e-book ลายไทย

แฟม สะสมงาน
รหัสวิชา 2308-2106 ชอ่ื วิชา ศลิ ปะไทย

ผจู ดั ทำ
นางสาว สุทธิดา ฉิมพละ

เสนอ
อาจารย เดชา มิ่งระกูล

ประจำภาคเรยี นที่ 2 ปการศึกษา 2562
วิทยาลยั เทคโนโลยกี ารจดั การเพชรเกษม

1

บวั หลวง

บัวหลวงเปนพืชน้ำที่มีความสำคัญยิ่ง โดยถือวาเปนราชินีแหงพื้นน้ำ
ทม่ี คี วามงามและประโยชนน านปั การ นอกจากความสำคั ทู างพฤกษชาตแิ ลว
บัวหลวงยังมีความสำคัญยิ่งในพระพุทธศาสนา ทั้งสัญลักษณและอามิสบูชา

2

กระจังตาออย

ตาออย หรือกระจังตาออย ทรงตัวอยูในรูปสี่เหลี่ยมดานเทา มีทรงตัว
เสนออนเรียวทั้งซายและขวาปลายยอดแหลมมีบาก(คือหยัก) ทั้งสองขาง
เมื่ออยูเฉพาะตัวเดี่ยวๆเรียกวาตาออย เมื่อเขาประกอบเปนลายติดตอซาย
และขวา เชน เขียนเปน ลายบัวหงายบัวคว่ำเปนตัวอยางของใบกระจังเทศ
เชนเดียวกับ กระจังฟนปลา แตเปนตัวยอตัวที่สองรองจากกระจังฟนปลา
เปนลายติดตอซายและขวา

3

ลายแขงสิงห

ทรงของแขงสิงหอยูในรูปสี่เหลี่ยมทแยงมุม หรือยาวกวารูปสี่เหลี่ยม
ทแยงมุมเล็กนอย แตตองไมแคบกวาสี่เหลี่ยมทแยงมุม

4

กะจังใบเทศ

มีทรงภายนอกออนเรียวเหมือนกระจังตาออย แตภายในตัวมีสอดไส
ตั้งแต หนึ่ง-สอง-สาม ขึ้นไป กระจังใบเทศมีวิธีแบงตัวได หรือสอดไสได
หลายวิธีเมื่อตัวยิ่งโตขึ้นก็ยิ่งแบงตัวมากขึ้นและใสตัวซอนมากขึ้น การแบง
จังหวะรอบตัวของกระจังใบเทศนี้เรียกวา "แขงสิงห" เมื่อตัวกระจังใบเทส
ใบยิ่งโตขึ้นเทาใดแขงสิงหก็จำตองแบงตัวตามขึ้นไปดวย

5

กระจังปฏิญาณ

กระหูหรือกระจังปฏิญาณ มีทรงอยูในรูปสี่เหลี่ยมผืนผา กวางสองสวน
สูงสามสวน ตอนบนมีทรงเหมือนกระจังใบเทศ แลวตอกานลงมาอีกครึ่งสวน
ซายและขวามีตาออนหรือกระจังใบเทศหาม แตภายในตอนลางมีกาบทั้งซาย
และขวา เชนเดียวกับกระจังใบเทศวิธีแบงตัวมีเปนลำดับคลายกระจังใบเทศ
ตัวโตขึ้นก็มีการแบงตัวมากขึ้นไป

6

ลายพุมทรงขาวบิณฑ

จะอยใู นรูปของสเ่ี หลยี่ มผืนผา กวา ง : สูง เทากับ 2 : 3 สวนบนและ
สวนลางเปนกระจังใบเทศ ตรงกลางเปนลักษณะกระจังตาออย 2 ตัวหงาย
ประกบกนั ดา นขา งมกี ารแบง แขง สงิ หเ หมอื นกระจงั ใบเทศลายหนา ขบ จะมี
ลักษณะคลายลายพุมทรงขาวบิณฑ แตจะมีการประดิษฐเปนหนาของสัตว
หิมพานต

7

ลายประจำยาม

โครงสรา งของลายจะอยใู นสเ่ี หลย่ี มจตั รุ สั มลี กั ษณะคลา ยดอกไมส ก่ี ลบี
มีการใชประดับตกแตงมาตั้งแตสมัยทราวดี การนำมาใชวาดเสนเปนทั้งจัด
เรียงตอเนื่องกัน หรือเปนลายดอกลอย ก็ได หรือวาดเสนลายประจำยาม
ในลักษณะดอกเดนในกลุมลายประกอบ

8

ลายกระหนก 4 แบบ

เปนลายพื้นฐานหนึ่งที่สำคัญของลายไทยในงานจิตรกรรมไทย มีพื้น
ฐานจากสามเหลี่ยมชายธง (สามเหลี่ยมมุมฉาก) อาจมีตัวเดียว หรือหลายตัว
ก็ได มักมีฐานมุมแหลมหันไปทางเดียวกัน โดยมีขนาดและสัดสวนที่แตกตาง
กันไป

9

ลายชอหางโต

เปนแมลายลำดับที่ ๔ ไดความคิดประดิษฐลายมาจากรูปทรงพูหาง
สิงโตนำมาเขียนเปนลายกระหนกในรูปทรงของกระหนกสามตัวเรียก
ลายหางสิงโตเพื่อใหกะทัดรัดในการเรียกชื่อจึงตัดคำวา สิง ออกเรียกวา
ลายกระหนกหางโต และชื่อของลายนี้จะไปใกลเคียงกับ ชื่อของลายชอ
กระหนกหางโต ฉะนน้ั เวลาเขยี นลายแตล ะลายตอ งจำวา ลายกระหนกหางโต
อยูในรูปทรงกระหนกสามตัวสวนลายชอกระหนกหางโตจะอยูในทรงพุม
ชอมีกานตอลงมา

10

ยอดเถาลาย

ประดิษฐเปนลายหรือภาพสำหรับใชตอนยอด หรือตอนสุดของลาย
กานขดในรูปเดียวกันหรือลักษณะเดียวกัน ในเถาลายที่มีขดหลายขด
จะตองประดิษฐใหมใหเหมือนกัน ชางเขียนลายนิยมยกยองกันวาเปนลาย
ที่อยูในขั้นสูงสุด

11

ลายสิงห

เปนสัตวในปาหิมพานตที่เราคุนเคยกันดีเพราะมักมีคนนำสิงหไปเปน
โลโก หรือสัญลักษณตางๆอยูเสมอคะอีกทั้งตามวัดตางๆเราก็มักเห็นรูปปน
ชองสิงหยืนเฝาหนาประตูโบสถเสมอเมื่อเราคนหาความหมายของคำวา
“สิงห” ในพจนานุกรมราชบัณฑิตสถานป๒๕๔๒ จะหมายถึง (น.) สัตวใน
นิยาย ถือวามีความดุรายและมีกำลังมาก แตแทจริงแลวมีผูรูเคยกลาวไววา
ราชสีหหรือสิงห นั้นหมายถึงสิงโตนี่เอง