คู่มือนักข่าวภาคสนาม มนตรี อุดมพงษ์

96 ช่างภาพ และยงัจะต่อเนื่องมาหา ฝ่ายผลิต เช่น โปรดิวเซอร์และตดัต่อ เป็นตน้ผสู้ื่อข่าว หลายคนอาจไม่มีความรู้ในการผลิตรายการโทรทศัน์เท่ากบัช่างภาพ แต่ก็ควรต้องมี พ้ืนฐานในเรื่องต่อไปน้ีเพื่อทา งานร่วมกบัคนอื่น และเสนอในสิ่งที่เป็นประโยชน์ต่อ ปฏิบตัิงานในแต่ละคร้ังได้ ๑ อุปกรณ์หลัก ๆ ในการสัมภาษณ์ไม่วา่จะเป็ นกล้อง เทปบันทึกภาพ ไมโครโฟนอุปกรณ์ทางด้านแสง ซึ่งอุปกรณ์อีเลกโทรนิก เหล่าน้ีจะมีผลต่อคุณภาพของ การสัมภาษณ์ บ่อยคร้ังที่ผสู้ื่อข่าวและทีมงาน สัมภาษณ์ หรือท างานผิดพลาด เพราะความ ไม่พร้อมของอุปกรณ์หรือไม่ไดส้ื่อสารวา่ตอ้งการอุปกรณ์แบบใดในการใช้งาน ๒ มุมกล้องในการสัมภาษณ์ เป็นความรู้พ้ืนฐานเล็กนอ้ย ที่หากผสู้ื่อข่าวพอ เข้าใจและสื่อสารกบัช่างภาพไดต้ามอารมณ์ที่ตอ้งการ ก็จะทา ใหก้ารตดัต่อออกมาน่าชม ประกอบด้วย -เมื่อสัมภาษณ์ ใหแ้หล่งข่าวอยใู่นตา แหน่งที่เหมาะสมของจอ(Framing) เช่น ไม่ให้ศีรษะอยตู่ ิดกบัขอบบนของจอมากเกินไป โดยทวั่ ไปจะวางตา แหน่งแหล่งข่าวไว้๒ ใน ๓ จากทางซา้ยหรือขวาของจอเพื่อใหค้วามรู้สึกวา่แหล่งข่าวสนทนากบัเราอยู่ -มีขนาดภาพที่เหมาะสม ขนาดของภาพที่ไม่สร้างความรู้สึกอึดอดัเกินไป คือ ภาพ Close up (CU) เป็นภาพที่เห็นต้งัแต่ระดับศีรษะจนถึงไหล่อาจใชภ้าพขนาด Extreme Close up (ECU) ซ่ึงเป็นขนาดภาพที่จบัใบหนา้แหล่งข่าวใกลม้ากข้ึน ในกรณีที่เป็นการ สัมภาษณ์ในเรื่องสะเทือนใจ หรือการถามค าถามเจาะลึกในการสัมภาษณ์ออกอากาศ -ในการสัมภาษณ์ออกอากาศ สามารถใช้การตัดภาพ (Cutaway) ได้เช่น สลบั กบัภาพผสู้ ัมภาษณ์หรือเปลี่ยนขนาดภาพใหเ้ห็นท้งั 2 ฝ่ายแต่ตอ้งระวงัไม่ให้ ภาพกระตุก (Jumpcut: ตดัภาพที่ขนาดใกลเ้คียงกนัเกินไปหรือไม่ต่อเนื่อง) เหตุผลที่ผสู้ื่อข่าวจา เป็นตอ้งเรียนรู้มุมภาพ มุมกลอ้งไว้เพื่อใชใ้นการสื่อสารกบั ช่างภาพวา่ตอ้งการภาพแบบใด ในการนา เสนอประเด็นข่าวน้นัๆ ซ่ึงภาพแต่ละมุม จะสื่อ อารมณ์ต่างกนั -การใชมุ้มกลอ้งแนวดิ่ง (Camera Angle) หากใชมุ้มกลอ้งที่ถ่ายจากที่สูง

97 และถ่ายกดลงมา จะทา ใหผ้ชู้มมีความรู้สึกวา่อยเู่หนือกวา่คนที่อยใู่นภาพถ่าย ถา้ ถ่ายดว้ยมุมกลอ้งที่ต่า กวา่และเงยข้ึน หรือถ่ายชอ้นข้ึนมา จะใหค้วามรู้สึกในทางตรงขา้ม คือ คนในภาพอยเู่หนือกวา่วธิีการกา หนดมุมกลอ้งน้ีจะตอ้งสอดคลอ้งกบั ประสบการณ์ที่ เป็นจริงในการดูของคนทวั่ ไป -ระยะใกล้ชิดในการใช้มุมกล้องแนวนอน (Proximity) ระยะใกล้ไกลของ ภาพจะบอกความเกี่ยวกนักบัผชู้ม ดงัคา วา่ “เป็ นเรื่องใกล้ตัว หรือเรื่องไกลตัว” การจัด ขนาดของภาพ เช่น Close up , Long หรือ Medium shot ไม่ไดเ้ป็นระยะห่างทางกายภาพ เท่าน้นัแต่ยงัแสดงถึงความใกลไ้กลทางอารมณ์ซ่ึงเท่ากบัเป็นการเนน้ความสา คญัของ เรื่องราวและดึงผชู้มเขา้มามีส่วนร่วม -การใช้มุมกลอ้งกา หนดใหผ้ชู้มเป็น “ฝ่ าย” ใด (Identification) เช่นเดียวกบั ในภาพยนตร์มุมกลอ้งจะกา หนดวา่เราอยฝู่ ่ายใดของตวัละครในเรื่อง ถา้กลอ้ง พาผชู้มตามหลงัผรู้้าย ผชู้มจะเห็นเรื่องราวจากฝ่ายของผรู้้าย ดงัน้นั ในการถ่ายภาพในการ ทา ข่าวก็เช่นเดียวกนัผสู้ื่อข่าวและช่างภาพตอ้งเลือกใหไ้ดว้า่ตอ้งการภาพจากมุมมองของ ใครจึงจะตรงกบัเป้าหมายในการนา เสนอที่สุด การมีปฏิสัมพันธ์แบบจินตนาการ (Imaginary Interaction) คลา้ยคลึงกบั การกา หนดผชู้มเป็นฝ่ายใด แต่จะใชเ้ทคนิคบางอยา่งยงัทา ใหผ้ชู้มมีปฏิสัมพนัธ์วา่คิด เหมือนกนัรู้สึกอยา่งเดียวกนักบเหตุการณ์ ัดว้ย เช่น ถ่ายตามหลงัฝ่ายใดฝ่ายหน่ึงเพื่อใหรู้้ จุดยนืและหนัหนา้มาหาผชู้มโดยตรง การรายงานข่าวนอกสถานที่โดยผสู้ื่อข่าว (Stand up) หรือการใหแ้หล่งข่าวมองมายงักลอ้งแลว้พดู ภาพ (Shot) ทถีู่กใช้อยู่เสมอๆในงานข่าวโทรทัศน์ประกอบไปด้วย Long shot หรือ Establishing shot: เป็ นขนาดภาพที่เสนอเหตุการณ์หรือ สภาพแวดลอ้มในแนวกวา้งถูกใชเ้พื่อเกริ่นใหผ้ชู้มทราบถึงเหตุการณ์ โดยรวม จ านวนผู้คน โดยรวม หรือบอกสถานที่เกิดเหตุมกัจะใชเ้ป็นภาพแรกของข่าว ก่อนที่จะนา ผชู้มเขา้สู่ประเด็น Medium Shot: ถา้เทียบกบัคน จะเป็นภาพขนาดประมาณคร่ึงตวัส่วนใหญ่ข่าว โทรทศัน์จะใชภ้าพขนาดน้ีในการระบุถึงแหล่งข่าวสา คญัวา่มีใครบา้งหรือมีกี่คน หากเป็น

98 ภาพเหตุการณ์หรือสิ่งของ ก็เหมือนเป็นการนา ผชู้มเขา้ไปใกลช้ิดข้ึน และบอกใหท้ราบวา่ ประเด็นสา คญัอยตู่รงน้ี Close up: เป็ นขนาดภาพในระยะประชิด ต้งัแต่ระดบัหนา้อกหรือไหล่ข้ึนไป ส่วน ใหญ่ใชใ้นการสัมภาษณ์ประเด็นสา คญัจากแหล่งข่าว หรือให้รายละเอียดที่สา คญัของสิ่ง ต่าง ๆ เช่น สภาพความเสียหายของรถยนต์อุปกรณ์ที่ใช้ในการฆาตกรรม เมื่อยงิ่ใชภ้าพ Close up ที่ใกลเ้ขา้ไปมากเท่าไหร่เช่น ขนาด Big Close up ภาพที่ ปรากฏก็จะสร้างความรู้สึกใกลช้ิด และเขา้ถึงอารมณ์ความรู้สึกมากเท่าน้นัและการนา ภาพ ไปใชน้ ้นัการร้อยเรียงภาพใหส้ื่อความก็เป็นสิ่งสา คญัที่ผสู้ื่อข่าวและทีมข่าวโทรทศัน์ตอ้ง ท าความเข้าใจ.

๙ การน าเสนอลงเสียง เปิ ดหน้า ความฝัน เป้าหมาย หรือประสบการณ์ที่สา คญัของผสู้ื่อข่าวภาคสนาม คือการมี โอกาสไดน้า เสนอข่าวที่ตวัเองไดล้งพ้ืนที่ทา ข่าวน้นัดว้ยตวัเอง ดว้ยเสียง และดว้ยภาพของ ผสู้ื่อข่าวเอง เรียกไดว้า่มีพ้ืนที่หนา้จอในการนา เสนอผา่นจอทีวี การรายงานข่าวผา่นหนา้จอทีวีของผสู้ื่อข่าวไม่ไดม้ีค่านิยมเหมือนกนัดารา ที่เห็น การออกทีวีเป็นเรื่องของความโดดเด่น ดงัหรือเป็นเรื่องที่ควรจะหลงใหลไดป้ล้ืม แต่ แทจ้ริงแลว้นี่เป็นเพียงธรรมชาติอยา่งหน่ึงของการการสื่อสารประเภทน้ีซ่ึงหมายความวา่ เป้ าหมาย หรือความฝันของผสู้ื่อข่าวหนงัสือพิมพ์คือการไดม้ีคอลมัภเ์ป็นของตวัเอง ได้ สื่อสารข่าวดว้ยข่าวที่ผลิตมาน้นัดว้ยตวัเอง แทนที่จะเป็นการเสนอข่าวผา่นเน้ือข่าวรวม แต่มีชื่อของตวัเองเป็นเจา้ของข่าวน้นัๆ ความฝัน หรือภารกิจของผสู้ื่อข่าวโทรทศัน์ก็ เช่นเดียวกนันนั่คือการได้น าเสนอข่าวผา่นหนา้จอทีวีมีเสียง มีรูป หรือชื่อของตัวเองใน จอทีวเีช่นกนัและนนั่ก็เป็นเพียงธรรมชาติของสื่อประเภทน้ี ดงัน้นัผสู้ื่อข่าวที่คิดวา่มาทา งานข่าวทีวีเพราะหวงัจะออกทีวีหรือไดอ้่านข่าวใน สถานีเพียงอยา่งเดียว จึงมกัไปไม่ถึงเป้าหมายแบบนน้นัหรือไม่ไดเ้ขา้ใจลึกซ้ึงในนิยาม ความหมายของการเป็นนกัข่าวโทรทศัน์แต่เป็นเพียง ผนู้า เสนอข่าว ที่ผอู้ื่นหาข่าวมาให้ แลว้ผา่นหนา้จอโทรทศัน์เท่าน้นั ตรงกนัขา้ม กบัผสู้ื่อข่าวภาคสนาม ที่ลงพ้ืนที่ทา ข่าวอยา่งจริงจงัรู้ขอ้มูลเชิงลึก และแม่นยา ในรายละเอียด เมื่อถึงเวลาที่ตอ้งนา เสนอข่าว จึงสามารถสื่อสารไดอ้ยา่งถูกตอ้ง แม่นยา และไม่ประหม่าในขอ้มูล จึงมกัจะเห็นวา่หนา้จอโทรทศัน์หลายแห่ง จะเปิดโอกาส เปิดพ้ืนที่ใหก้บัผสู้ื่อข่าวภาคสนามที่มีความพร้อมในดา้นขอ้มูล ไดม้ีโอกาสนา เสนอข่าว แบบน้ีดว้ยเช่นกนั อยา่งไรก็ตาม ที่ผา่นมาไม่ใช่ผปู้ระกาศข่าวภาคสนามไม่มีโอกาส ในการนา เสนอ งานข่าวผา่นพ้ืนที่หนา้จอ แต่กลบัเป็นเพราะผสู้ื่อข่าวภาคสนามจา นวนหน่ึง ไม่พร้อมไม่ได้ เตรียมตวัวา่ตวัเองตอ้งรายงานข่าวผา่นหนา้จอ จึงท าให้เมื่อมีโอกาสแล้วไม่สามารถควา้

100 โอกาสน้นัเอาไวไ้ด้หรือบางคร้ังแมจ้ะต้งัใจวา่อยากจะนา เสนองานของตวัเองผา่นจอบา้ง แต่เพราะไม่ไดร้ับการฝึกที่เหมาะสม จึงไม่สามารถนา เสนอไดอ้ยา่งเหมาะสม ในบทที่ ๑ ไดว้า่ดว้ยรูปแบบ และประเภทของข่าวโทรทศัน์ที่ควรรู้ไวแ้ลว้วา่มี หลากหลายรูปแบบ เช่นข่าวอ่าน ข่าวลงเสียง การรายงานสดทางโทรศพัท์การรายงานสด นอกสถานที่และกรรายงานสดผา่นเครือข่ายอินเตอร์เน็ต เน้ือหาในช่วงน้ีจึงวา่ดว้ยเรื่อง หลักการ แนวทางการ และการฝึกฝนที่ผสู้ื่อข่าวภาคสนามควรลงมือฝึกไว้เพื่อใชง้านจริง เมื่อมีโอกาส ๙.๑ การลงเสียง รูปแบบหน่ึงของการนา เสนอข่าวโทรทศัน์ที่ผสู้ื่อข่าวภาคสนามมีโอกาส ไดน้า เสนอข่าวดว้ยเสียงตวัเอง คือการอ่านข่าวที่ตวัเองเขียน เป็นรายงานพิเศษ หรือเป็นสก๊ปูเพื่อนา ไปตดัต่อ และออกอากาศ ซ่ึงกระบวนการลงเสียงน้นัมีท้งั การลงเสียง หรือบนัทึกเสียงในหอ้งบนัทึกเสียง ของสถานี ในห้องตดัต่อที่มี อุปกรณ์เครื่องลงเสียงไว้พร้อมแล้ว หรือแมแ้ต่อาจจะเป็นการลงบนัทึกเสียงใน กลอ้งที่ถ่ายภาพข่าวเมื่อผสู้ื่อข่าวลงสนามข่าว เทคนิคการลงเสียง ก่อนการลงเสียงข่าว หรือบนัทึกเสียงแต่ละคร้ังผสู้ื่อข่าวควรอ่าน ๑. กรณีเป็นข่าวที่เขียนข่าว ใหเ้ขียนและทบทวนอ่านข่าวน้นั ให้ เหมาะ ท้งัประโยคที่ใช้ภาษา หรือคา พดูที่นา เสนอในภาษาข่าว วา่เหมาะสมหรือไม่เป็นประโยคที่ยาวเกินไปหรือเปล่า เป็นการ ใชค้า ที่ซ้า ซอ้นหรือเปล่า โดยปกติแลว้การอ่านข่าวที่ตวัเองเขียน เอง มกัจะไม่ค่อยมีปัญหาถา้ระหวา่งเขียนผสู้ื่อข่าวลองอ่านคา ไป ดว้ย ซ่ึงจะกลายเป็นการฝึกอ่านไปดว้ยในตวั ๒. กรณีที่ไม่ใช่ข่าวที่ตวัเอง เขียน แต่เป็นการข่าวอ่านที่กอง บรรณาธิการเขียนให้หรือใชเ้สียงตวัเองแทนคนอื่น ให้อ่านข่าว น้นั ใหเ้ขา้ใจในเน้ือหา และทา ความเขา้ในในเน้ือหาน้นัไปในตวั ดว้ย เพราะเมื่อผอู้่านข่าวไม่มีความเขา้ใจในเน้ือหา หรืยงังง กบั การนา เสนอในข่าวน้นัก็มกัแสดงออกผา่นน้า เสียง

101 ๓. การฝึกอ่านออกเสียงแต่ละคร้ัง ตอ้งอ่านเสียงดงัเพื่อใหค้า ทุกคา ที่อ่านไดอ้อกเสียงอยา่งตรงตวัตรงตามอกัษร และวรรณยุกต์ไม่ เกิดการเพ้ียนเสียง เพ้ียนคา หรือเกิดการรวบคา จนเสีย ความหมาย ๔. ข่าวบางข่าวใชภ้าษาหรือประโยคที่ยาวไป ไม่ตรงกบัจงัหวะ หายใจของผอู้่านข่าว จึงควรใชป้ากกา หรือดินสอ ขีดคนั่เมื่อจบ ประโยค หรือจบจงัหวะหายใจของตวัเอง แต่ตอ้งระวงัไม่ใหก้าร เว้นวรรคของค า ผิดความหมาย พึงระลึกวา่ข่าวเดียวกนัอาจจะ อ่านแตกต่างจงัหวะกนัได้ข้ึนอยกู่บัแนวรูปแบบ และจงัหวะ หายใจของแต่ละคน แต่ความหมายตอ้งเหมือนกนั ๕. ในข้นัแรก อ่านออกเสียงดงัจะช่วยใหรู้้จกัท่วงทา นอง จงัหวะ โทนเสียงของตวัเองไดว้า่เป็นแบบใด ซ่ึงแต่ละคนจะมีแนว แตกต่างกนัไป ตามลกัษณะธรรมชาติของร่างกายแต่ละคน เช่น เสียงสูงแหบ ต่า ทุม้แหลม เป็นตน้ ในความเป็นจริงเสียงแต่ละ คน อาจจะเหมาะกบัข่าวแต่ละประเภทที่แตกต่างกนัแต่ท้งัหมดก็ สามารถฝึกฝนใหอ้ยใู่นข้นัมาตรฐานได้ ๖. คา ควบกล้า ร.เรือ ล.ลิง ว.แหวน ที่อยใู่นแต่ละคา มกัจะเป็น ปัญหาสา หรับผฝู้ึกลงเสียง แต่การอ่านออกเสียงดงัจะช่วยให้ ผอู้่านลงเสียงรู้ตวัเอง วา่ถูกหรือผดิถา้อ่านแลว้ผดิ ให้กลบัมา อ่านใหม่ในทนัทีอยา่ขา้มผา่นไป เพราะจะทา ใหเ้กิดความเคยชิน เมื่อรู้วา่อ่านคา ใดไม่ได้ใหล้องฝึกอ่านออกเสียงคา น้นัๆ นานกวา่ ปกติ ๗. ทุกคน จะมีค าตายของตัวเองทุกคน หมายถึงมักจะมีค าที่ตัวเอง ไม่สามารถอ่านออกไดเ้สียงไดช้ดัหรือเป็นธรรมชาติและแต่ละ คนน้นัก็มีปัญหาในคา ที่แตกต่างกนัท้งัน้ีเพราะเป็นไปตาม ธรรมชาติของอวยัวะ เช่นบางคนลิ้นไก่ส้ัน ยาว แตกต่างกนัไป คา ที่มีเสียงออกจากโคนลิ้น ก็จะมีปัญหาตามไปดว้ย เป็นตน้ทาง แกค้ือ หากพบคา ที่มีปัญหา ก็สามารถเปลี่ยนคา ที่ใชใ้นภาษาใหม่

102 ได้แต่ตอ้งไม่ใหค้วามหมายของเน้ือหาเปลี่ยนไปจากเดิม เช่น จากคา วา่กล่าว เป็นคา วา่เล่า พดูเสนอ หรือแสดงความเห็นวา่ เป็ นต้น ๘. พยายามใชทุ้กการพดูการนา เสนอ ใหเ้สมือนวา่กา ลงัฝึก แมแ้ต่ การพดูทวั่ ไป ก็ควรฝึกตวัเองใหพ้ดูคา ภาษาไทย ควบกล้า ร.เรือ ล.ลิง ให้ถูกต้อง ชัดเจน เพราะเมื่อฝึ กจนเป็ นธรรมชาติแล้ว เมื่อ นา เสนอข่าวก็จะคล่องตวัตามไปดว้ยเช่นกนั ๙. ในการฝึกลงเสียงข่าวโทรทศัน์ควรฝึกกบัภาษาที่ผา่นการตรวจ ผา่นการรีไรต์หรือเขียนบทมาเป็นข่าวโทรทศัน์แลว้ซ่ึงจะ เหมาะสม ได้จังหวะ และได้ภาษาที่ดีส าหรับการฝึ ก จะท าให้ การฝึกประสบผลสา เร็จไดง้่าย ที่เป็นเช่นน้ี ไม่ใช่ภาษาข่าว ส าหรับสื่อสิ่งพิมพ์หรือหนงัสือพิมพจ์ะไม่เหมาะ แต่เพราะ ธรรมชาติของสื่อแตกต่างกนัการใชภ้าษาก็แตกต่างกนัดว้ย เช่น หนังสือพิมพ์ น าเสนอภาษาด้วยการสื่อให้เห็นรายละเอียดของ ข่าว เพราะไม่มีภาพใหเ้ห็น ส่วนวทิยุเป็นการนา เสนอข่าวเป็น เสียง ภาษาที่ใชจ้ึงส้ันกระชบัแต่อธิบายภาพ สร้างให้ผู้ฟัง จินตนาการ ขณะที่ข่าวโทรทศัน์เป็นภาษาที่อธิบายรายละเอียด ซ่ึงในข่าวน้นัมีภาพเหตุการณ์และเสียงอยแู่ลว้จึงมีลกัษณะที่ ต่างกนั ในเชิงจงัหวะการอ่าน ๑๐. สา หรับการฝึกเพื่อพฒันาเสียง และการอ่าน ควรฝึกจากการอ่าน ทุกอยา่งที่เห็น ที่มีเช่นหนงัสือพิมพ์วารสาร และหนงัสือต่างๆ ดว้ยการอ่านออกเสียง ๑๑. เมื่อชมรายการข่าวใหเ้ฝ้าสังเกต ข่าวลงเสียง การใหน้ ้า หนกัคา น้า เสียง หรือจงัหวะ ท่วงทา นองของผลู้งเสียงข่าว แลว้ลองอ่าน ตาม พดูตามวา่จงัหวะเหมือนกนัหรือไม่อยา่งไร ๑๒. ฝึ กคิดวิจารณ์ การใช้ออกเสียงใช้ภาษาของสื่ออื่นๆวา่เหมาะสม หรือไม่ แล้วนา มาประยกุตใ์ชก้บัตวัเอง อยา่จา ตวัอยา่งภาษาที่ เพ้ียนเสียง เพ้ียนวรรณยกุต์หรือใชท้ ่วงทา นองผดิ

103 ๙.๒ การเปิ ดหน้าในข่าวลงเสียง ข่าวเปิดหนา้ลงเสียง คือรูปแบบหน่ึงของการนา เสนอข่าวรายงานงานพิเศษ หรือสกป ด้ ู๊วยการลงเสียงข่าว และมีผสู้ื่อข่าวปรากฏในภาพข่าวน้นัพร้อมกบัการลงชื่อ ตวัเองในตอนทา้ยของสก๊ปู เป้าหมายของการผลิตข่าวแบบเปิดหนา้ลงเสียงคือ ดา้นหน่ึงมีนยัยะของการให้ ความสา คญัข่าวโดยทวั่ ไป ที่จดัสรรใหข้ ่าวที่มีเน้ือหาพิเศษ มีความลึก แตกต่าง และเป็น ประเด็นที่คนส่วนใหญ่สนใจ จึงจดัผสู้ื่อข่าวลงไปท ารายงานเปิ ดหน้าลงเสียง และอีกด้าน หน่ึงมีนยัยะ วา่สถานีข่าวโทรทศัน์แห่งน้นัมีผสู้ื่อข่าวของตวัเองที่ลงไปเก็บขอ้มูลในสนาม ข่าวเอง พร้อมกบันา เสนอใหเ้ห็นหนา้และฟังเสียง ผสู้ื่อข่าวที่เป็นเจา้ของประเด็นข่าวเรื่อง น้นัดว้ย การเปิดหนา้ของผสู้ื่อข่าวไม่ไดม้ีความหมายเพียงเพราะใหผ้ สู้ื่อข่าวไดอ้อกทีวี หรือเห็นหนา้ปรากฏในทีวเีท่าน้นัแต่การเปิดหนา้ในแต่ละคร้ัง ในแต่ละประเด็นข่าว จะมี ความหมาย หรือความเหมาะสมอยใู่นตวัซ่ึงผสู้ื่อข่าวภาคสนามตอ้งเรียนรู้ไวเ้พื่อเลือกใช้ ให้เหมาะสม โดยมีรูปแบบต่างๆดงัน้ี ๙.๒.๑ การเปิ ดหน้าสดหลอก หมายถึง ผสู้ื่อข่าวภาคสนาม ซ่ึงทา หนา้ที่รายงานข่าวเสมือนวา่ รายงานสดเขา้ไปยงัสถานีข่าว ภาษาที่ใชใ้นการรายงานสด ก็เสมือนวา่สื่อสารกบัผปู้ระกาศ ข่าวที่สถานีแต่แทจ้ริงแลว้เป็นเพียงการบนัทึกเทปไว้แลว้นา ไปตดัต่อ ผลิตประกอบภาพ น าไปออกอากาศเสมือนการรายงานสด -รูปแบบการเปิดหน้าสดหลอก ผสู้ื่อข่าวภาคสนาม หรือผปู้ระกาศข่าวภาคสนามในรายงานน้ีจะ ปรากฏตวัในช่วงตน้เรื่อง โดยอ่านโปรยของประเด็นข่าว จากน้นัจึงอ่านเน้ือหาซ่ึงเป็นการ บันทึกเสียง ตามสคริปที่เตรียมมา หรืออาจจะไปบันทึกเสียงในภายหลงัก็ได้จากน้นั ผสู้ื่อข่าวภาคสนามในฐานะผปู้ระกาศจะตอ้งปรากฏตวัอีกคร้ังในช่วงทา้ยของประเด็น เพื่อ อ่านประเด็นจบ แลว้โยนกลบัไปยงัผปู้ระกาศประจา สถานี โดยรูปแบบน้ีเหมือนกบัการ รายงานสดทุกประการ แต่แทจ้ริงเป็นการบนัทึกเทป และสามารถนา ช่วงที่ผดิพลาด หรือไม่ชอบไปตดัต่อไป จึงเรียกวา่สดหลอก

104 -ความเหมาะสม การเปิดหนา้สดหลอก เหมาะสา หรับการรายงานข่าว ที่ตอ้งการสื่อสะทอ้นถึง ความสดของเหตุการณ์ (แต่แทจ้ริงไม่ใช่สถานการณ์สด อาจเพราะสาเหตุใดๆก็ตาม) และที่ สา คญัคือเวลาที่นา เสนอของการรายงานสด กบัการออกอากาศจริงของสถานีตอ้งเป็น ช่วงเวลาเดียวกนัหมายถึง หากการนา เสนอที่สถานีเป็นเวลากลางวนัเน้ือหาในสดหลอก็ ควรจะเป็นกลางวนัตามความสมจริง ยกเวน้เป็นการนา เสนอจากต่างประเทศ ที่มีช่วงเวลา ต่างกนัมากๆ เนื่องจากเป็นการนา เสนอในรูปแบบเดียวกบัการรายงานสด ภาษาที่ใช้ในการ สื่อสาร ระหวา่งผปู้ระกาศข่าวภาคสนาม ในการบันทึกเทปสดหลอก จึงควรให้เหมือนการ สื่อสารจริงกบัผปู้ระกาศ โดยการพยายามขานรับประเด็นเดียวกนัท้งัระหวา่งรับประเด็น มา และโยนประเด็นกลบัไปหาผปู้ระกาศข่าวหลกัในสถานีแต่ท้งัหมดน้ีตอ้งผา่นการ ปรึกษาและเตรียมเน้ือหากนัไวแ้ลว้ กรณีตัวอย่าง กรณีตัวอย่าง ผู้สื่อข่าวภาคสนาม ไปรายงานข่าว การอพยพย้าย ม้งที่บ้านห้วยน ้า ขาว อ าเภอเขาค้อ จังหวัดเพชรบูรณ์กลับประเทศลาว ซึ่งรายการสดจะมีขึ้นในเวลา สามทุ่ม แต่เวลา ดังกล่าวนั้น ดึกเกินไปส าหรับการท างานในพื้นที่เช่นนั้น เพราะขาดทั้งอุปกรณ์และบรรยากาศที่ เงียบมาก ไร้ ความเคลื่อนไหว ผู้สื่อข่าวจึงเลือกที่จะรายงานแบบสดหลอก โดยเริ่มบันทึกไว้ตอน เวลา สองทุ่ม แต่น าไปออกอากาศจริงในเวลาสามทุ่ม รูปแบบ เปิ ดหน้าสดหลอกจึงเป็ นเช่นนี้ ผ้ปูระกาศสถานีหลัก ขณะนี้ที่บ้านห้วยน ้าขาว ซึ่งมีการอพยพชาวม้งกลับประเทศลาว เกือบจะเสร็จภารกิจแล้ว เหลือเพียงชาวม้งอีกไม่ถึง สองร้ อยคนที่คาดว่าจะเดินทางได้หมดภายใน คืนนี้ คุณสุดที่รัก รักหมดใจ ติดตามสถานการณ์อยู่ที่นั่นมีรายงาน เชิญคุณสุดที่รักค่ะ (สังเกตว่า ภาษาที่ใช้ เป็ นการสื่อสารหากันระหว่างผู้ประกาศหลัก กับผู้ประกาศภาคสนาม ผ้ปูระกาศข่าวภาคสนาม (เปิ ดหน้าสดหลอก) ขอบคุณครับ คุณยอดดวงใจ บรรยากาศที่บ้านห้วยน ้าขาวกันครับ เจ้าหน้าที่มั่นใจว่าจะอพยพชาวบ้านม้งกลับได้หมดในคืนนี้แม้ ต้องรอถึงเที่ยงคืนก็ตาม ---------เนื้อหาข่าว----------- ผู้ประกาศข่าวภาคสนาม (อ่านช่วงปิ ดหน้าสดหลอก) วันพรุ่ งนี้เจ้าหน้าที่จะตรวจสอบที่พัก ของชาวบ้านม้ง หลังอพยพออกไปในคืนนี้ นี่เป็นบรรยากาศล่าสุดทอี่ าเภอเขาค้อครับ คุณยอด ดวงใจครับ

105 ๙.๒.๒ การเปิ ดหน้าต้นเรื่อง นอกเหนือไปจากการเปิดหน้าแบบสดหลอแล้ว การเปิ ดหน้าในรูปแบบอื่น จะต้องเป็ นลักษณะของการทา สก๊ปูหรือทา รายงานพิเศษที่ไม่ใช่รูปแบบการรายงานสด ดงัน้นัท้งัรูปแบบและภาษาที่ผสู้ื่อข่าวใชใ้นการรายงานเปิดหนา้จะกวา้งและไร้ขอบเขต จา กดัมากกวา่การเปิดหนา้สดหลอก -รูปแบบการเปิดหน้าต้นเรื่อง ตามรูปแบบการผลิตสก๊ปูข่าว หรือการเปิดหนา้ตน้เรื่องคือ ผู้สื่อข่าวภาคสนาม ที่เป็นเจา้ของงานเรื่องน้นัๆ นา เสนอเน้ือหาสก๊ปูหรือรายงานพิเศษน้ี โดยการเปิดหนา้ต้งัแต่ช่วงหวัของสก๊ปูเพื่อเป็นการนา สู่ประเด็นเน้ือหา สาระ หรือสิ่งที่ ต้องการจะน าเสนอ และการเปิดหนา้ช่วงตน้เรื่องน้ีก็มีนยัยะสา คญัวา่ ประเด็นที่จะ น าเสนอเป็นเรื่องโดดเด่น แรง แต่ไม่ซบัซอ้นเกินไป ไม่ไดน้า ไปสู่เหตุการณ์อื่นที่เป็นจุด ผลิกผัน แต่อยา่งไรก็ตามในลกัษณะสก๊ปูทวั่ ไป การเปิดหนา้ตน้เรื่องไม่ใช่ระเบียบตายตวั แต่สามารถปรับประยกุตใ์หม่ได้ หลงัจากเปิดหนา้ตน้เรื่องแลว้เน้ือหาส่วนใหญ่ของสก๊ปูน้นัก็จะเป็นการลงเสียง ข่าว โดยบทที่เขียนเตรียมไวแ้ลว้นนั่เอง และเน้ือหาก็จบลงดว้ยการบรรยาย ไม่ไดม้ีหนา้ ผสู้ื่อข่าวมาปรากฏในเฟรมภาพอีก -ความเหมาะสม การเปิดหนา้ตน้เรื่อง จะเหมาะมาก กบัผสู้ื่อข่าวภาคนาม ที่เป็นผปู้ระกาศข่าวดว้ย โดยผปู้ระกาศข่าวไดโ้ปรยเน้ือหาไปยงัผชู้ม ใหร้ับทราบประเด็นแลว้สิ่งที่จะนา เสนอมี อยา่งไรบา้ง แลว้หลงัจากน้นัก็โยนโปรยน้นัไปหาเทปข่าว หรือสก๊ปูที่ผลิตเตรียมไวแ้ลว้ โดยตวัผสู้ื่อข่าวเองที่ไปลงสนามมา และในเทปสก๊ปูน้ีมีภาษาเน้ือหาแบบสก๊ปูโดยจบ เน้ือหาไปดว้ยการสรุปโดยไม่มีผสู้ื่อข่าวมานา เสนอในช่วงทา้ยอีก แต่จะเป็นผปู้ระกาศ ภาคสนาม ที่ทา หนา้ที่รายงานข่าวน้นัเอง เป็นผสู้รุปประเด็น กรณีตัวอย่าง ผ้ปูระกาศหลัก โปรยในการรายงานสดว่า เมื่อเช้าผมได้เข้าไปดูจุดเกิดเหตุที่บ้านหลังนี้ ถูกเพลิงไหม้ แต่ประเด็นส าคัญมากกว่านั้นคือ ลูกกรงหน้าต่างที่เจ้าของบ้านติดไว้กันขโมย ได้ กลายเป็ นลูกกรงที่ขังเจ้าของบ้านและครอบครัวไม่ให้หนีออกจากไฟได้ สังเกตได้จากผู้เสียชีวิต

106 ทั้งหมด อยู่ในสภาพเกาะลูกกรงเพื่อหวังจะพังมันออกมาไป เราไปดูที่เกิดเหตุอีกครั้งครับ เทป-ลงเสียง (เป็ นภาพผู้สื่อข่าว เปิ ดหน้าช่วงต้นเรื่องว่า “ลูกกรงเหล็กที่หน้าต่างบาน นี้ แม้ว่าจะถูกติดตั้งไว้เพื่อกันการโจรกรรม แต่จากเหตุคับคันเช่นนี้ ได้ท าให้เห็นว่าแทนที่ผู้อาศัยใน บ้านจะหนีออกจากเปลวเพลิงได้ แต่ทั้งหมดก็มาติดที่ลูกกรงนี้ครับ............จากนั้นก็เป็ นเนื้อหาที่ใช้ ในการรายงานข่าว) ๙.๒.๓ เปิ ดหน้ากลางเรื่อง การเปิ ดหน้าที่กลางเรื่อง เป็ นรูปแบบหนึ่งของสก๊ปูหรือรายงานพิเศษ ที่จะปรากฎ ภาพผปู้ระกาศข่าวภาคสนาม หรือผสู้ื่อข่าวซ่ึงมีบทพดูในช่วงกลางของเรื่อง ซ่ึงมีนยัยะวา่ การเปิดหนา้ของผปู้ระกาศ เป็นการเชื่อมต่อ หรือร้อยประเด็นในเน้ือหาน้นั ให้เขา้กนัหรือ เชื่อมโยงประเด็นในแต่ละประเด็น ที่อาจต่อเนื่อง ขดัแยง้หรือคลา้ยคลึงกนัโดยมีนยัยะใน ประเด็นข่าวถึงกนั การเปิ ดหน้า กลางเรื่อง อาจจะมีเพียงคร้ังเดียว หรือหลายคร้ังก็ได้ ข้ึนอยกู่บั ประเด็นและความยาวของสก๊ปูที่นา เสนอ - รูปแบบการเปิดหน้ากลางเรื่อง การเปิ ดหน้ากลางเรื่อง คือรูปแบบที่ข้ึนตน้ดว้ยเน้ือหาของสก๊ปูท้งัภาพและเสียง บรรยาย เล่ารายละเอียดของเหตุการณ์ไปจนถึงกระทงั่จบประเด็นที่นา เสนอ จากน้นัจึงเป็น ช่วงผทู้ี่ผปู้ระกาศข่าว นา เสนอบทพดูซ่ึงอาจจะอธิบายประเด็นที่ต่อเนื่องมาจากเน้ือหา ช่วงแรก แลว้ส่งต่อไปยงัช่วงที่สอง หรือจะเป็นการสรุปประเด็นช่วงแรก และส่งต่อไป ขยายประเด็นในช่วงที่สองได้หากคิดเป็นโครงสร้างของสก๊ปูความยาว ๓ นาที อาจวาง โครงเรื่องไวไ้ดด้งัน้ี -------สก๊ปูความยาว ๓ นาที----------------------- -------นา เสนอประเด็นเริ่มตน้๑ นาที------------ -------เปิดหน้าผู้ประกาศกลางเรื่อง ๓๐ วินาที--- -------เชื่อต่อประเด็นที่เปิ ดหน้า ๑ นาที----------- -------สรุปประเด็น และปล่อยเสียง ๓๐ นาที---- ในกรณีที่สก๊ปูมีเวลาออกอากาศไดม้าก มีเน้ือหาที่สลบัซบัซอ้น การเปิดหนา้โดยผู้ ประกาศข่าวภาคสนาม ในแต่ละช่วงจะช่วยในการนา เสนอไม่ใหน้ ่าเบื่อไดม้ากเช่นในแง่ เน้ือหา เพราะเป็นการย้า หรือใหค้วามสา คญักบั ประเด็น เพื่อใหผ้ชู้มจา ไดง้่าย และประการ

107 ต่อมา คือเป็นการสื่อให้เห็นถึงการแยกประเด็นของเน้ือหา ที่อาจจะมีหลายประเด็น แต่เมื่อ ผปู้ระกาศข่าวมาเปิดหนา้แลว้อธิบายจะดว้ยการสรุปประเด็นแรก หรือการโยนไปหา ประเด็นต่อไป ก็ตาม ก็จะช่วยใหผ้ชู้มเขา้ใจไดง้่าย -ความเหมาะสม การเปิดหนา้กลางเรื่องของผปู้ระกาศข่าวภาคสนาม ไม่ใช่เพียงแค่ตอ้งการเปิด เพื่อให้เห็นผู้ประกาศข่าวเท่าน้นัแต่ควรมีนยัยะของประเด็นข่าว เขา้มาเกี่ยวขอ้ง เพราะหาก เปิ ดหน้าโดยใช้บทเปิ ดหนา้ที่ไม่เหมาะสม จะทา ใหเ้น้ือหาท้งัช่วงต้นเรื่องและทา้ยเรื่องไม่ สัมพนัธ์กนั รูปแบบการเปิดหนา้กลางเรื่อง ที่เหมาะสมมากที่สุด คือกรณีประเด็นข่าวที่มี มากกวา่๒ ประเด็นในสก๊ปูเดียวกนั โดยสองประเด็นกนัน้นัมีความหมายอยา่งใดอยา่ง หน่ึงต่อกนัอาจเป็นการขดัแยง้กนัหรือส่งต่อถึงกนัก็ได้ โดยอาศยัผปู้ระกาศข่าวน้นัมา เปิ ดหน้าและใช้บทอธิบาย ตัวอย่าง ตา รวจพบศพนกัศึกษาสาวตายปริศนาในห้องของหอพกัแห่งหน่ึง ถูก ข่มขืนและฆ่าตายโดยคอถูกปาดดว้ยของมีคม ภาพวงจรปิดที่ประตูช้นั๑ ไม่มีคน นอกเขา้ไป ร่องรอยในห้องผตู้ายไม่พบเบาะแสใดๆ แมแ้ต่แฟนหนุ่ม ก็ไม่พบวา่มี พิรุธ แต่ในที่สุด ตา รวจกบัพบหลกัฐานวา่ชายหอ้งตรงขา้มนนั่เอง ที่เป็นผกู้่อเหตุ โดยพบคราบเลือดจากมีดปอกผลไม้ในหอ้งชายหนุ่มห้องตรงขา้มเป็นเบาะแส เมื่อตา รวจ สอบถามสวนจึงทราบวา่ผตู้อ้งหาเฝ้ามองดูผตู้ายมานาน โดยเฉพาะในวันหยดุที่ผตู้ายมกัเปิดประตูหอ้งเพื่อซกัผา้พกัผอ่น หรือทา กิจวตัร ส่วนตวัในวนัหยดุทา ให้เกิดความใคร่และวนัเกิดเหตุเป็นช่วงค่า ขณะผตู้ายเปิด ประตูเข้าห้อง ผู้ต้องหาได้เปิ ดประตูห้องตัวเอง แล้วผลักผู้ตายเข้าไปในห้องของ ผตู้ายเองแลว้ทา ร้าย จนผตู้ายสลบ และข่มขืน จากน้นัจึงใชม้ีดปอกผลไมป้าดคอ ก่อนจะนา ไปกลบัหอ้งไปดว้ย

108 แนวทาง หากใชต้วัอยา่งข่าวน้ีเพื่อเปิดหนา้กลางเรื่อง จะทา ไดอ้ยา่งนอ้ย ๒ ประเด็นคือ ประเด็นของมีดที่ใชใ้นการก่อเหตุและประเด็นของห้องผตู้อ้งหา ที่อยตู่รงขา้ม ซ่ึงสะดวก ต่อการจะก่อเหตุ ผู้สื่อข่าวที่จะทา สก๊ปูเรื่องน้ีอาจเริ่มตน้ ประเด็นจากปริศนาของการตายของ นกัศึกษาคนน้ีซ่ึงตา รวจพยายามหาตวัคนร้ายมาทุกวิถีทางแต่ยงัไม่ไดเ้บาะแส แมจ้ะ ตรวจดูจากกล้องวงจรปิ ดก็ไม่พบคนภายนอก เขา้ไปหา จากน้นับทก็ส่งต่อไปถึงขอ้ สงสัย ที่มีต่อแฟนหนุ่ม แต่ก็ไม่พบพิรุธที่สุด ตา รวจเชื่อวา่คนร้ายตอ้งเป็นคนภายใน จึงให้เจ้าของ หอใช้กุญแจเปิ ดทุกห้อง และพบหลักฐานจากห้องตรงข้าม ผสู้ื่อข่าวเลือกใชก้ารเปิดหนา้กลางเรื่อง โดยใชภ้าพเป็นประตูห้องผตู้อ้ง หรือใน หอ้งผตู้อ้งหา ดว้ยการบอกถึงความพยายามของตา รวจในการหาเบาะแสคนร้าย แต่ก็ไม่พบ และในที่สุด ก็สงสัยมายงัคนภายใน และหนีไม่พน้ชายที่อยใู่นหอ้งตรงขา้ม ซ่ึงเมื่อมา ตรวจสอบก็พบหลกัฐานเช่นน้นัจริง เมื่อเปิดหนา้ดว้ยบทข่าวดงักล่าแลว้ผสู้ื่อข่าวจึงเขียนอธิบายตามคา สารภาพ หรือ แนวทางของต ารวจถึงเหตุการณ์ที่ผตู้อ้งหาเริ่มคิดวางแผนที่จะก่อเหตุข่มขืนผตู้าย จนนา มา สู่เบาะแสการจบัไดใ้นที่สุด เมื่อนา ประเด็นข่าวดงักล่าวน้ีมา วางเป็นโครงเรื่อง ของสก๊ปูที่มีความยาวเพียง ๓ นาทีอาจแบ่งไดด้งัน้ี ---------เริ่มต้นด้วยการเปิ ดปริศนาการฆาตกรรม------------------- ----------เนื้อหาพูดมาถึง ความพยายามหาเบาะแสคนร้ าย---------- ----------เนื้อหาพูดมาถึงข้อสงสัยว่าคนร้ ายอยู่ห้องตรงข้าม-------- *** เปิ ดหน้ากลางเรื่องสื่อถึงการไขปริศนาห้องตรงข้าม*** ----เนื้อหาพูดถึงการจับผู้ต้องหา และการสารภาพของผู้ต้องหา--- ------- เนื้อหา จบลงที่การส่งผู้ต้องหาไปฝากขังที่ศาล -------- ๙.๒.๔ การเปิ ดหน้าท้ายเรื่อง การเปิ ดหน้าท้ายเรื่อง มีความใกลเ้คียงกบัการเสนอ สก๊ปูเปิดหนา้ตน้เรื่อง หรือ ใกลเ้คียง กบัการเปิดหนา้สดหลอก หรือการรายงานสดนอกสถานที่ต่างกนัตรงที่มีการ

109 เปิดหนา้ผสู้ื่อข่าวภาคสนาม เฉพาะในช่วงตอนจบของเรื่องซ่ึงประโยคภาษาหรือประเด็นที่ จะพูดตอนจบเรื่องคือการสรุปเน้ือหาท้งัหมด และมกัลงทา้ยดว้ยชื่อของผสู้ื่อข่าว เป็น ผู้รายงาน -รูปแบบการเปิดหน้าท้ายเรื่อง ผปู้ระกาศข่าวภาคสนาม จะปรากฏตวัเพื่อนา เสนอประเด็นสรุปท้งัหมดในตอน จบ ของสก๊ปูข่าวน้นัๆ โดยท้งัแต่ช่วงตน้เรื่อง กลางเรื่อง นา เสนอรายงานมาตามปกติท้งั เน้ือหา และภาพข่าว เหมือนกบัรูปแบบการผลิตสก๊ปูหรือรายงานพิเศษทวั่ ไป แต่สุดทา้ยผู้ ประกาศข่าวภาคสนามจะเป็นผอู้่านประเด็นสรุป -ความเหมาะสม การเปิดหนา้ทา้ยเรื่อง เป็นรูปแบบที่ไดร้ับความนิยมนอ้ย หากเทียบกบัแบบกลาง เรื่องหรือต้นเรื่อง แต่ก็ไม่ใช่วา่จะไม่มีโอกาสใชก้ารนา เสนอรูปแบบน้ีเพราะความ เหมาะสมของการเปิดหนา้ทา้ยเรื่องแบบน้ีจะเหมาะกบั ประเด็นที่ไม่มีเน้ือหาซบัซอ้น เกินไป เน้ือหาไล่เรียงตามลา ดบัอยา่งสมบูรณ์ โดยไม่มีจุดเปลี่ยนของเหตุการณ์หรือ อาจจะเป็นเน้ือหาที่มีบทสรุป อุทาหรณ์ในช่วงทา้ย อีกรูปแบบดงักล่าวน้ียงัเหมาะสา หรับการนา เสนอสก๊ปูจากนอกสถานที่เช่นจาก ประเด็นข่าวที่เกิดข้ึนในต่างจงัหวดัหรือต่างประเทศ ที่ประเด็นน้นัๆอาจจบในตอนเดียว วนัเดียว หรืออาจต่อเนื่องหลายตอน กรณีตัวอย่าง ชาวบ้านที่หมู่บ้านแห่งหนึ่ง รอฟังผลการพิพากษาคดีที่ชาวบ้านฟ้ องร้ องต่อศาล เรื่อง โรงงงานปล่อยสารพิษในแม่น ้า ท าให้เกิดมลพิษทางน ้า ปลาที่เลี้ยงไว้ตาย และชาวบ้านเป็ นโรค ระบาดจากน ้าที่เสีย การสู้คดีกันของสองฝ่ ายปรากฏว่า ชาวบ้านชนะ และศาลตัดสินให้โรงงาน จ่ายเงินชดเชย รวมถึงรับผิดชอบในการขุดลอกคลองน ้าใหม่ให้ชาวบ้าน แนวทางผลิต ผู้สื่อข่าวน าเสนอ บรรยากาศการฟังผลพิพากษาอย่างใจจดจ่อ ผ่านการถ่ายทอดทาง สถานีโทรทัศน์ ท่ามกลางการลุ้นของรายคนว่าชาวบ้านจะชนะคดีหรือไม่ ซึ่งไม่เพียงแต่จะช่วยให้ ได้รับเงินชดเชยจากโรงงาน แต่ยังสร้ างก าลังใจให้เห็นถึงพลังสามัคคี และการรักษาทรัพยากรใน หมู่บ้านให้ลูกหลาน

110 เมื่อได้น าเสนอประเด็นเหล่านี้จนครบแล้ว ผู้สื่อข่าวจึงอ่านข่าวปิ ดหน้าตัวเองในตอนท้าย เรื่อง โดยอาจสรุปประเด็นว่า “การต่อสู้ของชาวบ้านจนได้รับชัยชนะทางคดี แสดงให้เห็นถึงความสามัคคี ทรี่่วมกันต่อสู้โดยไม่มีใครรับเงินจากโรงงาน และความส านึกในการอนุรักษ์ ทรัพยากรให้ลูกหลาน ซึ่งจะเป็นตัวอย่างทดี่ีให้ชุมชนอื่นๆเรียนรู้และน าไปใช้ เพอื่ต่อสู้กบัการบุกรุกทางอุตสาหกรรมของนายทุน สุดทรี่ักรักหมดใจรายงานจาก บ้านเหนือเหมืองจังหวัดจันทบุรีค่ะ” ท้งัหมดน้ีเป็นตวัอยา่งส่วนหน่ึงของรูปแบบการนา เสนอประเด็นรายงานข่าว หรือสก๊ปูข่าว ผา่นการลงเสียง และเปิดหนา้ท้งัการเปิดหนา้สดหลอก เปิดหนา้ตน้เรื่อง กลางเรื่อง ทา้ยเรื่อง ซ่ึงแมจ้ะมีความแตกต่างกนั ในรูปแบบ แต่ก็เป็นเพียงกรอบคร่าว ที่ไม่ มีกฎระเบียบตายตวัผสู้ื่อข่าวภาคสนาม สามารถเลือกใชแ้บบใดแบบหน่ึง หรือแบบอื่น ที่ ประยกุตข์้ึนมา เพื่อนา เสนอสก๊ปูข่าวน้ีได้ พึงระลึกวา่ ไม่มีรูปแบบใด ที่ถูกจา กดัตายตวัทุกรูปแบบสามารถปรับใชส้า หรับ การนา เสนอไดห้มด เพราะหวัใจสา คญัอยทู่ ี่การสื่อสารข่าวใหผ้ชู้มไดร้ับชมไดตรงประเด็น ้ มากกวา่การคา นึงถึงรูปแบบ จนทา ใหเ้น้ือหาอ่อนดอ้ย ๙.๓ เทคนิคและลูกเล่นการเปิดหน้า การเปิ ดหน้า ในสก๊ปูข่าว หรือรายงานพิเศษทุกรูปแบบในกรณีที่ไม่ใช่การรายงาน สดนอกสถานที่เป็นการบนัทึกเทป ผสู้ื่อข่าวภาคสนาม สามารถหาลูกเล่น รูปแบบในการ นา เสนอการเปิดหนา้แบบต่างๆมาใช้ เพื่อใหเ้กิดความแปลกใหม่เป็นการย้า ประเด็นข่าวให้ น่าสนใจมากยงิ่ข้ึน ซึ่งเทคนิค หรือลูกเล่นในการเปิดหนา้ที่มกัปรากฏในการนา เสนอ สก๊ปู ข่าวในแต่ละประเด็น จะแตกต่างกนัท้งัในเรื่องการผลิต และการสื่อเน้ือหา - การเปิ ดหน้าแบบยืนนิ่ง เป็ นรูปแบบ ปกติของการยืนเปิ ดหน้าเพื่อรายงาน สก๊ปูไม่วา่จะเป็นเปิดหนา้ช่วง ตน้ช่วงกลาง หรือทา้ยเรื่อง ที่ผปู้ระกาศจะยนืหนา้ตรง เพื่อสื่อสารกบัผชู้มผา่นกลอ้งที่

111 บนัทึกอยโู่ดยการยืนหนา้ตรงไม่ใช่การยนืนิ่งตายตวัแต่อาจจะขยบัซา้ย หรือขวา หรือผาย มือไปยงัจุดใด จุดหน่ึงเพื่อช้ีพิกดัของประเด็นที่ตอ้งการสื่อสารได้และหากมีการช้ีมือไป ยงัจุดใดๆ ใหก้ลอ้งแพนภาพน้นัตามไปด้วยในบางกรณีที่ภาพที่ผสู้ื่อข่าวตอ้งการจะสื่อถึง ความยงิ่ใหญ่ในลกัษณะที่เป็นเรื่องดีหรือความเสียหายของพ้ืนที่ก็สามารถใชก้ารเปิดหนา้ แบบยนืนิ่งได้ กรณีตัวอย่าง ผสู้ื่อข่าวตอ้งการสื่อถึงภูเขาท้งัลูกที่อยดู่า้นหลงัวา่ถูกชาวบา้นบุกรุกจน ป่าเตียนโล่งกลายเป็นภูเขาหวัโลน้และป่าเสื่อมโทรม หลายพนัไร่ ขั้นตอนผลิต ๑.ผสู้ื่อข่าวยนือยดู่า้นหนา้ของภูเขา ซ่ึงดา้นหลงัน้นัเป็นผนป่ าที่ถูกตัดจน ื เตียนโล่ง ซา้ยขวา มองไปก็เป็นร่องรอยการตดัไม้ ๒.ช่างภาพบนัทึกภาพดงักล่าวโดยผสู้ื่อข่าวยืนนิ่ง กลางเฟรมภาพ บรรยายความเสียหายที่อยดู่า้นหลงัและสามารถช้ีมือไปซา้ย หรือขวา ก็ ได้ เพื่อให้เห็นป่ าที่เสียหาย แนวคิด การเปิดหนา้แบบยนืนิ่ง เป็นรูปแบบมาตรฐานที่ผสู้ื่อข่าวทวั่ ไปใช้และ สามารถสื่อใหเ้ห็นเน้ือหาของประเด็น และภาพข่าวได้แต่หากไม่มี ประเด็นที่น่าสนใจการเปิดหนา้แบบน้ีจะไม่ได้รับความนิยมมากนัก เพราะเป็นการยนืนิ่งไม่มีการเคลื่อนไหว ทา ใหข้าดความน่าสนใจ -การเปิ ดหน้าแบบ เดินเข้าหาเป้ าหมาย หมายถึงผสู้ื่อข่าวเปิดหนา้ โดยการเดินจากจุดหน่ึงไปหายงัเป้าหมาย ซ่ึงอาจเป็น วตัถุสิ่งของ หรือสถานที่ที่เป็นประเด็นและตองการน าเสนอ โด ้ยช่างภาพต้งักลอ้งไวย้งัสิ่ง ที่เป็นเป้าหมายแลว้จากน้นัผสู้ื่อข่าวจะเดินจากจุดที่ไกลไปหาเป้าหมายน้นั กรณีตัวอย่าง ผู้สื่อข่าวภาคสนาม ตอ้งการจะสื่อถึงเกา้อ้ีตวัหน่ึง ที่คนร้ายนา มาไวร้ิม หนา้ต่าง เพื่อใชว้างปืนและประทบัซุ่มยงิเหยอื่ซ่ึงเป็นบุคคลสา คญัจน เสียชีวติ โดยจะสื่อวา่การก่อเหตุลกัษณะน้ีตอ้งใชค้นที่มีความชา นาญและ ผา่นการฝึกมาอยา่งดี

112 ขั้นตอนผลิต ๑.ช่างภาพต้งักลอ้ง และวางมุมภาพแบบกวา้ง เห็นท้งัผสู้ื่อข่าวในมุมกว้าง และเห็นท้งัเกา้อ้ีที่วางอยแู่ต่ในมุมที่ชดักวา่ ๒.ผสู้ื่อข่าว เดินมาจากจุด ที่ห่างจากเกา้อ้ีประมาณ ๒ เมตร และบรรยาย บทมาดว้ย จนเดินมาหยดุที่เกา้อ้ีตวัน้ีซ่ึงบทน้นัตอ้งย้า เรื่องความสา คญั ของเกา้อ้ีในฐานะประเด็นข่าว ขณะที่ภาพ ก็เริ่มบนัทึกต้งัแต่ผสู้ื่อข่าวเดิน เขา้มาหาเกา้อ้ีและหยดุไวท้ี่เกา้อ้ีตวัน้ี แนวคิด การเปิ ดหน้าแบบเดินเข้าหาเป้ าหมาย เป็ นการสื่อวา่เป้าหมายน้ีสะทอ้นถึง ความสา คญัอยา่งใดอยา่งหน่ึงในประเด็นข่าว เช่นอาจจะเป็ นจุดพลิกผัน ของเหตุการณ์เป็นเบาะแส หรือเป็นสิ่งที่สื่อวา่เป้าหมายน้ีสา คญัที่สุดใน ประเด็นสก๊ปูน้ี - การเปิ ดหน้าแบบเดินออกจากเป้ าหมาย หมายถึงรูปแบบที่ผสู้ื่อข่าวยนือยทู่ ี่เป้าหมาย ซ่ึงอาจจะเป็นวตัถุสิ่งของ หรือ สถานที่อยา่งใดอยา่งหน่ึงที่มีความสา คญัและมีนยัยะของประเด็น จากน้นัจึงเดินออกจาก เป้าหมายน้นั ไปยงัเป้าหมายอื่น หรือจุดอื่นที่ไดร้ับผลต่อเนื่องมาจากกนั ลกัษณะดงักล่าวน้ีจะเริ่มตน้ที่ตวัผปู้ระกาศข่าวภาคสนาม ซ่ึงเริ่มบรรยายบทโดย การมองกลอ้งต้งัแต่แรกจากน้นัจึงอธิบายถึงเป้าหมาย หรือวตัถุสิ่งของ สถานที่ที่ไดย้ืนอยู่ ดว้ย แลว้อธิบายวา่เป้าหมายน้นัมีความสา คญัอยา่งไร ก่อนจะเดินออกจากเป้าหมายน้นั ไป หาสิ่งที่เป็นผลต่อเนื่อง กรณีตัวอย่าง ผสู้ื่อข่าวภาคสนาม ตอ้งการจะสื่อถึงเกา้อ้ีตวัหน่ึง ที่สงสัยวา่คนร้ายใช้ เป็นจุดนงั่รอเพื่อเฝ้าดูเหยื่อ ที่อยอู่ ีกตึกหน่ึง แลว้ซุ่มยงิซ่ึงหากมองจาก เกา้อ้ีน้ีจะมองทะลุม่าน และหนา้ต่างออกไป จนเห็นเหยอื่ที่อยฝู่ ั่งตรงขา้ม และที่ผา้ม่าน ก็มีรอยเขม่าดินปืนอยดู่ว้ย แนวทางนา เสนอ คือเดินออกจากเกา้อ้ีตวัน้ีไป แลว้เดินไปยงั ผา้ม่าน เพื่อบอกวา่เกา้อ้ีตวัน้ีเชื่อวา่เป็นจุดที่คนร้ายซุ่มยงิเพราะหากนงั่ อยจู่ะมองเห็นเหยอื่ไดช้ดัและที่สา คญัคือเมื่อยงิปืนจากจุดน้ีแลว้เขม่าดิน ปืนก็กระจายไปติดที่ผา้ม่าน ขั้นตอนผลิต ๑.ช่างภาพวางมุมกลอ้งจากเกา้อ้ีตวัน้ีโดยผสู้ื่อข่าวก็ยนือยทู่ ี่เกา้อ้ีตัว

113 เดียวกนัน้ีจากน้นัจึงเริ่มบรรยายบท ๒.ผสู้ื่อข่าวเดินออกจากเกา้อ้ีพร้อมกบับท ที่บรรยายรายละเอียดจากบทน้ีเชื่อมต่อไปถึง หนา้ต่างและผา้ม่านอยา่งไรโดยไม่หยดุอยทู่ ี่ริมหนา้ต่างที่มีผา้ม่านอยู่ ๓.ช่างภาพบนัทึกภาพผสู้ื่อข่าวต้งัแต่เดินออกจากเกา้อ้ีไปจนจบที่หนา้ต่าง แนวคิด การเปิดหนา้ลกัษณะน้ีสื่อใหเ้ห็นวา่เป้าหมายที่กา ลงันา เสนอไดส้่งผลไป ยงัประเด็นอื่นๆของข่าว ซ่ึงจะถูกนา เสนอต่อไป ในเน้ือหาบรรยายหลังการเปิ ด หน้า ซ่ึงการส่งผลต่อประเด็นที่วา่น้นัอาจสอดคลอ้งกนัหรือขดัแยง้กนัก็ได้เช่น คนร้ายไดว้งิ่มาควา้ปืนของตา รวจที่วางจุดน้ีก่อนวงิ่ ไปใชย้งิตวัเองตายในอีกจุด หน่ึง หรือเช่น คนร้ายตายในจุดน้ีแต่ปืนที่พบ กลบัอยอู่ ีกจุดหน่ึง ซ่ึงไกลกนัมาก จึงไม่น่าเชื่อวา่จะเป็นฆ่าตวัตายแต่คนร้ายอาจจะถูกยงิเพื่อฆ่าปิดปากก็ได้เป็นตน้ รูปแบบการเปิดหนา้ท้งัหมด ผสู้ื่อข่าวภาคสนามสามารถเลือกใชใ้นรูปแบบที่ เหมาะสมได้หรือในบางประเด็นที่มีเน้ือหายาว มีประเด็นใหน้า เสนอในลูกเล่นเหล่าน้ีก็ สามารถ เลือกใช้แบบใดแบบหนึ่ง หรือหลายแบบ มาใชไ้ด้ ไม่เวน้แม่แต่การเปิดหนา้ดว้ย การนงั่ก็สามารถนา มาเป็นรูปแบบหน่ึงการนา เสนอสก๊ปูข่าวเช่นน้ีไดเ้ช่นกนั -การเปลี่ยนขนาดภาพ(เปลี่ยน เฟรมภาพ) ในการเปิ ดหน้า การเปิ ดหน้าที่ใช้เวลานานจากบทบรรยาย หรือจากประเด็นที่มีมาก สามารถเพิ่ม ลูกเล่นในการเปิดหนา้ ให้น่าสนใจไดม้าก ซ่ึงจะแสดงถึงความพิถีพิถนัของการผลิตงาน และการประสานงานร่วมกนัระหวา่งทีมงาน โดยไม่จา เป็นตอ้งใชอุ้ปกรณ์ครบแบบ รายงานสด โดยปกติแลว้การใชเ้ฟรม หรือขนาดของภาพในการเปิดหนา้มกัจะต่อเนื่องเป็น เฟรมเดียว และบนัทึกต่อเนื่องซ่ึงจะทา ไดม้ากที่สุด คือการซูมภาพเข้าใกล้ หรือไกล ออกไปเท่าน้นัแต่ลูกเล่นในการเปลี่ยนเฟรม คือการเปลี่ยนขนาดภาพผปู้ระกาศใหเ้ด่นชดั ได้ กรณีตัวอย่าง ๑. ภาพมุมกวา้ง เห็นผปู้ระกาศข่าวภาคสนามเปิดหนา้แบบเดินบนเถา้ ถ่านอาคารเรียนที่ถูกเพลิงไหม้เพื่อบอกถึงความเสียหาย ของอาคาร เรียนที่ถูกลอบวางเพลิง

114 ๒. เมื่อบรรยายบทมาถึงช่วงหน่ึง ผปู้ระกาศหยดุและช่างภาพ ซูมอินเขา้ มาที่ใบหนา้ของผปู้ระกาศใหช้ดัข้ึน จากเดิมที่เห็นผปู้ระกาศเตม็ตวั เหลือเพียงการเห็นแค่ใบหนา้ โดยผปู้ระกาศก็บรรยายบทน้นัต่อไป เมื่อช่างภาพพร้อมบนัทึก การเปลี่ยนเฟรมภาพเช่นน้ีสามารถทา ไดห้ลายรูปแบบ โดยเช่นกวา้งไปแคบ หรือ จากแคบไปกว้าง ซ่ึงข้ึนอยกู่บัการตดัสินใจของผปู้ระกาศข่าวภาคสนาม และช่างภาพที่จะ วางแผน หรือหารือกนั ในการผลิตงาน โดยประเด็นสา คญัคือตอ้งเขา้ใจตรงกนัของทีมงาน ส่วนอีกรูปแบบหน่ึง คือการเปลี่ยนมุมกลอ้งในการเปิดหนา้เสมือนวา่มีกลอ้งหลายตวัใน การบนัทึกเทป แต่แทจ้ริงมีเพียง ๑ตวัเท่าน้นั กรณีตัวอย่าง ๑. ภาพผปู้ระกาศข่าวภาคสนามเดินเปิดหนา้พร้อมบรรยายไป จากน้นัก็ เดินเขา้ไปในหอ้งเรียน ที่นกัเรียนทุกช้นัตอ้งมาเรียนรวมกนัเพราะ หอ้งอื่นๆ ถูกเพลิงไหม้ซ่ึงกลอ้งน้ีจะเป็นผปู้ระกาศข่าวเดินผา่นหนา้ กล้องไป จนเห็นเพียงด้านหลังขณะเดินเข้าประตู ๒. จากน้นัผปู้ระกาศหยดุและช่างภาพยา้ยมุมกลอ้ง จากมุมเดิม ไปดัก รอที่ดา้นในห้องแลว้เมื่อพร้อมแลว้ผปู้ระกาศข่าวก็เปิดประตูเขา้ไป ในหอ้งเรียน จากมุมน้ีจะเห็นหนา้ผปู้ระกาศ ตอนเปิดประตูเขา้ไป ซึ่งจะเป็นภาพต่อเนื่องจาก ช่วงแรก ที่เห็นเพียงดา้นหลงัของผู้ ประกาศขณะเดินเข้าประตูห้องเรียน ดว้ยรูปแบบการผลิตที่ผา่นการวางแผนแบบน้ีจะทา ให้เน้ือหาสก๊ปูที่แมจ้ะใช้ ทีมงานเพียงไม่กี่คน แต่ก็สามารถสร้างสรรคผ์ลงานที่มีคุณภาพ น่าชมไดอ้ยา่งดี

115 ๑๐ ทักษะการน าเสนอ ผ่านการรายงานสด ๑๐.๑ การรายงานสดทางโทรศัพท์ (Phone in) การรายงานสดทางโทรศพัทเ์ป็นรูปแบบการรายงานสดข่าวด่วนที่รวดเร็วที่สุดใน ปัจจุบนัซ่ึงถูกนา มาใชใ้นการรายงานสดข่าวสถานการณ์ข่าวเหตุการณ์ที่เกิดข้ึนเร่งด่วน หรือเกิดข้ึน ณ ขณะที่มีการออกอากาศรายการข่าวอยนู่้นัรูปแบบน้ีไดเ้ป็นที่ยอมรับในการ ใชเ้พื่อรายงานสด ของสถานีโทรทศัน์ท้งัในประเทศ และต่างประเทศ โดยเฉพาะ สถานีโทรทศัน์บีบีซีซีเอน็บีซีซีเอน็เอน็หรืออลัจาซีราห์หากเกิดเหตุเร่งด่วนข้ึนมาก็ให้ ผสู้ื่อข่าว รายงานเหตุการณ์ผา่นทางโทรศพัท์เพื่อสื่อสารไปยงัผปู้ระกาศข่าว ประจา สถานี เพื่อส่งต่อไปยงัผชู้มที่ติดตามข่าวน้ีอยู่ รูปแบบการรายงานสดทางโทรศัพท์ โดยทวั่ ไปการรายงานสดผา่นทางโทรศพัท์มีรูปแบบที่ตายตวัแน่ชดัแลว้คือให้ ผสู้ื่อข่าว รายงานสถานการณ์ข่าว ประเด็นข่าวที่เกิดข้ึนใหม่หรือเกิดข้ึนแลว้แต่มีความ คืบหนา้เขา้มายงัสถานีโทรทศัน์โดยการสื่อสารกบัผปู้ระกาศข่าวหลกัประจา สถานีแต่ หากจะแบ่งรูปแบบการรายงานสดทางโทรศพัทน์ ้นัอาจแบ่งไดเ้ป็น ๒ รูปแบบ ตาม สถานการณ์ของข่าวคือ -รายงานสดโทรศัพท์ในประเด็นทรีู่้ล่วงหน้า หมายถึงผสู้ื่อข่าวที่ออกไป ทา ข่าวน้นัและกองบรรณาธิการข่าว รู้ล่วงหนา้ก่อนที่ข่าวจะออกอากาศแลว้วา่จะ มีประเด็นน้ีเกิดข้ึน และไดก้องบรรณาธิการ ที่ผลิตข่าวน้ีประจา สถานีไดเ้ตรียม ความพร้อมไวบ้า้งแลว้เช่น เตรียมภาพประกอบของเหตุการณ์ไวร้อ หรือเตรียม ภาพหนา้ผสู้ื่อข่าวที่กา ลงัจะรายงานทางโทรศพัทน์ ้ีใหผ้ชู้มไดเ้ห็นไปดว้ยไวร้อแลว้ การรายงานสดโทรศพัทใ์นลกัษณะน้ีจะมีขอ้ไดเ้ปรียบคือต่างฝ่ายต่างรู้ ภารกิจของตวัเอง และอาจหารือประเด็นกนัไวก้่อนล่วงหนา้ของการออกอากาศ แลว้วา่จะสื่อสารกนั ในประเด็นอะไรบา้ง มากนอ้ยเพียงใด ซ่ึงผปู้ระกาศข่าวหลกัที่ สถานี และผปู้ระกาศข่าวภาคสนาม ไดส้ื่อสารกนับา้ง ในประเด็นที่จะนา เสนอ

116 กรณีตัวอย่าง กองบรรณาธิการรู้ ว่าจะมีการนัดฟังค าพิพากษา ตัดสินคดีที่อดีตนักการเมือง ตก เป็ นผู้ต้องหาอยู่เบื้องหลังการค้ายาเสพติด ซึ่งในที่สุดเวลาประมาณ ๑๒ นาฬิกา ศาลก็ ตัดสินพิพากษา ให้ประหารชีวิตอดีตนักการเมืองรายนี้ ข่าวนี้ที่ผู้สื่อข่าวถูกส่งให้ออกไปน าเฝ้ าสถานการณ์และรายงานสดทางโทรศัพท์ เข้ามา ก็จะน าเสนอรายละเอียดของการพิพากษาคดี และค าตัดสิน รวมถึงบรรยากาศของ การมารับฟังคดีที่ศาล ซึ่งผู้ประกาศหลักอาจจะสอบถามบางประเด็นได้บ้าง และประเด็น เหล่านั้นได้ถูกเตรียมไว้ก่อนล่วงหน้าแล้ว จึงสามารถร้ อยเรียงประเด็นค าถามได้ถูก -รายงานสดโทรศัพท์ในประเด็นทไี่ม่รู้ล่วงหน้า หมายถึง ผสู้ื่อข่าวที่ ออกไปทา ข่าวไดโ้ทรศพัทเ์ขา้มายงักองบรรณาธิการในช่วงเวลาที่กา ลงัออกอากาศ วา่เกิดเหตุการณ์อยา่งใด อยา่งหน่ึงที่มีประเด็นรุนแรง ตอ้งนา เสนอออกอากาศ ด่วน โดยการแจง้เขา้มายงักองบรรณาธิการน้นั ไม่มีใครรู้เหตุการณ์ล่วงหนา้มา ก่อน เป็นเหตุการณ์ที่เกิดข้ึนใหม่สุด ณ ขณะน้นัท้งัผปู้ระกาศข่าวหลกั ในสถานี และผสู้ื่อข่าวภาคสนามที่อยใู่นเหตุการณ์ก็รู้เท่ากนั รูปแบบน้ีนอกจากจะอาศยัความคล่องแคล่วของกองบรรณาธิการในการ ตดัสินใจ อาศยัไหวพริบของกองบรรณาธิการในการรับมือข่าวด่วนแลว้ยงัตอ้ง อาศยัประสบการณ์ความชา นาญ และการฝึกฝนจากผสู้ื่อข่าวที่อยใู่นเหตุการณ์ซ่ึง ตอ้งรายงานข่าวน้ีเขา้มายงัสถานีดว้ย กรณีตัวอย่าง ในขณะที่กองบรรณาธิการข่าว ก าลังรายงานข่าวภาคค ่าตามปกติอยู่ ปรากฏว่า ผู้สื่อข่าวภาคสนาม แจ้งเข้ามาว่ามีเหตุการณ์เครื่องบินไถล ออกนอกรันเวย์ ที่ สนามบิน ภูเก็ต ท าให้เกิดประกายเพลิงลุกไหม้ เสียหาย มีผู้บาดเจ็บและเสียชีวิต ซึ่งนักข่าวอยู่ใน สถานที่เกิดเหตุแล้ว พร้ อมจะรายงานให้ทราบ กองบรรณาธิการให้รายงานสดโทรศัพท์จากผู้สื่อข่าว แต่ประเด็นข่าว จะมาจากผู้สื่อข่าวที่เล่าเหตุการณ์ โดยผู้ประกาศท าหน้าที่ซักถามในบางประเด็นที่สงสัย

117 เทคนิคการรายงานสดผ่านทางโทรศัพท์ ถึงแมว้า่การรายงานสดผา่นทางโทรศพัท์จะเป็นเรื่องพ้ืนฐานของผสู้ื่อข่าวที่ จะตอ้งเรียนรู้และปฏิบตัิใหไ้ด้เพราะไม่ไดย้งุ่ยากมากนกัหากเทียบกบัการรายงานสดนอก สถานีหรือโอบีแต่ในความเป็นจริงแลว้ผสู้ื่อข่าวจา นวนมาก ที่ไม่คุน้เคย และไม่เคยฝึก การรายงานสดทางโทรศพัท์ก็จะประหม่า และมกักลายเป็นปัญหา ต้งัแต่ปัญหาเล็กคือ สื่อสารไม่ครบประเด็น ไปจนถึงปัญหาใหญ่คือ ไม่สามารถรายงานข่าวผา่นทางโทรศพัท์ ไดเ้ลย นี่จึงเป็นเหตุผลที่ผสู้ื่อข่าวภาคสนาม ตอ้งฝึกเรียนรู้เทคนิคเหล่าน้ีไว้ เมื่อผสู้ื่อข่าวภาคสนามลงปฏิบตัิงานข่าวและตอ้งรายงานสดข่าวพ้ืนที่อาจใช้ แนวทางการเตรียมตวั โดยยดึตามลกัษณะของข่าว ๒ ประเภทดงัน้ี ๑. เทคนิคกรณรีายงานสดโทรศัพท์ในประเด็นที่รู้ล่วงหน้า ผสู้ื่อข่าวรู้วา่ ไดร้ับมอบหมายใหต้ิดตามประเด็นข่าวน้ีและ ตอ้งเตรียมเน้ือหา รายงานสดทางศพัทต์ามประเด็นที่กา หนด จึงสามารถเตรียมความพร้อมไดด้งัน้ี -เตรียมขอ้มูลที่เกี่ยวขอ้งกบั ประเด็นข่าวที่จะรายงานท้งัหมด ใหร้อบดา้น อ่านใหเ้ขา้ใจ -คัดเฉพาะประเด็นส าคัญที่สุด ที่จะนา เสนอ โดยอ่านประเด็นเหล่าน้นั ให้ แตกฉาน ละเอียด จนสามารถเล่าเรื่องให้ผฟู้ ังเขา้ใจได้โดยไม่ใช่ลกัษณะ การอ่านท้งัหมด แต่เป็นการเล่าเรื่อง ยกเวน้วา่ ในกรณีประเด็นน้นั ตอ้งการสื่อสารดว้ยการอ่านเป็นหนงัสือคา สั่ง หนงัสือราชการเป็นตน้ -เรียงลา ดบัก่อนและหลงั ประเด็นที่ตอ้งการนา เสนอ ใหเ้ป็นไปตามล าดับ ข้นัซ่ึงส่วนใหญ่มกัมีขอ้กา หนดวา่ควรจะเรียงประเด็นที่สา คญัที่สุดใน การรายงานข่าวน้นั ไวเ้ป็นประเด็นแรกวา่เกิดข้ึนอะไรข้ึนในประเด็นข่าว ที่ติดตามอยู่หรือมีความคืบหนา้อยา่งไร -เน้ือหา ขอ้มูลที่เตรียมไวน้า เสนอ ตอ้งสื่อสารเป็นประเด็น และย้า ถึง รายละเอียดที่ส าคัญให้ชัด พร้อมท้งัเปิดโอกาสใหผ้ ปู้ระกาศข่าวหลกั ประจ าสถานีได้ซักถามในประเด็นที่มีข้อสงสัยด้วย -กรณีผปู้ระกาศข่าวจากสถานีถามกลบัมายงัผปู้ระกาศข่าว แต่คา ถามน้นั ยงัไม่ไดร้ับคา ตอบ ไม่ควรฟันธงหรือใหข้อ้มูลใดๆที่ไม่ชดัเจน แต่ควร

118 หาทางหลีกเลี่ยงเช่น ขอ้มูลยงัไม่ชดัเจน หรือยงัไม่ไม่คา ตอบจากฝ่ายที่ รับผดิชอบในตอนน้ีจึง จึงตอ้งใชเ้วลาอีกซกัระยะในการตรวจสอบจึงจะ ยืนยันได้ -กรณีอยใู่นเหตุการณ์ผรู้ายงาน อาจถือโทรศพัทเ์ขา้ไปใกลจ้นไดย้นิเสียง รอบข้างได้ด้วย ๒. เทคนิคกรณรีายงานสดโทรศัพท์ในประเด็นทไี่ม่รู้ล่วงหน้า เทคนิคการรายงานสดโทรศพัทใ์นประเด็นที่ไม่รู้ล่วงหนา้หรือประเด็นที่เกิดข้ึน เฉพาะหนา้จะมีเวลาค่อนขา้งนอ้ยในการเตรียมตวัหรือเรียงลา ดบั ประเด็น แต่ถึง อยา่งไรก็ตามข้นัตอนลา ดบัความคิดในการจะนา เสนอ ก็ไม่ต่างจากในกรณีแรก เพียงแต่ตอ้งใชเ้วลาที่รวดเร็วและอาศยัไหวพริบเฉพาะหนา้จากกรณีที่เกิดข้ึน -ติดตามและตรวจสอบสถานการณ์ที่เกิดข้ึนในขณะน้ีแลว้ประเมิน -วเิคราะห์สถานการณ์เฉพาะหนา้น้นั ใหไ้ด้ ใหอ้อกวา่เป็นประเด็นข่าว เกี่ยวกบัอะไร มีใครเป็นตวัละคร ที่เกี่ยวขอ้งในประเด็นข่าวน้นัๆ -รายงานโทรศัพท์เฉพาะในประเด็นที่เห็นและเข้าใจ โดยเฉพาะประเด็น หรือเหตุการณ์เฉพาะหนา้เป็นสิ่งที่เหมาะสมที่สุด -หลีกเลี่ยงการวเิคราะห์หรือคาดเดา หากขอ้มูลที่มีอยนู่้นั ไม่เช่นน้นัซ่ึง สามารถที่จะบอกกบัผปู้ระกาศข่าว และผชู้มไดต้รงไปตรงมาวา่ขอ้มูลที่ เห็นขณะน้นัยงัไม่ชดัเจน ไม่อาจยนืยนัไดว้า่คือไร จึงตอ้งใชเ้วลาระยะ หน่ึงเพื่อสืบหาขอ้มูลที่ชดัเจนข้ึนจึงจะนา เสนอต่อไปได้ ข้อควรระวัง การรายงานสดโทรศัพท์ ถือเป็ นรูปแบบหนึ่งของการเล่าข่าว ใช้ภาษาในการสื่อสารกึ่ง ทางการ คือการเล่าข่าวให้ผู้ชมได้รับทราบ ผ่านทางผู้ประกาศข่าวหลักในสถานี ดังนั้น ภาษาที่ใช้จึง เป็ นแบบกึ่งทางการคือ มีการเล่าเรื่อง แต่ไม่ใช่ภาษาที่เป็ นกันเอง หรือการล้อเล่น ซึ่งจะท าให้ลด ความน่าเชื่อ ๑.ใช้ค าว่า คุณ เพื่อเรียกผู้ประกาศข่าวหลักในสถานีแม้จะมีอายุมากหรือน้อยกว่าก็ตาม

119 ๒.ไม่ใช่ค าพูดที่แสดงความสนิทสนมส่วนตัวผู้ประกาศข่าวภาคสนาม เช่น พี่ น้อง หรือ ชื่อเล่น ของผู้ประกาศ ส่วนตัวผู้รายงานข่าวเอง ให้แทนค าว่า ผม หรือดิฉัน ไม่ใช่ค าว่า หนู น้อง หรือเค้า โดยเด็ดขาด แม้ว่าตามปกติ จะคุ้นเคยและหยอกล้อกันได้ ทั้งนี้เพราะ เป็ นการสื่อสารกึ่งทางการ ที่ให้เกียรติผู้ชม และสร้ างความน่าเชื่อถือของข่าวด้วย ๓.เสน่ห์ของการรายงานสดทางโทรศัพท์คือการสื่อสารด้วยน ้าเสียงที่น่าฟังเข้าใจง่าย น ้าเสียง สามารถบอกเหตุการณ์ หรือสร้ างอารมณ์ในสถานการณ์ได้ เช่น น ้าเสียงตื่นเต้น ตกใจ พูด เร็วแสดงถึงเหตุชุลมุน น ้าเสียงเรียบเฉย ไม่ตื่นเต้น แสดงถึงความนิ่งเงียบ ของเหตุการณ์ ๑๐.๒ การรายงานสดนอกสถานที่ OB การรายงานสดนอกสถานที่หรือOutside broadcasting (OB) เป็ น รูปแบบที่เหมาะสมที่สุด ในการรายงานสดข่าวนอกสถานที่ในขณะน้ีและนบัวนัจะพฒันา ออกไปให้รวดเร็วมากยงิ่ข้ึน ขณะที่ตน้ทุนนอ้ยลง นนั่คือการพฒันาจากการถ่ายทอดสด ผา่นระบบดาวเทียม ดว้ยรถDSNG มาเป็นระบบเครือข่ายอินเตอร์เน็ต ซ่ึงสะดวก รวดเร็ว และประหยดักวา่กนัมาก และแมว้า่ ในปัจจุบนัคุณภาพของภาพที่ถ่ายทอดผา่น อินเตอร์เน็ต จะไม่ดีเทียบเท่ากบั DSNG หรือรถดาวเทียมเคลื่อนที่ แต่ในความเป็นข่าว แลว้ความเร็วยอ่มไดเ้ปรียบ แมจ้ะไดคุ้ณภาพ ของภาพข่าวที่ไม่สมบูรณ์แต่การสื่อสารดว้ย การรายงานของผสู้ื่อข่าวกลบัช่วยแกป้ ัญหาไดม้าก ขณะเดียวกนั โอกาสที่คุณภาพของภาพข่าว จะถูกพฒันาใหค้มชดัเทียบเท่ากบั ระบบดาวเทียม ก็มีไม่นอ้ยเช่นเดียวกนั อยา่งไรก็ตาม ไม่วา่การรายงานสดนอกสถานที่จะใชร้ะบบดาวเทียมซ่ึงถือวา่ สมบูรณ์ที่สุดในปัจจุบัน หรือจะใช้ระบบอินเทอร์เน็ต ที่กา ลงัไดร้ับความเพิ่มข้ึนและจะ มากที่สุดในอนาคต แต่รูปแบบในการรายงานข่าวของผสู้ื่อข่าว ไม่ไดเ้ปลี่ยนไปมากนกั และแมว้า่จะเปลี่ยนแปลงไปบา้ง แต่ก็อยใู่นกรอบแห่งการสื่อสาร โดยเนน้การสื่อสารที่ ถูกตอ้งแม่นยา รวดเร็วเป็นหวัใจสา คญั

120 การรายงานสดภาคสนามมีหลายรูปแบบที่ผสู้ื่อข่าวภาคสนามตอ้งเตรียม พร้อมไว้ และสามารถปรับตวัใหเ้ขา้กบัรูปแบบที่เหมาะสม ๑๐.๒.๑ กรณีการรายงานสดประเด็นข่าวทรีู่้ล่วงหน้า เป็ นประเด็นที่ผสู้ื่อข่าวรู้ประเด็นล่วงหนา้จากการประสานงานกบักอง บรรณาธิการ หรือเป็นหมายข่าวประจา วนัของโตะ๊ข่าวน้นัๆ ซ่ึงผสู้ื่อข่าวสามารถ เตรียมพร้อม และนัดหมายทีมงานได้เช่น การรายงานสด ประชุมรัฐสภา การรายงานสด ประชุมคณะรัฐมนตรี การรายงานสด ประชุมคณะรัฐมนตรีนัดพิเศษ หรือนอกสถานที่ การรายงานสด ประชุมสุดยอดผู้น าอาเซียน เป็ นต้น โดยข้นัตอนทวั่ ไปแลว้การรายงานสดภาคสนามในรูปแบบดงักล่าวน้ีจะมี กา หนดเวลาที่แน่นอน เช่นจะใหอ้อกอากาศในเวลาข่าวตน้ชวั่ โมง ๑๐ นาฬิกา หรือข่าวภาค เที่ยง ๑๒ นาฬิกา แต่ถึงกระน้นัสถานีข่าวก็มกัเกิดเหตุฉุกเฉินไดเ้สมอ ผปู้ระกาศข่าว ภาคสนาม จึงตอ้งประสานงานกบัทีมถ่ายทอดสด และกองบรรณาธิการทุกคร้ังในก่อนถึง เวลาออกอากาศ ส่วนข้นัตอนของการลา ดบังาน สา หรับผสู้ื่อข่าวสนามที่ยงัไม่เคยรายงานสด ภาคสนามมาก่อน ควรไดเ้รียนรู้เป็นตวัอยา่งลา ดบัคือ -ผสู้ื่อข่าวหรือผปู้ระกาศข่าว แจง้ต่อบรรณาธิการภาคสนาม หรือหากไม่มีใหแ้จง้ ต่อทีมงานทุกคนวา่จะมีตอ้งมีรายงานข่าวในช่วงเวลาใด เช่นข่าวตน้ชวั่ โมง ข่าวเที่ยง ข่าว ภาคค่า หรือช่วงเวลาพิเศษใด -ผสู้ื่อข่าว เขียนข่าวในประเด็นที่จะออกอากาศในช่วงเวลาน้นัและส่งไปยงั กระบวนการตดัต่อโดยช่างตดัต่อ - ตรวจสอบความพร้อมของภาพข่าว และลา ดบัที่จะออกอากาศจากสถานี -ส่งบทข่าวอีกหน่ึงชุดใหผ้กู้า กบั ประจา รถดาวเทียม (Director) พร้อมแจง้กบั ประเด็นข่าวที่จะนา เสนอวา่มีประเด็นอยา่งไรบา้งและมีการปล่อยเสียงสัมภาษณ์หรือไม่ - เมื่อถึงเวลาผปู้ระกาศภาคสนาม จึงรายงานสดข่าวน้นัตามข้นัตอน

121 ปัญหาที่การรายงานข่าวลักษณะนี้ มักจะเกิดข้อผิดพลาด ตั้งแต่เรื่องเล็ก ถึงเรื่องใหญ่ คือ -ไม่แจ้งให้ทีมงานทราบล่วงหน้า ว่าจะออกอากาศ หรือยกเลิกออกอากาศท าให้เตรียมการไม่ทัน -ภาพข่าวที่ตัดต่อ ไม่สมบูรณ์ ไม่ตรงกับบทข่าว ทั้งภาพ และเสียง ท าให้ข่าวไม่สมบูรณ์ -การสื่อสารระหว่างผู้ก ากับในรถดาวเทียม กับผู้ประกาศข่าวไม่ชัดเจน ท าให้การรายงานสดไม่ สมบูรณ์ -ระบบการสื่อสารดาวเทียมล่ม มีปัญหา หรือขัดข้อง ซึ่งเป็ นปัญหาทางเทคนิคระหว่าง รายงาน สด ท าให้ไม่สามารถรายงานสดนอกสถานที่ได้ ๑๐.๒.๒ กรณีรายงานสดประเด็นข่าวทไี่ม่รู้ล่วงหน้า เป็นการรายงานสดนอกสถานที่ในลกัษณะที่เป็นข่าวด่วน ข่าวเหตุการณ์ที่กอง บรรณาธิการไม่รู้ล่วงหนา้หรือล่วงหนา้ไม่นาน ซ่ึงแมว้า่จะรับมือไดท้นัดว้ยการเตรียมรถ ถ่ายทอดสด และทีมงานไปได้แต่นบัเป็นเรื่องที่ฉุกละหุก สา หรับทีมข่าว และผปู้ระกาศ ข่าวภาคสนาม แต่อยา่งไรก็ตาม ความเป็นสถานีโทรทศัน์จะวดักนัเรื่องความพร้อม และ การจดัการ บริหารงานข่าว ตรงที่พร้อมในการรับมือข่าวด่วน ข่าวฉุกเฉินหรือข่าว เหตุการณ์เช่นน้ีเช่น รายงานสด เหตุการณ์เพลิงไหมค้ร้ังใหญ่ รายงานสด เหตุการณ์แผน่ดินไหว สึนามิ รายงานสด เหตุการณ์เครื่องบินตก รายงานสด เหตุการณ์ชุมนุมประท้วง การจลาจล รายงานสด น้า ท่วมคร้ังใหญ่ รายงานสด การก่อวนิาศกรรม และการก่อการร้าย เป็นตน้ การรายงานสดในกรณีดงักล่าวน้ีมกัเป็นเหตุการณ์ข่าวด่วน ที่สถานีโทรทศัน์ ตอ้งการให้รายงานสดเขา้มาไดท้นัทีที่ไปถึงจุดเกิดเหตุหรือเป้าหมาย เพื่อแสดงถึงความ รวดเร็วของสถานีโทรทศัน์และเป็นการส่งประเด็นข่าวถึงประชาชนผรู้ับสารไดอ้ยา่ง รวดเร็ว และดว้ยขอ้จา กดัน้ีทา ใหผ้ สู้ื่อข่าวมีเวลาไม่มากนกั ในการเตรียมข่าว หรือเขียน ข่าวจึงตอ้งฝึกฝนการรายงานในรูปแบบต่างๆไว้

122 ๑๐.๓ การรายงานสดโดยไม่มีบทข่าว เป็นรูปแบบที่เหมาะกบัผสู้ื่อข่าวหรือผปู้ระกาศข่าวภาคสนาม ที่พอมีความ คล่องตวัในการรายงานสดนอกสถานที่แลว้เมื่อตอ้งรายงานข่าวด่วน ซ่ึงมีเวลาไม่มากใน การเขียนบท และตดัต่อข่าว มีเพียงขอ้มูลดิบ และภาพข่าวที่ถ่ายมาแลว้ สามารถเลือกใช้ การรายงานสดแบบน้ีโดยข้นัตอนดงัน้ี -คัดเลือกประเด็นที่จะน าเสนอที่ชดัที่สุด วา่จะนา เสนอรายละเอียด ประเด็นใด โดยคิดโครงเรื่องของเน้ือหาไวค้ร่าว -คดัเลือกภาพข่าวที่ช่างภาพถ่ายมา เพื่อกา หนดใหช้่างตดัต่อไดต้ดัต่อภาพ ใหต้รงตามเน้ือหาที่คิดไว้ซ่ึงแมจ้ะไม่มีบทข่าวที่ละเอียด แต่ก็สามารถกา หนดเป็นโครง เรื่องไว้ โดยให้เวลาเป็นตวักา กบัเช่นข่าวด่วนไฟไหม้ ผสู้ื่อข่าวอาจกา หนดภาพข่าวใหต้ดัต่อไดต้ดัภาพ ดงัน้ี ๑.ตัดต่อภาพ ขณะเปลวเพลิงลุกไหม้ ความยาว ๓๐ วินาที ๒.ตัดต่อภาพ รถดับเพลิงก าลังฉีดน ้า ความยาว ๓๐ วินาที ๓.ตัดต่อภาพ คนก าลังกระโดดหนีไฟ ความยาว ๔๐ วินาที ๔.ตัดต่อภาพ เจ้าหน้าที่รองรับคนกระโดด ยาว ๒๐ วินาที ๕ .ปล่อยเสียงสัมภาษณ์คนกระโดด ความยาว ๓๐ วินาที ๖. ตัดภาพเจ้าหน้าที่พาคนเจ็บส่ง รพ. ความยาว ๓๐ วินาที ดว้ยวธิีการน้ีจะทา ใหภ้าพข่าวที่ช่างตดัต่อ ตอ้งตดัภาพไวท้้งัหมด ๓ นาที ซึ่งมาก พอสา หรับที่ผปู้ระกาศข่าวจะนา ไปอ่านข่าว เพื่อรายงานข่าวด่วนไดท้นั โดยลา ดบัข้นัตอน ของการอ่านเน้ือหาข่าวระหวา่งรายงานสดน้นัก็ยดึตามภาพที่ตดัต่อน้นัเป็นหลกั ๑๐.๔ การรายงานสด โดยใช้ภาพสดของเหตุการณ ์ เป็นการรายงานสดที่นอกจากจะไม่ตอ้งเขียนบท เพื่อนา ไปใชใ้นการตดั ต่อแลว้ยงัไม่ไดใ้ชภ้าพข่าวที่ช่างภาพถ่ายมาใหใ้นการนา เสนอ ซ่ึงจะดว้ยเหตุผลใดๆก็ตาม แต่สามารถเลือกใชภ้าพของเหตุการณ์สดในขณะน้นัเพื่ออธิบายเหตุการณ์ใหผ้ชู้มไดร้ับ ทราบ

123 วธิีการน้ีจา เป็นตอ้งใชก้ารประสานงานที่แม่นยา และคล่องแคล่ว ระหวา่งผู้ ประกาศข่าว ช่างภาพ ไดเรค หรือผกู้า กบัการรายงานสด ช่างเสียง และทีมงานอื่นๆ เพราะ ภาพที่นา เสนอเน้ือหาที่จะสื่อสารท้งัหมด เป็นภาพสดที่ไม่ไดผ้า่นการคดัเลือกภาพมาก่อน ลกัษณะน้ีแบบ้ีเหมาะสา หรับข่าวที่ทีมรายงานสด ไปถึงและทนัต่อเหตุการณ์ เหตุการณ์น้นัก็มีช่วงต่อเนื่องมากที่จะรายงานได้ ยกตวัอยา่ง กรณีไฟไหมต้ึกสูง ทีมรายงานสดไปถึงที่เกิดเหตุและตอ้งการรายงาน ด่วนใหป้ระชาชนไดช้มทนัทีจากกลอ้งสดที่มีอยู่ผสู้ื่อข่าวและทีมงานท้งัหมด จึงตอ้ง ประสานงานกนัดงัน้ี ๑.หารือกันในทีมรายงานสด ว่าจะใช้กล้องผู้ประกาศแพนสดภาพไฟไหม้ โดยไม่มีเทปข่าว ๒.ก าหนดจุด ระหว่างผู้ประกาศ กล้องที่จะรายงานสด และก าหนดคิว น าเสนอเหตุไฟไหม้ ๓.ก าหนดคิวกับผู้ก ากับการรายงานสด ช่างเสียง ที่จะต้องเคลื่อนย้าย กล้องจากหน้าตึกไปหลังตึก ๔.ผู้ประกาศรายงานข่าว โดยอธิบายเนื้อหาตามคิวภาพที่ได้ตกลงกันไว้ ล่วงหน้า โดยเริ่มบรรยายภาพไฟไหม้จากด้านหน้า ที่ลุกโหมกระพือ จากนั้นลามไปยังชั้นอื่นๆ และไปด้านหลังตึก ๑๐.๕ การฝึ กลงเสียง เปิ ดหน้า รายงานสด ผสู้ื่อข่าวจา นวนมาก หลีกเลี่ยงที่จะรายงานสด ไม่วา่จะเป็นโทรศพัท์การลงเสียง หรือเปิดหนา้ ส่วนหน่ึงอาจเพราะไม่มนั่ใจในตวัเอง ไม่กลา้ ไม่เคย อาย และอีกบางส่วน เคยพยายามแลว้แต่ไม่เป็นที่พอใจจึงท้อใจ อยา่งไรก็ตาม การรายงานข่าว สื่อสารข่าวไม่ไดม้ีสูตรสา เร็จ หรือบทบงัคบัใน รูปแบบที่จะตอ้งเป็น เพราะแต่ละคนสามารถรายงานในรูปแบบ ลีลา และเอกลกัษณ์ที่ แตกต่างกนัไปได้เพียงแต่ตอ้งไม่ทิ้งหวัใจสา คญัคือการสื่อสารที่ถูกต้อง และผู้รับสาร เขา้ใจ ซ่ึงท้งัหมดสามารถฝึกฝนได้ ๑๐.๕.๑ การฝึ กลงเสียง

124 ผสู้ื่อข่าวที่เริ่มตน้ลงเสียงอ่านข่าวอาจเริ่มจากวธิีง่ายๆคือ -ฝึ กอ่านออกเสียง การอ่านออกเสียงใหต้วัเองไดย้นิจะทา ใหต้วัเองรู้วา่เสียงที่ อ่านออกไป ชดัถอ้ยชดัคา ชดัเจน ถูกผดิหรือไม่หรือคล่องแคล่วหรือไม่การอ่านออก เสียงเป็ นประจ า จะท าให้เราเคยชิน นอกจากจะสนุกแล้ว ยังจะรู้สึกอยากเปลี่ยนหรือพัฒนา แนวเสียงตัวเองไปเรื่อยๆได้ -การอ่านตาม เมื่อฟังข่าววทิยุซ่ึงเป็นรายการข่าวที่ใชภ้าษามาตรฐาน เช่นอสมท. หรือกรมประชาสัมพนัธ์ก็ควรอ่านออกเสียงตามผปู้ระกาศข่าวน้นัหรือแมแ้ต่การชมข่าว โทรทศัน์ก็สามารถฝึกอ่านตามคา ที่ผปู้ระกาศข่าวอ่าน จะทา ใหไ้ดฝ้ึกท้งัเสียง จงัหวะ หายใจและไดอ้่านคา หรือภาษาข่าวที่ถูกตอ้ง -เลือกบทข่าว หนงัสือที่จะอ่าน ก็เหมือนอาหาร หากเลือกอาหารที่ดีเหมาะสม ก็ จะเป็นประโยชน์ต่อร่างกาย บทข่าวหรือภาษาหนงัสือก็เช่นเดียวกนัหากเลือกที่เขียนดว้ย ภาษาสละสลวย กระช้นัอ่านง่าย วรรคตอนถูกตอ้ง เขียนคา ไดถู้ก เขียนภาษาไดเ้หมาะสม เน้ือหาไม่สับสน จะทา ใหก้ารฝึกอ่านมีความคล่องแคล่วมากข้ึน เพราะผอู้่านจะเขา้ใจใน เน้ือหาน้นด้วย ั -การฝึ กเขียนบท เมื่อไดล้องอ่านบทข่าว หรือ หนงัสืออื่นๆที่คนอื่นเขียนข้ึน มาแลว้ควรลองฝึกเขียนข่าว หรือเขียนบทสารคดีข้ึนมา แลว้ลองอ่านออกเสียงดงัวธิีน้ี จะช่วยไดม้าก ท้งัการจดัระบบความคิด เรียบเรียงเน้ือหาและไดอ้่านออกเสียง เพราะตวัเอง เองจะรู้ค าใด ภาษาใด ที่เราไม่ถนดัในการอ่าน เราจะหลีกเลี่ยงไม่เขียนคา น้นัแลว้เลือกคา อื่นแทน ๑๐.๕.๒ การฝึ กเปิ ดหน้า ผสู้ื่อข่าวโทรทศัน์ซ่ึงทา งานควบคู่กบักลอ้งโทรทศัน์อยแู่ลว้ สามารถใช้ เวลาที่วา่งการทา ข่าว ทดลองฝึกกบักลอ้งได้ -ฝึ กการน าเสนอต่อหน้ากล้อง ผู้สื่อข่าวจา นวนมากเคยชินกบัการ สัมภาษณ์แหล่งข่าว แต่เมื่อถึงคราวที่ตวัเองจะทา สก๊ปูเปิดหนา้หรือรายงานสด ผา่นหนา้ กลอ้ง กลบัไม่กลา้อาย หรือไม่เคยชิน ดงัน้นัจึงควรหดันา เสนอประเด็นข่าวต่อหนา้กลอ้ง ข้นัแนวทางการฝึก คือท่องและจดจา บทโปรย หรือประโยค หรือประเด็นข่าวที่จะพดูส้ันๆ ประมาณ ๒ หรือ ๓ ประโยค จา ใหไ้ด้จากน้นัจึงฝึกทดลองนา เสนอประเด็นน้นัต่อหนา้

125 กลอ้ง โดยไม่ตอ้งกม้ลงอ่าน ในระหวา่งการฝึก ใหป้ระเมินตวัเอง ท้งัความเป็นธรรมชาติ ของน้า เสียง สีหนา้และภาษาที่สื่ออกไป ชดัเจน ถูกตอ้ง หรือผดิเพ้ียนหรือไม่อยา่งไร การ ฝึ กต้องไม่หลอกตวัเอง หากทา ผดิตอ้งฝึกใหม่แกไ้ขใหม่ใหถู้กตอ้ง ขณะเดียวกนัก็ตอ้งไป กดดนัตวัเองเกินไป -ฝึ กเล่นกับกล้อง เมื่อไดท้ดลองนา เสนอต่อหนา้กลอ้งแลว้การฝึกเล่นกลอ้ง หมายถึงการสื่อสารดว้ยมือ ใบหนา้แววตา หรือการสื่อสารที่เรียกวา่อวจันะภาษา ต่อหนา้ กล้อง ก็เป็นอีกรูปแบบหน่ึงของการสื่อสาร เช่นนา เสนอข่าว พร้อมกบัขยบัมือ หรือลา ตวั เพื่อสื่อสารไปดว้ยก็เป็นการฝึกอยา่งหน่ึง การเปิดหนา้สก๊ปูมีหลายรูปแบบดงัที่นา เสนอแลว้ดงัน้นัจึงอาจหดัฝึกไว้เช่นฝึก เปิ ดหน้าด้วยการน าเสนอและเดินเข้าหากล้อง เดินออกจากกล้อง เปิดหนา้แบบยนืนิ่ง หรือ นงั่เป็นตน้การฝึกยมิ้ฝึกทา สีหนา้เคร่งเครียด หรือผอ่นคลายต่อหนา้กลอ้ง เป็นรูปแบบ หน่ึงของการสื่อสาร ซ่ึงสามารถฝึกไดอ้ยา่งไม่มีขอ้จา กดั ๑๐.๕.๓ ฝึ กรายงานสดนอกสถานที่ -ฝึ กอ่านโปรย มีรูปแบบใกลเ้คียงกบัการฝึกเปิดหนา้คือ ท่องจา บทใหได้แล้วฝึ ก ้ อ่านบทโปรยน้นัต่อหนา้กลอ้ง โดยไม่อ่านบทที่เขียนไว้ฝึกเสมือนวา่กา ลงัสื่อสารจริงกบัผู้ ประกาศ -ฝึ กอ่านบทข่าว เมื่ออ่านโปรยแลว้ควรทดลองฝึกอ่านบทข่าวที่เตรียมไว้ฝึกอ่าน เสียงดงั ใหช้ดัเจน น้า เสียง กริยาอาการ ใหเ้หมือนกบัการรายงานสด และตอ้งอ่านอยา่งไม่ ผดิหากผดิตอ้งขออภยัต่อผชู้ม เพราะถือวา่กา ลงัรายงานสด เมื่ออ่านจบแลว้ก็ควรเสนอ บทโปรยจบ เหมือนกบัการรายงานสดนอกสถานที่ของจริง -ฝึ กการเล่าเรื่อง เน้ือหาบางอยา่งข่าวบางประเด็น อาจะไม่เหมาะกบัการรายงาน ดว้ยข่าวที่เขียนบท หรือบางคร้ัง มีการสอบถามตอบโตก้บัผปู้ระกาศหลกัทา ใหผ้ ปู้ระกาศ ภาคสนาม ตอ้งตอบคา ถาม หรือเล่าเรื่องแบบสดๆ ไม่มีสคริป ไม่ไดเ้ตรียมไว้จึงตอ้งฝึก การเล่าเรื่อง หรือตอบคา ถามผา่นหนา้กลอ้ง ให้เหมือนวา่กา ลงัรายงานสดใหผ้ชู้มไดช้ม

126 ซ่ึงตอ้งผดิพลาดใหน้อ้ยที่สุด หากผดิตอ้งขอโทษ และไม่สามารถหยดุไปเฉยๆได้หากไม่ จบช่วงการนา เสนอ -ฝึ กสมาธิ ผสู้ื่อข่าวหรือผปู้ระกาศจา นวนมาก ที่แมจ้ะมีความสามารถแต่กลบัไม่ ประสบผลสา เร็จในการรายงานข่าวเพราะขาดสมาธิหรือจิตใจวอกแวกเพราะลกัษณะงาน เช่นน้ีเตม็ไปดว้ยความกดดนัเช่นกดดนัต่อตวัเอง กดดนัต่อกองบรรณาธิการหวัหนา้งาน กดดนัต่อการแข่งขนัเรื่องประเด็นเมื่อเทียบกบัช่องคู่แข่ง รวมถึงกดดนัต่อผชู้มและไทยมุง หากกา ลงัยนืดูการรายงานสดน้นั โดยเฉพาะข่าวการเมือง ซ่ึงมีผไู้ดแ้ละเสียผลประโยชน์ การฝึกสมาธิจะทา ใหผ้ ปู้ระกาศข่าว สมาธิทนต่อความกดดนัและฝึกประสาทการ รับรู้คา สั่งระหวา่งทีมข่าวกองบรรณาธิการและผกู้า กบัรายการไดด้ี