Laporan Tahunan MOA 2017

ISSN 1823-6669

Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani
EDARAN PERCUMA
diterbitkan:
UNIT KOMUNIKASI KORPORAT
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani
Aras 9, Wisma Tani
No.28, Persiaran Perdana
Presint 4, 62624 PUTRAJAYA
Tel : +603 . 8870 1382
Faks : +603 . 8888 7775
Web : www.moa.gov.my
rekabentuk & dicetak oleh:
REKA CETAK SDN. BHD.
No. 12&14, Jalan Jemuju Empat 16/13D
Seksyen 16, 40200 Shah Alam
Selangor
Tel : +603 . 5510 4254
Faks : +603 . 5510 5059

KANDUNGAN 4-5
6-7
Perutusan Menteri Pertanian dan Industri Asas Tani 8-9
Perutusan Ketua Setiausaha Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani 10 -11
Visi, Misi, Piagam Pelanggan dan Fungsi 14 - 16
Carta Organisasi Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani 18 - 22
BAB 1 - Membangunkan Industri Agromakanan Berasaskan Kelebihan Kompetitif 24 - 31
BAB 2 - Memperkukuhkan Industri Padi dan Beras 34 - 47
BAB 3 - Memodenkan dan Mentransformasi Industri Perikanan Tangkapan Secara Mapan 50 - 64
BAB 4 - Mengembangkan Industri Ternakan 66 - 71
BAB 5 - Memperkukuhkan Industri Sayur-sayuran dan Buah-buahan 74 - 75
BAB 6 - Memacu Pertumbuhan Pertanian Bernilai Tinggi 78 - 84
BAB 7 - Mempromosi Produk Agropelancongan 86 - 96
BAB 8 - Hubungan Antarabangsa 98 - 105
BAB 9 - Penyelidikan Pertanian 108 - 114
BAB 10 - Pembangunan Infrastruktur Pertanian 116 - 124
BAB 11 - Penguatkuasaan dan Regulatori Untuk Biosekuriti dan Keselamatan Makanan 126 - 143
BAB 12 - Kewangan dan Agrobank
BAB 13 - Aktiviti Tahun 2017

PERUTUSAN

Menteri Pertanian dan Industri Asas Tani

Assalammualaikum Warahmatullahi Wabarakatuh sektor yang terlibat dalam KDNK menunjukkan
dan Salam Sejahtera pertumbuhan positif berbanding tahun sebelumnya.
Setinggi-tinggi kesyukuran dan puji-pujian kepada Selain memenuhi keperluan makanan dan industri
Allah SWT kerana dengan izin dan limpah kurniaNya, asas tani tempatan, sektor agromakanan turut
Laporan Tahunan Kementerian Pertanian dan Industri menyumbang melalui eksport komoditi makanan
Asas Tani (MOA) 2017 dapat diterbitkan dan dirujuk dengan mencatatkan nilai RM31.8 bilion dengan
sebagai sumber maklumat industri pertanian negara peningkatan sebanyak 5.3%. Walau bagaimanapun,
yang betul, tepat, berkualiti dan komprehensif. peningkatan import agromakanan ternyata lebih
Syukur Alhamdulillah kita telah berjaya mengharungi dominan sebanyak 9.9% yang menyebabkan defisit
tahun 2017 yang penuh mencabar dengan imbangan dagangan (BOT) mencecah RM19.5 bilion.
melaksanakan pelbagai program terancang Sebab utama yang menyumbang kepada defisit BOT
yang berkaitan dengan pertanian, peladangan adalah pengimportan bahan makanan untuk ternakan
dan penternakan di seluruh negara, disamping yang mencatat nilai defisit sebanyak RM4.5 bilion.
menyampaikan perkhidmatan yang berkualiti kepada Bersesuaian dengan halatuju MOA dan selaras
kumpulan sasar dan masyarakat tempatan. dengan fokus Rancangan Malaysia ke-11, penekanan
Pada tahun 2017, sektor agromakanan merupakan kepada pemodenan pertanian dengan mempamerkan
salah satu penyumbang utama kepada pembangunan teknologi-teknologi baru pertanian. Adalah menjadi
pesat ekonomi negara dan peningkatan pendapatan usaha MOA untuk menggalakkan aplikasi pertanian
rakyat. Aktiviti ekonomi negara pada tahun lalu telah moden sama ada dalam penggunaan mekanisasi
mencatatkan pertumbuhan 5.9% dengan jumlah terbaharu bahkan penggunaan Internet of Things (IoT)
Keluaran Dalam Negeri Kasar (KDNK) sebanyak dan Artificial Intelligence, selaras dengan Revolusi
RM1,173.6 bilion. Secara keseluruhannya, kesemua Industri 4.0 (IR 4.0). Pada jangka masa sederhana
ini kita akan memberi fokus untuk memodenkan dua

4 LAPORAN TAHUNAN 2017
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

sektor utama iaitu padi dan perikanan. Perjuangan buruh merupakan halangan kepada pengusaha
untuk membawa keluar pesawah dan nelayan dari pertanian kecil dan sederhana untuk berkembang.
belenggu kemiskinan juga akan diteruskan. Oleh itu, inisiatif daripada pertanian pintar ini mampu
Sektor agromakanan memerlukan penampilan meningkatkan produktiviti pertanian negara dan
pelbagai produk baharu berkaitan pertanian yang menyumbang kepada pertambahan manfaat ekonomi
bersandarkan kepada teknologi terkini, inovasi golongan petani, sama ada kecil atau besar saiz
tempatan dan luar negara serta disokong oleh strategi- perusahaan mereka.
strategi pemasaran dan pengeluaran yang efektif. Sekalung perhargaan dan ucapan terima kasih
Dalam masa sama, Kementerian sedang merancang kepada seluruh warga MOA serta komuniti pertanian
dan merangka Dasar Agromakanan 2.0 di samping dan industri asas tani yang terlibat dalam melestari
penyusunan semula strategi untuk mempercepat dan memperkasakan sektor pertanian khususnya
proses pemodenan, mengurus permintaan dan dalam sektor agromakanan dan agroteknologi agar
penawaran makanan. Penambahbaikan dalam aspek terus dinamik, kompetitif serta inovatif. Diharapkan
tadbir urus juga dititikberatkan bagi memastikan warga MOA sentiasa bersatu hati memacu MOA
penyampaian perkhidmatan awam yang cekap dan sebagai kementerian yang dilihat strategik dan positif
produktif kepada kumpulan sasar dan masyarakat dalam menyokong kestabilan serta pertumbuhan
tempatan. ekonomi negara.
Penggunaan aplikasi moden serta berteknologi
tinggi dalam bidang pertanian dapat membantu MAKANAN KITA, MASA HADAPAN KITA
meningkatkan hasil pengeluaran agromakanan di OUR FOOD, OUR FUTURE
samping mengawal penggunaan tanah yang luas
mahupun tenaga buruh yang ramai. Kementerian
sedar bahawa bebanan sumber tanah dan kos

DATO’ SALAHUDDIN BIN AYUB

LAPORAN TAHUNAN 2017 5
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

PERUTUSAN

Ketua Setiausaha
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

Bersyukur ke hadrat Allah Subhanahu Wa Ta’ala di samping menggalakkan penggunaan teknologi
dengan limpah kurniaNya dapat kita bersama-sama dan inovasi untuk meningkatkan pengeluaran dan
melalui tahun 2017 dengan jayanya. Tahun 2017 akhirnya mencapai matlamat yang disasarkan.
merupakan tahun yang mencabar kepada warga Kementerian juga telah mengenalpasti beberapa
kementerian dalam memastikan program dan projek sumber kekayaan baharu untuk diceburi oleh
yang dirancang sejajar dengan hasrat kerajaan peladang, penternak dan nelayan. Usaha ini diiringi
mentransformasi sektor pertanian sebagai sektor dengan penekanan dan galakan kepada usahawan
yang moden, dinamik dan kompetitif. untuk mencipta inovasi baharu dalam meningkatkan
Pada tahun 2017, Kementerian telah diberi kualiti, produktiviti, keberkesanan dan kejayaan
peruntukan pembangunan sebanyak RM1.32 dalam sesuatu projek serta menambah nilai output.
bilion manakala peruntukan belanja mengurus pula Dengan usaha yang bersungguh-sungguh serta
sebanyak RM3.059 bilion. Dengan peruntukan penggunaan teknologi dan inovasi terkini, segala
tersebut, Kementerian bersama jabatan dan titik peluh peladang, penternak dan nelayan dapat
agensi di bawahnya telah dapat melaksanakan menghasilkan kejayaan. Kementerian hanya dapat
pelbagai program dan projek yang dirancang untuk membantu mengikut kemampuan dengan memberi
meningkatkan pengeluaran subsektor agromakanan. insentif sedia ada. Golongan muda telah dilibatkan
Peranan sektor pertanian, terutama subsektor sama secara aktif dalam bidang baharu ini yang
agromakanan adalah penting kerana jaminan dapat menjamin pendapatan lebih tinggi.
bekalan dan keselamatan makanan penduduk negara Pada tahun 2017, sektor pertanian yang merangkumi
bergantung kepada hasil pertanian yang diusahakan. komoditi industri dan komoditi agromakanan
Kementerian melalui jabatan/agensi di bawahnya mencatatkan nilai ditambah sebanyak RM95.9
telah diluluskan bajet yang besar tersebut untuk bilion dengan peningkatan sebanyak 7.2%. Sektor
perlaksanaan pelbagai insentif untuk membantu agromakanan telah mencatatkan pertumbuhan positif
petani, penternak dan nelayan serta usahawan tani sebanyak 2.1% dengan nilai ditambah sebanyak

6 LAPORAN TAHUNAN 2017
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

RM37.4 bilion dan sumbangan sebanyak 3.2% serta makanan diproses premium telah dilaksana
kepada keluaran dalam negeri kasar (KDNK). dalam membantu merealisasikan sasaran Dasar
Bagi sektor agromakanan, subsektor tanaman Agromakanan Negara (DAN).
makanan memberikan sumbangan paling besar pada Ucapan terima kasih dan penghargaan ditujukan
tahun 2017 dengan nilai ditambah sebanyak RM16.4 kepada seluruh warga MOA yang telah bersama-
bilion atau sumbangan sebanyak 17.1%. Dalam pada sama berusaha memberi sepenuh komitmen ke arah
itu, subsektor ternakan menunjukkan peningkatan mentrasformasi sektor agromakanan. Segala usaha
yang paling signifikan, iaitu sebanyak 5.3%. Di yang dilaksana tidak tersia dan telah membuahkan
bawah subsektor ini, komoditi telur ayam dan itik hasil yang boleh dibanggakan.
telah menunjukkan peningkatan yang paling ketara, Semoga kejayaan yang kita kecapi selama ini dapat
iaitu sebanyak 11.2%. Namun demikian, sumbangan dikekalkan malah dipertingkatkan ke satu tahap
subsektor perikanan telah menyusut sebanyak 2.1% yang lebih membanggakan pada masa hadapan,
terutama perikanan tangkapan. demi negara tercinta dan demi memperjuangkan
National Key Economic Area (NKEA) merupakan kepentingan warga petani, penternak dan nelayan.
salah satu program penting yang dilaksana dalam Akhir kata, saya berharap agar Laporan Tahunan
membantu memacu pembangunan ekonomi sektor yang memaparkan pencapaian Kementerian ini
pertanian di Malaysia. Matlamat NKEA adalah untuk menjadi kayu ukur dan panduan kepada warga MOA
mentransformasi sektor pertanian kepada perniagaan serta dapat memberi manfaat sepenuhnya kepada
tani dan mewujudkan sebuah model inklusif yang semua pihak. Saya juga ingin mengambil kesempatan
berteraskan aspek pasaran, ekonomi skala dan ini mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua
penyepaduan rantaian nilai sebagai tunjang utama. pihak yang terlibat dalam menerbitkan Laporan
Pada tahun 2017, sejumlah 14 Entry Point Project Tahunan MOA 2017. Syabas!
(EPP) dalam subsektor pertanian seperti padi,
ternakan haiwan, akuakultur dan sayur-sayuran

DATO’ MOHD SALLEHHUDDIN BIN HASSAN

LAPORAN TAHUNAN 2017 7
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

VISI

Peneraju Transformasi Pertanian

MISI

• Mentransformasi sektor pertanian supaya menjadi sektor yang moden, dinamik dan kompetitif.
• Malaysia kompetitif sebagai pengeluar utama makanan dunia.
• Pertanian sebagai salah satu jentera pertumbuhan ekonomi negara.

PIAGAM PELANGGAN

Kami berjanji akan memberi perkhidmatan berkualiti seperti berikut:

• Keputusan permohonan baru lesen runcit beras dalam tempoh 1 minggu.
• Pembaharuan lesen runcit beras dalam tempoh 1 hari.
• Pengeluaran permit pemindahan padi dan beras serta hasil sampingan antara negeri dalam tempoh 1

jam.
• Keputusan permohonan Insentif Fiskal Sektor Pertanian yang lengkap diterima diproses dalam tempoh

3 bulan.
• Keputusan permohonan kemasukan pelatih Kolej Pertanian Malaysia dalam tempoh 3 bulan.
• Keputusan permohonan skim Dana Penyelidikan dan Pembangunan (R&D) Pertanian dalam tempoh 4

bulan.
• Keputusan permohonan skim geran pemadanan untuk peningkatan pengeluaran dan penambahbaikan

premis usahawan industri asas tani dalam tempoh 2 bulan.
• Membuat pelepasan konsainan yang diimport dalam tempoh 1 jam bagi laluan udara dan darat; dan 1

hari bagi laluan laut dari masa pengisytiharan.

FUNGSI

Fungsi Teras 1

Menggubal dan merancang dasar, strategi dan program pembangunan pertanian.

Fungsi Teras 2

Menilai serta menyelaras pelaksanaan projek dan program pembangunan pertanian.

Fungsi Teras 3

Membuat analisis ekonomi termasuk kerja mengumpul, menganalisis dan menyimpan semula
maklumat/data pertanian.

Fungsi Teras 4

Merangka dan melaksana program publisiti khidmat rujukan dan penyelidikan serta memperkenalkan
sistem maklumat pengurusan pertanian.

Fungsi Teras 5

Memastikan penyertaan Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani dalam rancangan-rancangan
antarabangsa.

Fungsi Teras 6

Bertindak sebagai agensi sehenti kepada pihak swasta untuk mendapatkan khidmat nasihat dan
kepakaran dalam sektor pertanian.

CARTA

ORGANISASI

KEMENTERIAN PERTANIAN DAN INDUSTRI ASAS TANI





MEMBANGUNKAN INDUSTRI
AGROMAKANAN BERASASKAN

KELEBIHAN KOMPETITIF

1

MEMBANGUNKAN INDUSTRI
AGROMAKANAN BERASASKAN
KELEBIHAN KOMPETITIF

STATUS JAMINAN BEKALAN MAKANAN NEGARA 1. Menjamin bekalan makanan negara;
Kajian Indeks Sekuriti Makanan Global Tahun 2017 2. Meningkatkan sumbangan industri agromakanan;
(The Global Food Security Index – GFSI) yang 3. Melengkapkan rantaian nilai;
dijalankan oleh The Economist Intelligence Unit telah 4. Memperkasa modal insan;
meletakkan Malaysia di tangga ke-41 daripada 113 5. Memantapkan aktiviti R&D, inovasi dan
buah negara. Perbandingan dengan negara-negara penggunaaan teknologi;
ASEAN lain dalam senarai GFSI menunjukkan 6. Mewujudkan persekitaran perniagaan yang
kedudukan Malaysia mencapai kedudukan kedua diterajui sektor swasta; dan
terbaik selepas Singapura (ke-4) dan mendahului 7. Memperkukuh sistem penyampaian
kedudukan negara Thailand (ke-55), Vietnam (ke- perkhidmatan.
64), Indonesia (ke-69), Filipina (ke-79), Myanmar (ke-
80), Cambodia (ke-83) dan Laos (ke-102). Malaysia Jadual 1 : Pengeluaran Komoditi Makanan Utama
menduduki tangga ke-6 antara negara Asia-Pasifik.
Sekuriti makanan sesebuah negara akan tercapai Komoditi Pengeluaran (Tan Metrik)
apabila 4 komponen dipenuhi, iaitu ketersediaan
(availability), akses dan kemampuan (accessibility Padi 2016 2017
and affordability), keselamatan dan khasiat (safety Sayur-sayuran
and nutrition), dan kestabilan (stability). Berdasarkan Buah-buahan 2,740 2,571
kajian tersebut, Malaysia mempunyai kelebihan dari Ikan 1,196 1,004
segi standard pemakanan dan nutrisi, keselamatan Daging Lembu/Kerbau 1,665 1,493
makanan dan kadar populasi di bawah garisan Daging Kambing/Bebiri 1,988 1,897
kemiskinan global. Daging Babi
Matlamat untuk menjamin sekuriti makanan Daging Ayam/Itik 48 46
merupakan fokus dan keutamaan MOA dengan Telur Ayam/Itik 5 4
berlandaskan hala tuju strategik yang ditetapkan Susu (Juta Liter) 195 218
dalam Dasar Agromakanan Negara (DAN), 2011- 1,755 1,665
2020. DAN digubal dan dilaksana dengan berteraskan 742 865
tiga (3) objektif utama, iaitu menjamin bekalan 37 37
makanan yang mencukupi dan selamat dimakan,
menjadikan industri agromakanan sebagai industri SUMBANGAN SEKTOR AGROMAKANAN
yang berdaya saing dan mampan serta meningkatkan KEPADA EKONOMI NEGARA
tahap pendapatan usahawan tani. Tujuh (7) hala tuju Sektor agromakanan merupakan salah satu industri
strategik yang telah digariskan bagi mencapai objektif utama yang menyumbang kepada pembangunan
DAN adalah seperti berikut: pesat ekonomi negara. Bagi tempoh 2016- 2017, aktiviti
ekonomi negara telah mencatatkan pertumbuhan
5.9 peratus dengan jumlah Keluaran Dalam Negeri
Kasar (KDNK) sebanyak RM 1,173.6 bilion pada

14 LAPORAN TAHUNAN 2017
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

Jadual 2 : Keluaran Dalam Negeri Kasar (KDNK) 2010-2017

2010 2016 2017p Kadar
Pertumbuhan
Sektor Utama Nilai Peratus Nilai Peratus Nilai Peratus
Ditambah Sumbangan Ditambah Sumbangan Ditambah Sumbangan 2016-2017
Pertanian (RM Juta) (RM Juta) (RM Juta)
Agromakanan 10.1 8.1
Komoditi Industri 82,882 3.2 89,509 3.3 95,968 8.2 7.2
Perlombongan dan 26,583 6.9 36,554 4.8 37,223 3.2 1.8
pengkuarian 56,299 10.9 52,955 8.8 58,745 5.0 10.9
Pembuatan 89,793 97,468 98,436 8.4 1.0
Pembinaan
Perkhidmatan 192,493 23.4 254,472 22.9 269,804 23.0 6.0
Tambah Duti Import 282,313 3.4 50,197 4.5 53,574 4.6 6.7
KDNK pada harga 420,382 51.2 602,261 54.3 639,568 54.5 6.2
pembeli 0.9 15,030 1.4 16,980 1.4 13.0
7,672 100 1,108,935 100 1,174,329 100 5.9
821,434

tahun 2017. Secara keseluruhannya, kesemua sektor tahun 2017.
utama yang menyumbang KDNK menunjukkan Bagi sektor agromakanan subsektor tanaman
kadar pertumbuhan yang positif berbanding tahun makanan memberikan sumbangan yang paling
sebelumnya. Sektor pertanian (termasuk komoditi besar dengan nilai ditambah sebanyak RM 16.4
industri dan komoditi agromakanan) mencatatkan bilion dengan sumbangan sebanyak 17.1 peratus.
nilai ditambah sebanyak RM 95.9 bilion dengan Subsektor ternakan pula menunjukkan peningkatan
peningkatan sebanyak 7.2 peratus. Dalam tempoh yang paling signifikan, iaitu sebanyak 5.3 peratus
yang sama, sektor agromakanan telah mencatatkan berbanding tahun sebelumnya. Komoditi telur ayam/
pertumbuhan positif sebanyak 1.8 dengan nilai itik telah menunjukkan peningkatan yang paling ketara
ditambah sebanyak RM 37.4 bilion dan sumbangan sebanyak 11.2 peratus. Namun demikian, sumbangan
sebanyak 3.2 peratus kepada KDNK negara pada

Jadual 3 : Keluaran Dalam Negeri Kasar (KDNK) Sektor Agromakanan

2010 2016 2017p Kadar
Pertumbuhan
Komoditi Nilai Peratus Nilai Peratus Nilai Peratus
Ditambah Sumbangan Ditambah Sumbangan Ditambah Sumbangan 2016-2017
Agromakanan (RM Juta) (RM Juta) (RM Juta)
Tanaman Makanan
Padi 26,583 3.2 36,554 3.3 37,223 3.2 1.8
Buah-buahan 10,584 1.3 15,895 1.4 16,229 1.4 2.1
Sayur-sayuran 1,837 0.2 2,176 0.2 2,077 0.2 -4.5
Tanaman Makanan Lain 2,879 0.4 4,273 0.4 4,399 0.4 2.9
Ternakan 4,341 0.5 6,790 0.6 7,023 0.6 3.4
Lembu/Kerbau 1,527 0.2 2,656 0.2 2,730 0.2 2.8
Babi 6,962 0.8 10,406 0.9 10,954 0.9 5.3
Ayam/Itik 0.1 0.1 0.1 4.1
Telur Ayam/Itik 822 0.1 899 0.0 936 0.0 -3.2
Susu 462 0.5 539 0.6 522 0.6 5.3
Kambing/Bebiri 4,025 0.2 6,500 0.2 6,845 0.2 11.3
Ternakan Lain 1,489 0.0 1,992 0.0 2,216 0.0 1.5
Perikanan 35 0.0 61 0.0 62 0.0 -28.3
Perikanan Laut 77 0.0 104 0.0 75 0.0 -3.9
Akuakultur 53 1.1 310 0.9 298 0.9 -2.1
Komoditi Industri 9,036 0.7 10,253 0.6 10,040 0.6 -5.2
5,997 0.4 7,016 0.3 6,652 0.3 4.6
3,039 6.9 3,237 4.8 3,388 5.0 10.9
56,299 52,955 58,745

LAPORAN TAHUNAN 2017 15
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

Jadual 4 : Keluaran Dalam Negeri Kasar (KDNK) Sektor Agromakanan

Komoditi 2016 (RM Bilion) 2017 (RM Bilion)

Binatang Hidup Eksport Import Imbangan Eksport Import Imbangan
Daging dan Sediaan Daging
Hasil Tenusu 0.7 0.3 0.4 0.8 0.3 0.5
Telur Unggas 0.6 3.4 -2.8 0.6 4.1 -3.5
Ikan, Krustasia, Moluska dan Sediaan 1.2 3.1 -1.9 1.3 3.9 -2.6
Bijirin dan Sediaan Bijirin 0.5 0.02 0.5 0.5 0.02 0.5
Sayur-sayuran 2.9 3.8 -0.9 3.0 4.1 -1.1
Buah-buahan 3.5 4.3 -0.9 3.6 6.4 -2.8
Gula, Sediaan Gula dan Madu 1.5 5.1 -3.6 1.5 5.1 -3.5
Kopi, Koko, Teh dan Rempah 1.1 3.7 -2.6 1.2 3.9 -2.7
Bahan Makanan untuk Ternakan 1.0 4.0 -3.0 1.0 4.7 -3.7
Bahan Makanan Lain 8.3 6.7 -1.6 8.3 7.0 1.3
Jumlah Bahan Makanan 1.6 6.7 -5.1 1.7 6.2 -4.5
7.3 5.5 -1.8 8.2 5.6 2.7
30.2 46.7 -16.6 31.8 51.3 -19.5

subsektor perikanan telah menyusut sebanyak 2.1 serta pegawai-pegawai kanan Kementerian, Jabatan,
peratus terutamanya komoditi perikanan laut. Agensi dan Negeri.
Selain memenuhi keperluan makanan dan industri Mesyuarat telah membincangkan enam (6) kertas
asas tani tempatan, sektor agromakanan turut pembentangan seperti berikut:
menyumbang kepada pendapatan negara melalui 1. Cadangan Pelaksanaan Skim Perlindungan
eksport komoditi makanan. Pada tahun 2017, jumlah
eksport agromakanan mencatat nilai RM 31.8 bilion Takaful Padi;
dengan peningkatan sebanyak 5.3 peratus. Walau 2. Pemutuan Sebenar Padi;
bagaimanapun, peningkatan import agromakanan 3. Pengauditan Pengurusan Taman Kekal
ternyata lebih dominan sebanyak 9.9 peratus
menyebabkan defisit imbangan dagangan (BOT) Pengeluaran Makanan (TKPM);
mencecah RM 19.5 bilion. 4. Pembangunan Industri Jagung Bijirin;
Eksport utama agromakanan adalah produk kopi, 5. Pembangunan Industri Tenusu Negara; dan
koko, teh dan rempah serta bahan makanan lain. 6. Penganjuran Hari Peladang, Penternak dan
Walau bagaimanapun, Malaysia juga mengimport
kopi, koko, teh dan rempah untuk tujuan pemprosesan Nelayan Kebangsaan (HPPNK) dan Malaysia
bagi pasaran domestik dan eksport. Faktor utama Food Festival (MFF).
yang menyumbang kepada defisit BOT adalah
pengimportan bahan makanan untuk ternakan yang
mencatat nilai defisit sebanyak RM 4.5 bilion.
MESYUARAT YB MENTERI PERTANIAN DAN
INDUSTRI ASAS TANI DENGAN EXCO-EXCO
PERTANIAN NEGERI
Bagi meningkatkan kerjasama dalam sektor
pertanian dan menyelaras pembangunan projek
antara Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan Negeri,
Mesyuarat YB Menteri Pertanian dan Industri Asas
Tani dengan Exco-exco Pertanian Negeri telah
diadakan di Hotel Hilton, Kuala Lumpur pada 9
Mei 2017. Mesyuarat telah dihadiri oleh exco-exco
pertanian negeri, pengerusi-pengerusi agensi MOA

16 LAPORAN TAHUNAN 2017
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

MEMPERKUKUH
INDUSTRI PADI DAN BERAS

2

MEMPERKUKUH INDUSTRI
PADI DAN BERAS

SEKSYEN DASAR BAHAGIAN INDUSTRI PADI kesungguhan para petani mengusahakan tanah
DAN BERAS (IPB) sawah mereka di samping pelbagai bentuk bantuan
Bahagian Industri Padi dan Beras (IPB) merupakan yang berterusan daripada pihak kerajaan. Data
salah satu bahagian di Kementerian Pertanian dan perbandingan keluasan bertanam dan pengeluaran
Industri Asas Tani. IPB bertanggungjawab dalam padi mengikut negeri bagi tahun 2016 dan 2017e
merancang dan menyelaras pembangunan industri adalah seperti di Jadual 1.
padi dan beras bagi memastikan bekalan beras Selain itu, keluasan bertanam padi bagi kawasan
kepada pengguna mencukupi. IPB juga menggubal jelapang padi negara yang terdiri daripada kawasan
dasar-dasar berkaitan pembangunan industri padi kelolaan di bawah Lembaga Kemajuan Pertanian
dan mengawal selia rantaian bekalan padi dan beras Muda (MADA), Lembaga Kemajuan Pertanian
supaya berdaya saing dalam menghadapi cabaran Kemubu (KADA) dan sepuluh (10) Kawasan
daripada globalisasi dan liberalisasi perdagangan Pembangunan Pertanian Bersepadu (IADA)
antarabangsa. termasuk di Sabah dan Sarawak turut mencatatkan
PENGELUARAN PADI DAN BERAS peningkatan sebanyak 747 hektar atau 0.17% iaitu
Padi merupakan tanaman yang penting kepada daripada 430,739 hektar pada tahun 2016 kepada
negara. Padi yang telah diproses akan menjadi beras. 431,486 hektar pada tahun 2017. Peningkatan
Beras dikategorikan sebagai makanan ruji bagi rakyat luas bertanam ini membantu dalam meningkatkan
Malaysia dan dalam setiap masakan masyarakat hasil pengeluaran padi di kawasan jelapang yang
yang berbilang kaum, beras selalunya dipilih sebagai mencatatkan peningkatan sebanyak 130,243 tan
makanan utama dan dijadikan sebagai hidangan metrik atau 6.14% iaitu daripada 2,120,134 tan metrik
kepada orang ramai. Pada tahun 2017, pengeluaran pada tahun 2016 kepada 2,250,377 tan metrik pada
padi dianggarkan berjumlah 2,901,894 tan metrik tahun 2017.
yang menghasilkan sebanyak 1,871,134 tan metrik SUBSIDI DAN INSENTIF
beras. Pengeluaran padi ini boleh menampung lebih Bantuan dalam bentuk subsidi dan insentif yang
kurang 72.85 peratus daripada keperluan beras dalam diberikan oleh Kerajaan mampu mengurangkan kos
negara. Di samping itu, keluasan bertanam padi pula pengeluaran padi yang perlu ditanggung para petani.
telah meningkat sebanyak 498 hektar atau 0.07% Pemberian subsidi dan insentif ini menjadi pendorong
kepada 689,268 hektar pada tahun 2017 berbanding dan menggalakkan para petani untuk berusaha
688,770 hektar pada tahun 2016. Peningkatan bagi meningkatkan hasil padi serta membolehkan
keluasan bertanam ini juga telah meningkatkan penghasilan padi yang berkualiti. Di samping
pengeluaran padi sebanyak 162,288 tan metrik iaitu itu, pendapatan petani akan semakin meningkat
5.92% daripada 2,739,606 tan metrik pada tahun apabila kos pengeluaran padi dikurangkan. Antara
2016 kepada 2,901,894 tan metrik pada tahun kemudahan subsidi dan insentif yang diberikan
2017. Peningkatan tersebut adalah hasil daripada kepada petani adalah seperti berikut:

18 LAPORAN TAHUNAN 2017
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

Jadual 1: Perbandingan Keluasan Bertanam dan Pengeluaran Padi Mengikut Negeri
Tahun 2016 dan 2017e

2016 2017e

Negeri Luas Bertanam Pengeluaran Luas Bertanam Pengeluaran
(Ha) (Tan Metrik) (Ha) (Tan Metrik)
Johor
Kedah 2,581 10,794 3,000 8,563
Kelantan 214,875 1,015,000
Melaka 74,397 315,232 214,585 939,308
Negeri Sembilan
Pahang 3,553 13,768 74,531 309,582
Perak 1,705 7,578
Perlis 12,548 28,878 3,510 12,135
Pulau Pinang 81,143 300,699
Selangor 51,465 241,977 2,040 10,261
Terengganu 25,564 148,297
Sabah 38,114 222,033 13,006 28,434
Sarawak 16,881 73,301
MALAYSIA 41,733 115,799 81,284 293,715
124,211 246,250
e: anggaran 688,770 2,739,606 51,531 231,328

25,564 146,660

36,708 165,571

16,919 67,715

42,157 110,936

120,713 246,305

685,548 2,570,513

Sumber: Jabatan Pertanian Malaysia

1. Insentif Benih Padi Sah (IBPS) tambahan, baja NPK tambahan, racun kawalan
IBPS merupakan subsidi yang diberikan kepada makhluk perosak, kapur dan upah pembajakan.
4. Skim Subsidi Harga Padi (SSHP)
petani bagi mengurangkan kos pembelian benih Membantu meningkatkan pendapatan para petani
padi sah. Subsidi sebanyak RM1.03 per kilogram melalui pemberian subsidi sebanyak RM300.00
untuk benih padi khas akan mengurangkan beban bagi setiap satu (1) tan metrik padi yang dijual di
petani dan sekaligus menggalakkan penggunaan kilang-kilang yang berdaftar dengan BERNAS.
benih padi yang berkualiti. 5. Subsidi Baja dan Racun Bagi Penanaman
2. Skim Baja Padi Kerajaan Persekutuan Padi Bukit/Huma (SBRPB)
(SBPKP) Subsidi diberikan kepada petani yang
Subsidi bagi mengurangkan kos pengeluaran padi mengusahakan tanaman padi bukit melalui
melalui pembekalan baja asas iaitu baja sebatian bantuan seperti baja sebatian, baja urea dan
dan baja urea masing-masing pada kadar 12 beg racun dengan keluasan maksimum 4.04 hektar
per hektar (20kg per beg) dan empat (4) beg per (10 ekar).
hektar (20kg per beg). Kemudahan subsidi dan insentif yang diberikan
3. Skim Insentif Pengeluaran Padi (SIPP) kepada para petani diharap dapat menjadi pendorong
SIPP adalah insentif yang diberikan bagi untuk meningkatkan pendapatan dan taraf hidup
meningkatkan pengeluaran padi dan mereka. Peruntukan subsidi dan insentif bagi tahun
mengurangkan kos pengeluaran petani melalui 2016 dan 2017 adalah seperti di Jadual 2.
pemberian input-input pertanian seperti baja

Jadual 2: Peruntukan Subsidi dan Insentif bagi Tahun 2016 dan 2017

Subsidi / Insentif Peruntukan 2016 (RM) Peruntukan 2017 (RM)

Skim Baja Padi Kerajaan Persekutuan (SBPKP) 465,000,000 300,000,000
Skim Insentif Pengeluaran Padi (SIPP) 112,000,000 425,000,000
Insentif Benih Padi Sah (IBPS) 85,000,000 75,000,000
Skim Subsidi Harga Padi (SSHP) 616,500,000 516,500,000
Skim Baja dan Racun Padi Bukit (SBRPB) 70,000,000 70,000,000
Jumlah 1,348,500,000 1,386,500,000

LAPORAN TAHUNAN 2017 19
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

GELOMBANG TANI NASIONAL (GTN 2017) SEKSYEN KAWAL SELIA BAHAGIAN INDUSTRI
Kebersihan kawasan tali air merupakan salah satu PADI DAN BERAS
elemen yang penting dalam memastikan pengurusan Seksyen Kawalselia Padi dan Beras (KPB) telah
sistem pengairan yang cekap dan mampu untuk ditubuhkan pada Julai 1994 setelah Lembaga Padi
meningkatkan produktiviti pengeluaran padi dan Beras Negara dikorporatkan bertujuan untuk
Negara selain daripada faktor kesuburan tanah dan mengawal dan menyelia industri padi dan beras
pelaksanaan amalan pertanian yang baik. Program melalui Akta Kawalan Padi dan Beras 1994 (Akta
Gelombang Tani Nasional (GTN) 2017 bertujuan 522). Seksyen KPB diketuai oleh Ketua Pengarah
untuk memberi kesedaran kepada golongan petani Pengawalan Padi dan Beras bagi melaksanakan
berkaitan kepentingan membersihkan tali air di semua fungsi dan tanggungjawabnya sebagaimana
kawasan penanaman padi masing-masing tanpa termaktub dalam Akta 522 dan peraturan-peraturan
bergantung harap sepenuhnya kepada pihak di bawahnya.
kerajaan. Program GTN yang dilaksanakan ini adalah Dalam melaksanakan fungsi dan tanggungjawab ini,
rentetan daripada kejayaan pelaksanaan Community Ketua Pengarah boleh memberi kuasa secara bertulis
Sosial Responsibility (CSR) Tani yang dilaksanakan kepada penguatkuasa bagi menjalankan kuasa di
di Kawasan Pembangunan Pertanian Bersepadu bawah Bahagian 111, Akta 522 berkaitan tugas-
Utara (IADA KETARA) pada 29 Oktober 2016. tugas penguatkuasaan, penggeledahan, penyitaan,
Program ini merupakan program gotong-royong penangkapan, pendakwaan dan mana-mana kuasa
yang melibatkan petani, penjawat awam dan sektor yang berkaitan. Ini bagi memastikan kepentingan
swasta untuk membersihkan tali air di sepanjang semua pemain di dalam rantaian industri padi dan
kawasan jelapang padi. Antara objektif program beras serta pengguna sentiasa terpelihara.
ini adalah untuk memberi kesedaran kepada Seksyen ini terbahagi kepada 3 aktiviti utama
petani berhubung kepentingan penjagaan tali air mengikut unit seperti berikut:
untuk mempertingkatkan hasil pengeluaran padi, i. Unit Penguatkuasaan
mempertingkatkan kesedaran petani berkaitan ii. Unit Pelesenan
kebersihan di kawasan tali air, mempromosikan iii. Unit Pendakwaan
sektor pertanian setempat sebagai kawasan i. Unit Penguatkuasaan
agropelancongan dan sebagainya. Unit Penguatkuasaan bertanggungjawab untuk
memastikan semua pemain industri yang berlesen
Program ini adalah medium terbaik kepada petani sentiasa mematuhi Akta Kawalan Padi dan Beras
bagi memberi kesedaran untuk menjaga kelestarian [Akta 522] dan peraturan-peraturan di bawahnya.
sektor pertanian di samping mendidik petani Pematuhan kepada Akta 522 dipantau melalui aktiviti
melaksanakan kerja-kerja pembersihan tali air. Kerja- penguatkuasaan yang merangkumi pemeriksaan
kerja pembersihan kawasan tali air yang dilakukan berjadual atau rutin, operasi bersepadu, risikan,
bolh diamalkan pada masa hadapan secara berkala. rondaan, serbuan dan tangkapan termasuklah
Program ini turut memupuk golongan petani supaya aktiviti mystery shopping yang telah dilaksanakan
sentiasa menjaga infrastruktur yang telah dibina oleh di peringkat pengilang, pemborong dan peruncit di
kerajaan untuk kemudahan kegunaan bersama. seluruh negara. Pelanggaran kepada Akta 522 dan
peraturan-peraturan di bawahnya akan disiasat dan
dikenakan tindakan pendakwaan di bawah Seksyen
atau peraturan yang berkaitan.
Fungsi utama Unit Penguatkuasaan KPB adalah:
i. Menguatkuasakan Akta Kawalan Padi dan Beras

1994 (Akta 522) dan peraturan-peraturan di
bawahnya;
ii. Memastikan dan menguatkuasakan harga beras
yang berpatutan dan stabil bagi pengguna-
pengguna;

iii. Menjalankan aktiviti pencegahan penyeludupan oleh pengilang, pemborong atau peruncit adalah
padi dan beras; seperti berikut:
i. Tidak memiliki lesen atau lesen yang telah tamat
iv. Menyimpan dan menyenggara suatu bekalan
padi dan beras yang mencukupi untuk kegunaan tempoh;
rakyat Malaysia; dan ii. Tidak mengemaskini buku stok atau inbois;
iii. Tidak menyimpan beras pada alamat yang
v. Mengawal pengedaran padi, beras dan produk-
produk sampingan padi dan beras melalui dilesenkan; dan
pengeluaran lesen, permit dan arahan semasa iv. Tidak mempunyai permit pemindahan.
dari Ketua Pengarah.
ii. Unit Perlesenan
Aktiviti penguatkuasaan dan pengawalan dalam Urusan permohonan lesen permit padi beras telah
rantaian industri ini di lakukan melalui kerjasama ditambahbaik menerusi pengendalian sistem atas
bersama agensi penguatkuasaan yang lain seperti talian yang dikenali Sistem Lesen Permit Padi
Agensi Kawalan Sempadan (AKSEM), Jabatan Beras (e_LPPB). Beberapa penambahbaikan untuk
Kastam Diraja Malaysia (KDRM), Polis Diraja sistem juga dilakukan dari semasa ke semasa bagi
Malaysia (PDRM), Agensi Penguatkuasaan Maritim menambah baik sistem penyampaian perkhidmatan.
Malaysia (APMM), Angkatan Tentera Malaysia (ATM) Melalui penggunaan sistem ini, telah dapat
dan Kementerian Perdagangan Dalam Negeri, mengurangkan tempoh pemprosesan permohonan
Koperasi dan Kepeggunaan (KPDNKK). Secara tidak lesen dan mengatasi masalah seperti kehilangan
langsung kerjasama yang dijalinkan dapat membantu dokumen dan sebagainya.
untuk membanteras aktiviti-aktiviti yang bertentangan Sepanjang tahun 2017, 5130 Permit Import
dengan peraturan yang berkuat kuasa. (Approved Permit (AP JK69)) telah dikeluarkan bagi
kemasukan beras-beras import dari negara pengeluar
Jadual 3 : Aktivit Unit Penguatkuasa Sepanjang Tahun 2017 utama dunia seperti Thailand, Vietnam, Pakistan dan
India. Beras tersebut terdiri daripada pelbagai jenis
Aktiviti Jumlah dan gred seperti beras basmathi, beras putih, beras
pulut dan sebagainya bagi menampung kekurangan
Pemeriksaan Rutin 6739 pengeluaran beras tempatan. Permit Import turut
Pematuhan Kepada Akta 522 & Peraturan- dikeluarkan bagi pembelian jentera dari negara luar
Peraturan di bawahnya. (termasuk pemeriksaan 81 untuk kegunaan kilang-kilang pemprosesan padi
stokpail dan lesen) 32 dan beras sementara 1086 Permit Eksport (AP
Operasi Khas / Rondaan Pencegahan 7 K2) dikeluarkan kepada produk hiliran beras seperti
Penyeludupan Sempadan negara, pelabuhan, 5 bihun dan ketupat segera untuk dieksport ke negara
penerimaan maklumat dan aduan. Singapura, Indonesia dan Brunei. Pemindahan
Operasi Bersepadu beras, produk hiliran beras dan hasil sampingan padi
Operasi bersama agensi lain seperti MAQIS, yang dipindahkan dari Semenanjung ke Sabah dan
JKDM, JPV, AKSEM, KPDNKK, JPJ, PDRM Sarawak atau sebaliknya juga dikawal melalui Permit
Latihan Dan Ujian Kemahiran Menembak Pemindahan Antara Wilayah (AP K3). Sepanjang
6 zon dan 1 antara zon tahun 2017 sebanyak 457 AP K3 telah dikeluarkan
Kursus / Latihan / Bengkel bagi tujuan pemindahan beras.
• Program Pemerkasaan Intergriti
• Bengkel Intensif Tatacara Kepeguaman
• Kursus Penguji Untuk Pemeriksaan Ujian Fizikal
• Bengkel Pemurnian Pindaan Akta & Peraturan
• Bengkel Pemantapan, Pengukuhan dan

Pemerkasaan KPB

Aktiviti yang dilaksanakan oleh Unit Penguatkuasa
sepanjang tahun 2017 adalah seperti berikut:
Sejumlah 232 kes melibatkan pelanggaran Akta
522 telah dikesan dan telah diambil tindakan
pendakwaan. Antara kesalahan yang biasa dilakukan

LAPORAN TAHUNAN 2017 21
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

Jadual 4 : Jumlah lesen dan permit yang dikeluarkan di iii. Memberi nasihat kepada Ketua Pengarah
Semenanjung Malaysia pada tahun 2017 berkaitan cadangan penggubalan / pindaan Akta
522 dan Peraturan-Peraturan di bawahnya.
Jenis Permit / Lesen Jumlah yang dikeluarkan
Lesen Membeli Padi 98 iv. Menyelia Kertas Siasatan (IP) daripada Ibu
Pejabat dan KPB Negeri yang dirujuk ke Ibu
Lesen Kilang Padi 83 Pejabat bagi tujuan pendakwaan di Mahkamah.

Lesen Borong Beras 778 v. Membuat syor/cadangan berkenaan urutan
sesuatu siasatan berdasarkan kepada Kertas
Lesen Runcit Beras 16,508 Siasatan yang dikemukakan.

Lesen Import 82 vi. Memberi nasihat berkaitan kes-kes pendakwaan
di peringkat Ibu Pejabat, Negeri dan Cawangan.
Lesen Eksport 23
vii. Menyelia proses pendakwaan dan kes-kes
Sumber: Unit Pelesenan, Bahagian Industri Padi dan Beras rayuan di Mahkamah.

Bagi memperbaiki sistem penyampaian serta viii. Menyelia panggilan saksi yang akan dipanggil
memenuhi ekspektasi pelanggan dan stakeholder memberi keterangan di Mahkamah.
industri padi dan beras negara, Piagam Pelanggan
telah ditetapkan seperti berikut: ix. Menyelia rakaman percakapan saksi yang terlibat
i. Kelulusan Permit Pemindahan Antara Negeri dalam kes-kes berkaitan.

bagi padi, padi benih dan beras dalam tempoh x. Menyelia dokumen-dokumen berkaitan dengan
satu (1) jam sekiranya permohonan lengkap dan kes yang disiasat.
mematuhi syarat yang telah ditetapkan;
ii. Kelulusan permohonan baru dan pembaharuan xi. Menyelia pengurusan rampasan beras/padi dan
bagi Lesen Runcit Beras dalam tempoh lima (5) barang eksibit.
hari bekerja sekiranya permohonan lengkap dan
mematuhi syarat yang telah ditetapkan; dan xii. Menyelaras Jawatankuasa Penjualan Barang
iii. Kelulusan permohonan baru dan pembaharuan Rampasan peringkat Ibu Pejabat bagi barang
bagi Lesen Borong Beras, Lesen Import dan rampasan / ekshibit yang mudah rosak / susut
Lesen Eksport dalam tempoh lima belas (15) hari nilai dan lucut hak.
sekiranya permohonan lengkap dan mematuhi
syarat yang telah ditetapkan. xiii. Menyelia pembangunan, mendraf dan
iii. Unit Pendakwaan memurnikan Prosedur Standard Operasi (SOP)
Kesinambungan dari aktiviti-aktiviti Unit Pelesenan Cawangan Kawalselia Padi dan Beras.
dan Penguatkuasaan, jika berlaku pelanggaran
kepada Akta 522 atau ketidakakuran kepada arahan- Bagi tahun 2017, jumlah kes yang dilapor dan
arahan yang dikeluarkan oleh Ketua Pengarah diuruskan oleh Unit Pendakwaaan adalah seperti di
Kawalselia Padi dan Beras akan diuruskan oleh Unit Jadual 5:
Pendakwaan, Ibu Pejabat KPB Putrajaya. Berikut
adalah fungsi-fungsi Unit Pendakwaan: Jadual 5 : Jumlah kes yang dilapor dan diuruskan oleh
i. Membantu Ketua Pengarah Pengawalan Padi Unit Pendakwaan
dan Beras untuk menguatkuasakan Akta Kawalan
Padi 1994 [Akta 522] serta Peraturan-Peraturan Jumlah Jumlah Nilai Jumlah Jumlah
di bawahnya. Kes Rampasan Rampasan Rampasan Denda
ii. Membantu dan memberi nasihat kepada Ketua 232 – padi/beras – padi/beras Kenderaan (RM)
Pengarah dalam hal-hal yang berkaitan dengan
Akta 522. (kg) (RM)
2,231,975.00
2,763,764.26 80 65,300.00

22 LAPORAN TAHUNAN 2017
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

MEMODENKAN DAN MENTRANSFORMASI
INDUSTRI PERIKANAN TANGKAPAN
SECARA MAPAN

3

MEMODENKAN DAN
MENTRANSFORMASI INDUSTRI
PERIKANAN TANGKAPAN SECARA
MAPAN

MEMODENKAN DAN MENTRANSFORMASI pertumbuhan 2.9% setahun (Carta 4-1). Tangkapan
INDUSTRI PERIKANAN TANGKAPAN SECARA perikanan pantai dijangka menyumbang 65% kepada
MAPAN JABATAN PERIKANAN MALAYSIA jumlah tangkapan marin berbanding perikanan laut
Industri perikanan yang terdiri daripada sub sektor dalam yang menyumbang 35% pada tahun 2020.
perikanan tangkapan dan akuakultur merupakan Pendaratan perikanan laut dalam disasarkan
penyumbang nilai ditambah terbesar dengan meningkat daripada 381 ribu tan metrik kepada 620
sumbangan sebanyak RM13 bilion atau 12% kepada ribu tan metrik pada tahun 2020. Ikan hidup, segar dan
industri pertanian. sejuk beku mempunyai prospek yang baik terutama
Industri perikanan tangkapan masih tertumpu di untuk pasaran eksport di Singapura dan Hong
pesisiran pantai yang menghadapi sumber ikan yang Kong, manakala produk ikan dan udang mempunyai
semakin berkurangan. Industri ini perlu memberi permintaan yang tinggi di Amerika Syarikat, EU dan
tumpuan kepada pemodenan teknologi penangkapan, Jepun. Selain itu, produk ikan mempunyai potensi
naik taraf kemudahan infrastruktur pendaratan dan yang besar di pasaran Rusia dan China.
pemasaran ikan, pengukuhan keupayaan nelayan, Peningkatan Produktiviti
pematuhan terhadap piawaian antarabangsa Bagi tahun 2017, didapati terdapat peningkatan
mengenai pengendalian dan pendaratan ikan serta bilangan nelayan dan vesel iaitu sebanyak 1%
pengurusan sumber perikanan secara mampan. berbanding tahun 2016. Bilangan nelayan dan
Prospek Industri Perikanan Tangkapan, 2011-2020 bilangan vesel yang terlibat adalah seperti berikut:
permintaan ikan dijangka meningkat daripada 1.3 juta
tan metrik pada tahun 2010 kepada 1.9 juta tan metrik Tahun Bilangan Nelayan Bilangan Vesel
pada tahun 2020 dengan pertumbuhan sebanyak
3.8% setahun. Penggunaan ikan per kapita dijangka 2016 159,400 53,190
meningkat daripada 46 kilogram kepada 55 kilogram 2017 154,631 52,648
dengan pertumbuhan sebanyak 1.9% setahun bagi
tempoh yang sama. Program Bantuan Subsidi dan Insentif
Peningkatan ini disebabkan oleh kesedaran pengguna Tujuan elaun sara hidup nelayan darat adalah bagi
terhadap sumber protein yang lebih sihat dan meringankan beban kos operasi yang semakin
berkhasiat. Perikanan tangkapan marin merupakan meningkat. Bagi tahun 2017, sebanyak RM11.8 juta
penyumbang utama kepada jumlah pengeluaran ikan. telah dibelanjakan.
Pendaratan perikanan marin dijangka meningkat
daripada 1.32 juta tan metrik pada tahun 2010
kepada 1.76 juta tan metrik pada tahun 2020 dengan

24 LAPORAN TAHUNAN 2017
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

Keterangan Petunjuk Jenis 2017 Sistem Penyampaian, Pemasaran dan Promosi
Prestasi Ukuran Sasaran Sebenar Jabatan Perikanan telah menetapkan tujuh (7)
piagam pelanggan yang sentiasa ditambahbaik dari
Bilangan nelayan darat Bilangan - 5,199 semasa ke semasa. Bagi tahun 2017, kesemua
yang menerima elaun sara piagam pelanggan tersebut telah memenuhi piawai
hidup dan tempoh masa yang ditetapkan.

Perincian bilangan penerima mengikut negeri dan
jumlah perbelanjaan adalah seperti berikut:

Negeri Bilangan Nelayan Perbelanjaan (RM) Keterangan Petunjuk Jenis 2017
(orang) Prestasi Ukuran Sasaran Sebenar
Perlis 24 57,600
Kedah 142 333,600 Kursus anjuran jabatan – Bilangan - 4,315
Pulau Pinang 96 219,200 memberi jawapan kepada perkhidmatan
Perak 769 1,781,800 setiap permohonan
Selangor 98 225,600 untuk mengikuti kursus
Negeri Sembilan 8 18,800 berjadual yang dianjurkan
Johor 288 669,400 oleh Jabatan selewat-
Pahang 784 1,776,000 lewatnya 14 hari selepas
Terengganu 247 565,400 permohonan diterima
Kelantan 308 653,200
Sarawak 1,342 3,075,000 Keselamatan nelayan – Bilangan - 307
Sabah 1,092 2,424,000 memberi perkhidmatan perkhidmatan
Jumlah 5,199 11,799,600 perhubungan 24 jam melalui
Pusat Kawalan Operasi bagi
membantu kumpulan sasar
yang menghadapi kesulitan
atau bencana

Mengeluarkan Sijil Bilangan - 12,318
Tempasasi dalam tempoh perkhidmatan
satu (1) hari dan Sijil
Transformasi Nelayan Kesihatan Ikan Hidup dan
Bagi tahun 2017, Jabatan Perikanan telah menjalankan Sijil Sanitasi yang hendak
pelbagai program “engagement” bersama kumpulan dieksport dalam tempoh
sasar bagi menyalurkan maklumat mengenai pelbagai tiga (3) hari dari tarikh
inisiatif kemajuan dan transformasi nelayan. penerimaan permohonan

Memperbaharui semua Bilangan - 57,000
lesen peralatan dan vesel perkhidmatan
menangkap ikan dalam
Keterangan Petunjuk Jenis 2017 tempoh tiga (3) hari
Prestasi Ukuran Sasaran Sebenar dari tarikh penerimaan
Bilangan permohonan setelah
Bilangan inovasi perikanan Bilangan 18 15 mematuhi semua syarat-
Program Pengukuhan syarat pembaharuan lesen
Komuniti Perikanan 13 74
Majlis Interaksi/Seminar/ Pembaharuan lesen Bilangan - 563
Kempen Kesedaran peralatan dan vesel perkhidmatan
Program Pendedahan menangkap ikan dalam
Industri Perikanan Bilangan 40 78 tempoh tiga (3) hari dari
Bilangan Pembangunan tarikh penerimaan maklumat
Agropreneur Muda (UAM) Bilangan 13 21 kes dan kertas siasatan
Bilangan peserta yang yang lengkap
berjaya meningkatkan
pendapatan sekurang- Melayani dan mengambil Bilangan 37
kurangnya RM300-RM500 tindkan ke atas setiap perkhidmatan
Bilangan peserta Beyond Orang 200 161 aduan awam dalam tempoh
1 Azam tiga (3) hari bekerja
Bilangan peserta
yang mengikuti kursus Orang 32 82 Memberi maklumbalas Bilangan 8,020
e-Usahawan dan laporan ke atas segala perkhidmatan
permohonan perkhidmatan
Orang 12 17 analisa makmal dalam
Orang 8 10 masa 10 hari

LAPORAN TAHUNAN 2017 25
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

Ternakan Ikan Dalam Sangkar PNK Labuan

PROGRAM PENINGKATAN PENGELUARAN
AKUAKULTUR

Bagi menggalakkan pertumbuhan aktiviti akuakultur Projek Pembenihan Udang di Rhu 10, Terengganu
selaras dengan Dasar Agromakanan Negara (DAN)
untuk meningkatkan pengeluaran makanan, serta pengeluaran ikan, udang dan moluska dari pelbagai
arahan YB Menteri Pertanian dan Industri Asas Tani, ternakan akuakultur pada tahun 2016 adalah 712mt
sub-sektor akuakultur dirancang untuk mengeluar dan pada tahun 2017 berjumlah 664mt, manakala
ikan pada kadar nisbah 50:50 berbanding dengan bagi pengeluaran benih udang/ikan meningkat bagi
perikanan tangkapan. tahun 2017 berbanding tahun 2016.
PROGRAM BANTUAN SUBSIDI DAN INSENTIF
Beberapa sub-aktiviti telah dirancang dan Pengurusan Skim Subsidi Diesel dan Petrol
dilaksanakan dalam Rancangan Malaysia Ke Sebelas Nelayan
(RMK11) seperti berikut :- Skim ini mula dilaksanakan pada tahun 2006 bagi
membantu menampung sebahagian kos operasi
a) Pembangunan Infrastruktur Akuakultur menangkap ikan yang ditanggung oleh nelayan
b) Insentif Ternakan kepada Persatuan Nelayan/ kesan kenaikan harga minyak di pasaran. LKIM telah

Penternak
c) Khidmat dan Bimbingan Akuakultur

Tahun 2017, hasil pengeluaran akuakultur melibatkan
projek-projek Persatuan Nelayan dan juga projek
swasta di tanah Lembaga Kemajuan Ikan Malaysia
(LKIM) adalah sebanyak 664mt dengan nilai
jualan RM15,687,671.00. Bagi projek pembenihan
udang/ikan sebanyak 158.1 juta ekor dengan nilai
RM4,317,307.57. Perkembangan industri akuakultur

Jadual 1 : Jumlah Pengeluaran dan Nilai Jualan bagi Projek Akuakultur LKIM 2016/2017

2016 2017

Jenis Ternakan Jumlah Nilai Jualan Jumlah Nilai Jualan
Pengeluaran (RM) Pengeluaran (RM)
Udang
Ikan (MT/Ekor) (MT/Ekor)
Benih Udang
Benih Ikan 682.30 14,417,579.13 618.80 15,448,050.00
Moluska
3.04 39,826.10 7.15 94,868.40

65,336,408.00 1,791,257.36 145,000,000.00 3,975,307.57

15,180,000.00 396,302.29 13,100,000.00 342,000.00

27.10 56,283.65 38.00 144,753.00

26 LAPORAN TAHUNAN 2017
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

Jadual 2 : Kuota Diesel Bersubsidi yang diluluskan kepada Pemborong

Pemborong Kelulusan kuota Kelulusan kuota Kelulusan kuota Kelulusan kuota Kelulusan kuota
NEKMAT Tahun 2017 Tahun 2016 Tahun 2015 Tahun 2014 Tahun 2013
(liter/bulan) (liter/bulan)
(liter/bulan) (liter/bulan) (liter/bulan)

56.8 juta 56.8 juta 71 juta 71 juta 71 juta

KO-NELAYAN, 12 juta 12 juta 15 juta 15 juta 15 juta
SABAH

Persatuan Nelayan 11.2 juta 11.2 juta 14 juta 14 juta 14 juta
Negeri Sarawak
(PENESA)

Jumlah 80 juta 80 juta 100 juta 100 juta 100 juta

meluluskan permohonan e-Diesel dan e-Petrol pada Jadual 4: Kelulusan Penerima Minyak Bersubsidi Petrol dan
tahun 2013 sebanyak 52,301, tahun 2014 sebanyak Diesel
52,868, tahun 2015 sebanyak 53,389, tahun 2016
sebanyak 54,107 dan tahun 2017 sebanyak 55,052. Tahun 2013 2014 2015 2016 2017
Peningkatan permohonan e-Diesel dan e-Petrol Diesel 17,540 17,287 17,255 17,413 17,601
dari tahun ke tahun adalah kerana pengeluaran Petrol 34,761 35,581 36,134 36,694 37,451
lesen baru dari Jabatan Perikanan Malaysia dan Jumlah 52,301 52,868 53,389 54,107 55,052
LKIM mengambil inisiatif bagi memudahkan nelayan
mendapat bekalan diesel dan petrol bersubsidi. di seluruh negara. Jumlah diesel bersubsidi yang
Kuota diesel bersubsidi yang diluluskan kepada disalurkan pada tahun 2017 adalah sebanyak 613.7
pemborong bagi tahun 2013 hingga 2017 adalah juta liter manakala petrol bersubsidi yang disalurkan
seperti yang ditunjukkan oleh Jadual 2. Jumlah adalah sebanyak 84.8 juta liter yang diagihkan
penerima minyak subsidi e-Diesel adalah sebanyak mengikut negeri.
17,601 orang dan e-Petrol pula sebanyak 37,451 bagi Elaun Sara Hidup Nelayan (ESH)
tahun 2017 seperti Jadual 3 di bawah. Jadual 4 pula Bayaran Elaun Sara Hidup Nelayan (ESHN) bulanan
menunjukkan jumlah kad e-Diesel dan e-Petrol yang kepada pemilik individu vesel perikanan dan pekerja
telah diluluskan pada tahun 2017. warganegara yang bekerja di atas vesel berlesen
diteruskan untuk tahun 2017 pada kadar RM300
Sehingga Disember tahun 2017 terdapat 177 pusat sebulan bagi nelayan zon A dan RM250 sebulan bagi
jualan diesel dan 207 stesen jualan petrol bersubsidi nelayan zon B, C dan C2. Program ini adalah antara
usaha kerajaan untuk membantu golongan nelayan
Jadual 3 : Bilangan Penerima Minyak Bersubsidi Petrol Dan meringankan bebanan dalam menghadapi tekanan
Diesel Mengikut Negeri Tahun 2017 ekonomi disebabkan peningkatan kos sara hidup
secara global di samping ianya merupakan insentif
Negeri Kad E-Diesel Kad E-Petrol kepada sektor industri perikanan supaya kekal
berdaya maju.
Johor 1,014 4,125 Sehingga Disember 2017, Kementerian melalui DOF
Kedah 1,144 3,385 dan LKIM telah membuat pembayaran berjumlah
Kelantan 1,507 1,148 RM167,227,350.00 yang melibatkan 47,555 orang
Melaka 823 nelayan di seluruh negara.
Negeri Sembilan 88 365 Insentif Hasil Tangkapan Ikan (IHTN)
Pahang 25 1,404 Bayaran Insentif Hasil Tangkapan Ikan kepada
Perak 1,224 3,222 nelayan yang telah bermula tahun 2008 diteruskan
Perlis 3,723 619 dengan peraturan dan kadar yang sama iaitu RM0.10
Pulau Pinang 645 2,772 bagi zon A,B dan C. Manakala bagi Zon C2 adalah
Sabah 452 4,665 RM0.20 per kg dan tertakluk kepada had maksima
Sarawak 2,425 5,870 bayaran mengikut zon.
Selangor 2,659 3,253
Terengganu 1,506 1,781
WP Labuan 1,129 4,019
Jumlah 60 37,451
17,601

LAPORAN TAHUNAN 2017 27
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

Jadual 5: Pembayaran Insentif Tangkapan Ikan Tahun 2017 berlaku kejadian yang tidak diingini atau kemalangan
(Sumber e-Pengisytiharan) melibatkan nelayan. Premium insurans sebanyak
RM100 setahun dipotong daripada Elaun Sara Hidup
Negeri Kualiti Dibayar (KG) Amaun Dibayar (RM) Nelayan (ESHN) dan manfaat perlindungan yang
Johor diperolehi oleh nelayan yang mencarum adalah
Kedah 6,835,858 708,586 sehingga RM150,000. Bagi Tahun 2016/2017 seramai
Kelantan 11,869,510 1,214,351 54,401 orang nelayan telah mencarum untuk Skim
Melaka 12,396,685 1,712,207 Insurans Nelayan dan seramai 498 orang nelayan
Negeri Sembilan 1,018,941 101,894 telah beroleh manfaat melibatkan jumlah pampasan
Pahang bernilai RM4.5 juta seperti yang ditunjukkan oleh
Perak 422,744 42,274 Jadual 6.
Perlis 32,551,341 3,631,340 Skim Bantuan Bencana Alam dan Kebajikan
Pulau Pinang 17,339,687 1,894,384 Nelayan
Sabah 15,962,069 1,783,238 Pelaksanaan Skim Bantuan Bencana Alam Dan
Sarawak 8,786,093 878,609 Kebajikan Nelayan bertujuan untuk memberi bantuan
Selangor 45,222,365 4,522,237 dan sumbangan segera dalam bentuk kewangan
Terengganu 28,695,464 3,746,305 kepada nelayan yang terlibat dengan kemalangan,
WP Labuan 11,421,257 1,142,126 kemusnahan atau kerosakan harta benda dan
Jumlah 14,127,079 1,502,276 kehilangan nyawa bagi meringankan beban
1,356,071 135,607
208,005,166 23,015,434

Sehingga bulan Disember 2017, bayaran sebanyak
RM 23 juta telah dikeluarkan bagi pendaratan ikan
sebanyak 208,005 tan metrik seperti yang ditunjukkan
oleh Jadual 5.
Skim Insurans Berkelompok Nelayan
Skim Insurans Nelayan Berkelompok (SIMB) mula
diperkenalkan pada Mei 2012 bertujuan untuk
membela nasib keluarga nelayan dan persediaan
kewangan luar jangka golongan nelayan sekiranya

Jadual 6 : Bilangan Nelayan yang Diinsuranskan dan Menerima Faedah 2016/2017

Telah di Insurans Pampasan

Negeri Bilangan Nelayan Jumlah (RM) Bilangan Nelayan Jumlah (RM)

Johor 4,919 491,900.00 39 318,658.50
Kedah 4,464 446,400.00 22 363,154.00
Kelantan 1,950 195,000.00 44 211,400.00
Melaka 846 84,600.00 8 16,500.00
Negeri Sembilan 398 39,800.00 4 12,000.00
Pahang 2,161 216,100.00 36 222,500.00
Perak 8,487 848,700.00 38 472,635.50
Perlis 919 91,900.00 14 54,500.00
Pulau Pinang 3,535 353,500.00 15 541,712.00
Sabah 9,903 990,300.00 77 539,380.00
Sarawak 8,265 826,500.00 90 883,680.00
Selangor 4,315 431,500.00 45 337,922.00
Terengganu 3,860 386,000.00 64 531,431.00
W.P. Labuan 379 37,900.00 2 4,500.00
Jumlah 54,401 5,440,100.00 498 4,509,973.00

28 LAPORAN TAHUNAN 2017
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

mangsa dan keluarga. Sebanyak RM2 juta setahun Jadual 7 : Bilangan PNK dan Keahlian Mengikut Negeri
diperuntukan untuk skim ini. Pada tahun 2017,
sebanyak RM1,995,327.20 bantuan telah disalurkan Negeri Bil. PNK Bil. Ahli PNK
melalui tabung ini yang memberi manfaat kepada 831 Perlis
orang nelayan. Kedah 2 3,544
TRANSFORMASI NELAYAN Pulau Pinang 5 8,748
Projek Khas Perumahan Nelayan Perak 4 5,991
Projek Khas Perumahan Nelayan telah dilaksanakan Selangor 7 14,310
sejak tahun 2012 bertujuan untuk memberikan Melaka 5 5,149
kehidupan yang lebih selesa dan teratur kepada N.Sembilan 3 1,060
nelayan. Ianya juga diharap dapat meningkatkan Johor 2 637
kesejahteraan dan memberikan kualiti hidup yang Pahang 9 10,004
lebih baik kepada nelayan. Program ini terbahagi Terengganu 4 2,840
kepada 3 kategori iaitu Program Bina Baru, Baikpulih Kelantan 10 6,711
Rumah Nelayan, dan juga Penempatan Semula Sarawak 4 4,702
Nelayan (PSN). Sabah 18 18,852
Pada tahun 2017, Jawatankuasa Induk Kementerian WP Labuan 14 14,386
telah meluluskan peruntukan sebanyak RM6.693 Jumlah 1 902
juta bagi membaik pulih sebanyak 461 buah rumah 88 97,866
nelayan dan RM10 juta bagi kategori Penempatan
Semula Nelayan yang melibatkan sebanyak 300 buah Negeri (PNN) dan Persatuan Nelayan Kebangsaan
rumah. Tiada permohonan diterima bagi kategori (NEKMAT) dengan bilangan ahli berjumlah 98,608
Bina Baru untuk tahun 2017. orang.
Pembangunan Masyarakat dan Institusi Nelayan Manakala sebanyak 102 Persatuan Nelayan telah
Program Pembangunan Masyarakat dan Insitusi didaftarkan di seluruh negara iaitu 88 Persatuan
Nelayan dilaksanakan bertujuan untuk meningkatkan Nelayan Kawasan (PNK), 13 Persatuan Nelayan
taraf sosioekonomi nelayan dan kesejahteraan Negeri (PNN) dan Persatuan Nelayan Kebangsaan
keluarga. Sehingga kini sejumlah 135 Kumpulan (NEKMAT) seperti yang ditunjukkan oleh Jadual 7
Wanita Nelayan (KUNITA) dengan bilangan ahli dengan bilangan ahli berjumlah 100,133 orang.
seramai 6,004 orang dan 27 Kumpulan Belia Nelayan PEMASARAN DAN PROMOSI
(KUBENA) yang mempunyai keahlian seramai 1403 Program Pembangunan Pasar Nelayan
orang. Pada tahun 2017, sebanyak RM 51,822.00 Pasar Nelayan telah diwujudkan sebagai saluran
telah diperuntukkan sebagai bantuan kepada 2 pasaran alternatif bagi memberi peluang kepada
kumpulan KUNITA dan 1 kumpulan KUBENA. nelayan memasarkan hasil tangkapan mereka
Bantuan ini meliputi menaiktaraf premis kumpulan secara terus kepada pelbagai peringkat pengguna.
bagi melancarkan projek ekonomi yang dijalankan Pengwujudan Pasar Nelayan juga memendekkan
oleh kumpulan tersebut. rantaian pemasaran supaya nelayan memperolehi
Antara aktiviti ekonomi yang dijalankan oleh KUNITA margin pulangan harga yang lebih baik dan
adalah jualan kraftangan dan perusahaan gerai menguntungkan manakala pengguna mendapat
makanan, perkhidmatan kelas jahitan, membuat bekalan ikan segar pada harga yang berpatutan.
keropok lekor dan kuih muih tradisional, perkhidmatan Pada tahun 2017, sebanyak RM2.00 juta telah
sewaan kanopi, perkhidmatan dobi, dan perkhidmatan diperuntukan bagi tujuan pembinaan pasar nelayan
katering. Antara aktiviti ekonomi yang dijalankan baru dan peningkatan pasar nelayan sedia ada
oleh KUNITA adalah perkhidmatan sewaan kanopi, termasuk galakan pasaran. Secara keseluruhan
penternakan ikan dan produk perikanan serta sebanyak empat (4) pembinaan pasar nelayan baharu
menjalankan projek agropelancongan. dan 22 buah pasar nelayan sedia ada telah dibuat
Manakala sebanyak 102 Persatuan Nelayan telah peningkatan. Seramai 6,786 orang pengunjung
didaftarkan di seluruh negara iaitu 88 Persatuan mendapat manfaat daripada aktiviti jualan harian di
Nelayan Kawasan (PNK), 13 Persatuan Nelayan pasar nelayan.

LAPORAN TAHUNAN 2017 29
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

Jumlah bilangan Pasar Nelayan terkumpul sehingga Perbandingan nilai jualan Pasar Nelayan bagi tahun
tahun 2017 adalah sebanyak 121 buah melibatkan 2013 hingga 2017 melibatkan 117 buah Pasar
seramai 495 orang peserta. Jumlah peserta Pasar Nelayan adalah seperti di Jadual 8 :
Nelayan telah menunjukkan penurunan sebanyak PROGRAM IKAN RAKYAT Q’FISH
10% berbanding tahun sebelumnya. Penurunan ini Program Ikan Rakyat diperkenalkan pada tahun 2013
dipengaruhi oleh beberapa faktor seperti nelayan bertujuan untuk membantu menstabilkan harga ikan
menjual terus hasil tangkapan kepada Persatuan dalam mengurangkan impak peningkatan kos sara
Nelayan yang menjalankan pemasaran ikan. Lokasi hidup pengguna. Program ini dilaksanakan sejajar
Pasar Nelayan adalah seperti berikut : dengan matlamat Kementerian untuk memastikan
Jumlah urusniaga yang dicatatkan di Pasar Nelayan bekalan ikan sentiasa mencukupi dan mewujudkan
pada tahun 2017 telah menunjukkan peningkatan stok simpanan Ikan Rakyat.
sebanyak 20.42% berbanding tahun sebelumnya. Senarai spesis ikan dan harga Q’Fish adalah :-
Nilai urusniaga yang direkodkan adalah sebanyak i. Kembong
RM49.54 juta berbanding RM41.14 juta yang ii. Selar (Pelata)
dicatatkan pada tahun 2016. Purata pendapatan iii. Pelaling
peserta bagi tahun 2017 menunjukkan peningkatan iv. Selayang
sebanyak 33.6 % iaitu RM2,502.30 sebulan v. Cencaru
berbanding RM1,873.51 sebulan bagi tahun 2016. vi. Aya (Kurik)
vii. Tilapia
Jadual 8 : Perbandingan Nilai Urusniaga Pasar Nelayan viii. Keli
NEKMAT dikekalkan sebagai pembekal utama
Tahun Nilai Urusniaga Peratus Peningkatan Nilai bagi Program Q’Fish. Sumber bekalan Q’Fish
(RM) Jualan (%) adalah daripada sumber tempatan dan import
2017 20.42 dengan menggunakan teknologi Individual Quick
2016 49,544,109.07 7.29 Freezing (IQF). Penggunaan teknologi IQF adalah
2015 41,142,284.15 12.04 bagi menjaga kualiti ikan segar yang dibekukan.
2014 38,142,284.15 -0.47
2013 34,044,419.20 2.00
34,204,411.45

30 LAPORAN TAHUNAN 2017
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

Persatuan Nelayan yang terlibat dalam pembekalan Nilai Urusniaga yang direkodkan adalah sebanyak
dan pengedaran Q’Fish sehingga 2017 adalah :- RM1,246,915.95 berbanding RM308,980.00 pada
1. Persatuan Nelayan Kebangsaan (NEKMAT) tahun 2016 adalah seperti di Jadual 9 :
2. Persatuan Nelayan Negeri Kedah (NEKAD)
3. Persatuan Nelayan Negeri Selangor (PENEGOR) Jadual 9 : Perbandingan Nilai Urusniaga Q’Fish
4. Persatuan nelayan Negeri Sarawak (PENESA)
5. Persatuan Nelayan Kawasan Besut Kuantiti Nilai Peratus Peningkatan
Pada tahun 2017, terdapat 92 lokasi outlet Q’Fish yang Urusniaga (KG) Urusniaga (RM) Nilai Urusniaga (%)
aktif dan kuantiti urusniaga merekodkan peningkatan Tahun
sebanyak 75.22% berbanding tahun sebelumnya. 133,324.00 1,246,915.95 75.22
2017 42,000.00 308,980.00 -210.68
2016 172,761.00 959,937.15 -80.99
2015 307,991.00 1,737,406.30 30.92%
2014 199,070.00 1,200,251.25
2013

LAPORAN TAHUNAN 2017 31
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani



MENGEMBANGKAN INDUSTRI
TERNAKAN

4

MENGEMBANGKAN INDUSTRI
TERNAKAN

MENGEMBANGKAN INDUSTRI TERNAKAN penggunaan dalam negara, yang jelas menunjukkan
Industri ternakan pada tahun 2017 menunjukkan kebergantungan yang tinggi negara terhadap sumber
peningkatan pengeluaran untuk komoditi makanan import. Penggunaan susu segar negara pada tahun
utama seperti daging lembu, daging kambing, daging 2017 adalah 64.6 juta liter dan pengeluaran tempatan
babi, daging ayam, susu dan telur. Namun demikian, adalah sebanyak 37.9 juta liter iaitu 58.7% daripada
jurang antara pengeluaran dan penggunaan semakin penggunaan susu segar negara. Pengeluaran
meningkat, susulan daripada peningkatan dalam daging babi adalah sebanyak 194,375 tan metrik
kadar penggunaan domestik, berbanding kadar manakala penggunaan adalah sebanyak 215,370
pengeluaran dalam negara. Merujuk kepada prestasi tan metrik. Industri poultry tempatan adalah industri
bagi industri ruminan, kadar pengeluaran bagi daging yang stabil dan mapan, dan telah mencapai kadar
lembu pada tahun 2017 adalah sebanyak 49.6 MT sara diri 103.3% dengan jumlah pengeluaran adalah
manakala kadar penggunaan adalah sebanyak sebanyak 1,724,378 tan metrik. Jumlah pengeluaran
211.9 MT, dengan perbezaan jurang sebanyak untuk telur ayam dan itik adalah sebanyak 14,567 juta
162.3 MT. Kadar pengeluaran bagi susu segar pula biji berbanding penggunaan dalam negara sebanyak
hanya mampu menampung sebahagian daripada 12,235 juta biji. Keperluan terhadap hasilan ternakan
dijangka akan terus bertambah selari dengan
pertambahan penduduk dalam negara.

Jadual 1: Statistik pengeluaran, penggunaan, jumlah import dan eksport
bagi komoditi utama sektor ternakan bagi tahun 2017

Komoditi Pengeluaran Penggunaan Import Eksport
Daging Lembu / Kerbau (MT) 46,333.1 208,997.2 167,439.2 4,775.1
Daging Kambing / Bebiri (MT) 4,400.1 43,002.7 386,626.6
Susu Segar (juta liter) 36.6 62.8 23.9
Daging Babi (MT) 218,177.2 236,833.5 29.0 2.8
Daging Ayam / Itik (MT) 1,605,680.0 20,537.1 1,880.8
Telur Ayam / Itik (juta biji) 1,664,852.2 12,572.1 68,353.9 127,526.0
14,416.1 1,847.1
3.1

34 LAPORAN TAHUNAN 2017
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

STATUS DAN PRESTASI INDUSTRI PENTERNAKAN

Industri Ruminan Industri Ruminan

Lembu Pedaging Kerbau

Negeri Populasi Bilangan Bilangan Negeri Populasi Bilangan Bilangan
(ekor) Sembelihan Penternak (ekor) Sembelihan Penternak
Perlis Perlis
Kedah (ekor) (orang) Kedah (ekor) (orang)
Pulau Pinang Pulau Pinang
Perak 6,680 6,432 * Perak 224 231 *
Selangor 53,534 7,063 * Selangor 5,437 1,344 *
N. Sembilan 10,648 17,356 * N. Sembilan 574 1,847 *
Melaka 40,736 17,832 * Melaka 9,199 715 *
Johor 18,660 19,349 * Johor 2,812 371 *
Pahang 36,443 3,741 * Pahang 1,992 169 *
Terengganu 26,465 2,059 * Terengganu 4,404 242 *
Kelantan 92,939 8,651 * Kelantan 3,710 253 *
W.PKL 119,300 3,692 * W.PKL 11,680 450 *
Sabah 84,403 6,747 * Sabah 8,972 1,848 *
Sarawak 97,734 20,649 * Sarawak 5,628 1,587 *
2,465 * *
153 1,019 * - 1 *
63,327 922 * 53,850 357 *
10,111 5,531 738

Industri Ruminan Industri Ruminan

Kambing Bebiri

Negeri Populasi Bilangan Bilangan Negeri Populasi Bilangan Bilangan
(ekor) Sembelihan Penternak (ekor) Sembelihan Penternak
Perlis Perlis
Kedah (ekor) (orang) Kedah (ekor) (orang)
Pulau Pinang Pulau Pinang
Perak 3,178 3,794 * Perak 1,653 50 *
Selangor 46,982 10,907 * Selangor 11,428 1,690 *
N. Sembilan 10,215 5,831 * N. Sembilan 2,757 904 *
Melaka 26,741 3,537 * Melaka 2,948 4,162 *
Johor 19,997 15,373 * Johor 3,090 4,343 *
Pahang 32,488 3,103 * Pahang 16,128 920 *
Terengganu 35,804 1,011 * Terengganu 6,906 103 *
Kelantan 40,462 12,610 * Kelantan 21,756 5,434 *
W.PKL 31,621 5,858 * W.PKL 18,605 366 *
Sabah 28,401 1,092 * Sabah 6,860 112 *
Sarawak 42,037 * Sarawak 34,030 298 *
382 * *
106 377 * - 4 *
54,525 * 2,565 n.a *
12,747 - 1,932 36
539

LAPORAN TAHUNAN 2017 35
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

Industri Khinzir Industri Unggas

Khinzir Ayam Pedaging

Negeri Populasi Bilangan Bilangan Negeri Populasi Bilangan
(ekor) Sembelihan Penternak (ekor) Penternak
Perlis Perlis
Kedah (ekor) (orang) Kedah 1,562,000 (orang)
Pulau Pinang Pulau Pinang 38,494,700
Perak - 3,465 * Perak 5,807,600 *
Selangor 1,755 1,212 * Selangor 25,341,211 *
N. Sembilan 317,897 133,780 * N. Sembilan 11,140,595 *
Melaka 540,816 204,355 * Melaka 13,086,713 *
Johor 267,317 576,073 * Johor 6,807,601 *
Pahang 349 * Pahang 45,957,800 *
Terengganu 47,250 - * Terengganu 9,755,526 *
Kelantan 232,391 75,819 * Kelantan 2,492,800 *
W.PKL 4,282 273,130 * W.PKL 2,585,250 *
Sabah 36,928 * Sabah *
Sarawak - * Sarawak - *
680 - * 6,990,951 *
215 * 30,786,017 *
- * *
103,095 -
333,519 115,957
241,286

Industri Unggas Industri Unggas

Negeri Ayam Penelur Bilangan Negeri Itik Pedaging Bilangan
Penternak Penternak
Perlis Populasi Perlis Populasi
Kedah (ekor) (orang) Kedah (ekor) (orang)
Pulau Pinang Pulau Pinang
Perak - - Perak 4,280 *
Selangor 5,622,586 * Selangor 238,680 *
N. Sembilan 1,460,880 * N. Sembilan 136,943 *
Melaka 8,261,500 * Melaka 5,275,100 *
Johor 6,153,000 * Johor *
Pahang 4,328,780 * Pahang 2,602 *
Terengganu 15,447,320 * Terengganu 3,631 *
Kelantan 15,677,000 * Kelantan 70,660 *
W.PKL 934,840 * W.PKL 904,163 *
Sabah * Sabah 783 *
Sarawak 1,960 * Sarawak 1,200 *
135,800 * 8,250 *
* *
- * - *
2,613,894 9,425
2,262,690 211,739

36 LAPORAN TAHUNAN 2017
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

Industri Unggas Industri Unggas

Negeri Itik Penelur Bilangan Negeri Puyuh Bilangan
Penternak Penternak
Perlis Populasi Perlis Populasi
Kedah (ekor) (orang) Kedah (ekor) (orang)
Pulau Pinang Pulau Pinang
Perak 3,510 * Perak 10,900 *
Selangor 250,486 * Selangor 222,143 *
N. Sembilan 103,580 * N. Sembilan 147,450 *
Melaka 1,417,000 * Melaka 47,545 *
Johor * Johor 106,800 *
Pahang 2,703 * Pahang 389,300 *
Terengganu 28,351 * Terengganu 343,500 *
Kelantan 4,249 * Kelantan 1,380,569 *
W.PKL 14,635 * W.PKL 76,530 *
Sabah 10,457 * Sabah 84,597 *
Sarawak 20,622 * Sarawak *
55,892 * 9,544 *
* - *
- * *
44,300 16,762
62,115 288,171

Industri Burung Walit

Negeri Burung Walit Bilangan Nota : * Data tidak dapat di sahkan kerana DVS sendiri tiada data
Pengusaha muktamad untuk data berkenaan.
Perlis Bilangan
Kedah Premis (orang)
Pulau Pinang
Perak 99 72
Selangor 420 263
N. Sembilan 287 215
Melaka 1,139 730
Johor 403 291
Pahang 327 225
Terengganu 48 30
Kelantan 1,779 1087
W.PKL 1,334 876
Sabah 713 559
Sarawak 398 338

- -
1,225 923
1,208 843

LAPORAN TAHUNAN 2017 37
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

PRESTASI PELAKSANAAN PROGRAM/INISIATIF China adalah hanya bagi sarang burung walit
SEDIA ADA belum bersih (raw unclean) yang juga bertujuan
Landskap pembangunan industri penternakan bagi menggantikan sirip ikan yu (shark fin) yang
di Malaysia pada asasnya dikawalselia oleh dilindungi oleh pertubuhan dunia.
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani melalui
Jabatan Perkhidmatan Veterinar Semenanjung, Sebanyak 19 syarikat telah diluluskan oleh
Jabatan Perkhidmatan Veterinar Sabah (DVS Sabah) Kerajaan China sehingga 2017. Pengeksport
dan Jabatan Perkhidmatan Veterinar Sarawak (DVS SBW ke China haruslah mematuhi kriteria yang
Sarawak). Jabatan-jabatan ini bertanggungjawab telah ditetapkan oleh pihak Kerajaan Republik
dan berperanan dalam memacu pengembangan Rakyat China (PRC). Kriteria-kriteria yang
industri ternakan negara dalam kawalan penyakit, telah ditetapkan oleh PRC adalah berdasarkan
pelaksanaan dasar, kepastian kualiti, perancangan keselamatan dan kualiti makanan dari loji ke
ternakan, pembangunan ternakan dan usahawan. bahan mentah (perladangan/rumah burung
Kerajaan pada dasarnya telah memperkenalkan walit) dan dari loji ke pengguna (finish products).
beberapa program khusus untuk pembangunan Kriteria-kriteria ini telah dinyatakan dalam protokol
industri penternakan, sebagai usaha bersepadu untuk pengimportan ke China yang telah ditandatangani
meningkatkan kadar pengeluaran agromakanan pada September 2016 yang lalu.
dalam negara.
National Key Economic Areas (NKEA) Bagi menggalakkan eksport sarang burung walit,
Kementerian dan DVS sedang melaksanakan Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani
beberapa program utama di bawah NKEA bagi (MOA) melalui Jabatan Perkhidmatan Veterinar
(DVS) telah/sedang mengambil langkah-langkah
meningkatkan pengeluaran makanan berasaskan yang berikut:
subsektor ternakan. Di dalam tempoh RMK10
dan RMK11, program yang dilaksanakan meliputi • Mengadakan rundingan dengan pihak
tiga program iaitu Entry Point Project 2 (EPP2: berkuasa China mengenai produk sarang
Pengeluaran Sarang Burung Walit), Entry Point burung walit yang dibolehkan eksport ke
Project 5 (EPP5: Integrasi lembu dibawah kelapa negara berkenaan serta mengharmonikan
sawit) dan Entry Point Project 13 (EPP13: Kluster protokol import-eksport ke negara tersebut.
Tenusu).
a) Prestasi EPP2 • Membangunkan garis panduan dan Standard
Pembangunan industri sarang burung walit of Procedures (SOP) di sepanjang rantaian
pengeluaran dari ladang (premis burung
(SBW) memberi fokus kepada peningkatan walit) hingga ke loji pemprosesan.
pengeluaran di peringkat ladang dan pengeluaran
produk tambah nilai serta perluasan pasaran • Mengadakan kursus, seminar dan runding
bagi pasaran eksport terutamanya ke Negara cara secara berterusan bagi meningkatkan
China. Sehingga kini, pengeksportan ke negara kompetensi dan kefahaman pengusaha
sarang walit terhadap syarat dan peraturan
yang ditetapkan dalam usaha memastikan
pengeluaran SBW yang berkualiti dan
pematuhan kepada keperluan eksport dan
aktiviti pengeluaran yang ditetapkan oleh
pihak berkuasa.

• Melaksanakan pengiktirafan dan pemantauan
berterusan terhadap jaminan kualiti produk
SBW yang dikeluarkan melalui skim
persijilan iaitu myGAP di peringkat ladang
dan Veterinary Health Mark (VHM) dan Good
Veterinary Hygienic Practice (GVHP) kepada
loji pemprosesan yang mematuhi piawaian
yang ditetapkan.

• Melaksanakan pendaftaran premis
walit (ladang, loji pemprosesan, pusat

38 LAPORAN TAHUNAN 2017
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

pengumpulan) bagi tujuan program daya Prestasi EPP5 Sehingga 2017
jejak (traceability) dan kawalan penyakit agar
produk SBW yang dikeluarkan berkualiti, Peserta EPP5A Peserta Jumlah Jumlah
bebas daripada penyakit berkaitan dan (Bilangan Selesai KPI Lembu CSR Populasi
selamat dimakan oleh manusia. Syarikat) (Bilangan Ternakan
• Menentukan hanya produk sarang burung
walit dari ladang dan loji yang berdaftar Syarikat)
dan diberi pengiktirafan pensijilan sahaja
dibenarkan dieksport ke Negara China. 16 7 386 42,017
DVS juga menyediakan khidmat nasihat seperti
perundingan bagi cadangan projek, khidmat berasaskan daging lembu, sistem rantaian
nasihat teknikal premis bermasalah dan pengeluaran secara menyeluruh dilaksanakan
rundingcara berterusan kepada pengusaha yang (full value chain).
menceburi industri ini. c) Prestasi EPP13
EPP 13 Kluster Tenusu di bawah NKEA Pertanian
Statistik EPP2 2017 iaitu Pembangunan Kelompok Ladang Tenusu
di Malaysia dilaksanakan bertujuan untuk
Jumlah Syarikat Jumlah Jumlah meningkatkan pengeluaran susu tempatan dalam
Diluluskan Pengeluaran pendaftaran usaha mengurangkan kebergantungan kepada
Pendaftaran permis walit baru sumber import selain memajukan rantaian nilai
19 SBW (MT) industri tenusu di peringkat pengeluaran sehingga
385.44 848 pemasaran. Program EPP13 yang dimulakan
pada tahun 2011 telah memberikan impak yang
b) Prestasi EPP5 positif kepada perkembangan industri tenusu
Projek EPP 5 merupakan projek integrasi ternakan negara yang mana pengeluaran susu negara
telah dari tahun 2011 hingga 2017.
lembu di bawah kelapa sawit secara berskala Projek ini pada asalnya mensasarkan 5 syarikat
besar yang telah bermula sejak tahun 2011. peneraju dengan purata kapasiti pengeluaran
Kerajaan telah memperuntukkan insentif geran sebanyak 21.4 juta liter susu setahun dan
kepada syarikat perladangan dan dikehendaki menjelang tahun 2020, sebanyak 107 juta
mencapai key performance indicator (KPI) yang liter susu dapat dihasilkan daripada projek ini.
ditetapkan. Seterusnya akan melaksanakan Sehingga kini, 3 buah syarikat telah dilantik
pengagihan lembu kepada penduduk sekitarnya menjadi peneraju program transformasi kluster
iaitu Corporate Social Responsibility (CSR). tenusu ini dan kapasiti pengeluaran setiap
Projek ini bertujuan bagi penggandaan lemba syarikat tidak mencapai 5 juta liter disebabkan
baka Brahman dan baka Kedah Kelantan (KK). kekangan dan isu operasi seperti penurunan
Kerjasama daripada syarikat kelapa sawit jumlah lembu perah sebanyak 25 % pada
amat diperlukan dalam melaksanakan program pertengahan 2017 disebabkan takaian lembu tidak
integrasi lembu kerana mempunyai kawasan yang produktif dan lembu telah mencapai peringkat
sangat luas serta cost effective dalam pengurusan akhir pengeluaran oleh syarikat peneraju dan
lembu. Sebahagian besar dari ternakan integrasi penternak kluster. Pada tahun 2017, pengeluaran
dikeluarkan untuk tujuan sembelihan adalah bagi susu projek EPP13 adalah sebanyak 13.92 liter
kegunaan perayaan terutamanya untuk tujuan berbanding sasaran sebanyak 14.23 liter.
Korban dan Aqiqah.
Dengan mensasarkan peningkatan jumlah lembu Prestasi EPP13 Sehingga 2017
sebanyak 300,000 ekor di ladang kelapa sawit
pada tahun 2020 diharap dapat meningkatkan Syarikat Penternak Sasaran Pengeluaran
kadar sara diri daging lembu seterusnya Peneraju Kluster dan pengeluaran Sebenar 2017
mengurangkan kebergantungan daging import. EPP13 (buah) luar kluster
Bagi meningkatkan pendapatan penternak dibangunkan 2017 (juta liter)
serta nilai tambah produk (value added product) (juta liter)
(orang)

16 7 386 42,017

LAPORAN TAHUNAN 2017 39
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

Walaubagaimanapun, projek ini telah memberi • Ternakan dan hasilan keluaran ladang diperakui
impak yang baik kepada industri tenusu selamat dan berkualiti serta bebas daripada
khususnya penternak di mana harga jualan susu penyakit.
dan kualiti susu dapat ditingkatkan di setiap rantai
pengeluaran. Setakat ini sebanyak 186 penternak • Ternakan dan hasilan keluaran ladang mereka
kluster telah dibangunkan di bawah syarikat diiktiraf dan mempunyai daya saing yang tinggi
peneraju dan 204 penternak di luar kluster. dari segi pemasaran dan peluang pasaran untuk
tempatan dan luar negara.
PROGRAM KEPASTIAN KUALITI KEPASTIAN
KUALITI • Proses permohonan dan kelulusan dokumen
DVS sentiasa memastikan dan mengalak pengusaha ekspot (permit dan sijil kesihatan veterinar)
ladang ternakan, loji pemprosesan, rumah adalah lebih mudah dan cepat.
penyembelihan dan makmal swasta menyertai
Skim Pensijilan Jabatan bagi meningkatkan kualiti • Ladang yang mempunyai myGAP mempunyai
dan keselamatan produk hasilan ternakan. Antara kelebihan untuk mengeksport.
persijilan dan Pengikitrafan kepastian kualiti yang
giat dilaksana DVS adalah seperti Malaysian Good Manakala faedah myGAP kepada masyarakat pula
Agricultural Practices (MyGAP) Sektor Ternakan ialah:
dan MyOrganic diperingkat huluan/ladang ternakan. • Pengamalan sistem penternakan yang baik dapat
Manakala diperingkat pemprosesan DVS giat
melaksanakan persijilan Good Veterinary Hygiene membantu dalam usaha mengawal pencemaran
Practices (GVHP) dan Veterinary Health Mark (VHM). persekitaran serta menjamin kesejahteraan dan
Secara keseluruhannya pencapaian kepastian kualiti keselesaan masyarakat setempat.
sehingga 2017 adalah seperti dijadualkan seperti • Hasil ladang yang dikeluarkan lebih terjamin
berikut: kepada pengguna di mana kepentingan dan
kesihatan pengguna dilindungi.
Statistik Pensijilan Sehingga 2017 • Pengamalan sistem yang baik memberi
sumbangan yang ketara ke arah pencapaian
Bilangan Permis diiktiraf Persijilan taraf bebas penyakit serta peningkatan kualiti
ternakan dan kesihatan awam.
myGAP 2,601 Pada akhir tahun 2017, secara kumulatifnya DVS
myOrganic 5 telah berjaya mengikitraf tahap kualiti persijilan
37 myGAP kepada 2,601 permis iaitu 474 ladang
GVHP
VHM 173

Malaysian Good Agricultural Practices (MyGAP) Bilangan Kumulatif Pensijilan MyGAP
Malaysian Good Agricultural Practices (MyGAP) Ternakan
merupakan sijil kepastian kualiti bagi sektor
pertanian. MyGAP dilaksanakan sebagai usaha
untuk mewujudkan piawaian amalan sanitasi
ladang ternakan yang bertaraf antarabangsa dan
seterusnya dapat mengawal penyakit berjangkit di
ladang. Pensijilan MyGAP adalah perlu bagi ladang
ternakan untuk menjamin hasilan ladang adalah
sihat, berkualiti dan selamat untuk digunakan dalam
rantaian makanan. Antara faedah MyGAP kepada
penternak:
• Ladang mendapat khidmat nasihat dan kawalselia

berterusan daripada DVS.
• Petunjuk kepada tahap pengurusan dan sistem

penternakan berkualiti yang diamalkan.

40 LAPORAN TAHUNAN 2017
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

Bilangan Kumulatif Pensijilan MyGAP mengenai pensijilan ini sedang giat dilaksanakan.
Walit Sehingga tahun 2017, DVS telah berjaya mewujudkan
Garis Panduan Persijilan MyOrganic Sektor Ternakan
ternakan dan 2127 permis walit dengan penambahan dan mengikitraf 5 permis ternakan melepasi tahap
sebanyak 78 permis baru pada tahun 2017. Jadual piawaian yang ditetapkan dalam MyOrganic.
berikut menunjukan pencapaian persijilan myGAP Good Veterinary Hygienic Practices (GVHP)
DVS secara kumulatif. Untuk membantu dan melancarkan kualiti dan
Skim Pensijilan Organik Malaysia (myOrganic) keselamatan produk penternakan di pasaran
Pensijilan Organik Malaysia (myOrganic) adalah tempatan, Skim Good Veterinary Hygienic Practice
merupakan satu skim berasaskan Amalan (GVHP) adalah disasarkan pada pengusaha
Perternakan Yang Baik yang meliputi ternakan seperti pemprosesan yang menjalankan perniagaan secara
ayam yang diternak secara organic. Skim Pensijilan mikro dan sederhana. GVHP menitikberatkan amalan
ini mula diperkenalkan pada 2015, dan kesedaran pemprosesan yang baik dalam menghasilkan produk-
produk hasil dari ternakan yang bersih dan lebih
berkualiti. Sehingga 2017, DVS telah mengiktiraf
sebanyak 37 permis pemprosesan melepasi tahap
piawaian GVHP.
Veterinary Health Mark (VHM)
Veterinary Health Mark (VHM) merupakan pensijilan
abatoir dan / loji pemprosesan produk makanan hasilan
ternakan. Ia menandakan bahawa abattoir dan loji
pemprosesan berkenaan telah memenuhi piawaian
minima Hygiene and Sanitation, Good Manufacturing
Practice (GMP), Hazard Analysis and Critical Control
Point (HACCP) dan Environmental Control (EC).
Pensijilan ini bertujuan untuk memastikan kualiti
produk-produk yang dihasilkan adalah selamat dan
bersih untuk disalurkan kepada pengguna di akhir
rantaian makanan. Bagi mendapatkan persijilan ini loji
dan abattoir perlu menjalani pemeriksaan dan audit
yang menyeluruh dan terperinci bagi pengurusan,
SOP kerja dan kelengkapan permis secara tahunan.

Jumlah Bilangan VHM mengikut Jenis Premis /
Loji Tahun 2015-2017

Tajuk 2015 2016 2017
28 25 23
LB EBN 556
667
BAKERI 41 42 45
36 50 56
LP TELUR & TENUSUNYA 17 10 10
789
LP SUSU & HASILAN 22 20 17

LP CAMPURAN

LP HASIL TERNAKAN

RS & LOJI PEMPROSESAN (LP)

RUMAH SEMBILAHAN (R.S)

LAPORAN TAHUNAN 2017 41
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

PROGRAM KAWALAN PENYAKIT kalangan lembu dan kerbau. Jangkitannya boleh
Foot & Mouth Disease (FMD) menyebabkan kerugian kepada penternak.
Penyakit FMD merupakan penyakit yang sangat
mudah merebak dan boleh menyebabkan kerugian Penyakit ini mula dikesan di Malaysia setelah berlaku
yang tinggi kepada industri ternakan. Jangkitan kes pertama pada ternakan lembu pada tahun 1950
di kalangan ternakan tanpa imuniti boleh menjadi Pada awal tahun 1970 an, JPV telah melaksanakan
serius dan menyebabkan kematian ternakan. program vaksin kepada ternakan lembu di Institut
Kejadian penyakit FMD dalam sesebuah negara Haiwan Kluang bagi mengelak berlakunya keguguran.
sering menjejaskan kestabilan ekonomi, sosial dan Pada masa itu, program uji dan takai tidak dapat
politiknya. Menyedari hakikat tersebut, usaha ke dilaksanakan kerana ia melibatkan ternakan yang
arah membendung kejadian wabak dan menyekat mempunyai nilai genetik. Pada tahun 1979, program
kemasukan ternakan berpenyakit tersebut perlu vaksin telah diperluaskan di beberapa negeri yang
dilaksanakan dengan ketat. Kementerian Pertanian menghadapi masalah yang sama. Selepas beberapa
dan Industri Asas Tani Malaysia telah memutuskan tahun pelaksanaan Program Vaksin di Peringkat
agar Semenanjung Malaysia juga perlu mencapai Kebangsaan, masalah Brusellosis di seluruh negara
penyakit FMD terkawal dengan vaksinasi pada tahun dapat dikawal dan dengan itu, program ini telah
2021 dan bebas penyakit FMD tanpa vaksinasi pada diberhentikan pada tahun 1982. Bagi menggantikan
tahun 2023 yang diiktiraf OIE. program tersebut, Program Pembasmian
DVS telah membentuk pelan strategik FMD 2018- Kebangsaan telah dimulakan dengan skim pampasan
2023, terdiri dari pelbagai aktiviti yang diselaraskan di mana ternakan lembu kerbau yang diuji dan
bersama kempen SEACFMD dan Road Map bebas didapati positif Bruselosis akan ditakai, bayaran
FMD. Pada masa kini, Semenanjung Malaysia pampasan akan diberi kepada pemilik ternakan.
diiktiraf oleh OIE berada pada tahap 3 FMD PCP Program tersebut didapati lebih berkesan dan terus
(progressive control pathway) OIE SEACFMD 2020 dilaksanakan sehingga sekarang. DVS mensasarkan
roadmap. DVS mensasarkan liputan pemvaksinan untuk menurunkan kadar seroprevalen kebangsaan
kepada kurang dari 0.2% dan seterusnya dapat
Perbandingan trend kejadian wabak penyakit dan mengistiharkan Malaysia sebagai negara bebas
usaha mengawal penyakit FMD Brusellosis. Justeru itu, strategi yang telah digariskan
di Semenanjung Malaysia dalam Protokol Veterinar Malaysia Penyakit Brucella
(PVM (141 : 2008 ) sedang giat dijalankan DVS
sehingga kini.

Tuberkulosis (TB)

Perkara Tahun 2016 Tahun 2017 TB disebabkan oleh bakteria Mycobacterium sp
Kejadian Wabak (Bil.) 64 31 boleh mengakibatkan penyakit kronik pada ternakan
Negeri Terlibat Wabak (Bil.) 12 7 dan manusia. Bakteria TB dari spesis yang berlainan
Suntikan Vaksinasi (Bil.)
349,151 422,332

untuk ditingkatkan daripada 30% kepada 80% Perkara Tahun 2017
di kawasan berisiko melalui pelan strategik ini. 7
kawasan berisiko kepada FMD (hotspot area) telah Indeks Penyakit yang terkawal (Bil.) 73
dikenalpasti iaitu, Negeri bersempadan Thailand, Suntikan Vaksinasi (Bil.) 1,113
premis traders, pusat jualan ternakan / lelongan Persampelan (B. bovis) 25,457
di Pahang, Terengganu, Johor, Melaka, Kelantan
(Tanah merah), ladang pembiakbaka (swasta), mampu menjangkiti haiwan perumah yang berbagai
ladang tenusu, ladang satelit (67 ladang di 8 Negeri) contohnya Mycobacterium bovis menjangkiti lembu,
dan ladang dengan mempunyai populasi yang tinggi. kerbau, rusa, anjing, babi dan manusia; M. avium
Penyakit Brucella ke atas unggas, babi dan bebiri; M. tuberculosis
Penyakit Brucella abortus atau Bruselosis pada ke atas manusia, primat, lembu, anjing, dan famili
lembu kerbau merupakan penyakit berjangkit burung kakak tua serta M. marinum pula menjangkiti
yang mudah merebak dan penyakit zoonotik yang ikan. DVS memberi penekanan kepada TB akibat
penting. Penyakit ini boleh menyebabkan keguguran, dari jangkitan M. bovis, kerana potensinya sebagai
kemandulan, berkurangan pengeluaran susu di penyakit zoonosis. Ini memandangkan risiko
jangkitannya lebih tinggi kerana amalan menjual
susu mentah di pasaran tempatan. TB dikategorikan
Penyakit Wajib Lapor (PWL) didalam Akta Binatang
1953.

42 LAPORAN TAHUNAN 2017
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

Perkara Tahun 2017 tradisional (backyard) berkaitan dengan penyakit
Indeks Penyakit terkawal (Bil.) 8 berimpak tinggi dan zoonosis pada unggas dan
Pengujian Penyakit (ekor) kawalannya termasuk penyakit selesema burung.
4,223 Rabies
Rabies adalah sejenis penyakit akut yang
Malaysia berhasrat untuk mencapai status bebas menyebabkan radang (inflamasi) pada otak dan
TB dengan mengisytiharkan zon bebas TB secara korda spina (ensefalomielitis) yang merupakan
berperingkat sehingga meliputi seluruh Malaysia penyakit zoonotik berjangkit melalui luka gigitan atau
pada tahun 2020. DVS mensasarkan semua negeri jangkitan air liur anjing yang dijangkiti. Seterusnya
untuk mencapai sasaran kadar prevalen kelompok menjangkiti manusia melalui luka yang terbuka serta
di bawah 0.1% dalam setiap zon terpilih supaya melalui lendir membran seperti pada mulut, rongga
layak mendapat pengisytiharan bebas TB. Justeru hidung dan mata. Agen penyebab adalah virus
itu DVS melaksanakan strategi pembasmian dan rabies, sejenis rabdovirus dari genus Lyssavirus.
penghapusan penyakit yang telah digariskan dalam Antara simtom-simtom anjing yang dijangkiti penyakit
Protokol Veterinar Malaysia Penyakit Tuberculosis tersebut adalah kebiasaannya agresif, pengeluaran
(PVM 2(5):1/2011). air liur yang berlebihan dan berkemungkinan akan
menyerang manusia tanpa sebab.
Highly Pathogenic Avian Influenza (HPAI) Pada tahun 2017, negara telah dilanda ancaman
penyakit wabak Rabies iaitu pada 30 Jun 2017 di
Penyakit selesema burung atau Highly Pathogenic Serian, Sarawak dan juga pada 12 Julai 2017 di
Avian Influenza (HPAI) disebabkan oleh virus influenza Kuala Sepetang, Taping, Perak. Sehingga kini DVS
A dari subtip H5 dan H7. Penyakit ini boleh tersebar telah Berjaya mengawal penularan wabak di Perak
melalui sentuhan terus daripada ayam terjangkit atau melalui pewartaan larangan kucing dan anjing keluar
secara tidak langsung dari sebaran mekanikal seperti atau masuk dalam kawasan wabak di bawah Perintah
peralatan ladang, pelawat dan pekerja ladang kepada Kawasan Jangkitan Penyakit Anjing Gila yang telah
ayam dan manusia. Penyakit ini juga adalah sejenis berkuatkuasa 17 Julai 2017. DVS juga telah berjaya
penyakit yang zoonosis iaitu boleh menjangkiti melaksanakan suntikan vaksin terhadap 65 ekor
manusia. Malaysia pernah mengalami 4 gelombang anjing dan 67 ekor kucing di Kuala Sepetang, Taiping.
HPAI pada tahun 2004, 2006, 2007 dan 2017 yang Walaubagaimanapun kejadian wabak di Sarawak
telah menyebabkan negara kerugian berjuta-juta masih dalam tindakan kawalan dan tindakan yang
ringgit. sewajarnya telah diambil oleh pihak berkuasa:
• Makluman kepada orang awam di kawasan
Berdasarkan kajian awal, penularan virus dijangkiti bagi mendapatkan rawatan lanjut di
selesema burung ke atas unggas pada tahun 2017 Hospital berdekatan sekiranya digigit anjing dan
berkemungkinan daripada ayam laga yang telah memaklumkan kes kepada Pejabat Veterinar
dijangkiti dibawa atau diseludup masuk dari negara yang berdekatan.
luar atau ayam laga tempatan yang dibawa ke negara • Tinjauan (pemantauan) dari rumah ke rumah bagi
luar, terjangkit dan kemudian dibawa balik ke negara memberikan suntikan vaksin kepada anjing dan
ini. kucing di kawasan yang dijangkiti.
• Kawalan masuk haiwan atau binatang di semua
Di antara langkah-langkah diambil oleh Kementerian kawasan sempadan diperketatkan.
untuk mencegah kes HPAI berulang di masa akan • Kempen Kesedaran Wabak Rabies melalui media
datang adalah seperti berikut: pencetakan dan elektronik (radio tempatan).
Secara keseluruhannya DVS sentiasa berusaha
• Bekerjasama dengan pihak berkuasa di sempadan memastikan negara bebas kepada penyakit ini
negara yang berjiran untuk memperketatkan melalui pelaksanaan strategi yang telah digariskan
kawalan pergerakan supaya unggas tidak dalam perkara 5 Protocol Veterinar Malaysia (PVM)
diseludup masuk ke dalam negara. Penyakit Rabies PVM 1(17):1/2011 meliputi kawalan

• Meningkatkan kekerapan pemantauan
(survelan) tahunan pada semua jenis unggas
termasuk burung liar seperti burung hijrah untuk
memastikan unggas tidak dijangkiti dan tindakan
awal dapat dilakukan.

• Meningkatkan kempen dan program kesedaran
awam terutamanya kepada penternak-penterrnak

LAPORAN TAHUNAN 2017 43
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

Pencapaian Kawalan Penyakit Rabies 2017 Perkara Pencapaian 2017

Perkara Pencapaian 2017 Indeks Penyakit terkawal (Bil.) 1
Suntikan vaksinasi (Bil.) 49,861
Indeks Penyakit terkawal (Bil.) 12,424
Suntikan vaksinasi (Bil.) 392 • Program pemvaksinan dengan menjalankan
Persempelan suntikan vaksin HS pada ternakan lembu dan
Pelesenan anjing (ekor) 27,555 kerbau
Bilangan anjing dimusnahkan (ekor) 13,601
• Rawatan ternakan sakit mengunakan antibiotik
import, kuarantin, kawalan pergerakan, pengezonan, dan ubat anti-stress
Pengurusan indeks Penyakit Rabies, sistem amaran
awal kejadian wabak, kawalan haiwan terbiar • laluan keluar masuk premis yang dijangkiti juga
(pelesenan dan pemusnahan), survelan penyakit, disinfeks untuk mengurangkan risiko penularan
vaksinasi dan kempen kesedaran awam. bakteria.
Hawar Berdarah
Penyakit Hawar Berdarah (Haemorrhagic DVS sentiasa berusaha memastikan Negara bebas
Septicaemia) atau HS ialah penyakit akut kepada penyakit ini melalui pelaksanaan strategi
pasteurellosis yang disebabkan oleh bakteria yang telah digariskan dalam perkara 5 Protocol
Pasteurella multocida serotip 6:B dan 6:E. Penyakit Veterinar Malaysia (PVM) Penyakit Hawar Berdarah
ini menyebabkan kematian pada lembu dan kerbau, (Hemorrhagic Septicemia) PVM 2(9):1/2011.
namun kerbau lebih mudah terjangkit. Wabak FOKUS BAHARU SEKTOR TERNAKAN PADA
penyakit ini boleh berlaku pada bila-bila masa, tetapi TAHUN 2017
kekerapan penyakit meningkat pada musim hujan. Tahun 2017 menyaksikan beberapa program utama
Kebanyakan jangkitan HS adalah akut atau perakut, diperkenalkan oleh Kerajaan dalam usaha untuk
yang menyebabkan kematian dalam jangkamasa meningkatkan kadar pengeluaran dalam negara.
8-24 jam selepas dijangkiti dan jarang ada haiwan Projek Rintis Industri Tenusu Negara
yang sembuh daripada penyakit ini. Dalam melahirkan masyarakat yang sihat,
Pada tahun 2017, wabak HS mula dikesan di FELDA Kementerian berhasrat untuk meningkatkan
Rantau Abang 1 dan FELDA Rantau Abang 2, pengeluaran susu segar tempatan seterusnya
Marang, Terengganu pada 14 Mei 2017, melibatkan mengurangkan import susu bagi menstabilkan BOT.
ternakan kerbau. Walaubagaimanapun penularan Sehubungan dengan itu, perancangan Kementerian
penyakit telah berjaya dikawal sepenuhnya. Antara Pertanian dan Industri Asas Tani untuk
tindakan yang telah dilakukan oleh DVS ialah: membangunkan industri tenusu negara adalah
• penyiasatan penyakit dengan menjalankan merangkumi keseluruhan rantaian nilai iaitu industri
huluan hingga industri hiliran, dan juga penubuhan
post-mortem serta mengambil sampel untuk institusi khas yang akan memacu pertumbuhan
mengenalpasti punca penyakit industri tenusu negara.
• mengaktifkan bilik gerakan di Pejabat Sebagai permulaan, peruntukan khas sebanyak
Perkhidmatan Veterinar Daerah Marang untuk RM20juta telah disediakan pada tahun 2017 untuk
menyelaras aktiviti kawalan dan pembasmian pelaksanaan Program Projek Rintis Pembangunan
wabak HS Industri Tenusu di Lembah Tenusu yang merangkumi
• Arahan larangan pemindahan bagi mengawal daerah Pekan, Muadzam dan Rompin, di Pahang dan
pergerakan keluar lembu/kerbau dari Mukim Segamat di Johor. Pelaksanaan projek rintis ini akan
Merchang, Marang, Terengganu merangkumi lima komponen penting iaitu:
• Kerjasama dengan pihak Jawatankuasa • Program pembiakbaka tempatan yang
Keselamatan Kampong (JKKK) setiap daerah
untuk peka dan melaporkan sekiranya berlaku bertujuan untuk meningkatkan populasi baka
kejadian penyakit yang berkualiti dari nukleus Mafriwal.

44 LAPORAN TAHUNAN 2017
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

Perkara Peserta Peruntukan Kerajaan, ahli akademik, wakil industri dan wakil
(Bil) dibelanjakan penternak. Jemaah Menteri dalam mesyuarat pada
Program Transformasi Skala Besar 2017 (RM juta) 17 Mac 2017 telah bersetuju dengan cadangan
Program Transformasi Skala Kecil 10 penubuhan Lembaga Tenusu Negara.
41 6.48 Sehubungan dengan itu, Pasukan Interim Lembaga
5.95 Tenusu dan Ruminan Negara (PILTN) ditubuhkan pada
peringkat awal yang kini sedang giat mengadakan
• Program transformasi usahawan berskala sesi engagement bersama pihak penternak,
besar melalui pertambahan 500 ekor pengusaha, koperasi dan pihak-pihak berkepentingan
lembu tenusu bagi setiap usahawan, serta untuk mendapatkan pandangan tentang penubuhan
kemudahan peralatan tenusu yang bersesuaian. LTRN. PILTN juga sedang mengenalpasti perunding-
Kaedah pembiayaan adalah secara 70:30 perunding untuk menjalankan kajian terhadap industri
(Usahawan:Kerajaan) tenusu dan ruminan.
Ayam Kampung
• Program transformasi penternak kecil melalui Permintaan terhadap ayam kampung di negara kian
pertambahan 10 ekor lembu tenusu kepada meningkat dan ramai penternak tempatan telah
penternak kecil, dan peralatan tensu yang menceburi penternakan ayam kampung dengan
bersesuaian. Kaedah pembiayaan secara secara menggunakan sistem reban terbuka. Selain itu,
30:70 (Penternak:Kerajaan) harga daging ayam kampung berpatutan serta
menguntungkan kerana kos reban yang lebih rendah
• Program peningkatan kualiti susu segar berbanding menggunakan reban tertutup.
tempatan yang akan melibatkan penswastaan Projek ayam kampung ini telah dijalankan oleh Institut
perkhidmatan penghantaran susu segar dari Penyelidikan dan Kemajuan Pertanian Malaysia
penternak ke pusat pengumpulan industri (MARDI) dengan penumpuan diberikan kepada:
tenusu, di samping peningkatan standard untuk • Peningkatan pengeluaran baka ayam kampung
pengujian kualiti susu segar yang dihantar ke
kilang pemprosesan tempatan tulen.
• Peningkatan populasi induk ayam kampung
• Program pembangunan tanaman rumput
napier akan merangkumi kawasan seluas MARDI tulen dari 1,000 kepada 10,000 ekor.
230 hektar, dalam radius 50km dari kawasan
penternakan lembu tenusu; Skop dan Komponen Projek pula ialah:
• Pengukuhan Ladang Parent Stocks (PS) Ayam
Cadangan Penubuhan Lembaga Tenusu Dan
Ruminan Negara (PILTN) Kampung sediada;
YAB Perdana Menteri dalam rangka lawatan kerja • Pengukuhan Ladang Grand Parent Stocks (GPS)
ke Pusat Penyelidikan dan Inovasi Lembu Tenusu di
Muadzam Shah pada 11 Mac 2017 telah menyatakan Ayam Kampung MARDI.
persetujuan dengan cadangan penubuhan Lembaga • Pengukuhan data, pemetaan GIS, latihan,
Tenusu Ruminan Negara (PILTN). Penubuhan
lembaga ini adalah bertujuan untuk mengawalselia pemantauan projek, khidmat nasihat dan
industri tenusu dengan lebih menyeluruh, agar pengembangan serta pemasaran.
aspirasi negara untuk berada setanding negara utama Baka Lembu KK
dunia dalam pengeluaran susu dapat direalisasikan. Lembu baka tempatan mempunyai lebihan seperti
Cadangan penubuhan PILTN ini adalah selaras tahan lasak terhadap cuaca serta perbelanjaan
dengan amalan di negara lain seperti di New Zealand, yang lebih rendah berbanding lembu import. Oleh
Kanada dan India yang mempunyai sebuah badan yang sedemikian, baka tempatan amat diperlukan
khas yang bertanggungjawab untuk mengawalselia bagi menyokong industri ruminan negara. Projek
keseluruhan aktiviti berkaitan dengan tenusu, Lembu Kedah-Kelantan (KK) ini juga telah dijalankan
yang turut merangkumi aktiviti penyelidikan dan oleh Institut Penyelidikan dan Kemajuan Pertanian
pembangunan, kebajikan penternak, pembangunan Malaysia (MARDI) dengan penumpuan diberikan
perniagaan, kawalan import dan eksport produk-
produk tenusu ke luar negara.
Keahlian lembaga terdiri daripada individu yang
berkepentingan dalam industri ini, iaitu pihak

LAPORAN TAHUNAN 2017 45
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

kepada pembangunan baka lembu tempatan iaitu • Baka ternakan yang kurang berkualiti yang
baka KK dengan empat (4) buah ladang Nukleus menyebabkan pengusaha sukar mendapat
lembu baka KK dibangunkan secara kerjasama keuntungan yang optimum.
antara DVS dan MARDI iaitu:
• Kos melaksanakan perniagaan bidang
• Ladang di Tanah Merah, Kelantan dan Ladang usaha ternakan yang meningkat di antaranya
Tersat, Terengganu oleh DVS. disebabkan peningkatan kos perolehan ternakan
baka dan kos operasi.
• Ladang KK di Kemaman, Terengganu dan
Muadzam Shah, Pahang oleh MARDI. • Dana kewangan yang disediakan oleh institusi-
institusi kewangan masih kurang dan tidak
Skop dan Komponen Projek pula adalah: mencukupi serta dengan kadar kelulusan yang
rendah untuk membolehkan penternak-penternak
• Perolehan induk tulen dan kacukan; mendapatkan pembiayaan bagi menampung
kos operasi penternakan terutamanya kos
• Menaiktaraf infrastruktur ladang dan foraj ladang mengaplikasi teknologi moden dan serta amalan
nukleus; mekanisasi peladangan yang tinggi.

• Pemasangan dan kelengkapan ICT untuk sistem • Cabaran memperoleh tenaga kerja yang mahir
rekod; dan dan berkompetensi di mana penglibatan sedia
ada adalah dari golongan yang telah berusia
• Pembelian makanan terumus, perkhidmatan dengan hanya segelintir golongan belia yang
professional seperti permanian beradas, analisa berminat sebagai pelapis untuk melibatkan diri
kimia, kajian penentuan ketulenan baka melalui dalam perusahaan penternakan.
kajian kecil molekul, pembangunan database
nasional dan indeks pembiakbakaan. • Ancaman penyakit yang masih berleluasa
kepada ternakan seperti Foot and Mouth Disease
CABARAN DAN HALANGAN INDUSTRI (FMD) dan bruselosis yang berpunca dari amalan
TERNAKAN penternakan yang kurang baik.

Seperti industri pertanian yang lain, industri ternakan • Cabaran persaingan produk segar dengan produk
juga tidak terlepas daripada cabaran dan halangan di import yang mana kebanyakkan pengguna tidak
setiap rantaian pengeluaran yang bermula daripada dapat mengenali secara jelas perbezaan kedua-
penternak sehinggalah kepada pengguna. Berikut dua produk ini.
merupakan cabaran serta halangan yang telah
dikenalpasti oleh Kementerian dan DVS: STRATEGI PENGEMBANGAN INDUSTRI
TERNAKAN (WAY FORWARD)
• Kawasan yang dikhususkan bagi menjalankan
aktiviti penternakan dan kawasan untuk Bagi memastikan industri ini kekal signifikan dalam
pembangunan makanan ternakan adalah memberi sumbangan kepada kemajuan masyarakat
sangat terhad, mahal serta tidak sesuai dalam sehingga 2050 di bawah TN50 pembangunan industri
penanaman makanan ternakan. perlu diteruskan dan perancangan awal harus
dilakukan sekarang. Kementerian bersama DVS ini
• Kekurangan sumber makanan ternakan tempatan telah mengambil langkah-langkah inisiatif seperti:
yang berkualiti dengan harga yang kompetitif.
• Membangunkan rizab-rizab yang masih belum
• Isu cuaca persekitaran yang tinggi menyebabkan dibangunkan sebagai Taman Kekal Pengeluaran
heat stress kepada ternakan seterusnya memberi Ruminan (TKPR);
kesan kepada populasi ternakan.
• Menyusun semula pembangunan rizab-rizab
• Jumlah ternakan asas (populasi) yang masih haiwan yang sedang dimajukan oleh penternak
rendah dan tidak mencukupi bagi menampung yang didapati kurang produktif dan dibawah tahap
keperluan berbanding kadar ekstraksi (extraction kapasiti pengeluaran supaya aktiviti penternakan
rate) yang tinggi selari dengan pertambahan dilaksanakan lebih produktif dan pengeluaran
populasi penduduk yang meningkatkan ternakan dapat dioptimumkan.
permintaan daging tahun ke tahun.

46 LAPORAN TAHUNAN 2017
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

• Melaksanakan pemodenan kepada premis/ • Berkerjasama dengan Kementerian Kesihatan
infrastruktur pemprosesan dengan melaksanakan Malaysia dalam memastikan pelaksananan
program bagi menaiktaraf Pusat Perkhidmatan pelan tindakan Anti Microbial Resistance (AMR)
Industri Tenusu (PPIT). bagi mengatasi masalah residue bahan terlarang
dalam produk hasilan ternakan dan membasmi
• Pengiktirafan persijilan amalan kebersihan yang kerintangan kepada ubatan.
baik dan jaminan kualiti untuk Semua rumah
sembelih Jabatan. • Melaksanakan program kajian bagi meningkatkan
pengeluaran kambing dan bebiri dengan
• Memperkukuhkan penguatkuasaan dan pengenalpastian baka-baka kambing dan bebiri
pematuhan kepada Akta binatang 1953, Akta yang berpotensi dimajukan bagi menghasilkan
Makanan Haiwan 2009, Akta Kebajikan Haiwan keuntungan maksima.
2015 bagi melindungi keselamatan produk
hasilan ternakan, menjaga kesihatan ternakan • Bilangan penternak dan pengusaha berskala
dan memelihara kebajikan haiwan demi besar akan dipertingkatkan dengan bantuan
kesejahteraan awam. kerajaan yang minima.

LAPORAN TAHUNAN 2017 47
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani



MEMPERKUKUHKAN INDUSTRI
SAYUR-SAYURAN DAN BUAH-BUAHAN

5

MEMPERKUKUHKAN INDUSTRI
SAYUR-SAYURAN DAN
BUAH-BUAHAN

SKIM AMALAN PERTANIAN BAIK MALAYSIA dan MS 2467:2012-Code of Practice for Seaweed
(myGAP) Cultivation untuk modul subsektor akuakultur;
Latar Belakang dan
Good Agricultural Practice (GAP) atau Amalan - MS 2027:2006 Good Animal Husbandry Practice
Pertanian Baik adalah amalan pertanian yang untuk subsektor ternakan.
menekankan aspek alam sekitar, ekonomi dan sosial Pensijilan myGAP bagi subsektor tanaman (dulu
untuk memastikan produk yang dihasilkan selamat dikenali sebagai SALM - Skim Amalan Ladang
dan berkualiti. Amalan Pertanian Baik telah diterima Baik Malaysia), MyGAP subsektor akuakultur (dulu
pakai oleh kebanyakan negara di dunia dengan dikenali sebagai SPLAM - Skim Pensijilan Ladang
akronim GAP. Pensijilan myGAP (Malaysia Good Akuakultur Malaysia) dan MyGAP untuk subsektor
Agricultural Practices) adalah penjenamaan semula ternakan (dulu dikenali sebagai SALT - Skim Amalan
Skim Amalan Ladang Baik Malaysia (SALM), Skim Ladang Ternakan) telah mula diperkenalkan masing-
Amalan Ladang Ternakan (SALT) dan Skim Pensijilan masing pada tahun 2002, 2004 dan 2006. Program
Ladang Akuakultur Malaysia (SPLAM) yang telah ini juga merupakan inisiatif Economic Transformation
dilancarkan pada 28 Ogos 2013 oleh YB Menteri Program (ETP) di bawah Strategic Reform Intiatives
Pertanian dan Industri Asas Tani. Skim pensijilan ini - Competition, Standard and Liberalisation (SRI-
adalah komprehensif bagi semua sektor termasuk CSL) yang merupakan enabler kepada National Key
tanaman, akuakultur dan ternakan. Economic Area - Agriculture (NKEA - Pertanian).
Program myGAP ini diselaraskan oleh Bahagian Objektif
Industri Tanaman, Ternakan dan Perikanan, • Menghasilkan produk agromakanan yang
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani dan berkualiti dan selamat dimakan;
dilaksanakan mengikut sektor oleh Jabatan Pertanian, • Meningkatkan daya saing industri pertanian
Jabatan Perikanan dan Jabatan Perkhidmatan negara;
Veterinar. Pensijilan myGAP adalah pematuhan • Memudahkan laluan pasaran produk pertanian
kepada piawaian Malaysian Standard (MS) seperti untuk pasaran eksport;
berikut: • Menggalakkan amalan pertanian yang mesra
- MS 1784:2005 Crop Commodities – Good alam sekitar; dan
• Menjamin keselamatan serta kebajikan pekerja.
Agricultural Practice digunakan untuk modul
subsektor tanaman;
- MS 1998:2007 Good Aquaculture Practice
(GaqP) -Aquaculture Farm-General Guidelines

50 LAPORAN TAHUNAN 2017
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani