คู่มือประชากรโลกในศตวรรษที่ 21

สอดคล้องกับ นกั ตรรกวิทยาชาวออสเตรีย
ลูทวิช วทิ เกินซไตน์ ทีก่ ลา่ วไวว้ ่า “การแก้
ปัญหา มไิ ด้เร่ิมจากการหาขอ้ มูลใหม่ แตเ่ รม่ิ
การจัดเรยี งข้อมูลท่มี อี ยูแ่ ล้วใหเ้ ปน็ ระบบ”

ไอน์สไตน์ นักฟสิ ิกซ์ ชื่อดงั กย็ ังพูดไวส้ ้นั ๆ วา่
“ขอ้ มูล มใิ ช่ ความร”ู้ อาจจะตีความไดว้ ่า กวา่
จะไดค้ วามรู้ ตอ้ งเรม่ิ จากการรวบรวมขอ้ มูล
อย่างเป็นระบบ อยา่ เพิ่งด่วนสรุปว่ามีข้อมลู

แล้วจะมคี วามรู้

เจฟฟรี มวั ร์ นกั จัดการองค์กรชาวอเมริกนั กล่าว
ว่า “ถ้าเราไม่มขี อ้ มูล ก็เหมือนคนตาบอด หหู นวก

ทขี่ บั รถอย่กู ลางทางด่วน” มนั อนั ตรายมาก

ฌอน แรด ผู้รว่ มกอ่ ตง้ั แอพหาคู่ Tinder
กล่าววา่ “ข้อมูลส�ำ คัญกว่าอารมณ์” ดังน้นั
การจบั คดู่ ้วยข้อมลู นา่ จะสำ�เร็จมากกวา่ มรี ูป

โปรไฟล์เพียงอยา่ งเดียว

51

คริสโตเฟอร์ ฮทิ เคนศ์ นักโตว้ าที นักเขียน
กลา่ วว่า “ท่ีผมตอ้ งมาเป็นนกั ขา่ วเพราะว่าไม่
สามารถเชอ่ื ถือขอ้ มลู ใด ๆ ในหนังสอื พมิ พ์ที่

วางขายตามแผงท่ัวไปได้”

และ ออสการไ์ วล์ กวชี าวไอรชิ กก็ ล่าวไว้คลา้ ย
กันวา่ “มันนา่ เศรา้ มากท่ีทกุ วนั นีห้ าขอ้ มูลทีม่ ี

ประโยชนแ์ ทบไมไ่ ดเ้ ลย”

ปีเตอร์ มอวิลล์ เจา้ พ่อวงการการจดั การขอ้ มลู ผู้ช่วยเปล่ยี นแปลงการจดั การ
บริษทั ต่าง ๆ ด้วยสถาปัตยกรรมของขอ้ มลู ทางธรุ กจิ เขากล่าวไวว้ ่า “ข้อมลู
ท่ีเราค้นพบ จะเปลี่ยนแปลงส่ิงท่ีเราจะเป็นในอนาคต” การพัฒนาองคก์ รท่มี ี
ประสทิ ธภิ าพย่อมมาจากขอ้ มูลล้วน ๆ ไม่ใช่การคดิ เดาเอาเอง หรอื ใชอ้ ารมณ์

52

“Unless you are good at guessing, it is not much use being a detec-
tive.” “Use your eyes. Use your ears. Use your brains---if you’ve got

any. And, if necessary …” … Detective Poirot
“The problems are solved, not by giving new information, but by

arranging what we have known since long.”
… Ludwig Wittgenstein, Philosophical Investigations
“Information is not knowledge.” … Albert Einstein
“Without big data, you are blind and deaf and in the middle of a free-

way.” ... Geoffrey Moore
“Data beats emotions.” … Sean Rad
“I became a journalist because I did not want to rely on newspapers
for information.” … Christopher Hitchens
“It is a very sad thing that nowadays there is so little useless

information.” … Oscar Wilde
“What we find changes who we become.” … Peter Morville

53

8

Arthur Ashe อาเธอร์ แอช นกั เทนนสิ ผวิ สี
ผสู้ รา้ งความเขม้ แขง็ จากภายใน และเปน็ แรงบนั ดาลใจ

ใหน้ กั เทนนสิ รนุ่ ใหม่ ทกุ สผี วิ และชนชน้ั


Inner Power … ระเบิดจากข้างใน สมบัติอันลํ้าค่าที่สุดอยู่
ภายในตัวของเรานี่เอง ผู้ที่ประสบความสำ�เร็จส่วนใหญ่เริ่มจาก
สิ่งนี้ เริ่มจากสิ่งที่เขาเป็น เขารู้ว่าเขามีอะไร เขารู้ว่าเขาเป็นใคร
เขามีความฝันอย่างไร แล้วเลือกทำ�ในสิ่งที่เขารัก สิ่งเหล่านี้เป็น
เคล็ดลับของความสำ�ร็จ แต่ถ้าเราทำ�ตรงกันข้าม เริ่มจากสิ่งที่
ไม่ใช่เรา เริ่มที่คนอื่นบอกให้เราเป็น รอคอยในสิ่งที่เราไม่มี หรือ
ไม่มีวันมี และมุ่งสู่เป้าหมายที่คนอื่นอยากให้เราไป นอกจากจะ
สำ�เร็จได้ยากแล้ว ยังทำ�ให้เราอึดอัดมีความทุกข์ตลอดเส้นทาง
ดังนั้นเราควรจะเริ่มจากการค้นหาตัวตนที่แท้จริงของเรา และ
เริ่มออกแบบชีวิตที่เป็นของเราตั้งแต่วันนี้

54

ที่มาภาพ: Friday Reflections ท่มี าภาพ: Town & Country Magazine

อาเธอร์ แอช นักเทนนิสผิวสี ผู้ต่อสู้กับแรงกดดันต่าง ๆ ที่
สมัยนั้นกีฬาเทนนิสเป็นกีฬาของผู้ดี บุคคลชั้นสูง เป็นความยากลำ�บาก
ที่นักเทนนิสผิวสีจะได้แข่งขันในเวทีใหญ่ เวทีระดับโลก แอช ต้องใช้
พลังของความเป็นคนผิวสี สร้างความภาคภูมิใจจากสิ่งที่เค้าเป็น โดย
ไม่ได้คิดน้อยเนื้อตํ่าใจ ในทางตรงกันข้ามยังเป็นแรงผลักดันให้เขาฝึก
ซ้อมหนักขึ้น เมื่อด้อยกว่า ก็ต้องทำ�งานให้หนักกว่าคนอื่น จนในที่สุด
ประสบความสำ�เร็จในการแข่งขันแกรนด์สแลมระดับโลกถึง 3 ครั้ง
เขาได้กล่าวไว้ว่า “เริ่มจากตัวตนที่คุณเป็น และใช้ความสามารถที่คุณ
มี” เขายังบอกอีกว่า “สิ่งสำ�คัญที่สุดคือคุณต้องมีความพร้อม ต้องมี
ความมั่นใจ ความพร้อม และความมั่นใจ มาจากการฝึกซ้อมอย่างหนัก
และต่อเนื่อง” และเขายังกล่าวต่อไปอีกว่า “ความกลัวไม่ใช่ข้ออ้างที่
ทำ�ให้เราอยู่เฉย แต่กลับเป็นแรงผลักดันให้เราลุกขึ้นมาต่อสู้เพื่อความ
สำ�เร็จ”

55

วิเวยี น กรีน ศิลปินอารแ์ อนดบ์ ี ชาวอเมรกิ ัน
กลา่ ววา่ “ชีวิตไมใ่ ช่การทีจ่ ะรอคอยให้มรสุม
ผา่ นไป แต่เป็นการเรียนรูท้ จี่ ะเตน้ ร�ำ อยา่ งสงา่

งามท่ามกลางสายฝน”

แอนนา ฟรอยด์ นกั จติ วทิ ยาชาวออสเตรยี
ลูกสาว ซกิ มอนด์ ฟรอยด์ กลา่ ววา่ “เรามัก
จะมองหาความแข็งแกรง่ และความมนั่ ใจจาก
ภายนอกเสมอ ... แทท้ ่ีจรงิ แล้วส่งิ เหลา่ นั้นฝงั
ลกึ อยู่ภายในของเรานัน่ เอง และอยู่ที่น่นั มา

นานแลว้ ตลอดเวลา มันอยภู่ ายใน”

มายา แองเจลู กวอี เมริกนั ผวิ สี ผู้สรา้ งความ
เปล่ยี นแปลง กลา่ วว่า “ไมม่ ใี ครจะมาดับแสงสว่างที่

สอ่ งมาจากภายในของเราทุกคนได”้

มารายห์ แคร่ี นกั รอ้ งอเมริกันชอ่ื ดัง กล่าว
ว่า “เราตอ้ งมองให้ลึกเข้าไปในตัวเรา หาความ
แข็งแกรง่ และพลังทีเ่ รามีอยู่ และพูดกบั ตัวเอง
วา่ ... ฉันภมู ิใจในตัวเอง ภูมใิ จในสง่ิ ท่ีฉันเปน็ ”

56

แฟรงค์ ลลอย ไรท์ สถาปนกิ ช่ือดงั กลา่ ว
คล้ายกันวา่ “อสิ รภาพย่อมมาจากความ

แขง็ แกรง่ ภายใน”

และศลิ ปินเอก แนวอิมเพรสชัน่ นสิ แวนโก๊ะ เขา
เขยี นรปู ทกุ รปู จากแรงบนั ดาลใจท่ีแรงกล้า

ที่ระเบิดจากขา้ งใน ได้กลา่ วไว้วา่ “ฉนั คน้ หา ...
ฉันมงุ่ ม่นั ... และเม่ือใดก็ตามทีฉ่ ันลงมือท�ำ ฉนั จะ
ทำ�มันอยา่ งสดุ หัวใจ” ภาพเขียนต่าง ๆ ของแวนโกะ๊

แสดงถงึ การระเบดิ จากข้างในอย่างแทจ้ ริง

“Start where you are … and use what you have.”
“One important key to success is self-confidence. An important key to

self-confidence is preparation.”
“Fear isn’t an excuse to come to a standstill. It’s the impetus to step up

and strike.” … Arthur Ashe

“Life is not about waiting for the storms to pass. It’s about learning how
to dance in the rain.” … Vivian Greene

“I was always looking outside myself for strength and confidence, but it
comes from within. It is there all the time.” … Anna Freud

“Nothing can dim the light which shines from within.” … Maya Angelou

“You really have to look inside yourself and find your own inner
strength, and say, ‘I’m proud of what I am and who I am. “… Mariah

Carey

“Freedom is from within.” Frank Lloyd Wright
“I’m seeking, I’m striving, I’m in it with all my heart.” … Vincent Van Gogh

57

9

คนหไทนยง่ึ ผวพู้ ทิ ชิ ติ ติ นยนั อทด์ เโขราจเนอเพวาอนเรชิ สต์

Follow the Right Sequence … ทำ�ตามลำ�ลับขั้นตอน เคล็ด
ลับอีกประการหนึ่งของผู้ที่ทำ�งานยาก ๆ ให้สำ�เร็จได้อย่าง
ราบรื่น ก็คือ เขาต้องจิตนาการ ให้เห็นเป้าหมาย และภาพ
สุดท้ายให้ได้ แล้ววางแผนการทำ�งานย้อนหลัง ตามลำ�ดับขั้น
ตอนตั้งแต่ต้น เขาจะรู้ว่าควรจะทำ�อะไร ก่อนหลัง และควร
ทำ�อย่างไร ทำ�กับใคร ทำ�เมื่อไร เมื่อทบทวนแผนและลำ�ดับขั้น
ตอนดีแล้ว ก็เหลือเพียงใช้สมาธิ ตั้งใจทำ�ไปทีละขั้นตามแผนที่
วางไว้เท่านั้นเอง

58

ทีม่ าภาพ: Posttoday

คุณหนึ่ง วิทินันท์ โรจนพานิช คนไทยคนแรกที่พิชิตยอดเขา
เอเวอเรสต์สำ�เร็จ เขาเป็นครีเอทีฟมืออาชีพ และผู้กำ�กับภาพยนตร์
เขาใช้ความพากเพียร และการวางแผนอย่างเป็นขั้นตอน มีการซ้อม
ด้วยการปีนยอดเขาอื่น ๆ 7 แห่ง จากง่ายไปหายาก ที่ละขั้น ทีละ
ยอดเขา จนมีประสบการณ์ และสมรรถภาพร่างกายที่แข็งแกร่ง
พร้อมสำ�หรับยอดเขาเอเวอเรสต์ ... ในช่วงก่อนที่เขาจะพิชิตยอดเขา
เอเวอเรสต์ในคราวนั้น มีทีมทหารนักปีนเขาของไทยที่มีความพร้อม
พยายามเดินทางไปก่อนหน้าเขา แต่ก็ไปติดพายุอยู่นานและไม่สามารถ
ไปต่อจนประสบผลสำ�เร็จได้ ส่วนคุณหนึ่งไม่รีบร้อน รอจังหวะเวลาที่
ถูกต้อง เขาร่วมเดินทางไปกับทีมนักปีนเขาชาวเวียดนาม ค่อย ๆ ไปที
ละขั้น ตามที่เขาศึกษา เก็บข้อมูล สถิติทิศทางและเวลาของพายุอย่างดี
มีจังหวะขึ้นและหยุด สอดคล้องกับช่วงจังหวะของสภาพอากาศในเวลา
นั้น ในที่สุดเขาก็ประสบความสำ�เร็จ เป็นคนไทยคนแรกที่พิชิตยอดเขา
เอเวอเรสต์ และได้ชูพระบรมฉายาลักษณ์ของในหลวงรัชกาลที่ 9 ไว้
เหนือหัว เป็นสัญลักษณ์แห่งความพอเพียง และแรงบันดาลใจอันยิ่ง
ใหญ่

59

ที่มาภาพ: Matichon

นอกจากคุณหนึ่งแล้วต่อมาก็มีนักปีนเขาที่ได้แรงบันดาลใจจาก
คุณหนึ่ง และศึกษาทำ�ตามขั้นตอนจนประสบความสำ�เร็จอีกหลายคน
โดยสตรีไทยผู้พิชิตยอดเขาเอเวอเรสต์ ได้กล่าวไว้ว่า “พี่หนึ่งก็บอกว่าให้
ศึกษาและวางแผนการเดินทางให้ดี ทำ�ตามขั้นตอน แต่หลังจากชั้นที่ 4
ขึ้นไป ไม่ต้องคิดอะไรแล้ว ให้คิดอย่างเดียวเลยว่าเดินต่อไปเรื่อย ๆ เดิน
เพื่อคนอื่น เราไม่ได้เดินเพื่อตัวเราเอง” ทพญ.นภัสพร ชำ�นาญสิทธิ์
หมอฟันสาว ที่ใช้เวลาเพียง 4 ปี ในการพิชิตยอดเขาที่สูงที่สุดในโลก 7
แห่ง ใน 7 ทวีป การวางแผน และทำ�เป็นขั้นตอนนั้น ไม่เพียงเพื่อพาเรา
ไปสู่จุดสูงสุดเท่านั้น แต่การวางแผนและทำ�งานเป็นลำ�ดับขั้นในขาลงนั้น
จะยิ่งสำ�คัญขึ้นไปอีก เพราะพละกำ�ลัง และแรงจูงใจ ได้ใช้ไปหมดแล้ว ดัง
มีคำ�กล่าวที่ว่า “ปีนขึ้นไปว่ายากแล้ว ปีนลงเสี่ยงตายยิ่งกว่า” ผู้พิชิตยอด
เขาเอเวอเรสต์ หลายคนเอาชีวิตไปทิ้งตอนขาลงนี่เอง

60

การทำ�งานให้เป็นขั้นตอน มีความสำ�คัญมาก
เควนติน แทแรนติโน ผู้กำ�กับหนังชื่อดังของ
ฮอลลีวู๊ด กล่าวไว้ว่า “สำ�หรับผม จังหวะของ
ภาพ และดนตรีประกอบ ต้องไปพร้อมกัน
ตอนผมเขียนบทภาพยนตร์ ผมมักจะคิดถึง

ดนตรีสำ�หรับการเปิดฉากก่อนเสมอ”
ซี เอส ลูอิส กวีชาวอังกฤษ กล่าวว่า “ให้ทำ�
ตามลำ�ดับขั้น พอเริ่มจากทำ�ข้อ 1 แล้วข้อ 2
จะต่อได้อย่างราบรื่น ... ถ้าเริ่มจากทำ�ข้อ 2
ก่อน จะเสียหายทั้งข้อ 1 และข้อ 2” เหมือน
กับที่เราเคยได้ยินว่า “ถ้าติดกระดุมเม็ดแรก
ผิด มันก็จะผิดเพี้ยนไปหมด แก้ไขได้ยาก”

ปีเตอร์ ดรัคเกอร์ กูรูด้านการจัดการสมัยใหม่
ชาวออสเตรีย กล่าวว่า “หัวใจของการทำ�ธุรกิจ
ให้สำ�เร็จ และมีประสิทธิภาพ ก็คือ การมีสมาธิ
จดจ่อกับสิ่งที่ทำ� ...ผู้บริหารที่มีประสิทธิภาพ
ต้องทำ�ตามขั้นตอน ทำ�ทีละอย่าง ทำ�อย่างมุ่งมั่น

และมีสมาธิ อย่ามั่ว”

61

สตีเวน คอนเวย์ กูรูด้านการจดั การชาวอเมริกัน ผู้เขยี นหนงั สือ 7
อปุ นสิ ยั ของผ้บู รหิ ารทมี่ ีประสิทธิผล กลา่ วไว้เช่นกันว่า “นักบริหารสว่ น

ใหญ่ใหค้ วามส�ำ คัญกับงานท่ีเรง่ ด่วน แตล่ ะเลยงานท่สี �ำ คัญ” เขายัง
กล่าวอีกว่า “ทำ�ทีละข้ันตอนหมายความว่า การจัดการตามลำ�ดบั ความ
ส�ำ คัญทค่ี ุณวางแผนไว้ ตามหลกั การ หลกั คิดทคี่ ุณยึดมัน่ ... ไม่ใชท่ ำ�ตาม
ทค่ี นอื่นเรง่ ใหค้ ณุ ทำ�” และค�ำ กลา่ วที่สำ�คัญของสตีเวน ท่นี ักบริหารผู้

ประสบความส�ำ เร็จนำ�ไปใชเ้ สมอ คอื ค�ำ กล่าวท่วี ่า
“เรม่ิ ต้นดว้ ยการมภี าพของตอนจบอยู่ในใจเสมอ”

มารค์ ซคั เคอร์เบิรก์ ผูก้ อ่ ตงั้ เฟสบุ๊ค
แนะน�ำ วา่ “ถ้าเราทำ�สิ่งทง่ี ่ายท่สี ดุ ก่อน
จะท�ำ ให้งานกา้ วหนา้ ไปไดอ้ ย่างรวดเร็ว”
เหมอื นกบั คำ�แนะน�ำ ของคุณครู วา่ ถา้
มีข้อสอบหลาย ๆ ข้อ ใหอ้ า่ นค�ำ ถามให้
ครบทุกข้อ แลว้ เลอื กท�ำ ข้อทง่ี ่ายให้เสร็จ
กอ่ น นอกจากจะทำ�ได้เร็วแล้ว ยงั มกี ำ�ลงั
ใจทำ�ข้อต่อไป และถา้ เวลาไมพ่ อ เราจะมี
จ�ำ นวนข้อทสี่ �ำ เรจ็ มากกว่าการเลอื กท�ำ ข้อ

ทยี่ ากก่อน แลว้ ทำ�ไดเ้ พยี งไมก่ ข่ี ้อ
แล้วอาจจะลนลานด้วย

62

“To me, movies and music go hand in hand. When I’m writing a script,
one of the first things I do is find the music I’m going to play for the
opening sequence.” … Quentin Tarantino
“Put first things first and we get second things thrown in: put second
things first & we lose both first and second things.” … C. S. Lewis
“If there is any one secret of effectiveness, it is concentration.

Effective executives do first things first and they do one thing at a time.”
… Peter Drucker

“Most of us spend too much time on what is urgent and not enough
time on what is important.” … Stephen Covey

“Putting first things first means organizing and executing around your
most important priorities. It is living and being driven by the principles
you value most, not by the agendas and forces surrounding you.”

… Stephen Covey
“Begin with the end in mind.” … Stephen Covey
“A simple rule of business is, if you do the things that are easier first,
then you can actually make a lot of progress.” … Mark Zuckerberg

63

10

Kofi Annan อดตี เลขาธกิ ารองคก์ าร
สหประชาติ (UN 1997-2006)

Social Landscape … เรียนรู้ภูมิสังคม แม้งานอย่างเดียวกัน
เป้าหมายใกล้เคียงกัน แต่เมื่อทำ�ในที่ต่างกัน ในสังคมและ
วัฒนธรรมที่ต่างกัน ในช่วงเวลาที่ต่างกัน ก็ต้องมาปรับปรุง
แผนกันใหม่ มืออาชีพ มักจะเริ่มทำ�งานโดยใช้แผนที่เป็นจุด
เริ่มต้น แผนที่ในศตวรรษที่ 21 ก็มีหลายแบบ สมัยนี้การค้นหา
ข้อมูลง่ายขึ้น มีรายละเอียดมากขึ้น เชื่อมโยงกันได้หลาก
หลายขึ้น การเลือกใช้แผนที่ในสถานการณ์ต่าง ๆ ก็สามารถ
เลือกใช้ให้เหมาะสมตามสถานการณ์ได้ง่าย ไม่ว่าจะเป็น
แผนผังภูมิสังคม แผนผังภูมินิเวศ แผนผังการพัฒนาที่ยั่งยืน
แผนผังห่วงโซ่อุปทาน แผนผังผู้บริโภค ฯลฯ เมื่อมีแผนที่ รู้จัก
สังคมรอบตัวเรามากขึ้น ก็จะทำ�งานได้ถูกต้อง รวดเร็ว แต่ถ้า
ไม่มี หรือไม่ใช้ ก็เหมือนเราตาบอด คลำ�ทาง และคิดเดาเอา
เองเรื่อย ๆ ไป ซึ่งจะสำ�เร็จได้ยาก

64

ทม่ี าภาพ: The Bangkok Post

โคฟี อันนัน นักการฑูตชาวกานา เลขาธิการองค์การ
สหประชาชาติในช่วงปี ค.ศ. 1997-2006 อันนัน เป็นผู้นำ� UN ใน
ช่วงเปลี่ยนถ่ายศตวรรษ และเป็นช่วงที่การพัฒนาเศรษฐกิจมีความ
รวดเร็วสู่ยุคดิจทัล โดยทิ้งห่างการพัฒนาสังคม และสิ่งแวดล้อมไว้ข้าง
หลัง อันนันเสนอความคิดเรื่องการพัฒนาที่ยั่งยืน โดยใช้หลักการแห่ง
ความสมดุลระหว่างเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม โดยเริ่มตั้งเป้า
หมาย การพัฒนาแห่งสหัสวรรษ (Millennium Development Goals
2000-2015) และปัจจุบัน ต่อด้วยเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (Sus-
tainable Development Goals 2016-2030) อันนันยังให้ความสำ�คัญ
กับการพัฒนาภูมิสังคม และการให้คุณค่ากับความเป็นมนุษย์ สังคม
และ วัฒนธรรม ในปี พ.ศ. 2559 นายโคฟี อันนัน ได้ถวายรางวัลความ
สำ�เร็จสูงสุดด้านการพัฒนาทุนมนุษย์ (UNDP Human Development
Lifetime Achievement Award) แด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
รัชกาลที่ 9 เมื่อวันที่ 26 พฤษภาคม พ.ศ. 2549

65

มากาเรต วีทลีย์ นกั เขียนชาวอเมริกนั กลา่ ววา่
“ไม่มพี ลงั แหง่ การเปลย่ี นแปลงใด ๆ ยิง่ ใหญไ่ ป
กว่าการท่ีชุมชนตระหนักไดเ้ องว่าเรอ่ื งอะไรมี

ความสำ�คัญส�ำ หรบั ชีวิตของเขา”

เจอราล โคส ท่านอธกิ ารชาวฝร่งั เศส กลา่ วไว้
วา่ “จงอย่ามองแคก่ ายภาพทางภูมิสงั คมใหม่
จงใชม้ ุมมองใหมม่ องดูคณุ ค่าของภมู สิ งั คมทม่ี ี

อยูเ่ ดมิ แลว้ ให้เห็นแจ้ง”

อริ คิ เจนเซน่ ครูชาวอเมริกนั สอนว่า
“มนษุ ยเ์ ป็นสัตวส์ ังคม ความคดิ ของเรา

เชอ่ื มโยงกบั ภมู ิสงั คมและภมู นิ เิ วศ”

ฟรานซสิ เบคอน นกั ปราชญช์ าวอังกฤษ
กลา่ ววา่ “เราไม่สามารถควบคมุ สงั คมและสง่ิ
แวดล้อมรอบ ๆ ตวั เราได้ แตเ่ ราตอ้ งปรับตัวให้

อยดู่ ้วยกันได้อยา่ งกลมกลืน”

66

ประธานาธิบดี โรสเวลด์ กล่าวว่า “คนที่
ทำ�ร้ายพื้นดินย่อมทำ�ร้ายตัวเอง ... ป่าคือ
ปอดของทุกคน ช่วยทำ�ให้อากาศสะอาด
ทำ�ให้ผู้คนสดชื่น และทำ�ให้ชุมชนเข้มแข็ง”

ดาไล ลามะ ผู้นำ�ทางจิตวิญญาณ ของ
ชาวธิเบต ก็กล่าวไว้เช่นเดียวกัน ว่า
“เป็นหน้าที่ และความรับผิดชอบ ของ
พวกเราทุกคน ที่จะต้องรักษาโลกของ
เราไว้ให้ดี”

“There is no power for change greater than a community discovering
what it cares about.” … Margaret J. Wheatley

“Don’t look for new landscapes, use new eyes to see what is already
there.” … Gerald Causse

“We are social beings and our brains grow in a social environment.”
… Eric Jensen

“We cannot command Nature except by obeying her.” … Francis Bacon
“A nation that destroys is soils destroys itself. Forests are the lungs of
our land, purifying the air and giving fresh strength to our people.”

… Franklin D. Roosevelt
“It is our collective and individual responsibility … to preserve and tend to

the world in which we all live.” … Dalai Lama
67

11

Pablo Picasso ปาโบล ปกิ สั โซ่
ศลิ ปนิ ผยู้ ง่ิ ใหญ่

The Big Picture ... ให้มองภาพใหญ่ องค์รวม คนทำ�งานส่วน
ใหญ่มักจะถูกกรอบให้มองภาพเล็ก อยู่แต่ในขอบเขตงานที่ถูก
กำ�หนดให้ทำ� ไม่รู้ว่าทำ�ไปทำ�ไม แล้วต้องไปต่อกับใคร เมื่อไร
ต้องต่ออีกกี่ขั้น แล้วสุดท้ายภาพรวมจะออกมาอย่างไร การ
พัฒนาตัวเองให้เห็นภาพใหญ่ เห็นอนาคต จะทำ�ให้เราปรับปรุง
งานเล็ก ๆ ของเราให้มีคุณภาพสอดคล้องกับแผนงาน หรืออาจ
จะคิดนอกกรอบ เพื่อสร้างสรรค์ ค้นหาสิ่งใหม่ ๆ ที่ตอบโจทย์
ภาพใหญ่ได้ ดังนั้นเราต้องพัฒนาความสามารถของการมอง
งานแบบองค์รวมให้ได้

68

ท่ีมาภาพ: Lightfield Studios

ปิกัสโซ่ จิตรกรเอกของโลก และศิลปินชาวสเปน ผู้โดดเด่น
ในศิลปะแบบคิวบิสซึ่ม ก่อนหน้านั้นเขาได้ลองรูปแบบศิลปะต่าง ๆ
ไม่ว่าจะเป็นแบบเหมือนจริง แบบเสมือน แบบร่วมสมัย แบบเหนือ
จริง จนผสมผสานเป็นสไตล์ของตนเองที่แตกต่างไม่เหมือนใคร การ
วาดภาพของปิกาโซ ใช้ความสามารถที่ซับซ้อน เขาเห็นองค์รวม เห็น
มิติ แสงเงา เห็นเนื้อแท้และอารมณ์ของสิ่งที่เขาจะวาด เขาเห็นองค์
ประกอบต่าง ๆ หลากมิติ หล่อหลอมเป็นภาพใหญ่อยู่ในหัวของเขา
และถูกถ่ายทอดผ่าน แปรงพู่กันและสีสันจัดจ้าน จนเป็นจิตรกรรม
ชิ้นเอก เมื่อมองภาพของเขา ถ้าเรามองด้วยตาจะดูแปลก แตกต่าง
เส้นสายวุ่นวายเข้าใจยาก แต่เมื่อเรามองด้วยใจ ด้วยภาพรวม เรา
จะเข้าใจถึงความงามที่เขาถ่ายทอดผ่านความคิดแบบองค์รวมของ
เขา ... มันน่าอัศจรรย์ยิ่ง

69

แวนโก๊ะ จิตรกรชื่อดังอีกท่านหนึ่งก็กล่าวไว้
คล้ายกันว่า “ภาพรวมที่สวยงามเป็น ผลงาน
ขององค์ประกอบเล็ก ๆ ที่ถูกประดับประดา

จัดเรียงอย่างสร้างสรรค์”

แซนดี้ นายธนาคารชาวอเมริกัน อดีตประธาน
ซิตี้กรุ๊ป กล่าวเหมือนกันว่า “รายละเอียดต่าง ๆ
รวมกันเป็นองค์รวม” และหมายถึงเราจะละเลย
รายละเอียดไม่ได้ ถ้าอยากได้องค์รวมที่สมบูรณ์

รายละเอียดต่าง ๆ ขององค์ประกอบย่อย
ย่อมสำ�คัญไม่แพ้กัน

แต่บางครั้งเพื่อให้ได้ภาพรวมที่ลงตัวสวยงาม
เราอาจต้องมองข้ามรอยตำ�หนิเล็ก ๆ น้อย ๆ
ขององค์ประกอบย่อยไปบ้าง ดังที่ ซูซาน คอ
ลลิน นักการเมืองอเมริกัน กล่าวว่า “จงมอง
ที่ป่าใหญ่ อย่าดูแค่ต้นไม้เล็ก ๆ” การมองภาพ

ใหญ่ให้งานออกมาสำ�เร็จก้าวหน้าสวยงาม
ย่อมสำ�คัญกว่าคอยจับผิดรอยตำ�หนิเล็กน้อย

ในงานเล็ก ๆ
ริดชาร์ด แบรนสัน นักธุรกิจผู้ก่อตั้งกลุ่ม
เวอร์จิน กล่าวว่า “ไม่ว่าสถานการณ์จะ
ตึงเครียดเพียงใด ขอให้เราเห็นแก่ภาพรวม
ของบริษัทไว้ก่อน”

70

ฮนั ส์ แฮนเซน่ นกั ฟุตบอลผอู้ ้อื ฉาว กลา่ วไวว้ ่า “ระหวา่ งท่คี น
เขลาถกเถยี งกนั เรอื่ งวา่ จะเลือกจกิ ซอวต์ ัวไหนก่อนดี คนฉลาด

มักจะพยายามมองให้เห็นภาพรวมกอ่ นคอ่ ยไปดจู กิ ซอว์”

วิลเฟรด ปีเตอรส์ นั นักเขยี นชาวอเมริกัน
เขยี นไวว้ า่ “มองใหใ้ หญ่ แลว้ ท�ำ ให้เรียบง่าย”

ยังมีนักกีฬาอาชีพหลายคนที่ต้องสร้างความสมดุลระหว่างภาพ
รวมของชัยชนะ กับผลแพ้ชนะในแต่ละเกมย่อย

บอรสิ เบคเคอร์ นกั เทนนิสมอื หนงึ่ ชาวเยอรมัน
กลา่ วว่า “เวลาผมแขง่ เทนนิส ผมจะถกู จำ�กดั ให้
ท�ำ ตามภาพเลก็ ทถ่ี ูกวางแผนการเล่นไว้ในแต่ละ
เกมสใ์ หด้ ที ่ีสดุ ผมไม่สนใจวา่ นกั วิจารณจ์ ะว่า
อย่างไร ผมไมอ่ ่านหนังสือพมิ พ์ หรือดูทวี ี ... ผม

ให้ผจู้ ดั การและทีมงานดแู ลภาพใหญใ่ ห้”

คารีม อับดุลย์ จบั บาร์ นักบาสเกตบอล
ในตำ�นาน กล่าววา่ “มนั ยากที่จะท�ำ ใหผ้ ู้
เลน่ หน้าใหมม่ องภาพใหญ่ หรืออนาคต

แค่เหน็ 3-4 ปีลว่ งหนา้ ก็เก่งแล้ว”

71

เปเล่ สุดยอดนักฟุตบอลในตำ�นาน ก็เชน่ กนั เม่อื มปี ระสบการณม์ าก ๆ
เขาจะมองภาพใหญม่ ากขน้ึ เขาเลา่ วา่ “บางทีผมคิดวา่ ผมน่าจะเขา้ ไปแย่ง

บอล แลว้ ยิงลกู น้ัน มนั นา่ จะทำ�ประตูได้ แต่คงผิดแผนทตี่ ้งั ไว้ ช่วงหลงั
ผมปรบั ความคดิ ใหม่ และพยายามเลน่ ไปตามแผน ผมคดิ ว่าผมพยายาม
ท�ำ ตามภาพใหญ่ และผลกอ็ อกมาดมี าก ผลของมันจะตา่ งกันอยา่ งมาก

ระหวา่ งการเข้าชิงรอบสดุ ท้ายกับการตกรอบแล้วได้แค่น่ังโซฟา
ดูการแข่งขนั อยู่ทีบ่ า้ น”

และเชน่ กัน ไทเกอร์ วดู ส์ นกั กอลฟ์ อจั ฉริยะ กล่าววา่ “ผมมองภาพใหญ่
และอนาคตเสมอ บางคร้ังผมอาจล้มเหลว และมันกไ็ มเ่ ป็นอะไรหนักหนา
ท่จี ะลม้ บ้าง แตผ่ มต้องรีบลกุ ขึน้ มาใหม่ใหไ้ ด้ ผมอาจจะถอยหลังไปบ้าง แต่
ในที่สุด ผมจะท�ำ ความสำ�เรจ็ แบบกา้ วกระโดด” และในทีส่ ุด หลังจากที่นัก
กอล์ฟอันดับหน่งึ ของโลก ผู้ประสบปญั หาชีวิตท�ำ ใหอ้ นั ดบั โลกของเขาลว่ ง

หล่นอย่างตอ่ เนอื่ งไปหลายปี และไม่เคยคว้าแชมปร์ ายการใด ๆ เลย
ในที่สุดด้วยการมองภาพใหญ่ และความมุ่งมนั่ พากเพยี ร

ไทเกอร์ วูดส์ กส็ ามารถกลบั มาคว้าแชมป์ในรายการใหญไ่ ดอ้ กี ครัง้
ในปี ค.ศ. 2019

72

“Great things are done by a series of small things brought together.”
… Vincent Van Gogh

“Details create the big picture.” … Sanford I. Weill
“Eyes on the forest, not on the trees” … Suzanne Collins
“However tight things are, you still need to have the big picture at the

forefront of your mind.” … Richard Branson
“Small mind discussed the puzzle; Great minds study the picture”

… Hans F Hansen
“See it big, and keep it simple” … Wilfred Peterson
“I was in the tennis bubble. I wasn’t thinking about the big picture. I
didn’t notice what they said on television, I wasn’t reading any papers. I
had a coach and a manager, and they kept me in the bubble.”

… Boris Becker
“It’s hard for young players to see the big picture. They just see three

or four years down the road.” … Kareem Abdul-Jabbar
“I think I’ve always had the shots. But in the past, I’ve suffered too
many mental lapses. Now, I’m starting to get away from that and my

mental discipline and commitment to the game are much better.
I think I’m really taking a good look at the big picture. That’s the
difference between being around for the final or watching the final from

my sofa at home.” … Pele
“I have a big-picture outlook, I am willing to fall, and I understand it’s
ok to fall, but I am going to get back up, I may take a step back, but in

the end, I am going to take a giant leap forward.” … Tiger Woods

73

12

Warren Buffet วอร์เรน บัฟเฟตต์
มหาเศรษฐีผู้ใช้ชีวิตแบบเรียบง่าย

Simplicity … ประหยัด เรียบง่าย ได้ประโยชน์สูงสุด การ
ทำ�งานทุกงานย่อมมีงบประมาณ และส่วนใหญ่งบประมาณ
จะมีจำ�กัด ดังนั้นการวางแผนการทำ�งาน ต้องคิดถึงขั้นตอน
ที่เรียบง่าย เท่าที่จำ�เป็น มีความคิดเรื่องการประหยัดคุ้มค่า
ใช้ทรัพยากรแบบหมุนเวียน เป็นมิตรต่อโลก เป็นมิตรต่อ
กระเป๋าสตางค์ หลักคิดประหยัด เรียบง่าย ได้ประโยชน์สูงสุด
สามารถเริ่มต้นง่าย ๆ ในชีวิตประจำ�วันของเราเองแต่มันไม่ง่าย
เลยที่จะต่อสู้กับกิเลส ตัณหา ในตัวของเรา และกระแสสังคม
ที่ไปคนละทางกับหลักคิดนี้ แต่ถ้าเราทำ�ได้ เราจะมีความมั่นใจ
เป็นตัวของตัวเอง รู้สึกถึงชีวิตที่เรียบง่าย เบาสบาย และมี
ความสุขอย่างยั่งยืน

74

ท่ีมาภาพ: CNBC

วอเรน บัฟเฟตต์ นักลงทุนในตลาดหุ้น ที่ประสบความสำ�เร็จ
จนกลายเป็นมหาเศรษฐีของโลก เขามีมุมมองที่แตกต่างจากนักลงทุน
ทั่วไป โดยเขามิได้มองแค่กำ�ไรระยะสั้น เขามักมองคุณค่าระยะยาว
มากกว่ามูลค่าและราคา โดยเขาเคยกล่าวว่า “มูลค่า คือจำ�นวนที่คุณ
จ่ายไป แต่คุณค่าคือสิ่งที่คุณได้มา” บางครั้งการลงทุนสวนกระแสของ
เขาทำ�ให้เขาได้กำ�ไรจากการลงทุนเป็นจำ�นวนมาก โดยเขาเคยกล่าวว่า
“ความเสี่ยงคือ การที่คุณทำ�ในสิ่งที่คุณไม่รู้เรื่อง” เขามีนิสัยเรียบง่าย
ประหยัด อดออม อดทน ชอบอ่านหนังสือหาความรู้ สะสมข้อมูล
สถิติ และกล้าลงทุนด้วยหลักวิชาการ แต่เขาเคยกล่าวว่าความสำ�เร็จ
นั้นเขาเรียนรู้จากความล้มเหลวของเขาเอง และเขาบอกว่าความผิด
พลาดมากมายในอดีตที่เขาเคยทำ� ทำ�ให้เขาเลือกการลงทุนได้ฉลาด
ขึ้น ถึงแม้เขาจะรํ่ารวยเป็นมหาเศรษฐีอันดับต้น ๆ ของโลก เขายัง
อาศัยอยู่ในบ้านหลังเดิมอย่างพอประมาณ ใช้รถคันเก่าที่ใช้กันมา
นาน และใช้ชีวิตที่เรียบง่าย และมักจะนำ�กำ�ไรที่เขาสร้างมา บริจาคให้
กับองค์กรการกุศลต่าง ๆ เสมอ โดยเขาเคยกล่าวว่า “ถ้าคุณเป็นคนที่
โชคดีที่สุด เป็น 1% ของประชากรโลก คุณต้องดูแลช่วยเหลือผู้คนอีก
99% ด้วย

75

ในเร่ืองชวี ติ ทป่ี ระหยดั เรยี บงา่ ย อีกตัวอยา่ ง
หนึ่งคอื มหาตมะ คานธี ทา่ นเคยกลา่ วไว้ว่า
“ใชช้ ีวติ อยา่ งเรยี บงา่ ย เพอื่ ใหค้ นอ่นื ไมล่ ำ�บาก”

แฟรงค์ ลลอย ไรท์ สถาปนกิ ผู้ย่ิงใหญ่ กล่าววา่
“ความเรียบงา่ ย และ สงบนิ่ง คือหวั ใจ และคุณค่า

ของงานศิลปะทั้งปวง”

นาโอโตะ ฟูกาซาวา นกั ออกแบบชาวญบี่ ุ่น กลา่ วว่า “ความเรียบงา่ ย คือ
ศิลปะแหง่ การออกแบบสรา้ งสรรคค์ วามกลมกลนื ไมใ่ ช่เพียงการท�ำ อะไรกไ็ ด้
ง่าย ๆ นอ้ ย ๆ” แต่การออกแบบ หรอื ท�ำ อะไรทีเ่ รยี บงา่ ยนั้น มักสวนกระแส
หลกั ของสังคมเสมอ ที่ผู้คนสว่ นใหญ่มกั จะชอบอะไรทยี่ ง่ิ ใหญ่ เกินความจ�ำ เป็น
การทำ�อะไรสวนกระแสนน้ั จงึ ยากมากดังค�ำ ท่ไี อน์สไตน์ นักฟิสิกส์ชื่อดังกล่าว

ไวว้ ่า “ต้องใชค้ วามสามารถระดับอจั ฉรยิ ะ และความกลา้ หาญอันยิ่งใหญ่
ถึงจะสามารถท�ำ อะไรท่สี วนกระแสได้”

76

“Price is what you pay. Value is what you get.” … Warren Buffett
“Risk comes from not knowing what you’re doing” … Warren Buffett
“If you’re in the luckiest one per cent of humanity, you owe it to the

rest of humanity to think about the other 99 per cent.”
… Warren Buffett

“Live simply so that others may simply live.” … Mahatma Gandhi
“Simplicity and Repose are qualities that measure the true value of

any work of art.” … Frank Lloyd Wright
“Minimalism is about creating complete harmony and not about making

simple.” … Naoto Fukasawa
“It takes a touch of genius - and a lot of courage to move in the

opposite direction.” … Albert Einstein

77

13

Elon Musk อลี อน มสั ก์ มหาเศรษฐี
ผยู้ อมขาดทนุ เพอ่ื ผลกำ�ไรของมวล

มนษุ ยชาตใิ นอนาคต

Loss is Gain … ขาดทุน คือกำ�ไร การมองกำ�ไรขาดทุน บน
มิติของผลประโยชน์ระยะสั้น และบนตัวเลขทางบัญชี ในโลก
สมัยใหม่นั้น อาจจะไม่ใช่การวัดผลที่มีประสิทธิภาพอีกต่อไป
เพื่อความสำ�เร็จในอนาคต เราต้องแลกมาด้วยการลงทุน การ
ขาดทุนล่วงหน้า ลงกำ�ลังกาย กำ�ลังใจไปก่อน แล้ววันหนึ่งกำ�ไร
ก้อนใหญ่จะตามมา เห็นได้จากกลุ่มคนรุ่นใหม่ที่ริเริ่มบริษัท
สตาร์ทอัพที่มีความคิดสร้างสรรค์ ก่อตั้งบริษัทเพียงไม่นานก็มี
ผู้เห็นคุณค่า มาร่วมลงทุน และสร้างกำ�ไรอย่างมหาศาล

78

ที่มาภาพ: PM News Nigeria

อีลอน มัสก์ นักธุรกิจ สุดระหํ่าชาวอเมริกัน เขามักจะคิด
อะไรก้าวหน้า ลํ้าเวลาอยู่เสมอ สิ่งที่เค้าคิด และทดลองทำ� ในช่วง
แรกมักถูกผู้คนสบประมาท และหัวเราะเยาะ จนต่อมาเมื่อเขาทำ�จน
สำ�เร็จแล้วจะมีผู้คนมากมายร่วมสนับสนุน การทำ�อะไรแปลกใหม่
ในช่วงแรก ๆ มักจะหาหุ้นส่วน และผู้ร่วมลงทุนยาก ดังนั้นในช่วง
แรกก็จะต้องขาดทุนไปก่อน จนเมื่อประสบความสำ�เร็จแล้ว จึงเริ่ม
มีกำ�ไร เขามีความคิดที่ยิ่งใหญ่ว่า เขายอมขาดทุน เพื่อกำ�ไรของมวล
มนุษยชาติในอนาคต

79

ขาดทุน คอื กำ�ไร ยังคล้ายกบั คำ�พงั เพยจนี ที่วา่
“ถา้ ไมเ่ จ็บปวดกอ่ น ก็ไม่ได้ความแข็งแกรง่ เพิ่มขึน้ ”

วู๊ดโรว วิลสัน ประธานาธิบดีคนที่ 28
ของสหรัฐอเมริกา กล่าวว่า “ผมยินดี
จะขาดทุนในบางเรื่องในวันนี้ เพื่อจะ
สร้างผลกำ�ไรในวันข้างหน้า ดีกว่าการที่
จะทำ�ในสิ่งที่ได้กำ�ไรในวันนี้ แล้วพาเรา

ขาดทุนในอนาคต”
โดนัล ทรัมป์ ประธานาธิบดีคนที่ 45 ของ
สหรัฐอเมริกา กล่าวว่า “บางครั้งการยอม
แพ้ในการรบในสมรภูมิเล็ก ๆ อาจจะทำ�ให้

เราค้นพบวิธีที่จะชนะสงครามใหญ่ได้”

โธมัส ฟูลเลอร์ นักประวัติศาสตร์ชาว
อังกฤษ กล่าวว่า “ถ้าไม่เสี่ยงปีนต้นไม้ จะได้

ผลไม้อันแสนหวานได้ยังไง”

80

ดิจาน สโตจาโนวิค ผรู้ กั ษาประตชู าว
ออสเตรีย กล่าวว่า “เมอื่ เราไดอ้ ะไรมา ก็
จะมใี ครบางคนเสียอะไรไป” คงหมายถงึ ไมม่ ี

อะไรได้มาฟรี ๆ

ดงั ทีน่ กั เขยี น ซิออน ลี เขียนไว้วา่ “ทุกคนต่างแสวงหาความสขุ โดยไมอ่ ยาก
ทกุ ขท์ รมาน ... แตค่ ณุ ไมม่ ีทางเหน็ สายรุ้งไดแ้ น่นอน
ถ้าไม่ยอมเปียกปอนในสายฝน”

เคนจิ มิยาซาวา นักปราชญ์ นักต่อส้ชู าวญี่ปุน่
กล่าวว่า “คณุ ต้องน้อมรับความเจบ็ ปวด

และเผามันเพอื่ เป็นเชือ้ เพลงิ ในการเดนิ ทาง
สคู่ วามสำ�เรจ็ ”

คริสติน ลากาด นักการเมืองชาว
ฝรั่งเศส กล่าวว่า “ผู้มีส่วนได้เสียทุก
ภาคส่วนในสังคม ต้องร่วมกันรับผิด
ชอบในการได้มาหรือเสียไปของสมบัติ

สาธารณะ”

81

“No pain … No gain” … Chinese Proverb
“I would rather lose in a cause that will someday win, than win in a

cause that will someday lose.” ... Woodrow Wilson
“Sometimes by losing a battle, you find a new way to win the war”

… Donald Trump
“One that would have the fruit must climb the tree.” … Thomas Fuller
“What you gain here, you lose on the other side.” … Dejan Stojanovic
“Everybody wants happiness, and nobody wants pain, but you can’t

have a rainbow without a little rain.” … Zion Lee
“We must embrace pain and burn it as fuel for our journey.”

… Kenji Miyazawa
“All stakeholders must participate in the gains and losses of any

particular situation.” … Christine Lagarde

82

14

Greta Thunberg เกรตา้ ธนั เบริ ก์
สาวนอ้ ยผปู้ ลกุ จติ สาธารณะในคนรนุ่ ใหม่

Active Citizenship & Volunteer Spirit … ปลูกจิตสำ�นึก
สาธารณะ และการเป็นพลเมืองโลกที่ดีมีจิตอาสา การสร้าง
ความเปลี่ยนแปลงสู่สิ่งที่ดีขึ้นในอนาคต เราจะต้องตื่นรู้ และ
อาสาที่จะลงมือทำ� ร่วมมือกับเครือข่ายต่าง ๆ ทางสังคม คน
รุ่นใหม่จะไม่ใช่ผู้ตาม ที่รอคอยผู้นำ�ผู้ยิ่งใหญ่แบบในสมัย
ศตวรรษที่ 20 แต่ในยุคนี้ คนเล็ก คนน้อย ที่มีจิตสาธารณะ
ย่อมสามารถออกมา สร้างความเปลี่ยนแปลงได้ไม่ยาก ด้วย
การแสดงพลังออกเสียง เชื่อมโยงเครือข่ายของผู้ที่มีความคิด
เดียวกันด้วยเทคโนโลยี ในแพลทฟอร์มดิจิตอลสมัยใหม่ ดังมี
ตัวอย่างมากมายจากทั่วโลก

83

ทมี่ าภาพ: Blogs@NTU

เกรต้า ธันเบิร์ก สาวน้อยมหัศจรรย์ ชาวสวีเดน ผู้ลุกขึ้นมา
ต่อสู้ รณรงค์กับปัญหาโลกร้อน ด้วยการปลุกจิตสำ�นึกสาธารณะ
ของเยาวชน คนรุ่นใหม่ เธอมักจะพูดกับคนรุ่นใหม่ว่า “ฉันไม่
ต้องการให้พวกเราเฝ้ารอคอยความหวัง ฉันอยากให้พวกเราตื่น
กลัว แล้วลุกขึ้นมาสู้” และเธอก็กล่าวอีกว่า “ความเงียบ และการ
นิ่งเฉยของพวกเรา เป็นสิ่งเลวร้ายที่สุด” เกรต้าเป็นเด็กทีมีสไตล์
ตรงไปตรงมา พูดจาเหมือนขวานผ่าซาก แต่ตรงประเด็น บาด
ลึกเข้าไปในหัวใจของผู้ใหญ่ที่ดีแต่พูดด้วยคำ�หวาน แต่ไม่กล้าที่จะ
เปลี่ยนแปลงอะไรเลย เกรต้า ไม่ยอมรออะไรทั้งนั้น เพราะเธอเชื่อว่า
เราไม่เหลือเวลาอีกแล้วและเธอเชื่อว่า “ไม่มีใครที่จะตัวเล็กเกินไปที่จะ
สร้างความเปลย่ี นแปลง” เกรตา้ เรม่ิ จากการเกลย้ี กลอ่ มใหพ้ อ่ แมข่ องเธอ
เปลย่ี นแปลงพฤติกรรมที่บ้าน ให้ใช้ทรัพยากรต่าง ๆ อย่างประหยัด
ลดคาร์บอนฟุตพริ้นท์ให้มากที่สุด เธอยังชักชวนเพื่อน ๆ และคุณครู
ที่โรงเรียนให้ทำ�ตามแนวทางรักษ์โลกของเธอด้วย ในวันว่างเธอยัง
นำ�เพื่อน ๆ ไปเรียกร้องหน้ารัฐสภาเพื่อให้เปลี่ยนแปลงนโยบายของ
ประเทศเรื่องภาวะโลกร้อน จนมีเพื่อน ๆ รุ่นเดียวกับเธอออกมาร
ณรงค์ที่โรงเรียน และมหาวิทยาลัยชั้นนำ�ทั่วโลก เธอได้พิสูจน์แล้ว
ว่าการปลุกจิตสำ�นึกสาธารณะมีพลังเพียงใด ดังที่เธอได้กล่าวว่า “สิ่ง
เดียวที่เราต้องทำ�คือตื่นขึ้นมา แล้วสร้างความเปลี่ยนแปลง”

84

โรอาลด์ ดาห์ล นกั เขียนเรือ่ งส้นั เชอ้ื สาย
นอร์เวย์ เขยี นไวว้ ่า “ที่เล็ก ๆ สกั แหง่ ในจติ ใจ

ของเรา กม็ พี ลังเพยี งพอท่จี ะ
เปลีย่ นแปลงโลกนไ้ี ด้”

มาตนิ ลเู ธอร์ คงิ นักต่อสู้เพ่ือคนอาฟรกิ นั ผิวด�ำ
กลา่ วว่า “ค�ำ ถามสำ�คัญทีท่ ุกคนตอ้ งถามตัวเอง ...

ก็คือ ชีวติ น้ีคณุ ไดท้ �ำ อะไรให้กับผอู้ ื่นบา้ ง”

บลิ เกทส์ มหาเศรษฐีชาวอเมรกิ ัน กลา่ ว
วา่ “พวกมหาเศรษฐีเขาสนใจกับปญั หา
ของคนยากจน 4-6 พนั ลา้ นคนจรงิ หรือ
ไม่ ... ถา้ เขาสนใจจริง ๆ เขาจะต้องออก
มาช่วยกัน เขาจะต้องออกมามสี ่วนร่วม

ในการเปลี่ยนแปลง”

อัลเบริ ์ด ไพค์ ตลุ าการชาวอเมริกัน
กลา่ วว่า “สง่ิ ท่เี ราท�ำ เพือ่ ตัวเองจะตายไป
กับเรา สว่ นสงิ่ ท่ีเราท�ำ เพอ่ื สว่ นรวมจะคง

ยงั อยยู่ ้งั ยืนยง เป็นอมตะ”

85

ธีโอดอร์ โรสเวลต์ ประธานาธิบดีคนที่ 26 ของ
สหรัฐอเมริกา กล่าวว่า “ประเทศนี้จะไม่ใช่ที่ที่ดี
สำ�หรับทุกคน จนกว่าพวกเราทุกคนจะลุกขึ้นมา
ร่วมกันทำ�ให้มันดีขึ้นด้วยมือของพวกเราเอง”
มารีย์ ออสมอนด์ นักร้องเพลงป๊อป
ชาวอเมริกัน กล่าวว่า “การบริการผู้อื่น
ถือเป็นความสุขอันแท้จริง”

แม่ชีเทเรซา ยังเคยบอกไว้ว่าการทำ�ความดี
การมีจิตสาธารณะนั้น ไม่ต้องทำ�อะไรที่ใหญ่
โต ให้ทำ�ตามกำ�ลังที่มี เธอบอกว่า “ถ้าคุณ
ช่วยคนร้อยคนไม่ได้ แค่ช่วยสักหนึ่งคนก็ยังดี”

86

“I don’t want you to be hopeful, I want you to panic” … Greta Thunberg
“Your silence is almost worst of all.” … Greta Thunberg

“But I’ve learnt that no one is too small to make a difference.”
… Greta Thunberg

“All we have to do is to wake up and change.” … Greta Thunberg
“Somewhere inside all of us is the power to change the world.”

… Roald Dahl
“Life’s most persistent and urgent question is, ‘What are you doing for

others?” … Martin Luther King, Jr.
“Is the rich world aware of how four billion of the six billion live? If we
were aware, we would want to help out, we’d want to get involved.”

… Bill Gates
“What we have done for ourselves alone dies with us; what we have
done for others and the world remains and is immortal.” … Albert Pike
“This country will not be a good place for any of us to live in unless we
make it a good place for all of us to live in.” … Theodore Roosevelt

“Being of service to others is what brings true happiness.”
… Marie Osmond

“If you can’t feed a hundred people, then feed just one.”
… Mother Teresa

87

15

Sir Isaac Newton ไอแซก นวิ ตนั
นกั วทิ ยาศาสตรผ์ เู้ ปลย่ี นแปลงโลก

Ecosystem … การใช้ธรรมชาติ ช่วยธรรมชาติ การทำ�งาน
สมัยใหม่นั้นต้องเข้าใจ ธรรมชาติ และระบบนิเวศน์ เพราะ
ทุกอย่างบนโลก และจักรวาลนี้ต่างมีส่วนติดต่อเชื่อมโยง
กัน เมื่อสิ่งหนึ่งเปลี่ยนแปลงไป สิ่งอื่น ๆ ที่เชื่อมโยงกันก็จะ
ถูกปรับเปลี่ยนไปด้วย เราจึงต้องระมัดระวังเรื่องผลกระทบ
ปฏิกิริยาลูกโซ่ การเปลี่ยนแปลงจากภาวะโลกร้อน ภัยพิบัติ
จากธรรมชาติ รวมถึงโรคภัยอุบัติใหม่ ซึ่งอาจจะเป็นอุปสรรค
สำ�คัญ และไม่สามารถคาดการณ์ได้ นับว่าเป็นความเสี่ยง
สูงสุดในศตวรรษที่ 21

88

ที่มาภาพ: InsideHook

เซอร์ ไอแซค นิวตัน นักวิทยาศาสตร์ นักธรรมชาติวิทยา และ
นักคิดผู้ทรงอิทธิพลในยุคนั้น เขาได้เปลี่ยนแปลงความคิดของคนทั่ว
โลก ด้วยหลักธรรมชาติ และความคิดแบบวิทยาศาสตร์ เขาสังเกตุเห็น
วัตถุต่าง ๆ เคลื่อนที่ด้วยแรงธรรมชาติ เขาได้ค้นพบกฎแห่งแรงโน้ม
ถ่วง รวมถึงกฎแห่งการเคลื่อนที่ของดวงดาว ในสุริยะจักรวาล ที่จริง
แล้วธรรมชาติก็อยู่รอบ ๆ ตัวเรานี่เอง เป็นสิ่งที่เราได้เห็น ได้ยิน และ
สัมผัสได้ทุกวัน จนเราอาจจะละเลยที่จะเรียนรู้สิ่งสำ�คัญที่อยู่รอบ ๆ
ตัวเรา

89

ไอนส์ ไตน์ กล่าวไว้ว่า
“มองใหล้ กึ เขา้ ไปในธรรมชาติ แล้วเราจะเขา้ ใจทกุ สรรพสงิ่ มากขึ้น”

แฟรงค์ ลลอย ไรท์ กล่าววา่
“เรียนรู้ธรรมชาติ รกั ในสิง่ แวดล้อม และอยใู่ กลช้ ดิ จนสนิทเป็นหนงึ่

เดยี วกับระบบนเิ วศ... แล้วเราจะไมม่ วี ันลม้ เหลว”

จาคอบ โบรโนสกี นกั คณิตศาสตรช์ าวโปแลนด์
กลา่ วว่า “มนุษย์ไมส่ ามารถควบคมุ ธรรมชาตไิ ด้
ด้วยกำ�ลัง ... แตด่ ้วยความรักและความเขา้ ใจ”

จอหน์ แห่งขนุ เขา บิดาแห่งปา่ สงวน ชาว
สกอ๊ ตแลนด์ กล่าวว่า “ในแต่ละก้าวท่ี
เราเดินเข้าไปในพงไพร จะเกดิ การเรยี น

รูม้ ากกว่าท่เี ราคาดไว้”

โยฮนั ว็อลฟ์ กัง ฟอน เกอเธอ นกั ประพนั ธ์
ชาวเยอรมัน กลา่ วว่า “ในธรรมชาติ ไมม่ ี
อะไรโดดเด่ยี ว ทกุ อย่างเช่อื มโยงกัน เราจะ
เห็นบางอยา่ งอยเู่ บ้ืองหน้า บางอย่างอยขู่ ้าง
กายเรา และบางอย่างอยใู่ ต้เท้าของเรา”

แวนโก๊ะ ศิลปินชาวดัทช์ ยังแนะนำ�ว่า “จงมอบความรักให้กับธรรมชาติ
แล้วเราจะเข้าถึงสุนทรียภาพของงานศิลปะได้อย่างลึกซึ้ง”

90

“Look deep into nature, and then you will understand
everything better.” … Albert Einstein

“Study nature, love nature, stay close to nature.
It will never fail you.” … Frank Lloyd Wright

“Man masters nature not by force, but by understanding”
… Jacob Bronowski

“In every walk with nature one receives far more than he seeks.”
… John Muir

“In nature we never see anything isolated, but everything in connection
with something else which is before it, beside it, under it and over it.”

… Johann Wolfgang von Goethe
“Keep your love of nature, for that is the true way to understand

art more and more.” … Vincent Van Gogh

91

16

Thanos ธานอส
ผทู้ ำ�ลายลา้ ง เพอ่ื สรา้ งโลกใหม่

Devil Advocate … ใช้อธรรมปราบอธรรม เมื่อเรารู้จัก
ธรรมชาติอย่างดี เรามักจะพบว่าบางสิ่งที่เราเห็นว่าเขาเป็น
ตัวร้าย ที่จริงแล้วเขาอาจจะเป็นตัวดีที่ช่วยกำ�จัดสิ่งชั่วร้ายใน
ระบบนิเวศให้เราอยู่ พืช หรือสัตว์บางชนิดที่เราไม่ชอบ เขา
อาจจะช่วยกำ�จัดศัตรูพืชที่แพร่พันธุ์เร็วเกินไป ช่วยกำ�จัดซาก
สัตว์สิ่งปฏิกูลที่สกปรกกระจายอยู่ทั่วไปในธรรมชาติ ถ้าเรา
กำ�จัดตัวร้ายออกมากเกินไป ธรรมชาติก็จะขาดสมดุลและเสีย
หายได้ ในชีวิตจริงของการทำ�งาน บางครั้งอาจมีบางคนในทีม
งาน ซึ่งส่วนใหญ่มักจะเป็นหัวหน้างาน ที่มักจะแสดงบทร้าย
คอยให้ความเห็นแรง ๆ ฆ่าความคิดที่ทีมงานคิดว่าเตรียมมา
ดีแล้ว ที่จริงแล้วเขาอาจจะกำ�ลังทำ�สิ่งดี ๆ ด้วยการผลักดันให้
แผนงานลํ้าหน้าไปไกลอีกขั้นหนึ่ง ถ้าอ่านเรื่อง CEO สมัยใหม่
หลายคนมีความคิดบ้าระหํ่า และมีพฤติกรรมแบบนี้เลยทำ�ให้
บริษัทของเขาก้าวไปข้างหน้าอย่างไร้ขีดจำ�กัด

92

ที่มาภาพ: ComicBook.com

ธานอส ผู้ทำ�ลายล้าง ผู้ใช้ความชั่วร้ายกำ�จัดความชั่วร้าย ธา
นอส คิดว่าจักรวาลนี้จะไม่ยั่งยืน เพราะมีคนมากเกินไป คนส่วนใหญ่
ก็บริโภค ใช้ทรัพยากรกันมากมายเกินความจำ�เป็น สักวันจักรวาลจะ
ล่มสลาย เขาจึงคิดวิธีที่จะพิทักษ์จักรวาลด้วยการกำ�จัดสิ่งมีชีวิตออก
ไปครึ่งหนึ่ง เราจึงค่อย ๆ รวบรวมหินสีอมตะ เพื่อรวมพลังทำ�ลาย
โลก เขากล่าวว่า “ข้าคิดว่า ด้วยการกำ�จัดสิ่งมีชีวิตไปครึ่งหนึ่ง อีกครึ่ง
หนึ่งจะอยู่รอดแบบยั่งยืน” เขากล่าวต่อไปว่า “เมื่อข้าทำ�สำ�เร็จ ครึ่ง
หนึ่งของสิ่งมีชีวิตยังคงอยู่ต่อไป ด้วยความสมดุล เหมือนอย่างที่ควร
จะเป็น” เขายังท้าทายอีกว่า “ความสนุกสนานจะเกิดขึ้นเมื่อจักรวาล
เกิดความสมดุลใหม่ และสิ่งนี้จะทำ�ให้ข้ายิ้มได้ อย่างมีความสุข” เมื่อ
เขาทำ�สำ�เร็จแล้วเขาก็ดำ�เนินชีวิตต่อไปด้วยความพอเพียง “ข้าใช้หิน
ทำ�ลายหินจนหมดสิ้น และมันเกือบจะทำ�ลายข้าด้วย แต่ข้าก็ทำ�สำ�เร็จ
ดังที่ตั้งใจไว้” เมื่อเข้าใจความคิดของเขา ที่แท้แล้ว เขาเป็นคนร้ายที่
ทำ�ลายล้างจักรวาล หรือเป็นคนดี ที่เสียสละตัวเองเป็นคนร้ายเพื่อ
รักษาจักรวาลให้ยั่งยืนกันแน่

93

อลั เฟรด ฮิตช์ค๊อก ผกู้ �ำ กับหนังสยองขวัญ
กลา่ วว่า “ย่งิ สรา้ งให้ตวั รา้ ยรา้ ยกาจได้มาก
เทา่ ใด ภาพยนตร์กจ็ ะประสบความส�ำ เร็จมาก

ข้นึ เท่านนั้ ”

มนุษยค์ ้างคาว ผูพ้ ทิ ักษ์นครกอทแฮม กล่าววา่ “บางครัง้ ความบ้าคล่ังของ
ศตั รู กท็ �ำ ใหเ้ ราแข็งแกร่งมากขึน้ ” และโจ๊กเกอร์ เหล่าร้ายตัวฉกาจ ก็ตอบโต้
ว่า “ความโกรธแค้นเพมิ่ พลังอนั ย่ิงใหญ่ใหก้ ับเรา แตถ่ า้ ไม่ระวังให้ดี มันจะเผา

ผลาญเราจนเปน็ จลุ ” และเคา้ ยังบอกต่ออกี ว่า “อะไรทีท่ ำ�เราเกือบตาย
จะท�ำ ให้เราแขง็ แกรง่ ข้ึนและเพย้ี นขึน้ ด้วย”

94

“I thought by eliminating half of life, the other half would thrive,
but you have shown me… that’s impossible.” … Thanos

“When I’m done, half of humanity will still exist. Perfectly balanced,
as all things should be.” – Thanos

“Fun isn’t something one considers when balancing the universe.
But this… does put a smile on my face.” … Thanos

“I used the stones to destroy the stones. It nearly … killed me.
But the work is done. it always will be.” … Thanos

“The more successful the villains, the more successful the picture”
…Alfred Hitchcock

“Sometimes it’s only madness that only make us what we are”
… Batman

“Your anger gives you great power, but if you let it, it will destroy you”
… The Joker

“What doesn’t kill you, simply makes you stranger!” … The Joker

95

17

Zimba The Lion King ซมิ บา้
ผเู้ สยี สละความสขุ ในปา่ เลก็ เพอ่ื ทวงคนื
บลั ลงั ก์ ฟน้ื คนื ความสมบรู ณใ์ หป้ า่ ใหญ่

Sacrifice … ประโยชน์ส่วนรวม มาก่อนความสุขส่วนตน เคล็ด
ลับอีกประการหนึ่งของผู้ที่ประสบความสำ�เร็จในยุคใหม่ คือการ
เสียสละ คนยุคใหม่จะเห็นประโยชน์ส่วนรวมมาก่อนความสุข
ส่วนตนเสมอ เพราะเขาตระหนักดีว่าในศตวรรษที่ 21 โลกของ
เราจะเข้าสู่หายนะในไม่ช้า ถ้าพวกเราไม่ช่วยกัน ด้วยพลังแห่ง
การบริโภคแบบไร้ขีดจำ�กัด ขยะจะล้นโลก ทรัพยากรจะหมดไป
อย่างรวดเร็ว และจะเกิดความแตกแยกจากความเหลื่อมลํ้าของ
สังคม คนรุ่นใหม่จึงอยู่นิ่ง แบบคนยุคก่อนไม่ได้ เขาอาจจะต้อง
เสียสละความสะดวกสบาย เช่น เขามักจะพกถุงผ้าแทนที่จะขอ
ถุงพลาสติกใช้ครั้งเดียวทิ้ง เขาจะพกกระติกนํ้า ส่วนตัวแทน
ที่จะใช้แก้วนํ้าพลาสติกของร้านค้า เขาจะใส่หน้ากากผ้าที่ซัก
แล้วมาใช้ซํ้าได้ เขาจะเลือกซื้อสินค้าจากสิ่งที่มาจากเศรษฐกิจ
หมุนเวียน เช่น เสื้อยืดที่มาจากเส้นใยพลาสติกรีไซเคิลจากขวด
ที่ใช้แล้วทิ้ง เป็นต้น เพื่อความอยู่รอด ในที่สุดเราจะเรียนรู้วิถี
ชีวิตใหม่ ... ชีวิตที่พอเพียง

96

ที่มาภาพ: Worldland Magazine

ซิมบ้า สิงโตเจ้าป่า ลูกชายของมูฟาซา ซึ่งเป็นราชาแห่งผา
ทรนง ผู้เป็นใหญ่ในหมู่สัตว์ทั้งปวง มูฟาซาซึ่งเป็นพระราชา ปกครอง
ดินแดนด้วยคุณธรรม ทำ�ให้เกิดความรักความสามัคคีในหมู่สัตว์ทั้ง
ปวง และมีความอุดมสมบูรณ์ของป่าและระบบนิเวศในอาณาจักร
นั้น วันหนึ่งซิมบ้าได้ถูกใส่ร้ายว่าเป็นต้นเหตุการตายของมูฟาซา จน
ต้องหนีไปยังดินแดนที่ห่างไกล สการ์น้องชายของมูฟาซาชิงขึ้นครอง
อำ�นาจแทนและปกครองดินแดนด้วยการเอารัดเอาเปรียบทุกคน และ
สร้างความหวาดกลัวไปทั่วดินแดน จนอาณาจักรที่เคยอุดมสมบูรณ์
กลายเป็นดินแดนที่แห้งแล้ง ในขณะที่ซิมบ้าหนีไป ก็ได้พบกับเพื่อน
ใหม่ในแผ่นดินแห่งใหม่ที่สอนให้เขาลืมความหลังที่เจ็บปวด แล้วหันมา
หาความสุขให้ตัวเองไปวัน ๆ ดังเพลงที่เขาร้องร่วมกันว่า “ฮาคูนา มา
ทาทา ... ลืมความกังวล แล้วหาความสุขใส่ตัวไปวัน ๆ”

97

แล้ววันหนึ่ง นารา เพื่อนสาวของเขาได้หลงเข้ามาในดินแดนใหม่นี้ แล้ว
เจอซิมบ้าโดยบังเอิญ เธอขอให้ซิมบ้าสละความสุขในปัจจุบัน แล้วหันไป
เผชิญความเจ็บปวดในอดีต กลับไปทวงบัลลังก์พระราชาคืน เพื่อกอบ
กู้อาณาจักรให้กลับมายิ่งใหญ่สมบูรณ์อีกครั้ง และยังมีอาจารย์ของเขา
ราฟิกิ ก็มาเล่าถึงเกียรติภูมิของราชาที่สืบทอดกันมา และเกลี้ยกล่อม
เขาเช่นกันว่า “ใช่แล้ว...อดีตมันเจ็บปวด แต่เธอมีทางเลือกที่จะหนีมัน
หรือเรียนรู้จากมัน” ซิมบ้าพยายามปฏิเสธโดยกล่าวว่า “ถ้าเขากลับไป
เขาต้องเจออดีตที่เจ็บปวด และเขาก็หนีพ้นมานานแล้ว” ระหว่างความ
สุขส่วนตัว กับประโยชน์ส่วนรวม ซิมบ้าควรเลือกอะไร

นาโปเลียน ฮลิ ล์ นกั เขยี นชาวอเมริกนั เคยเขยี น
ไว้วา่ “ความส�ำ เรจ็ ท่ียง่ิ ใหญ่ ย่อมแลกมาด้วยการ
เสียสละทั้งกายใจ และไม่มที างท่ีจะไดม้ าจากการ

เหน็ แกต่ วั ”

โจเซฟ แคมปเบลล์ ศาสตราจารย์ชาว
อเมรกิ นั กล่าวว่า “วรี บรุ ษุ คอื ผทู้ ี่อทุ ิศชีวิต
ใหก้ ับสว่ นรวม ใหส้ ง่ิ ทย่ี ง่ิ ใหญ่กวา่ ตัวเขา”

ว๊ดู โรว์ วิลสนั ประธานาธบิ ดีคนท่ี 28 ของ
สหรัฐอเมริกา กล่าววา่ “ความจงรักภักดีจะ
ไม่มีความหมายอะไรเลย ถา้ ขาดซึง่ การเสีย

สละอันย่งิ ใหญ”่

98

อับดุลล์ บาฮา นักปราชญ์ชาวเปอร์เซีย
สอนไว้ว่า “การเดินทางสู่ความสุขที่เป็น
อมตะนั้น เราจะต้องผ่านด่านแห่งความเจ็บ
ปวด และต่อด้วยด่านแห่งการเสียสละความ
สุขส่วนตน เมื่อผ่านไปได้ ในที่สุดเราจะ
พบความสุขที่แท้จริง เมื่อนั้นความสุขจอม

ปลอมทั้งหลายจะมลายหายสิ้นไป”

“Hakuna Matata … It means no worry for the rest of your day”
… The Lion King

“Oh yes, the past can hurt. But from the way I see it, you can either
run from it, or learn from it.” … Rafiki

“But going back means I’ll have to face my past. I’ve been running from
it for so long.” … Zimba

“Great achievement is usually born of great sacrifice, and is never the
result of selfishness.” … Napoleon Hill

“A hero is someone who has given his or her life to something bigger
than oneself.” … Joseph Campbell

“Loyalty means nothing unless it has at its heart the absolute principle
of self-sacrifice.” … Woodrow Wilson

“To attain eternal happiness, one must suffer. He who has reached the
state of self-sacrifice has true joy. Temporal joy will vanish.”
… Abdu’l-Bahá

99

18

Chuck Nolan (Cast Away) ชคั โนแลน
ผรู้ อดตายจากการตดิ เกาะ

Self-Reliance … การพึ่งพาตนเอง อาจจะสวนวิธีคิดกระแส
หลักในศตวรรษที่ 20 ที่อาศัยการพึ่งพาคนอื่น พึ่งพาระบบ
พึ่งพาความช่วยเหลือจากรัฐบาล มีน้อยคนนักที่จะทำ�อะไร
ที่สวนกระแสด้วยการพึ่งพาตนเอง แต่เมื่อเกิดวิกฤติการณ์
เศรษฐกิจของเอเซียที่เราเรียกว่าวิกฤติต้มยำ�กุ้ง ในปี พ.ศ.
2540 ผู้คนส่วนใหญ่เริ่มกลับไปสู่ชนบท กลับไปสู่ชีวิตที่เรียบ
ง่าย เรียนรู้การพึ่งพาตัวเอง ด้วยวิถีพอเพียง ผู้ที่ทำ�แล้ว
ประสบความสำ�เร็จในปลายศตวรรษที่ 20 ก็คงรู้จะดีว่าใน
อนาคตอันใกล้ของศตวรรษที่ 21 เราจะเจอวิกฤติที่หนักขึ้น
เรื่อย ๆ เป็นทวีคูณ และแล้ววันนั้นก็มาถึง วิกฤติโควิด 19 ผู้ที่
พึ่งพาตัวเองได้ย่อมอยู่รอด และถ้ายังไม่ได้เริ่ม ก็ต้องรีบสร้าง
ความสามารถในการพึ่งพาตัวเองให้เร็วที่สุด ... เมื่อพอเพียง
ก็จะอยู่รอด และยั่งยืน

100