Tingkatan 2 Bab 5 KMM

WARISAN
NEGARA

KSSM SEJARAH
TINGKATAN 2

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM
JPN SELANGOR

Bahan sokongan ini hanya boleh digunakan untuk
tujuan PdP Sejarah sahaja. TIDAK DIBENARKAN untuk
menggunakan mana-mana bahagian bahan ini untuk
tujuan komersial dan penerbitan semula

SEJARAH TINGKATAN 2

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 2
JPN SELANGOR

KESULTANAN 5.1 Pengasasan Kesultanan
MELAYU MELAKA Melayu Melaka
• Parameswara
BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM • Pemilihan Lokasi yang
JPN SELANGOR
Strategik
- Laluan perdagangan
- Bentuk muka bumi
- Benteng pertahanan
- Terlindung angin monsun.

5.2 Kegemilangan Kesultanan
Melayu Melaka
• Faktor Kegemilangan

- Kepemimpinan raja
- Sistem pentadbiran
- Sistem perundangan

• Aspek Kegemilangan

- Empayar yang luas
- Pusat penyebaran agama Islam
- Pusat perdagangan
- Pengurusan perdagangan
- Hubungan luar

5.3 Pengakhiran Kesultanan
Melayu Melaka yang Berpusat
di Melaka
• Faktor Dalaman
• Serangan Portugis
• Strategi Melaka Menghadapi

Serangan Portugis
• Perjuangan Mengembalikan

Kedaulatan

5.1 PENGASASAN
KESULTANAN MELAYU

MELAKA

Pada akhir pembelajaran, murid akan
dapat:
➢ Menerangkan tentang pengasasan

Kesultanan Melayu Melaka (KMM)

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM
JPN SELANGOR

PENGENALAN

Kesultanan Melayu Muara sungai ini Lokasinya yang
Melaka diasaskan oleh juga merupakan strategik menjadikan
Parameswara sekitar tempat berjual beli
Melaka pusat
tahun 1400. barang serta perdagangan
pertukaran barang antarabangsa
Pemilihan lokasi
strategik menjadikan Asalnya muara dagangan
sungai ini
Melaka sebuah Parameswara memilih merupakan
kerajaan yang unggul mendirikan kerajaan
Melaka di muara Sungai perkampungan
Bertam (Sungai Melaka) nelayan

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 5
JPN SELANGOR

ELEMEN K
(K6.1.4)

APLIKASI KBAT

Sifat kepemimpinan penting dalam
pembinaan sesebuah negara. Bahaskan.

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 6
JPN SELANGOR

FAKTOR MELAKA MEMPUNYAI
KEDUDUKAN YANG STRATEGIK

LALUAN PERDAGANGAN BENTUK MUKA BUMI
BENTENG PERTAHANAN TERLINDUNG ANGIN MONSON

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 7
JPN SELANGOR

LALUAN PERDAGANGAN

Ini membolehkan Melaka
mengawal laluan kapal dagang

Melaka terletak di laluan
perdagangan utama antara

timur dengan barat

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 8
JPN SELANGOR

BENTUK MUKA BUMI

Melaka mempunyai
bentuk muka yang

berbukit bukau

Sesuai dijadikan
benteng pertahanan

Sesuai menjadi
panduan kapal

dagang

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 9
JPN SELANGOR

BENTENG PERTAHANAN

berfungsi sebagai
benteng
pertahanan dan
perlindungan
semulajadi yang
sukar ditembus
oleh musuh
Mempunyai
pokok bakau dan
api-api di
persisiran pantai

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 10
JPN SELANGOR

TERLINDUNG ANGIN MONSON

Pelabuhan terlindung
daripada tiupan angin

monsun

Muara sungai terletak di Kapal dagang boleh berlabuh
Selat Melaka di pelabuhan dengan selamat

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 11
JPN SELANGOR

ELEMEN K
(K6.1.5)

APLIKASI KBAT

Sikap menghargai alam sekitar penting
untuk menjamin kesejahteraan kehidupan.

Bahaskan.

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 12
JPN SELANGOR

CAKNA
MINDA

APLIKASI KBAT

Kebijaksanaan Parameswara memilih
lokasi telah mendorong Melaka muncul
sebagai pusat perdagangan antarabangsa.

Bincangkan.

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 13
JPN SELANGOR

5.2 KEGEMILANGAN
KESULTANAN MELAYU

MELAKA

Pada akhir pembelajaran, murid
akan dapat:
➢ Menerangkan tentang

kegemilangan Kesultanan
Melayu Melaka

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM
JPN SELANGOR

PENGENALAN

• Faktor Kesultanan Melayu • Aspek Kegemilangan
Kegemilangan Melaka berkembang
- Empayar yang luas
- Kepemimpinan raja dari sebuah - Pusat penyebaran agama Islam
- Sistem pentadbiran perkampungan - Pusat perdagangan
- Sistem perundangan nelayan dan akhirnya - Pengurusan perdagangan
- Hubungan luar
menjadi
kerajaan yang

masyhur

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 15
JPN SELANGOR

FAKTOR KEGEMILANGAN

KEPEMIMPINAN RAJA

1. Keturunan Raja
Palembang
❑ Pemerintah Melaka berasal

daripada zuriat keturunan
anak Raja Palembang yang
bersusur galur daripada
Iskandar Zulkarnain-
Sulalatus Salatin

❑ Susur galur ini memberikan
taraf kedudukan yang tinggi
kepada Sultan Melaka di
kalangan kerajaan lain di
Alam Melayu

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 16
JPN SELANGOR

FAKTOR KEGEMILANGAN

KEPEMIMPINAN RAJA

2. Peranan yang Unggul
❑ Raja mempunyai pelbagai

peranan:

▪ Simbol perpaduan rakyat
▪ Ketua angkatan tentera
▪ Mengetuai hubungan

diplomatik
▪ Menyelaraskan kegiatan

ekonomi
▪ Ketua agama Islam
▪ Menegakkan keadilan

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 17
JPN SELANGOR

FAKTOR KEGEMILANGAN

KEPEMIMPINAN RAJA

3. Kedaulatan dan Alat Kebesaran
❑ Daulat merupakan kuasa dan kewibawaan raja

sebagai pemimpin.
❑ Rakyat akui kedaulatan raja dengan memberi

taat setia sepenuhnya dan tidak boleh derhaka
kepada raja
❑ Alat kebesaran diraja termasuk cop mohor,
nobat, keris, lembing dan mahkota
❑ Digunakan semasa upacara istiadat pertabalan,
perkahwinan dan kemangkatan raja
❑ Konsep daulat, adat istiadat dan alat kebesaran
menjadikan raja mempunyai kedudukan yang
tinggi dan istimewa serta kedudukannya kukuh

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 18
JPN SELANGOR

FAKTOR KEGEMILANGAN

KEPEMIMPINAN RAJA

4. Kewibawaan
❑ Raja memiliki ciri kepemimpinan seperti adil,

berwibawa dan mengambil berat kebajikan
rakyat

❑ Raja memerintah berdasarkan bidang kuasa
yang ditetapkan Hukum Kanun Melaka

❑ Sultan Muzaffar Shah dan Sultan Mansur
Shah merupakan pemerintah yang
mengutamakan keamanan dan kebajikan
rakyat

❑ Bukti:

➢ Sultan Mansur Shah menasihatkan
anaknya Sultan Alauddin Riayat Shah
supaya bersikap adil terhadap rakyat,
menyiasat segala tuduhan dengan teliti
dan berkerjasama dengan pegawai
melalui wasiatnya.

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 19
JPN SELANGOR

FAKTOR KEGEMILANGAN Sultan

SISTEM PENTADBIRAN 4
8
1. Sistem Pembesar Empat Lipatan 16
❑ berasaskan Sistem Pembesar Empat Lipatan 32
❑ bermaksud pada setiap peringkat
pentadbiran, terdapat pembesar yang dilantik
oleh pemerintah bagi membantu melicinkan
pentadbiran
❑ Sultan dibantu oleh:
➢pembesar berempat
➢pembesar berlapan
➢pembesar enam belas
➢pembesar tiga puluh dua
❑ Pembesar - pentadbir kerajaan pada
peringkat pusat, jajahan, daerah, mukim dan
kampung
❑ Pembesar berempat peringkat pusat -
tonggak utama
❑ dikenali sebagai Orang Kaya Berempat

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 20
JPN SELANGOR

FAKTOR KEGEMILANGAN

SISTEM PENTADBIRAN Sultan

SISTEM PEMBESAR
EMPAT LIPATAN

Pembesar Berempat

Bendahara Penghulu Temenggung Laksamana
Bendahari
• Penasihat raja • Ketua polis dan • Ketua angkatan
• Menteri utama • Pemungut hasil penjara laut
atau ufti
peringkat pusat • Penguasa • Pengawal
• Ketua turus • Ketua segala bandar dan kota peribadi raja
bendahari Melaka
angkatan perang • Ketua duta
• Ketua hakim • Ketua urus setia • Pegawai • Ketua utusan
• Pemangku sultan istana protokol istana
ke luar negara
• Ketua • Hakim di darat • Hakim di laut
syahbandar

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 21
JPN SELANGOR

FAKTOR KEGEMILANGAN 2. Tugas Pembesar

SISTEM PENTADBIRAN ❑ mewujudkan sistem pentadbiran yang berkesan
seperti:

➢ menjaga keamanan kawasan
➢ mengutip cukai dan hasil lain melalui sistem serah
➢ membekalkan tenaga tentera ketika perang
➢ menyediakan tenaga buruh melalui sistem kerah

❑ Pemerintah Melaka kurniakan kawasan khas kepada
pembesar untuk ditadbir

❑ kawasan ini sebagai tanda untuk mendapat sokongan
pembesar bagi mewujudkan pentadbiran yang
mantap:

➢ kawasan pembesar berempat - kawasan pegangan
➢ kawasan pembesar jajahan dan daerah - kawasan

pemakanan
➢ Pembesar dibenarkan mengutip cukai di

kawasannya
➢ serahkan cukai kepada pemerintah sebagai ufti.

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 22
JPN SELANGOR

FAKTOR KEGEMILANGAN Sistem Serah:
➢ pemberian sebahagian hasil tanaman
SISTEM PENTADBIRAN (KESIMPULAN)
yang diusahakan oleh rakyat kepada
❑ Pentadbiran Sistem Pembesar 1
Empat Lipatan yang mantap pemerintah
➢ pemberian dilakukan sebagai balasan
telah membawa keamanan dan
kemakmuran kepada KMM kepada pembesar yang menyediakan

tanah untuk rakyat.
➢ kadar dan nilai serahan bergantung

pada hasil tanaman dan ternakan yang

diperoleh

❑ Corak pentadbiran Melaka ini 2
diwarisi kemudiannya oleh
kerajaan Melayu yang lain

❑ Kita patut berbangga dengan 3 Sistem Kerah:
kestabilan sistem pentadbiran ➢ sesuatu pekerjaan yang dibuat tanpa

negara kita pada masa ini yang diberi upah.
dimantapkan daripada warisan KMM ➢ misalnya, membina istana, kubu, jalan

dan saliran.
➢ menunjukkan wujud sikap taat setia,

sedia berkorban dan rakyat berganding

bahu untuk membantu pemerintah

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 23
JPN SELANGOR

FAKTOR KEGEMILANGAN Hal ini telah
melonjakkan
SISTEM PERUNDANGAN Kesultanan Melayu
Melaka ke arah
Kesultanan Melayu Melaka kegemilangan
telah memperkenalkan sistem
Undang-undang tersohor
perundangan yang mantap kesultanan ini ialah
Hukum Kanun Melaka
dan Undang-Undang
Laut Melaka

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 24
JPN SELANGOR

FAKTOR KEGEMILANGAN

SISTEM PERUNDANGAN

1. Hukum Kanun Melaka

❑ Hukum Kanun Melaka mula ditulis semasa
pemerintahan Sultan Muzaffar Shah (1446-1456)

❑ disusun semula secara teratur pada masa
pemerintahan Sultan Mahmud Shah (1489-1511)

❑ mengandungi 44 fasal yang berkaitan hak
keistimewaan, tanggungjawab raja dan
pembesar

❑ Hukum Islam juga terdapat dalam undang-
undang ini berkaitan dengan jenayah, urusan
jual beli dan kekeluargaan

❑ dapat mewujudkan keamanan dan menjamin
keselamatan rakyat

❑ Jenayah dapat diatasi dengan baik dan terurus

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 25
JPN SELANGOR

FAKTOR KEGEMILANGAN Kiwi: saudagar yang menghantar dan menyebarkan barangan
mereka untuk diperdagangkan. Mereka menyewa petak
SISTEM PERUNDANGAN tempat letak barangan di dalam kapal atau perahu. Sekiranya
kiwi tidak belayar bersama-sama, tempatnya akan digantikan
2. Undang-Undang Laut Melaka oleh wakilnya yang dikenali sebagai maula kiwi.
❑ ditulis semasa zaman Sultan Mahmud
Shah
❑ untuk tentukan peraturan pelayaran dan
perdagangan.
❑ mengandungi 25 fasal berkaitan peraturan
di laut, tertib berniaga dan tatacara berjual
beli.
❑ Kandungannya juga berkaitan
tanggungjawab nakhoda, anak kapal, kiwi
dan syahbandar.
❑ Undang-undang Laut Melaka
➢ jadikan aktiviti perdagangan berjalan
dengan lancar dan adil
➢ berikan keyakinan kepada para
pedagang

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 26
JPN SELANGOR

FAKTOR KEGEMILANGAN

SISTEM PERUNDANGAN

3. Undang-Undang Adat

❑ adat yang diguna ialah Adat Temenggung

❑ diasaskan oleh Datuk Ketemenggungan

❑ berkaitan sistem pemerintahan,
perwarisan takhta, perkahwinan,
perwarisan harta dan perundangan.

❑ berkaitan sistem penggantian sultan, iaitu
takhta kerajaan diwarisi oleh anak lelaki
yang sulung.

❑ amalkan sistem pemerintahan beraja.

❑ kuasa tertinggi terletak di tangan sultan
atau raja.

❑ sistem perwarisan takhta berlaku secara
teratur

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 27
JPN SELANGOR

ASPEK KEGEMILANGAN PUSAT
PERDAGANGAN
PEMBENTUKAN
EMPAYAR PENGURUSAN
PUSAT PERDAGANGAN

PENYEBARAN HUBUNGAN LUAR
AGAMA ISLAM

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 28
JPN SELANGOR

ASPEK KEGEMILANGAN

01 Kesultanan Melayu Melaka meneruskan
02 tradisi kegemilangan kerajaan yang unggul di
03 Alam Melayu

Kegemilangan dapat dilihat dalam aspek
pembentukan empayar, kemunculan sebagai
pusat penyebaran agama Islam dan pusat
perdagangan serta kejayaan menjalinkan
hubungan luar dengan kerajaan lain.

Kegemilangan Kesultanan Melayu Melaka
juga dapat dibuktikan dengan kemunculan
bahasa Melayu sebagai lingua franca dan
sebanyak 84 bahasa dipertuturkan di
Melaka.

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 29
JPN SELANGOR

ASPEK KEGEMILANGAN

PEMBENTUKAN EMPAYAR

❑ Empayar KMM ❑ Empayar ini ❑ Kegemilangan
meliputi seluruh terdiri empayar yang
Semenanjung daripada luas ini dapat
Tanah Melayu tanah jajahan dilihat dalam
dan Kawasan dan naungan. aspek cara
pantai timur pembentukan,
Sumatera. kepentingan
dan struktur
pentadbirannya

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 30
JPN SELANGOR

ASPEK KEGEMILANGAN

CARA PEMBENTUKAN EMPAYAR

1. Penaklukan 2. Perkahwinan 3. Naungan

❑ Penaklukan dilakukan untuk ❑ Perkahwinan berlaku antara ❑ Terdapat pemerintah
menjamin keselamatan dan Sultan Melaka dengan puteri kerajaan lain yang rela
kemakmuran Kesultanan diraja kerajaan lain. bernaung di bawah
Melayu Melaka. Kesultanan Melayu Melaka.
❑ Perkahwinan mengukuhkan
❑ Kawasan taklukan di lagi hubungan persahabatan ❑ Raja yang berada di bawah
Semenanjung Tanah Melayu dan kekeluargaan antara naungan Melaka ditabalkan
ialah seperti Kuala Linggi, kerajaan Melaka dengan oleh sultan Melaka.
Beruas, Pahang, kerajaan lain.
Terengganu dan Kelantan. ❑ Antara kerajaan yang rela
❑ Perkahwinan Sultan Mansur bernaung termasuklah
❑ Kawasan taklukan di Shah dengan puteri Majapahit, Lingga, Patani dan Kedah.
Sumatera pula ialah Siak, Raden Galuh Cendera Kirana
Rokan, Kampar dan Rupat menyebabkan pengaruh
Melaka semakin meluas.

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 31
JPN SELANGOR

ASPEK KEGEMILANGAN

KEPENTINGAN 3. Sosial 04
PEMBENTUKAN EMPAYAR ▪ Berlaku asimilasi budaya tempatan
4. Agama
1. Politik 02 dengan budaya dari Arab, India, China ▪ Mendorong usaha penyebaran
▪ luaskan wilayah dan jajahan takluk dan Alam Melayu
▪ kukuhkan hubungan dengan kerajaan ▪ Wujud masyarakat majmuk yang terdiri agama Islam
daripada pelbagai suku dan bangsa ▪ Islam telah berkembang luas ke
yang ditakluk
▪ sekat pengaruh kuasa serantau 03 Pahang, Kelantan, Perak, timur
Sumatera dan Patani
seperti Siam, Majapahit dan Pasai

2. Ekonomi
▪ terima hadiah dalam bentuk wang, emas,

timah dan bantuan ketenteraan
▪ dapat bekalan seperti hasil pertanian,

01 rempah-ratus dan bijih timah untuk
diperdagangkan di pelabuhan Melaka
▪ kuasai perdagangan di Selat Melaka

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 32
JPN SELANGOR

ASPEK KEGEMILANGAN 1. Pentadbiran Pusat
• pusat pemerintahan dan
PENTADBIRAN EMPAYAR
pentadbiran terletak
01
tempat raja bersemayam.
• Raja dibantu oleh

pembesar pusat

2. Pentadbiran Kawasan Naungan 02 03
• kawasan yang mengakui
3. Pentadbiran Kawasan
ketuanan Melaka
• menghantar ufti Jajahan
• Pemerintahan diketuai oleh • Pemerintahan diketuai oleh

pemerintah negeri berkenaan pemerintah yang dilantik oleh
• dibantu oleh pembesar tempatan.
Sultan Melaka.

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 33
JPN SELANGOR

ASPEK KEGEMILANGAN

PUSAT PENYEBARAN AGAMA ISLAM

❑ Sebelum kemunculan Kesultanan Melayu
Melaka, kerajaan awal yang menerima
pengaruh Islam di Alam Melayu ialah
Samudera-Pasai dan Perlak

❑ Pengislaman pemerintah menyebabkan
Kesultanan Melayu Melaka muncul sebagai
pusat penyebaran Islam yang unggul di
Alam Melayu pada abad ke-15.

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 34
JPN SELANGOR

ASPEK KEGEMILANGAN 4. Perdagangan
▪ Islam tersebar melalui
CARA PENYEBARAN AGAMA ISLAM
pedagang Arab, India dan
2. Perkahwinan China yang datang ke Melaka
• Perkahwinan puteri ▪ selain berjual beli, mereka juga
mempunyai sifat mubaligh
Sultan Mansur Shah yang mendorong penyebaran
dengan putera Raja Islam.
Siak ▪ dari Melaka, mereka sebarkan

Islam ke Kawasan lain yang
disinggahi seperti Brunei,
Filipina dan kepulauan
Indonesia

1. Pengislaman 3. Peranan Ulama dan Mubaligh 5. Peluasan Kuasa
Pemerintah ▪ Pemerintah Melaka hantar ulama • Kesultanan Melayu

▪ Pengislaman Sultan dan mubaligh ke seluruh kawasan Melaka menyebarkan
Iskandar Shah pada agama Islam melalui
tahun 1414 diikuti oleh pengaruhnya proses perluasan kuasa
para pembesar dan ▪ ajaran tasawuf dan sufi • negeri naungan dan
rakyat. jajahan memeluk Islam
dikembangkan melalui ulama dari sebagai tanda taat setia
▪ Sultan Muzaffar Shah kepada pemerintah
menjadikan agama Timur Tengah dan India Melaka
Islam - agama rasmi ▪ antaranya termasuklah Maulana
Kesultanan Melayu
Melaka Abu Bakar dan Maulana Yusuf
▪ Sultan Alauddin Riayat Syah

hantar ulama untuk mengajar Raja

Pahang, Kampar dan Inderagiri

tentang hal ehwal agama

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 35
JPN SELANGOR

ASPEK KEGEMILANGAN

KESAN PENYEBARAN AGAMA ISLAM

1. Tumpuan 2. Tempat 3. Persuratan 4. Pemerintahan
Ulama Pembelajaran dan Pentadbiran
▪ pengaruh Islam terdapat
▪ Melaka menjadi tumpuan ▪ semasa pemerintahan dalam saduran karya sastera ▪ Undang-undang Islam
ulama dan pendakwah Sultan Muzaffar Shah, dari Arab dan Parsi seperti terkandung dalam Hukum
madrasah masjid dan Hikayat Muhammad Ali Kanun Melaka dan Undang-
▪ Sultan Melaka menjadi surau menjadi tempat Hanafiah dan Hikayat Amir undang Laut Melaka
penaung kepada aktiviti mempelajari al-Quran Hamzah
dakwah dan dan ilmu tasawuf ▪ Ulama mainkan peranan
perbincangan kitab ▪ berlaku perkembangan tulisan penting dalam hal
agama seperti Darul Jawi dan bahasa Melayu pentadbiran.
Manzum
▪ bahasa Melayu menjadi ▪ jawatan mufti dan kadi
bahasa persuratan dan diwujudkan untuk kelicinan
bahasa penulisan pengurusan agama Islam

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 36
JPN SELANGOR

ASPEK KEGEMILANGAN

PUSAT PERDAGANGAN

01 Kedudukan Strategik 02Pusat Pengumpulan dan
Pengedaran Pelbagai
▪ Melaka terletak di laluan Barangan
perdagangan antara India dengan
China ▪ Barang dikumpul dan diedarkan kepada
pedagang luar - timah, emas, kapur barus,
▪ Kedudukan strategik di Selat hasil hutan dan rempah-ratus
Melaka - Melaka dikunjungi oleh
pedagang dari dalam dan luar ▪ diperoleh daripada negeri naungan dan
Alam Melayu jajahan serta kawasan sekitar Alam Melayu

▪ Kesannya - muncul sebagai pusat ▪ Barangan luar yang dibawa masuk ke Melaka
perdagangan dan pelabuhan yang - benang emas, kain pelikat, batu delima,
maju tembikar, wangian dan bahan makanan

▪ Kepelbagaian barang dagangan ini buktikan
pelabuhan Melaka - emporium yang maju

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 37
JPN SELANGOR

ASPEK KEGEMILANGAN

PUSAT PERDAGANGAN

Dikunjungi Pedagang 04Pusat Perkapalan

03 dari Dalam dan Luar ▪ Pelabuhan Melaka dikunjungi
Alam Melayu oleh pelbagai jenis kapal besar
dan kecil
▪ Pedagang paling ramai kunjungi
pelabuhan Melaka -pedagang Arab, ▪ Kapal kecil terdiri daripada
China dan Gujerat perahu, sampan, ghurab,
penjajap, sagur, payar, baluk,
▪ Pedagang Pasai dan Jawa - lancang, kakap, balang dan
pedagang yang paling ramai dari kelulus
Alam Melayu
▪ Kapal besar pula seperti jong dan
▪ Pelabuhan Melaka juga dikunjungin bahtera
oleh pedagang dari Brunei, Pegu,
Parsi, Turki, Mesir, Luzon, Ceylon,
Burma, Kemboja, Champa dan
Annam

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 38
JPN SELANGOR

ASPEK KEGEMILANGAN

PENGURUSAN PERDAGANGAN

Syahbandar
▪ pegawai mahir dan berpengalaman

mengurus pelabuhan dengan teratur dan

cekap
▪ kendalikan urusan perdagangan
▪ memainkan peranan penting menjadikan

Melaka sebagai pelabuhan entrepot

Tugas syahbandar
▪ urus pasar dan Gudang
▪ jaga kebajikan dan keselamatan pedagang
▪ periksa alat timbang, sukat dan mata wang
▪ jadi hakim di pelabuhan

▪ urus cukai
▪ kuatkuasakan peraturan keluar masuk kapal.

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 39
JPN SELANGOR

ASPEK KEGEMILANGAN

PENGURUSAN PERDAGANGAN

pedagang berminat ke 01 03

Melaka kerana: CUKAI Terdapat dua jenis cukai yang
▪ pengurusan cukai PERDAGANGAN dikenakan.
▪ cukai rasmi
barangan yang cekap
✓ cukai import yang dikenali
dan sistematik sebagai panduan
▪ pengurusan cukai
✓ kadarnya berbeza-beza ikut
pelabuhan yang tempat asal pedagang.

rendah ▪ cukai tidak rasmi
✓ dalam bentuk hadiah
02 ✓ pedagang dari China dan Jepun
hanya dikehendaki beri hadiah
▪ Cukai dan bayaran surat nilainya sama dengan cukai lima
peratus
kebenaran berniaga di

pelabuhan menjadi sumber

pendapatan Kesultanan Melayu

Melaka.

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 40
JPN SELANGOR

ASPEK KEGEMILANGAN

PENGURUSAN PERDAGANGAN MATA WANG ▪ Penggunaan mata wang
✓ lancarkan urusan jual beli
▪ Urusan berjual ✓ peringkat awal - tukaran nilaian
beli dijalankan
dalam dua bentuk seperti jongkong timah, serbuk
✓ pertukaran
barangan emas dan kulit siput (cowrie)
✓ menggunakan
mata wang digunakan
✓ mata wang timah - dikenali

sebagai Calains
✓ pada kepingan timah ini terpahat

nama Sultan Melaka yang

memerintah
✓ terdapat juga mata wang emas

dan perak
✓ mata wang dari Pasai, Hormuz

dan Cambay juga digunakan

▪ Perdagangan tukar barangan Alam

Melayu berlaku antara :
✓ barangan dari China
✓ barangan dari Barat dan India

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 41
JPN SELANGOR

ASPEK KEGEMILANGAN ▪ mainkan peranan penting dalam
mengekalkan kestabilan kerajaan -
PENGURUSAN PERDAGANGAN pastikan urusan perdagangan dapat
dijalankan tanpa gangguan
▪ berikan taat setia
kepada raja ▪ merupakan pelayar dan penunjuk
arah yang cekap kepada
ORANG pedagang yang berdagang di
LAUT Melaka.

▪ bertanggungjawab sebagai
tentera untuk jamin

keselamatan pedagang di
perairan Melaka.

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 42
JPN SELANGOR

ASPEK KEGEMILANGAN

PENGURUSAN PERDAGANGAN

Kemudahan Pelabuhan
• dilengkapi dengan pelbagai

kemudahan yang menarik minat
pedagang.
• Antaranya :
✓ Gudang tempat menyimpan

barang.
✓ Kemudahan pengangkutan.
✓ Kemudahan bekalan makanan dan

minuman.
✓ Khidmat membaiki kapal.
✓ Tempat penginapan.
✓ Syahbandar yang menjaga

kebajikan pedagang.
✓ Kemudahan tempat beribadat.

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 43
JPN SELANGOR

ASPEK KEGEMILANGAN

HUBUNGAN LUAR KMM jalinkan Hubungan berlaku
hubungan luar dalam dengan kerajaan Alam
bentuk hubungan Melayu seperti kerajaan
diplomatik dan Pasai, Demak, Majapahit
perdagangan dan Makasar

Selain itu, hubungan Hubungan ini - KMM Hubungan Diplomatik: hubungan
luar berlaku dengan dapat menjamin secara langsung dengan
kerajaan luar Alam kestabilan dan menggunakan perantaraan perwakilan
Melayu seperti China, keselamatan kerajaan (diplomat) antara dua negara.
Ryukyu, Siam, Mesir, serta dapat kekalkan Hubungan Luar: kerjasama yang
Parsi, Turki dan Pegu penguasaannya terjalin antara sesebuah kerajaan
terhadap perdagangan dengan kerajaan lain. Kerjasama ini
di Selat Melaka. berlaku dalam pelbagai aspek seperti
politik, ekonomi, keselamatan,
pertukaran teknologi, kebudayaan dan
keamanan.

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 44
JPN SELANGOR

ASPEK KEGEMILANGAN

HUBUNGAN LUAR Majapahit
▪ terjalin disebabkan oleh perkahwinan
Pasai
▪ berlaku atas dasar sama taraf pemerintah Melaka dengan puteri
▪ terjalin melalui perkahwinan Sultan
Majapahit
Melaka dengan puteri kerajaan ▪ kukuhkan lagi persahabatan dengan
Pasai, iaitu Puteri Ratna Kaumala
▪ berlaku atas dasar berkongsi Majapahit
pendapat dan perbincangan ▪ kesan - wilayah Melaka semakin luas
berkaitan hal agama Islam
▪ bantu Melaka muncul sebagai pusat dan tamatnya ancaman daripada
penyebaran Islam.
Majapahit

Hubungan KMM dengan
Kerajaan Alam Melayu

Makasar Demak
▪ hantar utusan persahabatan ke ▪ berlaku atas dasar kepentingan bersama

Makasar dalam perdagangan dan penyebaran
▪ berlaku dalam aspek perdagangan,
Islam
perkapalan, Islam, kebudayaan dan ▪ Kerajaan Demak membekalkan beras,

kesenian bahan makanan, rempah-ratus dan
▪ semakin rapat - kerajaan Makasar
tentera kepada Melaka
menghadiahi “Budak Raja” kepada ▪ penting bagi menjamin keamanan dan

Sultan Melaka. kemakmuran Melaka.

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 45
JPN SELANGOR

ASPEK KEGEMILANGAN

HUBUNGAN LUAR Hubungan KMM dengan
Kerajaan Luar Alam Melayu
China
• Hubungan diplomatik, persahabatan Ryukyu (Jepun)
▪ jalinkan hubungan diplomatik
dan perdagangan terjalin dengan
kunjungan utusan diketuai oleh Yin dan perdagangan dengan
Ching (1403) dan Laksamana Zheng
He (1405). kerajaan Ryukyu.
• Pengurniaan payung kuning, cap ▪ Sultan Mansur Shah berutus
mohor dan sepersalinan pakaian
sebagai tanda pengiktirafan kepada surat dengan kerajaan Ryukyu
Sultan Melaka.
• Melaka mendapat naungan dan berkaitan tingkah laku
perlindungan daripada China.
• Pengiktirafan dan perlindungan China pedagangnya yang melanggar
dapat elakkan ancaman Siam.
• Melaka mahu situasi menang menang undang-undang di Melaka.
dengan Siam untuk kekalkan ▪ Hubungan ini bantu tingkatkan
kedaulatannya.
lagi perdagangan dengan

Melaka.

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 46
JPN SELANGOR

ASPEK KEGEMILANGAN

HUBUNGAN LUAR

Hubungan KMM dengan
Kerajaan Luar Alam Melayu

Siam Kerajaan Lain
▪ pernah diancam oleh Siam ▪ berbentuk perdagangan pula dilakukan

semasa pemerintahan dengan Pegu, Luzon, Gujerat,

Parameswara dan Sultan Koromandel dan Bengal
▪ jalinkan hubungan dengan Mesir, Parsi,
Muzaffar Shah.
▪ jalinkan hubungan dengan Siam Turki dan Arab
▪ Kesannya, Melaka telah muncul sebagai
atas dasar diplomatik dan
pusat perdagangan dan pusat
perdagangan.
▪ hantar utusan ke Siam yang penyebaran Islam yang ulung di Alam

diketuai oleh Tun Telanai dan Melayu.

Menteri Jana Putera.
▪ melalui hubungan ini, Melaka

memperoleh bekalan kayu jati,

beras dan bahan makanan

daripada Siam serta dapat

menjamin keselamatannya.

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 47
JPN SELANGOR

ELEMEN K
(K6.1.6)

APLIKASI KBAT

Perpaduan asas keharmonian
masyarakat. Bahaskan.

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 48
JPN SELANGOR

CAKNA
MINDA

APLIKASI KBAT

Sebagai generasi pewaris, kita perlu terus
memelihara hubungan berbaik-baik dengan
kerajaan luar yang lain. Bersetujukah anda?

Berikan alasan anda.

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 49
JPN SELANGOR

5.3 PENGAKHIRAN
KESULTANAN MELAYU

MELAKA YANG
BERPUSAT DI MELAKA

Pada akhir pembelajaran, murid akan
dapat:

➢ Menerangkan tentang pengakhiran
Kesultanan Melayu Melaka yang
berpusat di Melaka

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM
JPN SELANGOR