Pendidikan Muzik Tingkatan 3 (Pendidkan Khas)

Persembahan

Tok dalang ialah pencerita dan peneraju utama dalam persembahan
wayang kulit. Tok dalang menggerakkan patung-patung wayang
kulit dengan berdialog mengikut watak di sebalik kain putih atau
dipanggil kelir.

Di belakang kelir ini digantung sebuah lampu
minyak tanah atau lampu elektrik. Cahaya daripada
lampu akan memantulkan bayang-bayang patung
wayang kulit yang dimainkan oleh tok dalang.

Sekumpulan pemuzik mengiringi persembahan
wayang kulit. Muzik berhenti dimainkan ketika
tok dalang berdialog.

Tok dalang

Wayang kulit juga QR CODE
terdapat di negara
Indonesia, iaitu di Bali, Layari laman sesawang
Lombok, dan Jawa. https://arasmega.com/qr-link/wayang-kulit/ untuk
menonton video wayang kulit.
(Dicapai pada 13 Disember 2017)

Hanuman Seri Rama

Wak Dogol Pohon Beringin

Sita Dewi

Unit 8

93

Alat Muzik Wayang Kulit Kelantan

Alat muzik yang digunakan untuk mengiringi persembahan wayang kulit
ialah serunai, gendang ibu, gendang anak, gedombak, geduk, tetawak,
canang, dan kesi.

Gendang ibu Tetawak

Geduk Gendang anak

Kesi Canang Serunai Gedombak

Unit 8 94 Layari laman web https://arasmega.com/qr-link/
alat-muzik-wayang-kulit/ untuk menonton video alat
muzik wayang kulit.
(Dicapai pada 10 April 2018)

Ekspresi Kreatif

PENCIPTAAN CORAK IRAMA

Kenal pasti dan mainkan kembali corak irama di bawah dengan menggunakan
alat perkusi.

Menganalisis Pemikir dan
dan Bermaklumat

Mengaplikasi

1

2

3
4

Unit 8

4.1.1 NOTA GURU
4.1.2
4.1.3 • Bimbing murid mengenal pasti dan menepuk corak irama yang diberi.
• Bimbing murid untuk mengubah suai corak irama pada muka surat 96.

95

Unit 8 1. Ubah suai corak irama yang diberi dan tulis semula corak irama yang
diubah suai tersebut pada baluk.
CONTOH
a

b

c

d

• Perbanyakkan muka surat ini untuk diedarkan kepada murid. (Muka surat ini juga terdapat dalam CD).
96

2. Lakukan aktiviti berikut mengikut arahan yang diberi.
(i) Pilih salah satu skor corak irama yang telah digubah pada
muka surat 96.
(ii) Tulis semula corak irama tersebut pada baluk kosong di bawah.
(iii) Mainkan corak irama tersebut mengiringi lagu Trek Tek Tek dengan
menggunakan alat muzik perkusi yang sesuai.

TREK TEK TEK 8.1

Lagu Trek Tek Tek

q=100

Ka - lau ti - dak ke - ra - na bin - tang T’ rek tek

tek Ti - dak bu - lan ter - bit ting - gi T’ rek tek

tek Ka - lau ti - dak ke - ra-na - lah tu - an Tak- kan sa -

ya da - tang ke ma - ri T’- rek tek tek

Unit 8

NOTA GURU 97

• Bimbing murid mencipta corak irama pada lagu Trek Tek Tek dan mempersembahkan hasil
ciptaan corak irama di hadapan kelas.

• Perbanyakkan muka surat ini untuk diedarkan kepada murid. (Muka surat ini juga terdapat
dalam CD).

Menganalisis dan Kreativiti Pemikir dan
Mengaplikasi Bermaklumat

Lakukan aktiviti seperti arahan yang diberi.
(i) Cipta corak irama dan tulis kembali pada kotak kosong yang disediakan.
(ii) Tepuk corak irama tersebut sambil mengiringi lagu Trek Tek Tek.

CONTOH

Corak irama 1

Corak irama 2

Unit 8

NOTA GURU

• Bimbing murid mencipta corak irama menggunakan semula not yang telah dipelajari.
• Mainkan corak irama yang diubahsuai mengiringi lagu Trek Tek Tek.
98 • Perbanyakkan muka surat ini untuk diedarkan kepada murid. (Muka surat ini juga terdapat dalam CD).

REFLEKSI Menganalisis dan Pemikir dan
Mengaplikasi Bermaklumat

1. Senaraikan jenis-jenis wayang kulit yang terdapat di Malaysia.



2. Apakah peranan Tok Dalang?



3. Namakan alat-alat muzik berikut.

Unit 8

• Perbanyakkan muka surat ini untuk diedarkan kepada murid. (Muka surat ini juga terdapat dalam CD).
99

100

HIBUR SANTAI

Dalam unit ini, murid akan mempelajari tentang:

1.4.1 Mengenal pasti skel dan triad tonik:
(i) F Major
(ii) A minor

1.4.3 Memainkan skel F Major dan A minor pada alat muzik.

2.2.2 Memainkan alat muzik:
(ii) Alat muzik konvensional pilihan: gitar, keyboard,

ukulele, dan rekoder secara ensembel.

3.1.2 Bercerita tentang muzik rakyat Malaysia:
(iii) Ensembel kulintangan

101

Penghargaan Estetik

ENSEMBEL KULINTANGAN

Ensembel kulintangan ialah ensembel yang terkenal di negeri Sabah. Alat ini
dibawa masuk ke Sabah dari Selatan Filipina. Ensembel kulintangan dimainkan
oleh suku kaum di Sabah antaranya seperti kaum Kadazan Dusun dan Bajau.

Ensembel kulintangan dimainkan untuk mengiringi tarian bagi tujuan hiburan
seperti majlis perkahwinan dan majlis menyambut tetamu kehormat.

Alat Muzik

Kulintangan terdiri daripada gong-gong kecil yang diperbuat daripada gangsa.
Sebanyak lima hingga sembilan gong kecil disusun secara mendatar. Gong
tersebut diletakkan di atas dua utas tali pintal yang diregang merentasi sebuah
para kayu.

QR CODE

Layari laman sesawang https://arasmega.com/qr-link/kulintangan/
untuk menonton video ensembel kulintangan. (Dicapai pada 13 Disember 2017)

NOTA GURU

Unit 9 • Guru boleh menayangkan persembahan ensembel kulintangan untuk 3.1.2 (iii)
meningkatkan lagi kefahaman murid.
102 • Tonton video alat muzik kulintangan pada Qr code. (Dicapai pada 10 Ogos 2018).

Kulintangan berperanan sebagai alat muzik utama yang memainkan
melodi. Alat muzik ini dikendalikan oleh seorang pemain yang mahir.

Gong-gong kecil tersebut dipukul menggunakan dua pemukul kayu.
Antara alat muzik lain yang mengiringi ensembel kulintangan ialah
gong agong, gong gantung babandil, gong gandingan, dan gandang.

Gong gandingan Gong gantung babandil

Gong agong Gandang
Kulintangan
Unit 9
103

Persepsi Estetik

SKEL

Skel ialah susunan not menaik atau not menurun secara bertangga dalam
satu nada.

Skel F Major

Skel F Major tanpa tanda nada terdiri daripada not F , G , A , Bb , C , D ,
E , dan F' .

F G A Bb C D E F'
1 2345678

Penjarian skel F Major pada keyboard.

Bb

F GA C D E F' 9.1

Penjarian
skel F Major
pada keyboard

12341234

Skel F Major pada rekoder.

F G A Bb C D E F'

9.2

Skel F Major
pada rekoder

b

NOTA GURU

Unit 9 • Bimbing murid menyebut dan mengenal pasti not-not yang terdapat pada skel F Major. 1.4.1 (i)
• Bimbing murid memainkan skel F Major pada alat muzik pilihan seperti keyboard, 1.4.3

104 rekorder, dan ukulele.
• Tonton video penjarian skel F Major pada ukulele di Qr code. (Dicapai pada 10 Ogos 2018).

Skel F Major pada ukulele.

8 7 6 5 4 3 2 1 G Tali 4 = Dimainkan tanpa menekan

C Tali 3 tali pada fret (open string).

Bb A G F E Tali 2 = Dimainkan secara menekan

tali pada fret dengan

F' E D C A Tali 1 penjarian yang betul.

1 23

F G A G Tali 4
C Tali 3
G Tali 4 G Tali 4 A E Tali 2
C Tali 3 C Tali 3 A Tali 1
F E Tali 2 G E Tali 2
A Tali 1 A Tali 1

4 56

Bb G Tali 4 C D G Tali 4
C Tali 3 C Tali 3
Bb E Tali 2 G Tali 4 D E Tali 2
A Tali 1 C Tali 3 A Tali 1
7 E Tali 2
8 C A Tali 1

9.3

Skel F Major
pada ukulele

E F'

G Tali 4 G Tali 4
C Tali 3
C Tali 3 E Tali 2
A Tali 1
E Tali 2

E A Tali 1 F'

105 Unit 9

Persepsi Estetik

SKEL A MINOR HARMONIK

Skel A minor harmonik terdiri daripada not A , B , C , D , E , F , G# , not A' .

AB CD E F G# A'
12 34 56 78

Penjarian skel A minor harmonik pada keyboard.

G# 9.4

ABC D E F A' Penjarian skel A
minor harmonik
12312 345 pada keyboard

Skel A minor harmonik pada rekoder. A'

A B C D E F G#

9.5

Skel A minor
harmonik

pada rekoder

NOTA GURU

• Bimbing murid menyebut dan mengenal pasti not-not yang terdapat pada skel A minor harmonik.
• Bimbing murid memainkan skel A minor harmonik pada alat muzik pilihan seperti
keyboard, rekoder, dan ukulele.
• Bimbing murid memainkan lagu Rimbunan Perpaduan menggunakan ukulele
Unit 9 secara ensembel pada muka surat 108. 1.4.1 (ii)
• Tonton video penjarian skel A minor harmonik pada ukulele di Qr code. 1.4.3
106 (Dicapai pada 10 Ogos 2018). 2.2.2 (ii)

Penjarian A minor harmonik pada ukulele.

12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 G Tali 4 = Dimainkan tanpa menekan

C Tali 3 tali pada fret (open string).

D CB A E Tali 2 = Dimainkan secara menekan

tali pada fret dengan

A' G# FE A Tali 1 penjarian yang betul.

1 23

A G Tali 4 B G Tali 4 C G Tali 4
C Tali 3 C Tali 3 C Tali 3
A E Tali 2 B E Tali 2 C E Tali 2
A Tali 1 A Tali 1 A Tali 1

456

D G Tali 4 E G Tali 4 F G Tali 4
C Tali 3 C Tali 3 C Tali 3
D E Tali 2 E E Tali 2 F E Tali 2
A Tali 1 A Tali 1 A Tali 1

78 9.6

G# G Tali 4 A' A' Skel A minor
C Tali 3 harmonik
G# E Tali 2 G Tali 4
A Tali 1 C Tali 3 pada ukulele
E Tali 2
A Tali 1 107

Unit 9

Dengarkan lagu Rimbunan Perpaduan. Mainkan ukulele secara ensembel
mengikut skor di muka surat 110 untuk mengiringi lagu ini.

RIMBUNAN PERPADUAN

q=110 Lagu : A.Hafzan Hassan
Lirik : Noor Hasmawati

9.7 9.8 9.9

Unit 9 Lagu Rimbunan Perpaduan Lagu Rimbunan Perpaduan Lagu Rimbunan Perpaduan
(Vokal) (Minus One) (Instrumental)

108

RIMBUNAN PERPADUAN

Kita di bawah rimbunan Dahulu kita di mana
Buahnya sama merasa Kini kita di mana
Pahit manis kehidupan Samakah kita arah tujuannya
Rimbunan perpaduan
Pohon itu tak bisa rebah
Andai tersekahnya dahan Kerna kita satu negara
Andai gugur dedaunan Perpaduan itu yang kita rasa
Terik mentari ku rasa Pelihara sentiasa (ulang 3x)
Janganlah undur dan gentar

109 Unit 9

Strumming pattern lagu Rimbunan Perpaduan. Menganalisis dan Pemikir dan
Mengaplikasi Kreativiti Bermaklumat

1. V VVV V VVV V VVV V VVV V VVV
C Am F GC

1& 2 & 3& 4 & 1& 2 & 3& 4 & 1& 2 & 3& 4 & 1& 2 & 3& 4 & 1& 2 & 3& 4 &

6. V VVV V VVV V VVV V VVV V VVV

Am F G GC

1& 2 & 3& 4 & 1& 2 & 3& 4 & 1& 2 & 3& 4 & 1& 2 & 3& 4 & 1& 2 & 3& 4 &

11. V VVV V VVV V VVV V VVV V VVV

Am F G C Am

1& 2 & 3& 4 & 1& 2 & 3& 4 & 1& 2 & 3& 4 & 1& 2 & 3& 4 & 1& 2 & 3& 4 &

16. V VVV V VVV V VVV V VVV V VVV

F G G FG

1& 2 & 3& 4 & 1& 2 & 3& 4 & 1& 2 & 3& 4 & 1& 2 & 3& 4 & 1& 2 & 3& 4 &

21. V V V V V VVV V VVV V VVV V VVV
C
Am F GC

1& 2 & 3& 4 & 1& 2 & 3& 4 & 1& 2 & 3& 4 & 1& 2 & 3& 4 & 1& 2 & 3& 4 &

26. V V V V V VVV V VVV V VVV V VVV
C FG
C Am F G C Am

1& 2 & 3& 4 & 1& 2 & 3& 4 & 1& 2 & 3& 4 & 1& 2 & 3& 4 & 1& 2 & 3& 4 &

31. V V V V V VVV V VVV 1. V VVV V VVV
FG
C Am FG C C

1& 2 & 3& 4 & 1& 2 & 3& 4 & 1& 2 & 3& 4 & 1& 2 & 3& 4 & 1& 2 & 3& 4 &

36. 2. V V V V V VVV V VVV V VVV V VVV
C C
FG C Am F G

1& 2 & 3& 4 & 1& 2 & 3& 4 & 1& 2 & 3& 4 & 1& 2 & 3& 4 & 1& 2 & 3& 4 &

41. V VVV V VVV V VVV V VVV V VVV

C Am FG C Am FG C

1& 2 & 3& 4 & 1& 2 & 3& 4 & 1& 2 & 3& 4 & 1& 2 & 3& 4 & 1& 2 & 3& 4 &
FG C
46. V V V V V VVV
FG C

1& 2 & 3& 4 & 1& 2 & 3& 4 & 1 2 3 4 12 3 4

Unit 9 • Perbanyakkan muka surat ini untuk diedarkan kepada murid. 9.10
(Muka surat ini juga terdapat dalam CD).
Lagu Rimbunan Perpaduan
110 dengan iringan ukulele

Penghargaan Estetik

PENGHASILAN FOLIO

Anda dikehendaki menghasilkan sebuah folio berkaitan dengan Kreativiti
salah satu tajuk Muzik Rakyat Malaysia.

Wayang kulit Kulintangan Sitar Boria

Pemikir dan
Bermaklumat

12

Kumpul bahan mengenai muzik Gunting dan tampal bahan pada
rakyat Malaysia yang telah dipelajari. kertas A4.

34

Hias folio dengan corak yang Folio siap untuk dipamerkan.
menarik.

3.1.3 NOTA GURU 111 Unit 9

• Bimbing murid mencari bahan untuk dimasukkan ke dalam folio.
• Bimbing murid menggunakan peralatan tajam (gunting dan pisau).

REFLEKSI Menganalisis dan Pemikir dan
Mengaplikasi Bermaklumat

1. Bulatkan pada jawapan yang betul.

a Ensembel kulintangan ialah ensembel yang terkenal di negeri
Sabah Sarawak .

b Gong Rebana kecil yang diperbuat daripada gangsa digunakan
dalam ensembel kulintangan.

c Gong-gong yang disusun dipukul menggunakan pemukul besi kayu .

d Sebanyak lima hingga sembilan gong kecil disusun secara
mendatar, iaitu diletakkan di atas tiga dua utas tali pintal yang
diregang merentasi sebuah para kayu.

2. Tuliskan not skel F Major dan skel A minor harmonik tanpa tanda nada.
a Skel A minor harmonik tanpa tanda nada

Unit 9 b Skel F Major

• Perbanyakkan muka surat ini untuk diedarkan kepada murid. (Muka surat ini juga terdapat dalam CD).
112

3. Padankan pada jawapan yang betul. Wayang kulit
a

b Sitar Unit 9

c Boria

d Kulintangan

• Perbanyakkan muka surat ini untuk diedarkan kepada murid. (Muka surat ini juga terdapat dalam CD).
113

GLOSARI

Perkataan Maksud
Adagio Tempo yang sangat lambat.
Anakrusis
Lagu atau melodi yang tidak bermula pada
Dinamik detik pertama.

Fortissimo ( ff ) Perubahan bunyi sama ada kuat atau lembut
sesebuah lagu.
Tanda kromat
Bunyi yang sangat kuat.
Paluan melalu
Paluan menyilang Tanda kromat ialah tanda yang digunakan untuk
Paluan meningkah menunjukkan menaik atau menurun sesuatu pic
muzik. Terbahagi kepada tiga tanda kromat, iaitu
Pianissimo (pp ) syap, flat, dan natural.

Skel Rentak asas kompang.
Tanda tekanan
(Accent) Rentak silihan (upbeat) daripada rentak melalu.
Tempo
Tanda Ulangan Penghias rentak antara rentak melalu
(Repeat sign) dan menyilang.
Unison
Vivace Bunyi yang sangat lembut.

114 Susunan not menaik atau not menurun secara
bertangga dalam satu nada.

Tanda isyarat supaya not dimainkan dengan
lebih kuat.

Kelajuan detik dalam sesebuah lagu.

Satu tanda pengulangan pada sesebuah skor lagu.

Nyanyian secara berkumpulan yang tiada
lapisan suara.

Tempo cepat dan lincah.

Dengan ini SAYA BERJANJI akan menjaga buku ini
dengan baiknya dan bertanggungjawab atas kehilangannya

serta mengembalikannya kepada pihak sekolah pada
tarikh yang ditetapkan.

Skim Pinjaman Buku Teks
Sekolah ______________________________

Tahun Tingkatan Nama Murid yang Menerima Tarikh
Terima

Nombor Perolehan: _____________________________
Tarikh Penerimaan: _____________________________

BUKU INI TIDAK BOLEH DIJUAL