ใบเนื้อหา

ใบเนอื้ หา

หน่วยที่ 2 ชอื่ หนว่ ย เคร่ืองเจยี ระไนลับคมตดั และงานลับคมตัด
ในการปฏิบัติงานเกี่ยวกับงานขึ้นรูปด้วยวิธีการต่างๆ จะต้องใช้เครื่องมือตัดเพ่ือตัดเฉือนช้ินงานให้เกิด
รูปร่างต่างๆ เม่ือเครื่องมือตัดถูกใช้งานเป็นเวลานานคมตัดอาจจะเกิดการสึกหรือแตกหัก เพื่อเป็นการประหยัด
คา่ ใชจ้ า่ ยและการรกั ษาคมตัดของเครอื่ งมอื ตดั นั้น จะตอ้ งมีการลับคมตดั เพ่ือให้นามาใช้ได้ใหม่อีกคร้ัง ดังน้ันเคร่ือง
เจยี ระไนจึงมคี วามจาเป็นอย่างย่ิงในการลบั เคร่ืองมือตัดต่างๆ
1. ชนิดและส่วนประกอบของเคร่ืองเจยี ระไนลับคมตดั
1.1 ชนิดของเครอ่ื งเจยี ระไนลบั คมตดั

เครือ่ งเจียระไนลบั คมตดั จัดเปน็ เคร่อื งมอื กลพนื้ ฐานอกี ชนดิ หนง่ึ ที่มีในโรงงานอุตสาหกรรมท่ัวไป ใช้
สาหรบั การลับคมตัดของเคร่อื งมอื ตดั ซ่งึ เมื่อใช้งานเป็นเวลานานคมตัดอาจจะเกิดการสึกหรือแตกหักให้กลับมาใช้
งานได้ เช่น มีดกลึง มีดไส และดอกสวา่ น เปน็ ตน้ เคร่ืองเจียระไนลับคมตัดโดยทว่ั ไปแบง่ ออกเปน็ 2 ชนดิ คอื

1.1.1 เครือ่ งเจียระไนแบบตั้งโตะ๊ (Bench Grinding Machine) เปน็ เครอื่ งเจยี ระไนทม่ี ีขนาดเลก็
สามารถเคลอ่ื นทไ่ี ดง้ ่าย จะติดต้ังอยูบ่ นโตะ๊ งานเพอ่ื เพม่ิ ความสงู ให้เหมาะสมตอ่ การใช้งาน

รูปที่ 2.1 เคร่ืองเจียระไนแบบตั้งโตะ๊
ทม่ี า : http://www.bosch-professional.com

1.1.2 เคร่ืองเจยี ระไนแบบตง้ั พนื้ (Floor Grinding Machine) เป็นเคร่อื งเจียระไนทม่ี ขี นาดใหญ่กว่าเคร่อื ง
เจยี ระไนแบบตัง้ โต๊ะ มฐี านที่มรี ะดับความสูงเหมาะสมต่อการใช้งานและมีความมั่นคงแข็งแรงยึดตดิ อยกู่ ับพ้นื

ฃ

รูปที่ 2.2 เคร่ืองเจยี ระไนแบบต้งั พน้ื

ที่มา : https://sites.google.com

1.2. ส่วนประกอบทีส่ าคัญของเคร่อื งเจียระไนลับคมตัด

ส่วนประกอบทีส่ าคญั ของเคร่อื งเจียระไนลบั คมตดั แบบตัง้ โตะ๊ และแบบตั้งพ้นื มดี งั นี้

1.2.1 มอเตอร์ (Motor) จะเป็นสว่ นประกอบทสี่ าคญั เคร่อื งเจียระไนลับคมตัด ทาหน้าท่ีส่งกาลังให้

ลอ้ หนิ เจยี ระไนหมุน มอเตอร์จะมแี กนเพลายน่ื ออกมาด้านข้างทง้ั สองข้างเพื่อใช้ในการจับยึดล้อหินเจียระไน ส่วน

ใหญ่จะใช้แรงดันไฟฟ้า 220 โวลต์ หรือ 380 โวลต์ และแกนเพลาทั้งสองจะมีข้อแตกต่างกันคือด้านซ้ายจะเป็น

เพลาเกลยี วซ้าย ดา้ นขวาจะเปน็ เพลาเกลยี วขวา

กระจกนริ ภัย (Safety สวิตซเ์ คร่ือง
Glass Shields) (Switch)

ฝาครอบลอ้ หนิ เจียระไน แทน่ รองรับชิน้ งาน
( Grinding Wheel Guard) (Work Rests)

ล้อหินเจียระไน มอเตอร์
(Grinding Wheel) (Motor)

ถังน้าหลอ่ เย็น ฐานเครื่อง (Table)
(Water pot)

รปู ท่ี 2.3 ส่วนประกอบเคร่อื งเจียระไนแบบตง้ั พ้ืน
ท่ีมา : https://sites.google.com

รูปที่ 2.4 มอเตอร์เคร่ืองเจยี ระไน
ทีม่ า : https://octopart.com

1.2.2 ล้อหนิ เจยี ระไน (Grinding Wheel) มีลักษณะเปน็ ลอ้ วงกลม แบ่งออกเป็น 2 ชนดิ ดว้ ยกนั คือ ลอ้
หนิ เจยี ระไนชนิดหยาบ และล้อหนิ เจียระไนชนดิ ละเอยี ดจะยึดอยู่อยา่ งละข้างของแกนมอเตอร์ โดยล้อหนิ เจียระไน
ชนดิ หยาบจะใช้เพอื่ เจยี ระไนลดผิวชน้ิ งานได้เร็ว ส่วนลอ้ หนิ เจยี ระไนละเอียดจะใชเ้ พอื่ เจียระไนผวิ ช้นิ งานให้เรยี บ
และเมื่อตอ้ งการเจยี ระไนข้นั สุดท้าย

ลอ้ หินเจยี ระไน แกนเพลามอเตอร์

รูปที่ 2.5 ล้อหินเจียระไนและการใช้งาน
ท่มี า : http://board.trekkingthai.com
2.1.4 ฝาครอบลอ้ หินเจียระไน ( Grinding Wheel Guard) เปน็ สว่ นทีค่ รอบล้อหินเจียระไนท้ังสอง
ข้างเพื่อป้องกันอนั ตรายจากการใช้เคร่ืองเจียระไน สว่ นใหญ่ทาจากเหล็กเหนียวข้ึนรูปและจะยึดติดอยู่กับด้านข้าง
ของตัวมอเตอร์ทั้งสองดา้ น

ฝาครอบลอ้ หินเจยี ระไน
( Grinding Wheel Guard)

รูปที่ 2.6 ฝาครอบล้อหินเจียระไน
ท่ีมา : http://www.bosch-professional.com

2.1.5 แท่นรองรับช้ินงาน (Work Rests) มีหน้าท่ีรองรับชิ้นงานหรือเครื่องมือตัดขณะทาการ
เจียระไนและยังชว่ ยประคองมือผ้ปู ฏิบตั งิ าน ส่วนใหญ่ทาด้วยเหล็กหล่อข้ึนรูปหรือเหล็กเหนียว จะยึดติดอยู่กับฝา
ครอบส่วนใน และสามารถเล่ือนเข้าออกเพ่อื ปรบั ระยะใหห้ ่างจากหนา้ ลอ้ หนิ ประมาณ 2-3 มม. ถ้ามรี ะยะห่างมาก
เกินไปชิน้ งานอาจหลุดลงไปในช่องอาจทาให้ล้อหินเจียระไนแตกกระเด็นเป็นอันตรายต่อผู้ปฏิบัติงานได้ ในขณะ
ปรับระยะห่างระหว่างแท่นรองรับช้ินงานต้องปิดสวิตช์ให้ล้อหยุดน่ิงก่อน เม่ือตั้งระยะห่างเรียบร้อยแล้ว ต้อง
ทดสอบดว้ ยการหมนุ ดว้ ยมอื กอ่ น เพื่อป้องกนั กรณลี อ้ หินเจยี ระไนแกวง่ มากระแทกกับแทน่ รองรับชิน้ งาน

ระยะหา่ ง 2-3 มม.

แทน่ รองรับชิ้นงาน (Work Rests)
รูปท่ี 2.7 แท่นรองรบั ช้ินงานและการตง้ั ระยะ
ท่มี า : http://www.neotools1.com

2.1.6 กระจกนริ ภัย (Safety Glass Shields) มีหนา้ ทปี่ ้องกันเศษทเ่ี กิดจากการเจียระไน กระเดน็ เข้า
ตาผู้ปฏบิ ัตงิ าน ซ่งึ กระจกนริ ภัยจะยดึ ตดิ กับฝาครอบด้านบนสามารถปรับเลื่อนข้ึนลงและสามารถมองเห็นชิ้นงาน
ในขณะทาการเจยี ระไนได้

กระจกนิรภัย
(Safety Glass Shields)

รปู ที่ 2.8 กระจกนริ ภยั
ทม่ี า : http://www.bosch-professional.com

2.1.7 สวิตซ์เคร่ือง (Switch) มีหน้าที่ในการควบคุมการเปิด – ปิดการทางานของมอเตอร์เครื่อง
เจียระไนลับคมตัด สว่ นมากสวติ ซท์ ีใ่ ช้จะมี 3 แบบคอื แบบดึง แบบบิดและแบบปุ่มกด เปิด – ปิด อาจจะยึดติดอยู่
กบั ตัวเครอื่ งหรอื แยกออกจากตวั เคร่ือง

รปู ท่ี 2.9 สวติ ชแ์ บบดึง เปิด - ปดิ
ท่ีมา : http://board.trekkingthai.com

รปู ที่ 2.10 สวิตชแ์ บบบดิ เปดิ - ปดิ
ทีม่ า : http://th.bosch-pt.com

รปู ท่ี 2.11 แบบปมุ่ กด เปิด - ปดิ (แบบท่ี 1)
ทีม่ า : http://www.rc-machines.com

รปู ท่ี 2.12 แบบปุ่มกด เปิด - ปดิ (แบบที่ 2)
ท่มี า : http://nl.aliexpress.com

รปู ที่ 2.13 สวติ ชแ์ บบติดกบั ตวั เครื่อง รูปที่ 2.14 สวติ ช์แบบแยกกับตัวเครื่อง
ทมี่ า : http://www.bosch-professional.com ทมี่ า : https://sites.google.com

2.1.9 ถงั นา้ หลอ่ เย็น (Water pot) ใช้สาหรบั ใส่น้าหล่อเย็นเพอ่ื ระบายความรอ้ นใหก้ ับชน้ิ งานขณะ
ปฏิบตั งิ านเจียระไน

รปู ที่ 2.15 ถังนา้ หลอ่ เยน็
ที่มา : https://sites.google.com

2.1.10 ฐานเครอ่ื ง (Table) ทาหนา้ ทรี่ องรับนา้ หนักส่วนประกอบต่าง ๆ ของเครื่องเจียระไนลับคม
ตดั ท้ังแบบตัง้ โต๊ะและแบบตั้งพน้ื สว่ นใหญ่ทาจากเหล็กหล่อมคี วามมั่นคงแข็งแรง

รูปท่ี 2.16 ฐานเคร่ืองเจยี ระไนแบบต้ังโต๊ะ รปู ที่ 2.17 ฐานเครือ่ งเจยี ระไนแบบต้ังพืน้

2.ทเี่มคาร่อื : งhมttือpแ:/ล/ะwอwปุ wกร.bณo์ทscีใ่ ชh้ก-pบั rงoาfeนsเsจiียoรnะaไlน.cลoบั mคมตัด ทมี่ า : https://sites.google.com

2. เครื่องมอื และอุปกรณ์ท่ีใชก้ ับงานเจียระไนลบั คมตัด
เคร่ืองมอื และอุปกรณท์ ใ่ี ชใ้ นการลับคมตัดของเคร่ืองมือตดั ชนิดตา่ งๆ เช่น การลับมดี กลึง มีดไสและดอก

สวา่ น จาเป็นตอ้ งมีเครื่องมอื และอุปกรณอ์ น่ื เพิม่ เตมิ ดังนี้
2.1 ใบวัดมุม (Angle Protractor) เป็นเครื่องมือท่ใี ช้สาหรับวัดมุมของเครือ่ งมอื ตัด เช่น มุมมีดกลงึ มมุ

มดี ไสและมมุ ดอกสว่าน ใบวัดมุมสามารถวัดมุมได้ต้งั แต่ 0-180 องศา

ใบวดั มุม
ป่มุ ลอ็ ก

กา้ นวัดมมุ

รปู ที่ 2.18 ใบวดั มุมและการใช้งาน
ทม่ี า : ปราศรยั ขนุ เพ็ชร. 2558

2.2 เกจวดั มมุ ดอกสวา่ น (Drill Point Gage) เปน็ เคร่อื งมอื ท่ใี ชส้ าหรบั วัดมมุ ดอกสวา่ นเพ่อื ลับคมดอก
สว่านท่ที ื่อ สามารถใชว้ ัดมมุ ดอกสวา่ นและความกวา้ งของคมตดั ได้

รปู ที่ 2.19 เกจวัดมุมดอกสว่านและการใช้งาน
ที่มา : ปราศรยั ขุนเพช็ ร. 2558

2.3 เกจวดั มมุ เกลยี วสามเหลีย่ ม (Center Gage) เป็นเครื่องมอื ทีใ่ ช้สาหรับวัดมุมเพ่อื ลบั
มดี กลึงท่ีใช้ในการกลงึ เกลยี วสามเหลยี่ มหรอื เกลียวยอดแหลมโดยทว่ั ไปจะมมี ุมรวมยอดเกลียว 60 องศา และใช้
สาหรับตั้งมีดกลงึ ในการกลึงเกลยี วบนเครื่องกลึง

รูปที่ 2.20 เกจวดั มุมเกลียวสามเหลี่ยม รูปท่ี 2.21 การใชง้ านเกจวดั มุมเกลยี วสามเหลี่ยม

ทมี่ า : ปราศรยั ขนุ เพช็ ร. 2558 ทีม่ า : http://eu.lib.kmutt.ac.th

2.4 เกจวดั มุมเกลยี วส่ีเหลีย่ มคางหมู (Trapezoid Thread Gage) เปน็ เครอื่ งมอื ทีใ่ ช้สาหรับวัดมุมมีดกลึง
เกลียวสี่เหล่ียมคางหมู กรณีเป็นแบบเกลียวส่ีเหลี่ยมคางหมูเมตริกจะมีตัวเลขท่ีเกจเป็นระยะพิตซ์ (Tr) และมีมุม
รวมปลายมีด 30 องศา และเกลียวส่ีเหล่ียมคางหมูอเมริกัน (Acme) จะมีเลขบอกท่ีเกจเป็นจานวนเกลียวต่อน้ิว
และมีมุมรวมปลายมีด 29 องศา ดังนั้น การนาเกจมาใช้ต้องเลือกให้ถูกต้อง มิฉะน้ันความกว้างปลายมีดและมุม
รวมปลายมีดจะผิด

29°

รปู ท่ี 2.22 เกจวัดมุมเกลียวส่เี หลี่ยมคางหมูอเมริกัน (Acme)
ทม่ี า : ปราศรยั ขนุ เพ็ชร. 2558

2.5 แวน่ ตานิรภยั (Protective spectacles or Glasses) มีลกั ษณะรปู รา่ งคล้ายกบั แว่นตาโดยท่ัวไป
แตจ่ ะแตกตา่ งกันในส่วนของความทนทาน ความแข็งแรงและวสั ดทุ ีใ่ ช้ทาแว่นกับเลนส์ ใช้ใส่เมื่อปฏิบัติงานกับ
เครื่องเจยี ระไนลบั คมตดั เพอื่ ป้องกันเศษโลหะและประกายไฟท่ีเกิดข้ึนในขณะปฏิบตั ิ
งานกระเดน็ เขา้ ตา แวน่ ตานริ ภยั มี 2 แบบ คอื

2.5.1 แบบไม่มกี ระบงั ขา้ ง เหมาะสาหรับใชง้ านที่มีเศษโลหะ หรอื วตั ถุกระเด็นมาเฉพาะทาง
ด้านหนา้

รูปท่ี 2.27 แวน่ ตานิรภัยแบบไม่มีกระบังขา้ ง
ทีม่ า : http://www.pholonline.com

2.5.2 แบบมีกระบงั ข้าง เหมาะสาหรับการใช้งานท่ีมเี ศษโลหะ หรือวัตถุกระเด็นเข้าด้านข้าง

รูปท่ี 2.28 แว่นตานิรภัยแบบมกี ระบังขา้ ง
ทีม่ า : http://www.siamsafetygroup.com

การเลอื กใช้แว่นตานิรภยั ควรปฏบิ ตั ิดังน้ี
(1) ควรเลือกชนดิ ท่ีมกี รอบกระชับ แขง็ แรงเหมาะสมกับการสวมใส่ในการปฏิบัติงาน
(2) ควรเลือกชนดิ ท่ีมีคุณสมบัตปิ ้องกนั อันตรายไดส้ ูงสุดและใชง้ านไดต้ ลอดเวลา
(3) มขี นาดทก่ี ว้างใหญ่พอดกี บั ขนาดรูปหนา้ และจมูกโดยวัดระยะหา่ งของช่วงตาลบด้วยความ
กวา้ งของจมูกจะเทา่ กับเส้นผ่านศนู ย์กลางทยี่ าวของเลนสท์ ี่จะใช้
(4) สามารถทาความสะอาดไดง้ า่ ย เพอื่ ใหอ้ ยู่ในสภาพพร้อมใช้งานได้ทันทีและไม่ตดิ เชื้อไดง้ า่ ย
(5) ทนต่อความรอ้ น ไม่ตดิ ไฟง่าย
(6) ราคาถูก
การดแู ลรักษาแว่นนิรภัย
(1) ทาความสะอาดด้วยการลา้ งดว้ ยสบูก่ ับนา้ อุ่นแล้วแช่ในนา้ ยาไฮโดรคลอ-ไลดห์ รอื น้ายา
แอมโมเนียม ไวน้ านประมาณ 10 นาที แลว้ ทง้ิ ไว้ให้แห้งหรอื ใช้เครอื่ งเปา่ ให้แหง้
(2) เก็บไว้ในทีไ่ ม่มฝี ุ่นและความชืน้
(3) เมื่อมกี ารชารุดเสียหายควรซอ่ มแซมปรับปรุงใหส้ ามารถใชง้ านไดอ้ ยา่ งปกติและควรใชเ้ ป็น
อปุ กรณส์ ่วนตวั ไม่ควรใชร้ ่วมกับแบบของส่วนรวม
2.8 อปุ กรณแ์ ต่งหน้าลอ้ หนิ เจียระไน เป็นอปุ กรณท์ ี่ใช้ในการปรบั แต่งหน้าล้อหนิ เจยี ระไนลับคมตดั ทไ่ี ม่
เรยี บใหม้ คี วามเรยี บเสมอกนั
2.8.1 อุปกรณแ์ ตง่ หน้าล้อหนิ เจยี ระไนแบบ Star Dresser Tool มลี กั ษณะเป็นด้ามจับยาวและมี
แผ่นโลหะแข็ง รูปแฉกหลายแผน่ ซ้อนกนั สามารถทาการกรีดปรบั แตง่ หนา้ ลอ้ หนิ ไดอ้ ยา่ งรวดเร็ว

Star Dresser Tool

รปู ที่ 2.29 อุปกรณแ์ ตง่ หน้าลอ้ หินแบบ Star Dresser Tool และการใช้งาน
ที่มา : http://www.mscdirect.co.uk และhttp://firearmsdesigner.com

2.8.2 อุปกรณแ์ ตง่ หน้าล้อหินเจยี ระไนแบบ แทง่ กากเพชร เปน็ แท่งหนิ ซ่ึงผสมดว้ ยกากเพชรเทยี ม
ความแข็งสูง สามารถกรีดหนา้ ล้อหินได้อยา่ งรวดเรว็ และมีประสทิ ธภิ าพสงู

แท่งกากเพชร

รูปท่ี 2.30 แทง่ กากเพชรและการใชง้ าน
ทีม่ า : https://machinemechanics.wordpress.com

สรปุ
เคร่ืองเจียระไนโดยท่ัวไปแบ่งออกเป็น 2 ชนิด คือเคร่ืองเจียระไนแบบต้ังโต๊ะ (Bench Grinding

Machine) และเครื่องเจียระไนแบบตั้งพื้น (Floor Grinding Machine) มีส่วนประกอบท่ีสาคัญ คือ มอเตอร์
(Motor) ล้อหินเจียระไน (Grinding Wheel) ฝาครอบล้อหินเจียระไน (Grinding Wheel Guard) แท่นรองรับ
ชน้ิ งาน (Work Rests) กระจกนิรภยั (Safety Glass Shields) สวติ ซเ์ ครือ่ ง (Switch) ถงั น้าหล่อเย็น (Water pot)
และฐานเคร่ือง (Table)

คมของเครือ่ งมอื ตัด เช่น มดี กลงึ มีดไส และดอกสวา่ น เมอ่ื นามาทาการตดั เฉือนวัสดุจะเกิดการเสียดสีกัน
ระหว่างคมตัดกับเน้ือวัสดุชิ้นงาน ทาให้เกิดความร้อนและอุณหภูมิสูงส่งผลให้คมตัดเกิดการสึกหรอ ดังนั้น
ผปู้ ฏบิ ัติงานจึงต้องศึกษาและปฏบิ ตั ิเกย่ี วกับการลบั คมตดั ให้ถกู ตอ้ ง ท้ังน้ีเพ่ือให้เคร่ืองมือตัดท่ีใช้งานแล้ว สามารถ
นากลับมาใช้ได้ดอี ีกครง้ั