kit PIKeBM (2)

Prakata

P elan Pembangunan Pendidikan Malaysia melalui anjakan kedua iaitu memastikan setiap murid menguasai kemahiran dalam
bahasa Melayu dan bahasa Inggeris serta digalakkan mempelajari bahasa tambahan. Kementerian Pendidikan Malaysia
(KPM) telah mengorak langkah untuk memartabatkan pendidikan bahasa Melayu di bawah Dasar MBMMBI. Dasar
Memartabatkan Bahasa Malaysia Memperkukuh Bahasa Inggeris (MBMMBI) adalah untuk melahirkan murid yang dapat
menguasai bahasa Melayu dan bahasa Inggeris dengan fasih dan yakin.

Matlamat utama Makmal Bahasa Melayu iaitu melonjakkan pemerolehan dan kompetensi bahasa Melayu pada semua peringkat
pendidikan. Matlamat ini telah diperincikan melalui sembilan strategi yang terdapat dalam Pelan Strategik Memartabatkan Bahas a
Melayu. Program Interaktif Kemahiran Bahasa Melayu (PIKeBM) dirancang berdasarkan konsep penggunaan bahasa Melayu lisan
yang betul serta dituturkan secara berterusan sebagai bahasa komunikasi yang dijadikan budaya di sekolah. Murid perlu menguas ai
kemahiran lisan yang merupakan aspek penting sebelum menguasai kemahiran membaca dan menulis. Begitu juga dengan
kemahiran komunikasi yang mementingkan aspek lisan atau pertuturan. Keupayaan berkomunikasi sewajarnya dapat
menggambarkan kebolehan sebenar murid dalam konteks lisan secara berkesan.

PIKeBM melalui aktiviti kokurikulum, mendedahkan murid kepada kemahiran lisan bahasa Melayu dan memberikan peluang yang luas
kepada murid menggunakan bahasa Melayu bagi meningkatkan kemahiran bahasa Melayu melalui aktiviti pengembangan bahasa.
Selain itu, program ini juga diharapkan dapat membentuk dan melestarikan budaya berbahasa Melayu dalam kalangan murid.
PIKeBM dilaksanakan secara sisipan wajib dalam waktu aktiviti kokurikulum melalui pembelajaran penerokaan dan amali yang
bersifat santai serta menyeronokkan. Aktiviti ini dapat mendedahkan murid berkomunukasi menggunakan ayat yang tersusun,
perkataan yang sesuai dan perbendaharaan kata yang luas. Aktiviti ini dapat memberi impak yang tinggi kepada murid. Pelaksanaan
aktiviti ini diharapkan dapat membiasakan penggunaan bahasa Melayu yang betul dalam kalangan murid serta dapat diamalkan
dalam kehidupan seharian.

Hal ini demikian kerana kemahiran komunikasi yang mementingkan aspek lisan dan pertuturan adalah asas kepada penguasaan
bahasa.

1

SEUNTAI KATA SELEMBAR BICARA

Assalamualaikum Warahmatullahi Wabaraktuh dan Salam Sehati Sejiwa.

Pelan Pembangunan Malaysia gelombang kedua memperluas bimbingan dan sokongan untuk membantu guru bagi menambah
pengetahuan dalam semua mata pelajaran, pemikiran, kepimpinan, etika atau kerohanian dan identiti nasional. Sehubungan dengan
hal itu, Makmal Bahasa Melayu pada tahun 2016 bertujuan melonjakkan pemerolehan dan kompetensi bahasa Melayu pada semua
peringkat pendidikan.
Anjakan kedua Pelan Pembangunan Pendidikan Malaysia, memastikan setiap murid menguasai kemahiran dalam bahasa Melayu dan bahasa Inggeris
serta digalakkan mempelajari bahasa tambahan. Dasar Memartabatkan Bahasa Malaysia Memperkukuh Bahasa Inggeris (MBMMBI) adalah untuk
melahirkan murid yang dapat menguasai bahasa Melayu dan bahasa Inggeris dengan fasih dan yakin. Kementerian Pendidikan Malaysia (KPM) telah dan
sedang mengorak langkah memartabatkan pendidikan bahasa Melayu di bawah Dasar MBMMBI. Aspek penguasaan bahasa menjadi tumpuan penting
dalam proses perubahan sistem pendidikan negara kerana pembentukan murid yang fasih dan yakin berbahasa mampu meningkatkan kebolehpasaran
mereka serta memaksimumkan peluang kerjaya dalam pasaran kerja dunia.
Program Interaktif Kemahiran Bahasa Melayu (PIKeBM) bertunjangkan prinsip penggunaan bahasa Melayu lisan yang betul dan bersantun secara meluas
untuk meningkatkan kompetensi murid berbahasa Melayu sehingga amalan itu menjadi budaya sekolah. Objektif PIKeBM adalah untuk mendedahkan
murid kepada kemahiran lisan bahasa Melayu melalui aktiviti kokurikulum, memberikan peluang yang lebih luas kepada murid untuk meningkatkan
kemahiran berbahasa Melayu melalui aktiviti kokurikulum dengan menggunakan bahan berbahasa Melayu yang sedia ada di sekolah, membentuk dan
melestarikan budaya berbahasa Melayu di sekolah dalam kalangan murid, serta memberikan peluang kepada murid menggunakan bahasa Melayu melalui
aktiviti pengembangan bakat mereka.
Syabas saya ucapkan kepada semua pihak yang telah berjaya merangka dan menghasilkan Program Interaktif Kemahiran Bahasa Melayu (PIKeBM),
Kementerian Pendidikan Malaysia. Semoga hasrat Program Interaktif Kemahiran Bahasa Melayu tercapai.
Sekian, terima kasih.

TAN SRI DR. KHAIR BIN MOHAMAD YUSOF
Ketua Pengarah Pelajaran Malaysia

2

SEUNGKAP KATA SEMANIS BICARA

Bismillahirrahmanirrahim.
Assalamualaikum Warahmatullahi Wabarakatuh, Salam Sejahtera dan Salam Negaraku Malaysia.

Terlebih dahulu tahniah diucapkan kepada Jawatankuasa Kit Aktiviti Program Interaktif Kemahiran Bahasa Melayu (PIKeBM) atas kejayaan
membangunkan Kit PIKeBM bagi Sekolah Rendah dan Sekolah Menengah. Kit PIKeBM ini merupakan anugerah sulung yang amat istimewa
kerana lahir untuk meningkatkan pengajaran dan pembelajaran kokurikulum secara sistematik sekali gus meningkatkan penguasaan dan
kecekapan berbahasa murid dalam bahasa Melayu. Penghasilan kit ini sebagai tanda sokongan terhadap Pelan Hala Tuju Memartabatkan
Pendidikan Bahasa Melayu 2016 - 2025 Kementerian Pendidikan Malaysia. KPM telah memberi mandat kepada IPG Kampus Bahasa Melayu sebagai peneraju
utama bagi perancangan, pelaksanaan dan penyelarasan program bahasa Melayu serta meluluskan peranan bahagian KPM yang terlibat dalam menjayakan
semua programyang dirancang.

Saya mengucapkan syukur kepada Allah SWT kerana kerjasama mantap dan erat yang telah diberikan oleh Bahagian Kokurikulum dan Kesenian (BKK) sebagai
bahagian yang telah diberi mandat untuk membangunkan Kit PIKeBM ini berjaya merealisasikan hasrat KPM dengan sangat cemerlang. Saya percaya bahawa
objektif program ini pasti berjaya dengan kesepakatan dan kesepaduan semua pihak. Marilah kita ke hilir sama berkayuh, ke hulu sama bergalah, ke atas sama
tinggi dan ke bawah sama rendah. Sehubungan dengan itu, perubahan dan penambahbaikan dalam dasar pendidikan negara seperti kemahiran berfikir aras
tinggi (KBAT) dalam bidang akademik dan kokurikulum yang diadun mesra menuntut warga pendidikan berfikir di luar kotak, serta mengaplikasikan pedagogi
terkini agar murid yang kita lahirkan terus berjaya, berdaya saing dan dihormati apabila berada dalam pasaran kerjaya. Aktiviti kokurikulum yang dijalankan
secara berterusan pasti memberi faedah dan pengalaman bermakna kepada murid dalam pemupukan bakat yang bertunjangkan kepada jati diri masyarakat
Malaysia untuk menggunakan bahasa Melayu yang betul.

Sekali lagi saya mengucapkan tahniah dan syabas kepada semua pihak yang telah membangunkan Kit PIKeBM ini. Saya berasa amat bangga kerana Kit
PIKeBM ini merupakan satu sumbangan bermakna untuk dunia pendidikan yang dapat dijadikan panduan dan pegangan oleh guru di Malaysia. Akhir kalam,
komitmen dan usaha murni semua pihak dalam membangunkan Kit PIKeBM ini diharap dapat memperkasakan kegiatan kokurikulum dalam pendidikan di
negara kita di samping mampu memartabatkan bahasa Melayu sebagai bahasa ilmu secara berterusan.

Sekian.

DR. HAJAH MARIDAH BINTI ALIAS
Pengarah Institut Pendidikan Guru
Kampus Bahasa Melayu, Kuala Lumpur

3

SEUNTAI KATA SETEGUK BICARA

Assalamualaikum Warahmatullahi Wabaraktuh,
Salam Sehati Sejiwa dan Salam Negaraku Malaysia.

Anjakan kedua Pelan Pembangunan Pendidikan Malaysia (PPPM) 2016 - 2025 adalah untuk memastikan setiap murid menguasai
kemahiran berbahasa. Aspek penguasaan bahasa menjadi tumpuan penting dalam proses perubahan sistem pendidikan negara kerana
pembentukan murid yang fasih dan yakin berbahasa mampu meningkatkan keyakinan dalam diri mereka.

Bahagian Kokurikulum dan Kesenian, Kementerian Pendidikan Malaysia (KPM) telah diberikan mandat untuk membina Kit Aktiviti Program
Interaktif Kemahiran Bahasa Melayu (PIKeBM) bagi Sekolah Rendah dan Menengah. PIKeBM ini sebagai wadah pengembangan bakat
murid dan bertujuan memperluas aktiviti bahasa Melayu dalam semua peringkat persekolahan dengan memperkukuh penggunaan bahasa Melayu menerusi
aktiviti kokurikulum. Selain itu, PIKeBM ini juga untuk meningkatkan kemahiran berkomunikasi dengan melahirkan murid yang berkeupayaan bertutur, berhujah,
menyampaikan idea yang bernas menggunakan bahasa Melayu yang standard dan menghasilkan penulisan pelbagai genre. Program ini diharapkan dapat
membentuk dan melestarikan budaya berbahasa Melayu dalam kalangan murid.

PIKeBM dilaksanakan secara sisipan wajib dalam waktu aktiviti kokurikulum melalui pembelajaran berasaskan inkuiri yang bersifat santai serta menyeronokkan.
Aktiviti ini dapat mengukuhkan kemahiran bertutur murid dengan menggunakan perkataan yang sesuai, perbendaharaan kata yang luas dan ayat yang
tersusun. Murid akan menggunakan kebolehan berbahasa yang sedia ada secara bersahaja tetapi dapat memberikan impak. Pelaksanaan aktiviti ini dapat
membiasakan murid menggunakan bahasa Melayu yang betul dalam kehidupan seharian.

Syabas saya ucapkan kepada Jawatankuasa Kerja Penyediaan Kit Aktiviti PIKeBM yang terdiri dalam kalangan pensyarah, pegawai di Kementerian Pendidikan,
pegawai Jabatan Pendidikan Negeri, pegawai Pejabat Pendidikan Daerah, Pegawai SISC+, guru Pentadbir Sekolah, guru sekolah rendah dan menengah serta
semua pihak yang telah berjaya merangka dan menghasilkan Kit Program Interaktif Kemahiran Bahasa Melayu (PIKeBM), Kementerian Pendidikan Malaysia.
Semoga hasrat KPM melalui PIKeBM ini tercapai dengan baik dan sempurna.

Sekian, terima kasih.
ROZAINUM BINTI AHMAD
Pengarah Bahagian Kokurikulum dan Kesenian
Kementerian Pendidikan Malaysia

4

SEUNTAI KATA SEINDAH BICARA

Bismillahirrahmanirahim,
Assalamualaikum warahmatullahi wabarakatuh

Syukur kepada Allah SWT kerana dengan izin-Nya Kit Aktiviti Program Interaktif Kemahiran Bahasa Melayu (PIKeBM) Sekolah Rendah
dan Sekolah Menengah dapat dibangunkan dengan jayanya. Saya merakamkan ucapan terima kasih kepada pihak jawatankuasa yang
sentiasa berusaha gigih bersama-sama membangunkan kit ini dan kerjasama yang mantap ini bersesuaian dengan peribahasa yang ringan
sama dijinjing dan yang berat sama digalas.

IPG Kampus Bahasa Melayu dan Bahagian Kokurikulum dan Kesenian (BKK) amat berharap kit ini dapat membantu guru menjalankan aktiviti kokurikulum
secara sistematik dengan adunan kemahiran bahasa yang disusun rapi. Strategi yang sebegini secara tidak langsung adalah untuk meningkatkan pemerolehan
dan penguasaan bahasa Melayu dalam kalangan murid melalui aktiviti kokurikulum yang berstruktur. Kit yang dihasilkan telah dirancang dengan rapi dan teliti
dengan mengambil kira keperluan dan kebolehan murid di sekolah kebangsaan, sekolah jenis kebangsaan dan sekolah menengah.

Saya berharap pembugaran aktiviti kokurikulum yang menggarapkan kemahiran lisan yang terancang, mampu mencapai matlamat untuk memartabatkan
pendidikan bahasa Melayu seperti yang dihasratkan oleh Kementerian Pendidikan Malaysia. Isi kandungan kit ini telah disusun dengan teliti untuk membolehkan
murid mempraktikkan secara berterusan kemahiran lisan dengan berlandaskan tugasan yang telah diberikan. Selain itu, saya percaya bahawa usaha murni
ini dapat menjadi wadah pemupukan perpaduan dalam kalangan rakyat dan penyerapan nilai murni dapat disebatikan dalam jiwa warga sekolah melalui
penggunaan bahasa yang berhemah.

Akhir kata, saya ucapkan tahniah kepada semua yang telah berusaha membangunkan Kit Aktiviti PIKeBM ini. Semoga kit ini mampu mencapai objektif dan
seterusnya memacu pendidikan negara ke tahap yang lebih cemerlang, gemilang dan terbilang.

Sekian, terima kasih.

LOKMAN BIN ABD WAHID
Pensyarah Kanan
IPG Kampus Bahasa Melayu
Merangkap
Pengurus Program
Inisiatif 108 Pemartabatan Pendidikan Bahasa Melayu KPM

5

ISI KANDUNGAN

BIL PERKARA MUKASURAT

1 PRAKATA............................................................................................................................................................................... 1

2 KATA ALU-ALUAN
2.1 KETUA PENGARAH PELAJARAN MALAYSIA................................................................. 2
2.2 PENGARAH IPG KAMPUS BAHASA MELAYU ..................................................................3
2.3 PENGARAH BAHAGIAN KOKURIKULUM DAN KESENIAN..........................................4
2.4 PENGURUS PROGRAM.............................................................................................5

3 DASAR PELAKSANAAN KEGIATAN KOKURIKULUM............................................................................................. 8

4 PENGENALAN
4.1 RASIONAL PELAKSANAAN......................................................................................11
4.2 KUMPULAN SASARAN............................................................................................12
4.3 KERANGKA KONSEP ................................................................................................... 12

5 CARTA ORGANISASI
5.1 INDUK ....................................................................................................................13
5.2 SEKOLAH ..................................................................................................................... 14

6 PERANAN.....................................................................................................................................................15

7 STANDARD OPERASI PELAKSANAAN

8 CARTA ALIR PELAKSANAAN..........................................................................................................................19

9 INSTRUMEN
9.1 PELAPORAN AKTIVITI KOKURIKULUM ...................................................................... 20
9.2 PENILAIAN NEGERI.................................................................................................21
9.3 PENILAIAN DAERAH ...............................................................................................22
9.4 PENILAIAN SEKOLAH.................................................................................................. 23
9.5 RUBRIK JUSTIFIKASI ...............................................................................................24

10 KIT AKTIVITI .................................................................................................................................................26

11 TAJUK AKTIVITI
11.1 AKHBAR PEMBUKA MINDA ..........................................................................26 – 27
11.2 AKSI SPONTAN .......................................................................................................28 – 29

6

11.3 ATUR LANGKAH................................................................................ 30 – 31
11.4 BICARA HATI..................................................................................................32 – 33
11.5 BISIK-BISIK SAYANG......................................................................................34 – 35
11.6 BUGAR ILHAM...................................................................................36 – 37
11.7 BURUNG TIONG................................................................................ 38 - 39
11.8 CAKNA MATA......................................................................................................40 – 41
11.8.1 LAMPIRAN ........................................................................................ 42 - 46
11.9 DJ HARI INI ........................................................................................47 – 48
11.10 DUA KERUSI ......................................................................................49 – 50
11.11 GETARAN BAHASA ............................................................................51 – 52
11.12 IRAMA BERSAHUT ............................................................................53 – 54
11.13 JALAN-JALAN CARI ILMU ..................................................................55 – 56
11.14 JEJAK JUARA......................................................................................57 – 58
11.15 JOM TANGKIS .......................................................................................59 – 60
11.16 JOTA JOTI DUNIA...............................................................................61 – 62
11.17 JUALAN LANGSUNG..........................................................................63 – 64
11.18 KUKUNCI...........................................................................................65 – 66
11.19 LENTOK SI LALANG ...........................................................................67 – 68
11.20 LIMA KOSA KATA................................................................................................69 – 70
11.21 MADAH BERIRAMA...........................................................................71 – 72
11.21.1 LAMPIRAN ........................................................................................73 – 74
11.22 NADA DAN BUNYI.............................................................................75 – 76
11.23 STESEN KE STESEN ............................................................................77 – 78
11.24 SORAK BERENTAP.................................................................................79 – 80
11.25 SUKA HAIKU......................................................................................81 – 82
11.26 TAK KENAL MAKA TAK CINTA..................................................................83 – 84
11.27 TARSIA BERGERAK.............................................................................85 – 86
11.28 TEKA TEKI PERDANA .........................................................................87 – 88
11.29 TERAMPIL DAN TELADAN .................................................................89 – 90
11.30 YAKIN BOLEH ....................................................................................91 – 92

12 GLOSARI....................................................................................................................................................... 93

13 JAWATANKUASA KERJA PENYEDIAAN KIT .............................................................................................94 – 96

14 SOALAN DAN JAWAPAN BERKAITAN PIKeBM..................................................................................... 100-102

15 PENGHARGAAN ......................................................................................................................................... 103

7

DASAR PELAKSANAAN KEGIATAN KOKURIKULUM

"Kegiatan kokurikulum ertinya apa-apa kegiatan yang dirancang daripada proses pengajaran dan pembelajaran di luar bilik darjah

(kurikulum) yang memberikan murid peluang untuk menambah, mengukuh dan mengamalkan kemahiran dan nilai-nilai yang dipelajari
di bilik darjah".
Dalam Warta Kerajaan bertarikh 28 Disember 1967, No. 5652 (Peraturan Kursus Pengajian) Sekolah 1956, kegiatan ini dikenali
sebagai "Kegiatan Kumpulan".
Dalam Warta Kerajaan bertarikh 31 Disember 1997, Jld. 41, No. 26, Tambahan No. 94, Perundangan A.P.U. (A) 531, Akta Pendidikan
1996, Peraturan-peraturan (Kokurikulum Kebangsaan) telah memberi takrif Kokurikulum iaitu:
Kegiatan kokurikulum di sekolah kerajaan dan bantuan kerajaan akan mengandungi yang berikut:

1. Penyertaan dalam sukan dan permainan
2. Penyertaan dalam persatuan dan kelab
3. Penyertaan dalam pasukan pakaian seragam
4. Lain-lain kegiatan sebagaimana ditentukan oleh Menteri Pendidikan

DASAR UTAMA (1) KEGIATAN KOKURIKULUM ADALAH SEBAHAGIAN DARIPADA KURIKULUM KEBANGSAAN --

Rujuk Seksyen 18, Akta Pendidikan 1996 (Akta 550)

“Kurikulum Kebangsaan ialah suatu program pendidikan yang termasuk kurikulum dan kegiatan kokurikulum yang merangkumi semua
pengetahuan, kemahiran, norma, nilai, unsur kebudayaan dan kepercayaan untuk membantu perkembangan seseorang murid
dengan sepenuhnya dari segi jasmani, rohani, mental dan emosi serta untuk menanam dan mempertingkatkan nilai moral yang
diingini dan untuk menyampaikan pengetahuan.”
(Subperaturan 3(1) Peraturan-Peraturan Pendidikan (Kurikulum Kebangsaan) 1997 yang diterbitkan sebagai PU(A) 531/97.

Melaksanakan kokurikulum di sekolah adalah WAJIB -- Kegagalan @ Keengganan melaksanakan kegiatan kokurikulum

adalah suatu kesalahan yang jika disabitkan bersalah boleh dijatuhi hukuman denda atau penjara atau pun kedua-duanya sekali di
bawah penalti am.

8

Seksyen 135 Akta Pendidikan 1996 (Akta 550 ): Penalti Am

 “(1) Seseorang yang melakukan kesalahan di bawah Akta 550 yang baginya tiada penalti diperuntukkan dengan nyata,
boleh, apabila disabitkan, didenda tidak melebihi lima ribu ringgit atau dipenjarakan selama tempoh tidak melebihi enam
bulan atau kedua-duanya.”

 “(2) Seseorang yang melakukan suatu kesalahan di bawah Akta 550 ini boleh, dalam hal suatu kesalahan yang
berterusan, apabila disabitkan, dikenakan hukuman denda harian yang tidak melebihi lima ratus ringgit sebagai tambahan
kepada apa-apa penalti lain yang boleh dikenakan kepadanya di bawah Akta 550 ini berkenaan dengan kesalahan itu, bagi
setiap hari kesalahan itu terus dilakukan.”

DASAR UTAMA (2) PENYERTAAN MURID DALAM KEGIATAN KOKURIKULUM ADALAH WAJIB

 “Matlamat gerakerja kokurikulum yang dikehendaki ialah penyertaan setiap orang pelajar. Setiap pelajar hendaklah
mengambil bahagian sekurang-kurangnya dalam salah satu gerakerja pakaian seragam, satu kegiatan persatuan atau
kelab dan satu kegiatan sukan atau permainan.”
– {Perkara 5.1 Surat Pekeliling ikhtisas Bil 1/1985 KP(BS)8591/Jld. II(29)}

 Sekolah mewujudkan peluang yang seluas-luasnya kepada murid menyertai kegiatan kokurikulum yang mereka
minati.
– {Untuk tujuan ini Pengetua/Guru Besar telah diperuntukkan kuasa untuk menubuhkan kelab/persatuan di sekolah
seperti dalam Peraturan 4 Peraturan-Peraturan Pendidikan (Persatuan Sekolah) 1998 yang diterbitkan sebagai
PU(A)196/98.}

 Penyertaan, kehadiran dan pencapaian murid dalam kegiatan kokurikulum hendaklah direkod dan diberi penilaian.
– {Hal ini ditegaskan dalam Perkara 8.2.1 Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 1/1985 dan Perkara 2.1 Surat Pekeliling Ikhtisas Bil
2/1986)}

 Ketidakhadiran murid dalam kegiatan kokurikulum yang murid itu telah mendaftarkan diri untuk menyertainya adalah
suatu kesalahan yang menyebabkan murid tersebut boleh dikenakan tindakan disiplin jika disabitkan bersalah seperti
tindakan ke atas kesalahan ponteng sekolah atau ponteng kelas.

– {Hal ini hendaklah dimaktubkan dalam Buku Undang-Undang dan Peraturan Sekolah dan perlu diketahui oleh murid-
murid dan ibu bapa mereka}

9

DASAR UTAMA (3) PENYERTAAN SEMUA GURU ADALAH WAJIB
 Penyertaan semua guru sebagai penjawat atau pengkhidmat awam dalam mengurus, menyelia dan mengelola
kegiatan kokurikulum di sekolah adalah wajib.

 “Penyertaan semua guru adalah dikehendaki bagi mempastikan keberkesanan pelaksanaan gerakerja kokurikulum di
sekolah” (Perkara 5.2 dalam Surat Pekeliling Ikhtisas Bil. 1/1985.)

 Setiap orang guru di sekolah hendaklah, secara bertulis, diberi tugas dan tanggung jawab yang spesifik, terperinci,
dan kuantitatif dalam bidang kokurikulum di sekolah, seperti yang dilakukan dalam bidang kurikulum.

 Keengganan guru melaksanakan tugas dan tanggung jawab yang telah diperuntukan adalah suatu kesalahan
daripada segi keperluan perkhidmatan atau kepatuhan dan kebertanggungjawaban penjawat awam atau pun moral
dan wibawa keguruan yang boleh dikenakan tindakan disiplin mengikut “Perintah-perintah Am Pegawai Awam (Kelakuan
dan tatatertib)(Bab D)”.

DASAR UTAMA (4) PELAKSANAAN “KEGIATAN KOKURIKULUM”
 “Kegiatan kokurikulum” yang dilaksanakan di sekolah hendaklah merupakan apa-apa kegiatan yang dirancang lanjutan
daripada proses pengajaran dan pembelajaran (PdP) dalam bilik darjah yang memberikan murid-murid peluang untuk
menambah, mengukuh dan mengamalkan pengetahuan, kemahiran dan nilai-nilai yang dipelajari di dalam bilik darjah.”
{Peraturan 2 dalam Peraturan-Peraturan Pendidikan (Kurikulum Kebangsaan) 1997}

 Setiap kegiatan kokurikulum yang dilaksanakan hendaklah dirancang dengan maksud mempunyai matlamat, objektif,
kaedah pelaksanaan dan kurikulum kegiatan serta skema penilaian yang pragmatis dan progresif.

 Setiap kegiatan kokurikulum yang dilaksanakan hendaklah mengandungi elemen-elemen pengetahuan, pengalaman
dan kemahiran baru serta nilai-nilai murni yang membantu membangunkan intelek, jasmani, emosi dan rohani murid
secara seimbang.

10

1. PENGENALAN

K emahiran mendengar dan bertutur merupakan kemahiran asas dalam pembelajaran bahasa Melayu. Penguasaan tahap
minimum murid dalam menguasai kemahiran mendengar dan bertutur akan memberikan kesan terhadap penguasaan kemahiran
bahasa Melayu serta merencat usaha mereka mencapai Anjakan 2 dalam Pelan Pembangunan Pendidikan Malaysia (PPPM) iaitu

memastikan setiap murid profisien dalam bahasa Melayu dan bahasa Inggeris. Sehubungan dengan itu, dalam Pelan
Pembangunan Pendidikan Malaysia (PPPM) Gelombang 2 (2016 -- 2020) memberikan tumpuan ke arah memacu peningkatan
dan penambahbaikan sistem yang sedia ada, iaitu melaksanakan Program Interaktif Kemahiran Bahasa Melayu (PIKeBM) dalam

aktiviti kokurikulum di sekolah. Program ini melibatkan murid Tahap 1 (Tahun 3), Tahap 2 (Tahun 4 hingga Tahun 6) pada
peringkat sekolah rendah dan murid kelas Peralihan hingga Tingkatan 5 pada peringkat sekolah menengah

dalam aktiviti kokurikulum.
Program Interaktif Kemahiran Bahasa Melayu (PIKeBM) ini merupakan satu daripada Inisiatif Pen gukuhan Pendidikan Bahasa
Melayu melalui aktiviti kokurikulum bagi memastikan murid menguasai kemahiran bahasa Melayu dengan baik.

Pelaksanaan PIKeBM ini selaras dengan Falsafah Pendidikan Kebangsaan (FPK) iaitu untuk melahirkan murid yang seimbang
daripada aspek jasmani, emosi, rohani dan intelek.

2. RASIONAL PELAKSANAAN PROGRAM INTERAKTIF KEMAHIRAN BAHASA MELAYU (PIKeBM) UNTUK
SEKOLAH RENDAH DAN SEKOLAH MENENGAH

2.1 Memartabatkan bahasa Melayu sebagai Bahasa Kebangsaan.
2.2 Merapatkan jurang kemahiran mendengar dan bertutur dalam bahasa Melayu antara murid di sekolah

kebangsaan dengan murid di sekolah jenis kebangsaan.
2.3 Membolehkan murid menguasai mata pelajaran Bahasa Melayu dengan baik dan mampu berkomunikasi dengan

berkesan serta bertatasusila.
2.4 Melahirkan murid yang berilmu dan dapat mengaplikasi kemahiran berbahasa secara bertatasusila dalam

kehidupan.

11

3. KUMPULAN SASARAN
3.1 Murid Tahap 1 (Tahun 3)
3.2 Murid Tahap 2 (Tahun 4 hingga Tahun 6)
3.3 Murid Kelas Peralihan hingga murid Tingkatan 5

4. KERANGKA KONSEP

12

13

CARTA ORGANISASI PELAKSANA
PROGRAM INTERAKTIF KEMAHIRAN BAHASA MELAYU (PIKeBM) DI SEKOLAH

PENGETUA /
GURU BESAR

PENOLONG KANAN PENOLONG KANAN PENOLONG KANAN
HAL EHWAL MURID PENTADBIRAN KOKURIKULUM

GKMP BAHASA / SETIAUSAHA SETIAUSAHA
KETUA PANITIA KOKURIKULUM SUKAN
BAHASA MELAYU

PENYELARAS PENYELARAS KELAB PENYELARAS SUKAN
PASUKAN BADAN DAN PERSATUAN DAN PERMAINAN

BERUNIFORM

14

5. PERANAN

5.1 Kementerian Pendidikan Malaysia (KPM)

5.1.1 Membentuk jawatankuasa kerja pelaksanaan PIKeBM.
5.1.2 Mengadakan mesyuarat penyelarasan PIKeBM peringkat kebangsaan.
5.1.3 Penataran kepada Pegawai Bahasa Melayu dan Pegawai Kokurikulum di Jabatan Pendidikan Negeri
dan Pejabat Pendidikan Daerah.
5.1.4 Bahagian Kokurikulum dan Kesenian (BKK), Kementerian Pendidikan Malaysia merancang penyediaan
bahan sokongan PIKeBM.
5.1.5 BKK menyediakan garis panduan pelaksanaan PIKeBM.
5.1.6 Melaksanakan program rintis ke sekolah-sekolah semua kategori yang dipilih setiap negeri.
5.1.7 Pemantauan, pelaporan dan penambahbaikan program rintis.
5.1.8 Mengeluarkan surat siaran sebagai punca kuasa pelaksanaan sisipan wajib PIKeBM di sekolah.
5.1.9 Mengumpul dan melapor keberkesanan pelaksanaan PIkeBM.

5.2 IPGKBM

5.2.1 Institut Pendidikan Guru Kampus Bahasa Melayu (IPGKBM) sebagai peneraju pembinaan Kit Program Interaktif
Kemahiran Bahasa Melayu (PIKeBM).
5.2.2 Merancang prosedur kerja Program Interaktif Kemahiran Bahasa Melayu.
5.2.3 IPGKBM bekerjasama dengan BKK KPM dalam pembinaan Kit PIKeBM.
5.2.4 IPGKBM menjadi sumber rujukan terhadap pembangunan Kit PIKeBM.
5.2.5 IPGKBM berperanan memberi pendedahan pelaksanaan Kit PIKeBM kepada IPGK yang lain.

5.3 Jabatan Pendidikan Negeri

5.3.1 Membentuk jawatankuasa kerja pelaksanaan PIKeBM peringkat negeri.
5.3.2 Melaksanakan penataran tentang Kit PIKeBM kepada pegawai Sektor Pengurusan Pembangunan Kemanusiaan,
Sektor Pengurusan Akademik, Pejabat Pendidikan Daerah, Pengetua dan Guru Besar.
5.3.3 Memantau pelaksanaan PIKeBM seperti dalam panduan Kit PIKeBM.
5.3.4 Membuat analisis data berkaitan pelaksanaan PIKeBM secara berkala.
5.3.5 Sektor Pengurusan Pembangunan Kemanusiaan dan Sektor Pengurusan Akademik berperanan untuk memastikan
pelaksanaan kandungan Kit PIKeBM.

15

5.4 Pejabat Pendidikan Daerah

5.4.1 Membentuk jawatankuasa kerja pelaksanaan PIKeBM di peringkat daerah.
5.4.2 Membuat penataran tentang Kit PIKeBM kepada Unit Pengurusan Pembangunan Kemanusiaan dan pegawai Unit
Pengurusan Akademik dan pentadbir sekolah.
5.4.3 Memantau dan membimbing secara berterusan pelaksanaan PIKeBM di sekolah-sekolah.
5.4.4 Melaporkan pencapaian pelaksanaan PIKeBM secara berkala.
5.4.5 Unit Pengurusan Akademik dan Unit Pengurusan Pembangunan Kemanusiaan berkolaboratif dalam memastikan
penggunaan Kit PIKeBM.

5.5 Pengetua/ Guru Besar

5.5.1 Membentuk jawatankuasa kerja dan mengadakan mesyuarat pelaksanaan PIKeBM di peringkat sekolah.
5.5.2 Menerangkan prosedur pelaksanaan PIKeBM kepada semua guru dan murid.
5.5.3 Memantau dan membimbing secara berterusan pelaksanaan PIKeBM di sekolah.
5.5.4 Menghantar laporan pelaksanaan PIKeBM secara berkala.
5.5.5 Menyebarluaskan pelaksanaan program PIKeBM kepada ibu bapa/penjaga dan komuniti.

5.6 Guru Penolong Kanan Pentadbiran

5.6.1 Membantu GPK Kokurikulum dalam pengurusan pelaksanaan PIKeBM di sekolah.
5.6.2 Membantu GPK Kokurikulum dalam pemantauan secara berterusan pelaksanaan PIKeBM di sekolah.
5.6.3 Memastikan Panitia Bahasa Melayu dapat bekerjasama dengan GPK Kokurikulum.

5.7 Guru Penolong Kanan Kokurikulum

5.7.1 Merancang sisipan wajib pelaksanaan berpandukan kepada Kit PIKeBM.
5.7.2 Memantau dan membimbing secara berterusan pelaksanaan PIKeBM di sekolah.
5.7.3 Memastikan guru-guru melaksanakan PIKeBM.
5.7.4 Melaporkan pencapaian pelaksanaan PIKeBM semasa mesyuarat kokurikulum sekolah.
5.7.5 Membuat agihan tugasan guru di bawah setiap unit.

5.8 Guru Kanan Mata Pelajaran Bahasa / Ketua Panitia Bahasa Melayu

5.8.1 Membantu GPK Kokurikulum dalam pelaksanaan Kit PIKeBM di sekolah.
5.8.2 Melaksanakan tugas yang diarahkan oleh pentadbir sekolah yang berkaitan program PIKeBM dari

semasa ke semasa.

16

5.9 Setiausaha Kokurikulum

5.9.1 Merekod, mencatat dan mendokumentasikan pelaksanaan PIKeBM pada peringkat sekolah.
5.9.2 Menyelaras papan kenyataan kokurikulum
5.9.3 Menyelaras pelaksanaan PIKeBM sekolah.

5.10 Peranan PIBG

5.10.1 Menyokong pelaksanaan PIKeBM yang dilaksanakan pada peringkat sekolah.
5.10.2 Menyebarluaskan pelaksanaan PIKeBM pada peringkat komuniti.

5.11 Peranan Ibu Bapa / Penjaga

5.11.1 Menyokong dan memberikan kerjasama dalam pelaksanaan PIKeBM yang dijalankan di sekolah.
5.11.2 Memastikan anak jagaan hadir dan mengikuti aktiviti yang dirancang dalam pelaksanaan PIKeBM yang dijalankan

di sekolah.

5.12 Peranan Komuniti / NGO

5.12.1 Menyokong dan memberikan kerjasama dalam menjayakan pelaksanaan PIKeBM.

6. Standard Operasi Pelaksanaan
Program Interaktif Kemahiran Bahasa Melayu ( PIKeBM )

6.1 Pelaksanaan

6.1.1 Dilaksanakan semasa aktiviti kokurikulum

6.1.1.1 Pasukan Badan Beruniform

6.1.1.2 Kelab dan Persatuan

6.1.1.3 Sukan dan Permainan

6.1.2 Dilaksanakan secara sisipan wajib dalam aktiviti kokurikulum

6.1.3 Kaedah pelaksanaan sama ada:

6.1.3.1 Permulaan aktiviti

6.1.3.2 Pertengahan aktiviti

6.1.3.3 Pengakhiran aktiviti

17

6.2 Pelaksanaan program

6.2.1 Dilaksanakan bermula tahun 2018

6.3 Pengurusan Dokumen
(Dokumen disisipkan dalam fail kokurikulum yang sedia ada)

6.3.1 Pelan Tindakan
6.3.2 Takwim
6.3.3 Carta Gantt
6.3.4 Jadual Waktu
6.3.5 Surat Keluar / Masuk
6.3.6 BorangTindakan Susulan

6.4 Rekod Kedatangan Murid
6.4.1 Rekod Kedatangan Murid diguna pakai untuk merekodkan kehadiran murid dalam aktiviti kokurikulum.

6.5 Bahan sokongan

6.5.1 Bahan sedia ada di sekolah

6.5.2 Peralatan sedia ada di sekolah

6.5.3 Sumber sedia ada di sekolah (Pusat Sumber) dan bilik khas

6.5.3.1 Buku

6.5.3.2 Majalah

6.5.3.3 Jurnal dan lain-lain

6.5.3.4 Bahan sokongan lain yang sesuai

18

19

LOGO CONTOH
SEKOLAH

BORANG PELAPORAN AKTIVITI KOKURIKULUM

1. Nama Sekolah:_________________________________________________________________________________________________
2. Pasukan Badan Beruniform / Kelab dan Persatuan / Sukan dan Permainan:_________________________________________________
3. Nama Guru : ______________________________________________________________________________________________
4. Jumlah Ahli: L: _________ P: __________
5. Tarikh dan Waktu:___________________________________________
6. Tajuk Aktiviti Kokurikulum:_____________________________________
7. Objektif Aktiviti:

(i)______________________________________________________________________________________________
(ii)______________________________________________________________________________________________
(iii)______________________________________________________________________________________________
 Sisipan Aktiviti PIKeBM:__________________________________________________________________________________
8. Refleksi dan Impak:
_______________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________
9. Ulasan Guru:

Disediakan oleh: Disemak oleh:

………………………………….. ………………………………………
() ()

20

INSTRUMEN PENILAIAN PIKeBM (NEGERI)

Negeri :

Kod : E-mel :
:
Alamat JPN : No. Faks JPN :
No. Telefon JPN : Bil. Sekolah
Catatan
Tarikh Penilaian :
Baik
Masukkan markah keseluruhan mengikut kategori: Cemerlang

Butiran Data Jumlah
Bil Penyeliaan Jumlah Penuh Penilaian
60 - 79
1 Pasukan Badan Memuaskan 80 - 100
Beruniform Sederhana

2 Kelab dan
Permainan

3 Sukan dan
Permainan

JUMLAH KESELURUHAN

Pencapaian 0 - 39

40 - 59

Ulasan / Impak:

Cadangan Penambahbaikan: Pengesahan:
Pelapor / Penilai:

21

INSTRUMEN PENILAIAN PIKeBM (DAERAH)

Daerah :

Kod : E-mel :
Alamat PPD : No. Faks PPD :
No. Telefon PPD : :

Tarikh Penilaian : Bil. Sekolah Catatan

Masukkan markah keseluruhan mengikut kategori: Baik
Cemerlang
Butiran Data
Penilaian
Bil Penyeliaan Jumlah Penuh Peratus

1 Pasukan Badan

Beruniform

2 Kelab dan

Permainan

3 Sukan dan

Permainan

JUMLAH KESELURUHAN

Pencapaian 0 - 39 Memuaskan 60 - 79

40 - 59 Sederhana 80 - 100

Ulasan/Impak:

Cadangan Penambahbaikan:

Pelapor/Penilai : Pengesahan :

22

INSTRUMEN PENILAIAN PIKeBM (SEKOLAH)

Nama Sekolah : E-­­mel :
Kod : No. Faks :
Alamat Sekolah :
No. Telefon :

Badan Beruniform /

Kelab / Permainan :

Tarikh : Masa :
Murid : L/P
Masa :

Tempat :

Bil. Kehadiran

Guru :

Nama Pemantau :

Arahan: Tandakan (/) pada ruang yang berkenaan.

Skala 1 Kurang Baik 2 Sederhana 3 Baik 4 Sangat Baik

Bil Butiran Penyeliaan 1 2 34

1 Pengurusan

2 Aktiviti

3 Penglibatan

4 Pengurusan Masa

5 Penggunaan Kit

6 Pengurusan Sumber

00 00

JUMLAH 0%

Pencapaian 0 - 39 Memuaskan 60 - 79 Baik
40 - 59 Sederhana 80 - 100 Cemerlang

Ulasan/Impak:

Cadangan Penambahbaikan :

Pelapor/Pemantau : Pengesahan :

23

Butiran Penyeliaan JUSTIFIKASI PENILAIAN
Pengurusan
Aktiviti Justifikasi
Penglibatan
Pengurusan Masa (i) Penetapan aktiviti PIKeBM dalam takwim kokurikulum
(ii) Pengurusan fail kokurikulum yang sistematik dan kemas kini
Penggunaan Kit (iii) Pemantauan oleh pihak pentadbir secara berkala
(iv) Dialog prestasi dilakukan

(i) Melaksanakan PIKeBM pada setiap aktiviti Kokurikulum/ setiap minggu.
(ii) Aktiviti PIKeBM yang dilaksanakan mencapai objektif.
(iii) Setiap unit dalam kokurikulum melaksanakan aktiviti PIKeBM (Kelab dan Persatuan, Unit Beruniform,

Sukan dan Permainan)
(iv) Merancang pelaksanaan aktiviti pasca PIKeBM.

(i) Aktiviti melibatkan murid secara menyeluruh.
(ii) Kehadiran melibihi 80% daripada jumlah ahli kelab dan persatuan, unit beruniform, sukan dan permainan.
(iii) Langkah keselamatan diutamakan.
(iv) Penyerapan nilai semasa keberlangsungan aktiviti PIKeBM.

(i) Pelaksanaan Kit PIKeBM dalam tempoh masa sekitar 10 minit.
(ii) Merancang pelaksanaan Kit PIKeBM mengikut kesesuaian masa.
(iii) Memastikan objektif tercapai dalam tempoh masa pelaksanaan.
(iv) Menggunakan masa secara optimum

(i) Menggunakan aktiviti PIKeBM yang dicadangkan.
(ii) Pelaksanaan aktiviti PIKeBM seperti yang digarispandukan dalam langkah operasi.
(iii) Membantu meningkatkan penguasaan bahasa Melayu (lisan).
(iv) Kesesuaian sumber yang digunakan dalam menyokong penggunaan Kit PIKeBM.

24

Penggunaan Sumber (i) Menggunakan sumber yang terdapat di sekolah/luar sekolah.

(ii) Penggunaan sumber secara kreatif dan inovatif oleh guru/pemimpin murid.
(iii) Pengurusan sumber yang sistematik.
(iv) Melaksanakan aktiviti pasca PIKeBM.

Skala 4 – Memenuhi kesemua kriteria
Skala 3 – Memenuhi mana-mana tiga kriteria
Skala 2 – Memenuhi mana-mana dua kriteria
Skala 1 – Memenuhi satu kriteria sahaja

25

PRAKOKURIKULUM KOKURIKULUM PASCAKOKURIKULUM
Cadangan
Tajuk: Akhbar Minda Langkah Operasi
1 Aktiviti Harian
Pasukan Badan Beruniform 1 Taklimat kepada ahli kumpulan tentang aktiviti yang akan
Kelab dan Persatuan dijalankan. Murid mengumpul keratan akhbar
Sukan dan Permainan yang berkaitan dengan isu-isu
2 Murid membentuk beberapa kumpulan dan diedarkan naskhah semasa negara dan
Objektif akhbar atau keratan akhbar. didokumentasikan.

Murid akan dapat: 3 Murid dalam kumpulan berbincang tentang bahan dalam akhbar 2 Perhimpunan Rasmi Sekolah
berdasarkan tajuk yang dipilih.
1 Membina ayat yang Murid membuat ulasan ringkas
bertatasusila untuk 4 Setiap kumpulan menyusun isi berita secara kronologi tentang berita semasa.
membuat ulasan. menggunakan ayat sendiri.
3 Perhimpunan Bulanan Kokurikulum
2 Melatih diri untuk berfikir 5 Setiap kumpulan menyampaikan ulasan berita untuk berkongsi
secara kritis dan kreatif info dengan ahli kumpulan lain. Pengerusi setiap unit kokurikulum
dalam menghasilkan menyampaikan laporan mengenai
ulasan berita. kejayaan sesebuah masyarakat atau
negara.

4 Penyerapan Ilmu

Ilmu kewartawanan.

26

Catatan Pelaksanaan

Jenis maklumat berkaitan akhbar Aktiviti Tahunan

(a) Jenis-jenis akhbar. Pihak PIBG dan alumni sekolah
(b) Kategori berita dalam negara, antarabangsa, sukan dan berkolaboratif dengan pihak sekolah dalam
menjayakan kursus membaca berita dan
sebagainya. kursus kewartawanan.
(c) Membuat ulasan petikan berita.

Bahan

Buku, akhbar dan majalah.

27

PRAKOKURIKULUM KOKURIKULUM PASCAKOKURIKULUM
Cadangan
Tajuk: Aksi Spontan Langkah Operasi
1 Aktiviti Harian
Pasukan Badan Beruniform 1 Murid membentuk beberapa kumpulan yang sama
Kelab dan Persatuan banyak ahlinya. Guru boleh melaksanakan Aksi
Sukan dan Permainan Spontan merentasi PdPc semasa.
2 Setiap kumpulan diberikan satu situasi berdasarkan
Objektif perancangan yang akan dilaksanakan pada minggu 2 Perhimpunan Rasmi Sekolah
tersebut.
Murid akan dapat: Murid melaporkan aktiviti Aksi
3 Setiap kumpulan akan berdialog dan melakonkan aksi Spontan yang telah dilaksanakan.
1 Mengujarkan dialog secara spontan di dalam kumpulan berdasarkan situasi
secara spontan. yang diberikan. 3 Perhimpunan Bulanan Kokurikulum

2 Menyampaikan dialog yang Murid mempersembahkan Aksi
bertatasusila. Spontan terbaik yang telah
dilaksanakan semasa aktiviti PBB,
3 Menggalakkan murid untuk Kelab dan Persatuan dan Sukan dan
berkomunikasi secara dua Permainan.
hala.
4 Penyerapan Ilmu

Ilmu sains sosial.

28

Catatan Pelaksanaan
Anda dikehendaki menggunakan kemahiran lisan.
Bahan Aktiviti Tahunan
Buku, akhbar, majalah dan bahan Internet.
Jabatan Kebudayaan dan Kesenian Negara
(JKKN) boleh memberikan bantuan tenaga
pengajar untuk melatih murid dalam
persembahan teater dan improvisasi aksi.

29

PRAKOKURIKULUM KOKURIKULUM PASCAKOKURIKULUM
Cadangan Aktiviti
Tajuk: Atur Langkah Langkah Operasi
1 Aktiviti Harian
Pasukan Badan Beruniform 1 Mengenal pasti beberapa orang murid yang mahir dalam sesuatu
Kelab dan Persatuan kemahiran untuk dilantik sebagai penyampai. Murid berbual tentang langkah-
Sukan dan Permainan langkah yang dipamerkan pada
2 Penyampai akan memberikan penerangan berserta bahan gegantung dan papan kenyataan.
Objektif sokongan tentang langkah-langkah melaksanakan sesuatu
kemahiran mengikut urutan yang betul. 2 Perhimpunan Rasmi Sekolah
Murid akan dapat:
3 Murid mendengar penerangan lisan yang diberikan dengan Murid membuat catatan.
1 Menerangkan langkah- teliti. Contoh: Syarat-syarat yang
langkah sesuatu aktiviti diperlukan untuk memohon jawatan
mengikut urutan yang 4 Murid mengulang langkah-langkah yang telah dinyatakan. pengawas sekolah.
betul.
5 Murid dikehendaki melaksanakan kemahiran tersebut 3 Perhimpunan Bulanan Kokurikulum
2 Mendengar penerangan mengikut urutan yang betul.
dan menyampaikan Murid menyertai pertandingan
semula langkah sesuatu 6 Guru penasihat membuat penilaian dan penambahbaikan. simulasi langkah-langkah
aktiviti mengikut urutan melaksanakan kemahiran yang telah
yang betul. dipelajari.
Contoh: Langkah-langkah mengikat
anduh.

4 Penyerapan Ilmu

Kemahiran proses.

30

Catatan Pelaksanaan

Murid memilih satu projek yang menggunakan bahan sumber sedia Aktiviti Tahunan
ada.
Mengundang pasukan badan beruniform
Bahan seperti pasukan Kadet Bomba Sekolah dan
Persatuan Bulan Sabit Merah untuk memberi
Bahan yang digunakan mengikut keperluan aktiviti. penerangan tentang langkah-langkah
Contohnya kain anduh, dalam aktiviti cara mengikat anduh. pertolongan cemas. Kemudian murid
mengulangi secara lisan langkah-langkah
tersebut sebelum melaksanakannya.

31

PRAKOKURIKULUM KOKURIKULUM PASCAKOKURIKULUM
Cadangan
Tajuk: Bicara Hati Langkah Operasi
1 Aktiviti Harian
Pasukan Badan Beruniform 1 Guru penasihat atau fasilitator memberikan taklimat
Kelab dan Persatuan kepada semua ahli berkenaan aktiviti yang akan Murid menulis ulasan berita tersebut
Sukan dan Permainan dijalankan. dan ditampal pada papan kenyataan
unit kokurikulum masing-masing.
Objektif 2 Guru penasihat atau fasilitator membahagikan murid-
murid kepada beberapa kumpulan dan mengedarkan 2 Perhimpunan Rasmi Sekolah
Murid akan dapat: akhbar atau keratan akhbar kepada setiap kumpulan
tersebut. Murid menyampaikan berita aktiviti
1 Membina ayat yang kokurikulum yang telah dilaksankan
bertatasusila untuk 3 Guru memberikan arahan kepada ketua kumpulan untuk atau berita semasa yang diperoleh
membuat ulasan berita. membuat ulasan berita yang merangkumi maklumat: daripada pelbagai sumber media
massa.
2 Menyampaikan ulasan (a) Tarikh berita
berita dengan jelas (b) Tajuk berita 3 Perhimpunan Bulanan Kokurikulum
menggunakan ayat yang (c) Tempat peristiwa
mudah. (d) Berita / peristiwa Murid membuat ulasan berita yang
(e) Pengajaran / nilai murni berkaitan dengan isu kokurikulum.
3 Menggunakan kosa kata
yang sesuai dengan laras 4 Wakil kumpulan membuat ulasan berita berdasarkan 4 Penyerapan Ilmu
berita untuk membuat akhbar atau keratan akhbar yang diedarkan.
ulasan berita. Teknik ulasan berita.

32

Catatan Pelaksanaan

Pengetahuan sedia ada murid tentang kemahiran mengulas Aktiviti Tahunan
berita.
Mengundang pihak media / wartawan /
Bahan syarikat penerbitan / pihak luar menjadi
juri bagi mengadili pertandingan
Akhbar, majalah, dan bahan Internet. membaca berita / membuat ulasan
berita dalam kalangan ahli.

33

PRAKOKURIKULUM KOKURIKULUM PASCAKOKURIKULUM
Cadangan
Tajuk: Bisik-bisik Sayang Langkah Operasi
1 Aktiviti Harian
Pasukan Badan Beruniform 1 Guru pembimbing atau fasilitator menerangkan peraturan Berbual-bual dengan rakan
Kelab dan Persatuan permainan. menggunakan bahasa yang mudah.

Objektif 2 Setiap kumpulan membentuk barisan ahli yang sama banyak. 2 Perhimpunan Rasmi Sekolah
Mendengar dan mencatat setiap
Murid akan dapat: 3 Guru pembimbing atau fasilitator memberikan tema atau tajuk. arahan dan maklumat.
Contoh: “Perkhemahan Pengakap” kepada setiap kumpulan.
1 Menggunakan kebolehan 3 Perhimpunan Bulanan Kokurikulum
berbahasa sedia ada. 4 Ketua setiap kumpulan mengatur permainan dengan menulis satu Mendengar dan mencatat setiap
ayat berdasarkan tema atau tajuk yang diberikan kemudian arahan dan maklumat.
2 Menyebut ayat mudah. membisikkan ayat tersebut kepada ahli pertama dan seterusnya
sehingga ahli terakhir. 4 Penyerapan Ilmu
3 Mendengar dan bertutur Kemahiran mengingat.
dengan betul serta tepat. 5 Ahli terakhir akan menyebut semula ayat tersebut dengan kuat.

Ahli kumpulan lain akan membuat refleksi tentang ayat yang
disebut dengan ayat yang ditulis oleh ketua kumpulan.

Ayat Contoh:

1 PBB -- Pengakap.
Contoh tema: Aktiviti perkhemahan
Contoh ungkapan: “Perkhemahan memperkasakan ikhtiar diri
seseorang demi kelangsungan hidup. “

2 Kelab dan Persatuan -- Persatuan Sejarah.
Contoh tema: Tokoh Bangsa
Contoh ungkapan: “Tokoh terbilang merwarnai bangsa bertamadun
dalam menuju wawasan negara”.

34

Catatan Pelaksanaan

Peraturan permainan Aktiviti Tahunan

1 Guru pembimbing atau fasilitator memastikan bisikan tidak Mengundang badan kerajaan atau badan
didengari ahli yang lain. bukan kerajaan untuk menyumbang idea dan
kepakaran dalam sesi dialog tentang sesuatu
2 Setiap kumpulan diberikan tema yang sama. isu atau topik yang ditetapkan.

3 Ketua kumpulan perlu membina ayat sekurang-kurangnya lima
patah perkataan.

Bahan

Buku, akhbar, majalah, dan bahan Internet.

35

PRAKOKURIKULUM KOKURIKULUM PASCAKOKURIKULUM
Cadangan Aktiviti
Tajuk: Bugar Ilham Langkah Operasi
1 Aktiviti Harian
Pasukan Badan Beruniform 1 Pemimpin murid memberikan tajuk kepada ahli kumpulan.
Kelab dan Persatuan Berinteraksi bersama-sama rakan
Sukan dan Permainan 2 Murid diberikan tempoh waktu untuk mencari maklumat. dengan mengajuk kembali cara yang
telah dipelajari dalam mata pelajaran
Objektif 3 Seorang ahli kumpulan tampil untuk melakukan tunjuk cara tertentu semasa di dalam kelas.
berdasarkan tajuk yang diterima.
Murid akan dapat: 2 Perhimpunan Rasmi Sekolah
4 Pemimpin murid membuat penilaian dan peneguhan.
1 Menyampaikan arahan Murid menyampaikan taklimat tentang
tentang sesuatu perkara 5 Murid diberi penghargaan dalam bentuk aksi kreatif. tatacara dalam melaksanakan aktiviti-
menggunakan laras aktiviti kokurikulum.
bahasa yang sesuai. Contoh tunjuk cara (aktiviti berdasarkan kandungan modul persatuan
atau kelab masing-masing): 3 Perhimpunan Bulanan Kokurikulum
2 Berinteraksi secara dua
hala dengan jelas. 1 Cara merawat luka. Setiap unit secara bergilir-gilir
2 Cara menggunakan alat pemadam api. menghantar wakil untuk membuat
3 Cara menghidupkan api dalam perkhemahan. penerangan tentang tunjuk cara yang
4 Cara menjaga kebersihan diri dan makanan. telah dilaksanakan.
5 Merangka atur cara perkhemahan.
4 Penyerapan Ilmu

Ilmu Pendidikan Moral.

36

Catatan Pelaksanaan

Aktiviti berdasarkan pengetahuan sedia ada tentang perkara yang Aktiviti Tahunan
telah dipelajari.
Mengundang anggota keselamatan seperti
Bahan
Pasukan Bomba Dan Penyelamat, PDRM
Buku, akhbar, majalah, bahan Internet, alat pemadam api dan bahan-
bahan lain yang bersesuaian. dan ATM untuk memberikan penerangan

tentang langkah-langkah menjaga

keselamatan. Murid membuat tunjuk cara

berdasarkan penerangan tersebut.

37

PRAKOKURIKULUM KOKURIKULUM PASCAKOKURIKULUM
Cadangan
Tajuk: Burung Tiong Langkah Operasi
1 Aktiviti Harian
Pasukan Badan Beruniform 1 Murid mendengar rakaman lisan kawad kaki dengan
teliti. Wakil murid memberikan arahan asas
pergerakan kawad kaki semasa
Objektif 2 Wakil kumpulan diminta untuk mengajuk semula rakaman perhimpunan dan semasa pergerakan
Murid akan dapat: yang diperdengarkan. ke kelas.

1 Mendengar dan meniru 3 Ahli kumpulan yang lain membuat refleksi tentang aktiviti Contoh: Kumpulan murid bergerak
arahan kawad kaki secara mengajuk rakaman. dari tapak perhimpunan ke kelas.
lisan dengan menggunakan
intonasi dan jeda yang 4 Wakil kumpulan dapat menyampaikan arahan kawad 2 Perhimpunan Rasmi Sekolah
betul. kaki secara spontan.
Murid menyebut dan mengesan kata
2 Menyampaikan arahan 5 Guru penasihat atau fasilitator membuat kesimpulan kerja dalam arahan kawad kaki
kawad kaki secara tentang ajukan suara dan arahan spontan yang dilakukan semasa perhimpunan rasmi.
spontan. oleh wakil kumpulan.
Contoh: Baris, pusing, menghadap,
hentak kaki dan hayun tangan.

3 Perhimpunan Bulanan Kokurikulum

Murid menyebut bahasa arahan
dalam aktiviti kawad kaki.

4 Penyerapan Ilmu

Kemahiran reka format dalam kawad
formasi.

38

Catatan Pelaksanaan
Murid didedahkan dengan rakaman arahan kawad kaki.
Bahan Aktiviti Tahunan
Rakaman audio, video dan bahan Internet.
Ibu bapa, anggota RELA, ATM dan PDRM
yang mempunyai kemahiran dalam bidang
kawad kaki boleh membimbing murid dalam
aktiviti berkawad.

39

PRAKOKURIKULUM KOKURIKULUM PASCAKOKURIKULUM
Cadangan
Tajuk: Cakna Mata Langkah Operasi
1 Aktiviti Harian
Pasukan Badan Beruniform 1 Murid mengumpulkan dan mencatat kesalahan bahasa
Kelab dan Persatuan daripada gegantung, kain rentang atau papan iklan yang Murid mengenal pasti dan mencatat
Sukan dan Permainan pernah dilihat oleh murid. kesalahan bahasa yang lazim yang
terdapat di persekitran mereka
Objektif 2 Murid menyebut kesalahan ejaan yang telah dikenal pasti selepas sesi persekolahan.
secara berkumpulan.
Murid akan dapat: 2 Perhimpunan Rasmi Sekolah
3 Murid membetulkan kesalahan bahasa dengan bimbingan
1 Menggunakan bahasa guru. Murid memberikan contoh kesalahan
Melayu yang betul dalam bahasa yang lazim.
perbualan.
3 Perhimpunan Bulanan Kokurikulum
2 Mengenal pasti kesalahan
bahasa daripada pelbagai Murid melaporkan aktiviti kesalahan
sumber. bahasa yang telah dilaksanakan
sebelum ini.
3 Membuat pembetulan
kesalahan bahasa. 4 Penyerapan Ilmu

Ilmu keusahawan.

40

Catatan Pelaksanaan

Guru perlu ada pengetahuan dan kemahiran bahasa dan memerlukan Aktiviti Tahunan
penglibatan daripada Panitia Bahasa Melayu.
1 Ibu bapa
Bahan
Ibu bapa mengambil bahagian dalam
Buku, akhbar, majalah, Kamus Dewan dan bahan Internet. aktiviti pameran yang dianjurkan oleh
pihak sekolah.

2 Badan Kerajaan / Badan Bukan
Kerajaan

Pihak sekolah melibatkan penggiat

bahasa dan sastera untuk aktiviti

kebahasaan seperti dalam

menyemarakkan Bulan Bahasa

Kebangsaan

3 Masyarakat

Pihak sekolah mengundang Munsyi
Dewan ke sekolah bagi
melaksanakan aktiviti tersebut.

41

Lampiran: BETUL SALAH BETUL

SALAH automotif geraf graf
auto matif audiens geharu gaharu
audien agregat hajjah hajah
agreget aritmetik hurmat hormat
arithmetik ejen (wakil) ide idea
agen (wakil) empangan idap hidap
ampangan arked iktizam iltizam
aked arkitek impot import
akitek analisis injin enjin
analisa atlet inspekter inspektor
atlit etnik insuran insurans
atnik anggerik Insyaallah / Insya Allah insya-­­Allah
anggrik baucar istihar isytihar
baucer bestari istirehat istirahat
bistari boling isya isyak
bowling bufet justru justeru
buffet bumiputera jeket jaket
bumiputra buruh kampong kampung
buroh calon kapitalisma kapitalisme
calun cucuk (tusuk) katun kartun
cocok (tusuk) cocok (sesuai) kefeteria kafeteria
cucuk (sesuai) catat komidi komedi
catit cendekiawan komisyen komisen
cendiawan cap (cetak) kondaktor konduktor
cop dahsyat konsotium konsortium
dasyhat dialog kontrek kontrak
dialog definisi korum kuorum
definasi

42

deligasi delegasi kaptain kapten
deraf draf karenah (ragam) kerenah
durhaka derhaka kelender kalendar
efisyen efisien keredhaan keredaan
ekur ekor kerinting keriting
ehsan ihsan kianat khianat
engzos ekzos ko-­­kurikulum kokurikulum
ekslusif eksklusif kolestrol kolesterol
ekspot eksport komersil komersial
ekspress ekspres komplek kompleks
emel e-­­mel kontingen kontinjen
engkar ingkar lagenda legenda
fadhilat fadilat lakun lakon
fax faks lapuran laporan
faksimili faksimile lebel label
Febuari Februari lencungan lencongan
gembeling / gembeleng gembleng leukimia leukemia

lojik logik protin protein
losyen losen pekej pakej
letrik elektrik pesonal (kakitangan) personel
lojistik logistik petrolium petroleum
maksima maksimum platfom platform
manafaat manfaat profail profil
masaalah masalah profesyenal profesional
mee mi sekala skala
mekanisma mekanisme sekelian sekalian
mencatit mencatat sekim skim
mengenengahkan mengetengahkan sessi sesi
megenepikan megetepikan setor stor
mengujudkan mewujudkan siksa seksa
mengwujudkan mewujudkan silaturrahim silaturahim

43

mentera mantera snooker snuker
merbahaya berbahaya stesyen stesen
minima minimum stokin stoking
munshi munsyi sunnah sunah
nasionalisma nasionalisme sabsidi subsidi
odit audit sanwic sandwic
oditorium auditorium selinder silinder
optima optimum skima skema
organisme organisma spesis spesies
otomatik automatik stem setem
otomobil automobil talipon telefon
pamir pamer taugeh (sayuran) tauge
paspot pasport trampil terampil
patriotisma patriotisme tulin tulen
pehak pihak ugama agama
pelancung pelancong usek usik
pemerosesan pemprosesan warong warung
pemilekan pemilikan vokasyenal vokasional
pengembala penggembala yunit unit
pengemblengan penggemblengan
pensil pensel
perabut perabot
perihatin prihatin
perlaburan pelaburan
perlancaran pelancaran
perletakan peletakan
pertunjukkan pertunjukan
pesaraan persaraan
pesiaran persiaran
plan pelan
profession profesion
prosidur prosedur

44

Kesalahan Kata Majmuk

acapkali acap kali lalulintas lalu lintas
ada pun adapun latarbelakang latar belakang
adakala ada kala lebuhraya lebuh raya
andai pun andaipun lagi pun lagipun
andaikata andai kata mana pun manapun
apa kala apakala mana kala manakala
apa tah apatah merekapun mereka pun
atau pun ataupun meski pun meskipun
Aidil-­­fitri Aidilfitri olah raga olahraga
aturcara atur cara papantanda papan tanda
ambilalih ambil alih penguatkuasa penguat kuasa
barang kali barangkali pengubahmilik pengubah milik
begitupun begitu pun pilihanraya pilihan raya
belumpun belum pun pasaraya pasar raya
biar pun biarpun rekabentuk reka bentuk
baikpulih baik pulih rekabina reka bina
bandaraya bandar raya ruangniaga ruang niaga
cendera mata cenderamata samada sama ada
cahayamata cahaya mata sebutharga sebut harga
campurtangan campur tangan sediada sedia ada
empatbelas empat belas segitiga segi tiga
gambarajah gambar rajah sekaligus sekali gus
gantirugi ganti rugi senireka seni reka
garispanduan garis panduan suratcara surat cara
gunatanah guna tanah suratkhabar surat khabar
hakmilik hak milik susunatur susun atur
hapuskira hapus kira susutnilai susut nilai
ibubapa ibu bapa sediakala sedia kala

45

ibupejabat ibu pejabat selangseli selang seli
ibusawat ibu sawat seringkali sering kali
isipadu isi padu sesungguh-­­nya sesungguhnya
inipun ini pun siapa-­­tah siapatah
janakuasa jana kuasa sudahpun sudah pun
jasabaik jasa baik sungguh pun sungguhpun
jawatan kuasa jawatankuasa temubual temu bual
jiwa-­­mu jiwamu temuduga temu duga
jualbeli jual beli tengahari tengah hari
kawalselia kawal selia tuanpunya tuan punya
kadang kala kadangkala tukarsyarat tukar syarat
kemaskini kemas kini telahpun telah pun
kerapkali kerap kali ulangtahun ulang tahun
keretapi kereta api urusetia urus setia
kerja sama kerjasama usahasama usaha sama
kerjatanah kerja tanah walau pun walaupun
kertaskerja kertas kerja walaubagaimanapun walau bagaimanapun
kuatkuasa kuat kuasa

46

PRAKOKURIKULUM KOKURIKULUM PASCAKOKURIKULUM
Cadangan

Tajuk: DJ Hari Ini Langkah Operasi 1 Aktiviti Harian

Pasukan Badan Beruniform 1 Taklimat kepada calon DJ yang terpilih tentang aktiviti Murid menyampaikan mutiara kata
Kelab dan Persatuan yang akan dijalankan. setiap hari melalui radio sekolah.
Sukan dan Permainan
2 Guru Penasihat membuat undian secara rawak untuk 2 Perhimpunan Rasmi Sekolah
Objektif memilih DJ yang akan bertugas. DJ terpilih perlu
mematuhi etika sebagai seorang DJ. Murid boleh diberi peluang menjadi
Murid akan dapat: juruacara dalam perhimpunan rasmi
3 DJ Hari Ini: Cadangan pengisian sekolah.
1 Bertutur dan berinteraksi
secara berhemah. (a) Mewawancara guru-guru dan murid-murid. 3 Aktiviti Bulanan Kokurikulum
(b) Memperdengarkan lagu-lagu.
2 Menyampaikan maklumat (c) Memaklumkan isu-isu dan perkembangan terkini. Murid boleh diberi peluang menjadi
secara berkesan dan (d) Menguar-uarkan program sekolah. juruacara dalam acara-acara khas
betul. sekolah seperti hari sukan tahunan
4 Warga sekolah diberi peluang membuat penilaian dan sekolah dan lain-lain.
3 Meningkatkan keupayaan saranan terhadap DJ yang bertugas tentang aspek-aspek
berkomunikasi dalam berbahasa. 4 Penyerapan Ilmu
khalayak terbuka.
Ilmu kewartawanan dan komunikasi
dua hala.

47

Catatan Pelaksanaan

1 Menyediakan tempat yang sesuai (bilik operasi / konti, Aktiviti Tahunan
sudut bicara di kantin, dewan terbuka dan lain-lain).
Mengundang DJ yang berpengalaman
2 Menubuhkan jawatankuasa yang dapat mengurus untuk berganding dengan “DJ
operasi sistem pembesar suara (radio sekolah). Hari Ini” dalam program tahunan sekolah
atau menganjurkan sesi perkongsian ilmu
3 Memastikan bahan atau maklumat yang bersesuaian tentang pengacaraan.
disediakan untuk penyampai yang bertugas.

4 Setiausaha kokurikulum akan membuat giliran bertugas
“DJ Hari Ini” mengikut urutan unit kokurikulum.

Bahan

Buku, akhbar, majalah, bahan Internet dan MP3.

48

PRAKOKURIKULUM KOKURIKULUM PASCAKOKURIKULUM
Cadangan
Tajuk: Dua Kerusi Langkah Operasi
1 Aktiviti Harian
Pasukan Badan Beruniform 1 Murid membentuk kumpulan.
Kelab dan Persatuan Murid dapat berkomunikasi dengan
Sukan dan Permainan 2 Setiap kumpulan diberikan satu tajuk, contohnya: menggunakan bahasa yang santun
(a) Kumpulan 1: Lampu Isyarat terutamanya semasa berurusan
Objektif (b) Kumpulan 2: Papan tanda di jalan raya dengan warga sekolah.
(c) Kumpulan 3: Langkah-langkah keselamatan
Murid akan dapat: (d) Kumpulan 4: Peraturan melintas jalan raya 2 Perhimpunan Rasmi Sekolah

1 Menyoal dan menjawab secara 3 Setiap kumpulan melantik dua orang untuk duduk di Aktiviti Dua Kerusi yang terbaik
spontan menggunakan ayat kerusi panas dalam kumpulan masing-masing. daripada mana-mana ahli unit
mudah. kokurikulum yang telah dilaksanakan
4 Secara bergilir-gilir setiap ahli kumpulan melontarkan akan mempersembahkan kembali
2 Berkomunikasi menggunakan soalan yang sesuai mengikut tema atau tajuk kepada semasa perhimpunan rasmi sekolah.
bahasa yang santun. dua orang peserta yang duduk di kerusi panas.
3 Perhimpunan Bulanan Kokurikulum
5 Dua orang peserta yang duduk di kerusi panas akan
menjawab soalan yang dilontarkan oleh ahli kumpulan Murid mempraktikan aktiviti Dua
mereka sendiri. Kerusi dalam persembahan pentas.

6 Dua orang peserta lain bergilir-gilir akan duduk di kerusi 4 Penyerapan ilmu
panas untuk menjawab soalan seterusnya.
Kemahiran komunikasi.

49

Catatan Pelaksanaan
Perbincangan persoalan mengikut tema yang dirancang.
Bahan Aktiviti Tahunan
Buku, akhbar, majalah, dan bahan Internet.
PIBG dengan kerjasama pihak sekolah
menganjurkan pertandingan Dua Kerusi
antara unit kokurikulum sekolah.

Contohnya, dua unit terbaik daripada setiap
unit yang berikut:

Pasukan Badan Beruniform
Kelab dan Persatuan
Sukan dan Permainan

50