Laporan Tahunan MOA 2017

Faedah Hala Tuju Pensijilan myGAP
• Menghasilkan produk pertanian yang berkualiti • Meningkatkan bilangan ladang yang mendapat

dan selamat dimakan. pensijilan myGAP bagi menggalakkan
• Mengurangkan pencemaran alam sekitar dan pengeluaran produk pertanian yang berkualiti
dan selamat dimakan untuk kegunaan domestik
membantu membangunkan industri pertanian dan pasaran eksport.
negara yang mesra alam dan lestari. • Meningkatkan kesedaran dan permintaan
• Memudahkan laluan pasaran eksport pengguna terhadap produk pertanian yang
memandangkan GAP dikenali di seluruh dunia. berkualiti dan selamat dimakan serta mempunyai
• Memudahkan pelaksanaan pensijilan berasaskan logo myGAP.
Amalan Pertanian Baik dengan adanya satu skim • Meningkatkan daya saing produk pertanian
pensijilan. Malaysia di peringkat antarabangsa.
• Menjamin keselamatan serta kebajikan pekerja • Penandaarasan dengan skim pensijilan GAP
• Menggalakkan dan memudahkan penerimaan antarabangsa seperti GLOBALGAP.
pengguna terhadap produk tanaman, ternakan Skop myGAP
dan akuakultur di bawah satu pensijilan. • Insentif peningkatan kemudahan infrastruktur
• GAP lebih komersial dan tidak mengelirukan ladang yang memenuhi amalan pertanian baik
pengguna dan pengusaha berbanding SALM, seperti stor dan tempat pengumpulan.
SPLAM dan SALT. • Program pembangunan kapasiti dan peningkatan
• Memudahkan dan mengurangkan kos promosi kesedaran amalan pertanian baik.
memandangkan pengguna telah mengetahui
secara meluas berkaitan produk GAP.

Pencapaian KPI Sehingga 31 Disember 2017

2017 KPI Sasaran Pencapaian Peratus
Number of fruits and vegetables farms 750 951 127%
certified under myGAP (DOA)
(New :500, (New : 732 98%
Number of aquaculture farms certified Renewal : 250) Renewal : 219) 78%
under myGAP (DOF)
165 162
Number of livestock farms / premise (New :90, (New : 71 ,
certified under myGAP (DVS) Renewal : 75) Renewal : 91)

New ; 100 New 78

Ladang myGAP (Tanaman, Ternakan dan Akuakultur)

LAPORAN TAHUNAN 2017 51
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

• Perolehan peralatan dan kelengkapan makmal • Bebas GMO (genetically modified organism)
jabatan untuk analisis sampel, kemudahan outlet kerana penggunaan GMO tidak dibenarkan sama
dan kiosk myGAP/myOrganic. sekali.

• Pengharmonian standard myGAP dengan • Amalan di ladang myOrganic dapat memelihara
standard antarabangsa seperti GLOBALGAP dan alam sekitar yang mengekalkan biodiversiti,
ASEANGAP. sumber biologi dan aktiviti mikrobiologi tanah.
Sisa ladang dijadikan kompos manakala bahan
• Pengiktirafan Jabatan Pelaksana iaitu DOA, DOF buangan yang tidak terurai (seperti plastik, logam
dan DVS sebagai badan pensijilan. dan kertas) tidak digaul/ ditanam ke dalam tanah
dan pembakaran di ladang adalah dilarang.
PENSIJILAN Organic (MyOrganic)
Latar Belakang • Ladang yang mendapat myOrganic
Pensijilan myOrganic merupakan penjenamaan mengutamakan keselamatan dan kesihatan
semula skim pensijilan organik yang menggabungkan pekerjaan.
subsektor tanaman, ternakan dan akuakultur untuk
mengiktiraf ladang yang diusahakan secara organik Pencapaian myOrganic Tahun 2016
mengikut syarat dan kriteria yang telah ditetapkan.
Skim pensijilan organik bagi subsektor tanaman (yang 2016 KPI Sasaran Pencapaian Peratus
dahulunya dikenali sebagai Skim Organik Malaysia Number of fruit 40 51 128%
– SOM) dilaksanakan oleh Jabatan Pertanian sejak and vegetable farms
tahun 2003 berdasarkan standard MS 1529: 2015 certified under (New : 20, (New = 22,
The Production, Processing, Labelling and Marketing myOrganic Renew : 20) Renew = 29)
of Plant Based Organically Produced Foods.
Skim pensijilan organik yang menyeluruh bagi PEMBANGUNAN INDUSTRI KELAPA
subsektor ternakan dan akuakultur berdasarkan Tanaman kelapa di Malaysia merupakan tanaman
standard/ piawaian akan dibangunkan oleh yang keempat terpenting selepas tanaman sawit,
Jabatan Perkhidmatan Veterinar dan Jabatan getah dan padi. Keluasan tanaman kelapa menyusut
Perikanan. Jabatan Perkhidmatan Veterinar telah setiap tahun daripada 87,974 ha pada tahun 2013
membangunkan garis panduan bagi pengeluaran kepada 82,917 ha pada tahun 2017. Penurunan
ayam organik (GL 002: 2014) untuk memberikan keluasan tanaman kelapa berlaku kesan penukaran
maklumat berkaitan keperluan asas bagi penternakan ke tanaman lain terutama sawit, diikuti sayur-sayuran,
ayam organik. Hasil ternakan ayam daripada ladang tanaman kontan di samping dibangunkan sebagai
organik adalah bebas hormon/ vaksin/ antibiotik yang kawasan perumahan.
kebiasaannya digunakan dalam penternakan ayam Pada masa ini, majoriti varieti kelapa yang ditanam di
secara konvensional. Malaysia adalah varieti Malayan Tall tidak produktif.
Pensijilan myOrganic memberikan dimensi baru Purata pengeluaran hasil adalah sebanyak 7,000
dan menggalakkan penerimaan pengguna terhadap biji sehektar setahun yang hanya memberikan
produk organik di bawah satu jenama. Standard pendapatan sekitar RM500 sehektar sebulan. Kebun-
myOrganic turut merangkumi syarat dan kriteria bagi kebun kelapa ini perlu ditanam semula dengan varieti
mengawal hazard yang mempunyai impak terhadap
alam sekitar, keselamatan makanan dan kesihatan
serta keselamatan pekerja.
Kelebihan hasil pertanian dari ladang myOrganic
• Hasil tanaman dari ladang MyOrganic dijamin

organik, berkualiti dan selamat dimakan untuk
seisi keluarga dan lulus analisis makmal.
• Amalan di ladang myOrganic adalah bebas
daripada bahan kimia sintetik dan kawalan
perosak menggunakan kawalan biologi,
mekanikal, fizikal, kultura, dan kuarantin.

52 LAPORAN TAHUNAN 2017
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

berhasil tinggi seperti MATAG, Pandan, Malayan skala yang besar dan meliputi tanah yang
Yellow Dwarf (MYD), Malayan Red Dwarf (MRD) luas dapat menjamin produktiviti pengeluaran
dan varieti terpilih lain yang mampu menghasilkan serta dapat memastikan pengurusan dan
sebanyak 25,000 – 30,000 biji sehektar setahun penyelenggaraan tanaman kelapa lebih teratur
dan menjana pendapatan sekitar RM2,500 sehektar dan efisien;
sebulan. e) Menggalakkan integrasi tanaman kelapa dengan
Sepanjang tempoh 2011-2017, Jabatan Pertanian tanaman singkat masa bagi menyediakan
telah membangunkan kawasan kelapa seluas 2,180 jaringan keselamatan sosial atau social safety net
hektar yang meliputi penanaman semula (923 untuk pekebun kecil kelapa melalui pendapatan
hektar), pemulihan (650 hektar) dan integrasi dengan sampingan;
tanaman lain (607 hektar) di Semenanjung Malaysia. f) Penggunaan mekanisasi dan automasi
Penggunaan domestik kelapa tua pada tahun 2015 dalam industri kelapa seperti alat pemanjat
adalah sebanyak 625.8 juta biji dan 81% (505.6 juta kelapa, mesin pengupas sabut kelapa, mesin
biji) permintaan kelapa dipenuhi oleh pengeluaran penghancur sabut dan penghasilan hampas
tempatan. Ketidakcukupan kelapa dipenuhi melalui kelapa (cocopeat) dan mesin pemerah Virgin
pengimportan kelapa daripada negara jiran. Pada Coconut Oil (VCO) yang boleh diaplikasikan oleh
tahun 2015, kuantum kelapa yang diimport meningkat petani bagi mempercepatkan dan memudahkan
kepada 120.2 juta biji berbanding 87.8 juta biji pada proses penuaian dan lepas tuai selain mampu
tahun 2014. Pengimportan kelapa dikhuatiri akan dimiliki oleh usahawan kecil dan sederhana;
terus meningkat dengan perkembangan aktiviti g) Mengembangkan industri asas tani berasaskan
hiliran produk kelapa seperti cairan santan, serbuk kelapa seperti santan, VCO, kerisik, biskut dan
santan, dessicated coconut, minyak kelapa dara, dodol;
air kelapa, cocopeat, dan karbon teraktif. Situasi ini h) Mengukuhkan penyelidikan dan pembangunan
akan menyebabkan peningkatan kepada permintaan bagi menangani cabaran-cabaran dalam industri
kelapa tua pada tahun 2020 yang dijangka mencapai kelapa pada masa hadapan seperti kekurangan
700 juta biji. benih berkualiti dan berhasil tinggi, menangani
Kerajaan komited membangunkan industri kelapa saingan pasaran serta perubahan cuaca; dan
dan peka akan potensi industri kelapa sebagai i) Penubuhan Lembaga Perindustrian Kelapa Dan
sumber kekayaan baharu rakyat. Justeru, program Nanas Malaysia (LPKNM) yang berperanan
pembangunan industri kelapa dilaksanakan yang sebagai agensi untuk mengawalselia industri
merangkumi program peningkatan pengeluaran kelapa dan nanas negara dengan mengambilkira
kelapa dengan anggaran kawasan seluas 12,250 keperluan untuk memperkukuhkan dan
hektar dan pengeluaran sebanyak 700 juta biji memajukan industri kelapa dan nanas serta
pada tahun 2020. Antara langkah kerajaan untuk meningkatkan pengeluaran secara komersial.
menjadikan kelapa sebagai komoditi adalah: PROJEK PERTANIAN MODEN (PPM)
a) Mewujudkan program penanaman semula kelapa Projek Pertanian Moden (PPM) merupakan sebuah
projek pertanian campuran berskala besar yang
dengan varieti berhasil tinggi seperti kelapa hibrid disasarkan untuk diurus secara komersial dengan
MATAG, Pandan, Malayan Yellow Dwarf (MYD) menggunakan teknologi dan amalan pertanian terkini.
dan Malayan Red Dwarf (MRD); Aktiviti-aktiviti yang diusahakan di tapak projek ini
b) Mewujudkan program pengeluaran benih meliputi tanaman, ternakan, perikanan, dan agro
yang berkualiti dan boleh memberikan hasil pelancongan. PPM ini akan menjadi model projek
tinggi dan optimum. Selain itu, Kerajaan akan berskala ekonomik dan moden yang boleh diwujudkan
terus bekerjasama dengan syarikat swasta di negeri-negeri lain bagi menjana pertumbuhan
bagi meningkatkan pengeluaran benih untuk ekonomi dalam sektor pertanian. Pelaksanaan
memenuhi keperluan pengusaha; projek ini juga merupakan salah satu usaha dalam
c) Pemulihan kawasan kebun kelapa yang meningkatkan pengeluaran bahan makanan negara
masih produktif menerusi bantuan pembajaan, serta menyediakan peluang-peluang pekerjaan dan
pembaikan sistem perparitan dan pengurusan pelaburan.
serangga perosak bagi meningkatkan produktiviti;
d) Menggalakkan pengurusan penanaman kelapa
secara estet atau mini estet. Penanaman dengan

LAPORAN TAHUNAN 2017 53
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

Statisik Industri Kelapa

Pengeluaran Kelapa

Pengeluaran (Tan)

Komoditi 2015 2016 2017
Makanan 517,589
Kelapa 505,614 504,773

Keluasan Tanaman Kelapa mengikut negeri di Malaysia (2011-2016)

Negeri 2011 2012 2013 2014 2015 2016
Keluasan Keluasan Keluasan Keluasan Keluasan Keluasan
Johor
Kedah (Ha) (Ha) (Ha) (Ha) (Ha) (Ha)
Kelantan 21,124.0 20,067.7 13,197.7 17,570.3 11,550.0 11,750.5
Melaka 1,650.5 1,567.9 1,093.6 1,297.4 1,931.2 2,273.2
Negeri Sembilan 5,587.2 5,307.8 5,420.0 6,403.3 8,077.8 9,326.6
Pahang 2,990.0 2,840.5 2,547.4 2,420.5 2,450.9 2,253.9
Perak 1,273.2 1,209.5 1,538.9 1,319.0 1,576.0 1,397.6
Perlis 1,772.0 1,683.4 3,771.8 4,014.3 3,987.6 6,135.2
Pulau Pinang 15,064.1 14,310.7 9,429.6 9,655.3 9,445.9 9,265.8
Selangor
Terengganu 560.3 532.3 532.3 366.1 370.0 183.2
Semenanjung Malaysia 1,941.5 1,844.4 1,819.1 33.1 51.4 39.9
Sabah 10,521.0 9,994.9 9,565.3 10,500.2 9,721.0 9,280.8
Sarawak 4,335.4 4,118.6 4,532.6 3,328.9 1,964.3 3,344.7
WP Labuan 66,819.1 63,477.7 53,448.3 56,908.4 51,126.0 55,251.3
Jumlah 17,998.4 17,098.3 17,285.7 16,785.0 16,480.7 16,600.3
20,912.0 19,866.2 17,065.0 14,227.0 14,222.2 12,615.9
Negeri 582.9 553.8 175.3 172.1 171.6 141.2
106,312.4 100,996.0 87,974.3 88,092.5 82,000.5 84,609
Johor
Kedah Pengeluaran Tanaman Kelapa (2011-2016)
Kelantan
Melaka 2011 2012 2013 2014 2015 2016
Negeri Sembilan Pengeluaran Pengeluaran Pengeluaran Pengeluaran Pengeluaran Pengeluaran
Pahang
Perak (Mt) (Mt) (Mt) (Mt) (Mt) (Mt)
Perlis 81,597.2 85,598.0 115,402.2 149,646.3 98,869.0 95,677.4
Pulau Pinang 8,444.5 11,344.0 6,745.0 6,689.3
Selangor 26,207.4 30,860.0 6,154.6 6,242.2 51,622.2 68,890.1
Terengganu 26,658.0 31,921.0 38,521.4 41,225.8 17,505.7 16,489.8
Semenanjung Malaysia 4,262.3 9,024.0 11,237.3 17,404.6 9,687.4 10,108.9
Sabah 11,887.0 27,413.4 13,378.0 27,488.8 29,781.1
Sarawak 8,015.6 128,004.0 20,777.4 25,838.0 105,584.1 87,889.9
WP Labuan 123,537.4 4,980.0 174,033.6 138,838.7
Jumlah 20,800.0 3,467.7 1,234.1 987.1 471.9
1,902.5 160,500.0 7,810.1 317.0 244.0
16,697.3 11,861.0 107,864.6 162.0 100,995.4 99,673.5
154,591.0 506,779.0 12,459.3 110,290.7 8,174.7 10,692
61,050.0 525,141.6 427,976.4 426,607.9
8,951.9 51,080.0 53,157.5 8,593.9 46,231.9 46,732.1
460,865.2 5,243.0 43,687.8 512,854.4 30,276.3 30,654.4
51,572.2 624,152.0 2,740.1 46,323.0 1,129.2 778.1
46,190.0 624,727.0 34,051.7 505,613.8 504,773

3,928.2 1,867.5
562,555.6 595,096.6

54 LAPORAN TAHUNAN 2017
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

Bilangan usahawan mengusahakan produk hasilan kelapa Projek yang dilancarkan pada 12 Februari 2004 ini
bimbingan DOA dibangunkan di tapak seluas 9,027 ekar (3,653.097
hektar) di Kluang dan Ayer Hitam, Johor. Sehingga
Tahun Bilangan Nilai Jualan (RM) kini terdapat 33 pengusaha telah dipilih menyertai
Usahawan projek PPM. Bagi tahun 2018, sebanyak RM3 juta
2014 47.237 juta telah diperuntukkan di bawah Rancangan Malaysia
2015 803 48.563 juta Ke-Sebelas (RMKe-11) bagi membangunkan
2016 771 62.775 juta kemudahan asas dan menyelenggara tapak PPM.
766

Harga Purata Hasil Keluaran Pertanian Kerajaan menyediakan kemudahan-kemudahan
(Kelapa Dikupas Gred Besar) asas seperti jalan ladang, bekalan air, elektrik dan
kemudahan komunikasi serta kemudahan gunasama
Bagi Bulan Jan 2015 Sehingga Oktober 2016 yang lain di kawasan projek ini. Lot tanah atau
kawasan yang dikenalpasti untuk diusahakan oleh
Tahun Bulan Ladang Borong Runcit peserta akan dipajak atau disewakan bagi tempoh
2015 yang bersesuaian mengikut jenis komoditi yang
Jan-15 1.00 1.40 1.80 diusahakan, serta keluasan yang ekonomik bagi
2016 Feb-15 0.95 1.45 1.85 pengeluaran secara berskala besar. Saiz ladang
Mar-15 1.10 1.40 1.95 berskala besar ini dapat memastikan penggunaan dan
Apr-15 1.10 1.45 1.90 kesesuaian automasi digunakan secara berkesan.
May-15 1.10 1.45 1.95 Penggunaan teknologi yang bersesuaian juga dapat
Jun-15 1.15 1.50 2.05 menghasilkan pengeluaran yang lebih banyak,
Jul-15 1.20 1.65 2.05 bermutu dan kualiti yang lebih tinggi dan stabil.
Aug-15 1.15 1.55 2.10
Sep-15 1.15 1.60 2.15 Perancangan Penggunaan Peruntukan
Oct-15 1.15 1.60 2.15 Pembangunan Tahun 2018 bagi Projek Pertanian
Nov-15 1.15 1.55 2.05 Moden adalah bagi kerja-kerja pembangunan
Dec-15 1.10 1.55 2.10 infrastruktur seperti:
Jan-16 1.15 1.60 2.20
Feb-16 1.15 1.70 2.25 a) Pembinaan jalan bertar sepanjang 6,000 meter
Mar-16 1.15 1.65 2.20 (dari Pintu A ke UK Farm);
Apr-16 1.00 1.60 1.95
May-16 1.10 1.60 2.00 b) Menaiktaraf sebuah bangunan Projek Pertanian
Jun-16 1.00 1.65 1.95 Moden; dan
Jul-16 1.05 1.60 2.00
Aug-16 1.05 1.60 1.90 c) Menaiktaraf jalan ladang sediada dengan
Sep-16 1.00 1.60 2.00 mengred, menambak, dan memadat sepanjang
Oct-16 1.00 1.55 1.95 10,000 meter, Projek Pertanian Moden.

Matlamat penubuhan Projek Pertanian Moden:

a) Untuk meningkatkan pengeluaran dan bekalan
bahan makanan bagi memenuhi keperluan
domestik dan eksport;

b) Untuk mengurangkan import bahan makanan
negara;

c) Untuk mencapai matlamat sektor pertanian
moden, projek yang diusahakan dengan keluasan
kawasan yang bersaiz ekonomik dengan
menggunakan teknologi moden;

d) Menjadi model projek berskala ekonomik dan
moden yang boleh diwujudkan di negeri-negeri
lain bagi menjana pertumbuhan ekonomi dalam
sektor pertanian;

LAPORAN TAHUNAN 2017 55
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

e) Untuk menyediakan peluang-peluang pekerjaan JAGUNG BIJIAN
dan pelaburan di Negeri Johor; Bahan makanan ternakan di Malaysia ketika ini
adalah bersumberkan hasilan tempatan dan juga
f) Penglibatan aktif pihak swasta dalam projek diimport. Import bahan makanan ternakan ini adalah
ini dengan pengurusan secara komersial serta bagi kegunaan industri ternakan seperti unggas,
pengalaman teknologi terkini dalam sektor bukan ruminan dan ruminan serta industri perikanan.
pertanian dapat mendedahkan kepakaran kepada Bahan yang digunakan dalam pengilangan proses
lebih ramai penternak, petani dan nelayan agar makanan ternakan lazimnya terdiri daripada jagung
dapat menggunakan ilmu pengetahuan dan bijian, soya, fish meal, wheat pollard dan wheat bran
teknologi dalam bidang pertanian; dan yang kebanyakannya diimport dari negara luar selain
bahan tempatan seperti rice bran.
g) Dapat menambah pendapatan negara dari Pada tahun 2014, import makanan pertanian negara
hasil pelancongan di samping peluang-peluang adalah sebanyak RM42.6 bilion, manakala eksport
perniagaan kepada penduduk tempatan di adalah sebanyak RM25.59 bilion dengan defisit
sekitar Kluang dan Ayer Hitam serta Negeri Johor sebanyak RM17.01 bilion. Bagi tahun 2015 pula, import
amnya.

Projek Pertanian Moden Kluang, Johor meliputi kawasan seluas
9,027 ekar merangkumi:

Lokasi Tujuan Keluasan (ekar)
5,623
Pusat IVM dan Pusat Ternakan • Pusat Latihan dan Pengeluaran Tenusu
202
Haiwan (PTH), Ayer Hitam, Kluang • Menjalankan aktiviti tanaman, ternakan dan perikanan 3,202
9,027
Pusat Pertanian Ayer Hitam, Pusat Latihan dan Aktiviti Pertanian

Kluang Menjalankan aktiviti ternakan

PTH Padang Hijau, Kluang Jumlah

Tanaman Nanas MD2 Proses Pemerahan Susu Kambing

Tanaman Buah Matanaga Ternakan Ikan Hiasan

56 LAPORAN TAHUNAN 2017
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

SENARAI PESERTA DI PROJEK PERTANIAN MODEN KLUANG, JOHOR

Nama Pengusaha Keluasan (ekar) Aktiviti
Tanaman
47.846 Sayuran Organik, Pisang
Agensi Pekerjaan Saidon Sdn. Bhd. 100 Nanas, Lada Hitam
All Cosmos Sdn. Bhd. 100 Nangka, Limau Nipis, Pisang
Athema Agronomi Sdn. Bhd. Ubi Putih, Ubi Pontian
Azhar Manufacturing Sdn. Bhd. 47.846 Jambu batu, Nanas, Pitaya, Sayur
Country Heights Farm Living Sdn. Bhd. 300 Lada Hitam Kering, Lada Putih
Herba Bagus Sdn. Bhd. 40 Nangka, Limau Nipis, Jambu Air
Kawan Pertanian Sdn. Bhd. 300 Nanas
Lembah Matanaga Sdn. Bhd. 200 Tanaman Pisang Cavendis & Limau Kasturi
Malmewah Reality Sdn. Bhd. 100 Tanaman Sayur-sayuran
Melbourne Wealth Sdn. Bhd. 44 Sayur, Buah
Nallian Enterprise Sdn. Bhd. 30 Markisa, Terung, Jambu Batu, Timun
Persahabatan Jujur (Hydro-Organik Sdn. Bhd.) 30 Pitaya, Jambu air, Sayur Fertigasi
Koperasi Usahawan Graduan Johor Berhad 50 Nanas, Lembu Fidlot
Pineapple Cannery of Malaysia Sdn. Bhd. 500 Sayur-sayuran, betik
Semai Komponen Sdn. Bhd. 150 Kelapa & Limau Kasturi
Spices Marketing Sdn. Bhd. 100 Sayur, Buah
Zenxin Agriculture Sdn. Bhd. 100 Ubi kayu & jagung/ Peserta Baharu
Agrofuture Sdn. Bhd. 100 Nanas MD2/ Peserta Baharu
Gadong Sari Sdn. Bhd. 50 Pitaya/ Peserta Baharu
Integrasi Teguh Sdn. Bhd. 50 Jambu batu/ Peserta Baharu
Kustaman Enterprise 50

Ternakan 500 Bebiri & Lembu Fidlot
361 Lembu Tenusu
D.K. Ternak Sdn. Bhd. 97 Sayur, Pisang dan Kambing
Hybrid Allied Sdn. Bhd. 1000 Lembu Pedaging, Lembu Tenusu
Jalinan Tirai Sdn. Bhd. 1000 Lembu Pedaging, Lembu Tenusu, Kambing/ Bebiri
Kris Agritech Sdn. Bhd. 100 Kambing Tenusu, Kambing Pedaging
Lazuli Sdn. Bhd. 30 Lembu tenusu/ Peserta Baharu
UK Farm Sdn. Bhd. 50 Lembu tenusu/ Peserta Baharu
Balanisamy Sdn. Bhd. 90 Lembu tenusu/ Peserta Baharu
Koperasi Perniagaan Masyarakat India Johor Bhd 50 Lembu tenusu/ Peserta Baharu
Majestic Dairy Sdn. Bhd. 120 Lembu tenusu/ Peserta Baharu
SK Tangakaliswaran Sdn. Bhd.
SR Golden Agro Farm Sdn. Bhd. 250 Ikan Hiasan
Tanaman pokok hiasan
Ikan Hiasan Tanaman pisang

Xian Leng Sdn. Bhd.

LAPORAN TAHUNAN 2017 57
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

agromakanan adalah sebanyak RM45.4 billion dan 278.93 ha bagi tahun 2017 dengan peruntukan
eksport sebanyak RM27.3 bilion yang menghasilkan sebanyak RM10 juta.
defisit imbangan dagangan agromakanan negara Terdapat 3 model pelaksanaan bagi pembangunan
sebanyak RM18.1 bilion. Manakala bagi tahun 2016, industri jagung bijian iaitu model pertama yang
import makanan pertanian negara adalah sebanyak diusahakan oleh individu atau kelompok, model
RM46.74 billion dan eksport adalah sebanyak kedua yang diusahakan oleh syarikat/ koperasi besar
RM30.15 billion. Defisit dagangan agromakanan dan model ketiga yang diusahakan oleh NAFAS.
negara ini amat membimbangkan kerana boleh Selain itu, MARDI juga telah melaksanakan kajian
menjejaskan keselamatan makanan Negara. penilaian varieti dan pengeluaran jagung bijian bagi
Defisit dagangan agromakanan negara ini antara memastikan pengeluaran jagung bijian tempatan
lainnya disumbangkan oleh import bahan makanan berkualiti dan setanding dengan jagung bijian luar
ternakan khususnya jagung bijian. Misalnya, negara. Buat masa ini, kajian membuktikan jagung
daripada jumlah import bahan makanan sebanyak bijian tempatan mengikut piawaian antarabangsa
RM46.74 bilion pada tahun 2016, sebanyak RM6.67 dan sedia dibeli oleh syarikat pengilang makanan
bilion (14.27%) adalah disumbangkan oleh import ternakan.
bahan makanan ternakan. Daripada jumlah ini, import Pelan Pembangunan Jagung Bijian juga telah
jagung bijian sahaja bernilai RM3.09 billion. disediakan yang merangkumi perkara-perkara yang
Justeru itu, salah satu strategi untuk mengembangkan dirumuskan seperti berikut:
industri ternakan adalah dengan meningkatkan i. Keperluan makanan ternakan terutamanya
pengeluaran bahan makanan ternakan dalam negara
terutamanya makanan ternakan berasaskan jagung jagung bijian untuk industri makanan ternakan
bijian. Hal sedemikian adalah kerana bahan makanan tempatan;
ternakan khususnya jagung bijian menyumbang kira- ii. Rantaian nilai industri makanan ternakan;
kira 60% daripada kandungan makanan ternakan. iii. Model pelaksanaan projek jagung bijian;
Buat masa ini, Malaysia bergantung kepada sumber iv. Perbandingan faedah penanaman jagung bijian
import terutamanya dari Argentina, Brazil, Paraguay dan padi;
dan Amerika Syarikat. Ini adalah kerana ladang v. Cadangan kawasan penanaman jagung bijian
jagung bijian dalam negara diwujudkan secara di Malaysia mengikut corak taburan hujan dan
komersil bagi menampung permintaan ke atas jagung keperluan air tanaman; dan
bijian domestik. vi. Pelan tindakan industri jagung bijian bagi tahun
Menurut laporan ASEAN Agricultural Commodity 2018 – 2032.
Outlook, anggaran pengeluaran jagung bijian pada Berikut merupakan beberapa kawasan penanaman
tahun 2015 di negara-negaraASEAN adalah sebanyak Jagung Bijian yang telah dilaksanakan sepanjang
42.08 juta tan metrik iaitu meningkat sebanyak 3% dari Tahun 2017:
40.95 juta tan metrik pada tahun 2014. Pengeluaran a. PPK Kandis, Telong, Kelantan.
paling tinggi adalah di Indonesia iaitu sebanyak 19.9 b. ZPM Chempelak, Labis, Johor.
juta tan metrik, diikuti Filipina sebanyak 7.9 juta tan PEJABAT PEMBANGUNAN HERBA (HDO)
metrik, Vietnam sebanyak 5.3 juta tan metrik dan Skop Peruntukan Insentif Kepada Penyelidik/
Thailand 5.1 juta tan metrik. Sementara itu, keperluan Syarikat /Agensi
domestik negara ASEAN adalah sebanyak 49.0 EPP1 NKEA Pertanian telah melaksanakan pelbagai
juta tan metrik yang juga mengikut turutan negara projek dan program sepanjang tahun 2017 seperti:
yang sama. Di kalangan negara ASEAN, Filipina i) Geran penyelidikan kepada Institusi/Agensi R&D;
telah berjaya mencapai tahap sara diri jagung bijian ii) Geran kajian pra-klinikal dan klinikal kepada
sejak tahun 2013. Walaubagaimanapun, Malaysia syarikat peneraju;
masih bergantung kepada pengimportan jagung
bijirin dengan mengimport hampir keseluruhan
bahan tersebut untuk makanan ternakan kerana
tidak mengeluarkan jagung bijirin domestik secara
komersil.
MOA telah melaksanakan projek rintis tanaman
jagung bijirin dengan usahasama jabatan/ agensi di
beberapa negeri seperti Perlis, Johor, Melaka, Kedah,
Terengganu, Selangor, Kelantan, Pahang, Sarawak
dan Sabah dengan keluasan bertanam sebanyak

58 LAPORAN TAHUNAN 2017
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

iii) Geran khas; merawat sesuatu penyakit. Sebanyak 28 prosedur
iv) Geran Program Kluster Herba; dan (Standard Operating Procedure (SOP)/ Manual)
v) Geran Program Kluster Herba Secara Bersepadu bagi pengurusan tanaman herba dari peringkat
Geran Penyelidikan Kepada Institusi/Agensi R&D penanaman, penghasilan benih, penuaian, kawalan
Geran penyelidikan yang dikenali sebagai Skim penyakit, penghasilan klon baru dan kaedah
Geran Penyelidikan NKEA Pertanian EPP1 Herba penyimpanan yang meliputi hampir kesemua herba
(NRGS) diwujudkan bagi memberi peluang kepada NKEA EPP#1 telah dapat dihasilkan untuk digunakan
Institusi Penyelidikan (RIs) dan Institut Pengajian bagi pengusaha tanaman herba. Selain itu, prosedur
Tinggi (IPT) menjalankan penyelidikan herba. Hasil SOP bagi kaedah pengekstrakan yang lebih cekap dan
dari penyelidikan tersebut diharapkan mampu berkualiti serta terpiawai juga telah dapat dihasilkan
dikomersialkan sebagai produk herba tempatan bagi memenuhi peningkatan permintaan industri
bernilai tinggi bagi membolehkan produk tempatan herba. Dengan adanya SOP/Manual ini dapatlah
menembusi ke pasaran global. pengusaha/industri herba menghasilkan bahan
Skim geran NRGS diperkenalkan pada tahun 2011 mentah yang berkualiti tinggi bermula dari peringkat
kepada pelbagai agensi untuk melaksanakan tanaman sehingga pemprosesan mendapatkan
aktiviti penyelidikan dalam pelbagai bidang meliputi ekstrak sebelum dijadikan produk siap.
penemuan (Discovery), agronomi dan pengeluaran Selain daripada itu, kajian yang dilaksanakan di
tanaman (Agronomy & Crop Production), teknologi daftarkan dibawah Harta Intelek bagi melindungi
pemprosesan herba (Processing Technology) dari sebarang peniruan yang akan menyebabkan
dan pemiawaian dan pembangunan produk kerugian dari pihak penyelidik mahupun kepada
(Standardization and Product Development). pihak kerajaan sendiri. Kajian dari projek NRGS juga
Sehingga akhir tahun 2017, sebanyak 140 projek yang telah dapat menghasilkan 21 prototip dari pelbagai
telah diluluskan dan sebanyak 123 projek telah selesai bentuk yang berpotensi bagi memenuhi permintaan
menjalankan penyelidikan. Walaubagaimanapun, industri kosmetik, makanan tambahan dan ubatan
penyelidikan masih memerlukan kajian yang herba. Beberapa prototip yang dikeluarkan hasil dari
berterusan bagi meneruskan dapatan kajian yang projek NRGS telah menarik minat beberapa syarikat
lebih mampan dan dapat digunakan oleh industri herba bagi mewujudkan peluang pengkomersilan
sepenuhnya bagi membantu meningkatkan hasil penyelidikan tersebut. Prototip-prototip yang
perkembangan industri herba yang lebih cekap dan dihasilkan melalui skim geran NRGS ini mempunyai
berdaya siang serta lebih kompetetif. peluang yang amat cerah untuk kajian pra-klinikal
Hasil kajian yang telah dan sedang dilaksanakan dan klinikal bagi membolehkan produk tersebut
berjaya menghasilkan sebanyak 160 penerbitan menembusi pasaran global.
berimpak tinggi yang diterbitkan dalam bentuk buku Geran Kajian Pra-Klinikal & Klinikal Kepada
dan jurnal yang menjadi sumber rujukan pengetahuan Syarikat Peneraju
kepada pengamal perubatan dan penyelidik bagi Inisiatif projek pembangunan produk herba bernilai
melaksanakan kajian berterusan untuk menjamin tinggi bertaraf Botanical Drug melalui ujian pra-
potensi herba dan tahap keselamatan dalam klinikal dan klinikal telah mencatatkan kemajuan serta
kejayaan yang diluar jangkaan. Sehingga kini, terdapat
sejumlah 21 produk yang sedang dibangunkan oleh

Jadual 1: Hasil Penyelidik R&D di bawah Skim Geran Penyelidikan NKEA Pertanian Herba (NRGS)

Tahun Paten (IP) Harta Intelek (IPR) Hasil Kajian SOP Prototip Penerbitan/
Projek Lulus Bil. Projek Trademark i-design Jurnal
4 Copyright 7 2
2011 23 6 41 8 4 40
2012 20 6 24 1 10 11 30
2013 19 8 33 3 3 22
2014 61 2 11 1 1 62
2015 17 26 11 1 28 21 6
Jumlah 140 11 10 3 160

LAPORAN TAHUNAN 2017 59
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

Hasil penyelidikan dari penyelidik Universiti Sains Malaysia (USM)
ini telah menghasilkan produk anti-kegemukan dari ekstrak Kacip
fatimah dengan aplikasi teknologi nano yang telah menarik minat
syarikat Orchid Life Sdn. Bhd untuk mengkomersilkan produk ini
dan syarikat ini dilantik menjadi syarikat peneraju EPP#1-NKEA
Pertanian untuk meneruskan kajian PraKlinikal dan Klinikal.
Formula gabungan 5 herba seperti misai kucing, mengkudu,
kayu manis, temulawak dan daun salam untuk rawatan penyakit
kencing manis (diabetik) yang telah digunakan secara traditional
sejak 50 tahun lalu, telah diperbaharui formula dan dibuktikan
secara saintifik oleh penyelidik dari Universiti Teknologi Malaysia
(UTM) akan keberkesanan dan keselamatannya. Formula ini
telah dikomersilkan oleh syarikat Proliv Life Sciences Sdn Bhd
dan syarikat ini dilantik menjadi syarikat peneraju EPP#1- NKEA
Pertanian untuk meneruskan kajian PraKlinikal dan Klinikal.
Penyelidikan dari penyelidik Universiti Teknologi Malaysia (UTM)
dalam menghasilkan formula baru produk kecantikan berasaskan
herba Hempedu bumi yang berupaya melindungi kulit wajah dari
sinaran UV dan membaiki struktur kulit yang dapat menghilangkan
kesan parut dan mengurangkan kedutan akibat proses penuaan
dan juga kesan akibat dari pendedahan kulit pada matahari.
Keberjayaan kajian ini telah menarik minat syarikat Kaz Beauty Sdn
Bhd untuk mengkomersilkan hasil kajian ini dan telah menerima
geran pengkomersilan dari MTDC-UTM bagi membangunkan
produk tersebut.

Telah menghasilkan prototip bagi produk untuk kawalan berat Keberhasilkan penyelidik dari Institut Penyelidikan Perhutanan
badan yang berasaskan Minyak Kelapa Dara sebagai karier Malaysia (FRIM) menghasilkan elite klon dari baka induk terbaik
pembawa minyak pati lempoyang dengan menggabungkan Kacip Fatimah yang diberi nama KF001 memberi satu potensi
teknologi nano dalam formulasi. Produk ini akan dikomersilkan yang besar kepada industri untuk menanam kacip fatimah secara
oleh syarikat Phytobiznet Sdn. Bhd untuk di pasarkan. konvesional. Elite klon yang dihasilkan mempunyai kandungan
bahan aktif yang lebih tinggi dan mempunyai daya tahan
(survival) yang lebih baik. Keberhasilan ini telah menarik minat
Syarikat Bioalpha untuk mengikat perjanjian bersama FRIM bagi
mengkomersilkan klon baru Kacip fatimah disamping menjadikan
sebagai bahan mentah utama dalam menghasilkan produk
LabeesityTM.

60 LAPORAN TAHUNAN 2017
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

Sistem kawalan pengeringan herba iaitu large scale low temperature 12 buah syarikat peneraju yang telah dilantik dimana
heat pump dryer dan large scale heat pump system yang bertujuan lebih 50% projek kajian tersebut telah memasuki fasa
untuk mengawal suhu persekitaran semasa pengeringan bahan ujian klinikal di dalam dan luar negara. Berdasarkan
mentah yang menggunakan kaedah pengeringan matahari. kepada trajektori projek, dianggarkan bahawa 90%
Kaedah ini telah diaplikasikan di Jabatan Pertanian Sendayan, projek akan siap pada akhir tahun 2019 iaitu projek
Negeri Sembilan. yang dapat menyiapkan ujian klinikal Fasa 2 dan
Teknologi ekstrak berinovasi dengan mengaplikasikan teknologi Fasa 3.
ultrasoud pada alat pengekstrak yang sedia ada, telah membantu Bagi perspektif kemajuan pembangunan produk bagi
industri pemprosesan dalam meningkatkan hasil akhir dan lebih tahun 2017, pihak MOA telah berjaya menghasilkan
jimat berbanding dengan teknologi pemprosesan yang sedia ada. lima (5) produk herba yang telah berjaya memasuki
Teknologi yang telah dibangunkan oleh penyelidik dari Universiti ujian klinikal di dalam dan luar negara termasuklah
Malaysia Pahang (UMP) telah diaplikasikan oleh Technology Park di Eropah, Mesir, Korea Selatan, India, Kanada dan
Malaysia (TPM) dengan membina mesin pengekstrakan tersebut Jepun. Beberapa produk yang telah selesai kajian
di Kilang Pengekstarak di TPM, Raub. Adanya teknologi ini, TPM klinikal akan meluaskan pasaran produk herba di
telah dapat meningkatkan produktiviti hasil pengeluaran dan dalam dan luar negara sebagai produk herba bernilai
memberi pilihan kepada pengusaha / pengeluar produk herba. tinggi. Berdasarkan kepada perkembangan ini, misi
untuk mencapai GNI sebanyak 2.2 billion pada
tahun 2020 menampakkan indikasi yang positif dan
memberangsangkan.
Produk Labeesity dari syarikat Orchid Life di antara
projek yang paling aktif mengembangkan pasaran di
dalam dan luar negara.
Pembangunan produk herba bernilai tinggi ini
turut melibatkan ekosistem luas yang melibatkan
kerjasama dan integrasi beberapa agensi/jabatan
di dalam Kementerian yang berbeza serta garis-
garis panduan yang berbeza mengikut negara-
negara berkaitan. Isu-isu yang berlaku juga
adalah terdiri daripada komponen-komponen
ekosistem asas seperti kesukaran mendapatkan
sumber bekalan bahan mentah yang konsisten
dan berkualiti, ketiadaan garis panduan dalam
perlaksanaan kajian pra-klinikal dan klinikal produk
herba dalam negara, isu pendaftaran produk di Biro
Pengawalan dan Farmaseutikal Kebangsaan (BPFK)
serta isu-isu teknikal yang seringkali menyebabkan
pencapaian KPI tergendala.

METADOX: Greentech Pest Control
Dibangunkan untuk mengawal serangan Atteva sciodoxa larva
pada tongkat ali. Metarhizium anisopliae merupakan fungus yang
diperolehi secara semulajadi telah diberi nama FRIM589 adalah
agen utama yang terbukti berkesan dalam membunuh larva
perosak di kawasan tanaman tongkat ali di lapangan. Kematian
larva yang dicatatkan adalah lebih daripada 70%. Secara umum,
mycoinsecticide ini adalah selamat untuk manusia, haiwan dan
serangga yang berfaedah berbanding racun kimia toksik.

LAPORAN TAHUNAN 2017 61
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

Jadual 2: Status Terkini Projek Kajian Pra-Klinikal dan Klinikal Syarikat Peneraju EPP#1

Syarikat Jumlah Produk Fasa Kajian
Nova Laboratories Sdn Bhd 1 Klinikal Fasa 2 (Malaysia)
Bioalpha International Sdn Bhd 2
Natural Wellness Sdn Bhd 6 Pra-klinikal
Natureceuticals Sdn Bhd 1 Klinikal Fasa 2 (Mesir)
Phyto Biznet Sdn Bhd 2 Klinikal Fasa 2 (India)
Biotropics Malaysia Berhad 1 Klinikal Fasa 3 (Korea Selatan, EU)
The Mitomasa Sdn Bhd 1 Klinikal Fasa 2 (Jepun, Kanada, US)
Tenaga Jati Bumi Sdn Bhd 1
Platinum Herbs Sdn Bhd 1 Pra-klinikal
Nutratix Biotech Sdn Bhd 3 Pra-klinikal
Proliv Life Science Sdn Bhd 1 Pra-klinikal
Orchid Life Sdn Bhd 1 Pra-klinikal
Jumlah 21 Pra-klinikal
Pra-klinikal

Monograf Herba Malaysia adalah menampung permintaan projek penyelidikan
Monograf Herba Malaysia yang dibangunkan melalui dan industri pada skala besar dan memenuhi SOP
inisiatif NKEA adalah merupakan dokumentasi terkini, menjadi pusat sehenti untuk kemudahan
sesuatu tumbuhan herba tempatan merangkumi mengeksrat herba, membantu dalam pembangunan
aspek-aspek taksonomi, morfologi, kajian kualiti, nilai produk bernilai tinggi dan teknologi pemprosesan
perubatan (tradisional dan moden) serta keselamatan inovatif untuk industri seperti ekstrak terseragam,
pokok herba tersebut. Pada tahun 2017, 10 monograf nutraseutikal, perasa dan aroma, bahan-bahan
tumbuhan herba telah berjaya dibangunkan dan makanan dan prebiotik. Projek ini bermula pada 1
dimuatnaik ke laman sesawang yang dikelola oleh Julai 2014 dan dijangka akan siap sepenuhnya pada
Institut Penyelidikan Perubatan (IMR) iaitu www. 30 Jun 2018. Insentif ini yang meliputi pembelian 4
globinmed.com. Tambahan bilangan monograf ini peralatan utama pada skala pilot dan menaiktaraf
menjadikan jumlah monograf yang berjaya disiapkan makmal seperti senarai di bawah. Malah dalam
kepada 65 buah. memastikan projek dan fasiliti ini dapat digunakan
dengan effisin dan memenuhi industri, pihak IBD-UTM
juga sedang dalam mengambil tindakan menubuhkan
unit khas bagi memantapkan operasi HEC dan dalam
usaha mendapatkan pengiktirafan HALAL dan GMP.

Pusat Pengekstrakan Herba (Herbal Extraction
Center (HEC))
Di bawah insentif NKEA EPP#1 ini juga, pihak
Kementerian telah menyediakan dana berjumlah
RM9.34 juta kepada Institut Pembangunan
Bioproduk (IBD), UTM dalam meningkatkan fasiliti
pengekstrakan di institut berkenaan. Tujuan projek ini

Spray Dryer

62 LAPORAN TAHUNAN 2017
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

Freeze Dryer Pembangunan Dokumen Industri Standard SIRIM-
HPLC MOA
Selain itu, di bawah insentif NKEA EPP#1 ini juga,
Explosive proof extractor pihak Kementerian telah bekerjasama dengan SIRIM
Berhad dalam usaha menghasilkan Industri Standard
yang meliputi tiga (3) dokumen utama yang akan
menjadi rujukan utama kepada pengusaha herba
dalam memastikan produk yang dihasilkan berkualiti
dan juga selamat. Dokumen ini lebih tertumpu kepada
11 herba utama di bawah NKEAEPP#1. Usaha ini yang
bermula dari 1 Januari 2016 dijangka dapat disiapkan
sepenuhnya pada 31 Julai 2018. Sehingga kini
SIRIM-HD0 Code of Practices dan juga SIRIM-HDO
Text Methods telah berjaya disiapkan. Pihak SIRIM
sedang dalam rangka terakhir bagi menghasilkan

SIRIM-HDO Code of Practices
n Good Processing Practice
n Good Extraction Practice
n Good Drying Practice

SIRIM-HDO Test Methods
n Protein estimation
n Total polysaccharide
n Glycosaponin estimation
n Polyphenol estimation
n Polyalkaloid estimation
n Physical-chemical methods

SIRIM-HDO Technical Specification
n Tongkat Ali
n Dukung Anak
n Kacip Fatimah
n Misai Kucing
n Hempedu Bumi
n Mas Cotek
n Halia
n Roselle
n Pegaga
n Mengkudu
n Belalai Gajah

LAPORAN TAHUNAN 2017 63
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

dokemen SIRIM-HDO Technical Specification yang Program Pembangunan Klaster Herba Secara
akan menjadi rujukan Institusi Penyelidikan, Industri Bersepadu
dan juga lain-lain badan pengesahan kualiti herba. Projek Taman Kelompok Penanaman Herba di bawah
Program Kluster Herba (Peringkat Huluan) East Cost Economic Region (ECER) dibangunkan di
Program kluster herba yang dilaksanakan oleh Chegar Perah, Pahang dan Pasir Raja, Terengganu.
Jabatan Pertanian (DOA) ini telah bermula tahun Projek ini bertujuan menjadi pusat pengeluaran bahan
2011 dan sehingga tahun 2017, program ini telah mentah herba yang mampan. Pembinaan infrastruktur
mencapai bilangan kluster herba sebanyak 22 buah projek di Pasir Raja telah siap sepenuhnya pada
(Jadual 4) dengan jumlah keluasan 1157.89 hektar tahun 2013 dan infrastruktur projek Chegar Perah
dan penglibatan 1098 orang peserta. Jualan hasil telah siap sepenuhnya pada tahun 2014. Dua buah
bahan mentah bernilai RM 5,208,836.40 telah berjaya syarikat peneraju telah dilantik bagi menguruskan
dicatat melangkaui jumlah sasaran bagi tahun 2017 dua kawasan yang telah dibangunkan Jadual 5.
iaitu sebanyak RM 4.5 juta. PENUTUP

Jadual 3: Perincian kluster dan jumlah hasil jualan bahan mentah Inisiatif-Inisiatif dan aktiviti sepanjang tahun 2017
dari klaster herba mengikut negeri pada tahun 2017 yang telah dilaksanakan oleh HDO, ITTP kelihatan
berupaya memacu industri herba negara yang
Negeri Kluster Hasil Jualan selama ini tidak mempunyai agensi peneraju ke arah
Bahan Mentah yang lebih sistematik. Peranan HDO dilihat akan terus
signifikan sebagai penyelaras aktiviti di sepanjang
(RM) rantaian nilai industri herba pada masa hadapan.

Perlis Kangar 5,100.00

Kedah Sik, Kulim 134,187.00

Pulau Pinang Seberang Perai Utara 182,844.50 Jumlah
Keluasan
Perak Taiping, Kinta, Pasir Salak 428,601.80 Kawasan Syarikat Kemajuan
(HA) Peneraju 2017
Selangor Sepang, Tanjung Karang 1,187,717.00
• 151 ekar daripada
N. Sembilan Rembau 170,692.00 jumlah keluasan
projek telah siap
Pahang Raub, Maran, Bera, Kuala Lipis 660,695.45 bertanam.

Melaka Masjid Tanah 389,646.00 Pasir Raja, 406 Bioalpha • 48 orang pekerja
Terengganu East Coast telah dilantik oleh
Kelantan Gua Musang, Bachok 33,811.00 Agriculture syarikat.
Sdn. Bhd.
Terengganu Hulu Terengganu, Dungun 336,099.90

Johor Batu Pahat, Kota Tinggi, Mersing 1,679,441.75

Jumlah Hasil Jualan 2017 5,208,836.40 • 120 ekar fasa

Chegar pertama projek
Perah, 320 CSC Integrated telah siap
Pahang Herbal Farm bertanam.
Jadual 4: Perincian kluster dan jumlah hasil jualan bahan mentah Sdn. Bhd.
dari klaster herba mengikut negeri pada tahun 2017 • 25 orang pekerja

telah dilantik oleh
Negeri Kluster syarikat.

Perlis Kangar

Kedah Sik, Kulim

Pulau Pinang Seberang Perai Utara

Perak Taiping, Kinta, Pasir Salak

Selangor Sepang, Tanjung Karang

N. Sembilan Rembau

Pahang Raub, Maran, Bera

Melaka Masjid Tanah

Kelantan Gua Musang, Bachok

Terengganu Hulu Terengganu

Johor Batu Pahat, Kota Tinggi, Mersing

64 LAPORAN TAHUNAN 2017
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

MEMANCU PERTUMBUHAN
PERTANIAN BERNILAI TINGGI

6

MEMANCU PERTUMBUHAN
PERTANIAN BERNILAI TINGGI

MEMACU PERTUMBUHAN PERTANIAN BERNILAI 154 PKS
TINGGI
National Key Economic Area (NKEA) memainkan makanan proses baharu
peranan penting dalam membantu memacu telah dibangunkan yang merekodkan
pembangunan ekonomi sektor pertanian di jumlah nilai tahunan sebanyak RM1.1 bilion daripada
Malaysia, dengan membuka peluang pekerjaan dan
meningkatkan pendapatan negara. Matlamat NKEA tahun 2012 sehingga 2017
adalah untuk mentransformasikan sektor pertanian
kepada perniagaan tani dan mewujudkan sebuah PEMBANGUNAN PERUSAHAAN KECIL
model inklusif yang berteraskan aspek pasaran, SEDERHANA (PKS) PERTANIAN
ekonomi skala dan penyepaduan rantaian nilai
sebagai tunjang utama. Permintaan global terhadap Sektor pemprosesan makanan di bawah inisiatif
produk pertanian terutama produk premium yang EPP#8: Taman Pengeluaran Makanan telah
kian berkembang membuka potensi besar yang merekodkan pembangunan 154 PKS pada tahun 2017
seterusnya mampu meningkatkan sumbangan dengan hasil jualan RM511.12 juta. Ini merupakan
pendapatan negara kasar (PNK). jumlah terbesar yang pernah direkodkan program
NKEA PERTANIAN pembangunan PKS diperkenalkan pada tahun 2015.
Inisiatif NKEA Pertanian mengambil pendekatan Jumlah ini melepasi sasaran yang ditetapkan bagi
untuk mentransformasi dan mewujudkan nilai tahun 2017 untuk membangunkan 40 PKS dengan
tambah daripada sektor yang secara tradisinya penjanaan jualan sebanyak RM320 juta. Sehingga
dilihat sebagai sektor bagi golongan berpendapatan kini, sebanyak 323 PKS telah berjaya dibangunkan
rendah. Pendekatan pembangunan NKEA Pertanian dengan penjanaan jualan terkumpul mencecah
juga berbeza daripada projek pembangunan biasa RM1.1 bilion.
di mana pertumbuhan ekonomi diterajui oleh sektor
swasta dengan disokong oleh Kerajaan sebagai
pemudah cara dan fasilitator. Sejumlah 14 Entry Point
Project (EPP) dalam sub-sektor pertanian seperti
padi, ternakan haiwan, akuakultur, pertanian rumpai
laut, sarang burung walit, produk herba, buah-buahan
dan sayur-sayuran serta makanan diproses premium
telah dikenal pasti dalam membantu merealisasikan
sasaran Dasar Agromakanan Negara termasuklah
jaminan bekalan makanan sekaligus memacu
pertumbuhan pertanian bernilai tinggi.

66 LAPORAN TAHUNAN 2017
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

PETUNJUK PRESTASI UTAMA 2017

NKEA Pertanian KPI (Kuantitatif)
Pencapaian

Projek Permulaan (EPP) KPI Sasaran Sebenar %
EPP#1: Produk Herba Bernilai Tinggi Bilangan ujian pra-klinikal dan klinikal
44 100

Jumlah jualan produk herba (RMjuta) 4.5 5.25 117

EPP#2: Mengembangkan Pengeluaran Jumlah eksport EBN (MT) 270 385.4 143
Sarang Burung Walit

EPP#3: Estet Pertanian Mini untuk Rumpai Jumlah pengeluaran rumpai laut 2,500 1,855.5 74
Laut kering (MT)

EPP#4: Penternakan Akuakultur Melalui Jumlah pengeluaran ikan ternak (MT) 9,000 8,265.3 92
Sistem Sangkar Yang Bersepadu

EPP#5: Penternakan Lembu di Ladang Jumlah populasi lembu diintegrasi ke 43,838 41,822 95
Kelapa Sawit dalam ladang kelapa sawit

EPP#6: Mereplikasi Model Penternakan Jumlah pengeluaran udang (MT) 27,000 25,399.3 94
Akuakultur Yang Bersepadu (IZAQ) Untuk
Menembusi Pasaran Udang Premium

EPP#7: Buah-Buahan dan Sayur-Sayuran Jumlah pengeluaran TKPM dan syarikat 72,000 69,202.4 96
Untuk Pasaran Premium peneraju (MT)
160
EPP#8: Taman Pengeluaran Makanan Jumlah jualan syarikat peneraju dan 320 511.2
PKS (RMjuta) 420
66
Bilangan PKS baharu 40 154 127
3,000 1,958 103
EPP#9: Penanaman Beras Wangi di Jumlah pengeluaran beras wangi (MT) 1,000 1,277 118
Kawasan Bukan Jelapang Padi Jumlah kawasan penanaman (ha) 352,082 361,537
3,500 4,144.9 102
EPP#10: Memperkukuh dan Menambah Jumlah pengeluaran beras (MT)
Baik Produktiviti Penanaman Padi di Jumlah kawasan tanah baru selepas 102
Kawasan MADA digabungkan (ha)

Jumlah lot tanah dihantar untuk 8,050 8,182
pengambilh alihan

EPP#11: Memperkukuh dan Menambah Jumlah pengeluaran beras (MT) 200,000 204,157.2
Baik Produktiviti Penaman Padi di
Kawasan Pengairan Yang Lain

EPP#13: Membangunkan Kelompok Jumlah pengeluaran susu segar 14.23 13.9 98
Tenusu (juta liter) 20 28.36 142
83 103 124
EPP#14: Menerajui Perkhidmatan Jumlah pengeluaran benih (MT)
Pembiakan Serantau

EPP#17: Pasar Komuniti - PAKAR Jumlah pendapatan daripada PAKAR
(RMjuta)

LAPORAN TAHUNAN 2017 67
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

Produk keluaran syarikat peneraju EPP#8 Duria Resources Sdn. Bhd.

TRANSFORMASI TERNAKAN RUMPAI LAUT Aktiviti mengikat benih rumpai laut di pelantar Lok Buton,
Transformasi ternakan rumpai laut di Sabah terutama Semporna, Sabah.
di daerah Semporna bagi meningkatkan produktiviti
ke arah perniagaan berskala komersil dilaksanakan
melalui inisiatif EPP#3: Mini Estet untuk Rumpai
Laut melalui pengenalan Amalan Pertanian Baik
Malaysia (MyGAP), teknik optimum dalam ternakan
dan penyediaan Pelan Pembangunan Rumpai Laut
Negara. Pada masa kini, terdapat 7 mini estet dan
8 kluster sedang beroperasi dan telah membuka
peluang pendapatan kepada 615 penternak rumpai
laut di Sabah. Kadar produktiviti pengeluaran rumpai
laut turut meningkat dari 5.52 tan metrik sehektar
pada tahun 2015 kepada 7.2 tan metrik sehektar
pada tahun 2017.

Penambahan peluang
pendapatan kepada 615
pengusaha rumpai laut

Penjemuran rumpai laut di pelantar Lok Buton, Semporna, Sabah.

68 LAPORAN TAHUNAN 2017
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

SINERGI PASAR KOMUNITI DAN PASAR MENINGKATKAN EKSPORT HASIL PERTANIAN
KARAVAN (PAKAR)
Bagi memodenkan konsep pemasaran tradisional Pengeluaran dan eksport edible birds nest (EBN)
kepada kaedah perdagangan terkini dengan mencatatkan pencapaian ketara sejak pelaksanaan
penyediaan persekitaran yang lebih bersih dan selesa projek EPP#2: Mengembangkan Pengeluaran Burung
kepada peniaga serta pengguna, inisiatif EPP#17: Walit. Pada tahun 2017, jumlah eksport produk EBN
Pasar Komuniti dan Karavan (PAKAR) diperkenalkan mencecah 385.44 tan metrik/setahun. Pertumbuhan
di bawah NKEA Pemborong dan Peruncit sebelum industri sarang burung walit terus meningkat sejak
dipindahkan kepada NKEA Pertanian pada tahun mula dilaksanakan dimana daripada tahun 2012
2013. Sejak itu, 10 tapak PAKAR telah dibangunkan sehingga tahun 2017, Malaysia telah mengeksport
di Manjung, Jengka, Pekan, Bera, Mersing, Paroi, produk EBN ke Hong Kong dengan nilaian eksport
Kuala Kedah, Kota Belud, Keningau dan Kuching. sebanyak RM507.51 juta, China (RM360.59 juta) dan
EPP#17 menunjukkan prestasi yang amat baik pada Taiwan (RM166.71 juta). Pada masa kini terdapat 19
tahun 2017 dimana seramai 3,441 peserta terlibat syarikat tempatan yang terlibat dalam mengeksport
dalam inisiatif EPP#17: PAKAR (peningkatan dua kali produk EBN secara terus ke China dan 15 syarikat
ganda berbanding seramai 1,865 pada tahun 2013) lagi masih menunggu kelulusan daripada Cerfication
dan nilai jualan mencecah RM103 juta, 24% melebihi and Accreditation Administration of China (CNCA).
sasaran yang ditetapkan.
PENGGALAKAN INDUSTRI AKUAKULTUR
19 syarikat tempatan mengeksport TEMPATAN
produk EBN ke China. Produk EBN yang
dieksport ke Hong Kong, China & Taiwan Di bawah inisiatif EPP#6: Replikasi Model
antara tahun 2012 hingga 2017 bernilai Penternakan Akuakultur yang Bersepadu (I-ZAQ)
sebanyak: untuk menembusi pasaran udang premium, industri
• Hong Kong : RM 507.51 juta ini telah menjana hasil melebihi RM2.7 bilion sejak
• China : RM 360.57 juta pelaksanaan pada 2011. Pengeluaran udang
• Taiwan : RM 166.71 juta premium bagi tahun 2017 mencapai 25,399 tan
metrik jika dibandingkan sebanyak 10,464 tan metrik
pada tahun 2012. Sehingga 2017, syarikat-syarikat
peneraju EPP#6 telah mewujudkan sebanyak 9,264
peluang pekerjaan dalam sektor ini terutama di
kawasan luar bandar. Bagi memastikan keselamatan
dan kualiti udang premium, Kementerian menjalinkan
pelbagai usaha menggalakkan syarikat peneraju
untuk mempratikkan Amalan Pertanian Baik Malaysia
(Malaysia Good Agricultural Practices, MyGAP).

LAPORAN TAHUNAN 2017 69
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

Buah-buahan seperti tembikai dan durian mendapat
permintaan yang tinggi daripada Hong Kong dan
Singapura. Bagi negara China sahaja, ekport durian
mencapai RM18 juta pada tahun 2017. Perkembangan
EPP#7 turut disokong dengan kewujudan Taman
Kekal Pengeluaran Makanan dalam mengeluarkan
buah-buahan dan sayur-sayuran premium di samping
berjaya meningkatkan pendapatan bulanan peserta
sehingga melebihi RM3000 sebulan.

Kolam ternakan udang syarikat peneraju EPP#6 SBH
Perak Agro Aquaculture Sdn. Bhd.

Penanaman betik syarikat peneraju EPP#7- Kia Shing Sdn. Bhd.
di Batu Pahat, Johor.

Kilang pemprosesan udang premium Pegagau
Speciality Farming Sdn. Bhd.

PENINGKATAN PASARAN SAYUR DAN BUAH Produk nenas premium syarikat peneraju EPP#7: Integrated
PREMIUM Pineapple Industries Sdn. Bhd.
Inisiatif EPP#7: Buah-buahan dan Sayur-sayuran
untuk Pasaran Premium diperkenalkan bagi menaik PEMBANGUNAN KLUSTER HERBA
taraf kemampuan industri pengeluaran buah-buahan Bagi memanfaatkan kekayaan biodiversiti Malaysia
dan sayur-sayuran premium seperti betik, belimbing, dan potensi tumbahan herba seperti Tongkat Ali,
nangka dan pisang mencatatkan pengeluaran Kacip Fatimah, Misai Kucing dan Hempedu Bumi,
mencecah 69,202 tan metrik pada tahun 2017. pelaksanaan EPP#1: Produk Herba Bernilai Tinggi
Buah-buahan dan sayur-sayuran premium keluaran adalah salah satu langkah ke arah menjadi pengeluar
Malaysia terus mendapat sambutan pasaran global global herba bernilai tinggi untuk perubatan tradisional
di mana nilai eksport mencecah RM2.59 bilion pada dan makanan tambahan sekaligus memenuhi
tahun 2016 berbanding RM630 juta pada tahun 2011. kehendak pasaran global. Setakat ini, sejumlah
27 produk herba bernilai tinggi berada di peringkat
Eksport untuk buah-buahan pembangunan produk – 14 dalam kajian pra-klinikal
& sayur-sayuran tempatan dan 11 pula dalam kajian klinikal. Sepanjang tahun
2017 juga, projek EPP#1 berjaya meningkatkan hasil
telah meningkat kepada jualan terkumpul kepada RM5.25 juta berbanding
RM4.47 juta pada tahun 2016.
RM 2.59 bil pada 2016

berbanding dengan
RM 1.38 bil pada tahun 2011

70 LAPORAN TAHUNAN 2017
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

Peningkatan pendapatan peladang
tenusu kontrak kepada RM3,000-
RM15,000 sebulan

Malaysia - Pengeluar produk herba bernilai tinggi pada Peningkatan penguasaan pasaran
peringkat global susu tempatan sebanyak 61.24%
berbanding dengan susu segar
27 produk bernilai tinggi buatan Malaysia telah memulakan import
ujian klinikal untuk memastikan produk tersebut
memenuhi keperluan pasaran global berkembang pada kadar pertumbuhan tahunan
sebanyak 13 peratus sehingga tahun 2020. Untuk
Beberapa syarikat peneraju EPP#1 seperti Bioalpha mencapai matlamat ini, syarikat peneraju akan
International Sdn. Bhd., Biotropics Malaysia Berhad menubuhkan kluster tenusu untuk menghasilkan susu
dan Phyto Biznet Sdn. Bhd. telah mempamerkan segar secara komersial dan berskala besar. Syarikat
potensi dari segi penawaran produk, penguasaan peneraju akan menyelia semua aspek operasi kluster
pasaran dan kewangan yang kukuh dalam membawa tenusu daripada pengeluaran sehingga pemasaran.
industri herba bernilai tinggi berkembang ke pasaran Sebagai contoh syarikat peneraju Allied Dairy Sdn.
global. Sebagai contoh syarikat Bioalpha International Bhd. melalui jenama susu segar segara “Farm Fresh”
Sdn. Bhd. yang merupakan antara pelopor produk berjaya menjadi jenama susu segar terkemuka di
berasaskan herba di Malaysia yang memiliki taman Malaysia dengan penguasaan hampir 39% pasaran
herba sendiri dan disenaraikan oleh Focus Malaysia industri tenusu. Syarikat tersebut juga memainkan
di tempat teratas sebagai syarikat yang pesat peranan dalam meningkatkan pendapatan peladang
membangun untuk permodalan pasaran bawah tenusu tempatan di mana syarikat membayar
RM500 juta di Bursa Malaysia pada tahun 2017. peladang tenusu kontrak pada kadar RM2.80
seliter berbanding RM1.20 sehingga RM1.40 seliter
Produk herba syarikat sebelum ini. Langkah ini telah berjaya menambah
peneraju EPP#1 pendapatan para peladang tenusu kontrak tempatan
Biotropics Malaysia sebanyak RM3,000 sehingga RM15,000 sebulan
Berhad. lantas menyumbang kepada kemampanan jangka
panjang industri ini.

Produk herba syarikat Ladang ternakan lembu tenusu Allied Dairy Sdn. Bhd.
peneraju EPP#1 Nova
Laboratories Sdn Bhd. Produk susu segar “Farm Fresh” Allied Dairy Sdn. Bhd.

MENEROKA PELUANG BARU DALAM INDUSTRI
TENUSU
Inisiatif EPP#13: Kluster Tenusu bertujuan untuk
mengurangkan kebergantungan bekalan susu
segar negara pada bekalan import. Bekalan import
kini menyumbang sebanyak 32 peratus kepada
jumlah pasaran susu segar Malaysia dan dijangka

LAPORAN TAHUNAN 2017 71
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani



MEMPROMOSIKAN PRODUK
AGROPELANCONGAN

7

MEMPROMOSIKAN PRODUK
AGROPELANCONGAN

Sektor agropelancongan mula diperkenalkan oleh Travel Fair, MATTA Fair dan sebagainya. Usaha ini
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani dapat membantu meningkatkan jumlah pengunjung
(MOA) sejak tahun 1989, melalui pembangunan dan kutipan hasil setiap pusat agropelancongan.
Taman Pertanian Malaysia (TPM), Bukit Cahaya Seri Pada tahun 2017, jumlah pengunjung yang dicatatkan
Alam, Shah Alam, Selangor. Pembangunan Taman di 66 pusat agropelancongan di bawah seliaan dan
Pertanian Malaysia ini merupakan projek pertama yang pemantauan MOA adalah sebanyak 1.4 juta orang
dibangunkan oleh Kerajaan dalam memperkenalkan manakala kutipan hasil yang direkodkan berjumlah
pelancongan berasaskan produk tani. TPM kini RM24.5 juta. Penurunan kedatangan pelancong
dikenali dengan nama Taman Botani Negara Shah asing ke negara ini pada tahun 2017 berbanding 2016
Alam (TBNSA). Seiring dengan negara-negara adalah disebabkan penurunan sebanyak 3.9 peratus
membangun yang lain, Malaysia tidak ketinggalan pelancong daripada pasaran ASEAN dan dipengaruhi
dan merebut peluang mempelbagaikan aktiviti oleh beberapa faktor antaranya 6% cukai barangan
pelancongan. Kerajaan telah memberi sokongan dan perkhidmatan (GST), tekanan ekonomi dunia
penuh kepada masyarakat untuk bergiat dalam dan tempatan serta ketidaktentuan dalam keadaan
penerokaan dan pembukaan pusat agropelancongan politik semasa.
yang secara tidak langsung menjadi pemangkin
peningkatan sosio-ekonomi masyarakat dan negara. Laporan Pencapaian Pusat Agropelancongan
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani bagi Tahun 2016 & 2017
(MOA) bertanggunjawab dalam pembangunan
agropelancongan dengan kerjasama daripada 6,000.00 2016 2017
Jabatan/Agensi. serta Kementerian Pelancongan dan 5,000.00
Kebudayaan Malaysia (MOTAC) dari aspek promosi 4,000.00
dalam dan luar negara. Selain itu, Kementerian turut 3,000.00
berperanan dalam membangunkan pusat-pusat 2,000.00
agropelancongan yang terdapat di atas tanah milik 1,000.00
Jabatan/Agensi serta pihak swasta yang mendapat
pembiayaan di bawah agensi MOA iaitu Agrobank 0
Malaysia dan TEKUN Nasional.
Pelbagai inisiatif telah dijalankan bagi mempromosikan Bil. Pengunjung Kutipan Hasil
dan menyebarluas maklumat berhubung pusat-pusat (orang) (RM)
agropelancongan yang terdapat di dalam negara
antaranya melalui penganjuran Sambutan Hari
Peladang, Penternak dan Nelayan Kebangsaan
(HPPNK) 2017, Durian Hunt, Pick and Pay, MITA

74 LAPORAN TAHUNAN 2017
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

Sebanyak 14 buah pusat agropelancongan telah tahun 2016. Perkembangan ini akan turut memberi
dinaiktaraf dari segi infrastruktur untuk meningkatkan kesan positif kepada industri agropelancongan di
kedatangan pengunjung dengan peruntukan negara ini. Kementerian Pertanian dan Industri
sebanyak RM3 juta. Laporan terperinci projek Asas Tani mengunjurkan jumlah pelancong ke pusat
naiktaraf infrastruktur, program modal insan dan agropelancongan meningkat daripada 1.5 juta pada
promosi dan penggalakkan agropelancongan yang tahun 2010 kepada 6 juta pada tahun 2020. Ini secara
telah dijalankan sepanjang tahun 2017 adalah seperti tidak langsung akan menyediakan peluang pekerjaan
di lampiran. kepada rakyat Malaysia disamping dapat membasmi
Industri pelancongan Malaysia merupakan antara kemiskinan dan meningkatkan pendapatan
penyumbang utama kepada sektor perkhidmatan masyarakat luar bandar yang banyak terlibat dengan
negara dengan sumbangan kepada Keluaran aktiviti-aktiviti agropelancongan ini.
Dalam Negeri Kasar (KDNK) sebanyak 14.8 peratus Faedah daripada pembangunan taman
atau RM182.4 bilion. Industri ini juga merupakan agropelancongan dapat dinikmati terus oleh
penyumbang ketiga terbesar dengan sumbangan penduduk setempat, pengusaha aktiviti jualan runcit
bernilai RM73.3 bilion kepada Pendapatan Negara dan pengangkutan yang menjana peningkatan
Kasar. Di samping itu, guna tenaga industri pendapatan selain dapat menikmati kepelbagaian
pelancongan juga telah mencatatkan rekod tertinggi kemudahan yang berteraskan pertanian dan
iaitu seramai 3.2 juta orang iaitu sebanyak 22.7 peratus pemandangan lanskap yang menarik.
daripada jumlah guna tenaga keseluruhan pada

LAPORAN TAHUNAN 2017 75
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani



HUBUNGAN
ANTARABANGSA

8

HUBUNGAN ANTARABANGSA

MEMPERKUKUHKAN HUBUNGAN KERJASAMA rangka kerja kerjasama awam-swasta dalam bidang
DAN PERSAHABATAN DENGAN NEGARA-NEGARA pembangunan teknologi, panduan-panduan di dalam
ASEAN MELALUI MESYUARAT MENTERI-MENTERI bidang nutrisi dan keselamatan makanan, indicator
PERTANIAN DAN PERHUTANAN ASEAN (AMAF) pengurusan hutan tropika yang mapan, standard-
KE-39 standard produk pertanian, rancangan kerja dalam
Timbalan Menteri Pertanian dan Industri Asas Tani kerjasama ASEAN berkaitan makanan halal dan
Malaysia, YB Dato’ Nogeh Gumbek telah mengetuai panduan penggunaan antimicrobial dalam bidang
delegasi Malaysia ke Mesyuarat Menteri-Menteri ternakan. Bagi tahun 2018, sebanyak 6 sasaran
Pertanian dan Perhutanan ASEAN (ASEAN Ministers prestasi utama telah dipersetujui di dalam mesyuarat
on Agriculture and Forestry - AMAF) ke-39 pada 28 ini yang merangkumi panduan dan standard dalam
September 2017 di Chiang Mai, Thailand. Mesyuarat pelaburan pertanian, produk pertanian, produk
ini telah dipengerusikan oleh Jeneral Chatchai ternakan, pengurusan hutan dan agro-perhutanan.
Sarikulya, Menteri Pertanian dan Koperasi selaku AMAF juga telah berjaya melaksanakan penstrukturan
Pengerusi AMAF yang ke-39. semula badan-badan sektoral dan teknikal di
Mesyuarat tahunan ini diadakan bagi membincangkan bawahnya dengan tujuan mewujudkan struktur yang
isu dan strategi berkaitan industri pertanian dan lebih kemas, cekap dan berkesan.
perhutanan, termasuk meneroka peluang kerjasama, Selain itu, YB Dato’ Nogeh Gumbek turut telah
perkongsian maklumat dan pembangunan menghadiri Mesyuarat Ke-17 Menteri-Menteri
kemahiran di kalangan negara-negara ASEAN untuk Pertanian dan Perhutanan ASEAN Campur Tiga
membangunkan sektor pertanian dan perhutanan (17th AMAF Plus Three) isu bidang pertanian dan
dalam usaha menjamin keselamatan makanan perhutanan yang melibatkan Rakan Dialog iaitu
di rantau ASEAN. Mesyuarat ini juga menilai Republik Rakyat China, Jepun dan Republik Korea.
keberkesanan pelaksanaan inisiatif-inisiatif yang Antara perkara yang dibincangkan di bawah platform
telah dirancang dalam bidang pertanian, makanan ini adalah mengenai laporan hasil penilaian Strategic
dan perhutanan dalam usaha menjayakan Pelan Thrusts of the ASEAN Plus Three Cooperation
Strategik Makanan, Pertanian dan Perhutanan Strategy (APTCS) on Food, Agriculture and Forestry
(Strategic Plan – Food, Agriculture and Foresty - 2011-2015, deraf protokol untuk meminda Lampiran
SP-FAF) 2016-2025. Pelan Strategik SP-FAF 2016- 2 di dalam Perjanjian ASEAN Plus Three Emergency
2025 ini merangkumi pelan-pelan strategik bagi Rice Reserve (APTERR) serta aktiviti dan program
setiap sektor ternakan, tanaman, perikanan, sanitari kerjasama yang memberi tumpuan kepada
dan fitosanitari, koperasi pertanian dan pengurusan pengukuhan keselamatan makanan, pembangunan
hutan. tenaga biomas, pengurusan hutan lestari, mitigasi
Bagi tahun 2017, sebanyak 6 sasaran prestasi utama perubahan iklim dan adaptasi dan projek pembinaan
telah berjaya dicapai di bawah AMAF merangkumi kapasiti di bawah sembilan teras strategik telah
memberi kesan positif kepada pelbagai jabatan yang
berkaitan dengan sektor pertanian Malaysia.

78 LAPORAN TAHUNAN 2017
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

Mesyuarat juga merakamkan penghargaan kepada
negara-negara rakan dialog ASEAN terutamanya
China, Jepun, Korea Selatan, Australia, New Zealand
dan Rusia di atas sokongan dan sumbangan dalam
meningkatkan keselamatan dan kualiti makanan
di rantau ASEAN. Kesemua AMAF menyatakan
komitmen untuk memperkukuhkan kerjasama dalam
bidang pertanian dan makanan di rantau ASEAN bagi
menjamin bekalan makanan di rantau di samping
meningkatkan pasaran produk pertanian dari rantau
ini di peringkat global.

YB Dato’ Nogeh Gumbek menyampaikan nota intervensi di dalam Majlis menandatangani dokumen garis panduan kerjasama
Mesyuarat AMAF ke-39 di Chiang Mai, Thailand. Malaysia-FAO Country Programming Framework (CPF)
di Rome, Itali.
YB Dato’ Nogeh Gumbek bersama Menteri-Menteri Pertanian
AMAF Plus Three. Penyertaan YB Timbalan Menteri l MOA ke
Persidangan FAO pada kali ini juga adalah atas
PERSIDANGAN KE-40 FOOD AND AGRICULTURE kapasiti Pengerusi Semasa FAO bagi rantau Asia
ORGANISATION OF THE UNITED NATIONS dan Pasifik yang akan turut membentangkan laporan
Persidangan berjadual utama Food and Agriculture Persidangan Serantau FAO bagi Rantau Asia dan
Organisation of the United Nations (FAO) Kali Ke-40 Pasifik Ke-33 yang telah diadakan dari 7 hingga 11
telah membuka tirai pada 3 Julai 2017. Persidangan Mac 2016 di Putrajaya, Malaysia. Laporan tersebut
ini telah diadakan sehingga 8 Julai 2017 bertempat antara lain menyuarakan keperluan rantau Asia dan
di ibu Pejabat FAO, Rom bertemakan “Climate Pasifik ke atas program dan belanjawan FAO dalam
Change, Agriculture and Food Security”. Delegasi menghadapi cabaran dalam meningkatkan kemajuan
Malaysia ke Persidangan ini diketuai oleh YB Dato’ sektor pertanian, jaminan bekalan makanan dan
Sri Haji Tajuddin Bin Abdul Rahman, Timbalan nutrisi dari perspektif rantau Asia dan Pasifik.
Menteri Pertanian dan Industri Asas Tani I dan diiringi Selain itu, YB Timbalan Menteri I MOA juga
oleh YBhg. Dato’ Mohd Sallehhuddin Bin Hassan, dijadualkan pada 4 Julai untuk memberi ucapan
Timbalan Ketua Setiausaha (Dasar) Kementerian negara (country statement) kepada perwakilan
Pertanian dan Industri Asas Tani. berdasarkan tema persidangan FAO pada kali ini.
Ucapan tersebut antara lain menyentuh mengenai
usaha-usaha yang dilaksanakan oleh kerajaan
Malaysia dalam menangani masalah perubahan iklim
yang turut memberi kesan ke atas sektor pertanian
dan seterusnya menjejaskan jaminan bekalan
makanan negara. Beliau antara lain menyarankan
supaya FAO memberikan lebih perhatian ke atas
negara-negara membangun dalam berdepan senario
global tersebut. Lebih banyak pembiayaan iklim
(climate funds) diperlukan untuk membiayai usaha-
usaha negara-negara membangun dalam menangani
isu perubahan iklim. peningkatan kapasiti pekebun-
pekebun kecil dalam menyesuaikan diri dengan risiko
perubahan iklim adalah kunci kepada pembasmian
kemiskinan dan peningkatan jaminan bekalan
makanan global.
Bersempena dengan penyertaan delegasi Malaysia
ke Persidangan FAO Ke-40 juga, YB Dato’ Sri Haji
Tajuddin Abdul Rahman turut mewakili Kerajaan
Malaysia menandatangani dokumen garis panduan
kerjasama Malaysia-FAO Country Programming
Framework (CPF) pada 4 Julai. FAO diwakili oleh
Dr. Kundhavi Kadiresan, Wakil FAO ke Rantau Asia

LAPORAN TAHUNAN 2017 79
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

dan Pasifik bagi menandatangani dokumen tersebut. Pertanian dan Sumber Air merangkap Timbalan
CPF merupakan dokumen garis panduan mengenai Perdana Menteri Australia akan memperbaharui
bidang-bidang keutamaan dalam melaksanakan kerjasama yang telah terjalin sejak Mac 2006. MoU
program-program kerjasama dan perkongsian di ini dimeterai semasa Persidangan Pertanian dan
mana Malaysia merupakan penerima manfaat. Makanan Pertubuhan Bangsa-bangsa Bersatu (FAO)
Bidang-bidang keutamaan yang telah dikenal pasti Ke-40 yang telah diadakan di Rom, Itali.
di bawah CPF adalah peningkatan jaminan makanan
dan pemakanan; kelestarian pengurusan agro- Dengan termeterainya MoU tersebut, kerjasama
ekosistem, perubahan iklim, adaptasi dan mitigasi; dalam bidang pertanian antara kedua-dua negara
pembangunan sistem makanan dan rantaian dapat dikukuhkan khususnya dalam aspek pertukaran
nilai yang menyeluruh; dan peningkatan kapasiti maklumat, perkongsian kepakaran, permindahan
maklumat dan analitikal, tadbir urus dan rangka teknologi dan pembangunan kapasiti. Kerjasama ini
kerja pengawalseliaan, maklumat dan pengurusan turut menjadi platform bagi meneruskan program-
pengetahuan. program Malaysia-Australia Agricultural Cooperation
Working Group (MAACWG) yang terlebih dahulu
Penyediaan dokumen CPF membolehkan kedua- diwujudkan.
dua belah pihak meningkatkan kerjasama dan
perkongsian seiring dengan pelan pembangunan Antara program pembangunan kapasiti yang telah
dan dasar semasa negara. Pemeteraian CPF antara diperolehi melalui MoU ini adalah seperti berikut:
Malaysia dan FAO akan membuktikan komitmen
kedua-dua pihak dalam aktiviti yang bakal dijalankan i) Sektor Tanaman:
berdasarkan bidang keutamaan yang dikenalpasti. Latihan dalam diagnostik tumbuhan untuk

Secara keseluruhannya, penyertaan Malaysia ke meningkatkan kecekapan pegawai pertanian
persidangan ini menunjukkan komitmen tinggi negara Malaysia dalam mengawal masalah penyakit
sebagai salah satu negara ahli FAO yang utama tumbuhan dan serangga perosak;
dari rantau Asia Tenggara dan sentiasa bergiat aktif
dalam pelbagai forum serta persidangan anjuran ii) Sektor Ternakan:
FAO. Kebanyakan negara-negara membangun Bengkel kawalan penyakit virus Hendra untuk
memandang Malaysia sebagai suara utama dalam
menyuarakan kepentingan serantau dan negara- memperkasa keupayaan Malaysia dalam
negara membangun dalam forum-forum FAO. pengurusan risiko penyakit kuda;

KERJASAMA PERTANIAN MALAYSIA - iii) Sektor Perikanan:
AUSTRALIA DITERUSKAN Pemindahan kepakaran dalam penambahbaikan

Malaysia dan Australia meneruskan kerjasama genetik untuk meningkatkan daya tahan udang
bidang pertanian dengan memeterai Memorandum laut terhadap penyakit oleh Sunshine Coast
Persefahaman (MoU) baharu pada 3 Julai 2017. MoU University Australia kepada Institut Penyelidikan
yang ditandatangani oleh YB Dato’ Sri Haji Tajuddin Perikanan Malaysia; dan
bin Abdul Rahman, Timbalan Menteri Pertanian dan
IndustriAsas Tani dengan TYT Barnaby Joyce, Menteri iv) Sektor Perhutanan:
Garis Panduan Khusus (CGS) Malaysia bagi

pengimportan kayu balak dan produk kayu yang
diwujudkan untuk meningkatkan kecekapan
dalam memastikan perdagangan kayu balak dan
produk kayu dijalankan secara sah.

Malaysia akan terus memanfaatkan hubungan
kerjasama pertanian dengan Australia ini bagi
meningkatkan kapasiti pengeluaran pertanian demi
jaminan bekalan makanan serta daya saing ekonomi
negara.

11TH SESSION OF INTERNATIONAL TROPICAL
FRUITS NETWORK (TFNet) BOARD OF
TRUSTEES MEETING

YB Dato’ Sri Haji Tajuddin bin Abdul Rahman dan TYT Barnaby Malaysia selaku pengerusi Lembaga Amanah
Joyce menandatangi MoU Kerjasama Pertanian Malaysia- International Tropical Fruit Networks (TFNet) telah
Australia di Rome, Itali.

80 LAPORAN TAHUNAN 2017
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

pihak telah bersetuju untuk membangunkan kawasan
sempadan Malaysia-Indonesia di Tebedu, Sarawak
dan Entikong, Kalimantan Barat, Indonesia sebagai
kawasan pertanian. Antara projek pertanian yang
dikenal pasti adalah penanaman jagung bijirin, padi
organik dan penternakan lembu.

11th Board of Trustee Session International Tropical Fruits Network
(TFNet) di Nadi, Fiji.

mempengerusikan mesyuarat Ahli Lembaga Amanah Pasukan “Fact Finding Mission” dari Malaysia bergambar
TFNet yang telah diadakan pada 26 Oktober 2017 di bersama wakil daripada Kementerian Pertanian Indonesia di
Nadi, Fiji. Selain itu, mesyuarat ini juga telah dihadiri
oleh wakil Food and Agriculture Organization of the Entikong, Kalimantan Barat, Indonesia.
United Nations (FAO) dan Crops For The Future.
Negara-negara yang hadir pula ialah Filipina, Sri YB Menteri Pertanian dan Industri Asas Tani yang
Lanka, India, Australia, Indonesia dan Fiji. diiringi Timbalan Ketua Menteri Sarawak merangkap
Mesyuarat telah membincangkan mengenai hala Menteri Pemodenan Pertanian, Tanah Adat dan
tuju dan pelan tindakan TFNet untuk masa hadapan, Pembangunan Wilayah Sarawak serta beberapa
menambahkan keahlian negara-negara baru, Pegawai Kanan Kementerian dalam lawatan kerja
meningkatkan sumber kewangan serta imej sebagai ke Indonesia pada 2 hingga 5 Mac 2017. Lawatan
sebuah pertubuhan antarabangsa yang mampu melibatkan ladang tenusu, Greenfield Farm di
menyumbang kepada pembangunan buah-buahan Surabaya bagi melihat pengoperasian ladang
tropika secara global. Mesyuarat juga mencadangkan tersebut untuk dijadikan sebagai model yang boleh
agar pihak Sekretariat TFNet menyediakan kertas dipelajari oleh Malaysia dalam memajukan industri
kerja yang komprehensif bagi semua projek, program tenusu negara.
dan aktiviti di bawah TFNet. Malah, pihak Sekretariat Bagi memastikan kerjasama ini dijalankan, satu
TFNet perlu merangka semula kertas cadangan dan pasukan “Fact Finding Mission” telah mengadakan
mengecilkan skop projek dan program berdasarkan lawatan ke Entikong, Kalimantan Barat, Indonesia
sumber kewangan sedia ada agar dapat memberikan pada 24 hingga 26 Mei 2017 bagi mengumpul
tumpuan yang sepenuhnya bagi menjayakan projek, maklumat yang berkaitan dengan pertanian di
program dan aktiviti yang terpilih. kawasan berkenaan. “Fact Finding Mission” ini
Selain itu, TFNet juga akan merangka program yang melibatkan sub-sektor tanaman (jagung bijirin dan
mapan untuk dimanfaatkan oleh semua ahli selain beras), sub-sektor ternakan (sapi) dan penyelidikan
meningkatkan perkongsian ilmu, pandangan dan pertanian.
teknologi baru di kalangan ahli, yang dijangka mampu MALAYSIA ANJUR MESYUARAT KUMPULAN
menyumbang ke arah peningkatan pengeluaran KERJA BERSAMA DALAM BIDANG PERTANIAN
serta peluasan pasaran buah-buahan tropika ke DI ANTARA MALAYSIA DAN INDONESIA
serata dunia. Hal ini juga diharap agar dapat menarik Penganjuran Mesyuarat Kumpulan Kerja Bersama
penyertaan negara-negara yang baharu untuk (JWG) merupakan kesinambungan dan komitmen
menyertai pertubuhan ini. Malaysia dalam meneruskan platform rasmi
MALAYSIA DAN REPUBLIK INDONESIA TEROKAI perbincangan isu-isu dan kerjasama-kerjasama
PEMBANGUNAN KAWASAN SEMPADAN pertanian di antara Malaysia dan Indonesia.
YB Menteri Pertanian dan Industri Asas Tani telah
mengadakan kunjungan hormat ke atas rakan sejawat
beliau, TYT Dr. Ir. H. Andi Sulaiman, Menteri Pertanian
Indonesia pada 3 Mac 2017 di Jakarta, Republik
Indonesia. Semasa pertemuan tersebut, kedua-dua

LAPORAN TAHUNAN 2017 81
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

Barisan delegasi yang terlibat semasa Mesyuarat Kumpulan Kerja
Dalam Bidang Pertanian Malaysia-Indonesia di Melaka pada 29
dan 30 Mac 2017.

YBhg. Datuk Seri Dr. Ismail Hj. Bakar mendengar penerangan
daripada pegawai MOA sebelum mesyuarat JWG dijalankan di
Melaka.

Mesyuarat ini telah diadakan pada 29 dan 30 Mac Fasiliti lembu ternakan di ladang tenusu yang terletak
2017 di Melaka dan dipengerusikan secara bersama di Aarhus, Denmark.
oleh Ketua Setiausaha Kementerian Pertanian
kedua-dua negara. khususnya dalam industri ternakan (tenusu) dan
Mesyuarat ini didahului oleh perbincangan teknikal industri perikanan (akuakultur).
di peringkat kumpulan kerja yang melibatkan sektor
tanaman dan ternakan sahaja memandangkan Selain daripada menambah baik pelan kerja Tahun
struktur Kementerian Pertanian di Indonesia tidak 2016/2017, dua kumpulan kerja teknikal turut
merangkumi bidang Perikanan. Selain daripada ditubuhkan iaitu Kumpulan Kerja Teknikal Ternakan
membincangkan berkaitan pembangunan kawasan dan Kumpulan Kerja Teknikal Perikanan bagi
sempadan, mesyuarat ini turut membincangkan membangunkan kerjasama pertanian yang terjalin.
perkara berkaitan pertukaran kepakaran dan potensi Mesyuarat JWG ini juga bersetuju untuk mengadakan
pasaran eksport bagi kedua-dua negara. perbincangan lanjut mengenai pendekatan Circular
MALAYSIA MENGORAK LANGKAH DALAM Economy dan Food Waste Handling. Para Delegasi
KERJASAMA PERTANIAN DENGAN DENMARK turut di bawa melawat ke ladang tenusu dan ladang
Susulan daripada pemeteraian Memorandum akuakultur bagi melihat sendiri kaedah pemprosesan
Persefahaman Malaysia-Denmark yang telah dan teknologi yang digunakan oleh Denmark.
ditandatangani oleh kedua-dua Menteri pada
September 2016, Mesyuarat Pertama Kumpulan KUNJUNGAN HORMAT MEMPERERAT
Kerja (JWG) Malaysia-Denmark dalam Bidang HUBUNGAN ANTARABANGSA
Pertanian telah diadakan pada 19 hingga 21 April
2017 di Copenhagen, Denmark. Mesyuarat ini Dalam usaha meneruskan dasar hubungan baik
merupakan platform rasmi bagi membincangkan isu dengan negara-negara luar dan meningkatkan
dan kerjasama pertanian antara kedua-dua negara produktiviti, kepakaran serta menembusi pasaran
eksport, Kementerian Pertanian dan Industri Asas

82 LAPORAN TAHUNAN 2017
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

Tani telah menerima beberapa kunjungan hormat Kunjungan hormat ini menjadi titik permulaan
daripada Menteri, Timbalan Menteri dan Pegawai- kepada penerokaan skop kerjasama yang lebih
Pegawai Kanan dari 15 negara asing seperti berikut: luas dengan negara-negara tersebut. MOA sentiasa
memberi penekanan kepada aspek kerjasama yang
Negara Tarikh memberi faedah kepada jaminan bekalan makanan,
Kunjungan Hormat Economic & Commercial 13.02.2017 penggalakkan perdagangan, peningkatan kemahiran
Counselor Kedutaan China di KL dan ekonomi petani serta pengukuhan eksport agro
makanan negara.
Kunjungan Hormat Timbalan Ketua Pengarah 14.02.2017 MALAYSIA DAN NEW ZEALAND PERKUKUH
Jabatan Perdagangan Guangxi KERJASAMA TEKNIKAL DALAM SANITARI DAN
FITOSANITARI
Kunjungan Hormat Duta Besar Costa Rica 23.02.2017 Mesyuarat Ketiga Jawatankuasa Sanitari dan
Fitosanitari (SPSC) di bawah Perjanjian Perdagangan
Kunjungan Hormat Duta Besar Hungary 24.02.2017 Bebas Malaysia – New Zealand (MNZFTA) telah
diadakan di Putrajaya pada 10 dan 11 Ogos 2017.
Kunjungan Hormat Duta Besar Mexico 07.03.2017 Mesyuarat ini dipengerusikan bersama oleh YBhg.
Dato’ TKSU Dasar dan Dr. Bill Jolly daripada
Kunjungan Hormat Ahli Majlis Bandar Okayama, 23.03.2017 Kementerian Perusahaan Utama, New Zealand.
Jepun Semasa mesyuarat pada kali ini, Malaysia dan New
Zealand meneruskan perbincangan mengenai isu-
Kunjungan Hormat Duta Besar Malaysia ke 03.04.2017 isu sanitari dan fitosanitari berkaitan keselamatan
Amerika Syarikat manusia, haiwan dan tumbuhan.
Mesyuarat Jawatankuasa SPS ini merupakan
Kunjungan Hormat Duta Besar European Union 08.06.2017 platform utama bagi Malaysia dan New Zealand untuk
membincangkan isu-isu teknikal berkaitan akses
Kunjungan Hormat Duta Besar Kazakhstan pasaran, peraturan pengimportan bagi kedua-dua
belah negara serta kerjasama pertanian, termasuklah
Kunjungan Hormat Duta Besar Hungary 09.06.2017 inisiatif bagi memudahcara perdagangan pertanian
antara Malaysia dan New Zealand. Kedua-dua
Lawatan delegasi Suruhanjaya Tanah Zimbabwe 11.07.2017 negara juga terus komited untuk mengurangkan
halangan perdagangan selaras dengan prinsip-
Kunjungan Hormat delegasi Jabatan Hubungan 17.07.2017 prinsip di bawah Pertubuhan Perdagangan Sedunia
Maritim dan Perikanan European Commission (WTO) iaitu untuk memastikan peraturan dan langkah
perdagangan adalah adil, telus dan dalam masa yang
Kunjungan Hormat Menteri Pertanian Poland 03.08.2017 sama meningkatkan eksport.
Selain penyelesaian isu-isu SPS dan perdagangan,
Kunjungan Hormat Duta Besar Senegal 04.08.2017 mesyuarat ini juga membuka peluang kepada
Malaysia untuk mendapatkan kepakaran teknikal
Kunjungan Hormat Duta Besar USA 07.08.2017 daripada New Zealand melalui kerjasama dalam
pembangunan sektor pertanian. Antara inisiatif
Kunjungan Hormat Duta Besar Netherlands baru di bawah Mesyuarat Jawatankuasa MNZFTA
SPSC adalah E-Certification, yang mana merupakan
Kunjungan Hormat Timbalan Menteri Pertanian 29.08.2017 pembangunan sistem pensijilan elektronik antara
Netherlands Malaysia dan New Zealand. Pada masa ini, sistem
secara talian terpakai kepada pengeluaran permit
Lawatan Kerja Europe-ASEAN Business Alliance 12.09.2017 secara dalaman sahaja. Inisiatif yang baru ini akan
(EABA) melihat kepada pembangunan sistem pensijilan
elektronik secara lebih holistik, termasuklah dari
Lawatan Kerja Daiwa Institute Research Ltd. 29.09.2017 peringkat permohonan sijil atau dokumen berkaitan
import atau eksport, serta pengeluaran permit import
Kunjungan Hormat Duta Besar Brazil 17.10.2017 atau eksport.

Kunjungan Hormat Duta Besar Hungary

Mesyuarat Jawatankuasa Sanitari dan Fitosanitari Malaysia-New
Zealand yang telah diadakan pada 10 dan 11 Ogos 2017
di Putrajaya, Malaysia.

LAPORAN TAHUNAN 2017 83
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

ALAMAT PEJABAT
PERWAKILAN PERTANIAN DI LUAR NEGARA

Pejabat Perwakilan Pertanian (Rome, Itali) Pejabat Perwakilan Pertanian (Sydney)
Agricultural Attache Office of Malaysia Suite 1502, Level 15,
Embassy of Malaysia 44 Market Street, Sydney, NSW 2000,
Via Nomentana, 297 Australia
00162 Rome, Italy Telefon : 00 612 9262 1092
Telefon : 00 39 (06) 8419296/5764/7026 Faks : 00 612 9262 1069
Faks : 00 39 (06) 8555110 Pejabat Perwakilan Pertanian (The Hague)
Pejabat Perwakilan Pertanian (Dubai UAE) Kedutaan Besar Malaysia ke Belanda
Malaysia Agriculture Consul’s Office Rustenburgweg 2
Consulate General of Malaysia 2517 KE The Hague
No.116, 1st Floor, The Netherlands
Al Safeena Building, Zabeel Road Telefon : 00 31 (10) 437 3158
Near Lamcy Plaza, Faks : 00 31 (10) 437 6694
Zabeel Road, P.O.Box 4598, Pejabat Perwakilan Pertanian (Beijing)
Dubai, United Arab Emirates Embassy of Malaysia
Telefon : 00 9714 335 7768 Unit 506, Block A, Xiao Yun Tower
Faks : 00 9714 335 7707 No.15, Xia Guanli
Pejabat Perwakilan Pertanian (Washington D.C) Chaoyang District
Agricultural Counsellor Office Washington D.C Beijing 100125
Embassy of Malaysia People’s Republic of China
3516, International CT., N.W. Telefon : 00 8610 6410 7658
Washington D.C 20008 Faks : 00 8610 6410 7638
Telefon : 1 202 572 9700 (General Line) Pejabat Perwakilan Pertanian (Bangkok)
Faks : 1 202 572 9788 33-35 South Sathorn Road
Pejabat Perwakilan Pertanian (Tokyo) Tungmahamek, Sathorn,
20-16 Nanpeidai-Cho 10120 Bangkok,
Shibuya-ku Kingdom of Thailand
Tokyo 150-0036 Jepun Telefon : 00 662 629 6800
Telefon : 00 813 3476 4051 Faks : 00 662 629 2208
Faks : +813 3476 4066

84 LAPORAN TAHUNAN 2017
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

PENYELIDIKAN PERTANIAN

9

PENYELIDIKAN PERTANIAN

MARDI ialah sebuah institut penyelidikan awam yang Tanaman penstabil cerun menggunakan sayuran
dibertanggungjawab melaksana program R&D bagi terpilih.
menghasilkan teknologi pertanian. Usaha promosi, Kajian mendapati tanaman makanan tertentu boleh
pemindahan dan mengkomersial teknologi telah digunakan sebagai penstabil cerun berdasarkan sifat-
membantu penyebaran teknologi tersebut untuk sifat tanaman tersebut yang kekal dan mempunyai
digunapakai golongan sasaran. akar yang panjang. Sifat-sifat ini boleh menstabilkan
cerun di samping memberi pulangan ekonomi kepada
MEMBANGUNKAN INDUSTRI AGROMAKANAN petani. Hasil penyelidikan pembangunan teknik
BERASASKAN KELEBIHAN KOMPETITIF penanaman di kawasan cerun mendapati potensi
Formulasi terapeutik dengan aktiviti antiobesiti kawalan hakisan tanah dan juga tanaman penstabil
berasaskan ekstrak tumbuhan. cerun di kawasan Lembah Berembun adalah seperti
Formulasi terapeutik antiobesiti ini berasaskan yang berikut: kimcham > kaukei > buluh madu.
ekstrak campuran sayuran tradisional terpilih yang MEMPERKUKUHKAN INDUSTRI PADI DAN
telah terbukti selamat bagi menurunkan kandungan BERAS
lemak badan berlebihan. Kajian ini menggunakan Panel cap jari DNA bagi varieti komersial padi.
model haiwan dan digandingkan dengan pendekatan Penentuan dan pencirian tumbuhan berdasarkan
omiks bagi mengesahkan keupayaan formulasi morfologi, produktiviti dan kualiti padi masih diguna
ini untuk membantu mengurangkan risiko atau pakai sehingga sekarang. Walaupun kaedah ini
mencegah obesiti. Hasil kajian cecara keseluruhannya masih berguna, namun ciri-ciri tersebut boleh
mendapati dua formulasi bersifat antiobesiti telah dipengaruhi oleh faktor persekitaran seperti cuaca
berjaya disahkan melalui kajian menggunakan model dan amalan pertanian. Ciri morfologi bagi varieti
mencit dan analisis transkriptomik. Ekstrak tumbuhan yang sama mungkin berbeza sekiranya ditanam di
(F1) dan formulasi campuran tiga tumbuhan termasuk persekitaran yang berbeza. Ini boleh mengakibatkan
herba (F2) didapati tidak mempunyai perbezaan pengenalpastian yang kurang tepat. Tambahan
yang signifikan antara satu sama lain dan kedua-dua pula, pengenalpastian berasaskan ciri-ciri ini sangat
formulasi didapati setanding dengan penggunaan memakan masa kerana ahli genetik atau pembaik
ubat antiobesiti komersial iaitu Orlistat. Analisis baka terpaksa menunggu sehingga pokok tersebut
transkriptomik mendapati formulasi tersebut bertindak matang terlebih dahulu sebelum dapat mengukur
sebagai agen antiobesiti dengan meningkatkan ciri morfologinya. Bagi mengatasi masalah ini,
kadar metabolisme lemak dan gula di samping turut pengenalpastian berasaskan DNA dibangunkan dan
merencatkan selera makan. teknik ini dikenali sebagai cap jari DNA. Cap jari
(Dimensi Tema Food Security: Availability)

86 LAPORAN TAHUNAN 2017
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

DNA berasaskan variasi wujud dalam jujukan DNA. iv. Tempoh kritikal kawalan rumpai bagi ketiga-
MARDI telah membangunkan cap jari DNA bagi tiga varieti Q91, 101 dan 102 adalah berbeza
varieti komersial padi seperti MR220-CL1, MR220- bergantung kepada sifat pokok, termasuk tempoh
CL2, MR269 dan banyak lagi. Melalui kaedah ini, matang, ketinggian dan sifat biologi sertaekologi
panel SNP yang mengandungi 58 penanda SNP telah lain.
divalidasi ke atas benih asas dan benih baka. Proses
validasi menunjukkan kesemua varieti komersial padi v. Penyaringan rumpai rintang racun di kawasan
dapat dibezakan antara satu sama lain. Bagi penanda plot komersial MARDI Wangi 88 di Kg. Alor
dCAPS pula, 13 penanda dCAPS yang dibangunkan Sekawan, Kota Sarang Semut dan Kuala Nerang
telah divalidasi ke atas sepuluh varieti padi komersial menunjukkan tiada rumpai yang telah rintang
yang telah diisytiharkan termasuklah MARDI Siraj 297, kepada racun Propanil, 2,4-D dan sulfuronurea.
MR284 dan MR220-CL2. Hasil analisis menunjukkan
setiap varieti komersial padi mempunyai sekurang- Sistem pemantauan hasil pada jentuai.
kurangnya satu penanda CAPS/dCAPS yang unik.
Bagi penanda SSR, genetik profil bagi varieti padi Sistem ini dipasang pada jentuai untuk membuat
yang diisytiharkan di Malaysia menggunakan 20 pemetaan hasil tuaian. Sistem ini mudah untuk
penanda molekul SSR telah berjaya dibangunkan. dipasang pada mana-mana jentuai. Ia merangkumi
Penanda molekul yang terdiri daripada 10 penanda penderia, sistem kawalan dan juga pemantauan.
unik dan 15 panel penanda telah dikenal pasti dapat Peta hasil akan dihasilkan bagi menentukan hasil
membezakan kesemua varieti yang dikaji kecuali tuaian sebenar kawasan tersebut. Hasil kajian
MR220 dan MR219 di mana keduanya merupakan mendapati sistem ini berupaya membuat anggaran
titisan beradik (sister line). hasil jentuai pada ketepatan 89%. Ketepatan ini
Pakej pembajaan varieti padi spesialti. masih boleh ditambah baik melalui penambahbaikan
Pembangunan pakej pembajaan varieti padi warna pada kalibrasi untuk musim akan datang supaya
baharu merupakan salah satu aspek yang penting dapat ditingkatkan kepada 90 – 95% ketepatan.
bagi meningkatkan hasil pengeluaran padi secara
maksimum dengan pembajaan yang optimum. MENGEMBANGKAN INDUSTRI TERNAKAN
Peningkatan harga bahan input terutama baja dan
kenaikan kos tenaga pada masa kini memerlukan Koktel herba Antihelminth bagi ruminan kecil.
penggunaan baja yang optimum bagi mengelakkan
berlakunya pembaziran. Pengurusan baja amat Kajian in vitro terdahulu menunjukkan Melastoma
penting untuk mengekal dan meningkatkan malabathricum, Hibiscus rosa-sinensis dan
kesuburan tanah, keranapenggunaan baja yang Clinacanthus nutans berupaya menurunkan
berlebihan boleh menyebabkan tanah menjadi toksik pergerakan larva peringkat jangkitan (L3). Tujuan
serta menggalakkan kehadiran penyakit dan perosak. kajian ini adalah untuk menilai kesan kombinasi herba
Kadar N dan K untuk padi warna terpilih akan dinilai terpilih pada bilangan telur dalam najis secara in vivo.
bagi mengenal pasti kadar optimum pembajaan Teknologi ini dihasilkan berdasarkan kombinasi tiga
yang mempengaruhi nilai antioksida dan fenolik jenis herba yang dipilih daripada 12 jenis herba yang
serta prestasi hasil yang baik. Hasil penyelidikan telah disaring keberkesanannya untuk mengurangkan
pembangunan pakej pembajaan varieti padi spesialti jangkitan cacing terhadap ruminan kecil menggunakan
mendapati: kaedah in vitro. Keputusan kajian lanjutan secara in
i. Hasil padi varieti MARDI Wangi 74 meningkat vivo menggunakan kambing Boer sebagai model
menunjukkan produk ini mampu menurunkan kiraan
pada kadar N sebanyak 120 kg/ha dan menurun telur cacing (FEC) sebanyak 38-43% dibandingkan
pada kadar 160 kg/ha bagi kedua-dua musim dengan penggunaan produk komersial (Bexton-
diuji. Albendazole 10%) iaitu sebanyak 50%.
ii. Hasil padi varieti MARDI Wangi 88 didapati
meningkat sehingga kadar N sebanyak 160 kg/ MEMPERKUKUHKAN INDUSTRI SAYUR-
ha. SAYURAN DAN BUAH-BUAHAN
iii. Tempoh kritikal kawalan rumpai bagi padi yang
ditanam secara mencedung adalah lebih singkat Panel cap jari DNA bagi varieti komersial nanas.
berbanding dengan padi yang ditanam secara
tabur terus. Kaedah pengenalpastian kultivar menggunakan
teknologi penanda molekul telah lama diperkenalkan.
Teknologi ini cepat, tepat dan mudah jika dibandingkan
dengan kaedah pengecaman menggunakan
maklumat morfologi sahaja. Nanas MD2 menjadi

LAPORAN TAHUNAN 2017 87
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

varieti pilihan pada masa kini disebabkan rasanya HarumanisTanjung Sedili merupakan ladang yang
yang manis dan tidak lidas. Terdapat permintaan berada di luar zon penanaman Harumanis dan telah
dari Lembaga Perindustrian Nanas Malaysia dibuktikan oleh penduduk setempat di mana ladang
(LPNM) untuk menghasilkan teknologi yang tepat tersebut telah berbuah pada setiap tahun. Walau
bagi mengenal pasti nanas MD2 yang tulen. Justeru, bagaimanapun, pembuahan yang berlaku adalah
MARDI mengambil inisiatif untuk membangunkan tidak berada pada tahap yang optimum kerana
teknologi pencapjarian varieti komersial nanas di kaedah penjagaan pokok yang tidak berjadual serta
Malaysia. Profil genetik bagi nanas komersial di struktur pokoknya yang besar menyulitkan proses
Malaysia (MD2, Josapine, Maspine, N36, Moris, penyelenggaraan. Pemulihan dijalankan di ladang
Gandul, Crytal honey, Sarawak dan Yankee) telah tersebut bagi mendapatkan struktur pokok yang
berjaya dibangunkan dengan menggunakan enam sesuai dan mendapatkan hasil pada tahap yang
penanda molekul SSR. optimum di samping data-data persekitaran juga
Panel cap jari DNA bagi varieti komersial mangga. direkodkan untuk memperoleh bukti saintifik yang
Lebih daripada 1,000 varieti mangga (Mangifera membolehkan pembuahan Harumanis dapat berlaku
indica L.) telah dikenal pasti. Satu penamaan dan di Tanjung Sedili, Johor (luar zon). Proses pemulihan
pengenalpastian yang sistematik harus diperkenalkan berjalan lancar menggunakan amalan penjagaan
bagimenjaminpemuliharaan,pengenalpastian kultivar pemangkasan dan penjarangan yang berstruktur,
serta aktiviti pembaikbakaan dan perundangan. semburan kawalan perosak penyakit dan pembajaan
Sistem pengenalpastian berasaskan DNA atau serta aruhan yang dilakukan secara berjadual.
dikenali sebagai cap jari DNA terbukti sebagai satu Selepas setahun pemangkasan pemulihan dilakukan,
platform yang efisien dan efektif dalam penentuan tiada pengeluaran hasil berlaku pada tahun 2016.
kultivar. Ini kerana pengenalpastian berasaskan Dalam tahun 2017, pengeluaran hasil dan kualiti
DNA tidak dipengaruhi oleh faktor persekitran dan Harumanis di ladang Tanjung Sedili telah diperoleh
pengenalpastian boleh dijalankan pada mana-mana dan dilakukan penilaian. Kesemua aktiviti ini direkod,
peringkat tumbesaran dan tisu organ pokok. Projek dianalisis serta dinilaikan bagi menerbitkan pakej
ini memfokuskan kepada pembangunan dan validasi teknologi pemulihan ladang mangga harumanis.
cap jari DNA ke atas beberapa varieti mangga Model sistem mikro subpengairan untuk kilang
komersial Malaysia seperti Harumanis, Chokanan, tanaman
Masmuda dan Sala. Sebanyak lapan penanda SSR Model sistem mikro subpengairan untuk kilang
telah digenotipkan ke atas sampel mangga komersial tanaman adalah sistem pengairan baru yang
yang dikumpul dari seluruh Malaysia. Kesemua direka khas untuk kilang tanaman supaya dapat
sampel telah berjaya diskor menggunakan perisian disesuaikan dengan penggunaan teknologi peat
GeneMapper. Analisis genetik ke atas lapan penanda block. Model sistem mikro subpengairan telah berjaya
SSR menunjukkan hanya enam penanda sahaja yang dibangunkan di mana model takungan diuji guna ke
konsisten dan menghasilkan hasil yang konsisten atas satu unit rak kilang tanaman tujuh tingkat. Pada
dan berkualiti. masa yang sama satu unit model tray mikro sub telah
Panel cap jari DNA bagi varieti komersial durian. direka untuk seiring dengan aplikasi Computer Aided
Cap jari DNA durian telah dibangunkan merangkumi Manufacturing (CAM). CAM akan digunakan untuk
janaplasma MARDI dan varieti komersial seperti memandu mesin CNC yang akan digunakan untuk
Musang King, D24 dan Duri Hitam. Baru-baru ini fabrikasi tray sub micro yang dibangunkan in-house
terdapat lagi permintaan bagi membangunkan untuk peningkatan skala kapasiti kilang tanaman
penanda molekul untuk durian komersial yang lain. MARDI.
Oleh itu, satu panel penanda SSR bagi varieti durian Teknologi tanaman self watering (canopytechture)
komersial melibatkan varieti MDUR 88, 101,D99, untuk buah-buahan dan sayuran buah memanjat.
D198, D24, Musang King, Duri Hitam dan Kang Hai Teknologi tanaman self watering (canopytechture)
telah dibangunkan. Sebanyak 17 penanda molekul buah-buahan dan sayuran buah memanjat
SSR yang polimorfik telah dikenal pasti. dibangunkan untuk kegunaan aktiviti pertanian
Pakej teknologi pemulihan Harumanis di luar zon. bandar. Teknologi ini mempunyai kelebihan dari
Projek pemulihan mangga Harumanis di Tanjung segi penggunaan ruang dan keupayaan sistem self
Sedili telah mula dijalankan pada Ogos 2015. Ladang watering. Ia telah diuji guna menggunakan tanaman
rock melon (Cucumis melo L.) yang menunjukkan
prestasi pertumbuhan yang sihat.

88 LAPORAN TAHUNAN 2017
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

Sistem robotik semaian biji benih bagi nurseri anggaran hasil ialah 30 tan/ha. Kos pengeluaran
kilang tanaman. bagi sehektar adalah dalam lingkungan RM20,000.
Sistem robotik ini dibangunkan bagi membolehkan Pada harga ladang RM1.20/kg, pendapatan kasar
semaian biji benih dapat dilakukan dengan cepat pada ialah RM36,000 dan memberikan pendapatan
peat block. Dianggarkan sistem robotik ini mampu bersih sekitar RM9,000 bagi satu pusingan tanaman
melakukan semaian sebanyak 3,000 biji benih/jam. selama tiga bulan. Diharap dengan meningkatnya
Teknologi pengeluaran Cilimardi L5. pengeluaran kubis di kawasan tanah rendah, import
Cilimardi L5 boleh menghasilkan lebih 2 kg/pokok atau komoditi ini akan berkurangan.
anggaran 20-30 tan/ha. Saiz buah besar: berat 16-19 Teknologi pengeluaran intensif sayuran berdaun
g, panjang 13-18 cm, dimeter buah 2- 3 cm. Boleh juga melalui teknik tuaian daun.
digunakan untuk proses segar di mana pengekalan Teknik ‘tuaian daun’ dapat meningkatkan pengeluaran
warna yang menarik dan rasa sedap dapat dikekalkan hasil sayuran secara maksimum dengan ruang terhad
tanpa penambahan pewarna. Teknologi pengeluaran menggunakan sistem multi-layer self-watering.
Cili L5 telah diperkenalkan untuk penanaman berskala Sayuran yang dihasilkan lebih bersih, berkualiti serta
besar kepada enam orang pengusaha melalui dapat dijual dengan harga yang lebih tinggi. Teknik
penanaman secara konvensional dan fertigasi. Dua diaplikasikan pada sayuran bernilai tinggi seperti
plot yang berjaya mengeluarkan hasil adalah di KBU kailan, sawi dan pelbagai salad untuk pengeluaran
Pagoh dengan hasil 64 kg/1,000pokok berdasarkan sayur secara bersih dan ‘ready to use’ kearah
4 kali tuaian (penanaman secara fertigasi di bawah kesejahteraan pengguna. Teknik tuaian daun dalam
SPH berjaring) dan Plot Al-Wadi 350 kg/2,000 pokok/ sistem self-watering bertingkat dilaksanakan dalam
musim (penanaman secara fertigasi terbuka). dua musim. Bagi musim pertama, salad butterhead,
Teknologi pengeluaran tomato tanah rendah MT3. loose type no 4, loose type 633 dan loose type no
Tomato MT3 ialah varieti tomato baharu yang 162. Ini kerana daunnya lebih tahan dan mudah
sesuai ditanam di tanah rendah. Purata saiz buah dipetik, daun boleh dituai seawal 25 hari selepas
dianggarkan 25-30 g, dengan sifat pokok yang tanam, penuaian maksimum lima kali tuaian dengan
tinggi toleran kepada bac. wilt di mana surviving purata berat (12 –19g setiap tuaian mengikut jenis
rate dianggarkan melebihi 93%. Pengeluaran hasil salad). Bagi musim kedua, salad four season lettuce
tomato MT3 di kawasan tanah rendah secara terbuka (633), italian lettuce (167), green parade (162) dan
dijangka boleh mencapai 30 tan/ha, iaitu melebihi butterhead. Kajian lepas tuai tuaian daun (salad
kadar pengeluaran tomato tanah rendah sedia ada disimpan di dalam beg plastik PP 0.08 mm pada
iaitu MT1 (25 tan/ha). Keistimewaan tomato MT3 ialah suhu 40 °C) mendapati peratusan kelayuan/browning
warna buahnya yang menarik, tempoh simpanan adalah rendah sekitar 5% berbanding dengan semua
lepas tuai yang panjang, pokok yang tahan kepada rawatan dan boleh bertahan sehingga dua minggu.
serangan penyakit utama tomato iaitu layu bakteria. Formulasi pembajaan fertigasi untuk pengeluaran
Beberapa syarikat pengeluar biji benih tempatan telah varieti baru tomato.
menunjukkan minat terhadap varieti ini dan perjanjian Kajian fertigasi telah dijalankan di bawah sistem
kerjasama bagi menjalankan kajian peningkatan pelindung hujan (SPH) yang berkeluasan 10 m x 50
skala serta penerimaan pengguna dijangka dapat m. Dalam kajian ini, sebanyak 288 pokok (6 replikasi,
dimeterai. 3 rawatan, 16 pokok/rawatan) ditanam. Formulasi
Teknologi penanaman bagi pengeluaran kubis baja fertigasi bagi T2 (15% N, 15% K + Ca/384 ppm
tanah rendah secara konvensional. N, 507 ppm K + Ca) menghasilkan berat buah yang
Hasil kajian menganggarkan kubis bulat boleh lebih iaitu 4.2 kg/pokok atau 6.7 kg/m2 berbanding
ditanam di tanah rendah secara konvensional di dengan formulasi baja piawai (N 334 ppm dan K 441
kawasan terbuka dan pulangannya amat tinggi ppm) iaitu 4.0 kg/pokok atau 6.4 kg/m2. Purata berat
dengan menggunakan varieti kubis Hybrid 311. Kajian buah di bawah sistem fertigasi ialah 35 g/biji. Jangka
penanaman kubis varieti F1 Hybrid 311 di kawasan hayat pokok di bawah sistem fertigasi bertahan
terbuka dengan keluasan 1/2 ha (~12,000 pokok) sehingga enam bulan.
secara konvensional dan dituai 10 – 12 minggu Formulasi pembajaan fertigasi untuk pengeluaran
selepas penanaman menunjukkan purata hasil boleh varieti baru cili.
mencapai 1.5 kg/biji. Jika dianggarkan satu hektar Formulasi fertigasi baja Cilimardi L5 dengan kepekatan
kawasan dengan kepadatan 22,220 pokok sehektar, berbeza pada dua peringkat pertumbuhan iaitu peringkat
vegetatif (N 240 ppm dan K 200 ppm) dan peringkat

LAPORAN TAHUNAN 2017 89
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

reproduktif (N 200 ppm dan K 310 ppm) menghasilkan Vandaceous/Dendrobium telah dipilih dalam kajian
berat dan kualiti yang optimum untuk pengeluaran ini. Hasil penghibridan tersebut, populasi progeni F1
Cilimardi L5 di bawah struktur pelindung tanaman dengan telah berjaya dibangunkan, seterusnya dinilai dan
pengeluaran hasil sebanyak 2.5 kg/m2. dipilih untuk diperkenalkan sebagai hibrid baharu
MEMACU PERTUMBUHAN PERTANIAN BERNILAI dalam RMK-11. Ciri-ciri terbaik seperti warna bunga
TINGGI yang terang, bunga menarik, sentiasa berbunga,
Jentera pengangkutan batang sagu di atas tanah mempunyai jangka hayat kembang bunga yang
gambut. panjang dan tahan kepada penyakit serta perosak
Jentera pengangkutan yang akan dibangunkan dipilih untuk diperkenalkan sebagai hibrid baharu.
merupakan sejenis jentera ‘prime-mover’ Sebanyak 67 pokok daripada Dendrobium horn-type
menggunakan trak bagi membolehkan batang sagu kacukan Den Margaret Thather (DMT) x Den Helix 2
diangkut keluar dari ladang yang selalunya di kawasan telah berbunga dan 45 pokok daripada kacukan DMT
bertanah lembut/berair. Buat masa sekarang batang x Den Jeffery Tan juga telah berbunga. Manakala 16
sagu dikeluarkan secara manual dengan menggolek pokok daripada kacukan Den Golden Anniversary
satu demi satu batang sagu sehingga keluar dari x Den Siah Ko-Ko EK64 juga telah berjaya untuk
ladang. Kaedah ini sangat lambat dan memerlukan berbunga.
banyak tenaga buruh. Tiada jentera yang sesuai untuk Hibrid baharu orkid tahan panas untuk landskap.
digunakan pada ketika ini. Jentera pengangkutan Penggunaan orkid di dalam landskap kini semakin
yang digerakkan oleh enjin diesel ini mampu mendapat sambutan. Walau bagaimanapun,
meningkatkan produktiviti pengeluaran batang sagu kekurangan varieti sedia ada yang tahan terhadap
di ladang-ladang sagu di kawasan utama di Sarawak. cuaca panas telah menghadkan penggunaannya di
Dengan adanya teknologi ini, pendapatan penanam dalam landskap negara ini. Dengan itu, dalam RMK-
sagu dapat ditingkatkan dan industri sagu Sarawak 10 orkid jenis Arundina dan Dendrobium horn type
dapat dikembangkan lagi bagi memenuhi permintaan telah dipilih dalam program pembangunan varieti
pasaran antarabangsa yang masih tidak mencukupi. baharu untuk menghasilkan hibrid orkid yang tahan
Rumah cendawan persekitaran terkawal (CEMH) panas sesuai digunakan dalam landskap. Hasil hibrid
dan kemudahan untuk pengeluaran cendawan tersebut, populasi progeni F1 telah berjaya dihasilkan,
bernilai tinggi. seterusnya dinilai dan dipilih untuk diperkenalkan
MARDI sedang membangunkan teknologi dalam sebagai hibrid baharu dalam RMK-11. Progeni yang
memenuhi keperluan pengeluaran cendawan moden mempunyai ciri-ciri terbaik seperti tahan kepada
dan prolifik dengan penggunaan teknologi Rumah pancaran cahaya matahari terus, warna bunga yang
Cendawan Persekitaran Terkawal (CEMH). Teknologi terang dan menarik, struktur pokok yang rendah dan
ini merupakan satu sistem pengeluaran yang rimbun, rajin berbunga dan tahan kepada penyakit
membolehkan cendawan dihasilkan dalam keadaan serta perosak dipilih untuk diperkenalkan sebagai
pertumbuhan dimanipulasi secara sistematik dan hibrid baru untuk landskap. Dua hibrid baharu
terkawal daripada kepelbagaian persekitaran luaran. telah dilancarkan iaitu Arundina Suria dan Arundina
Teknologi CEMH adalah satu inovasi sebuah rumah Mentari pada 2 Disember 2017 oleh Timbalan Menteri
pertumbuhan pintar di mana mikroiklim di dalam YB Senator Dato’ Loga Bala Mohan bersempena
rumah dikawal selia pada tahap optimum dan stabil. KLOBS 2017. Sebanyak 135 progeni F1 Dendrobium
Kawalan tepat input (persekitaran) adalah aplikasi horn type telah berjaya untuk berbunga. Dua hibrid
teknologi/sistem mekanikal, elektronik dan sistem baharu iaitu Arundina Suria dan Arundina Mentari
berasaskan ICT untuk automasi dalam operasi ladang. telah mendapat permintaan tinggi dari pihak DBKL
Sistem kawalan suhu udara dalaman, kelembapan dan Pemaju SP Setia Sdn. Bhd. untuk dikomersialkan
dan cahaya serta merekod data pada selang masa pada tahun 2018.
yang terbaik untuk pengurusan persekitaran yang Formulasi baharu komuniti multispesis untuk
komprehensif. Semua proses kawalan membawa landskap bandar.
kepada sistem pertanian tepat untuk pengeluaran Multispesies yang mempunyai aneka warna bunga,
cendawan bernilai tinggi pada kadar pengeluaran tahan panas, menarik, dinamik dan lebih lestari untuk
berlipat ganda. landskap bandar diformulasi dan diperkenalkan.
Hibrid baharu orkid jenis pasuan. Bunga-bungaan terpilih daripada jenis eksotik yang
Pembangunan orkid jenis pasuan telah dijalankan belum dieksploitasi di negara ini dikumpul, dinilai,
sejak RMK-10 melalui kajian hibrid. Orkid jenis dipilih, diformulasi dan diperkenalkan sebagai
komuniti multispesis baharu yang boleh memberi
kestabilan dalam ekosistem landskap. Pilihan spesis
untuk penghasilan multispesis formula baharu

90 LAPORAN TAHUNAN 2017
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

dilaksanakan dengan memilih tiga spesis eksotik Teknologi pengendalian lepas tuai tuber ubi
iaitu Gomphrena haageana, Gomphrena pulchella keledek ungu.
dan Zinnia marylandica dan tiga spesis eksotik iaitu Varieti ubi keledek yang berwarna ungu didapati
Cosmos, Celosia plumose dan Zinnia. Formulasi kaya dengan antosianin (antioksida) yang sangat
multispesis baharu dapat dihasilkan dengan baik untuk kesihatan. Kajian awal menunjukkan
mengeluarkan spesis yang rentan kepada penyakit beberapa varieti berhasil tinggi dan mempunyai
(Zinnia) dan menambah density spesis yang menarik kandungan antosianin yang tinggi. Kajian lanjutan
seperti Cosmos ‘Candy stripe’/’white’/dazzler’, Celosia bagi mengetahui kaedah pengendalian lepas tuai
‘Sunday’, Zinnia ‘wild’, Gomphrena dan Sanvitalia. tuber ubi keledek ungu mendapati masa penuaian
Hasil kajian mendapati kesemua spesis tumbuh yang optimum (indeks kematangan) bagi keledek
dan dapat bersaing dengan baik di peringkat awal ungu ialah 15 – 16 minggu selepas penanaman bagi
pertumbuhan (kecuali Gomphrena dan Sanvitalia). memastikan hasil serta kandungan antosianin yang
Secara keseluruhan komuniti memberikan impak tinggi. Suhu penyimpanan ialah 10 – 12 °C dengan
menarik, natural dan memberi impak pembungaan kelembapan 85 – 90% berupaya memanjangkan
yang panjang iaitu 4-5 bulan. jangka hayat penyimpanan keledek sehingga dua
Tanaman hiasan fungsian terpilih untuk landskap minggu.
dalaman. Teknik pembiakan kultur tisu keladi (Colocasia
Spesis natif yang berasal dari hutan tropika dikumpul, esculenta).
dipilih dan dinilai keberkesanannya menyerap gas Tisu keladi (Colocasia esculenta) adalah spesis Taro
toksik, Volatile Organic Compound (VOC) dalam yang berpotensi untuk dimajukan bagi membantu
bangunan. Di samping memberikan keindahan mempelbagaikan industri tanaman makanan negara.
landskap dalam bangunan, spesis hiasan tersebut Spesis Taro yang berpotensi perlu dibangunkan
berfungsi sebagai komponen bagi menyerap gas khususnya aksesi yang berkhasiat tinggi, bernutrisi
toksik sekali gus meningkatkan kualiti udara sekitaran. dan berpotensi komersial. Protokol optimum dan
Spesies natif: Peperomia petuolata dan Scindapsus media serta hormon yang sesuai telah dikenal pasti
pictus amat berpotensi untuk diperkenalkan sebagai bagi teknik kultur tisu Colocasia esculenta (keladi
tanaman pasuan mini dalaman kerana mampu mawar, wangi dan putih).
bertahan melebihi 12 minggu di dalam bangunan MENINGKATKAN SUMBANGAN INDUSTRI ASAS
dengan nilai estetik yang menarik. Manakala Piper TANI MAKANAN
porphyrophyllum dapat bertahan kurang 10 minggu. Pembangunan teknologi makanan komposit
Kecekapan spesis menyerap gas VOC setiap 1 cm² pracampuran alternatif protein daripada biji buah-
luas daun adalah seperti berikut: Spesis Alocasia buahan.
reginula mampu menyerap gas VOC sebanyak Biji buah-buahan boleh dikaji untuk menjadi sumber
7.34 ppb diikuti oleh spesis Calathea ornata (5.03 alternatif protein yang baik untuk sumber makanan.
ppb), Philodendron (3.85 ppb), Scindapsus pictus Ini kerana protein daripada haiwan lebih mahal dan
(3.41 ppb), Caladium bicolor (2.67 ppb), Syngonium di samping itu, sumber alternatif protein ini sesuai
podophyllum.(2.39 ppb), Caladium (1.86 ppb), untuk golongan vegetarian yang tidak mengambil
Homalomena griffithi (1.65 ppb), Diffienbachia (0.95 makanan berdaging. Penyelidikan dijalankan bagi
ppb) dan Schismatoglottis calyptrata (0.45 ppb). mengkaji potensi biji buah yang dicambah di mana
Teknologi pengeluaran ubi keledek ungu tinggi proses percambahan dilaporkan boleh meningkatkan
hasil dan antosianin. nilai protein serta asid amino yang merupakan value
Teknologi pengeluaran ubi keledek ungu secara added kepada bahan buangan (waste) yang boleh
lengkap daripada pemilihan benih sehingga ke dikomersialkan menjadi makanan berfungsi.
selepas tuai akan dibangunkan seiring dengan Melalui penyelidikan ini, satu kajian penerimaan
pembangunan varieti keledek ungu terpilih yang produk yang dihasilkan daripada tepung pracampuran
berhasil tinggi dan tinggi kandungan antosianin. biji nangka iaitu biskut telah dilaksanakan. Sebanyak
Teknologi pengeluaran varieti ubi keledek ungu 95.8% memberi maklum balas akan membeli produk
(Anggun 1, 2 dan 3) telah diperoleh dan dilancarkan tersebut. Analisa ekonomik juga mencadangkan
pada 24 September, 2017 di MARDI Bachok oleh yang tepung ini boleh mencapai harga jualan sekitar
Timbalan Menteri Pertanian dan Industri Asas Tani. RM15/500g. Tepung ini mempunyai protein yang lebih
Teknologi ini telah diterbitkan untuk rujukan umum tinggi daripada tepung pasaran komersial wholemeal
dalam Manual teknologi pengeluaran ubi keledek
Anggun yang telah dilancarkan pada waktu yang
sama.

LAPORAN TAHUNAN 2017 91
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

Hi Protein. Gentian serat juga adalah tinggi dan pitaya dipasteur dan dipek ke dalam botol kaca jenis
mengandungi vitamin C. Tepung ini juga sesuai untuk amber berisi padu 30 ml/botol. Kajian penyimpanan
produk lain seperti congo bar dan boleh dimakan dengan menggunakan accelerated chamber pada
untuk mereka yang ingin mendapatkan khasiat asid suhu 40 °C selama tiga bulan (bersamaan 12 bulan
amino perlu yang tinggi dalam tepung serta untuk pada suhu bilik) menunjukkan bahawa nektar yang
fiber. dibangunkan ini mengandungi antioksida yang tinggi
Penyalut antimikrob untuk hasilan ikan salai. dan stabil sepanjang tempoh penyimpanan.
Pencirian penyalut antimikrob telah dijalankan. Makanan komposit pracampuran rendah indeks
Antara parameter yang ditentukan termasuk warna, glisemik daripada ubi-ubian dan sayur-sayuran.
kelikatan, pH, aktiviti antimikrob dan penilaian sensori. Kajian penyimpanan produk pracampuran perata
Kajian kaedah dan parameter penyalutan pada yang dipek dengan pembungkus OPP/Al/PE dan
jejari ikan salai (jerky) juga telah dijalankan. Kaedah Metalized PE menunjukkan ia stabil disimpan selama
pencelupan didapati lebih sesuai berbanding dengan satu tahun pada suhu bilik. Ciri fizikal dari segi
kaedah semburan dan sapuan kerana bahan penyalut warna sedikit cerah semasa penyimpanan. Analisis
dapat meliputi seluruh bahagian sampel dengan lebih Total Viable Count (PCA), Yeast & Mould (PDA)
baik. Kajian keberkesanan penyalut antimikrob telah dan Coliform count (VRBA) masih pada aras yang
dijalankan ke atas sampel jejari tilapia salai dan ikan keli selamat. Glycemic Index (GI) komposit pracampuran
salai. Didapati sampel yang disalut dengan penyalut perata 10% lebih rendah daripada standard glukosa
antimikrob mempunyai tempoh penyimpanan yang dan masih dalam kategori tinggi GI (>70). Tepung
lebih lama. Keputusan kajian menunjukkan bahawa telah diayak menggunakan penapis bersaiz 250
jerky tanpa penyalut boleh disimpan pada suhu bilik µm untuk menghasilkan produk dengan rasa dan
selama tujuh hari, manakala jerky dengan penyalut tekstur yang baik. Namun proses menapis telah
biasa selama 21 hari dan jerky dengan penyalut mengasingkan serat dan yang tinggal hanya kanji
antimikrob boleh disimpan selama 35 hari. Untuk ikan saja. Ini menyebabkan kandungan GI menjadi tinggi.
keli salai yang disimpan pada suhu 2 °C pula, sampel Anggaran pengeluaran produk pracampuran perata
tanpa penyalut boleh disimpan selama lapan minggu, sebanyak 553 g/pek, dengan pengeluaran 4,000
manakala sampel dengan penyalut antimikrob boleh pek sebulan dengan harga RM4.50/250 g. Penilaian
disimpan selama 12 minggu. ekonomi adalah berdaya maju dengan indikator kadar
Bahan pembungkus boleh dimakan daripada pulangan dalaman sebanyak 27% bagi pracampuran
kitosan untuk rempah kulinari. perata ubi kayu, 22% bagi pracampuran perata
Filem kitosan telah dibangunkan melalui kaedah keladi, 28% bagi pracampuran perata vitAto dan 28%
casting plate dan dikeringkan di dalam alat pengering bagi pracampuran perata ubi keledek ungu. Ujian
pada suhu 50 °C. Antara ujian pencirian yang telah penerimaan pengguna sebanyak 400 responden juga
dijalankan ke atas filem kitosan adalah seperti ujian telah dijalankan dan mendapat skor yang tinggi bagi
kandungan lembapan (%), keterlarutan filem dalam atribut penerimaan keseluruhan iaitu 95% bagi perata
air (%) dan ketelapan filem terhadap wap air (WVP). ubi kayu dan 88% bagi perata ubi keledek ungu dan
Pemilihan filem kitosan yang sesuai sebagai bahan 84% perata keladi. Majoriti daripada responden akan
pembungkus kiub asam pedas adalah berdasarkan membeli produk-produk ini sekiranya ada di pasaran
kepada peratusan filem kitosan larut di dalam air. dan sanggup membayar pada harga yang ditawarkan.
Kajian kestabilan dan penyimpanan kiub asam pedas Desert sejuk beku untuk warga tua yang tidak
menggunakan filem boleh dimakan (filem kitosan) toleran laktosa dan disfagia.
dan paper/Al (kawalan) sebagai bahan pembungkus Teknologi desert sejuk beku untuk warga tua tidak
primer telah selesai. Keputusan menunjukkan toleran laktosa dan disfagia ialah aiskrim kaya nutrien
bahawa kuib asam pedas yang dibungkus dengan daripada keledek ungu, vitAto, labu dan bayam
filem kitosan masih berkeadaan baik selepas setahun merah. Jangka hayat penyimpanannya adalah selama
penyimpanan. enam bulan pada suhu -18 °C. Analisisfeasibility
Nektar campuran kaya antosianin dan betasianin. menunjukkan anggaran pengeluaran desert sejuk
Nektar yang mengandungi nilai antosianin melebihi beku sebanyak 1,000 cawan/hari/100 ml dengan
900 mg/Ldan nilai betasianin yang melebihi 1.4 mg/100 harga RM4.50/100 ml. Penilaian ekonomi adalah
g berjaya dibangunkan. Nektar yang diformulasikan berdaya maju dengan indikator nilai Kadar Pulangan
dengan sumber tempatan iaitu kaliks rosel dan buah Dalaman/Internal Rate of Return (IRR@10%)
sebanyak 52% bagi aiskrim vitAto, 52% bagi aiskrim
keledek ungu, 56% bagi aiskrim labu dan 54% bagi
aiskrim bayam merah. Ujian penerimaan pengguna

92 LAPORAN TAHUNAN 2017
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

kepada 400 responden juga telah dijalankan dan campuran kopi dan ekstrak pegaga ini menunjuk
mendapat skor yang tinggi bagi atribut penerimaan produk ini berdaya maju dengan IRR 35.1% dan
keseluruhan iaitu 88% bagi aiskrim vitAto, 85% bagi tempoh pulang modal 2.9 tahun. Kajian penerimaan
aiskrim keledek ungu, 77% bagi aiskrim labu dan pengguna terhadap 200 warga tua menunjukkan
74% bagi aiskrim bayam merah. Majoriti daripada peratus penerimaan produk ini adalah 85.5% dengan
responden akan membeli produk-produk ini sekiranya 77% responden bersetuju membeli produk ini jika ia
ada di pasaran dan sanggup membayar pada harga dipasarkan. Keputusan kajian menunjukkan produk
yang ditawarkan. serbuk kopi dan ekstrak pegaga ini berpotensi untuk
Bar dan jeli bernutrisi untuk warga tua yang dipasarkan. Kajian toksikologi secara in vivo ke
mengalami sarcopenia. atas serbuk kopi menunjukkan tiada kesan toksik
Jangka hayat penyimpanan bar dan tepung pengambilan pada kadar 2,000 mg/kg sampel selama
pracampuran jeli bernutrisi dibungkus dalam OPP/ 14 hari kajian dijalankan.
AL/PE masing-masing adalah selama 3 bulan dan 1 Produk makanan separa cair sebagai makanan
tahun 10 bulan pada suhu bilik. Kesan sarcopenia iaitu kesihatan geriatrik.
gastrocnemius muscle weight ke atas tikus tua yang Teknologi penghasilan makanan separa cair ubi
diberi makan bar dan jeli bernutrisi adalah meningkat keledek dan ekstrak pegaga untuk kesihatan geriatrik
berbanding dengan kawalan namun hanya signifikan telah dibangunkan. Kajian kualiti menunjukan
bagi produk jeli. Analisa feasibiliti menunjukkan makanan separa cair (sup campuran diperkaya
anggaran pengeluaran premix pracampuran ekstrak pegaga) ini mengandungi jumlah tenaga yang
puding jeli sebanyak 500 pek/bulan dengan harga rendah, 30.8 kcal/100 g. Kandungan karbohidrat dan
RM19.00/61.8 g Penilaian ekonomi adalah berdaya lemak adalah rendah. Produk ini berpotensi sebagai
maju dengan indikator nilai Kadar Pulangan Dalaman/ sumber vitamin B dan zat galian (kalium dan kalsium).
Internal Rate of Return (IRR@10%) sebanyak 25%. Produk sup ini boleh dijadikan sumber asid amino
Anggaran pengeluaran produk bar bernutrisi sehari/ kepada golongan geriatrik. Produk sup ini juga tinggi
bulan sebanyak 8.4 kg untuk 280 pek dengan harga kandungan antioksida (asiaticoside, 1400 µg/100
RM13.00/30 g. Penilaian ekonomi adalah berdaya ml). Penilaian sensori menunjukan formulasi sup
maju dengan indikator nilai Kadar Pulangan Dalaman/ campuran diperkaya ekstrak pegaga adalah diterima.
Internal Rate of Return (IRR@10%) sebanyak 37%. Kajian jangka hayat penyimpanan, produk disimpan
Ujian penerimaan pengguna sebanyak 400 responden di dalam botol sebagai pembungkus dan disimpan
juga telah dijalankan dan mendapat skor yang tinggi di dalam accelerated chamber (AC) pada suhu
(84%) bagi atribut penerimaan keseluruhan iaitu 79% 40 °C, humidity 80 °C selama empat bulan. Ujian
bagi bar dan 50% bagi jeli bernutrisi. Majoriti daripada mikrobiologi menunjukkan bacaan total plate count
responden akan membeli produk-produk ini sekiranya yang rendah, tiada kehadiran yis, coliform dan E. coli.
ada di pasaran dan sanggup membayar pada harga Kajian feasibility produk sup campuran diperkaya
yang ditawarkan. ekstrak pegaga ini menunjuk produk ini berdaya maju
Serbuk minuman campuran untuk minuman dengan IRR 33.1% dan tempoh pulang modal 2.9
kesihatan geriatrik. tahun. Kajian penerimaan pengguna terhadap 200
Teknologi penghasilan serbuk minuman campuran warga tua menunjukkan peratus penerimaan produk
kopi dan ekstrak pegaga untuk minuman kesihatan ini ialah 81% dengan 59.8% responden bersetuju
geriatrik telah dibangunkan. Kajian kualiti menunjukkan membeli produk ini jika dipasarkan. Keputusan
serbuk minuman campuran ini mengandungi 76% kajian menunjukkan produk sup ini berpotensi untuk
karbohidrat dan 338 kcal tenaga. Kandungan protein dipasarkan.
10% dan lemak 5% dan kandungan antioksida yang Serbuk makanan komposit pracampuran tinggi
tinggi (cafeic acid - 267.2 µg/g kopi). Penilaian sensori serat diet tanpa gluten.
menunjukan formulasi serbuk minuman campuran Komposit pracampuran tinggi serat diet tanpa
kopi dan ekstrak pegaga adalah diterima. Kajian gluten daripada sumber tempatan stabil disimpan
jangka hayat penyimpanan, produk disimpan di dalam selama setahun pada suhu bilik pada kedua-dua
lapisan aluminium sebagai pembungkusan primer jenis pembungkusan iaitu aluminium, OPP/Al/
dan beg lapisan plastik kertas sebagai pembungkus PE dan HDPE. Kelembapan tepung pracampuran
dan disimpan di dalam accelerated chamber (AC) dipek dalam kedua-dua bahan pembungkus yang
pada suhu 40 °C, Humidity 80°C selama empat bebeza ini masih berada pada standard kelembapan
bulan. Ujian mikrobiologi menunjukkan bacaan total tepung gandum iaitu 15.5% (CODEX STAN 152-
plate count yang rendah, tiada kehadiran yis, coliform 1985: STANDARD FOR WHEAT FLOUR). Aktiviti air
dan E. coli. Kajian feasibility produk serbuk minuman masih berada pada julat 0.40 hingga 0.50. Purata pH

LAPORAN TAHUNAN 2017 93
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

tepung pracampuran mi masih kekal pada pH5.4. penyimpanan. Analisis mikrobiologi mempunyai
Analisis mikrobiologi mempunyai jumlah kiraan plat jumlah kiraan plat dan yis serta kulat kurang daripada
dan yis serta kulat kurang daripada 5.00 log cfu/g 5.00 log cfu/g dan thiobarbituric acid (TBA) yang
yang menunjukkan ia masih selamat dimakan. kurang daripada 7 – 8 mg/kg (consumption limit -
Aplikasi penggunaan komposit pracampuran boleh Pearson.D 1981) menunjukkan ia masih selamat
dipelbagai dalam menghasilkan penkek dan nuget. dimakan. Analisis feasibility menunjukkan produk
Analisa feasibiliti menunjukkan produk berdaya berdaya maju dengan nilai Kadar Pulangan Dalaman/
maju dengan nilai Kadar Pulangan Dalaman/Internal Internal Rate of Return (IRR@10%) sebanyak 59%.
Rate of Return (IRR@10%) sebanyak 22%. Ujian Ujian penerimaan pengguna sebanyak 400 responden
penerimaan pengguna sebanyak 400 responden juga telah dijalankan dan mendapat skor yang tinggi
juga telah dijalankan dan mendapat skor yang tinggi (89%) bagi atribut penerimaan keseluruhan. Majoriti
(84%) bagi atribut penerimaan keseluruhan. Majoriti daripada responden akan membeli produk-produk ini
responden akan membeli produk-produk ini sekiranya sekiranya ada di pasaran dan sanggup membayar
ada di pasaran dan sanggup membayar pada harga pada harga yang ditawarkan.
yang ditawarkan. Pembangunan teknologi makanan berciri
Serbuk minuman komposit pracampuran antiradang untuk warga tua.
konvenien sebagai makanan lengkap. Buah-buahan kaya dengan nutrien seperti vitamin
Teknologi pemprosesan minuman komposit konvenien dan fitokimia yang bertindak sebagai antioksida yang
sebagai makanan lengkap adalah produk makanan membantu dalam mengurangkan gejala antiradang
alternatif yang boleh memenuhi keperluan nutrien yang biasa dihadapai warga tua. Penyelidikan telah
harian golongan lelaki dan wanita dalam lingkungan dijalankan bagi mengkaji potensi produk berasaskan
remaja dan dewasa. Dengan saiz hidangan (pek buah-buahan yang boleh bertindak sebagai makanan
100 g), golongan lelaki perlukan lima pek sehari kesihatan berciri antiradang untuk manfaat warga
manakala golongan wanita perlukan empat pek tua. Hasil penyelidikan telah berjaya membangunkan
sehari bagi memenuhi keperluan nutrien seharian formulasi produk dan parameter pemprosesan.
berdasarkan RNI 2017; MOH. Produk dipek di dalam Produk adalah berbentuk minuman separa pekat
pembungkusan AL/PE dan stabil selama satu tahun atau nektar buah-buahan campuran (betik, nanas
penyimpanan.Analisis feasibilitiy menunjukkan produk dan mangga). Sampel dianalisis nilai Glisemik Indeks
berdaya maju dengan nilai Kadar Pulangan Dalaman/ dan nilai diperoleh ialah 40.55. Minuman nektar
Internal Rate of Return (IRR@10%) sebanyak 25%. juga dibuktikan mempunyai ciri antiradang iaitu 10%
Analisis feasibiliti menunjukkan produk berdaya kepekatan sampel telah memberi kesan perencatan
maju dengan nilai Kadar Pulangan Dalaman/Internal tripsin sebanyak 81.53% dan perencatan Nitric Oxide
Rate of Return (IRR@10%) sebanyak 59%. Ujian pula sebanyak 72.90%. Dalam kajian ke atas tikus
penerimaan pengguna sebanyak 400 responden juga pula, dos 9 mg/kg BW didapati berjaya mengurangkan
telah dijalankan dan mendapat skor yang agak tinggi bengkak tapak kaki tikus berbanding dengan tikus
(54%) bagi atribut penerimaan keseluruhan seperti kawalan. Kajian penerimaan produk menggunakan
keasidan, penilaian deria dan analisis fisikokimia warga tua di beberapa lokasi mendapati 95% warga
(warna, pH, keaktifan air (aW), jumlah pepejal terlarut, tua menerima produk ini. Kajian kebolehsanaan
kelembapan dan nilai nutrisi). produk juga telah dilaksanakan di mana produk
Makanan komposit konvenien campuran sarapan berdaya maju dan boleh mencapai harga jualan
kaya asid lemak tidak tepu. RM2.60/pek/35 ml.
Pracampuran sup cendawan ikan sebagai makanan Pembangunan teknologi makanan padat nutrien
komposit konvenien campuran sarapan diperkaya untuk warga tua.
lemak tidak tepu dihasil menggunakan ikan akuakultur Warga tua memerlukan bahan makanan yang
tilapia. Keputusan menunjukkan bahawa dari segi lengkap untuk memenuhi keperluan nutrien bagi
warna, rasa, tekstur, rupa bentuk dan skor penerimaan penjagaan kesihatan yang optimum. Makanan padat
keseluruhan adalah tinggi iaitu 4.13 dan tidak berbeza ini boleh dihasilkan daripada buah-buahan tempatan
secara signifikan berbanding dengan sampel kawalan yang kaya vitamin dan fitokimia yang boleh dijadikan
(p>0.05). Sup ikan cendawan diterima dan tidak makanan untuk warga tua. Kebanyakan makanan
hanyir. Dalam 100 g pracampuran sup cendawan ikan untuk warga tua adalah berasaskan susu. Kajian
mengandungi 4.26 g PUFA. Dengan saiz hidangan dijalankan menggunakan gabungan buah-buahan dan
(pek 35 g), keperluan nutrien seharian PUFA iaitu 1 beras bagi menghasilkan makanan bagi membantu
g/hari telah dapat dipenuhi. Produk dipek di dalam melengkapkan keperluan nutrien di usia tua. Hasil
pembungkusan AL/PE dan stabil selama satu tahun kajian berjaya membangunkan formulasi produk

94 LAPORAN TAHUNAN 2017
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

dan parameter pemprosesan telah dapat ditentukan. kandungan kritikal oksigen dicapai, konsentrasi
Produk adalah berbentuk makanan kering 3 dalam oksigen akan dikawal secara automatik atau secara
1 daripada buah-buahan campuran (betik, nanas manual untuk memulihkan keadaan penyimpanan
dan pisang) serta beras perang. Sampel dianalisis yang optimum dalam chamber. Kandungan kritikal
nilai Glisemik Indeks dan nilai diperoleh ialah 75.65. oksigen bagi setiap buah adalah berbeza dan
Kajian penerimaan produk menggunakan warga ditentukan dengan mengkaji respons fisiologi buah
tua di beberapa lokasi mendapati 95.5% warga tua semasa penyimpanan pada tahap stress oksigen
menerima produk ini. Kajian kebolehsanaan produk yang rendah. Buah belimbing merupakan salah satu
juga telah dilaksanakan di mana produk berdaya maju buah-buahan yang dikaji menggunakan sistem DCA.
dan boleh mencapai harga jualan RM4.50/pek/30 g. Belimbing B10 menunjukkan respons yang sangat
Pembangunan teknologi komposit confectionary positif terhadap penyimpanan DCA. Berdasarkan
(fruit leather) yang kaya nutrien dan antioksida. kualiti fizikal, belimbing B10 dapat disimpan sehingga
Buah-buahan boleh dijadikan snek yang tinggi nutrien sembilan minggu dalam penyimpanan DCA (Trt C:
terutama vitamin dan antioksida. Snek yang berkhasiat 1.6% O2; 3.2% CO2), berbanding hanya enamminggu
adalah sangat diperlukan terutama golongan kanak- dalam penyimpanan DCA statik, manakala lima
kanak dan remaja bagi membantu mempertingkatkan minggu dalam rawatan kawalan iaitu persekitaran
kesihatan. Fruit leather adalah contoh snek yang normal.
menarik yang menjadi value added produk kepada (Dimensi Tema Food Security: Safety & Quality)
buah. Sasaran teknologi adalah untuk snek berfungsi Teknik manipulasi suhu untuk pemanjangan
yang mempunyai ciri antioksida. Produk fruit leather hayat simpanan nangka.
telah berjaya dibangunkan dan mempunyai kaedah Suhu penyimpanan optimum bagi nangka adalah
pemprosesan yang optimum dengan menggunakan pada suhu 14 °C selama seminggu. Jika buah nangka
varieti mangga Chokanan dan diterima baik oleh disimpan lama daripada tempoh tersebut, buah akan
pengguna. Selain mengandungi sejumlah besar mula menjalani proses pemasakan dan kulit menjadi
serat makanan, karbohidrat, mineral, vitamin, ia juga lembut dan senang dijangkiti oleh kulat. Tempoh
kaya dengan sumber antioksida.Produk ini sesuai penyimpanan yang pendek ini menyebabkan buah
dibungkus dengan jenis plastik pembungkus AL/PE nangka mengalami kerosakan kualiti dan kehilangan
dan kajian hayat telah diuji menggunakan kaedah lepas tuai yang tidak dapat dielakkan. Secara umum,
accelerated shelf life (tiga bulan = satu tahun). penyimpanan pada suhu rendah dapat mengatasi
Didapati produk fruit leather masih tinggi kandungan masalah kerosakan kualiti buah yang disebabkan
antioksida setelah satu tahun penyimpanan. Sebagai oleh penyakit dan melambatkan pemasakan buah.
rumusan produk ini boleh bertahan selama satu Akan tetapi, kebanyakan buah-buahan tropikal akan
tahun penyimpanan pada suhu bilik dan dibungkus mengalami kecederaan sejuk dingin jika disimpan
dengan plastik AL/PE. Aktiviti antioksida juga masih pada suhu kurang daripada 10 °C. Buah nangka
tinggi iaitu melebihi 90% nilai DPPH dan FIC. Kajian yang disimpan pada suhu kurang daripada 10 °C
penerimaan yang telah dijalankan di zon tengah mengalami kecederaan sejuk dingin yang amat
menunjukkan yang produk ini diterima baik iaitu ketara pada kulit iaitu kesan pemerangan (browning)
penerimaan sebanyak 93%. Untuk harga pula, pada kulit dan merencatkan pemasakan buah apabila
berdasarkan analisis ekonomik, produk ini berdaya disimpan pada suhu bilik. Kajian manipulasi suhu
maju dan boleh mencapai harga jualan RM4.50/30 g. (prakondisi suhu) terbukti dapat memanjangkan
PENGUKUHAN PEMASARAN DAN EKSPORT tempoh penyimpanan buah dan pengekalan kualiti
Teknik penyimpanan dinamik CA/MA bagi buah seperti avokado, grapefruit, cili dan nanas. Kajian
belimbing. manipulasi suhu ini dilakukan dengan menyimpan
Penyimpanan kawalan atmosfera dinamik (Dynamic buah pada suhu yang tinggi (critical chilling point)
Controlled Atmosphere) atau lebih dikenali sebagai untuk suatu tempoh sebelum dipindahkan kepada
DCA merupakan teknik penyimpanan optimum bagi suhu yang lebih rendah secara berperingkat. Oleh itu,
pemanjangan tempoh penyimpanaan dan mencegah satu kajian manipulasi suhu telah dijalankan ke atas
gangguan fisiologi buah. Semasa penyimpanan DCA, nangka J33 bagi pemanjangan tempoh penyimpanan
konsentrasi kandungan oksigen akan direndahkan dan pengekalan kualiti. Hasil kajian mendapati teknik
sehingga ke tahap minimum anaerobic compensation manipulasi suhu untuk pemanjangan hayat simpanan
point (ACP) sehingga respirasi metabolisme buah nangka didapati tidak sesuai disebabkan oleh
bertukar daripada aerobik kepada anaerobik. Selepas kecederaan sejuk dingin yang amat ketara selepas
penyimpanan pada suhu 20 – 13 °C dan ke 10 °C
secara berperingkat. Nangka lebih sesuai disimpan
pada suhu 13 °C selama tiga minggu.

LAPORAN TAHUNAN 2017 95
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

Teknologi rawatan kuarantin betik untuk eksport Rawatan kuarantin bagi mangga Chokanan untuk
Kajian dijalankan bagi mendapatkan kaedah rawatan pasaran eksport.
iradiasi yang bersesuaian dan berkesan ke atas Rawatan kuarantin dilihat sebagai satu kaedah
lalat buah pada betik Sekaki untuk pengeksportan yang sangat penting untuk menghalang penyebaran
dibangunkan bagi memenuhi keperluan fitosanitasi serangga perosak yang berkaitan dengan komoditi
antarabangsa serta menentukan kesan rawatan ke yang ingin dieksport ke negara pengimport di mana
atas kualiti buah. tiada perosak atau kehadirannya dikawal. Bagi
Kajian menunjukkan telur merupakan peringkat paling mengatasi sekatan dagangan ini, rawatan haba
susceptible dan pupae paling toleran. Dos 100Gy panas (VHT) telah dikenal pasti sebagai rawatan
mengakibatkan peringkat larva gagal berkembang kuarantin lepas tuai yang sesuai digunakan untuk
ke peringkat dewasa berbanding pupae. Dos 100Gy membenarkan eksport buah-buahan tropika ke
adalah paling minimum yang boleh mengakibatkan pasaran yang mempunyai peraturan kuarantin
kemandulan pada dewasa jantan dan betina kerana khususnya terhadap lalat buah. Taksonomi serangga
dapat mengurangkan kadar kesuburan lalat betina berkaitan yang digunakan dalam kajian disinfestasi
dan tiada telur dapat dihasilkan. dikenal pasti ialah Bactrocera dorsalis. Bagi peringkat
umur lalat yang paling toleran kajian mendapati telur
merupakan peringkat paling susceptible dan pupae
paling toleran. Suhu 46.5°C mengakibatkan peringkat
larvae gagal berkembang ke peringkat dewasa
berbanding pupae.

96 LAPORAN TAHUNAN 2017
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

PEMBANGUNAN
INFRASTRUKTUR PERTANIAN

10

PEMBANGUNAN
INFRASTURKTUR PERTANIAN

Objektif program pembangunan infrastruktur pertanian kawasan penanaman padi selain kawasan kampung
adalah menyediakan kemudahan infrastruktur berdekatan.Banjir ini berpunca daripada limpahan
pertanian yang moden bagi mewujudkan sistem air dari tebing-tebing sungai , kawasan lembah
pengurusan air yang efisien di kawasa-kawasan sungai pada amnya adalah kawasan rendah dan
pertanian. Sasaran utama program ini adalan menyebabkan air bertakung.Keadaan semulajadi
meningkatkan hasil pengeluaran dan pendapatan sungai yang sempit dan cetek juga penyebab utama
petani melalui kaedah seperti penanaman padi dua berlakunya banjir.
kali setahun. Bagi menangani masalah ini pihak kerajaan meluluskan
Sepanjang tahun 2017, Bahagian Pengairan dan projek tebatan banjir dan dipertanggungjawabkan
Saliran Pertanian (BPSP) telah terlibat secara aktif kepada Bahagian Pengairan Saliran Pertanian Di
dalam pembangunan infrastruktur di kawasan- bawah Kementerian Pertanian Dan Industri Asas
kawasan pertanian di bawah Kementerian Pertanian Tani, Malaysia dengan anggaran kos sebanyak
dan Industri Asas Tani Malaysia. RM 16,796,230.00. Tempoh pelaksanaan projek ini
MEMBINA DAN MENYIAPKAN SALURAN adalah 18 bulan.
LENCONGAN, BAN MENCEGAH BANJIR, Dengan berjalannya projek ini dapat memperluasakan
STRUKTUR-STRUKTUR LAIN DAN KERJA- lagi kawasan bertanam padi dan menambah hasil
KERJA LAIN YANG BERKAITAN UNTUK SKIM pengeluaran padi.Selain itu projek ini membolehkan
PENGAIRAN SETIU, TERENGGANU petani bertanam padi 2 kali setahun memandangkan
sebelum ini petani bertanam hanya sekali setahun.
Latar Belakang Projek Skop Kerja
Kawasan rancangan ini merangkumi beberapa a) Perobohan dan pembersihan tapak
kampung di pinggir lembah Sungai Setiu iaitu - Perobohan jambatan sediaada (12m x 4.4m)
Kampung Bukit Pepari, Kampung Buluh, Kampung
Buruk, Kampung Tasek, Kampung Banggol dan pada CH 5700.
Kampung Permaisuri.Skim ini merupakan skim - Perobohan Inverted Syphon sediaada (22m)
pengairan yang terbesar di dalam daerah Setiu dan
skim kedua besar dalam kawasan KETARA. pada CH 5007, CH 5676.
Masalah banjir sering berlaku setiap tahun di mana b) River Improvement and Flood Protection Bunds
banjir ini hampir menenggelamkan keseluruhan - Terbahagi kepada tiga sungai iaitu Sungai

Setiu, Sungai Tarom dan Bendang Permaisuri.
- Panjang Sungai Setiu dan Sungai Tarom ialah

15.472km.

98 LAPORAN TAHUNAN 2017
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

- Sungai Setiu bermula dari line A-B-D-E ( CH 0-
CH 7882) iaitu 7.882km.

- Sungai Tarom bermula dari line B-B1-C-C1
(CH0A- CH7590A) iaitu 7.59km.

- Panjang Bendang Permaisuri ialah 2.71km.
c) Slope Protection Works
- Gabion.
d) Drainage Structure
- Terdapat dua struktur iaitu Drainage Outlet

Structure dan Drainage Control Structure.
- Lokasi Drainage Outlet Structure terletak di line

B-B1,C-C1, Rumah Pam 1 & Rumah Pam 2.
- Jumlah Drainage Outlet Structure.
e) Irrigation Structure
- Terdapat 6 kerja dibawah Irrigation Structure

iaitu Irrigation Inverted Syphon, Precast
Concrete U canal, Farm Turnout, Pipe Flume,
Adjustable Weir Offtake (AWO) Dan End
Control.
f) Medium Traffic Bridge
- MTB bersaiz (4.5m lebar x 77m panjang).
g) Drainage Pump
- Kerja-kerja di bawah skop drainage pump ialah
Pump sump, Structural work, mechanical work,
mechanical services and electrical services.
- TNB Sub Station, MSB Sub Station dan Genset
House.
h) Additional Scope
- Kerja-kerja demolition, site clearance
earthworks (line A1-A-B) dan slope protection
works.
i) Provisional Sum
- Irrigation and drainage structure affected by
works and rectification works.
j) Item Tambahan
- Kerja-kerja elektik bagi rumah pam.
Butiran Projek

i) Harga Kontrak : RM 16,796,230.00

ii) Tarikh Milik Tapak : 17 Febuari 2017

iii) Tarikh Siap : 16 Ogos 2018

iv) Jenis Kontrak : Terhad

v) Nama Kontraktor :
BP TRADING & CONSTRUCTION SDN BHD

vi) Status Kemajuan Projek : 58%

vii) Pemilik Projek :
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

viii) Pelaksana Projek :
Bahagian Pengairan dan Saliran Pertanian

LAPORAN TAHUNAN 2017 99
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani

MEMBINA DAN MENAIKTARAF INFRASTRUKTUR vii) Status kemajuan projek : 4.00%
PENGAIRAN DAN SALIRAN DI SAWAH SUNGAI viii) Pemilik Projek :
BALANG, DAERAH MUAR, JOHOR DARUL Jabatan Pengairan dan Saliran Negeri Johor
TAKZIM ix) Pelaksana Projek :
Latar Belakang Projek Bahagian Pengairan dan Saliran Pertanian
Projek Membina dan Menaiktaraf Infrastruktur (BPSP) / Jabatan Pengairan dan Saliran Johor
Pengairan dan Saliran ini merupakan projek untuk
menaiktaraf taliair kepada konkrit untuk meningkatkan MEMBINA DAN MENAIKTARAF INFRASTRUKTUR
kecekapan pengagihan bekalan air serta menaiktaraf PENGAIRAN DAN SALIRAN SERTAKERJA-KERJA
jalan ladang di Sawah Sungai Balang , Muar Johor. LAIN YANG BERKAITAN DI SKIM PENGAIRAN
Kawasan pengairan di kawasan Sungai Balang ini TELOK RIMBA , DAERAH JASIN, MELAKA
telah bermula pada tahun 1950-an, yang mana Ibu Latar Belakang Projek
Bekalan digunakan oleh Jabatan untuk menyalur Skim Pengairan Telok Rimba ini berada dalam DUN
bekalan air ke dalam sawah-sawah. Semenjak dari Sungai Rambai, Parlimen Jasin (Y.B Datuk Hasan
itu, tanaman dua musim dapat di buat dalam satu Bin Abd.Rahman merangkap Exco Pertanian dan
tahun dengan memperolehi hasil purata kira-kira 8.5 Pembangunan Usahawan / ADUN Sungai Rambai).
ton per hektar. Skim ini mempunyai keluasan penanaman padi aktif
Setelah beroperasi hampir 60 tahun keadaan taliair seluas lebih kurang 133 hektar keseluruhannya
tanah yang telah dibina juga sudah usang dan dan melibatkan seramai 89 orang petani. Selain
sebahagiannya tidak dapat berfungsi dengan baik. penanaman padi, terdapat aktiviti tanaman lain
Keadaan ini menyebabkan bekalan air yang disalurkan seperti jagung, ternakan kambing, lembu dan ayam.
ke sawah tidak mencukupi dan menjejaskan hasil Skim ini telah dibahagikan kepada 5 blok untuk tujuan
pengeluaran padi. pengurusan yang lebih efektif, iaitu Blok A hingga
Oleh itu rancangan ini perlu disusun semula dengan Blok E.
segera. Selain itu juga, kehilangan air dari taliair Sumber bekalan air adalah bergantung kepada
disebabkan oleh proses evoporation, seepage, Sungai Kesang yang menjadi pemisah antara negeri
transpiration oleh rumput rampai. Keadaan ini telah Melaka dan Johor, dan sebuah rumah pam utama
menyebabkan kos penyelenggaraan yang tinggi yang mengandungi 2 unit ‘submersible pump’ yang
diperlukan setiap tahun. beroperasi secara berselang-seli, dan mempunyai
Skop Projek kapasiti 14 cusec (ft3/s) setiap satu dan akan
menyalurkan air terus melalui tali air utama dan tali
a. Rekabentuk Terperinci dan Kerja Ukur air sekunder.
b. Menaiktaraf taliar utama dan sekunder Skop Kerja Projek
c. Menaiktaraf Jalan Ladang a) Preliminaries and General Items.
d. Membina Jambatan MTB b) Menaiktaraf taliair trapezoidal sedia ada kepada
e. Membina rumah pam
U-Shape konkrit saiz 2100mm x 1500mm
Butiran Projek sepanjang 880 meter.
c) Menaiktaraf ‘Irrigation pump sump’ sediada
i) Harga Kontrak : RM 7,375,576.67 kepada konkrit saiz 4.5meter x 4.5 meter
(termasuk GST 6%) x3.6meter dalam.
d) Membina jajaran semula mildsteel paip dari
ii) No. Tender : MOA/BPSP/03/2017 rumah pam bar uke ‘irrigation pump sump’yang
dinaiktaraf sepanjang 27 meter .
iii) Tarikh Milik Tapak : 26 Disember 2017 e) Membina ‘Culvert Crossing’ sebanyak 3 nos
dengan kelebaran 5 meter.
iv) Tarikh Siap : 15 April 2019

v) Jenis Kontrak : Konvensional

vi) Nama Kontraktor :
SMART ROAD SYSTEM SDN BHD.

100 LAPORAN TAHUNAN 2017
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani