โครงการสอนวิชามอเตอร์ไฟฟ้า AC

1

แผนการเรยี นรแู้ บบมงุ่ เน้นสมรรถนะ
และบรู ณาการตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง

รายวิชา มอเตอรไ์ ฟฟ้ากระแสสลบั
รหสั วิชา 20104 - 2008

หลกั สูตรประกาศนยี บัตรวชิ าชีพ (ปวช.)

จัดทาโดย
นางสาวเกษร เทศสวสั ด์ิ

พนกั งานราชการครู
สาขาวชิ าไฟฟ้ากาลัง

วิทยาลัยเทคนิคท่าหลวงซเิ มนต์ไทยอนุสรณ์
สานกั งานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา

กระทรวงศกึ ษาธิการ

2

แผนการสอนมุ่งเนน้ สมรรถนะอาชีพ
และบูรณาการตามหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียง

20104 - 2008 วชิ ามอเตอรไ์ ฟฟา้ กระแสสลบั

โดย
นางสาวเกษร เทศสวสั ด์ิ

3

แผนการจัดการเรียนรู้

รหัสวิชา 20104 - 2008 รายวชิ า มอเตอร์ไฟฟา้ กระแสสลบั ท-ป-น 1-6-3

ระดบั ช้นั ปวช.1 จานวนช่วั โมงรวม 126 ช่วั โมง จานวน 3 หน่วยกติ

ทฤษฎี 1 คาบ ปฏิบัติ 6 คาบ รวม 7 คาบ

คาอธิบายรายวชิ า

ศึกษาและปฏิบัติเก่ียวกับ ชนิด โครงสร้างและส่วนประกอบของมอเตอร์ไฟฟ้ากระแสสลับ 1

เฟส 3 เฟส และมอเตอร์ไฟฟ้าหลายความเร็ว หลักการทางาน การกลับทิศทางการหมุน คุณลักษณะ

การนาไปใช้งานและบารุงรักษา การตรวจซ่อมมอเตอร์ การถอดประกอบและการพันขดลวด และ

ทดสอบมอเตอรไ์ ฟฟา้ กระแสสลับ 1 เฟส และ 3 เฟส

จดุ ประสงคร์ ายวชิ า เพือ่ ให้

1. รู้เข้าใจชนิด โครงสร้าง ส่วนประกอบ หลักการทางานและคุณลักษณะของมอเตอร์ไฟฟ้า

กระแสสลบั 1 เฟส และ 3 เฟส

2. มีทักษะในการตรวจซ่อมมอเตอร์ การถอดประกอบ การพันขดลวด การต่อวงจร การทดสอบ

และการบารงุ รักษา

3. มีเจตคติและกิจนิสัยท่ีดีในการปฏิบัติงาน มีความละเอียดรอบคอบ ปลอดภัย เป็นระเบียบ

สะอาด ตรงตอ่ เวลา มคี วามซ่ือสตั ย์และมคี วามรับผิดชอบ

สมรรถนะรายวชิ า

1. แสดงความรู้เกี่ยวกับโครงสร้างและหลักการทางานของมอเตอร์ไฟฟ้ากระแสสลับ 1 เฟส

และ 3 เฟส ชนิดตา่ ง ๆ

2. ถอดและประกอบ ชิ้นส่วน พันขดลวดและต่อวงจรของมอเตอรไ์ ฟฟ้ากระแสสลบั 1 เฟส

และ 3 เฟส

3.วดั และทดสอบหาคุณลกั ษณะของมอเตอรไ์ ฟฟ้ากระแสสลับ 1 เฟส และ 3 เฟส

4. ใช้งานและบารุงรักษาการตรวจซ่อมมอเตอรไ์ ฟฟา้ กระแสสลับ 1 เฟส และ 3 เฟส

4

ตารางวเิ คราะห์หลกั สตู ร

รหสั 20104 - 2008 รายวชิ า มอเตอร์ไฟฟา้ กระแสสลบั จานวน 3 หนว่ ยกิต

ระยะเวลาเรยี น 18 สัปดาห์ จานวน 7 ช่ัวโมง / สัปดาห์ รวม 126 ชั่วโมง

น้าหนกั คะแนน

หน่วย ชื่อเรื่อง คะแนน พุทธิพิสัย จติ
ที่ ราย พิสัย
จา งาน
เ ้ขาใจ
หน่วย นาไปใ ้ช
ิวเคราะ ์ห

ัสงเคราะห์

ประเ ิมน

1 หลักการทางานของมอเตอรเ์ หนี่ยวนา 4 111- - - 2-
2 สนามแม่เหลก็ หมุน 3 111- - - 2-
3 มอเตอรเ์ หน่ยี วนา 1 เฟส 5 - -2--- 15 -
4 มอเตอรร์ ีพลั ชัน 2 1-1--- 2-
5 มอเตอรย์ นู ิเวอร์แซล 2 1-1--- 2-
6 มอเตอร์ 3 เฟส 5 -12- - - 10 -
7 การตรวจสอบมอเตอร์ 5 -11- - - 5-
8 การบารงุ รกั ษามอเตอร์ 4 -11- - - 2-
30 4 5 10 0 0 0 40 20
รวม 30
40
ก. คะแนนด้านพุทธิพิสยั (สอบ) 20
ข. คะแนนด้านทักษะพสิ ยั (งานปฏบิ ตั ิ) 10
ค. คะแนนด้านจติ พสิ ยั 100
ง. แบบฝึกหัด / กจิ กรรม / สอบปฏบิ ตั ิ

รวม

5

หน่วยการสอนทฤษฎแี ละปฏิบตั ิ
รหสั 20104 - 2008 รายวิชา มอเตอรไ์ ฟฟ้ากระแสสลับ จานวน 3 หนว่ ยกติ

ทฤษฎี 1 คาบ ปฏบิ ัติ 6 คาบ รวม 126 ชวั่ โมง

หนว่ ย ช่ือเรือ่ ง ทฤษฎี ปฏิบตั ิ
ที่
16
1 หลักการทางานของมอเตอรเ์ หนี่ยวนา 16
5 30
2 สนามแมเ่ หลก็ หมนุ 16
16
3 มอเตอรเ์ หนี่ยวนา 1 เฟส 5 30
2 12
4 มอเตอร์รีพัลชนั 16
16
5 มอเตอร์ยูนเิ วอร์แซล 18 108

6 มอเตอร์ 3 เฟส

7 การตรวจสอบมอเตอร์

8 การบารุงรกั ษามอเตอร์

ประเมินผล

รวม

6

โครงสรา้ งรายวชิ า
วชิ า มอเตอร์ไฟฟา้ กระแสสลบั รหัส 20104 - 2008 ระดบั ช้ัน ปวช.

จดุ ประสงคร์ ายวชิ า
1. ร้เู ขา้ ใจชนิด โครงสร้าง ส่วนประกอบ หลักการทางานและคณุ ลักษณะของมอเตอร์ไฟฟา้

กระแสสลับ 1 เฟส และ 3 เฟส
2. มที ักษะในการตรวจซอ่ มมอเตอร์ การถอดประกอบ การพนั ขดลวด การต่อวงจร การทดสอบ

และการบารุงรกั ษา
3. มีเจตคตแิ ละกิจนสิ ัยทีด่ ีในการปฏิบตั งิ าน มีความละเอียดรอบคอบ ปลอดภยั เปน็ ระเบยี บ

สะอาด ตรงต่อเวลา มคี วามซ่ือสัตยแ์ ละมีความรับผิดชอบ

จดุ ประสงค์เชงิ พฤติกรรม
หน่วยที่ 1 หลักการทางานของมอเตอร์เหนี่ยวนา
1) จาแนกชนิดของมอเตอรไ์ ฟฟ้ากระแสสลับได้
2) อธบิ ายหลักการเหนี่ยวนาทางแมเ่ หล็กไฟฟ้าได้
3) อธบิ ายการทางานของมอเตอรเ์ หนีย่ วนาได้
หน่วยท่ี 2 สนามแมเ่ หลก็ หมุน

1) อธบิ ายการเกิดสนามแมเ่ หลก็ หมุนของมอเตอร์ 1 เฟส
2) อธิบายการเกดิ สนามแม่เหลก็ หมุนของมอเตอร์ 3 เฟส
3) คานวณคา่ ตา่ งๆท่สี มั พันธ์กับความเร็วของมอเตอร์ชนิดเหนย่ี วนาได้

หน่วยที่ 3 มอเตอรเ์ หน่ียวนา 1 เฟส

1) จาแนกชนดิ ของมอเตอรเ์ หนี่ยวนา 1 เฟสได้
2) อธิบายโครงสร้างของมอเตอร์เหนย่ี วนา 1 เฟส แตล่ ะชนิดได้
3) อธบิ ายหลกั การทางานของมอเตอร์เหนี่ยวนา 1 เฟส แตล่ ะชนดิ ได้
4) อธบิ ายวธิ กี ารกลบั ทศิ ทางการหมนุ ของมอเตอรเ์ หน่ยี วนา 1 เฟส แตล่ ะชนดิ ได้

7

หนว่ ยที่ 4 มอเตอร์รีพัลชนั
1) บอกสว่ นประกอบของมอเตอรร์ ีพัลชนั ได้
2) อธิบายหลกั การทางานของมอเตอร์รีพลั ชันแตล่ ะชนิดได้
3) อธิบายการกลับทิศทางการหมุนของมอเตอร์รีพัลชันได้

หน่วยที่ 5 มอเตอรย์ นู ิเวอรแ์ ซล

1) บอกสว่ นประกอบของมอเตอรย์ ูนเิ วอร์แซลได้
2) อธบิ ายหลกั การทางานของมอเตอร์ยูนเิ วอร์แซลได้
3) อธบิ ายวธิ กี ารกลับทิศทางการหมุนของมอเตอรย์ ูนิเวอร์แซลได้
4) บอกวิธกี ารควบคุมความเร็วของมอเตอร์ยนู เิ วอรแ์ ซลได้
5) อธิบายสาเหตกุ ารขดั ข้องของมอเตอร์ยูนิเวอร์แซลได้
หนว่ ยท่ี 6 มอเตอร์ 3 เฟส
1) บอกส่วนประกอบของมอเตอร์ 3 เฟสได้
2) อธบิ ายหลกั การทางานของมอเตอร์ 3 เฟสได้
3) อธบิ ายการต่อมอเตอร์ 3 เฟสไปใชง้ านได้
4) อธบิ ายการกลบั ทิศทางการหมนุ ของมอเตอร์ 3 เฟสได้

หน่วยที่ 7 การตรวจสอบมอเตอร์
1) บอกวธิ กี ารตรวจสอบการรั่วลงกราวดไ์ ด้
2) บอกวธิ กี ารตรวจสอบกระแสไฟฟ้าได้
3) บอกวธิ กี ารตรวจสอบแรงดันไฟฟ้าได้
4) บอกวธิ กี ารตรวจสอบความเรว็ รอบได้
5) บอกสาเหตขุ ัดขอ้ งของมอเตอร์ไฟฟ้าได้
6) อธิบายการเลือกใช้ฉนวนสาหรบั พันมอเตอร์ได้
7) อธบิ ายวิธกี ารเลอื กชนดิ ลวดทองแดงเคลือบน้ายาใช้กับมอเตอร์ได้

8

หน่วยท่ี 8 การบารุงรกั ษามอเตอร์

1) บอกวิธีการถอดและประกอบแบร่งิ กับเพลามอเตอร์ได้
2) บอกวิธกี ารทาความสะอาดแบร่งิ ได้
3) บอกวธิ ีการหล่อล่นื แบริง่ ได้
4) อธิบายการใชเ้ ครื่องมือในการตดิ ตั้งมอเตอร์ได้
5) อธบิ ายการเคล่ือนย้ายมอเตอรไ์ ด้

9

จุดประสงคเ์ ชิงพฤติกรรม
วิชา มอเตอรไ์ ฟฟา้ กระแสสลับ รหัส 20104 - 2008 ระดับชนั้ ปวช.

หนว่ ย ชอ่ื เรอื่ ง จดุ ประสงค์ทั่วไป จดุ ประสงคเ์ ชงิ พฤติกรรม
ท่ี

1) เพ่ือแสดงความรเู้ ก่ยี วกับ

หลกั การทางานของมอเตอร์

เหน่ยี วนา (ดา้ นความร)ู้

2) เพื่อมที ักษะเกยี่ วกบั การ 1) จาแนกชนิดของมอเตอรไ์ ฟฟา้ กระแสสลับได้

ปฏบิ ตั ิงานตามใบงาน (ด้านทักษะ) 2) อธิบายหลักการเหน่ียวนาทางแมเ่ หล็กไฟฟ้า
3) เพ่ือมีเจตคติที่ดีต่อการ
1 หลกั การทางานของ เตรียมความพร้อมด้านการ ได้
มอเตอร์เหนีย่ วนา เตรยี ม วสั ดุ อปุ กรณ์ และการ 3) อธิบายการทางานของมอเตอร์เหนี่ยวนาได้

ปฏิบัตงิ านอยา่ งถกู ต้อง สาเรจ็

ภายในเวลาที่กาหนด มเี หตุ

และผล (ดา้ นคณุ ธรรม

จริยธรรม)

1) แสดงความรเู้ กย่ี วกบั

สนามแมเ่ หล็กหมุน

2 สนามแมเ่ หล็กหมุน 2) มีทักษะเกี่ยวกบั การปฏบิ ตั ิงาน 1) อธิบายการเกิดสนามแม่เหล็กหมุนของ
มอเตอร์ 1 เฟส
ตามใบงาน (ดา้ นทักษะ) 2) อธิบายการเกิดสนามแม่เหล็กหมุนของ
มอเตอร์ 3 เฟส
3) มเี จตคติทด่ี ตี ่อการ 3) คานวณค่าต่างๆท่ีสัมพันธ์กับความเร็วของ
เตรยี มความพรอ้ มด้านการ มอเตอร์ชนดิ เหนี่ยวนาได้
เตรยี ม วัสดุ อุปกรณ์ และการ
ปฏบิ ตั งิ านอยา่ งถกู ต้อง สาเร็จ
ภายในเวลาทก่ี าหนด มเี หตุ
และผล (ดา้ นคณุ ธรรม
จรยิ ธรรม)

10

หนว่ ย ช่อื เร่ือง จุดประสงคท์ ่ัวไป จดุ ประสงคเ์ ชิงพฤติกรรม
ที่
1) จาแนกชนดิ ของมอเตอร์เหนี่ยวนา 1 เฟสได้
1) เพื่อแสดงความรเู้ ก่ยี วกบั 2) อธิบายโครงสร้างของมอเตอร์เหนี่ยวนา 1

มอเตอรเ์ หนี่ยวนา 1 เฟส เฟส แตล่ ะชนดิ ได้
3) อธิ บา ยห ลัก กา รท า งา นข อง มอ เต อ ร์
(ดา้ นความรู้)
เหนี่ยวนา 1 เฟส แต่ละชนดิ ได้
2) เพื่อมีทักษะเกี่ยวกบั การใช้ 4) อธิบายวิธีการกลับทิศทางการหมุนของ

งานเคร่อื งมือและอปุ กรณ์ในการ มอเตอรเ์ หนยี่ วนา 1 เฟส แตล่ ะชนิดได้

พันมอเตอร์และปฏิบัติตามใบงาน 1) บอกส่วนประกอบของมอเตอร์รีพลั ชันได้
2) อธิบายหลักการทางานของมอเตอร์รีพัลชัน
3 มอเตอร์เหน่ียวนา 1 (ด้านทกั ษะ)
แต่ละชนิดได้
เฟส 3) เพ่ือให้มเี จตคติท่ีดีตอ่ การ 3) อธิบายการกลบั ทิศทางการหมุนของมอเตอร์
เตรียมความพร้อมด้านการ
เตรียม วสั ดุ อุปกรณ์ และการ รีพัลชนั ได้
ปฏบิ ัติงานอยา่ งถกู ต้อง สาเรจ็
ภายในเวลาท่ีกาหนด มีเหตุ
และผล (ดา้ นคุณธรรม
จริยธรรม)

1)เพื่อแสดงความรูเ้ กยี่ วกับ

มอเตอร์รีพลั ชัน(ดา้ นความรู้)

2) เพ่ือมีทักษะเก่ียวกับการใช้

งานเครื่องมือและอปุ กรณ์ในการ

พันมอเตอร์และปฏิบัตติ ามใบงาน

(ดา้ นทกั ษะ)

4 มอเตอร์รพี ัลชัน 3) เพ่ือใหม้ เี จตคติท่ีดีตอ่ การ
เตรียมความพรอ้ มด้านการ
เตรยี ม วสั ดุ อุปกรณ์ และการ
ปฏบิ ตั ิงานอย่างถกู ต้อง สาเร็จ
ภายในเวลาท่ีกาหนด มเี หตุ
และผล (ดา้ นคุณธรรม
จรยิ ธรรม)

11

หนว่ ย ชื่อเร่ือง จดุ ประสงคท์ ั่วไป จดุ ประสงค์เชิงพฤตกิ รรม
ที่

1) เพื่อแสดงความรู้เกี่ยวกับ

มอเตอร์ยูนเิ วอร์แซล (ดา้ นความร้)ู 1) บอกสว่ นประกอบของมอเตอรย์ นู เิ วอร์แซล

2) เพื่อมที ักษะเกี่ยวกับการใช้ ได้

งานเครอ่ื งมือและอุปกรณ์ในการ 2) อธิบายหลกั การทางานของมอเตอรย์ ูนิเวอร์

พันมอเตอร์และปฏิบตั ติ ามใบงาน แซลได้

5 มอเตอรย์ ูนเิ วอรแ์ ซล (ดา้ นทักษะ) 3) อธบิ ายวิธกี ารกลบั ทิศทางการหมนุ ของ

3) เพ่ือใหม้ ีเจตคตทิ ี่ดีตอ่ การ มอเตอร์ยูนเิ วอรแ์ ซลได้
เตรียมความพรอ้ มด้านการ 4) บอกวธิ กี ารควบคมุ ความเรว็ ของมอเตอรย์ ูนิ
เตรียม วสั ดุ อปุ กรณ์ และการ
ปฏบิ ตั ิงานอย่างถกู ต้อง สาเร็จ เวอร์แซลได้
ภายในเวลาทีก่ าหนด มีเหตุ 5) อธิบายสาเหตกุ ารขัดข้องของมอเตอรย์ ูนิ
และผล (ดา้ นคุณธรรม
จรยิ ธรรม) เวอรแ์ ซลได้

1) เพ่ือแสดงความรูเ้ กี่ยวกบั

มอเตอร์ 3 เฟส (ด้านความร)ู้

2) เพื่อมีทักษะเกีย่ วกับการใช้

งานเคร่อื งมือและอุปกรณ์ในการ

พันมอเตอร์และปฏบิ ตั ิตามใบงาน 1) บอกส่วนประกอบของมอเตอร์ 3 เฟสได้

(ด้านทกั ษะ) 2) อธบิ ายหลักการทางานของมอเตอร์ 3 เฟส

6 มอเตอร์ 3 เฟส 3) เพ่ือใหม้ ีเจตคติท่ดี ีตอ่ การ ได้
เตรียมความพร้อมด้านการ 3) อธบิ ายการต่อมอเตอร์ 3 เฟสไปใชง้ านได้
เตรียม วัสดุ อปุ กรณ์ และการ 4) อธิบายการกลบั ทศิ ทางการหมุนของ
ปฏบิ ัติงานอยา่ งถูกต้อง สาเร็จ
ภายในเวลาท่ีกาหนด มีเหตุ มอเตอร์ 3 เฟสได้
และผล (ดา้ นคณุ ธรรม
จริยธรรม)

12

หนว่ ย ช่ือเรอ่ื ง จดุ ประสงค์ทั่วไป จดุ ประสงคเ์ ชงิ พฤตกิ รรม
ที่
1) เพ่ือแสดงความรู้เก่ยี วกบั การ 1) บอกวิธกี ารตรวจสอบการรวั่ ลงกราวดไ์ ด้
7 การตรวจสอบมอเตอร์ 2) บอกวิธีการตรวจสอบกระแสไฟฟา้ ได้
ตรวจสอบมอเตอร์ (ดา้ นความรู้) 3) บอกวธิ กี ารตรวจสอบแรงดันไฟฟา้ ได้
8 การบารุงรกั ษามอเตอร์ 4) บอกวธิ ีการตรวจสอบความเร็วรอบได้
2) เพ่ือมที ักษะเก่ียวกบั การใช้ 5) บอกสาเหตุขัดข้องของมอเตอร์ไฟฟ้าได้
6) อธิบายการเลือกใช้ฉนวนสาหรับพันมอเตอร์
งานเครอ่ื งมือและอปุ กรณ์ในการ
ได้
พนั มอเตอร์และปฏบิ ัตติ ามใบงาน 7) อธิบายวิธีการเลือกชนิดลวดทองแดงเคลือบ

(ดา้ นทักษะ) นา้ ยาใช้กบั มอเตอร์ได้

3) เพื่อใหม้ ีเจตคติที่ดีต่อการ 1) บอกวิธีการถอดและประกอบแบร่ิงกับเพลา
เตรยี มความพร้อมด้านการ มอเตอร์ได้
เตรียม วัสดุ อปุ กรณ์ และการ
ปฏบิ ัติงานอย่างถูกต้อง สาเรจ็ 2) บอกวิธกี ารทาความสะอาดแบร่งิ ได้
ภายในเวลาท่กี าหนด มเี หตุ 3) บอกวิธีการหลอ่ ลืน่ แบริง่ ได้
และผล (ดา้ นคณุ ธรรม 4) อธิบายการใช้เคร่ืองมือในการติดตั้งมอเตอร์
จรยิ ธรรม)
ได้
1) เพ่ือแสดงความรเู้ ก่ยี วกับการ 5) อธิบายการเคลอื่ นยา้ ยมอเตอร์ได้

บารงุ รกั ษามอเตอร์ (ดา้ นความรู้)

2) เพื่อมที ักษะเกย่ี วกับการใช้

งานเครอื่ งมือและอปุ กรณ์ในการ

พันมอเตอร์และปฏบิ ตั ิตามใบงาน

(ดา้ นทักษะ)

3) เพื่อให้มเี จตคตทิ ด่ี ีตอ่ การ
เตรยี มความพร้อมด้านการ
เตรียม วสั ดุ อุปกรณ์ และการ
ปฏิบัตงิ านอย่างถกู ต้อง สาเรจ็
ภายในเวลาท่ีกาหนด มีเหตุ
และผล (ด้านคณุ ธรรม
จรยิ ธรรม)