คู่มือการปฏิบัติงาน-หน่วยตรวจสอบภายใน สพฐ.

คูมือการปฏิบตั ิงาน
สำนกั งานเขตพื้นทีก่ ารศึกษา

หนว ยตรวจสอบภายใน

สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน
กระทรวงศึกษาธิการ

คมู อื การปฏบิ ัติงาน สำนักงานเขตพ้ืนทกี่ ารศกึ ษา
หนวยตรวจสอบภายใน 111

คมู ือการปฏิบตั ิงาน สำนักงานเขตพืน้ ท่กี ารศึกษา
112 หนว ยตรวจสอบภายใน

คาํ นํา

พระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ พ.ศ. 2542 และที่แกไขเพ่ิมเติม หมวด 5
มาตรา 39 และพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. 2546 และที่
แกไขเพ่ิมเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ.2553 มาตรา 8 มาตรา 34 วรรคสอง ไดกําหนดใหมีการแบงเขต
พ้ืนที่การศึกษาประถมศึกษาและมัธยมศึกษา ซ่ึง กระทรวงศึกษาธิการไดออกประกาศ
กระทรวงศึกษาธิการกําหนดใหมีสํานักงานเขตพื้นท่ีการศึกษาประถมศึกษา และสํานักงานเขตพื้นที่
การศึกษามัธยมศึกษา และไดออกประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เร่ืองการแบงสวนราชการภายใน
สํานักงานเขตพื้นท่ีการศึกษาประถมศึกษา โดยแบงสวนราชการภายในสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษา
ประถมศึกษา ออกเปน 8 กลุม และออกประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่องการแบงสวนราชการ
ภายในสาํ นักงานเขตพ้ืนที่การศึกษามัธยมศึกษา ออกเปน 7 กลมุ

เพอื่ ใหก ารปฏบิ ัติงานของสํานักงานเขตพ้ืนท่ีการศึกษาประถมศึกษา และสํานักงาน
เขตพื้นที่มัธยมศึกษาเปนไปอยางมีประสิทธิภาพ มีการพัฒนาระบบการปฏิบัติงานเพื่อยกระดับ
คุณภาพและมาตรฐานการปฏิบัติงาน สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน จึงไดจัดทํา
คมู อื การปฏบิ ตั ิงานข้ึน

สําหรับคูมือปฏิบัติงานฉบับนี้ มีรายละเอียดของกระบวนงานและคูมือขั้นตอนการ
ปฏิบัติงานของหนวยตรวจสอบภายใน ซึ่งเปนสวนราชการในสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษา
ประถมศึกษา และสํานักงานเขตพ้ืนที่การศึกษามัธยมศึกษา จากการวิเคราะห บทบาท อํานาจ
หนาท่ี ตามประกาศกระทรวงศกึ ษาธิการ เพื่อใหเกิดเปนภาระงาน หนวยตรวจสอบภายใน มีบทบาท
อํานาจ หนาที่ท่ีสําคัญ 5 ประการ ซ่ึงเก่ียวกับการดําเนินงานตรวจสอบการเงิน การบัญชี และระบบ
ดูแลทรพั ยสิน การตรวจสอบการดําเนินงานหรือกระบวนการเปรียบเทียบกับผลผลิตหรือเปาหมายท่ี
กําหนด การประเมินการบริหารความเส่ียง การดําเนินการอ่ืนเกี่ยวกับการตรวจสอบภายในตามท่ี
กฎหมายกาํ หนด และการปฏิบตั งิ านรว มกบั หรือสนบั สนนุ การปฏิบัติงานของหนวยงานอื่นที่เก่ียวของ
หรอื ทไ่ี ดรบั มอบหมาย

สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน ขอขอบคุณคณะทํางานที่ดําเนินการ
จัดทาํ คูมือการปฏิบัติงานสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษา และคณะผูวิพากษจากภูมิภาคตาง ๆ ไว ณ
โอกาสนี้

สาํ นักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน

คูม ือการปฏิบตั งิ าน สำนักงานเขตพน้ื ที่การศึกษา
หนว ยตรวจสอบภายใน 113

คมู ือการปฏิบตั ิงาน สำนักงานเขตพืน้ ท่กี ารศึกษา
114 หนว ยตรวจสอบภายใน

ÿćøïâĆ Āîšć

ÙĞćîćĞ 1
ÿćøïĆâ 5
ÿŠüîìęĊ 1 Öćøüđĉ ÙøćąĀÜŤ ćî 6
êćøćÜüđĉ ÙøćąĀÜŤ ćî ĀîüŠ ÷êøüÝÿĂïõć÷Ĕî 9
Flow Chart õćøÖÝĉ Üćî×ĂÜĀîüŠ ÷êøüÝÿĂïõć÷Ĕî 19
ÿŠüîìęĊ 2 ÙŠöĎ ĂČ ×ĆĚîêĂîÖćøéĞćđîîĉ Üćî 21
27
1. ÜćîêøüÝÿĂïõć÷Ĕî 32
1.1 Üćîðøąđöîĉ øąïïÖćøÙüïÙčöõć÷ĔîĒúąÖćøðøąđöîĉ ÙüćöđÿĊ÷ę Ü
1.1.1 ÜćîðøąđöĉîøąïïÖćøÙüïÙčöõć÷Ĕî 34
1.1.2 Üćîðøąđöîĉ Ùüćöđÿę÷Ċ Ü 41
1.2 ÜćîêøüÝÿĂïéćš îÖćøĔĀšÙüćöđßęČĂöĆîę ĒúąÖćøĔĀšÙćĞ ðøċÖþćêćöðøąđõìÖćø 48
54
êøüÝÿĂï 63
1.2.1 ÖćøêøüÝÿĂïìćÜÖćøđÜĉîïâĆ ßĊ (Financial Audit) 69
1.2.2 ÖćøêøüÝÿĂïÖćøðäĉïĆêĉêćöÖãøąđïĊ÷ï (Compliance Audit) 76
1.2.3 ÖćøêøüÝÿĂïÖćøðäĉïĆêĉÜćî (Operational Audit) 79
1.2.4 ÖćøêøüÝÿĂïÖćøéĞćđîĉîÜćî (Performance Audit)
1.2.5 ÖćøêøüÝÿĂïÿćøÿîđìý (Information Technology Audit) 84
1.2.6 ÖćøêøüÝÿĂïÖćøïøĉĀćø (Management Audit) 95
1.2.7 ÖćøêøüÝÿĂïóĉđýþ (Special Audit) 101

1.3 ÜćîĔĀšÙĞćðøċÖþć
2. ÜćîïøĀĉ ćøÖćøêøüÝÿĂï

2.1 ÜćîÝĆéìćĞ ĒñîÖćøêøüÝÿĂïõć÷Ĕî
2.2 ÜćîðøąÖîĆ Ùèč õćóÜćîêøüÝÿĂïõć÷Ĕî
3. Üćîíøč ÖćøĒúąÿćøÿîđìý
õćÙñîüÖ
ÙèąìćĞ Üćî

คูมอื การปฏบิ ัตงิ าน สำนกั งานเขตพืน้ ท่กี ารศกึ ษา
หนว ยตรวจสอบภายใน 115

สวนที่ 1
ตารางวเิ คราะห
กระบวนงาน

คมู ือการปฏิบตั ิงาน สำนักงานเขตพืน้ ท่กี ารศึกษา แบบฟอรมการวิเคราะหงาน ของหนวยตรวจสอบภายใน สํานกั งานเขตพ้ืนท่กี ารศกึ ษา
2 หนวยตรวจสอบภายใน
บทบาท/ภารกิจ/หนา ท่ี ตาม งาน / เรอ่ื ง ข้นั ตอนการปฏบิ ตั งิ าน บุคคล /
ประกาศ ศธ. หนวยงานท่ี
เกีย่ วของ
(ก) ดาํ เนนิ งานเกย่ี วกบั งาน 1.งานตรวจสอบภายใน สพท.และ 1.หนวยตรวจสอบภายใน รบั นโยบายจาก
สพท./
ตรวจสอบการเงิน การบัญชี สถานศึกษา ประกอบดวย ผอ.สพป. / สพม. และจากผลการประเมนิ สถานศกึ ษา

และตรวจสอบระบบการดแู ล 1.1 งานประเมนิ ระบบการควบคุม ความเสี่ยงของสพท.และสถานศกึ ษา เพ่อื
ทรพั ยสิน ภายในและประเมินความเสี่ยง แยก จดั ทําแผนการตรวจสอบประจําป
(ข) ดาํ เนินงานเกีย่ วกบั งาน งานยอยไดด งั นี้ 2.หนวยตรวจสอบภายในนาํ เสนอแผนการ

ตรวจสอบการดําเนนิ งานหรือ 1.1.1 งานประเมนิ ระบบการ ตรวจสอบประจาํ ป ใหผ อ.สพป. / สพม.
พจิ ารณาอนุมัติ และเมื่อไดร ับการอนุมตั ิ
กระบวนการเปรียบเทยี บกบั ควบคมุ ภายใน แผนแลว สําเนาแผนการตรวจสอบแจงให
ผลผลติ หรือเปา หมายท่ี
1.1.2 งานประเมนิ ความเส่ยี ง
กําหนด 1.2 งานตรวจสอบภายใน เพื่อให สพฐ.ทราบ
(ค) ดาํ เนินงานเก่ยี วกบั การ ความเชือ่ มน่ั แยกตามประเภทงานตรวจ 3.จดั ทําแผนการปฏิบตั งิ าน(Engagement

ประเมินการบรหิ ารความเสย่ี ง ไดดังนี้ Plan) ของกจิ กรรมงานตรวจสอบทก่ี ําหนด

1.2.1 การตรวจสอบทางการเงิน ในแผนการตรวจสอบ พรอ มจดั ทาํ แนวการ
ตรวจสอบ ใหตอบสนองกับวัตถุประสงค
(Financial Audit)
1.2.2 การตรวจสอบการปฏิบตั ิ ของกิจกรรมงานตรวจสอบท่ีแผนกาํ หนด
ตามกฎระเบยี บ (Compliance Audit) และกาํ หนดเคร่ืองมือกระดาษทําการที่

บทบาท/ภารกจิ /หนา ที่ ตาม งาน / เร่ือง ข้ันตอนการปฏบิ ตั งิ าน บคุ คล /
ประกาศ ศธ. หนวยงานท่ี
เกยี่ วของ

1.2.3 การตรวจสอบการปฏบิ ตั งิ าน จําเปน ใชในการตรวจสอบใหพรอมกอนลง

(Operational Audit) มือตรวจสอบตามระยะเวลาท่ีแผนกาํ หนด

1.2.4 การตรวจสอบผลการ 4. ปฏิบตั งิ านตรวจสอบ ตามแนวทางของ

ดาํ เนนิ งาน(Performance Audit) แนวการตรวจสอบท่กี ําหนดไว พรอมจัดเก็บ

1.2.5 การตรวจสอบสารสนเทศ ขอ มูลที่ตรวจสอบไดไวใ นกระดาษทําการท่ี

(Information Technology Audit) เกีย่ วขอ ง และสรุปผลการตรวจสอบ

1.2.6 การตรวจสอบการบรหิ าร 5. จดั ทํารายงานผลการตรวจสอบพรอม

คูมอื การปฏิบัติงาน สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา (Management Audit) ขอเสนอแนะแนวทางการแกไข เสนอใหผ อ.
หนว ยตรวจสอบภายใน 3
1.3 งานใหคาํ ปรึกษา สพป. / สพม. ทราบและพจิ ารณาสั่งการ

6. ตดิ ตามผลการดาํ เนนิ การตาม

ขอ เสนอแนะ หรือตามทผ่ี อ.สพป. / สพม.

ส่ังการ

(ง) ดําเนนิ การอนื่ เกีย่ วกับการ 2 .งานบริหารการตรวจสอบ 1.สํารวจขอ มูลเบ้อื งตน เพ่ือใหเขา ใจถึง สพท./

ตรวจสอบภายในตามท่ี 2.1 งานวางแผนการตรวจสอบภายใน รายละเอียดงาน ระบบงาน และผูเ ก่ยี วของ สถานศกึ ษา

กฎหมายกําหนด 2.2 งานประกันคณุ ภาพงานตรวจสอบ 2.ประเมินผลระบบการควบคุมภายในเพื่อ

ภายใน พจิ ารณาความเพียงพอเหมาะสมของระบบ

3. งานธรุ การและสารสนเทศ การควบคุมภายในทมี่ ีอยู

คมู ือการปฏิบตั ิงาน สำนักงานเขตพืน้ ท่กี ารศึกษา บทบาท/ภารกิจ/หนา ท่ี ตาม งาน / เร่อื ง ขั้นตอนการปฏิบัตงิ าน บุคคล /
4 หนวยตรวจสอบภายใน ประกาศ ศธ. หนว ยงานท่ี
การตรวจสอบพเิ ศษ (Special เกย่ี วของ
(จ) ปฏบิ ัติงานรว มกบั หรอื งานตรวจสอบพเิ ศษ (Special Audit)
สนับสนนุ การปฏิบตั ิงานของ Audit) สพท./
หนวยงานอ่นื ทเี่ กย่ี วของหรือ 1) สํารวจขอมลู เบ้ืองตนตามประเดน็ ขอ สถานศึกษา
ทไ่ี ดรบั มอบหมาย รองเรยี น/ขอสงสยั ท่จี ะสอไปในทางทจุ ริต
2) กําหนดประเดน็ และผเู กีย่ วของกับ
ประเดน็ ทต่ี รวจสอบ
3) ดําเนินการตรวจสอบและรวบรวม
หลกั ฐาน เอกสาร รวมถงึ ถอยคาํ ของ
ผเู กี่ยวขอ ง
4) วิเคราะหและสรุปผลการตรวจสอบ
ขอ เทจ็ จรงิ เปรยี บเทียบกบั ระเบยี บกฎหมาย
ที่เก่ียวของ
5) รายงานตอผอู าํ นวยการสํานักงานเขต
พน้ื ที่การศึกษาและหนว ยงานทเ่ี กี่ยวของ

ท้งั นี้ Flow Chart ภารกิจงานของหนวยตรวจสอบภายในสาํ นกั งานเขตพน้ื ท่ีการศึกษา ดังแนบ

1.ÜćîêøüÝÿĂï ñĆÜÖøąïüîÜćî 1.1.1 ÜćîðøąđöĉîøąïïÖćø
õć÷Ĕî Ùčöõć÷Ĕî
1.1 ÜćîðøąđöĉîøąïïÖćøÙüïÙčöõć÷ĔîĒúąðøąđöîĉ Ùüćöđÿę÷Ċ Ü
ÿóì./ÿëćîýÖċ þć 1.1.2. ÜćîðøąđöĉîÙüćöđÿĊ÷ę Ü
1.2 ÜćîêøüÝÿĂïéšćîÖćøĔĀšÙüćöđßČĂę öĆęî
ĀîŠü÷ 2. ÜćîïøĉĀćø Ē÷ÖêćöðøąđõìÖćøêøüÝÿĂï
êøüÝÿĂï ÖćøêøüÝÿĂï
õć÷Ĕî 1.3 ÜćîĔĀšÙĞćðøċÖþć
3.Üćîíøč Öćø
คูมอื การปฏิบัติงาน สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา Ēúą 2.1 ÜćîüćÜĒñî 1.2.1 ÜćîêøüÝÿĂïìćÜÖćøđÜîĉ ïĆâßĊ (Financial Audit)
หนว ยตรวจสอบภายใน 5 ÖćøêøüÝÿĂï
ÿćøÿîđìý 1.2.2 ÜćîêøüÝÿĂïÖćøðäĉïĆêêĉ ćöÖãøąđïĊ÷ï (Compliance Audit)
õć÷Ĕî 1.2.3 ÜćîêøüÝÿĂïÖćøðäïĉ êĆ ĉÜćî (Operational Audit)
1.2.4 ÜćîêøüÝÿĂïÖćøéćĞ đîĉîÜćî (Performance Audit)
2.2 ÜćîðøąÖĆî 1.2.5 ÜćîêøüÝÿĂïÿćøÿîđìý (Information Technology Audit)
Ùèč õćóÜćî 1.2.6. ÜćîêøüÝÿĂïÖćøïøĀĉ ćø (Management Audit)
êøüÝÿĂïõć÷Ĕî 1.2.7. ÜćîêøüÝÿĂïóĉđýþ (Special Audit)

คมู ือการปฏิบตั ิงาน สำนักงานเขตพืน้ ท่กี ารศึกษา
6 หนวยตรวจสอบภายใน

สวนท่ี 2

ข้นั ตอนการปฏบิ ตั ิงาน

คูมอื การปฏิบัตงิ าน สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา
หนวยตรวจสอบภายใน 7

ประเภทเอกสาร : คมู ือขั้นตอนการดําเนนิ งาน
ชอื่ เอกสาร : งานตรวจสอบภายใน

คมู ือการปฏิบัตงิ าน สำนักงานเขตพ้ืนทีก่ ารศึกษา
8 หนว ยตรวจสอบภายใน

1. ชอ่ื งาน งานตรวจสอบภายใน

2. วตั ถปุ ระสงค

1) เพ่อื ใหบ รกิ าร ดานความมน่ั ใจตอ ประสิทธภิ าพ ประสิทธผิ ลของการดําเนินงานและความ
คุมคา ของการใชจายเงินในรูปของรายงานทีเ่ ปน ประโยชนตอการตดั สินใจของผบู รหิ าร

2) เพอื่ สนับสนุนผปู ฏิบตั งิ านทุกระดับใหสามารถปฏิบัตหิ นา ทีแ่ ละดาํ เนนิ งานเปน ไปตาม
กฎหมายระเบียบ ขอบังคับที่เก่ียวของอยางมีประสิทธิภาพ ดวยการวิเคราะห ประเมิน ใหคําปรึกษาและให
ขอเสนอแนะ

3) เพ่ือสนบั สนุนใหสํานกั งานเขตพืน้ ทีก่ ารศึกษาประถมศกึ ษา/มัธยมศกึ ษา และสถานศึกษา
มกี ารควบคุมภายในท่มี ปี ระสทิ ธภิ าพภายใตคา ใชจายทเี่ หมาะสม

3. ขอบเขตของงาน

ขอบเขตของงานตรวจสอบภายใน ประกอบดว ย
1) ตรวจสอบ วิเคราะห ประเมนิ ผล การปฏิบตั งิ านตางๆของหนว ยงาน ดงั น้ี
1.1) ความเพยี งพอของระบบการควบคมุ ภายใน การบริหารความเสย่ี ง การควบคมุ

กาํ กบั ดูแล
1.2) ความมีประสิทธิภาพ ประสทิ ธผิ ล ประหยัดของการดําเนนิ งานหรือกิจกรรมตางๆ

ตลอดท้ังการใชทรัพยากร
1.3) ความถกู ตอ ง เชอ่ื ถือไดข องขอมูลทางการเงนิ การบัญชี และการดําเนินงานตา งๆ
1.4) ความถกู ตองในการปฏิบัติงานตามมาตรฐาน กฎหมาย ระเบียบ นโยบายตางๆของ

ทางราชการ
1.5) ความเพียงพอเหมาะสมในการควบคุม ดูแลรักษาและความปลอดภัยของทรพั ยสิน

2) ใหค ําแนะนําในการปรับปรุงแกไ ขระบบปฏบิ ัตงิ าน การควบคมุ การบรหิ ารความเสย่ี ง
การควบคุม กํากบั ดูแลใหก ารดําเนินงานถูกตอง มีประสิทธภิ าพ ประสิทธผิ ล

ภารกจิ งานตรวจสอบภายในของผูต รวจสอบภายในเขตพ้นื ทก่ี ารศึกษาประถมศกึ ษา/
มัธยมศึกษา แยกไดเปน 2 ระดบั แตละระดับมีขอบเขตเรอ่ื งทต่ี รวจสอบดงั ตอ ไปน้ี

1. งานตรวจสอบภายในระดับเขตพน้ื ทก่ี ารศึกษาประถมศกึ ษา/มธั ยมศกึ ษา มีขอบเขตงาน
ตรวจสอบแยกเร่ืองได ดังน้ี

คูม ือการปฏิบัตงิ าน สำนกั งานเขตพนื้ ท่ีการศึกษา
หนวยตรวจสอบภายใน 9

1) êøüÝÿĂïÖćøéĞćđîîĉ ÜćîêćöĒñîÖú÷ìč íĀŤ øĂČ Ēñîðäïĉ Ćêøĉ ćßÖćø 4 ðŘ
ĒñîðäĉïêĆ øĉ ćßÖćøðøąÝĞćðŘĒúąîē÷ïć÷×ĂÜøåĆ øüöìĆĚÜךĂêÖúÜÖćøĔĀšïøĉÖćøÿćíćøèą

2) ðøąđöĉîøąïïÖćøÙüïÙčöõć÷Ĕî ÖćøðäĉïĆêĉÜćîêćöõćøÖĉÝÜćî×ĂÜìčÖÖúŠčö
Ĕîđ×êóĚČîìęĊÖćøýċÖþćðøąëöýċÖþć/öĆí÷öýċÖþć

3) êøüÝÿĂïÖćøïøĀĉ ćøÖćøđÜîĉ ÖćøïĆâßĊ ĒúąêøüÝÿĂïÖćøðäĉïêĆ ĉÜćîêćöøąïï
ÖćøïøĀĉ ćøÖćøđÜĉîÖćøÙúÜĆ õćÙøĆåéüš ÷øąïïĂĉđúÙìøĂîÖĉ ÿŤ (GFMIS)

4) êøüÝÿĂïÖćøïøĀĉ ćøìøĆó÷ÿŤ ĉî ĒúąÙüćöÙöšč ÙŠćĔîÖćøĔßìš øĆó÷ÿŤ îĉ
5) êøüÝÿĂïÖćøÝĆéàĂĚČ ÝéĆ Ýćš Ü
6) êøüÝÿĂïÖćøðäïĉ êĆ Üĉ ćîëÖĎ êĂš Üêćöøąđï÷Ċ ï ÖãĀöć÷ îē÷ïć÷ ìęÖĊ ćĞ Āîé
7) êøüÝÿĂïÜćîìĊđę ÖĊ÷ę ü×Ăš Ü ĀøĂČ êćöìĕęĊ éøš ĆïöĂïĀöć÷

2. ÜćîêøüÝÿĂïõć÷ĔîøąéĆïÿëćîýÖċ þć ö×Ċ Ăïđ×êÜćîêøüÝÿĂïĒ÷ÖđøĂČę Üĕéš éĆÜîĊĚ
1) ÖćøêøüÝÿĂïÖćøéćĞ đîîĉ ÜćîêćöĒñîóĆçîćÖćøýÖċ þć ĒñîðäĉïĆêøĉ ćßÖćø

îē÷ïć÷ÿóå. øüöìĚĆÜךĂêÖúÜÖćøĔĀïš øĉÖćøÿćíćøèą
2) ÖćøêøüÝÿĂïÖćøđÜîĉ ÖćøïĆâßĊ
3) êøüÝÿĂïÖćøïøĀĉ ćøìøóĆ ÷ÿŤ ĉî ĒúąÙüćöÙščöÙćŠ ĔîÖćøĔßìš øóĆ ÷Ťÿĉî
4) êøüÝÿĂïÖćøÝĆéàĂĚČ ÝéĆ Ýćš Ü øüöëÜċ ÖćøÝéĆ àČĂĚ Ýćš Üéšü÷øąïïĂĉđúÙìøĂîÖĉ ÿŤ
5) êøüÝÿĂïÖćøðäïĉ ĆêÜĉ ćîëĎÖêĂš Üêćöøąđï÷Ċ ï ÖãĀöć÷ îē÷ïć÷ ìęĊÖĞćĀîé
6) êøüÝÿĂïÜćîìĊđę ÖĊ÷ę ü×Ăš Ü ĀøČĂêćöìęĕĊ éøš ĆïöĂïĀöć÷

ÜćîêøüÝÿĂïõć÷ĔîÿćöćøëĒ÷ÖðøąđõìÖćøêøüÝÿĂïĕéêš ćöüĆêëčðøąÿÜÙŤ×ĂÜÖćøêøüÝÿĂïĕéšéĆÜîĚĊ
1) ÜćîêøüÝÿĂïìćÜÖćøđÜĉîïĆâßĊ (Financial Audit)
2) ÜćîêøüÝÿĂïÖćøðäĉïêĆ êĉ ćöøąđïĊ÷ïÖãĀöć÷ (Compliance Audit)
3) ÜćîêøüÝÿĂïÖćøðäïĉ êĆ Üĉ ćî (Operational Audit)
4) ÜćîêøüÝÿĂïñúÖćøéćĞ đîĉîÜćî (Performance Audit)
5) ÜćîêøüÝÿĂïÿćøÿîđìý (Information Technology Audit)
6) ÜćîêøüÝÿĂïÖćøïøĀĉ ćø (Management Audit)
7) ÜćîêøüÝÿĂïóĉđýþ (Special Audit)

ìÜĚĆ îĊĔĚ îÖćøêøüÝÿĂïđøĂČę ÜĔéđøĂęČ ÜĀîęÜċ ĂćÝĔßÖš ćøêøüÝÿĂïĀúć÷ðøąđõì ×ĚċîĂ÷ŠĎÖïĆ üêĆ ëðč øąÿÜÙŤ
ÖćøêøüÝÿĂïìĊęÖĞćĀîé ēé÷úĆÖþèąÜćîêøüÝÿĂïĒêŠúąðøąđõì öĊéĆÜîĚĊ

คมู อื การปฏิบตั งิ าน สำนกั งานเขตพื้นทกี่ ารศกึ ษา
10 หนว ยตรวจสอบภายใน

1) ÖćøêøüÝÿĂïìćÜÖćøđÜĉîïĆâßĊ (Financial Audit) đðîŨ ÖćøêøüÝÿĂïÙüćöëÖĎ êĂš ÜđßČĂę ëČĂĕéš
×ĂÜ×Ăš öúĎ ĒúąêĆüđú×êŠćÜėìćÜÖćøđÜîĉ ÖćøïâĆ ßĒĊ úąøć÷ÜćîÖćøđÜîĉ ēé÷ÙøĂïÙúčöëċÜÖćøéĎĒúðĂŜ ÜÖîĆ
ìøĆó÷Ťÿîĉ Ēúąðøąđöîĉ ÙüćöđóĊ÷ÜóĂ×ĂÜøąïïÖćøÙüïÙčöõć÷Ĕî×ĂÜøąïïÜćîêŠćÜėüŠćöĊđó÷Ċ ÜóĂìÝĊę ą
öĆęîĔÝĕéüš ćŠ ×šĂöúĎ ìĊęïĆîìÖċ ĔîïâĆ ßĊ øć÷Üćî ìąđïĊ÷î ĒúąđĂÖÿćøêŠćÜėëÖĎ êĂš Ü ĒúąÿćöćøëÿĂïìćîĕéš
ĀøČĂđó÷Ċ ÜóĂìÝęĊ ąðĂŜ ÜÖîĆ ÖćøøęüĆ ĕĀú ÿâĎ Āć÷ ×ĂÜìøóĆ ÷ÿŤ îĉ êŠćÜėĕéš

2) ÖćøêøüÝÿĂïÖćøðäĉïĆêêĉ ćöøąđï÷Ċ ïÖãĀöć÷ (Compliance Audit) đðîŨ ÖćøêøüÝÿĂï
ÖćøðäĉïĆêĉÜćîêćŠ Üė×ĂÜÿćĞ îÖĆ Üćîđ×êóîČĚ ìĊÖę ćøýÖċ þćðøąëöýÖċ þć/öĆí÷öýċÖþć ĒúąÿëćîýÖċ þćüćŠ
đðîŨ ĕðêćöîē÷ïć÷ ÖãĀöć÷ øąđïĊ÷ï ךĂïĆÜÙïĆ ÙćĞ ÿÜęĆ öêÙĉ èąøåĆ öîêøĊ

3) ÖćøêøüÝÿĂïÖćøðäĉïĆêÜĉ ćî (Operational Audit) đðŨîÖćøêøüÝÿĂïđóČęĂðøąđöĉîøąïï
ÖćøÙüïÙöč õć÷ĔîĒúąðøąđöîĉ Ùèč õćó×ĂÜÖćøéĞćđîîĉ Üćî×ĂÜĀîüŠ ÷ÜćîêŠćÜėĔîÿĞćîĆÖÜćîđ×êóĚîČ ìÖĊę ćøýÖċ þć
ðøąëöýÖċ þć/öíĆ ÷öýÖċ þć ĒúąÿëćîýÖċ þć đóĂęČ ĔĀšÙüćööîĆę ĔÝüćŠ ĒêúŠ ąĀîüŠ ÷ÜćîöĊÖćøÙüïÙöč õć÷ĔîìéĊę Ċ
ĒúąöÖĊ ćøðäïĉ ĆêĉÜćîđðîŨ ĕðĂ÷ćŠ ÜöĊðøąÿĉìíõĉ ćó

4) ÖćøêøüÝÿĂïñúÖćøéĞćđîîĉ Üćî (Performance Audit) đðîŨ ÖćøêøüÝÿĂïñúÖćøéĞćđîîĉ Üćî
êćöĒñîÜćî ÜćîĒúąēÙøÜÖćø×ĂÜÿĞćîÖĆ Üćîđ×êóĚîČ ìĊęÖćøýċÖþćðøąëöýÖċ þć/öĆí÷öýÖċ þć ĒúąÿëćîýċÖþć ĔĀš
đðŨîĕðêćöüêĆ ëčðøąÿÜÙŤĒúąđðŜćĀöć÷ĀøĂČ ĀúÖĆ ÖćøìęĊÖćĞ Āîé ÖćøêøüÝÿĂïđîîš ëċÜðøąÿĉìíĉõćó ðøąÿĉìíĉñú
ĒúąÙüćöÙöšč ÙćŠ ēé÷êĂš ÜöĊñúñúêĉ ĒúąñúúóĆ íđŤ ðŨîĕðêćöüĆêëčðøąÿÜÙŤĒúąđðŜćĀöć÷ àÜċę üéĆ ÝćÖêĆüßüĚĊ éĆ ìęĊ
đĀöćąÿö ìĆĚÜîĊêĚ Ăš ÜÙĞćîÜċ ëÜċ Ùüćöđó÷Ċ ÜóĂ ÙüćööðĊ øąÿĉìíõĉ ćó×ĂÜÖÝĉ ÖøøöÖćøïøĀĉ ćøÙüćöđÿ÷ęĊ ÜĒúą
ÖćøÙüïÙčöõć÷ĔîðøąÖĂïéüš ÷

5) ÖćøêøüÝÿĂïÿćøÿîđìý (Information Technology Audit) đðŨîÖćøóÿĉ ÝĎ îÙŤ üćöëÖĎ êĂš Ü
đßęČĂëČĂĕéš×ĂÜøąïïÜćîĒúą×šĂöĎúìęĊĕéšÝćÖÖćøðøąöüúñúéšü÷ÙĂöóĉüđêĂøŤ øüöìĆĚÜÖćøđךćëċÜךĂöĎú
ĔîÖćøðøïĆ ðøčÜĒÖšĕ×ĒúąÖćøøÖĆ þćÙüćöðúĂéõ÷Ć ×ĂÜ×Ăš öúĎ ÖćøêøüÝÿĂïðøąđõìîđĊĚ ðîŨ ÿŠüîĀîÜęċ ×ĂÜ
ÜćîêøüÝÿĂïõć÷ĔîđÖĂČ ïìÖč ÜćîìĊęîćĞ øąïïÙĂöóüĉ đêĂøöŤ ćĔßĔš îÖćøðäĉïĆêĉÜćî ĕöŠüćŠ đðŨîÖćøêøüÝÿĂï
ìćÜÖćøđÜîĉ ÖćøêøüÝÿĂïÖćøéćĞ đîîĉ Üćî ĀøČĂÖćøêøüÝÿĂïÖćøïøĉĀćø

6) ÖćøêøüÝÿĂïÖćøïøĉĀćø (Management Audit) đðŨîÖćøêøüÝÿĂïÖćøïøĉĀćøÜćî
éćš îêŠćÜė×ĂÜÿćĞ îÖĆ Üćîđ×êóîĚČ ìÖęĊ ćøýÖċ þćðøąëöýÖċ þć/öíĆ ÷öýċÖþć ĒúąÿëćîýċÖþć üćŠ öĊøąïïÖćø
ïøĉĀćøÝéĆ ÖćøđÖęĊ÷üÖïĆ ÖćøüćÜĒñî ÖćøÙüïÙčö ÖćøðøąđöĉîñúđÖĊę÷üÖĆïÖćøÜïðøąöćè ÖćøđÜĉîÖćø
ïĆâßĊ ÖćøóĆÿéč øüöìĚĆÜÖćøïøĉĀćøéšćîêŠćÜėüŠćđðŨîĕðĂ÷ŠćÜđĀöćąÿö ĒúąÿĂéÙúšĂÜÖĆïõćøÖĉÝ×ĂÜ
ÿĞćîĆÖÜćîđ×êóĚČîìĊÖę ćøýÖċ þćðøąëöýċÖþć/öĆí÷öýÖċ þć ĒúąÿëćîýċÖþć đðîŨ ĕðêćöĀúĆÖÖćøïøĀĉ ćøÜćîĒúą
ĀúĆÖÖćøÖĞćÖïĆ éĒĎ úìéęĊ Ċ (Good Governance) ĔîđøĂęČ ÜÙüćöîŠćđßĂęČ ëĂČ ÙüćöøĆïñéĉ ßĂï ÙüćöđðŨîíøøö Ēúą
ÙüćöēðøÜŠ Ĕÿ

คมู อื การปฏบิ ัตงิ าน สำนกั งานเขตพื้นท่ีการศกึ ษา
หนว ยตรวจสอบภายใน 11

7) ÖćøêøüÝÿĂïóđĉ ýþ (Special Audit) Āöć÷ëċÜÖćøêøüÝÿĂïĔîÖøèìĊ ęĕĊ éšøïĆ öĂïĀöć÷
ÝćÖñšĂĎ ćĞ îü÷ÖćøÿĞćîÖĆ Üćîđ×êóĚČîìĊęÖćøýÖċ þćðøąëöýċÖþć/öĆí÷öýÖċ þć ĀøĂČ ÖøèìĊ öęĊ ÖĊ ćøìÝč øêĉ ĀøĂČ Öćø
ÖøąìĞćìÿĊę ĂŠ ĕðĔîìćÜìčÝøêĉ ñéĉ ÖãĀöć÷ ĀøĂČ ÖøèìĊ ĊęöđĊ ĀêĂč ĆîÙüøÿÜÿĆ÷üćŠ ÝąöÖĊ ćøÖøąìćĞ ìęĊÿĂŠ ĕðĔîìćÜ
ìčÝøêĉ ĀøČĂðøąóùêĉößĉ ĂïđÖéĉ ×ċĚî àęÜċ ñšĎêøüÝÿĂïõć÷ĔîÝąéćĞ đîîĉ ÖćøêøüÝÿĂïđóĂČę Ùîš ĀćÿćđĀêč
×Ăš đìĘÝÝøĉÜ ñúđÿĊ÷Āć÷ ĀøĂČ ñøšĎ Ćïñéĉ ßĂï óøĂš öìĚÜĆ đÿîĂĒîąöćêøÖćøðŜĂÜÖĆî

4. ÙĞćÝćĞ ÖĆéÙüćö

ÖćøêøüÝÿĂïõć÷Ĕî Āöć÷ëċÜ ÖĉÝÖøøöÖćøĔĀšÙüćöđßęČĂöĆęîĒúąÖćøĔĀšÙĞćðøċÖþćĂ÷ŠćÜđìĊę÷Ü
íøøöĒúąđðŨîĂĉÿøą àęċÜÝĆéĔĀšöĊ×ċĚîđóęČĂđóĉęöÙčèÙŠćĒúąðøĆïðøčÜÖćøðäĉïĆêĉÜćî×ĂÜìčÖÖúŠčöĔîÿĞćîĆÖÜćîđ×ê
óĚČîìęĊÖćøýċÖþćðøąëöýċÖþć/öĆí÷öýċÖþć ĒúąÿëćîýċÖþćĔĀšéĊ×Ěċî ÖćøêøüÝÿĂïõć÷Ĕîݹߊü÷ĔĀš
ÿĞćîĆÖÜćîđ×êóĚČîìĊęÖćøýċÖþćðøąëöýċÖþć/öĆí÷öýċÖþć ĒúąÿëćîýċÖþćïøøúčëċÜđðŜćĀöć÷Ēúą
üĆêëðč øąÿÜÙìŤ ÖęĊ ĞćĀîéĕüšéšü÷ÖćøðøąđöĉîĒúąðøĆïðøčÜðøąÿĉìíñĉ ú×ĂÜÖøąïüîÖćøïøĀĉ ćøÙüćöđÿĊę÷Ü Öćø
ÙüïÙčöĒúąÖćøÖĞćÖĆïéĎĒúĂ÷ćŠ ÜđðŨîøąïï

ÖćøïøÖĉ ćøĔĀĀš úÖĆ ðøąÖîĆ Āöć÷ëÜċ ÖćøêøüÝÿĂïĀúÖĆ åćîêćŠ Üė Ă÷ŠćÜđìęĊ÷Üíøøö đóęĂČ îćĞ ñú
öćðøąđöĉîñúĂ÷ŠćÜđðîŨ Ăÿĉ øąĔîÖøąïüîÖćøïøĉĀćøÙüćöđÿęĊ÷Ü ÖćøÙüïÙčö ĒúąÖćøÖćĞ ÖĆïéĎĒúĂÜÙÖŤ ø
đߊî ÖćøêøüÝÿĂïÜïÖćøđÜîĉ ñúÖćøéĞćđîĉîÜćî Öćøðäïĉ êĆ êĉ ćöÖã øąđïĊ÷ï ×Ăš ïÜĆ ÙĆï ÙüćööîĆę ÙÜðúĂéõ÷Ć ×ĂÜ
øąïïêćŠ Üė ĒúąÖćøêøüÝÿĂïÙüćöëĎÖêĂš ÜĒúąđßĂČę ëĂČ ĕéך ĂÜ×Ăš öúĎ ìćÜÖćøđÜĉîÖćøïĆâßĊ

ÖćøïøÖĉ ćøĔĀÙš ćĞ ðøċÖþć Āöć÷ëċÜ ÖćøĔĀšïøÖĉ ćø ĔĀÙš ćĞ ĒîąîćĞ ĔĀšÙćĞ ðøċÖþćĒúąïøÖĉ ćøĂČîę ė ìĊę
đÖ÷ęĊ ü×Ăš Ü ēé÷úÖĆ þèąÜćîĒúą×Ăïđ×ê×ĂÜÜćî×Ěîċ Ă÷ĎŠÖïĆ ñšĎøïĆ ïøĉÖćø đóęČĂđóöęĉ ÙčèÙćŠ ĔĀĒš ÖŠÿŠüîøćßÖćø
ĒúąðøĆïðøčÜÖćøéĞćđîĉîÜćî×ĂÜÿŠüîøćßÖćøĔĀéš ×Ċ ċîĚ

5. ×ĆĚîêĂîÖćøðäïĉ êĆ ĉÜćî

×ĚîĆ êĂîÖćøðäïĉ ĆêÜĉ ćîêøüÝÿĂïĀúĆÖìĊęÿćĞ ÙâĆ ðøąÖĂïéüš ÷
1) ×ĆĚîêĂîÖćøüćÜĒñîÖćøêøüÝÿĂï
2) ×ĆĚîêĂîÖćøðäĉïêĆ ĉÜćîêøüÝÿĂï
3) ×îĚĆ êĂîÖćøÝéĆ ìćĞ øć÷ÜćîĒúąêéĉ êćöñú

îĂÖÝćÖîĊĔĚ îĒêŠúą×îĆĚ êĂîÝąöÖĊ øąïüîÖćøðäïĉ êĆ Üĉ ćî÷ĂŠ ÷úÜĕð óĂÿøðč đðŨî×ĆĚîêĂîÖćø
ðäïĉ êĆ Üĉ ćîêøüÝÿĂïõć÷Ĕî éĆÜîĚĊ

คูมอื การปฏบิ ัติงาน สำนักงานเขตพืน้ ทกี่ ารศึกษา
12 หนวยตรวจสอบภายใน

1) วางแผนการตรวจสอบ มีข้ันตอนยอย คอื
1.1) สํารวจขอ มลู เบื้องตน เพือ่ ใหผตู รวจสอบภายในเรยี นรู และทาํ ความเขาใจ

เก่ยี วกับงานของหนวยงานทตี่ องทําการตรวจสอบในรายละเอยี ด เชน ลักษณะของงบประมาณและ
จาํ นวนเงินทไี่ ดร ับ หลกั การ ระเบียบ วธิ ีปฏิบตั ิงาน ขนั้ ตอนการทํางานหรือสายงานการบงั คับบญั ชา
ขอมูลจากรายงานหรือสถิติ ประเภทของรายงานที่หนว ยงานตองจดั ทํา/จัดสง และระบบการควบคุมภายใน
ที่มีอยู รวมทั้งทําความคุนเคยกับหนว ยงานและระบบงานท่ีจะเลือกมาตรวจสอบ ซึ่งจะชว ยใหผ ูตรวจสอบ
สามารถประเมินความเสย่ี งในช้นั ตน กอ นจะดาํ เนนิ การตรวจสอบไดอยางเหมาะสมเปนระบบ

1.2) ประเมินระบบการควบคมุ ภายใน ผตู รวจสอบภายในตองประเมินผลระบบ
การควบคุมภายในของทุกกลุมในสํานักงานเขตพน้ื ท่กี ารศึกษาประถมศึกษา/มัธยมศึกษา ท่ีไดจ ัดทําและ
ประเมนิ ตนเองตามระเบยี บคตง.วาดว ยการกําหนดมาตรฐานการควบคมุ ภายใน พ.ศ. 2544 กําหนด โดย
ผตู รวจสอบภายในตองพิจารณาถงึ ความเหมาะสมและความเพยี งพอของระบบการควบคุมภายใน

1.3) ประเมินความเส่ียง ผตู รวจสอบภายในสามารถเลือกประเมนิ ความเส่ยี งในระดับ
หนว ยงานในทกุ กลมุ ของสํานักงานเขตพน้ื ที่การศึกษาประถมศึกษา/มธั ยมศึกษา หรือระดบั งาน โครงการ
กิจกรรม ก็ไดตามความเหมาะสมกับศักยภาพของตน ซ่ึงจะตอ งมีการระบปุ จ จัยเส่ียง วเิ คราะหความเสี่ยง
และจัดลําดับความเส่ียง

1.4) จดั ทําแผนการตรวจสอบ แผนการตรวจสอบ มี 2 ลักษณะคือ
1.4.1) แผนการตรวจสอบระยะยาว (Audit Universe) ระยะเวลา 3-5 ป โดยมี

แผนการตรวจสอบครอบคลมุ หนว ยรับตรวจท่อี ยูใ นความรับผิดชอบท้งั หมด ท้ังระดับสํานกั งานเขตพ้ืนท่ี
การศึกษาประถมศกึ ษา/มธั ยมศึกษา และสถานศกึ ษา

1.4.2) แผนการตรวจสอบประจาํ ป (Audit Plan) ตอ งจัดทําใหสอดคลองกบั
แผนการตรวจสอบระยะยาวท่ีกาํ หนดไว และมงี านตามนโยบายทผ่ี ูอ ํานวยการสํานักงานเขตพน้ื ที่
การศึกษาประถมศกึ ษา/มธั ยมศกึ ษา หรือ สพฐ.ใหค วามสาํ คัญ

ท้งั นี้ควรจดั ทาํ แผนการตรวจสอบเสนอใหผูอํานวยการสาํ นักงานเขตพ้ืนทก่ี ารศึกษา
ประถมศกึ ษา/มัธยมศกึ ษาอนุมัตแิ ผนการตรวจสอบ ภายใน 30 กันยายน และเมือ่ ไดร บั การอนุมัตแิ ผนแลว
สําเนาแผนการตรวจสอบแจงให สพฐ. ทราบ สาํ หรับองคประกอบของแผนการตรวจสอบ ประกอบดวย
วัตถปุ ระสงคการตรวจสอบ ขอบเขตการปฏบิ ัตงิ าน ผรู ับผิดชอบ และงบประมาณ

1.5) จดั ทาํ แผนการปฏบิ ตั ิงาน (Engagement Plan) เม่อื ไดรบั การอนมุ ตั ิแผนการ
ตรวจสอบประจาํ ปแ ลว ผูตรวจสอบภายในจัดทําแผนการปฏบิ ัตงิ าน(Engagement Plan) ในแตล ะเร่ือง
ของกิจกรรมงานตรวจสอบใหสอดคลอ งกับแผนการตรวจสอบประจาํ ป แตม ีความยดื หยุนใหสามารถแกไข

คมู อื การปฏบิ ตั งิ าน สำนักงานเขตพ้นื ที่การศกึ ษา
หนวยตรวจสอบภายใน 13

ปรับปรงุ ใหเหมาะสมกับสถานการณ โดยมรี ายละเอียดของเรอื่ ง และหนว ยรบั ตรวจ วตั ถุประสงคในการ
ปฏิบัตงิ าน ขอบเขตการปฏบิ ัตงิ าน แนวทางการปฏบิ ัติงาน ผรู ับผิดชอบและ ระยะเวลาทจ่ี ะตรวจสอบ
พรอมเครือ่ งมือกระดาษทําการใหพ รอมกอนทาํ การตรวจสอบ

2) การปฏิบตั ิงานตรวจสอบ ปฏบิ ัตงิ านตรวจสอบตามระยะเวลาท่ีแผนกําหนด โดยมี
ขน้ั ตอนยอย คือ

2.1) กอ นเริ่มปฏิบัติงานตรวจสอบ ผตู รวจสอบภายในเตรยี มความพรอมเกีย่ วกับ
การซกั ซอมทีมงาน แจงหนวยรับตรวจทราบกําหนดเวลาเขาตรวจ วัตถปุ ระสงคและขอบเขต หรือ
ประสานขอขอมูลทจี่ ําเปน ตองใชใ นการตรวจสอบ

2.2) ระหวา งการปฏิบตั ิงานตรวจสอบ ผูตรวจสอบภายในประชมุ เปด ตรวจ
ทําการตรวจสอบโดยเลือกวิธีการตรวจสอบและเทคนิคการตรวจสอบใหเหมาะสม โดยรวบรวบขอ มลู ไว
ในกระดาษทําการ และปด ตรวจโดยการแจงสรุปผลการตรวจสอบเบื้องตน ทเ่ี ปนสาระสําคัญใหผ ูบริหารของ
หนว ยรับตรวจทราบ เพ่ือดาํ เนินการใหมีการปรับปรงุ แกไข หรอื ทาํ ความเขาใจกับผูปฏิบตั งิ าน

2.3) เมื่อเสรจ็ สิน้ งานตรวจสอบ เปน การรวบรวมหลักฐานกระดาษทาํ การและสรปุ ผล
การตรวจสอบ

3) การจัดทาํ รายงานและติดตามผล
3.1) รายงานผลการปฏบิ ตั งิ าน เสนอใหผูอ ํานวยการสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษา

ประถมศึกษา/มัธยมศึกษา ทราบและพิจารณาส่ังการ ทั้งน้ี การเสนอรายงานผลการปฏิบตั ิงานเปน
เทคนคิ อยา งหนึ่งทผ่ี ูตรวจสอบภายใน จะตองเอาใจใสเปนพิเศษ เพราะรายงานเปนการแสดงให
เห็นถึงคุณภาพของการปฏิบัติงานของผูตรวจสอบภายในทั้งหมด ลักษณะของรายงานท่ีดีตองเปน
รายงานที่มีประโยชนตอผูอานรายงาน เปน เร่ืองท่มี สี าระสาํ คัญ ขอตรวจพบเปนเรื่องที่ตรงกับขอเท็จจริง
ขอเสนอแนะหรอื ขอแนะนําเปน ประโยชนแ ละสามารถปฏบิ ัตไิ ด ท้งั นีใ้ หจ ัดทาํ รายงานสรปุ ผลการตรวจสอบ
ประจําปแ จง ให สพฐ.ทราบ ภายใน 30 กันยายน ของทุกป หรือภายในระยะเวลาท่ี สพฐ.กาํ หนด

3.2) การตดิ ตามผล เปน ขนั้ ตอนสดุ ทายของกระบวนงานตรวจสอบภายใน ทีผ่ ูตรวจสอบภายใน
ตอ งติดตามผลวา ผอู ํานวยการสาํ นักงานเขตพนื้ ท่ีการศึกษาประถมศึกษา/มธั ยมศึกษา ไดส ่งั การไว
อยางไร และหนว ยรบั ตรวจดําเนนิ การตามขอ เสนอแนะของผูต รวจสอบภายในที่ผบู รหิ ารสั่งการหรอื ไม
การติดตามผลเพือ่ ใหแ นใจวาขอบกพรองที่พบไดรบั การแกไขอยางเหมาะสม หรือมีปญ หาอุปสรรค
อยา งไรทีไ่ มอาจแกไขได และรายงานผลการติดตามใหผอู าํ นวยการสาํ นกั งานเขตพื้นที่การศกึ ษา
ประถมศึกษา/มัธยมศกึ ษา ทราบผลหรือพจิ ารณาสัง่ การเพิ่มเตมิ

คมู ือการปฏบิ ตั งิ าน สำนกั งานเขตพ้ืนท่ีการศกึ ษา
14 หนว ยตรวจสอบภายใน

6. Flow Chart การปฏบิ ตั ิงาน

กระบวนการ งานตรวจสอบภายใน

การวางแผนการตรวจสอบ สาํ รวจขอมลู เบ้อื งตน

ประเมินระบบการควบคมุ ภายใน

ประเมินความเสยี่ ง

จดั ทาํ แผนการตรวจสอบระยะยาว/ประจาํ ป
(Audit Universe หรอื Audit Plan)

เสนอผอ.สพป./สพม.

จดั ทาํ แผนการปฏิบตั ิงาน (Engagement Plan) กระดาษ
ทําการ

การปฏบิ ตั ิงานตรวจสอบ เสนอ ผอ.ตสน.
กอนเริม่ ปฏิบตั งิ านตรวจสอบ

ระหวางการปฏิบตั งิ านตรวจสอบ

การปฏบิ ตั เิ ม่ือเสรจ็ สิ้นงานตรวจสอบ
(รวบรวมหลักฐาน กระดาษทําการ และสรปุ ผลการตรวจสอบ)

การจดั ทํารายงานและตดิ ตามผล รายงานผลการปฏิบตั งิ าน

เสนอ ผอ.สพป./สพม.

7. แบบฟอรม ทใ่ี ช ติดตามผลการแกไ ข
คูมอื การปฏบิ ตั งิ าน สำนักงานเขตพนื้ ทีก่ ารศึกษา
กระดาษทําการตา งๆ หนวยตรวจสอบภายใน 15

8. เอกสาร / หลักฐานอา งองิ

1) มาตรฐานการตรวจสอบภายในและจริยธรรมของผตู รวจสอบภายในของสวนราชการ :
กรมบญั ชกี ลาง

2) ระเบียบกระทรวงการคลงั วา ดวยการตรวจสอบภายในของสวนราชการ พ.ศ.2551 :
กระทรวงการคลงั

3) หนงั สอื แนวทางการตรวจสอบภายใน : ตลาดหลกั ทรัพยแหง ประเทศไทยและสมาคมผู
ตรวจสอบภายในแหง ประเทศไทย

4) หนงั สอื แนวปฏบิ ัตกิ ารตรวจสอบภายใน : กรมบญั ชกี ลาง
5) หนงั สือแนวปฏิบัตปิ ระเมินความเสีย่ งเพ่ือการวางแผนการตรวจสอบ : กรมบัญชีกลาง
6) หนังสอื แนวปฏบิ ตั กิ ารวางแผนการตรวจสอบและแผนการปฏบิ ัติงาน : กรมบญั ชกี ลาง
7) หนงั สือคูม ือการตรวจสอบภายในสาํ นกั งานเขตพืน้ ทีก่ ารศกึ ษาประถมศึกษา/

มัธยมศกึ ษา : หนว ยตรวจสอบภายในสาํ นกั งานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพ้นื ฐาน
ปงบประมาณ 2551
8) หนังสอื คมู ือการปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบภายในสาํ หรับผตู รวจสอบภายในสาํ นกั งานเขตพน้ื ที่
การศึกษาประถมศกึ ษา/มัธยมศกึ ษา : หนวยตรวจสอบภายในสํานักงานคณะกรรมการ
การศึกษาข้ันพ้นื ฐาน ปง บประมาณ 2549

คมู ือการปฏิบัตงิ าน สำนกั งานเขตพนื้ ท่กี ารศกึ ษา
16 หนวยตรวจสอบภายใน

9. แบบฟอรมสรุปมาตรฐานงาน

ชอ่ื งาน 1. งานตรวจสอบภายใน สพท. หนวยตรวจสอบภายใน

วตั ถุประสงค : 1) เพอื่ ใหบ รกิ าร ดานความม่ันใจตอ ประสทิ ธิภาพ ประสิทธิผลของการดาํ เนนิ งานและความคมุ คาของการใชจ ายเงินในรปู ของรายงานทเี่ ปน ประโยชนตอการตดั สินใจของผูบริหาร

2) เพอื่ สนบั สนนุ ผปู ฏบิ ัตงิ านทุกระดบั ใหสามารถปฏบิ ัตหิ นาท่ีและดําเนนิ งานเปน ไปตามกฎหมายระเบยี บ ขอบงั คับทเี่ กยี่ วของอยางมปี ระสิทธิภาพ ดว ยการวิเคราะห ประเมนิ ใหค ําปรึกษาและใหขอ เสนอแนะ

3) เพอื่ สนบั สนุนใหสาํ นักงานเขตพ้ืนทก่ี ารศึกษาประถมศึกษา/มธั ยมศึกษา และสถานศึกษา มีการควบคุมภายในทมี่ ีประสิทธิภาพภายใตคาใชจา ยที่เหมาะสม

ลําดบั ผังขน้ั ตอนการดาํ เนินงาน รายละเอียดงาน เวลา มาตรฐาน ผรู ับผิดชอบ
ดาํ เนินการ คุณภาพงาน

1 สาํ รวจขอ มูล วางแผนการตรวจสอบ มี 5 ข้นั ตอนยอ ย คอื ภายใน 30 มาตรฐานการ ผอ. ตสน.

1.1 สํารวจขอมูลเบ้ืองตน เพ่อื ใหผตู รวจสอบภายในเรยี นรู และทําความเขาใจเกยี่ วกับงานของหนว ยงาน กนั ยายน ตรวจสอบ

ประเมินระบบการควบคุมภายใน ท่ีตอ งทาํ การตรวจสอบในรายละเอยี ด ภายในและ
1.2 ประเมนิ ระบบการควบคมุ ภายใน ผูตรวจสอบภายในตอ งประเมนิ ผลระบบการควบคุม ภายในของ จรยิ ธรรมของ

ประเมนิ ความเส่ยี ง ทุกกลมุ ในสาํ นักงานเขตพื้นทก่ี ารศกึ ษาประถมศึกษา/มธั ยมศกึ ษา โดยผูต รวจสอบภายในตอ งพจิ ารณาถึง ผูต รวจสอบ
ความเหมาะสมและความเพยี งพอของระบบการควบคุมภายใน ภายใน

คูมอื การปฏิบัติงาน สำนักงานเขตพ้ืนที่การศกึ ษา จัดทําแผนการตรวจสอบระยะยาว/ 1.3 ประเมนิ ความเสยี่ ง ผตู รวจสอบภายในสามารถเลอื กประเมนิ ความเส่ยี งในระดบั
หนว ยตรวจสอบภายใน 17 ประจําป หนวยงานในทกุ กลุมของสาํ นกั งานเขตพืน้ ที่การศกึ ษาประถมศึกษา/มธั ยมศึกษา หรือระดบั งาน โครงการ

กจิ กรรม กไ็ ดต ามความเหมาะสมกับศกั ยภาพของตน ซึ่งจะตองมกี ารระบปุ จ จยั เสี่ยง วเิ คราะหความเสยี่ ง และ

เสนอ ผอ.สพป./สพม. จดั ลําดบั ความเสยี่ ง
1.4 จดั ทําแผนการตรวจสอบระยะยาว(Audit universe) หรอื แผนการตรวจสอบประจําป (Audit Plan)

จัดทําแผนการปฏิบัติงาน แลวแตก รณี โดยเสนอใหผอ.สพป./สพม. อนมุ ัติแผนภายใน30 กนั ยายน และเมอื่ ไดรบั การอนมุ ัติแผนการ
ตรวจสอบแลว สาํ เนาแผนการตรวจสอบแจงให สพฐ.ทราบ

เสนอ ผอ.ตสน. 1.5 จัดทาํ แผนการปฏบิ ตั งิ าน (Engagement Plan) ใหสอดคลอ งกบั แผนการตรวจสอบประจาํ ป แตม ี
ความยดื หยุนใหส ามารถแกไ ขปรับปรุงใหเหมาะสมกับสถานการณได และมรี ายละเอยี ดของเร่ือง หนว ยรบั ตรวจ

วัตถปุ ระสงค ขอบเขต แนวทางการปฏบิ ตั งิ าน ผูรบั ผิดชอบและ ระยะเวลาท่จี ะใช เสนอผอ.ตสน.อนมุ ตั ิ

พรอ มเครอ่ื งมอื กระดาษทาํ การใหพ รอมกอนทําการตรวจสอบ

คมู ือการปฏิบตั ิงาน สำนักงานเขตพืน้ ท่กี ารศึกษา ลาํ ดบั ผังข้ันตอนการดาํ เนนิ งาน รายละเอียดงาน เวลา มาตรฐาน ผรู บั ผดิ ชอบ
18 หนวยตรวจสอบภายใน ดาํ เนนิ การ คณุ ภาพงาน

2 การปฏิบตั ิงานตรวจสอบ มี 3 ขนั้ ตอนยอ ย คือ ภายใน ผูต รวจสอบ

2.1 การเตรียมการกอ นเร่ิมปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบ ของทมี งาน และการประสานงานกบั หนวยรับตรวจ เพ่อื ระยะเวลาท่ี ภายใน

ขอขอ มลู ลวงหนา ท่จี ําเปน แผนการ

ปฏบิ ัติงานตรวจสอบ 2.2 ระหวางการปฏิบัติงาน ตรวจสอบหลกั ฐานและรวบรวมขอ มลู ไวใ นกระดาษทาํ การ โดยตอ งคาํ นงึ ถึง ตรวจสอบ
ความเพียงพอทจี่ ะสรุปผล ประจาํ ป

2.3 เมือ่ เสร็จสิ้นงานตรวจสอบ เปน การรวบรวมหลกั ฐานกระดาษทาํ การและสรปุ ผลการตรวจสอบ กําหนด

3 รายงานผล การจดั ทํารายงานและตดิ ตามผล
3.1 จัดทํารายงานผลการตรวจสอบเสนอใหผอ.สพป./สพม.ทราบและพจิ ารณาส่ังการ และจัดทาํ สรุป

เสนอ ผอ.สพป.สพม. รายงานผลการตรวจสอบตามแผนการตรวจสอบประจําปให สพฐ.ทราบอยา งนอ ยปละคร้งั
3.2 ตดิ ตามผลการแกไขตามขอ เสนอแนะที่ผอ.สพป./สพม.ไดสง่ั การไว เพื่อใหแนใจวา ขอ บกพรอ งทพ่ี บ

ไดรบั การแกไขอยา งเหมาะสม หรือมปี ญ หาอุปสรรคอยา งไรที่ไมอาจแกไขได และรายงานผลการติดตาม

ตดิ ตามผลการแกไข ใหผอ.สพป./สพม.ทราบผลหรือพิจารณาส่งั การเพม่ิ เตมิ

คาํ อธิบายสญั ลักษณผังขนั้ ตอน กิจกรรมงานหรือการปฏิบัติ การตัดสินใจ ทศิ ทางหรือการเคลือ่ นไหวของงาน จดุ เช่ือมตอระหวา งหนา (ถาไมจ บภายใน ๑หนา )
จดุ เร่ิมตน หรอื ส้ินสุดกระบวนงาน

1.1 ÜćîðøąđöĉîøąïïÖćøÙüïÙöč õć÷ĔîĒúąðøąđöĉîÙüćöđÿ÷ęĊ Ü
1.1.1 Üćîðøąđöîĉ øąïïÖćøÙüïÙöč õć÷Ĕî
1.1.2 ÜćîðøąđöĉîÙüćöđÿęĊ÷Ü

คูม ือการปฏบิ ัตงิ าน สำนกั งานเขตพ้นื ท่ีการศึกษา
หนว ยตรวจสอบภายใน 19

ประเภทเอกสาร : คมู อื ข้ันตอนการดําเนนิ งาน
ชื่อเอกสาร : 1.1.1 งานประเมนิ ระบบการควบคุมภายใน

คูม อื การปฏิบัติงาน สำนักงานเขตพืน้ ทก่ี ารศกึ ษา
20 หนว ยตรวจสอบภายใน

1. ชอื่ งาน 1.1.1 งานประเมินระบบการควบคุมภายใน

2. วัตถุประสงค

1) เพ่อื ใหท ราบระบบการควบคมุ ภายในของ สาํ นกั งานเขตพ้นื ท่กี ารศกึ ษาประถมศึกษา/
มัธยมศึกษา ที่มีอยู มคี วามเหมาะสมเพียงพอหรือไม

2) เพื่อใหท ราบวาการปฏบิ ัตงิ านตามระบบการควบคุมภายในท่กี ําหนดไว ไดผลสาํ เร็จตาม
เปา หมายหรือวัตถปุ ระสงคที่วางไว อยางมีประสิทธภิ าพ ประสิทธิผลและคุมคา เพียงใด

3) เพ่อื ใหม ฐี านขอมูลสารสนเทศเพื่อการวางแผนการตรวจสอบ

3. ขอบเขตของงาน

1) สอบทานประเมินระบบการควบคมุ ภายในของ สํานักงานเขตพนื้ ท่กี ารศึกษาประถมศึกษา/
มัธยมศึกษา ทีม่ ีอยู วามีความเหมาะสมกับสภาพแวดลอมในปจจบุ นั หรอื ไม

2) สอบทานรายงานการประเมนิ ผลและการปรับปรุงการควบคุม ของทุกกลุมงาน ในสาํ นักงานเขต
พืน้ ที่การศึกษาประถมศึกษา/ มธั ยมศกึ ษา ที่ไดจ ัดทาํ ไว วา ไดผ ลสําเรจ็ ตามเปา หมาย เพียงใด

3) ใหความเหน็ และขอ เสนอแนะเพมิ่ เติม และจัดทํารายงานผลการสอบทานการควบคุม
ของผูต รวจสอบภายใน

4. คําจาํ กัดความ

การประเมนิ ระบบการควบคุมภายใน เปนการพิจารณาถึงผลสมั ฤทธิ์ของระบบการควบคมุ ที่มี
อยูใ นทุกกลมุ งานของสํานักงานเขตพน้ื ท่กี ารศึกษาประถมศกึ ษา/มัธยมศกึ ษา โดยการเปรียบเทียบผลการ
ปฏบิ ตั ิงานกับระบบการควบคุมทกี่ าํ หนดไว วามคี วามสอดคลองหรอื ไมเ พยี งใด และสอบทานระบบการ
ควบคมุ ภายในของหนวยงานวา มีความเหมาะสมกับสภาพแวดลอมในปจ จบุ นั หรือไม รวมทงั้ วเิ คราะห
และหาสาเหตทุ ่เี กิดขน้ึ เพ่ือสรุปผล พรอ มทงั้ ใหขอเสนอแนะในการปรบั ปรุงระบบการควบคุมภายในของ
หนวยงานใหมีประสทิ ธผิ ลและประสิทธิภาพมากยิ่งขึน้

5. ขน้ั ตอนการปฏบิ ัตงิ าน

ระเบียบคณะกรรมการตรวจเงินแผนดนิ วา ดว ยการกาํ หนดมาตรฐานการควบคมุ ภายใน พ.ศ. 2544
กําหนดให้ผ้ตู รวจสอบภายใน สอบทานความเพียงพอของการควบคมุ ภายในทีสว่ นราชการจดั ทํา

คูมอื การปฏบิ ัตงิ าน สำนกั งานเขตพ้ืนทีก่ ารศกึ ษา
หนวยตรวจสอบภายใน 21

×¥‹´—šÎµ¦µ¥ŠµœŸ¨„µ¦­°šµœ„µ¦ž¦³Á¤·œ„µ¦‡ª‡¤» …°ŠŸo˜¼ ¦ª‹­°£µ¥Äœ ( ž­.) Á¡°Éº
Áž}œ¦µ¥Šµœž¦³„°„´¦µ¥Šµœ˜µn ŠÇ š¸É„¨n»¤°µÎ œª¥„µ¦‹´—šÎµ ŗÂo „n ž°.2 Ÿ¨„µ¦ž¦³Á¤·œ°Š‡žr ¦³„°
ž°.3 Ÿœž¦´ ž¦»Š„µ¦‡ª‡»¤£µ¥Äœ „°n œ‹´—šµÎ ž°. 1®œ´Š­º°¦´ ¦°Š„µ¦ž¦³Á¤·œ ­Šn Ä®o ­˜Š.

—Š´ œÊœ´ „µ¦—µÎ Áœœ· „µ¦Äœ„µ¦­°šµœ¦³„µ¦‡ª‡»¤£µ¥Äœ…°Š ÿćĞ îĆÖÜćîđ×êóČîĚ ìÖęĊ ćøýÖċ þć

ðøąëöýÖċ þć/ öíĆ ÷öýÖċ þć đóęĂČ óĉÝćøèćÙüćöđóĊ÷ÜóĂ×ĂÜÖćøÙüïÙöč õć÷Ĕî ĀćÖøĂøć÷ÜćîÝćÖÖúŠöč
ĂćĞ îü÷ÖćøÖŠĂî ÝąöĊ×Ăš ÝćĞ ÖéĆ ×ĂÜđüúćéĞćđîĉîÖćøĔîÖćøÿĂïìćîñúÖćøðäĉïĆêĉÜćîÖïĆ øąïïÖćøÙüïÙčö
õć÷ĔîìĊęÖćĞ ĀîéîĂš ÷đÖĉîĕð ÝċÜêšĂÜöÖĊ ćøđêøĊ÷öÖćøĒúąìćĞ ÜćîÙ×ĎŠ îćî đóęĂČ ĔĀÿš ćöćøëÿøðč ñúĒúąÝéĆ ìćĞ
øć÷Üć„µ¦­°šµœ„µ¦ž¦³Á¤œ· „µ¦‡ª‡»¤…°ŠŸo¼˜¦ª‹­°£µ¥Äœ ( ž­.) ĕéìš Ćîđüúć ÿøðč

×îĆĚ êĂîÖćøðäĉïĆêĉĕééš ĆÜîĊĚ
1) ýÖċ þć×Ăš öúĎ ×ĂÜÖĉÝÖøøöÖćøÙüïÙčöìęĊÖćĞ ĀîéĕüĔš îððŘ ŦÝÝčïîĆ ĒúąÖćøðøĆïðøčÜÖćøÙüïÙöč ĔĀöŠ

üŠćöĂĊ ąĕøïćš Ü
2) ÝĆéđêøĊ÷öđÙøĂČę ÜöČĂÖćøÿĂïìćî
3) ðøąđöîĉ ñúøąïïÖćøÙüïÙöč õć÷Ĕî ìĆĚÜĔîÿüŠ îìĊĕę éöš ÖĊ ćøÝĆéüćÜøąïïÖćøÙüïÙöč õć÷Ĕîĕüš

Ēúšü ĒúąìęĕĊ öŠĕéöš ĊÖćøÝéĆ üćÜøąïïÖćøÙüïÙčöõć÷Ĕîĕüš đóČęĂĔĀšìøćïüćŠ ÖĉÝÖøøöÖćøÙüïÙčöìÝĊę éĆ üćÜĕüĒš úüš
ÙøĂïÙúčöõćøÖÝĉ ĀúÖĆ ×ĂÜĒêúŠ ąÖúčöŠ ÜćîĔî ÿćĞ îĆÖÜćîđ×êóîČĚ ìÖęĊ ćøýċÖþćðøąëöýÖċ þć/ öíĆ ÷öýÖċ þć

4) ÿĂïìćîñúÖćøðäĉïĆêĉÜćîüŠćÖĉÝÖøøöÖćøÙüïÙöč ìĊęÖćĞ Āîéĕüš ÿćöćøëúéÙüćöđÿĊ÷ę Üĕéš
đóĊ÷ÜĔé àċęÜøüöëÜċ ñúÖćøêøüÝÿĂïĂîęČ ìđĊę Ö÷ęĊ ü×Ăš Ü ìęĕĊ éìš ĞćÖćøêøüÝÿĂïĒúšüêćöĒñîÖćøêøüÝÿĂïðøąÝćĞ ðŘ
ÖĞćĀîé

5) ðøąđöĉîÙüćöđóĊ÷ÜóĂ×ĂÜøąïïÖćøÙüïÙčöõć÷ĔîìÖęĊ ćĞ Āîéĕüš ēé÷ÖćøđðøĊ÷ïđì÷Ċ ïñúÖćø
ðäïĉ ĆêÜĉ ćîìĊęÿöčŠ êøüÝ ÖĆïøąïïÖćøÙüïÙčöìÖĊę ćĞ Āîéĕüš üćŠ ÿćöćøëúéÙüćöđÿ÷ęĊ ÜÿćĞ ÙâĆ ĕéšĀøČĂĕöŠ đó÷Ċ ÜĔé
ĀøĂČ öĊÙüćöđÿ÷Ċę ÜĔéìĊêę šĂÜÖÝĉ ÖøøöÖćøÙüïÙčöđóęöĉ đêĉö

6) ÝéĆ ìĞćøć÷ÜćîñúÖćøÿĂïìćîÖćøðøąđöîĉ ÖćøÙüïÙöč ×ĂÜñĎšêøüÝÿĂïõć÷Ĕî (ðÿ.) ÿÜŠ ĔĀš
ÖúčŠöìĊøę ĆïñĉéßĂïÖćøÝéĆ üćÜøąïïÖćøÙüïÙčöõć÷Ĕî×ĂÜ ÿĞćîÖĆ Üćîđ×êóČĚîìÖĊę ćøýÖċ þćðøąëöýÖċ þć/
öĆí÷öýÖċ þć

7) ÖúöŠč ìęĊøĆïñĉéßĂïĄ đÿîĂøć÷ÜćîìĆÜĚ Āöé ĔĀšñšĎĂćĞ îü÷ÖćøÿĞćîĆÖÜćîđ×êóČîĚ ìÖĊę ćøýÖċ þć
ðøąëöýÖċ þć/ öĆí÷öýċÖþć óĉÝćøèćÖŠĂîúÜîćöĀîĆÜÿČĂøĆïøĂ܄µ¦ž¦³Á¤œ· êćöĒï.1 Á¡°Éº ­nŠ­˜Š.˜n°Åž

8) øüïøüöךĂöúĎ ñúÖćøðøąđöîĉ øąïïÙüïÙčöõć÷Ĕî đðŨîÿćøÿîđìýđóęĂČ ĔßšĔîÖćøðøąđöĉîĒúą
ÝéĆ úĞćéĆïÙüćöđÿę÷Ċ Ü ĒúąüćÜĒñîÖćøêøüÝÿĂïêŠĂĕð

คมู ือการปฏิบตั ิงาน สำนักงานเขตพื้นทกี่ ารศึกษา
22 หนวยตรวจสอบภายใน

6. Flow Chart การปฏบิ ตั งิ าน

กระบวนการ งานประเมินระบบการควบคุมภายใน

ศกึ ษาขอ มลู ของกิจกรรมการควบคุมท่ีกาํ หนด

จดั เตรยี มเครื่องมือการสอบทาน

ประเมินผลระบบการควบคุมภายใน ทั้งในสวนทม่ี ีการจดั วาง และไมจดั วาง

สอบทานการปฏบิ ตั งิ าน

ประเมินความเพยี งพอของระบบการควบคุมภายใน

จดั ทํารายงาน ตามแบบ ปส.
ธรุ การและสารสนเทศ

กลุมอาํ นวยการ

7. แบบฟอรมที่ใช

1) แบบสอบถาม /กระดาษทาํ การ
2) รายงานแบบ ปส.

8. เอกสาร/ หลักฐานอา งองิ

1) ระเบียบคณะกรรมการตรวจเงนิ แผน ดินวา ดวยการกําหนดมาตรฐานการควบคุมภายใน พ.ศ. 2544
2) คมู อื แนวทางการจัดวางระบบการควบคมุ ภายในและการตดิ ตามประเมินผลการควบคุมภายใน
ของคณะกรรมการตรวจเงินแผนดนิ

คูม ือการปฏบิ ัติงาน สำนกั งานเขตพ้นื ท่ีการศึกษา
หนว ยตรวจสอบภายใน 23

คมู ือการปฏิบตั ิงาน สำนักงานเขตพืน้ ท่กี ารศึกษา 9. แบบฟอรมสรุปมาตรฐานงาน
24 หนวยตรวจสอบภายใน
ช่อื งาน 1.1.1 งานประเมนิ ระบบการควบคุมภายใน สพท. หนว ยตรวจสอบภายใน

วัตถุประสงค : 1) เพอ่ื ใหทราบระบบการควบคุมภายในของ สาํ นักงานเขตพื้นที่การศกึ ษาประถมศึกษา/มัธยมศกึ ษา ท่มี ีอยู มคี วามเหมาะสมเพยี งพอหรือไม

2) เพอ่ื ใหท ราบวา การปฏบิ ัตงิ านตามระบบการควบคุมภายในทกี่ าํ หนดไว ไดผ ลสําเร็จตามเปาหมายหรือวัตถปุ ระสงคท ี่วางไว อยา งมปี ระสทิ ธิภาพ ประสทิ ธิผลและคุม คาเพียงใด

3) เพ่ือใหมีฐานขอมูลสารสนเทศเพื่อการวางแผนการตรวจสอบ

ลําดบั ผังขัน้ ตอนการดาํ เนินงาน รายละเอียดงาน เวลา มาตรฐาน ผูรบั ผดิ ชอบ
ดําเนินการ คุณภาพงาน
หนว ย
1 ศึกษาขอมูล ของกจิ กรรมการควบคุมทกี่ ําหนดไวใ นปป จ จบุ ัน และการปรบั ปรงุ การควบคุม ระยะเวลา มาตรฐานการ ตรวจสอบ
ภายใน
ศึกษาขอ มลู ของกิจกรรมการควบคุม ใหม วามอี ะไรบา ง ตาม ตรวจสอบ

แผนการ ภายใน

2 จดั เตรยี มเครอ่ื งมือการสอบทาน จดั เตรียมเครื่องมอื การสอบทาน ตรวจสอบ มาตรฐานการ
3
ประเมนิ ผลระบบการควบคุมภายใน ท้งั ในสว นที่ไดมกี ารจดั วางระบบการควบคุมภายใน ประจําป ปฏบิ ัตงิ าน
กําหนด รหสั 2120
ไวแลว และที่ไมไ ดม กี ารจัดวางระบบการควบคมุ ภายในไว เพอื่ ใหท ราบวา กจิ กรรมการ การควบคมุ
ประเมินผลระบบการควบคุมภายใน ควบคุมทจี่ ัดวางไวแ ลว ครอบคลุมภารกจิ หลักของแตละกลมุ งานใน สํานกั งานเขตพน้ื ท่ี
ท้ังในสว นทม่ี ีการจดั วาง และไมจดั วาง การศกึ ษาประถมศึกษา/ มัธยมศกึ ษา และ

4 สอบทานผลการปฏบิ ัตงิ านวา กิจกรรมการควบคมุ ทกี่ าํ หนดไว สามารถลดความเสย่ี งได ระเบยี บคตง.
วา ดว ยการ
สอบทานการปฏบิ ตั งิ าน เพยี งใด ซง่ึ รวมถึงผลการตรวจสอบอนื่ ท่เี กี่ยวขอ ง ท่ีไดท าํ การตรวจสอบแลว ตาม กําหนด
มาตรฐานการ
แผนการตรวจสอบประจาํ ปก าํ หนด ควบคมุ ภายใน
พ.ศ. 2544
5 ประเมนิ ความเพยี งพอของระบบการควบคมุ ภายในทก่ี ําหนดไว โดยการเปรยี บเทยี บผล

ประเมนิ ความเพยี งพอของระบบการควบคมุ ภายใน การปฏบิ ัติงานท่สี ุมตรวจ กบั ระบบการควบคุมทกี่ าํ หนดไว วา สามารถลดความเสย่ี ง
สาํ คัญไดห รอื ไม เพยี งใด หรอื มีความเสย่ี งใดทตี่ อ งกจิ กรรมการควบคมุ เพม่ิ เติม

ลําดบั ผงั ข้นั ตอนการดําเนนิ งาน รายละเอยี ดงาน เวลา มาตรฐาน ผรู บั ผิดชอบ
ดําเนินการ คุณภาพงาน

6 จัดทาํ รายงานผลการสอบทานการประเมินการควบคมุ ของผูตรวจสอบภายใน(ปส.) สง ให

กลุมท่รี ับผดิ ชอบการจดั วางระบบการควบคุมภายในของ สาํ นกั งานเขตพื้นทกี่ ารศกึ ษา

ประถมศกึ ษา/ มธั ยมศกึ ษา กลมุ ทรี่ บั ผิดชอบฯ เสนอรายงานทง้ั หมด ใหผอู ํานวยการ

จดั ทาํ รายงาน ตามแบบ ปส. ธุรการ สาํ นักงานเขตพืน้ ทกี่ ารศกึ ษาประถมศกึ ษา/มัธยมศึกษา พจิ ารณากอนลงนามหนังสือ
และ รบั รองการประเมิน ตามแบบปอ.1 เพื่อสง สตง.ตอ ไป

7 สารสน
เทศ รวบรวมขอ มูลผลการประเมนิ ระบบควบคมุ ภายใน เปน สารสนเทศเพอ่ื ใชใ นการประเมนิ
กลมุ อํานวยการ และจัดลาํ ดับความเสยี่ ง และวางแผนการตรวจสอบตอ ไป

คําอธิบายสญั ลกั ษณผ งั ขน้ั ตอน กิจกรรมงานหรอื การปฏิบตั ิ การตดั สินใจ ทศิ ทางหรอื การเคลือ่ นไหวของงาน จดุ เชอื่ มตอ ระหวา งหนา(ถาไมจ บภายใน ๑หนา)
จดุ เริ่มตนหรอื ส้ินสุดกระบวนงาน

คูมอื การปฏิบัติงาน สำนักงานเขตพ้ืนที่การศกึ ษา
หนว ยตรวจสอบภายใน 25

ประเภทเอกสาร : คมู ือขนั้ ตอนการดาํ เนนิ งาน
ช่ือเอกสาร : 1.1.2 งานประเมินความเส่ยี ง

คมู ือการปฏิบตั ิงาน สำนกั งานเขตพืน้ ที่การศึกษา
26 หนวยตรวจสอบภายใน

1. ชอ่ื งาน 1.1.2 งานประเมนิ ความเสย่ี ง

2. วตั ถุประสงค

เพือ่ ใหผ ตู รวจสอบภายในสามารถวางแผนการตรวจสอบไดครอบคลุมภารกิจที่สาํ คัญ และ
เปน ไปอยางมหี ลกั เกณฑ มปี ระสิทธิภาพ และมีความเหมาะสมภายใตขอ จํากัดตางๆ

3. ขอบเขตของงาน

ประเมนิ ความเสี่ยงของกิจกรรมการบรหิ ารงานในดานตา งๆ ของทกุ กลมุ งานในสาํ นกั งานเขตพน้ื ที่
การศึกษาประถมศกึ ษา/ มัธยมศกึ ษา เชน ดา นกลยทุ ธ ดานการดาํ เนินงานหรือปฏบิ ัติงานตามหนาทีค่ วาม
รับผดิ ชอบ ดา นการบริหารความรู ดา นการเงิน และดานการปฏิบัตติ ามกฎหมายและระเบียบ อยางนอย
ปละ 1 คร้งั

4. คาํ จํากดั ความ

ความเสี่ยง (Risk) สถานการณทอี่ าจจะเกิดขน้ึ และเปน อุปสรรคตอ การบรรลเุ ปา หมายขององคกร
หรืออาจหมายถงึ โอกาสทจี่ ะเกดิ เหตุการณ หรอื การกระทําอยางใดอยางหน่ึง ซ่ึงมผี ลกระทบใหการ
ดําเนินงานขององคกรเกิดความเสยี หาย ความผดิ พลาด การรว่ั ไหล ความสญู เปลาและไมบรรลุวตั ถุประสงค
ของหนว ยงาน ซง่ึ รวมถึงการทําใหว ัตถปุ ระสงคห รือเปาหมายขององคก รเบ่ียงเบนไป

การประเมนิ ความเส่ียง (Risk Assessment) หมายถงึ กระบวนการระบุปจ จยั เสี่ยงและวิเคราะห
ความเสี่ยงอยางเปน ระบบ รวมถงึ การจดั ลาํ ดบั ความสาํ คญั ของความเสีย่ งวา เหตุการณใดหรอื เงอื่ นไขอยางใดที่
จะมีผลตอการไมบรรลุวัตถปุ ระสงคข ององคกร การประเมนิ ความเสี่ยงจึงเปนแนวคดิ ในเชงิ ปอ งกนั เหตกุ ารณท่ี
อาจเกดิ ผลกระทบกับองคกร

5. ข้ันตอนการปฏบิ ตั งิ าน

การประเมินความเสยี งเป็นกระบวนงานทเี ชือมตอ่ มาจากการประเมนิ ระบบควบคมุ ภายใน ซงึ ในการตรวจสอบ
แตล่ ะกิจกรรมจะมกี ารประเมินการควบคมุ ภายในและประเมินความเสยี งเสมอ สาํ หรับกระบวนงานนเี ป็นการนําเสนอ
การประเมินความเสยี งเพอื การวางแผนการตรวจสอบระยะยาวและแผนการตรวจสอบประจําปี ซงึ กระทรวงการคลงั ได้มี
คมู่ อื การปฏบิ ตั งิ านเพือการนโี ดยเฉพาะให้ศกึ ษาเพิมเตมิ ทงั นสี รุปขนั ตอนการปฏิบตั งิ านได้ดงั นี

คูมือการปฏิบัตงิ าน สำนกั งานเขตพ้นื ท่กี ารศึกษา
หนว ยตรวจสอบภายใน 27

1) ศึกษาและทาํ ความเขาใจสภาพแวดลอมโดยรวม ของ สํานกั งานเขตพนื้ ทกี่ ารศึกษาประถมศึกษา/
มธั ยมศกึ ษา ท้งั ภายในและภายนอก เชน โครงสราง กลยทุ ธก ารดําเนนิ งาน ระบบงาน หรอื การปฏิบัตงิ าน
ตามกิจกรรมสาํ คญั ๆ ความรูความสามารถของผปู ฏิบตั ิงานในเบื้องตน กฎหมาย ระเบียบ ท่เี กย่ี วของกับการ
ปฏิบตั ิงานตามภาระหนาที่ และนโยบายตางๆทเ่ี ก่ียวขอ ง

2) ศกึ ษาทาํ ความเขา ใจวตั ถุประสงคและเปา หมายงาน ท้ังในระดบั หนว ยงาน และระดบั กจิ กรรม
3) จัดทาํ และรวบรวมขอ มูลเบอ้ื งตน เชน โครงสรา ง ผังทางเดนิ ข้นั ตอนการปฏบิ ัตงิ าน ขอมลู ผล
การดาํ เนนิ งานของทุกกลมุ ทั้งจากภายในและภายนอก
4) ประเมนิ ผลระบบการควบคุมภายในของหนว ยงานหรือของกิจกรรมตางๆ ทงั้ ท่มี กี ารจดั วางแลว
และยงั ไมจัดวาง ซ่ึงขนั้ ตอนนอ้ี ยใู นกระบวนงานการประเมนิ ระบบการควบคุมภายใน
5) ระบปุ จจยั เสี่ยง โดยแยกปจ จัยเสย่ี งตามกิจกรรมการบรหิ ารแตล ะดา น ซึง่ ตามแนวทางท่ี
กรมบัญชีกลางกาํ หนดมี 5 ดาน ไดแก ดา นกลยุทธ ดานการดําเนนิ งาน ดานการบรหิ ารความรู ดานการเงิน
และดา นการปฏบิ ตั ติ ามกฎหมายและระเบียบ ซึง่ การกาํ หนดปจ จยั เสยี่ ง อยา งนอยควรมี 3 ดา นขึ้นไป ไดแก
ดานการดาํ เนนิ งาน ดานการเงินหรอื งบประมาณ และดา นการปฏิบัตติ ามกฎหมายและระเบียบ
6) วิเคราะหค วามเสี่ยง โดยอาจใชแบบสอบถามหรือขอตกลง จากทกุ กลุมงาน เพอื่ กาํ หนดเกณฑ
และระดบั ความเส่ียงของงาน ทง้ั น้สี ามารถวิเคราะหค วามเส่ียงแยกตามกลมุ หรอื แยกตามกจิ กรรม
7) จดั ลําดบั ความเส่ียง เปนการรวบรวมและจดั ลาํ ดับของความเสย่ี งทั้งหมดที่วิเคราะหได โดย
จดั ลําดบั จากมากไปหานอย
8) จัดทําบัญชีรายการความเสย่ี ง เปน การจดั ทาํ ขอมูลสารสนเทศ ของประวตั ิหรือบญั ชีรายการ
ความเส่ยี งในภาพรวมของ สํานกั งานเขตพ้นื ท่กี ารศึกษาประถมศกึ ษา/ มธั ยมศึกษา วา มคี วามเสย่ี งในกิจกรรม
ใดบา ง และมีความเสย่ี งในดานใด
9) นําผลการประเมินความเสยี่ งไปใชเ พ่ือการวางแผนการตรวจสอบ เปนการนาํ ผลการจดั ลําดับ
ความเสี่ยงมาพจิ ารณาในการวางแผนการตรวจสอบ ทงั้ นี้ ใหพ จิ ารณาถึงนโยบายและแผนการบรหิ ารความ
เส่ียงของสํานักงานเขตพืน้ ทีก่ ารศึกษาประถมศกึ ษา/ มธั ยมศึกษา ทมี่ ีอยู เร่อื งท่ีผูอาํ นวยการสาํ นกั งานเขตพื้นที่
การศึกษาประถมศกึ ษา/ มธั ยมศกึ ษา ตอ งการใหตรวจ และเรือ่ งท่ีอยูในความสนใจของสาธารณชน

คมู อื การปฏิบตั ิงาน สำนกั งานเขตพน้ื ทก่ี ารศึกษา
28 หนว ยตรวจสอบภายใน

ฏ

กระบวนงาน งานประเมนิ ความเส่ียง

ศึกษาทําความเขาใจสภาพแวดลอ มโดยรวม

ศึกษาและทาํ ความเขา ใจวัตถุประสงค เปาหมายของงาน

จดั ทําและรวบรวมขอ มลู เบือ้ งตน ของโครงสราง ผงั การปฏิบัตงิ าน ผลการดาํ เนนิ งานฯ

ประเมินระบบการควบคมุ ภายใน

ระบุปจจยั เสย่ี ง

วเิ คราะหค วามเสยี่ ง

จดั ลาํ ดบั ความเสี่ยง

จดั ทําบญั ชรี ายการความเสยี่ ง

นาํ ผลการประเมินไปใชเ พ่ือการวางแผนการตรวจสอบ

7. แบบฟอรมทใี่ ช

1) แบบสอบถาม
2) กระดาษทาํ การเก็บขอ มูล เพอื่ ชว ยในการวเิ คราะหแ ละจัดลําดับความเสย่ี ง
3) กระดาษทาํ การจดั ทาํ ปจ จยั เสี่ยงและเกณฑความเส่ียง

8. เอกสาร/ หลักฐานอางอิง

หนังสอื กระทรวงการคลงั ทก่ี ค 0416.3/ว 380 ลงวันท่ี 8 ธันวาคม 2546 แนวปฏิบัติการตรวจสอบ
ภายในภาคราชการ เรอ่ื ง การประเมินความเส่ยี งเพื่อการวางแผนการตรวจสอบ

คมู ือการปฏิบัตงิ าน สำนกั งานเขตพนื้ ทีก่ ารศกึ ษา
หนวยตรวจสอบภายใน 29

คมู ือการปฏิบตั ิงาน สำนักงานเขตพืน้ ท่กี ารศึกษา 9. แบบฟอรม สรปุ มาตรฐานงาน
30 หนวยตรวจสอบภายใน
ช่ืองาน 1.1.2 งานประเมินความเสี่ยง สพท. หนว ยตรวจสอบภายใน

วัตถปุ ระสงค : เพื่อใหผูต รวจสอบภายในสามารถวางแผนการตรวจสอบไดครอบคลมุ ภารกิจทีส่ าํ คญั และเปนไปอยา งมหี ลกั เกณฑ มปี ระสิทธภิ าพ และมคี วามเหมาะสมภายใตขอจาํ กัดตา งๆ

ลําดับ ผงั ขั้นตอนการดําเนนิ งาน รายละเอียดงาน เวลา มาตรฐาน ผรู ับผิดชอบ
ดําเนนิ การ คุณภาพงาน
หนว ยตรวจสอบ
1 ศกึ ษาและทาํ ความเขาใจสภาพแวดลอ มโดยรวม ของ สาํ นกั งานเขตพนื้ ท่ี ภายใน 30 มาตรฐานการ ภายใน

ศกึ ษาทําความเขา ใจ การศกึ ษาประถมศึกษา/ มธั ยมศึกษา ทง้ั ภายในและภายนอก เชน โครงสรา ง กันยายน ตรวจสอบภายใน

สภาพแวดลอ มโดยรวม กลยทุ ธก ารดําเนินงาน ระบบงาน หรอื การปฏบิ ตั งิ านตามกิจกรรมสําคัญๆ มาตรฐานการ

ความรคู วามสามารถของผปู ฏบิ ัตงิ านในเบ้ืองตน กฎหมาย ระเบยี บ ท่ี ปฏบิ ตั งิ านรหสั

เกย่ี วขอ งกับการปฏบิ ัติงานตามภาระหนา ท่ี และนโยบายตา งๆทเ่ี กีย่ วขอ ง 2110

2 ศกึ ษาและทาํ ความเขาใจวัตถประสงค เปาหมายของ ศกึ ษาทําความเขาใจวตั ถุประสงคแ ละเปาหมายงาน ทงั้ ในระดับหนว ยงาน
และระดบั กิจกรรม

3 จดั ทาํ และรวบรวมขอ มูลเบ้ืองตน ของโครงสราง จดั ทาํ และรวบรวมขอมูลเบือ้ งตน เชน โครงสรา ง ผังทางเดนิ ขั้นตอนการ
ปฏบิ ตั งิ าน ขอมลู ผลการดําเนินงานของทุกกลุม ทงั้ จากภายในและภายนอก
ผังการปฏิบตั ิงาน ผลการดาํ เนินงานฯ

4 ประเมนิ ผลระบบการควบคมุ ภายในของหนวยงานหรอื ของกิจกรรมตา งๆ

ประเมนิ ระบบการควบคมุ ภายใน ทั้งท่มี ีการจดั วางแลว และยังไมจ ดั วาง ซ่ึงขน้ั ตอนนอี้ ยใู นกระบวนงานการ

ประเมนิ ระบบการควบคุมภายใน

5 ระบุปจ จยั เสยี่ ง โดยแยกปจจยั เสี่ยงตามกิจกรรมการบรหิ ารแตล ะดา น ซึง่

ระบปุ จจยั เส่ยี ง ตามแนวทางท่ีกรมบญั ชีกลางกาํ หนดมี 5 ดา น ไดแ ก ดา นกลยุทธ ดา นการ

ดําเนินงาน ดา นการบริหารความรู ดา นการเงนิ และดา นการปฏบิ ัตติ าม

กฎหมายและระเบียบ ซึ่งการกาํ หนดปจ จยั เสีย่ ง อยางนอยควรมี 3 ดา นขนึ้

ไป ไดแ ก ดานการดาํ เนนิ งาน ดา นการเงนิ หรอื งบประมาณ และดา นการ

ปฏิบตั ติ ามกฎหมายและระเบียบ

ลาํ ดบั ผงั ขั้นตอนการดําเนินงาน รายละเอียดงาน เวลา มาตรฐาน ผูรับผิดชอบ
ดาํ เนนิ การ คณุ ภาพงาน

6 วิเคราะหค วามเส่ียง โดยอาจใชแ บบสอบถามหรอื ขอ ตกลง จากทกุ กลุมงาน

เพ่อื กาํ หนดเกณฑแ ละระดบั ความเสยี่ งของงาน ทัง้ นี้สามารถวิเคราะหความ

เสี่ยงแยกตามกลมุ หรือแยกตามกิจกรรม

7 วิเคราะหความเส่ยี ง จัดลําดบั ความเสี่ยง เปน การรวบรวมและจัดลาํ ดับของความเสย่ี งทงั้ หมดท่ี

วิเคราะหได โดยจดั ลําดบั จากมากไปหานอ ย

8 จัดลําดบั ความเสยี่ ง จดั ทําบัญชรี ายการความเสยี่ ง เปนการจัดทาํ ขอมูลสารสนเทศ หรอื บญั ชี

รายการความเสยี่ งในภาพรวมของ สาํ นกั งานเขตพนื้ ทีก่ ารศึกษาประถมศกึ ษา/

จดั ทาํ บญั ชรี ายการความเสี่ยง มัธยมศกึ ษา วามคี วามเส่ยี งในกจิ กรรมใดบา ง และมีความเสย่ี งในดานใด

9 นาํ ผลการประเมนิ ความเส่ียงไปใชเ พ่อื การวางแผนการตรวจสอบ เปน การ

นาํ ผลการจัดลาํ ดับความเสี่ยงมาพจิ ารณาในการวางแผนการตรวจสอบ ทง้ั นี้

ใหพิจารณาถึงนโยบายและแผนการบรหิ ารความเสี่ยงของสาํ นกั งานเขตพนื้ ท่ี

คูมอื การปฏิบัติงาน สำนักงานเขตพ้ืนที่การศกึ ษา นําผลการประเมินไปใชเพอ่ื การศึกษาประถมศกึ ษา/ มัธยมศึกษา ท่ีมีอยู เรอ่ื งที่ผอู ํานวยการสาํ นักงานเขต
หนว ยตรวจสอบภายใน 31
การวางแผนการตรวจสอบ พ้ืนทก่ี ารศึกษาประถมศกึ ษา/ มธั ยมศกึ ษา ตองการใหต รวจ และเร่อื งท่อี ยูใ น

ความสนใจของสาธารณชน

คําอธบิ ายสัญลกั ษณผังขน้ั ตอน กจิ กรรมงานหรือการปฏบิ ัติ การตดั สินใจ ทศิ ทางหรอื การเคลือ่ นไหวของงาน จดุ เช่อื มตอระหวางหนา (ถาไมจบภายใน ๑หนา )
จุดเร่มิ ตนหรอื ส้ินสุดกระบวนงาน

1.2 งานตรวจสอบดา นการใหความเช่ือม่ัน แยกตามประเภทการตรวจสอบ ไดแ ก

1.2.1 งานตรวจสอบการเงินการบัญชี (Financial Audit)
1.2.2 งานตรวจสอบการปฏบิ ตั กิ ารตามกฎระเบียบ (Compliance Audit)
1.2.3 งานตรวจสอบการปฏบิ ตั ิงาน (Operational Audit)
1.2.4 งานตรวจสอบการดําเนินงาน (Performance Audit)
1.2.5 งานตรวจสอบสารสนเทศ (Information Technology Audit)
1.2.6 งานตรวจสอบการบริหาร (Management Audit)
1.2.7 งานตรวจสอบพเิ ศษ (Special Audit)

ประเภทเอกสาร : คูมือขั้นตอนการดาํ เนนิ งาน
ชื่อเอกสาร : 1.2.1 งานตรวจสอบการเงนิ การบญั ชี

(Financial Audit)

1. ชื่องาน 1.2.1 งานตรวจสอบการเงนิ การบญั ชี (Financial Audit)

2. วัตถุประสงค

1) ตรวจสอบการใชจา ยเงนิ ของ สาํ นักงานเขตพืน้ ที่การศึกษาประถมศึกษา/มัธยมศึกษา
และสถานศึกษา ใหเ ปน ไปตามระเบียบ แนวปฏบิ ัติ ขอกาํ หนดตา ง ๆ หรือการควบคมุ การใชจ า ยเงินให
ถูกตอง เหมาะสม

2) ตรวจสอบความครบถว น ถูกตอง เปนปจ จุบนั ของการบันทกึ รายการทางบัญชี และ
รายงานทางการเงิน

3) สอบทานความเพียงพอ เหมาะสมของระบบการควบคมุ ภายในดานการเงนิ การบัญชี

3. ขอบเขตของงาน

ตรวจสอบระบบการเงินการบัญชีของสาํ นกั งานเขตพนื้ ท่ีการศึกษาประถมศึกษา/มัธยมศึกษา
และสถานศึกษา ในดานการบริหารการเงิน การรับจายเงิน การเก็บรกั ษาเงิน การจดั ทาํ บัญชี การรายงานทาง
การเงนิ วา ถูกตองครบถว น เปน ปจ จุบนั และการควบคุมทางการเงิน มคี วามเพยี งพอ เหมาะสมเชอ่ื ถือ
ไดแ ละมีความโปรงใส

4. คาํ จํากัดความ

การตรวจสอบการเงินการบัญชี เปนการตรวจสอบท่ีมงุ จะพิสูจน ความนาเชื่อถือของขอมูลทาง
การเงินการบัญชีวา เอกสารประกอบรายการทางการเงนิ และการบัญชี รายการท่บี นั ทึกและรายงานที่
ปรากฏ ถูกตอง ครบถว น เปนปจจบุ นั โปรงใส และสมเหตสุ มผล และม่นั ใจไดวา การควบคมุ ทางการเงินท่ี
มอี ยใู นระบบการเบกิ จา ยเงนิ การรบั เงนิ การจา ยเงนิ การนําสง / นาํ ฝาก และการเกบ็ รักษาเงนิ มคี วาม
เหมาะสมเพียงพอท่ีจะทําใหการปฏิบัติงานมปี ระสทิ ธิภาพ

5. ขั้นตอนการปฏิบัตงิ าน

1) ศกึ ษาวเิ คราะห ระเบยี บ กฎหมาย ทางการเงินการบัญชี และขอ มลู ท่วั ไปของกจิ กรรม
ตามแผนการตรวจสอบประจําป (Audit Plan) เพือ่ นํามาจัดทําแผนการปฏบิ ัติงาน (Engagement Plan)
ทมี่ ีการประเมินความเสยี่ งเบ้ืองตน นํามากาํ หนดวัตถุประสงคก ารตรวจสอบ และขอบเขตการตรวจสอบ

2) กําหนดประเด็นการตรวจสอบใหส อดคลองกับวัตถุประสงคก ารตรวจ พรอ มจดั ทาํ แนวทาง
การตรวจสอบ (Audit Program) ระบบการเงนิ การบญั ชี และการสอบทานการควบคุมภายใน

คมู ือการปฏบิ ตั ิงาน สำนักงานเขตพนื้ ท่กี ารศกึ ษา
34 หนว ยตรวจสอบภายใน

3) ÝéĆ ìĞćđÙøĂČę ÜöĂČ ÖøąéćþìćĞ ÖćøêøüÝÿĂï đóĂęČ đÖĘï×Ăš öúĎ
4) éćĞ đîĉîÖćøêøüÝÿĂïêćöĒîüìćÜÖćøêøüÝÿĂï (Audit Program) ēé÷ÿĂïìćî
Öćøðäïĉ ĆêÜĉ ćîéšćîÖćøđÜîĉ ÖćøïâĆ ßĊ ĒúąÖćøóĆÿééč ÜĆ îĊĚ

- øąïïÖćøđÜîĉ đߊî ÖćøêøüÝÿĂïÖćøøĆïđÜĉî ÖćøÝŠć÷đÜîĉ ÖćøđÖĘïøĆÖþćđÜîĉ ÖćøøĆï
ĒúąîĞćÿŠÜđÜîĉ ĔĀšđðŨîĕðêćöøąđï÷Ċ ïÖãĀöć÷ÖĞćĀîé

- øąïïïâĆ ßĊ đߊî ÖćøêøüÝÿĂïøąïïïĆâßĊ ĒúąÖćøøć÷ÜćîìćÜÖćøđÜĉîüŠćëÖĎ êĂš Ü
ĒúąđðŨîðŦÝÝčïĆî

- øąïïóĆÿéč
- ÖćøÿĂïìćîÖćøÙüïÙöč õć÷Ĕî đߊî ÖćøÿĂïìćîøąïïÜćîÖćøđÜĉî ÖćøïâĆ ßĊ
đóČęĂĔĀöš ęĆîĔÝüćŠ öĊÖćøÙüïÙčöõć÷ĔîìĊęđóĊ÷ÜóĂđĀöćąÿöĒúąúéÙüćöđÿę÷Ċ Ü
5) üđĉ ÙøćąĀĒŤ úąÿøðč ñúÖćøêøüÝÿĂï
6) ÝĆéìĞćøć÷ÜćîñúÖćøêøüÝÿĂï (Audit Report ) óøšĂöךĂđÿîĂĒîąĔîÖćøĒÖšĕ×ðøïĆ ðøÜč
øć÷ÜćîêŠĂñĂĎš ćĞ îü÷ÖćøÿĞćîĆÖÜćîđ×êóČĚîìÖĊę ćøýċÖþćðøąëöýÖċ þć/öíĆ ÷öýÖċ þć
7) ĒÝšÜĀîŠü÷øĆïêøüÝìøćïñúÖćøêøüÝÿĂïĒúąĒÖĕš ×êćö×Ăš đÿîĂĒîą ēé÷ĔĀšĒÝÜš ñúÖćø
éćĞ đîîĉ ÖćøĒÖšĕ×õć÷ĔîÖćĞ Āîéđüúć
8) êéĉ êćöñúÖćøĒÖšĕ×ðøïĆ ðøÜč êćö×Ăš đÿîĂĒîą (Audit Follow up ) Ēúąüđĉ ÙøćąĀÿŤ øčðñú
ÖćøĒÖšĕ× üŠćđðîŨ ĕðêćö×Ăš đÿîĂĒîąđó÷Ċ ÜĔé
9) øć÷ÜćîñúđÿîĂñĂĎš Ğćîü÷ÖćøÿćĞ îĆÖÜćîđ×êóîĚČ ìĊÖę ćøýċÖþćðøąëöýÖċ þć/öíĆ ÷öýċÖþć
ĔĀìš øćïñúÖćøĒÖšĕ× ĀøĂČ óÝĉ ćøèćÿĆÜę Öćøđóöĉę đêöĉ Ēúüš ĒêÖŠ øèĊ
10) ñúÖćøĒÖĕš ×ìđĊę ĀîĘ üćŠ đÿøÝĘ ÿîĚĉ ĔĀšøüïøüöđÖïĘ đðîŨ ×Ăš öúĎ ÿćøÿîđìý

คมู ือการปฏิบัตงิ าน สำนกั งานเขตพ้ืนที่การศึกษา
หนว ยตรวจสอบภายใน 35

6. Flow Chart การปฏบิ ัตงิ าน

กระบวนการ งานตรวจสอบการเงินการบญั ชี

ศึกษาวิเคราะหระเบยี บฯ จดั ทาํ แผนปฏิบตั งิ าน

(Engagement Plan)

กาํ หนดประเดน็ การตรวจสอบ จัดทําแนวทางการตรวจสอบ
(Audit Program)

จดั ทาํ เคร่ืองมือกระดาษทําการ

ทบทวน ดาํ เนินการตรวจสอบ
วเิ คราะหส รปุ ผลการตรวจสอบ

จดั ทํารายงานผลการตรวจสอบ
เสนอ ผอ. สพป./สพม.

เหน็ ชอบ

แจงหนวยรับตรวจแกไ ข

ติดตามผลการแกไ ข /สรุปผลการแกไ ข

สั่งการเพ่มิ เติม

จัดทํารายงาน
เสนอ ผอ. สพป./สพม.

เสร็จสิน

จัดเกบ็ เปน สารสนเทศ
คูม ือการปฏิบตั งิ าน สำนักงานเขตพ้นื ทกี่ ารศึกษา
36 หนว ยตรวจสอบภายใน

7. ĒïïôĂøŤöìĊęĔßš

ÖøąéćþìĞćÖćø êøüÝÿĂïðøąđõìêćŠ Ü ė

8. đĂÖÿćø / ĀúĆÖåćîĂšćÜĂĉÜ

1) óøąøćßïâĆ âêĆ ĉÖćøýċÖþćĒĀÜŠ ßćêĉ ó.ý. 2542 ĒúąìĒęĊ Öšĕ×đóöęĉ đêöĉ
2) öćêøåćîÖćøêøüÝÿĂïõć÷Ĕî ĒúąÝø÷ĉ íøøö×ĂÜñêĎš øüÝÿĂïõć÷Ĕî×ĂÜÿŠüîøćßÖćø
ÖøöïĆâßÖĊ úćÜ ó.ý. 2545
3) øąđïĊ÷ïÖøąìøüÜÖćøÙúĆÜüŠćéüš ÷ÖćøêøüÝÿĂïõć÷Ĕî×ĂÜÿŠüîøćßÖćø ó.ý.2551
4) Ēîüðäïĉ êĆ Öĉ ćøêøüÝÿĂïõć÷Ĕî ÖøöïâĆ ßĊÖúćÜ ÖøąìøüÜÖćøÙúĆÜ
5) ÙĎöŠ ĂČ ÖćøêøüÝÿĂïõć÷ĔîÿĞćîÖĆ Üćîđ×êóĚîČ ìęĊÖćøýÖċ þć ĒúąÙĎöŠ ĂČ Öćøðäïĉ êĆ ĉÜćîêøüÝÿĂï
õć÷ĔîÿćĞ ĀøĆïñšêĎ øüÝÿĂïõć÷ĔîÿĞćîĆÖÜćîđ×êóČĚîìÖęĊ ćøýÖċ þć ÿĞćîĆÖÜćîÙèąÖøøöÖćøÖćøýÖċ þć×ĆîĚ
óČîĚ åćî ðÜŘ ïðøąöćè 2549 ĒúąðÜŘ ïðøąöćè 2551 êćöúĞćéĆï

คมู อื การปฏบิ ตั ิงาน สำนกั งานเขตพื้นท่กี ารศกึ ษา
หนว ยตรวจสอบภายใน 37

คมู ือการปฏิบตั ิงาน สำนักงานเขตพืน้ ท่กี ารศึกษา 9. แบบฟอรมสรุปมาตรฐานงาน สพท. หนว ยตรวจสอบภายใน
38 หนวยตรวจสอบภายใน
ช่อื งาน 1.2.1 การตรวจสอบการเงนิ การบัญชี (Financial Audit)

วตั ถปุ ระสงค : 1) ตรวจสอบการใชจ า ยเงินของ สํานกั งานเขตพื้นทกี่ ารศึกษาประถมศกึ ษา/มัธยมศกึ ษาและสถานศกึ ษา ใหเ ปน ไปตามระเบยี บ แนวปฏบิ ัติ ขอกําหนดตา ง ๆ หรอื การควบคุมการใชจ า ยเงินใหถ กู ตอ ง

เหมาะสม

2) ตรวจสอบความครบถว น ถูกตอง เปน ปจ จบุ ันของการบนั ทึกรายการทางบัญชี และรายงานทางการเงิน

3) สอบทานความเพยี งพอ เหมาะสมของระบบการควบคมุ ภายในดา นการเงินการบัญชี

ลาํ ดับ ผงั ขัน้ ตอนการดาํ เนินงาน รายละเอยี ดงาน เวลา มาตรฐาน ผูร บั ผดิ ชอบ
ดาํ เนนิ การ คณุ ภาพงาน

1 ศึกษาวิเคราะห ระเบยี บ กฎหมาย ทางการเงินการบญั ชี และขอ มลู ทวั่ ไปของกจิ กรรมตาม ตาม มาตรฐานการ ผูตรวจสอบ
ศกึ ษาวิเคราะหระเบยี บฯ จดั ทําแผน
แผนการตรวจสอบประจาํ ป (Audit Plan) เพื่อนํามาจัดทาํ แผนการปฏบิ ัติงาน ระยะเวลาที่ ตรวจสอบ ภายใน
ปฏบิ ัตงิ าน(Engagement Plan)
(Engagement Plan) ทม่ี ีการประเมนิ ความเส่ยี งเบ้ืองตน นาํ มากาํ หนดวัตถุประสงคก าร แผนการ ภายใน ผรู ับผดิ ชอบ

ตรวจสอบ และขอบเขตการตรวจสอบ ตรวจสอบ รหัสชดุ 2300 กิจกรรมตาม
2 กาํ หนดประเดน็ จัดทําแนวทางการตรวจสอบ (Audit Program) กาํ หนดประเดน็ การตรวจสอบใหสอดคลอ งกบั วตั ถปุ ระสงคการตรวจ พรอ มจัดทําแนวทางการ ประจาํ ป การปฏิบัติงาน แผน

ตรวจสอบ (Audit Program) ระบบการเงินการบัญชี และการสอบทานการควบคมุ ภายใน กําหนด

3 จดั ทําเคร่อื งมือกระดาษทําการ จดั ทําเครอื่ งมอื กระดาษทาํ การตรวจสอบ เพ่อื เกบ็ ขอมูล

4 ดําเนินการตรวจสอบ ดําเนนิ การตรวจสอบตามแนวทางการตรวจสอบ (Audit Program) โดยสอบทานการ รหัสชุด 2400
ปฏบิ ตั ิงานดานการเงินและการบญั ชี และการสอบทานการควบคมุ ภายใน การรายงาน
5 วเิ คราะหสรปุ ผลการตรวจสอบ วิเคราะหแ ละสรุปผลการตรวจสอบ
ทบทวน ผล
จดั ทํารายงานผลการตรวจสอบ (Audit Report ) พรอมขอ เสนอแนะในการแกไขปรบั ปรุง
6 ทํารายงานเสนอ รายงานตอผูอาํ นวยการสาํ นกั งานเขตพน้ื ทก่ี ารศกึ ษาประถมศึกษา/มธั ยมศกึ ษา
ผอ. สพป./สพม.

ลาํ ดบั ผงั ขน้ั ตอนการดาํ เนนิ งาน รายละเอียดงาน เวลา มาตรฐาน ผูรบั ผิดชอบ
ดาํ เนินการ คุณภาพงาน

7 แจงหนว ยรบั ตรวจทราบผลการตรวจสอบและแกไ ขตามขอเสนอแนะ โดยใหแจง ผลการดําเนินการ รหสั ชดุ 2500

แกไขภายในกาํ หนดเวลา การติดตามผล

แจงหนว ยรบั ตรวจแกไข
8 ตดิ ตามผลการแกไขปรบั ปรุงตามขอ เสนอแนะ (Audit Follow up ) และวิเคราะหส รปุ ผลการแกไ ข

ติดตามผลการแกไ ข /สรุปผลการแกไ ข วา เปนไปตามขอ เสนอแนะเพยี งใด

9 รายงานผลเสนอผอู าํ นวยการสาํ นักงานเขตพน้ื ท่กี ารศึกษาประถมศกึ ษา/มธั ยมศกึ ษา ใหท ราบ
จดั ทํารายงาน
ผลการแกไ ข หรอื พจิ ารณาสั่งการเพ่มิ เติมแลวแตกรณี
เสนอ ผอ. สพป./สพม.

10 ผลการแกไ ขทเ่ี หน็ วา เสรจ็ สิ้น ใหรวบรวมเกบ็ เปนขอ มูลสารสนเทศ
จัดเก็บเปนสารสนเทศ

คูมอื การปฏิบัติงาน สำนักงานเขตพ้ืนที่การศกึ ษา คําอธิบายสญั ลักษณผังข้ันตอน กจิ กรรมงานหรือการปฏบิ ตั ิ การตดั สินใจ ทศิ ทางหรือการเคล่ือนไหวของงาน จดุ เชอื่ มตอ ระหวา งหนา (ถาไมจบภายใน ๑หนา )
หนว ยตรวจสอบภายใน 39 จดุ เรม่ิ ตน หรือสิ้นสดุ กระบวนงาน

ประเภทเอกสาร : คูม ือขั้นตอนการดําเนินงาน
ชอื่ เอกสาร : 1.2.2 งานตรวจสอบการปฏบิ ัตติ ามกฎระเบยี บ

(Compliance Audit)

1.ชอ่ื งาน 1.2.2 งานตรวจสอบการปฏิบตั ติ ามกฎระเบยี บ (Compliance Audit)

2. วตั ถปุ ระสงค

1) เพื่อใหท ราบวาการปฏิบตั ิงานการเงนิ บญั ชี พัสดขุ องสาํ นักงานเขตพื้นที่การศึกษา
ประถมศกึ ษา/มธั ยมศกึ ษา และสถานศึกษาถูกตองตามระเบียบ กฎหมาย และหนังสือสั่งการทเ่ี ก่ยี วของ
และมีขอมูลทางการเงินท่เี ชอ่ื ถอื ได

2) เพื่อประเมินความเพียงพอของระบบการควบคุมภายในดานการเงนิ การบัญชี และการพัสดุ
3) เพ่ือประเมินผลการปฏิบัติงาน เสนอแนะวธิ กี าร มาตรการในการปรบั ปรุงแกไขการ
ปฏบิ ตั งิ านของสํานักงานเขตพื้นทก่ี ารศกึ ษาประถมศึกษา/มัธยมศึกษา และสถานศึกษา ใหเ ปน ไปอยางมี
ประสทิ ธภิ าพ

3. ขอบเขตของงาน

การบัญชี 1) ตรวจสอบการเงนิ การบัญชีวา มีการปฏิบัตเิ ปนไปตามระเบียบกฎหมายทางการเงิน
ดา นพสั ดุ 2) ตรวจสอบพัสดุ วามีการจัดหา ควบคุม และจาํ หนาย เปน ไปตามระเบยี บกฎหมายทาง

4. คําจํากัดความ

การตรวจสอบการปฏิบัตติ ามกฎระเบียบ ไดแก การตรวจสอบการเงนิ การบัญชี การพัสดุ ของ
สาํ นักงานเขตพื้นท่ีการศึกษาประถมศกึ ษา/มัธยมศกึ ษา และสถานศึกษาวา ปฏบิ ตั งิ านถกู ตอง ตาม
ระเบียบ กฎหมาย และหนงั สือสัง่ การที่เกยี่ วของหรือไม และยังเปน การปองปรามผูปฏบิ ัตงิ าน ให
ระมดั ระวงั รอบคอบ เพ่ือมิใหเกิดขอผิดพลาด หรือทจุ ริตได

5. ข้นั ตอนการปฏิบัติงาน

การตรวจสอบการปฏบิ ตั ิตามกฎ ระเบยี บ เปนการตรวจสอบงานการเงนิ บัญชี และพสั ดุ มี
ขั้นตอนการปฏบิ ัติงาน ดังนี้

คมู อื การปฏบิ ัตงิ าน สำนักงานเขตพนื้ ท่กี ารศกึ ษา
หนวยตรวจสอบภายใน 41

1) ศึกษาวิเคราะห ระเบยี บ กฎหมาย ทางการเงินการบัญชี และพสั ดุ และขอมลู ทั่วไปของ
กจิ กรรมตามแผนการตรวจสอบประจําป (Audit Plan) เพื่อนาํ มาจดั ทาํ แผนการปฏบิ ตั งิ าน (Engagement Plan)
ท่ีมกี ารประเมินความเสย่ี งเบื้องตน นาํ มากําหนดวัตถุประสงคก ารตรวจสอบ และขอบเขตการตรวจสอบ

2) กําหนดประเด็นการตรวจสอบใหส อดคลองกับวตั ถุประสงคการตรวจ พรอมจัดทําแนวทางการ
ตรวจสอบ (Audit Program) การปฏิบตั ิตามกฎหมาย ระเบยี บ ของการปฏิบตั ิงานทางการเงิน การบัญชี การ
พัสดุ และการสอบทานการควบคมุ ภายใน

3) จัดทาํ เคร่ืองมือ หรือ กระดาษทําการตรวจสอบ
4) ดาํ เนินการตรวจสอบตามแนวทางการตรวจสอบ (Audit Program) และสอบทานระบบ
การควบคมุ ภายใน ของการรบั จายเงิน การบันทึกบญั ชีและการจดั ทาํ รายงาน การจดั ซื้อจาง การควบคมุ
และการจําหนายพสั ดุ พรอมจดั เกบ็ ขอมูลลงกระดาษทําการ ใหมขี อมลู เพยี งพอตอการสรปุ ผลการ
ตรวจสอบตามประเดน็ การตรวจสอบ หรือวตั ถปุ ระสงคก ารตรวจสอบทก่ี าํ หนดไว
5) วิเคราะหแ ละสรปุ ผลการตรวจสอบ
6) จัดทํารายงานผลการตรวจสอบ (Audit Report) พรอมขอเสนอแนะในการแกไขปรบั ปรุง
รายงานตอผูอํานวยการสํานักงานเขตพื้นทกี่ ารศึกษาประถมศกึ ษา/มธั ยมศึกษา
7) แจง หนว ยรับตรวจทราบผลการตรวจสอบและแกไขตามขอเสนอแนะ โดยใหแ จง ผลการ
ดาํ เนนิ การแกไ ขภายในกําหนดเวลา
8) ติดตามผลการแกไขปรบั ปรงุ ตามขอ เสนอแนะ (Audit Follow up) และวเิ คราะหสรปุ ผล
การแกไ ข วา เปนไปตามขอเสนอแนะเพยี งใด
9) รายงานผลเสนอผอู ํานวยการสํานกั งานเขตพ้นื ที่การศึกษาประถมศึกษา/มัธยมศึกษา
ใหทราบผลการแกไ ข หรอื พจิ ารณาสง่ั การเพมิ่ เติมแลว แตก รณี
10)ผลการแกไขทเ่ี หน็ วา เสร็จสิน้ ใหร วบรวมเก็บเปน ขอ มูลสารสนเทศ

คูม อื การปฏิบตั ิงาน สำนักงานเขตพ้ืนท่กี ารศึกษา
42 หนวยตรวจสอบภายใน

6. Flow Chart การปฏบิ ตั ิงาน

กระบวนการ งานตรวจสอบการปฏบิ ัติตามกฎระเบียบ
ศึกษาวิเคราะหร ะเบยี บฯ จดั ทําแผนปฏบิ ัตงิ าน

(Engagement Plan)

กาํ หนดประเด็นการตรวจสอบ จดั ทาํ แนวทางการตรวจสอบ
(Audit Program)

จัดทาํ เคร่ืองมือกระดาษทาํ การ

ดาํ เนินการตรวจสอบ

วเิ คราะหสรปุ ผลการตรวจสอบ

ทบทวน
จดั ทาํ รายงานผลการตรวจสอบ
เสนอ ผอ. สพป./สพม.
เหน็ ชอบ
แจง หนว ยรับตรวจแกไ ข

ติดตามผลการแกไ ข /สรุปผลการแกไข
สงั่ การเพิ่มเตมิ

จดั ทํารายงาน
เสนอ ผอ. สพป./สพม.

เสร็จสนิ

จัดเกบ็ เปน สารสนเทศ

คูม ือการปฏิบตั ิงาน สำนักงานเขตพื้นทกี่ ารศึกษา
หนว ยตรวจสอบภายใน 43

7. แบบฟอรมทใี่ ช

กระดาษทําการตรวจสอบประเภทตาง ๆ

8. เอกสาร/ หลักฐานอา งอิง

1) พรบ. การศึกษาแหง ชาติ พ.ศ. 2542 และทแ่ี กไขเพ่ิมเตมิ
2) มาตรฐานการตรวจสอบภายใน และจริยธรรมของผูตรวจสอบภายในของสว นราชการ

กรมบญั ชีกลาง พ.ศ. 2545
3) ระเบียบกระทรวงการคลงั วา ดวยการตรวจสอบภายในของสวนราชการ พ.ศ.2551
4) แนวปฏิบตั กิ ารตรวจสอบภายใน กรมบญั ชกี ลาง กระทรวงการคลงั
5) คูม อื การตรวจสอบภายในสาํ นกั งานเขตพนื้ ท่ีการศึกษา และคูม ือการปฏบิ ตั งิ าน

ตรวจสอบภายในสําหรับผตู รวจสอบภายในสาํ นักงานเขตพนื้ ที่การศกึ ษา
สาํ นักงานคณะกรรมการการศึกษาขน้ั พื้นฐาน ปงบประมาณ 2549 และปงบประมาณ
2551 ตามลาํ ดับ

คูมอื การปฏิบัตงิ าน สำนกั งานเขตพนื้ ท่กี ารศกึ ษา
44 หนว ยตรวจสอบภายใน