Eurokerdos - Issue 207

www.pwc.com.cy

Cyprus Annual
Review 2018

You can download the report at:
www.pwc.com.cy/annual-review

© 2018 PricewaterhouseCoopers Ltd. All rights reserved



ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Εκδοτικό σημείωμα 6 24 ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2018
36 TEYΧΟΣ 207
Συνέντευξη: 8 50
Κωνσταντίνος Πετρίδης ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ
NL TRINITY MEDIA &
Τα κατά συνθήκη ψεύδη 14 PUBLICATIONS LTD
ΔΙΕΥΘΎΝΟΥΣΑ ΣΎΜΒΟΥΛΟΣ
Θερμό εξάμηνο 16 Νικολέττα Λιβέρα
στην Ανατολική Μεσόγειο ΑΡΧΙΣΥΝΤΆΚΤΡΙΑ
Αγγέλα Κωμοδρόμου
Περιμένουν σινιάλο 20 ΕΠΙΜΈΛΕΙΑ ΈΚΔΟΣΗΣ
από τον Γκουτέρες Γιάννης Αντωνίου
ΣΥΝΕΡΓΆΤΕΣ
Συνέντευξη: Παύλος Ιωάννου 24 Στέφανος Κοτζαμάνης
Παναγιώτης Τσαγγάρης
Συνέντευξη: Γιώργος Άππιος 28 Νατάσα Ευριπίδου
Κώστας Κωνσταντίνου
Ελληνική Τράπεζα: 30
Mετάβαση στη νέα εποχή ΕΤΉΣΙΕΣ ΣΥΝΔΡΟΜΈΣ
Κύπρος - €100
Συνέντευξη: 32 32 Εξωτερικό - €150
Δημήτρης Παπαδάκης ΥΠΕΎΘΥΝΗ ΣΥΝΔΡΟΜΏΝ
40 Χριστίνα Νικολάου
Συνέντευξη: 36 44
Αντρέας Αθανασιάδης ΣΧΕΔΙΑΣΜΌΣ
Mat Ad Services Ltd
Συνέντευξη: Κώστας Κουμής 40 ΕΚΤΎΠΩΣΗ
Cassoulides Masterprinters
Συνέντευξη: Μαρία Δάμαλου 44 ΔΙΑΝΟΜΉ
Πρακτορείο Τύπου Κρόνος
Δήμητρα Επενδυτική: 48 ΕΛΕΓΚΤΕΣ
Σε κερδοφόρα εποχή Ioannou & Theodoulou Ltd
NΟΜΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ
Συνέντευξη: 50 Χρίστος Κογκορόζης, Δικηγόρος
Μάριος Καλοχωρίτης
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΊΑ
Πρώτη δεξαμενή σκέψης Λεωφόρος Στροβόλου 170,
στην Κύπρο 52 Γραφείο 303,
2048 Στρόβολος
Εφιαλτικό το σενάριο 54 Λευκωσία, Κύπρος
ενός άτακτου Brexit Τηλ: + 357 22311 272
Φαξ: + 357 22317 127
Η Google έγινε είκοσι χρονών 56 www.eurokerdos.com
[email protected]
Εν συντομία 58
Έτος Ίδρυσης 1999
Αγορά 60 Ιδρυτής Θεοφάνης Λιβέρας
ΙSSN 1450-2305
Oι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις
των απεργιών 62

Το διακύβευμα των Ευρωεκλογών
του 2019 64

Financial Fair Play 66
και Κυπριακό Ποδόσφαιρο

ΆΡΘΡΑ:

Δημήτρης Γεωργιάδης 68

Κάλια Πατσιά 69

Αλέξανδρος Αντωναράς 70

Κυριάκος Κλεάνθους 71

Γιώργος Μουσκίδης 72

Θέμης Σαρανταένας 73

Ανδρέας Θεμιστοκλέους 74

Δημήτρης Κουρσάρος 75

Παναγιώτης Πιερή 77

Ανδρέας Κυπριανού-Wine Expert 78

Ρετρό: A. Ζορπάς & Υιοί Λτδ 80
Aρχείο: Δεκέμβριος 1999 82

4 | EYΡΩΚΕΡΔΟΣ



ΕΚΔΟΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

ΤΟ ΨΗΦΙΑΚΌ ΜΈΛΛΟΝ
ΤΗΣ ΚΎΠΡΟΥ
της Νικολέττας Λιβέρα

Ο Γενικός Γραμματέας του ΑΚΕΛ, Άντρος Το ψηφιακό μέλλον δεν περιορίζεται στον
Κυπριανού παρουσίασε πρόσφατα πρόταση οικονομικό και επιχειρηματικό τομέα αλλά αγγίζει
για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της Κύπρου την ίδια την κοινωνία και ως εκ τούτου η μεγάλη
σημειώνοντας χαρακτηριστικά ότι «δεν αποτελεί αλλαγή που θα συντελεστεί θα πρέπει να αρχίσει
επιλογή, αλλά είναι ανάγκη επιβίωσης». από τη σχολική ηλικία.
Η πρωτοβουλία του ΑΚΕΛ, την οποία χαιρέτησε Δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι η
και η κυβέρνηση, είναι ιδιαίτερα σημαντική Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προτείνει ένα «Σχέδιο
διότι αποτυπώνει με ακρίβεια μια από τις Δράσης για την Ψηφιακή Εκπαίδευση» που
προτεραιότητες που θα πρέπει να θέσει η Κύπρος περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο η Ευρωπαϊκή
εάν θέλει να διατηρήσει το ανταγωνιστικό Ένωση μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους,
της πλεονέκτημα, ως χώρα που φιλοδοξεί να τα εκπαιδευτικά ιδρύματα και τα εκπαιδευτικά
αναβαθμίσει περισσότερο το ρόλο της ως κέντρο συστήματα να προσαρμοστούν καλύτερα στη ζωή
παροχής επαγγελματικών υπηρεσιών υψηλού και να εργαστούν σε μια εποχή ταχείας ψηφιακής
επιπέδου. Με βάση την ευρωπαϊκή κατάταξη αλλαγής.
των χωρών της Ε.Ε. σε σχέση με την ψηφιακή Το πλάνο προβλέπει καλύτερη χρήση της
οικονομία και κοινωνία, (Digital Economy and ψηφιακής τεχνολογίας για τη διδασκαλία και τη
Society Index, γνωστός ως δείκτης DESI), η μάθηση, ανάπτυξη των ψηφιακών ικανοτήτων και
Κύπρος παραμένει στις τελευταίες θέσεις (21 δεξιοτήτων που απαιτούνται για τη ζωή και την
από 28) και κατατάσσεται στην ομάδα χωρών με εργασία σε μια εποχή ψηφιακού μετασχηματισμού
χαμηλές επιδόσεις, φαινόμενο το οποίο θα πρέπει και βελτίωση της εκπαίδευσης μέσω καλύτερης
να προκαλέσει ιδιαίτερο προβληματισμό. Είναι ανάλυσης δεδομένων και προοπτικής.
αλήθεια ότι η Κύπρος έχει ήδη χάσει πολύτιμο Οι πρωτοβουλίες περιλαμβάνουν τη στήριξη
έδαφος στον διεθνή ψηφιακό ανταγωνισμό, σχολείων με ευρυζωνικές συνδέσεις υψηλής
παρ’ ότι αρκετές κυπριακές επιχειρήσεις έχουν ταχύτητας, τη δημιουργία ενός νέου εργαλείου
κάνει τολμηρά βήματα. Οι ειδικοί σημειώνουν αυτο-αξιολόγησης για τα σχολεία σχετικά με
ότι η σωστή προσέγγιση για επιτυχή μετάβαση τη χρήση της τεχνολογίας για τη διδασκαλία
ενός οργανισμού στην ψηφιακή εποχή απαιτεί και τη μάθηση (SELFIE) και μια εκστρατεία
στρατηγικό σχεδιασμό και δέσμευση από την ευαισθητοποίησης του κοινού σχετικά με την
ηγεσία, σε συνδυασμό με ετοιμότητα για αλλαγή, ασφάλεια στο διαδίκτυο, την παιδεία στα μέσα και
προσαρμοστικότητα και συλλογικότητα. την υγιεινή στον κυβερνοχώρο.
Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι στο εξωτερικό Χαιρετίζουμε την εισήγηση του ΑΚΕΛ και
ολοένα και περισσότερες μεγάλες εταιρείες που πιστεύουμε ακράδαντα ότι το σύνολο του πολιτικού
δραστηριοποιούνται διεθνώς επενδύουν στο κόσμου, η κυβέρνηση, η Βουλή και τα κόμματα,
ψηφιακό μέλλον. Μάλιστα ολοένα και αυξάνονται θα πρέπει να την αξιοποιήσουν και σε συνεργασία
οι εταιρείες που προσλαμβάνουν ειδικό για με όλους, τις επαγγελματικές και εργοδοτικές
να επιβλέπει την ψηφιακή μεταμόρφωση των οργανώσεις, τους επαγγελματίες, τις συντεχνίες,
εργασιών τους, που φέρει τον τίτλο να την θέσουν ως ύψιστη προτεραιότητα.
Chief Digital Officer (CDO).

6 | EYΡΩΚΕΡΔΟΣ



ΦΩΤΟ: Κάτια Χριστοδούλου ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

8 | EYΡΩΚΕΡΔΟΣ

Kωνσταντίνος
Πετρίδης

ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ

ΕΝΤΌΣ ΤΟΥ 2019
Η ΜΕΓΆΛΗ ΑΛΛΑΓΉ
ΣΤΟΝ ΑΣΤΙΚΌ ΣΧΕΔΙΑΣΜΌ

Καταλύτης για την εσωτερική μας μεταρρύθμιση θα είναι η πρόοδος
της πορείας ηλεκτρονικής διακυβέρνησης

της Νικολέττας Λιβέρα

Το Υπουργείο Εσωτερικών επεξεργάζεται με εμπειρογνώμονα τη χάραξη πολιτικής και τη συγγραφή
νομοσχεδίου για τον αστικό σχεδιασμό, που θα βάλει τέλος στο τεράστιο πρόβλημα των περίκλειστων
τεμαχίων σε οικιστικές ή τουριστικές ζώνες ώστε να μπορεί να αξιοποιηθεί καλύτερα η υφιστάμενη
γη παρά να μεγαλώνουν οι οικιστικές ζώνες. «Τα τελευταία 20 χρόνια έχουν εξαπλασιαστεί σε έκταση

οι οικιστικές ζώνες, ενώ οι πλείστες από αυτές μπορούν να χωρέσουν τέσσερεις και πέντε φορές
περισσότερους κατοίκους απ’ ότι φιλοξενούν» δηλώνει ο Υπουργός Εσωτερικών, Κωνσταντίνος Πετρίδης

σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Eυρωκέρδος. «Φυσικά όταν μιλάμε για επηρεασμό ιδιοκτησιακών
δικαιωμάτων, κόστους υποδομών, και ανακατανομή, αντιλαμβάνεστε ότι δεν είναι εύκολο εγχείρημα»
τονίζει. Ο Κ. Πετρίδης αναφέρεται στα ανοικτά θέματα του χαρτοφυλακίου του δίδοντας έμφαση στο θέμα

της μείωσης της γραφειοκρατίας και του εκσυγχρονισμού, προς όφελος του πολίτη,
με αιχμή του δόρατος την ηλεκτρονική διακυβέρνηση.

www.eurokerdos.com | 9

ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ | ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΕΤΡΙΔΗΣ

Λόγω του μεγάλου εύρους αρμοδιοτήτων που ΘΕΣΜΟΘΕΤΉΣΑΜΕ
διαθέτει, το Yπουργείο Εσωτερικών φέρει και ΜΙΑ ΕΥΈΛΙΚΤΗ ΜΙΚΡΉ
το χαρακτηρισμό του «υπερυπουργείου». Μόλις ΟΜΆΔΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΉΣ
αναλάβατε τα καθήκοντά σας είπατε ότι χρειάζεται ΜΕΤΑΡΡΎΘΜΙΣΗΣ ΜΕ ΌΡΟΥΣ
αναδιάρθρωση του ίδιου του υπουργείου και ΕΝΤΟΛΉΣ ΤΗΝ ΑΠΛΟΠΟΊΗΣΗ
επικέντρωση στις κύριες του πολιτικές για να ΕΣΩΤΕΡΙΚΏΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΏΝ,
μπορεί να χαράξει πολιτική. Τι προβλέπει ο οδικός ΠΟΥ ΆΡΧΙΣΕ ΉΔΗ ΝΑ
χάρτης γι’ αυτές τις αλλαγές; ΔΟΥΛΕΎΕΙ ΣΕ ΘΈΜΑΤΑ
ΜΕΤΑΝΆΣΤΕΥΣΗΣ
Δεν ξέρω αν ο όρος «υπερυπουργείο» είναι δόκιμος
αλλά όντως είναι το υπουργείο με το μεγαλύτερο Όπως ανέφερα και πιο πάνω επενδύουμε πολλά
εύρος αρμοδιοτήτων και διαφορετικών πολιτικών. κονδύλια στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση την
Πολιτικών που επηρεάζουν τόσο την καθημερινότητα επόμενη τριετία, ειδικά σε αυτά τα δύο, καίρια για
του πολίτη, αλλά έχουν επίσης πολύ σημαντικές την καθημερινότητα των απλών πολιτών και του
επιπτώσεις στην μελλοντική πορεία που θα πάρει η επιχειρηματικού κόσμου, τμήματα του υπουργείου.
χώρα, είτε αυτή αφορά την αναπτυξιακή της πολιτική, Πέραν τούτου, δουλεύουμε και στην αλλαγή των
είτε το μεταναστευτικό, είτε τον χαρακτήρα της τοπικής διαδικασιών σε αυτά τα τμήματα, στην απλοποίηση
αυτοδιοίκησης κλπ. Δεν μπορώ παρά να παραδεχτώ του κανονιστικού πλαισίου έκδοσης αδειών, αλλά
ότι ορισμένες από τις αρμοδιότητες δεν συνάδουν και την ενοποίηση της πολεοδομικής και οικοδομικής
με τον σύγχρονο χαρακτήρα που πρέπει να έχει αυτό άδειας, κάτι που θα χρειαστεί και νομοθετικές
το υπουργείο, αλλά απορροφούν μεγάλο μέρος των ρυθμίσεις. Δυστυχώς, τέτοιες μεγάλες αλλαγές δεν
πόρων και του χρόνου μας. Σίγουρα αρχίσαμε να είναι εφικτό να γίνουν από τη μια μέρα στην άλλη
κάνουμε εσωτερικές μεταρρυθμίσεις. Για παράδειγμα, αλλά είμαι πεπεισμένος ότι θα παραδώσουμε ένα
η Μονάδα διαχείρισης στερεών αποβλήτων υπουργείο λιγότερο γραφειοκρατικό. Όσον αφορά την
μετακινήθηκε στο Υπουργείο Γεωργίας το οποίο προσέλκυση επενδύσεων, αν θυμάστε δουλέψαμε
είναι και το πιο αρμόδιο για περιβαλλοντικά θέματα. για δύο χρόνια στην ετοιμασία ενός σύγχρονου
Τροχιοδρομούμε και άλλες μεταφορές αρμοδιοτήτων «επενδυτικού νόμου» που αλλάζει και τις διαδικασίες
σε πιο συναφή υπουργεία. Επίσης, προχωρήσαμε έκδοσης αδειών. Δυστυχώς αυτό δεν προχώρησε
στην κατάργηση του Τμήματος Αναδασμού και την λόγω του ότι δεν έγινε εφικτή η ψήφιση από τη Βουλή
ενσωμάτωσή του με το Κτηματολόγιο, όπου υπάρχουν του Υφυπουργείου Ανάπτυξης, που θα ήταν ο φορέας
συνέργειες και όντως παρατηρούμε μεγάλη πρόοδο υλοποίησης αυτού του νόμου. Είναι κάτι το οποίο
στις εργασίες που αφορούν τους αναδασμούς, έστω επεξεργαζόμαστε ούτως ώστε αυτή η δουλειά να μην
και αν αντιμετωπίσαμε τεράστια αντίδραση σε μια πάει χαμένη.
πρωτοφανή για την Κύπρο κατάργηση τμήματος.
Καταλύτης για την εσωτερική μας μεταρρύθμιση Η προώθηση της συμπλεγματοποίησης των
θα είναι η πρόοδος της πορείας ηλεκτρονικής υπηρεσιών των κοινοτήτων και η μεταρρύθμιση
διακυβέρνησης, έχοντας προϋπολογίσει για τα στην τοπική αυτοδιοίκηση, που αποτελεί άλλη μια
επόμενα τρία χρόνια 30 εκατομμύρια ευρώ για έργα μεγάλη πρόκληση, προσκρούει σε αντιδράσεις.
εντός του υπουργείου. Επίσης, θεσμοθετήσαμε μια Πώς θα προχωρήσετε σ’ αυτό το θέμα;
ευέλικτη μικρή ομάδα εσωτερικής μεταρρύθμισης Ήταν φυσικό να υπάρχουν αντιδράσεις, όλες οι
με όρους εντολής την απλοποίηση εσωτερικών μεγάλες αλλαγές συναντούν αντιδράσεις, όπως είναι
διαδικασιών, που άρχισε ήδη να δουλεύει σε θέματα και απόλυτα φυσικό να υπάρχουν και διαφορετικές
μετανάστευσης. Φυσικά μεγάλης σημασίας θα προσεγγίσεις και φιλοσοφίες. Το τελευταίο διάστημα
είναι η πρόοδος της μεταρρύθμισης για την τοπική δουλέψαμε αθόρυβα. Ήδη έχουμε συμφωνημένο
αυτοδιοίκηση που αν προχωρήσει θα επιτρέψει στις νομοσχέδιο με την Ένωση Κοινοτήτων που αφορά την
τοπικές αρχές να απογαλακτιστούν από την οικονομική συμπλεγματοποίηση των υπηρεσιών στις κοινότητες.
και διοικητική εξάρτηση στο Υπουργείο, ούτως ώστε Ξέρουμε πλέον για πόσα συμπλέγματα μιλάμε, για
και αυτό να προχωρήσει σε άλλους τομείς παραγωγής ποια χωριά, για ποιες υπηρεσίες, και τί προσωπικό
πολιτικής. Νομίζω ότι θα διαφανούν οι καρποί αυτής χρειάζεται. Εντός του έτους θα προχωρήσει.
της προσπάθειας που γίνεται στο υπουργείο τα
επόμενα δύο χρόνια.

Ο περιορισμός της γραφειοκρατίας στο Tμήμα
Κτηματολογίου και Πολεοδομίας ήταν μια από
τις προτεραιότητες που θέσατε. Η γραφειοκρατία
είναι πρόβλημα που υπονομεύει την προσπάθεια
για προσέλκυση επενδύσεων. Σε ποιό σημείο
βρίσκεται η προσπάθεια για την ηλεκτρονική
διακυβέρνηση;

10 | EYΡΩΚΕΡΔΟΣ

Έχουμε κάνει και παρασκηνιακές επαφές και διάλογο Μελετήσαμε τί γίνεται σε άλλες χώρες, κάναμε για 2
για το πώς θα προχωρήσουμε με τους Δήμους, το χρόνια διάλογο με τις συντεχνίες και συμφωνήσαμε!
επόμενο διάστημα θα έχουμε αποτελέσματα πιστεύω, Ακόμη και τότε επικράτησαν άλλα πολιτικά κριτήρια
και θα χρειαστούν αλλαγές στα νομοσχέδια τα οποία και η μεταρρύθμιση δεν πέρασε από την Βουλή. Αυτό
είναι ήδη κατατεθειμένα στη Βουλή. Είμαι πεπεισμένος ήταν ενδεχομένως η χειρότερη μου εμπειρία από τη
ότι έχει ωριμάσει ο χρόνος για δραστικές τομές στην Μονάδα Μεταρρύθμισης. Φυσικά στην πολιτική πάντα
τοπική αυτοδιοίκηση γιατί είναι πλέον κατανοητό υπάρχουν πισωγυρίσματα και πρέπει να επιμένεις.
από όλους ότι το παρόν σύστημα έχει χρεοκοπήσει. Από την άλλη ως Μονάδα μεταρρύθμισης περάσαμε
Δεν μπορούμε να έχουμε στην ελεύθερη Κύπρο 350 πολύ σημαντικές πολιτικές αθόρυβα. Περάσαμε από
κοινότητες και 30 δήμους που να είναι και οικονομικά, τη Βουλή το Υφυπουργείο Τουρισμού, ενώ ετοιμάσαμε
και διοικητικά αυτόνομες και αυτοτελείς οντότητες. την πρώτη συνολική στρατηγική για τον τουρισμό
Είχαμε παρεξηγήσει στο παρελθόν την έννοια της για το 2030. Ετοιμάσαμε και το νέο απλοποιημένο
αποκέντρωσης με αποτέλεσμα να δημιουργήσουμε διαδικαστικό πλαίσιο αδειοδότησης ξενοδοχείων και
οντότητες που απλά δεν μπορούν να είναι αυτοτελείς κέντρων αναψυχής και κατάταξης των ξενοδοχείων
λόγω μεγέθους και πόρων. Μπορεί για παράδειγμα που εκκρεμεί στη Βουλή. Παραδώσαμε την
ένας Δήμος με 4 χιλιάδες κατοίκους να είναι ηλεκτρονική πλατφόρμα Αριάδνη και κτίσαμε πάνω
αποτελεσματική τεχνοκρατικά οικοδομική αρχή και της πέραν των 80 ηλεκτρονικών υπηρεσιών στους
μάλιστα να είναι θωρακισμένη από τα στενά τοπικά ή πολίτες. Καταγράψαμε όλες τις διαδικασίες και
πολιτικά συμφέροντα; Μπορούν κοινότητες των 100 υπηρεσίες του κράτους και καταρτίσαμε πλάνο για
ατόμων να παρέχουν αποτελεσματικές υπηρεσίες το πώς αυτές θα ψηφιοποιηθούν και θα παρέχονται
στους πολίτες; Με τί προσωπικό; Δημιουργήσαμε ηλεκτρονικά. Ήραμε με νομοσχέδιο της αδικίες στο
ένα σύστημα που οι τοπικές αρχές καταντούν καθεστώς των υπαλλήλων αορίστου χρόνου και
επαίτες στον εκάστοτε Υπουργό Εσωτερικών ή στην τους εκτάκτους ενώ περάσαμε ένα άλλο σημαντικό
κεντρική κυβέρνηση για τις αναπτυξιακές ή ακόμη νομοσχέδιο για την κινητικότητα εντός της δημόσιας
και λειτουργικές τους δαπάνες. Αυτό δεν μπορεί να υπηρεσίας. Περάσαμε από τη βουλή τη νομοθεσία για
συνεχιστεί. τις «startup visa”, κάτι πολύ σημαντικό για την έρευνα
και καινοτομία στην Κύπρο. Παρήξαμε σημαντικό έργο
Η κυπριακή κοινωνία ασφυκτιά για ως μονάδα, σε πολύ δύσκολους καιρούς, παρά το ότι
μεταρρυθμίσεις, αλλά όταν έρχεται στο δια ταύτα είχαμε πολύ λίγο προσωπικό και παρά τις δυσκολίες,
δείχνει να αντιδρά. Ποιά εικόνα έχετε σχηματίσει κάτι για το οποίο νοιώθω ικανοποίηση έστω και αν
από την εμπειρία σας ως επικεφαλής της Μονάδας ανέμενα περισσότερα.
Διοικητικής Μεταρρύθμισης;
ΕΊΜΑΙ ΠΕΠΕΙΣΜΈΝΟΣ ΌΤΙ
Πάντα, και αυτό είναι διεθνές φαινόμενο, ενδεχομένως ΈΧΕΙ ΩΡΙΜΆΣΕΙ Ο ΧΡΌΝΟΣ
πιο συχνό στις χώρες τις Νότιας Ευρώπης, οι ΓΙΑ ΔΡΑΣΤΙΚΈΣ ΤΟΜΈΣ ΣΤΗΝ
μεγάλες αλλαγές προσκρούουν σε αντιδράσεις και ΤΟΠΙΚΉ ΑΥΤΟΔΙΟΊΚΗΣΗ ΓΙΑΤΊ
παίρνουν χρόνο. Ειδικά σε μια χώρα με ιδιαίτερο ΕΊΝΑΙ ΠΛΈΟΝ ΚΑΤΑΝΟΗΤΌ
πολιτειακό σύστημα στο οποίο είναι πιο δύσκολο να ΑΠΌ ΌΛΟΥΣ ΌΤΙ ΤΟ ΠΑΡΌΝ
επιτευχθούν πλειοψηφίες στη Βουλή σε σύγκριση με ΣΎΣΤΗΜΑ ΈΧΕΙ ΧΡΕΟΚΟΠΉΣΕΙ
άλλα κοινοβουλευτικά ή προεδρικά συστήματα. Αυτό
είναι ένα πολιτειακό σύστημα το οποίο ευνοεί την Οι αρμοδιότητές σας αφορούν και την
σταθερότητα αλλά όχι τις αλλαγές. Είναι εύκολο να Μεταναστευτική πολιτική. Πρόσφατα έχετε κρούσει
συμφωνούμε όλοι και γενικόλογα για την ανάγκη για τον κώδωνα του κινδύνου για τις αυξημένες
«μεταρρυθμίσεις». μεταναστευτικές ροές που παρατηρούνται στην
Το θέμα είναι όταν έρθουμε στο δια ταύτα, είναι εκεί Κύπρο. Για ποιο λόγο νιώσατε την ανάγκη να
που φανερώνονται τόσο οι διαφορετικές προσεγγίσεις, προβείτε σε αυτές τις δηλώσεις;
φιλοσοφίες, όσο και τα αντισώματα του συστήματος το Πρώτα από όλα μου δίνετε την ευκαιρία να διευκρινίσω
οποίο προσπαθείς να αλλάξεις. ότι η Κύπρος είναι μια χώρα η οποία φιλοξενά δεκάδες
Όπως επίσης και η περιπλοκότητα ενός θεσμικού χιλιάδες μετανάστες. Είναι όλοι ευπρόσδεκτοι εφόσον
πλαισίου που ενώ σε άλλες χώρες ορισμένες δρουν στο πλαίσιο της νομιμότητας και σέβονται
αποφάσεις αφορούν απλά διοικητικές αποφάσεις την χώρα που τους φιλοξενεί.
εδώ πρέπει να περάσουν από τη Βουλή. Παράδειγμα
η μεγάλη προσπάθεια που έκανα για να αλλάξει το
σύστημα διορισμών στη Δημόσια Υπηρεσία και να
θεσμοθετηθεί επιτέλους ένα αξιοκρατικό σύστημα
αξιολόγησης. Σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες αυτό θα
αποτελούσε καθαρά θέμα εκτελεστικής εξουσίας.
Εδώ έπρεπε να περάσουν νομοθεσίες.

www.eurokerdos.com | 11

ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ | ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΕΤΡΙΔΗΣ

Για αυτούς που καταχρώνται το σύστημα, ή ΤΟ ΝΈΟ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΌ ΣΧΈΔΙΟ
εκμεταλλεύονται τις ευαισθησίες μας στα ανθρώπινα ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΧΏΡΗΣΗ ΔΙΑΒΑΤΗΡΊΩΝ
δικαιώματα για να παραμείνουν παράνομα σε μια χώρα
οφείλουμε να είμαστε πιο αυστηροί. Όσον αφορά Κατά καιρούς η Κύπρος βρέθηκε στο επίκεντρο
το πιο ειδικό θέμα των πραγματικών δικαιούχων αρνητικών δημοσιευμάτων στο εξωτερικό για
πολιτικής προστασίας, αυτό είναι ένα ευρύτερο το σχέδιο προσέλκυσης επενδυτών με την κατ’
ευρωπαϊκό θέμα. Λόγω της έκρυθμης κατάστασης στην εξαίρεση παραχώρηση υπηκοότητας. Πρόσφατα
περιοχή, έχουν φύγει από τις χώρες τους εκατομμύρια έχουν δρομολογηθεί αλλαγές
Σύριοι και οι οποίοι μέχρι να αποκατασταθεί η που καθιερώνουν ένα αυστηρότερο πλαίσιο.
ασφάλεια στην χώρα τους καταφεύγουν στην Ευρώπη. Έχετε κάποιες ενδείξεις για το πώς δέχθηκε
Αυτό που εμείς αλλά και άλλες χώρες τις πρώτης η αγορά αυτές τις αλλαγές;
γραμμής λέμε είναι ότι για αυτές τις μεταναστευτικές Έχετε δίκιο και όντως υπήρξε στοχοποίηση της
ροές η Ευρώπη θα πρέπει να επιδείξει στην πράξη Κύπρου από ορισμένους κύκλους, ακόμη και
την αλληλεγγύη μεταξύ όλων των κρατών μελών και ανταγωνιστικούς, στο εξωτερικό. Φυσικά ορισμένοι
όχι να επωμίζονται την υποχρέωση μόνο οι χώρες τις μεσάζοντες στο εσωτερικό έδωσαν τροφή για τέτοια
πρώτης γραμμής. Οι αριθμοί είναι τέτοιοι που αυτό δημοσιεύματα με μια λανθασμένη διαφημιστική
είναι ανέφικτο. Όπως ξέρετε το μεταναστευτικό είναι καμπάνια, δίνοντας την εντύπωση ότι αντί για
ένα κύριο θέμα το οποίο συζητείται σε όλες τις χώρες ένα σοβαρό επενδυτικό σχέδιο η Κύπρος «πουλά
τις Ε.Ε... αλλά και αλλού, και πάντα οφείλουμε να το διαβατήρια», κάτι που δεν ευσταθεί.
παρακολουθούμε και να προσαρμόζουμε τις πολιτικές Θέλω να πιστεύω ότι ρυθμίσαμε και αυτό το θέμα με
μας ανάλογα με τις εξελίξεις. ένα πιο αυστηρό πλαίσιο, καθώς και κάποιες άλλες
ασφαλιστικές δικλίδες που θα διασφάλιζαν ακόμη
Άλλο ένα ζήτημα που περιλαμβάνεται στην περισσότερο την αξιοπιστία τόσο του σχεδίου όσο
και της Κύπρου. Αυτές οι αλλαγές έγιναν δεκτές από
αρμοδιότητά σας είναι ο αστικός σχεδιασμός τους σοβαρούς επιχειρηματίες, ενώ φυσικά υπήρξαν
και κάποιες αντιδράσεις από ορισμένους οι οποίοι
ώστε να αντιμετωπιστεί το τεράστιο πρόβλημα έβλεπαν το θέμα πιο ευκαιριακά.
Το Κυπριακό Επενδυτικό Σχέδιο είναι ένα σχέδιο
των περίκλειστων τεμαχίων σε οικιστικές ή παρόμοιο με το οποίο υπάρχουν σε τουλάχιστον 8
χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αρκετές άλλες
τουριστικές ζώνες ώστε να μπορεί να αξιοποιηθεί στο εξωτερικό, είναι απλά ένα εργαλείο, όχι το
κύριο, της οικονομικής ανάπτυξης, και οι αριθμοί δεν
καλύτερα η υφιστάμενη γη σε οικιστικές και είναι τέτοιοι που να δικαιολογούν την προσοχή που
λαμβάνει στα Μέσα Ενημέρωσης.
τουριστικές ζώνες παρά να μεγαλώνουν οι

οικιστικές ζώνες.

Ήδη δουλεύουμε με εμπειρογνώμονα όσον αφορά
και την χάραξη πολιτικής επί του θέματος όσο και την
συγγραφή σχετικού νομοσχεδίου. Είναι γεγονός ότι
οι οικιστικές ζώνες δεν μπορούν να επεκτείνονται
διαρκώς ενώ παραμένουν εντός αυτών, τεράστια
αχρησιμοποίητα τεμάχια. Τα τελευταία 20 χρόνια
έχουν εξαπλασιαστεί σε έκταση οι οικιστικές ζώνες,
ενώ οι πλείστες από αυτές μπορούν να χωρέσουν
τέσσερεις και πέντε φορές περισσότερους κατοίκους
απ’ ότι φιλοξενούν. Ο αστικός σχεδιασμός είναι ένα
πολεοδομικό εργαλείο βάσει του οποίου σε μεγάλες
εκτάσεις γης, γίνεται ανακατανομή περιουσίας,
γίνεται λεπτομερείς πολεοδομικός σχεδιασμός
με οικοπεδοποίηση, χώρους πρασίνου ή πλατείες,
ετοιμάζονται εκ των προτέρων οι υποδομές όπως
οι δρόμοι και τα πεζοδρόμια ούτως ώστε η περιοχή
να είναι έτοιμη να αξιοποιηθεί οικιστικά χωρίς να
υπάρξουν περίκλειστα ή οι πολεοδομικές ασχήμιες
που παρατηρούνται στην Κύπρο και δεν τιμούν κανένα.
Φυσικά όταν μιλάμε για επηρεασμό ιδιοκτησιακών
δικαιωμάτων, κόστους υποδομών, και ανακατανομή,
αντιλαμβάνεστε ότι δεν είναι εύκολο εγχείρημα.
Είναι μια «μεγάλη αλλαγή» η οποία όμως πρέπει
να γίνει, μελετούμε αυτή τη στιγμή διαφορετικές
προσεγγίσεις από χώρες τις Ευρωπαϊκής Ένωσης,
και πιστεύω θα έχουμε παραδοτέο εντός του 2019.

12 | EYΡΩΚΕΡΔΟΣ

Κορυφαίες κυπριακές
επιχειρήσεις και
παγκόσμιοι κολοσσοί
συνεργάζονται μαζί μας.

Για εσένα, η αναζήτηση του κορυφαίου
Business School σταματάει εδώ.
Στο Cyprus Institute of Marketing.
Εδώ, όπου αρχίζει και το μέλλον σου.

Strategic Partners: TM
40th Anniversary Partners:
ΛΕΥΚΩΣΙΑ 22778475 & ΛΕΜΕΣΟΣ 25343556

www.cima.ac.cy

ΤΑ ΚΑΤΑ ΣΥΝΘΗΚΗ ΨΕΥΔΗ

ΤΡΕΙΣ ΜΉΝΕΣ!!! ΑΚΟΎΣΑΤΕ ΚΆΤΙ του Παναγιώτη Τσαγγάρη
ΤΟ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΌ ΓΙΑ ΠΑΙΔΕΊΑ; Twitter: @tsangarisp

Η λογική λέει λοιπόν ότι την κύρια ευθύνη για το επίπεδο της Παιδείας φέρει το κράτος και όχι οι
εκπαιδευτικοί. Γιατί; Διότι, οι εκπαιδευτικοί εργάζονται για το Κράτος, ακολουθούν τις οδηγίες του
Κράτους, διδάσκουν σύμφωνα με τα Αναλυτικά Προγράμματα που διαμορφώνει το Κράτος… Ακόμη όμως
και στις περιπτώσεις ανίκανων εκπαιδευτικών, η ευθύνη της απομάκρυνσής τους είναι του Κράτους.

Κάντε μια γρήγορη ανασκόπηση των τελευταίων τριών Η λογική λέει λοιπόν ότι την κύρια ευθύνη για το C
μηνών. «Πατήστε» το «fast forward» να δείτε τι ειπώθηκε, επίπεδο της Παιδείας φέρει το κράτος και όχι οι M
τι γράφτηκε και τι σας έμεινε από όλη αυτή την ιστορία με εκπαιδευτικοί. Γιατί; Διότι, οι εκπαιδευτικοί εργάζονται Y
την Παιδεία. Στοίχημα; Σίγουρα δεν σας έχει μείνει ούτε και για το Κράτος, ακολουθούν τις οδηγίες του Κράτους, CM
μία πρόταση ουσίας βελτίωσης της Παιδείας. διδάσκουν σύμφωνα με τα Αναλυτικά Προγράμματα MY
Και ο λόγος; Μα δεν υπήρξε καμία πρόταση ουσίας για την που διαμορφώνει το Κράτος. Άρα; Ποια ευθύνη έχουν οι CY
Παιδεία σε όλο αυτό το μίζερο τρίμηνο ώστε να σας και να εκπαιδευτικοί; Ακόμη και στην περίπτωση που το Κράτος CMY
μας «μείνει». αποδέχτηκε να συνδιαμορφώνει την χάραξη πολιτικής για K
Ολόκληρη η κυπριακή κοινωνία έγινε μάρτυρας μιας την Παιδεία με τους εκπαιδευτικούς, την ευθύνη φέρει και
θλιβερής κατάστασης. Μιας διαφωνίας - συνδικαλιστικής πάλι το Κράτος, διότι αποδέχτηκε την συνδιαμόρφωση της
διαφωνίας - μεταξύ Εργοδότη (Κυβέρνησης) και Πολιτικής μαζί με αναρμόδιο μέρος (μιλάμε για την χάραξη
Υπαλλήλων (Εκπαιδευτικών), η οποία ταλαιπώρησε, πολιτικής της Παιδείας και όχι για εργασιακά θέματα όπου
βασάνισε και αδίκησε όλους αλλά κυρίως τους μαθητές. εκεί επιβάλλεται η διαβούλευση). Ακόμη όμως και στις
Βρεθήκαμε στην δίνη των αντιπαραθέσεων και των περιπτώσεις ανίκανων εκπαιδευτικών και πάλι η ευθύνη
συγκρούσεων μεταξύ δυο εταίρων (εργοδότη και είναι του Κράτους, το οποίο δεν έχει διαδικασίες γρήγορης
εργοδοτουμένων) με την πλειοψηφία των πολιτών απομάκρυνσης των ανίκανων από το επάγγελμα.
-τουλάχιστον τους πρώτους δυο μήνες της σύγκρουσης- Οπόταν. Για να θέτουμε τα πράγματα σε τάξη:
να μην καταλαβαίνει καν τον λόγο της σύγκρουσης. Πρώτον: Ποιος διαμορφώνει και χαράσσει πολιτική για
Οι μεν να λένε πως είναι οι ώρες διδασκαλίας, οι δε την Παιδεία; Το Κράτος; Οι Εκπαιδευτικοί; Ή από κοινού;
να λένε πως το θέμα είναι «ευρύτερο» και πως έχει να Να μας απαντήσουν ώστε να ξέρουμε όλοι τελικά ποιος
κάνει για τον τρόπο λήψης της απόφασης από πλευράς κάνει κουμάντο και να ξέρουμε όλοι μας τις ευθύνες του
κυβέρνησης, η οποία αποφάσισε μονομερώς αγνοώντας κάθε μέρους. Δεύτερον: Προτίθεται η Κυβέρνηση να
τους εκπαιδευτικούς. Η στήλη δεν θα μπει στον πειρασμό προχωρήσει σε ριζική μεταρρύθμιση της Παιδείας; Και
να σχολιάσει για το ποιος έχει δίκαιο και ποιος άδικο. αν ναι, πότε; Τρίτον: Οι Εκπαιδευτικοί δεσμεύονται ότι θα
Διότι δεν είναι αυτή η ουσία. Δεν είναι αυτό το ζητούμενο καταθέσουν τις δικές τους απόψεις για την μεταρρύθμιση
για τους πολίτες, δεν είναι αυτό το ζητούμενο για τα ίδια της Παιδείας χωρίς όρους και προϋποθέσεις ότι πρέπει
τα παιδιά, τους μαθητές. Και αν θέλετε, δεν είναι αυτό το όλες οι απόψεις τους να υιοθετηθούν; (πχ το ΓΕΣΥ
ζητούμενο για την Παιδεία, η οποία νοσεί και πρέπει να δεν σχεδιάστηκε από τους υπαλλήλους γιατρούς του
τύχει ριζικής μεταρρύθμισης. Αφού λοιπόν το ζητούμενο δημοσίου. Είχαν θέσεις, είχαν απόψεις, είχαν προτάσεις
δεν είναι το ποιος έχει δίκαιο και ποιος άδικο εκ των δυο και άλλες λήφθηκαν υπόψη άλλες όχι. Τώρα αν θα
μερών, ας δούμε πρώτα το λογικό και μετά την ουσία: εφαρμοστεί θα δούμε βεβαίως αλλά η εφαρμογή του
Τι λέτε εσείς; Είναι λογικό για τρεις μήνες οι δυο πλευρές ή όχι δεν έχει να κάνει ότι πχ δεν υιοθετήθηκαν όλες οι
να συνομιλούν αλλά να μην καταλήγουν σε συμφωνία; εισηγήσεις των γιατρών του δημοσίου). Η ουσία λοιπόν
Είναι λογικό αυτό το πράμα; Και προσέξετε: Υποτίθεται δεν είναι η τρίμηνη διαμάχη μεταξύ των δυο μερών για
οι συνομιλίες διεξάγονται μεταξύ δυο μερών που εργασιακές διαφορές. Οι οποίες στο κάτω κάτω δεν
θεωρούνται και οι δυο «μορφωμένες» και «κάποιου αφορούν και ούτε ενδιαφέρουν τους πολίτες. Η ουσία
επιπέδου». Μάλλον παράλογο παρά λογικό ακούγεται η είναι η Παιδεία. Και αντί αυτοί οι 3 μήνες, αφού άνοιξε
ταλαιπωρία που προκαλούν και τα δυο μέρη σε ολόκληρη που άνοιξε ο διάλογος, να ήταν τρεις μήνες με απόψεις
την κοινωνία. Η ουσία: Η Παιδεία χρίζει μεταρρύθμισης. και ιδέες για την μεταρρύθμιση της Παιδείας, ζήσαμε τρεις
Ορθά. Αν όμως η Παιδεία δεν αποδίδει στο βαθμό που μήνες μηδενισμού, άρνησης, αντεγκλήσεων, διαφορών
πρέπει, τότε ποιος ευθύνεται; Την απάντηση θα μας την και κυρίως ζήσαμε τρεις μήνες κόντρας χωρίς να ακουστεί
δώσει και πάλι η «κοινή λογική». έστω και μια πρόταση ουσίας… Λυπηρό!

14 | EYΡΩΚΕΡΔΟΣ



ΑΝΑΛΥΣΗ

Με την δεδηλωμένη πρόθεση των Κύπρου, Ελλάδας, Ισραήλ και
Ιταλίας το επόμενο εξάμηνο θα κριθεί και η τύχη του μεγαλεπήβολου
έργου του αγωγού EastMed, κατά πόσο δηλαδή θα πάρει σάρκα
και οστά ή θα μείνει στα χαρτιά.

ΘΕΡΜΌ ΕΞΆΜΗΝΟ ΚΑΙ ΣΥΝΩΣΤΙΣΜΌΣ

ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΉ ΜΕΣΌΓΕΙΟ του Παναγιώτη Τσαγγάρη
Twitter: @tsangarisp

Επτά χώρες άμεσα εμπλεκόμενες, παρακολουθεί η Ρωσία,
προσπαθεί να έχει ρόλο και η Τουρκία
Στο παιχνίδι του EastMed και η Σερβία με Βουλγαρία

Γύρω στα 8 δισεκατομμύρια δολάρια Αμερικής θα στοιχήσει ο αγωγός EastMed, ο οποίος με τα 2,000 χιλιόμετρα
μήκος θα είναι και ο μεγαλύτερος αγωγός στον κόσμο. Με την δεδηλωμένη πρόθεση των Κύπρου,
Ελλάδας, Ισραήλ και Ιταλίας το επόμενο εξάμηνο θα αποτελεί ένα κομβικό χρονικό πλαίσιο, κατά το οποίο,
θα κριθεί και η τύχη του EastMed, κατά πόσο δηλαδή θα πάρει σάρκα και οστά ή κατά πόσο τα σχέδια
και οι θεωρητικοί διάδρομοι διακλάδωσης του Φυσικού Αερίου της Ανατολικής Μεσογείου προς την ευρωπαϊκή
αγορά θα κλειδωθούν ερμητικά στα ντουλάπια των ενδιαφερόμενων μερών αλλά και της Ε.Ε..

16 | EYΡΩΚΕΡΔΟΣ

Το 2019 η Συμφωνία… Η Σερβία θέλει να μπει στο παιχνίδι…
Στις 20 Δεκεμβρίου 2018 είναι προγραμματισμένη Πάντως η πιο πάνω δήλωση του Ιταλού Πρέσβη
τριμερής συνάντηση Κύπρου, Ελλάδας, Ισραήλ ότι «η Ιταλία είναι δεσμευμένη σε αυτό το έργο
στην πόλη Bersheeba και πληροφορίες θέλουν να σύμφωνα με τα όσα προβλέπονται στο Μνημόνιο
προσκαλείται και η Ιταλία ώστε εκεί να υπογραφεί η Συναντίληψης που υπογράφηκε», δεν είναι καθόλου
συμφωνία για τον EastMed. τυχαία αφού σε μια άλλη εξέλιξη –κάτι που δεν είδε
Πάντως ο Ιταλός Πρέσβης στην Κύπρο με αφορμή και το φως της δημοσιότητας στην Κύπρο- παρασκηνιακά
αυτές τις πληροφορίες σχολίασε στο ΚΥΠΕ (την 21η τέθηκε και θέμα αλλαγής όδευσης του EastMed ώστε
Σεπτεμβρίου 2018): «Η Ιταλία προσβλέπει να δει τα αυτός να μην καταλήγει Ιταλία αλλά Σερβία.
αποτελέσματα της ομάδας εργασίας για τον EastMed, Την 7η Σεπτεμβρίου 2018, στο περιθώριο του
στην οποία περιλαμβάνονται και ειδικοί από τη χώρα συνεδρίου SouthEast Europe Energy στο πλαίσιο της
μας». Ο Ιταλός Πρέσβης υπενθύμισε την υπογραφή τον ΔΕΘ που διοργανώθηκε από το Ελληνοαμερικανικό
περασμένο Δεκέμβριο, στη Λευκωσία, του Μνημονίου Επιμελητήριο σε συνεργασία με την Ελληνική
Συναντίληψης ανάμεσα σε Κύπρο, Ελλάδα, Ισραήλ και Δεξαμενή Σκέψης για την Ενεργειακή Οικονομία,
Ιταλία για τον αγωγό EastMed, επισημαίνοντας πως πραγματοποιήθηκε μια 5μερής συνάντηση στην οποία
ένας από τους στόχους που τέθηκαν στο πλαίσιο αυτού συμμετείχαν ο υφυπουργός Ενέργειας των ΗΠΑ
του Μνημονίου είναι η ετοιμασία της διακρατικής Μαρκ Μενέζες, ο Έλληνας υπουργός Περιβάλλοντος
συμφωνίας και σημειώνοντας πως στο πλαίσιο αυτό και Ενέργειας, Γιώργος Σταθάκης και οι υπουργοί
συνεχίζονται οι συζητήσεις της αρμόδιας τεχνικής Ενέργειας της Βουλγαρίας, της Σερβίας και του
επιτροπής που συστάθηκε. «Η Ιταλία είναι δεσμευμένη Ισραήλ. Σε αυτή την συνάντηση, όπως αναφέρουν
σε αυτό το έργο σύμφωνα με τα όσα προβλέπονται στο πληροφορίες τέθηκε θέμα για αλλαγή της όδευσης
Μνημόνιο Συναντίληψης που υπογράφηκε», σημείωσε του αγωγού EastMed, ώστε να μη φτάνει στην Ιταλία,
ο κ. Καβαλλάρι, υπογραμμίζοντας τη σημασία της όπως προβλέπει ο υφιστάμενος σχεδιασμός αλλά με
υλοποίησης του έργου αυτού που αφορά τη δημιουργία μια καινούργια χάραξη όπως ο αγωγός να καταλήξει
μιας νέας διόδου για τον ενεργειακό εφοδιασμό της στη Σερβία, περνώντας μέσα από το βουλγαρικό
Ευρώπης. έδαφος.
Είναι για αυτό που η Ιταλία ενδιαφέρεται για αυτό
το έργο και είναι μέρος της ομάδας χωρών που Κύπρος και Αίγυπτος υπέγραψαν διακρατική συμφωνία
υποστηρίζουν τις μελέτες βιωσιμότητας και άλλες για την κατασκευή υποθαλάσσιων αγωγών φυσικού
μελέτες, σημείωσε. Επεσήμανε ακόμη πως πέραν της αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο.
συνεργασίας των τεσσάρων χωρών, η υλοποίηση του
έργου είναι θέμα και των ιδιωτικών εταιρειών που
θα το αναλάβουν. Ο κ. Καβαλλάρι είπε επίσης πως η
Ιταλία παρακολουθεί με μεγάλη προσοχή τις εξελίξεις
στην περιοχή σε ό,τι αφορά τον ενεργειακό τομέα και
πως «ιταλικές εταιρείες είναι παρούσες στην περιοχή
και εμπλέκονται και στις δραστηριότητες στην Κύπρο».
Από την άλλη, από πλευράς Ισραήλ, αφήνεται να
διαφανεί ότι αυτή η διακρατική συμφωνία μεταξύ
των τεσσάρων χωρών θα υπογραφεί εντός του
πρώτου εξαμήνου του 2019. Άλλωστε, ο Ισραηλινός
Υπουργός Ενέργειας, Yuval Steinitz, είχε δηλώσει
μόλις πρόσφατα στο πρακτορείο Reuters ότι οι τελικές
αποφάσεις του Ισραήλ για το έργο του EastMed θα
παρθούν αρχές του 2019.
Οι εκτιμήσεις αναλυτών αλλά και της ίδιας της Ε.Ε.
είναι πως η κατασκευή του αγωγού θα διαρκέσει
πέντε με έξι χρόνια από την ημέρα που «πέσουν» οι
υπογραφές και εξευρεθούν –εγκριθούν- τα απαραίτητα
κεφάλαια.

www.eurokerdos.com | 17

ΑΝΑΛΥΣΗ

Αφορμή για αυτή τη συζήτηση αποτέλεσαν πρόσφατες Συνωστισμός στην Ανατολική Μεσόγειο C
δηλώσεις Ιταλών Υπουργών οι οποίοι χαρακτήρισαν Την ίδια ώρα, διπλωματικές πηγές σημειώνουν ότι «το M
«άσκοπο» τον Διαδρατικό Αγωγό (TAP) ο οποίος επόμενο εξάμηνο θα υπάρξει μεγάλος συνωστισμός Y
θα συνδέσει Ελλάδα και Ιταλία, αλλά και ο οποίος στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, με ό,τι αυτό CM
υποτίθεται θα χρησιμοποιηθεί και στην περίπτωση σημαίνει», αφού πλέον πέραν των Κύπρου, Ισραήλ, MY
του αγωγού EastMed για τη διοχέτευση του ΦΑ της Ελλάδα, Αιγύπτου, Ιταλίας, Γαλλίας στην περιοχή CY
Ανατολικής Μεσογείου από Ελλάδα σε Ιταλία και απ’ «κατεβαίνουν» και οι ΗΠΑ μέσω της ExxonMobil, η CMY
εκεί στην υπόλοιπη Ε.Ε.. Οπόταν, η επιχειρηματολογία οποία αναμένεται να αρχίσει γεωτρήσεις στο τεμάχιο K
κατά την συνάντηση ήταν πως εάν η Ιταλία θεωρεί «10» εντός του τελευταίου τριμήνου του 2018.
«άσκοπο» τον TAP, ο οποίος θα λειτουργεί ως Παράλληλα, στο παρασκήνιο για την «ενεργειακή
προέκταση του EastMed, τότε πολύ πιθανό η Ιταλία παρτίδα στρατηγικής» της Ανατολικής Μεσογείου
να προεξοφλεί και την μη υλοποίηση του EastMed. αδιάφορη δεν μένει ούτε η Ρωσία ενώ η Τουρκία
Πάντως, οι πέντε αποφάσισαν όπως συναντηθούν εκ προειδοποιεί ότι θα διαφυλάξει τα συμφέροντα των
νέου, και η συνάντηση να διευρυνθεί από 5μερής σε Τουρκοκυπρίων, προσπαθώντας να εμπλακεί και αυτή
7μερής με τη συμμετοχή των υπουργών Ενέργειας στην παρτίδα στρατηγικής. Δεν είναι τυχαία η αναφορά
Κύπρου και Ρουμανίας. του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας της Τουρκίας, το
οποίο μετά από 5ωρη συνεδρία στις 20/9/18, μεταξύ
Επί του παρόντος αγωγός προς Αίγυπτο άλλων θεμάτων, ανακοίνωσε και το εξής: «Στις
Στο μεταξύ, το μόνο «σχεδόν σίγουρο» είναι πως η προσπάθειες που θα πλήττουν τα συμφέροντα και τα
Κύπρος εξασφάλισε διαδικασία πώλησης του Φυσικού δικαιώματα της «Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας
της Αερίου μέσω του Τερματικού της Αιγύπτου με Κύπρου» αλλά και της «Τουρκίας», η χώρα μας θα
την πρώτη διακρατική συμφωνία μεταξύ Κύπρου και υπερασπιστεί τα δικαιώματα αυτά, κάνοντας χρήση
Αιγύπτου για κατασκευή υποθαλάσσιων αγωγών όλων των μέσων».Πάντως ο Αντιπρόεδρος της Exxon-
φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο να Mobil για Ελλάδα, Ρωσία και Κασπία, Τρίσταν Άσπρεϊ,
υπογράφεται την 19η Σεπτεμβρίου μεταξύ των δυο μιλώντας στο Λονδίνο στο Cyprus Invest και κληθείς
χωρών στην παρουσία της Ε.Ε.. Πρόκειται για την (21/9/18) να σχολιάσει την σχετική ανακοίνωση του
κατασκευή αγωγού από το κοίτασμα «Αφροδίτη» προς ΣΕΑ είπε: «Η ExxonMobil Exploration ήταν ενήμερη
το τερματικό της Αιγύπτου, μήκους 180 χιλιομέτρων για την ιδιαίτερη γεωπολιτική κατάσταση στην περιοχή
(ΧΑΡΤΗΣ 2) και το κόστος εκτιμάται μεταξύ 800 της Ανατολικής Μεσογείου από την αρχή, Αυτό είναι
εκατομμύρια με 1 δισεκατομμύριο δολάρια ΗΠΑ. θέμα του οποίου η λύση αφορά τις κυβερνήσεις.
Αξιοσημείωτη ήταν η δήλωση της εκπροσώπου της Είμαστε χαρούμενοι που είμαστε στην Κύπρο»,
Γενικής Διεύθυνσης Ενέργειας της Ευρωπαϊκής δείχνοντας με νόημα ότι τα πλάνα του Αμερικανικού
Επιτροπής, Anne-Charlotte Bournoville, κατά την κολοσσού δεν αλλάζουν ενώ σημείωσε ότι «η εταιρεία
υπογραφή της συμφωνίας, η οποία μετέφερε την βρίσκεται στα τελικά στάδια προετοιμασίας για τις
πλήρη και έντονη στήριξη της Ε.Ε. για έρευνα, ανόρυξη δύο πρώτες διερευνητικές γεωτρήσεις στο τεμάχιο
και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στην κυπριακή 10… οι γεωτρήσεις θα ξεκινήσουν εντός του τέταρτου
ΑΟΖ. «Στηρίζουμε και εξαγωγές κυπριακού φυσικού τριμήνου του έτους», κατέληξε.
αερίου στην Ε.Ε. και μέσω Αιγύπτου και μέσω του
αγωγού EastMed και μέσω τερματικού υγροποίησης
στην Ε.Ε. (δηλαδή στην Κύπρο) όταν έχετε επαρκείς
ποσότητες», τόνισε η Ευρωπαία εκπρόσωπος.

18 | EYΡΩΚΕΡΔΟΣ



ΑΝΑΛΥΣΗ

Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης επανέλαβε
στον Αντόνιο Γκουτέρες ότι η νέα προσπάθεια
θα πρέπει να προετοιμαστεί κατάλληλα

ΠΕΡΙΜΈΝΟΥΝ ΣΙΝΙΆΛΟ του Γιάννη Αντωνίου
ΑΠΌ ΤΟΝ ΓΚΟΥΤΈΡΕΣ [email protected]

Χαμηλές παραμένουν οι προσδοκίες για επανέναρξη των
συνομιλιών στο Κυπριακό

Προληπτικές κινήσεις για την ΟΥΝΦΙΚΥΠ από τη Λευκωσία -
Στην προμετωπίδα της πολιτικής της η ενέργεια

20 | EYΡΩΚΕΡΔΟΣ

Με μικρό καλάθι πήγε στη Νέα Υόρκη ο Πρόεδρος τονίζοντας τη σημασία που έχει η κατάλληλη
Αναστασιάδης και με μικρό επέστρεψε, αφού προετοιμασία μιας νέας προσπάθειας αλλά και το
κατά τις εκεί επαφές του διαπίστωσε από πρώτο ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν και στην πτυχή
χέρι ότι το Κυπριακό δεν βρίσκεται στη λίστα των που άπτεται της απρόσκοπτης διασφάλισης των
προτεραιοτήτων του Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος συμφωνηθέντων σε περίπτωση επίτευξης λύσης.
στρέφει την προσοχή του στην καταρρέουσα τουρκική Στις επαφές της κυπριακής αντιπροσωπείας υπό τον
οικονομία και στη συριακή κρίση. Πέραν αυτού, Πρόεδρο Αναστασιάδη στη Νέα Υόρκη, κυρίαρχο ήταν
ούτε και ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο και το θέμα της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, το οποίο η Λευκωσία
Γκουτέρες έχει ξεκαθαρίσει τις προθέσεις του για το ανησυχεί ότι θα επανέλθει τον Ιανουάριο ίσως με πιο
Κυπριακό, κάτι το οποίο αναμένεται να πράξει λίαν έντονο τρόπο, κατόπιν πιέσεων και από τις ΗΠΑ. Ο
συντόμως. Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης ξεκαθάρισε Πρόεδρος της Δημοκρατίας υπογράμμισε στον Αντόνιο
στον επικεφαλής του διεθνούς οργανισμού ότι είναι Γκουτέρες τη σημασία της Ειρηνευτικής Δύναμης του
έτοιμος και αποφασισμένος να πάρει μέρος σε μια νέα ΟΗΕ στην Κύπρο για τη διατήρηση της ασφάλειας.
εντατική προσπάθεια, στη βάση και του περιγράμματος Η Λευκωσία κινείται προληπτικά ώστε να κερδίσει
των έξι σημείων του πλαισίου Γκουτέρες. Ο Νίκος χρόνο και να αποτρέψει τυχόν μεθοδεύσεις που θα
Αναστασιάδης εισηγήθηκε όπως η τουρκοκυπριακή δημιουργήσουν νέα τετελεσμένα. Πρώτιστη έγνοια
και τουρκική πλευρά καταθέσουν γραπτώς τις θέσεις της κυβέρνησης είναι η ανατροπή των σχεδιασμών
τους και επί των έξι σημείων του πλαισίου Γκουτέρες, για αλλαγή του στάτους της Ειρηνευτικής Δύναμης
όπως έπραξε και η ελληνοκυπριακή πλευρά. Μια άλλη του ΟΗΕ τον Ιανουάριο. Το θέμα αυτό κυριάρχησε
εισήγηση του Προέδρου, για αποτροπή νέας αποτυχίας, και στις επαφές του Υπουργού Εξωτερικών Νίκου
είναι όπως η νέα προσπάθεια προετοιμαστεί Χριστοδουλίδη στη Νέα Υόρκη με αξιωματούχους
κατάλληλα, από τον ίδιο τον γγ και την ειδική του της αμερικανικής κυβέρνησης. Σημαντική
απεσταλμένη με τη βοήθεια και των πέντε Μονίμων θεωρείται η συνάντηση που είχε με τον Βοηθό
Μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας. Τη διαβεβαίωση Υπουργού Εξωτερικών, αρμόδιου για Ευρωπαϊκά
ότι είναι έτοιμος για επιστροφή στις διαπραγματεύσεις και Ευρασιατικά ζητήματα, Γουές Μίτσελ. Οι δύο
μετέφερε και στους μόνιμους αντιπροσώπους των συμφώνησαν ότι το θέμα της ΟΥΝΦΙΚΥΠ δεν αφορά
πέντε Μονίμων Μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας, αποκλειστικά την Κυπριακή Δημοκρατία και τις ΗΠΑ
αλλά επηρεάζει την ευρύτερη περιοχή και συνεπώς
Το Κυπριακό δεν βρίσκεται στην ατζέντα των είναι κάτι που ενδιαφέρει και άλλα κράτη. Η θέση
προτεραιοτήτων του Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος καλείται αυτή αφήνει ιδιαίτερα ικανοποιημένη τη Λευκωσία,
να διαχειριστεί την οικονομική κρίση και το συριακό η οποία προτάσσει ακριβώς το θέμα της ασφάλειας
ολόκληρης της περιοχής και αναδεικνύει τη σημασία
που έχει η διατήρηση της σταθερότητας στην Κύπρο,
σε μια περιοχή που ταλανίζεται από προβλήματα και
συγκρούσεις.
Κατά τις επαφές που είχε επί αμερικανικού εδάφους
ο Κύπριος ΥΠΕΞ έκλεισε και το ραντεβού με τον
Αμερικανό ομόλογό του, Μάικ Πομπέο, τον Νοέμβριο.
Πέραν του Κυπριακού στην ατζέντα της συνάντησης θα
βρίσκεται η ενέργεια, θέματα διμερούς συνεργασίας.
Ιδιαίτερα στα θέματα της ενέργειας οι Αμερικανοί
δηλώνουν ξεκάθαρα στη Λευκωσία ότι επενδύουν
στην περιοχή και ότι θέλουν περαιτέρω αναβάθμιση
της συνεργασίας, τόσο σε επίπεδο εταιρειών (η
αμερικανικών συμφερόντων ExxonMobil διαμήνυσε
επισήμως στην Κυπριακή Δημοκρατία ότι ενδιαφέρεται
και για άλλα θαλάσσια οικόπεδα της κυπριακής ΑΟΖ)
όσο και σε πολιτικό επίπεδο, αφού η Ουάσιγκτον
στηρίζει τη στρατηγική της ΕΕ για τις εναλλακτικές
οδούς μεταφοράς φυσικού αερίου, για απεξάρτηση της
γηραιάς ηπείρου από τη ρωσική ενέργεια.

www.eurokerdos.com | 21

ANAΛΥΣΗ

Στη Νέα Υόρκη ο Πρόεδρος Αναστασιάδης είχε την Ο Νίκος Χριστοδουλίδης με τον Ρώσο ομόλογό του,
ευκαιρία να συναντηθεί και με τον Αιγύπτιο ομόλογό Σεργκέι Λαβρόφ. Τον Νοέμβριο θα γίνει δεκτός στο Στέιτ
του, Αλ-Σίσι, με τον οποίο συζήτησε θέματα που Ντιπάρτμεντ από τον Μάικ Πομπέο
άπτονται των ενεργειακών σχεδιασμών των δύο
χωρών, με φόντο την πρόσφατη υπογραφή της Η πρόκληση είναι μεγάλη γιατί οι S&P, ο πρώτος
διακρατικής συμφωνίας υποθαλάσσιου αγωγού οίκος που υποβάθμισε την Κύπρο στην κατηγορία
μεταφοράς φυσικού αερίου στην Αίγυπτο, την πρώτη σκουπίδια πριν από επτά χρόνια, προειδοποιεί
του είδους της στην περιοχή. Στις 10 Οκτωβρίου θα με χαμηλότερη αξιολόγηση σε περίπτωση που
φιλοξενηθεί στην Κρήτη η τριμερής σύνοδος κορυφής η οικονομική ανάπτυξη αποδειχτεί σημαντικά
Ελλάδας, Κύπρου, Αιγύπτου και σε αυτήν αναμένεται χαμηλότερη των εκτιμήσεων ή αν υπάρξει πρόβλημα
να ανακοινωθεί και η συμμετοχή της Γαλλίας, όχι εφ’ με την εξυπηρέτηση του ιδιωτικού χρέους και με
όλης της ύλης αλλά σε ορισμένα ζητήματα. Επίσης, άλλες βελτιώσεις στον χρηματοπιστωτικό τομέα
στις 20 Δεκεμβρίου, θα φιλοξενηθεί στο Τελ Αβίβ η ή αν, αντίθετα με τις εκτιμήσεις του, το χρέος της
τριμερής σύνοδος κορυφής Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ, γενικής κυβέρνησης ανέβει σημαντικά. Σημειώνεται
στην οποία αναμένεται να υπογραφεί η συμφωνία για παράλληλα ότι σύμφωνα με τους S&P η αξιολόγηση
τον Eastmed, παρουσία του Ιταλού Πρωθυπουργού. της Κύπρου περιορίζεται από το μεγάλο χρέος, τόσο
στο δημόσιο, όσο και στον ιδιωτικό τομέα, από την
Ανάσες για την κυβέρνηση αναλογία των Μη Εξυπηρετούμενων Χορηγήσεων στο
Η επιστροφή της κυπριακής οικονομίας στην τραπεζικό σύστημα που εξακολουθεί να είναι υψηλή
επενδυτική βαθμίδα στα μέσα Σεπτεμβρίου πρόσφερε και από το μικρό μέγεθος της Κύπρου σε σχέση με
πολίτιμο πολιτικό χρόνο στην κυβέρνηση σε μια άλλες χώρες της Ευρωζώνης. Ο οίκος εκτιμά ότι η
περίοδο που βρισκόταν υπό πίεση για μια σειρά από κυπριακή οικονομία θα αναπτυχθεί με 4% το 2018 και
γεγονότα, με κορυφαία την κρίση στην παιδεία και τις με 3% κατά μέσο όρο την περίοδο μεταξύ 2019 και
μαρτυρίες που κατατέθηκαν ενώπιον της Ερευνητικής 2021. Σε ό,τι αφορά το δημόσιο χρέος ο οίκος εκτιμά
Επιτροπής για το Συνεργατισμό. Η αναβάθμιση από ότι θα περιοριστεί στο 83% του ΑΕΠ μέχρι το 2021
τον οίκο αξιολόγησης S&P έδωσε επίσης και ένα ενώ η προσδοκία για τις ΜΕΧ είναι ότι θα μειωθούν
σημαντικό επιχείρημα στην κυβέρνηση γύρω από στο 34% του συνόλου των δανείων μέχρι το τέλος
το θέμα της απορρόφησης του Συνεργατισμού από του 2018, από 51% το 2017. Με χρέος 240% του ΑΕΠ
την Ελληνική Τράπεζα αφού ο αμερικανικός οίκος στα τέλη του 2017, ο ιδιωτικό τομέας είναι από τους
υπογραμμίζει ότι οι κυπριακές Αρχές απομάκρυναν πιο υπερχρεωμένους στην Ευρώπη, συνεχίζει ο οίκος
τα κακά περιουσιακά στοιχεία του Συνεργατισμού, αξιολόγησης και αναμένει μεσοπρόθεσμα ότι το χρέος
ανοίγοντας τον δρόμο για μια σημαντική μείωση θα παραμείνει σε υψηλά επίπεδα. Για το Κυπριακό,
των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων (ΜΕΧ) αναφέρεται τέλος ότι η στασιμότητα στις συνομιλίες
στον τραπεζικό τομέα. Οι S&P αναμένουν ότι με για την επανένωση του νησιού φαίνεται ότι παραμένει,
ισχυρή οικονομική ανάπτυξη έως το 2021, συνετή μετά την κατάρρευσή τους στην Ελβετία το 2017,
πολιτική και μέτρια κρατική στήριξη του τραπεζικού ενώ ο οίκος δεν αναμένει κλιμάκωση της έντασης
τομέα, η Κυβέρνηση θα μπορέσει να παρουσιάσει μεταξύ Τουρκίας και Κύπρου γύρω από το θέμα των
δημοσιονομικά πλεονάσματα και να οδηγήσει σε υδρογονανθράκων.
μείωση του δημοσίου χρέους κάτω του 90% μέχρι
το 2021.
Η αναβάθμιση της κυπριακής οικονομίας σε
επενδυτική κατηγορία, ύστερα από σχεδόν επτά
χρόνια στην κατηγορία «σκουπίδια» ασφαλώς δεν
είναι το τέλος του δρόμου, αφού οι S&P σημειώνουν
ότι θα μπορούσαν να εξετάσουν το ενδεχόμενο
περαιτέρω αναβάθμισης τα επόμενα δύο χρόνια αν
σημειωνόταν σημαντική απομόχλευση στην οικονομία
ή αν ο τραπεζικός τομέας μείωνε ουσιαστικά τις μη
εξυπηρετούμενες χορηγήσεις και βελτιωνόταν οι
οικονομικές συνθήκες. Αυτό ουσιαστικά συνιστά και
το καλύτερο σενάριο για τον τραπεζικό τομέα και
την οικονομία ευρύτερα.

22 | EYΡΩΚΕΡΔΟΣ



ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ

Παύλος
Θ. Ιωάννου

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΌΣ
ΕΠΊΤΡΟΠΟΣ

ΔΕΧΌΜΑΣΤΕ ΑΒΑΣΆΝΙΣΤΑ ΑΥΤΆ
ΠΟΥ ΜΑΣ ΛΈΝΕ ΟΙ «ΑΥΘΕΝΤΊΕΣ»

Το Συνεργατικό Πιστωτικό Σύστημα τελείωσε το 2013, της Αγγέλας Κωμοδρόμου
ο Συνεργατισμός όμως υπάρχει

«Το Συνεργατικό Πιστωτικό Σύστημα τελείωσε το 2013, ο Συνεργατισμός όμως υπάρχει»,
υπογραμμίζει ο Χρηματοοικονομικός Επίτροπος, Παύλος Θ. Ιωάννου, σε συνέντευξη στο
Ευρωκέρδος. Όπως λέει, το τέλος του εν λόγω Συστήματος συνέβη το 2013, με την κρατικοποίησή
του. Τόνισε δε, πως το «σύστημα» βολευόταν με την κατάσταση, «μια κατάσταση αναξιοκρατίας,
νεποτισμού και κουμπαροκρατίας». Σημείωσε επίσης πως δεχόμαστε αβασάνιστα αυτά τα οποία
μας λένε οι «αυθεντίες», έστω και αν αυτά αποτελούν απροκάλυπτο εμπαιγμό της νοημοσύνης του
μέσου πολίτη. Είπε ακόμη πως θα απαιτηθεί, τουλάχιστον, μια πενταετία συνεχούς ανάπτυξης και
ευνοϊκού οικονομικού κλίματος για να δαμάσουμε το θηρίο των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων.

24 | EYΡΩΚΕΡΔΟΣ

Την 1η Ιανουαρίου 2019 αρχίζει η λειτουργία του Σχεδίου Τέτοιες καταγγελίες προέρχονταν από εγγυητές, δανειολήπτες
Εστία για αντιμετώπιση των Μη Εξυπηρετούμενων για πολλές μορφές υπερχρεώσεων στα δάνειά τους, για
Δανείων (ΜΕΔ). Εύλογα οι δανειολήπτες διερωτώνται, ισχυριζόμενες αδικίες σε διαιτητικές διαδικασίες, για εικονικές
ένταξη στη διαδικασία αναδιάρθρωσης μέσω του γραφείου συμβάσεις παραχώρησης δανείων κ.τ.λ. Όλα αυτά συνέβαιναν,
σας ή να περιμένουν να δουν αν θα μπορούν να ενταχθούν βέβαια, πριν το 2013 και ήταν χαρακτηριστικά της έλλειψης
στο Σχέδιο Εστία; Tι απαντάτε; τεχνογνωσίας και επιμέλειας στη διαχείριση των ΣΠΙ.
Πρώτα και κύρια θα πρέπει να ξεκαθαρίσω ότι το σχέδιο ΕΣΤΙΑ Βεβαίως, με όλα αυτά που καταγράφω ουδόλως εννοώ
όπως έχει διατυπωθεί αρχικά και κατατέθηκε στη Βουλή δεν ότι όλοι οι ιθύνοντες του ΣΠΙ εργάζονταν με τον ίδιο
αφορά σε όλα τα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια (ΜΕΔ). Αφορά απαράδεκτο τρόπο. Υπήρχαν και υπάρχουν πολλοί αξιόλογοι
μόνο σε εκείνα τα ΜΕΔ όπου ο δανειολήπτης ικανοποιεί τα συνεργατιστές – υπάλληλοι ΣΠΙ όπως επίσης και γραμματείς
εισοδηματικά κριτήρια και το προβληματικό δάνειο είναι των Επιτροπειών και μέλη των εν λόγω Επιτροπειών. Ωστόσο,
εντάξιμο στο σχέδιο. Πρέπει να τονιστεί και να κατανοηθεί ότι επικρατούσε δυστυχώς μια γενική ανευθυνότητα και έλλειψη
μόνο τα δάνεια που ήταν μη εξυπηρετούμενα κατά το τέλος του επαγγελματισμού (και όχι μόνο).
Σεπτεμβρίου του 2017 είναι εντάξιμα στο σχέδιο. Και, βεβαίως, Στο ερώτημα σας ποιος φταίει, το Σύστημα ή η νοοτροπία
η αγοραία αξία της ενυπόθηκης κύριας κατοικίας δε υπερβαίνει μας, να σημειώσουμε πρώτα ότι η οικονομική κρίση του 2012
τις €350.000. Όλα αυτά που αναφέρω ισχύουν για το σχέδιο - 2013, έφερε στην επιφάνεια πολλές από τις παθογένειες
Εστία όπως κατατέθηκε στη Βουλή. τις οποίες κουβαλούσε το τραπεζικό σύστημα και όχι
Η συγκεκριμένη διατύπωση του σχεδίου, αντιλαμβάνομαι, μόνο ο Συνεργατισμός. Ιδιαίτερα, όμως, σε ό,τι αφορά στο
υπόκειται σε έγκριση από τον SSM και ενδεχομένως να Συνεργατισμό, δηλαδή τον πιστωτικό τομέα του Συνεργατισμού,
υπάρξουν παρατηρήσεις που θα το διαφοροποιήσουν. Εκτιμώ ναι, αυτό που αποκαλούμε «σύστημα» φέρει γενικά ευθύνη με
ότι οι παρατηρήσεις αυτές θα διαφοροποιούν σε κάποιο βαθμό την έννοια ότι, ενώ υπήρχαν θεσμοί και διαδικασίες ελέγχου
τα εισοδηματικά κριτήρια. Επομένως οφείλω να επισημάνω και επομένως, δυνατότητα λήψης διορθωτικών μέτρων, οι
στους συμπολίτες μας δανειολήπτες να μην επιλέγουν ιθύνοντες αδρανούσαν να προωθήσουν τις ενδεδειγμένες
στρατηγικά τη μετατροπή του δανείου τους σε ΜΕΔ, με σκοπό ενέργειες. Ενδεχομένως, επίσης, το «σύστημα» να βολεύετο με
να ενταχθούν στο σχέδιο ΕΣΤΙΑ διότι αν το δάνειό τους την κατάσταση. Μια κατάσταση αναξιοκρατίας, νεποτισμού και
καθίσταται ΜΕΔ μετά την 1η Οκτωβρίου του 2017, δεν είναι κουμπαροκρατίας. Σίγουρα, επομένως, φταίει και η νοοτροπία
εντάξιμο στο σχέδιο. Επιπρόσθετα, θα πρέπει να ικανοποιούνται μας γιατί είναι η δική μας νοοτροπία που εξακολουθεί να
τα εισοδηματικά κριτήρια. Είναι εντελώς ανορθολογική και ανέχεται και να επιδιώκει την αναξιοκρατία, το νεποτισμό και
εσφαλμένη επιλογή να προωθούν, στρατηγικά, μετατροπή του όλα όσα παράγονται από αυτού του είδους τις στρεβλώσεις.
δανείου τους σε ΜΕΔ για να αξιοποιήσουν το σχέδιο ΕΣΤΙΑ. Στο κάτω-κάτω, όμως, τί είναι το «σύστημα»; Δεν περιλαμβάνει
To κλείσιμο του Συνεργατισμού έφερε στην επιφάνεια και όλους εμάς; Έχουμε συνηθίσει να κρύβουμε τα προβλήματα.
σωρεία προβλημάτων και αδυναμίες. Τελικά ποιος φταίει; Την αλήθεια, δηλαδή, για τις πραγματικότητες που μας
To σύστημα ή η νοοτροπία μας; απασχολούν, κάτω από το χαλί. Απλώς, επειδή το αντίθετο,
Ο Συνεργατισμός δεν έχει κλείσει. Ο Συνεργατισμός υπάρχει μας ενοχλεί. Δεχόμαστε αβασάνιστα αυτά τα οποία μας λένε οι
και λειτουργεί επειδή πολλές Συνεργατικές εταιρείες, «αυθεντίες» των ποικιλόμορφων ελίτ, έστω και αν αποτελούν
δευτεροβάθμιες, τριτοβάθμιες αλλά και πρωτοβάθμιες, απροκάλυπτο εμπαιγμό της νοημοσύνης του μέσου πολίτη
όπως συνεργατικά παντοπωλεία (π.χ του Πελεντρίου), και συγκάλυψη της πραγματικότητας. Αν θέλετε, μπορείτε
εξακολουθούν να λειτουργούν πολύ ικανοποιητικά. Ορισμένα να ονομάσετε αυτό που μόλις περιέγραψα με μία μόνο λέξη.
δε, με μεγάλη αποτελεσματικότητα. Αναφέρω χαρακτηριστικά Ραγιαδισμό! Μια κατάσταση δηλαδή που εκμεταλλεύονται
τη Νέα ΣΕΒΕΓΕΠ που επιτυγχάνει εξαγωγές της τάξεως οι διάφοροι επιτήδειοι που ευθύνονται για την κατάντια μας.
των €32.000.000 ετησίως, περίπου, χρησιμοποιώντας ως Χωρίς όμως η δική τους ευθύνη να απαλλάσσει όλους εμάς για
πρώτη ύλη γεωργική παραγωγή. Προφανώς, η ερώτησή τη σιωπή και την ανοχή μας..
σας αναφέρεται στο τέλος του Συνεργατικού Πιστωτικού Τα κυριότερα παράπονα που φθάνουν στον Φορέα
Συστήματος (ΣΠΣ). Σε ό,τι με αφορά το de facto και de juro Εξώδικης Επίλυσης Διαφορών Χρηματοοικονομικής
τέλος του εν λόγω Συστήματος επισυνέβη το 2013 με την Φύσεως;
κρατικοποίησή του. Ήταν το επιστέγασμα ενός ιστορικού Ο Φορέας εξήγγειλε την έναρξη εξέτασης παραπόνων από
προτσές συσσώρευσης αντιφάσεων και στρεβλώσεων που τον Χρηματοοικονομικό Επίτροπο τον Φεβρουάριο του 2015.
επέφεραν την κατάρρευσή του, υποχρεώνοντας το κράτος Έκτοτε, έχουν υποβληθεί στο Γραφείο μου συνολικά 2755
να παρέμβει με την κρατικοποίησή του. Μεταξύ άλλων και παράπονα. Από αυτά, τα 808 ήταν παράπονα στρεφόμενα κατά
για να διασφαλίσει τα συμφέροντα των καταθετών αλλά και Τραπεζών, δηλαδή ποσοστό 29,33%. Είχαμε 84 παράπονα
για να θωρακίσει το Τραπεζικό Σύστημα, σε μια ιδιαίτερα στρεφόμενα κατά Ασφαλιστικών Εταιρειών, δηλαδή 3,05 % και
κρίσιμη περίοδο.Από την αρχή του διορισμού μου στη θέση του 1863 παράπονα στρεφόμενα κατά ΚΕΠΕΥ, δηλαδή 67,62%.
Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου (1η Ιουλίου, 2013) και πριν Είναι ωστόσο χρήσιμο να επεξηγήσω τα εξής: Η συντριπτική
ακόμα εξαγγελθεί η έναρξη των εργασιών του Γραφείου μου πλειοψηφία παραπόνων κατά ΚΕΠΕΥ προέρχεται από
σε σχέση με εξέταση παραπόνων, γινόμουν δέκτης μεγάλου αλλοδαπούς και τους τελευταίους οκτώ μήνες ο ρυθμός
αριθμού καταγγελιών από διάφορους απλούς συνεργατιστές οι υποβολής παραπόνων κατά ΚΕΠΕΥ έχει μειωθεί σε πολύ
οποίοι κατήγγελλαν ποικιλοτρόπως, ισχυριζόμενες υποθέσεις μεγάλο βαθμό. Για αυτή τη μείωση που μόλις ανέφερα, έχουν
αυθαίρετων ενεργειών των ΣΠΙ που επηρέαζαν πολύ αρνητικά συμβάλει σειρά μέτρων που πάρθηκαν από την Πρόεδρο
τα συμφέροντά τους. Δυστυχώς, σε πλήρη αντίφαση και της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Κύπρου αλλά και ορισμένες
αντίθεση με τις θεμελιώδεις αρχές του Συνεργατισμού. αποφάσεις του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου.

www.eurokerdos.com | 25

ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ | ΠΑΥΛΟΣ Θ. ΙΩΑΝΝΟΥ

Σημαντικό μέρος παραπόνων κατά ΚΕΠΕΥ σχετιζόταν με την επενδυτικούς οργανισμούς αναμένεται, επίσης, να ευνοήσει
αναστάτωση των κεφαλαιαγορών εξαιτίας της μεταβολής της τους κατόχους τέτοιων δανείων γιατί στην τιμή που έχουν
ισοτιμίας του ελβετικού φράγκου με το ευρώ το 2015, καθώς αγοραστεί τα δάνεια αυτά, είναι δυνατό οι δανειολήπτες να
επίσης και με τον τρόπο τον οποίο οι ΚΕΠΕΥ και οι πελάτες τυγχάνουν πολύ ευνοϊκότερης αντιμετώπισης στη διαδικασία
τους διαχειρίζονταν το λεγόμενο bonus που παραχωρούσαν οι αναδιάρθρωσης, όπως επίσης και στην προοπτική αμέσου
ΚΕΠΕΥ σ’ αυτούς με το άνοιγμα των λογαριασμών τους. Ύστερα εξόφλησής τους.
από απόφαση της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, η παραχώρηση • Περιέγραψα ήδη συνοπτικά την κατάσταση της κυπριακής
bonus έχει καταργηθεί. Τα παράπονα που υποβάλλονται κατά οικονομίας, η οποία σε συνδυασμό με την κατάκτηση της
των Τραπεζών αφορούν κυρίως ισχυριζόμενες υπερχρεώσεις επενδυτικής βαθμίδας και της προσδοκώμενης πλήρους
τόκων και άλλες επίσης ισχυριζόμενες αυθαίρετες χρεώσεις, απασχόλησης, θα προωθήσει την διάχυση των αναπτυξιακών
άρνηση προεξόφλησης δανείων και απαίτηση για την καταβολή αποτελεσμάτων σε όλα τα στρώματα της κοινωνίας. Με
penalty και παράπονα για καταχρηστικές ρήτρες δανειακών αποτέλεσμα, προφανώς, την αύξηση των εισοδημάτων των
συμβάσεων σε ξένο συνάλλαγμα. Επισημαίνουμε ότι είχαμε πολιτών και επομένως της δυνατότητας να εξυπηρετούν τα
πολύ μεγάλο αριθμό παραπόνων για αυθαιρεσίες σε διάφορες δάνειά τους.
δανειακές συμβάσεις με ΣΠΙ. Συνήθως τα παράπονα κατά • Χωρίς αμφιβολία η προώθηση ορθολογικής διαδικασίας
Ασφαλιστικών Εταιρειών αφορούν σε ισχυριζόμενη αθέτηση εκποίησης ενυπόθηκων εξασφαλίσεων, ιδίως σε περιπτώσεις
συμβατικής καταβολής αποζημιώσεων. Από το σύνολο των νεκρών δανείων ή δανείων που έχουν τερματιστεί εδώ και
2755 παραπόνων τα οποία μας έχουν υποβληθεί μέχρι σήμερα, αρκετά χρόνια, θα συμβάλει σημαντικά στην παραπέρα μείωση
παραμένουν προς διαχείριση περίπου 260 παράπονα (λιγότερο των ΜΕΔ.
του 9.5% του συνόλου των υποβληθέντων παραπόνων), Όλα όσα αναφέρω πιο πάνω δεν θα συμβούν σήμερα ή αύριο.
ενώ συνεχίζεται η ροή παραπόνων εναντίον όλων των Θα απαιτηθεί, τουλάχιστον, μια πενταετία συνεχούς ανάπτυξης
χρηματοοικονομικών επιχειρήσεων. και ευνοϊκού οικονομικού κλίματος για να δαμάσουμε το θηρίο
των ΜΕΔ. Στο πλαίσιο αυτό, βεβαίως και οι αναδιαρθρώσεις
Πιστεύετε ότι ο φαύλος κύκλος των συσσωρευμένων των ΜΕΔ, στη βάση της σχετικής Οδηγίας της Κεντρικής
Μη Εξυπηρετούμενων δανείων κλείνει σιγά-σιγά ή έχουμε Τράπεζας και του Κώδικα Συμπεριφοράς που εμπεριέχει,
ακόμα πολύ δρόμο μπροστά μας; Είναι επαρκές μέτρο οι εξακολουθούν να παραμένουν ένα σημαντικό, από πλευράς
αναδιαρθρώσεις; αποτελεσματικότητας, μέσο αντιμετώπισης του προβλήματος.
Σε ό,τι αφορά τους ισολογισμούς των τραπεζών, η επιβάρυνση Δηλώνω, για άλλη μια φορά, ότι η συνετή και συνεπής
των ισολογισμών από τα ΜΕΔ, σίγουρα άρχισε να μειώνεται εφαρμογή της σχετικής Οδηγίας της ΚΤΚ θα μπορούσε να έχει
αποφασιστικά. Για την εξέλιξη αυτή έχουν συμβάλει τα εξής: συμβάλει σε πολύ μεγάλο βαθμό σε πιο έγκαιρη αντιμετώπιση
(α) Η αποτελεσματική κίνηση του Υπουργού Οικονομικών να του προβλήματος. Συναφώς, θα πρέπει να επισημάνω ότι ότι
διαχωρίσει τη Συνεργατική Πιστωτική Οντότητα σε υγιές μέρος ο κύριος μηχανισμός του σχεδίου Εστία δεν είναι τίποτε άλλο
και να προωθήσει την απορρόφηση του εν λόγω μέρους από παρά μια έξυπνη εργαλιοποίηση συγκεκριμένων προνοιών της
την Ελληνική Τράπεζα, γεγονός το οποίο έχει προκαλέσει εν λόγω Οδηγίας.
άρδην εξυγίανση του δανειακού χαρτοφυλακίου της Ελληνικής Έχετε γίνει δέκτης παραπόνων για τον συμψηφισμό
Τράπεζας. δανείων με καταθέσεις πελατών του Συνεργατισμού.
(β) Η προώθηση διαδικασίας πώλησης δανείων σε επενδυτικά Αυτή η πράξη είναι παράνομη; Επηρεάζει την πραγματική
ταμεία, πρωτοστατούσης της Τράπεζας Κύπρου, με αποτέλεσμα οικονομία;
να επιτευχθεί αποκάθαρση του ισολογισμού της από τα ΜΕΔ. Ανεξάρτητα από τη δεδομένη νομιμότητα της συνήθους
Η πρόσφατη αναβάθμιση του αξιόχρεου της κυπριακής τραπεζικής πρακτικής επίσχεσης και συμψηφισμού, όπου
οικονομίας από τους Standard & Poor’s στην επενδυτική η πρακτική αυτή επιτρέπεται, οι συγκεκριμένες ενέργειες
βαθμίδα σχετίζεται άμεσα με τις πιο πάνω εξελίξεις. Στην της Συνεργατικής Κυπριακής Τράπεζας, σε ό,τι αφορά στη
πραγματικότητα, οι πιο πάνω εξελίξεις καθόρισαν την εν λόγω νομιμότητα τους, θα πρέπει να κριθούν και μέσα από το πρίσμα
αναβάθμιση. Η εξέλιξη αυτή αποτελεί, κατά τη γνώμη μας, την των προνοιών του Περί της Παροχής και χρήσης Υπηρεσιών
επιβράβευση των προσπαθειών της κοινωνίας, της κυβέρνησης Πληρωμών και Πρόσβασης στα Συστήματα Πληρωμών
και της Βουλής για οριστική έξοδο από την κρίση. Η κυπριακή Νόμο, του 2018. Βεβαίως δε, και πολλών άλλων πλαισίων
οικονομία βρίσκεται πλέον σε πορεία υγιούς ανάπτυξης και αξιολόγησης, συμπεριλαμβανομένου και του κριτηρίου
αναμένεται πολύ σύντομα να επανέλθει σε κατάσταση πλήρους συνάφειας των με τις συνήθεις ορθολογικές πρακτικές
απασχόλησης. Το γεγονός πως αποκαθάρονται οι ισολογισμοί αριστοποιητικής διαχείρισης, εντός γνωστών και σαφώς
των Τραπεζών από τα ΜΕΔ και μέσα από τις διαδικασίες που ορισμένων περιορισμών. Ωστόσο, σημασία έχει το γεγονός ότι
περιέγραψα προηγουμένως αλλά και με περαιτέρω πωλήσεις πέντε εργάσιμες μέρες μετά την εκδήλωση του προβλήματος
ΜΕΔ, θα επιτευχθεί παραπέρα μείωση του δείκτη ΜΕΔ στα άρχισε η συστηματική αντιμετώπισή του στη βάση της σχετικής
χαρτοφυλάκια των Τραπεζών. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι απαίτησης του Πρόεδρου της Δημοκρατίας, τις οδηγίες του
έχουν εξαφανιστεί τα εν λόγω δάνεια. Τα ΜΕΔ υπάρχουν Υπουργού Οικονομικών και τη ρητή προτροπή της Επιτροπής
και θα συνεχίσουν να ταλαιπωρούν την κοινωνία. Ελέγχου της Βουλής. Βεβαίως, εξακολουθούν να υπάρχουν
Όμως, προσδοκούμε βελτίωση της κατάστασης, μεταξύ άλλων, περιπτώσεις που χρήζουν άμεσης διαχείρισης τόσο για λόγους
και για τους εξής λόγους: ανθρωπιστικούς όσο και για λόγους νομιμότητας.
• Επίκειται εφαρμογή του σχεδίου Εστία. Αυτό αναμένεται να Σ’ αυτές τις περιπτώσεις επηρεάζεται πολύ αρνητικά η
βοηθήσει στη μείωση του αποθέματος ΜΕΔ που σχετίζονται δραστηριοποίηση των εμπλεκομένων φυσικών και νομικών
με κύριες κατοικίες, μέσα από την προβλεπόμενη στο σχέδιο προσώπων στην πραγματική οικονομία. Ακόμα δε και η
μορφή αναδιάρθρωσης. δυνατότητά τους να υλοποιήσουν συμφωνημένη ή σχέδιο
• Η πώληση δανείων σε επενδυτικά ταμεία και άλλους συμφωνημένης αναδιάρθρωσης ΜΕΔ.

26 | EYΡΩΚΕΡΔΟΣ



ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ

Γιώργος
Άππιος

ΔΙΕΥΘΎΝΩΝ ΣΎΜΒΟΥΛΟΣ
ASTROBANK

ΠΡΟΈΧΕΙ Η ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΉ
ΑΝΤΙΜΕΤΏΠΙΣΗ ΤΩΝ ΜΕΔ

της Νικολέττας Λιβέρα

Το χρηματοπιστωτικό σύστημα και η οικονομία ευρύτερα χρειάζονται σταθερότητα

Από το 2013 και τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν τότε έχει καλυφθεί ένα σημαντικό τμήμα της πορείας προς τη
σταθερή ανάπτυξη, ωστόσο, απομένουν ακόμη πολλά να γίνουν, σημειώνει ο διευθύνων σύμβουλος της AstroΒank,
Γιώργος Άππιος και θέτει ως θέμα προτεραιότητας την αποτελεσματική αντιμετώπιση του θέματος των
Μη εξυπηρετούμενων Δανείων. «Η στρέβλωση στο νομικό σύστημα είσπραξης δημιουργεί μια τεράστια αδικία
η οποία με την εξέλιξη της χρηματοδότησης του κακού χαρτοφυλακίου της ΣΚΤ από το κράτος στρέφεται κατά
του κάθε φορολογούμενου πολίτη της Δημοκρατίας» υποστηρίζει σε συνέντευξη στο Eυρωκέρδος. Αναφερόμενος
στην εξαγορά της USB Bank τονίζει ότι η ΑstroBank διεκδικεί πρωταγωνιστική θέση στην κυπριακή αγορά.

Πρόσφατα ανακοινώσατε την εξαγορά της USB Bank. €160 εκατ. Η συμφωνία αναμένεται να ολοκληρωθεί πριν
Πόσο σημαντική είναι για την τράπεζα η εξέλιξη αυτή; το τέλος της χρονιάς, αφού εξασφαλισθούν οι απαραίτητες
Από την αρχή της μετάβασης της στη νέα εποχή, με τη νέα εγκρίσεις από τις εποπτικές αρχές και ολοκληρωθούν όλες οι
μετοχική δομή και εμπορική ταυτότητα, η AstroBank έχει σχετικές διαδικασίες
τοποθετήσει ψηλά τον πήχη, διεκδικώντας πρωταγωνιστική
θέση στην κυπριακή αγορά. Ως εκ τούτου, η συνεχής ανάπτυξη Υπάρχουν σκέψεις και για άλλες παρόμοιες κινήσεις;
της Τράπεζας βρίσκεται στον πυρήνα της στρατηγικής της. Μας ενδιαφέρει κάθε ελκυστική ευκαιρία και κάθε καλή
Σε αυτό το πλαίσιο, η συμφωνία για την εξαγορά της USB πρόταση, η οποία ενδέχεται να προκύψει. Ωστόσο, κάθε
Bank είναι κεφαλαιώδους σημασίας, καθώς η AstroBank περίπτωση επιβάλλεται να μελετάται προσεκτικά. Εφόσον
ενισχύει σημαντικά τη θέση της στην κυπριακή αγορά. εμπίπτει στους αναπτυξιακούς μας σχεδιασμούς θα την
Συγκεκριμένα, ο ισολογισμός της AstroBank μεγαλώνει αξιολογήσουμε και εάν την κρίνουμε συμφέρουσα, τότε θα την
πέραν του 55%, με το Σύνολο Ενεργητικού της να ξεπερνά τα αξιοποιήσουμε.
€2 δισ., τις Μεικτές Χορηγήσεις στα €1,2 δισ., τις Καταθέσεις
Πελατών στα €1,9 δισ. και τα Ίδια Κεφάλαια να αγγίζουν τα Πως βλέπετε το τραπεζικό σκηνικό σήμερα, μετά και τις
τελευταίες εξελίξεις με την απορρόφηση του «καλού»
κομματιού του Συνεργατισμού από την Ελληνική Τράπεζα;

28 | EYΡΩΚΕΡΔΟΣ

Το χρηματοπιστωτικό σύστημα και η οικονομία ευρύτερα προϊόντος. Χρειάζεται υπομονή και επιμονή.
χρειάζονται σταθερότητα. Χωρίς σταθερότητα δεν υπάρχει
αξιοπιστία και χωρίς αξιοπιστία δεν υπάρχουν επενδύσεις, Πριν λίγες βδομάδες ανακοινώσατε και την έναρξη μιας
ούτε αναπτυξιακή δραστηριότητα. Συνεπώς, οτιδήποτε νέας συνεργασίας με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων
συμβάλλει προς την οικονομική σταθερότητα και αξιοπιστία με στόχο τη χρηματοδότηση μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
της χώρας μας, είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Από το Τι περισσότερο μπορείτε να μας πείτε για το σχέδιο αυτό;
2013 και τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν τότε, καλύψαμε Μέσω του σχεδίου αυτού στοχεύουμε στη στήριξη
ένα σημαντικό τμήμα της πορείας προς τη σταθερή ανάπτυξη. των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και την ενίσχυση
Ωστόσο, απομένουν ακόμη πολλά να κάνουμε. Αυτό που της νεανικής απασχόλησης. Το σχέδιο απευθύνεται σε
προέχει αυτή τη στιγμή, είναι η αποτελεσματική αντιμετώπιση κυπριακές επιχειρήσεις, οι οποίες είναι εγγεγραμμένες
του θέματος των Μη εξυπηρετούμενων Δανείων, μέσω της και δραστηριοποιούνται στην Κύπρο και εργοδοτούν μέχρι
θέσπισης νομοθεσιών που θα επιτρέψουν την δυνατότητα 3.000 εργαζόμενους, αλλά και σε αυτοεργοδοτούμενους
είσπραξης των οφειλών από εκείνους που εκμεταλλεύονται που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα. Προβλέπει
το σύστημα, οι οποίοι ενώ μπορούν να πληρώσουν, μακροχρόνια περίοδο αποπληρωμής και κυμαινόμενα
καταφέρνουν να διατηρούν την περιουσία, την οποία χαμηλότοκα επιτόκια, ενώ παρέχεται επίσης η επιλογή
ονομάζουν δική τους, χωρίς να την έχουν πληρώσει. τιμολόγησης σε σταθερό επιτόκιο για δάνεια πέραν των
Η στρέβλωση στο νομικό σύστημα είσπραξης δημιουργεί μια €2εκατ. Πεποίθησή μας είναι πως το συγκεκριμένο σχέδιο
τεράστια αδικία η οποία με την εξέλιξη της χρηματοδότησης μπορεί να έχει θετικές επιπτώσεις στο σύνολο της οικονομίας.
του κακού χαρτοφυλακίου της ΣΚΤ από το κράτος στρέφεται Δίνεται η ευκαιρία στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες
κατά του κάθε φορολογούμενου πολίτη της Δημοκρατίας. αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας, να αποκτήσουν
πρόσβαση σε χρηματοδότηση που ενδεχομένως χρειάζονται
Ποιοί είναι οι τομείς στους οποίους η ΑstroBank θα για την περαιτέρω ανάπτυξη τους με πολύ ευνοϊκούς όρους
επενδύσει στο επόμενο διάστημα προκειμένου να πετύχει αποπληρωμής.
περαιτέρω ανάπτυξη;
Πως αξιολογείτε την εικόνα της κυπριακής οικονομίας
Η εποχή μας χαρακτηρίζεται από τη ραγδαία εξέλιξη της σήμερα;
τεχνολογίας, γεγονός που δεν θα μπορούσε ν’ αφήσει
ανεπηρέαστο τον τρόπο λειτουργίας των τραπεζικών Τα τελευταία χρόνια η Κύπρος κατάφερε να ισχυροποιήσει
ιδρυμάτων. Στην AstroBank, στη βάση της νέας στρατηγικής σημαντικά την οικονομία της, έχοντας εισέλθει σε τροχιά
που παρουσιάσαμε τον περασμένο Ιούνιο, αποδίδουμε συνεχούς ανάπτυξης. Επιπλέον, οι ψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης
ιδιαίτερη έμφαση στους τομείς της τεχνολογίας και της που καταγράφει επιβεβαιώνουν αυτή τη δυναμική πορεία.
καινοτομίας, καθώς θεωρούμε πως η επένδυση σε αυτούς Μια αναπτυξιακή πορεία η οποία επίσης επιβεβαιώνεται
μπορεί να επιφέρει πολλαπλά οφέλη όχι μόνο για την τράπεζα, από τις βελτιωμένες αξιολογήσεις των διεθνών Οίκων
αλλά και για το καταναλωτικό κοινό και την οικονομία της Αξιολόγησης, την ελκυστικότητα του κυπριακού ομολόγου
χώρας ευρύτερα. Στόχος μας είναι να προσφέρουμε στο κοινό και τη δυνατότητα δανεισμού από τις αγορές κεφαλαίων με
καινοτόμες υπηρεσίες και προϊόντα προσαρμοσμένα στα χαμηλότερο κόστος. Παράλληλα, καταγράφεται αυξημένη
δεδομένα της κυπριακής αγοράς. Ταυτόχρονα όμως είμαστε ροή ξένων επενδύσεων αλλά και Τουρισμού με αποτέλεσμα
μια Τράπεζα που παρέχει πλήρεις υπηρεσίες, καλύπτοντας διάφοροι κλάδοι, όπως εκείνος των ακινήτων ν’ανακάμπτουν.
κάθε τομέα, από τη Λιανική Τραπεζική και τις Μικρές Οι προοπτικές είναι ευοίωνες, όμως δεν υπάρχει περιθώριο
Επιχειρήσεις, μέχρι τις Μεγάλες Επιχειρήσεις, το Wealth εφησυχασμού. Οι μεταρρυθμίσεις πρέπει να συνεχιστούν
Management και τους πελάτες Διεθνών Επιχειρήσεων. και το επιχειρηματικό περιβάλλον πρέπει να βελτιωθεί
Σκοπός μας είναι η καθιέρωση της AstroBank στην συνείδηση περαιτέρω. Ο ανταγωνισμός διεθνώς γίνεται ολοένα
του κοινού ως ενός σύγχρονου και ευέλικτου οργανισμού και πιο έντονος, συνεπώς επιβάλλεται να παραμείνουμε
που προσφέρει ολοκληρωμένες χρηματοπιστωτικές λύσεις ανταγωνιστικοί και εξωστρεφείς, με συνεχή προσπάθεια
και ποιοτική εξυπηρέτηση στους πελάτες του, έχοντας ως βελτίωσης των προϊόντων και υπηρεσιών που προσφέρουμε
βασικούς άξονες λειτουργίας την ταχύτητα, την ευελιξία, την σε τρίτους.
εμπειρία, την τεχνογνωσία και την αποτελεσματικότητα.
Πόσο σημαντική είναι η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη
Τον Ιούνιο παρουσιάσατε το sKash, μια νέα πρωτοποριακή για μια Τράπεζα;
πλατφόρμα πληρωμών με στόχο την προσέλκυση νέας Όπως έχουμε ξαναπεί, στην AstroBank θεωρούμε πως
πελατείας. Ποια ήταν η ανταπόκριση του κοινού μέχρι οι τράπεζες, ως οντότητες, είναι άρρηκτα συνδεδεμένες
σήμερα; με το κοινωνικό σύνολο στο οποίο δραστηριοποιούνται.
Η ανταπόκριση είναι πολύ ικανοποιητική. Πρόκειται για Επομένως, οφείλουν να αναγνωρίζουν και να αισθάνονται
ένα προϊόν που λανσάρεται για πρώτη φορά στην Κύπρο. Η την ευθύνη που τους αναλογεί, προς τους πελάτες τους,
εφαρμογή sKash μας επιτρέπει να διαφοροποιηθούμε και το προσωπικό τους, τους συνεργάτες τους, την ευρύτερη
να ξεχωρίσουμε από τις άλλες τράπεζες. Είναι ένα ιδιαίτερα κοινωνία και το περιβάλλον. Στην AstroBank, στο πλαίσιο
καινοτόμο προϊόν το οποίο ταράζει τα νερά της αγοράς. Το μιας ανθρωποκεντρικής προσέγγισης, έχουμε κατά καιρούς
sKash είναι διαθέσιμο σε όλους τους πολίτες, ανεξάρτητα αναπτύξει πρωτοβουλίες που στοχεύουν στη βελτίωση των
εάν είναι πελάτες ή όχι της AstroBank. Στόχος μας είναι συνθηκών ζωής, του βιοτικού και πολιτισμικού επιπέδου,
η προσέλκυση μεγάλου αριθμού ιδιωτών. Έχουμε θέσει αλλά και την προστασία του περιβάλλοντος. Θέλουμε
φιλόδοξους στόχους γιατί θεωρούμε πως η καινοτομία και οι να είμαστε συμμέτοχοι στις ευρύτερες προσπάθειες που
δυνατότητες που προσφέρει το ίδιο το προϊόν τους καθιστούν καταβάλλονται για κοινωνική συνοχή και εξέλιξη της
εφικτούς. Εντός του επόμενου μήνα θα αρχίσουμε μία πιο κοινωνίας.
εντατική καμπάνια για την προώθηση του συγκεκριμένου

www.eurokerdos.com | 29

ΟΙΚΟΝΟΜΊΑ

Στο Πανεπιστήμιο Κύπρου λειτούργησε το πρώτο
branch in branch κατάστημα, το οποίο εξυπηρετεί
πελάτες της Ελληνικής και της πρώην Συνεργατικής
Κυπριακής Τράπεζας

ΟΜΑΛΉ ΜΕΤΆΒΑΣΗ ΣΤΗ ΝΈΑ ΕΠΟΧΉ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΉ ΤΡΆΠΕΖΑ

Τιτάνια η διαδικασία ενσωμάτωσης με χρονικό ορίζοντα 15 μηνών του Κώστα Κωνσταντίνου

«Πρώην πελάτης της Συνεργατικής Κυπριακής Τράπεζας; Όπως μας ανέφερε τραπεζικός αξιωματούχος, «αυτού
Καλωσόρισες στη νέα σου Τράπεζα»! Είναι ο τίτλος του είδους η ενσωμάτωση είναι μοναδικό φαινόμενο
σε κεντρικό πάνελ στην ιστοσελίδα της Ελληνικής τουλάχιστον για τα ευρωπαϊκά δεδομένα. Είναι η
Τράπεζας. Ένα ακόμη (ηλεκτρονικό) εργαλείο στην πρώτη φορά που μια μικρή σχετικά τράπεζα καλείται
επίπονη προσπάθεια ενσωμάτωσης που άρχισε από τις να ενσωματώσει-απορροφήσει ένα πολύ μεγαλύτερό
αρχές Σεπτεμβρίου. Η Ελληνική Τράπεζα έχει θέσει ως της οργανισμό». Δεν υπάρχει κουλτούρα χρήσης των
στόχο να εδραιωθεί ως η κορυφαία Τράπεζα Λιανικής και κανόνων της τραπεζικής από τους νεοεισερχόμενους και
Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων στην Κύπρο. Προϋπόθεση θα πρέπει η Ελληνική να λειτουργήσει ως επιμορφωτής
είναι η ομαλή ενσωμάτωση του «καλού μέρους» της για τους νέους υπαλλήλους της. Επειδή ακριβώς δεν
πρώην Συνεργατικής Κυπριακής Τράπεζας στην Ελληνική. υπάρχει προηγούμενο, τέτοιου είδους ενσωμάτωσης,
Όπως εξήγησαν οι αρμόδιοι οι οποίοι ανέλαβαν αυτό αυτό κάνει το όλο εγχείρημα μοναδικό. Όσοι το ανέλαβαν
το έργο «πρόκειται για πολύπλοκη συναλλαγή τόσο δεν διευκολύνονται από λύσεις που δοκιμάσθηκαν στο
όσον αφορά το μέγεθος του χαρτοφυλακίου και το εξωτερικό. Καλούνται να βρουν τις λύσεις από μόνοι τους.
διαχωρισμό του χαρτοφυλακίου που δημιουργεί». «Δεν υπάρχει εγχειρίδιο» μας ειπώθηκε χαρακτηριστικά.

30 | EYΡΩΚΕΡΔΟΣ

Είναι όμως παράλληλα και κάτι το πρωτοποριακό που Η ΜΕΤΑΦΟΡΆ ΔΕΔΟΜΈΝΩΝ
θέτει την Κύπρο και ειδικότερα την Ελληνική Τράπεζα στο ΤΩΝ ΠΕΛΑΤΏΝ ΚΑΙ
επίκεντρο του ενδιαφέροντος όσων ασχολούνται με τα ΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΆΤΩΝ ΤΗΣ
χρηματοπιστωτικά τόσο εντός όσο και εκτός της χώρας μας. ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΉΣ ΚΥΠΡΙΑΚΉΣ
Η διαδικασία ενσωμάτωσης είναι «μια μεγάλη προσπάθεια ΤΡΆΠΕΖΑΣ ΣΤΑ ΣΥΣΤΉΜΑΤΑ ΤΗΣ
που απαιτεί χρονικό ορίζοντα 15 μηνών, με διάφορα ΕΛΛΗΝΙΚΉΣ ΤΡΆΠΕΖΑΣ ΕΊΝΑΙ
ορόσημα». Η πρώτη εβδομάδα κύλησε σχετικά ομαλά ΤΟ ΠΙΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΌ ΚΟΜΜΆΤΙ
χωρίς ωστόσο να απουσιάζουν ζητήματα και δυσκολίες.
Λειτουργικά, ωστόσο, διατηρήθηκε ψηλό επίπεδο στην Ελληνικής Τράπεζας έχοντας επίσης πρόσβαση και σε
εξυπηρέτηση του πελάτη. Το διάστημα μέχρι τον Δεκέμβριο θα συστήματα του Συνεργατισμού (unit in unit). Πανηγυρικό
είναι περίοδος ομαλοποίησης. Εντός Οκτωβρίου αναμένεται χαρακτήρα πήρε και η λειτουργία του πρώτου branch in
ότι θα ετοιμασθεί το Αναλυτικό Πλάνο Ενσωμάτωσης όπου και branch καταστήματος στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, το οποίο
θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην εισαγωγή νέας τεχνολογίας. εξυπηρετεί πελάτες και των δύο συστημάτων, με δύο ουρές.
Η μεταφορά δεδομένων των πελατών και των συστημάτων Αυτοί που ανέλαβαν την ενσωμάτωση αποδέχθηκαν και την
της Συνεργατικής Κυπριακής Τράπεζας στα συστήματα της πρόκληση της εξεύρεσης των κοινών πελατών. Πώς κρίνει
Ελληνικής Τράπεζας είναι το πιο σημαντικό κομμάτι αυτής της η ίδια η Ελληνική Τράπεζα τις μελλοντικές τις προοπτικές;
ενσωμάτωσης. Έχουν εμπλακεί συνολικά 14 ομάδες αφού «η «Η Απόκτηση αναμένεται να επιταχύνει τη στρατηγική της
ενσωμάτωση στη δομή της Ελληνικής Τράπεζας έχει τεθεί ως Τράπεζας για ανάπτυξη και ενίσχυση των δραστηριοτήτων της
η νούμερο ένα προτεραιότητα της Τράπεζας». σε όλη την Κύπρο με μια διευρυμένη και διαφοροποιημένη
Μεταφέρθηκαν οι 1100 υπάλληλοι από την πρώην πελατειακή βάση. Η περίμετρος της Απόκτησης είναι
Συνεργατική Κυπριακή Τράπεζα στην Ελληνική Τράπεζα συμπληρωματική του υφιστάμενου επιχειρηματικού μοντέλου
και η διαδικασία πλήρους ενσωμάτωσής τους είναι σε της Τράπεζας και δημιουργεί οικονομίες κλίμακας και
εξέλιξη. Έχει ήδη αρχίσει η εκπαίδευσή τους. Ο Ανώτατος  συνέργειας. Το υφιστάμενο δανειακό χαρτοφυλάκιο εστιάζεται
Εκτελεστικός Διευθυντής Γιάννης Μάτσης ολοκλήρωσε τις σε μεγάλες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, και με αυτή την
επισκέψεις του σε όλες τις επαρχίες και είχε συναντήσεις επέκταση η διευρυμένη πελατειακή βάση της Ελληνικής
με όλο το προσωπικό της Τράπεζας. Διαπίστωσε όπως μας Τράπεζας θα ξεπεράσει τα 550.000, εδραιώνοντάς την ως
ειπώθηκε ότι λειτουργούν ομαλά τα καταστήματα και έχουν την κυρίαρχη τράπεζα στον τομέα της λιανικής τραπεζικής.
στελεχωθεί τα κέντρα επικοινωνίας πελατών που δέχονται Το μερίδιο αγοράς καταθέσεων αυξάνεται από 12% σε 31%,
πάνω από 2000 τηλεφωνήματα την ημέρα. Εφαρμόστηκε ενώ το μερίδιο αγοράς δανείων σε πολλαπλασιάζεται από
επίσης νέα χορηγική διαδικασία και επιτεύχθηκε ενοποίηση 7% σε 22%. Μετά την Απόκτηση, η Τράπεζα θα συνεχίσει να
των τηλεφωνικών κέντρων και των κέντρων είσπραξης διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στην ανάκαμψη της πραγματικής
οφειλών σε κέντρο στον Ψευδά. Χαρακτηριστικά, από οικονομίας, υποστηρίζοντας αξιόπιστες κυπριακές
τα κανάλια εξυπηρέτησης του ενοποιημένου δικτύου επιχειρήσεις και νοικοκυριά με ένα πλήρες φάσμα ποιοτικών
εξυπηρετούνται πέραν των 65 χιλιάδων πελατών ενώ τραπεζικών υπηρεσιών»
διεκπεραιώνονται περισσότερες από 150 χιλιάδες Ακόμη πιο σημαντικό είναι ότι οι διεθνείς Οίκοι είδαν θετικά
συναλλαγές την ημέρα. Η πρώτη σειρά κλεισίματος των 43 την εξαγορά. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι οι S&P,
καταστημάτων έχει ολοκληρωθεί. Τα κέντρα πληροφορικής στην ανακοίνωση αναβάθμισης της κυπριακής οικονομίας
έχουν ενωθεί και έχουν ήδη λειτουργήσει ομάδες οι οποίες σε στην επενδυτική βαθμίδα τονίζουν ότι με την απορρόφηση
κάποιες υπηρεσίες εργάζονται από τα κτήρια της του Συνεργατισμού από την Ελληνική Τράπεζα οι κυπριακές
Αρχές απομάκρυναν τα κακά περιουσιακά στοιχεία του
Συνεργατισμού, ανοίγοντας τον δρόμο για μια σημαντική
μείωση των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων (ΜΕΧ)
στον τραπεζικό τομέα. Επίσης ο οίκος Moody’s αναφέρει
ότι «Το μερίδιο της Ελληνικής Τράπεζας στην κυπριακή
αγορά καταθέσεων θα ανέλθει κοντά στο 32%, η ποιότητα
ενεργητικού της θα βελτιωθεί και η έκθεση σε κόκκινα δάνεια
θα περιοριστεί στο 25,2% από 52% τον Μάρτιο».

www.eurokerdos.com | 31

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Δημήτρης
Παπαδάκης

ΕΥΡΩΒΟΥΛΕΥΤΉΣ ΕΔΕΚ

Η ΚΎΠΡΟΣ ΜΠΟΡΕΊ ΝΑ ΓΊΝΕΙ
ΕΓΓΥΗΤΉΣ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΉΣ
ΑΣΦΆΛΕΙΑΣ ΤΗΣ Ε.Ε.
της Νικολέττας Λιβέρα

Η γεωγραφική μας θέση και ο διαφαινόμενος πλούτος μας μπορούν
να μας δώσουν τα εφόδια για μια πιο ενεργή δράση

«Ο πολίτης στην καθημερινότητα του έρχεται σε επαφή με αλλαγές τις οποίες έχει επιφέρει η συμμετοχή
μας στην Ε.Ε. αλλά δεν αναγνωρίζει ότι προήλθαν από αυτήν» τονίζει ο ευρωβουλευτής της ΕΔΕΚ Δημήτρης
Παπαδάκης και υποστηρίζει ότι όσο κι αν ακούγεται περίεργο, οι επιστήμονες μας, τα παιδιά μας, μπορούν
να διεκδικήσουν ένα καλύτερο αύριο σε οποιοδήποτε ευρωπαϊκό κράτος. «Αν δεν ήμασταν μέλη αυτής
της μεγάλης οικογένειας, αυτά τα παιδιά θα έμεναν δυστυχώς στα ράφια της ανεργίας και η επιστημοσύνη
τους θα παρέμενε ανεκμετάλλευτη». Σε συνέντευξη στο Ευρωκέρδος ο Δημήτρης Παπαδάκης εκφράζει
την άποψη ότι η γεωγραφική μας θέση και ο διαφαινόμενος πλούτος μας μπορούν να μας δώσουν
τα εφόδια για μια πιο ενεργή δράση εντός της Ε.Ε.

32 | EYΡΩΚΕΡΔΟΣ

Χρόνο με το χρόνο η απόσταση ανάμεσα στους πολίτες να έχουμε υπόψη μας ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση λειτουργεί
και τα κέντρα λήψης αποφάσεων της Ε.Ε. διευρύνεται. στο πλαίσιο των αρχών της αλλά και των ζητημάτων και
Ουσιαστικά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αδυνατεί να των θεμάτων που εγείρονται από τα κράτη μέλη. Συνεπώς οι
ασκήσει έλεγχο στις αποφάσεις που λαμβάνονται προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ε.Ε. μπορούν να επιλυθούν
σε επίπεδο Συμβουλίου ή να αναλάβει νομοθετική μέσα από τις προτάσεις, τιςεισηγήσειςκαι τις πρωτοβουλίες
πρωτοβουλία. των κρατών μελών.
Είναι αλήθεια ότι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της Η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ε.Ε. θα
Ε.Ε. είναι το δημοκρατικό έλλειμμα, το οποίο δημιουργεί σηματοδοτήσει μια τεράστια αλλαγή. Πού κατά τη γνώμη
ένα μεγαλύτερο χάσμα μεταξύ πολιτών και θεσμών. Το πιο σας θεωρείτε ότι θα πρέπει να επικεντρωθεί η προσοχή την
χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο τρόπος διορισμού της επόμενη μέρα;
Ευρωπαϊκής Επιτροπής, καθώς και η μη ύπαρξη δυνατότητας Θα σηματοδοτήσει αναμφισβήτητα μια μεγάλη αλλαγή με
εκ μέρους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, επί της ουσίας, απώλειες εκατέρωθεν. Ωστόσο στην αποτίμηση των απωλειών
για έλεγχο των αποφάσεων του Συμβουλίου, καθώς και η δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο δεν είχε ποτέ
αδυναμία νομοθετικής πρωτοβουλίας. Υπάρχουν μηχανισμοί τη νοοτροπία και την συμπεριφορά ενός κράτους μέλους. Ήταν
για άμβλυνση του προβλήματος χωρίς όμως να προσφέρεται ένα κράτος που επιθυμούσε να ηγηθεί της υπόλοιπης ομάδας
λύση σε αυτό. Προσπαθούμε, εμείς τουλάχιστον, να των κρατών μελών και κάτι τέτοιο δεν χωρούσε στην Ευρώπη
αξιοποιήσουμε όλους τους μηχανισμούς ώστε ο πολίτης που θέλουμε. Το Ηνωμένο Βασίλειο δεν ένιωσε ποτέ μέλος
να νιώθει ότι η φωνή του ακούγεται στα κέντρα λήψης του συνόλου, πόσο μάλλον ισότιμο. Είναι σε όλους γνωστό
αποφάσεων και παράλληλα να προωθούμε θέματα με τρόπο ότι υπάρχει ένα ολόκληρο κίνημα για ένα νέο δημοψήφισμα,
που να ενισχύεται η προσπάθεια νομοθετικής ρύθμισης τους. το οποίο στηρίζεται από τα πιο μορφωμένα στρώματα του
Δεν είναι λίγες οι φορές που μέσα από προβληματισμούς λαού καθώς και από το συντριπτικό κομμάτι της νεολαίας. Από
πολιτών έχουμε συντάξει ερωτήσεις στους αρμόδιους πλευράς της Ευρωπαϊκής Ένωσης η προσπάθεια θα πρέπει να
Επίτροπους και λάβαμε σχετικές απαντήσεις, ώστε ο πολίτης επικεντρωθεί στο να μειωθούν και να περιοριστούν οι όποιες
να νιώθει ότι ο προβληματισμός του μπορεί να μεταφερθεί συνέπειες θα έχει το Βrexit στους Ευρωπαίους πολίτες. Κάτι
και σε ένα ευρωπαϊκό επίπεδο. Να μην ξεχνάμε όμως και τέτοιο νομίζω είναι εφικτό στο μέτρο του δυνατού. Βέβαια,
το γεγονός ότι ενώ λαμβάνονται αποφάσεις σε επίπεδο δεν πρέπει να μας φοβίζει το μέλλον της Ευρώπης χωρίς το
Ε.Ε., το κάθε κράτος μέλος οφείλει να τις ενσωματώσει Ηνωμένο Βασίλειο και θα αποτολμήσω να δω και τη θετική
και μετέπειτα να τις εφαρμόσει. Αυτό πρέπει να γίνεται σε πλευρά, καθώς τώρα διανοίγονται προοπτικές για κοινή
συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα και δυστυχώς πολλές φορές εξωτερική πολιτική, άμυνα κι ασφάλεια της Ε.Ε. κάτι το οποίο,
η Κυπριακή Δημοκρατία πλήρωσε τσουχτερά πρόστιμα λόγω όσο ήταν το Ηνωμένο Βασίλειο εντός, ήταν τουλάχιστον
καθυστέρησης στην εφαρμογή κάποιων αποφάσεων. αδύνατο.
Παρά τις μεγάλες προσπάθειες που κατέβαλε, η Ε.Ε. Δέκα τέσσερα χρόνια μετά την ένταξή της στην Ε.Ε. η
παραμένει αντιμέτωπη με μια σειρά από μεγάλα Κύπρος έχει καταφέρει να γίνει ένας δημιουργικός εταίρος;
προβλήματα, όπως είναι η οικονομική κρίση και οι σοβαρές Η Κύπρος έχει κάνει μεγάλα βήματα από το 2004 μέχρι σήμερα.
επιπτώσεις της, το μεταναστευτικό και αρκετά άλλα. Απομένουν ασφαλώς πολλά ακόμη μέχρι να μπορέσουμε να
Σε ένα περιβάλλον συνεχώς εναλλασσόμενο θα υπάρχουν πούμε ότι η Κύπρος είναι πια ένας δημιουργικός εταίρος στο
πάντοτε κρίσεις, ωστόσο το ζητούμενο κάθε φορά είναι μέτρο άλλων ευρωπαϊκών κρατών. Στην αρχή, κατά την γνώμη
ο τρόπος, η δυνατότητα και η ετοιμότητα διαχείρισης. Η μου, ακολουθήθηκε μια μονόπλευρη πολιτική, εστιασμένη
οικονομική κρίση δεν άφησε κανένα αλώβητο. Ναι, δυστυχώς αποκλειστικά και μόνο στην διασφάλιση των συμφερόντων
είδαμε χώρες να συμπεριφέρονται αλαζονικά, να διαγράφουν της Κύπρου σε σχέση με το Κυπριακό πρόβλημα, που ήταν
την Ευρώπη της αλληλεγγύης και να λειτουργούν στη βάση άλλωστε και ο βασικότερος λόγος ένταξης μας στην Ε.Ε. Αυτή
των συμφερόντων. Από την άλλη, το άλλο φλέγον ζήτημα η μακροχρόνια πολιτική όμως, κράτησε την Κύπρο σε απόσταση
του μεταναστευτικού χρήζει μιας ολιστικής προσέγγισης και από τα υπόλοιπα τεκταινόμενα στην Ευρώπη και επίσης
προσεκτικής διαχείρισης, ως θέμα βαθιά ανθρωπιστικό αλλά δημιούργησε την εντύπωση ότι είμαστε εταίροι μόνο σε ό,τι
ταυτόχρονα με σαφείς πολιτικές και κοινωνικές προεκτάσεις.Η αφορά την διασφάλιση των συμφερόντων μας, αναφορικά με
μέχρι στιγμής διαχείριση της μεταναστευτικής και προσφυγικής το εθνικό μας πρόβλημα. Επί της ουσίας ζητούσαμε την στήριξη
κρίσης, πέραν του ότι δεν βοηθά στην ουσιαστική επίλυση του των υπόλοιπων χωρών, χωρίς όμως εμείς να ασχολούμαστε
προβλήματος, κλονίζει κάθε έννοια κοινοτικής αλληλεγγύης ιδιαίτερα με τα θέματα που απασχολούσαν τα άλλα κράτη
και αναδεικνύει τις «alacarte» συμπεριφορές κρατών μελών μέλη. Αυτό πλέον έχει αλλάξει. Ναι μεν το Κυπριακό
της Ε.Ε. Συμπεριφορές κλεισίματος εσωτερικών συνόρων είναι η προτεραιότητά μας, ωστόσο έχουμε εμπλακεί και
και λογικές ανέγερσης φρακτών αποτελούν σημάδια συνεισφέρουμε με την παρουσία και την δράση μας και σε άλλα
αποσύνθεσης της ιδέας της Ε.Ε., η οποία εδράζεται στην αρχή σημαντικά και καίρια ζητήματα που απασχολούν την Ευρωπαϊκή
της αλληλεγγύης. Ένωση όπως είναι η τρομοκρατία, το μεταναστευτικό, τα
Τα φαινόμενα ρατσισμού και ξενοφοβίας που παρατηρούνται ζητήματα ανθρωπιστικής κρίσης η οικολογία, οι παροχές προς
σε κάποια κράτη μέλη της Ε.Ε. προκύπτουν και λόγω ακριβώς τον πολίτη αλλά και τα πολύ κρίσιμα και σημαντικά θέματα της
της έλλειψης σωστής πολιτικής αντιμετώπισης του ζητήματος. κοινής εξωτερικής πολιτικής άμυνας και ασφάλειας. Σε αυτή
Η μετανάστευση είναι μια πανευρωπαϊκή πρόκληση και η την κατεύθυνση θα πρέπει να κινηθούμε. Η Κύπρος μπορεί να
διαχείριση της μπορεί να γίνει μόνο πανευρωπαϊκά,μέσω αποτελέσει ένα πυλώνα σταθερότητας και ασφάλειας στην
μιας συμφωνίας που θα βασίζεται στην αλληλεγγύη και στον περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και ένα κέντρο εφαρμογής
καταμερισμό καθηκόντων και ευθυνών. Οι μεμονωμένες της κοινής εξωτερικής πολιτικής άμυνας και ασφάλειας της
και αποσπασματικές ενέργειες δεν δίνουν λύσεις παρά μόνο Ε.Ε. όπως επίσης και εγγυητής της ενεργειακής ασφάλειας
οξύνουν τις διαφωνίες και τις εντάσεις μεταξύ των κρατών. Οι της Ευρώπης. Η γεωγραφική μας θέση και ο διαφαινόμενος
λύσεις έκτακτης ανάγκης δεν μπορούν να είναι πανάκεια και πλούτος μας μπορούν να μας δώσουν τα εφόδια για μια πιο
σίγουρα δεν αντιμετωπίζουν το πρόβλημα ολιστικά. Η πίεση και ενεργή δράση εντός της Ε.Ε. Και ασφαλώς, όσο πιο σημαντική
η ευθύνη βαραίνει κυρίως το Συμβούλιο και την Επιτροπή για είναι η δράση και η θέση ενός κράτους σε μια ομάδα κρατών,
την επίλυση αυτών των ζητημάτων, καθώς και το γεγονός ότι τόσο πιο σημαντική και ένθερμη είναι η υποστήριξη που
κανένας δεν αναλαμβάνει την νομοθετική πρωτοβουλία για την λαμβάνει από τα υπόλοιπα κράτη μέλη.
δημιουργία στέρεας βάσης επί του ζητήματος. Ωστόσο, πρέπει

www.eurokerdos.com | 33

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ | ΔHMHΤΡΗΣ ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ

Πόσο καταλυτικά έχει λειτουργήσει η Ε.Ε. στην διεκδικήσουν ένα καλύτερο αύριο σε οποιοδήποτε ευρωπαϊκό
καθημερινότητα των Κυπρίων πολιτών; Θεωρείτε ότι κράτος. Αν δεν ήμασταν μέλη αυτής της μεγάλης οικογένειας,
υπάρχει ουσιαστική αλλαγή, η οποία γίνεται αισθητή από αυτά τα παιδιά θα έμεναν δυστυχώς στα ράφια της ανεργίας
τους πολίτες; και η επιστημοσύνη τους θα παρέμενε ανεκμετάλλευτη.
Ασφαλώς υπάρχει και είναι καταλυτικής σημασίας. Ξέρετε Επιπρόσθετα, η επιλογή μιας άλλης ευρωπαϊκής χώρας για
οι πολίτες συχνά δεν αντιλαμβάνονται τα οφέλη που τις ανώτερες και ανώτατες σπουδές είναι ανοικτή πλέον
λαμβάνουν από την Ευρωπαϊκή Ένωση και αυτό συμβαίνει για όλους τους μαθητές. Η προστασία των προσωπικών
γιατί συχνά αυτά παρέχονται διά μέσου του κράτους. Η δεδομένων μας, η προστασία των καταναλωτών και η σύσταση
συντριπτική πλειοψηφία των νομοθετημάτων που οδηγούνται αρμοδίων αρχών στα κράτη μέλη για αυτά τα θέματα είναι
σε ψήφιση στην Βουλή των Αντιπροσώπων είναι ευρωπαϊκά ευρωπαϊκές κατακτήσεις που διασφαλίζουν τα δικαιώματά
νομοθετήματα, τα οποία πρέπει να ενσωματωθούν στην μας. Η κατάργηση του roaming και τα προγράμματα για
Κυπριακή έννομη τάξη, όπως επίσης τα περισσότερα δωρεάν wifi είναι επίσης μια σχετικά πρόσφατη προσθήκη
ευρωπαϊκά προγράμματα χρηματοδοτικά και μη, χορηγούνται στην μακρά λίστα των πλεονεκτημάτων που απολαμβάνουμε
μέσω των κρατικών αρχών ως οι αρμόδιες αρχές του κράτους ως χώρα μέλος της Ε.Ε. Δεν είμαι ουτοπιστής, ασφαλώς
μέλους. Ο πολίτης στην καθημερινότητα του έρχεται σε τα πλεονεκτήματα αυτά δεν μας χαρίζονται. Η Ε.Ε. είναι μια
επαφή με αλλαγές τις οποίες έχει επιφέρει η συμμετοχή μας ομάδα κρατών, στην οποία εκχωρούνται εξουσίες των κρατών
στην Ε.Ε. αλλά δεν αναγνωρίζει ότι προήλθαν από αυτήν. Ας μελών και οι αποφάσεις της Ε.Ε. ως προς αυτά τα θέματα είναι
ξεκινήσουμε από την καθημερινότητα μας, από τα τρόφιμα που δεσμευτικές και υποχρεωτικές. Παρόλα αυτά η πλάστιγγα
καταναλώνουμε, τα οποία φέρουν σφραγίδες ποιότητας και και πάλι γέρνει υπέρ της συμμετοχή μας στην Ευρωπαϊκή
ελέγχονται βάσει ευρωπαϊκών νομοθεσιών και προτύπων. Ένωση καθώς τα πλεονεκτήματα που λαμβάνουμε είναι
Οι διαδικτυακές αγορές μας αλλά και το εμπόριο μεταξύ σαφώς μεγαλύτερα από τα μειονεκτήματα. Και να σημειώσω
των κρατών, το οποίο είναι απαλλαγμένο από τελωνειακές επίσης κάτι τελευταίο, η Ε.Ε... παρέχει πολλές δυνατότητες και
επιβαρύνσεις και πρόσθετους φόρους. Σήμερα μπορείς να πολλές ευκαιρίες σε αναπτυξιακά προγράμματα. Είναι όμως
παραγγείλεις από ένα ευρωπαϊκό διαδικτυακό κατάστημα τα υποχρέωση των κρατών μελών να αντλήσουν τα σχετικά
προϊόντα που επιθυμείς χωρίς να χρειαστεί να πληρώσεις κονδύλια, να λάβουν την πληροφόρηση και να προβούν
δασμούς. Επίσης, ταξιδεύουμε με ασύγκριτα μεγαλύτερη στις απαραίτητες ενέργειες, ώστε οι πολίτες να γίνουν
ευκολία σε όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες. Όσο κι αν ακούγεται κοινωνοί αυτών των δυνατοτήτων. Σε αυτό το σημείο ακόμα
περίεργο, οι επιστήμονες μας, τα παιδιά μας, μπορούν να χρειαζόμαστε πολλή δουλειά.

Στέρεες βάσεις για μια πιο γεμάτη δεύτερη θητεία και επίσης το γεγονός ότι είμαι σκιώδης εισηγητής στην
Έκθεση προόδου για την Βοσνία - Ερζεγοβίνη. Ξέρετε,
Σύντομα ολοκληρώνεται η πρώτη σας θητεία στο αυτές οι συμμετοχές είναι ιδιαίτερα τιμητικές γιατί δεν σου
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Αν επιχειρούσατε μια αποτίμηση, χαρίζονται. Πρέπει να επιδείξεις έργο και καλή διάθεση για να
τι θα προτάσσατε ως το σημαντικότερο που έχετε επιτύχει ή καταφέρεις να αναλάβεις κάτι τόσο σημαντικό. Και είναι ακόμα
προσπαθήσει; σημαντικότερο το γεγονός ότι γίνεται γνωστή και η συμμετοχή
Είναι πολλά αυτά τα οποία έχουμε επιτύχει και αυτά για τα ευρωβουλευτή από την Κύπρο σε αυτές τις δραστηριότητες,
οποία έχουμε παλέψει. Από την μέρα που εκλέγηκα, στόχος κάτι που υποβοηθά ιδιαίτερα τις διαπροσωπικές επαφές
μου ήταν να μπορώ, με την λήξη της θητείας μου, να κοιτώ διά μέσου των οποίων προωθούμε και τα ζητήματα που
στα μάτια αυτούς που με τίμησαν με την ψήφο τους και αυτούς απασχολούν το νησί μας.
που με στηρίζουν. Το βέβαιο είναι ότι προσπαθώ πάντοτε Και εδώ θα ήθελα να προσθέσω ότι σημαντικό επίτευγμα
για το καλύτερο και αυτό επιτυγχάνεται με τη σημαντική και στην προώθηση των θέσεων μας στο Κυπριακό και στην
ουσιαστική στήριξη των συνεργατών μου, όπου η δουλειά προσπάθεια μας να βρούμε συμμάχους και υποστηρικτές είναι
τους είναι καθοριστική για μια πετυχημένη θητεία ενός πάντοτε η δημιουργία φιλικών, διαπροσωπικών σχέσεων και
Ευρωβουλευτή και γι’ αυτό τους ευχαριστώ. Μέσα από τις σχέσεων εμπιστοσύνης με άλλους συναδέλφους. Μέσα από
παρεμβάσεις, το ουσιαστικό αποτέλεσμα, είναι να είσαι την συμμετοχή, την δράση και τις επαφές με συναδέλφους από
ωφέλιμος για τον τόπο και τους πολίτες. Γι’ αυτό, μέσα από άλλες χώρες εξασφαλίζουμε και προωθούμε τα συμφέροντα
τη δράση μου στις Επιτροπές της Ευρωβουλής, όπου ανήκω, την Κύπρου μας, τόσο στο Κυπριακό όσο και σε άλλα θέματα.
προσπάθησα να μην είμαι μονοθεματικός ενώ παράλληλα είχα Ποιές σκέψεις έχετε για τη συνέχεια; Επιθυμείτε να
παρεμβάσεις σε πάρα πολλά ευρωπαϊκά θέματα. Βεβαίως συνεχίσετε το έργο σας στην Ευρωβουλή;
υπερασπιζόμαστε τα θέματα που άπτονται του Κυπριακού Ναι. Βέβαια όμως, θα πρέπει να αναμένουμε τις
προβλήματος και ασχολούμαστε με θέματα που έχουν να εσωκομματικές διαδικασίες να ολοκληρωθούν για
κάνουν με την Τουρκία, Συρία, Ρωσία. Παράλληλα, μέσα από να επισημοποιηθεί το ψηφοδέλτιο, με το οποίο θα
γραπτές ερωτήσεις που υποβάλλουμε προς τους Επιτρόπους, επαναδιεκδικήσω τη Ευρωβουλευτική έδρα. Ελπίζω ότι ο
αγγίζουμε θέματα της καθημερινότητας όπως παραδείγματος κόσμος θα δει το έργο μας και θα εκτιμήσει την προσπάθεια
χάριν για την βασική ευρυζωνική σύνδεση της Κύπρου, για το που έγινε την πενταετία αυτή. Με την ανανέωση της λαϊκής
ανεργιακό επίδομα, για τον πυρηνικό σταθμό στο Άκκιουγιου, εντολής θα μου δοθεί η ευκαιρία να παράγω έργο με όρους
για την τουριστική προώθηση των κατεχομένων, για την ακόμα πιο ουσιαστικούς και πιο παραγωγικούς. Και αυτό
προώθηση της συνδεσιμότητας στο διαδίκτυο στις τοπικές γιατί τα πέντε χρόνια που πέρασαν έχουμε βάλει στέρΕ.Ε.ς
κοινότητες, για τις ευκαιρίες χρηματοδότησης που προσφέρουν και σημαντικές βάσεις, έχουμε δημιουργήσει συνεργασίες
τα Ευρωπαϊκά Προγράμματα και Ταμεία, για τα δικαιώματα των και καταφέραμε να δείξουμε τέτοιο έργο, ώστε να μας
αναπήρων, για την εισοδηματική ανισότητα και πολλά άλλα. εμπιστεύονται συνάδελφοι εντός και εκτός της Πολιτικής μου
Επίσης, συμμετείχα σε διάφορες αποστολές, είτε της Πολιτικής Ομάδας. Αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό και γι’ αυτό ακριβώς
μου Ομάδας είτε του Ευρωκοινοβουλίου, προς άλλες χώρες, πιστεύω ότι η επόμενη θητεία θα είναι ακόμα πιο γεμάτη, πιο
όπως στη Μόσχα, στην Αρμενία, στη Μάλτα, στο Κατάρ, στη παραγωγική και θα μας επιτρέψει να κάνουμε την παρουσία της
Σλοβενία και άλλες. Σταθμοί αλλά και τιμή για μένα, και Κύπρου στην Ευρώπη ακόμα πιο έντονη και πιο σημαντική.
πιστεύω και για την Κύπρο, είναι η συμμετοχή μου στην Ειδική
Επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την τρομοκρατία

34 | EYΡΩΚΕΡΔΟΣ



ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ

Αντρέας
Αθανασιάδης

ΓΓΕΕΝΝΙΙΚΚΌΌΣΣ ΔΔΙΙΕΕΥΥΘΘΥΥΝΝΤΤΉΉΣΣ
ΣΣΥΥΝΝΔΔΈΈΣΣΜΜΟΟΥΥ ΑΑΣΣΦΦΑΑΛΛΙΙΣΣΤΤΙΙΚΚΏΏΝΝ

ΕΕΤΤΑΑΙΙΡΡΕΕΙΙΏΏΝΝ ΚΚΎΎΠΠΡΡΟΟΥΥ

Ο ΙΔΙΩΤΙΚΌΣ ΤΟΜΈΑΣ
ΝΑ ΣΥΜΠΛΗΡΏΝΕΙ ΤΟ ΓΕΣΥ τηςΑγγέλαςΚωμοδρόμου

Πολλοί οι κίνδυνοι της υποασφάλισης, σε πορεία σταθερής ανάπτυξης
ο ασφαλιστικός κλάδος στην Κύπρο

Για το κρίσιμο θέμα της υποασφάλισης, την ανάγκη ύπαρξης ασφαλιστικής συνείδησης αλλά και το γεγονός
πως τα ιδιωτικά σχέδια ασφάλισης πρέπει να τυγχάνουν της ίδιας φορολογικής μεταχείρισης με τις εισφορές
στο ΓεΣΥ, μίλησε στο Ευρωκέρδος ο Αντρέας Αθανασιάδης, νέος Γενικός Διευθυντής Συνδέσμου Ασφαλιστικών
Εταιρειών Κύπρου (ΣΑΕΚ). Ο Σύνδεσμος είναι ο αναγνωρισμένος φορέας της κυπριακής ασφαλιστικής
βιομηχανίας στην Κύπρο και στο εξωτερικό, με τακτικά μέλη 29 ασφαλιστικές εταιρείες που στο σύνολο τους
αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 95% της ετήσιας παραγωγής ασφαλίστρων στην εγχώρια αγορά.

Περιγράψτε μας εν συντομία την σημερινή εικόνα σε μια πορεία σταθερής ανάπτυξης. Όπως και το 2017,
του ασφαλιστικού κλάδου στην Κύπρο; αναμένεται ότι και το 2018 θα κλείσει με σημαντική
άνοδο και αυτό παρ’ όλες τις μεγάλες προκλήσεις που
Η εικόνα της κυπριακής ασφαλιστικής βιομηχανίας είναι βρήκαμε μπροστά μας, κυρίως λόγω των μεγάλων
τέτοια που μας επιτρέπει να αντικρίζουμε το μέλλον αλλαγών στο ρυθμιστικό πλαίσιο, αλλά και τις
με συγκρατημένη αισιοδοξία. Έχοντας επιδείξει ισχυρή πρόσφατες αναταράξεις στον χρηματοπιστωτικό τομέα.
ανθεκτικότητα κατά την περίοδο της κρίσης και στη Παρόλα αυτά, το περιβάλλον παραμένει ρευστό, με
συνέχεια γρήγορα αντανακλαστικά, η βιομηχανία μας μεγάλο αριθμό προκλήσεων και ως εκ τούτου δεν
σταθεροποιήθηκε αρχικά και από το 2015 βρίσκεται υπάρχει κανένας εφησυχασμός.

36 | EYΡΩΚΕΡΔΟΣ

O τομέας της ασφαλιστικής βιομηχανίας διέρχεται Η έννοια της ασφάλισης αποτελεί ουσιαστικό πυλώνα της
σημαντικές προκλήσεις. Πρόσφατο παράδειγμα η ύπαρξης και λειτουργίας της κοινωνίας όπως την ξέρουμε.
εφαρμογή της οδηγίας για τα προσωπικά δεδομένα Στα πλαίσια αυτά έχουμε καθήκον να παρακολουθούμε
(GDPR). Μπορεί μια ασφαλιστική εταιρεία στην Κύπρο, και παρεμβαίνουμε εκεί που πρέπει, προειδοποιώντας
όπου τα μεγέθη δεν είναι τα ίδια με το εξωτερικό, να για προβλήματα τα οποία βλέπουμε ότι ενδέχεται να
ανταποκριθεί στις παγκόσμιες προκλήσεις και στις δημιουργηθούν. Το ΓεΣΥ και το θέμα της υποασφάλισης
αλλαγές που “επιβάλλει” μέσω των οδηγιών της η Ε.Ε.; είναι δύο από αυτά για τα οποία έχουμε κάνει παρεμβάσεις
και θα συνεχίσουμε εντονότερα να αναφέρουμε το επόμενο
Η απάντηση είναι καταφατική. Η ασφαλιστική βιομηχανία διάστημα.
μπορεί και ανταποκρίνεται στις προκλήσεις με αξιοζήλευτο
τρόπο, αφού καταβάλλεται μεγάλη προσπάθεια έτσι ώστε ΟΛΟΈΝΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΣΣΌΤΕΡΟΙ
να υπάρχει έγκαιρη ενημέρωση κάτι που μας επιτρέπει να ΕΡΓΑΖΌΜΕΝΟΙ ΕΜΠΙΣΤΕΎΟΝΤΑΙ ΤΗ ΤΗ
αρχίζουμε από νωρίς την προετοιμασία για τις αλλαγές που ΤΗ ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΏΝ
επιβάλλονται να γίνουν στον κλάδο μας. Είναι γεγονός ότι τα ΤΟΥΣ ΤΑΜΕΊΩΝ ΣΤΙΣ
μεγέθη των οργανισμών στην Κύπρο είναι αρκετά μικρότερα ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΈΣ ΕΤΑΙΡΕΊΕΣ
σε σχέση με αυτά που βρίσκουμε στο εξωτερικό, ενώ οι
υποχρεώσεις δεν είναι κατά την ίδια αναλογία μικρότερες. Ποιά ασφαλιστήρια κατέχουν την μερίδα του λέοντος;
Αντιθέτως, η νομοθεσία παρέχει ελάχιστη ή και στις πλείστες Στο γενικό κλάδο η ασφάλιση μηχανοκίνητων οχημάτων
περιπτώσεις καθόλου διαφοροποίηση στις νομικές και κατέχει σήμερα ποσοστό της τάξης του 37% και η ασφάλιση
ρυθμιστικές υποχρεώσεις των εταιρειών έτσι ώστε να υγείας 29%, ενώ στον κλάδο ζωής τα συμβόλαια ζωής
αντιστοιχούν στο μέγεθος τους. Ως εκ τούτου, τόσο οι ανάγκες που σχετίζονται με επενδύσεις κατέχουν τα 2/3 (67%) των
σε προσωπικό, όσο και σε διαδικασίες ή και εξοπλισμό συνολικών ασφαλίστρων ζωής.
παραμένουν συχνά οι ίδιες για τις κυπριακές εταιρείες Εξετάζοντας τις τάσεις των τελευταίων χρόνων, φαίνεται ότι η
όπως και σε κάποιες εταιρείες-μεγαθήρια του εξωτερικού. ασφάλιση μηχανοκινήτων οχημάτων επηρεάστηκε σημαντικά
Η συγκεκριμένη Οδηγία στην οποία αναφέρεστε απαίτησε από την κρίση του 2011-2014. Συγκεκριμένα, το 2011
σωρεία αλλαγών στον τρόπο με τον οποίο οι εταιρείες κατείχε μερίδιο 42% του γενικού κλάδου ενώ στη συνέχεια
συλλέγουν, διαχειρίζονται και διατηρούν τα δεδομένα που σταθεροποιήθηκε στο 37%. Από την άλλη, η ασφάλιση υγείας
απαιτούνται για εκτέλεση των καθημερινών εργασιών τους δεν επηρεάστηκε ιδιαίτερα από την κρίση και σημειώνει
και σίγουρα αυτό επιβάρυνε με κόστος τα μέλη μας, τόσο σε συνεχή άνοδο, φτάνοντας στο 29% που κατέχει σήμερα από το
ότι αφορά τις αρχικές διαρθρωτικές αλλαγές που έπρεπε να 18% που κατείχε το 2011.
γίνουν, όσο και τις αλλαγές που προέκυψαν στην καθημερινή Όσον αφορά τα συνταξιοδοτικά σχέδια θα λέγατε ότι
λειτουργία μέσω των νέων διαδικασιών. Σε γενικές γραμμές, υπάρχει αύξηση της ζήτησης; Ως γνωστό το εισόδημα
το overregulation είναι κάτι που απασχολεί την ασφαλιστική των κυπριακών νοικοκυριών υπέστησαν συρρίκνωση τα
βιομηχανία. Ο θεσμικός μας ρόλος επιβάλλει να είμαστε σε τελευταία χρόνια και η ικανότητα αποταμίευσης μειώθηκε
επαγρύπνηση και όχι απλώς να ακολουθούμε τις τάσεις, αλλά δραματικά.
να βρισκόμαστε ένα βήμα μπροστά τους να προετοιμαζόμαστε Τα ομαδικά επαγγελματικά συνταξιοδοτικά σχέδια
και να δείχνουμε το δρόμο για αυτές. (κλάδος 7) με συνεισφορά από τους εργοδότες και τους
εργοδοτούμενους, προσφέρονται από τις ασφαλιστικές
Ποιά θα χαρακτηρίζατε ως την μεγαλύτερη πρόκληση; εταιρείες τα τελευταία 2 χρόνια. Παρόλο που ο θεσμός
είναι καινούργιος, υπάρχει αύξηση περίπου 30%
Όπως γνωρίζετε, οι καθυστερήσεις στις μεταρρυθμίσεις, η τον τελευταίο χρόνο κάτι που δείχνει ότι ολοένα και
γραφειοκρατία, ο αναποτελεσματικός σε ορισμένους τομείς περισσότεροι εργαζόμενοι εμπιστεύονται τη διαχείριση των
δημόσιος τομέας, το ΓεΣΥ, οι δημογραφικές αλλαγές, το συνταξιοδοτικών τους ταμείων στις ασφαλιστικές εταιρείες.
αδιέξοδο στο Κυπριακό, οι εξελίξεις στην ΑΟΖ, η πολιτική O ΣΑΕΚ έχει εκφραστεί υπέρ της μεταρρύθμισης του
αστάθεια στην ευρύτερη περιοχή και σίγουρα η πρόσφατη συνταξιοδοτικού πλαισίου που αναμφίβολα χρειάζεται
οικονομική κρίση στην Τουρκία είναι ζητήματα που με εκσυγχρονισμό, ώστε να αντιμετωπιστούν οι συνέπειες των
τον έναν ή τον άλλον τρόπο επηρεάζουν λίγο ή πολύ τον δημογραφικών προκλήσεων. Οποιαδήποτε προσπάθεια της
κλάδο μας. Σίγουρα όλα τα παραπάνω διαμορφώνουν ένα πολιτείας προς αυτήν την κατεύθυνση θα έχει την επί της
ρευστό περιβάλλον το οποίο βρίσκεται στο επίκεντρο των αρχής στήριξή μας.
προβληματισμών μας. Η βασική προτεραιότητα του ΣΑΕΚ είναι
να διατηρήσει την ανθεκτικότητα που έχει επιδείξει και να
ενισχύσει όσο είναι δυνατόν το δυναμισμό των μελών του και
του κλάδου, γενικότερα. Σίγουρα όλες οι νέες προκλήσεις που
κατά καιρούς παρουσιάζονται τροποποιούν την ατζέντα μας,
όμως οφείλουμε να παραμένουμε προσηλωμένοι
στους στόχους μας.

www.eurokerdos.com | 37

ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ | ΑΝΤΡΕΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ

Πιστεύουμε ότι κάθε εργαζόμενος δικαιούται, με την Οι ασφαλιστικές εταιρείες, μετά από μια μεγάλη
ολοκλήρωση του εργάσιμου βίου του, να έχει σύνταξη προσπάθεια προσαρμογής, λειτουργούν ήδη στο νέο
όχι μόνο βιώσιμη αλλά και επαρκή. Ως εκ τούτου θα περιβάλλον της Φερεγγυότητας (Solvency II), η οποία
στηρίξουμε κάθε προσπάθεια που διασφαλίζει αυτή επιβάλλει ένα αυστηρότερο πλαίσιο και νέους τρόπους
την προοπτική. Παράλληλα, θεωρούμε ότι το ύψος εποπτείας για τις εταιρείες κυρίως σε σχέση με την
της σύνταξης οφείλει να διασφαλίζει τη συνέχιση του κεφαλαιακή επάρκεια στη βάση των κινδύνων που
επιπέδου ζωής του και μετά την αφυπηρέτηση, ενώ είναι αναλαμβάνουν, το σύστημα διακυβέρνησης, τις νέες
κομβικό να υπάρχει αξιοπρεπής διαβίωση για όλους τους εποπτικές αναφορές για έλεγχο και προληπτική εποπτεία,
πολίτες, ανεξαρτήτως ηλικίας. αλλά και για περισσότερη διαφάνεια. Η ύπαρξη μιας
υγιούς, κερδοφόρας και ανταγωνιστικής ασφαλιστικής
Η οικονομική κρίση και η έξοδος από αυτήν άλλαξε τη αγοράς είναι η βασική μας προτεραιότητα γιατί μόνο έτσι
νοοτροπία των καταναλωτών όσον αφορά την αγορά υπάρχει κέρδος και για τον ασφαλισμένο και για τα μέλη
ασφαλιστικών συμβολαίων; Θα κατατάσσατε την μας, άρα και για την Κύπρο γενικότερα. Είμαστε έτοιμοι
Κύπρο στις χώρες με υψηλή ασφαλιστική συνείδηση; να ανταποκριθούμε στις προκλήσεις και θα γίνει ό,τι
χρειάζεται. Εάν αυτός ο δρόμος περνά μέσα από εξαγορές
Χαίρομαι που μου κάνετε αυτή την ερώτηση γιατί και συγχωνεύσεις είναι κάτι που ο χρόνος θα το δείξει.
μου δίνετε τη δυνατότητα να αναφερθώ σε ένα Αξίζει να τονίσω, όμως, ότι η ασφαλιστική αγορά δεν είναι
ιδιαίτερα κρίσιμο ζήτημα, αυτό της συνείδησης και όπως όλες οι άλλες. Υπάρχουν ιδιαιτερότητες, άλλες
της υποασφάλισης η οποία εντοπίζεται σε ολοένα κλίμακες, αυστηρό πλαίσιο και διαφορετικές απαιτήσεις
και μεγαλύτερο βαθμό. Με τον όρο υποασφάλιση και ως εκ τούτου οποιεσδήποτε κινήσεις για εξαγορές
αναφερόμαστε στην ανεπαρκή κάλυψη του ασφαλισμένου ή συγχωνεύσεις διέπονται από αυστηρούς κανόνες και
σε σχέση με το ενδεχόμενο ζημιάς ή κινδύνου. Στην διαδικασίες.
περίπτωση της περιουσίας, ένας ασφαλισμένος, είτε
για να εξοικονομήσει ασφάλιστρα, είτε από αμέλεια ή Οδεύοντας ολοένα και πιο κοντά στην εφαρμογή
άγνοια, ασφαλίζει ένα ακίνητο για μικρότερη αξία από την του ΓεΣΥ το 2019, ακόμα και σήμερα ποιά είναι
πραγματική του, είτε αφήνει το ποσό ίδιο για σειρά ετών η θέση του ΣΑΕΚ;
χωρίς την κατάλληλη προσαρμογή.
Αυτό, όμως, σημαίνει ότι δεν είναι πλήρως καλυμμένος. Η θέση του ΣΑΕΚ είναι συνεπής με τα όσα λέγαμε και πριν
Σε περίπτωση έλευσης του ασφαλιστικού κινδύνου, τη θέσπιση της νομοθεσίας, όσον αφορά τους στόχους
κινδυνεύει να του καταβληθούν χαμηλότερα ποσά από και τους κινδύνους. Πλέον οδεύουμε ολοταχώς προς
την πραγματική αξία της περιουσίας που έχασε. Σε τέτοια την εφαρμογή του ΓεΣΥ οπότε αυτό που έχει σημασία
περίπτωση θα κληθεί ο ίδιος να πληρώσει τη διαφορά είναι να δούμε τη μεγάλη εικόνα και όσα έχουμε μπροστά
ανάμεσα σε αυτά που είσπραξε και αυτά που απαιτούνται μας και όχι όσα προηγήθηκαν. Η εμπειρία μας, και η
για να ανακτήσει την ίδια περιουσία που έχασε. πρόσφατη δικαίωση στα όσα λέγαμε για τα προβλήματα
Φαινόμενα υποασφάλισης παρουσιάζονται επίσης στους που όντως εμφανίστηκαν, μας υπαγορεύει να τονίσουμε
κλάδους υγείας και στο συνταξιοδοτικό. Κυρίως σε ότι ότι το επόμενο διάστημα μόνο εύκολο δεν θα είναι.
αφορά το δεύτερο, οι δημογραφικές αλλαγές με την Απαιτείται σύνεση, νηφαλιότητα και εμπιστοσύνη για
αύξηση του προσδόκιμου ορίου ζωής, καθιστούν αναγκαία να υπερκεραστούν τα εμπόδια που υπάρχουν. Και αυτά
την έγκαιρη αποταμίευση μέσω ενός συνταξιοδοτικού δεν είναι λίγα και δεν μπορούν να αγνοούνται. Όπως
ασφαλιστικού σχεδίου έτσι ώστε ο συνταξιούχος να ξέρει πολύ καλά ο Κύπριος ασφαλισμένος, η ασφάλιση
μπορεί να απολαμβάνει μια αξιοπρεπή διαβίωση. είναι μια μορφή επένδυσης και όχι ένα έξοδο. Είναι μια
Σαφέστατα, πέρα από την ύπαρξη ενός σύγχρονου, δίκαιου αποτελεσματική και αποδοτική επένδυση για αξιόπιστη
και αποτελεσματικού θεσμικού πλαισίου, ένας τρόπος προστασία και αυτό έχει φανεί σε πολλές περιπτώσεις στο
αντιμετώπισης του παραπάνω ζητήματος είναι η ύπαρξη παρελθόν και ιδιαίτερα στην περίοδο της κρίσης, όπως σας
ασφαλιστικής συνείδησης, όπως πολύ σωστά είπατε. Σε ανέφερα και προηγουμένως. Ιδιαίτερα δε σε περιόδους
αυτόν τον τομέα, κάνουμε ήδη τα πρώτα βήματα προς αυτή μεγάλων αλλαγών, όπως σήμερα, ο ασφαλιστικός κλάδος
την ορθή κατεύθυνση, όμως θεωρώ ότι έχουμε δρόμο είναι η κολώνα στήριξης ολόκληρης της κοινωνίας και
ακόμη να διανύσουμε. Με βήματα σταθερά και μεθοδικά της οικονομίας. Από την πλευρά μας εργαζόμαστε εδώ
είμαστε αισιόδοξοι ότι δεν θα αργήσουμε να φτάσουμε στο και καιρό ώστε να θεσμοθετηθούν εκείνες οι διαδικασίες
επίπεδο που θέλουμε. για να συμπληρώνει ο ιδιωτικός τομέας το δημόσιο ΓεΣΥ,
έτσι ώστε ο πολίτης να απολαμβάνει την καλύτερη δυνατή
Λέχθηκε πολλές φορές πως το εποπτικό πλαίσιο ιατρική περίθαλψη με όσο το δυνατόν λιγότερο κόστος. Για
Solvency II θα οδηγούσε τον ασφαλιστικό κλάδο στην το λόγο αυτό, είναι κρίσιμο να επισημάνουμε ακόμη μια
κατεύθυνση των εξαγορών και συγχωνεύσεων. Μέχρι φορά τη θέση μας ότι τα ιδιωτικά σχέδια ασφάλισης πρέπει
τώρα όμως δεν έχουμε δει κάτι τέτοιο στην Κύπρο. να τυγχάνουν της ίδιας φορολογικής μεταχείρισης με τις
Ίσως το δούμε στο άμεσο μέλλον; εισφορές στο ΓεΣΥ, αναγνωρίζοντας τον συμπληρωματικό
ρόλο της ασφάλισης στον κλάδο της υγείας.

38 | EYΡΩΚΕΡΔΟΣ

ς

#

ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ

Κώστας
Κουμής

AΝΤΙΠΡΌΕΔΡΟΣ KΥΠΡΙΑΚΟΎ
ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΎ ΤΟΥΡΙΣΜΟΎ

της Αγγέλας Κωμοδρόμου

ΤΟΥΡΙΣΜΌΣ: ΑΠΌ ΤΗ ΣΤΑΣΙΜΌΤΗΤΑ

ΣΤΗΝ ΑΠΌΛΥΤΗ ΑΝΆΚΑΜΨΗ

Υφυπουργείο και Εθνική Στρατηγική ισχυρά
εργαλεία στην άσκηση τουριστικής πολιτικής

Mε την ίδρυση του Υφυπουργείου Τουρισμού η χώρα μας αποκτά ένα καινούριο και πιο ισχυρό πλαίσιο
διακυβέρνησης του τομέα, σημείωσε μιλώντας στο Ευρωκέρδος ο Κώστας Κουμής, Aντιπρόεδρος του
Kυπριακού Οργανισμού Τουρισμού. Αναφερόμενος στην Εθνική Στρατηγική Τουρισμού, παρέθεσε την
άποψη ότι αποτελεί ένα ισχυρό εργαλείο για την άσκηση τουριστικής πολιτικής τόσο βραχυχρόνια όσο και
μακροχρόνια, υπερτονίζοντας ότι θα πρέπει να ευθυγραμμιστεί η πολιτεία στο σύνολο της με τους στόχους
και τα πορίσματα της Εθνικής Στρατηγικής. Εξέφρασε επίσης την άποψη ότι ο τουρισμός αξίζει στήριξης
προκειμένου να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο διεθνώς.

40 | EYΡΩΚΕΡΔΟΣ

Πως αξιολογείτε τη φετινή τουριστική περίοδο; σίγουρα αποφασιστικότητα και ταχύτητα στις διαδικασίες
Προσωπικά θεωρώ ότι διανύουμε μία καλή τουριστική λήψεων αποφάσεων. Επιπρόσθετα απαιτείται εφαρμογή
περίοδο, εάν λάβουμε υπόψη ότι οι συνολικές αφίξεις οριζόντιων πολιτικών προκειμένου να καταφέρνει η
σε γενικές γραμμές κινούνται στα ίδια επίπεδα με το χώρα μας να είναι πάντοτε ανταγωνιστική και ψηλά στις
προηγούμενο έτος που άφησε το στίγμα του ως το έτος προτιμήσεις των επισκεπτών. Θεωρώ ότι ένα πολιτικό
των μεγάλων επιδόσεων, και εάν λάβουμε υπόψη ότι τα πρόσωπο, με γνώσεις και εμπειρίες δύναται να προσφέρει
έσοδα από τον τουρισμό καταγράφουν μικρή αύξηση σε πολλές λύσεις, λαμβάνοντας υπόψη ότι η συγκεκριμένη
σύγκριση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο. θέση του προσφέρει το θεσμικό δικαίωμα της συμμετοχής
Έχουν γίνει αρκετές αναφορές για μείωση κατά τη στη διακυβέρνηση της χώρας με την παρουσία του στο
φετινή περίοδο και έχουν δει το φως της δημοσιότητας Υπουργικό Συμβούλιο. Είναι ωφέλιμο να θυμόμαστε ότι
παράπονα από τους επαγγελματίες του κλάδου. Αυτό σ’ αυτή την τουριστική χώρα που ονομάζεται Κύπρος,
πώς το σχολιάζετε; πολλές αποφάσεις που δεν είναι άμεσα συνδεδεμένες
Οι αναφορές για μείωση είχαν ως επίκεντρο τη Ρωσική με τον τουρισμό δύναται να επηρεάσουν άλλοτε θετικά
αγορά, που καταγράφει μία μείωση της τάξης του 5% και άλλοτε αρνητικά αυτό τον τομέα με τη διαχρονική
σύμφωνα με τη στατιστική υπηρεσία για την περίοδο συνολική συνεισφορά στο ΑΕΠ που ξεπερνά το 20%.
Ιανουαρίου - Ιουλίου σε σύγκριση με την αντίστοιχη Εξίσου σημαντικό επίσης, είναι ότι με την ίδρυση του
περσινή περίοδο. Η πραγματικότητα είναι ότι η Ρωσική Υφυπουργείου Τουρισμού, ενισχύεται και η παρουσία
αγορά μας ανησύχησε σε κάποια φάση, περί τα τέλη Μαΐου μας στο εξωτερικό, καθώς είναι πολύ διαφορετικό η
και αρχές Ιουνίου, αλλά εκείνο που έχει σημασία σήμερα Κύπρος να εκπροσωπείται στα διεθνή τουριστικά forums
είναι ότι σε επίπεδο αφίξεων η μείωση της Ρωσικής με τον Υφυπουργό Τουρισμού, τον καθ’ ύλην υπεύθυνο,
αγοράς δεν είναι τόσο μεγάλη όσο ήταν οι αρχικές σε αντίθεση με μέχρι σήμερα που εκπροσωπείτο από
εκτιμήσεις. Βεβαίως δεν μπορούμε να αγνοήσουμε ότι υπηρεσιακά στελέχη του ΚΟΤ ή από μέλη του Δ.Σ. του
έχει καταγραφεί και μείωση στη μέση τιμή του πακέτου οργανισμού. Κατά τη γνώμη μου, η Κύπρος ως μια χώρα
διακοπών. Επιπρόσθετα θα ήθελα να τονίσω ότι η μείωση με 47 χρόνια έντονης ιστορίας στον τουρισμό, θα έπρεπε
διαφέρει από περιοχή σε περιοχή και από επιχείρηση σε όχι απλά να συμμετέχει αλλά και να πρωταγωνιστεί
επιχείρηση αναλόγως και του μείγματος πελατείας που στη διεθνή τουριστική κοινότητα, σε όλα αυτά τα
έχει καθιερωθεί στην κάθε περίπτωση. συνέδρια ή forums, κάτι που δεν της επέτρεπε η μέχρι
Επίσης θεωρώ πολύ σημαντικό οι οποιεσδήποτε σήμερα διάρθρωση του συστήματος διακυβέρνησης
συγκρίσεις να μην γίνονται μόνο με το προηγούμενο έτος, του τουρισμού. Ας δούμε τι κάνουν οι άλλες χώρες για
αλλά σε ορίζοντα πενταετίας η και δεκαετίας. Επιμένω παράδειγμα. Η Ελληνίδα Υφυπουργός Τουρισμού κ. Έλενα
ότι διανύουμε μια καλή τουριστική περίοδο, λαμβάνοντας Κουντουρά, κατάφερε και της αξίζουν συγχαρητήρια
υπόψη ότι η χώρα μας ήτανε προσκολλημένη από το 2002 να εκλεγεί το 2017 στο Εκτελεστικό Συμβούλιο του
μέχρι και το 2014 στα 2.3 με 2.4 εκατομμύρια αφίξεις Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού, θέση η οποία
και πλέον μιλάμε για 3.7 εκατομμύρια που ήτανε και η ισχυροποιεί και τη θέση της Ελλάδας στις παγκόσμιες
επίδοση του 2017. Σε ορίζοντα πενταετίας η χώρα μας τουριστικές εξελίξεις, θέση η οποία έδωσε το δικαίωμα
κατέγραψε άνοδο πέραν του 50% σε σύγκριση με 21.6% στην Ελλάδα να είναι επικεφαλής στη Σύνοδο του ΟΟΣΑ
που καταγράφηκε ως άνοδος του παγκόσμιου τουρισμού. για τον τουρισμό τον περασμένο Οκτώβριο στο Παρίσι.
Ουσιαστικά περάσαμε από την περίοδο της στασιμότητας Οπότε εκτός από τη ανάγκη για αποτελεσματικότερη
στην περίοδο της απόλυτης ανάκαμψης και το στοίχημα διακυβέρνηση του τουρισμού, θέμα είναι και η ισχυρότερη
πλέον είναι η σταθεροποίηση και η βελτίωση των παρουσία της χώρας μας στη διεθνή τουριστική κοινότητα.
αδυναμιών μας ως τουριστική χώρα. Το περασμένο έτος παρουσιάστηκε από την Κυβέρνηση
Η ψήφιση του νομοσχεδίου για την ίδρυση η Εθνική Στρατηγική Τουρισμού. Ποια η άποψη σας για
Υφυπουργείου Τουρισμού, έχει σημάνει επί της ουσίας την περιβόητη αυτή στρατηγική;
τέλος εποχής για τον Κυπριακό Οργανισμό Τουρισμού. Η Εθνική Στρατηγική Τουρισμού αποτελεί ένα ισχυρό
Ποια η άποψη σας γι’ αυτή τη σημαντική μεταρρύθμιση; εργαλείο για την άσκηση τουριστικής πολιτικής τόσο
Δεν είναι θέμα εάν η ψήφιση του σχετικού νομοσχεδίου βραχυχρόνια όσο και μακροχρόνια. Έχουν καταγραφεί
σημάνει τέλος εποχής για τον ΚΟΤ. Το θέμα είναι ότι η από τους μελετητές τόσο τα ισχυρά χαρακτηριστικά
χώρα μας αποκτά ένα καινούριο και πιο ισχυρό πλαίσιο της χώρας μας ως τουριστικός προορισμός όσο και οι
διακυβέρνησης του τουρισμού. Κατά την άποψη μου, αδυναμίες της. Έχουν συμφωνηθεί οι κατευθυντήριες
πρόκειται για μία πολύ σημαντική μεταρρύθμιση. Είναι αρχές, έχει καταρτισθεί στρατηγική ατζέντα αλλαγών
άλλωστε κάτι που επιζητούσε ο κόσμος του τουρισμού και μεταρρυθμίσεων και βεβαίως έχει καταγραφεί ένας
εδώ και δεκαετίες και προσωπικά δεν μπορούσα να στρατηγικός στόχος.
αντιληφθώ ποιο ήτανε το σκεπτικό ή το κίνητρο όσων Τι έχει συμφωνηθεί ως κατευθυντήριες αρχές και
διαφωνούσαν. Κοιτάξετε, στις μέρες μας ο τουρισμός ποιος ο στρατηγικός στόχος της μελέτης;
έχει μετεξελιχθεί σε μία πολύ ανταγωνιστική αγορά, Οι βασικές αρχές που έχουν συμφωνηθεί είναι να
που τρέχει σε ταχύτατους ρυθμούς επηρεαζόμενος από καταστεί η Κύπρος ένας ‘premium’ προορισμός ολόχρονα,
την εξέλιξη της τεχνολογίας αλλά και τις αλλαγές στις να αποδοθεί μεγαλύτερη σημασία στη πολιτιστική
συνήθειες των ανθρώπων, κάτι που προκαλεί διαρκώς κληρονομιά και στο φυσικό περιβάλλον, να δοθεί επιπλέον
ανάδυση νέων τάσεων. Για να υπάρχει αποτελεσματική έμφαση στα ειδικά προϊόντα, να στηριχθούν επενδύσεις
διαχείριση σε κρατικό επίπεδο, απαιτείται σίγουρα που θα συμβάλουν στη μείωση της εποχικότητας, και να
γνώση, διαρκής παρακολούθηση της αγοράς, και αναπτυχθούν μέθοδοί βελτιστοποίησης του ‘multiplier
effect’ του τουρισμού στην τοπική οικονομία.

www.eurokerdos.com | 41

ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ | ΚΩΣΤΑΣ ΚΟΥΜΗΣ ΕΚΤΌΣ ΑΠΌ ΤΗΝ ΑΝΆΓΚΗ
ΓΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΌΤΕΡΗ
Ο στρατηγικός στόχος που έχει τεθεί από τους μελετητές ΔΙΑΚΥΒΈΡΝΗΣΗ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΎ,
είναι να καταστεί η Κύπρος ένας ολόχρονος, βιώσιμος ΘΈΜΑ ΕΊΝΑΙ ΚΑΙ Η ΙΣΧΥΡΌΤΕΡΗ
προορισμός με 4.8 εκ. τουρίστες, 40% εκ των οποίων ΠΑΡΟΥΣΊΑ ΤΗΣ ΧΏΡΑΣ ΜΑΣ ΣΤΗ
θα επισκέπτονται την Κύπρο την περίοδο Νοέμβριος – ΔΙΕΘΝΉ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΉ ΚΟΙΝΌΤΗΤΑ
Απρίλιος 2030.
Πιστεύετε ότι μπορεί να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι; Προσωπικά θεωρώ ότι θα πρέπει να ιεραρχήσουμε
Αναμφίβολα ναι, αλλά απαιτείται σκληρή δουλειά σε όλα τις προτεραιότητες μας. Δεν μπορούμε να γίνουμε
τα επίπεδα. Θα πρέπει να ευθυγραμμιστεί η πολιτεία στο πρωταγωνιστές σε όλες τις ειδικές μορφές τουρισμού.
σύνολο της με τους στόχους και τα πορίσματα της Εθνικής Σε κάποιες περιπτώσεις υπάρχει τεράστια προοπτική
Στρατηγικής. και σε κάποιες όχι. Είναι και θέμα χαρακτηριστικών
Κάνετε συχνά πυκνά αναφορές στη τεχνολογία. της ίδιας μας της χώρας, είναι και θέμα υποδομών.
Αλήθεια διαδραματίζει τόσο σημαντικό ρόλο στον Θεωρώ για παράδειγμα ότι μπορούμε να γίνουμε πολύ
τουρισμό σήμερα; πιο ανταγωνιστικοί στον αθλητικό τουρισμό. Αυτό
Βεβαίως. Έρευνα του 2017 κατέδειξε ότι το 48% των που απαιτείται είναι επένδυση σε υποδομές. Σε πολλά
Βρετανών κλείνει τις διακοπές του μέσω smartphones, αθλήματα αδυνατούμε να διεκδικήσουμε αθλητικές
άλλη έρευνα κατέδειξε ότι οι υπηρεσίες τεχνολογίας διοργανώσεις διεθνούς εμβέλειας λόγω του ότι τα
και ευεξίας είναι το πρώτο ζητούμενο για τους mil- γήπεδα μας δεν πληρούν τις διεθνείς προδιαγραφές.
lennials όταν επιλέγουν τόπο διαμονής. Θα αναφέρω Για χρόνια γινότανε ένα λάθος. Γίνονταν δαπάνες χωρίς
παραδειγματικά ότι στην ITB του 2019 θα λειτουργήσει να λαμβάνονται υπόψη οι ανάγκες και η προοπτική του
ξεχωριστό τμήμα τεχνολογίας, tour και δραστηριοτήτων αθλητικού τουρισμού. Είναι γι’ αυτό ακριβώς το λόγο
για πρώτη φορά. Ο τουρισμός δραστηριοτήτων είναι που απαιτείται παρουσία του τουρισμού σε όλα τα κέντρα
επίσης ένα πολύ σημαντικό trend το οποίο σύμφωνα με λήψεων αποφάσεων. Εν πάση περιπτώσει, θεωρώ ότι
την Phocuswright αντιπροσωπεύει πλέον το 10% της ο αθλητικός τουρισμός είναι ένας τομέας που πρέπει
παγκόσμιας αγοράς ταξιδιών. να επενδύσουμε περισσότερο, όπως και ο καταδυτικός
Η χώρα μας εδραιώθηκε στη διεθνή τουριστική τουρισμός, ο συνεδριακός τουρισμός, ο θρησκευτικός
αγορά ως προορισμός ηλίου και θάλασσας. Πολλοί τουρισμός, ο γαμήλιος τουρισμός, ο ιατρικός τουρισμός κ.α.
υποστηρίζουν ότι επιβάλλεται να απεμπλακούμε απ’ Είστε ικανοποιημένος γενικά με το επίπεδο
αυτό το μοντέλο. Ποια η άποψη σας; ανταγωνιστικότητας του τουρισμού στη χώρα μας;
Είναι κοινώς αποδεκτό ότι η χώρα μας αναρριχήθηκε στη Είμαι ικανοποιημένος που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια
διεθνή τουριστική αγορά χάριν στην ποιότητα των ακτών αυτή την άνοδο. Όσον αφορά την ανταγωνιστικότητα
μας. Είναι και κάτι που αποδεικνύεται από την ιστορία του εξαρτάται από ποια σκοπιά θα το δούμε. Εάν λάβουμε
τουρισμού στον τόπο μας, αλλά και από τις κατά καιρούς υπόψη ότι το 42% των επισκεπτών της χώρας μας, όπως
έρευνες. Έρευνα της Hermes Airports του 2015 κατέδειξε κατέδειξε έρευνα του 2015 ήταν επαναλαμβανόμενοι
ότι το 95% των επισκεπτών, επέλεξαν Κύπρο λόγω ηλίου (repeaters) σημαίνει ότι το προϊόν μας ικανοποιεί τους
και θάλασσας ενώ η ίδια έρευνα κατέδειξε ότι το 90% επισκέπτες και είναι ανταγωνιστικό. Εάν πάλι εξετάσουμε
των επισκεπτών είχαν ως κύρια δραστηριότητα κατά τη το θέμα αυστηρότερα σε επίπεδο υποδομών, θεωρώ
διάρκεια της παραμονής την απόλαυση του ηλίου και ότι τα τελευταία χρόνια έχουμε βελτιωθεί τα μέγιστα
της θάλασσας. Στην Εθνική Στρατηγική Τουρισμού δε, στην κατηγορία των τουριστικών υποδομών φιλοξενίας
αναφέρεται ρητά και ξεκάθαρα ότι ο ήλιος και οι ακτές και έχουμε γίνει πιο ανταγωνιστικοί. Στην κατηγορία
μας αποτέλεσαν τον κινητήριο μοχλό ανάπτυξης του των υποστηρικτικών υποδομών όμως, θεωρώ ότι
τουρισμού στη χώρα μας. Δεν είναι θέμα απεμπλοκής καταγράφονται παθογενείς ελλείψεις που προκύπτουν από
από το ένα μοντέλο στο άλλο. Είναι θέμα συνύπαρξης και τα λάθη και τις παραλείψεις δεκαετιών, και εκεί απαιτείται
παράλληλης προβολής. Προσωπικά πιστεύω ότι έχουμε σκληρή δουλειά, προγραμματισμός και συντονισμός
πολλά περιθώρια βελτίωσης τόσο για τις παραλίες όσο μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων φορέων. Όμως είμαι
και για τα παραλιακά θέρετρα ευρύτερα. Στην Εθνική αισιόδοξος ότι η εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής
Στρατηγική Τουρισμού παρατίθενται συγκρίσεις μεταξύ Τουρισμού θα διαγράψει ή θα αμβλύνει τις επιμέρους
των ακτών μας και των ακτών άλλων χωρών. αδυναμίες και θα καταστήσει τη χώρα μας ακόμη πιο
Επιμένω ότι έχουμε ακόμη πολλά να βελτιώσουμε τόσο ανταγωνιστική. Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε
σε επίπεδο πολιτικής παραλιών όσο και σε επίπεδο όλοι, ότι ο τουρισμός αποτελεί τον στυλοβάτη της
παραλιακών θέρετρων. Είναι και κάποιες αδυναμίες που οικονομίας μας, και αξίζει στήριξης προκειμένου να έχει
φαίνονται διά γυμνού οφθαλμού. Ας μην επαναπαυόμαστε πρωταγωνιστικό ρόλο διεθνώς.
ως οι κάτοχοι του παγκόσμιου ρεκόρ κατοχής των
περισσοτέρων blue flags ανά κάτοικο.
Οι ειδικές μορφές τουρισμού; Μπορούμε να
αναμένουμε περισσότερα τα επόμενα χρόνια;
Γενικά ομιλούντες θα ήθελα να τονίσω ότι οι ειδικές
μορφές τουρισμού, απαιτούν εξειδικευμένη διαχείριση
και αφοσίωση.

42 | EYΡΩΚΕΡΔΟΣ

We are pleased to announce that Vestnik Kipra Organisers: Sponsor:
Group in cooperation with Cyprus institute
of Marketing presents:

Digital Marketing Conference

12-13 october 2018

St.Raphael hotel, liMaSSol

The Networking and Educational event which brings Panel Discussions:
together Digital Marketing experts and practitioners.
Conference offers 25 specialized practical workshops • HR Practices of the Future. What is the Impact of
hosted by the best experts from Germany, UK, Russia Digitalization?
and Cyprus. The must-attend event for those who are
working in marketing field and ready to boost their • Fully Automated Marketing Processes. Is it the Future of
business with the latest trends. Digital Marketing?
Our speakers are representatives of: Wargaming.net,
Exness, Hey Oliver, Microsoft etc. This year the conference • How to Combine Online and Offline Marketing. Latest Case
attracted more stars from abroad, among them are: well- Studies and Practices.
known Oli Billson and Nicky Kriel from UK, Alex Khan from
Germany and Thierry Cellerin from Moscow. among our Practical workshoPs:
The conference agenda will be rich on practical advices
as the keynote speakers will be invited to share practical • How Microsoft Works with Online Marketing Worldwide.
examples of real projects and tell the audience of • How to Prepare your Influencer Marketing Strategy and Make it
successful and unsuccessful strategies they have had.
Work for Your Business
And of course, the focus will be on practical workshops • What Impact May SMM Bring to Your Business and How to Build
that will increase your knowledge in digital marketing
field from worldwide experts. This year we have 24 (!) Your Social Media Presence.
workshops and 1 separate event - Data Visualization • How to Create and Work With Costumer Funnels.
Training by #1 data visualization expert from Russia. • What is Content and How to be Relevant and Grow Your Audience.
• How to set up Your Affiliate Marketing in 1 Hour.
• What is Data Visualization and How to make this Data

Understandable?
• How to Create Dynamic Lead to Customer Experiences that

Generate More Leads, Boost Conversions & Increase Sales on
Autopilot.
• The Role of Cognitive Psychology in Digital Marketing
• Mass Seduction: Tools, Tech & Tactics to Master Live Video
• The Phone Funnel: How to Predictably Drive Qualified Leads into
Sales Calls
• Customers from Instagram. Step by step instructions.
Please check our website
www.vkdmc.com for topics and agenda.

Supporter: Our partners:

S

Cyprus-Russian
Business Magazine









ΕΤΑΙΡΙΚΆ ΝΈΑ

ΔΉΜΗΤΡΑ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΉ
18η ΕΤΗΣΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ

ΕΠΙΣΤΡΟΦΉ ΣΕ ΚΕΡΔΟΦΌΡΑ ΕΠΟΧΉ

Θετικά αποτελέσματα και το πρώτο εξάμηνο του 2018

Επιστροφή στην κερδοφορία για τη Δήμητρα Επενδυτική. Τα αποτελέσματά της εταιρείας για το 2017, ήταν
θετικά, μετά από μια μακρά περίοδο αρνητικής πορείας. Συγκεκριμένα το κέρδος μετά τη φορολογία ανήλθε στα
€1.931.400 σε σχέση με ζημιά ύψους €8.846.975 το 2016. Το κέρδος ανά μετοχή ανήλθε στα 0,97 σεντ σε σχέση
με ζημιά 4,42 σεντ τον προηγούμενο χρόνο και τα καθαρά περιουσιακά στοιχεία του Συγκροτήματος ανήλθαν στα
€118,4 εκατομμύρια. Είναι ενθαρρυντικό ότι η κερδοφόρα πορεία του Συγκροτήματος συνεχίστηκε και κατά το
πρώτο εξάμηνο του 2018. Κατά τους πρώτους έξι μήνες του 2018, το Συγκρότημα κατέγραψε κέρδη της τάξης των
€5,0 εκατ., με το σύνολο των καθαρών περιουσιακών στοιχείων του Συγκροτήματος να φτάνει τα €123,4 εκατ.

Πρόκληση η μείωση των ΜΕΔ «Όπως έχει επίσημα ανακοινωθεί, η εταιρεία μας,
Ο Άντης Σκορδής, Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου που κατέχει ήδη το 10,05% του μετοχικού κεφαλαίου
της εταιρείας, μιλώντας ενώπιον της 18ης Ετήσιας της Ελληνικής Τράπεζας, έχει συνάψει συμφωνία
Γενικής Συνέλευσης του Συγκροτήματος επεσήμανε πως εγγραφής μετοχών σε σχέση με την εγκριθείσα
«Η επιστροφή της Δήμητρα Επενδυτική σε κερδοφόρα αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της Ελληνικής
εποχή, είναι ήδη γεγονός», σημειώνοντας παράλληλα Τράπεζας. Η συμφωνία αυτή, αφ’ ενός υποστηρίζει
πως η εταιρεία θα συνεχίσει να καταβάλλει κάθε το εγχείρημά της Ελληνικής Τράπεζας να αποκτήσει
δυνατή προσπάθεια ώστε να παραμείνει σε κερδοφόρα μέρος των εργασιών της Συνεργατικής Κυπριακής
πορεία.Αναφερόμενος στις βασικότερες προκλήσεις Τράπεζας, και αφ’ ετέρου σκοπεί να προσδώσει
της οικονομίας, σημείωσε πως αυτές παραμένουν η μεγαλύτερη αξία και προοπτική στην υφιστάμενή
μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, η μείωση επένδυσή μας.
του δημόσιου χρέους και η διατήρηση της ανάπτυξης. Προσδοκούμε ότι η συνεπακόλουθη βελτίωση των
Ειδικότερα όσον αφορά τη Δήμητρα Επενδυτική είπε πως δεικτών της Ελληνικής Τράπεζας, θα συμβάλει
οι εξελίξεις στον τραπεζικό τομέα έχουν διαμορφώσει ένα καθοριστικά ώστε μεσοπρόθεσμα η επένδυση μας να
νέο σκηνικό. καταστεί όχι μόνο βιώσιμη αλλά και κερδοφόρα».

48 | EYΡΩΚΕΡΔΟΣ

Καλύτερα δεδομένα Αναφερόμενος στη συμφωνία εγγραφής μετοχών
Υπογράμμισε δε, πως οι προκλήσεις και οι μεταξύ Δήμητρας και Ελληνικής, ημερομηνίας 18
δυσκολίες του εγχειρήματος παραμένουν. «Η Ιουνίου 2018, για το ποσό των €50 εκατ., σημείωσε
επίτευξη μιας ομαλής συγχώνευσης των εργασιών πως η συμφωνία αυτή υποστηρίζει το εγχείρημα της
των δύο Τραπεζών και η δραστική μείωση των εξαγοράς των καλών εργασιών της Συνεργατικής
μη εξυπηρετούμενων δανείων θα είναι οι δύο Κυπριακής Τράπεζας και αφ’ ετέρου αποσκοπεί στο
σημαντικότερες παράμετροι που θα κρίνουν την να προσδώσει μεγαλύτερη αξία και προοπτική στην
επιτυχία, ή θα αναδείξουν τους κινδύνους του υφιστάμενή επένδυση της εταιρείας στην Ελληνική
νέου σχήματος». Όπως σημείωσε ο κ. Σκορδής Τράπεζα. «Η νέα μετοχική δομή της Ελληνικής
σχολιάζοντας τα αποτελέσματα του συγκροτήματος Τράπεζας θα οριστικοποιηθεί τον Δεκέμβριο του 2018.
«Χωρίς να αντιπαρερχόμαστε τους κινδύνους, Αν και δεν μπορεί να προσδιοριστεί το ποσοστό του
πιστεύουμε πως τώρα υπάρχουν καλύτερα δεδομένα. μετοχικού κεφαλαίου της Ελληνικής Τράπεζας που θα
Όντως, η έκθεσή μας στον τραπεζικό τομέα επηρέαζε κατέχει η Δήμητρα μετά την ολοκλήρωση της αύξησης
και θα συνεχίσει να επηρεάζει τα αποτελέσματά μας». κεφαλαίου, το μόνο σίγουρο είναι ότι η Δήμητρα
θα συνεχίσει να είναι ένας από τους μεγαλύτερους
Κλίμα εμπιστοσύνης μετόχους του νέου σχήματος».
Ο Διευθύνων Σύμβουλος Δρ Νίκος Μιχαηλάς, τόνισε Κέρδη και στα ακίνητα
πως το 2017 ήταν ακόμα μια χρονιά προκλήσεων για Οι επενδύσεις του Συγκροτήματος στον τομέα
την οικονομία που άφησε πίσω της όμως καλύτερα ανάπτυξης γης και ακινήτων κατέγραψαν επίσης
μακροοικονομικά στοιχεία αλλά και προοπτικές. κέρδος που ανήλθε στις €339,000 σε σχέση με ζημιά
Ο ρυθμός ανάπτυξης κατά το 2017 ανήλθε στο 3,9% ύψους €292,000 το 2016. Το κέρδος προκύπτει από
ενώ για το τρέχον έτος αναμένεται να ξεπεράσει το έσοδα από ενοίκια ύψους €1 εκατ. και από ζημιά
4,0%. από επανεκτίμηση των αξιών των ακινήτων του
Ανέφερε πως η καλύτερη από ότι αναμενόταν εξέλιξη Συγκροτήματος ύψους €705,000.
της οικονομίας, δημιουργεί ένα κλίμα αυξημένης Στις 31 Δεκεμβρίου 2017, τα περιουσιακά στοιχεία
εμπιστοσύνης. «Αυτό, αντικατοπτρίζεται και στις του Συγκροτήματος αποτελούνταν από επενδύσεις
αναβαθμίσεις των αξιολογήσεων της πιστοληπτικής που ανήκουν στον τομέα επενδύσεων σε μετοχικούς
ικανότητας της χώρας και των τραπεζικών ιδρυμάτων τίτλους και άλλες κινητές αξίες σε ποσοστό 55,8%,
από διεθνείς οίκους αξιολόγησης. Η αναβάθμιση σε επενδύσεις στον τομέα ανάπτυξης γης και
οφείλεται στη συνεχιζόμενη ανάκαμψη του τραπεζικού ακινήτων σε ποσοστό 33,8% και σε επενδύσεις σε
συστήματος της Κύπρου και στη θετική θεμελιώδη άλλα έργα σε ποσοστό 10,4%. Από τις επενδύσεις
τάση του ισολογισμού της Κυβέρνησης. Η ανάπτυξη που κατατάσσονται στον τομέα επενδύσεων
της οικονομίας δημιουργεί ελπίδες για βελτίωση και σε μετοχικούς τίτλους, ποσό €27,2 εκατ. είναι
των προοπτικών στον τραπεζικό τομέα όπου η Εταιρεία τοποθετημένο σε μετοχές στο ΧΑΚ, ποσό €32,9
μας έχει σημαντική έκθεση». εκατ. είναι τοποθετημένο σε money markets σε
Έτος σταθμός το 2017 χρηματιστήρια του εξωτερικού, ποσό €6,7 εκατ. είναι
Σύμφωνα με τον κ. Μιχαηλά το 2017 αποτελεί σταθμό τοποθετημένο σε τραπεζικές καταθέσεις και ταμιακά
για τη Δήμητρα Επενδυτική καθώς εξήλθε από μια ισοδύναμα, ποσό €298,000 σε εταιρικά ομόλογα και
δύσκολη και παρατεταμένη περίοδο αρνητικών ποσό €0,8 εκατομμύρια σε άλλες επενδύσεις. Αξίζει
αποτελεσμάτων που ακολούθησαν την τραπεζική να σημειωθεί ότι πέραν του 50% του χαρτοφυλακίου
κρίση και το οικονομικό πρόγραμμα προσαρμογής της ακινήτων αποτελείται από εμπορικά κτίρια και
χώρας. γραφεία τα οποία επιφέρουν επαναλαμβανόμενα
«Κατά το 2017, συνεχίσαμε να εξετάζουμε νέες ενοίκια με ετήσιες αποδόσεις γύρω στο 5%. Το
επιχειρηματικές ιδέες που εμφάνιζαν προοπτικές στα χαρτοφυλάκιο της Εταιρείας με εμπορικά ακίνητα
πλαίσια της στρατηγικής για βελτίωση της επενδυτικής έχει ετήσια εισοδήματα από ενοίκια που ξεπερνούν
μας απόδοσης αλλά και για δημιουργία αξίας για το €1 εκατ. Είναι ενθαρρυντικό ότι η κερδοφόρα
τους μετόχους μας. Την ίδια ώρα όμως είχαμε να πορεία του Συγκροτήματος συνεχίστηκε και κατά το
διαχειριστούμε και τις υφιστάμενες επενδύσεις πρώτο εξάμηνο του 2018. Κατά τους πρώτους έξι
μας και ιδιαίτερα αυτή στην Ελληνική Τράπεζα η μήνες του 2018, το Συγκρότημα κατέγραψε κέρδη
οποία αποτελούσε και εξακολουθεί να αποτελεί της τάξης των €5 εκατομμυρίων. Ως εκ τούτου, το
τη μεγαλύτερη επένδυση στο χαρτοφυλάκιο της σύνολο των καθαρών περιουσιακών στοιχείων του
εταιρείας μας».Προχωρώντας είπε πως οι δυσκολίες Συγκροτήματος έχει ανέλθει στα €123,4 εκατομμύρια,
στην ανάκτηση των εξασφαλίσεων και κατά τη που αντιστοιχεί σε 61,7 σεντ ανά μετοχή.
διάρκεια του 2017 επιβράδυναν τις προσπάθειες για Η πορεία της μετοχής κατά τα τελευταία χρόνια δίνει
μείωση των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων με ενθαρρυντικά μηνύματα για το πώς η αγορά εκτιμά τη
δυσμενείς επιπτώσεις στην κερδοφορία και των τριών διάρθρωση και την προοπτική των επενδύσεων του
μεγαλύτερων συστημικών τραπεζών, μη εξαιρουμένης Συγκροτήματος. Τέλος νέοι εξωτερικοί ελεγκτές της
της Ελληνικής Τράπεζας. εταιρείας έχουν διοριστεί η Ernst & Young Cyprus Ltd
και ως νέοι εσωτερικοί ελεγκτές η KPMG.

www.eurokerdos.com | 49

ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ

Μάριος
Καλοχωρίτης

ΠΡΌΕΔΡΟΣ
NICOSIA MALL HOLDINGS
(ΝΜH)

ΤΟ NICOSIA MALL της Αγγέλας Κωμοδρόμου
ΘΈΤΕΙ ΤΟΝ ΠΉΧΗ ΨΗΛΆ

Μια ανάσα πριν από την ολοκλήρωση και έναρξη της λειτουργίας του πολυαναμενόμενου
Nicosia Mall, o Πρόεδρος της Nicosia Mall Holdings (ΝΜH), Μάριος Καλοχωρίτης,
Ανώτατος Σύμβουλος του Διευθύνοντος Συμβούλου της Τράπεζας Κύπρου και πρώην μέλος
του διοικητικού συμβουλίου του Συγκροτήματος, μιλά για την εξέλιξη του Nicosia Mall σε ένα
υπερσύγχρονο εμπορικό κέντρο και για τη ξεκάθαρα θετική επίδραση του έργου στην οικονομία.

Επί της ουσίας αυτή η συνέντευξη πραγματοποιείται και να ψυχαγωγηθεί, επιλέγοντας μέσα από μια τεράστια
λίγο πριν το άνοιγμα του Νicosia Mall. ποικιλία.
Τι το κάνει να ξεχωρίζει; Αν σας έλεγε κάποιος, «οk» άλλο ένα Mall,
Το δυνατό χαρτί του Nicosia Mall είναι η ιδιαίτερη εμπειρία εσείς πως απαντάτε;
που θα προσφέρει στους επισκέπτες. Τα ξεχωριστά Το Nicosia Mall δεν είναι απλά «άλλο ένα Mall» στην
χαρακτηριστικά του και συγκεκριμένα το μέγεθός του, Κύπρο, είναι ένας εμπορικός προορισμός διεθνών
ο σύγχρονος σχεδιασμός του και η ποικιλομορφία των προδιαγραφών, αλλά και ένα αναπτυξιακό έργο που
καταστημάτων του, είναι αυτά που το διαφοροποιούν. αναβαθμίζει την πρωτεύουσα και τονώνει την οικονομία,
Είναι ένας πραγματικά πρωτοποριακός προορισμός, δημιουργώντας πάνω από 1200 θέσεις εργασίας.
όπου ο καθένας θα μπορεί να απολαύσει τα ψώνια του

50 | EYΡΩΚΕΡΔΟΣ