หน้า 46 จาก 140
ตู้เย็น ขณะที่ไทยเป็นฐานการผลิตและส่งออกสินค้าเหล่านี้ของผูผ้ ลิตรายสำคัญของโลก จึงเปน็
โอกาสในการขยายตลาดสนิ คา้ ดังกล่าวของไทยในกัมพชู า
ผลติ ภณั ฑเ์ สรมิ ความงาม
ชาวกัมพชู ากว่ารอ้ ยละ 50 ของประชากรทั้งประเทศ หรอื ราว 8.5 ลา้ นคน เป็นประชากรวยั หนุ่มสาว
ท่มี อี ายุตำ่ กว่า 25 ปี ซึง่ เปน็ วยั ทร่ี ักสวยรักงาม เริ่มสร้างฐานะและมสี ภาพชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีข้ึน
รวมทงั้ ไดร้ ับอิทธิพลจากสอ่ื ของไทยคอ่ นข้างมาก ทำใหเ้ กดิ พฤติกรรมเลียนแบบการใชส้ ินคา้ ไทย
นอกจากนี้ ยงั เร่มิ หันมาดแู ลสขุ ภาพและเสริมความงามมากข้ึน สง่ ผลให้ผลติ ภัณฑ์เสรมิ ความงาม
อาทิ แป้งแต่งหนา้ รองพืน้ ลิปสตกิ และเคร่ืองสำอางต่างๆ รวมทงั้ ผลติ ภณั ฑ์รักษาผวิ โดยเฉพาะ
ครมี บำรุงผวิ เป็นสนิ คา้ ทม่ี แี นวโนม้ เติบโตสงู
ธรุ กจิ อสงั หาริมทรพั ย์และการก่อสรา้ ง
การก่อสร้างเป็นปัจจัยสำคัญต่อการพัฒนาเศรษฐกิจของกัมพูชา ซึ่งในปี 2564 มีเงินลงทุน
ก่อสร้างรวมมูลค่า 5.33 พันล้านดอลลาร์สหรัฐฯ ใน 4,303 โครงการ และมีพื้นที่การก่อสร้าง
ทั้งหมดประมาณ 12,998,072 ตารางเมตร ซึ่งสร้างงานให้กับคนกัมพูชาประมาณ 200,000
ตำแหน่ง โดยต่างชาติที่เข้ามาลงทุนด้านการก่อสรา้ งและอสังหาริมทรัพย์เปน็ จำนวนมาก ได้แก่
ประเทศจีน เกาหลีใต้ ญีป่ ุ่น ฮอ่ งกง และสงิ คโปร์ กมั พชู านำเข้าวัสดุก่อสร้างเพ่ิมข้ึน ตามไปด้วย
โดยแหล่งนำเข้าได้แก่ จนี ไทย เวยี ดนาม มาเลเซยี และประเทศในยุโรป ทัง้ นี้นับตง้ั แตป่ ี 2543 –
2564 กัมพูชาให้การอนุมตั ิโครงการก่อสร้างเกือบ 57,590 โครงการ มูลค่ารวมมากกวา่ 6 หม่ืน
ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ และมีพื้นทกี่ ารก่อสร้างท้ังหมดประมาณ 166,623,891 ตารางเมตร
ธุรกิจอสังหาริมทรพั ย์และการก่อสร้าง นับเป็นธุรกิจที่ผู้ประกอบการของไทยมีความได้เปรียบ
เพราะมคี วามชำนาญและประสบการณม์ ากกว่าประเทศเพือ่ นบ้านอ่ืนๆ ในกลุม่ CLMV ยิ่งในช่วง
10 ปที ีผ่ ่านมาธุรกิจอสงั หารมิ ทรพั ย์และการก่อสรา้ งทอ่ี ย่อู าศัยมกี ารเติบโตท่ีดีจากความต้องการ
ที่สูงขึ้น เช่น สาธารณูปโภคขัน้ พื้นฐาน อาทิ ถนน สะพาน ทางรถไฟ ท่าเรือ นิคมอุตสาหกรรม
จึงเร่ิมมผี ปู้ ระกอบการไทยเข้าไปลงทนุ ยังกมั พูชามากขน้ึ
โอกาสสำหรับ SMEs ที่จะเข้าไปในตลาดกัมพูชานั้น อยู่ที่ตลาดธุรกิจรับเหมาก่อสร้างแบบ
รับเหมาช่วง หรือ (subcontract) เนื่องจาก ฝีมือและมาตรฐานในการทำงานเป็นที่ยอมรับ
อยา่ งไรก็ตาม การรับงานรบั เหมาแบบเช่าช่วงในตา่ งประเทศจำเป็นตอ้ งพจิ ารณาปัจจัยด้านต่างๆ
อาทิ วัฒนธรรม กฎหมาย สาธารณูปโภค วิถีการดำเนินธุรกิจ และความเสี่ยงอย่างรอบด้าน
โดยเฉพาะ มายาภาพของต้นทนุ ทแ่ี ทจ้ รงิ ซึ่งหมายรวมถึง "ต้นทุนทางตรง "และ" ต้นทุนแฝง"
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หนา้ 47 จาก 140
มายาภาพแรงงาน
สิ่งที่ผู้ประกอบการพึงระวังคือ มายาภาพด้าน "ต้นทุนแรงงาน "และ" ค่าจ้างขั้นต่ำ" โดยใน
ปัจจุบนั แรงงานก่อสรา้ งกมั พูชาไดร้ ับค่าจ้างต่อเดอื น ประมาณ 120 – 200 USD สำหรับแรงงาน
ไร้ฝีมือ และ 300 - 450 USD สำหรับแรงงานมีฝีมือ ส่วนวิศวกร หรือสถาปนิกมีรายได้ตั้งแต่
350 – 2500 USD ตามประสบการณแ์ ละความเช่ยี วชาญ ซง่ึ แม้กมั พูชาจะมคี า่ จ้างรายวันต่ำกว่า
ไทย 2-3 เท่าตัว แต่แรงงานกัมพูชาส่วนใหญ่มีปัญหาด้านผลติ ภาพแรงงานซึง่ ต่ำกว่าไทย 3 เท่า
เช่นกัน ส่งผลให้ต้นทุนแรงงานโดยรวมไม่ได้ลดลง เนื่องจากการก่อสร้างในกัมพูชาจะใช้เวลา
มากกวา่ ทีไ่ ทยถึง 3 เท่า จงึ ทำให้ต้นทุนการกอ่ สร้างโดยรวมไมไ่ ด้ต่ำกว่าการก่อสรา้ งในไทย อกี ทั้ง
กัมพูชาเองยังขาดแคลนแรงงานช่างเฉพาะด้าน อาทิ ช่างไม้ ช่างไฟฟ้าและช่างป ระปาที่มี
ความจำเปน็ ต่อการกอ่ สร้างอีกมาก
นอกจากนี้ ปัญหาด้านผลิตภาพแรงงานยังส่งผลต่อต้นทนุ ด้านอ่ืนนอกเหนือจากต้นทนุ การผลิต
โดยเฉพาะตน้ ทนุ ทางการเงินทเ่ี พ่มิ สูงข้นึ เนอ่ื งจากเวลาสง่ มอบงานทล่ี ่าช้าลง หากผ้รู บั เหมาไทยมี
การก้ยู มื เงินจากธนาคารพาณชิ ยจ์ ะทำใหม้ ีต้นทนุ ดอกเบี้ยทเ่ี กดิ จากระยะเวลาการกยู้ มื ทีย่ าวนานขึ้น
ปัญหาผลิตภาพแรงงานของกัมพูชาไม่สามารถเปลี่ยนแปลงได้อย่างรวดเร็ว เพราะฉะนั้น
ผู้รับเหมาก่อสร้างจึงควรตระหนักถึงภาระต้นทุนโดยรวมที่อาจสูงขึ้น และอาจไม่ได้รับผลผลติ
แบบที่ต้องการในเวลาอันเหมาะสม อีกทั้ง ผู้ประกอบการจำเป็นต้องหาวิธีในการสื่อสารกับ
แรงงานซ่งึ ใชภ้ าษาทอ้ งถน่ิ เพือ่ ลดการผดิ พลาดในขัน้ ตอนการทำงานลง
ต้นทุนแฝงจากปจั จยั แวดล้อม
นอกจากมายาภาพแรงงานแล้ว ยงั มตี ้นทุนแฝงดา้ นอ่นื ที่เป็นอปุ สรรคต่อการทำงานและอาจสง่ ผล
ตอ่ ตน้ ทุนรวมของการกอ่ สร้างเพ่ิมเติม โดยแบ่งออกเป็น
(1) ต้นทุนแฝงที่กระทบต่อปัจจัยการผลิต ได้แก่ ความไม่พร้อมของสาธารณูปโภค และ
ระบบขนส่งของกัมพูชาส่งผลให้ราคาขายวัสดุก่อสร้างซึ่งโดยส่วนใหญ่นำเข้ามาจาก
ต่างประเทศรวมท้ังไทยมรี าคาที่สูงเพราะมีต้นทุนค่าขนส่ง อีกทั้งระบบภาษีมูลค่าเพมิ่
ขาเข้ าก ็ ยั ง ไ ม ่ ไ ด้ แ บ ่ ง แ ยก ป ร ะ เภ ทส ิ นค ้ าโ ด ยว ั ส ดุ ก ่ อ ส ร ้ าง ที ่ น ำ เข ้ าจ ะ ต้ อ ง เ สี ย
ภาษีมลู ค่าเพิ่มรอ้ ยละ 10 ในทันทโี ดยไม่สามารถขอชดเชยในภายหลังได้
(2) ต้นทุนแฝงที่กระทบต่อกระบวนการทำงาน ขั้นตอนและกระบวนการที่ยุ่งยาก และ
ซับซ้อนในการขออนุมัติขออนุญาตจากหน่วยงานราชการก็เป็นอุปสรรคสำคัญต่อ
การดำเนนิ ธุรกิจ
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หน้า 48 จาก 140
(3) นอกจากความเส่ียงท่เี กิดขึน้ กบั การผลติ แล้ว ปัจจยั ดา้ นสงั คม วฒั นธรรม และการเมือง
ก็เปน็ สง่ิ ท่ีผู้ประกอบการไทยควรคำนงึ ถงึ ในการเขา้ ไปลงทุน เช่น ทศั นคติทหี่ วาดระแวง
ต่อผู้ประกอบการไทยเนื่องจากสมั พนั ธภาพระหว่างประเทศ ปัญหาความปลอดภัยใน
ชีวิต และทรัพย์สิน ภาษาที่ใช้ในการสื่อสาร กฎหมายลิขสทิ ธิ์และการบังคับใช้ ระบบ
ภาษีและบัญชีที่เป็นมาตรฐาน รวมถึงวิธีปฏิบัติในด้านการชำระเงินระหว่างประเทศ
เป็นตน้
อย่างไรก็ตาม ประเทศกมั พชู า ถือได้วา่ เป็นประเทศท่มี ศี กั ยภาพในการเติบโตอยา่ งมาก เนือ่ งจาก
การเติบโตทางเศรษฐกิจในรอบ 5 ปีที่ผ่านมาเฉลี่ยอยู่ที่ระดับ 7% มีการดึงดูดเม็ดเงินลงทุน
โดยตรงจากตา่ งประเทศ แนวโน้มในเชงิ บวกท่ีมีต่อการปฏิรปู เศรษฐกจิ ของรัฐบาลกัมพชู า น่าจะ
เป็นแรงผลักดนั ให้เกิดการเติบโตอยา่ งต่อเน่ือง เมอื่ มีศกั ยภาพทางด้านตลาดท่ีกำลังเติบโตเช่นน้ี
ผู้ประกอบการไทยควรพิจารณาโอกาสเข้าไปลงทนุ โดยพิจารณาบรบิ ทโดยรวมที่สง่ ผลต่อต้นทุนท่ี
แทจ้ ริงมากกว่าดา้ นแรงงานราคาถกู
3.3 พฤติกรรมผ้บู ริโภคในปัจจบุ ัน
การท่ีเศรษฐกจิ ของกมั พูชาขยายตวั ตอ่ เนอื่ งในระยะ 10 ปีท่ีผ่านมา ทำให้กำลังซื้อของคนกัมพูชา
สูงขึน้ มีความต้องการสนิ คา้ อปุ โภคบริโภคเพ่ิมมากข้ึน รวมท้ังชาวกัมพชู ามีทัศนคติต่อสินค้าไทย
ว่าเป็นสินค้าคุณภาพดี จึงมีความนิยมสินค้าไทยมากกว่าสินค้าจากประเทศอื่น ประกอบกับคน
กัมพชู ามีความใกล้ชดิ กบั คนไทย ทั้งเชื้อชาติ ศาสนา และวัฒนธรรม จงึ มีสภาพสังคมไม่แตกต่าง
กนั มากนัก ผู้ประกอบการไทยจงึ มโี อกาสเขา้ ถึงตลาดกัมพูชาไดง้ า่ ย
อย่างไรก็ตาม ความแตกต่างของรายได้ ที่ยังมีอยู่มากทำให้มีพฤติกรรมการบริโภคที่แตกตา่ งกัน
อย่างสุดข้ัว ส่งผลให้พฤติกรรมการบริโภคของกลุ่มบคุ คลในสังคมตามกำลงั การซื้อออกสามารถ
แบ่งเปน็ 3 กลุม่ คือ
1) ผ้บู ริโภคทม่ี ีกำลังซือ้ สูง ประมาณ 5 % ไดแ้ ก่ กลุ่มนักการเมอื ง นักธุรกิจ
2) ผ้บู รโิ ภคทีม่ กี ำลงั ซอ้ื ปานกลาง ประมาณ 15% ได้แก่ กลุ่มนกั ธรุ กจิ รุน่ ใหม่ เจา้ หน้าที่
ทำงานกับบรษิ ทั ต่างชาติ องคก์ รรฐั บาลและองคก์ รนอกรฐั บาล
3) ผบู้ ริโภคทีม่ ีกำลงั ซอื้ นอ้ ย ประมาณ 80 % ได้แก่ กลมุ่ เกษตรกร และลูกจา้ งทที่ ำงานใช้
แรงงาน
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หน้า 49 จาก 140
โดยแต่ละกลุ่มจะมีพฤตกิ รรมการบรโิ ภคทแี่ ตกตา่ งกนั ดังนี้
กลุ่ม รสนิยม ความตอ้ งการสนิ ค้า พฤติกรรมผ้บู ริโภคทัว่ ไป
ผมู้ กี ำลังซื้อสงู สนิ ค้าคณุ ภาพดี Brand Name ไมส่ นใจเรื่องราคา ชอบ
ผูม้ กี ำลังซ้อื ปานกลาง เดินทางไปซ้อื สนิ ค้าที่
สินค้าคณุ ภาพดี
ผมู้ กี ำลังซอ้ื ตำ่ ซือ้ ตามความจำเปน็ ต่างประเทศ
ซื้อตามกระแสของสื่อ
ใหค้ วามสำคัญเรือ่ ง ตัดสินใจระหวา่ งคุณภาพ
Brand Name น้อย และราคา
กว่ากลมุ่ แรก
สนิ คา้ ปจั จยั ส่ี และตาม ดูจากราคาเครือ่ งตัดสนิ ใจสว่ น
กระแสสังคม คณุ ภาพสนิ คา้ เป็นเรือ่ งรอง
สือ่ สารมวลชนเปน็ เครื่องมอื โฆษณาประชาสัมพนั ธ์ท่มี อี ทิ ธิพล
การสรา้ งความนิยมใหก้ ับสนิ ค้าไทยในกมั พูชาต้องอาศัยการโฆษณา ประชาสัมพันธ์ผ่านสื่อต่างๆ
เปน็ สำคัญ การบอกปากตอ่ ปากทำได้ต่อเมื่อสินค้านั้นเปน็ ทรี่ ู้จักดีในตลาด การขายสินค้าโดยตรง
และการจำหนา่ ยสนิ คา้ เงินผ่อนในกัมพชู ายังไมป่ ระสบผลสำเรจ็ มากนกั เน่ืองจากคนกัมพูชาไม่มี
เงินเดือนประจำ หรือเงินรายได้ท่ีแน่นอน นอกจากนี้การเสียเครดิตไม่ได้เป็นเรื่องน่าอับอายใน
สังคมกมั พูชาแตอ่ ยา่ งใด
ชาวกัมพชู านยิ มซื้อสินค้าไทยเนื่องจากมีคุณภาพดี
เมื่อเปรียบเทียบกับสินค้าจากจีน และเวียดนามแล้ว จะพบว่า อิทธิพลจากการโฆษณาผ่านทีวี
ของไทย โดยเฉพาะชาวกัมพูชาตามแนวชายแดนสามารถรับสัญญาณได้ ทำให้สินค้าไทยเป็นท่ี
รจู้ กั และยอมรบั ของชาวกัมพูชามากยิง่ ขึ้น การหล่งั ไหลเข้ามาทำงานในประเทศไทยของแรงงาน
ชาวกัมพูชากท็ ำใหม้ คี วามคุ้นเคยสินค้าไทย รวมทงั้ การเขา้ มาลงทุนของผลู้ งทุนชาวไทยในกิจการ
ขนาดใหญ่และหลากหลายสาขา อาทิ ดา้ นพลังงาน โรงแรม โทรคมนาคม โรงไฟฟา้ ธุรกิจบนั เทิง
ล้วนเป็นธุรกิจท่ีชาวกัมพชู าตอ้ งสัมผัสไม่ทางตรงก็ทางอ้อมทุกวัน จึงส่งผลดีต่อภาพลักษณ์ของ
สนิ คา้ ไทยในสายตาชาวกมั พูชา
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หน้า 50 จาก 140
ชาวกมั พูชานยิ มแสดงสถานภาพทางสังคม โดยมกั แสดงฐานะความร่ำรวยผ่าน 5 ส่ิง
ดังน้ี (1) เครือ่ งประดับเพชร (2) เสือ้ ผ้าเครอื่ งแตง่ กาย กระเปา๋ นาฬกิ า โทรศพั ท์ Brand Name
(3) รถยนต์ (4) บา้ น (5) ชื่อนำหนา้ "ออกญา"
ตลาดอัญมณีและเครื่องประดับ ในกัมพูชามีศักยภาพสูง และเป็นค่านิยมของคน
กัมพชู าในการแสดงฐานะทางสงั คม โดยคนกัมพูชานิยมทจี่ ะซ้ือเครื่องประดับเพชร ทั้งหญิงและ
ชายต้องใสแ่ หวนเพชร บางคนถึงขนาดตอ้ งใช้สายนาฬิกาและหวั เขม็ ขดั ประดบั เพชร สว่ นทองคำ
คนกมั พชู าใชเ้ ปน็ เคร่ืองประดับบ้างแต่ซ้อื เกบ็ และเพ่ือการเกง็ กำไรมากกว่า จึงมีธนาคารซ้ือขาย
ทองตงั้ ขึน้ มาให้บริการโดยเฉพาะ
เสื้อผ้าเคร่ืองแต่งกาย กลุ่มระดับบนจะใช้สนิ คา้ แบรนดเ์ นมจากต่างประเทศ กลุ่มผูม้ ี
รายไดร้ ะดับรองลงมาจะซอื้ เสอื้ ผา้ ทน่ี ำเข้าจากประเทศ จนี เกาหลี เวียดนาม หรือเสื้อผ้าที่ไมผ่ า่ น
มาตรฐานคุณภาพของเจา้ ของแบรนดท์ มี่ าจ้างผลิตในกมั พชู า และเวียดนาม
รถยนต์ ร้อยละ 80 เป็นรถยนต์จากค่ายยี่ห้อ Toyota, lexus, Land Rover และร้อย
ละ 80 ของรถจกั รยานยนตเ์ ป็นยหี่ ้อ Honda นอกจากน้ีกล่มุ มหาเศรษฐีของกมั พชู าในปัจจุบันใช้
รถ Rolls Royce ทำให้ในชว่ ง ปี 2559-2561 ยอดขายรถยนต์ Roll Royce ในกมั พชู ามีจำนวน
มากกว่ายอดขาย Roll Royce ในประเทศไทย
ที่พักอาศัย บ้านคนกัมพูชาจะต้องหลังใหญ่ ดังนั้นจึงปลูกเต็มพื้นที่ มีรั้วสูงมั่นคง
แขง็ แรง ส่วนการตกแตง่ ภายในต้องตามใจเจ้าของบ้านเทา่ นน้ั
คำนำหน้า หากเป็นนาย นาง นางสาว ก็ไม่น่าเกรงขาม รัฐบาลจึงออกนโยบายมอบ
เครอื่ งราชฯ และคำนำหนา้ นามให้แตกตา่ งจากคนอ่ืนเพือ่ แสดงฐานะทางสังคมโดยรื้อฟ้ืนศักดินา
สมัยก่อน คือ ออกญา (พระยา) และ เนี๊ยะออกญา (เจ้าพระยา) สำหรับผู้บริจาคเงินเพื่อสงั คม
(ผ่านรัฐบาล) 1 แสนดอลลาร์สหรัฐฯ หรือประมาณ 3 ล้านบาท จะได้คำนำหน้า ออกญา และ
หากบรจิ าค 1 ล้านดอลลาร์สหรฐั ฯ หรือประมาณ 30 ล้านบาท จะได้คำนำหนา้ เนีย๊ ะออกญา ตดิ
ตัวไปตลอดชีวิต ประมาณการว่ากัมพูชามี ออกญา ประมาณ 500 กว่าคน และเนี๊ยะออกญา
ประมาณ 10 คน
ทศั นคตเิ ร่ืองสขุ นยิ มเปน็ ของชาวกัมพชู าทกุ คน
ไมว่ า่ คนกมั พชู าจะมีฐานะร่ำรวยหรือยากจน จะนิยมจัดงานเล้ียงในวาระต่างๆ เชน่ งานแต่งงาน
วนั เกิด วนั ขึ้นบา้ นใหม่ หรอื กระทั่งงานศพ ตอ้ งมีการเชญิ แขกมารับประทานโต๊ะจีนให้ได้จำนวน
มากที่สุดเพื่อแสดงถึงฐานะของครอบครัว และความกว้างขวางในวงสังคม เจ้าภาพจึงไม่จำกัด
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หน้า 51 จาก 140
ค่าใช้จ่ายสำหรับอาหาร และการตกแต่งสถานท่ี งานแตง่ ของลูกคนมีฐานะดี คา่ ตกแตง่ ดอกไม้สด
1 ล้านบาทถือเปน็ เรื่องเล็ก ส่วนเสื้อผา้ เครื่องแตง่ กายกท็ ุ่มซื้อชุดที่หรูที่สดุ เท่าท่ีกำลังทรัพย์จะ
อำนวยหรอื ไม่กเ็ ช่าจากร้านทใี่ ห้เชา่ ชุด ค่าเช่านับหมน่ื บาทก็กล้าลงทุนเพ่ือหน้าตาของตนเอง ใน
งานเลี้ยงต้องมีทั้งเหล้า เบียร์ ดังนั้น ยอดขายเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ในประเทศนี้ปีละนับ
พันล้านบาท แม้จะมีการตัง้ โรงงานเบียร์ในประเทศนี้ถึง 5 แห่ง ผลผลติ เดือนละนับแสนลัง ก็ยัง
ไมพ่ อกบั ความตอ้ งการโดยทั่วไป เบียรน์ ำเข้าจากไทย และเวยี ดนามรวมถึงจากประเทศอน่ื ๆ จึงมี
ใหเ้ หน็ โดยทวั่ ไป
พฤตกิ รรมการซ้อื สินคา้ ที่เปล่ยี นไป
ปัจจุบันคนกัมพูชานยิ มซอ้ื สนิ ค้าจากรา้ นสะดวกซ้ือทผ่ี ุดขึ้นทกุ หวั ระแหง ทุกซอกทุกซอย ทกุ ถนน
และตามสถานบริการน้ำมันแทนการซื้อจากร้านขายของชำ หรือในตลาดสดที่ไม่ติดแอร์ ลบ
ความทรงจำของคนรุ่นเก่าที่กลวั ร้านติดแอร์จะขายแพง เป็นสะดวกและเย็นสบายเท่านั้น โดย
ปัจจุบนั มี AEON Mall 2 สาขา หา้ ง Makro 2 สาขา Big C 1 สาขา ห้างสรรพสนิ ค้า ซเู ปอรม์ ารเ์ กต็
ขนาดกลางอกี หลายสิบแห่ง
ร้านกาแฟต้องแอร์เย็น แต่งหรูดูดี และ Free Wifi คนยุคใหม่เข้าร้านกาแฟเพื่อดื่มกาแฟท่ีมี
Free Wifi และใช้เป็นสถานที่นัดหมายพูดคุย ดังนั้น หากคิดจะหาเงินจากคนกัมพูชายุคใหม่ท่ี
เป็นคนชั้นกลางท่ีขยายตัวเพิ่มเพิ่มขึ้นเป็นวัยรุ่น และวัยทำงานที่กลา้ ใช้ กล้าจ่ายต้องทำร้านให้
สวยไว้ก่อน แต่ต้องมีการบริการที่ดูเป็นสากลด้วย ไม่ใช่ร้านที่มีผู้สงู อายุขายของ คนขายต้องใช้
วยั รุน่ แต่งตัวด้วยเสื้อผา้ ทีม่ สี ไตล์เป็นทมี และดู active เปน็ สว่ นประกอบด้วย
สือ่ และสังคมออนไลน์เริม่ มีบทบาทในชีวิตประจำวนั
การพัฒนาอย่างรวดเร็วของเทคโนโลยีสารสนเทศ และการสื่อสาร ส่งผลให้ปัจจุบันประชากร
กัมพูชาที่อาศัยอยู่ในเมืองมากกว่าร้อยละ 90 สามารถเข้าถึงอินเตอร์เน็ตได้โดยง่าย ทำให้มี
พฤติกรรมการใชช้ ีวติ ประจำวัน ผ่านชอ่ งทางออนไลน์ เชน่ การตดิ ตอ่ สื่อสาร การเลือกซื้อสินค้า
รวมถงึ การเดินทาง ผา่ นแอพพลเิ คชั่นต่างๆ การทำธุรกรรมผา่ น Mobile Banking หรือการรับรู้
ขอ้ มลู ขา่ วสารผา่ นทางเว็บไซต์
คนกมั พชู ายุคใหม่ใส่ใจสขุ ภาพและความงาม
คนกัมพูชายินดีจ่ายเงินเพื่อดูแลสุขภาพเพื่อให้อายุยืนยาว และหน้าตามีความสวยงาม คลินิก
ความงามของไทยจึงเข้ามาเปิดบริการหลายแห่ง ทั้งในพนมเปญและต่างจังหวัด รวมถึงหมอ
ศลั ยกรรมไทยกม็ ีบินมาใหบ้ ริการผ่าตัด รอ้ ยไหมทอง อยเู่ ปน็ ประจำทุกเดอื น
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หนา้ 52 จาก 140
3.4 จดุ แขง็ จุดอ่อน โอกาส และอุปสรรค ของการประกอบธรุ กจิ ในกัมพูชา
จุดแข็ง Strength จดุ ออ่ น Weakness
1. มีทีต่ งั้ ทางภมู ศิ าสตร์สามารถเชอ่ื มโยงกับ 1. ไมม่ กี ารปฏิบัติตามกฎระเบยี บ ทำให้
นานาประเทศได้สะดวก เกดิ ความแตกต่างกันในตน้ ทุนธรุ กิจ
2. รฐั บาลมีเสถยี รภาพ 2. สาธารณูปโภคข้นั พ้ืนฐานมตี น้ ทนุ สูง
3. เศรษฐกจิ เติบโตอยา่ งตอ่ เนื่อง 3. ระบบการเงนิ การธนาคาร และ
4. มกี ารจดั การท่เี หมาะสมกบั วฤิ ตเศรษฐกจิ กระบวนการยตุ ิธรรมของศาลไม่มี
ที่ประสบ ประสิทธิภาพ
5. ความรว่ มมือทเ่ี ขม้ แข็งระหว่างรฐั บาล 4. พ่งึ พาการใช้เงนิ สกุลดอลลารส์ หรัฐฯ
และเอกชน ในประเทศมากเกินไป
6. มคี วามสมบูรณ์ด้านทรพั ยากรแรธ่ าตุ 5. พงึ่ พาเงินชว่ ยเหลอื จากตา่ งประเทศ
ทรพั ยากร ธรรมชาติ เปน็ ฐานการผลติ 6. ศักยภาพด้านทรพั ยากรมนุษย์ และ
สนิ ค้าเกษตร และแรงงานมีราคาถกู มาตรฐานดา้ นการสาธารณสุข
7. มีนโยบายใหก้ ารส่งเสรมิ การลงทุน 7. ไมม่ คี วามหลากหลายทางเศรษฐกจิ
8. มแี หล่งดงึ ดูดด้านการท่องเทยี่ ว 8. การเพิม่ ขึ้นของรายไดท้ ไ่ี ม่เทา่ เทียมกัน
9. มีระบบเศรษฐกจิ แบบตลาดเสรี เสี่ยงต่อภาวะแตกแยกทางสงั คม
10. ไดร้ บั เงินชว่ ยเหลือจากนานาประเทศเพอื่ 9. การนำเข้าสินค้าเป็นหลัก ทำให้
พัฒนาโครงสรา้ งพืน้ ฐาน การถ่ายโอนเทคโนโลยกี ารผลิตเปน็ ไป
11. เปน็ สมาชกิ ของอาเซยี น (AFTA) และ อยา่ งลา่ ชา้
องคก์ ารการคา้ โลก (WTO) 10. ขาดระบบการจดั เก็บและวเิ คราะห์
12. การเพิม่ ข้ึนของประชากรในวยั ทำงาน ข้อมูล สถิติ ทม่ี ีประสทิ ธภิ าพ
และกล่มุ คนชั้นกลาง 11. กฎระเบยี บทางการคา้ มีการปรับปรุง
13. นโยบายและกรอบกฎหมายทใี่ ห้ และเปลีย่ นแปลงบอ่ ย
การสง่ เสรมิ บทบาทของสตรที งั้ ในด้าน 12. มีการคอร์รปั ชั่นสูงและกระจายอยู่ทุก
การเมอื งและสงั คม ภาคสว่ น
13. มีปญั หาเรื่องการครอบครองทีด่ ินท่ี
กระจกุ ตวั รวมถงึ การบริหารจดั การ
ทรัพยากรธรรมชาตทิ ไี่ ม่เป็นธรรม
14. อตุ สาหกรรมภายในประเทศ มตี ้นทุนสูง
กวา่ สินค้านำเขา้ จากตา่ งประเทศ
15. มีการขนสนิ คา้ เฉพาะขาเขา้ การขนกลับ
มนี อ้ ย
16. การเข้าถึงแหลง่ เงนิ ทนุ เปน็ ไปได้ยาก
และมีอตั ราดอกเบี้ยสูง
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หน้า 53 จาก 140
โอกาส Opportunity อุปสรรค Threat
1. ได้รบั การเก้อื หนนุ จาก ASEAN ในสถานะ 1. การชะลอตัวทางเศรษฐกจิ ของประเทศ
ประเทศ CLMV เป้าหมายหลกั ในการส่งออกของ
กมั พูชา เช่น สหรัฐฯ และกลุม่ สภาพ
2. มแี นวทางการพฒั นาประเทศอย่างย่ังยืน ยุโรป
จากการเปน็ สว่ นหน่ึงของ GMS และ
ASEAN 2. การชะลอตวั ทางเศรษฐกจิ ของประเทศ
จนี ซึง่ เปน็ ผู้ลงทนุ รายใหญใ่ นกมั พูชา
3. สทิ ธิประโยชน์ทไี่ ดร้ ับจากนานาประเทศ
เชน่ MFN GSP 3. ความขดั แย้งทเ่ี กิดจากการแสวงหา
ประโยชน์จากแหล่งน้ำมนั ในประเทศ
4. สทิ ธปิ ระโยชนภ์ ายใต้กรอบความรว่ มมือ
WTO APEC ASEAN GMS ACMECS 4. เงนิ ชว่ ยเหลอื ทม่ี ปี รมิ าณลดลง
5. การแข่งขันทีส่ ูงข้ึนในธุรกจิ สง่ ออก
5. การลงทุน และการพฒั นาโครงสร้าง
พน้ื ฐานจำนวนมากจากประเทศจนี ญ่ีป่นุ เสอ้ื ผา้ สำเรจ็ รปู
เกาหลีใต้ และเวียดนาม 6. การเปล่ียนแปลงทางสภาวะอากาศ
6. ตลาดขนาดใหญใ่ นภมู ิภาค และทัว่ โลก และสง่ิ แวดลอ้ ม ซึง่ ทำใหเ้ กดิ ภยั
จากความตกลงทางเศรษฐกิจ ASEAN +3 ธรรมชาตบิ ่อยขน้ึ
+6 7. ขาดบุคลากรทีม่ คี วามรู้ความเขา้ ใจใน
การทำธุรกิจระหวา่ งประเทศ
7. การพัฒนาการท่องเทีย่ วร่วมกันระหวา่ ง 8. การเขา้ สตู่ ลาดแรงงานของประชากร
ประเทศเพ่อื นบา้ น เด็ก และเยาวชน
9. การปฏิรปู กฎหมาย และกฎระเบียบ
8. แหล่งทรพั ยากรแร่ธาตุ และทรัพยากร เป็นไปอยา่ งล่าช้า
ธรรมชาติ รวมถึงการแสวงหาประโยชน์ 10. ขาดแคลนเงนิ รายไดเ้ พ่อื การพฒั นา
จากน้ำมันและก๊าซธรรมชาติ ประเทศ ตอ้ งอาศยั ความช่วยเหลอื จาก
ต่างประเทศ
9. ฐานการผลติ สินคา้ เกษตร 11. การปฏิบัติตามขอ้ ตกลงระหว่าง
10. เป็นแหล่งผลิตพลงั งานทดแทน ประเทศ ไมม่ ีประสทิ ธภิ าพ เช่น
11. สนิ ค้าไทยเป็นทนี่ ิยมของคนกัมพูชา การลดภาษีการนำเข้าตามกรอบความ
ตกลงของ อาเซียน (AFTA) เป็นตน้
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หน้า 54 จาก 140
4. ต้นทนุ การทำธรุ กิจ
4.1 ต้นทุนเก่ียวกับทด่ี ิน สิง่ ก่อสร้างและอสังหาริมทรพั ย์
4.1.1 ราคาทดี่ นิ ในกรุงพนมเปญ Business Potential Area (First
Commercial Land)
เขต Boeng Keng Kang
เขต Chamka Morn
เขต Doun Penh
เขต 7 Makara
เขต Toul Kork
Residential & Business Area
(Second Commercial Land)
เขต Chroy Changvar
เขต Sen Sok
เขต Russey Keo
เขต Mean Chey
เขต Chbar Ampov
Residential & Developmental (SEZs) Area
เขต Prek Phnov เขต Kamboul เขต Pou Sen Chey เขต Dangkao
ราคา (USD/ตร.ม)
ที่ต้งั Business Potential Area Residential & Business Area Residential &
(First Commercial (Second Commercial Land) Developmental
(SEZs) Area
Land)
50, 3,000
ถนน 2,500 - 12,000 200 - 3,500
10 - 1,700
หลกั
ถนนรอง 1,500 - 5,500 100 - 2,000
4.1.2 ค่าเช่าสำนักงาน คลังสนิ ค้า และโรงงาน
สำนักงาน Prime Areas 15 - 40 USD /ตร.ม /เดือน
โรงงาน Secondary Area 10 - 15 USD /ตร.ม /เดอื น
คลังสินคา้
1.8 - 7.5 USD /ตร.ม /เดอื น
1.8 - 7.5 USD /ตร.ม /เดอื น
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หน้า 55 จาก 140
4.1.3 คา่ เช่า ทีอ่ ยู่อาศัย
ที่ต้ัง ประเภท พื้นที่ ราคาเชา่
Prime Area แบบสตูดโิ อ 45 ตร.ม. 800 - 1,000 USD /เดอื น
(เขต Boeng Keng Kang) 70 ตร.ม. 1,200 - 1,800 USD /เดือน
1 ห้องนอน / 1
(Fully Furnished) หอ้ งน้ำ 120-130 ตร.ม. 2,200 - 2,500 USD /เดือน
2 หอ้ งนอน / 2 70-100 ตร.ว 3,500 - 4,500 USD /เดอื น
หอ้ งน้ำ
บ้านเด่ียว
4.2 ตน้ ทุนด้านสาธารณปู โภค ( 1 USD = 4,000 เรยี ล)
4.2.1 คา่ นำ้ ประปา
เมอื งพนมเปญ ปรมิ าณการใช้ อตั ราคา่ นำ้ Phnom Penh Water
ประเภท ตง้ั แต่ 0 – 7 ลบ.ม. 400 เรยี ล/ลบ.ม. Supply Authority
ตั้งแต่ 8 – 15 ลบ.ม. 720 เรยี ล/ลบ.ม.
ทีพ่ ักอาศัย ตั้งแต่ 16 – 25 ลบ.ม. 960 เรียล/ลบ.ม. (PPWSA)
ต้ังแต่ 26 – 50 ลบ.ม. 1,250 เรยี ล/ลบ.ม.
สถาบนั หรอื หนว่ ยงาน ตั้งแต่ 51 – 100 ลบ.ม. 1,900 เรียล/ลบ.ม.
หน่วยงานธรุ กจิ หรอื มากกว่า 100 ลบ.ม. 2,200 เรียล/ลบ.ม.
อุตสาหกรรม ไมก่ ำหนด 2,500 เรียล/ลบ.ม.
ต้งั แต่ 0 – 15 ลบ.ม. 950 เรียล/ลบ.ม.
ตั้งแต่ 16 – 45 ลบ.ม. 1,100 เรยี ล/ลบ.ม.
ต้งั แต่ 46 – 100 ลบ.ม. 1,400 เรยี ล/ลบ.ม.
ตง้ั แต่ 101 – 200 ลบ.ม. 1,700 เรยี ล/ลบ.ม.
ตั้งแต่ 201 – 500 ลบ.ม. 2,100 เรียล/ลบ.ม.
มากกวา่ 500 ลบ.ม. 2,400 เรียล/ลบ.ม.
4.2.2 ตน้ ทุนค่าไฟฟา้
เมืองพนมเปญและตา่ งจังหวดั
ท่ีพักอาศยั หน่วยงานราชการ/ทพี่ ักราชการ/ภาคธุรกจิ โรงงานอตุ สาหกรรม
ปริมาณการใช้ อตั ราคา่ ไฟฟา้ ประเภท อตั ราคา่ ไฟฟ้า ประเภท อตั ราค่าไฟฟา้
1-10 kWh/เดือน 380 เรยี ล/kWh ขนาดเลก็ 740 เรยี ล/kWh ขนาดเลก็ 380 เรยี ล/kWh
11-50 kWh/เดือน 480 เรียล/kWh ขนาดกลาง 0.173 USD/kWh ขนาดกลาง 480 เรียล/kWh
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หน้า 56 จาก 140
เมอื งพนมเปญและตา่ งจงั หวดั
ทีพ่ กั อาศัย หนว่ ยงานราชการ/ทพ่ี กั ราชการ/ภาคธรุ กจิ โรงงานอตุ สาหกรรม
ปรมิ าณการใช้ อัตราค่าไฟฟา้ ประเภท อัตราคา่ ไฟฟา้ ประเภท อตั ราคา่ ไฟฟ้า
51-200 kWh/เดือน 610 เรยี ล/kWh ขนาดใหญ่ 0.159 USD/kWh ขนาดใหญ่ 610 เรยี ล/kWh
> 200 kWh/เดือน 740 เรียล/kWh
4.3 ตน้ ทุนด้านบคุ ลากร/แรงงาน
ตำแหน่ง อัตราคา่ จ้าง (USD/เดอื น)
ผู้จดั การ (ต่างชาต)ิ 2,500 – 3,500 USD
ผ้จู ดั การ (กมั พูชา) 2,000 – 3,000 USD
หัวหนา้ งาน (ประสบการณ์ 3 ปี) 800 - 1,000 USD
วศิ วกร หรอื ช่างเทคนิค 800 - 1,000 USD
บญั ชี / ลา่ ม 500 - 800 USD
พนักงานทั่วไป (วฒุ ิปรญิ ญาตรี) 300 - 600 USD
พนกั งานท่ัวไป (ตำ่ กว่าปรญิ ญาตร)ี 150 - 300 USD
พนกั งานทำความสะอาด
แรงงานในโรงงานภาคอุตสาหกรรมเครื่องน่งุ ห่ม 194 USD + สวัสดิการ 20-50 USD
และรองเทา้ ตามที่กฎหมายกำหนด
ขอ้ มลู เพิม่ เตมิ
1. อตั ราค่าแรงของประเทศกมั พชู าในตำแหน่งผู้จดั การ (ต่างชาติ) จะมอี ัตราจ้างเร่ิมตั้งแต่
2,500 – 3,500 USD/เดือน เนอื่ งจาก ประเทศกัมพูชามีปญั หาในการขาดผจู้ ัดการและ
หวั หน้างานท่ีมีความรู้และประสบการณ์ จึงต้องมกี ารจ้างผจู้ ดั การจากต่างประเทศเข้า
มาบริหารงาน บริษัททั่วไปเมื่อเริ่มต้นกิจการจะนำผู้จัดการมาจากต่างประเทศและ
จะจ้างผู้จัดการชาวกัมพูชามาเรียนรู้วิธีการบริหารงาน เป็นวิธีการสร้างผู้จัดการชาว
กัมพูชาและเป็นการลดงบประมาณในการจา้ งผ้จู ัดการชาวตา่ งประเทศได้
2. ประเทศกัมพูชามีปญั หาขาดแคลนแรงงานในตำแหน่งช่าง วิศวกร และบัญชี จึงส่งผล
ให้มีอตั ราค่าแรงทส่ี ูง
3. สำหรบั พนักงานทั่วไปวฒุ ิปรญิ ญาตรีคา่ แรงจะเรมิ่ ต้ังแต่ 300 USD/เดอื น
4. สำหรับพนักงานทั่วไป (ต่ำกว่าปริญญาตรี) พนักงานทำความสะอาด จะอ้างอิงตาม
อัตราค่าจ้างขั้นต่ำของแรงงานในอุตสาหกรรมเครื่องนุ่งห่มและรองเท้า ซึ่งกฎหมาย
กำหนดไว้เท่ากับ 194 USD/เดือน (พ.ศ.2565) และเมื่อรวมกับค่าที่พัก ค่าอาหาร
โบนัส ค่าเดินทาง ค่าล่วงเวลา ฯลฯ จะเป็นต้นทุนค่าจ้างพนักงานดังกล่าวประมาณ
210 - 240 USD/เดอื น
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หน้า 57 จาก 140
4.4 ตน้ ทุนทางภาษี
ประเภทภาษี รายละเอียด/อตั รา
ภาษกี ำไร นิติบคุ คล Resident คำนวณจากรายได้ในกมั พูชาและต่างประเทศ
(Tax on Profit) Non- Resident คำนวณจากรายไดใ้ นกมั พูชาเทา่ นั้น
- ร้อยละ 20 สำหรับธรุ กิจท่วั ไป
- ร้อยละ 30 สำหรับธรุ กิจน้ำมนั ปิโตรเลียม ก๊าซธรรมชาติ การใช้ประโยชน์
จากทรัพยากรธรรมชาติ
- ร้อยละ 0 สำหรับโครงการทีไ่ ดร้ ับการส่งเสริมการลงทุน QIP จาก CDC
- รอ้ ยละ 0-20 สำหรับธรุ กิจที่ครอบครองโดยบุคคลธรรมดาเพียงคนเดยี ว
ภาษกี ำไรลว่ งหน้า - คำนวณจากรายรับรวมของธุรกิจรวมกับภาษีทุกประเภท ยกเว้น VAT
(Pre-Payment Tax) อัตราร้อยละ 1 สำหรบั ธุรกิจทุกประเภท
ภาษีหัก ณ ที่จ่าย - รอ้ ยละ 15 สำหรับคา่ บริการ การบรหิ ารจัดการ การให้คำปรกึ ษา ค่าสทิ ธิ
รวมถึงดอกเบ้ยี ทีจ่ ่ายให้บคุ คลธรรมดา (ไม่รวมดอกเบย้ี ทีจ่ ่ายโดยธนาคาร
(Withholding Taxes: หรอื สถาบนั การเงนิ )
WHT)
- ร้อยละ 10 สำหรับการจา่ ยคา่ เชา่ ทรัพยส์ นิ ทั้งท่เี คลื่อนยา้ ยไดแ้ ละไมไ่ ด้
- ร้อยละ 4 สำหรับการจ่ายดอกเบี้ยโดยธนาคารหรือสถาบันการเงิน แก่
บุคคลธรรมดาทีม่ ีบญั ชเี งนิ ฝากไมป่ ระจำ
- ร้อยละ 6 สำหรับการจ่ายดอกเบี้ยโดยธนาคารหรือสถาบันการเงิน แก่
บคุ คลธรรมดาที่มีบัญชเี งนิ ฝากประจำ
- ร้อยละ 14 สำหรับการชำระค่าบริการหรือค่าใช้จ่าย แก่บุคคลและ
นติ บิ ุคคลท่ีมิได้มีภมู ิลำเนาอยู่ในประเทศ
ภาษเี งนิ เดอื น - คำนวณจากเงนิ เดอื น โดยใชอ้ ตั รากา้ วหน้า ร้อยละ 0-20
(Salary Tax) รอ้ ยละ 0 , 0 – 1.2 ลา้ นเรยี ล ( 0 – 300 USD)
ร้อยละ 5, > 1.2 ล้านเรียล –2 ลา้ นเรยี ล ( 300.1 – 500 USD)
ร้อยละ 10, > 2 ลา้ นเรยี ล – 8.5 ล้านเรียล (500.1 – 2,125 USD)
รอ้ ยละ 15, > 8.5 ล้านเรียล –12.5 ล้านเรยี ล (2,125.1 – 3,125 USD)
ร้อยละ 20, มากกวา่ 12.5 ล้านเรียล (มากกว่า 3,125 USD)
ร้อยละ 20, เงินพเิ ศษ (fringe benefit)
ภาษมี ลู ค่าเพ่ิม (VAT) - ภาษีที่ผู้จำหนา่ ยสนิ คา้ หรอื ให้บรกิ าร ตอ้ งเกบ็ จากลกู ค้าในอัตรา ร้อยละ
10 สำหรับการจำหน่ายหรือให้บรกิ ารในประเทศ และรอ้ ยละ 0 สำหรับ
การสง่ ออก
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หนา้ 58 จาก 140
ประเภทภาษี รายละเอยี ด/อตั รา
ภาษีที่พกั (Tax on - จัดเก็บจากการพักอาศัยในโรงแรม เกสท์เฮาส์ อพาร์ทเม้นต์
Accommodation: คอนโดมิเนยี ม หรือทีพ่ กั ประเภทอืน่ ๆ
TOA)
- อัตรา ร้อยละ 2 ของคา่ หอ้ งรวมกบั ภาษีทุกประเภท ยกเว้น VAT
ภาษีเฉพาะสำหรบั สินค้า - ภาษีที่จัดเก็บสำหรับ สินค้าและบริการบางชนิด ทั้งในประเทศ และท่ี
และบริการบางชนิด นำเข้าจากต่างประเทศ โดยจะคำนวณกอ่ นภาษมี ูลคา่ เพิ่ม
(Specific Tax on
Certain - รถยนต์ ร้อยละ 65 ไวน์ ร้อยละ 35 อะไหล่รถยนต์ เบียร์ ร้อยละ 30
Merchandises and รถมอเตอร์ไซค์ น้ำมันปิโตรเลียม เครอ่ื งด่ืมแอลกอฮอล์ บหุ ร่ี ร้อยละ 20
Services: STCMS) อะไหลร่ ถมอเตอร์ไซค์ นำ้ อัดลม การให้บริการทางดา้ นบนั เทิง การขนสง่
ผูโ้ ดยสารทางอากาศ รอ้ ยละ 10 การใหบ้ รกิ ารโทรศพั ท์ รอ้ ยละ 3
ภาษเี ครื่องดื่ม - จดั เกบ็ จากผ้ทู จี่ ำหนา่ ยเครอ่ื งด่ืมแอลกอฮอล์ และบหุ รี่ทกุ ประเภท โดย
แอลกอฮอล์ และบุหร่ี จะทำการคำนวณกอ่ นภาษเี ฉพาะ (STCMS) และภาษมี ลู ค่าเพ่มิ (VAT)
(Tax on Public
Lighting: PLT) - อตั รา ร้อยละ 3
ภาษีประกอบการธุรกจิ
เฉพาะ (Patent Tax) - ภาษีประจำปีที่ธุรกิจต้องชำระภายในเดือนมีนาคมของทุกปี ตาม
(ตอ้ งต่ออายทุ กุ ป)ี ประเภทของธุรกิจ และตามขอบเขตจงั หวัดท่ธี ุรกิจตั้งอยู่
ภาษกี ารจดทะเบียน - อัตรา 4 แสนเรียล (100 USD) สำหรับธุรกจิ ขนาดเลก็ รายรับรวมตอ่ ปี
(Registration Tax or ตง้ั แต่ 250 ล้านเรยี ล ($62,500) ถึง 700 ล้านเรยี ล ($175,000)
Transfer Tax)
- อัตรา 1.2 ล้านเรียลต่อปี (300 USD) สำหรับธุรกิจขนาดกลาง รายรับ
รวมต่อปีตั้งแต่ 700 ล้านเรียล ($175,000) ถึง 2,000 ล้านเรียล
($500,000)
- อตั รา 3 ล้าน เรียลต่อปี (750 USD) สำหรับธรุ กิจขนาดใหญ่ รายรับตอ่ ปี
ตั้งแต่ 2,000 ล้านเรียล ($500,000) ถึง 10,000 ล้านเรียล (2.5 ล้าน
USD)
- อัตรา 5 ล้าน เรียลต่อปี (1,250 USD) สำหรับธุรกิจขนาดใหญ่ รายรบั
ตอ่ ปมี ากกวา่ 10,000 ล้านเรยี ล (2.5 ล้าน USD)
- จดั เก็บจากการจดั ทำเอกสารทางกฎหมาย ก่อตั้ง ควบรวม ยกเลิกกจิ การ
- จดั เก็บจากการโอนสนิ ทรัพย์
- 1 ลา้ นเรียล/ 1 กิจกรรม
- รอ้ ยละ 4 ของมลู ค่าสินทรัพย์ (ท่ดี ิน บา้ น รถ)
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หนา้ 59 จาก 140
ประเภทภาษี รายละเอยี ด/อตั รา
ภาษีอสังหารมิ ทรัพย์ - อสงั หาริมทรพั ย์ ท่ีมมี ูลค่ามากกวา่ 100 ล้านเรยี ล (25,000 USD)
(Tax on Immovable - ร้อยละ 0.1 ของมลู คา่ ทป่ี ระเมินโดยคณะกรรมการประเมินมูลค่าทรพั ยส์ ิน
Properties) - ผู้เสยี ภาษีตอ้ งชำระภาษภี ายในวนั ที่ 30 กันยายน ของทุกปี
ภาษจี ดทะเบียนโอน - จัดเก็บจากผู้ซื้อหรือผู้ได้รับโอนกรรมสิทธิ์ในสังหาริมทรัพย์และ
กรรมสทิ ธ์ิ อสังหาริมทรัพย์ อัตราร้อยละ 4 ของมูลค่าสังหาริมทรัพย์หรือ
(Registration Tax) อสังหารมิ ทรพั ยน์ นั้
ภาษีนำเข้า - รอ้ ยละ 0 – สินคา้ ทไ่ี ดร้ บั การยกเวน้ เช่น ยารักษาโรค อปุ กรณ์การศึกษา
ปจั จยั การผลิตสนิ คา้ เกษตร สนิ ค้าทไ่ี ด้สิทธ์ินำเขา้ ภายใต้โครงการที่ได้รับ
การส่งเสริมการลงทุน
- ร้อยละ 7 – สนิ คา้ ขั้นต้นหรือวตั ถุดบิ
- ร้อยละ 15 – สินค้าทจี่ ัดเปน็ ทุน เครอ่ื งจกั รและอปุ กรณ์การผลิต วตั ถุดบิ
ทม่ี ใี นประเทศ
- ร้อยละ 35 – สนิ ค้าสำเร็จรปู เครอ่ื งดืม่ แอลกอฮอล์ ยานพาหนะ อญั มณี
และหนิ มีค่า
- สามารถค้นหา และเปรียบเทียบอัตราภาษีในการนำเข้าสินค้าของ
ประเทศกัมพชู า (ท้ังอัตราแบบทว่ั ไป MFN และอตั ราพิเศษ AFTA) ตาม
พิกัดของสนิ ค้าได้ที่ www.customs.gov.kh
การยกเว้นภาษีซ้อนกับ - ยกเวน้ ภาษีรายไดบ้ คุ คล และนิตบิ ุคคล ทไี่ ด้มีการชำระแลว้ ในประเทศใด
ประเทศท่ีมขี อ้ ตกลง** ประเทศหน่ึง โดยการลดหยอ่ นหรอื เครดิตภาษี ผ่านวธิ กี ารคำนวนท่ีระบุ
ไวใ้ นข้อตกลง
- ลดอัตราภาษีหัก ณ ที่จ่าย จากร้อยละ 14 เหลือร้อยละ 10 สำหรับ
คา่ บรกิ ารทางเทคนคิ เงินปนั ผล ดอกเบี้ยทจี่ ่ายโดยสถาบันการเงิน และ
ค่าสิทธิต่างๆ ที่จ่ายให้กับบุคคลหรือนิติบุคคลที่มีภูมิลำเนาอยู่ในอีก
ประเทศหน่ึง
การยกเวน้ การเกบ็ ภาษี - ในปัจุบนั ยงั ไม่มบี ริษทั ในกัมพูชา ที่ขยายสาขาไปยังประเทศไทย การขอ
ซำ้ ซอ้ นระหวา่ งไทยและ ใช้สิทธิประโยชน์ ตามข้อตกลงเพื่อการเก็บภาษีซ้อน ส่วนใหญ่เป็น
กัมพูชา(DTA) การขอใช้สิทธิประโยชน์ในการลดอัตราภาษีหัก ณ ที่จ่าย (จาก 14%
(มีผลบังคบั ใช้ตัง้ แต่ 1 เหลือ 10%) ใหก้ ับบริษัท หรอื บุคคลธรรมดา ทมี่ ีถน่ิ ที่อยใู่ นประเทศไทย
มกราคม 2561) จากเงินปันผล ดอกเบี้ย ค่าสิทธิ หรือ ค่าธรรมเนียมสำหรับการบรกิ าร
ทางเทคนคิ ทจี่ ่ายโดยบริษทั ท่ีมถี นิ่ ทอ่ี ยใู่ นประเทศกัมพชู า
- ข้นั ตอนการขอใชส้ ทิ ธิประโยชน์ ตามข้อตกลง DTA (1) ย่นื หนงั สอื ขอใช้
สทิ ธปิ ระโยชน์ โดยทำเปน็ จดหมาย ระบชุ ื่อบริษัททีม่ ถี นิ่ ทอ่ี ยู่ในประเทศ
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หน้า 60 จาก 140
ประเภทภาษี รายละเอียด/อตั รา
กัมพูชา และบริษัทหรือบุคคลธรรมดาที่มีถิ่นที่อยู่ในประเทศไทย
ประเภทของเงนิ ได้ และสิทธิประโยชน์ทต่ี อ้ งขออนมุ ัติ
- ใบรับรองการจดทะเบียนบริษัทเป็นภาษาอังกฤษ (Certificate of
Incorporation) หรือ หนังสือเดินทางสำหรบั บุคคลธรรมดาท่ีมถี ิน่ ท่อี ยู่
ในประเทศไทย * รบั รองสำเนา
- ใบรับรองสำเนาการมีถิ่นที่อยู่และชำระภาษีในประเทศไทยเป็น
ภาษาองั กฤษ (Certificate of Residence) * ตน้ ฉบับซ่ึงมีการรับรอง
- ระเบยี บบริษทั เป็นภาษาองั กฤษ (Company Statute)
** มกี ารรบั รองการแปล
- สัญญาหรือเอกสารทีเ่ กยี่ วข้องกับการชำระเงนิ รายได้ เป็นภาษาอังกฤษ
*** สำเนามกี ารรับรอง
- หนงั สือมอบอำนาจ ( Authorization Letter)
- ใบทะเบยี น ( Patent) ของบรษิ ทั ทม่ี ีถน่ิ ท่อี ยู่ในกมั พูชา
*รบั รองโดยกรมการกงสุล กระทรวงการต่างประเทศของไทย และสถาน
เอกอัครราชทูตกัมพูชาประจำประเทศไทย หรือ สถานเอกอัครราชทูต
ไทยประจำประเทศกมั พูชา
** รบั รองโดยทนายความ หรือ บรษิ ัทแปลเอกสาร ทม่ี ใี บอนญุ าตถูกต้อง
ในประเทศไทย
*** รบั รองโดยบริษัทคู่สัญญาทงั้ สองฝา่ ย
*4,000 เรยี ล = 1 USD, **กัมพชู ามกี ารทำอนสุ ญั ญาป้องกันการเก็บภาษซี ้อนกับประเทศสงิ คโปร์และไทย ท่ีมผี ล
บังคบั ใช้ตั้งแต่ 1 มกราคม 2561
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หน้า 61 จาก 140
5. การจดั ต้งั บริษัทและการดำเนินธรุ กิจในกมั พชู า
5.1 รูปแบบบรษิ ัทในประเทศกัมพชู า
ประเภท ลกั ษณะ/ ความรับผดิ ชอบ/ขอ้ จำกดั
บรษิ ัทจำกดั
Private Limited ลกั ษณะสำคญั บรหิ ารโดยคณะกรรมการทไี่ ด้รบั การแต่งตั้ง มีผูถ้ ือหนุ้ ต้ังแต่ 1 – 30 คน
Company ในกรณีทีม่ ีผ้ถู ือหุน้ 1 คน จะเรยี กว่า Single Member Private Limited Company
ความรบั ผิดชอบ ความรบั ผดิ ชอบตามจำนวนและมูลคา่ หนุ้ ทผ่ี ้ถู ือหนุ้ แต่ละคนถือครองอยู่
สำนักงานสาขา ขอ้ จำกดั สามารถประกอบธุรกจิ ไดท้ กุ ประเภท และสามารถขยายสาขาได้
Branch Office
ลักษณะสำคัญ ถือหุน้ โดยนิติบุคคลบรษิ ัทแม่ โดยอำนาจการบริหารและการตัดสินใจ
สำนกั งานตัวแทน อยู่ที่บริษัทแม่ อยู่ภายใต้กฎข้อบงั คับของบรษิ ทั แม่ และต้องใช้ชื่อเดียวกันกับบรษิ ัท
Representative แม่ โดยมคี ำว่า Branch Office แสดงไวก้ ่อนหนา้ หรือตามหลัง
ความรับผิดชอบ บรษิ ทั แม่มีข้อผกู พันในการรบั ผิดชอบตามจำนวนและมูลค่าหุ้นที่
Office ผถู้ ือหนุ้ แตล่ ะคนถือครองอยูใ่ นบริษทั แม่
ขอ้ จำกัด สามารถประกอบธรุ กิจไดท้ กุ ประเภท ตามทบี่ รษิ ัทแมส่ ามารถทำได้ แต่ไม่
บริษัทลกู สามารถขยายสาขาเองได้ และไม่สามารถขอสง่ เสรมิ การลงทุน
Subsidiary
ลกั ษณะสำคัญ ถือหุน้ โดยนิติบุคคลบริษัทแม่ โดยอำนาจการบรหิ ารการตัดสินใจอยู่
ทีบ่ ริษทั แม่ และตอ้ งใช้ชือ่ เดยี วกันกับบรษิ ัทแม่ โดยมคี ำว่า Representative Office
Agent แสดงไวก้ ่อนหน้าหรือตามหลงั
ความรบั ผดิ ชอบ บริษทั แมม่ ขี ้อผกู พนั ในการรับผิดชอบตามจำนวน และมูลค่าหุ้นท่ี
ผถู้ ือหนุ้ แตล่ ะคนถอื ครองอยใู่ นบรษิ ทั แม่
ขอ้ จำกดั ไม่สามารถประกอบธรุ กิจท่กี อ่ ใหเ้ กดิ รายได้ เชน่ การขายสนิ คา้ และบรกิ าร
ลกั ษณะสำคญั ถือหุ้นโดยนิติบคุ คลบรษิ ัทแม่ โดยอำนาจการบริหารการตัดสินใจอยู่
ที่คณะกรรมการบริหารท่ีตง้ั ขึน้ ใหม่ มกี ฎขอ้ บงั คบั เปน็ ของตวั เอง สามารถใช้ช่ือต่าง
กบั บริษัทแม่ได้
ความรับผิดชอบ บริษทั แมม่ ขี ้อผกู พันในการรับผิดชอบตามจำนวนและมูลค่าหุ้นท่ี
ผู้ถือหุน้ แต่ละคนถอื ครองอยใู่ นบรษิ ทั แม่
ขอ้ จำกัด สามารถประกอบธุรกิจได้ทุกประเภท อาจเหมือนหรือแตกต่างกับบริษัทแม่
และสามารถขยายสาขาเองได้
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หน้า 62 จาก 140
5.2 ตารางค่าใช้จา่ ยข้นั ตน้ และขนั้ ตอนในการจัดต้งั บริษัท
ที่ ขัน้ ตอน วัน คา่ ใชจ้ า่ ย
1 10-100 USD
1 จดั หาสถานที่และรบั รองสถานท่ี (ประมาณการ)
กอ่ นท่ีจะดำเนินการยื่นขอจดทะเบียนนิติบุคคล ผปู้ ระกอบการต้องดำเนินการ
จัดหาสถานที่เพ่ือใช้เปน็ ที่ตั้งของสำนักงาน และแนบสำเนาทะเบียนบ้านหรือ 10 USD ต่อ 1 ช่อื
สัญญาเช่าสถานทีพ่ ร้อมรูปถ่ายอาคารท่จี ะใช้เป็นสำนักงาน จำนวน 2 ใบ ซึ่งได้
มีการรับรองสำเนาถูกตอ้ งจากศาลากรุงพนมเปญ หรอื อำเภอท่สี ำนกั งานต้งั อยู่ 253 USD
2 การจดทะเบยี นชือ่ บริษัทกับกรมจดทะเบยี น 1 ไมม่ ี
- จัดเตรียมช่ือบริษทั ไว้ จำนวน 3 ชอื่ เข้าไปที่ 5 15 USD
www.businessregistration.moc.gov.kh ไปท่ีเมนู Register New 1
User เพ่ือดำเนินการกรอกข้อมูล และทำตามขั้นตอนท่รี ะบุไว้ 1
- กลบั ไปที่ www.businessregistration.moc.gov.kh ใช้บญั ชีที่สร้างข้ึน
Log on เขา้ ระบบ และเข้าไปทีเ่ มนู Reserve a Company Name เลือก
ประเภทนิติบุคคล และใส่ชื่อบริษัทที่ต้องการ หลังจากนั้นชำระเงิน
คา่ ธรรมเนียม ตามรายละเอยี ดท่ีระบไุ ว้ และรอการอนมุ ตั ิชื่อบริษัท
3 ยืน่ คำขอจดทะเบียนพร้อมเอกสารประกอบ
- เข้าไปที่ เมนู Incorporated a Private Limited Company จากนัน้
ดำเนินการกรอกหรือเลือกข้อมูล พร้อมอัพโหลด เอกสารต่างๆ ให้
ครบถ้วน ตรวจสอบขอ้ มลู และยืนยัน Submit หลงั จากน้ันชำระเงิน
ค่าธรรมเนียม ตามรายละเอียดที่ระบุไว้ พร้อมแนบเอกสารท่ี
เกีย่ วขอ้ งกบั การจดทะเบียน
4 การเปิดบัญชธี นาคาร
หลังจาก ยื่นจดทะเบียนกับกระทรวงพาณิชย์ ผ่านระบบออนไลน์ ให้
ดำเนนิ การฝากเงินกับธนาคารพาณิชย์ในกัมพูชาจำนวน 4,000,000 เรียล
หรือ 1,000 USD และขอรับหนังสือรับรองจากธนาคาร เพื่อนำไปใช้เปน็
เอกสารประกอบการจดทะเบยี น โดย upload ผา่ นระบบออนไลน์
5 พิมพใ์ บรับรอง และรบั ตราประทับ
เมื่อการจดทะเบียนเสร็จสิ้น กระทรวงพาณิชย์จะแจ้งเตือนไปที่ email
หลังจากนั้น ให้พิมพ์ใบรับรองการจดทะเบียนโดย Log on เข้าไปที่หน้า
แรก และคลิกทบ่ี ริษัท ในเมนู My Items จากนนั้ คลกิ ที่ Request Extract
or Certificate เลือกรูปแบบไฟล์ และสั่งพิมพ์ จากนั้นให้ไปรับตรายาง
บรษิ ทั ที่กระทรวงพาณิชย์ หรอื สำนกั งานพาณชิ ยจ์ ังหวดั
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หน้า 63 จาก 140
ท่ี ข้ันตอน วนั ค่าใชจ้ า่ ย
3 250 USD
6 นำใบรับรองการจดทะเบียน และเอกสารท่ีเกยี่ วข้อง ไปยน่ื ขออนุมัติ
และประทับตราจากกรมภาษี (พร้อมกบั ขน้ั ที่ 7-8)
ขนาดเล็ก 100 USD
7 จดทะเบียนภาษีธรุ กิจเฉพาะ (Patent Tax) ท่ีฝ่ายภาษี สำนักงานเขต 30 ขนาดกลาง 300 USD
ขนาดใหญ่ 750-1,200USD
8 จดทะเบยี นเปน็ ผู้เสยี ภาษีมลู คา่ เพิม่ (VAT) ที่ฝ่ายภาษี สำนกั งานเขต 14 100 USD
9 แจง้ กระทรวงแรงงานให้ดำเนินการตรวจสอบ ระเบยี บการจา้ งงานภายใน 250 USD
คูม่ ือพนักงาน ใบอนุญาตทำงาน (สำหรบั ชาวต่างชาต)ิ และการดำเนินการ 30
ชำระประกนั สงั คม (สำหรับบรษิ ทั ทีม่ กี ารจ้างงาน 8 คนขึน้ ไป)
หมายเหตุ : ค่าธรรมเนียมจดทะเบยี นรวมกับค่าดำเนินการของเจ้าหน้าทีก่ ระทรวงพาณิชย์ ซึ่ง
เปน็ ผู้ให้บริการจดทะเบียน ประมาณ 1,000 – 1,500 ดอลลารส์ หรัฐฯ
เอกสารท่ใี ชส้ ำหรบั จดทะเบียน (เป็นภาษาองั กฤษหรอื กัมพชู า)
1. เอกสารแสดงกรรมสิทธิ์ในสถานทท่ี ใี่ ช้เป็นสำนกั งาน
2. สำเนาบัตรประชาชน หรือ หนังสือเดินทาง ของผู้ถือหุ้น หรือ สำเนาหนังสือรับรอง
การจดทะเบียนนิติบุคคล ภาษาอังกฤษ หรือ กัมพูชา รับรองโดยหน่วยงานราชการ
หรือ ทนายความ (กรณีทบี่ รษิ ทั ถือครองโดยนิติบคุ คลอ่นื )
3. แบบแสดงรายละเอียดผู้ถือหุ้น ที่มีการลงนาม และยืนยันว่าผู้ถือหุ้นแต่ละคนไม่มี
ประวตั ิอาชญากรรม
4. แบบแสดงรายละเอียด การจา้ งพนักงาน ในบริษทั แบง่ ตามตำแหน่ง เพศ และสัญชาติ
5. แบบ บริคณห์สนธิ/กฎข้อบังคับ ของบริษัท “Memorandum and Articles of
Association” ภาษาองั กฤษและกัมพชู า
สอบถามข้อมูลเพิ่มเติม โทร: 023 866 050 Email: [email protected] หรือ
ตดิ ต่อโดยตรงท่ี Business Registration Department of Ministry of Commerce ที่ตั้ง Lot
19-61, MOC Road (113B Road), Russian Blvd, Phum Teuk Thla, Sangkat Teuk Thla,
Khan Sen Sok, Phnom Penh, Kingdom of Cambodia
เจ้าหนา้ ท่ีสำหรับติดต่อจดทะเบียนบริษทั : Mr.Khoun Samnang , Deputy Director
Business Registration Department, Ministry of Commerce, Kingdom of Cambodia
Tel : (855-11) 836 228 / (855-16) 836 228 E-mail : [email protected]
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หนา้ 64 จาก 140
ต้นทนุ คา่ พนักงานทบี่ รษิ ัท A ตอ้ งจา่ ยต่อเดอื น (กรณมี พี นกั งาน 5 คน) มีดงั นี้
คนที่ ตำแหนง่ อตั ราเงินเดนิ (USD)/เดอื น
1 ผู้จัดการ 2,500 USD
800 USD
2 หัวหนา้ งาน (Supervisor) 500 USD
3 บัญชี 300 USD
4 พนักงานทว่ั ไป (ธรุ การ) 190 USD
5 พนักงานทำความสะอาด
รวม 4,290 USD
กฎหมายกำหนดให้บรษิ ัทสามารถจ้างพนกั งานตา่ งชาตไิ ด้ 10% ของจำนวนพนกั งานงานท้ังหมด
โดยหากมีความจำเป็นสามารถยื่นเรื่องไปยังกระทรวงแรงงานของประเทศกัมพูชาให้พิจารณา
อนมุ ตั ิเปน็ กรณไี ป สำหรับค่าใชจ้ า่ ยในการจ้างพนักงานงานต่างชาติ 1 คน นอกจากเงนิ เดอื น และ
สวสั ดกิ ารท่ัวไปแล้ว มดี งั นี้
1. Business Visa 1 ปี 300 - 350 USD มเี อกสารประกอบดังนี้
- สำเนาหนังสอื เดินทาง
- รูปถ่าย 2 x 2 น้ิว
2. Work Permit 1 ปีคา่ ธรรมเนียม รวมกับค่าตรวจสขุ ภาพและคา่ ดำเนินการ ประมาณ
200 USD ต่อคน มเี อกสารประกอบดงั น้ี
- หนังสือรับรองการจดทะเบยี นบริษทั ของบรษิ ัทผูว้ ่าจ้าง
- สญั ญาจ้างงานในกัมพูชา
- Business Visa
5.3 กฎหมายและกฎระเบยี บอนื่ ๆ ทเี่ กยี่ วข้อง
การถือครองหุ้นในบริษัท กฎหมายกัมพูชาเปิดโอกาสให้ ชาวต่างชาติสามารถเป็น
เจ้าของบรษิ ัทได้ 100% โดยไมจ่ ำเป็นต้องถอื หนุ้ ร่วมกับคนท้องถิ่น และมีสทิ ธเิ ทา่ เทยี มกับบริษัท
ท้องถิ่นทุกประการ ยกเว้นสิทธิในการซื้อและถือครองกรรมสิทธิ์ที่ดิน อย่างไรก็ตาม บริษัท
ต่างชาตสิ ามารถเชา่ ท่ดี นิ ระยะยาวไดถ้ งึ 50 ปี และต่ออายไุ ด้ไม่จำกัดคร้ัง
แม้ว่ากฎหมายจะไม่ได้กำหนดไว้ แต่การมีหุน้ ส่วนทมี ี่ศักยภาพในประเทศก็อาจมีส่วน
ช่วยส่งเสริมให้ธุรกิจเติบโตได้อย่างรวดเร็ว ในกรณีนี้ผู้ประกอบการไทย สามารถขอให้ทาง
สำนกั งานส่งเสรมิ การค้าระหวา่ งประเทศ และศูนย์ AEC Business Support Center ประเทศกัมพชู า
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หน้า 65 จาก 140
แนะนำ หรือตรวจสอบประวัติเบื้องต้นของหุ้นส่วนให้ได้ จากนั้นเมื่อเริ่มดำเนินการก็ควรจะมี
การตรวจสอบติดตามหนุ้ สว่ นอยูเ่ ปน็ ระยะเพอื่ ความม่นั ใจ
ใบอนุญาตทเ่ี กยี่ วข้องกบั การประกอบธุรกจิ ในกมั พูชา นอกเหนอื จากการจดทะเบียน
นิติบุคคลกับกระทรวงพาณิชย์ จดทะเบียนภาษีกับกรมสรรพากร และรับการตรวจสอบการจ้าง
งานจากกระทรวงแรงงานแล้ว กฎหมายได้กำหนดให้การประกอบธุรกิจบางประเภทต้องของ
อนญุ าต จากกระทรวง หรือหน่วยงานท่ีเกีย่ วข้องกอ่ นท่ีจะเร่ิมดำเนินการ โดยมีรายละเอยี ดดงั นี้
1) กิจการที่ต้องขอใบอนุญาต หรือเอกสารรับรองจาก กระทรวงอุตสาหกรรมฯ
ได้แก่ โรงงานผลิตและแปรรูปสินคา้ เพื่ออุปโภคและบริโภค ผู้ผลิตและจำหน่าย
นำ้ ประปาและไฟฟ้า
2) กิจการที่ต้องขอใบอนุญาต หรือเอกสารรับรองจาก ธนาคารแห่งชาติกัมพูชา
ได้แก่ สถาบันการเงินทุกประเภท กิจการรับแลกเปลี่ยนเงินตราต่างประเทศ
กิจการซอ้ื ขายเพชร อัญมณี และหินมีค่า
3) กิจการที่ต้องขอใบอนุญาต หรือเอกสารรับรองจาก สภาเพื่อการพัฒนาแห่ง
กัมพูชา/คณะกรรมการส่งเสริมการลงทุน ได้แก่ กิจการทุกประเภทที่ขอรับ
การสง่ เสรมิ การลงทนุ
4) กิจการทตี่ อ้ งขอใบอนุญาตหรือเอกสารรับรองจาก กระทรวงการจดั การท่ีดิน ผัง
เมือง และการก่อสร้าง ไดแ้ ก่ บรษิ ทั หรอื บคุ คลท่ีต้องการดำเนินกิจการก่อสร้าง
วศิ วกรรมโยธา และอตุ สาหกรรม
5) กิจการที่ต้องขอใบอนุญาตหรือเอกสารรบั รองจาก กระทรวงการทอ่ งเทยี่ ว ได้แก่
กิจการมัคคุเทศก์ บริษัททัวร์ โรงแรมหรือที่พัก กิจการรถโดยสาร คาราโอเกะ
ไนตค์ ลับ นวดและสปา ร้านอาหาร สปอร์ตคลับและเอนเตอรเ์ ทนเมนท์
6) กิจการที่ต้องขอใบอนุญาตหรือเอกสารรับรองจาก กระทรวงสาธารณสุข ได้แก่
รา้ นอาหาร หรือรา้ นกาแฟ คลินกิ ทำฟนั และรกั ษาสุขภาพ ผนู้ ำเข้าหรือจำหน่ายยา
แผนปจั จุบนั /โบราณและเครื่องสำอาง
7) กิจการที่ต้องขอใบอนุญาตหรือเอกสารรับรองจาก กระทรวงคมนาคมฯ ได้แก่
กจิ การขนส่งทางถนน ทางแมน่ ้ำ และทางทะเล
8) กิจการที่ต้องขอใบอนุญาตหรือเอกสารรับรองจาก กระทรวงเกษตร ป่าไม้และ
ประมง ได้แก่ กิจการเลี้ยงสัตว์ ผลิตอาหารสัตว์ แปรรูปผลิตภัณฑ์จากสัตว์และ
นำเข้าสินค้าดังกล่าว ผู้นำเข้าผลิตภัณฑ์ยาสำหรับสัตว์ กิจการตัดไม้ นำเข้า-
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หน้า 66 จาก 140
สง่ ออกและขนส่งผลผลิตจากปา่ ไม้ นกั ลงทนุ ทต่ี ้องการสร้างรีสอรท์ ในเขตป่าสงวน
นักลงทุนที่ต้องการสร้างสวนสัตว์ กิจการที่เกี่ยวข้องกับการนำเข้า-ส่งออก
จำหน่ายปุ๋ยและปัจจัยการผลิตทางการเกษตร กิจการประมง กิจการที่ผลิต และ
สง่ ออกสนิ คา้ อตุ สาหกรรมการเกษตร
สินค้าที่ต้องมีการตรวจสอบก่อนนำเข้า กัมพูชามีการกำหนดให้สินค้าบางชนิด ต้อง
ได้รับการอนุญาต หรือ ได้รับการตรวจสอบจากหนว่ ยงานท่ีเก่ียวข้องก่อน จึงจะสามารถนำเขา้
หรอื ส่งออก ได้ เชน่
1) สตั ว์มีชวี ิตที่นำเข้ามาเพ่ือใช้เป็นอาหาร ผู้นำเขา้ จะตอ้ งไดร้ บั ใบอนุญาตนำเข้าจาก
กระทรวงเกษตรฯ และต้องมใี บรบั รองสุขอนามยั จากประเทศต้นทาง
2) ปุย๋ อินทรีย์ และเคมี ผู้นำเขา้ ตอ้ งไดร้ ับใบอนญุ าตนำเขา้ จากกระทรวงเกษตร โดย
สินค้าแต่ละชนิดที่นำเข้าต้องผ่านการขึ้นทะเบียนและได้รับการตรวจสอบจาก
กระทรวงเกษตรฯ ด้วย
3) เครื่องสำอาง และยารักษาโรค อาหารเสริม และอาหารบางชนิด ผู้นำเข้าต้อง
ได้รับใบอนุญาตจากกระทรวงสาธารณสุข และสินค้าแต่ละชนิดต้องผ่านการขึ้น
ทะเบียนและได้รบั การตรวจสอบจากกระทรวงสาธารณสขุ เช่นเดียวกัน
4) สารเคมีที่ใช้ในอุตสาหกรรม ผู้นำเข้าต้องได้รับในอนุญาตนำเข้าจากกระทรวง
อุตสาหกรรม
รายละเอยี ดเพิ่มเติมสามารถดูได้ที่เว็บไซต์กรมศุลกากรกัมพชู า www.customs.gov.kh
สินค้าที่ห้ามนำเข้า สินค้าที่มีผลกระทบต่อความมั่นคง ความปลอดภัย สุขอนามัย
สิง่ แวดล้อม และอตุ สาหกรรมภายในประเทศ ไดแ้ ก่ อาวธุ วตั ถรุ ะเบิด รถยนต์และเคร่ืองจักรที่ใช้
ในการทหาร ยาและยาพิษ
5.4 ระบบบญั ชี
กฎหมายว่าด้วยการบัญชีของผู้ประกอบกิจการด้านบัญชี การตรวจสอบบัญชี และ
วชิ าชีพบญั ชี พ.ศ. 2545 กำหนดการจดั องคก์ าร การบริหารและหน้าท่ีของระบบการบัญชีโดยอยู่
ภายใต้การบัญชีมาตรฐานสากลว่าผูป้ ระกอบธุรกิจท้ังบุคคลธรรมดาและนติ ิบุคคลจะต้องจัดทำ
บัญชีและพร้อมที่จะถูกตรวจสอบบัญชีภายใต้เงื่อนไขที่กฎหมายกำหนดไว้ นอกจากนี้ในงบ
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หนา้ 67 จาก 140
การเงินจะต้องระบุรายละเอียดงบดุล งบกำไรขาดทุน กระแสเงินสด การจัดทำบัญชีจะต้องทำ
เป็นภาษาเขมรและใช้สกุลเงินเรียล สำหรับธุรกิจที่ดำเนินกิจการให้แก่ผู้ประกอบการที่อยู่
ต่างประเทศหรือบริษัทในเครือดำเนินกิจการให้บริษัทแม่ที่อยู่ในต่างประเทศนั้น อาจได้รับ
อนุญาตใหจ้ ัดทำบัญชีเป็นภาษาองั กฤษหรือให้ใช้เงนิ สกลุ อื่นนอกจากเงินเรียลอีกฉบับหนึ่งควบคู่
กันได้ระยะเวลาการจัดทำบัญชีได้แก่ รอบ 12 เดือน โดยเริ่มต้นในวันที่ 1 มกราคมและสิ้นสุด
วันท่ี 31 ธันวาคมของทุกปี สำหรับกิจการที่เริ่มต้นทำการในวันอื่น ให้เริ่มรอบปีบัญชีในวันที่
ก่อตั้งประกอบกิจการ นิติบุคคลจะต้องส่งงบการเงินภายใน 3 เดือนนับแต่สิ้นรอบปีบัญชี
นอกจากน้จี ะต้องเก็บหลักฐานทางบัญชีและเอกสารท่เี ก่ยี วขอ้ งไว้อย่างน้อย 10 ปี
การจัดทำบัญชีภาษี
กัมพูชาเป็นสมาชิกสหพนั ธ์นักบัญชีอาเซียน (ASEAN Federation of Accountants:
AFA) เมื่อ พ.ศ. 2546 โดยรัฐบาลกมั พูชาได้เริ่มดำเนินการตามมาตรฐานการบัญชีขั้นสงู (High-
Quality Accounting Standards) สำหรับการเงินทั้งในและระหว่างประเทศ กฎหมายว่าด้วย
การบญั ชีของผู้ประกอบกจิ การด้านบญั ชี การตรวจสอบบญั ชี และวชิ าชีพบัญชี พ.ศ. 2545 (Law
on Corporate Accounting, Audit and Accounting Profession) เป็นกฎหมายหลักที่ใช้ใน
เรื่องของการบัญชใี นประเทศกัมพูชา โดยมสี ององค์กรหลักเป็นผ้ทู ่ีได้รับมอบหมายให้ดำเนินการ
ตามกฎหมายดังกล่าว คือ National Accounting Council หรือ NAC ซึ่งเป็นองค์กรที่อยู่ใน
สังกัดกระทรวงเศรษฐกิจและการเงิน (Ministry of Economy and Finance) มีหน้าที่ใน
การตรวจสอบและแก้ไขมาตรฐานการบัญชีกัมพูชา (Cambodian Accounting Standards:
CASs) และออกข้อบังคับการบัญชี อีกองค์กรหนึ่ง คือ Kampuchea Institute of Certified
Public Accountants and Auditors หรือ KICPAA เป็นองค์กรวิชาชีพทางบัญชมี ีหน้าที่กำกับ
ดแู ลการจัดองคก์ ารและการประกันคุณภาพของวชิ าชพี บัญชีเอกชนท้ังนักบัญชี และผู้สอบบัญชี
โดยผู้ประกอบการต้องเตรียมเอกสารการเงินและเอกสารเสียภาษีประจำปี ตามแบบฟอร์มที่
กำหนดโดยกรมสรรพากร ส่งให้กรมสรรพากรก่อนวันท่ี 31 มีนาคมของทุกปี ในรูปของสกุลเงิน
เรยี ลกมั พูชา
รูปแบบและข้อกำหนดทางบัญชขี องกัมพชู าใช้รปู แบบเดียวกับของฝรั่งเศส บรษิ ทั ท่ตี อ้ ง
เสยี ภาษีเกินเพดานภาษที ีก่ ำหนดจะต้องยื่นเอกสารทางบญั ชีให้กับผูต้ รวจสอบบัญชีท่ขี ึ้นทะเบียน
ในบัญชีผู้ตรวจสอบบัญชีอสิ ระของรัฐ เพื่อตรวจสอบความถกู ตอ้ งกอ่ นยื่นต่อกรมสรรพากร โดย
กรมสรรพากรกำหนดให้บริษัทที่เข้าข่าย 2 ข้อดังต่อไปนี้ จะต้องได้รับการตรวจสอบจาก
ผูต้ รวจสอบบญั ชีอสิ ระ
- มีรายไดใ้ นปบี ัญชนี น้ั ต้งั แต่ 3 พันลา้ นเรยี ลขึน้ ไป (750,000 USD)
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หนา้ 68 จาก 140
- มมี ูลคา่ ของทรัพย์สินซง่ึ คำนวณจากมลู ค่าเฉลยี่ ในปีบัญชนี ั้น ตง้ั แต่ 2 พันล้าน
เรียลขึน้ ไป (500,000 USD)
- มีจำนวนลูกจา้ งเฉล่ียในปบี ญั ชนี ้ัน ตัง้ แต่ 100 คน ข้ึนไป
สำหรบั บรษิ ัททไ่ี มเ่ ข้าเกณฑ์นั้น แมว้ ่ากฎหมายไม่ไดก้ ำหนดให้ยื่นเอกสารทางบัญชีกับ
ผู้ตรวจบัญชี แต่กรมสรรพากรจะมีเจ้าหน้าที่มาตรวจสอบบญั ชีและการเสียภาษี เป็นรายเดือน
รายไตรมาส และรายปี ดงั นั้นผู้ประกอบการควรมีการจา้ งผ้ตู รวจบญั ชีเพอ่ื ใหม้ ั่นใจวา่ บรษิ ัทจดั ทำ
บัญชี และมีการชำระภาษีอยา่ งถกู ตอ้ งตามท่ีกฎหมายกัมพชู ากำหนด
5.5 การชำระเงินคา่ สนิ คา้ และบรกิ าร
การชำระเงนิ คา่ สินค้าระหว่างผ้สู ง่ ออกไทย กับผู้นำเข้าของกมั พูชามีดงั นี้
(1.) การชำระคา่ สินคา้ ด้วยเงนิ สดสกุลเงินที่นิยมนำมาใชม้ ากทส่ี ดุ คอื ดอลลารส์ หรัฐฯ
และเงินบาท
(2.) การชำระด้วยระบบ L/C (Letter of Credit) เป็นการชำระเงินค่าสินค้าที่มี
มูลคา่ สูง โดยผูซ้ ื้อในกัมพูชาจะตดิ ต่อกบั ธนาคารของตนเอง เพือ่ ให้ธนาคารของ
ตน เปิด L/C ให้กับผู้ส่งออกไทยโดยผ่านธนาคารของไทย หลังจากนั้นธนาคาร
ของไทย จะส่ง L/C ใหผ้ ู้สง่ ออกเพอ่ื ดำเนนิ การส่งมอบสินคา้ ใหก้ บั ผู้ซื้อต่อไป
(3.) การ ช ำร ะเง ินร ะบ บ D/ P (Documents Against Payment) แล ะ D/ A
(Documents Against Acceptance) ผู้ส่งออกของไทยจะทำการตรวจสอบ
ฐานะและประวัติของผู้ซื้อกมั พูชาก่อนจะเปน็ ท่ีพอใจแล้วจึงส่งเอกสารและสินค้า
ไปให้กับธนาคารของผู้นำเข้า โดยผู้นำเข้าจะต้องชำระเงินค่าสินค้าก่อน จึงจะ
สามารถนำเอกสารไปออกสนิ คา้ ได้
(4.) การชำระเงินด้วยระบบ T/T (Telegraphic Transfer) ผู้ส่งออกของไทยจะส่ง
สินค้าไปให้กับผู้นำเข้ากัมพูชาโดยให้เครดิตระยะหนึ่ง เมื่อครบกำหนดเครดิต
ผู้นำเข้ากมั พูชา จะโอนเงนิ โดยทางโทรเลขกลับมาให้ผ้สู ง่ ออกของไทย
(5.) การชำระค่าสินค้าตามแนวชายแดนไทย-กัมพูชานิยมชำระด้วยเงินสดเป็นสกุล
เงินบาท หากการซื้อขายมีปริมาณมาก จะชำระด้วยการโอนเงินทางโทรเลข
Telegraphic Transfer (T/T) การชำระสินคา้ อีกวิธหี นึ่ง คือ ผสู้ ง่ ออกไทยจะสง่
สนิ คา้ ไปใหผ้ ูน้ ำเขา้ ของกัมพูชากอ่ นโดยให้เครดิตระยะหนง่ึ เม่ือครบกำหนดจ่าย
จะมีคนกัมพูชา เข้ามาชำระเงินให้กับผู้ส่งออกไทยแทนผู้นำเข้ากัมพูชาเรียก
ระบบนี้วา่ "โพยก๊วน"
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หน้า 69 จาก 140
6. การลงทุน
6.1 ระเบียบการขอรบั สง่ เสรมิ การลงทนุ และมาตราการส่งเสริมการลงทุน
หน่วยงานที่รับผิดชอบด้านการลงทุนของเอกชนในประเทศ
กัมพชู า คอื Council for the Development of Cambodia
(CDC) เป็นหน่วยงานภาครัฐ ก่อตั้งในปี พ.ศ. 2542 มี
วัตถุประสงค์เพื่อบริหารจัดการนโยบายภาครัฐที่เกี่ยวกับ
การลงทุนของเอกชนเพื่อเป็นการสร้างความมั่นใจและดึงดูด
การลงทุนทั้งจากในและต่างประเทศมีหน้าที่รับผิดชอบใน
การบริหารจัดการ ดังนี้ (1) เขตเศรษฐกิจพิเศษ (Special
Economic Zone : SEZ) บรษิ ัทเอกชน (Developer) ที่ประสงคจ์ ะจดั ตง้ั SEZ รวมทง้ั ภาคเอกชน
ที่ประสงค์จะเข้ามาลงทุนตั้งโรงงานใน SEZ ต้องได้รับการอนุมัติโครงการจากคณะกรรมการ
กำกับดูแลเขตเศรษฐกิจฯ ของกัมพูชา (CSEZB) (ซึ่งเทียบเท่ากับหน่วยงาน BOI ของประเทศ
ไทย) (2) การลงทุนนอก SEZ ซึ่งกำกับดูแลโดยคณะกรรมการการลงทุน (CIB) และ (3) เงิน
ชว่ ยเหลอื จากต่างชาติ (ODA)
ข้อมูลเกย่ี วกับ CDC
ช่อื หน่วยงาน Council for the Development of Cambodia : CDC
ท่อี ยู่ (Address) Government Palace, Sisowath Quey, Wat Phnom, Phnom Penh, Cambodia
โทรศัพท์ (Tel) (855) 99 799 679/98 799 679/23 992 355
โทรสาร (Fax) (855) 23 992 931
Email [email protected]/[email protected]
Website www.cdc.gov.kh
มาตรการส่งเสริมการลงทนุ
(1) ยกเว้นภาษีกำไร (Profit Tax) เป็นเวลา 3-9 ปี รวมทั้งภาษีส่งออกและภาษีนิติ
บุคคลข้ันต่ำ
(2) การคิดค่าเส่ือมราคาในอตั ราพเิ ศษ 40% สำหรับปที ่ี 1 (กรณไี ม่เลือกรบั การยกเว้น
ภาษกี ำไร)
(3) ยกเวน้ ภาษีนำเขา้ วสั ดุกอ่ สร้าง เครอื่ งมอื เครอ่ื งจกั รในการผลิต
(4) ยกเวน้ ภาษนี ำเขา้ วตั ถุดิบทใี่ ช้ในการผลิต สำหรบั การผลติ เพ่ือส่งออก
(5) ยกเว้นภาษมี ูลคา่ เพิม่ (VAT) สำหรับสนิ ค้าที่นำมาเป็นส่วนประกอบของสินค้า
สง่ ออก
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หน้า 70 จาก 140
(6) สามารถหกั ค่าใช้จ่ายในอัตรา 150% เพอื่ การวิจยั และพัฒนา
(7) ยกเว้นภาษกี ำไร เฉพาะการขยายการลงทุน
เงือ่ นไขการรบั การสง่ เสริมการลงทนุ (Qualified Investment Project : QIP)
เพอ่ื เป็นการสร้างงานและก่อให้เกิดรายได้แก่ประชาชนกัมพชู า รวมถึงเป็นการพัฒนา
เศรษฐกิจของประเทศ รัฐบาลกัมพชู าจึงมนี โยบายเพือ่ สง่ เสรมิ การลงทุน ดว้ ยการใหส้ ิทธพิ เิ ศษใน
การลงทุนหลายด้าน แก่ นักลงทุนที่เข้ามาประกอบกิจการในประเทศกัมพูชา ในรูปแบบของ
“กิจการที่ได้รับการส่งเสริมการลงทุน” ซึ่งมีหลายประเภท อาทิ เกษตรกรรม อุตสาหกรรม
การเกษตร อตุ สาหกรรมการทอ่ งเทย่ี ว การวจิ ัย การศกึ ษา สุขภาพ พลงั งานสีเขยี ว การอนุรักษ์
ชีวภาพ ไฟฟา้ อิเลก็ ทรอนกิ ส์ การขนส่งและโทรคมนาคม อุตสาหกรรมท่ีมนี วัตกรรม แข่งขันสูง
ดิจิทัล อุตสาหกรรมจัดหาห่วงโซ่การผลิต อุตสาหกรรมเพือ่ การส่งออก และ SMEs เปน็ ต้น โดย
กฎหมายมีการกำหนดกิจการที่หา้ มลงทุน กิจการที่มีและไม่มีสิทธ์ขอรับการส่งเสริมการลงทุน
วงเงินข้ันต่ำในการลงทุน และเงื่อนไขในการพิจารณาเพ่อื ใหก้ ารส่งเสริมการลงทนุ ดงั นี้
กจิ การท่ีหา้ มลงทนุ (ทงั้ ชาวต่างชาตแิ ละนักลงทุนในประเทศ)
การผลิตและแปรรปู สารออกฤทธติ์ อ่ จิตและประสาท และสารเสพตดิ
การผลติ สารเคมที ่มี ีพษิ ยาฆ่าแมลง และสนิ คา้ ทตี่ อ้ งใช้สารเคมีภัณฑใ์ นการผลิต
ซึ่งกฎหมายระหว่างประเทศหรือองค์การการค้าโลกไม่อนุญาตเนื่องจากมี
ผลกระทบตอ่ สขุ ภาพ และสิ่งแวดลอ้ ม
การแปรรูปและการผลิตพลังงานไฟฟ้าโดยการใช้สิ่งปฏิกูลที่นำเข้าจาก
ตา่ งประเทศ
ธรุ กจิ ทเ่ี ก่ียวกับปา่ ไมซ้ งึ่ ไม่อนญุ าตโดยกฎหมายป่าไม้
กจิ การทไ่ี มม่ ีสิทธิขอรับการส่งเสรมิ การลงทนุ (แตส่ ามารถลงทนุ ได)้
กิจกรรมในเชิงพาณิชย์ การนำเข้า ส่งออก ขายส่ง ขายปลีก รวมถึง
การจำหนา่ ยสินค้าปลอดภาษี
การให้บริการการขนสง่ ทง้ั ทางนำ้ ทางบก และทางอากาศ ยกเวน้ การลงทุน
ในภาคการขนสง่ ทางรถไฟ
รา้ นอาหาร คาราโอเกะ กจิ การนวด ฟติ เนส สถานบันเทงิ ไนทค์ ลับ หรือบาร์
ที่มิได้อยู่ภายในโรงแรมมาตรฐานสากล หรืออยู่ภายในโรงแรม แต่เป็นการให้
เช่าแก่นักลงทนุ ทไี่ ม่ได้รบั QIP เป็นผปู้ ระกอบการ
การให้บรกิ าร การท่องเทีย่ ว ให้บริการขอ้ มูล เปน็ ตวั แทน หรอื โฆษณา
ธุรกิจคาสโิ น หรอื การพนนั และการให้บรกิ ารทเ่ี ก่ยี วขอ้ ง
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หนา้ 71 จาก 140
การให้บรกิ ารทางการเงิน รวมทง้ั ธนาคาร สถาบันทางการเงิน บริษัทประกัน
และธุรกจิ ทกุ ประเภททีม่ ลี กั ษณะเป็นตัวกลางทางการเงิน
กิจการ หนังสือพิมพ์และสื่อ รวมทั้งวิทยุ โทรทัศน์ นิตยสาร ภาพยนตร์
โรงหนงั สตูดิโอ และธรุ กจิ ทเ่ี กย่ี วข้อง
การให้บริการทางวิชาชพี
การดดั แปลงทางพันธุกรรม ทก่ี ่อใหเ้ กิดอนั ตรายทางชวี ภาพ สุขภาพมนุษย์
และสิ่งแวดล้อม
การผลิตและแปรรูปผลิตภณั ฑจ์ ากไม้ท่ใี ช้ไม้จากปา่ ไมธ้ รรมชาติในประเทศเป็น
วตั ถุดบิ
การผลิตผลิตภัณฑ์ยาสูบ
กจิ การท่ีมีสทิ ธิในการขอรับการส่งเสริมการลงทนุ เงนิ ลงทุนขนั้ ต่ำ และเงือ่ นไขการพจิ ารณา
ประเภทกิจการ เงนิ ลงทุน / เงอื่ นไขการพจิ ารณา
เงนิ ลงทุนไม่นอ้ ยกวา่ 100,000 USD
การผลิตเพ่ือการสนับสนนุ อุตสาหกรรมเพอ่ื การสง่ ออก เงินลงทุนไม่น้อยกว่า 200,000 USD
เงินลงทุนไม่น้อยกว่า 300,000 USD
การผลติ อาหารสตั ว์
เงนิ ลงทนุ ไม่น้อยกว่า 500,000 USD
การผลิตเครื่องหนัง ผลิตภัณฑ์ที่ทำจากโลหะทุก
ชนดิ เครื่องใช้ไฟฟา้ อเิ ลก็ ทรอนิกส์ วัสดุสำนักงาน เงินลงทนุ ไม่น้อยกวา่ 1,000,000 USD
ของเล่นผลิตภัณฑ์ทางการกีฬา ยานยนต์ ชิ้นส่วน เงนิ ลงทนุ ไม่น้อยกวา่ 4,000,000 USD
และอปุ กรณผ์ ลติ ภณั ฑจ์ ากเซรามิค เงินลงทนุ ไม่น้อยกว่า 8,000,000 USD
เงนิ ลงทนุ ไม่นอ้ ยกว่า 2,000,000 USD มขี นาดพ้ืนที่
การผลิตอาหารและเครื่องดื่ม ผลิตภัณฑ์เพ่ือ ไม่นอ้ ยกวา่ 10,000 ตร.ม. มีที่จอดรถพอเพียง
อตุ สาหกรรมสิ่งทอ เฟอร์นเิ จอร์และอปุ กรณ์ (ท่ีไมไ่ ด้
ทำจากไม้)ผลติ ภณั ฑ์จากกระดาษ ผลิตภณั ฑจ์ ากยาง
และพลาสติก ผู้จำหน่ายน้ำประปา ผลิตยาแผน
โบราณ แช่แข็งและแปรรูปสัตว์น้ำเพื่อการส่งออก
การแปรรูปธัญพืชและผลิตภณั ฑ์จากพืช
ผลิตภณั ฑ์สารเคมี ซเี มนต์ ปยุ๋ และปิโตรเคมี
การผลติ ยาแผนปจั จบุ นั
สถาบันการศึกษาและฝึกอบรม ด้านการพัฒนา
ทักษะ เทคโนโลยี หรอื วชิ าชีพ
ศนู ย์จดั นิทรรศการ และศูนยก์ ารประชมุ ระดับ
นานาชาติ
การสร้างศนู ยก์ ารค้าสมยั ใหม่
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หน้า 72 จาก 140
ประเภทกจิ การ เงินลงทุน / เงอื่ นไขการพจิ ารณา
การท่องเทย่ี วเชิงธรรมชาติ และการสรา้ งสถานที่ เงนิ ลงทุนไมน่ ้อยกว่า 1,000,000 USD
ทอ่ งเท่ยี วเชงิ ธรรมชาติ ขนาดพ้ืนทไี่ ม่น้อยกว่า 1,000 เฮคตาร์
ศนู ยก์ ารท่องเทีย่ วครบวงจร (Tourist complex) ห้องพกั ไม่ต่ำกวา่ 100 หอ้ ง (โรงแรม) หรอื บ้านพกั ไม่
ตำ่ กว่า 30 หลัง ขนาดพ้ืนท่ไี มต่ ่ำกว่า 10 เฮคตาร์
รสี อรท์ ทใ่ี หบ้ ริการแบบครบวงจร รวมทัง้ โรงแรม ขนาดพื้นทไี่ มต่ ่ำกวา่ 50 เฮคตาร์
สวนสนุก ศนู ยก์ ีฬา หรือสวนสัตว์
โรงแรม ต้ังแต่ 3 ดาวขึ้นไป
สถานรกั ษาพยาบาล เงินลงทนุ ไมน่ อ้ ยกวา่ 1,000,000 USD
จำนวนไมน่ ้อยกวา่ 50 เตียง
การปลูกข้าว การปลูกพืชทางการค้าทุกชนิด มอี ุปกรณท์ ันสมยั , หอ้ งทดลอง, ห้องผา่ ตัด, หอ้ ง
การปลกู ผัก เอกซเรย์, หอ้ งฉุกเฉิน, หอ้ งยา, หอ้ งเกบ็ ศพ,
การเลยี้ งววั การทำฟาร์มโคนม รถพยาบาล มีลฟิ ต์ (อาคารตัง้ แต่ 3 ช้นั ขึน้ ไป)
การทำฟารม์ สตั วป์ กี (เป็ด,ไก่,...) ขนาดพนื้ ทไี่ ม่ต่ำกวา่ 1,000 เฮคตาร์, 500 เฮคตาร์,
การเพาะเล้ยี งสัตว์นำ้ จืด น้ำเคม็ 50 เฮคตาร์
การทำสวนยางพารา ปลูกตน้ ไม้ จำนวนไมต่ ่ำกว่า 1,000 ตัว, 100 ตัว
การเลี้ยงสตั ว์ปา่ นก สัตว์เลอ้ื ยคลาน จำนวนไม่ต่ำกว่า 10,000 ตัว
ขนาดพน้ื ทไ่ี ม่ตำ่ กวา่ 5 เฮคตาร์, 10 เฮคตาร์
ขนาดพื้นทีไ่ ม่ต่ำกวา่ 1,000 เฮคตาร์, 200 เฮคตาร์
จำนวนไมต่ ำ่ กวา่ 100 ตวั , 500 ตัว, 1,000 ตัว
ขน้ั ตอนการขออนมุ ตั ิรบั การส่งเสรมิ การลงทุน
(1) กรอกใบสมัครแจง้ ความประสงค์ พร้อมแนบเอกสารประกอบหลักฐาน
ประกอบการลงทนุ ทเี่ กี่ยวขอ้ ง
(2) CDC จะออกหนังสือลงทะเบียนใหแ้ ก่ผูส้ มคั รภายใน 3 วนั ทำการ
(3) เจา้ หน้าที่ CDC จะดำเนนิ การ ตามขน้ั ตอนการตรวจสอบเอกสารกับหนว่ ยงาน
ของกมั พชู าท่เี กย่ี วขอ้ ง เช่น
- การจดทะเบียนบรษิ ัท (กระทรวงพาณชิ ย์)
- ใบอนุญาตทเ่ี ก่ียวข้อง (กระทรวงอุตสาหกรรมและพลงั งาน)
- การรักษาผลกระทบต่อสิง่ แวดลอ้ ม (กระทรวงส่งิ แวดล้อม)
- การวางผังโครงสร้าง (หน่วยงานท้องถิ่น กระทรวงที่ดิน ผังเมือง และ
การก่อสรา้ ง)
- การขนึ้ ทะเบยี นผูเ้ สยี ภาษี (กระทรวงเศรษฐกิจและการเงิน)
โดยการดำเนนิ การดงั กลา่ วทง้ั หมดไม่เกนิ 28 วันทำการ
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หน้า 73 จาก 140
หนว่ ยงานผมู้ อี ำนาจในการอนมุ ัติโครงการลงทนุ ขนึ้ อยกู่ ับขนาดของโครงการ ดงั นี้
ลักษณะโครงการ หน่วยงานผ้มู ีอำนาจอนุมัตโิ ครงการลงทนุ
หนว่ ยงานท้องถิ่น
โครงการที่มมี ูลค่าเงินลงทุนไม่เกิน 2 ลา้ นดอลลารส์ หรฐั ฯ CDC
คณะรัฐมนตรี
โครงการทมี่ ีมลู คา่ เงนิ ลงทนุ ไมเ่ กนิ 50 ลา้ นดอลลาร์สหรฐั ฯ
โครงการที่มีมูลค่าเงินลงทุนมากกว่า 50 ล้านดอลลาร์
สหรฐั ฯ หรอื โครงการระยะยาว โครงการที่มคี วามอ่อนไหว
รวมทั้งโครงการที่ส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและ
สิ้นเปลืองทรัพยากรธรรมชาติ
6.2 ทด่ี นิ และการก่อสรา้ ง
ทด่ี นิ และการกอ่ สรา้ ง
ประเทศกัมพูชา มีพื้นที่ 18.1 ล้านเฮกตาร์เป็นสังคมเกษตรกรรม ได้แก่ การทำนา
การประมงและการทำป่าไม้รวมพื้นที่กว่าร้อยละ 80 ของพื้นที่รวมของประเทศ แต่ในช่วงหลาย
ทศวรรษของการตอ่ สูท้ างการเมืองได้นำไปส่คู วามสับสนและความขดั แย้งเกี่ยวกับกรรมสทิ ธ์ิ และ
การครอบครองที่ดิน ในช่วงยุคสงครามกลางเมือง (พ.ศ.2518-2522) ไม่มีกรรมสิทธิ์ที่ดินของ
เอกชนในกัมพชู า บันทกึ และและการจดทะเบียนโฉนดที่ดินได้ถูกทำลายไปหมด ที่ดินท้ังหมดตก
เป็นกรรมสิทธิข์ องหน่วยงานของรฐั ปัจจุบนั นี้ ความชอบธรรมทางกฎหมาย และทางสังคมของ
การถือครองได้เปลี่ยนแปลงไปอย่างมาก กฎหมายที่ดิน พ.ศ.2544 ได้สะท้อนให้เห็นถึงจุดเน้น
ใหมข่ องกมั พชู าในส่วนเกย่ี วกบั ประเด็นเรอ่ื งท่ีดิน ทไี่ ด้มีการพจิ ารณาถึงประเดน็ ต่างๆ ดังน้ี
➢ กรรมสิทธขิ์ องเอกชน สำหรบั การถอื ครองเพ่ือการอยอู่ าศยั และการเกษตรกรรม
➢ กรรมสิทธิ์ของเอกชน สำหรับผืนดินที่ไม่มีข้อพิพาทในการครอบครองมาแล้ว
เปน็ เวลาอยา่ งน้อย 5 ปี
➢ การสร้างระบบและการจดทะเบียนท่ีดิน สำหรับการจดทะเบียนโฉนดที่ดิน และ
ส่วนควบต่างๆ
➢ กลไกต่างๆ สำหรับการระบุขอบเขตที่ดินของรัฐ
➢ กลไกต่างๆ สำหรับการแจกจ่ายท่ดี ินของรัฐ (“การให้สัมปทานทางสงั คม”)
➢ การครอบครองรว่ มสำหรับชุมชนคนพ้ืนเมือง และศาสนาสถานต่างๆ
➢ เพดานในการใหส้ มั ปทานที่ดินเพ่ือการเกษตรเชิงอุตสาหกรรม (10,000 เฮกตาร์)
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หนา้ 74 จาก 140
กฎหมายที่ดิน ปี 2544 เป็นกฎหมายที่ปรับปรุงเนือ้ หาให้เหมาะสมกับการลงทุนมาก
ข้นึ โดยมรี ายละเอียดดา้ นสทิ ธิในการถอื ครองที่ดนิ การใช้ประโยชนท์ ่ดี ิน การเช่า/สัมปทานท่ีดิน
ของรัฐ และการเช่าซื้อ เป็นต้น กฎหมายฉบับนี้บังคับใช้ร่วมกับกฎหมายที่ดินปี 2535 โดยมี
คณะกรรมการที่ดินระดบั ท้องถิน่ และคณะกรรมการท่ีดินระดับประเทศ เป็นผูร้ ับผิดชอบภายใต้
กฎหมายนี้ อย่างไรกต็ าม กฎระเบยี บ ข้อบงั คบั ตลอดจนรายละเอียดการแก้ไขปรับปรุงเพ่ิมเติม
อยู่ระหว่างการ ดำเนินการของกระทรวงการพัฒนาที่ดิน การผังเมือง และการก่อสร้าง ซ่ึง
นกั ลงทุนจะตอ้ งตดิ ตามความคบื หน้าอยู่ตลอดเวลาเพ่ือสิทธิประโยชน์ตา่ งๆ ทีค่ วรได้
การถอื กรรมสิทธ์ิท่ดี นิ อย่างถูกตอ้ งตามกฎหมายในกมั พชู า
(Legal Ownership of Land in Cambodia)
การปฏิรูปกฎหมายกรรมสิทธิ์ทีด่ นิ
ก่อนปี 2518 ปี 2522 ปี 2532 ปี 2544
ภายใตก้ ารปกครอง หลังการลม่ สลายของ เริ่มอนญุ าตใหม้ กี าร มีการปรับปรงุ
เขมรแดง ท่ดี ินเปน็ ออกกรรมสทิ ธ์ิถือ โครงสร้างกฎหมาย
ของเขมรแดง ท่ดี นิ อยู่ ของรฐั แตอ่ นญุ าตใหม้ ี ครองทด่ี นิ ส่วนบุคคล สำหรับการลงทุนท่ี
ภายใตก้ ารถอื ครอง การถอื ครองเพื่อ เก่ยี วข้องกับท่ีดนิ และ
ประกอบอาชีพ มกี ารอธิบายเกี่ยวกับ
ของรัฐท้งั หมด เกษตรกรรมและ การถือครองท่ดี นิ
กอ่ สร้างทพี่ กั อาศยั ได้
โดยรฐั บาลออกบัตร
กรรมสทิ ธ์ิถอื ครอง
ทีด่ ินให้ ผู้อยู่อาศยั ใน
ท่ีดนิ นน้ั ๆ
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หน้า 75 จาก 140
โครงสรา้ งการลงทุนในทดี่ นิ
ผู้ที่มีสิทธิในการถือครองที่ดินในกัมพูชา ได้แก่ ผู้ที่มีสัญชาติกัมพูชาและนิติบุคคลที่มี
สิทธิเสมือนเปน็ ชาวกมั พชู า ได้แก่ นติ บิ ุคคลท่ีมีชาวกัมพชู าถอื หุน้ และมสี ทิ ธใิ นการออกเสียงร้อย
ละ 51 ขึ้นไป นักลงทุนต่างชาติส่วนใหญ่นิยมเช่าที่ดินเพื่อการลงทุนในระยะยาว (15 ปีขึ้นไป)
ขอสัมปทานจากภาครัฐ หรือการเป็นผู้ครองสทิ ธิรายย่อย (ร้อยละ 49) ในบริษทั ที่มีชาวกัมพูชา
เป็นเจ้าของ ชาวตา่ งชาตไิ ม่มีสิทธถิ ือครองท่ดี ินตามกฎหมายของกัมพูชา แต่สามารถทำสัญญาเชา่
ที่ดินเพื่อการลงทุนระยะยาว ซึ่งอนุญาตให้มีการซื้อขายหรือเช่าต่อสัญญาเช่าน้ันๆ หรือใช้ค้ำ
ประกันการกูย้ ืมเพ่ือการลงทนุ สัญญาเชา่ ระยะยาว ต้องมีอายุของสัญญาอย่างน้อย 15 ปี ผู้เช่า
สามารถสรา้ งสิง่ กอ่ สร้างในท่ีดินนัน้ ๆได้ แต่เงอื่ นไขสิทธิในสิ่งกอ่ สร้างดงั กล่าวยังไม่มีการกำหนด
ในกฎหมาย รฐั ไมม่ ีสทิ ธยิ ึดคนื ที่ดนิ ทีเ่ ชา่ เพื่อการลงทนุ ดังกล่าว ยกเวน้ ในกรณีท่ีต้องใชท้ ่ีดนิ ผืนน้ัน
เพือ่ ประโยชน์สาธารณะ แต่ต้องมกี ารจ่ายคา่ เวนคืนทีเ่ หมาะสม และยุติธรรม
การถอื ครองทดี่ นิ
กมั พูชาประกาศใชก้ ฎหมายการถือครองที่ดิน ดงั น้นั นกั ลงทนุ ต่างชาติต้องศึกษา และ
ทำความเขา้ ใจใหถ้ ี่ถว้ นเกย่ี วกบั การถือครองหรอื ความเปน็ เจ้าของที่ดินกอ่ นการเชา่ ทำธรุ กจิ ที่ดิน
บางที่อาจเปิดโอกาสให้มีการถือครองไดร้ ้อยเปอร์เซ็นต์ ในขณะที่บางผืนอาจใหค้ รอบครองเพื่อ
ทำกนิ หรอื ใชป้ ระโยชน์ชั่วคราว ซ่ึงรัฐอาจยึดคนื เมอื่ ใดก็ได้ ดงั น้ันการทำความเข้าใจในเรื่องสิทธิ
การถอื ครองทดี่ นิ แปลงน้นั ๆ จงึ เปน็ สิ่งท่ีควรทำ เพือ่ รกั ษาผลประโยชน์ในการลงทนุ
การเป็นเจ้าของกรรมสทิ ธ์ทิ ีด่ นิ
รัฐบาลกัมพูชารับรองสิทธิของแต่ละบุคคลในการใช้ที่ดินโดยการออก Certificate of
Land Use and Procession เพื่อแสดงความเปน็ เจ้าของที่ดินและทรพั ยส์ นิ ที่อยู่บนที่ดินดังกล่าว
แต่มเี จา้ ของทดี่ นิ น้อยรายทไ่ี ด้รับใบรบั รองดังกล่าว ดังนั้น นกั ลงทนุ ควรตรวจสอบเอกสารสทิ ธกิ ับ
กระทรวงพัฒนาที่ดิน ผังเมือง และก่อสร้าง ก่อนตกลงเช่าที่ดินแปลงนั้นๆ สิทธิประโยชน์ของ
นกั ลงทุนต่างชาติ แยกได้ ดังนี้
❖ สญั ญาเช่าท่ีดินระยะยาวมีกำหนดระยะเวลาในการเช่า 15-50 ปี สามารถต่ออายุ
ได้ครง้ั ละ 50 ปี โดยไม่จำกดั จำนวนคร้ัง
❖ สญั ญาเช่าทดี่ นิ ระยะสน้ั ท่ีมีกำหนดเวลาการเชา่ ไมเ่ กิน 15 ปี สามารถต่ออายุได้
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หนา้ 76 จาก 140
นกั ลงทุนสามารถนำทีด่ นิ ที่มีโฉนดตามกฎหมายเป็นหลกั ประกนั ในการจดจำนอง รวมท้งั โอนสิทธิ
ในอสังหาริมทรัพย์ และทรัพยส์ ินส่วนบุคคลท่ีปลูกสรา้ งบนที่ดินแปลงดังกล่าวได้ด้วย แต่ต้องไม่
เกินกำหนดเวลาในสัญญาเชา่ ทดี่ ิน
การใหเ้ ชา่ ทีด่ ินสาธารณประโยชน์ของรัฐ
ต้องเป็นที่ดินที่อยู่ในรายการทรัพย์สินให้เช่าของรัฐ ซึ่งได้รับความเห็นชอบจาก
หนว่ ยงานบรหิ ารจดั การทรัพย์สินของรฐั และได้รับอนุมตั จิ ากรัฐบาลก่อนการใหเ้ ชา่ ทกุ ครัง้ โดยมี
เงอื่ นไขในการเช่า ดงั นี้
❖ ผูเ้ ช่าต้องไม่เปลีย่ นแปลง หรอื ทำลายทรพั ยส์ ินท่ีใหเ้ ช่าน้ัน
❖ ผู้เช่าต้องไม่แก้ไขหรือปรบั ปรงุ รายการใดทีเ่ ป็นอุปสรรคต่อการใช้ประโยชน์ของ
สาธารณชน
การให้สัมปทานเพื่อโครงการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานต่างๆ ได้แก่โครงการพัฒนา
โครงสร้างพืน้ ฐานท่มี สี ิทธไิ ดร้ ับสัมปทานตามกฎหมายน้ี ไดแ้ ก่ โครงการ
❖ พฒั นา จำหนา่ ย และกระจายพลังงานไฟฟา้
❖ คมนาคมขนสง่ เชน่ ถนน สะพาน สนามบนิ ทา่ เรอื รางรถไฟ และคลอง
❖ นำ้ ประปา และการกำจดั น้ำเสีย
❖ โครงขา่ ยโทรคมนาคม และเทคโนโลยสี ารสนเทศ
❖ ส่งิ อำนวยความสะดวก และแหล่งท่องเทยี่ ว
❖ โครงข่ายขนส่งก๊าซธรรมชาติ และนำ้ มนั
❖ การระบาย และกำจดั ขยะมูลฝอย
❖ ระบบบำบดั นำ้ เสยี
❖ โครงสรา้ งพ้ืนฐานทางสาธารณสุข การศึกษา และการกีฬา
❖ โครงการกอ่ สร้างเขตเศรษฐกิจพิเศษ และการเคหะ
❖ การชลประทาน และโครงสรา้ งพนื้ ฐานทางเกษตรกรรม
❖ โครงการตา่ งๆ ท่กี ฎหมายฉบบั อื่นๆ กำหนดให้ไดร้ บั สมั ปทานจากรฐั
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หนา้ 77 จาก 140
รูปแบบของสญั ญาสัมปทานจะใช้รปู แบบใดรูปแบบหนง่ึ ดงั น้ี
❖ BOT (Build, Operate and Transfer)
❖ BLT (Build, Lease and Transfer)
❖ BTO (Build, Transfer and Operate)
❖ BOO (Build, Own and Operate)
❖ BOOT (Build, Own, Operate and Transfer)
❖ BCT (Build, Co-operate and Transfer)
❖ EOT (Expand, Operate and Transfer)
❖ MOT (Modernize, Operate and Transfer)
❖ MOO (Modernize, Own and Operate)
❖ รปู แบบผสมอ่นื ๆ
การได้มาซงึ่ ทรพั ยส์ ินในกมั พูชา (Acquisition of Property in Cambodia)
ในกัมพูชาแม้ว่าชาวต่างชาตจิ ะไม่ไดร้ ับอนุญาตให้เป็นเจา้ ของอสงั หาริมทรัพย์ได้อย่าง
เปิดเผย แต่ยังคงมีหลากหลายวิธีที่ในการสร้างรากฐานการพาณิชย์ในประเทศกัมพูชา โดยนัก
ลงทุนต่างชาติสามารถจัดต้ังบรษิ ัทท้องถิ่น (ชาวกัมพูชาเปน็ เจ้าของร้อยละ 51) จัดตั้งธุรกจิ ร่วม
ทุนกับหุ้นส่วนชาวกัมพูชา หรือทำสัญญาเช่าระยะยาว นอกจากนี้ ยังมีความเป็นไปได้ท่ีจะซื้อ
ที่ดิน โดยการขอมีสัญชาติกัมพูชาอันเป็นแนวทางที่รัฐบาลกัมพูชาสนับสนุนแต่ยังไม่เหมาะสม
ในทางปฏิบัติสำหรับนักลงทุนจำนวนมาก นอกจากนี้ นักลงทุนยังสามารถใช้โครงสร้างแบบ
ตวั แทน (Nominee) การไดม้ าซ่ึงทีด่ ินในนามของหุ้นสว่ นชาวกัมพูชา
ชาวต่างชาตสิ ามารถเป็นเจา้ ของอาคารหรอื สง่ิ ปลกู สร้างท่ไี ด้พัฒนาขน้ึ บนทด่ี ินเช่า หรอื
บนที่ดินที่บริษัทได้จดทะเบียนเป็นเจ้าของ อีกทั้งนักลงทุนต่างชาติยังสามารถใช้ประโยชน์จาก
มาตรการจูงใจที่มีนัยสำคัญต่างๆ และการพักชำระภาษีที่รัฐบาลกัมพูชามอบให้แก่โครงการที่
ได้รับการส่งเสริมการลงทุนต่างๆ ตราบเท่าที่กรรมสทิ ธิ์ในที่ดนิ สว่ นใหญ่ยังคงเป็นของนติ ิบุคคล
สัญชาตกิ มั พชู า
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หน้า 78 จาก 140
ความเสี่ยงท่ีพึงตระหนัก (Potential Risks)
ข้อพิพาทเกี่ยวกับที่ดินเกิดขึ้นเป็นประจำในกัมพูชา ระบบการจดทะเบียนโฉนดที่ดิน
เพิ่งได้รับการพัฒนาขึ้นเมื่อไม่นาน และการทำธุรกรรมที่ดินจำนวนมากไม่ได้จดทะเบียนอย่าง
ถูกตอ้ ง อย่างไรกต็ าม ผลู้ งทุนสามารถทจ่ี ะดำเนินการหลายๆ อยา่ งเพ่ือหลีกเลยี่ งปญั หาเหลา่ นัน้
ตรวจสอบโฉนด (Title Search)
ก่อนจะทำให้ได้มาซึ่งการใช้ประโยชน์ในอสังหาริมทรัพย์ นักลงทุนจะต้องทำ
การตรวจสอบความชัดเจน และการปราศจากภาระติดพันของกรรมสิทธิ์ในที่ดินนั้นๆ โดย
การตรวจสอบโฉนดที่ดินอย่างละเอียดเป็นสิ่งสำคัญจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ได้แก่ กระทรวง
การจัดการทดี่ ิน การวางผังเมือง และการก่อสรา้ ง (MLMUPC) ทัง้ น้ีรายงานการตรวจสอบจะแสดง
ให้เห็นว่าโฉนดทีด่ ินนั้นมีข้อผูกมดั หรือภาระจำยอมใดๆ หรือ ไม่อย่างไร นอกจากนี้ การตรวจสอบ
โฉนดยังเปน็ ยนื ยนั วา่ นกั ลงทุนชาวต่างชาตกิ ำลังจะจ่ายเงินให้กับบุคคลเจา้ ของทรพั ยท์ ่ถี กู ตอ้ ง
การตรวจสอบประวตั ิ (Background Check)
นกั ลงทุนที่จะเข้าไปรว่ มลงทุนควรดำเนินการตรวจสอบประวัตขิ องบุคคลหรอื นิติบุคคล
กัมพชู าทจี่ ะเป็นหุน้ ส่วนดว้ ยอยา่ งละเอยี ดก่อน
การรงั วัดสอบเขตท่ดี ิน (Boundary Demarcation)
เพื่อหลีกเลี่ยงข้อพิพาทที่ดิน นักลงทุนควรระมัดระวังในการระบุและจดทะเบียนเขต
ท่ีดนิ ของทรัพยส์ ินกับกระทรวงท่ดี ิน รวมทัง้ แตค่ วรกำหนดแนวและแสดงขอบเขตของที่ดินด้วย
การสรา้ งรว้ั ทแี่ ขง็ แรงถาวร
การจดั ทำเอกสาร (Documentation)
กฎหมายที่ดิน พ.ศ. 2544 บัญญัติให้มีการออกเอกสารพิสูจน์สิทธิ์สำหรับที่ดิน
การเกษตรและการพกั อาศยั ซึ่งไม่สามารถยกเลิกได้ ดังนั้น ในแต่ละขั้นตอนของการทำธุรกรรม
ทางที่ดิน นักลงทุนจะต้องได้เอกสารสิทธิ์ในทรัพย์สินที่ถูกต้องแน่นหนา ทั้งนี้ เพื่อหลีกเลี่ยง
การเรียกร้องแย่งที่ดนิ และฉอ้ ฉลของบุคคลอ่นื ในอนาคต ทั้งน้ี สญั ญาเช่าระยะยาวจะมีผลบังคับ
ใชก้ ็ต่อเม่อื ได้กระทำอย่างเปน็ ลายลกั ษณ์อกั ษรเทา่ น้นั
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หนา้ 79 จาก 140
การบังคับใช้กฎหมายในส่วนที่เกี่ยวกับสิทธิในทรัพย์สิน (Enforcement of
Property Rights)
ในกรณีทเี่ กดิ ขอ้ พิพาทเร่อื งทด่ี ิน ค่กู รณีสามารถแสวงหาข้อยุติได้จากคณะกรรมาธิการ
ทดี่ นิ คณะใหม่ โดยกฎหมายทีด่ ิน พ.ศ.2544 ได้จดั ตงั้ คณะกรรมาธกิ ารหลายคณะข้ึนทั้งในระดับ
ท้องถิ่นและระดับชาติ คณะกรรมาธิการเหล่านี้จะทำการหาข้อยุติเกี่ยวกับข้อพิพาทเกี่ยวกับ
อสังหาริมทรัพยท์ ีไ่ ม่ได้รับการจดทะเบียน โดยคณะกรรมาธิการจะรับการร้องเรียน สำรวจท่ดี ิน
ออกคำวินิจฉัยตัดสินเกี่ยวกับสิทธิครอบครองและกรรมสิทธิ์ และทำการรังวัดที่ดิน
คณะกรรมาธกิ ารมีหน้าที่ที่จะต้องเปิดเผยบันทกึ คำตัดสินต่อสาธารณชน รวมทั้งแผนท่ีระหวา่ ง
ทด่ี ินและบัญชรี ายช่ือผู้เป็นเจ้าของท่ดี ิน เพื่อทคี่ กู่ รณจี ักได้มีโอกาสโต้แย้ง และเม่ือคำตัดสินเป็นที่
สิ้นสุดแล้ว คณะกรรมาธิการจะต้องยนื่ จดทะเบียนคำตัดสนิ ดังกลา่ วกับกระทรวงการจัดการท่ีดิน
การวางผังเมือง และการก่อสร้าง (MLMUPC) ซึ่งจะทำการออกหนังสือรับรองกรรมสิทธิ์ และ/
หรอื สิทธิ์ครอบครองตอ่ ไป
ข้อพพิ าทเกี่ยวกบั สัญญาซ้ือขายหรือการเช่าท่ีดนิ สามารถย่ืนใหศ้ าลแพง่ ได้ อย่างไรก็ตาม
ในทางปฏบิ ัติ การตดั สนิ ของศาลเหล่านม้ี ักเกยี่ วพนั กบั การทุจรติ ทั้งน้ี การเจรจา การไกลเ่ กลี่ย และ
เทคนคิ อื่นๆ ของการระงบั ข้อพพิ าททางเลอื กมักจะนำไปสู่ผลท่ีมากกว่าคำตดั สนิ
การสร้างอำนาจควบคุมเหนอื ท่ดี ิน (Establishing Control over Land)
➢ บรษิ ัทถือครองที่ดนิ ท่ีจดั ต้งั ขึน้ ในทอ้ งถ่ิน (Locally Incorporated Land-Holding
Company: LHC) สำหรบั นักลงทุนทต่ี อ้ งการถอื ครองที่ดินและดำเนินธุรกิจในกัมพูชา
ทางเลอื กน้เี ปน็ วิธที ี่น่าสนใจท่ีสุด ทงั้ น้ี การกอ่ ตงั้ LHC เป็นวิธีท่ีไดร้ ับการยอมรับอย่าง
กวา้ งขวาง และเหมาะสมสำหรบั นักลงทนุ ต่างชาติทงั้ ทเ่ี ปน็ บคุ คลธรรมดาและนิติบุคคล
นอกจากนั้น LHC ยังสามารถถือครองที่ดินได้หลายแปลงในเวลาเดียวกัน แต่ในทาง
กลับกัน ทางเลือกนี้ก็มีข้อเสียหลายประการ เนื่องจากชาวต่างชาติไม่สามารถเป็น
เจา้ ของท่ีดนิ ไดท้ ้ังหมด 100% ดงั นน้ั นกั ลงทุนจำต้องหาและร่วมหุน้ กับผู้ถือกรรมสิทธิ์
รว่ มชาวกัมพชู า โดยขอ้ จำกัดนี้ส่งผลใหผ้ ู้ถือหุ้นรายย่อยอยู่ในภาวะเส่ียง ย่ิงไปกว่าน้ัน
ทางเลือกน้ียังมีค่าใช้จ่ายในการทำธุรกรรมและค่าธรรมเนยี มการจดทะเบียนสูง อัตรา
ภาษีสูง และมีภาระหลายเรอื่ งในดา้ นการบรหิ ารจดั การและการจดั ทำรายงานดว้ ย
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หนา้ 80 จาก 140
➢ บริษัทร่วมทุน (Joint-Venture Companies or JVCs) JVCs ประกอบด้วย LHC
กับบริษัทผู้ประกอบการ (Operating Company) โดยบริษัทผู้ประกอบการสามารถ
เป็นบริษัทที่ชาวต่างชาติเป็นเจ้าของทั้งหมด 100% ทั้งนี้ บริษัทผู้ประกอบการจะมี
สภาพเป็นผู้ถือหุ้นข้างน้อย (ร้อยละ 49) ใน LHC ที่ผู้ถือกรรมสิทธิ์รายใหญ่เป็นชาว
กัมพูชา มหี ลายวธิ ีการทจี่ ะสรา้ งหลกั ประกันความมั่นคงในบริษัทร่วมทุน แม้ว่า จะถือ
หนุ้ ในบรษิ ทั น้อยกว่าครงึ่ แต่นกั ลงทนุ ตา่ งชาติกส็ ามารถท่จี ะทรงสทิ ธ์ใิ นระดับท่ีสูงกว่า
ห้นุ สว่ นท้องถน่ิ ได้ โดยผ้ถู ือหนุ้ ชาวกัมพชู าสามารถลงนามในสัญญาเพื่อมอบสิทธ์ิพิเศษ
ให้แก่ชาวต่างชาติ อาทิ การมีเสียงข้างมากอยา่ งถาวร ในคณะกรรมการบรหิ าร เป็นตน้
นอกจากนั้น การรับจำนองที่ดินหรือสัญญาเช่าก็เป็นอีกทางเลือกหนึ่งที่ทำได้ โดย
บริษัทผู้ประกอบการให้เงินกู้แก่ LHC และเป็นผู้รับจำนองที่ดิน ด้วยการวิธีการรับ
จำนองท่ีดินน้ี บรษิ ทั ผู้ประกอบการจะมีส่วนไดเ้ สยี เมอื่ มกี ารจดทะเบยี นอยา่ งถูกต้องใน
หลักประกันที่ดินซึ่ง LHC ได้ซื้อไว้ ในส่วนที่เกี่ยวกับสัญญาเช่าที่ดินนั้น บริษัท
ผปู้ ระกอบการได้ลงนามในสญั ญาเช่าที่ดนิ กับ LHC ซ่งึ เป็นการมอบอำนาจ และสิทธิ์ใน
การใช้ท่ีดนิ แกบ่ ริษัทผ้ปู ระกอบการ ดว้ ยวธิ ีการทง้ั สองน้ี การรับจำนองและการเชา่ ท่ีดนิ
ได้ก่อให้เกิดชุดของเอกสารที่มีความเกี่ยวพันระหว่างกันที่ได้รับการสร้างขึ้นมาเพื่อ
ปกปอ้ งผลประโยชนส์ งู สดุ ของผ้ถู ือห้นุ ข้างนอ้ ยในทด่ี นิ
➢ สัญญาเช่าระยะยาว (Long-Term Leases) อีกทางเลือกหนึ่งที่มีการใช้อยู่สำหรับ
นกั ลงทนุ ตา่ งชาตคิ ือสัญญาเช่าระยะยาว สญั ญาเช่าน้ใี หส้ ิทธทิ ั้งปวงท่จี ำเป็นแก่ผู้เช่าใน
อันที่จะพัฒนาในที่ดินเช่า ทั้งนี้ การเช่ายังสามารถที่จะมอบ ขายหรือโอนผา่ นการสบื
สิทธิได้ด้วย ระยะเวลาสูงสุดสำหรับการเช่าที่ดินจากเอกชนผู้ถือกรรมสิทธิ์ มี
การกำหนดระยะเวลาเช่าสูงสดุ ไวท้ ่ี 50 ปี ซึง่ เปดิ โอกาสใหม้ ีการขยายระยะเวลาสัญญา
เช่าออกไปได้อีก ข้อเสียบางประการของสัญญาเชา่ ระยะยาว ซึ่งรวมถึงการท่ีผู้เชา่ ไม่
สามารถพงึ่ พาศาลกัมพูชาได้ในการแก้ไขข้อพิพาท ความไมแ่ น่นอนเกยี่ วกับกรรมสิทธ์ิ
ในส่งิ ปลกู สรา้ งทงั้ หลายภายหลงั จากการส้นิ สุดสัญญาเชา่ และตามกฎหมายการลงทุน
ผใู้ ห้เชา่ สามารถเรยี กร้องกรรมสิทธ์ใิ นส่ิงปลูกสร้างได้ภายหลังสัญญาเช่าส้ินสุดลง หาก
นักลงทุนรายใดเลือกที่จะใช้วิธีการเช่าที่ดินระยะยาว ก็มีมาตรการป้องกันในเรื่อง
สัญญาหลายข้อที่น่าพิจารณาระบุไว้ในสัญญาเชา่ ระยะยาว อาทิ มีข้อบทในสัญญาท่ี
อนุญาตให้คู่กรณีสามารถแก้ไขข้อพิพาทในสัญญานอกประเทศกัมพูชาได้ นักลงทุน
สามารถระบขุ อ้ จำกัดเกี่ยวกบั การขายท่ีดินด้วยการกำหนดใหเ้ จ้าของที่ดนิ จำต้องได้รับ
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หน้า 81 จาก 140
อนญุ าตจากผูเ้ ช่าท่ีดินก่อนการขายท่ีดินหรอื การห้ามมิใหเ้ จ้าของท่ีดินทำการขายที่ดิน
เว้นแต่เจ้าของทด่ี ินรายใหม่จะให้การยอมรบั สญั ญาเชา่ นน้ั ตอ่ ไป อกี ท้งั ผู้เชา่ ยังสามารถ
ขอให้มีข้อตกลงคุ้มครองในทางการบริหารจัดการด้วยการจดทะเบียนข้อความ “คำ
เตอื นห้ามขาย” (Block Sale Notice) ไวก้ ับสำนักงานท่ดี ินเพ่อื ขอให้สำนกั งานท่ีดินไม่
จดทะเบยี นขายทด่ี นิ นนั้ โดยปราศจากคำอนญุ าตจากผ้เู ชา่
➢ ตัวแทนอำพราง (Nominee Structure) แม้ว่ารัฐธรรมนูญจะไม่อนุญาตให้
ชาวต่างชาติ หรือนิติบุคคลต่างชาติถือครองที่ดินในกัมพูชาได้ แต่นักลงทุนสามารถ
อาศัยช่องว่างทางกฎหมายใช้ตัวแทนอำพราง หรือ Nominee Structure ใน
การครอบครองที่ดินโดยใช้ชื่อของหุ้นส่วนสัญชาติกัมพูชา โดยการทำสัญญาเป็น
ลายลักษณอ์ ักษร อยา่ งไรก็ตาม นักลงทุนควรปรกึ ษาทนายหรอื ทีป่ รกึ ษาทางกฎหมาย
ที่มีความเชย่ี วชาญ เพื่อให้เปน็ ไปตามกฎหมายและปอ้ งกันความเสย่ี งทอี่ าจเกดิ ขึ้น
➢ การโอนโฉนด (Transfer of Title) วิธีนี้คือการเปิดโอกาสให้นักลงทุนต่างชาติซ้ือ
ที่ดิน หรือทรัพย์สินและจดทะเบียนกรรมสิทธิ์ในนามของคนชาติกัมพูชา จากน้ัน
ชาวต่างชาติและคนชาติกัมพูชาจะเข้าสู่การทำสัญญาเช่า (ระยะเวลา 50 ปี) โดยคน
ชาติกัมพูชาคืนให้ชาวต่างชาติโดยการให้เช่าที่ดิน หรือทรัพย์สิน ในข้อตกลงนี้
ชาวตา่ งชาติอาจขายท่ีดินหรือทรัพยส์ ินและได้รบั รายได้ทง้ั 100 % จากการขาย ท้ังนี้
เพื่อความม่ันคงปลอดภัย ภายหลังการโอนท่ดี ินเป็นชื่อของคนชาตกิ มั พูชา ชาวตา่ งชาติ
จะต้องเก็บโฉนดที่ดินตน้ ฉบับฉบับใหม่นน้ั ไว้ เนื่องจากการขายท่ีดินจะกระทำมิได้หาก
ปราศจากโฉนดทีด่ นิ ต้นฉบับ ขอ้ ตกลงการขายจะต้องทำเป็นลายลกั ษณ์อกั ษรและไดร้ ับ
การรบั รองโดยหน่วยงานท้องถ่ินและมีการจดทะเบียนไว้กับหน่วยงานจดทะเบียนท่ีดิน
หลังจากการตรวจสอบข้อมลู โดยละเอียดต่างๆ ไดร้ บั ความเหน็ ชอบแลว้ ผซู้ ้อื และผู้ขาย
สามารถดำเนินการต่อไปด้วยการลงนามในข้อตกลงซื้อขายและสัญญานายหน้าได้
ทั้งนี้ สำนักงานที่ดินจะไม่ทำการโอนอย่างสมบูรณ์จนกว่าจะมีการจ่ายภาษีการโอน
และค่าธรรมเนียมสำนักงานทีด่ ินเรยี บรอ้ ยแล้ว
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หน้า 82 จาก 140
สมั ปทานท่ดี ิน (Land Concessions)
กฎหมายสัมปทาน (The Law on Concessions) ได้ผ่านสภาแห่งชาติ เมื่อวันที่ 10
กนั ยายน พ.ศ. 2550 และผา่ นการอนุมตั ิอยา่ งเป็นเอกฉันท์โดยวุฒิสภาเมือ่ วันท่ี 4 ตุลาคม พ.ศ.
2550 โดยกฎหมาย มวี ตั ถปุ ระสงค์เพือ่ จะส่งเสริมและอำนวยความสะดวกในการดำเนินโครงการ
ด้านโครงสร้างพื้นฐานต่างๆ ที่ลงทุนโดยภาคเอกชนในกัมพูชาเพื่อก่อให้เกิดประโยชน์ต่อ
สาธารณชนและเศรษฐกิจของประเทศ และเพอื่ ตอบสนองต่อความตอ้ งการของสงั คม
สัมปทานที่ดินเป็นสิทธิทางกฎหมายประการหนึ่งที่ได้บัญญัติไว้ในพระราชบัญญัติ
กฎหมายโดยเรื่องนี้อยู่ภายใต้ดุลพินิจของหน่วยงานท่ีมีอำนาจหน้าที่ (ซึ่งได้รับมอบจากรัฐบาล
กัมพูชา) ที่มอบให้แก่ บุคคลธรรมดา นิติบุคคล หรือกลุ่มบุคคล เพื่อเข้าครอบครองและใช้สิทธิ
ต่างๆ บนผืนดินนั้นตามกฎหมายที่ดิน ทั้งนี้ ที่ดินสัมปทานแต่ละเจ้าจะต้องไม่เกิน 10,000
เฮคตาร์ และมีระยะเวลาสูงสุดจำกัดที่ 99 ปี อย่างไรก็ตามปัจจุบันมกี ารระงับการให้สัมปทาน
ที่ดินสำหรับการลงทุนบางประเภท และมีการลดระยะเวลาลงเหลือไม่เกิน 70 ปี หน่วยงาน
ราชการทุกแห่ง หรือสถาบันที่มีอำนาจหน้าที่ต่างๆ ที่ เกี่ยวข้องในการดำเนินโครงการด้าน
โครงสรา้ งพน้ื ฐาน (กระทรวง สถาบันของรัฐ นติ บิ คุ คลที่รัฐเป็นเจา้ ของ รัฐบาลทอ้ งถนิ่ ) มีอำนาจ
ในการเขา้ ทำสญั ญาสมั ปทานสำหรบั โครงการดา้ นโครงสรา้ งพ้ืนฐานที่อยใู่ นขอบเขตอำนาจหน้าที่
ของหนว่ ยงาน และขอ้ ตกลงทเี่ ก่ียวข้อง
การกอ่ สรา้ ง (Construction)
ปัจเจกชนหรือนิติบุคคลทั้งภาครัฐและเอกชนมีสิทธิในการก่อสร้างอาคารบนผืนดินท่ี
ตนเป็นเจ้าของ อย่างไรก็ตาม ลำดับแรกต้องได้รับใบอนุญาตการก่อสร้าง ก่อนที่จะมีหนังสือ
รับรองกรรมสิทธิ์ในที่ดิน และก่อนแผนแม่บทจะได้รับการอนุมัติจากรัฐบาล ทั้งนี้ การยื่นขอ
ใบอนุญาตก่อสร้างต้องดำเนินการ และยื่นต่อสำนักงานจงั หวัดหรือเทศบาลหรือรฐั บาลกมั พูชา
ตามแต่กรณี โดยกระทรวงโยธาธิการและการขนส่งจะทำการพิจารณาทบทวนแผนงานดังกล่าว
กอ่ นที่จะเปดิ ใหด้ ำเนินการก่อสรา้ ง
ตามระเบียบปฏิบัติ เมื่อเอกสารทั้งหมดถูกยื่นต่อสำนักงานการก่อสร้าง จะใช้เวลา
ประมาณ 45 วันในการพิจารณาเอกสาร ทั้งนี้ กรอบระยะเวลานี้อาจเปลี่ยนแปลงได้โดยไม่
จำเปน็ ตอ้ งแจง้ ใหท้ ราบลว่ งหน้าโดยหน่วยงานเจา้ ของเรื่องนน้ั ๆ
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หน้า 83 จาก 140
6.3 นโยบายด้านสง่ิ แวดลอ้ ม และกฎหมายทีเ่ กยี่ วขอ้ ง
นโยบายพื้นฐานด้านการจัดการสิ่งแวดล้อม ตามมาตรา 59 รัฐธรรมนูญ รัฐจะต้องปกป้อง
ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม โดยจะต้องกำหนดแผนการจัดการดิน น้ำ อากาศ ลม
ธรณวี ทิ ยา ระบบนเิ วศวทิ ยา เหมืองแร่ พลังงาน นำ้ มนั และแก๊ส ก้อนหนิ และทราย อญั มณี ปา่ ไม้
และผลิตภัณฑ์ที่ผลิตจากป่าไม้ สัตว์ รวมถึงปลาและทรัพยากรน้ำ ซึ่งกฎหมายส่ิงแวดล้อม พ.ศ.
2539 ได้มกี ฎหมายลูกออกมา ในหลายเรอ่ื ง ไดแ้ ก่ การจดั การของเสีย การควบคุมมลภาวะทาง
นำ้ การควบคมุ มลพษิ ทางอากาศ การรักษามาตรฐานคุณภาพอากาศ การป้องกนั การรบกวนจาก
เสียงและทางรฐั บาลได้กำหนดมาตรฐานด้านสิ่งแวดล้อมให้เทยี บเคยี งกับประเทศเพ่ือนบ้าน ซึ่ง
มาตราที่สำคัญของกฎหมายสิ่งแวดล้อม พ.ศ.2539 นั้นที่สำคัญได้แก่ มาตรา 6 จะต้องมี
การประเมินผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อมสำหรับทุกผลกระทบทางส่ิงแวดล้อมของโครงการ และ
กิจกรรมเอกชนและสาธารณะต่างๆ ที่มีโอกาสที่จะ “ทำลายสิ่งแวดล้อม” รวมทั้ง ที่เกี่ยวกับ
ระบบนิเวศน์ สขุ ภาพ และสวัสดภิ าพของประชาชน โดยการประเมินน้จี ะต้องไดร้ ับการตรวจสอบ
และอนุมตั ิโดยกระทรวงส่ิงแวดล้อม
7. เขตเศรษฐกจิ และการเลอื กทำเลท่ีตงั้ ในการลงทุน
7.1 เขตเศรษฐกิจพเิ ศษในกัมพูชา
เขตเศรษฐกิจพิเศษ (Special Economic
Zone : SEZ) คือ พื้นที่พิเศษที่จัดตั้งขึ้นเพื่อ
พัฒนาเศรษฐกจิ และสง่ เสรมิ การลงทุน ซึ่งเป็นหน่ึง
ในนโยบายที่สำคัญของรัฐบาลกัมพูชา ภายในพื้นที่
จะมกี ารรวมกจิ กรรมทางอตุ สาหกรรมทหี่ ลากหลาย
มาไว้ด้วยกัน แบ่งพื้นที่ภายในเป็นโซนต่างๆ เช่น
โซนพื้นที่อุตสาหกรรมทั่วไป โซนพื้นที่สำหรับ
ดำเนินการส่งออก โซนพื้นที่สำหรับให้บริการ โซนพื้นที่สำหรับพักอาศัย และท่องเที่ยว
เป็นต้น
เขตเศรษฐกิจพิเศษ ประกอบด้วยพื้นที่อย่างน้อย 50 เฮคตาร์ ที่สามารถระบุตำแหน่ง และ
ขอบเขตได้ มีรั้วล้อมรอบ และมีการแบ่งสัดส่วนพื้นที่ภายในเขตเศรษฐกิจ ของแต่ละโซน
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หน้า 84 จาก 140
แต่ละโรงงานอย่างชัดเจน มีที่ตั้งของอาคารสำนักงานสำหรับบริหารจัดการและให้บริการ
แบบจุดเดียวครบวงจร (One-Stop-Service) นอกจากนั้นยังมีระบบจัดการและบำบัดน้ำ
เสีย สถานที่จัดเก็บและกำจัดของเสีย มีมาตรการสำหรับปกป้องสิ่งแวดล้อม รวมถึง
โครงสรา้ งพื้นฐาน และส่ิงอำนวยความสะดวกอื่นๆ ที่เกี่ยวขอ้ งและมีความจำเปน็
ผู้ลงทุนในเขตเศรษฐกิจพิเศษ มีสิทธิ์ไดร้ ับประโยชนเ์ ช่นเดยี วกบั โครงการท่ไี ด้รับ
การสง่ เสรมิ การลงทุน เช่น การยกเวน้ ภาษีกำไร (Profit Tax) เป็นเวลา 3-9 ปี รวมทั้งภาษี
ส่งออกและภาษีนิติบุคคลขั้นตำ การคิดค่าเสื่อมราคาในอัตราพิเศษ 40% สำหรับปีที่ 1
ยกเว้นภาษนี ำเข้า วสั ดุกอ่ สร้าง เครอ่ื งมอื เคร่อื งจกั รในการผลิต ยกเวน้ ภาษีนำเข้าวัตถุดิบท่ี
ใชใ้ นการผลิต สำหรับการผลติ เพื่อสง่ ออก ยกเวน้ ภาษมี ูลค่าเพิม่ (VAT) สำหรบั สินค้าทนี่ ำมา
เปน็ สว่ นประกอบของสินค้าส่งออก สามารถหักค่าใชจ้ ่ายในอัตรา 150% เพอ่ื การวิจัย และ
พัฒนา ยกเว้นภาษีกำไร เฉพาะการขยายการลงทุน รวมถึงการอำนวยความสะดวกใน
การขนสง่ สินคา้ ข้ามเขตแดน เป็นตน้
ประเทศกมั พชู ามีเขตเศรษฐกิจ ที่ไดร้ บั การอนุมัตจิ าก สภาเพ่อื การพัฒนากัมพูชา
(CDC) และคณะกรรมการเขตเศรษฐกิจพิเศษกัมพูชา (CSEZB) จำนวน 34 แห่ง ใน 11
จังหวัด มีการตั้งโรงงานในเขตอุตสาหกรรมแล้วจำนวน 14 แห่ง ส่วนอีก 20 แห่งยังอยู่
ระหว่างการพัฒนาหรือยงั ไมม่ ีการดำเนนิ การ
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หน้า 85 จาก 140
รายชื่อเขตเศรษฐกจิ พิเศษที่มกี ารเปดิ ดำเนินกิจการแล้ว 46 แหง่
Sprcial Economic Zone National Road Secondary Road
ที่ตง้ั (จงั หวัด) จำนวน SEZs พ้ืนที่ (เฮกตาร์)
1 Sihanouk Ville 12 3,535
2 Savy Rieng 11 1,412
3 Koh Kong 7 5,004
4 Kandal 6 1,239
5 Banteay Meanchey 5 580
6 Kampot 4 849
7 Phnom Penh 2 412
8 Kampong Chhnang 2 615
9 Kampong Speu 2 129
10 Kampong Cham 1 142
11 Takeo 1 79
12 Pursat 1 2,265
13 Kratie 1 818
14 Orddormeanchey 1 190
56 17269
Total
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หนา้ 86 จาก 140
7.2 ขอ้ มลู พืน้ ฐานเปรียบเทยี บจังหวัดสำคัญทเ่ี หมาะกับการลงทนุ
จงั หวดั พนมเปญ พระสีหนุ เกาะกง บันเตยี เมียนเจย สวายเรยี ง
พืน้ ที่ (ตร.กม.)
678.46 2,536.68 100,450 6,679 2,848.85
ลักษณะพ้นื ที่
ที่ราบลุ่ม ที่ราบภเู ขาและ ภูเขา ทะเล ลำห้วย ท่ีราบสงู และ พ้นื ท่ีราบ
จำนวนประชากร (คน) ชายทะเล แม่น้ำ เกาะ พืน้ ท่ีราบ
ความหนาแนน่ (คน/ตร.ม.)
สนามบนิ นานาชาติ 2,281,951 310,072 125,902 861,883 1,014,234
ทา่ เรอื นานาชาติ
เขตเศรษฐกิจพเิ ศษ SEZ 3,136 156 12 129 98
จดุ ผา่ นแดนถาวร
มี 2 แหง่ มี 1 แหง่ มี 1 แหง่ - -
มี 1 แหง่ มี 1 แหง่ มี 1 แหง่ - -
มี 2 แห่ง มี 12 แหง่ มี 7 แห่ง มี 5 แหง่ มี 11 แหง่
- - มี 1 แห่ง มี 1 แหง่ มี 1 แหง่
7.3 จดุ เด่นของเขตเศรษฐกจิ พเิ ศษแตล่ ะจงั หวดั
จงั หวดั จดุ เด่น
พนมเปญ
(1) มีความพร้อมด้านสาธารณูปโภคขั้นพื้นฐาน และอยู่ในเมืองหลวงซึ่งมี
พระสีหนุ ความเจริญการคมนาคมขนส่งสามารถทำได้ทั้ง 3 ช่องทาง คือ 1. ทาง
อากาศผ่านสนามบินนานาชาติพนมเปญ (สะดวกต่อการขนส่งระหว่าง
กมั พชู า – ท่ัวโลก) 2. ทางเรอื ผา่ นทา่ เรอื พนมเปญออกไปยังท่าเรือน้ำลึก
ท่ีประเทศเวียดนาม (สะดวกต่อการขนส่งระหว่างกมั พชู า – เวียดนาม จนี
ฮ่องกง ญี่ปุ่น เกาหลี และสหรัฐฯ) 3. ทางถนนไปยังประเทศไทย และ
เวียดนาม (สะดวกตอ่ การขนสง่ ระหวา่ งกัมพชู า – ไทย และเวยี ดนาม)
(2) เหมาะสำหรับโรงงานที่จำเป็นต้องนำเข้าวัตถุดิบและส่งออกสินค้าไปยัง
หลายประเทศทวั่ โลก
(1) สะดวกและใกล้ต่อการขนสง่ สินคา้ ระหว่างไทย – กมั พชู า ผ่านทางทา่ เรือ
ได้แก่ 1. ท่าเรือแหลมฉบัง – ท่าเรือสีหนุวิลล์ 2. ท่าเรือจังหวัดตราด –
ทา่ เรือออกญามง ซ่งึ มีตน้ ทุนต่ำ
(2) สะดวกต่อการส่งออกสินค้าไปยังประเทศที่สาม เช่น สิงคโปร์ และกลุ่ม
ประเทศสหภาพยโุ รป ผ่านทางทา่ เร่อื นำ้ ลึกสหี นุวิลล์
(3) เหมาะสำหรับโรงงานที่ต้องนำเข้าวัตถุดิบจากประเทศไทย หรือต้อง
การสง่ ออกสินค้าไปยังประเทศสงิ คโปร์และกลุ่มสหภาพยุโรปผ่านท่าเรือ
น้ำลึกสหี นุวลิ ล์
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หน้า 87 จาก 140
จังหวัด จดุ เด่น
เกาะกง
(1) สะดวกและใกลต้ อ่ การขนสง่ สินคา้ ระหว่างไทย – กัมพูชา ทางรถผ่านทาง
สวายเรียง ชายแดนจงั หวัดตราด – เกาะกง
บนั เตยี เมยี นเจย
(2) สะดวกและใกลต้ ่อการขนส่งสนิ คา้ ระหวา่ งไทย – กมั พูชา ผา่ นทางทา่ เรือ
ไดแ้ ก่ ทา่ เรือจังหวดั ตราด – ท่าเรอื ออกญามง
(3) เหมาะสำหรับโรงงานที่ต้องนำเข้าวัตถุดิบจากประเทศไทย หรือส่งกลับ
ผลติ ภัณฑ์ไปยังประเทศไทยเพอื่ จำหน่าย ผลติ ตอ่ หรอื สง่ ออกจากประเทศ
ไทยไปยงั ประเทศสิงคโปร์และกล่มุ สหภาพยุโรปผ่านทา่ เรือแหลมฉบัง
(1) สะดวกและใกล้ต่อการขนส่งสินค้าระหว่างเวียดนาม – กัมพูชา ทางรถ
ผ่านชายแดนจังหวดั สวายเรียง – บาเวต
(2) เหมาะสำหรับโรงงานที่ต้องนำเข้าวัตถุดิบจากประเทศเวียดนาม หรือ
ส่งกลับผลิตภัณฑ์ไปยังประเทศเวียดนาม เพื่อจำหน่าย ผลิตต่อ หรือ
ส่งออกจากประเทศเวียดนามไปยงั ประเทศจีน ฮ่องกง เกาหลี ญี่ปนุ่ และ
สหรฐั ฯ
(1) สะดวกและใกล้ตอ่ การขนสง่ สนิ ค้าระหวา่ งไทย – กัมพชู า ทางรถผ่านทาง
ชายแดนอารญั ประเทศ – ปอยเปต
(2) เหมาะสำหรับโรงงานที่ต้องนำเข้าวัตถุดิบจากประเทศไทย หรือส่งกลบั
ผลิตภณั ฑไ์ ปยงั ประเทศไทยเพือ่ จำหน่าย ผลิตตอ่ หรือสง่ ออกจากประเทศ
ไทยไปยังประเทศสิงคโปร์ และกลมุ่ สหภาพยุโรปผา่ นทา่ เรอื แหลมฉบงั
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หน้า 88 จาก 140
8. แรงงานและการจ้างงาน
8.1 กฎหมายแรงงาน
กฎหมายแรงงานและการจา้ งงานในกมั พชู า
ระเบยี บและกฎหมายท่เี กย่ี วกับแรงงานและการจ้างงาน
แรงงานสัมพันธ์ การจ้างงาน และเงือ่ นไขเกี่ยวกบั ทำงานในกัมพูชา รวมถงึ เรอ่ื งอ่ืนๆ ที่
เกีย่ วขอ้ งจะถูกควบคมุ โดยบทบัญญัติในรัฐธรรมนูญ และกฎหมายแรงงานปี 2540 ซึ่ง
เป็นกฎหมายทใ่ี ห้เสรีภาพ และปกปอ้ งสิทธิมนุษยชนของแรงงาน และสหภาพแรงงาน
บทบญั ญตั ิในรฐั ธรรมนญู ทเี่ กี่ยวข้องกับการจา้ งงานในกัมพูชา มดี ังนี้
• ประชาชนกัมพชู าทุกเพศต้องไดร้ ับสิทธิในการเลอื กการจา้ งงาน ตามความสามารถ
และความต้องการทางสงั คม อยา่ งเท่าเทียม (มาตรา 36)
• ประชาชนชาวกัมพูชาเพศจะต้องได้รับค่าตอบแทนที่เท่ากันจากการทำงานท่ี
เหมือนกนั (มาตรา 36)
• ประชาชนชาวกัมพูชาทุกเพศต้องไดร้ ับสทิ ธิในการจดั ตัง้ หรือเป็นสมาชิกสหภาพ
แรงงาน (มาตรา 36)
• รูปแบบขององค์กรและการดำเนินการของสหภาพแรงงานจะต้องเป็นไปตามที่
กฎหมายกำหนด (มาตรา 36)
• สิทธิในการหยุดงาน หรือการประท้วงที่ไม่ใช้ความรุนแรงสามารถกระทำได้ตาม
กรอบท่ีกฎหมายกำหนด (มาตรา 37)
• จะตอ้ งไม่มีการเลอื กปฏิบัติต่อเพศหญิงทุกรปู แบบ และการแสวงหาผลประโยชน์
จากการจา้ งงานเพศหญงิ เปน็ สงิ่ ต้องห้าม (มาตรา 45)
• ผู้หญิงจะต้องไม่ถกู ให้ออกจากงานเมื่อตั้งครรภ์ รวมถึงมีสิทธิในการลาคลอดโดย
ได้รับเงินเดอื น และตอ้ งไมถ่ ูกลดตำแหน่ง หรอื สูญเสยี ผลประโยชน์ทางสังคมอ่ืนๆ
(มาตรา 46)
• รัฐและสงั คมต้องใหโ้ อกาสกบั ผ้หู ญงิ โดยเฉพาะผู้ทอี่ าศยั อยใู่ นชนบท และไม่ได้รับ
การสนับสนุนทางสังคมอย่างเพียงพอ เพื่อให้พวกเขาได้รับการจ้างงาน ได้รับ
การดแู ลสขุ ภาพ สามารถสง่ ลกู ไปเรยี นหนงั สอื และมคี ุณภาพชีวติ ท่ีดี (มาตรา 46)
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หนา้ 89 จาก 140
บทบัญญตั ิทสี่ ำคญั ภายใตก้ ฎหมายแรงงาน
กฎหมายแรงงานปี 2540 ใหค้ วามคมุ้ ครองสทิ ธิของแรงงานอยา่ งครอบคลุม
และสง่ เสริมให้มีสภาพการทำงานที่ดี โดยกฎระเบียบท่ีสำคัญของกฎหมายฉบบั นี้คือ
• การบังคับใช้แรงงาน
- การบังคบั ใช้แรงงานเป็นส่งิ ตอ้ งห้ามอยา่ งเดด็ ขาด (มาตรา 15)
• การประกาศแจ้งเปิดและปดิ สถานประกอบการ
- นายจ้างทุกคนที่อยู่ภายใต้กฎหมายฉบับนี้ จะต้องแจ้งให้กระทรวงที่ดู
และรับผิดชอบเรื่องแรงงานทราบเมื่อมีการเปิดหรือจัดตั้งสถาน
ประกอบการ โดยจะตอ้ งมกี ารประกาศเป็นลายลกั ษณอ์ กั ษร (มาตรา 17)
• การแจ้งการเปลีย่ นแปลงบุคลากร
- นายจ้างทุกคนต้องแจ้งต่อกระทรวงแรงงานฯ ทุกครั้งท่ีมีการจา้ ง หรือ
เลกิ จ้างพนักงาน โดยจะตอ้ งแจง้ เปน็ ลายลักษณอ์ กั ษรภายใน 15 วันนับ
จากวันทีม่ กี ารจา้ งหรือเลกิ จา้ ง (มาตรา 21)
• กฎระเบียบภายใน
- นายจ้างที่มีการจ้างงานตั้งแต่ 8 คน จะต้องจัดทำกฎระเบียบพนักงาน
ภายในสถานประกอบการ (มาตรา 22)
• แรงงานเด็ก
- อายุขั้นต่ำของแรงงานเท่ากับ 15 ปี แต่สำหรับงานที่มีอันตรายต่อ
สุขภาพ ความปลอดภัย หรือศีลธรรมของเยาวชน จะถูกกำหนดไว้
เทา่ กบั 18 ปี (มาตรา 177)
• การจ้างงาน
- นายจ้างสามารถคัดเลือกลูกจา้ งเข้าทำงานได้โดยตรง แต่จะต้องปฏิบัติ
ตามขอ้ กำหนดตามมาตรา 21 ของกฎหมายฉบับน้ี (มาตรา 285)
• สญั ญาจ้าง
- สัญญาจ้างแรงงานอยู่ภายใต้กฎหมายทั่วไป สามารถกระทำได้โดย
การตกลงกันของบุคคลที่ทำสัญญา ทั้งการตกลงทางวาจา หรือเป็น
ลายลกั ษณ์อักษร (มาตรา 65)
- สัญญาจ้างแรงงงาน สำหรับช่วงระยะเวลาที่เฉพาะเจาะจง จะต้องระบุ
ระยะเวลาที่สิ้นสุดให้ชัดเจนและขยายระยะเวลาได้ไม่เกิน 2 ปี โดย
สามารถต่ออายุกี่ครั้งก็ได้ ตราบใดที่การต่ออายุนั้นไม่เกินระยะเวลา
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หนา้ 90 จาก 140
สูงสุด 2 ปี ที่กฎหมายกำหนด การละเมิดกฎข้อนี้จะทำให้สัญญาน้ัน
กลายเป็นสญั ญาจา้ งแรงงานท่ีไม่ระบรุ ะยะเวลา (มาตรา 67)
• การยกเลิกสญั ญาจ้างแรงงาน
- สญั ญาจา้ งแรงงานทร่ี ะบุระยะเวลา ตามปกติแล้วจะสน้ิ สุดตามวันท่ีระบุ
ไว้ อย่างไรก็ตามสามารถยกเลิกสัญญากอ่ นกำหนดได้ หากทั้งสองฝ่าย
ทำการตกลงกันอย่างเปน็ ลายลกั ษณอ์ ักษรตอ่ หนา้ ผตู้ รวจแรงงาน และมี
การลงนามของทั้งสองฝ่าย ในกรณีที่ทั้งสองฝ่ายไม่ตกลง สัญญานั้นจะ
ถูกยกเลิกก่อนกำหนดได้ก็ต่อเมื่อ มีการกระทำผิดที่ร้ายแรง หรือมี
เหตุการณ์ภัยธรรมชาติที่ไม่สามารถควบคุมได้ หากเป็นการยกเลิก
สัญญาโดยนายจ้างเพียงฝ่ายเดียว ด้วยเหตุผลนอกเหนือจากท่ีกล่าวมา
ลกู จา้ งมิสทิ ธไิ์ ดร้ บั ค่าตอบแทนอยา่ งน้อยเท่ากับคา่ ตอบแทนทเ่ี ขาควรจะ
ได้รับเม่อื สิ้นสุดสญั ญาตามกำหนด (มาตรา 73)
- สัญญาจ้างแรงงานที่ไม่ระบุระยะเวลาสามารถยกเลิกได้โดยฝ่ายเดียว
(ภายใต้ข้อยกเว้นบางประการ) โดยฝ่ายที่มีความประสงค์จะยกเลิก
สัญญาจะตอ้ งแจ้งตอ่ คู่สญั ญาล่วงหนา้ เป็นลายลกั ษณอ์ ักษร (มาตรา 74)
- การยกเลิกสัญญาโดยนายจ้างเพียงฝ่ายเดียว โดยไม่ได้แจ้งให้คู่สัญญา
ทราบล่วงหน้าก่อนนั้น มีข้อผูกพันที่จะต้องชดเชยค่าจ้าง และ
ผลประโยชนท์ กุ อย่างแกล่ ูกจ้าง เท่ากบั ท่ีเขาควรจะไดร้ บั หากมีการบอก
เลกิ สญั ญาอย่างเปน็ ทางการ (มาตรา 77)
• ค่าจา้ งข้นั ตำ่
- ต้องมกี ารกำหนดค่าจา้ งอย่างนอ้ ยเท่ากบั ค่าจา้ งขั้นตำ่ เพ่อื รบั ประกันว่า
ลูกจ้างทุกคนจะต้องมีมาตรฐานความเป็นอยู่ที่ดี และมีความเท่าเทียม
กัน (มาตรา 104)
- ค่าจ้างขั้นต่ำจะถูกกำหนดโดยคำสั่งของกระทรวงที่รับผิดชอบเรื่อง
แรงงาน โดยไม่แบ่งแยกระหว่างอาชีพหรือประเภทของงาน (มาตรา
107)
- อย่างไรก็ตามในปัจจุบันกัมพูชายังไม่มีการกำหนดค่าจ้างขึ้นต่ำของ
แรงงาน ยกเว้นในภาคอุตสาหกรรมสิ่งทอ เสื้อผ้าและรองเท้า โดย
ประกาศล่าสุด ในปี 2564 ของกระทรวงแรงงานและการฝึกอบรม
วิชาชีพ ไวเ้ ท่ากับ 194 USD/เดอื น สำหรับลกู จา้ งประจำ
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หน้า 91 จาก 140
• การจา่ ย/ชำระ ค่าจ้าง
- แรงงานจะต้องได้รบั การจ่ายค่าจ้างโดยตรง นอกจากจะมีการตกลงให้ใช้วิธี
อ่นื โดยคา่ จ้างสามารถจ่ายเปน็ เหรยี ญหรือธนบัตรก็ได้ (มาตรา 113)
- จะตอ้ งจา่ ยคา่ จ้างแรงงานอยา่ งน้อยเดือนละ 2 ครัง้ โดยหา่ งกันไมเ่ กิน 16 วัน
(มาตรา 116)
8.2 กฎหมายประกันสงั คม
ระเบยี บและกฎหมายที่เกี่ยวกับแผนการประกันสังคม
กฎหมายประกนั สงั คมสำหรับบุคคล จัดทำขึ้นภายใต้กฎหมายแรงงาน ประกาศใช้เม่ือ
วนั ที่ 25 กนั ยายน พ.ศ. 2545 เพ่ือกำหนดแผนการประกนั สงั คม รวมถึงแผนเงนิ บำนาญ ท่ถี กู จัด
ไว้ในรูปแบบผลประโยชน์เมื่อเกษียณอายุ ผลประโยชน์จากการทุพพลภาพ และผลประโยชน์
สำหรับทายาทผู้ประกันตน การประกันความเสี่ยงอันเกิดจากการประกอบอาชีพ ซึ่งรวมถึง
การบาดเจ็บจากการทำงาน และผลประโยชน์จากการเจบ็ ปว่ ยจากโรคอนั เกดิ จากการทำงาน
บทบญั ญัตหิ ลักของแผนประกันสังคม
กองทุนประกันสังคมแห่งชาติ
แผนประกันสังคมอยู่ภายใต้การจัดการของกองทุนประกันสังคมแห่งชาติ (National
Social Security Fund:NSSF) ซึ่งเป็นหน่วยงานรัฐวิสาหากิจ ตามกฤฎีกาว่าด้วยการก่อต้ัง
หนว่ ยงานรฐั วิสาหกิจ ประกาศใชเ้ มือ่ วนั ท่ี 15 มิถุนายน 2539 และพระราชกฤษฎีกาที่ 1297/91
ระเบยี บการก่อต้งั หน่วยงานรัฐวิสาหกจิ ลงวันที่ 31 ธันวาคม 2540 (มาตรา 3)
บคุ คลผอู้ ยภู่ ายใต้แผนประกันสงั คม
บุคคลทกุ คนอยู่ภายใต้แผนประกันสังคม ตามกฎหมาย โดยไมจ่ ำกัด เช้ือชาติ เผ่าพันธ์ุ
เพศ ความเชื่อทางศาสนา ความเห็นทางการเมือง ถ่ินกำเนิดทางสังคม การเป็นสมาชิก หรือมี
บทบาทในสหภาพ หากมคี ุณสมบตั ิดังต่อไปนี้ (มาตรา 4)
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หน้า 92 จาก 140
• แรงงานตามคำนิยามของกฎหมายแรงงาน ถ้าบุคคลใดทำงานในราชอาณาจักร
กัมพูชาเพ่ือผลประโยชน์ของนายจ้าง หรอื นายจ้าง โดยไมค่ ำนงึ ถงึ ลักษะ รูปแบบ
สัญญาบังคับใช้ หรือจำนวนคา่ จ้าง คา่ ตอบแทนทบ่ี คุ คลได้รบั
• ลูกจ้างของรัฐ ลูกจ้างรัฐวิสาหกิจ และบุคคลที่ไม่ได้อยู่ภายใต้สถานะของ
ข้าราชการ หรือกฎหมายทางการทูต ตลอดจนเจ้าหน้าที่ที่ได้รับแต่งตั้งเป็น
การชั่วคราว
• พนกั งานฝึกหดั ในศูนย์พัฒนาฝีมีแรงงาน และผูท้ ีไ่ ม่มปี ระสบการณ์การทำงาน ถูก
จดั ให้เปน็ แรงงานตามวรรคหนึ่งในมาตรานี้
• บุคคลทำงานในวิชาชพี เฉพาะ
• บุคคลทำงานทีเ่ ป็นงานตามฤดกู าลและงานชว่ั คราว
ผู้ถูกจ้างงานและคนงานที่ได้รับการคุ้มครองโดยกฎหมายดังกล่าว จะต้องจ่ายเงิน
อุดหนุนภาคบงั คบั แก่กองทุน NSSF ข้อตกลงและเง่ือนไขในการจ่ายเงินอุดหนุน และการมีสทิ ธิ
ตามกองทุน NSSF (มาตรา 6)
แผนเงินบำนาญ
ผลประโยชน์ของแผนเงินบำนาญ รวมถึงเงินบำนาญผู้สูงอายุ และเงินบำเหน็จ เงิน
สงเคราะหค์ นพิการ เบีย้ ยงั ชพี (มาตรา 7)
สมาชิกกองทนุ NSSF ผู้มอี ายถุ ึง 55 ปี มสี ิทธไิ ดร้ บั เงนิ บำนาญผ้สู ูงอายุ หากได้ทำตาม
เงอื่ นไขดงั กลา่ วตอ่ ไปนีอ้ ยา่ งสมบูรณ์ คอื
(A) ลงทะเบยี นในกองทนุ NSSF ในชว่ งเวลาทก่ี ำหนดอย่างนอ้ ย 20 ปี
(B) จ่ายเงินสมทบกองทุนอย่างน้อย 60 เดือน สำหรับแผนการประกันสังคมระหว่าง
ชว่ งเวลา 10 ปขี นึ้ ไปจนถงึ วนั ทีค่ ณุ สมบตั ใิ นการรับเงินบำนาญครบถว้ น
กรณีท่สี มาชิกกองทนุ NSSF ไดท้ ำตามเงื่อนไขอยา่ งสมบรู ณ์ แต่หากออกจากราชการก่อนกำหนด
ไม่วา่ จะเปน็ ปญั หาดา้ นรา่ งกายหรือจติ ใจกอ่ นอายุ 55 ปี ซ่งึ อาจเป็นสาเหตุใหส้ ญู เสียผลประโยชน์
ที่จะได้รับ อาจยื่นคำร้องขอเงินบำนาญที่จ่ายสมทบไปก่อนหน้านั้นได้ กรณีที่สมาชิกกองทุน
NSSF ผู้ที่มีอายุครบกำหนด 55 ปี แต่จ่ายเงินสมทบกองทุนน้อยกว่าที่กำหนดไว้อย่างน้อย 60
เดือนสำหรับแผนประกันสังคม และได้รับค่าจ้างที่เก่ียวขอ้ งกบั งานทั้งหมดแล้ว แต่ยังไม่สามารถ
รบั เงนิ บำนาญสูงอายไุ ด้ มีสิทธทิ จ่ี ะไดร้ ับเงนิ ช่วยเหลือผู้สงู อายุทีจ่ ะจ่ายเป็นเงินกอ้ น (มาตรา 8 )
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หน้า 93 จาก 140
สมาชิกกองทุน หากเปน็ ผพู้ ิการก่อนอายุ 55 ปี จะมสี ิทธใิ นการไดร้ ับผลประโยชน์ โดยมีเง่ือนไข
ว่าบุคคลต้องมคี วามเกีย่ วข้องกบั เงอื่ นไขต่อไปนี้ (มาตรา 9)
(a) ลงทะเบียนเป็นสมาชกิ กองทุน NSSF อยา่ งน้อย 5 ปี
(b) คุณสมบัติครบถ้วน 6 เดือน สำหรับแผนประกันสังคม และภายใน 12 เดือน
สำหรบั การเร่ิมตน้ ความพิการ
ในกรณีที่มีการเสียชีวิต ของผู้รับสิทธิเงินบำนาญผู้สูงอายุ หรือสิทธิเงินผู้พิการ หรือสิทธิเงิน
บำนาญผู้เกษียณอายุก่อนกำหนด เช่นในกรณีการเสียชีวิตของสมาชิกกองทุนNSSF ซึ่งในวันท่ี
เสียชีวิตนั้น สมาชิกกองทุนได้ปฏิบัติตามเงื่อนไขโดยสมบูรณ์ในการได้รับเงินบำนาญผู้สูงอายุ
หรือเงินผู้พิการ หรือได้รับการตรวจสอบว่ามีคุณสมบัติครบ 180 เดือนของแผนประกันสังคม
ผู้ไดร้ บั ผลประโยชน์จะสามารถได้รบั สิทธิในเงนิ บำนาญตอ่ ไปได้ (มาตรา 10)
ถ้าสมาชิกกองทนุ NSSF ผู้ซึ่งอาจจะไม่ได้รบั สิทธิ เช่น อาจจะยังมีคุณสมบัติไม่ครบ 180 เดือน
ของแผนประกันสังคม ถึงแก่ความตาย สามีหรอื ภรรยา ไม่วา่ จะพกิ ารหรือไม่ และบุคคลทีก่ ำพร้า
ทเ่ี กี่ยวขอ้ งใหไ้ ด้รับสิทธิในการได้รบั เงนิ ดำรงชพี ชว่ ยเหลือ ซ่ึงอาจเป็นเงนิ ก้อนในปรมิ าณที่ไม่น้อย
กว่าเงินบำนาญรายเดือนท่ีสมาชกิ กองทุนNSSF ได้รบั (มาตรา 11)
ความเส่ียงเกีย่ วกับการทำงาน
อบุ ตั ิเหตุถูกพิจารณาให้เป็นสาเหตุของการบาดเจ็บจากการทำงาน โดยไม่คำนึงวา่ จะเกิดข้ึนด้วย
สาเหตุใด หากเป็นอุบัติเหตุที่เกิดขึ้นในขณะทำงาน หรือในชั่วโมงทำงาน ไม่ว่าจะเกิดขึ้นด้วย
ความผิดพลาดของผู้ปฏิบตั ิงานหรอื ไม่ และส่งผลใหเ้ กดิ การบาดเจ็บทางรา่ งกายของผู้ปฏิบตั ิ ท้งั ท่ี
ได้รับค่าจ้าง และไม่ได้รับคา่ จ้าง ที่ทำงานอยู่ในสถานประกอบการ รวมถึงอุบัติเหตุทเี่ กิดขึ้นกบั
ผู้ปฏิบัตงิ าน ระหว่างการเดินทางจากท่พี กั หรือจากบ้านมายังทท่ี ำงาน โดยไม่ได้ออกนอกเส้นทาง
เพ่ือกจิ ส่วนตัว (มาตรา 12)
การเจ็บป่วยอันเกิดจากการทำงานถูกพิจารณาเป็นความเสี่ยงในการทำงาน โดยรัฐมนตรี
กระทรวงที่ดแู ลแผนงานประกนั สังคม และรัฐมนตรีสาธารณสุข ได้ออกประกาศร่วม ที่มีการะบุ
ถึงรายการโรคทีเ่ กดิ จากการทำงานเปรียบเทยี บกับรายการการจา้ งงานที่ใช้แรงงาน ซึ่งเปดิ เผยถึง
การใชส้ ารเคมี วตั ถมุ พี ษิ และการจ้างงานทอี่ ยูใ่ นสถานที่ไม่ถูกอนามัย หรือพ้ืนท่ีที่อาจเกิดโรคที่
หลากหลายได้ (มาตรา 13)
ผลประโยชน์สำหรับความเส่ียงอนั เกิดจากการทำงาน มีดงั ตอ่ ไปน้ี (มาตรา 15)
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หน้า 94 จาก 140
(A) ค่าบริการทางการแพทย์ สำหรับความเสี่ยงจากการทำงาน ที่มีสาเหตุให้เกิด
การบาดเจ็บจากการทำงาน เกิดอุบัติเหตุ หรือการเจ็บป่วยอันเกิดจากการทำงาน
การเจ็บปว่ ยจากการทำงาน ไมว่ ่าจะกระทบตอ่ การทำงาน หรอื ไม่กต็ าม
(B) เงินชดเชยรายวันสำหรับการบาดเจ็บจากการทำงาน หรืออุบัติเหตุต่อเนื่อง หรือ
การเจ็บป่วยอันเกิดจากการทำงาน ที่เป็นสาเหตุให้ไร้ความสามารถในการทำงาน
ช่วั คราว
(C) เงินชดเชยสำหรับผู้พิการ หรือค่าชดเชยสำหรับการบาดเจ็บจากการทำงาน หรือ
อุบัติเหตุต่อเนื่อง หรือโรคอันเกิดจากการทำงานที่เป็นเหตุให้ไร้ความสามารถอย่าง
ถาวร
(D) การจัดหาค่าทำศพ และเงินชดเชยแก่ทายาท
ในกรณที ีท่ ุพพลภาพเป็นการชั่วคราว จากการยืนยันของแพทย์ หรือไดร้ บั การยอมรบั โดยกองทุน
ประกนั สังคม ผ้ปู ระสบเหตจุ ะได้รับเงนิ ชดเชยเปน็ รายวัน เงนิ ชดเชยรายวันจะใหก้ ับผ้ปู ระสบเหตุ
จนกระทั่งการบาดเจ็บถูกรักษาจนหาย หรือผู้ประสบเหตุเสียชีวิต หลังจากการรักษาอาการ
บาดเจ็บชั่วเวลาหนึ่ง ค่าแรงรายวันในการทำงานสำหรับการขาดงานในวันแรก จะถูกจ่ายโดย
นายจา้ ง (มาตรา 17)
ความทุพพลภาพ ที่ได้รับการยืนยันจากแพทย์ หรือการยอมรบั โดยกองทนุ ประกันสังคมว่าเปน็
ความทพุ พลภาพอยา่ งถาวร ผปู้ ระสบเหตุ จะไดร้ บั สิทธิดังตอ่ ไปนี้
A) เงินสำหรับผพู้ กิ ารถาวร เมือ่ ระดับความพกิ ารแทรกซอ้ นมคี ่าอยา่ งน้อยร้อยละ 20
B) เงนิ สำหรบั ผพู้ กิ าร จะถูกจดั ใหเ้ ปน็ เงนิ ก้อน ถ้าระดบั ความพกิ ารแทรกซอ้ นนอ้ ยกว่า
รอ้ ยละ 20
ระดับของความพิการถาวร จะปรากฏในประกาศกระทรวงที่เกี่ยวข้องกับกองทุนประกันสังคม
เมื่อได้รบั ความเสี่ยงในการทำงาน และเป็นสาเหตุถึงแก่ชีวิตของลูกจา้ ง กองทุนประกันสงั คมจะ
จัดหาคา่ ทำศพ และเงนิ สำหรบั ทายาทให้แกล่ กู จา้ งผู้ประสบเหตุตอ่ ไป (มาตรา 19)
การกำหนดกองทุนประกันสงั คมแหง่ ชาติ
กองทุนประกันสังคม ก่อตั้งขึ้น วันที่ 2 มีนาคม 2550 กองทุนประกันสังคมเป็นกองทุนที่มี
กฎหมายสาธารณะ การควบคุมทางเทคนิคโดยกระทรวงแรงงานและการฝึกงานสายอาชีพ และ
การจัดการทางด้านการเงินภายใต้กระทรวงเศรษฐกิจและการคลัง ซึ่งกองทุนประกันสังคมมีที่
ต้ังอยู่ ณ กรุงพนมเปญ
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh
หน้า 95 จาก 140
กองทนุ ประกนั สังคม มหี น้าทด่ี ังตอ่ ไปน้ี
1) จัดการกฎเกณฑ์การประกันสังคมในการปฏิบัติตามกฎหมายของแนวทาง
ปฏิบัติการประกนั สงั คมสำหรับบคุ คลที่อยู่ภายใตก้ ฎหมายแรงงานช่ัวคราว
2) รบั ประกนั การจัดหาผลประโยชนท์ จ่ี ัดสรรไว้เพื่อสมาชกิ กองทนุ ประกนั สังคมโดยมี
วัตถุประสงค์เพื่อในกรณีผู้สูงอายุ คนพิการ เสียชีวิต และความเสี่ยงของ
การทำงาน หรอื ถ้าตอ้ งเผชญิ กับความเจ็บป่วย หรือการมีบตุ ร
3) เพอ่ื สะสมการจา่ ยเงินสะสมจากสมาชิกของกองทุนประกนั สังคม และนายจ้าง
กองทนุ ประกันสังคม มีแหล่งเงนิ ทุน ดงั ตอ่ ไปน้ี
1) แหล่งเงินทุนเริ่มต้นมาจากการสนับสนุนของภาครัฐในการก่อตั้งกองทุน
ประกันสังคม
2) ส่งมอบกองทุนที่จัดตั้งโดยงบประมาณของภาครัฐ เช่น ค่าธรรมเนียมใน
การจัดการและทุน
3) สะสมการจ่ายเงนิ สะสมของสมาชิกกองทุนประกันสงั คม และนายจา้ งที่ถูกจัดเก็บ
เพ่อื การจัดการดา้ นการเงนิ ตามระเบยี บกองทุนประกันสงั คม
การลงทะเบียนในข้นั ต้น กำหนดให้ทุกบริษทั ที่มจี ้างลกู จ้างตัง้ แต่ 8 คนข้นึ ไป จะต้องลงทะเบียน
กับกองทุนประกันสงั คม ภายใน 45 วัน หลงั จากวนั ทก่ี ิจการเริ่มต้น
8.3 การปฏิบัตดิ ้านแรงงาน/ขอ้ ควรรู้เกี่ยวกับข้อบังคบั การทำงาน
เงินโบนัส
1. เงินโบนัสอาวุโส ตามที่กฎหมายกำหนด อยู่ระหว่าง 2- 11 USD ต่อเดือน
คำนวณจากระยะเวลาท่ีทำงานใหก้ ับโรงงานตามตาราง ดังนี้
อายุงาน (ป)ี 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11...
โบนสั (USD/เดือน) 0 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11...
2. กัมพูชามีธรรมเนียมปฏิบัติในการจ่ายเงินเดือน 13 เดือน หรือจ่ายโบนัสใน
อตั ราเทา่ กบั เงินเดือน 1 เดือน ในเดอื นธนั วาคมของทกุ ปี
CAMBODIA : Trade & Investment Guidebook- AEC Business Support Center, Phnom Penh