałym miejscu – torowisku przy ul. w drugiej połowie tego roku. scach siedzących. W trosce o potrzeby osób
Nowe Ogrody przed Urzędem Miejskim.
Piętnasty tramwaj Jazz Duo otrzymał numer Piotr Borawski, zastępca prezy- o ograniczonej możliwości poruszania
boczny 1070. denta Gdańska ds. przedsiębiorczości się oraz osób niewidomych i niedo-
i ochrony klimatu: widzących – wszystkie kolumny
Maciej Lisicki, prezes Gdań- i poręcze wykonane są w kolorze
skich Autobusów i Tramwajów – Nowa PESA, która zy- żółtym, a przyciski w tramwaju
skała fabrycznie barwy Lechii opisane są w alfabecie Braille`a.
powiedział, że: Gdańsk, będzie mieć swojego Pojazdy wyposażone są w odkła-
– Dzisiaj witamy patrona – legendarnego zawod- dane ręcznie platformy dla nie-
nika Romana Rogocza. Pesa w bia- pełnosprawnych. Znajduje się w nich
ostatni tramwaj z pierw- ło-zielonych barwach to hołd miasta
szej transzy zamówienia, na 75-lecie Lechii Gdańsk, klubu o wielkich również wydzielona powierzchnia dla wóz-
niebawem dojeżdżać będą zasługach dla naszej społeczności. ków inwalidzkich i dziecięcych. Wyznaczono
kolejne, które są już w pro- także osobne zabezpieczone stanowisko dla
dukcji. Pesy Jazz stanowią ok. Gdańskie pojazdy PESA Jazz Duo to roweru. Ponadto komfort jazdy dla pasa-
20 procent naszego taboru. Mieszkańcy nowoczesne, wieloczłonowe, dwukierunko- żerów podnoszą zamontowane w każdym
lubią i cenią te pojazdy, więc cieszymy się, we i całkowicie niskopodłogowe tramwaje, członie ładowarki USB. Tramwaj dla każdego
że wkrótce dołączą następne. Realizacja o długości do 32,5 m. W tramwaju mieści
RAPORT TRAMWAJOWY 47
Podstawowe dane techniczne tramwaju JazzDUO
Długość 29 700 mm
kierunku jazdy wyposażony jest w 4 drzwi Szerokość 2 400 mm
– 2 dwustrumieniowych oraz 2 jednostru-
mieniowych – co zapewnia szybką i płyn- Prędkość maksymalna 70 km/h
ną wymianę pasażerów na przystankach.
Udoskonalono funkcjonowanie klimatyzacji Liczba miejsc siedzących 32 (w tym 4 składane)
i ogrzewania, kierując strumień powietrza
na ściany boczne. Samopoczucie pasażerów Liczba miejsc stojących (5 osób/m2) 174
poprawiać ma zmienna barwa oświetlenia,
ta zmienia się w zależności od tempera- Liczba miejsc 206
tury zewnętrznej tj. przy chłodzie jest to
barwa ciepła, podczas wysokiej temperatury Wysokość podłogi (mierzona od PGS) 350 mm
– barwa zimna. Każdy pojazd wyposażony
jest w zautomatyzowany defibrylator ze- Udział niskiej podłogi 100%
wnętrzny AED.
wymienionym odcinku. Posiadają mikropro- która gromadzona jest w zasobnikach ener-
Tramwaje przystosowane są do cesorowe sterowanie i diagnostykę on-line gii tzw. superkondensatorach, co obniża
pokonywania wzniesień wynoszących obejmującą wszystkie obwody i podzespoły koszty eksploatacji. W przypadku zaniku
do 6%, z możliwością zatrzymania się na tramwaju decydujące o bezpieczeństwie napięcia w sieci trakcyjnej układ napędo-
pracy wagonu z rejestracją zdarzeń w czasie wy umożliwi zjazd tramwaju przy zasilaniu
rzeczywistym i zapamiętywaniem stanów z baterii akumulatorów celem np. awaryj-
awaryjnych. Informacje potrzebne dla pra- nego zjazdu ze skrzyżowania.
widłowej obsługi pojazdu przez motornicze-
go są wyświetlane w postaci komunikatów Cena jednego tramwaju to 8 mln
i sygnalizacji świetlnej na terminalu kom- 856 tys. zł brutto. Łączny koszt zakupu 15
puterowym w centralnym miejscu pulpitu. nowych wraz z pakietami specjalistyczny-
Konstrukcja jezdna tramwaju oparta jest mi to 138 mln 277 tys. zł. Zakup tramwa-
o dwa wózki jezdne, z których oba są napę- jów uzyskał dofinansowanie ze środków
dowymi, gdzie każde koło jest napędzane unijnych w wysokości 83,5 proc. w ramach
silnikiem trakcyjnym. Dwa stopnie usprę- Gdańskiego Projektu Komunikacji Miejskiej
żynowania wózków gwarantują wysoki – etap IV A.
komfort podróżowania. Układ napędowy ze
sterowaniem mikroprocesorowym umoż- TM
liwia odzyskiwanie energii elektrycznej
podczas hamowania elektrodynamicznego, Materiały i zdjęcia: PESA, ZTM w Gdańsku;
Jerzy Pinkas, Dominik Paszliński,
Grzegorz Mehring / www.gdansk.pl
48 RAPORT TRAMWAJOWY
Pętla Ujeścisko
Tramwaj na al. Pawła
Adamowicza w Gdańsku
– finał jednej z największych inwestycji ostatnich lat
Rok 2020 upływa w Gdańsku pod znakiem ukończenia roku cieszą się podróżami nowoczesnym
realizacji dwóch sztandarowych inwestycji z zakresu taborem tramwajowym, kursującym po
transportu publicznego. Pierwsza z nich to modernizacja nowo wybudowanym, najwyżej położonym
torowiska tramwajowego wiodącego na plażę Stogi, druga w Gdańsku torowisku.
– przedłużenie istniejącej linii tramwajowej nowo wybudowaną
Aleją Pawła Adamowicza do południowych, gęsto zaludnionych
i wciąż rozwijających się dzielnic stolicy Pomorza.
Dwie duże inwestycje w rozwój Przede wszystkim
transportu szynowego to bezpośredni sku- dla mieszkańców
tek konsekwentnie realizowanej od lat wizji
Miasta Gdańska, skupiającej się na rozwoju Południowe dzielnice Gdańska:
sieci transportu publicznego, celem podnie- Ujeścisko i Jasień, w ciągu ostatnich kil-
sienia atrakcyjności tej formy podróżowa- kunastu lat zasiedlone przez lekko licząc
nia po mieście. Służą temu również nowe kilkadziesiąt tysięcy osób, borykały się
trasy, nowy tabor, elastyczne taryfy biletowe z problemem szybkiego dojazdu do cen-
i wprowadzana sukcesywnie od kilku lat in- trum miasta. Pilna stała się potrzeba uru-
tegracja taryf oraz przewozów komunalno- chomienia tu linii tramwajowej, niezależnej
-kolejowych, która od końca marca 2020 r., od kongestii drogowej, która umożliwia-
na terenie Gdańska stała się faktem. łaby dojazd do centrum miasta. Po kilku
latach budowy mieszkańcy już latem tego
RAPORT TRAMWAJOWY 49
Gdański Projekt a także zmodernizowano linię tramwajową Nowa Bulońska Północna,
Komunikacji Miejskiej na Przeróbkę. Każdy etap GPKM jest nie- czyli tramwaje na al. Pawła
zależny finansowo i funkcjonalnie. Jego za- Adamowicza
Nie byłoby tegorocznego sukcesu, kres ustalany jest każdorazowo adekwatnie
gdyby Gdański Projekt Komunikacji Miejskiej do aktualnych potrzeb transportowych, Imieniem zmarłego tragicznie pre-
– wieloletni i wieloetapowy plan inwestycyj- występujących w momencie przygotowy- zydenta Miasta Gdańska nazwano aleję,
ny Gminy Miasta Gdańska. Jego celem było wania inwestycji oraz możliwości budże- wybudowaną na południu Gdańska, wzdłuż
stworzenie i utrzymanie konkurencyjnego towych miasta. której wiedzie linia tramwajowa. Na trasie
systemu transportu zbiorowego, dostoso- wybudowano 6 przystanków: „Królewskie
wanego do potrzeb mieszkańców i osób Budujemy na południu Wzgórze”, „Łabędzia”, „Stolema”, „Zabornia”,
przyjeżdżających do Gdańska. W ramach „Ujeścisko” – węzeł integracyjny oraz „La-
Gdańskiego Projektu Komunikacji Miej- Gdański Projekt Komunikacji wendowe Wzgórze” – przystanek w pobliżu
skiej wybudowano przed kilku laty m.in. Miejskiej - etap IV A zakładał m.in. wy- przedszkola nr 68. Na trasie linii stanęło 159
linię tramwajową Chełm-Nowa Łódzka budowanie nowej linii tramwajowej w po- słupów trakcyjnych wraz z fundamentami,
z węzłem integracyjnym Łostowice Świę- łudniowych dzielnicach Gdańska (Piecki wykorzystano też aż 24 km kabli trakcyjnych.
tokrzyska, zmodernizowano istniejące trasy – Migowo oraz Jasień i Ujeścisko – Łosto-
tramwajowe, oddano do użytku inwestycję wice, czyli tzw. „górny taras”). Niezbęd- Pierwotnie linia tramwajowa, zwana
tramwajową na Pieckach Migowie wraz z do- nym elementem inwestycji była również wcześniej roboczo „Nową Bulońską Pół-
jazdami do Pomorskiej Kolei Metropolitalnej, budowa wiat przystankowych oraz montaż nocną”, miała kończyć się w pobliżu skrzy-
tablic Systemu Informacji Pasażerskiej. żowania ul. Jabłoniowej i Warszawskiej. Po
W kwestii komunikacji miejskiej GMKM analizach możliwości finansowych, Miasto
etap IV A obejmował: zdecydowało, by przedłużyć powstającą
linię tramwajową o odcinek długości około
• budowę dwutorowej linii tram- 320 m. W ten sposób umożliwiono dojazd
wajowej o dł. 2,7 km, z infra- tramwajem niemalże pod budynek funkcjo-
strukturą i przystankami: od nujących tam szkoły i przedszkola. Ta decyzja
skrzyżowania ul. Bulońskiej zapadła ponad rok po tym, jak rozpoczęto
z ul. Myśliwską, do skrzyżowania realizację inwestycji.
z ciągiem ul. Nowa Jabłoniowa
– Nowa Warszawska (z uwzględ- Jedna z największych
nieniem jej połączenia z plano- inwestycji ostatnich lat
waną kolejną linią tramwajową),
Budowa linii tramwajowej wzdłuż al.
• budowa węzła integracyjne- Pawła Adamowicza to jedna z największych
go tramwajowo-autobusowe- inwestycji realizowanych obecnie przez
go przy ul. Nowej Jabłoniowej Miasto Gdańsk. Inwestycja objęła również
z uwzględnieniem planowanej sieć dróg i skrzyżowań wraz z infrastrukturą
rozbudowy sieci tramwajowej, towarzyszącą. Powstała dwukierunkowa
wraz z parkingiem o powierzchni jezdnia z jednostronnym chodnikiem oraz
pół hektara, budynkiem obsługi drogą rowerową na całej jej długości. Na
i stacją prostownikową, węźle integracyjnym zaplanowano bez-
płatne P&R oraz B&R w liczbie 167 miejsc
parkingowych samochodowych (11 dla nie-
pełnosprawnych), 22 miejsc postojowych
50 RAPORT TRAMWAJOWY
dla rowerów oraz budynek socjalny z ogól- w nowatorskim wydaniu i przy wykorzysta- Przejazd AL-PA17
nodostępną toaletą. niu współczesnych rozwiązań. Ze wzglę-
du na podobieństwa do łuków rzymskich była tu wyłącznie komunikacyjna obsługa
– Inwestycja ta, w mojej ocenie, obiekt potocznie nazywany jest „Estaka- autobusowa – mówi Piotr Borawski, za-
przebiegała bardzo sprawnie, pomimo wielu dą Wenecką”. To wyjątkowy i jedyny stępca prezydenta ds. przedsiębiorczo-
taki obiekt łukowy w Polsce. Most ści i ochrony klimatu w Gdańsku. – Aleją
uwarunkowań i kłopotów – podkre- ma 220 m długości, około 29 m
śla Włodzimierz Bartosiewicz, szerokości i zbudowany jest ze Pawła Adamowicza w ciągu dnia jeżdżą
dyrektor naczelny Dyrekcji 154 łuków betonowych, z czego tramwaje linii nr 12 – co 10 minut
Rozbudowy Miasta Gdań- każdy z nich waży 38 ton. Tego w dni powszednie i co 20 minut
ska – Należy przy tym pa- typu mosty łukowe, które są za- w weekendy. Nocą trasa jest
miętać, że Aleja Pawła sypane gruntem istnieją od czasów obsługiwana przez linię auto-
Adamowicza to nie tylko rzymskich i są w stanie pozostać w eks- busową N2. Obie linie zostały
linia tramwajowa, ale także ploatacji nawet 2000 lat – podkreśla Wło- uruchomione równocześnie. Roz-
i pełna infrastruktura towa- dzimierz Bartosiewicz. kład jazdy „dwunastki” nie zmieni
rzysząca, w tym układ drogowy - Ogromnie się cieszę, że mieszkań- się znacząco, zostanie jedynie wydłu-
z dwukierunkową jezdnią, chodnikiem cy tej części Ujeściska i Jasienia zyskali po- żona jej trasa. Linia 12 zapewnia szybkie,
i drogą rowerową. W ramach inwestycji łączenie tramwajowe. Dotychczas możliwa międzydzielnicowe połączenie Ujeściska
zbudowano lub przebudowano także od- z Pieckami-Migowem, stworzą też możli-
cinki ulic bezpośrednio z nią powiązanych. wość przesiadki na linie autobusowe z Pie-
Nie zabrakło również innowacyjnych roz- cek-Migowa do Wrzeszcza. Funkcjonując
wiązań projektowych. Już w trakcie reali-
zacji inwestycji zmieniła się technologia
wykonania mostu nad potokiem Siedlec-
kim, nad którym wykonawca zaproponował
zastosowanie bardzo starego pomysłu, ale
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
Raport Tramwajowy_III wyd. Lipiec 2020
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search