นางสาวปาริชาติไชยสถิตย์ ผู้อํานวยการสานักงาน กศน.จังหวัดอุตรดิตถ์ ํ ปฏิบัติหน้าที ผู้อํานวยการสานักงาน สกร.ประจําจังหวัดอุตรดิตถ์ ํ สํานักงานส่งเสริมการเรียนรู้ประจําจังหวัดอุตรดิตถ์ กรมส่งเสริมการเรียนรู้กระทรวงศึกษาธิการ ค่มือการใช ู รูปแบบ ้ การสงเสริมการจัดการเรียนรู้ตลอดชีวิต ่ ของห้องสมุดประชาชนในสงกัดส ั านักงานส ํ งเสริมการเรียนรู้จังหวัดอุตรดิตถ์ ่ จัดทําโดย
คำนำ คูมือการใชรูปแบบการสงเสริมการจัดการเรียนรูตลอดชีวิต ของหองสมุดประชาชนในสังกัด สำนักงานสงเสริมการเรียนรูจังหวัดอุตรดิตถ เลมนี้จัดทำขึ้นเพื่อใหผูบริหาร ครูและบุคลากรที่เกี่ยวของกับ การจัดการเรียนรูตลอดชีวิตของหองสมุดประชาชน ในสังกัดสำนักงานสงเสริมการเรียนรูจังหวัดอุตรดติถ ไดมีแนวทางในการดำเนินการสงเสริมการจัดการเรียนรูตลอดชีวิต เพื่อการสรางสังคมแหงการเรียนรู พัฒนาคุณภาพการจัดการเรียนรูใหกับผูเรียน ผูรับบริการ ของสถานศึกษา ของหองสมุดประชาชนอำเภอ โดยมีองคประกอบการสงเสริมการจัดการเรียนรูตลอดชีวิต คือ “ALERT library Model” 5 ดาน ประกอบดวย A : Active Learning การสงเสริมการจัดการเรียนรูเชิงรุก L : Innovative Leadership การสรางภาวะผูนำเชิงนวัตกรรม E : Environment การ พัฒนาสภาพแวดลอม R : Personnel Responsibility ความรับผิดชอบของผูจัดการเรียนรูและ T : Teamwork การทำงานเปนทีมในการ จัดการเรียนรู ดวยกลไกการดำเนินงานของรูปแบดวยงจรคุณภาพ Deming PDCA และแนวคิดทฤษฎี เชิงระบบ รูปแบบที่ไดพัฒนาขึ้นมีความคาดหวังวาจะสามารถใชเปนแนวทางในการสงเสริมการจัดการ เรียนรูตลอดชีวิตของหองสมุดประชาชน หรือนำไปประยุกตใชกับสถานศึกษาหนวยงานอื่น ๆ ที่นำไปใช ไดอยางมีประสิทธิภาพตอไป ปาริชาติ ไชยสถิตย
สารบัญ หนา สวนที่ 1 บทนำ 1 ที่มาและความสำคัญของรูปแบบ 1 แนวคิดและทฤษฎีที่ใชในการพัฒนารูปแบบ นิยามศัพท 3 8 สวนที่ 2 รูปแบบการสงเสริมการจัดการเรียนรูตลอดชีวิต ของหองสมุด ประชาชน ในสังกัดสำนักงานสงเสริมการเรียนรูจังหวัดอุตรดิตถ หลักการ วัตถุประสงคของรูปแบบ วิธีการดำเนินงานของรูปแบบ 12 14 14 14 สวนที่ 3 สวนที่ 4 แนวทางการดำเนินงานตามกระบวนการของรูปแบบ การประเมินผลการดำเนินงานของรูปแบบและเงื่อนไขความสำเร็จ บรรณานุกรม ภาคผนวก ก เครื่องมอืที่ใชในการดำเนินงาน การนิเทศ และการประเมินผลรูปแบบ ภาคผนวก ข ตัวอยางแอปพลิเคชัน 2LD-UTT แพลตฟอรม การเรียนรูที่ไดจากการพัฒนารูปแบบ 29 36 40 42 66
1 สวนที่ 1 บทนำ ที่มาและความสำคัญของรูปแบบ ยุทธศาสตรชาติ 20 ป (2561-2580) กำหนดใหพัฒนาระบบการเรียนรูตลอดชีวิต ระบบการเรียนรูในชุมชนใหเขาถึงความรูไดทุกที่ ทุกเวลา ปรับปรุงแหลงเรียนรูในชุมชนใหเปนพื้นที่ เรียนรูเชิง สรางสรรคและมีชีวิต รวมถึงการเรียนรูและทบทวนทักษะพื้นฐาน โดยการระดมทรัพยากร จากภาคเอกชนและภาคประชาสังคม การพัฒนาทัศนคติและแรงบันดาลใจที่อยากเรียนรู การสราง นิสัยใฝเรียนรู และใหผูเรียนไดตระหนักถึงสิ่งที่เกิดขึ้นรอบตัว รวมทั้งนำความรูไปพัฒนาตอยอดหรือ ประยุกตใชในการดำเนินชีวิต ประกอบกับแผนการศึกษาแหงชาติ. พ.ศ. 2560–2579 ที่กำหนด ดานผูเรียน (Learner aspirations) โดยมุงพัฒนาผูเรียนทุกคนใหมีคุณลักษณะและทักษะการเรียนรู ในศตวรรษที่ 21 (3Rs) ไดแก การอานออก (Reading) การเขียนได (Writing) และการคิดเลขเปน (Arithmetic) (สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา, 2560) กรมสงเสริมการเรียนรู กำเนิดขึ้นตามพระราชบัญญัติสงเสริมการเรียนรู พ.ศ.2566 โดย ยกฐานะจากสำนักงานสงเสริมการศึกษานอกระบบและการการศึกษาอาศัย เปนกรมสงเสริมการ เรียนรู ดวยเจตนารมณเพื่อทำใหมีความคลองตัวในการจัดสงเสริมและสนับสนุนการเรียนรู ที่มีคุณภาพครอบคลุมประชาชนทุกกลุมทุกชวงวัย เพื่อพัฒนาบุคคลใหมีความสมบูรณทั้งรางกาย จิตใจ อารมณ สังคม สติปญญา มีทักษะการเรียนรู ทักษะอาชีพ ทักษะชีวิตที่สอดคลองและเทาทัน พัฒนาการของโลก โดยการขับเคลื่อนภารกิจของกรมสงเสริมการเรียนรู มีสำนักงานสงเสริมการ เรียนรูประจำจังหวัดทำหนาที่จัดทำแผนการสงเสริมการเรียนรูของจังหวัด ที่สอดคลองกับแผน การสงเสริมการเรียนรูของกรมสงเสริมการเรียนรู บริบทของทองถิ่นและแผนการศึกษาชาติ พรอม ประสาน สนับสนุน รวมมือใหภาคีเครือขายเขามามีสวนรวมในการสงเสริมการเรียนรู (ราชกิจจานุเบกษา, 2566) หองสมุดเปนแหลงสรางองคความรูที่มีความสำคัญตอสังคมหลากหลายระดับ เปน แหลงขอมูลสารสนเทศที่ใหขาวสารความรู สงเสริมการศึกษาคนควาตลอดชีวิต ถายทอดวัฒนธรรม ปลูกฝงนิสัยรักการอาน สงเสริมการพัฒนาทางเศรษฐกิจ สงเสริมความเปนประชาธิปไตย และสราง เสริมความคิดสรางสรรค หองสมุดประชาชน เปนแหลงเรียนรูสำคัญที่อยูในสถานศึกษา (ศูนยสงเสริม การเรียนรูอำเภอ) ใหบริการเพื่อการศึกษาอยางตอเน่อืง การศึกษาตลอดชีวิตท่กีรมสงเสริมการเรียนรูใหความสำคัญในการพัฒนาและปรับปรุงหองสมุดประชาชนอยางตอเนื่อง เพื่อใหหองสมุดประชาชน
2 สามารถตอบสนองความตองการของผูรับบริการ ประชาชนทุกกลุมเปาหมาย และชุมชน ในการศึกษา หาความรู การพักผอนหยอนใจไดอยางเหมาะสมกับความตองการของประชาชนในชุมชน และทันตอ ความเปลี่ยนแปลงในโลกศตวรรษที่ 21 โดยหองสมุดประชาชนมีการจัดหาวัสดุตาง ๆ ทั้งสื่อสิ่งพิมพ และสื่อไมใชสิ่งพมิพรวมทั้งขอมูลขาวสารความเคลื่อนไหวทางเศรษฐกิจและสังคมชุมชน การเผยแพร วัฒนธรรมบริการใหแกประชาชน ทุกเพศ ทุกวัย สงเสริมนิสัยรักการอาน รวมทั้งการใชเวลาวางให เปนประโยชน (สำนักงานสงเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย, 2565) จากนโยบาย กศน. ในป พ.ศ.2565 ที่ระบวา กศน.เพื่อประชาชน “กาวใหม : กาวแหง คุณภาพ” มุงหวังใหผูเรียนทุกชวงวัยจะไดรับการพฒันาในทุกมิติโดยมีเปาหมายพัฒนาทักษะดิจิทัล สำหรับผูเรียนทุกชวงวัย เพื่อรองรับการเปลี่ยนแปลงสูสังคมดิจิทัล พัฒนา Digital Learning Platform แพลตฟอรมการเรียนรูที่หลากหลาย ปรับโฉมหองสมุดประชาชน และแหลงเรียนรูอื่น ๆ ใหทันสมัย สวยงาม สะอาด จูงใจผูเขารับบริการ มีมุมกิจกรรมเชิงสรางสรรค ทำกิจกรรมรวมกับ ครอบครัว พื้นที่การเรียนรูในรูปแบบ Public Learning Space/Co – learning Space และจาก จุดเนนการดำเนินงานของ กรมสงเสริมการเรียนรูในปพ.ศ.2567 ท่มีุงสงเสรมิและสนับสนุนการเรียนรูตลอดชีวิตที่มีคุณภาพ เพื่อพัฒนาทักษะการเรียนรูและยกระดับการศึกษาของประชาชน ดวยการนำ เทคโนโลยีดิจิทัลและนวัตกรรมที่ทันสมยัมาใชในการจัดและสงเสริมการเรียนรูใหผูเรียนสามารถเขาถึง การเรียนรูไดทุกที่ทกุเวลา Anytime Anywhere (กรมสงเสรมิการเรียนรู, 2566) จากหลักการเหตุผลขางตน สำนักงานสงเสริมการเรียนรูจังหวัดอุตรดิตถ จึงไดพัฒนา รูปแบบการสงเสริมการจดัการเรียนรูตลอดชีวิตของหองสมุดประชาชน ในสังกัดสำนกังานสงเสริมการ เรียนรูจังหวัดอุตรดิตถ เพื่อเปนกรอบแนวทางการดำเนินงานรจัด สงเสริม สนับสนุนใหหองสมุด ประชาชน จัดการเรียนรูตลอดชีวิตใหบรรลุเปาหมาย ดวยรูปแบบ ALERT Library Model ประกอบดวย การสงเสริมการจัดการเรียนรูเชิงรุก (Active Learning) ใชจัดกิจกรรมสงเสริม การเรียนรูที่เหมาะสมกับชวงวัย สอดคลองกับวิถีชีวิตคนอุตรดิตถ เนนกิจกรรมที่มีสวนรวม ลงมือ ปฏิบัติจริง และมีปฏิสัมพันธกับกิจกรรมการเรียนรูผานการปฏิบัติ การสรางภาวะผูนำเชิงนวัตกรรม (Innovative Leadership) ใชพัฒนาบุคลากร ใหมีคุณลักษณะผูนำที่ใชศักยภาพสรางนวัตกรรมเพื่อ สงเสริมการจัดการเรียนรูตลอดชีวิต การพัฒนาสภาพแวดลอม (Environment) ใชพัฒนาดาน กายภาพหองสมุดประชาชน ใหเอื้อตอการอานและการเรียนรู เหมาะสมกับการจัดกิจกรรมภายใต ศูนยการเรียนรูตนแบบ (Co–Learning space) ดานความรับผิดชอบของผูจัดการเรียนรู (Personnel Responsibility) ใชพัฒนาคุณลักษณะของผูจัดการเรียนรู ใหมีความรับผิดชอบตอตนเอง องคกร ผูรับบริการ และสังคม การทำงานเปนทีมในการจัดการเรียนรู (Teamwork) ใชพัฒนากระบวนการ ทำงานเปนทีมในองคกร ใหมีเปาหมายรวมกัน มีระบบการทำงาน การส่อืสาร เพื่อการทำงานเปนทีม
3 แนวคิดและทฤษฎีที่ใชในการพัฒนารูปแบบ 1. แนวคิดเรื่องการเรยีนรูตลอดชีวิต 1.1 การเรียนรูตลอดชีวิต หมายถึง กระบวนการแสวงหาความรูและทักษะของบุคคลทุก ชวงวัย เรียนรูและพัฒนาตนเองทั้งแบบเปนทางการและไมเปนทางการ โดยมีเปาหมายใหเกิดการ เปลี่ยนแปลงสูการเปนบุคคลแหงการเรียนรูเพื่อนำความรูมาใชในการพัฒนาคุณภาพชีวิตของตนเอง และสังคม 1.2 หลักของการเรียนรูตลอดชีวิต ประกอบดวย 1) ความจำเปนและความตอเนื่อง 2) การเนนตัวผูเรียนเปนสำคัญ 3) การรูวิธีแสวงหาความรูหรือมีทักษะการเรียนรู 4) ความหลากหลายและความยืดหยุนของการเรียน 5) การมีสวนรวมและความรับผิดชอบของ เครือขาย 6) ความสะดวกเขาถึงงายและมีคุณภาพ 7) การบูรณาการและความเสมอภาค และ 8) การเชื่อมโยงและการผสมผสานกลมกลืนกับวถิีชีวิต 1.3 แนวทางการจัดการเรียนรูตลอดชีวิต ตองอาศัยการมีสวนรวมจากทุกภาคสวน ในสังคมโดยคำนึงถึงแนวทาง จุดมุงหมายและหลักการจัดการเรียนรูตลอดชีวิตซึ่งมุงหวังใหผูเรียน พัฒนาไปสูผูเรียนรูตลอดชีวิต (Lifelong learner) ภายใตการจัดการเรียนรูตลอดชีวิตที่มีปจจัย เกี่ยวของไดแกผูเรียนซึ่งเปนหัวใจสำคญัผูสอน/ผูจัดกระบวนการเรียนรูและทรัพยากรการเรียนรู โดยชมุชนสามารถเปนฐานในการจัดการเรียนรูตลอดชีวิตภายใตการสนับสนนุจากปจจยัท่กีลาวมา 1.4 แนวปฏิบัติในการเรียนรูตลอดชีวิต ประกอบดวย การกำหนดวัตถุประสงคของ การจัดการเรียนรูตอชีวิตใหสอดคลองกับทิศทางการพัฒนาประเทศทางการศึกษา นโยบาย ยุทธศาสตรชาติ แผนแมบทและแผนการศึกษา โดยใหชุมชนเปนฐานในการจัดการเรียนรูตอชีวิต การจัดการเรียนรูตลอดชีวิตมุงเนนการพัฒนาหรือการเปลี่ยนแปลงตัวบุคคลเปนสำคัญ บุคคลจะมี แรงจูงใจในการเรียนรูอยางตอเนื่องหากตระหนักถึงความจำเปนของการเรียนรู 1.5 วิธีสงเสริมการเรียนรูตลอดชีวิต จองสอดคลองกบันโยบาย แผนการศึกษา กฎหมาย และยุทธศาสตรตาง ๆ ที่เกี่ยวของ การสรางความรูและความเขาใจใหบุคคลมีทักษะแสวงหาความรูและทักษะดานอื่น ๆ ที่เกี่ยวของกับการดำเนินชีวิต การสรางเครือขายการเรียนรูและพัฒนา แหลงเรียนรูเพื่อใหบริการทั่วถึง การบริหารจัดการและการประชาสัมพันธ รวมทั้งการนำเทคโนโลยี ดิจิทัลเปนเครื่องมือในการแสวงหาความรู และกิจกรรมควรมีความผสมผสานทั้งการศึกษาในระบบ โรงเรียน นอกระบบโรงเรยีนและการศึกษาตามอัธยาศัย เพื่อความหลากหลายของกิจกรรม ที่สามารถ ตอบสนองผูเรียนผูรับบริการทุกชวงวัยไดอยางครอบคลุม
4 2. แนวคิดเกี่ยวกับหองสมดุประชาชน 2.1 หองสมดุประชาชน หมายถึง สถานที่ท่จีัดตั้งขึ้นในชุมชนหรือทองถ่ิน เพื่อใหบริการ แกประชาชนทุกชวงวัย ทุกกลุมเปาหมาย ทุกเพศ ทุกระดับการศึกษาโดยไมมีคาใชจาย มีบุคลากรที่มี ความรูทางดานบรรณารักษเปนผูอำนวยความสะดวกในการจัดระบบและใหบริการสงเสริมการอาน และการเรียนรู เพื่อปลูกฝงและสงเสริมนิสัยรักการอานและการเรียนรู และเปนแนวทางในการ นำความรูที่ไดรบัมาปรับใชในการพัฒนาคุณภาพชีวิต 2.2 บทบาทของหองสมุดประชาชน หองสมุดประชาชนเปนแหลงเรียนรูตลอดชีวิต มีบทบาทสำคญัคือ เปนแหลงเรียนรูตลอดชีวิตที่บุคคลสามารถเเรียนรูดวยตนเอง เปนแหลงรวบรวม สารสนเทศขอมูลทองถิ่น วัฒนธรรม ประเพณี ภูมิปญหาทองถิ่น แหลงเรียนรูในชุมชน เปนแหลง สงเสริมการอานและการเรียนรู สงเสริมความคิดริเริ่มสรางสรรค สงเสริมในการเขาถึงและใช ประโยชนจากทรัพยากรสารสนเทศอยางเทาเทียมกัน เพื่อตอบสนองความตองการทองถิ่นและความ ตองการในการแสวงหาความรูเฉพาะบุคคล ใหมีความรอบรูทันตอเหตุการณที่เกิดขึ้นในปจจบุันและ อนาคต 2.3 มาตรฐานหองสมุดประชาชน จำแนกไดเปน 9 หมวด ไดแก หมวด 1 ปรัชญา พันธกิจ และวัตถุประสงค หมวด 2 การบริหาร หมวด 3 ความรวมมือและเครือขาย หมวด 4 งบประมาณและการเงิน หมวด 5 ทรัพยากรสารสนเทศ หมวด 6 การบริการ หมวด 7 บุคลากร หองสมุด หมวด 8 อาคาร สถานที่และครุภัณฑและ หมวด 9 การสื่อสารและประชาสัมพันธ 3. แนวคิดเกี่ยวกับการจัดการเรียนรูแบบเชิงรุก 3.1 การเรียนเชิงรุกหรือการเรียนรูแบบกระตือรือรน (Active Learning) เปนการ จัดการเรียนรูตามทฤษฎี Constructivism ที่ใหผูเรียนสรางองคความรูใหมจากการมีปฏิบัติสัมพันธ และเชื่อมโยงจากความรูเดิมดวยตนเองจากการเรียนรูจากการปฏิบัติจริง ซึ่งมีหลักการสำคัญ คือ มีลักษณะในการใชวธิีการและกิจกรรมการเรียนรูที่หลากหลาย ผูเรียนมีสวนรวมในการเรียนการสอน ผูเรียนสรางองคความรูดวยตนเอง ฝกใหผูเรียนมีทักษะการคิดขั้นสูง สิ่งที่กำหนดใหผูเรียนทำตอง เกี่ยวของกับผูเรียนโดยตรง ผูเรียนสามารถนำไปใชในชีวิตจริง โดย ครูผูสอนเปนเพียงผูชี้แนะ ประสบการณและอำนวยความสะดวกในการเรียนรูและมีแหลงเรียนรูที่หลากหลาย 3.2 รปูแบบวิธกีารจัดการเรียนรูแบบเชิงรุก มีรูปแบบหลากหลายวิธีเชน การเรียนรูโดย ใชกิจกรรมเปนฐาน ที่ใหความสนใจที่ตัวผูเรียน เรียนรูผานกิจกรรมการปฏิบัติที่นาสนใจ ครูเปนผู อำนวยความสะดวก การเรียนรูโดยใชปญหาเปนฐานเปนการเรียนรูสิ่งใหมจะไดผลดีขึ้นอาศัยความ เขาใจและการแกไขปญหาเปนหลัก และการเรียนรูโดยใชโครงงานเปนฐาน ที่ยึดหลักการจัดการ เรียนรูที่เนนผูเรียนเปนสำคัญ ซึ่งในรูปแบบนี้จะเนนการจัดกิจกรรมสงเสริมการอานและการเรียนรู
5 ที่เหมาะสมกับชวงวัย และสอดคลองกับวิถชีีวิตคนอุตรดิตถโดยเนนใหผูรวมกิจกรรมมีสวนรวมในการ ลงมือปฏิบัติจริง และมีปฏิสัมพันธกับกิจกรรมการเรียนรูผานการปฏิบัติที่หลากหลายรูปแบบ เชน การวิเคราะหสังเคราะหการระดมสมอง การแลกเปลี่ยน การตั้งคำถาม การใชเกมเพ่อืการเรียนรู 4. แนวคิดเกี่ยวกับภาวะผูนำเชิงนวัตกรรม 4.1 ภาวะผูนำเชิงนวัตกรรม หมายถึง พฤติกรรมของผูนำที่แสดงออกถึงความสามารถ ในการขับเคลื่อนใหบุคลากรเกิดการคดิคนแนวทางการดำเนินการใหมมาใชเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพใน การพฒันาสถานศึกษา นำไปสกูารสรางสรรคนวัตกรรมมาใชใหเกิดประโยชนในการบริหารและพัฒนา การศึกษาเพื่อใหบรรลุเปาหมายและวัตถุประสงคของสถานศึกษา 4.2 คุณลักษณะของภาวะผูนำเชิงนวัตกรรมที่สำคัญไดแก มีความเปนผูที่มีวิสัยทัศน และมีกลยุทธในการสรางหรือการนำนวัตกรรมเขามาใชในการสงเสริมสนับสนุน ตลอดจนการสราง แรงจูงใจใหครูและบุคลากรของสถานศกึษาไดมีการพัฒนาตนเอง เพื่อการเปลี่ยนแปลงพัฒนาการจัด ศึกษาของสถานศึกษาอยางมีประสิทธิภาพ และบรรลุเปาหมายของสถานศึกษา 4.3 ความสำคัญของภาวะผูนำเชิงนวัตกรรม คือจะชวยสนับสนุนและผลักดันใหมีการ สรางนวัตกรรมมาใชบริหารสถานศึกษา สนับสนุนแนวคิดใหม ๆ การเปนผูนำเชิงนวัตกรรมที่มุงเนน การสรางบรรยากาศในการทำงานที่เอื้อตอการสรางสรรคและการเกิดนวัตกรรมตาง ๆ ในเวลา เดียวกันก็สามารถนำความคิดเชิงนวัตกรรมมาชวยแกปญหาและสรางสรรคนวัตกรรมตาง ๆ ที่จะนา ไปสูการสรางสถานศึกษาใหเปนองคกรแหงนวัตกรรม 4.4 คุณลักษณะของภาวะผูนำเชิงนวัตกรรม ประกอบดวย ผูนำสามารถใชศักยภาพ ตนเอง ทั้งบุคลิกภาพ ทักษะ บทบาท หนาที่และลักษณะทางสังคม ในการสรางนวัตกรรมใหม ๆ เพื่อ สงเสริมการจัดกการเรียนรูตลอดชีวิต ประกอบดวย การเปดใจเรียนรูสิ่งใหม (Openness) มีความ มุงมั่นตั้งใจ (Willingness) มีความกลาเสี่ยงและชอบทดลอง (Taking Risk) การวิจัยและพัฒนาอยาง ตอเนื่อง(Research & Development : R&D) ความสามารสรางบรรยากาศการทำงานเชิงนวัตกรรม โดยการใชคำถามชี้นำในการเรียนรู (Question-based Learning) 5. แนวคิดเกี่ยวกับการออกแบบและการจัดสภาพแวดลอมทางกายภาพของหองสมุด 5.1 หลกัการออกแบบและการจัดสภาพแวดลอมทางกายภาพของหองสมุด มีมาตรฐาน การออกแบบในลักษณะที่คลายกันและมีวัตถุประสงคของการออกแบบพื้นฐาน 5 อยาง ไดแก 1) ตรงกับความตองการของผูใชงานเปนหลัก 2) ใหมีการใชงานงายและสะดวกสบายของผูใชงาน 3) ใหเกิดความสวยงามและมีระบบระเบียบชัดเจน 4) ใหเกิดการใชงานไดเต็มประสิทธิภาพและ การใชงานตามขนาดของพื้นท่ีการใชงานนั้น ๆ และ 5) การออกแบบที่ตองคำนึงถึงความปลอดภัยตอ
6 การใชงานของผูใชงาน ซึ่งตองคำนึงถึงผูใชงานเปนหลัก มีการสอบถาม และขอความคิดเห็นของ ผใูชงาน หรือผูท่เีกี่ยวของกับการใชงานนั้น ๆ 5.2 แนวทางการออกแบบและการจัดสภาพแวดลอมทางกายภาพของหองสมุด เพื่อให เปนหองสมุดแหลงการเรียนรู (Libraries as Learning Space: and as a Place, Where Everyone Likes to be) ที่สำคัญตองอาศัยหลักคุณภาพ 10 ประการประกอบดวย 1) ใชประโยชนได (Functional) 2) ปรับใชไดหลายหนาที่ (Adaptable) 3) การประชาสัมพันธเชิญชวนในการเขาใช และสามารถเขาถึงไดงาย (Accessible and Inviting) 4) หองสมุดตองมีความหลากหลาย (Varied) 5) หองสมุดตองสงผลตอการมีปฏิสัมพันธ (Interactive) 6) หองสมุดตองสรางแรงกระตุนและแรง บันดาลใจ (Motivating and Stimulation) 7) หองสมุดกับธรรมชาติ (Environmentally Suitable) 8) ความปลอดภัย (Safe and Secure) 9) การใชพื้นที่อยางมีประสิทธิภาพ (Efficient) และ 10) หองสมุดการใชเทคโนโลยีสารสนเทศ (Suitable for ICT) 6. แนวคิดเกี่ยวกับความรบัผิดชอบในวิชาชีพ 6.1 ความรับผิดชอบในวิชาชีพ หมายถึง การมีความตั้งใจที่จะปฏิบัติหนาที่การงาน ที่ไดรับมอบหมายดวยความเอาใจใสมีความละเอียดรอบคอบ ตรงตอเวลา มีการวางแผน มีความ ขยันหมั่นเพียร อดทน พยายามปรับปรุงแกไขปญหาใหสำเร็จลุลวงไปดวยดี และยอมรับผล การกระทาของตนทั้งที่เปนผลดีและผลเสีย โดยมีความสำคัญ ในการเปนลักษณะสำคัญของบุคคล ที่ประกอบวิชาชีพทุกวิชาชีพที่ควรยึดถือในการปฏิบัติงานตามกฎระเบียบ เคารพสิทธิของผูอื่น ทำ ตามหนาที่ของตนเอง และมีความซื่อสัตยสุจริต ซึ่งจะชวยใหการอยูรวมกันเปนไปดวยความราบรื่น สงบสุข 6.2 องคประกอบของความรับผิดชอบในวิชาชีพ ประกอบดวย 1) การตระหนักในหนาที่ (Responsibility Awareness) 2) ความละเอียดรอบคอบ(Attention to Details) 3) การกระตอืรือรนแกปญหา (Problem Solving Enthusiasm) 4) การยอมรับผลจากการกระทำของตนเอง (Self-Responsibility Acceptancy) 6.3 ประเภทของความรับผิดชอบในวิชาชีพ แบงออกเปน 6 ประเภท ไดแก 1) ความรับผิดชอบตอตนเอง 2) ความรับผิดชอบตองานที่ไดรับมอบหมาย 3) ความรับผิดชอบตอการกระทำของตน 4) ความรับผิดชอบตอครอบครัว 5) ความรับผิดชอบตอเพื่อนรวมงาน
7 6) ความรับผิดชอบตอสังคม 6.3 คุณลักษณะของบุคคลที่มีความรับผิดชอบในวิชาชีพ ในรูปแบบนี้จะเนนคุณลักษณะ ของบุคลากรในดาน ความรับผิดชอบตอตนเอง มีความรับผิดชอบตอองคกร มีความรับผิดชอบตอ ผรูับบริการ และมีความรับผิดชอบตอสงัคม 7. แนวคิดเกี่ยวกับการทำงานเปนทีม 7.1 การทำงานเปนทีม หมายถึง กลุมบุคคลที่ทำงานรวมกัน โดยสมาชิกในทีมงานมี บทบาทหนาที่แตกตางกันแตมีการดำเนินงานใหบรรลุเปาหมายในทิศทางเดียวกัน มีความผูกพันมี ความรับผิดชอบมีความสัมพันธกันที่ดีและตองพึ่งพาอาศยักัน 7.2 ความสำคัญของการทำงานเปนทีม คือ การบริหารทีมงานจำเปนตองทำความเขาใจ เกี่ยวกับรายละเอียดตาง ๆ ของกระบวนการในการบริหารใหกระจางชัดแจง ไมวาจะเปนหลักในการ ทำงานเปนทีม องคประกอบของทีมงาน การกำหนดวัตถุประสงค ตลอดจนวิธีการกระตุนและจูงใจ ใหเกิดการทำงานอยางตอเนื่องเพื่อใหทีมงานไดชวยเหลือกันทางานใหบรรลุวัตถุประสงค ตามเปาหมาย 7.3 องคประกอบของสมรรถนะการทำงานเปนทีม ประกอบดวยจากนักวิชาการดังนี้ 1. เปาหมาย (Goal) เปาหมายที่ทุกคนรวมจะทำใหเกิดการพัฒนาของทีม สมาชิก ทุกคนตองเขาใจ มีสวนรวมและมีความผูกพัน 2. การแสดงออก (Expression) สมาชิกทุกคนในทีมมีสิทธิ์แสดงความคิดเห็นของตน ไดอยางเสรีภาพแตตองไมละเมิดสิทธิของผอูื่น 3. ความเปนผูนำ (Leadership) สมาชิกทุกคนจะตองเต็มใจรับหนาที่เปนผูนำ ตามความเหมาะสมในแตละสถานการณ 4. การแสดงความคิดเห็น (Consensus) สมาชิกทุกคนสามารถแสดงความคิดเห็น โตตอบและลงมติรวมกันเพื่อใหไดขอสรุปที่ดีที่สุดสาหรับการแกปญหาและปฏิบัติงานโดยไมสราง ความกดดัน 5. ความไววางใจ (Trust) สมาชิกในทีมจะตองเชื่อใจ ไวใจซึ่งกันและกันมีความ สามัคคีในหมูคณะ สนับสนุนการตัดสินใจในหมคูณะ 6. ความคิดสรางสรรค (Creativity) การทำงานจะอาศัยความคิดและความสามารถ ของสมาชิกทุกคนในการสรางการเปลี่ยนแปลงและความกาวหนาของทีม
8 8. แนวคิดวงจรคุณภาพของเดมมิ่ง (PDCA) วงจรคณุภาพเดมมิ่ง (PDCA) ประกอบดวย การวางแผน (Plan: P) การดำเนินตามแผน (Do: D) การตรวจสอบ (Check: C) และการปรับปรุงแกไข (Act: A) โดยการวางแผน การลงมือ ปฏิบัติตามแผน การตรวจสอบผลลัพธที่ได และหากไมไดผลลัพธตามที่คาดหมายไว จะตองทำการ ทบทวนแผนการดำเนินงาน โดยเริ่มตนใหมและทำตามวงจรคุณภาพซ้ำอีก เมื่อวงจรคณุภาพ หมุนซ้ำ ไปเรื่อย ๆ จะทำใหเกิดการปรับปรุงงานและระดับผลลัพธที่สูงขึ้นเรื่อย ๆ ซึ่งหลักการดังกลาว หาก นำมาปรับใชกับสถานศึกษาจะชวยพัฒนาสถานศึกษาใหมีคุณภาพไดโดยขั้นตอนการบริหารงาน ตาม วงจรคุณภาพของเดมมิ่ง (PDCA) ประกอบดวย 4 ขั้นตอน ดังน้ ี ขั้นตอนที่ 1 การวางแผน (Plan: P) ไดแก การเตรียมการไวลวงหนาเพื่อจะทำงานให สำเร็จอยางมีประสิทธิภาพ โดยกำหนดเปาหมาย จัดทำแผนตามเปาหมาย แนวทางการดำเนินงาน ระยะเวลา งบประมาณ ผูรับผิดชอบ และการประเมนิผล ขั้นตอนที่ 2 การดำเนินตามแผน (Do: D) ไดแก การดำเนินงานตอเนื่องจาก การวางแผน โดยมีการอบรม ประชุมชี้แจง มอบหมายผูรับผิดชอบ และใหการสนับสนุนงบประมาณ ทรัพยากร บุคลากร และดำเนินการนิเทศ แนะนำ กำกับ ติดตาม เพื่อใหงานเปนไปตามแผนที่กำหนด ขั้นตอนที่ 3 การตรวจสอบ (Check: C) ไดแก การประเมินผลการปฏิบัติตามแผน โดย จัดใหมีการประเมินผลตามแผนที่กำหนด วิเคราะหปญหาและสาเหตุที่เกี่ยวของจากการ เปรียบเทียบ ระหวางเปาหมายกับการดำเนินตามแผน เพื่อจะทราบวาตองปรับปรุงแกไขอยางไร ขั้นตอนที่ 4 การปรับปรุงแกไข (Act: A) ไดแก การนำผลการวิเคราะหปญหาและ สาเหตุที่เกี่ยวของ มาปรับปรุงแกไข และหากผลการดำเนินงานยังไมเปนไปตามเปาหมายก็ตอง ปรับเปลี่ยนวิธีการดำเนินงานใหมใหเหมาะสมในการวางแผนระยะตอไป แตถาผลการประเมนิพบวา งานสำเร็จตามเปาหมายแลว ในการวางแผนครั้งตอไปตองปรับเปลี่ยนเปาหมายใหสูงขึ้นเพื่อใหเกิด การพฒันา และจัดทำรายงานไวเปนหลักฐาน นิยามศัพท เพื่อใหการใชงานรูปแบบการสงเสริมการจัดการเรียนรูตลอดชีวิตของหองสมุดประชาชน ในสังกัดสำนักงานสงเสริมการเรียนรูจังหวัดอุตรดิตถ เปนไปอยางถูกตอง บรรลุวัตถุประสงค จึงได กำหนดนิยามศพัทเฉพาะ เพื่อใชในการดำเนินงานตามรูปแบบ ไวดังนี้ 1) รูปแบบ หมายถึง กิจกรรมและกระบวนการในการสงเสริมการจัดการเรียนรู ตลอดชีวิตของหองสมุดประชาชนในสังกัดสำนักงานสงเสริมการเรียนรูจังหวัดอุตรดิตถ โดยมี องคประกอบของรูปแบบ 5 สวน ประกอบดวย สวนที่1 หลักการของรปูแบบ สวนท่ี2 วตัถุประสงค
9 ของรูปแบบ สวนที่3 กลไกและวธิีการดำเนินงานของรูปแบบ สวนที่4 การประเมินผลการดำเนินงาน ของรูปแบบ สวนที่ 5 เงื่อนไขในการนำรูปแบบไปใช 2) การจัดการเรียนรตูลอดชีวิต หมายถึง กจิกรรมการดำเนินงานของหองสมุดประชาชน ที่ จัดการเรียนรูใหผูเรียน ผูรับบริการ และประชาชน ประกอบดวยพัฒนาทักษะการเรียนรู พัฒนา สมรรถนะ สรางนิสัยรักการเรียนรู เพื่อสรางทักษะใหม (New skill) เพิ่มสมรรถนะ (Upskill) หรือ ทบทวนทักษะ (Reskill) รวมทั้งการพัฒนาทั้งทางรางกายและจิตใจ โดยมีองคประกอบการสงเสริมการ จัดการเรียนรู ตลอดชีวิต ดวยรูปแบบ ALERT Library Model จำนวน 5 ดาน ไดแก 1) ดานการ สงเสริมการจัดการเรียนรูเชิงรุก (Active Learning) 2) ดานการสรางภาวะผูนำเชิงนวัตกรรม (Innovative Leadership) 3) ดานการพัฒนาสภาพแวดลอมของหองสมุดประชาชน (Library Environment) 4) ดานความรับผิดชอบของผูจัดการเรียนรู (Personnel Responsibility) และ 5) ดานการทำงานเปนทีมในการจัดการเรียนรู (Teamwork) 3) การสงเสริมการจัดการเรียนรูเชิงรุก (Active Learning) หมายถึง การจัดกิจกรรม สงเสริม การอานและการเรียนรูที่เหมาะสมกับชวงวัย และสอดคลองกับวิถีชีวิตคนอุตรดิตถ ของ หองสมุดประชาชน ในสังกัดสำนักงานสงเสริมการเรียนรูจังหวัดอุตรดิตถ โดยเนนใหผูรวมกิจกรรมมี สวนรวมในการลงมือปฏิบัติจริง และมีปฏิสัมพันธกับกิจกรรมการเรียนรูผานการปฏิบัติที่หลากหลาย รูปแบบ เชน การวิเคราะหสังเคราะหการระดมสมอง การแลกเปลี่ยน การตั้งคำถาม การใชเกมเพ่ือ การเรยีนรูเปนตน 4) การสรางภาวะผูนำเชิงนวัตกรรม (Innovative Leadership) หมายถึง การพัฒนา บุคลากร ซึ่งประกอบดวย ผูบริหาร บรรณารักษและเจาหนาท่ีหองสมุดประชาชน และครูที่เกี่ยวของ กับการจัดการเรียนรูตลอดชีวิตของหองสมุดประชาชน ในสังกัดสำนักงานสงเสริมการเรียนรูจังหวัด อุตรดิตถใหเปนผูที่มีคุณลักษณะของผูนำที่สามารถใชศักยภาพตนเอง ทั้งบุคลิกภาพ ทักษะ บทบาท หนาที่และลักษณะทางสังคม ในการสรางนวัตกรรมใหมๆ เพื่อสงเสริมการจัดการเรียนรูตลอดชีวิต ประกอบดวย การเปดใจเรียนรูสิ่งใหม(Openness) มีความมุงมั่นตั้งใจ (Willingness) มีความกลาเสี่ยง และชอบทดลอง (Taking Risk) การวิจัยและพัฒนาอยางตอเนื่อง(Research & Development : R&D) ความสามารสรางบรรยากาศการทำงานเชิงนวัตกรรมโดยการใชคำถามชี้นำในการเรยีนรู(Question-based Learning) 5) การพัฒนาสภาพแวดลอม (Environment) หมายถึง กิจกรรมในการพัฒนา ดานกายภาพหองสมุดประชาชนในสังกัดสำนักงานสงเสริมการเรียนรูจังหวัดอุตรดิตถ ทั้งบริเวณ ภายนอกและภายในหองสมุดใหเอื้อตอการอานและการเรียนรู โดยมีความสะอาด บรรยากาศดี มีวัสดุ อุปกรณเพียงพอทั้งโตะ เกาอี้ สื่อที่ทันสมัยทั้งสื่อหนังสือ สื่ออิเล็กทรอนิกสใหบริการ ระบบ
10 อินเทอรเน็ตความเร็วสูง และการจัดพื้นที่ใหบริการที่เหมาะสมกับการจัดกิจกรรมบริเวณหองสมุด ประชาชนในรูปแบบศูนยการเรียนรูตนแบบ (Co–Learning space) 6) ความรับผิดชอบของผูจัดการเรียนรู (Personnel Responsibility) หมายถึง คุณลักษณะของบรรณารักษ เจาหนาที่หองสมุดประชาชนของหองสมุดประชาชน และผูจัดการเรียนรู ในสังกัดสำนักงานสงเสริมการเรียนรูจังหวัดอุตรดิตถ ที่มีความรับผิดชอบตอตนเอง คือ รูจักบทบาท หนาที่ของตนเอง รูจักแกปญหาทุกอยางที่ทำใหตัวเองเปนทุกข ปฏิบัติหนาที่ของตนเองอยางมี ประสิทธิภาพ มีความรับผิดชอบตอองคกร คือ ผลกระทบที่เกิดขึ้นกับองคกรที่เกิดจากการตัดสินใจ และการจัดกิจกรรม มีความรับผิดชอบตอผูรับบริการ คือ มีความเทาเทยีมไมเลือกปฏิบัติการเคารพ สิทธิมนุษยชน และมีความรับผิดชอบตอสังคม คือ การดูแลรักษาสิ่งแวดลอม การพัฒนาชุมชนหรือ สังคม 7) การทำงานเปนทีมในการจัดการเรียนรู(Teamwork) หมายถึง กระบวนการทำงาน เปนทีมในองคกร ประกอบดวย ผูบริหาร บรรณารักษและเจาหนาที่หองสมุดประชาชน และครูที่ เกี่ยวของกับการจัดการเรียนรูตลอดชีวิตของหองสมุดประชาชน ในสังกัดสำนักงานสงเสริมการเรียนรู จังหวดัอุตรดิตถมีการทำงานที่มีเปาหมายเดียวกัน ใหความสำคัญกับทุกคนในทีม มีระบบการทำงาน ที่ชัดเจน ทุกคนรูบทบาทหนาที่ มีการสื่อสารกันเสมอมีการตัดสินใจรวมกัน มีความสามัคคี ใหความ รวมมือ ชวยเหลือเกื้อกูล ชื่นชมความสำเร็จรวมกัน และการทำงานเปนทีมรวมกับเครือขาย ประกอบดวย การมสีวนรวมของเครือขายในการรวมจัดกิจกรรม และรวมสนับสนุนการจัดการเรียนรูตลอดชีวิต 8) หองสมุดประชาชน หมายถึง แหลงเรียนรูในศูนยสงเสริมการเรียนรูอำเภอ สังกัด สำนักงานสงเสริมการเรียนรูจังหวัดอุตรดิตถ ทำหนาที่ใหบริการการศึกษาหาความรู การพักผอนหยอน ใจและการจรรโลงใจไดอยางเหมาะสมกับความตองการของประชาชนในชุมชน และทันตอความ เปลี่ยนแปลงในโลกศตวรรษที่21 ประกอบดวย หองสมุดประชาชนจังหวัดอุตรดิตถหองสมุดประชาชน “เฉลิมราชกุมารี” อำเภอเมืองอุตรดิตถ หองสมุดประชาชนอำเภอลับแล หองสมุดประชาชนอำเภอ พิชัย หองสมุดประชาชนอำเภอตรอน หองสมุดประชาชนอำเภอทองแสนขัน หองสมุดประชาชน อำเภอทาปลา หองสมุดประชาชนอำเภอน้ำปาด หองสมุดประชาชนอำเภอฟากทา และหองสมุด ประชาชนอำเภอบานโคก 9) การประเมินผลรูปแบบ หมายถึง การศึกษาประสิทธิภาพของการสงเสริมการจัดการ เรียนรูตลอดชีวิต ที่เกิดจากการนำรูปแบบที่พัฒนาขึ้นไปใช แลวสงผลใหหองสมุดประชาชน สามารถ จัดการเรียนรูตลอดชีวิตไดอยางมีคุณภาพ โดยประเมินในจากความเหมาะสมและความเปนไปของ รูปแบบในดานการสงเสริมการจัดการเรียนรูเชิงรุก (Active Learning) ดานการสรางภาวะผูนำ เชิงนวัตกรรม (Innovative Leadership) ดานการพัฒนาสภาพแวดลอมของหองสมุดประชาชน
11 (Library Environment) ดานความรับผิดชอบของผูจัดการเรียนรู (Personnel Responsibility) และดานการทำงานเปนทีมในการจัดการเรยีนรู(Teamwork) และประเมินความพึงพอใจของผูเรยีน ผรูับบริการที่ไดรับการจัดการเรียนรูตลอดชีวิต 10) เครื่องมือในการประเมินผลรูปแบบ หมายถึง สิ่งที่ใชในการเก็บขอมูลเพื่อศึกษา ประสิทธิภาพของรูปแบบที่พัฒนาขึ้น ไปใช ของหองสมุดประชาชนอำเภอ ในสังกัดสำนักงานสงเสริม การเรียนรูจังหวัดอุตรดิตถ ซึ่งประกอบดวย แบบประเมินความเหมาะสมและความเปนไปไดของ รูปแบบการสงเสริม การจัดการเรียนรูตลอดชีวิต ของหองสมุดประชาชนในสังกดัสำนักงานสงเสริม การเรยีนรูจงัหวัดอุตรดิตถแบบประเมินความเหมาะสมของคูมอืการใชรูปแบบการสงเสริมการจัดการ เรียนรูตลอดชีวิตของหองสมุดประชาชน ในสังกัดสำนักงานสงเสริมการเรียนรูจังหวัดอุตรดิตถ และ แบบประเมินความพึงพอใจการจัดกิจกรรมสงเสริมการเรียนรูตลอดชีวิต ของหองสมุดประชาชน ใน สงักัดสำนักงานสงเสริมการเรียนรจูังหวัดอุตรดิตถ
12 สวนที่ 2 รูปแบบการสงเสริมการจัดการเรียนรูตลอดชีวิต ของหองสมุดประชาชน ในสังกัดสำนักงานสงเสริมการเรียนรูจังหวัดอุตรดิตถ รูปแบบการสงเสริมการจัดการเรียนรูตลอดชีวิต ของหองสมุดประชาชน ในสังกัดสำนักงาน สงเสริมการเรียนรูจังหวัดอุตรดิตถ ที่พัฒนาขึ้น กำหนดองคประกอบการสงเสริมการจัดการเรียนรู ตลอดชีวิต ตามรูปแบบ ALERT Library Model โดยคำวา “ALERT” มาจากตัวอักษร ที่ใชเพื่อ ดำเนินการสงเสริมการจัดการเรียนรูตลอดชีวิต ซึ่งเกิดจากการระดมความคิด ในการออกแบบ องคประกอบของการสงเสริมการจัดการเรียนรูตลอดชีวิตของหองสมุดประชาชน ในสังกัดสำนักงาน สงเสรมิการเรียนรูประจำจังหวัดอุตรดิตถโดยผูที่มีสวนเกี่ยวของในการจัดการเรียนรูทุกคนไดรวมกัน ระดมแนวคิดเพื่อออกแบบองคประกอบของ ALERT Library Model ซึ่งประกอบดวย A มาจาก Active Learning คือ การสงเสริมการจัดการเรียนรูเชิงรุก หมายถึง การจัด กิจกรรมสงเสริมการอานและการเรียนรูที่เหมาะสมกับชวงวัย และสอดคลองกับวิถีชีวิตคนอุตรดิตถ ของหองสมุดประชาชน ในสังกัดสำนักงานสงเสริมการเรียนรูจังหวัดอุตรดิตถ โดยเนนใหผูรวม กิจกรรมมีสวนรวมในการลงมือปฏิบัติจริง และมีปฏิสัมพันธกับกิจกรรมการเรียนรูผานการปฏิบัติที่ หลากหลายรูปแบบ L มาจาก Innovative Leadership คือ การสรางภาวะผูนำเชิงนวัตกรรม หมายถึง การมีคุณลักษณะของผูนำที่สามารถใชศักยภาพตนเอง ทั้งบุคลิกภาพ ทักษะ บทบาท หนาที่และ ลักษณะทางสังคม ในการสรางนวัตกรรมใหมๆ เพื่อสงเสริมการจัดกการเรียนรูตลอดชีวิต ประกอบดวย การเปดใจเรียนรูสิ่งใหม(Openness) มีความมุงมั่นตั้งใจ (Willingness) มีความกลา เสี่ยงและชอบทดลอง (Taking Risk) การวิจัยและพัฒนาอยางตอเนื่อง(Research & Development : R&D) ความสามารสรางบรรยากาศการทำงานเชิงนวัตกรรมโดยการใชคำถามชี้นำในการเรียนรู (Question-based Learning) E มาจาก Environment คือ การพัฒนาสภาพแวดลอม หมายถึง การพัฒนา ดานกายภาพหองสมุดประชาชนในสังกัดสำนักงานสงเสริมการเรียนรูจังหวัดอุตรดิตถ ทั้งบริเวณ ภายนอกและภายในหองสมุดใหเอื้อตอการอานและการเรียนรู โดยมีความสะอาด บรรยากาศดี มีวัสดุ อุปกรณเพียงพอทั้งโตะ เกาอี้สื่อที่ทันสมัยทั้งส่ือหนังสือ สื่ออิเล็กทรอนิกสใหบริการ ระบบ อินเทอรเน็ตความเร็วสูง และการจัดพื้นที่ใหบริการที่เหมาะสมกับการจัดกิจกรรมบริเวณหองสมุด ประชาชนในรูปแบบศูนยการเรียนรูตนแบบ (Co–Learning space)
13 R มาจาก Personnel Responsibility คือ ความรับผิดชอบของผูจัดการเรียนรูหมายถึง คุณลักษณะของบุคลากรที่มีความรับผิดชอบตอตนเอง มีความรับผิดชอบตอองคกร มีความรับผิดชอบ ตอผูรับบริการ และมีความรับผิดชอบตอสังคม T มาจาก Teamwork คือ การทำงานเปนทีมในการจดัการเรียนร หมายถึง การทำงานเปนูทีมในองคกร โดยที่การทำงานมีเปาหมายเดียวกัน การใหความสำคัญกับทุกคนในทีม มีระบบการ ทำงานที่ชัดเจน มกีารส่อืสารกันเสมอมีการตัดสินใจรวมกัน และมการทำงานเปนทีมรวมกับเครือขาย ี เพื่อจัดการเรียนรู รูปแบบการสงเสริมการจัดการเรียนรูตลอดชีวิต ของหองสมุดประชาชน ในสังกัดสำนักงาน สงเสรมิการเรียนรูจังหวัดอุตรดิตถแสดงดงัภาพ
14 รูปแบบการสงเสริมการจัดการเรียนรูตลอดชีวิต ของหองสมุดประชาชน ในสังกัดสำนักงาน สงเสรมิการเรียนรูจังหวัดอุตรดิตถมีรายละเอียด ดงันี้หลักการ รูปแบบการสงเสริมการจัดการเรียนรูตลอดชีวิต ของหองสมุดประชาชน ในสังกัดสำนักงาน สงเสริมการเรียนรูจังหวัดอุตรดิตถ เปนกิจกรรมและกระบวนการในการสงเสริมการจัดการเรียนรู ตลอดชีวิต เพื่อดำเนินงานจัด สงเสริม หรือสนับสนุนใหหองสมุดประชาชน จัดการเรียนรูใหผูเรียน ผูรับบริการ และประชาชน บรรลุเปาหมายของการเรียนรูตลอดชีวิต โดยอาศัยกระบวนการ ดำเนินงานภายใตวงจรคุณภาพ (PDCA)ขององคประกอบการสงเสริมการจัดการเรียนรูตลอดชีวิต ทั้ง 5 สวน ไดแก การสงเสริมการจัดการเรียนรูเชิงรุก การสรางภาวะผูนำเชิงนวัตกรรม การพัฒนา สภาพแวดลอม ความรับผิดชอบของผูจัดการเรียนรูและการทำงานเปนทมีในการจัดการเรียนร ูวัตถุประสงคของรูปแบบ 1. เพื่อใหสำนักงานสงเสริมการเรียนรูจังหวัดอุตรดิตถ มีกรอบแนวทางการดำเนินงาน ในการจัดกิจกรรม สงเสริม หรือสนับสนุนการจัดการเรียนรูตลอดชีวิตของผูเรียนและผูรับบริการ ของหองสมุดประชาชนในสังกัดตามกรอบรูปแบบ ALERT Library Model 2. เพื่อใหบุคลากรที่ทำหนาที่จัดการเรียนรูตลอดชีวิต มีวิธีการจัด สงเสริม สนับสนุน การจดัการเรียนรูตลอดชวีิตใหกับผูเรียนและผูรับบริการ ตามกรอบรูปแบบ ALERT Library Model วิธีการดำเนินงานของรูปแบบ การดำเนินงานของรูปแบบการสงเสริมการจัดการเรียนรูตลอดชีวิตของหองสมุด ประชาชนในสังกัด สำนักงานสงเสริมการเรียนรูจังหวัดอุตรดิตถยึดหลักการบริหารงานโดยใช วงจรคุณภาพเดมมิ่ง PDCA ซ่งึประกอบดวยขั้นตอนและรายละเอียด ดังนี้ ขั้นตอนที่ 1 ศึกษาวิเคราะหสภาพปญหา ความตองการของผูเรียน ผูรับบริการในการ ไดรับบริการจัดการเรียนรูตลอดชีวิต ของหองสมุดประชาชน โดยการสำรวจขอมูลจากกลุมเปาหมาย ประชุมปรึกษาหารือ และมอบหมายใหผูจัดการเรียนรู จัดทำขอมูลสารสนเทศสภาพปญหา ความตองการของผรูบับริการ เพื่อใชในการวางแผนการดำเนินงานจัดการเรียนรตูลอดชีวิต ขั้นตอนที่ 2 จัดทำแผนการดำเนินงานสงเสริมการเรียนรูตลอดชีวิต กำหนดเปาหมาย วิธีดำเนินงาน โครงการ กิจกรรมที่เกี่ยวของ โดยใชอมูลสารสนเทศการศึกษา วิเคราะห สภาพปญหา ความตองการของผูรับบริการ โดยมีคณะทำงานจัดทำแผนสงเสริมการเรียนรูในระดับสำนักงาน
15 สงเสริมการเรียนรูจังหวัด ระดับศูนยสงเสริมการเรียนรูอำเภอ และดำเนินการชี้แจงบุคลากรที่ เกี่ยวของ แตงตั้งคณะทำงานสงเสริมการจัดการเรียนรูตลอดชีวิต โดยใหทุกฝายไดมีสวนรวม ขั้นตอนที่ 3 ดำเนินงานตามขั้นตอนที่กำหนดในแผนสงเสริมการเรียนรูตลอดชีวิต อยางตอเนื่องเปนระบบ โดยจัดกิจกรรมและใชกระบวนการในการสงเสริมการจัดการเรียนรู ตลอดชีวิตตามรูปแบบการสงเสริมการจัดการเรียนรูตลอดชีวิตของหองสมุดประชาชนในสังกัด สำนักงานสงเสริมการเรียนรูจังหวัดอุตรดิตถ ตามกรอบ ALERT Library Model ซึ่งประกอบดวย การสงเสริมการจัดการเรียนรูเชิงรุก (Active Learning) การสรางภาวะผูนำเชิงนวัตกรรม ( Innovative Leadership) การพัฒนาสภาพแวดล อมของหองสมุด ประชาชน (Library Environment) ความรับผิดชอบของผูจัดการเรียนรู (Personnel Responsibility) และการทำงาน เปนทีมในการจัดการเรียนรู (Teamwork) โดยมีรายละเอียดขั้นตอนดำเนนิงานในแตละดาน ดังนี้ 3.1 ดานการสงเสริมการจัดการเรียนรูเชิงรุก (Active Learning) มีรายละเอียด ขั้นตอนดำเนินงาน ดังนี้ ขั้นตอนที่1 วางแผน กำหนดวิธีการสำรวจความตองการของผูเรียน ผูรับบรกิาร ในการไดรับบริการจัดการเรียนรูตลอดชีวิตแบบเชิงรุก (Active Learning) จากหองสมุดประชาชน และสถานศกึษา ขั้นตอนที่ 2 วิเคราะหสรุปตองการของผูเรียน ผูรับบริการ ในการไดรับการ จัดการเรียนรูตลอดชีวิตแบบเชิงรุก (Active Learning) ขั้นตอนที่ 3 จัดทำแผนงาน/โครงการ/กิจกรรม การจัดและสงเสริมการจัดการ เรียนรูตลอดชีวิตแบบเชิงรุก (Active Learning) ของหองสมุดประชาชนและสถานศึกษา กำหนด คณะทำงานเพื่อมอบหมายผูรับผิดชอบที่ชัดเจน ขั้นตอนที่ 4 พัฒนาแอปพลิเคชันพรอมคูมือการใชงาน ของสำนักงานสงเสริมการ เรียนรูจังหวัดอุตรดิตถ ที่ใชเปนแพลตฟอรมรวมกันในการจัดการเรียนรู จัดทำสื่อการเรียนรูที่นำ เอกลักษณของจังหวัดอุตรดิตถมาประยุกตใชจัดการเรียนรูตลอดชีวิต และจัดทำคูมือแนวทางในการ จัดกิจกรรมการเรียนรูตามชวงวัย ขั้นตอนที่ 5 จัดการเรียนรูตลอดชีวิตเชิงรุก โดยนำสรุปเนื้อหาที่เปน E-Book จัดทำเปนคูมือ QR code และจัดทำแนวขอสอบออนไลนสำหรับนักศึกษาขั้นพื้นฐาน นำเกมมาจัด กิจกรรมการเรียนรูสำหรับผูรับบริการวัยเด็ก และ AI มาใชจัดการเรียนรู แบบ Creative-Based Learning เพื่อการเรียนรูแบบสรางสรรคโดยมีศูนยการเรียนรูตนแบบ Co -Learning Space ในการ ใชคนควาหาความรู
16 ขั้นตอนที่ 6 ใชกิจกรรมและกระบวนการนิเทศ ติดตาม และประเมินผลการจัด และสงเสริมการจัดการเรียนรูตลอดชีวติแบบเชิงรุก (Active Learning) โดยผูบริหารสถานศึกษาและ คณะกรรมการนิเทศที่ไดรับการแตงตั้ง ขั้นตอนที่ 7 จดัทำรายงานผลการดำเนินงานการจัดการเรียนรูตลอดชีวิตแบบเชิง รุก (Active Learning) ตามรูปแบบการสงเสริมการจัดการเรียนรูตลอดชีวิตของหองสมุดประชาชน ในสังกัดสำนักงานสงเสริมการเรียนรูจงัหวัดอุตรดิตถและเผยแพรผลการดำเนินงานผานทางชองทาง ตาง ๆ ที่หลากหลาย ขั้นตอนที่ 8 นำขอมูลที่ไดจากการนิเทศ ติดตาม ประเมินผล และรายงานผลการ ดำเนินงานการจัดการเรียนรูตลอดชีวิตแบบเชิงรุก (Active Learning) มาใชในการวางแผนการพัฒนา และปรับปรุงคุณภาพการจัดการเรียนรูตลอดชีวิตแบบเชิงรุก (Active Learning) ของหองสมุด ประชาชนและสถานศึกษาตอไป ขั้นตอนการสงเสริมการจัดการเรียนรูเชงิรุก (Active Learning) โดยใชวงจรคุณภาพ เดมม่งิ (PDCA) แสดงดังภาพ
17
18 3.2 ดานการสรางภาวะผูนำเชงินวัตกรรม (Innovative Leadership) มรีายละเอียด ขั้นตอนดำเนินงาน ดังนี้ ขั้นตอนที่ 1 สำรวจความตองการ ในดานการสรางภาวะผูนำเชิงนวัตกรรม การ พัฒนาทักษะ สมรรถนะ เพื่อใชสรางหรือพฒันานวัตกรรมของผูจัดการเรียนรูและบุคลากรที่เกี่ยวของ ขั้นตอนที่ 2 วิเคราะหสรุปความตองการสรางภาวะผูนำเชิงนวัตกรรม และการ ไดรับพฒันาทักษะ สมรรถนะที่เกี่ยวของกับนวัตกรรมเพื่อจัดการเรียนรูตลอดชีวิต ขั้นตอนที่ 3 จัดทำแผนงาน/โครงการ/กิจกรรม ที่เกี่ยวของกับการสรางภาวะผูนำ เชิงนวัตกรรม (Innovative Leadership) เพื่อจัดการเรียนรูตลอดชีวิตของผูจัดการเรียนรูและ บุคลากรที่เกี่ยวของ และกำหนดคณะทำงานเพื่อมอบหมายผูรับผิดชอบที่ชัดเจน ขั้นตอนที่ 4 จัดกิจกรรม/โครงการ พัฒนาบุคลิกภาพดานภาวะผูนำเชิงนวัตกรรม พัฒนาทักษะและสมรรถนะการใช สรางหรือพัฒนานวัตกรรม พัฒนาเว็บไซต E-Learning การสราง E-book และพฒันาดานออกแบบกิจกรรมการเรียนรูแบบ Creative-Based Learning (CBL) ขั้นตอนที่ 5 จัดกิจกรรมประชาสัมพันธเพื่อการนำเสนอผลงาน นวัตกรรมผาน ชองทางการสื่อสารตาง ๆ ที่หลากหลาย จัดกิจกรรมประกวดการพัฒนานวัตกรรม และมีกิจกรรม แลกเปลี่ยนเรียนรู การจัดการความรูKM หรือกิจกรรม PLC ขั้นตอนที่6 ใชกจิกรรมและกระบวนการนิเทศ ติดตาม และประเมินผลการสราง ภาวะผูนำเชิงนวัตกรรม การพัฒนาทักษะ สมรรถนะ เพื่อใช สรางหรือพัฒนานวัตกรรมของบุคลากร โดยผบูริหารสถานศึกษาและคณะกรรมการนิเทศที่ไดรับการแตงตั้ง ขั้นตอนที่ 7 จัดทำรายงานผลการดำเนินงานสรางภาวะผูนำเชิงนวัตกรรม (Innovative Leadership) ตามรูปแบบการสงเสริมการจัดการเรียนรูตลอดชีวิตของหองสมุด ประชาชน ในสังกัดสำนักงานสงเสริมการเรียนรูจังหวัดอุตรดิตถ และเผยแพรผลการดำเนินงานผาน ทางชองทางตาง ๆ ท่หีลากหลาย ขั้นตอนที่ 8 นำขอมูลที่ไดจากการนิเทศ ติดตาม ประเมินผล และรายงานผลการ ดำเนินงานสรางภาวะผูนำเชิงนวัตกรรม (Innovative Leadership) มาใชในการวางแผนการพัฒนา และปรับปรุงคุณภาพการสรางภาวะผูนำเชิงนวัตกรรม (Innovative Leadership) ตอไป ขั้นตอนการสรางภาวะผูนำเชิงนวัตกรรม (Innovative Leadership) โดยใชวงจร คุณภาพเดมมิ่ง (PDCA) แสดงดังภาพ
19
20 3.3 ดานการพัฒนาสภาพแวดลอม (Environment) มีรายละเอียดขั้นตอน ดำเนินงาน ดังนี้ ขั้นตอนที่ 1 วางแผน กำหนดวิธีการสำรวจความตองการใหหองสมุดไดพัฒนา ปรับปรุงสภาพแวดลอม (Environment) เพื่อสรางบรรยากาศในการจัดการเรียนรูตลอดชีวิตจาก ผเูรียน ผูรับบริการ และผูเกี่ยวของในการจัดการเรียนรู ขั้นตอนที่ 2 วิเคราะหสรุปตองการของผูเรียน ผูรับบริการ ผูเกี่ยวของใน การจัดการเรียนรู ในการพัฒนาสภาพแวดลอมของหองสมุดประชาชนเพื่อจัดและสงเสริมการเรียนรู ตลอดชีวิต ขั้นตอนที่ 3 จัดทำแผนงาน/โครงการ/กิจกรรม การพัฒนาสภาพแวดลอม (Environment) ของหองสมุดประชาชน เพื่อจัดและสงเสริมการเรียนรูตลอดชีวิตกำหนดคณะทำงาน เพื่อมอบหมายผูรับผิดชอบที่ชัดเจน ขั้นตอนที่ 4 พัฒนาและปรับปรุงการจัดสรรพื้นที่ของหองสมุดใหเปนสัดสวน จำแนกตามประเภทการใชบริการที่หลากหลาย จัดสรางจุดเช็คอินที่เปนเอกลักษณตามบริบท ของจังหวัดอุตรดิตถของหองสมุดประชาชน และจัดใหหองสมุดเปนแหลงเรียนรูดานอาชีพหรือ ศูนยฝกสอนอาชีพ ขั้นตอนที่ 5 นำเทคโนโลยีมาใชปรับบรรยากาศการเรียนรูของหองสมุด ลดหนังสือ เพิ่มอุปกรณ IT สัญญานอินเทอรเน็ตที่ครอบคลุม สงเสริมการเรียนรูดวยแอปพลิเคชัน สงเสรมิการอานผาน QR-Code ขั้นตอนที่ 6 ใชกิจกรรมและกระบวนการนิเทศ ติดตาม และประเมินผล การพัฒนาสภาพแวดลอม (Environment) ของหองสมุดประชาชน โดยผูบริหารสถานศึกษาและ คณะกรรมการนิเทศที่ไดรับการแตงตั้ง ขั้นตอนที่ 7 จัดทำรายงานผลการดำเนินงานพัฒนาสภาพแวดลอม (Environment) ของหองสมุดประชาชน) ตามรูปแบบการสงเสริมการจัดการเรียนรูตลอดชีวิตของ หองสมุดประชาชน ในสังกัดสำนักงานสงเสริมการเรียนรูจังหวัดอุตรดิตถ และเผยแพรผลการ ดำเนินงานผานทางชองทางตาง ๆ ที่หลากหลาย ขั้นตอนที่ 8 นำขอมูลที่ไดจากการนิเทศ ติดตาม ประเมินผล และรายงานผล การดำเนินงานการพัฒนาสภาพแวดลอม (Environment) ของหองสมุดประชาชน มาใชในการ วางแผนการพัฒนาและปรับปรุงคุณภาพการพัฒนาสภาพแวดลอม (Environment) ของหองสมุด ประชาชนตอ ไป ขั้นตอนการพัฒนาสภาพแวดลอม (Environment) โดยใชวงจรคุณภาพเดมมิ่ง (PDCA) แสดงดังภาพ
21 3.4 ดานความรับผิดชอบของผูจัดการเรียนรู (Personnel Responsibility) มีรายละเอียดขั้นตอนดำเนินงาน ดังนี้
22 ขั้นตอนที่ 1 วางแผน กำหนดวิธีการสำรวจความตองการของบุคลากร ในการสงเสริมและพัฒนาความรับผิดชอบตามบทบาทหนาที่ (Personnel Responsibility) ในการจัดการเรียนรูตลอดชีวิต ขั้นตอนที่ 2 วิเคราะหสรุปตองการของบุคลากรในการสงเสริมและพัฒนา ความรับผิดชอบตามบทบาทหนาที่ (Personnel Responsibility) ในการจัดการเรียนรูตลอดชีวิต ขั้นตอนที่ 3 จัดทำแผนงาน/โครงการ/กิจกรรม เพื่อสงเสริมและพัฒนา ความรับผิดชอบตามบทบาทหนาที่ (Personnel Responsibility) ในการจัดการเรียนรูตลอดชีวิต ของบุคลากร กำหนดคณะทำงานเพื่อมอบหมายผูรับผิดชอบท่ชีัดเจน ขั้นตอนที่ 4 จัดใหมีระบบการประเมินการใหบริการของผูจัดการเรียนรู โดยผูรับบริการใชเปนตัวชี้วัดในการประเมินตาง ๆ และนำผลการประเมินใชสรางขวัญ กำลังใจใน การปฏิบัติงานใหบุคลากรที่มีความรับผิดชอบตอหนาที่และมีผลการทำงานโดดเดน ขั้นตอนที่ 5 กำหนดใหมีจัดกิจกรรมประกวด คัดเลือก มอบรางวัลใหกับผูเปน ตนแบบที่มีความรับผิดชอบและมีสมรรถนะในการทำงานเพื่อชุมชน โดยหนวยงานภายนอก และ ใหทุกหองสมุดดำเนินกิจกรรมเพื่อสังคม Corporate Social Responsibility (CSR) เพื่อสราง ภาพลักษณที่ดีของหนวยงาน ขั้นตอนที่ 6 ใชกิจกรรมและกระบวนการนิเทศ ติดตาม และประเมินผล การดำเนินงานสงเสริมความรับผิดชอบของผูจัดการเรียนรู (Personnel Responsibility) โดย ผบูริหารสถานศึกษาและคณะกรรมการนิเทศที่ไดรับการแตงตั้ง ขั้นตอนที่ 7 จัดทำรายงานผลการดำเนินงานการสงเสริมและพัฒนา ความรับผิดชอบของผูจัดการเรียนรู (Personnel Responsibility) ของหนวยงานตามรูปแบบ การสงเสรมิการจัดการเรียนรูตลอดชีวิตของหองสมุดประชาชน ในสังกัดสำนักงานสงเสริมการเรียนรู จังหวดัอุตรดิตถและเผยแพรผลการดำเนินงานผานทางชองทางตาง ๆ ที่หลากหลาย ขั้นตอนที่ 8 นำขอมูลที่ไดจากการนิเทศ ติดตาม ประเมินผล และรายงานผล การดำเนินงานการสงเสริมและพัฒนาความรับผิดชอบของผูจัดการเรียนรู (Personnel Responsibility) มาใชในการวางแผนการพัฒนาและปรับปรุงคุณภาพการการสงเสริมและพัฒนา ความรับผิดชอบของผูจัดการเรียนรู (Personnel Responsibility) ตอไป ขั้นตอนการพัฒนาความรับผิดชอบของผูจัดการเรียนรู (Personnel Responsibility) โดยใชวงจรคุณภาพเดมมิ่ง (PDCA) แสดงดังภาพ
23 3.5 ดานการทำงานเปนทีมในการจัดการเรียนรู(Teamwork) มีรายละเอียด ขั้นตอนดำเนินงาน ดังนี้
24 ขั้นตอนที่ 1 วางแผน กำหนดวิธีการสำรวจความตองการของบุคลากร ในการพัฒนากระบวนการทำงานเปนทีมในการจัดการเรียนรู(Teamwork) เพื่อจัดการเรียนรูตลอด ชวีิตใหกับกลุมเปาหมาย ขั้นตอนที่ 2 วิเคราะหสรุปตองการของบุคลากร ในการไดรับการพัฒนา กระบวนการทำงานเปนทีมในการจัดการเรียนรู(Teamwork) เพื่อจัดการเรียนรูตลอดชีวิต ขั้นตอนที่ 3 จัดทำแผนงาน/โครงการ/กิจกรรม การสงเสริมและพัฒนา กระบวนการทำงานเปนทีมในการจัดการเรียนรู(Teamwork) เพื่อจัดการเรียนรูตลอดชีวิต ของหนวยงานและสถานศึกษา กำหนดคณะทำงานเพ่อืมอบหมายผรูับผิดชอบที่ชัดเจน ขั้นตอนที่ 4 จัดกิจกรรม/โครงการเพิ่มเครือขายรวมจัด สงเสริม สนับสนุน การจัดการเรียนรูตลอดชีวิต และใหผูบริหาร ผูจัดการเรียนรูผูมีสวนเกี่ยวของรวมกำหนดเปาหมาย ตัวชี้วัดความสำเร็จในการจัดการเรยีนรตลอดชีวิตรวมกันู ขั้นตอนที่ 5 จัดทำระบบและชองทางในการสื่อสารในการทำงานขององคกร โดยใชรูปแบบการสื่อสารแนวราบ เพื่อใหการทำงานเปนทีมมีความรวดเร็ว ถูกตอง มีประสิทธิภาพ และจัดกิจกรรม OD ภายในองคกร เพื่อสรางการทำงานเปนทีมอยางตอเนื่อง ขั้นตอนที่ 6 ใชกิจกรรมและกระบวนการนิเทศ ติดตาม และประเมินผล การพฒันากระบวนการทำงานเปนทีมในการจัดการเรยีนรู(Teamwork) เพื่อจัดการเรียนรูตลอดชีวิต โดยผบูริหารสถานศึกษาและคณะกรรมการนิเทศที่ไดรับการแตงตั้ง ขั้นตอนที่ 7 จัดทำรายงานผลการดำเนินงานการพัฒนากระบวนการทำงานเปน ทีมในการจัดการเรียนรู(Teamwork) เพื่อจัดการเรียนรูตลอดชีวิต ตามรูปแบบการสงเสริมการ จัดการเรียนรูตลอดชีวิตของหองสมุดประชาชน ในสังกัดสำนักงานสงเสริมการเรียนรูจังหวัดอุตรดิตถ และเผยแพรผลการดำเนินงานผานทางชองทางตาง ๆ ท่หีลากหลาย ขั้นตอนที่ 8 นำขอมูลที่ไดจากการนิเทศ ติดตาม ประเมินผล และรายงานผลการ พัฒนากระบวนการทำงานเปนทีมในการจัดการเรียนรู(Teamwork) เพื่อจดัการเรียนรูตลอดชีวิต มา ใชในการวางแผนการพัฒนาและปรับปรุงคุณภาพการพัฒนากระบวนการทำงานเปนทีมในการจัดการ เรียนรู(Teamwork) เพื่อจัดการเรียนรูตลอดชีวิตของหนวยงานและสถานศึกษาตอไป ขั้นตอนการพัฒนาการทำงานเปนทีมในการจัดการเรียนรู(Teamwork) โดยใชวงจร คุณภาพเดมมิ่ง (PDCA) แสดงดังภาพ
25
26 ขั้นตอนที่ 4 ดำเนินการตรวจสอบ ติดตาม และนิเทศการจัดการเรียนรูตลอดชีวิต ตาม แผนงานที่กำหนดเปนระยะ โดยใชเครื่องมือการนิเทศติดตามประเมินผล พรอมจัดทำสรุปผลและ รายงานผลการดำเนินงานตรวจสอบ ตดิตาม นิเทศการจัดการเรียนรูตลอดชีวิต เพื่อนำขอมูลจากการ ประเมนิผล มาวเิคราะหผล จัดทำขอมูลสารสนเทศผลการนำไปใช ขั้นตอนที่ 5 แตงตั้งคณะกรรมการหรือคณะทำงานสงเสริมการจัดการเรียนรูตลอดชีวิต ระดับจังหวัด ระดับอำเภอ (สถานศึกษา) เพื่อประเมินผลการดำเนินงานตามรูปแบบการสงเสริมการ จัดการเรียนรู ตลอดชีวิตของหองสมุดประชาชนในสังกัด สำนักงานสงเสริมการเรียนรูจังหวัดอุตรดิตถ โดยใชเครื่องมือในการประเมินผลรูปแบบที่รูปแบบกำหนด และจัดทำสรุปผลและรายงานผลการ ดำเนินงานการจัดการเรียนรูตลอดชีวิต ขั้นตอนที่ 6 นำเสนอประสิทธิภาพและประสิทธิผล ของการจัดการเรียนรูตลอดชีวิต ซึ่ง ดำเนินงานตามรูปแบบการสงเสริมการจัดการเรียนรูตลอดชีวิตของหองสมุดประชาชนในสังกัด สำนักงานสงเสริมการเรียนรูจังหวัดอุตรดิตถ สะทอนผลการทำงานจากผูมีสวนเกี่ยวของทุกฝาย เพื่อใหขอเสนอแนะการปรับปรุงพัฒนาคุณภาพการจัดการเรียนรูตลอดชีวิตของหองสมุดประชาชน ในสังกัดสำนักงานการเรียนรูจังหวัดอุตรดิตถ การดำเนินงานของรูปแบบการสงเสริมการจัดการเรียนรูตลอดชีวิตของหองสมุด ประชาชนในสังกัด สำนักงานสงเสริมการเรยีนรจูังหวัดอุตรดิตถแสดงดังภาพ
27 ในการนำรูปแบบการสงเสริมการจัดการเรียนรูตลอดชีวิตของหองสมุดประชาชน ในสังกัดสำนักงานสงเสริมการเรียนรูจังหวัดอุตรดิตถ นอกจากนำวงจรคุณภาพไปใชทุกขั้นตอนแลว ยังใหความสำคัญกับแนวคิดและทฤษฎีเชิงระบบ ในการนำรูปแบบไปใชโดยมีรายละเอียดดังน้ี1) ปจจัยนำเขา (Input) ปจจัยนำเขาที่มีผลตอ ประกอบดวย 1.1) บุคคล (people)แบงออกเปน 2 ประเภท คือ บุคลากรสังกัดสำนักงานสงเสริม การเรียนรูจังหวัดอุตรดิตถ และผูรับบริการกลุมเปาหมายของสำนักงานสงเสริมการเรียนรู จังหวดัอุตรดิตถ 1.2) กิจกรรม (Activity) คือ กิจกรรมหรือโครงการตาง ๆ ที่จัดขึ้นโดยมีวัตถุประสงค เพื่อ สงเสริม หรือสนับสนุน การจัดการเรียนรูตลอดชีวิตตาม รูปแบบ ALERT Library Model ทั้ง 5 ดาน ประกอบดวย การสงเสริมการจดัการเรียนรูเชิงรุก (Active Learning) การสรางภาวะผูนำเชิง นวัตกรรม (Innovative Leadership) การพัฒนาสภาพแวดลอม (Environment) ความรับผิดชอบ ของผูจัดการเรียนรู (Personnel Responsibility)และการทำงานเปนทีมในการจัดการเรียนรู (Teamwork) 1.3) สื่อ (Media) คือ สื่อทุกประเภททั้งรูปแบบออฟไลนและออนไลน ที่นำมาใชใน กระบวนการจัดการเรียนรูตลอดชีวิต ของหองสมุดประชาชนในสังกัดสำนักงานสงเสริม การเรยีนรูจงัหวัดอุตรดิตถ 1.4 แอปพลิเคชัน (Application) คือ แพลตฟอรมในการสงเสริมและจัดการเรียนรู ตลอดชีวิต โดยใชเทคโนโลยีดิจิทัล ท่ีสำนักงานสงเสริมการเรียนรูจังหวัดอุตรดิตถพัฒนาขึ้นใหหองสมุดประชาชนในสังกัดทกุแหงนำไปใชในการจัดการเรียนรูตลอดชีวิต 1.5 ฮารดแวร (Hardware) คือ อุปกรณดานเทคโนโลยีสารสนเทศ ภายในหองสมุด ประชาชนหรือสถานศึกษาที่ใชในการสงเสรมิสนับสนุนหรือจัดการเรียนรูตลอดชีวิต 2) กระบวนการ (Process) คือ วิธีการซึ่งปฏิบัติตามตามกลไกและวิธีการดำเนินงาน ในทุกขั้นตอน โดยใชวงจร คุณภาพเดมมิ่ง (PDCA) ในการขับเคลื่อนการปฏิบัติตามรูปแบบALERT Library Model ทั้ง 5 องคประกอบ คือ ดานการสงเสริมการจัดการเรียนรูเชิงรุก(Active Learning) ดานการสรางภาวะ ผูนำเชิงนวัตกรรม (Innovative Leadership) ดานการพัฒนาสภาพแวดลอม (Environment) ดาน ความรับผิดชอบของผูจัดการเรียนรู (Personnel Responsibility)และดานการทำงานเปนทีมในการ จัดการเรียนรู(Teamwork)
28 3) ผลผลิต (Output) ผลลัพธ (Outcomes) ผลผลิตจากการนำนวัตกรรม รูปแบบการสงเสริมการจัดการเรียนรูตลอดชีวิตของ หองสมุดประชาชน ในสังกัดสำนักงานสงเสริมการเรียนรูจังหวัดอุตรดิตถ มาเปนเงื่อนไขในการนำ รูปแบบไปใช ตามแนวคิดและทฤษฎีเชงิระบบ)คาดใหเกิดผลผลิต ดังนี้ 3.1) ผลที่เกิดกบัผูเรียน ผูรับบริการ 3.1.1) ผูเรียน/ผูรับบริการ สามารถเขาถึงสื่อการเรียนรู ไดทุกที่ ทุกเวลา Anytime Anywhere ตรงตามความตองการและความสนใจในการเรียนรขูองตนเอง 3.1.2) ผูเรียน/ผูรับบริการ มาใชบริการกิจกรรมสงเสริมการเรียนรูตลอดชีวิตของ หองสมุดประชาชนเพิ่มมากขึ้น 3.13) ผูเรียน นำความรูท่ไีดจากการรับบริการจัดกิจกรรมการเรียนรูตลอดชีวิตไปใชประโยชนในชีวิตประจำวันเพิ่มมากขึ้น 3.2) ผลที่เกิดกบัผูจัดการเรียนรูบุคลากรและผูบริหาร 3.2.1) ผูจัดการเรียนรูบุคลากรและผูบรหิาร มีสมรรถนะเพ่มิขึ้นในการจัดการเรียนรู เชิงรุก (Active Learning) 3.2.2) ผูจัดการเรียนรู บุคลากรและผูบริหาร มีการพัฒนาบุคลิกภาพของตนเองให เปนผูมีภาวะผูนำเชิงนวัตกรรม และสามารถสรางหรือพัฒนานวัตกรรมเพื่อนำมาใชในการจัดการ เรียนรูตลอดชีวิตได 3.2.3) ผูจัดการเรียนรู บุคลากรและผูบริหาร มีทักษะการทำงานเปนทีมและมีความ รับผิดชอบในการทำงานตามบทบาทหนาที่ทั้งรับผดิชอบตอตนเอง รับผิดชอบตอผูเรียน ผูรับบริการ และรับผิดชอบตอชุมชนสงัคมเพิ่มมากขึ้น 3.3) ผลที่เกิดกบัสถานศึกษาและองคกร สถานศึกษา/หนวยงาน เปนหนวยงานตนแบบในการเปนองคกรสมรรถสูงที่สามารถ จัดการเรียนรูตลอดชีวิตใหกับกลุมเปาหมายไดอยางมีประสิทธิภาพ
29 สวนที่ 3 แนวทางการดำเนินงานตามกระบวนการของรูปแบบ การดำเนินงานตามกระบวนการของรูปแบบการสงเสริมการจัดการเรียนรูตลอดชีวิต ของ หองสมุดประชาชนในสังกัดสำนักงานสงเสริมการเรียนรูจังหวัดอุตรดิตถ ตามกรอบ ALERT Library Model ซึ่งประกอบดวย การสงเสริมการจัดการเรียนรูเชิงรุก (Active Learning) การสรางภาวะผูนำ เชิงนวัตกรรม (Innovative Leadership) การพัฒนาสภาพแวดลอมของหองสมุดประชาชน (Library Environment) ความรับผิดชอบของผูจัดการเรียนรู (Personnel Responsibility) และการทำงาน เปนทีมในการจัดการเรียนรู (Teamwork) รวมกับการประยุกตใชวงจรคุณภาพของเดมมิ่ง (PDCA) โดยดำเนินการอยางตอเนื่อง ทั้งนี้หองสมุดประชาชนที่จะนำรูปแบบนี้ไปใชในการพัฒนาคุณภาพการ จัดการเรียนรูตลอดชีวิต สามารถปรับเปลี่ยนระยะเวลาในการดำเนินงานใหสอดคลองและเหมาะสม กบับริบทของหองสมุดประชาชนหรือบริบทของสถานศึกษา แนวทางการดำเนนิงานตามกระบวนการของรูปแบบ มีดังนี้ขั้นที่ 1 การวางแผน (Plan) วธิีดำเนินงาน รายละเอียด เครื่องมือที่ใช 1. วางแผนการจัดทำ ขอมูลสารสนเทศ ค วาม ต องการ ข อง ผรูับบริการ ผูบริหารและบคุลากรที่เกี่ยวของกับการจัดการ เรียนรูตลอดชีวิต รวมกันดำเนินงานดังนี้ 1) รวมกันวางแผนเพื่อศึกษาสภาพปจจุบัน และปญหาของการจัดการเรียนรูตลอดชีวิตของ หองสมุดประชาชน บุคลากรที่จัดการเรียนรู ตลอดชีวิต 2) รวมกันออกแบบเครื่องมือสำรวจขอมูล ความตองการไดรับบริการจัดกิจกรรมการ เรียนรูตลอดชีวิตของหองสมุดประชาชน จากกลุมเปาหมาย โดยพิจารณาจำนวน กลุมเปาหมายที่จะสำรวจขอมูลใหมีความ หลากหลาย ครอบคลุม เชน เพศ ชวงอายุ ระดับการศึกษา และอาชีพ 1) แบบสำรวจ ความตองการไดรับ บริการจัดกจิกรรม การเรียนรูตลอดชีวิต ข อ ง ห อ ง ส มุ ด ประชาชน
30 ขั้นที่ 1 การวางแผน (Plan) วธิีดำเนินงาน รายละเอียด เครื่องมือที่ใช 1. วางแผนการจัดทำ ขอมูลสารสนเทศ ค วาม ต องการ ข อง ผรูับบริการ 3) นำแบบสำรวจที่ไดออกแบบไปเก็บขอมูล จากกลุมเปาหมาย โดยมอบหมายใหบุคลากรที่ เกี่ยวของดำเนินการเก็บขอมูล ตามกำหนด ระยะเวลาในการสำรวจขอมูล 4) นำขอมูลที่ไดจัดทำเปนขอมูลสารสนเทศ เอกสารรายงานสรุปจากการสำรวจขอมูล ความตองการไดรับบริการจัดกิจกรรม การเรียนรูตลอดชีวิตของหองสมุดประชาชน เพื่อนำไปใชจัดทำแผนการดำเนินงานสงเสริม การเรียนรูตลอดชีวิตของหองสมุดประชาชน ตอไป 2. จัดทำแผนการ ดำเนินงานสงเสริม การเรียนรูตลอดชีวิต ของหองสมุดประชาชน 1) แตงตั้งคณะทำงานเพื่อจัดทำแผนการ สงเสริมการเรียนรูจัดประชุมชี้แจงเพื่อสราง ความเขาใจในการดำเนินงานจัดทำแผน 2) นำขอมูลสารสนเทศสภาพปจจุบันและ ปญหาของการจัดการเรียนรูตลอดชีวิตของ หองสมุดประชาชนและความตองการไดรับ บริการจัดกิจกรรมการเรียนรูตลอดชีวิตของ หองสมุดประชาชน มาประชุมจัดทำแผน แผนการดำเนินงานสงเสริมการเรียนรู ตลอดชีวิตของหองสมุดประชาชน โดยให ผเูกี่ยวของทุกคนรวมกันจัดทำแผน 3) วิเคราะห SWOT ของการจัดการเรียนรู ตลอดชีวิตของหองประชาชน 4) กำหนดกลยุทธการดำเนินงานจัดการ เรียนรูตลอดชีวิตของหองสมุดประชาชน และ มอบหมายผรูับผิดชอบในแตละกลยุทธ 1 ) ข อ ม ู ล ส ภ า พ ปจจุบันสภาพปญหา และความตองการ ไ ด ร ั บ บ ร ิ ก า ร จั ด กิจกรรมการเรียนรูต ล อ ด ช ี ว ิ ต ข อ ง หองสมุดประชาชน 2) แบบวิเคราะหความ ส อ ด ค ล อ ง ข อ ง แผนการสงเสริมการ เรียนรูตลอดชีวิตกับ เปาหมายการจัดการ เรียนรูตลอดชีวิต
31 ขั้นที่ 1 การวางแผน (Plan) วธิีดำเนินงาน รายละเอียด เครื่องมือที่ใช 2. จัดทำแผนการ ดำเนินงานสงเสริม การเรียนรูตลอดชีวิต ของหองสมุดประชาชน 5) ประชุมชี้แจงการนำแผนการดำเนินงาน สงเสริม การเรียนรูตลอดชีวิตของหองสมุด ประชาชนสกูารปฏิบัติ 6) แตงตั้งคณะทำงานเพื่อนิเทศ ติดตามและ ประเมินผลการดำเนินงานสงเสริมการเรียนรูตลอดชีวิตของหองสมุดประชาชน ขั้นที่ 2 ดำเนินตามแผน (Do) 3 . การดำเน ิน งาน ต า ม แ ผ น ส ง เ ส ริ ม การเรียนรูตลอดชีวิต ของหองสมุดประชาชน 1) พัฒนาสภาพแวดลอม (Environment) โดยแตงตั้งคณะทำงานรับผิดชอบ ประชุมช้ีแจง ทำความเขาใจ จัดทำโครงการและกิจกรรม ประกอบดวย - โครงการสรางจุดเช็คอินของหองสมุด ประชาชน - กิจกรมปรับพื้นที่หองสมุดใหเปน Co-Learning Space - โครงการเรียนรูอาชีพกับหองสมุด ประชาชน - กิจกรรมสงเสริมการเรียนรูผาน QR Code หองสมุดประชาชน - กิจกรรมเรียนรูตลอดชีวิตดวยหนังสือ อเิล็กทรอนิกสE-Book กบัหองสมุดประชาชน ความพึงพอใจของผูรับบริการที่มาใชบริการ หองสมุดประชาชน 1) โครงการและ กิจกรรมพัฒนา สภาพแวดลอมของ หองสมุดประชาชน
32 ขั้นที่ 2 ดำเนินตามแผน (Do) วธิีดำเนินงาน รายละเอียด เครื่องมือที่ใช 3 . การดำเน ิน งาน ต า ม แ ผ น ส ง เ ส ริ ม การเรียนรูตลอดชีวิต ของหองสมุดประชาชน 2) สรางภาวะผูนำเชิงนวัตกรรม (Innovative Leadership) โดยแตงตั้งคณะทำงานรบัผิดชอบ ประชุมชี้แจงทำความเขาใจ จัดทำโครงการและ กจิกรรม ประกอบดวย - โครงการพัฒนาบุคลากรในการสราง E-Book เพื่อจัดการเรียนรูตลอดชีวิต - โครงการพัฒนาบุคลากรในการจัดทำ เวบ็ ไซตห องสมุดประชาชน - โครงการพัฒนาบุคลากรดานการ ออกแบบการเรียนรแูบบสรางสรรคเปนฐาน - จัดกิจกรรมนำเสนอผลงานนวัตกรรม ส่ือ การเรยีนรูตลอดชีวิตของหองสมุดประชาชน ประเมินผลการพัฒนาบุคลากร และประเมิน ความพึงพอใจของผูรับบริการที่ไดรับการจัด กิจกรรมการเรียนรูตลอดชีวิตของหองสมุด ประชาชน 3) สงเสริมการจัดการเรียนรูเชิงรุก (Active Learning) โดยแตงตั้งคณะทำงานรับผิดชอบ ประชุมชี้แจงทำความเขาใจ จัดทำโครงการและ กจิกรรม ประกอบดวย - กิจกรรมการเรียนรูตลอดชวีิต ดวย แอปพลิเคชนั 2LD-UTT - กิจกร รม เร ียนรูเพื่อคุณวุฒิดวย E-Learning - กิจกรรมเกมเพื่อการเรียนรูตลอดชีวิตกับ หอสมุดประชาชน 2) โครงการและ กิจกรรมพัฒนา บุคลากรในการสราง นวัตกรรม 3) แอปพลิเคชัน 2LDUTT และคูมือการใช งานแอปพลิเคชัน 4 ) โ ค ร ง ก า ร แ ล ะ กิจกรรมจัดการเรียนรู เชิงรุกของหองสมุด ประชาชน
33 ขั้นที่ 2 ดำเนินตามแผน (Do) วธิีดำเนินงาน รายละเอียด เครื่องมือที่ใช 3 . การดำเน ิน งาน ต า ม แ ผ น ส ง เ ส ริ ม การเรียนรูตลอดชีวิต ของหองสมุดประชาชน ประเมนิความพึงพอใจของผูรับบริการที่ไดรับ การจัดกิจกรรมการเรียนรูตลอดชีวติของ หองสมุดประชาชน 4) สรางความรับผิดชอบของผูจัดการเรียนรู (Personnel Responsibility) โดยแตงตั้ง คณะทำงานรับผดิชอบ ประชุมชี้แจง สรางความเขาใจ จัดทำโครงการและกิจกรรม ประกอบดวย - จัดระบบการประเมินความพึงพอใจของ บุคลากรในการใหบรกิารจากผูรับบริการ - สรุปรายงานผลการประเมินความพึง พอใจของบุคลากรในการใหบริการจาก ผูรับบริการ เปนรายเดือนและมีกิจกรรมให รางวัล - สรางภาพลักษณที่ดีของหองสมุด ประชาชนดวยโครงการหองสมุดเพื่อสังคม กำหนดจัดเดือนละ 1 ครั้ง เพื่อดำเนินกิจกรรม เพื่อสังคม Corporate Social Responsibility (CSR) ประเมินความพึงพอใจของผูรับบริการที่ไดรับ การจัดกิจกรรมการเรียนรูตลอดชีวิตของ หองสมุดประชาชน 5) สงเสริมการทำงานเปนทีมในการจัดการ เรียนรู(Teamwork) โดยแตงตั้งคณะทำงาน รับผิดชอบ ประชุมชี้แจงสรางความเขาใจ จัดทำโครงการและกิจกรรม ประกอบดวย - กิจกรรมลงนามบันทึกขอตกลงกับ หนวยงานภายนอกเพื่อ สงเสรมิ สนับสนุน 5 ) โ ค ร ง ก า ร แ ล ะ กิจกรรมสราง ความรับผิดชอบ ของบุคลากร
34 ขั้นที่ 2 ดำเนินตามแผน (Do) วธิีดำเนินงาน รายละเอียด เครื่องมือที่ใช 3 . การดำเน ิน งาน ต า ม แ ผ น ส ง เ ส ริ ม การเรียนรูตลอดชีวิต ของหองสมุดประชาชน การจัดการเรียนรูตลอดชีวิต - กำหนดชองทาง วิธีการและรูปแบบการ สื่อสารของบุคลากรในการทำงาน โดยจัดใหมี ระบบการสื่อสารการทำงานผานชองทาง ออนไลนเพื่อสนับสนุนการทำงาน - จัดโครงการพัฒนาองคกร เพื่อสงเสริม การทำงานเปนทีมรวมกัน ประเมินความพึงพอใจของผูรับบริการที่ไดรับ การจัดกิจกรรมการเรียนรูตลอดชีวิตของ หองสมุดประชาชน 5 ) โ ค ร ง ก า ร แ ล ะ กิจกรรมสงเสริมการ ทำงานเปนทีมในการ จัดการเรียนรู ขั้นที่ 3 การนิเทศ ติดตามและประเมินผล (Check) วธิีดำเนินงาน รายละเอียด เครื่องมือที่ใช 4. ตรวจสอบ ติดตาม และนิเทศการจัดการ เรียนรูตลอดชีวิต 1) แตงตั้งและมอบหมายบุคลากรเพื่อทำ หนาที่นิเทศ ติดตามและประเมินผล การจัดการ เรียนรูตลอดชีวิต ระดับจังหวัดและระดับอำเภอ 2) รวมกันออกแบบเครื่องมือในการนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการเรียนรู 5 ดาน ประกอบดวย พัฒนาสภาพแวดลอม (Environment) สรางภาวะผูนำเชิงนวัตกรรม (Innovative Leadership) สงเสริมการจัดการ เรียนรูเชิงรุก (Active Learning) สรางความ รับผิดชอบของผูจัดการเรียนรู (Personnel Responsibility) และสงเสริมการทำงานเปน ทีมในการจัดการเรียนรู(Teamwork) 3) ประชุมชี้แจงทำความเขาใจเครื่องมือ การนิเทศ ติดตามและประเมินผลใหกับผูนิเทศ และผูรับการนิเทศ วางแผนกำหนดชวง ระยะเวลาการนิเทศแตละโครงการ กิจกรรม 1) แบบนิเทศ การพัฒนา สภาพแวดลอม ของหองสมุด ประชาชน 2) แบบนิเทศ การสรางภาวะผูนำ เชงินวัตกรรม ของบุคลากร 3) แบบนิเทศ การสงเสริมการ จัดการเรียนรูเชิงรุก 5) แบบนิเทศ การสงเสริม การทำงานเปนทมี ในการจัดการเรียนรู
35 ขั้นที่ 3 การนิเทศ ติดตามและประเมินผล (Check) วธิีดำเนินงาน รายละเอียด เครื่องมือที่ใช 4) ดำเนินการนิเทศตามแผนการนิเทศที่ กำหนด โดยใชเครื่องมือการนิเทศที่กำหนดและ ใชกระบวนการนิเทศแบบพี่เลี้ยง 5) สรุปรายงานผลการนิเทศโดยจัดทำเปน เอกสารและนำเสนอผลการนิเทศดวยการปะชุม ช้แีจงใหบุคลากรที่เกี่ยวของทุกคนไดรับทราบ และรวมกันนำเสนอแนวทางการพัฒนา 4) แบบนิเทศ การสรางรับผิดชอบ ของผูจัดการเรียนรู 5) แบบนิเทศ การสงเสริม การทำงานเปนทมี ในการจัดการเรียนรู ขั้นที่ 4 การปรับปรงุแกไข (Act) วธิีดำเนินงาน รายละเอียด เครื่องมือที่ใช 1. ปรับปรุงคุณภาพ ของการพัฒนา สภาพแวดลอม (Environment) การสรางภาวะผูนำเชิง นวัตกรรม (Innovative Leadership) การสงเสริมการจัดการ เรียนรูเชิงรุก (Active Learning) การสรางความ รับผิดชอบของผูจดัการ เรียนรู (Personnel Responsibility) และ สงเสรมิการทำงานเปน ทีมในการจัดการเรียนรู (Teamwork) 1) นำผลการนิเทศ ติดตาม ประเมินผลมาใช ในการวางแผนการพัฒนาและปรับปรุงคุณภาพ การพัฒนาสภาพแวดลอมของหองสมุด ประชาชน 2) นำผลการนิเทศ ติดตาม ประเมินผลมาใช ในการวางแผนการพัฒนาและปรับปรุงคุณภาพ การสรางภาวะผูนำเชิงนวัตกรรม ของบุคลากร 3) นำผลการนิเทศ ติดตาม ประเมินผลมาใช ในการวางแผนการพัฒนาและปรับปรุงคุณภาพ การจัดการเรียนรูตลอดชีวิตแบบเชิงรุก ของ หองสมุดประชาชน 4) นำผลการนิเทศ ติดตาม ประเมินผลมาใช ในการวางแผนการพัฒนาและปรับปรุงคุณภาพ การสรางความรับผิดชอบของผูจัดการเรียนรูของบุคลากร 5) นำผลการนิเทศ ติดตาม ประเมินผลมาใช ในการวางแผนการพัฒนาและปรับปรุงคุณภาพ การสงเสริมการทำงานเปนทีมในการจัดการ เรียนรู(Teamwork) ของบุคลากร 1) ผลการนิเทศ การพัฒนา สภาพแวดลอม ของหองสมุด ประชาชน 2) ผลการนิเทศ การสรางภาวะผูนำ เชงินวัตกรรม ของบุคลากร 3) ผลการนิเทศ การสงเสริมการ จัดการเรียนรูเชิงรุก 4) ผลการนิเทศ การสรางรับผิดชอบ ของผูจัดการเรียนรู 5) ผลการนิเทศ การสงเสริม การทำงานเปนทมี ในการจัดการเรียนรู
36 สวนที่ 4 การประเมินผลการดำเนินงานของรูปแบบ และเงื่อนไขความสำเร็จ การประเมนิผลการดำเนินงานของรูปแบบ การประเมินผลรูปแบบการสงเสริมการจัดการเรียนรูตลอดชีวิตของหองสมุดประชาชน ในสังกัดสำนักงานสงเสริมการเรียนรูจังหวัดอุตรดิตถ ดำเนินการประเมินดังนี้ 1. ประเมินผลการดำเนินงานของรูปแบบดานการสงเสริมการจัดการเรียนรูเชิงรุก (Active Learning) การประเมิน ประกอบดวย 1.1 ประเมินผลการพัฒนาแอปพลเิคชันพรอมคูมอืการใชงาน ของสำนักงานสงเสริม การเรียนรูจังหวัดอุตรดิตถ ที่ใชเปนแพลตฟอรมรวมกันในการจัดการเรียนรู และการนำไปใชในการ จัดการเรียนรูตลอดชีวิตของผูจัดการเรียนรู เครื่องมือท่ใีช 1) แบบประเมินการใชแอปพลิเคชันพรอมคูมือการใชงาน สำนักงานสงเสริมการ เรียนรูจังหวดัอุตรดิตถ 2) แบบประเมินความพึงพอใจของผูใชบริการแอปพลิเคชันสงเสริมการเรียนรู สำนักงานสงเสริมการเรียนรูจังหวัดอุตรดิตถ 1.2 ประเมินผลจัดกิจกรรมเรียนรูตลอดชีวิตตามชวงวัย และการนำไปใชในการ จัดการเรียนรูตลอดชีวิตของผูจัดการเรียนรู เครื่องมอืที่ใช 1) แบบประเมินความพึงพอใจของผูรับบริการ ที่รับบริการจัดการเรียนรูตลอด ชวีิตตามชวงวัย สำนักงานสงเสริมการเรียนรูจังหวัดอุตรดิตถ 1.3 ประเมินผล จากระดับความพึงพอใจของผูเรียน ผูรับบริการจากการไดรับบริการ จัดการเรียนรูตลอดชีวิตของหองสมุดประชาชน ในสังกัดสำนักงานสงเสริมการเรียนรูจังหวัดอุตรดิตถ เครื่องมอืที่ใช 1) แบบประเมินความพึงพอใจของผูเรียน ผรูับบริการที่ไดรับบริการจัดการเรียนรูตลอดชีวิตของหองสมุดประชาชน ในสงักัดสำนักงานสงเสริมการเรียนรจูังหวัดอุตรดิตถ
37 2. ประเมินผลการดำเนินงานของรูปแบบดานการสรางภาวะผูนำเชิงนวัตกรรม (Innovative Leadership) การประเมิน ประกอบดวย 2.1 ประเมินผลจากการพัฒนาบุคลากรดานทักษะและสมรรถนะการใช สรางหรือ พัฒนานวัตกรรม พัฒนาเว็บไซต E-Learning การสราง E-book เครื่องมอืที่ใช 1) แบบรายงานผลการพัฒนานวัตกรรมเพื่อจัดการเรียนรูตลอดชีวิตของหองสมุด ประชาชน ในสังกัดสำนักงานสงเสริมการเรยีนรูจงัหวัดอุตรดิตถ 2.2 ประเมินความพึงพอใจของบุคลากรที่มีตอการกิจกรรมและกระบวนการสราง ภาวะผูนำเชิงนวัตกรรม (Innovative Leadership) เครื่องมอืที่ใช 1) แบบประเมินความพึงพอใจของบุคลากรตอโครงการพัฒนาดานทักษะและ สมรรถนะการใชสรางหรือพัฒนานวัตกรรม สำนักงานสงเสริมการเรยีนรูจงัหวัดอุตรดิตถ 2.3 ประเมินผล จากระดับความพึงพอใจของผูเรียน ผูรับบริการจากการไดรับบริการ จัดการเรียนรูตลอดชีวิตของหองสมุดประชาชน ในสังกัดสำนักงานสงเสริมการเรียนรูจังหวัดอุตรดิตถ เครื่องมอืที่ใช 1) แบบประเมินความพึงพอใจของผูเรียน ผรูับบริการที่ไดรับบริการจัดการเรียนรูตลอดชีวิตของหองสมุดประชาชน ในสงักัดสำนักงานสงเสริมการเรียนรจูังหวัดอุตรดิตถ 3. ประเมินผลการดำเนินงานของรูปแบบดานการพัฒนาสภาพแวดลอม (Environment) การประเมิน ประกอบดวย 3.1 ประเมินผลการนำเทคโนโลยีมาใช สงเสริมการเรียนรูของหองสมุดประชาชนใน สงักัดสำนักงานสงเสริมการเรียนรจูังหวัดอุตรดิตถ เครื่องมอืที่ใช 1) แบบประเมินความพึงพอใจของผูใชบริการแอปพลิเคชันสงเสริมการเรียนรู สำนักงานสงเสริมการเรียนรูจังหวัดอุตรดิตถ 3.2 ประเมินผล จากระดับความพึงพอใจของผูเรียน ผูรับบริการจากการไดรับบริการ จัดการเรียนรูตลอดชีวิตของหองสมุดประชาชน ในสังกัดสำนักงานสงเสริมการเรียนรูจังหวัดอุตรดิตถ เครื่องมอืที่ใช 1) แบบประเมินความพึงพอใจของผูเรียน ผรูับบริการที่ไดรับบริการจัดการเรียนรูตลอดชีวิตของหองสมุดประชาชน ในสงักัดสำนักงานสงเสริมการเรียนรจูังหวัดอุตรดิตถ
38 4. ประเมินผลการดำเนินงานของรูปแบบดานความรับผิดชอบของผูจัดการเรียนรู (Personnel Responsibility) การประเมิน ประกอบดวย 4.1 ประเมินความพึงพอใจของบุคลากรในการสงเสริมและพัฒนาความรับผิดชอบ ตามบทบาทหนาที่ (Personnel Responsibility) ในการจัดการเรียนรูตลอดชีวิต เครื่องมือท่ใีช 1) แบบประเมินความพึงพอใจของบุคลากรดานการสงเสริมและพัฒนาความ รับผิดชอบในการจัดการเรียนรูตลอดชวีิต 5. ประเมินผลการดำเนินงานของรูปแบบดานการทำงานเปนทีมในการจัดการเรียนรู (Teamwork) การประเมิน ประกอบดวย 5.1 ประเมินความพึงพอใจของบุคลากรในการพัฒนากระบวนการทำงานเปนทีมใน การจดัการเรียนรู(Teamwork) เพื่อจัดการเรียนรูตลอดชวีิต เครื่องมือท่ใีช 1) แบบประเมินความพึงพอใจของบุคลากรดานพัฒนากระบวนการทำงานเปน ทีมในการจดัการเรียนรู(Teamwork) เงื่อนไขในการนำรปูแบบไปใช เงื่อนไขของการนำรูปแบบการสงเสริมการจัดการเรียนรูตลอดชีวิตของหองสมุดประชาชน ในสังกัดสำนักงานสงเสริมการเรียนรูจังหวัดอุตรดิตถไปใชใหบรรลุตามวัตถุประสงคของรูปแบบ ประกอบดวย 1. ผูบริหารตองมีกลยุทธในการบริหาร สรางแรงจูงใจรัก และศรัทธาใหกับการบริหาร งานการสงเสริมการเรียนรูตลอดชวีิตของหองสมุดประชาชน และสถานศึกษา 2. ผูบริหาร ผูจัดการเรียนรูตลอดชีวิตและบุคลากรที่เกี่ยวของ หนวยงานภาคีเครือขาย รวมจัดรวมไปถึงชุมชน ตองเปาหมายรวมกันในการขับเคลื่อนการจัดการเรียนรูตลอดชีวิต รวมทั้งมี ความมุงมั่น ทุมเท เสียสละเพื่อพัฒนาคุณภาพการจัดการเรียนรูรวมกัน ใหเกิดกับผูเรียน ผูรับบริการ 3. ผูเรียน ผูรับบริการตองมีความใฝรู ใฝเรียน มีความสนใจและกระตือรือรนในการ เรียนรูดวยตนเอง รวมทั้งมีความสามารถและมีทักษะพื้นฐานในการใชเทคโนโลยีเพื่อการเรียนรูดวย ตนเอง 4. ผูบริหาร ผูจัดการเรียนรูและบุคลากรผูเกี่ยวของทุกฝาย มีทักษะและสมรรถนะใน การใชรวมทั้งพัฒนานวัตกรรมเพื่อจัดการเรียนรูตลอดชีวิต มีความมุงมั่นในการพัฒนาความรู
39 ความสามารถและสมรรถนะของตนเองอยางตอเนื่องเพื่อจัดการเรียนรูตลอดชีวิต โดยใชนวัตกรรม และเทคโนโลยีอยางตอเนื่อง 5. ผูบริหารมีความสนใจและสนับสนุน อำนวยความสะดวกทั้งในเรื่องงบประมาณ สถานที่บุคลากร และสื่ออุปกรณตาง ๆ ที่เกี่ยวของเพื่อนำมาใชสงเสริม สนับสนุนและจัดการเรียนรูตลอดชีวิต 6. ภาคีเครือขาย หรือหนวยงานอื่น ๆ ใหการสนับสนุนในดานบุคลากร ดานวิชาการ หรือดานทรัพยากร ในดานการสงเสริมหรือจัดการเรียนรูตลอดชีวิต ตามรูปแบบ ALERT Library Model ทั้ง 5 ดาน ประกอบดวย การสงเสริมการจัดการเรียนรูเชิงรุก (Active Learning) การสราง ภาวะผูนำเชิงนวัตกรรม (Innovative Leadership) การพัฒนาสภาพแวดลอม (Environment) ความรับผิดชอบของผูจัดการเรียนรู (Personnel Responsibility)และการทำงานเปนทีมในการ จัดการเรียนรู(Teamwork)
40 บรรณานุกรม กรมสงเสริมการเรียนรู. (2566). จุดเนนการดำเนินงานกรมสงเสริมการเรยีนรูประจำปงบประมาณ พ.ศ.2567. กรงุเทพฯ : กลุมยุทธศาสตรและแผนงาน กรมสงเสริมการเรียนรู. กลุชลีจงเจริญ. (2561). ภาวะผูนำเชิงนวัตกรรม. เอกสารประกอบการสอนประมวล สาระชุดวิชา นวัตกรรมการบริหารการศึกษาและภาวะผูนำ หนวยท่ี8-15. นนทบุรี : หาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช. ชตุิมา สัจจานันท. (2550). การประเมินผลการดำเนินงานหองสมุดประชาชนในประเทศไทย. กรงุเทพฯ : สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา กระทรวงศกึษาธิการ.ณฏัฐพันธเขจรนันท. (2551). การสรางทีมงานที่มีประสิทธิภาพ. กรุงเทพฯ : ซีเอด็ยเูคชัน.ทิศนา แขมณี. (2550). ศาสตรการสอน : องคความรูเพื่อการจัดการกระบวนการเรียนรูที่มี ประสิทธิภาพ. พมิพครั้งที่2. กรุงเทพฯ : โรงพิมพแหงจุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย. ธนรัชฏ ศิริสวัสดิ์. (2562). การทำงานเปนทีมสูการเพิ่มประสิทธิภาพ. นนทบุรี: สำนักพิมพ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช. พระราชบัญญัติสงเสริมการเรียนรู พ.ศ.2566. (2566, 19 มีนาคม). ราชกิจจานเุบกษา. เลม 140 (ตอนที่ 20 ก), หนา 60 – 72. พรพรรณ จันทรแดง. (2557). หองสมุดยุคใหม. กรุงเทพฯ : ซเีอ็ดยูเคช่นั.ยุทธศาสตรชาติ (พ.ศ.2561 – 2580). (2561, 13 ตุลาคม). ราชกิจจานเุบกษา. เลม 135 (ตอนที่ 82 ก), หนา 1 – 71. วารินทพร ฟนเฟองฟ. ( ู 2562). การจัดการเรียนรู Active learning ใหสำเร็จ. วารสารวไลยอลงกรณ ปริทัศน, 9(1), หนา 135 – 145. สมาคมหองสมุดแหง ประเทศไทย. (2556). มาตรฐานหองสมุดประชาชน พ.ศ.2556. กรุงเทพฯ : สมาคมหองสมุดแหงประเทศไทย. สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ. (2564). รางกรอบแผนพัฒนาเศรษฐกจิและสังคมแหงชาติฉบับท่ี13 (พ.ศ.2566 – 2570). กรุงเทพฯ : สำนักงานคณะกรรมการ พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติสำนักนายกรัฐมนตร.ีสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาระบบราชการ. (2551). แผนยุทธศาสตรการพัฒนาระบบราชการไทย (พ.ศ.2551 - พ.ศ.2555). กรงุเทพฯ : สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาระบบราชการ.สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2560). แผนการศึกษาแหงชาติ พ.ศ.2560 – 2579. กรุงเทพฯ : บริษัทพริกหวานกราฟฟค จำกัด.
41 สำนักงานสงเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย. (2565). นโยบายและจุดเนน การดำเนินงานสำนักงานสงเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย ประจำป งบประมาณ พ.ศ.2565. พิมพครั้งท่ี1. กรุงเทพฯ : บริษัทพริกหวานกราฟฟค จำกดั.สวุีธิดา จรงุเกียรติกุล. (2558). ปรัชญาและมโนทัศนสังคมแหงการเรียนรู. กรงุเทพฯ : สำนักพิมพแหงจุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย. Keeves, J. P. (1988). Models and model building, educational research, methodology, and measurement : An International Handbook. U.K: Pergamon Press.
42 ภาคผนวก ก - เครื่องมือที่ใชในการดำเนินงาน การนิเทศและการประมินผลรูปแบบ
43 แบบสำรวจความตองการไดรบัการจัดการเรยีนรูตลอดชีวิตของหองสมุดประชาชน ในสงักัด สำนักงานสงเสริมการเรียนรูจังหวดัอุตรดิตถ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ตอนที่ 1 ขอมูลทั่วไปของผูตอบแบบสอบสำรวจ 1. เพศ ( ) ชาย ( ) หญิง 2. อายุของผูตอบแบบสอบถาม ( ) ตำ่กวา 18 ป ( ) 18 – 30 ป ( ) 31 – 50 ป ( ) มากกวา 50 ป 3. ระดับการศึกษา ( ) ประถมศึกษา ( ) มัธยมศึกษาตอนตน ( ) มัธยมศึกษาตอนปลาย ( ) สูงกวามัธยมศึกษาตอนปลาย 4. อาชีพ ( ) นักเรียน/นักศึกษา ( ) เกษตรกร ( ) รับจาง ( ) พนักงานเอกชน ( ) ขาราชการ/ลูกจางสวนราชการ ( ) วางงาน ( ) อื่นๆ ตอนที่ 2 การสำรวจความตองการไดรับการจัดการเรียนรูตลอดชีวิตของหองสมุดประชาชน ในสังกัด สำนักงานสงเสริมการเรียนรูจังหวัดอุตรดิตถกรณุาทำเครื่องหมาย ในชองตามความคิดเห็นของทานโดยพิจารณาตามเกณฑดังนี้ คะแนน 5 หมายถึง มีความตองการอยูในระดับมากที่สุด คะแนน 4 หมายถึง มีความตองการอยูในระดับมาก คะแนน 3 หมายถึง มีความตองการอยูในระดับปานกลาง คะแนน 2 หมายถึง มีความตองการอยูในระดับนอย คะแนน 1 หมายถึง มีความตองการอยูในระดับนอยที่สุด
44 ขอ การจัดการเรียนรูตลอดชีวิตของหองสมุดประชาชน ความตองการ 5 4 3 2 1 1 ตองการใหหองสมุดประชาชนเปนศูนยกลางของจัดกิจกรรม สงเสริมการเรียนรูที่หลากหลายแบงตามชวงวัยที่แตกตางของ ผูเรียน/ผูรับบริการ 2 ตองการกิจกรรมสงเสริมการเรยีนรโูดยนำจดุเดนที่เปน อัตลักษณหรือเอกลักษณของจังหวดัอุตรดิตถมาสงเสรมิ การกิจกรรมการเรียนรู 3 ตองการใหหองสมุดประชาชนนำเทคโนโลยีดิจิทัลมาใชบูรณา การจัดกิจกรรมสงเสริมการเรียนรู และไดเรียนรูดวยการปฏิบัติ จริงดวยตนเอง 4 ตองการใหหองสมุดประชาชนมกีจิกรรมสงเสริมการเรียนรูโดย เรียนรูแบบรวมมือกัน โดยใชเทคโนโลยหีรือนวัตกรรม 5 ตองการใหหองสมุดประชาชนจัดกิจกรรมสงเสริมการเรียนรูแบบแลกเปล่ยีนความคิดเห็น โดยใชเทคโนโลยีหรือนวัตกรรม 6 ตองการใหหองสมุดประชาชนจัดกิจกรรมสงเสริมการเรียนรูโดยใชเกมเพื่อการเรียนรู 7 ตองการใหบรรณารักษ/เจาหนาที่หองสมุด/ผูจัดการเรยีนรู มีสมรรถนะในการสรางนวัตกรรมเพื่อจัดกิจกรรมการเรยีนรู 8 หองสมุดประชาชนปรับปรุงออกแบบการพัฒนาภายในและ ภายนอกใหมีความมั่นคง ปลอดภัยและนาเขาใชบริการ 9 หองสมุดประชาชนมีพื้นที่เพ่ือการใชงานท่เีปนสัดสวน ที่ชัดเจน ใหผูใชบริการสามารถเขาถึงและเขาใชงานไดงาย 10 หองสมุดประชาชนใชการพัฒนานวัตกรรม สื่อการเรียนรู แอปพลิเคชัน หรือใชเทคโนโลยีที่ทันสมัยมาแทนหนงัสือ 11 หองสมุดประชาชนมหีนังสอือิเลก็ทรอนิกสE-Book เพิ่มขึ้น เพื่อใหเปนหองสมุดอิเล็กทรอนิกสE-Library 12 พัฒนาระบบอินเทอรเน็ตความเร็วสูงเพื่อใหบริการที่ครอบคลุม ในทุกพื้นที่ของหองสมดุประชาชน
45 ขอ การจัดการเรียนรูตลอดชีวิตของหองสมุดประชาชน ความตองการ 5 4 3 2 1 13 หองสมุดประชาชนมพีื้นที่แบบ (Co–Learning space) ประกอบดวย มีพื้นท่ทีำงานรวม พ้นืที่พักผอน พื้นที่จัด กิจกรรม พื้นที่บริการกาแฟหรือเครื่องดื่ม 14 หองสมุดประชานสำรวจความตองการของผูรับบริการเพื่อให จัดกิจกรรมการเรียนรูตรงตามความตองการ 15 บรรณารักษ/เจาหนาที่หองสมุด/ผูจัดการเรียนรู ใหบริการดวยจิตบริการ ดวยความเสมอภาค และเอาใจใส ชวยเหลือผูรับบริการดวยความเต็มใจ ตอนที่ 3 ความตอการอื่น ๆ ในการไดรับการจัดการเรียนรูตลอดชีวิตของหองสมุดประชาชน ในสังกัด สำนักงานสงเสริมการเรียนรูจังหวัดอุตรดิตถ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................
46 แบบนิเทศการพัฒนาสภาพแวดลอมของหองสมุดประชาชน ตามรูปแบบการสงเสริมการจัดการเรียนรูตลอดชีวิต ของหองสมดุประชาชนในสังกัดสำนักงาน สงเสริมการเรียนรูจังหวัดอุตรดิตถ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ คำชี้แจง ใหผูนิเทศดำเนนิการนิเทศ ตดิตามการดำเนินงาน การจัดกิจกรรม/ โครงการ ของหองสมุด ประชาชน/สถานศึกษา โดยใชวิธีการสอบถาม สัมภาษณสังเกตตามสภาพจริง หรือวิธีการอื่น ๆ แลว บันทึกสภาพที่พบ พรอมใหขอนิเทศเพื่อแกไขพัฒนาตลอดจนยกตัวอยางผลการปฏิบตัิที่เปนเลิศลงใน แบบนิเทศ ขอมูลการนิเทศเบื้องตน หองสมุดประชาชน.................................................... สถานศึกษา.......................................................... จำนวนบุคลากรผูจัดกิจกรรมการเรียนรู................คน จำนวนผูรับบริการโดยเฉล่ยี/วัน.................คน ผใูหขอมูลการนเิทศ...................................................................................................................ผนูิเทศ.......................................................................................................................................วนั/เดือน/ปที่ดำเนินการนิเทศ ...............................................................................................ประเด็นการนิเทศ ผลการนิเทศ สภาพที่พบ ขอนิเทศ ดำเนินโครงการสรางจุดเช็คอินของหองสมุด ประชาชน การจัดกิจกรมปรับพื้นที่หองสมุดใหเปน Co-Learning Space ดำเนินโครงการเรียนรูอาชีพกับหองสมุด ประชาชน การจัดกิจกรรมสงเสริมการเรียนรูผาน QR Code หองสมุดประชาชน การจัดกิจกรรมเรียนรูตลอดชีวิตดวย หนังสืออิเล็กทรอนิกส E-Book กับหองสมุด ประชาชน การสำรวจความพึงพอใจของผูรับบริการ ที่มาใชบริการหองสมุดประชาชน
47 ปจจัยที่สงผลตอความสำเร็จ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ปญหา/อุปสรรค ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ขอเสนอแนะเพื่อการพัฒนา ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ผลการปฏิบตัิที่เปนเลิศ หรือ นวัตกรรม (ถามี) ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ลงชื่อ.................................................ผูนิเทศ ( )