แฟม สะสมงาน
รหัสวิชา 2308-2106 ชอ่ื วิชา ศลิ ปะไทย
ผจู ดั ทำ
นางสาว สุทธิดา ฉิมพละ
เสนอ
อาจารย เดชา มิ่งระกูล
ประจำภาคเรยี นที่ 2 ปการศึกษา 2562
วิทยาลยั เทคโนโลยกี ารจดั การเพชรเกษม
1
บวั หลวง
บัวหลวงเปนพืชน้ำที่มีความสำคัญยิ่ง โดยถือวาเปนราชินีแหงพื้นน้ำ
ทม่ี คี วามงามและประโยชนน านปั การ นอกจากความสำคั ทู างพฤกษชาตแิ ลว
บัวหลวงยังมีความสำคัญยิ่งในพระพุทธศาสนา ทั้งสัญลักษณและอามิสบูชา
2
กระจังตาออย
ตาออย หรือกระจังตาออย ทรงตัวอยูในรูปสี่เหลี่ยมดานเทา มีทรงตัว
เสนออนเรียวทั้งซายและขวาปลายยอดแหลมมีบาก(คือหยัก) ทั้งสองขาง
เมื่ออยูเฉพาะตัวเดี่ยวๆเรียกวาตาออย เมื่อเขาประกอบเปนลายติดตอซาย
และขวา เชน เขียนเปน ลายบัวหงายบัวคว่ำเปนตัวอยางของใบกระจังเทศ
เชนเดียวกับ กระจังฟนปลา แตเปนตัวยอตัวที่สองรองจากกระจังฟนปลา
เปนลายติดตอซายและขวา
3
ลายแขงสิงห
ทรงของแขงสิงหอยูในรูปสี่เหลี่ยมทแยงมุม หรือยาวกวารูปสี่เหลี่ยม
ทแยงมุมเล็กนอย แตตองไมแคบกวาสี่เหลี่ยมทแยงมุม
4
กะจังใบเทศ
มีทรงภายนอกออนเรียวเหมือนกระจังตาออย แตภายในตัวมีสอดไส
ตั้งแต หนึ่ง-สอง-สาม ขึ้นไป กระจังใบเทศมีวิธีแบงตัวได หรือสอดไสได
หลายวิธีเมื่อตัวยิ่งโตขึ้นก็ยิ่งแบงตัวมากขึ้นและใสตัวซอนมากขึ้น การแบง
จังหวะรอบตัวของกระจังใบเทศนี้เรียกวา "แขงสิงห" เมื่อตัวกระจังใบเทส
ใบยิ่งโตขึ้นเทาใดแขงสิงหก็จำตองแบงตัวตามขึ้นไปดวย
5
กระจังปฏิญาณ
กระหูหรือกระจังปฏิญาณ มีทรงอยูในรูปสี่เหลี่ยมผืนผา กวางสองสวน
สูงสามสวน ตอนบนมีทรงเหมือนกระจังใบเทศ แลวตอกานลงมาอีกครึ่งสวน
ซายและขวามีตาออนหรือกระจังใบเทศหาม แตภายในตอนลางมีกาบทั้งซาย
และขวา เชนเดียวกับกระจังใบเทศวิธีแบงตัวมีเปนลำดับคลายกระจังใบเทศ
ตัวโตขึ้นก็มีการแบงตัวมากขึ้นไป
6
ลายพุมทรงขาวบิณฑ
จะอยใู นรูปของสเ่ี หลยี่ มผืนผา กวา ง : สูง เทากับ 2 : 3 สวนบนและ
สวนลางเปนกระจังใบเทศ ตรงกลางเปนลักษณะกระจังตาออย 2 ตัวหงาย
ประกบกนั ดา นขา งมกี ารแบง แขง สงิ หเ หมอื นกระจงั ใบเทศลายหนา ขบ จะมี
ลักษณะคลายลายพุมทรงขาวบิณฑ แตจะมีการประดิษฐเปนหนาของสัตว
หิมพานต
7
ลายประจำยาม
โครงสรา งของลายจะอยใู นสเ่ี หลย่ี มจตั รุ สั มลี กั ษณะคลา ยดอกไมส ก่ี ลบี
มีการใชประดับตกแตงมาตั้งแตสมัยทราวดี การนำมาใชวาดเสนเปนทั้งจัด
เรียงตอเนื่องกัน หรือเปนลายดอกลอย ก็ได หรือวาดเสนลายประจำยาม
ในลักษณะดอกเดนในกลุมลายประกอบ
8
ลายกระหนก 4 แบบ
เปนลายพื้นฐานหนึ่งที่สำคัญของลายไทยในงานจิตรกรรมไทย มีพื้น
ฐานจากสามเหลี่ยมชายธง (สามเหลี่ยมมุมฉาก) อาจมีตัวเดียว หรือหลายตัว
ก็ได มักมีฐานมุมแหลมหันไปทางเดียวกัน โดยมีขนาดและสัดสวนที่แตกตาง
กันไป
9
ลายชอหางโต
เปนแมลายลำดับที่ ๔ ไดความคิดประดิษฐลายมาจากรูปทรงพูหาง
สิงโตนำมาเขียนเปนลายกระหนกในรูปทรงของกระหนกสามตัวเรียก
ลายหางสิงโตเพื่อใหกะทัดรัดในการเรียกชื่อจึงตัดคำวา สิง ออกเรียกวา
ลายกระหนกหางโต และชื่อของลายนี้จะไปใกลเคียงกับ ชื่อของลายชอ
กระหนกหางโต ฉะนน้ั เวลาเขยี นลายแตล ะลายตอ งจำวา ลายกระหนกหางโต
อยูในรูปทรงกระหนกสามตัวสวนลายชอกระหนกหางโตจะอยูในทรงพุม
ชอมีกานตอลงมา
10
ยอดเถาลาย
ประดิษฐเปนลายหรือภาพสำหรับใชตอนยอด หรือตอนสุดของลาย
กานขดในรูปเดียวกันหรือลักษณะเดียวกัน ในเถาลายที่มีขดหลายขด
จะตองประดิษฐใหมใหเหมือนกัน ชางเขียนลายนิยมยกยองกันวาเปนลาย
ที่อยูในขั้นสูงสุด
11
ลายสิงห
เปนสัตวในปาหิมพานตที่เราคุนเคยกันดีเพราะมักมีคนนำสิงหไปเปน
โลโก หรือสัญลักษณตางๆอยูเสมอคะอีกทั้งตามวัดตางๆเราก็มักเห็นรูปปน
ชองสิงหยืนเฝาหนาประตูโบสถเสมอเมื่อเราคนหาความหมายของคำวา
“สิงห” ในพจนานุกรมราชบัณฑิตสถานป๒๕๔๒ จะหมายถึง (น.) สัตวใน
นิยาย ถือวามีความดุรายและมีกำลังมาก แตแทจริงแลวมีผูรูเคยกลาวไววา
ราชสีหหรือสิงห นั้นหมายถึงสิงโตนี่เอง