วารสารธุรกิจอาหารสัตว์เล่มที่ 191 (มี.ค-เม.ย 2563)

รายนามสมาชกิ

สมาคมผผู้ ลติ อาหารสตั ว์ไทย

1. บรษิ ัท เบทาโกร โฮลดิ้ง จ�ำกัด 28. บรษิ ัท พนัสโภคภัณฑ์ จ�ำกัด
2. บรษิ ัท แหลมทองสหการ จ�ำกัด 29. บรษิ ัท ยูส่ งู จ�ำกัด
3. บรษิ ัท ผลิตภัณฑ์อาหารเซน็ ทรลั จ�ำกัด 30. บรษิ ัท แหลมทองอะควอเทค จ�ำกัด
4. บรษิ ัท ป.เจรญิ พนั ธอ์ าหารสัตว์ จ�ำกัด 31. บรษิ ัท บางกอกแรน้ ซ์ จ�ำกัด (มหาชน)
5. บรษิ ัท ซีพีเอฟ (ประเทศไทย) จ�ำกัด (มหาชน) 32. บรษิ ัท กาญจนาอาหารสัตว์ จ�ำกัด
6. บรษิ ัท เจรญิ โภคภัณฑอ์ าหาร จ�ำกัด (มหาชน) 33. บรษิ ัท ก้าวหน้าอุตสาหกรรมอาหารสัตว์ จ�ำกัด
7. บรษิ ัท กรุงไทยอาหาร จ�ำกัด (มหาชน) 34. บรษิ ัท กรุงเทพโปรดิ๊วส จ�ำกัด (มหาชน)
8. บรษิ ัท ลีพัฒนาผลิตภัณฑ์ จ�ำกัด (มหาชน) 35. บรษิ ัท ว.ี ซ.ี เอฟ. กรุป๊ จ�ำกัด
9. บรษิ ัท คารก์ ิลล์สยาม จ�ำกัด 36. บรษิ ัท ชยั ภูมิฟารม์ ผลิตภัณฑ์การเกษตร จ�ำกัด
10. บรษิ ัท ลีพฒั นาอาหารสตั ว์ จ�ำกัด 37. บรษิ ัท ไทยยูเนี่ยน ฟดี มลิ ล์ จ�ำกัด (มหาชน)
11. บรษิ ัท ฟดี สเปเชียลต้ี จ�ำกัด 38. บรษิ ัท อินเทคค์ ฟดี จ�ำกัด
12. บรษิ ัท โกรเบสท์คอรโ์ พเรชัน่ จ�ำกัด 39. บรษิ ัท บุญพศิ าล จ�ำกัด
13. บรษิ ัท เอเช่ียน ฟดี จ�ำกัด 40. บรษิ ัท เฮกซา่ แคลไซเนชน่ั จ�ำกัด
14. บรษิ ัท ไทยลักซเ์ อ็นเตอรไ์ พรส์ (ประเทศไทย) จ�ำกัด 41. บรษิ ัท หนองบวั ฟดี มิลล์ จ�ำกัด
15. บรษิ ัท ทเี อฟเอ็มเอส (สระบุร)ี จ�ำกัด 42. บรษิ ัท ไทย ฟดู้ ส์ อาหารสัตว์ จ�ำกัด
16. บรษิ ัท เบทาโกร จ�ำกัด (มหาชน) 43. บรษิ ัท โกลด์ คอยน์ สเปเชียลิตี้ส์ (ประเทศไทย) จ�ำกัด
17. บรษิ ัท ทอ็ ป ฟดี มลิ ล์ จ�ำกัด 44. บรษิ ัท วีพเี อฟ กรุป๊ (1973) จ�ำกัด
18. บรษิ ัท คารก์ ิลล์มที ส์ (ไทยแลนด์) จ�ำกัด 45. บรษิ ัท อารท์ ี อะกรเิ ทค จ�ำกัด
19. บรษิ ัท ยูไนเต็ดฟดี มิลล์ จ�ำกัด 46. บรษิ ัท ฟารม์ จงเจรญิ จ�ำกัด
20. บรษิ ัท มติ รภาพอาหารสัตว์ จ�ำกัด 47. บรษิ ัท เจบีเอฟ จ�ำกัด
21. บรษิ ัท เหรยี ญทอง ฟดี (1992) จ�ำกัด 48. บรษิ ัท อินเว (ประเทศไทย) จ�ำกัด
22. บรษิ ัท แหลมทองเกษตรภัณฑ์ จ�ำกัด 49. บรษิ ัท ทอี ารเ์ อฟ ฟดี มลิ ล์ จ�ำกัด
23. บรษิ ัท ทเี อฟเอ็มเอส จ�ำกัด 50. บรษิ ัท ไทสัน ฟดี (ไทยแลนด์) จ�ำกัด
24. บรษิ ัท เอส พี เอ็ม อาหารสัตว์ จ�ำกัด 51. บรษิ ัท เกษมชยั ฟารม์ อาหารสัตว์ จ�ำกัด
25. บรษิ ัท อีสเทริ น์ ฟดี มลิ ล์ จ�ำกัด 52. บรษิ ัท พนัส ฟดี มลิ ล์ จ�ำกัด
26. บรษิ ัท ซนั ฟดี จ�ำกัด 53. บรษิ ัท เอพเี อ็ม อะโกร จ�ำกัด
27. บรษิ ัท ยูนีโกร อินเตอรเ์ นชั่นแนล จ�ำกัด 54. บรษิ ัท แสงทองอาหารสตั ว์ จ�ำกัด

อภนิ นั ทนาการ

คณะกรรมการบริหาร

สมาคมผู้ผลติ อาหารสัตวไ์ ทย
ประจ�ำปี 2562    -      2  563

1. นายพรศลิ ป์ พัชรนิ ทรต์ นะกุล นายกสมาคม บรษิ ัท ซีพีเอฟ (ประเทศไทย) จ�ำกัด (มหาชน)
2. นายชยานนท์ กฤตยาเชวง อุปนายก บรษิ ัท เบทาโกร จ�ำกัด (มหาชน)
3. นายประจักษ์ ธรี ะกุลพิศุทธิ์ อุปนายก บรษิ ัท ป. เจรญิ พนั ธอ์ าหารสตั ว์ จ�ำกัด
4. นายไพศาล เครอื วงศว์ านิช อุปนายก บรษิ ัท กรุงเทพโปรดิ๊วส จ�ำกัด (มหาชน)
5. นางเบญจพร สังหิตกลุ เหรญั ญิก บรษิ ัท เจรญิ โภคภัณฑ์อาหาร จ�ำกัด (มหาชน)
6. นายบุญธรรม อรา่ มศริ วิ ฒั น์ เลขาธกิ าร บรษิ ัท ลีพัฒนาผลิตภัณฑ์ จ�ำกัด (มหาชน)
7. น.ส. สุวรรณี แต้ไพสฐิ พงษ์ รองเลขาธกิ าร บรษิ ัท เบทาโกรโฮลดิ้ง จ�ำกัด
8. นายสมภพ เอื้อทรงธรรม รองเลขาธกิ าร บรษิ ัท อินเทคค์ ฟดี จ�ำกัด
9. นายโดม มีกุล ประชาสัมพนั ธ์ บรษิ ัท ทเี อฟเอ็มเอส (สระบุร)ี จ�ำกัด
10. นายวโิ รจน์ กอเจรญิ รตั น์ ปฏิคม บรษิ ัท ลีพัฒนาอาหารสตั ว์ จ�ำกัด
11. นายเธยี รเทพ ศิรชิ ยาพร นายทะเบยี น บรษิ ัท ทีเอฟเอ็มเอส จ�ำกัด
12. นายสจุ ิน ศิรมิ งคลเกษม กรรมการ บรษิ ัท กรุงไทยอาหาร จ�ำกัด (มหาชน)
13. น.ส. รติพนั ธ์ หิตะพันธ์ กรรมการ บรษิ ัท ผลิตภัณฑอ์ าหารเซน็ ทรลั จ�ำกัด
14. นายสุทธชิ ัย ศักดิ์ชยั เจรญิ กลุ กรรมการ บรษิ ัท ท็อป ฟดี มลิ ล์ จ�ำกัด
15. นายจ�ำลอง เติมกลิ่นจันทน์ กรรมการ บรษิ ัท ซนั ฟดี จ�ำกัด
16. นายพน สุเชาว์วณิช กรรมการ บรษิ ัท บางกอกแรน้ ช์ จ�ำกัด (มหาชน)

บรรณาธิการแถลง

ปลกู พชื เลยี้ งสตั ว์ ยงั เปน็ อาชพี ของคนไทย ทเี่ ลยี้ งคนทงั้ ประเทศ และยงั
มเี หลอื สง่ ออก นำ� เงนิ ตราเขา้ ประเทศได้ นบั เปน็ ความโชคดี ทเ่ี รายงั ตงั้ ความหวงั
ว่า ประเทศไทยยังจะเป็นครัวของโลกต่อไป แม้ว่าจะเกิดเหตุการณ์ปิดประเทศ
เป็นการชั่วคราว ท�ำให้การเคลื่อนย้ายสินค้า และพลเมืองของประเทศต่างๆ
ไมส่ ะดวกมากนกั แตส่ นิ คา้ เกษตรประเภทอาหารในประเทศไทย กย็ งั พอปอ้ นใหค้ น
ในประเทศไดม้ กี นิ มใี ช้ ไมข่ าดแคลนจนเดอื ดรอ้ นมากนกั แตข่ ณะเดยี วกนั กลบั
กลายเป็นปัญหาที่ผู้ผลิตพืชผลทางการเกษตร ท่ีเคยมีตลาดเพ่ือรองรับผลผลิต
คณุ ภาพ จะตอ้ งหยดุ การสงั่ ซอื้ เพราะปญั หาการขนสง่ การปดิ ประเทศ ทไี่ ดร้ บั จาก
วกิ ฤต COVID-19 ซง่ึ ยงั เปน็ วกิ ฤตทยี่ งั จะตอ้ งทนตอ่ ไปอกี ยาวนานจนกวา่ จะมกี าร
แกไ้ ขสถานการณไ์ ด้

เมื่อเป็นเช่นนี้แล้ว เกษตรกรต้องมองสถานการณ์ในอนาคตให้ออก ว่าจะ
ปรับตัวอย่างไร ไม่ให้ตัวเองต้องเดือดร้อนจากวิกฤตคร้ังนี้ กูรูผู้เชี่ยวชาญด้านการ
เพาะเลย้ี งกงุ้ ตา่ งกม็ องวา่ วกิ ฤตครง้ั นี้ กระทบตอ่ ประเทศผบู้ รโิ ภคกงุ้ ซง่ึ เปน็ กลมุ่ ผมู้ ี
รสนยิ มทชี่ น่ื ชอบสนิ คา้ กงุ้ และกลมุ่ นกั ทอ่ งเทยี่ วทเ่ี ขา้ มาในประเทศไทย ตา่ งชนื่ ชอบ
สนิ ค้ากงุ้ เช่นกัน เมือ่ ผ้บู ริโภคเหล่านี้ ลดนอ้ ยลง จงึ แนะน�ำใหก้ ารเพาะลกู กงุ้ และ
การเลย้ี งใหล้ ดลงในชว่ งเวลาน้ี ซ่งึ เป็นทางเลือกหนง่ึ ทเ่ี กษตรกรตอ้ งเลือกเองวา่ จะ
มองวกิ ฤตนอี้ ย่างไร จะถกู จะผิด อยูท่ ี่การตัดสินใจ เพราะประเทศไทย เสรใี นการ
ตัดสินใจ แต่อย่างไรก็ตาม เชื่อผู้น�ำไว้ เป็นส่ิงที่ควรจะกระท�ำ เพื่อความสงบสุข
ของตนเอง ครอบครัว และประเทศไทย ที่รกั ของทุกคน......

บก.

วารสาร Contents

ธรุ กจิ อาหารสัตว์ Thailand Focus

ปีท่ี 37 เล่มท่ี 191 มนี าคม - เมษายน 2563 ซูเปอรโ์ พลเผย แล้งกระทบกวา่ โควดิ -19
เกษตรกรขอรฐั บาลเพิ่มงบ............................................ 5
วตั ถปุ ระสงค์
1. เพ่ือส่งเสรมิ ความรูแ้ ละเผยแพรอ่ ุตสาหกรรมอาหารสัตว์ ชาวประมงจ้ีรฐั แก้ 11 ปม - จ่อข้นึ ทะเบยี นแรงงาน มี.ค........7
และการปศสุ ัตว์ อุตรดิตถ์ รณรงค์ ลดการเผาในท้องถิ่น............................. 9
2. เพ่ือเป็ นส่ือกลางระหว่างสมาชิกและผู้ทเี่ กยี่ วข้องทวั่ ไป
3. เพ่ือพัฒนาอุตสาหกรรมอาหารสัตวแ์ ละการปศสุ ัตว์ Food Feed Fuel
ของประเทศใหเ้ จรญิ รุง่ เรอื งในแนวทางทเ่ี ป็ นประโยชน์
ตอ่ เศรษฐกจิ ของชาติ “หมูจะไป ไก่จะมา จรงิ หรอื ?”............................................11
4. ไม่เกยี่ วข้องกบั การเมือง ปรบั กลยุทธห์ ยุด ASF!!!...................................................16
พิษ “โควดิ -19” กระทบธุรกิจประมงไทย
 ด�ำเนินการโดย : สมาคมผผู้ ลติ อาหารสัตว์ไทย
เล็งส่งเสรมิ กินกุ้งในประเทศ........................................ 23
 ประธานกรรมการท่ปี รกึ ษา : นายประเสริฐ พ่งุ กุมาร เช่ือกินกุ้งในประเทศเพิ่มข้ึน ทางออกวกิ ฤต

 รองประธานกรรมการทปี่ รึกษา : นายวรี ชยั รตั นบานชืน่ ราคากุ้งไทย................................................................ 25
นายพรศิลป์ พัชรนิ ทร์ตนะกุล
Market Leader
 กรรมการทปี่ รกึ ษา : นายสมชาย กงั สมุทร  นายพงษ์ เหลา่ วรวทิ ย์
นายประสิทธ์ิ ศริ มิ งคลเกษม  นายอดเิ รก ศรีประทักษ์ ห่วงแล้ง 'ยาว - แรง' ซ้ำ� เติม ศก....................................... 28
นายนิพนธ์ ลีละศธิ ร  นางเบญจพร สังหิตกลุ โลกโคม่า แนะผู้เล้ียงกุ้งลดการเล้ียงก่อนเจ๊ง..................30
นายชยานนท์ กฤตยาเชวง  นายบญุ ธรรม อรา่ มศริ ิวัฒน์ เดินหน้าแก้วกิ ฤตเช้อื ด้ือยา............................................. 33
นายประจกั ษ์ ธีระกลุ พิศทุ ธ์ิ สมดุลน้�ำ - โรค - กุ้ง - ส่ิงแวดล้อม ทางเลือกทางรอด

 บรรณาธกิ าร : นายปรชี า กนั ทรากรกติ ิ การเล้ียงกุ้งแบบย่ังยืน 2020...................................... 35

 กองบรรณาธิการ : นายไพบลู ย์ ขุนทอง  นายอรรถพล ชินภวู ดล Around the World
นางสาวดวงกมล รชั ชะกิตติ นางสาวกรดา พูลพิเศษ
อุตฯ กุ้งท่ัวโลก เซน่ พิษ "โควดิ -19"?...............................46
ส�ำนักงาน : สมาคมผู้ผลิตอาหารสตั ว์ไทย การเฝ้าระวงั สารพิษจากเช้ือราในวตั ถุดิบอาหารสัตว.์ ......50
43 ไทย ซซี ี ทาวเวอร์ หอ้ ง 170 ชั้น 17 ถนนสาทรใต้ การศึกษาทางเลือกอ่ืนเพ่ือทดแทนการใช้
ยานนาวา สาทร กรุงเทพฯ 10120
โทรศัพท์ 0-2675-6263-4   โทรสาร 0-2675-6265 ยาโคลิสติน ผสมในอาหารสัตวใ์ นฟารม์ สุกรเพ่ือรกั ษา
Email: [email protected] อาการท้องเสีย เน่ืองจากการติดเช้ือ อี. โคไล (E. coli)
Website: www.thaifeedmill.com ในลูกสุกรอนุบาล. ....................................................... 65

ขอบคุณ......................................................................... 80



ระบบมาตรฐานท่ไี ดร้ บั การรบั รอง
GMP / HACCP

ISO 9001 : 2015 / ISO 14001 : 2015

T

Thailand Focus

ซเู ปอร์โพลเผย

แลง้ กระทบกวา่ โควิด-19

เกษตรกรขอรฐั บาลเพม่ิ งบ

ซเู ปอร์โพล เผย ผูช้ ่วยศาสตราจารย์ ดร.นพดล กรรณกิ า
ผลส�ำรวจ เกษตรกร ผอู้ ำ� นวยการสำ� นกั วจิ ยั ซเู ปอรโ์ พล (SUPER POLL)
ร้อยละ 90 เหน็ ปัญหา สถาบันวิจัยความสุขชุมชนและความเป็นผู้น�ำ
ภัยแล้งกระทบคณุ ภาพ นำ� เสนอผลสำ� รวจภาคสนาม เรอื่ งภยั แลง้ กบั โควดิ
ชีวิตมากกวา่ โควิด - 19 กรณีศึกษา เสียงเกษตรกรท่ัวประเทศจ�ำนวน
พอใจผลงานรฐั บาล ทง้ั สน้ิ 1,142 ตวั อยา่ ง ดำ� เนนิ โครงการทง้ั การวจิ ยั
เร่ืองประกันราคายาง เชิงปรมิ าณ (Quantitative Research) และการ
วจิ ยั เชงิ คณุ ภาพ (Qualitative Research) ระหวา่ ง
1 - 6 มนี าคม พ.ศ. 2562 ทผี่ ่านมา พบว่า

ส่วนใหญ่ หรอื ร้อยละ 90.4 ระบุ ภัยแล้ง
กระทบมากกว่าโรคโควิด ในขณะท่ีร้อยละ 9.6
ระบุโรคโควิด กระทบมากกว่าภัยแล้ง อย่างไร
กต็ าม สว่ นใหญ่ หรอื รอ้ ยละ 93.1 ระบุ ราคาพชื ผล
เกษตร กระทบเงินในกระเป๋ามากกว่าโรคโควิด
ในขณะท่ีร้อยละ 6.9 ระบุ โรคโควดิ กระทบเงนิ
ในกระเปา๋ มากกว่า

ทนี่ า่ สนใจคอื รอ้ ยละ 39.5 รสู้ กึ พอใจระดบั
ดีตอ่ ผลงานรัฐบาล พล.อ.ประยทุ ธ์ จนั ทร ์ โอชา
นายกรฐั มนตรี และนายเฉลมิ ชยั ศรอี อ่ น รฐั มนตรี
ว่าการกระทรวงเกษตรฯ เรื่องราคายาง ของ

ทีม่ า : โพสต์ทูเดย์ วนั ที่ 7 มีนาคม พ.ศ. 2563

5 ธุรกิจอาหารสตั ว์ ปีท่ี 37 เล่มที่ 191 มนี าคม - เมษายน 2563

T

Thailand Focus

เกษตรกร เพราะขายยางได้ราคาดีขึ้น แต่กลัวจะไม่ต่อเน่ือง รัฐบาลมีนโยบาย
ประกันรายได้เกษตรกร แต่ยังไม่ได้ราคาท่ีอยากได้ และต้องการให้ช่วยราคา
พืชผลเกษตรกรรายอน่ื ๆ ด้วย ในขณะทีร่ ้อยละ 25.7 พอใจระดบั ดมี ากถึงดเี ยี่ยม
เพราะขายยางได้ราคาดีข้ึนต่อเน่ือง พอใจราคาที่ได้แล้ว ขายยางได้ราคาดีกว่า
หลายเดอื นทผ่ี ่านมา รฐั บาลมีนโยบายประกันรายไดเ้ กษตรกร และแก้ปัญหาม็อบ
จริงจัง อย่างไรก็ตาม ร้อยละ 34.8 ไม่พอใจเลย เพราะยังไม่ได้ราคาท่ีอยากได้
ตอ้ งการใหแ้ กป้ ญั หาครบวงจร

ทนี่ า่ พจิ ารณาคอื สว่ นใหญ่ หรอื รอ้ ยละ 88.9 ตอ้ งการใหร้ ฐั บาล พล.อ.ประยทุ ธ์
จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี และนายเฉลิมชัย ศรีอ่อน รัฐมนตรีว่าการกระทรวง
เกษตรฯ เพิ่มงบประมาณแก้ภัยแล้งช่วยเหลือเกษตรกรมากข้ึน ในขณะท่ีร้อยละ
11.1 ไม่ตอ้ งการ นอกจากนี้ ส่วนใหญ่ หรือรอ้ ยละ 73.2 ระบุ การปรับ ครม. ไม่มี
ประโยชน์ ปรับไปก็ไมม่ อี ะไรดีขึ้น มุ่งแกป้ ญั หาดกี ว่า ในขณะทีร่ อ้ ยละ 26.8 ระบุ
มีประโยชน์

ผอ.ซูเปอร์โพล กล่าวว่า ผลโพลครั้งน้ีช้ีให้เห็นว่า “เสียงเกษตรกร” เป็น
คนละเร่ืองกับกระแสที่เกิดข้ึนโดยท่ัวไปเกี่ยวกับการแพร่ระบาดโรคโควิด-19
อย่างกว้างขวางในเวลาน้ี เพราะการท�ำงานของรัฐบาล และกระแสของคนในเมือง
และคนในโลกโซเชียล มุ่งเน้นไปที่ไวรัสโควิด-19 แต่ข้อมูลผลโพล “เสียง
เกษตรกร” กลับเป็นคนละขั้วแตกต่างอย่างส้ินเชิง เพราะเกษตรกรส่วนใหญ่ระบุ
ชัดเจนว่า ได้รับผลกระทบจากภัยแล้งมากกว่าโรคโควิด-19 ราคาพืชผลทางการ
เกษตรกระทบเงินในกระเป๋าของพวกเขามากกว่าโควิด-19 แต่ท่ีผ่านมา ยังพอใจ
การแก้ไขปัญหาราคายาง และนโยบายประกันรายได้เกษตรกร ผลท่ีตามมาคือ
เกษตรกรตอ้ งการใหร้ ฐั บาลทมุ่ งบประมาณแกป้ ญั หาภยั แลง้ ไดค้ รบวงจร เพอื่ ปอ้ งกนั
แก้ปญั หาเงินในกระเป๋าของเกษตรกรไดย้ ่งั ยืนมากกวา่

ธุรกิจอาหารสัตว์ ปีที่ 37 เล่มท่ี 191 มีนาคม - เมษายน 2563 6

T

Thailand Focus



มงคล สขุ เจรญิ คณา

ชาวประมงจี้รัฐ แก้ 11 ปม -
จ่อข้นึ ทะเบยี นแรงงาน ม.ี ค.

คาดปลายมนี าคมน้ี ไดข้ น้ึ ทะเบยี นแรงงาน มงคลตรลี ักษณ์ ประธานสมาคมการประมงแหง่
ตา่ งดา้ วทำ� งานบนเรอื ประมง เผยชาวประมงจรี้ ฐั ประเทศไทย คนใหม่ พรอ้ มคณะกรรมการบรหิ าร
ขอเงนิ กเู้ สรมิ สภาพคลอ่ งหมน่ื ลา้ น ขอวนั ทำ� การ สมาคม ได้เขา้ หารอื พล.อ.ณฐั พล นาคพาณชิ ย์
ประมงเพ่ิม รวมท้ังแกป้ ัญหาราคาสัตวน์ ้�ำตกต่�ำ ประธานคณะกรรมการเฉพาะกจิ การแกไ้ ขปญั หา
ด่วน การท�ำประมงผิดกฎหมาย ที่ได้รับมอบหมายให้
แก้ไขปัญหา 11 ข้อเรียกร้องของชาวประมงจาก
นายมงคล สุขเจริญคณา ท่ีปรึกษา พล.อ.ประวติ ร วงษส์ วุ รรณ รองนายกรฐั มนตรี และ
กิตติมศักด์ิสมาคมการประมงแห่งประเทศไทย ประธานคณะกรรมการนโยบายประมงแห่งชาติ
เปดิ เผยวา่ จากการทช่ี าวประมงเรยี กรอ้ งใหร้ ฐั บาล ถึงความคบื หนา้ ในการแกไ้ ขปัญหาดงั กล่าว
แก้ไขปัญหาในการท�ำประมง 11 ข้อ เมื่อปลาย
เดือนธันวาคมปีท่ีผ่านมา และพล.อ.ประยุทธ์ นายมงคล กลา่ วตอ่ วา่ สำ� หรบั ความคบื หนา้
จนั ทรโ์ อชา นายกรฐั มนตรี ไดใ้ ห้ พล.อ.ประวติ ร ในการแกป้ ัญหาชาวประมง 11 ข้อ ท่ีชาวประมง
วงษ์สุวรรณ รองนายกรัฐมนตรี เขา้ มาดแู ลแทน ต้องการเร่งด่วน คือ 1. ปัญหาการขาดแคลน
กระทรวงเกษตรและสหกรณน์ ้นั ลา่ สดุ นายก�ำจร แรงงานบนเรือประมง จะมีการแก้ไขตามมาตรา

ทีม่ า : ประชาชาติธุรกิจ ฉบบั วนั ที่ 2 มีนาคม พ.ศ. 2563 ธุรกิจอาหารสตั ว์ ปีที่ 37 เลม่ ท่ี 191 มนี าคม - เมษายน 2563

7

T 4. เรื่องราคาสัตว์น�้ำตกต�่ำเกือบทุกชนิด
กว่า 30 - 50% เนื่องจากมีการน�ำเข้าสัตว์น้�ำ
Thailand Focus กันจ�ำนวนมาก บุคคลธรรมดาก็น�ำเข้าได้ ต่อไป
ภาครัฐต้องออกหลักเกณฑ์เงื่อนไขน�ำเข้าตาม
83 พระราชก�ำหนดการประมง พ.ศ. 2558 ให้ มาตรา 92 พ.ร.ก. การประมง 2558 วา่ ตอ้ งรบั ซอื้
อ�ำนาจอธิบดีกรมประมง ขึ้นทะเบียนแรงงาน สัตว์น�้ำจากเรือจับปลาที่ท�ำประมงถูกกฎหมาย
ตา่ งดา้ วทำ� งานบนเรือประมงได้โดยตรง หลังจาก สามารถตรวจสอบย้อนกลับสินค้าได้ว่า มาจาก
การน�ำเข้าแรงงานต่างด้าวตามบันทึกความเข้าใจ เรือท่ตี ้องมรี ะบบ VMS มกี ารลง log book การ
(MOU) ระหว่างรัฐต่อรัฐ หรือระหว่างไทยกับ จับปลา เพราะเรือประมงไทยเสียเปรียบด้าน
ประเทศเพอ่ื นบา้ นไมป่ ระสบความสำ� เรจ็ โดยจะมี ต้นทนุ ท่ตี อ้ งท�ำตามกฎหมายอย่างเขม้ งวด
การนำ� เรอ่ื งนเี้ ขา้ สกู่ ารพจิ ารณาของคณะกรรมการ
นโยบายการประมงแห่งชาติในวนั ที่ 4 มนี าคมนี้ 5. เรื่องรับซ้ือเรือประมงออกจากระบบ
จากนั้นจะให้ นายเฉลิมชัย ศรีอ่อน รัฐมนตรี ทั้งเรือที่ภาครัฐสั่งยกเลิกการท�ำประมง และ
ว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เสนอเข้าสู่ เรือประมงที่ชาวประมงต้องการขายเรือ เพื่อไป
การพิจารณาของคณะรัฐมนตรีต่อไป คาดว่าจะ ประกอบอาชพี อนื่ และ 6. ใหภ้ าครฐั แกก้ ฎหมาย
สามารถด�ำเนินการขึ้นทะเบียนแรงงานต่างด้าว แม่ คือ พ.ร.ก.การประมง พ.ศ. 2558 และ
มาทำ� งานบนเรอื ประมงไดป้ ลายเดอื นมนี าคมศกนี้ กฎหมายลูก ท่ีมีโทษร้ายแรงเกินไป หรือไม่เป็น
ธรรม เพราะสรา้ งความเดอื ดรอ้ นใหก้ บั ชาวประมง
2. เร่ืองการขอเงินกู้มาเสริมสภาพคล่อง อย่างสาหัสมานานหลายปี
ให้ชาวประมง วงเงิน 1 หม่ืนล้านบาท จาก
ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร “ท้ังหมดเป็นเร่ืองเร่งด่วนท่ีชาวประมง
(ธ.ก.ส.) และธนาคารออมสิน โดยรัฐจะชดเชย ตอ้ งการใหภ้ าครฐั แกไ้ ขเรง่ ดว่ น สว่ นเรอื่ งทภ่ี าครฐั
อตั ราดอกเบย้ี ใหป้ ระมาณ 3% ตอ่ ปี ระยะเวลา 7 ปี แกไ้ ขไปแลว้ อาทิ เรอื ประมงตำ่� กวา่ 30 ตนั กรอส
ชาวประมงสามารถน�ำเรือมาค�้ำประกันสินเชื่อได้ ไม่ต้องติดระบบ VMS ซ่ึงลดความเดือดร้อน
ล�ำละไมเ่ กิน 2 ลา้ นบาท ไมเ่ กิน 5 ล�ำตอ่ ราย ไปไดพ้ อสมควร เนอื่ งจากเรอื ทตี่ ดิ ตง้ั อยใู่ นปจั จบุ นั
กย็ ังมปี ญั หาพอสมควร” นายมงคลกล่าว
3. ชาวประมงขอวนั ทำ� การประมงเพม่ิ จาก
เดิมทไี่ ด้เพียง 7 - 8 เดอื น ท้งั น้ี ทีผ่ า่ นมาภาครฐั
อนุญาตให้เรือประมงท่ีเคร่ืองมือประมงท�ำกิน
ไม่ตรงกับที่มีอยู่จริงประมาณ 1,000 ล�ำ ได้ใบ
อาชญาบตั รจบั ปลาดว้ ย เพราะกฎหมายไมไ่ ดห้ า้ ม
ก็ต้องมาพจิ ารณากันใหม่

ธุรกจิ อาหารสัตว์ ปีท่ี 37 เล่มที่ 191 มนี าคม - เมษายน 2563 8

T

Thailand Focus

ลดอกตุ ารรดเผติ ถา์ใรนณทร้องคงถ์ นิ่
photo: OA

นายประสทิ ธ์ิ สวา่ งมณเี จรญิ หวั หนา้ กลมุ่ การท�ำอาชีพการเกษตรโดยตรง กล่าวคือ ท�ำให้
อารักขาพืช ส�ำนักงานเกษตรจังหวัดอุตรดิตถ์ เกดิ การเสอื่ มสภาพของดนิ ทำ� ลายโครงสร้างของ
กล่าวว่า จากรายงานพ้ืนท่ีการเผาไหม้ปี 2562 ดิน ท�ำลายจุลินทรีย์ สูญเสียอินทรียวัตถุในดิน
ของส�ำนักงานพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศและภูมิ- สัตว์ และแมลงที่เป็นประโยชน์ ส่งผลให้ต้นทุน
สารสนเทศ (องคก์ ารมหาชน) หรอื Gistda พบวา่ การผลติ สงู ขน้ึ ผลผลติ ทไี่ ดร้ บั ตำ่� กวา่ ทคี่ วรจะเปน็
จงั หวดั อตุ รดติ ถ์ มพี น้ื ทกี่ ารเผาไหมส้ ะสมทง้ั หมด
จ�ำนวน 357,928 ไร่ แบ่งเป็น พ้ืนที่ป่าอนุรักษ์ กรมส่งเสริมการเกษตรได้เล็งเห็นถึงความ
จำ� นวน 131,354 ไร่ เขต ส.ป.ก. 51,324 ไร่ พน้ื ท่ี ส�ำคัญ จึงได้จัดสรรงบประมาณให้ส�ำนักงาน
ปา่ สงวนแหง่ ชาติ จำ� นวน 86,488 ไร่ พนื้ ทเ่ี กษตร เกษตรจังหวัดอุตรดิตถ์ จัดงานวันรณรงค์ลดการ
71,060 ไร่ พน้ื ทรี่ มิ ทางหลวง 1,431 ไร่ และชมุ ชน เผาในท้องถิ่นขึ้น โดยมีการจัดกิจกรรม การจัด
และอ่ืนๆ จ�ำนวน 16,272 ไร่ ซึ่งการเผาไหม้ ฐานเรียนรู้ และนิทรรศการจากหน่วยงานสังกัด
ดังกลา่ ว เปน็ สาเหตุของปญั หาหมอกควัน สง่ ผล กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ หน่วยงานภาครัฐ
ต่อสุขภาพอนามัยของประชาชน และเศรษฐกิจ และภาคเอกชน การเรียนรู้แบ่งเป็น 4 ฐานการ
ของประเทศเป็นอย่างมาก รวมทั้งส่งผลเสียต่อ เรยี นรู้ ประกอบดว้ ย ฐานรกั ษโ์ ลกดว้ ย "ไบโอชาร”์
โดยศนู ยว์ ทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี มหาวทิ ยาลยั

ทีม่ า : เดลินิวส์ ฉบบั วนั ที่ 6 มีนาคม พ.ศ. 2563

9 ธรุ กิจอาหารสัตว์ ปที ี่ 37 เลม่ ที่ 191 มีนาคม - เมษายน 2563

T

Thailand Focus

ราชภัฏอุตรดิตถ์, ฐานการควบคุมไฟปา่ โดยสถานคี วบคุมไฟป่าตน้ สักใหญ,่ ฐาน
การไถกลบตอซังข้าว และการทำ� ปุ๋ยหมัก โดยสถานีพฒั นาท่ดี นิ อุตรดิตถ์ และฐาน
การสาธิตการอัดฟางข้าว โดยคูโบต้าอุตรดิตถ์ยนตรกิจ จ�ำกัด การให้ความรู้แก่
พนี่ อ้ งเกษตรกรทง้ั 4 ฐาน เปน็ การถา่ ยทอดความรเู้ ทคโนโลยที ต่ี รงกบั ความตอ้ งการ
ของพ่ีน้องเกษตรกรมากท่ีสุด ท�ำให้พี่น้องเกษตรกรเกิดความตระหนักถึงปัญหา
ผลกระทบจากการเผาในพ้ืนที่ทางการเกษตร และเห็นประโยชน์ท่ีได้รับจากการ
ลดการเผาในพน้ื ที่การเกษตรดังกลา่ วไดม้ ากที่สุด

ทั้งน้ี จังหวัดอุตรดิตถ์นั้นยังมีการเผาในพ้ืนที่การเกษตรอยู่มาก ก่อให้เกิด
ผลเสยี อย่างมาก เกดิ อันตราย และผดิ กฎหมาย มโี ทษทัง้ จ�ำ และปรับ และยงั เปน็
สาเหตุที่ส�ำคัญของปัญหาดินขาดความอุดมสมบูรณ์ ส่งผลให้พืชไม่สามารถเจริญ
เติบโตได้เต็มท่ี ผลผลิตที่ได้รับต�่ำกว่าท่ีควรจะเป็น และเป็นแหล่งก�ำเนิดมลพิษ
ทางอากาศทส่ี ำ� คัญแหลง่ หน่งึ กอ่ ใหเ้ กดิ ฝ่นุ ละออง หมอกควัน กา๊ ซพิษ เถา้ และ
เขมา่ ควนั ระบายสชู่ นั้ บรรยากาศ สง่ ผลทำ� ใหเ้ กดิ ปญั หาหมอกควนั ปกคลมุ ประเทศ
ไทย โลกรอ้ นข้ึน และมีผลกระทบต่อสุขภาพอนามัยของประชาชน กระทบต่อการ
ทอ่ งเทย่ี ว สูญเสยี ทางด้านเศรษฐกจิ ของประเทศ

ธรุ กิจอาหารสัตว์ ปที ี่ 37 เลม่ ที่ 191 มีนาคม - เมษายน 2563 10





F

Food Feed Fuel

“หมจูจระิงไหปรไือก?จ่ ”ะมา

น.สพ.สเุ มธ ทรพั ย์ชกู ุล จากงานสมั มนา “ทนั โลกทนั เหตกุ ารณอ์ าหารสตั วแ์ ละวตั ถดุ บิ 2563” เมอื่
เลขาธิการสัตวแพทยสภา วนั ที่ 19 พฤศจิกายน 2562 ของสมาคมนสิ ติ เกา่ สัตวแพทยศ์ าสตร์ มหาวทิ ยาลัย
เกษตรศาสตร์ ซ่ึงรว่ มกับ มูลนิธศิ าสตราจารย์ ดร.จักร พชิ ัยรณรงคส์ งคราม และ
ผูด้ ำ� เนนิ รายการ คณะสัตวแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ณ โรงแรม รามาการ์เด้นส์
คณุ ทวเี ดช ประเจกสกลุ กรุงเทพฯ

บจก.ทอ็ ป ฟดี มลิ ล์ หวั ขอ้ ทนี่ า่ สนใจคอื ชว่ งเสวนาในหวั ขอ้ “หมจู ะไป ไกจ่ ะมาจรงิ หรอื ?” โดยมี
วทิ ยากรรว่ มเสวนา ประกอบไปดว้ ย คณุ ทวเี ดช ประเจกสกลุ บจก.ทอ็ ป ฟดี มลิ ล,์
น.สพ.ดร.อวยชยั พทุ ธพิ งษศ์ ริ พิ ร ผชู้ ว่ ยกรรมการผจู้ ดั การ สำ� นกั วชิ าการอาหารสตั ว์
เครอื เจรญิ โภคภณั ฑ,์ น.สพ.รกั ไทย งามภกั ดิ์ ผอ.กองควบคมุ อาหารสตั ว์ กรมปศสุ ตั ว์
และรศ.ดร.ยุวเรศ เรืองพานิช ภาควิชาสัตวบาลคณะเกษตร มหาวิทยาลัย
เกษตรศาสตรก์ �ำแพงแสน ด�ำเนินรายการโดย น.สพ.สเุ มธ ทรพั ย์ชกู ลุ เลขาธกิ าร
สัตวแพทยสภา

คณุ ทวเี ดช กล่าววา่ จากประสบการณ์ท่ีอยใู่ นวงการมา 30 - 40 ปี พบวา่
การบริโภคเน้ือสัตว์ของคนไทยในช่วงหลังๆ มาน้ี จะนิยมบริโภคเน้ือไก่ เน้ือปลา
กันมากกว่าเนื้อวัว เนื้อหมู โดยเฉพาะเนื้อไก่ที่มีการบริโภคมากที่สุด ส่วนหนึ่ง
เป็นเพราะอุตสาหกรรมไก่เน้ือมีการพัฒนาการเล้ียงมากข้ึน จากเดิมที่เล้ียงเป็น
ไก่พื้นเมือง ก็หันมาเลี้ยงไก่สีขาวที่มีสายพันธุ์จากต่างประเทศ สอดคล้องกับการ
บรโิ ภคเนอ้ื สตั วข์ องโลกทเ่ี นอ้ื ไกจ่ ะมกี ารบรโิ ภคมาก จนแซงหนา้ เนอ้ื ววั ทม่ี กี ารบรโิ ภค
กันมากในยุคก่อน ขณะท่ีเน้ือหมูยังคงรักษาระดับการบริโภคระดับกลาง แต่การ
ผลติ กเ็ พมิ่ มากขนึ้ แตค่ าดวา่ อกี 2 - 3 ปขี า้ งหนา้ การบรโิ ภคเนอื้ ไกท่ ว่ั โลกจะแซงหนา้
เน้ือหมู

ทีม่ า : สาสน์ไก่ & สุกร ปี ที่ 18 ฉบบั ที่ 202 เดือนมีนาคม 2563

11 ธุรกจิ อาหารสัตว์ ปที ี่ 37 เลม่ ที่ 191 มนี าคม - เมษายน 2563

F ก็จะมีพวกข้าวโพด ท่ีทางเวียดนามมีการน�ำเข้า
เพมิ่ ขน้ึ สว่ นไทยกม็ กี ารนำ� เขา้ เชน่ กนั โดยเฉพาะ
Food Feed Fuel ข้าวโพดจากประเทศเพ่ือนบ้าน เช่น ประเทศ
กมั พชู า และเมียนมา
ส่วนการบริโภคเน้ือสัตว์ท่ัวโลก พบว่า ปี
ค.ศ. 1950 มกี ารบรโิ ภคเนอ้ื สตั วร์ วม 45 ลา้ นตนั ส่วนเรื่อง 3 สารพิษน้ัน เป็นเร่ืองของ
กระท่ังปี ค.ศ. 2018 มีการบริโภคเพ่ิมขึ้นเป็น การเมือง รวมถึงการนำ� เข้าวัตถุดิบท่ีส�ำคัญ เช่น
300 ลา้ นตนั และคาดวา่ ปี ค.ศ. 2050 จะมคี วาม ข้าวโพด ข้าวสาลี ขา้ วบารเ์ ลย์ จะเห็นว่าผ้นู �ำเขา้
ตอ้ งการบรโิ ภคเปน็ 500 ลา้ นตนั สาเหตเุ นอ่ื งจาก มีหลายกลุ่ม แต่กลุ่มที่ถูกจ�ำกัด หรือมีเง่ือนไข
ประชากรโลกเพ่ิมขึ้น จึงท�ำให้มีความต้องการ มกั จะเปน็ กลมุ่ อตุ สาหกรรมการเลย้ี งสตั ว์ ซง่ึ ดไู ม่
เนอื้ สตั ว์เพ่มิ ขึน้ ดว้ ยน่ันเอง โดยเนื้อสัตว์ปกี หรอื ยตุ ธิ รรมนกั นนั่ เปน็ เพราะการเมอื งเขา้ มาเกย่ี วขอ้ ง
เนื้อไก่จะมีความต้องการท่ีเพิ่มข้ึนอย่างรวดเร็ว ดังนั้น หมูจะไป ไก่จะมา จึงเป็นเรื่องที่ต้องเฝ้า
แตกต่างจากเนือ้ วัว และเน้ือหมทู ่จี ะมีการเพิ่มข้นึ จับตาไปตามสถานการณท์ เี่ กดิ ขนึ้
ในอตั ราทลี่ ดลง
น.สพ.ดร.อวยชัย พทุ ธิพงษศ์ ริ ิพร
ภูมิภาคที่มีการผลิตมากท่ีสุดคือ ภูมิภาค ผชู้ ว่ ยกรรมการผจู้ ดั การ
เอเชีย โดยผลติ เกินครึ่งของการผลติ ทัง้ หมด รอง ส�ำนักวชิ าการอาหารสตั ว์
ลงมาคือ ภูมิภาคยุโรป ถัดมาคือ อเมริกาเหนือ เครอื เจริญโภคภณั ฑ์
อเมรกิ าใต้ ลาตนิ อเมรกิ า แอฟรกิ า โอเชยี เนยี และ
แถบแคริบเบียน ตามล�ำดับ ขณะท่ีประเทศไทย น.สพ.ดร.อวยชัย กล่าวว่า ท่ีผ่านมา
แนวโน้มการผลิตเน้ือสัตว์จะมีสัดส่วนที่เพิ่มข้ึน อตุ สาหกรรมการเลย้ี งสตั วข์ องไทยเราตา่ งประสบ
โดยเฉพาะเนื้อไก่เช่นเดียวกับเนื้อหมู แต่สัดส่วน ปัญหาหนักๆ มาหลายครั้ง โดยเฉพาะวิกฤต
การผลติ จะลดลง ส่วนหนึ่งมาจากสาเหตุของโรค ไขห้ วดั นก ซง่ึ กผ็ า่ นมาไดจ้ นกระทง่ั วนั น้ี กลบั มาสู่
ASF ในสุกรที่ท�ำให้การผลิตเนื้อหมูเพิ่มขึ้นอย่าง จุดน้ันอกี คร้ัง เปล่ียนจากสัตวป์ กี มาเป็นหมู นั่นก็
ช้าๆ สวนทางกับเน้ือไก่ที่มีแนวโน้มสดใส ปัจจัย คือวิกฤตโรค ASF ที่จ่อเข้าประเทศไทย ท�ำให้
หนง่ึ ทที่ ำ� ใหม้ แี นวโนม้ เพมิ่ ขน้ึ กเ็ นอื่ งมาจากเนอื้ ไก่ หลายคนตอ้ งเตรยี มตวั รบั มอื กนั อยา่ งเขม้ งวด เชน่
สามารถส่งออกได้เปน็ อนั ดบั ต้นๆ ของโลก เดียวกับอุตสาหกรรมการผลิตอาหารสัตว์ ถึงแม้
จะไมใ่ ชอ่ ตุ สาหกรรมการเลย้ี งสตั ว์ แตก่ อ็ ยใู่ นหว่ ง
ประเทศในกลุ่มเอเชีย ได้แก่ อินโดนีเซีย โซข่ องอตุ สาหกรรมการเลยี้ งสตั ว์ ดงั นนั้ ในฐานะ
มาเลเซีย จะมีแนวโน้มผลิตเน้ือสัตว์ปีกเพ่ิมขึ้น ท่อี ย่วู งการน้ี จงึ จะมาขอบอกเลา่ วธิ กี ารครา่ วๆ ที่
มากกว่าเนื้อหมู ขณะท่ีประเทศฟิลิปปินส์ และ เป็นข้อปฏบิ ตั ใิ นการป้องกันโรค ASF ในสุกร ซ่ึง
เวยี ดนาม การผลิตเน้ือหมจู ะเพ่มิ ข้นึ มากกว่าการ วัตถุดิบอาหารสัตว์ถือเป็นหนึ่งในปัจจัยเส่ียงของ
ผลติ เนอ้ื ไก่ เนอ่ื งจากประชากรนยิ มบรโิ ภคเนอื้ หมู โรค ASF
มากกวา่ แตท่ กุ ประเทศในกลมุ่ อาเซยี นรวมถงึ ไทย
มแี นวโนม้ ทจี่ ะตอ้ งมกี ารนำ� เขา้ วตั ถดุ บิ อาหารสตั ว์
เข้ามา เนื่องจากขาดแคลนวัตถุดิบส�ำหรับเลี้ยง
สตั ว์ โดยเฉพาะถว่ั เหลอื ง และกากถว่ั เหลอื ง จะมี
การน�ำเข้าอย่างต่อเน่ืองต่อไป ส่วนวัตถุดิบอ่ืนๆ

ธุรกจิ อาหารสตั ว์ ปที ่ี 37 เลม่ ท่ี 191 มนี าคม - เมษายน 2563 12

ข้อปฏิบัติในการป้องกันโรค ASF ในสุกร F
ในสว่ นของโรงงานอาหารสตั วข์ องบรษิ ทั ฯ มมี าตร -
การที่ส�ำคัญๆ ยกตัวอย่างเช่น เรื่องของวัตถุดิบ Food Feed Fuel
จะไมร่ บั วตั ถดุ บิ จากแหลง่ หรอื พน้ื ทท่ี เี่ กดิ โรค ASF
ไมว่ ่าภายในประเทศ หรอื ต่างประเทศก็ตาม โดย กับผู้บริโภค แต่แนวโน้มการบริโภคไก่จะเพิ่มขึ้น
เฉพาะในตา่ งประเทศ แมท้ างบรษิ ทั ฯ จะมโี รงงาน เนื่องจากสามารถบริโภคได้ทุกศาสนา ขณะท่ี
ตง้ั อยทู่ น่ี นั่ กไ็ มม่ กี ารนำ� เขา้ มาผลติ สว่ นในประเทศ หมูก็มีความต้องการเพ่ิมขึ้นเช่นกัน แต่จะไม่สูง
ไมม่ อี ยแู่ ลว้ เพราะยงั ไมม่ โี รคระบาดเกดิ ขนึ้ มกี าร เทา่ กบั ไก่ ที่ส�ำคญั วันน้ีหมกู ำ� ลังเผชิญกับปญั หา
ตรวจวัตถุดิบด้วยวิธี PCR แต่ถ้าหลีกเล่ียงไม่ได้ โรค ASF การบริโภคอาจจะมีความผันผวน แต่
จ�ำเป็นต้องรับเข้ามา ทางโรงงานก็จะมีมาตรการ ก็ไม่อยากให้ทุกคนวิตกกังวลมากนัก ควรเตรียม
ที่เขม้ งวดในการตรวจสอบจนแนใ่ จว่าปลอดเชอ้ื พร้อมที่จะรับมือกับมันดีกว่า ที่ส�ำคัญควรระลึก
เอาไว้วา่ การเตรยี มความพรอ้ ม หรือการปอ้ งกนั
รถขนสง่ วตั ถดุ บิ จะมกี ารพน่ ยาฆา่ เชอื้ กอ่ น โรคนน้ั ไมใ่ ชเ่ ฉพาะโรคใดโรคหนงึ่ หรอื เฉพาะโรค
เข้าโรงงาน และพนักงานจะต้องลงจากรถมาจุ่ม ASF เทา่ นนั้ แตเ่ พอ่ื ปอ้ งกนั ทกุ โรคดกี วา่ หากทกุ คน
เท้าในอ่างฆ่าเช้ือ กรณีท่ีรถมาจากพ้ืนท่ีเสี่ยง ก็ คดิ แบบนี้ หมูกจ็ ะมา ไก่กจ็ ะมาเหมอื นๆ กัน
จะมีการสเปรยฆ์ า่ เชื้อท่ีเขม้ งวดท้ังภายนอก และ
ภายในห้องโดยสาร จุดรับวัตถุดิบจะแยกจากกัน น.สพ.รักไทย งามภักดิ์
ระหวา่ งคลงั วตั ถดุ บิ กบั ฝา่ ยผลติ จะไมม่ กี ารปนกนั ผอ.กองควบคมุ อาหารสัตว์
และมกี ารแบง่ ออกเปน็ ชนั้ ๆ กอ่ นนำ� ไปผลติ คนงาน กรมปศสุ ัตว์
จะเข้มงวดในการปฏิบัติงาน มีประวัติการทำ� งาน
ท้ังคน และรถ อุปกรณ์ บุคคลท�ำงานจะมีการ น.สพ.รักไทย กล่าวถึง การก�ำกับดูแล
สับเปลยี่ นตลอดเวลา คณุ ภาพอาหารสตั ว์ ซ่งึ แบง่ ออกเป็น 3 กลมุ่ คอื
อาหารสตั วค์ วบคมุ เฉพาะ อาหารสตั วท์ มี่ ใิ ชอ่ าหาร
มีการก�ำจัดสัตว์พาหะ และสัตว์ที่เส่ียงต่อ สัตวค์ วบคมุ เฉพาะ และอาหารสัตวท์ ว่ั ไป แต่โดย
การกระจายเชอ้ื ในทกุ สว่ นทเี่ ปน็ พนื้ ทโี่ รงงาน ไมว่ า่ ทั่วไปเรามักจะเข้าใจว่า อาหารสัตว์ คืออาหารท่ี
จะเปน็ นก หนู หรอื แมลงตัวเลก็ ต้องถูกกำ� จัด สัตว์กินเข้าไป เช่น อาหารเม็ด อาหารผง หญ้า
ออกไปทง้ั หมด นอกจากน้ี ยงั มมี าตรการเฝา้ ระวงั ฟางข้าว และวตั ถดุ ิบอ่นื ๆ ที่จะสามารถกนิ เข้าไป
คอื มีการตรวจสอบอปุ กรณ์ต่างๆ วา่ ทกุ อย่างยงั ได้ แต่ถ้าเป็นอาหารสัตว์ควบคุมเฉพาะ ก็จะมี
อย่ใู นสภาพที่ใชง้ านได้ โดยเฉพาะอุปกรณ์ฆา่ เช้ือ ข้อก�ำหนดข้ึนมา คือต้องข้ึนทะเบียน จะต้องมี
ของคนรถทจี่ ะเขา้ โรงงาน รวมถงึ ความเขม้ ขน้ ของ ใบอนญุ าตนำ� เขา้ อนญุ าตผลติ และใบอนญุ าตขาย
นำ�้ ยาฆา่ เชอื้ มกี ารใชก้ ลอ้ ง CCTV ในการตรวจสอบ มกี ารกำ� หนดคณุ ภาพมาตรฐาน ทง้ั โปรตนี ไขมนั
พื้นที่ท�ำงานในจุดท่ีมคี วามเสย่ี ง ความช้นื

สุดท้ายไม่ว่าจะอย่างไร คนเราก็ยังคงต้อง ส่วนอาหารสัตว์ท่ีมิใช่อาหารสัตว์ควบคุม
กินหมู กินไก่ แต่จะกินอะไรมากกว่าน้ันก็ขึ้นอยู่ เฉพาะ อาหารสัตว์กลุ่มน้ีไม่ต้องข้ึนทะเบียน ไม่

13 ธรุ กิจอาหารสตั ว์ ปที ี่ 37 เลม่ ที่ 191 มนี าคม - เมษายน 2563

F

Food Feed Fuel

ต้องขออนุญาตผลิต ขาย แต่ประกาศกำ� หนดคุณภาพ เชน่ ขา้ วโพด
เกรด 1 เกรด 2 หรอื ถา้ เปน็ รำ� จะถกู กำ� หนดวา่ เปน็ รำ� หยาบ รำ� ละเอยี ด
กำ� หนดคา่ ของโปรตีน ความช้นื ทง้ั หมดน ี้ หากไมไ่ ดม้ าตรฐาน ถือว่า
ผิดกฎหมาย อย่างไรก็ตาม ไม่นับรวมวัตถุดิบอาหารสัตว์น�ำเข้า
พวกข้าวสาลี ข้าวบาร์เลย์ DDGS กลุ่มอาหารสัตว์เหล่านี้จะอยู่ใน
หมวดของอาหารสตั วค์ วบคมุ เฉพาะ เนอ่ื งจากเปน็ วตั ถดุ ิบอาหารสัตว์
ท่ีมีผลกระทบต่อผู้ปลกู พชื ไร่ เช่น ข้าวโพดในประเทศไทย จึงจำ� เปน็
ต้องจัดอยู่ในหมวดหมู่อาหารสัตว์ควบคุมเฉพาะ อีกตัวท่ีก�ำหนดว่า
หา้ มนำ� ไปผสมลงอาหารสตั วค์ อื ยาตา้ นจลุ ชพี ไมว่ า่ จะเปน็ อาหารเมด็
หรืออาหารผง โดยมีจุดประสงค์เพ่ือต้องการเร่งโต ยกเว้นเพื่อการ
รักษา

ดังน้ัน ประเด็นการเสวนาวันนี้ท่ีพูดถึงว่า หมูจะไป ไก่จะมา
จึงมองว่าไม่ว่าหมู หรือไก่ จะไป หรือจะมา ในฐานะหน่วยราชการ
ซึ่งมีหน้าท่ีปกป้องผลประโยชน์ของเกษตรกรในประเทศ การออก
กฎหมายดงั กลา่ ว จงึ เปน็ ไปเพอ่ื รกั ษาคมุ้ ครอง และปกปอ้ งผลประโยชน์
ของทกุ คน จงึ จำ� เปน็ ตอ้ งมมี าตรการทางกฎหมายออกมาควบคมุ ดแู ล
ผลประโยชนเ์ หลา่ นี้ โดยเฉพาะสว่ นทมี่ าจากตา่ งประเทศ จะตอ้ งมกี าร
ขออนญุ าตจากภาคราชการตามกฎหมายที่ก�ำหนดเอาไว้ดังกล่าว

กรณี 3 สารพิษที่ก�ำลังเป็นปัญหาว่าจะแบนหรือไม่แบน ถ้า
แบนแลว้ จะมีผลกระทบกบั อาหารสตั ว์หรือไมน่ ้นั ณ วันนี้ยงั ไมม่ กี าร
ประกาศออกมา เพราะรฐั บาลยงั ไม่มีมติว่าจะแบนหรอื ไม่แบน ถา้ มี
มติแบน กต็ อ้ งดูว่าแบนในลกั ษณะไหน แบนใหม้ ีค่าเท่ากับศูนย์ หรอื
ตามคา่ MRLs ถา้ ตามคา่ MRLs กจ็ ะมผี ลกระทบกบั เกษตรกรภายใน
ประเทศ เพราะยังสามารถน�ำเข้าได้ ดังน้ัน จึงเป็นเรื่องท่ีพูดล�ำบาก
ที่ส�ำคัญมีหลายหน่วยงาน หลายกระทรวงท่ีเก่ียวข้อง ไม่ใช่เฉพาะ
กระทรวงเกษตรฯ หรือกรมปศสุ ตั ว์เท่าน้ัน ดงั น้ัน ในระยะนีท้ ี่ยงั ไม่มี
มติ ผปู้ ระกอบการยงั สามารถนำ� เขา้ วตั ถดุ บิ ทมี่ กี ารใช้ 3 สารดงั กลา่ ว
น้ีตอ่ ไปได้

ธุรกิจอาหารสตั ว์ ปที ี่ 37 เลม่ ท่ี 191 มีนาคม - เมษายน 2563 14

รศ.ดร.ยุวเรศ เรืองพานชิ F
ภาควิชาสตั วบาล คณะเกษตร
ม.เกษตรศาสตร์ ก�ำแพงแสน Food Feed Fuel

รศ.ดร.ยวุ เรศ กลา่ วถึง 3 สารพษิ ทก่ี �ำลงั จะถูกแบนว่า ถ้าหากโดนแบนจริง
เช่น พาราควอต จะท�ำให้วัตถุดิบอาหารสัตว์บางตัวไม่สามารถใช้ได้ เพราะสาร
ตวั นมี้ ีการปนเปือ้ นอย่แู ล้ว ยกเว้นว่าจะปฏิบัตติ ามมาตรฐานโคเดกซ์ (Codex) ท่ี
ก�ำหนดคา่ MRLs เอาไว้ ก็จะเป็นทางออกส�ำหรบั ปญั หานี้หากทางรัฐบาลมองเหน็
ถึงแก่นแท้ของปัญหาน้ี แต่ถ้าไม่ อนาคตไม่ว่าจะเป็นหมู หรือไก่ ก็คงจะไปหมด
ประเทศแน่นอน ดังนั้น ก่อนท่ีจะมีการประกาศ เราพอจะมีหวัง แต่ถ้าประกาศ
ไปแล้ว โอกาสทจ่ี ะยกเลิกกย็ าก เพราะฉะนั้นกค็ งต้องตดิ ตามกันตอ่ ไป วา่ รัฐบาล
จะเอาอยา่ งไรกบั ปญั หาที่จะตามมา

ดังนั้น กับประเด็นการเสวนาวันนี้ในหัวข้อ หมูจะไป ไก่จะมา ก็ยังมองว่า
ในสว่ นของวตั ถดุ บิ อาหารสัตว์ยังมีอีกหลายจดุ ท่เี ราจะต้องเฝา้ ระวงั การพดู คุยวนั นี้
จงึ เป็นความทา้ ทายตลอดเวลา เพราะถึงเวลานี้ยงั ไมม่ คี วามชดั เจนในหลายๆ เรือ่ ง
อนาคตหากมกี ารพดู คยุ กนั อกี กเ็ ปน็ โอกาสทดี่ ที จี่ ะไดส้ อื่ สารถงึ ผลกระทบทเี่ กดิ ขน้ึ
แต่ทั้งน้ีท้ังน้ันก็เข้าใจแต่ละภาคส่วนท่ีต้องท�ำหน้าท่ีของตนเองต่างได้รับผลกระทบ
แตกต่างกันไป เพราะฉะนั้นในอนาคต อะไรที่เราสามารถช่วยเหลือกันได้ ก็ต้อง
ยินดที จี่ ะชว่ ยเหลอื กนั ตอ่ ไป

15 ธุรกจิ อาหารสัตว์ ปที ่ี 37 เลม่ ท่ี 191 มนี าคม - เมษายน 2563

F

Food Feed Fuel

ปรับกลยทุ ธ์

หยุด ASF!!!

รศ.น.สพ.กจิ จา อไุ รรงค์ ทีมวิชาการ “หมอหมู” ภาควิชาเวชศาสตร์และทรัพยากรการผลิตสัตว์
กลา่ วเปดิ งาน คณะสตั วแพทยศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร์ วทิ ยาเขตกำ� แพงแสน จงั หวดั
นครปฐม จดั สมั มนา “ทนั โรค ทนั เหตกุ ารณ์ กบั การเลยี้ งสกุ ร” ซง่ึ ปนี จี้ ดั ตอ่ เนอื่ ง
เป็นปีที่ 18 ณ อาคารศูนย์เรียนรวม มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขต
ก�ำแพงแสน เมอื่ วนั ที่ 4 ธนั วาคม 2562

โดยหัวข้อการบรรยายในปีน้ี คือหัวข้อเร่ือง “ปรับกลยุทธ์ หยุด ASF”
มวี ทิ ยากรรว่ มบรรยายประกอบไปดว้ ย อ.น.สพ.นรตุ ม์ ทะนานทอง, อ.สพ.ญ.ดร.
ยลยง วุ้นวงษ์, น.สพ.สหธัช พุทธปฏิโมกข์, ผศ.น.สพ.อลงกต บุญสูงเนิน,
อ.น.สพ.พชิ ยั จริ วฒั นาพงศ์ และ ผศ.น.สพ.ณฐั วฒุ ิ รตั นวนชิ โรจน์ กลา่ วเปดิ งาน
โดย รศ.น.สพ.กจิ จา อไุ รรงค์

อ.น.สพ.นรตุ ม์ กลา่ วในหวั ขอ้ “ภมู คิ มุ้ กนั และโอกาสของวคั ซนี ตอ่ ASF”
โดยเร่ิมต้นกล่าวถึงเส้นทางการระบาดของโรคว่า โรคนี้เป็นโรคที่เกิดมานานแล้ว
นับเป็นเวลาถึง 112 ปี ไม่ใช่โรคใหม่ โดยเริ่มพบท่ีประเทศเคนยา ทวีปแอฟริกา
เมือ่ ปี พ.ศ. 2450 กอ่ นจะเขา้ สูย่ โุ รปท่ปี ระเทศโปรตุเกส และสเปน ชว่ งปี พ.ศ.
2503 - พ.ศ. 2523 และมาพบการระบาดในอกี หลายประเทศ กระทง่ั ปี พ.ศ. 2561
พบการระบาดหนกั ที่ประเทศจีน มองโกเลยี จากนนั้ ปี พ.ศ. 2562 เขา้ สปู่ ระเทศ
กล่มุ อาเซยี น ได้แก่ เวยี ดนาม กมั พชู า ลาว พม่า ฟลิ ิปปนิ ส์ และลา่ สดุ คอื ตมิ อร์
เลสเต กับอนิ โดนีเซยี สว่ นประเทศไทยยังไม่มรี ายงานการเกิดโรค

ทีม่ า : สาสน์ไก่ & สุกร ปี ที่ 18 ฉบบั ที่ 202 เดือนมีนาคม 2563

ธรุ กิจอาหารสัตว์ ปีที่ 37 เลม่ ท่ี 191 มนี าคม - เมษายน 2563 16

เชอ้ื ไวรสั อหวิ าตแ์ อฟรกิ าในสกุ ร (African F
swine fever virus: ASFV) เกิดจากเชือ้ ไวรัส
กลุ่ม Genus Asfivirus, Family Asfarviridae Food Feed Fuel
เป็นไวรสั ที่ตวั ใหญ่ มีโครงสรา้ งซับซ้อน มชี ั้นเยอ่ื
ไขมันหุ้มด้านนอกสุด ด้านในมีช้ันโปรตีน และ อาการทางคลนิ กิ มที ง้ั แบบเฉยี บพลนั และ
ไขมนั สลับกันหุ้ม DNA ไว้อกี 4 ชนั้ มีความทน เรอ้ื รงั อาการทางคลนิ กิ และอตั ราการตาย ขนึ้ อยู่
ในสงิ่ แวดลอ้ ม มี 24 genotypes แตท่ ปี่ ระเทศจนี กบั หลายปจั จยั เชน่ สายพนั ธ์ุ ความรนุ แรงของเชอ้ื
และประเทศรอบๆ ไทย กำ� ลงั แพรร่ ะบาดอยู่ เปน็ ชอ่ งทางทเี่ ชอื้ เขา้ สรู่ า่ งกาย พนั ธ์ุ และอายขุ องสกุ ร
genotype-2 คือ เปน็ ชนิดที่มคี วามรนุ แรง มีรายงานว่า หมูท่ตี ิดเชือ้ เรือ้ รงั จะไมแ่ สดงอาการ
ใหเ้ ห็นอย่างเด่นชดั การติดเชือ้ แบบก่ึงเฉียบพลนั
พาหะทีส่ ามารถแพร่เช้อื ได้คอื หมูป่า หมู และแบบเร้ือรัง เกิดจากเช้ือสายพันธุ์รุนแรง
บ้าน เห็บอ่อน เป็นเชื้อที่ไม่สามารถติดต่อถึงคน ปานกลาง และตำ่� สกุ รแสดงอาการไมร่ นุ แรง และ
และสัตว์เลี้ยง แต่สามารถแพร่เชื้อผ่านรถขนส่ง อยู่ได้นานกว่าประมาณ 5-30 วัน ตายภายใน
ยานพาหนะอื่นๆ ผลิตภัณฑ์เนื้อสุกรที่ปนเปื้อน 15 - 45 วนั อตั ราการตายตำ่� กวา่ (30 - 70%) นำ�้ หนกั
เครอ่ื งบนิ เรือ รถ ช่องทางอื่นๆ เชอ้ื สามารถปน ลด มีไข้สูงเป็นระยะ หายใจล�ำบาก แผลหลุมท่ี
เปื้อนในวัตถุดิบต่างๆ เช่น เศษอาหารเหลือจาก ผวิ หนัง และข้ออกั เสบ ในพ้ืนที่มีการตดิ เชื้อแบบ
การบรโิ ภค หมปู น่ วตั ถดุ บิ เลยี้ งสกุ ร และซากสกุ ร ประจ�ำถ่ิน จะพบเกล็ดเลือดต่�ำ เม็ดเลือดขาวต่�ำ
ทปี่ ว่ ย การลกุ ลามในฟารม์ ทเ่ี กดิ โรคแลว้ จะตดิ ตอ่ และจดุ เลือดออกในหลายอวัยวะ
โดยตรง และการปนเปอ้ื นเปน็ ทางหลกั นอกจากน้ี
เช้ือยงั สามารถอาศยั อยู่ไดน้ านหลายวัน ท้งั ในหมู ส่วนอาการทางคลินิกแบบเฉียบพลันคือ
แชแ่ ขง็ ทอ่ี ยไู่ ดน้ านถงึ 1,100 วนั หมแู ชเ่ ยน็ 110 วนั ไขส้ งู มากกวา่ 40 องศาเซลเซยี ส ซมึ ไมก่ นิ อาหาร
ผลติ ภณั ฑจ์ ากหมู ไดแ้ ก่ ไสก้ รอก กนุ เชยี ง หมยู อ ปน้ื แดง หรอื จดุ เลอื ดออกทผี่ วิ หนงั อาจพบอาการ
หมูหวาน 30 - 300 วัน ขี้หมู 11 วัน พ้ืนคอก อาเจียน และท้องเสียได้ ตายภายใน 6 - 13 วัน
มากกวา่ 30 วนั แตก่ ารปรงุ อาหารทอี่ ณุ หภมู ิ 60 หลงั แสดงอาการ (อาจนานไดถ้ งึ 20 วนั ) อตั ราการ
องศาเซลเซยี ส นาน 20 นาที จะทำ� ใหเ้ ช้อื ตายได้ ตายอาจถึง 100% ในสายพันธุ์เช้ือท่ีรุนแรง มี
รายงานวา่ มภี าวะอมโรคตลอดชวี ติ ขณะทร่ี อยโรค
การตอบสนองของภมู ิคุ้มกนั เมื่อหมูไดร้ ับ จุดเลือดออกท่ีไต ที่ผิวด้านนอก และเน้ือด้านใน
เชื้อ ASFV เชื้อจะติดเข้าไปท่ีเซลล์เม็ดเลือดขาว ต่อมน้�ำเหลืองโต แดงเข้ม ม้ามโต ปอดอักเสบ
ฆ่าเซลล์ตวั หลกั ก่อน ซึ่งจะพบการตอบสนองของ บวมน�้ำ มีน�้ำในช่องอก มีน�้ำในช่องของเย่ือหุ้ม
แอนติบอดีในเลอื ด โดย IgM พบท่ี 4 วัน หลงั หัวใจ
การตดิ เชือ้ ส่วน IgG พบที่ 6 - 8 วนั หลังการ
ติดเชอื้ นอกจากน้ี ยงั พบการสรา้ ง Neutralizing วคั ซนี ในสว่ นของเชอื้ ตาย การสรา้ งแอนต ิ -
Ab ที่ไม่สมบูรณ์ อย่างไรก็ตาม ภูมิคุ้มกันชนิด บอดี ไม่สามารถคุ้มโรคได้ ส่วนเชื้อเป็นกระตุ้น
เซลล์ (cytotoxic T cells) จะเป็นตัวหลกั ในการ แอนตบิ อดี และการตอบสนองดว้ ย T เซลล์ (Spe -
ก�ำจัดเช้ือ cific cytotoxic CD8 T cell) คมุ้ โรคไดก้ บั สายพนั ธ์ุ
ตน้ กำ� เนดิ หรอื สายพนั ธอ์ุ น่ื ความปลอดภยั ของเชอื้
วัคซีนในการท�ำให้เกิดอาการ และรอยโรคเรื้อรัง
ขณะทว่ี คั ซนี ซบั ยนู ติ (บางสว่ นของเชอื้ ) ใหผ้ ลไมด่ ี
สว่ นดเี อน็ เอวคั ซนี คมุ้ โรคไดบ้ างสว่ น และให้ CD8

17 ธรุ กจิ อาหารสตั ว์ ปีที่ 37 เลม่ ท่ี 191 มีนาคม - เมษายน 2563

F สองแบบมวี ธิ ตี รวจดว้ ยกนั หลายวธิ ี แตว่ ธิ ที ส่ี �ำคญั
ไดแ้ ก่ การตรวจดว้ ยวธิ ี PCR เปน็ การตรวจหาสาร
Food Feed Fuel พนั ธกุ รรม โดยการสกดั สารพนั ธกุ รรม และนำ� มา
ตรวจดว้ ยวิธี PCR ถอื เป็นวิธีแนะน�ำของ OIE ใน
สุดท้าย เช้ือตัดแต่งยีน อยู่ในช่วงพัฒนา โดย การตรวจคัดกรอง และยืนยันกรณีท่ีสงสัยว่าติด
สรุป เราทราบว่า ASF ติดต่อได้อย่างไร ดังน้ัน เชอ้ื การตรวจดว้ ยวธิ ี ELISA เหมาะสำ� หรบั ตรวจใน
การจะเกดิ โรคในฟารม์ ทา่ นหรอื ไม่ อยทู่ เ่ี ราจะวาง รายที่เปน็ Chronic form
มาตรการในการควบคุม และป้องกันเช้ือหรือไม่
เพราะยังไม่มีวัคซีนท่ีมีประสิทธิภาพที่ดีขายใน ส่วนการเก็บตัวอย่างส่งตรวจทางห้อง
ปจั จบุ ัน ปฏิบัตกิ าร กรณีเปน็ การเฝา้ ระวัง ให้เกบ็ ตวั อย่าง
จากสกุ รทมี่ อี าการปว่ ยตายผดิ ปกตทิ เี่ คยเปน็ เลอื ด
อ.สพ.ญ.ดร.ยลยง กล่าวในหัวข้อ “เช็ค จากสกุ รในฝงู อาหารสตั ว์ วตั ถดุ บิ อาหารสตั ว์ หรอื
ASF ขอ้ ควรระวงั ในการตรวจวนิ จิ ฉยั ” โดยกลา่ ว ผลิตภัณฑ์จากสัตว์ แต่ถ้าเป็นกรณีการระบาด
ว่า ทีผ่ า่ นมาการวินิจฉยั โรค ASF ในประเทศจีน ให้เก็บตัวอย่างจากสุกรท่ีมีอาการป่วย หรือตาย
และเวียดนามนัน้ ใชเ้ วลา 21 วัน ถงึ ทราบผล ซ่ึง เฉยี บพลนั สว่ นตวั อยา่ งทเี่ กบ็ ไดแ้ ก่ เลอื ดปรมิ าณ
เรื่องน้ีถือว่าช้าไป ดังน้ัน การจะท�ำให้เรารู้ผลได้ 2 - 3 มิลลิลิตร อวัยวะ (ต่อมน้�ำเหลืองบริเวณ
เร็ว ตอ้ งมีการสงั เกตอาการเบอ้ื งตน้ ไดก้ ่อน เชน่ ขาหนบี มา้ ม) ปรมิ าณ 5 กรมั อาหารสตั ว์ วตั ถดุ บิ
หมูปว่ ย ตวั แดงนาน 4 - 14 วัน มไี ข้ หอบหายใจ อาหารสตั ว์ ปริมาณ 200 - 300 กรัม
ไมก่ นิ อาหาร เรม่ิ ตาย มีเลอื ดออกจมูก ถา่ ยเป็น
เลือด หรือพบว่า การป่วยน้ันผิดปกติจากที่เคย โดยสรปุ โรค ASF มคี วามรุนแรงหลายรปู
เป็น จะท�ำให้การวินิจฉัยแยกออกไปจากโรคที่มี แบบ และมีการแสดงอาการทางคลินิกที่แตกต่าง
ลักษณะเหมอื นกัน ทำ� ให้ทราบผลได้เร็ว กนั ออกไป ลกั ษณะของโรค ASF อาจสบั สนกับ
โรคอนื่ ๆ เช่น ซลั โมเนลล่า, PRRS, ไขห้ นงั แดง,
อย่างไรก็ตาม โลกน้ีมีระยะเวลาในการ อหิวาต์สุกร และบิดมูกเลือด การตรวจทางห้อง
ฟกั ตวั 5 - 15 วนั แตถ่ า้ ปรมิ าณไวรสั สงู ระยะเวลา ปฏบิ ัตกิ าร ตอ้ งค�ำนงึ ถงึ การเปลี่ยนแปลงของโรค
การเกดิ โรคจะสน้ั ลง ดงั นนั้ การเฝา้ ระวงั ตรวจสอบ ในแต่ละช่วง ตัวอยา่ งทีส่ ่งตรวจ คอื เลือด ม้าม
การติดเช้ือในระยะแรกนั้นเป็นสิ่งจ�ำเป็น เพราะ และตอ่ มน�้ำเหลอื ง แตก่ ารเฝา้ ระวงั ตรวจสอบการ
จะท�ำให้ตรวจเจอได้ไว การตรวจสอบที่เช่ือถือได้ ติดเชอื้ ในระยะแรกนน้ั เป็นสง่ิ จ�ำเปน็
และรวดเร็ว จะเป็นกุญแจส�ำคัญที่จะน�ำไปสู่การ
วินิจฉัยท่ีได้ผลเร็ว ถกู ต้อง และแมน่ ยำ�

การตรวจวินิจฉัยโรค ASF มี 2 แบบคือ
การตรวจหาเชื้อไวรัสและสารพันธุกรรมของเช้ือ
และการตรวจหาแอนตบิ อดีตอ่ เช้ือไวรัส ASF ท้งั

ธุรกจิ อาหารสตั ว์ ปีที่ 37 เลม่ ท่ี 191 มนี าคม - เมษายน 2563 18

ในประเทศทไ่ี มเ่ คยเกดิ โรค ASF ควรตรวจ F
หาเชอื้ ดว้ ยวธิ ี PCR / qPCR ในการตรวจหาการตดิ
เชื้อ เน่ืองจาก Antibody อาจจะยังไม่ขึ้นในช่วง Food Feed Fuel
Peracute infection การตรวจสอบท่ีเช่ือถือได้
และรวดเร็ว เปน็ กญุ แจส�ำคญั เพ่อื การก�ำจดั แหลง่ stress ตลอดจนเรื่องของคุณภาพเน้ือ โดย
ที่มาของการติดเชื้ออย่างรวดเร็ว และจ�ำกัดการ ตำ� แหนง่ ในการวดั สามารถวดั ไดท้ งั้ ทเี่ ปน็ ตำ� แหนง่
แพร่กระจายของเช้ือ การตรวจวินิจฉัยทางห้อง เฉพาะจุด หรือท้ังตัว มีการค�ำนึงถึงลักษณะตัว
ปฏิบัติการ ร่วมกับการเฝ้าระวังและการจัดการ สุกรว่าเปียก หรือไม่เปียก สามารถวัดได้วันละ
อย่างรวดเร็ว มีความส�ำคัญในการควบคุม และ 2 - 3 ครัง้
ป้องกันโรค
ผศ.น.สพ.อลงกต กล่าวในหัวข้อ “เช็ค
น.สพ.สหธัช กล่าวในหัวข้อ “Thermal ยทุ โธปกรณใ์ นฟารม์ ...พรอ้ มรบั มอื ” โดยกลา่ ววา่
imaging มีไว้ไม่เสียเปล่า อีกก้าวของการช่วย การจะรับมือกับสถานการณ์ ASF ต้องรู้จักการ
วนิ ิจฉยั ” โดยกล่าวถงึ Thermal imaging ว่าคือ วางแผน โดยการจะวางแผนจะต้องแบ่งสถาน -
อะไร เกีย่ วขอ้ งอะไรกับโรค ซึง่ กลา่ วว่า Thermal การณ์การเกิดออกเป็นระยะๆ ซ่ึงสถานการณ์
imaging คอื กลอ้ งถา่ ยภาพความร้อน โดยสร้าง โดยทั่วไปจะแบง่ ออกเปน็ 3 ระยะ คอื ระยะท่ี 1
ภาพจากการรบั รังสอี นิ ฟาเรดท่ีแผจ่ ากวัตถุ ใชว้ ดั กอ่ นโรคเขา้ ฟารม์ ระยะที่ 2 ฟารม์ เผชญิ โรค และ
อุณหภูมิที่ผิวของวัตถุโดยไม่ต้องสัมผัส สามารถ ระยะท่ี 3 เมื่อจะกลบั มาเล้ียงใหม่
วัดได้ทั้งสิ่งมีชีวิต และไม่มีชีวิต ส�ำหรับรังสีอิน -
ฟาเรด เป็นพลังงานความรอ้ นในรปู คล่ืนแม่เหล็ก ระยะท่ี 1 ก่อนโรคเข้าฟาร์ม ส่ิงที่ต้องท�ำ
ไฟฟ้า เป็นสสารท่ีมีอุณหภูมิที่สูงกว่า Absolute คอื เตรยี มการปอ้ งกนั ดว้ ยระบบไบโอซเี คยี วรติ ี้ ให้
zero สามารถแผ่รังสีได้ แต่ไม่สามารถมองเห็น ความรู้ วางแผนการด�ำเนินงาน ติดตามข่าวสาร
แตร่ บั ร้ไู ด้ และมาตรการภาครัฐ รวมถึงประเมินตรวจสอบ
แตอ่ ยา่ งไรกต็ าม จดุ ทถี่ อื วา่ จะประสบความสำ� เรจ็
ความสามารถในการใชง้ าน ไดแ้ ก่ ตรวจสอบ ในชว่ งระยะท่ี 1 คอื การทำ� เลา้ ขายใหอ้ ยนู่ อกฟารม์
วงจรไฟฟา้ ตรวจสอบอาคาร ดา้ นการทหาร ช่วย แยกรถ แยกคน แยกอุปกรณ์ โดยเฉพาะเรื่อง
วินิจฉัยโรคในคน และสัตว์ได้ โดยเฉพาะในสัตว์ การใช้เศษอาหาร รถเข้าฟาร์มต้องระวัง รวมถึง
จะช่วยค้นหาสุกรท่ีมีอาการป่วยได้อย่างรวดเร็ว คน อาหาร น้�ำ และสัตว์พาหะ ท่ีส�ำคัญการ
รวมถึงระบบสืบพันธุ์ Heat stress และ Cold ควบคุมมาตรการให้ปฏบิ ตั ิจริงๆ

ระยะท่ี 2 เม่ือฟาร์มเผชิญโรค สิ่งท่ีต้อง
เตรยี มพรอ้ ม คอื อปุ กรณ์ คน แผนการ การตรวจ
โรคทรี่ วดเรว็ มาตรการภาครัฐ และการตรวจหมู
ปว่ ย สว่ นเรอื่ งท่ีต้องด�ำเนนิ การหากผลออกมาว่า

19 ธรุ กจิ อาหารสัตว์ ปที ่ี 37 เล่มท่ี 191 มีนาคม - เมษายน 2563

F อยา่ งไรก็ดี หลังการก�ำจดั ซาก ต้องท�ำการ
ท�ำลายเช้ือ ทั้งทางเดิน และอุปกรณ์ที่สัมผัสเช้ือ
Food Feed Fuel สว่ นวิธีการทำ� ลายเชื้อ หากเป็นทางเดินปูน ใหใ้ ช้
โฟมสารฆ่าเช้อื ประมาณ 30 นาที ตามดว้ ยการ
ติดเช้ือแน่นอน ให้รีบท�ำลายทันที ห้ามขายหมู โรยปูนขาว หรือใช้สารฆ่าเช้ือให้ชุ่มหลายๆ รอบ
ป่วยออกนอกฟาร์ม ด�ำเนินกิจกรรมเท่าท่ีจ�ำเป็น สว่ นทางเดนิ ทเี่ ปน็ ดนิ ใหโ้ รยปนู ขาว สว่ นอปุ กรณ์
หยุดผสม หยุดย้าย ควบคุมการเคลื่อนย้ายของ ให้พ่นโฟมสารซักล้าง หรือพ่นสารฆ่าเช้ือให้ชุ่ม
ทุกคน ควบคุมสัตว์พาหะ ระยะน้ีถือว่าส�ำคัญ เปน็ เวลา 30 นาที อกี วธิ คี อื การใชค้ วามรอ้ น และ
เพราะความเสยี หายท่เี กดิ ขน้ึ 20 - 100% มาจาก ความเป็นกรด - ด่าง
แผนและการปฏบิ ัติ ดงั นั้น รายละเอยี ดที่ตอ้ งท�ำ
คือ แผนการด�ำเนินงาน ก�ำหนดพ้ืนที่ในฟาร์ม ระยะท่ี 3 เมอ่ื กลบั มาเลย้ี งใหมใ่ หพ้ จิ ารณา
การตรวจหาสกุ รปว่ ย การตรวจทางหอ้ งปฏบิ ตั กิ าร จากการก�ำจัดตัวป่วยว่าหมดหรือไม่ และต้อง
การก�ำหนดแผนการท�ำลายสุกร การเคล่ือนย้าย มนั่ ใจว่าเชอื้ เดมิ ในฟาร์มหมดไป เชื้อใหมท่ ีจ่ ะเข้า
สกุ รทจ่ี ะทำ� ลาย การการณุ ยฆาต และการจดั การ ฟาร์มต้องไม่มี การท�ำความสะอาดส่ิงแวดล้อม
ซากสุกร ให้ทำ� 3 รอบ แตล่ ะรอบห่างกนั 10 วัน และ 5
เดอื น หลงั จากน้ันลา้ งอีกรอบ นอกจากนี้ ต้องมี
การตรวจเลือดหมูป่วย ใช้วิธี Real time การตรวจสอบเช้ือปนเปื้อน และเม่ือน�ำสุกรมา
PCR หากผลเลือดเป็นลบ (Negative) ต้องเฝ้า ทดลองเลยี้ ง ใหส้ งั เกตอาการหมเู ปน็ เวลา 1 เดอื น
ระวังโดยการส�ำรวจตัวป่วยทุก 6 ช่ัวโมง ด้วย เมือ่ แน่ใจแล้วใหก้ ลบั ไปปฏิบตั ิตามระยะที่ 1 เพื่อ
อุปกรณ์ Thermal Image Camera และหมู ความปลอดภัย ปลอดโรค อย่างแทจ้ ริง
มอี าการซมึ ไม่กินอาหาร ใหค้ ดั เลือกท�ำลายด้วย
การการุณยฆาต จากน้ันท�ำการฝังซาก อย่างไร อ.น.สพ.พิชัย กล่าวในหัวข้อ “มองโรค
กต็ าม สงิ่ ทคี่ วรระวงั กรณเี คลอื่ นยา้ ยไปทำ� ลายคอื มองเรา ผ่านการวเิ คราะหเ์ ครอื ขา่ ย (Network
ใชค้ นให้น้อยทส่ี ุด สัมผัสสกุ รป่วยใหน้ อ้ ย อยา่ ให้ analysis)” โดยกลา่ วถงึ ความหมายของ Network
เช้ือตกหล่น และต้องท�ำลายเชื้อระหว่างทางการ analysis ว่า คือการศึกษาความสัมพันธ์ระหว่าง
เคล่ือนย้าย รวมถึงพ่นสารฆ่าเช้ือหลังจากการ หน่วยย่อย อนั ไดแ้ ก่ คน สตั ว์ ฟารม์ และองคก์ ร
เคลือ่ นยา้ ย ซ่ึงประโยชน์ของ Network analysis จะช่วยใน
เรอื่ งของการดทู ศิ ทางผบู้ รโิ ภค ดกู ารตดิ ตอ่ สอ่ื สาร
ส่วนวิธีการการุณยฆาต สามารถก�ำจัด การใชท้ รพั ยากรตา่ งๆ และใชป้ ระโยชน์จากพ้ืนที่
ด้วยสารเคมี ได้แก่ การใช้ Suxamethonium ทเี่ กย่ี วข้อง
chloride ขนาด 5 mg / kg ฉดี เข้ากล้ามเนื้อ หรอื
ฉดี Barbiturate 30 mg/kg รว่ มกบั สารละลาย
ดีเกลือเข้มข้น เข้าเส้นเลือดด�ำ และการรมด้วย
(CO2, CO, Argon, Argon+CO2, N2+CO2) แตว่ ธิ นี ี้
มักใช้ในสุกรที่น�้ำหนักท่ีน้อยกว่า 30 กิโลกรัม
นอกจากนี้ ยงั สามารถใชว้ ธิ กี ารจดั การทางกายภาพ
เช่น การช็อตด้วยไฟฟ้า การยิง และการทุบหัว
ขณะที่การกำ� จดั ซาก และฝังซาก สามารถจดั การ
ด้วยการฝงั ดิน และการเผาท�ำลาย

ธุรกจิ อาหารสตั ว์ ปีท่ี 37 เล่มที่ 191 มนี าคม - เมษายน 2563 20

จากประโยชนข์ อง Network analysis จงึ F
ท�ำให้มีการน�ำไปศึกษาข้อมูลการเล้ียงหมูของ
เกษตรกรรายย่อยใน 3 พื้นท่ี คือ อ.กระสัง Food Feed Fuel
จ.บุรรี ัมย์ อ.ก�ำแพงแสน จ.นครปฐม และอ.เมอื ง
กับอ.ควนขนุน จ.พัทลุง เพ่ือศึกษาความเสี่ยงใน จากการศกึ ษาขอ้ มลู จากการสมั ภาษณ์ โดย
การเกิด ASF ทัง้ นีเ้ นื่องจากพบว่า ปัจจัยเส่ยี งตอ่ เนน้ เกษตรกรรายยอ่ ยทเ่ี ลี้ยงหมหู ลงั บ้าน และใช้
การแพร่ระบาด ASF มาจากการใช้เศษอาหาร Network analysis ในการวิเคราะห์ปัญหา และ
เลยี้ งหมู โดยเฉพาะฟารม์ ทเี่ ลยี้ งแบบหมหู ลงั บา้ น วิธีการแก้ไขปัญหาแบบประยุกต์ สรุปได้ว่า การ
การไมร่ ายงานโรค เลี้ยงมีการท�ำระบบไบโอซีเคียวริตี้น้อยมาก การ
ซ้ือขาย หรือเคล่ือนย้ายหมู มีการกระจายท่ัวไป
นอกจากน้ี ยงั รวมไปถงึ เรอื่ งเมอ่ื พบหมปู ว่ ย ทั้งใกล้ และไกล รวมถึงเรื่องการซ้ือขายวัตถุดิบ
ท่ีผิดปกติ และการเทขายหมูเมื่อเกิดโรคระบาด ดังนั้น หากมีหมูตัวใดตัวหน่ึงติดเชื้อ จะท�ำให้
รวมถงึ ผลติ ภัณฑ์หมูต่างๆ มาจากฟารม์ ใกล้เคยี ง ลุกลามไปยังจุดอื่นโดยตรง โดยเฉพาะในพ้ืนท่ี
ที่เป็นโรค หรือโรงฆ่าสัตว์ที่ติดต่อ มาจากการ อ.กระสงั คอื เปน็ การตดิ ตอ่ ระหวา่ งฟารม์ กบั ฟารม์
เคล่ือนย้ายหมูที่เป็นโรค และการเข้าออกของ โดยตรง ขณะที่ อ.ก�ำแพงแสน จะติดตอ่ ผ่านทาง
บุคคลภายนอก นอกจากนี้ ยังเป็นเรื่องของที่ต้ัง โรงฆา่ เป็นสว่ นใหญ่ ไม่ได้ติดต่อกนั โดยตรง และ
ฟารม์ การมถี นนตดั ผา่ นหลายสาย มแี หลง่ นำ�้ ไหล หลงั การใช้ Network analysis วเิ คราะห์และสรปุ
ผา่ น และมกี ารเลยี้ งหมูที่หนาแน่นเกินไป เหลา่ น้ี การดำ� เนินงาน พบวา่ จะช่วยสำ� รวจจุดเส่ยี งทจ่ี ะ
ลว้ นเปน็ ปจั จยั เส่ียงต่อการแพร่ระบาดทั้งสิน้ นำ� โรคเข้าสู่หมู โดยความรว่ มมอื ทัง้ ภาครัฐ และ
ฟาร์มเกษตรกร

ผศ.น.สพ.ณฐั วุฒิ กล่าวในหวั ขอ้ “หลาก
หลายผลกระทบทางเศรษฐศาสตร์ จากอดีตถึง
ปัจจุบัน สู่อนาคต” กล่าวว่า การจัดการโรคนี้
ต้องอาศัยระบบไบโอซีเคียวริตี้ และระบบไบโอ -
ซเี คยี วริตี้ จะประสบความส�ำเร็จได้จะตอ้ งร่วมมือ
กนั ไมใ่ ชแ่ คใ่ ครคนใดคนหนง่ึ ทำ� เทา่ นน้ั นอกจากนี้
ความร่วมมอื ตา่ งๆ ทเี่ ก่ียวข้องกับโรค ASF ไม่วา่
จะเปน็ ฟาร์ม ภาครัฐ ภาคสื่อสาร หรอื ภาคอืน่ ๆ
ทผ่ี ่านมา ยงั ไม่เห็นมีการร่วมมือกัน ดังน้ันความ
สำ� เรจ็ ในการจดั การ และตอ่ สกู้ บั โรคน้ี ทกุ คนตอ้ ง
ร่วมมือกัน

21 ธรุ กจิ อาหารสัตว์ ปที ่ี 37 เลม่ ท่ี 191 มีนาคม - เมษายน 2563

F โดยสรุป ถ้าโลกนี้ยังระบาด กรณียังไม่
เขา้ ไทยในเรือ่ งของราคา ราคาจะขน้ึ แตถ่ า้ เขา้
Food Feed Fuel ไทย ราคาจะรว่ งลงกอ่ น จากนน้ั ราคาจะเพิ่มสูง
ขนึ้ สว่ นขนาดฟารม์ ขนาดจะใหญข่ น้ึ แตจ่ ำ� นวน
ส่วนผลกระทบเมื่อเกิดโรค ในเร่ืองราคา ฟารม์ จะลดลง ฟารม์ รายย่อยจะหายไป แต่การ
จะมีลักษณะข้ึนๆ ลงๆ แบ่งเป็นช่วงก่อนเกิดโรค ผลติ จะเรง่ ขนึ้ มาก เรอ่ื งของไบโอซเี คยี วรติ ้ี แนว
ชว่ งเกดิ โรค และชว่ งหลงั เกดิ โรค การผลติ แนน่ อน ความคิดการท�ำจะเปล่ียนไป โครงสร้างต้นทุน
วา่ มกี ารผลติ ลดลงอยา่ งเหน็ ไดช้ ดั กอ่ นจะกลบั มา เปลยี่ น เพราะมนั ไม่ใช่คา่ ใชจ้ ่าย แต่มันคือการ
เพ่ิมขึ้นจนสู่ภาวะปกติ อย่างไรก็ตาม โรค ASF ลงทุน ไม่ใชแ่ คไ่ บโอซเี คยี วริต้ีในฟารม์ แตร่ วม
จะคงอยู่กับเราไปอีกนาน โดยเฉพาะเพ่ือนบ้าน ไปถึง ไบโอซีเคียวริตี้ในอาหารสัตว์ เรื่องของ
ที่ก�ำลังประสบปัญหาอยู่ในขณะน้ี จะยังคงเผชิญ วัคซีน ย่ิงเสียหายย่ิงต้องเร่งมีวัคซีนเร็ว ดังนั้น
ปัญหาไปอีกนาน ขณะเดียวกันถ้าหากเกิดข้ึน ปีน้ีอาจจะต้องท�ำงานกันเหน่ือยสักหน่อย แต่
ในประเทศไทย สถานการณก์ ค็ งไมแ่ ตกตา่ ง มนั ก็ ถา้ ผา่ นชว่ งเวลานไี้ ด้ ปหี นา้ อาจจะไดเ้ จออะไรดๆี
คงจะอยกู่ ับเราไปอีกนานเชน่ กนั เพราะฉะนนั้ ขอใหท้ กุ คนรกั ษาตวั เองใหร้ อด เพอื่
รอส่งิ ดใี นปีหนา้
มีการคาดการณ์ และวิเคราะห์เอาไว้ว่า
ถ้าโรคเกิดการระบาดข้ึนมาจะมีผลอะไรต่อจากนี้
ซึ่งประมาณการณ์ว่า จะกระทบปริมาณผลผลิต
จนถงึ ต่�ำสดุ 2 - 3 ปี และใช้เวลา 6 - 10 ปี ในการ
ท�ำประสิทธิภาพให้ใกล้เคียงกับระดับเดิมท่ีเคยมี
ทงั้ นขี้ นึ้ อยกู่ บั วคั ซนี และการทำ� ระบบไบโอซเี คยี ว -
ริตี้ นอกจากน้ี ยังข้ึนอยู่กับการขนส่ง นโยบาย
รวมถงึ โรคอนื่ ๆ ทอี่ าจจะเกดิ ซำ�้ ซอ้ น สง่ ผลตอ่ การ
จดั การ ดงั นนั้ จะเหน็ ไดว้ า่ ผลกระทบทจี่ ะเกดิ หลงั
การระบาด มีดว้ ยกันหลายประการ

ธุรกิจอาหารสตั ว์ ปีท่ี 37 เล่มที่ 191 มีนาคม - เมษายน 2563 22

เครื่องจักรสำหรับผลิต
อาหารสัตว์, มวลชีวภาพ, ปุ๋ย
และ กระบวนการ รีไซเคิล

www.lameccanica.it
made in Italy

phone +39 049 941 9000
[email protected]

thaioffi[email protected]
tel.027115470 ext 107

มัยโคฟก ซ 5.0 M YC OF IX

Mycofix® 5.0

ปกปองสมบรู ณแบบ

ขบั เคล่อื นวทิ ยาการ (อยี )ู ทะเบยี นเลขท ี่ 17/930
เพอื่ จัดการความเส่ียงของสารพษิ จากเชื้อราหลากหลายชนดิ * 1060/2013, 2017/913, 20
การทํางานประสานกันของ 3 กลยทุ ธ

การดดู ซับ
การเปลี่ยนโครงสรา งทางชีวภาพ
การปอ งกันทางชีวภาพ

*ผา นการข้ึนทะเบียนแลวจากสหภาพยุโรป (อยี ู) ทะเบยี นเลขที่

1115/2014, 1060/2013, 1016/2013, 2017/913

และ 2017/930 เพื่อลดการปนเปอ นของสารพิษจากเชื้อรากลมุ ฟโู มนซิ ิน
อะฟลาทอกซิน และไตรโคทีซนี

บริษัท เออร์เบอร์ ไบโอเทค (ประเทศไทย) จํากดั
1/913 ถ.พหลโยธิน 60 ต.คคู ต อ.ลําลกู กา จ.ปทมุ ธานี 12130
โทร: (02)993-7500, แฟกซ: (02)993-8499

mycofix.biomin.net

Naturally ahead

F

Food Feed Fuel

photo: thuanvo_pixzabay พษิ “โควดิ -19”

กระทบธุรกจิ ประมงไทย
เลง็ ส่งเสรมิ กนิ กงุ้ ในประเทศ

สถานการณ์การระบาดของ สหรฐั อเมรกิ า และญี่ปุน่ เกดิ การชะลอตัว เนอ่ื ง
เชอ้ื ไวรสั โควดิ -19 ไดส้ ง่ ผลกระทบ จากมีความยากล�ำบากในการขนส่งมากข้ึน โดย
เป็นวงกว้าง ไม่เว้นแต่ภาคธุรกิจ เฉพาะสินค้ากุ้งท้ังแบบมีชีวิตและกุ้งสดแช่เย็น ที่
ประมง ลา่ สดุ …โฆษกกรมประมง ต้องการความรวดเร็วในการขนส่ง และต้องใช้
แจงตวั เลขคาดการณผ์ ลกระทบตอ่ บรกิ ารการขนสง่ ทางอากาศเทา่ นนั้ ซงึ่ ผลจากการ
สนิ คา้ ประมงไทย อาจทำ� ใหส้ ญู เสยี ประกาศยกเลิก หรือปรับลดเท่ียวบินได้ส่งผล
รายไดร้ วมกวา่ 604.5 - 1,179 ลา้ น กระทบท�ำให้สินค้ากุ้งท่ีเคยส่งออกมีปริมาณลด
บาท เหตุจากปจั จัยทีน่ กั ท่องเท่ียว นอ้ ยลงกวา่ ในชว่ งสภาวะปกตอิ ย่างมาก
ต่างชาติลดลง และการส่งออกในตลาดหลัก
เร่มิ ชะลอตัว จากข้อมูลสถิติของกรมประมงในปี 2562
พบวา่ ตวั เลขการสง่ ออกกงุ้ มชี วี ติ และกงุ้ สดแชเ่ ยน็
นายบรรจง จ�ำนงศิตธรรม รองอธิบดี (กงุ้ ขาวแวนนาไม และกงุ้ กลุ าดำ� ) ไปจนี มปี รมิ าณ
กรมประมง ในฐานะโฆษกกรมประมง เปิดเผย ถึง 10,240 ตนั มลู คา่ 2,217 ลา้ นบาท คิดเปน็
ว่า จากสถานการณ์โรคโควิด-19 ท่ีแพร่ระบาด ร้อยละ 61 ของสินค้าประมงทั้งหมดท่ีส่งออกไป
อย่างหนักในประเทศจีน และขยายวงกว้างไปอีก จีน แต่หลังจากเกิดเหตุการณ์โรคระบาดไวรัส
หลายประเทศท่ัวโลก รวมถงึ ประเทศไทยนนั้ ได้ โควิด-19 ท�ำให้คาดการณ์ว่าการส่งออกสินค้ากุ้ง
ส่งผลกระทบตอ่ สภาวะเศรษฐกจิ การคา้ โลก รวม มีชีวิตและกุ้งสดแช่เย็น ในช่วงเดือนกุมภาพันธ์ -
ถึงธุรกิจภาคการประมงด้วย ซ่ึงหลังจากที่เกิด เมษายน 2563 จะลดลงรอ้ ยละ 50-95 เหลอื เพยี ง
โรคโควดิ -19 เมอ่ื ชว่ งปลายเดอื นมกราคม 2563 1,500 - 2,900 ตนั คดิ เปน็ มลู คา่ ความเสยี หายกวา่
เป็นต้นมา ท�ำให้การส่งออกสินค้าสัตว์น�้ำของ 340 - 650 ลา้ นบาท
ไทยไปยังประเทศจีนซ่ึงเป็นตลาดหลัก รองจาก

ทีม่ า : วารสารขา่ วกุ้ง ปี ที่ 32 ฉบบั ที่ 380 เดือนมีนาคม 2563

23 ธรุ กิจอาหารสตั ว์ ปีที่ 37 เล่มที่ 191 มนี าคม - เมษายน 2563

F

Food Feed Fuel

การส่งออกสินค้าประมงของไทย ปี 2562

ส�ำหรับสินค้าอ่ืนๆ อาทิ ผลิตภณั ฑอ์ าหาร อย่างไรก็ตาม กรมประมงได้เตรียมวาง
ทะเลแปรรูป และปลาแช่เย็นแช่แข็ง ได้รับผล มาตรการเพ่ือกระตุ้น และส่งเสริมการบริโภค
กระทบเล็กน้อย เพราะมีการส่งออกเพียงร้อยละ สัตว์น้�ำของกลุ่มลูกค้าภายในประเทศ โดยจะ
6 สว่ นดา้ นการบรโิ ภคสนิ คา้ สตั วน์ ำ้� ภายในประเทศ รว่ มมอื กบั กรมการคา้ ภายใน กระทรวงพาณิชย์
นั้น ปกตินักท่องเท่ียวจากต่างประเทศซึ่งมีก�ำลัง ในการจัดกิจกรรมให้ประชาชนได้เข้าถึงแหล่ง
ซ้ือมากจะใช้จ่ายเงินอยู่ที่ประมาณ 5,290 บาท จ�ำหน่ายสินค้าสัตว์น้�ำท่ีมีคุณภาพง่ายขึ้น นอก
ต่อคนต่อวัน โดยเป็นค่าใช้จ่ายค่าอาหาร และ จากน้ี ยังมีแผนการด�ำเนินงานร่วมกับการ
เครอ่ื งดมื่ คดิ เปน็ รอ้ ยละ 19 ของคา่ ใชจ้ า่ ยทง้ั หมด ท่องเท่ียวแห่งประเทศไทย ในการจัดกิจกรรม
(ที่มา : ส�ำนักสถิติแห่งชาติ) ซึ่งเม่ือหากน�ำมา ส่งเสริมการบริโภคกุ้งทะเลในจังหวัดท่ีเป็น
พจิ ารณาคา่ ใชจ้ า่ ยในการบรโิ ภคเฉพาะสตั วน์ ำ�้ ของ แหล่งท่องเที่ยวยอดนิยมอีกด้วย อีกทั้งจะเร่ง
นกั ทอ่ งเทย่ี ว คดิ เปน็ เพยี งรอ้ ยละ 2.5 - 5 เนอ่ื งจาก สื่อสารท�ำความเข้าใจกับเกษตรกรผู้เพาะเล้ียง
ไม่มีข้อมูลค่าใช้จ่ายท่ีระบุในด้านนี้โดยตรง คาด สัตว์น�้ำ และชาวประมงเพื่อให้รับทราบถึงปัญหา
การณ์ว่าจะท�ำให้สูญเสียรายได้ในการจ�ำหน่าย อปุ สรรคในการสง่ ออก โดยเฉพาะเกษตรกร และ
สนิ คา้ สัตว์น�ำ้ ถึง 264.5 - 529 ลา้ นบาท จากการ ผู้ประกอบการท่ีส่งออกสินค้าไปยังประเทศจีน
ท่ีนักท่องเท่ียวชะลอ หรืองดการเดินทางมายัง ให้ชะลอการเล้ียงไปก่อนจนกว่าสถานการณ์โรค
ประเทศไทย โดยเฉพาะนกั ทอ่ งเทยี่ วชาวจนี ทน่ี ยิ ม ระบาดจะคลี่คลาย และเร่งปรับตัวหาทางรอด
รับประทานอาหารทะเล โดยปรับปรุงผลิตภัณฑ์สินค้า หรือหาตลาดใหม่
ทดแทน

ธรุ กจิ อาหารสตั ว์ ปีท่ี 37 เลม่ ท่ี 191 มนี าคม - เมษายน 2563 24

F

Food Feed Fuel

เช่อื กินกงุ้ ในประเทศเพิ่มขึน้

ทางออกวกิ ฤตราคากงุ้ ไทย

นายไพโรจน์ อภริ ักษ์นุสิทธิ์ ต้ังแต่ปลายเดือนธันวาคม 2562 พบการแพร่ระบาดของโรคโควิด-19
ในจนี ปจั จบุ นั ไดข้ ยายวงกวา้ งไปยงั หลายประเทศทว่ั โลก สง่ ผลใหก้ ารสง่ ออกกงุ้
รองกรรมการผจู้ ดั การบริหาร ซีพเี อฟ ไปยงั ตลาดหลกั และตลาดจนี หยดุ ชะงกั อยา่ งหลกี เลย่ี งไมไ่ ด้ ขณะทห่ี ลายปมี าน้ี
กงุ้ ไทยยงั ตอ้ งเผชญิ กบั โรคขข้ี าวทหี่ ลายฝา่ ยกำ� ลงั หาวธิ ที ดี่ ที สี่ ดุ ในการกำ� จดั โรคนี้
จากหลากหลายปัญหาท่ีเกิดจากปัจจัยภายใน และปัจจัยภายนอก ย่อมส่งผล
กระทบต่อราคากุ้งไทยอย่างมีนัยส�ำคัญ และเป็นปัญหา หรือวิกฤตที่พี่น้อง
เกษตรกรกังวลอย่างหนกั มาตลอด 2 - 3 ปที ่ผี ่านมาจวบจนปัจจบุ นั

นายไพโรจน์ อภริ ักษ์นสุ ทิ ธ์ิ รองกรรมการผจู้ ดั การบรหิ าร บรษิ ัท เจริญ -
โภคภัณฑ์อาหาร จำ� กัด (มหาชน) หรอื ซพี เี อฟ กลา่ ววา่ ส�ำหรับภาพรวมผลผลติ
กงุ้ ไทยปที ผ่ี า่ นมาประมาณ 290,000 ตนั สง่ ออกรอ้ ยละ 65 หรอื ประมาณ 213,000
ตัน ที่เหลอื เป็นการบรโิ ภคภายในประเทศร้อยละ 26 หรือประมาณ 75,750 ตัน
ในจ�ำนวนนี้แบ่งเป็นกุ้งสด/แช่เย็นร้อยละ 78 จ�ำหน่ายในช่องทางตลาดสดมากถึง
ร้อยละ 67 รองลงมา โมเดิร์นเทรดร้อยละ 33 ที่เหลือร้อยละ 1 จ�ำหน่ายไปที่
ร้านอาหาร ภัตตาคาร หรือโรงแรม ส่วนกุ้งแช่แข็งมีส่วนแบ่งร้อยละ 22 โดย
ช่องทางการจ�ำหน่ายของกุ้งแช่แข็งส่วนใหญ่อยู่ที่ร้านอาหาร ภัตตาคาร โรงแรม
ถึงร้อยละ 66 สว่ นท่เี หลอื จำ� หนา่ ยช่องทางตลาดสด และโมเดิรน์ เทรดรอ้ ยละ 15
และร้อยละ 18 ตามล�ำดับ

ทีม่ า : วารสารข่าวกุ้ง ปี ที่ 32 ฉบบั ที่ 379 เดือนกุมภาพันธ์ 2563

25 ธุรกจิ อาหารสตั ว์ ปีท่ี 37 เลม่ ท่ี 191 มีนาคม - เมษายน 2563

F

Food Feed Fuel

นายไพโรจน์ ชี้ให้เห็นเพิ่มเติมว่า ใน ตลอดเวลา และหาซื้อได้งา่ ยขึ้น เพราะอย่าลืมวา่
ทุกปัญหา ทุกวิกฤต ย่อมมีโอกาส ราคากุ้งไทย ยังมีผู้บริโภคบางกลุ่มพร้อมท่ีจะจ่ายเงินแพงกว่า
ตกมา 2 - 3 ปแี ล้ว และเป็นวงจรท่ีเกิดซ�้ำๆ ส่วน เพอื่ สนิ คา้ ทีด่ กี ว่า
ในปนี ้ีตงั้ แตเ่ กดิ โรคโควิด-19 ตอ้ งยอมรับวา่ การ
ส่งออกกุ้งมีผลกระทบมาก โดยเฉพาะจีน ท่ีมี “จากประชากรไทยจำ� นวน 66 ลา้ นคน พบวา่
มาตรการปดิ ประเทศ ทำ� ให้การสง่ ออกหยดุ ชะงัก ปัจจุบันคนไทยบริโภคกุ้ง 1.15 กิโลกรัม/คน/ปี
หลายภาคส่วนในอุตสาหกรรมเพาะเล้ียงกุ้ง โดย หรอื ประมาณ 75,720 ตัน หากต้องการใหร้ าคา
เฉพาะเกษตรกร มคี วามกงั วลเรอื่ งราคาทจ่ี ะตกตำ่� กุ้งมีเสถียรภาพ อาชีพเกษตรกรยังคงอยู่ และมี
ซ�้ำเติมอีก ก่อนหน้าน้ีได้เคยมีการรวมตัวแก้ไข กำ� ลงั ใจในการเลยี้ งมากขน้ึ ภาครฐั และภาคเอกชน
ปัญหาเฉพาะหน้าด้วยการจัดอีเวนต์จ�ำหน่าย ควรส่งเสริมให้คนไทยกินกุ้งเพิ่มขึ้นเป็น 1.5
กุ้งพรีเมี่ยมในหลายห้างดัง ทันทีท่ีวางจ�ำหน่าย กิโลกรัม/คน/ปี หรือ 99,000 ตัน อัตราการ
กไ็ ดร้ บั การตอบรบั เปน็ อยา่ งดจี ากผบู้ รโิ ภค คนขาย บริโภคจะเพิ่มสูงขึ้นถึงร้อยละ 33 ซึ่งเชื่อว่าเป็น
ก็ภูมิใจที่ได้ส่งต่อความสด สะอาด และความ ทางออกของกุ้งไทยท่ีจะช่วยให้พลิกวิกฤตด้าน
อร่อยของกุ้งให้ผู้บริโภคได้กิน หากพิจารณาให้ดี ราคากลับมามีโอกาสท่ีสดใสได้เป็นอย่างดี โดย
จะเห็นว่า คนไทยยังต้องการบริโภคกุ้งพรีเม่ียม เช่ือม่ันว่า “การส่งเสริมการบริโภคกุ้งภายใน
อยู่อีกมาก จึงเกิดค�ำถามข้ึนมาว่า จะท�ำอย่างไร ประเทศ เพอื่ ความยัง่ ยืนของอตุ สาหกรรมกุ้งไทย
ให้กงุ้ พรีเม่ียมนี้ สามารถสง่ ตรงถงึ มือผู้บริโภคได้ อยา่ งแทจ้ รงิ ” หากเรารว่ มกนั ปลกุ กระแส กระตนุ้
ใหเ้ กดิ การบรโิ ภคกงุ้ มากขนึ้ ประชาสมั พนั ธว์ า่ กงุ้

ธรุ กจิ อาหารสัตว์ ปีที่ 37 เล่มท่ี 191 มีนาคม - เมษายน 2563 26

F

Food Feed Fuel

มีจ�ำหน่ายอยู่ท่ีไหนบ้าง ตลาดสด และห้างโมเดิร์นเทรดมีหรือไม่ รวมถึงเร่งเพ่ิม
ช่องทางการจ�ำหนา่ ยผา่ นระบบอีคอมเมริ ซ์ สง่ กงุ้ สดตรงถงึ บ้าน นอกจากน้ี ยังต้อง
เพิ่มเตมิ ความรู้ใหก้ บั ผูบ้ ริโภควา่ กนิ กงุ้ แลว้ มปี ระโยชน์กับรา่ งกายอยา่ งไร วิธกี าร
เลอื กซอ้ื กงุ้ ท่ีสดสะอาดตอ้ งท�ำอย่างไร ตลอดจนสรา้ งความเข้าใจทีถ่ กู ต้องเกีย่ วกับ
คณุ ภาพของกงุ้ แชแ่ ขง็ ซงึ่ จรงิ ๆ แลว้ กงุ้ แชแ่ ขง็ เปน็ ทยี่ อมรบั จากรา้ นอาหาร ภตั ตาคาร
โรงแรมชั้นน�ำ อย่างท่กี ลา่ วมาแล้วในตอนต้น” นายไพโรจน์ กล่าว

อกี สงิ่ หนง่ึ ทจี่ ำ� เปน็ ตอ้ งบอกผบู้ รโิ ภคนน่ั คอื การกนิ กงุ้ ใหอ้ รอ่ ยตอ้ งทำ� อยา่ งไร
ยกตัวอย่างเช่น การน�ำกุ้งต้มแช่แข็งมาละลายน�้ำแข็งเพียงแค่ 3 นาที ผู้บริโภค
สามารถแกะเปลือกกุ้งแล้วกินแบบเย็นได้เลย จะได้รสสัมผัสของกุ้งต้มจริงๆ หรือ
แม้แตก่ ารน�ำกุ้งตม้ แชแ่ ขง็ มาทำ� ตม้ ยำ� ก้งุ โดยวธิ กี ารแรกคือ นำ� กุ้งมาละลายนำ้� แขง็
ปอกเปลือกกุ้ง ปรุงน้�ำต้มย�ำให้เรียบร้อย พอน�้ำเดือดข้ันตอนสุดท้ายให้ใส่กุ้งลงไป
ปดิ ฝาแล้วยกออกจากเตา ผู้บริโภคจะไดร้ บั อรรถรสของตม้ ยำ� กงุ้ ที่อรอ่ ยมากย่ิงขึ้น

“ผมขอฝากให้ชมรม สมาคม หากได้มีโอกาสร่วมพูดคุยกับทางห้องเย็น
ขอใหร้ ว่ มดว้ ยชว่ ยกนั ทำ� ตลาดภายในประเทศ เอากงุ้ ดๆี ไปจำ� หนา่ ยใหค้ นไทยกนั เอง
ไดก้ นิ ส�ำหรบั ซพี ีเอฟเอง เราไดเ้ รมิ่ จำ� หน่ายกงุ้ พรเี ม่ียมทรี่ ้านซีพี เฟรชมารท์ ซงึ่
ขณะนี้มีเกือบทุกสาขาแล้ว ทุกท่านสามารถไปสัมผัสความสด สะอาด และเพิ่ม
อรรถรสของอาหารใหอ้ ร่อยจากกุ้งท่เี ราเลี้ยงไดท้ ุกวนั ” นายไพโรจน์ กลา่ วทง้ิ ทา้ ย

27 ธุรกิจอาหารสัตว์ ปที ่ี 37 เล่มที่ 191 มนี าคม - เมษายน 2563

M

Market Leader

ห่วงแลง้ 'ยาว-แรง' ซ้ำ� เตมิ  ศก.

• กระทบผลผลิตทางการเกษตร
• ‘ชาวนา - ชาวไร่’ ขาดกำ� ลงั ซ้อื

photo: JAP

‘อไี อซ’ี วเิ คราะหส์ ถานการณภ์ ยั แลง้ ปนี ี้ รนุ แรงและยาวนานขนึ้ ระดบั นำ�้
ในเขอ่ื นทวั่ ทกุ ภาคเขา้ ขน้ั วกิ ฤต ผลผลติ ขา้ ว - ออ้ ย - มนั สำ� ปะหลงั หาย ชว่ ยดนั ราคา
แต่ไม่เพิ่มรายได้ให้เกษตรกร กระทบถึงเศรษฐกิจภาพรวม ไร้ก�ำลังซ้ือช่วยฟื้น
ธรุ กจิ เก่ียวข้อง

ศูนย์วิจัยเศรษฐกิจและธุรกิจ ธนาคารไทยพาณิชย์ หรือ อีไอซี ได้ออก
บทวิเคราะห์เร่ือง ภัยแล้งปี 2020 เริ่มเร็ว รุนแรง และมีแนวโน้มยาวนานกว่า
ปีที่ผ่านมา จากช่วงปลายปี 2562 ระดับน�้ำเก็บกักของน�้ำในเข่ือนหลายภูมิภาค
เร่ิมลดลงก่อนจะพ้นช่วงฤดูฝน สะท้อนว่าไทยเริ่มเข้าสู่ฤดูแล้งเร็วกว่าปกติ โดย
ข้อมูลจากศูนย์ติดตามและแก้ไขปัญหาภัยพิบัติด้านการเกษตร กระทรวงเกษตร
และสหกรณ์ ไดร้ ายงานสถานการณภ์ ยั แลง้ ในชว่ งเดอื นกนั ยายน 2562 - กมุ ภาพนั ธ์
2563 มีพ้ืนท่ีการเกษตรได้รับความเสียหายรวม 1,624,501 ไร่ ในจ�ำนวนน้ี
เปน็ พน้ื ท่เี พาะปลูกข้าว 1,442,674 ไร่ คิดเปน็ 89% ของพื้นท่กี ารเกษตรที่ได้รบั
ความเสียหายโดยรวม ส่วนท่ีเหลือเป็นพื้นท่ีเพาะปลูกพืชไร่ 180,684 ไร่ และ
พ้ืนท่ีเพาะปลูกพืชสวนและอน่ื ๆ อีก 1,143 ไร่

ทีม่ า : มติชน ฉบบั วนั ที่ 5 มีนาคม พ.ศ. 2563 28
ธรุ กิจอาหารสัตว์ ปีท่ี 37 เล่มท่ี 191 มนี าคม - เมษายน 2563

M

Market Leader

photo: Pexels pixabay photo: Amytril pixabay photo: Schreib-Engel pixabay photo: tristantan pixabay

ขณะทรี่ ะดบั เกบ็ กกั ของนำ�้ ในเขอ่ื น ณ เดอื นกมุ ภาพนั ธ์ 2562 พบวา่ ภาคกลาง 
เผชิญภาวะน�้ำในเข่ือนน้อยเข้าข้ันวิกฤตแล้ว ส่วนภาคเหนือ ตะวันออกเฉียงเหนือ
และตะวนั ออก มปี รมิ าณนำ้� ในเขอื่ นนอ้ ย อยา่ งไรกต็ าม ทกุ ภาคมปี รมิ าณนำ้� ในเขอื่ น
ตำ�่ กวา่ ระดบั นำ้� เฉลยี่ ยอ้ นหลงั 5 ปี และตำ�่ กวา่ ระดบั นำ้� เกบ็ กกั ของปี 2557 ซงึ่ ถอื วา่
เจอภยั แลง้ รุนแรงท่สี ุดในรอบ 10 ปี สะทอ้ นวา่ ไทยกำ� ลังเผชิญภัยแล้งระดับรุนแรง
ยงิ่ ไปกวา่ นน้ั  กรมอตุ นุ ยิ มวทิ ยาไดค้ าดการณว์ า่ ภยั แลง้ ปนี จี้ ะยาวนานกวา่ ปที ผี่ า่ นมา
มแี นวโนม้ ยาวนานไปถึงเดือนมถิ ุนายน

อีไอซี ได้ประเมินผลกระทบจากภัยแล้งต่อผลผลิตทางการเกษตรที่ส�ำคัญ
ของไทย ได้แก่ ข้าว ออ้ ย มันสำ� ปะหลัง ยางพารา และปาล์มน้ำ� มัน โดยผลผลติ
ออ้ ย และขา้ วนาปรงั จะไดร้ บั ความเสยี หายมากทสี่ ดุ กรณรี า้ ยแรงสดุ ปรมิ าณออ้ ย
เขา้ หบี เพอ่ื ผลิตน้�ำตาลในฤดกู ารผลิตปี 2562/63 อาจลดลงถึง 25 ล้านตัน หรอื
คิดเป็น 27% ของปรมิ าณอ้อยเขา้ หีบโดยรวม สง่ ผลให้มปี รมิ าณออ้ ยเขา้ หบี เหลือ
ประมาณ 75 ล้านตัน หรือหดตัว 43% จากฤดูการผลิตท่ีผ่านมา หากภัยแล้ง
ลากยาวถงึ เดอื นมถิ นุ ายน คาดวา่ โรงงานนำ�้ ตาลอาจเผชญิ ความเสยี่ งการขาดแคลน
ออ้ ยเขา้ หบี ในฤดูการผลติ ต่อไป

ส่วนผลกระทบต่อผลผลิตข้าวนาปรัง มีแนวโน้มลดลงมากถึง 9 แสนตัน
คิดเป็น 21% ของปริมาณผลผลิตข้าวนาปรังโดยรวม เม่ือรวมข้าวนาปี ผลผลิต
อาจเหลอื 28 - 29 ลา้ นตนั ลดลงจากปกตผิ ลติ ไดป้ ระมาณ 32 - 33 ลา้ นตนั ขณะที่
ผลผลิตมันส�ำปะหลัง กรณีร้ายแรงสุดอาจลดลง 1.8 ล้านตัน คิดเป็น 7% ของ
ปรมิ าณผลผลิตมันฯ โดยรวม สว่ นปาล์มน้�ำมัน และยางพารา คาดวา่ จะไมไ่ ดร้ ับ
ผลกระทบมากนกั เพราะสว่ นใหญ่ปลกู ในภาคใต้ท่ียังมีปรมิ าณผลผลติ ออกมามาก
อย่างไรก็ตาม แม้ว่าราคาสินค้าเกษตรจะมีแนวโน้มปรับตัวสูงขึ้นจากผลผลิตที่
ลดต�ำ่ แต่ยงั ถือว่าสงู กว่าอตั ราการเพิ่มขึน้ ของราคา จะยังกดดนั ให้รายไดเ้ กษตรกร
ปรบั ลดลง กระทบถงึ ภาคธรุ กจิ ทีพ่ ่งึ พากำ� ลงั ซ้ือจากผู้บริโภคกลุม่ เกษตรกร ต้งั แต่
สนิ คา้ อุปโภคบรโิ ภค รถจักรยานยนต์ ไปจนถึงปจั จยั การผลติ ทางการเกษตรตา่ งๆ
สว่ นเกษตรกรผู้ปลูกยางพารา และปาลม์ น�้ำมัน จะยังมรี ายไดส้ งู ขน้ึ

29 ธุรกิจอาหารสัตว์ ปที ่ี 37 เล่มที่ 191 มีนาคม - เมษายน 2563

M

Market Leader

โลกโคม่า

แนะผู้เลี้ยงกุ้งลดการเลย้ี งกอ่ นเจง๊

อดีตมิสเตอรก์ ้งุ ระบุโลกเผชิญวกิ ฤตหนกั นายนิวัติ สุธีมีชัยกุล อดีตมิสเตอร์กุ้ง
ยิ่งกว่าต้มยำ� ก้งุ ไม่รูว้ า่ จะจบเมื่อไร ของประเทศไทย และ อดีตผูช้ ่วยรัฐมนตรปี ระจำ�
แนะผเู้ ล้ยี งก้งุ ชะลอการเลยี้ ง กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ สมยั รฐั มนตรวี า่ การ
ชีก้ ุง้ ไมใ่ ชอ่ าหารท่ีจำ� เปน็ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ (กฤษฎา บญุ ราช)
เผยว่าจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรค
โควิด-19 ขณะน้ผี ูเ้ ล้ียงกุง้ อาจได้รบั ผลกระทบ ซึ่ง
จะเลวรา้ ยยง่ิ กวา่ ยคุ เศรษฐกจิ ลม่ สลายจากฟองสบู่
แตก ปี 2540 การระบาดของโรค EMS และย่งิ
กว่าทุกๆ เร่ืองที่มีผลต่อการเล้ียงกุ้ง เนื่องจาก
สถานการณน์ ไี้ มร่ วู้ า่ จะจบเมอ่ื ไร ปจั จยั ทสี่ ง่ ผลตอ่
การบรโิ ภคชะลอตวั อาทิ สายการบนิ หยดุ การบนิ
โรงแรม ร้านอาหาร และภัตตาคารปิด การ
ท่องเที่ยวหยุดชะงัก กีฬาโอลิมปิคท่ีญ่ีปุ่นเลื่อน
ธนาคารชาตอิ อกแถลงเมอื่ วนั ที่ 26 มนี าคม 2563
GDP ของประเทศไทยจะติดลบ 5.3 เปอร์เซน็ ต์
ตกต�ำ่ ที่สุดในรอบ 10 ปี

ถา้ ขายกงุ้ เนอ้ื ไมไ่ ด้ กจ็ ะสง่ ผลกระทบมายงั
ผู้เพาะลูกกุ้ง ดังนั้น จึงขอเตือนและแจ้งไปยัง
ผู้ผลิตลูกกุ้ง ต้องลดปริมาณการผลิตลงมากกว่า
50% จากเดิมที่เคยใช้ลูกกุ้งในแต่ละเดือนเฉล่ีย
ประมาณ 2000 ลา้ นตวั /เดือน ให้เหลือแค่ 500 -
700 ลา้ นตัว/เดือน โดยลดขนาดโรงเพาะฟักใหม้ ี

ทีม่ า : ฐานเศรษฐกิจ มัลติมีเดีย วนั ที่ 6 เมษายน 2563

ธุรกจิ อาหารสตั ว์ ปที ่ี 37 เล่มท่ี 191 มีนาคม - เมษายน 2563 30

ขนาดเล็กลดลงพอเล้ียงตัวเอง และลูกจ้างได้ M
ยกเว้น หากผู้เลี้ยงกุ้งท่ีมีตลาดอยู่แล้วก็สามารถ
ท�ำสัญญาสั่งซื้อลูกกุ้งได้ Market Leader

ดังน้ัน สิ่งที่ต้องเร่งด�ำเนินการในขณะน้ี ลดลงอย่างมาก จึงขอส่ือสารในช่วงวิกฤตโรค
ผู้เล้ียงกุ้งต้องเอาตัวให้รอด โดยต้องชะลอ หรือ ระบาดขอให้เลี้ยงกุ้งน้อยลง อยู่กับบ้าน ท่านจะ
หยุดการเล้ียงกุ้ง เพราะการขายกุ้งท�ำได้ล�ำบาก ปลอดภัยจากโควิด-19 ประเทศชาติจะม่ันคง
ยุคการเล้ียงกุ้งท่ีมีอัตราการเติบโตทางเศรษฐกิจ ปลอดภัย
สงู มผี ลผลติ ประมาณ 4 - 5 แสนตนั จะไมก่ ลบั มา
อกี แลว้ ประเทศไทยปนี ี้มีผลผลิตถึงแสนตนั กเ็ ก่ง นายครรชิต เหมะรกั ษ์
มากแลว้ เนอื่ งจากตลาดอเมรกิ า และญป่ี นุ่ นา่ จะ ประธานเครือข่ายผู้เลี้ยงกุ้ง
หายไปอย่างมาก ส่วนตลาดจีนยังพอมีความหวัง ไทย เผยวา่ ในวันพรงุ่ นี้ (7
บ้าง แตก่ ็มเี ปอรเ์ ซ็นตก์ ารนำ� เขา้ กงุ้ จากไทยเพียง เม.ย. 63) เป็นวันช้ีชะตา
10 - 20% อนาคตกงุ้ ไทยจะหยดุ หรอื ได้
สทิ ธ์ไิ ปต่อจากวกิ ฤตโควิด-19 มี 3 ขอ้ ในขณะนี้
ตลาดหลักเรายังเป็นสหรัฐอเมริกา และ ก็คอื 1. เกษตรกรต้องมีความมน่ั ใจวา่ กุ้งท่มี ีอยู่
ญป่ี นุ่ ขณะทคี่ วามตอ้ งการภายในประเทศกม็ แี นว 3 เดือนข้างหน้า (เม.ย - มิ.ย. 63) มีผู้ซ้ือ และ
โน้มลดลง เราต้องเข้าใจกันว่า กุ้งไม่ใช่อาหารที่ ราคากงุ้ ทข่ี ายต้องสูงกวา่ ต้นทุนการผลติ 2. เมอ่ื
จำ� เปน็ มสี นิ คา้ โปรตนี ประเภทอนื่ ทท่ี ดแทนได้ กงุ้ มีความมน่ั ใจจากข้อ 1. ก็จะตดั สนิ ใจปลอ่ ยลูกกุ้ง
เป็นสินค้าส�ำหรับเศรษฐกิจที่ดี คนต้องมีเงินถึง ตอ่ ในเดือน เม.ย. และพ.ค. 63 แต่ 3. หากไม่
จะกินกุ้งได้ การบริโภคกุ้งภายในประเทศ เดิมมี มนั่ ใจในขอ้ 1. เกษตรกรจะไมป่ ลอ่ ยลกู กงุ้ ลงเลย้ี ง
ประมาณ 6 - 7 หมน่ื ตนั ตอ่ ปี เราปดิ เมอื ง ปดิ การ ในเดือน เม.ย. 63 ก็จะส่งผลให้เดือน ก.ค. และ
ท่องเท่ียว คนซอ้ื กุง้ จากจังหวดั ต่างๆ จึงมปี รมิ าณ ส.ค. ไม่มีผลผลิตกุ้ง ซ่ึงห่วงโซ่อุตสาหกรรมกุ้ง
กจ็ ะขาดทนั ที คำ� ถาม? แล้วจะต้องท�ำอยา่ งไรใน
วิกฤตนี!้ ! รอฟังค�ำตอบ

31 ธรุ กิจอาหารสัตว์ ปที ่ี 37 เล่มที่ 191 มนี าคม - เมษายน 2563

M

Market Leader

ธรุ กิจอาหารสัตว์ ปที ่ี 37 เลม่ ท่ี 191 มีนาคม - เมษายน 2563 32

สินคำ้ คณุ ภำพ สำหรบั ปศุสตั วไ์ ทย

 ผลิตจำกเมล็ดถว่ั เหลืองเกรดอำหำรสตั ว์ 100%
 อุดมดว้ ยกรดไขมนั ไมอ่ ่ิมตวั ซ่ึงจำเป็นตอ่ กำรเจริญเติบโตของสตั ว์
 ควบคุมกำรผลิตดว้ ยเทคโนโลยี และเคร่ืองจกั รท่ีทนั สมยั
 โปรตีน ไมต่ ่ำกวำ่ 36% ไขมนั ไมต่ ่ำกวำ่ 18%
 เมทไธโอนีน มำกกวำ่ 5,000 ppm
 ไลซีน มำกกวำ่ 6 กรัม/100 กรมั โปรตีน

สินคำ้ Premium Grade

รบั รองมำตรฐำน GMP & HACCP

บริษทั ยนู ีโกร อินเตอรเ์ นชนั่ แนล จำกดั

120 หมู่ 4 ตำบลสำมควำยเผือก อำเภอเมือง จงั หวดั นครปฐม 73000
โทร. 0-3430-5101-2, 0-3439-5209 แฟกซ์ 0-3430-5103

www.unigrointer.com, e-mail : [email protected]



M

Market Leader

เดนิ หน้าแกว้ กิ ฤต

เช้ือดอื้ ยา

กระทรวงสาธารณสุข กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ กระทรวงทรัพยากร
ธรรมชาติและส่ิงแวดล้อม องค์การอนามัยโลก องค์การอาหารและเกษตรแห่ง
สหประชาชาติ และองค์การโรคระบาดสัตว์ระหว่างประเทศ รวมท้ังองค์กรและ
เครือข่ายที่เกี่ยวข้อง ร่วมกันจัดการประชุมระดับชาติ ว่าด้วยการดื้อยาต้านจุลชีพ
ขึ้นท่ี กรุงเทพฯ โดยได้น�ำเสนอโรดแม็พ ปี 2563 - 2564 การขับเคลื่อนแผน
ยุทธศาสตร์ฯ และเสริมสร้างความเข้มแข็งการท�ำงาน ในการแก้ปัญหาเช้ือดื้อยา
ของประเทศไทย

ปัญหาเช้อื ด้อื ยาต้านจลุ ชีพ (Antimicrobial Resistance: AMR) เปน็ วกิ ฤต
ร่วมของทุกประเทศท่ัวโลก ในไทยมีผู้เสียชีวิตจากเช้ือแบคทีเรียด้ือยาปีละกว่า
30,000 คน สง่ ผลกระทบทางเศรษฐกิจปลี ะ 46,000 ล้านบาท รัฐบาลได้ให้ความ
ส�ำคัญกับปัญหาที่เกิดข้ึน โดยนายกรัฐมนตรีได้ลงนามในปฏิญญาทางการเมือง
ว่าด้วยการประชุมระดับสูงของสมัชชาสหประชาชาติ เรื่องการด้ือยาต้านจุลชีพ
และการปฏบิ ตั ติ ามแผนปฏบิ ตั กิ ารระดบั โลก วา่ ดว้ ยการดอื้ ยาตา้ นจลุ ชพี หนว่ ยงาน
และองค์กรท่ีเกี่ยวข้อง ได้ร่วมกันขับเคล่ือนแผนยุทธศาสตร์การจัดการการด้ือยา
ตา้ นจุลชพี ประเทศไทยตงั้ แตป่ ี 2560

การขับเคลื่อนแผนยุทธศาสตร์ มีผลส�ำเร็จหลายด้าน มีการพัฒนาระบบ
ติดตามการใช้ยาต้านจุลชีพทั้งในคน และสัตว์ แก้ปัญหาเช้ือด้ือยาในโรงพยาบาล
สงั กดั กระทรวงสาธารณสขุ กำ� ลงั ขยายตอ่ ไปยงั โรงพยาบาลรฐั อนื่ ๆ และโรงพยาบาล
เอกชน ภาคการเกษตร มีท้ังลดใช้ยาต้านจุลชีพท่ีไม่จ�ำเป็น ไม่ใช้ยาต้านจุลชีพ
ในการเล้ียงสัตว์เพ่ือการบริโภคให้เป็นทางเลือกประชาชน ให้ความส�ำคัญกับการ
บังคบั ใช้กฎหมาย พร้อมให้ความรู้แกป่ ระชาชน โดยเฉพาะคนรนุ่ ใหม่ ใหเ้ ขา้ ใจถึง
ปญั หาเชอ้ื ด้อื ยา โดยในปี 2564 คาดว่าการป่วยจากเชื้อด้ือยาจะลดลงรอ้ ยละ 50
การใชย้ าต้านจุลชพี ในคน และสัตว์จะลดลง รอ้ ยละ 20 และ 30

ทีม่ า : เดลินิวส์ ฉบบั วนั ที่ 23 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2563

33 ธรุ กจิ อาหารสัตว์ ปีที่ 37 เลม่ ท่ี 191 มีนาคม - เมษายน 2563

M

Market Leader

ก่อนหน้าน้ี เจ้าของรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดลประจ�ำปี 2562
เคยระบุว่า สิ่งที่กังวลท่ีสุดคือ ปัญหาเชื้อแบคทีเรียด้ือยาปฏิชีวนะ

ซึ่งจะเป็นสาเหตุหลักในการเสียชีวิตของคนท่ัวโลก เมื่อยา
ท่ีเคยเป็นท่ีพึ่ง ไม่ได้ผลเท่าเดิมอีกต่อไป ขณะที่เมืองไทย

มีผู้เสียชีวิตด้วยเหตุนี้จ�ำนวนมาก แม้จะเป็นเรื่องท่ี
ท�ำความเข้าใจได้ยาก ผลร้ายที่ตามมาก็ไม่ได้เกิดขึ้น
ทันทีทันใด ต้องใช้เวลา แต่ทั้งจ�ำนวนผู้เสียชีวิต และ

ผลกระทบทางเศรษฐกิจยืนยันเป็นตัวเลขแล้วว่า
มหาศาลทเี ดยี ว เราจงึ สนบั สนนุ การดำ� เนนิ งานของ
ทกุ ภาคสว่ นทเี่ กยี่ วขอ้ งทกี่ ำ� หนดยทุ ธศาสตร์ แผนการ
ดำ� เนนิ งานอยา่ งชดั เจน และลงมอื ทำ� อยา่ งตอ่ เนอ่ื ง เพอ่ื ปกปอ้ ง
ชีวิตประชาชน ยกระดับมาตรฐานการบริหารจัดการในเรื่องน้ี
เทยี บเท่าระดับสากลตอ่ ไป

ธุรกจิ อาหารสตั ว์ ปีที่ 37 เลม่ ที่ 191 มนี าคม - เมษายน 2563 34

M

Market Leader

สมดุลน้ำ� -โรค-กงุ้ -สิง่ แวดลอ้ ม

ทางเลือกทางรอด
การเล้ียงก้งุ แบบยง่ั ยนื 2020

การจัดการเลี้ยงกุ้งที่ดีแบบองค์รวม (Shrimp Farming with Holistic
Approach) และการทำ� ความเขา้ ใจเรอื่ งสมดลุ นำ้�  - โรค - กงุ้  - สงิ่ แวดลอ้ ม ถอื เปน็
ปจั จยั ทส่ี ำ� คญั ในการลดโอกาสการเกดิ ปญั หาโรคตา่ งๆ ในบอ่ เลย้ี งกงุ้ ไมใ่ ชเ่ ฉพาะ
สำ� หรบั ฟารม์ ตวั เอง แตย่ งั มคี วามสำ� คญั ถงึ ฟารม์ เพอ่ื นบา้ นขา้ งเคยี งในสงิ่ แวดลอ้ ม
เดียวกันด้วย เพราะปญั หาสว่ นใหญ่ของโรคกุ้ง โดยเฉพาะอย่างย่ิง โรคตดิ เช้อื
และโรคระบาดในการเลี้ยงกุ้ง และความเสียหายของการเล้ียงกุ้ง และสัตว์น้�ำ
ในสิ่งแวดล้อมเดียวกัน พบว่ามักมีปัญหามาจากการปนเปื้อนของเชื้อโรค
(Pathogen Contamination) และการกระจดั กระจายของเชอ้ื โรคในสง่ิ แวดลอ้ ม
ที่สงู รวมทั้งความเสอื่ มโทรมของธรรมชาติ และสง่ิ แวดลอ้ ม (Environmental
Impact) การเพิม่ ขน้ึ ของปรมิ าณสารอนิ ทรยี ์ในบอ่ และในนำ้� ท่ีมีปรมิ าณสูงขน้ึ
จนเกินการควบคุมได้ หรือสภาพพ้ืนบ่อที่เร่ิมเน่าเสีย ทั้งในพ้ืนบ่อดิน พ้ืนบ่อ
ท่ีปูพีอี และเกิดการหมักหมมใต้พีอี หรือมีคุณภาพน้�ำท่ีไม่เหมาะสม รวมทั้ง
มกี ารเพม่ิ ขน้ึ ของปรมิ าณแพลงกต์ อน และเชอ้ื โรคชนดิ ตา่ งๆ ในนำ้� ในดนิ พน้ื บอ่
และในส่ิงแวดล้อม ซ่ึงปัญหาต่างๆ เหล่านี้ มักมีสาเหตุเริ่มต้นมาจากการที่
ไม่สามารถควบคุม และจัดการสมดุลของสารอินทรีย์ หรือของเสียที่เกิดขึ้น
ในบ่อเลยี้ งกงุ้ ได้อย่างมปี ระสทิ ธภิ าพ โดยเฉพาะการเลย้ี งกงุ้ ทมี่ คี วามจ�ำเปน็ ต้อง
มกี ารใหอ้ าหารจำ� นวนมากในการเลยี้ งกงุ้ แบบพฒั นา และมปี รมิ าณขกี้ งุ้ คราบกงุ้
และเปลือกกุ้ง และสารอินทรีย์จากแพลงก์ตอนท่ีบลูม และดรอปจ�ำนวนมาก
ทเ่ี กดิ ขนึ้ ภายในบอ่ สารอนิ ทรยี จ์ ากของเสยี เหลา่ นี้ สามารถกลายเปน็ สารอาหาร

ทีม่ า : วารสารขา่ วกุ้ง ปี ที่ 32 ฉบบั ที่ 379 เดือนกุมภาพันธ์ 2563

35 ธรุ กจิ อาหารสตั ว์ ปที ี่ 37 เลม่ ที่ 191 มนี าคม - เมษายน 2563

M ช่วยในการบำ� บดั ตะกอน และสารอนิ ทรยี ์ ที่อาจ
ไม่เพียงพอ ไมเ่ หมาะสมกบั ปรมิ าณของเสีย และ
Market Leader ปริมาณการปลอ่ ยกุง้ รวมทง้ั ไม่สมดลุ กับปริมาณ
ออกซิเจน และเคร่ืองให้อากาศในบ่อ เป็นต้น
ที่ดีส�ำหรบั เชื้อแบคทีเรีย เชน่ เชอื้ แบคทีเรียกอ่ หรือการปล่อยกุ้งเลี้ยงเกินความสามารถของการ
โรค ท่ที ำ� ใหเ้ กิดโรคติดเชอ้ื วิบริโอ โรคอเี อ็มเอส รองรบั ของบอ่ (Over Carrying Capacity) และ
หรอื โรคเรอื งแสง เปน็ ตน้ และเปน็ สารอาหารทดี่ ี มีปริมาณอาหารที่เหลือสะสมจากการกินของกุ้ง
สำ� หรบั การบลมู แพลงกต์ อนพชื รวมทง้ั ตอ่ เนอื่ ง จ�ำนวนมาก รวมทั้งของเสียท่ีเกิดจากการขับถ่าย
ไปถงึ แพลงกต์ อนสตั วใ์ นบอ่ นอกจากนี้ ตะกอน ของกุ้งเพ่ิมปริมาณมากขึ้น อาจท�ำให้เกิดการ
และสารแขวนลอยในน�้ำที่มีปริมาณเพ่ิมสูงข้ึน สะสมของสารอินทรีย์จ�ำนวนมากมายมหาศาล
สามารถเปน็ ทย่ี ดึ เกาะ และสะสมของเชอื้ โรค เชน่ รวมถึงตะกอนแขวนลอยที่อาจเกิดมาจากอาหาร
การเกิดไบโอฟิล์ม (Biofilm) ท้ังตามขอบบ่อ ที่กินไม่หมด แพลงก์ตอนที่บลูมและดรอปในบ่อ
และก้นบ่อ และเป็นท่ียึดเกาะของสปอร์ เช่น ขก้ี งุ้ ทแ่ี ขวนลอย คราบ และเปลอื กกงุ้ ทลี่ อกคราบ
สปอรข์ องเชอ้ื อเี อชพี และสปอรข์ องเชอ้ื ไมโคร - ออกมา ซากกงุ้ ตายทแี่ ขวนลอย และเรม่ิ ยอ่ ยสลาย
สปอริเดียกลุ่มอื่นๆ รวมทั้งเป็นที่หลบซ่อนของ ในน้ำ� เป็นต้น นอกจากเกดิ ผลกระทบภายในบอ่
พาหะ (Bio - Carrier) หรอื ตวั นำ� โรค (Vector) ของตัวเองแล้ว หากมกี ารถ่ายน�้ำ หรอื ดดู ตะกอน
ทสี่ ำ� คญั ทส่ี ามารถเปน็ ตวั นำ� พาโรคตดิ เชอื้ ไวรสั ของเสียเหล่าน้ี และท้ิงลงโดยตรงสู่สิ่งแวดล้อม
เช่น โรคตัวแดงดวงขาว และโรคหัวเหลืองได้ โดยไม่มีที่จัดเก็บ หรือบ�ำบัดที่ดีเพียงพอ สาร
เปน็ ต้น อินทรีย์ และตะกอนเหล่านี้ ยอ่ มสง่ ผลกระทบต่อ
การเลยี้ งกงุ้ ของฟารม์ อน่ื ๆ ทอี่ ยภู่ ายในสงิ่ แวดลอ้ ม
ดังนั้น ในการเลี้ยงกุ้งแบบพัฒนาซ่ึงมีการ เดยี วกนั อยา่ งหลกี เลยี่ งไมไ่ ด้ หากยงั จำ� เปน็ ตอ้ งใช้
ปล่อยกุ้งลงเลี้ยงอย่างหนาแน่น ทั้งในบ่อของ แหล่งน�ำ้ ร่วมกันในการ เลี้ยงกุง้ อยู่
ตัวเอง หรือในพ้ืนท่ีที่มีปริมาณฟาร์ม และมีการ
เลี้ยงกุ้งอย่างหนาแน่นสูง (Crowded Shrimp สารอินทรีย์ในน�้ำในการเลี้ยงกุ้งกลุ่มท่ี
Farms) และมกี ารจดั การไดไ้ มด่ พี อ เชน่ มกี ารให้ ส�ำคัญๆ โดยเฉพาะสารอินทรีย์ไนโตรเจน สาร
อาหารในปริมาณมาก ไม่สามารถบริหารจัดการ อินทรยี ค์ าร์บอน สารอนิ ทรยี ์ฟอสฟอรัส และสาร
อาหาร คุณภาพนำ�้ และจดั การของเสียภายในบอ่ อินทรีย์ซัลเฟอร์ จะมีการสะสมเพิ่มมากข้ึนใน
ตัวเองได้ไม่ดีพอ เพราะปริมาณการถ่ายน้�ำอาจ บอ่ เลย้ี ง เมอ่ื เกดิ การยอ่ ยสลายโดยจลุ นิ ทรยี ์ หรอื
ไมเ่ พยี งพอ หรอื คณุ ภาพนำ�้ ทนี่ ำ� มาใชใ้ นการเปลยี่ น แบคทเี รยี โดยเฉพาะในกลมุ่ สารอนิ ทรยี ไ์ นโตรเจน
ถ่ายไม่ดี รวมทั้งการบริหารจัดการของเสียทาง จะทำ� ใหเ้ กดิ การสะสมของแอมโมเนยี ซง่ึ สามารถ
กายภาพ เช่น การถ่ายน�้ำ และการดูดตะกอน เปลย่ี นรปู เปน็ ไนไตรท์ และไนเตรทได้ โดยไนเตรท
ของเสยี ซงึ่ อาจนอ้ ยไป หรอื มากไป โดยไมค่ ำ� นงึ ถงึ เป็นสารท่ีมีความเป็นพิษต่อกุ้งต่�ำมาก แต่แอม-
สงิ่ แวดลอ้ มรอบๆ ฟารม์ ตวั เอง การบรหิ ารจดั การ โมเนีย และไนไตรท์ เป็นสารท่ีมีความเป็นพิษ
ของเสียทางเคมี เช่น การใช้สารฆ่าเช้ือบางกลุ่ม ต่อกุ้งสูง รวมทั้งเป็นสารอาหารที่ดีส�ำหรับเช้ือ
ในการออกซิไดซ์สารอินทรีย์ที่หลงเหลือในน้�ำ
ให้มีปริมาณลดน้อยลง และการบริหารจัดการ
ของเสียทางชีวภาพ เช่น การใช้จุลินทรีย์ช่วย
ยอ่ ยสลายของเสยี เปน็ ประจำ� ในบอ่ หรอื การใชป้ ลา

ธรุ กิจอาหารสตั ว์ ปที ่ี 37 เล่มที่ 191 มนี าคม - เมษายน 2563 36

M

Market Leader
รูปท่ี 1 สภาพพ้ืนบ่อท่ีหมักหมมใต้พีอีท่ีเปียกชื้น ไม่แห้ง หรอื ตากบ่อไม่ได้ ที่เป็นแหล่งสะสม
ของเชือ้ โรค และพาหะไวรัสตวั แดงดวงขาว และเชือ้ อเี อชพีอยา่ งดี ทำ� ใหก้ งุ้ เกดิ ปัญหา
ภายหลังลงเลีย้ งในบอ่ ทเี่ ส่อื มโทรม

อเี อชพี ปรมิ าณสูงในตะกอนเลน EHP Spore = 1000 - 10000 copies/µl*

แบคทีเรีย และแพลงก์ตอน เมื่อมีการสะสมของ ขึ้น หากคนเล้ียงกุ้งในสิ่งแวดล้อมเดียวกันน้ันๆ
แอมโมเนีย และไนไตรท์ ในบ่อเลี้ยงในปริมาณ ไม่ปรับตัวท�ำความเข้าใจในเรื่องสมดุลน�้ำ - โรค - 
ท่ีเกินระดับความปลอดภัย ย่อมส่งผลกระทบต่อ กุ้ง - ส่ิงแวดล้อม ที่มีความเกี่ยวเนื่องเช่ือมโยงกัน
การเลยี้ งกงุ้ อยา่ งหลกี เลยี่ งไมไ่ ด้ เพราะสารอนิ ทรยี ์ และพยายามหาแนวทางร่วมกันในการช่วยลดผล
ไนโตรเจน เป็นแหล่งของสารอินทรีย์ท่ีมีปริมาณ กระทบต่อสิ่งแวดล้อมท่ีใช้ร่วมกัน การเล้ียงกุ้ง
มากท่ีสุดในการเล้ียงกุ้ง และสารอินทรีย์เหล่านี้ ให้ประสบความส�ำเร็จอย่างต่อเนื่องตลอดย่อม
เปน็ แหลง่ อาหารทสี่ ำ� คญั ของเชอ้ื โรค และแพลงก-์ ทำ� ได้ยากข้ึน
ตอนพชื ตอ่ เนอ่ื งไปถงึ แพลงกต์ อนสตั ว์ การบรหิ าร
จัดการสารอินทรีย์ ตะกอน และสารแขวนลอย ผลกระทบของสารอินทรีย์
แบบไมเ่ หมาะสม อาจสง่ ผลกระทบตอ่ สง่ิ แวดลอ้ ม และเช้อื โรคตอ่ กุ้งในบอ่ เลย้ี ง
ภายนอกฟารม์ ไดด้ ว้ ย เพราะจะทำ� ใหเ้ กดิ การสะสม น�ำ้ ในบ่อ และสิ่งแวดล้อม
ของสารอินทรีย์ และตะกอนในธรรมชาติสูงข้ึน
เกิดการบลูมของแพลงก์ตอน และเช้ือแบคทีเรีย เมื่อมีสารอินทรีย์สะสมอยู่ในบ่อเล้ียง ใน
จ�ำนวนมากในส่ิงแวดล้อม เป็นท่ีหลบซ่อนของ ปรมิ าณมาก จะสง่ ผลกระทบตอ่ ระบบนเิ วศในบ่อ
พาหะ และตวั นำ� โรคทสี่ ำ� คญั ๆ และเปน็ ทหี่ ลบซอ่ น เลย้ี งกุง้ และสง่ิ แวดล้อมของการเลี้ยงกุ้งไดด้ งั นี้
และเกาะยดึ ของสปอรข์ องเชอื้ โรคตา่ งๆ ทำ� ใหก้ าร
เล้ียงกุ้งท่ีต้องพ่ึงพาแหล่งน�้ำ และส่ิงแวดล้อมท่ี 1. เกดิ การบลมู และดรอปของแพลงกต์ อน
เสอื่ มโทรมรว่ มกนั ประสบปญั หาการเลย้ี งเพม่ิ มาก อยา่ งรวดเรว็ (Over Bloom and Crash of Plank -
ขนึ้ ทุกๆ ปี โดยเฉพาะในพื้นทีท่ ม่ี คี วามหนาแน่น ton) การเลี้ยงกุ้งอย่างหนาแน่นจนเกินไป ท�ำให้
ของฟาร์มเลี้ยงกุ้งสูง ในช่วงท่ีสภาพอากาศ และ ปริมาณอาหารท่ีให้กุ้งกินต้องเพ่ิมมากข้ึนตาม
สิ่งแวดล้อมเอ้ืออ�ำนวยต่อการเจริญเติบโตของ ไปดว้ ย หรอื การใหอ้ าหารทไ่ี ม่สอดคลอ้ งกบั ความ
เชือ้ โรค จะยง่ิ พบวา่ ปัญหามีความรุนแรงเพิ่มมาก ต้องการของกุ้งในบ่อ อาหารที่เหลือ และขี้กุ้งท่ี
ขบั ถา่ ยออกมา จะทำ� ใหม้ กี ารสะสมของสารอนิ ทรยี ์

37 ธรุ กจิ อาหารสัตว์ ปีที่ 37 เล่มท่ี 191 มีนาคม - เมษายน 2563

M ติดเช้อื ตา่ งๆ ไดม้ ากขน้ึ และทำ� ใหม้ ีการตายของ
กงุ้ ได้ นอกจากนี้ หากมกี ารถา่ ยนำ้� หรอื ดดู ตะกอน
Market Leader ของเสีย และซากแพลงก์ตอนตายเหล่าน้ีออกสู่
ภายนอกในปรมิ าณมาก โดยไมม่ มี าตรการจดั เกบ็
ในปริมาณมาก เม่ือเกิดการย่อยสลายจะท�ำให้มี หรอื บำ� บดั ทด่ี ี กจ็ ะทำ� ใหป้ รากฏการณย์ โู ทรฟเิ คชนั่
การสะสมของธาตุอาหารในปริมาณท่ีมากด้วย เหล่านี้ ไปเกิดข้ึนในส่ิงแวดล้อมภายนอกฟาร์ม
ซึ่งเป็นตัวเร่งการเกิดปรากฏการณ์ยูโทรฟิเคช่ัน ได้ด้วย และหากมีการใชน้ ้ำ� ร่วมกันโดยไม่มีความ
(Eutrophication) สง่ ผลใหแ้ พลงกต์ อนพชื ตอ่ เนอ่ื ง เขา้ ใจเรอื่ งสมดลุ นำ้�  - โรค - กงุ้  - สง่ิ แวดลอ้ ม ปญั หา
ไปถึงแพลงก์ตอนสัตว์ และเชื้อแบคทีเรีย มีการ กจ็ ะยง่ิ มีความรนุ แรงมากขึ้น
เจรญิ เตบิ โตอยา่ งรวดเรว็ หากปรมิ าณแพลงกต์ อน
หนาแน่นมากจนเกินไป จะท�ำให้น�้ำในบ่อเล้ียงมี 2. พเี อช และคา่ การละลายของออกซเิ จน
สเี ขม้ พเี อชสงู นำ้� หนดื เรว็ มคี า่ ความโปรง่ แสงตำ�่ ในน�้ำในรอบวันแกว่งมาก (pH and Dissolved
และเม่ือมีปจั จัยทคี่ วบคมุ การสงั เคราะห์แสง เชน่ Oxygen Fluctuation) ปรมิ าณสารอนิ ทรยี ท์ ส่ี ะสม
ความเข้มแสงที่ลดลง ก็จะท�ำให้เกิดการตายของ อยูใ่ นบ่อเลยี้ ง จะถูกย่อยสลาย และเปลย่ี นแปลง
แพลงกต์ อนพรอ้ มๆ กนั จำ� นวนมาก สารอนิ ทรยี ์ เป็นธาตุอาหาร ท�ำให้อัตราการเจริญเติบโตของ
จากแพลงก์ตอนท่ีตายปริมาณมาก ยิ่งจะส่งผล แพลงก์ตอนพืชเป็นไปอย่างรวดเร็ว จนกระทั่ง
ตอ่ การเจริญเตบิ โตของเช้อื แบคทีเรยี เพม่ิ ขึ้น โดย สูงเกินกว่าระดับที่เหมาะสม ซึ่งจะส่งผลกระทบ
เฉพาะเช้ือแบคทีเรียแกรมลบวิบริโอท่ีพบมาก ท�ำให้ค่าพีเอช และออกซิเจนในรอบวันมีความ
ในน�้ำเค็ม และในช่วงที่มีอุณหภูมิสูง ท�ำให้เกิด แตกต่างกันมาก โดยในช่วงกลางคืน จนกระท่ัง
ปญั หาการปว่ ยตายของกงุ้ ได้ นอกจากน้ี ออกซเิ จน ถึงเช้า น้�ำในบ่อเล้ียงจะมีพีเอชลดลงมาก ส่วน
จะถูกใช้โดยจุลินทรีย์เพื่อย่อยสลายซากแพลงก์ - ปริมาณออกซิเจนก็จะลดต�่ำลงด้วย และอาจไม่
ตอนเหล่านี้ ท�ำให้ปริมาณออกซิเจนลดลงอย่าง
รวดเรว็ จนกระทง่ั เกดิ สภาวะขาดแคลนออกซเิ จน
ส่งผลให้กุ้งเครียด อ่อนแอ มีความไวต่อการ

รูปที่ 2 น้ำ� ทผี่ ่านการเล้ยี งกงุ้ มีการคงค้างของสารอินทรยี ส์ งู ขึน้ เร่อื ยๆ เม่อื เวลาผา่ นไป

ธรุ กิจอาหารสตั ว์ ปที ี่ 37 เล่มท่ี 191 มีนาคม - เมษายน 2563 38

เพยี งพอตอ่ กงุ้ ได้ หรอื อาจเกดิ สภาวะไรอ้ อกซเิ จน M
ทจี่ ดุ อบั ออกซเิ จนในเวลากลางคนื ในบางจดุ สว่ นใน
เวลากลางวนั นำ้� จะมคี า่ ออกซเิ จนสงู เกนิ จดุ อมิ่ ตวั Market Leader
และมีค่าพีเอชสูง ซ่ึงการแกว่งของค่าพีเอช และ
ปริมาณออกซิเจนละลายน�้ำท่ีค่อนข้างมาก ย่อม ไนโตรเจนสูง อาจจะไปเพ่ิมการเจริญเติบโตทั้ง
ส่งผลกระทบต่อกุ้งโดยตรง ท�ำให้กุ้งเครียด ไม่ แพลงกต์ อนพชื ตอ่ เนอ่ื งไปถงึ แพลงกต์ อนสตั ว์ เชอ้ื
เจริญเติบโต ติดเชื้อโรคตา่ งๆ ไดง้ า่ ย นอกจากน้ี แบคทเี รยี หรอื เชอ้ื อเี อชพใี หเ้ จรญิ เตบิ โตไดม้ ากขน้ึ
พเี อชของนำ�้ ทสี่ งู ขนึ้ ยงั สง่ ผลกระทบทำ� ใหส้ ารพษิ การควบคุมปริมาณสารอินทรีย์ไนโตรเจน และ
บางตวั เชน่ แอมโมเนยี มคี วามเปน็ พษิ เพมิ่ มากขนึ้ สารอินทรีย์คาร์บอน ให้อยู่ในระดับเหมาะสม จะ
ท�ำใหเ้ ป็นอนั ตรายตอ่ กงุ้ ได้ และพีเอชของน้�ำทสี่ งู สามารถชว่ ยควบคมุ ปรมิ าณแพลงกต์ อน ปรมิ าณ
ขนึ้ ยงั สง่ ผลกระทบตอ่ การตกตะกอนของแรธ่ าตทุ ี่ เชื้อแบคทีเรีย และเช้ืออีเอชพีในบ่อเลี้ยงกุ้งได้
สำ� คญั บางกลมุ่ เชน่ แคลเซยี ม และหากมสี ดั สว่ น ทง้ั ในบอ่ ของตัวเอง ในธรรมชาติ และส่งิ แวดล้อม
แคลเซียมต่อแมกนีเซียมไม่ดีเพียงพอตามความ ในบ่อเล้ียงกุ้งจะมีเช้ือแบคทีเรียหลากหลายชนิด
เค็มของนำ้� ปญั หากจ็ ะยง่ิ รุนแรงมากย่งิ ขนึ้ เปน็ องคป์ ระกอบ ซง่ึ บางชนดิ สามารถเจรญิ เตบิ โต
บนอาหารเล้ียงเช้ือได้ แต่บางชนิดก็ไม่สามารถ
3. เกดิ สารทเ่ี ปน็ พษิ ตอ่ กงุ้ เพม่ิ มากขนึ้ เมอื่ เจริญเติบโตบนอาหารเลี้ยงเช้ือ โดยแบคทีเรีย
มีการสะสมของสารอินทรีย์อยู่ในบ่อปริมาณมาก ชนิดที่เจริญเติบโตบนอาหารเลีย้ งเชอ้ื ไดน้ ั้น สว่ น
และมีการย่อยสลายโดยจุลินทรีย์ซ่ึงจะต้องใช้ ใหญจ่ ะพบวา่ เปน็ แบคทเี รยี ในกลมุ่ วบิ รโิ อ ซง่ึ พบได้
ออกซเิ จนในกระบวนการดงั กลา่ วมากขนึ้ ตามดว้ ย ทงั้ ในน�้ำเลยี้ ง พืน้ บ่อ รวมท้งั ในตัวกุ้ง โดยเฉพาะ
นอกจากจะท�ำให้ปริมาณออกซิเจนในบ่ออาจจะมี ในระบบทางเดนิ อาหารของกงุ้ เชน่ กระเพาะ ลำ� ไส้
ไม่เพียงพอแล้ว ยังส่งผลท�ำให้เกิดสารพิษที่เป็น และตบั ในกรณที ส่ี ภาพแวดลอ้ มในบอ่ เปลยี่ นแปลง
อนั ตรายตอ่ กงุ้ ทเ่ี กดิ จากการยอ่ ยสลายสารอนิ ทรยี ์ ไปในทางที่เอ้ือให้เช้ือแบคทีเรียเจริญเติบโตได้
เหล่านี้ เช่น แอมโมเนีย ไนไตรท์ และก๊าซ ดีข้ึน ไม่ว่าจะเป็นอุณหภูมิ ความเค็ม หรือสาร
ไฮโดรเจนซัลไฟด์ เป็นต้น เพ่ิมมากขึ้นตามด้วย อาหารจากสารอนิ ทรยี ใ์ นบอ่ ทเี่ พม่ิ สงู ขนึ้ กส็ ามารถ
ซ่ึงก๊าซไฮโดรเจนซัลไฟด์ มีรายงานว่า สามารถ พบเชอื้ แบคทเี รยี ในปรมิ าณทม่ี ากกวา่ ปกตไิ ด้ โดย
โนม้ นำ� ใหก้ งุ้ เกดิ กลมุ่ อาการขข้ี าวไดด้ ว้ ย หากการ เฉพาะในช่วงท้ายของการเล้ียงซ่ึงมีสารอินทรีย์
จัดการสภาพไร้ออกซเิ จน และสารพิษในน้ำ� ทำ� ได้ ในนำ้� ในปรมิ าณสงู มาก และหากไมส่ ามารถบรหิ าร
ไมด่ ีเพียงพอ จัดการได้ดีเพียงพอ เช่น มีการถ่ายน�้ำ หรือดูด
เลนตะกอนทมี่ สี ารอนิ ทรยี ์ และเชอ้ื แบคทเี รยี หรอื
4. ในระบบนเิ วศของบอ่ เลย้ี งกงุ้ แพลงก ์ - เชื้ออีเอชพี ออกสู่ภายนอกในปริมาณมาก โดย
ตอนพืช และเช้ือแบคทีเรีย มีสัมพันธ์กันอย่าง ไมม่ มี าตรการจดั เกบ็ หรอื บำ� บดั ทดี่ ี กจ็ ะทำ� ใหเ้ ชอื้
ใกลช้ ดิ เพราะใชส้ ารอาหารทลี่ ะลายในนำ�้ รว่ มกนั แบคทีเรีย หรือเช้ืออีเอชพี เหล่าน้ี แพร่กระจาย
และเหมือนกันคือ สารอินทรีย์ไนโตรเจน และ สะสม และเพ่ิมปริมาณในสิ่งแวดล้อมได้ ท�ำให้
สารอินทรีย์คาร์บอน หากมีปริมาณสารอินทรีย์ เกิดอันตรายกับฟาร์มข้างเคียงท่ีใช้น�้ำร่วมกันได้
ส�ำหรับในตัวกุ้งน้ัน สามารถพบเช้ือวิบริโอใน
ปรมิ าณท่สี ูงขน้ึ ไดใ้ นกรณที ่กี งุ้ เครยี ด ออ่ นแอ ซงึ่
มกั จะทำ� ใหเ้ กดิ โรคตดิ เชอื้ วบิ รโิ อ (Vibriosis) เชน่

39 ธุรกจิ อาหารสัตว์ ปีท่ี 37 เลม่ ที่ 191 มนี าคม - เมษายน 2563

M

Market Leader

รูปท่ี 3 ความหนาแน่นของฟาร์มเล้ียงกงุ้ ทใี่ ช้นำ�้ และท้งิ น้�ำรว่ มกันในหลายพ้ืนทท่ี ั่วโลก พบว่า
ความสมั พนั ธข์ องความหนาแนน่ ฟารม์ เลยี้ งกงุ้ มผี ลโดยตรงกบั สภาพปัญหาการเลยี้ ง
ท้งั เรอ่ ื งโรค คณุ ภาพของแหลง่ นำ�้ การสะสมเชอ้ื และความเสียหายจากการเลีย้ ง

โรคเรอื งแสง หรอื โรคอเี อม็ เอสตามมาได้ เชอื้ วบิ รโิ อ ระบบนำ�้ หมนุ เวยี น...
จะเป็นเชอื้ ฉวยโอกาส (Opportunistic Bacteria)
โดยในสภาวะท่ีกุ้งแข็งแรง เชื้อวิบริโอที่มีอยู่ตาม ทางออกทย่ี ง่ั ยืน
ปกตใิ นบอ่ มกั จะไมก่ อ่ ใหเ้ กดิ การตดิ เชอ้ื แตเ่ มอ่ื ใด
ที่กุ้งเครียด อ่อนแอ หรือมีการติดเชื้ออย่างอ่ืน ส�ำหรบั การเลยี้ งกงุ้ ในยุค 2020
เชอ้ื วบิ รโิ อกจ็ ะเขา้ ซำ้� เตมิ (Secondary Infection)
ท�ำให้เกิดการติดเชื้อและเกิดโรคข้ึน แต่ในกรณี เม่อื แหล่งน�้ำภายนอกเกดิ ความเสอ่ื มโทรม
ของเช้ือวิบริโอพาราฮีโมไลติคัส ที่ท�ำให้เกิดโรค มาก การใชน้ ำ้� จากภายนอกทมี่ คี วามเสย่ี งมาเลยี้ ง
อเี อม็ เอส หรอื เชอื้ วบิ รโิ อ ฮาวอี าย ทที่ ำ� ใหเ้ กดิ โรค กงุ้ อาจสรา้ งผลเสยี และความเสยี หายมากกวา่ ผลดี
เรืองแสงนั้น เน่อื งจากเช้ือมีความรนุ แรงกวา่ ปกติ ดังน้ันแนวคิดเร่ืองระบบน�้ำหมุนเวียนจึงถูกน�ำมา
จงึ ทำ� ใหเ้ กดิ การตดิ เชอื้ โดยทกี่ งุ้ อาจไมต่ อ้ งออ่ นแอ ใช้เพ่ือลดผลกระทบของความเสียหายจากการ
แต่ถ้ากุ้งอ่อนแอ หรืออยู่ในสภาพแวดล้อมที่ไม่ เล้ยี งกุง้ ดงั กล่าว
เหมาะ กจ็ ะทำ� ใหก้ ารเกดิ โรคเรว็ และรนุ แรงขนึ้ จะ
เหน็ ไดว้ า่ การควบคมุ สารอนิ ทรยี ท์ ง้ั ไนโตรเจน สาร ระบบน้�ำหมนุ เวียน คือ ระบบการเลี้ยงกุ้ง
อินทรีย์คาร์บอน และสารอินทรีย์ท่ีละลายน�้ำตัว ท่ีพยายามไม่พ่ึงพาน�้ำจากภายนอกฟาร์มตลอด
อน่ื ๆ ในบอ่ และในธรรมชาตสิ ง่ิ แวดลอ้ ม สามารถ เวลา ไม่น�ำน้�ำท่ีมีความเส่ียงเข้ามาภายในฟาร์ม
ช่วยควบคุมปริมาณเชื้อแบคทีเรียก่อโรควิบริโอ ในทุกๆ รอบของการเลี้ยง ไม่ปล่อยของเสยี หรอื
และเชอ้ื อเี อชพ ีใหล้ ดลงได้ และจะทำ� ใหเ้ ราสามารถ น�้ำทีจ่ บการเลี้ยงกุง้ ออกไปสู่สง่ิ แวดล้อม แต่จะน�ำ
ควบคมุ ปญั หาการเลย้ี งกงุ้ ใหล้ ดนอ้ ยลง หากเขา้ ใจ น้ำ� ท่ผี า่ นการเลย้ี งแลว้ มาผ่านระบบการบำ� บดั น้�ำ
สมดลุ นำ้�  - โรค - กงุ้  - สงิ่ แวดลอ้ ม และไมก่ ระทำ� การ อย่างดี แล้วหมุนเวียนกลับมาใช้อย่างต่อเน่ือง
ใดๆ ท่จี ะทำ� ใหส้ ิ่งแวดลอ้ มไดร้ บั ผลกระทบเหลา่ นี้ ภายในฟารม์ ซง่ึ การเลย้ี งสตั วน์ ำ�้ ในระบบหมนุ เวยี น
การเล้ียงกุ้งก็จะมีโอกาสประสบความส�ำเร็จมาก มีมานานแล้ว เช่น ระบบการเลี้ยงปลาในตู้ปลา
ขน้ึ หรือแท็งก์อควาเรียม หรือการเลี้ยงกุ้งในระบบ
หมนุ เวยี นนำ้� ในโรงเรอื นปดิ ซง่ึ เปน็ ระบบการเลย้ี ง
ท่ีมีขนาดเล็ก การหมุนเวียนน�้ำเพ่ือจัดการบ�ำบัด
นำ�้ ทผ่ี า่ นการเลยี้ งมาแลว้ ทำ� ไดง้ า่ ย เพราะระบบนำ้�

ธรุ กจิ อาหารสตั ว์ ปที ี่ 37 เลม่ ท่ี 191 มนี าคม - เมษายน 2563 40