地藏菩薩本願經
ก ษิ ติ ค ร ร ภ โ พ ธ� สั ต ว มู ล ป ณิ ธ า น สู ต ร
唐于闐國三藏沙門實叉難陀譯
大乘大集地藏十輪經
มหายาน มหาสน�น�ปาต กษ�ติครรภ ทศจกฺร สูตร
ส ร าง ถวา ย โดย
คุณพอ แตแต แซอวง 黄俤俤 Huang Di Di + คุณแม ฉวิ เอย้ี ง แซเอียะ 葉秋燕 Ye Qiu Yan
คณุ ปู อว งเต็กอี่ 黄德挹 Huang De Yi + คุณยา ผางอาโหมย 彭亜妹 Peng A Mei
คุณตา เอียะฮิ่งลื่อ 葉興吕 Ye Xing Lv + คุณยาย เตือ้ งเจียหลาง 張芝蘭 Zhang Zhi Lan
น า ย ว ร ว ร ร ธ น ช�่ น โ ช ค สั น ต
พรอ มทัง้ ลกู หลานเหลน
คาํ อุ ทิ ศสวน บุ ญกุศ ล
ขอนอมบญุ กศุ ลครงั้ น้ถี วายพระสยามเทวาธริ าช
พระมหากษัตริยไทยทกุ ๆพระองค
ขอนอ มถวายกศุ ลผลบญุ นี้
เปน พุทธบูชาแดพ ระพทุ ธเจาทกุ ๆพระองค
พรอมท้ังพระปจ เจกพทุ ธเจาทุกๆพระองค
ถวายเปนธรรมบชู า แดค าํ สอน ๘๔,๐๐๐ พระธรรมขันธ
ถวายเปนสังฆบูชา แดพ ระอริยเจา ท้งั หลาย
พรอ มท้ังบิดามารดา ครบู าอาจารย พรหมและเทวดา
เจา กรรมนายเวร สัมภเวสี ท้งั หลายท้งั ปวง
ขอทานทงั้ หลายโปรดอนุโมทนาและอโหสิกรรม
และขอใหขา พเจา ทง้ั หลายไดเ ขา ถึงซง่ึ พระนพิ พานดว ยเทอญ
地藏菩薩本願經
ก ษิ ติ ค ร ร ภ โ พ ธ� สั ต ว มู ล ป ณิ ธ า น สู ต ร
唐于闐國三藏沙門實叉難陀譯
ประวตั ขิ องพระกษติ คิ รรภโพธิสัตว
ปริเฉทท่ี ๑ ทรงแสดงอภิญญายังดาวดงึ สเทวพิมาน ปรเิ ฉทที่ ๒ การชุมนุมแหงนริ มาณกาย
ปริเฉทที่ ๓ พจิ ารณากรรมปจจัยของหมูสัตว ปริเฉทที่ ๔ กิเลสกรรมของสัตวในชมพทู วีป
ปรเิ ฉทท่ี ๕ ช่อื แหงนรก ปรเิ ฉทที่ ๖ พระตถาคตเจา ทรงสรรเสริญ
ปรเิ ฉทท่ี ๗ อานสิ งสข องผูมีชวี ติ และผูส้ินชีพ ปริเฉทท่ี ๘ คณะพญายมราชสดุดี
ปริเฉทที่ ๙ สรรเสริญพระพทุ ธนาม ปรเิ ฉทที่ ๑๐ หย่งั ประมาณกุศลแหงทาน
ปรเิ ฉทท่ี ๑๑ ปฐวเี ทพรกั ษาธรรม ปริเฉทท่ี ๑๒ อานิสงสของการไดเห็นและไดย นิ
ปริเฉทท่ี ๑๓ มอบหมายมนุษยแ ละเทวดา
大乘大集地藏十輪經
มหายาน มหาสน�น�ปาต กษ�ติครรภ ทศจกฺร สูตร
หั ว ใ จ คํา ส อ น ข อ ง พ ร ะ พุ ท ธ อ ง ค
ป รั ช ญ า ป า ร มิ ต า ห ฤ ทั ย สู ต ร
ป ร ะ ว ติ ข อ ง พ ร ะ ก ษ ติ ค ร ร ภ โ พ ธ สั ต ว
地藏王菩薩
Ksitigarbha Bodhisattva
ชอ่ ตางๆ ของพระกษิติครรภโพธสัตว
สันสกฤต: तगभ (กษฺ ติ ิครภฺ )
จนี : จนี ตวั เตม็ : 地藏菩薩, 地藏王菩薩
จนี ตวั ยอ : 地藏菩萨, 地藏王菩萨
พินอิน: Dìzàng Púsà, Dìzàng Wáng Púsà
เวด-ไจลส: Ti Tsang Pu Sa, Ti Tsang Wang Pu Sa
(จีนกลาง) ตจ้ี า งผซู า, ตี้จา งหวงั ผูซา
(แตจ ิ๋ว) ต่ีจัง่ ผอ สัก, ตี่จงั่ อว งผอสกั
ญ่ีปนุ : 地蔵 (จโิ ซ), 地蔵菩薩 (จโิ ซโบะซัตส)ึ , 地蔵王菩薩 (จโิ ซโอโบะซตั ส)ึ
ทิเบต: Sai Nyingpo
มองโกล: Сайенинбу
เกาหลี: 지장 (จจี าง), 지장보살 (จจี างโบซัล)
เวยี ตนาม: Địa Tạng Vương (เดียตา งเวอื ง), Địa Tạng Vương Bồ tát (เดียตา งเวอื งโบตาก)
พระกษิติครรภโพธิสัตว (อานวา /พฺระ-กะ-สิ-ติ-คับ-พะ-โพ-ทิ-สัด/, สันสกฤต: तगभ; Kṣitigarbha;
กฺษิติครฺภ) เปนพระโพธิสัตว ซ่ึงเปนที่นับถือในศาสนาพุทธนิกายมหายานในภูมิภาคเอเชียตะวันออก มักมี
รูปลักษณเปนพระภิกษุมหายาน นามของพระโพธิสัตวองคน้ีอาจแปลไดวา "ขุมทรัพยแหงแผนดิน" ("Earth
Treasury"), คลังแหงแผนดิน ("Earth Store"), "บอเกิดแหงแผนดิน"( "Earth Matrix"), หรือ "ครรภแหง
แผน ดนิ " ("Earth Womb")
พระกษิติครรภโพธิสัตวไดรับมอบหมายจากพระศากยมุนีพุทธเจา ใหเปนผูแสดงธรรมโปรดสัตวในกาม
ภูมิ 6 ในชวงที่พระองคปรินิพพานไปแลว และพระศรีอริยเมตไตรยยังไมไดลงมาตรัสรูเปนพระพุทธเจา*[1]
พระกษิติครรภมีปณิธานสําคัญในการชวยสัตวโลกท้ังหมดใหพนจากนรกภูมิ หากนรกยังไมวางจากสัตวนรกก็
จะยังไมขอตรัสรูเปนพระพุทธเจา ดวยเหตุดังกลาว พระองคจึงถือวาเปนพระโพธิสัตวแหงสัตวผูทุกขยากใน
อบายภูมิ มีนรกทั้งปวง เปนตน เชนเดียวกับการเปนผูคุมครองเด็กทั้งหลาย และเทพอุปถัมภของเดก็ ที่เสยี ชีวิต
และทารกที่ตายจากการแทงในวัฒนธรรมญีป่ นุ
รูปลักษณของพระโพธิสัตวองคนี้ ปกติมักทําเปนรูปพระภิกษุมหายาน มีรัศมีเปลงรอบพระเศียรซ่ึงปลง
พระเกศาแลว หัตถหนึ่งทรงจับไมเทาซึ่งใชเปดประตูนรก อีกหัตถหน่ึงทรงถือแกวจินดามณี (แกวสารพัดนึก)
เพือ่ ประทานแสงสวางทา มกลางความมดื
1
สําหรับในประเทศไทยเอง มูลนิธิพุทธจักษุวิชชาลัย (佛眼禪林弘法基金會:地藏道場) พุทธมณฑล
สาย 6 ไดสรางวัดหรือธรรมสถาน เพื่ออุทิศแดองคพระกษิติครรภโพธิสัตวโดยเฉพาะ โดยสรางองคพระกษิติ
ครรภ ดวยหนิ แกรนิตแกะสลักสูงรวมฐาน 13.99 เมตร และพระกษติ ิครรภ 6 ปาง ที่มคี ตมิ าจากปุณฑริกสมาธิ
สูตร (蓮華三昩經) ท่ีวาพระกษิติครรภนิรมาณกายไปโปรดสัตวทั้ง 6 ภูมิ พรอมพญายมราชท้ัง 10 ซ่ึงในสูตร
ฝา ยมหายานกลาววา เปน พระพุทธเจาและพระโพธิสตั วอ งคสําคญั 10 พระองค นิรมาณกายมาโปรดสัตว และ
ปฏิมากรรมหินแกะสลักนายนิรยบาล เปนหินแกะสลักสูงใหญกวาคนอีกรวมทั้งสิ้น 25 องค โดยชางฝมือจาก
ประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน ตามคติของพทุ ธมหายานแบบจนี และเผยแพรก ษิตคิ รรภโพธิสตั วมูลปณิธาน
สูตร (地藏本願經) และ กษิตคิ รรภโพธสิ ตั วทศจักรสตู ร （地藏十輪經) ซ่ึงเปนพระสตู รสําคญั ของพระกษิติ
ครรภ ซึง่ ถือไดว า เปนกษิติครรภมณฑล ทีม่ อี ยูไมก ่แี หง ในโลก
ภาพรวมของพระกษติ คิ รรภโพธสัตว
พระกษิติครรภมหาโพธิสัตวเปนหน่ึงในพระโพธิสัตว 4 พระองค ซ่ึงเปนท่ีนับถืออยางยิ่งในศาสนาพุทธ
มหายานแถบเอเชียตะวันออก รวมกับพระสมันตภัทรโพธิสัตว พระมัญชุศรีโพธิสัตว และพระอวโลกิเตศวร
โพธิสัตว จิตรกรรมฝาผนังสมัยกอนราชวงศถงั ของจีน ท่ีถํ้าผามอเกาและถํ้าผาหลงเหมนิ ไดแสดงภาพของพระ
กษิติครรภมหาโพธิสัตวไวตามความนิยมในลักษณะดง้ั เดิมของพระโพธิสัตว หลังสมัยราชวงศถัง รูปลักษณของ
พระองคไ ดแ พรห ลายมากขนึ้ ในลกั ษณะของพระภิกษุมหายานถือไมเทาหรือคฑาขักขระ หรอื ไมค ํา้ ในการธดุ งค
ของพระมหายานและลูกประคาํ
พระนามเต็มของพระองคในภาษาจีนคือ "ตาหยวนตี้จั้งผูซา" (จีนตัวยอ: 大願地藏菩萨; จีนตัวเต็ม: 大
願地藏菩薩; พินอิน: Dàyuàn Dìzàng Púsà) ซึ่งแปลวา มหาปณิธานกษิติครรภโพธิสัตว นามดังกลาวน้ีแสดง
ถึงปณิธานของพระองค ซ่ึงปรากฏอยูในพระสูตรมหายานตา งๆ ระบุวาจะทรงรับภาระในการสั่งสอนสรรพสัตว
ท้ังปวงท่ีในอยูในกามภมู ิท้ังหกในโลก อันไดแก สัตวนรก, เปรต, อสูร, เดรัจฉาน, มนุษย และเทพ (หมายความ
ถึงสวรรคฉ กามาพจรทง้ั 6 ชน้ั ) ตลอดยุคระหวา งศาสนาของพระโคตมพุทธเจาและพระศรอี ริยเมตไตรย
ดวยบทบาทท่ีสําคัญดังกลาว ศาลาหรือวิหารซึ่งอุทิศแดพระโพธิสัตวพระองคน้ี จึงมักปรากฏอยูเปน
ศนู ยกลางของวัดพุทธมหายานฝายตะวนั ออก โดยเฉพาะอยา งยิง่ ภายในศาลาอนสุ รณส ถานหรือสุสานตางๆ ซึ่ง
มนุษยและหมูสัตวไมอาจหนีพน ได ซ่ึงบางอารามก็ประดิษฐานพระกษิติครรภอยูภายในโบสถหรือวิหาร เคียงคู
กับพระศากยมุนีพุทธเจาและพระอวโลกิเตศวรโพธิสัตวก็มี ดวยคติที่วา พระอริยเจาทั้ง 3 องคน้ี คือพระผูเปน
ประธานโปรดสตั วในสหาโลกธาตหุ รือในจักรวาลน้ี
กาํ เนิดของพระกษติ ิครรภโพธสัตว
กําเนิดของพระกษิติครรภมหาโพธิสัตวมีการกลาวถึงเปน 2 นัย นัยหน่ึงกลาววาชาติกําเนิดเดิมของ
พระองคเปนธิดาพราหมณ อีกนัยหนึ่งเลาเปนเชิงตํานานวา ในสมัยราชวงศถัง พระองคไดนิรมานกายเกิดเปน
ราชกมุ ารแหงอาณาจกั รซิลลา ซึง่ ภายหลงั ไดออกผนวชเปนพระภกิ ษใุ นพทุ ธศาสนา
ธดาพราหมณ
2
เรื่องราวของพระกษิติครรภโพธิสัตวปรากฏคร้ังแรกในพระสูตรมหายานชื่อ "กษิติครรภโพธิสัตวมูล
ปณิธานสูตร" (จีนตัวยอ: 地藏菩萨本愿经; จีนตัวเต็ม: 地藏菩薩本願經; พินอิน: Dìzàng Púsà Běnyuàn
Jīng แตจิว๋ เรยี กวา "ตจี่ ั่งอวงพูส กั บึง้ งวนเก็ง") หน่งึ ในพระสตู รมหายานอันเปนทนี่ ยิ มนับถือมากท่สี ดุ พระสูตรนี้
กลาววา พระโคตมพุทธเจาคร้ังยังเปนพระโพธิสัตว ตรัสเลากอนจะจุติจากสวรรคชั้นดุสิตของพระองคมาสู
ครรภของพระนางสิริมหามายา*[2] แตนักปราชญสวนมากเช่ือวาถูกรวบรวมข้ึนในประเทศจีน*[3] เนื้อความ
ของพระสูตรกลาวถึงการบําเพ็ญกตัญุตาธรรมของพระกษิติครรภโพธิสัตว เมื่อคร้ังเสวยพระชาติเปนมนุษย
ซึง่ นําไปสูการต้ังมหาปณธิ านเพือ่ ชว ยเหลือสรรพสตั วทงั้ มวล
พระกษิติครรภโพธิสัตวทรงถือกําเนิดเปนบุตรีในสกุลพราหมณครอบครัวหนึ่ง บิดาชื่อ "ชีรชิณณ
พราหมณ" มารดาช่ือ "ยัฏฐีลีพราหมณี" บิดาไดถึงแกกรรมกอนมารดา จึงทําใหอาศัยอยูกับมารดาตลอดมา
พระองคซ ึ่งเสวยพระชาติเปนพราหมณี เปน ผูมคี วามละอายและเกรงกลวั ตอบาป เปนคนใจดมี ีเมตตา อยูในศีล
ในธรรม สวนมารดาน้ันกลับประพฤติตรงขามกับบุตรี ไมนับถือพระรัตนตรัย ไมเชื่อเรื่องกรรมและนรกสวรรค
แมวา พราหมณีบตุ รจี ะชกั ชวนหรอื โนมนาวจติ ใจอยางไร เพราะนางยัฏฐลี ีพราหมณีมมี จิ ฉาทิฐริ นุ แรง
ตอ มานางยฏั ฐลี ีพราหมณไี ดถ งึ แกกรรมลง แลวไปตกนรกอเวจี นางพราหมณีบุตรีรูแนวามารดาคงไมไปสู
สุคติ นางอยากชวยเหลือมารดา จึงไดขายมีคาท้ังหมดที่มี นําเงินทั้งหมดไปซื้อดอกไมธูปเทียน และเครื่อง
สักการบูชาตางๆ ไปสักการบูชาตามวัดวาอารามตางๆ และนําไปบริจาคทานแกคนยากจน และสัตวท่ีอดอยาก
หิวโหย เพื่อเปนการอุทิศบุญกุศลใหแกมารดาที่ลวงลับไปแลว นอกจากน้ีนางพราหมณีบุตรียังเปนผูถือศีล
บําเพ็ญเพยี รภาวนา บุญกศุ ลไดดลบันดาลใหวญิ ญาณของนางออกจากรางไปสูยังมหาสมุทรนํ้าเดอื ด และมีอสูร
กายตัวใหญน ากลวั กําลงั ไลจับมนษุ ยท ่ลี อยคออยูใ นน้ําจาํ นวนมากมายนบั ไมถ วน เพอื่ ฉีกกินเปน อาหาร นากลัว
มากจนนางไมกลาหันไปมองดวยความกลัวและสงสารมนุษยเหลานั้น เทพอสูรบอกนางวา ยัฏฐีลีพราหมณีได
เคยตกลงมาในดินแดนนรกภูมินี้ แตเนื่องจากนางไดรับบุญกุศลอันนางบําเพ็ญกุศลมาให จึงพนจากแดนนรก
ไปสูสุคติแลว พรอมกับยกมือพนมพรอมกับกมลงแลวจากไป เมื่อนางไดทราบดังน้ัน นางจึงมีความยินดีและ
หมดหวงในตัวมารดา แตนางกลบั เกดิ ความสงสารบรรดามนุษยท่ตี กนรกและไดรับความทกุ ขทรมานแสนสาหัส
เหลานั้น จึงเกิดความเมตตาอนั แรงกลาท่ีจะชวยเหลือสรรพสัตวในนรกเหลาน้ัน นางพราหมณีบุตรีจึงอธิษฐาน
ตอหนาพระพุทธรูป ขอถือศีลภาวนา บําเพ็ญทานบารมี เพื่อโปรดสรรพสัตวในนรกอเวจีตลอดจนถึงอนาคต
ขอใหสิง่ ศักดส์ิ ทิ ธคิ์ ุมครอง อยา ไดเบอ่ื หนายตอการบําเพ็ญกุศลกรรมดังกลาว ดวยเหตุที่ทรงบําเพญ็ บารมีเชนนี้
เม่ือนางถึงแกกรรม ไดกลับชาติมาเกิดเปนบุรุษ และบําเพ็ญเพียรสรางบารมี จนสําเร็จมรรคผลกลายเปนพระ
โพธสิ ตั วพ ระนามวา พระกษติ คิ รรภมหาโพธสิ ัตว
ภิกษจุ ากซลลา
อีกตํานานหน่ึงกลาววา พระกษิติครรภมหาโพธิสัตวไดป รากฏตัวขึน้ ในประเทศจีนสมัยโบราณ และเลือก
โพธิมัณฑะ (ท่ีตรัสรู) ท่ีภูเขาจิ่วหัวซัน ซึ่งเปนหนึ่งในสี่ภูเขาศักดิ์สิทธิ์ทางพุทธศาสนาในประเทศจีน ในสมัย
ราชวงศฮั่นตะวันออก รัชกาลจักรพรรดิฮั่นหมิง ศาสนาพุทธซึ่งกําลังรุงเรืองและจะเจริญอยางถึงท่ีสุดในสมัย
ราชวงศถัง ไดแพรหลายไปสูดินแดนเกาหลี ในยุคนั้นพระสงฆและบัณฑิตท้ังปวงจากเกาหลี จะศึกษาพุทธ
3
ศาสนาโดยการเดินทางไปศึกษาท่ีจีนเปนหลัก หน่ึงในจํานวนผูแสวงบุญเหลานั้นเปนอดีตมกุฎราชกุมารแหง
ซินลอกก (อาณาจักรซิลลา) ผูมีนามวา "กิมเคียวกัก" (ฮันจา: 金喬覺 อานเปนภาษาจีนกลางไดวา "Jin
Qiaojue") ซ่ึงไดผนวชเปนภิกษุในฉายา "จีจาง" (เปนการออกเสียงอยางเกาหลีของคําวา "ต้ีจาง")*[4] วัน
ประสูตขิ องทานคือวันที่ 30 เดือนเจ็ดจนี ซ่ึงตอ มาไดถ อื เปน วันสําหรับการสมโภชพระกษิติครรภมหาโพธิสัตว
อปุ นิสัยของพระภิกษุจจี างนัน้ ชอบความสงบและการบาํ เพ็ญสมาธิ จงึ ไดอ อกเดนิ ทางแสวงหาสถานที่สงบ
วิเวกตามปาเขา จนกระทงั่ มาถงึ ภูเขาจิ่วหัวซนั ในเขตมณฑลอนั ฮยุ ในปจจุบัน ทา นจึงถือเอาปากถ้ําแหง หน่ึงใกล
ท่รี าบกลางหบุ เขาน้นั เปนทพี่ าํ นกั และบําเพญ็ สมณธรรม
ตามตํานานกลาววา วันหนึ่งพระจีจางถูกงูกัดที่เทาขณะท่ีบําเพ็ญสมาธิอยู แตทานก็ยังน่ังนิ่งอยูกับท่ี
จนกระท่ังงูน้ันจากไป ครูตอมามีหญิงคนหน่ึงปรากฏกายข้ึนและไดถวายยาถอนพิษแกพระภิกษุองคน้ัน และ
บันดาลนํ้าพุขึ้นถวายแทนตัวลูกของนาง ซ่ึงไดกระทําส่ิงไมสมควรตอทานกอนจะหายลับไป อีกไมก่ีปตอมา
บัณฑิตคนหน่ึงพรอมดวยมิตรสหายและครอบครัว ไดเดินทางมาเยือนเขาจ่ิวหัวซัน จึงไดพบกับพระภิกษุจีจาง
ซ่ึงปราศจากอาหารในบาตรและมีผมยาวเน่ืองจากไมไดโกน คณะของบัณฑิตน้ันจึงรวมมือกับหมิ่นกงซึ่งเปน
คหบดีเจาของที่ดินในแถบนั้นสรางวัดขึ้นถวายแกทาน เมื่อหมิ่นกงแจงความประสงคจะถวายท่ีดินตามแตทาน
ตองการ พระจีจางจึงกลา ววาตอ งการท่ีดินเพียงเทา ผนื ผากาสาวพสั ตร และไดโ ยนผา กาสาวพสั ตรน ้ันขึ้นฟา รม
เงาดําของผาท้ังผืนแผปกคลุมท่ัวภูเขาท้ังลูก หม่ินกงจึงไดถวายภูเขาทั้งลูกดวยความศรัทธา และปวารณาตัว
เปน อปุ ฏฐากของพระจจี างนับต้ังแตน้นั ตอมาบตุ รชายคนหน่ึงของหม่ินกงซึ่งศรทั ธาทานมากเชน กนั ไดข อบวช
ชื่อวา "พระเตาหมิง"
พระจีจางจําพรรษาอยูที่วัดเขาจิ่งหัวซัน จนกระท่ังอายุได 99 ป ทานจึงเรียกภิกษุทุกรูปมาชุมนุมเพ่ือ
อําลา และไดน่ังบําเพ็ญสมาธิอยางสงบ จนกระทั่งละสังขารในที่สุด สามปใหหลังจากการละสังขาร สุสานของ
ทานไดถูกเปดออกและพบวารางกายของทานไมเนา เปอย คนทั้งหลายจึงเกิดความศรัทธาวา ทานเปนชาติหนึง่
ของพระกษิติครรภมหาโพธิสัตวนับแตนั้นเปนตนมา สรีระของพระจีจางที่ไมเนาเปอย ยังคงถูกเก็บรักษาไว
อยา งดอี ยูท ีว่ ดั ซึง่ ทา นไดสรางไวบนเจาจ่วิ หวั ซันจนถงึ ทุกวันนี้
ประติมานวทยาของพระกษิติครรภโพธสัตว
ในศาสนาพุทธฝายเถรวาท มีเรื่องราวท่ีคลายคลึงและเทียบกันไดกับตํานานของพระกษิติครรภโพธิสัตว
คอื เรอ่ื ง พระมาลยั (แตพระมาลัย ไมใ ชพระกษิติครรภ) ซึ่งเปน ทรี่ ูจ ักอยางแพรห ลายในเอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใต
โดยเฉพาะอยางยงิ่ ในประเทศไทยและประเทศลาว เนอื้ หาของเรื่องนกี้ ลาวถึงพระมาลัย ซงึ่ เปนพระอรหันตช าว
ลังกา สําเร็จฤทธ์ิอภิญญาญานตางๆ จากการบําเพ็ญสมาธิ และไดรับการยกยองวาเปนผูสืบทอดความเปนเลิศ
ทางฤทธ์ิตอจากพระมหาโมคคัลลานะ ผูเปนอัครสาวกฝายซาย ตํานานเลาวาทานไดอาศัยฤทธ์ิเดชของทาน
ทองไปยังนรกเพื่อเทศนาโปรดสัตวนรกท้ังปวง ใหบรรเทาจากทุกขเวทนา และไดรับรูถึงมูลเหตุและผลกรรมท่ี
ตองมาเสวยทุกขเวทนาในนรกขุมตางๆ ของสัตวนรกเหลาน้ัน นอกจากน้ีทานยังไดข้ึนไปยังสวรรคเพื่อบูชา
เจดียพระจุฬามณีและสนทนากับเหลาเทวดา ถึงเหตุและผลแหงบุญที่ตนไดกระทํา กอนจะนําสิ่งท่ีไดพบเห็น
ท้งั หมดมาประกาศใหชาวโลกรับรแู ละตั้งใจบําเพญ็ ความดีสบื ตอไป
4
มนตรข องพระกษติ ิครรภโพธสตั ว
ในนิกายชินงนและนิกายยอยอ่ืนๆ ของศาสนาพุทธสายวัชรยาน มนตรของพระกษิติครรภมหาโพธิสัตว
ปรากฏอยูใน คัมภีรเลมอ่ืนๆ หลากหลายบท หน่ึงในนั้น คือ มหาไวโรจนสูตร มีใจความดังนี้ "นมะ สมนฺต
พทุ ธฺ านํ ห ห ห สุตนุ สวาหา" (namaḥ samantabuddhānāṃ, ha ha ha, sutanu svāhā)*[5]
ผูนับถือศาสนาพุทธในจีน บูชาพระกษิติครรภมหาโพธิสัตวดวยมนตร 南無地藏王菩萨 ซ่ึงสําเนียงจีน
กลางออกเสียงวา "นาโมต้ีจั้งหวังผูซา" แตจิ๋วออกเสียงวา "นาโมต่ีจั่งอวงผอสัก" สวนในประเทศเกาหลีก็ใช
มนตรอ ยา งเดยี วกัน แตอ อกเสยี งวา "นาโมจจี างโบซัล"
พระนามของพระกษิติครรภมหาโพธิสัตวใชวา "โอม กฺษิติครฺภ โพธิสตฺตฺวาย" (oṃ kṣitigarbha
bodhisattva yaḥ) และยังมีมนตรแหงการขมาบาปวา "โอม ปรมัลทนิ สวาหา" ในภาษาจีนออกเสียงวา "งัน ปอ
ลา หมก เลง ทอ นิง ซอ พอ ฮอ"
อานิสงคข องการบูชาพระกษติ ิครรภโพธสตั ว
มีคติความเช่ือที่ไมถ ูกตองนักท่ีวา “พระแมกวนอิมโปรดเฉพาะคนเปน พระต่ีจ้ังโปรดเฉพาะคนตาย” ทํา
ใหพระกษิติครรภโ พธสิ ัตว (พระต่จี ั้ง) ไมเ ปนทนี่ ิยมกราบไหวใ นครวั เรอื น เพราะผไู มร ูเขา ใจวา จะเปน การชกั นํา
ดวงวิญญาณใหตามพระองคเขามาในบานดวย โดยที่แทแลวเมื่อคร้ังพุทธกาล พระพุทธองคทรงแสดงอานิสงค
แหง การบูชาพระกษติ ิครรภโ พธสิ ตั วไ วถงึ 28 ประการ คือ
1.เทพนาคาปกปกษร กั ษาและระลึกถึงอยูเปนนิจ
2.กศุ ลผลบญุ เจริญรงุ เรอื งไพบลู ยย งิ่ ๆ ขนึ้ ทุกทิวากาล
3.เปนการสรางสมอรยิ มรรคเปนสมกุ ฐาน ทั้งยงั ถือเปนเหตปุ จจัยแหง กุศลกรรม
4.ไมทอถอยในการบงั เกิดโพธจิ ติ
5.สมบรู ณดว ยเครอ่ื งอปุ โภคบรโิ ภคตลอดกาล
6.แคลวคลาดปราศจากโรคาพยาธิ
7.รอดพน จากอุทกภยั อัคคภี ัย
8.นิราศจากโจรภัยมาเบียดเบียน
9.เปน ท่ีเคารพยกยองของนรชนไปทั่ว
10.เทพารกั ษคุมครองอุมชูชว ยเหลืออยูเสมอ
11.สตรปี รารถนากลบั เพศเปนบรุ ุษ
12.เกดิ ในตระกลู วงศาแหงกษัตริยและอาํ มาตย
13.มรี ปู อินทรยี กายอินทรียส มบรู ณ
14.ไดอุบตั ิในแดนสวรรค
15.ภพหนา จะไดกําเนดิ เปนพระมหาราชาธิราช
16.สามารถหยง่ั รรู ะลกึ เหตุการณในอดตี ชาติ
17.คดิ ประสงคส ง่ิ ใดยอมไดด ัง่ ปรารถนา
5
18.ญาติและบริวารเสวยแตค วามสุข ปราศจากทุกข
19.สิ่งอัปมงคลทัง้ หลายสญู หายมลายสิน้
20.ไมต องบังเกดิ ในทุคติภมู ิ
21.หากสัญจรไป ณ แหง ใดยอ มไดร บั ความสะดวก
22.ในยามราตรยี อ มมีสบุ ินในทางศุภมงคล
23.บรรพบุรุษและญาติวงศท ล่ี ว งลับไปแลว จะไดห ลดุ พน จากทกุ ขภมู ิ
24.กาํ เนดิ ในภพหนา จะเปนผมู ีวาสนาสงู
25.ไดร ับการยกยองจากพระอรยิ เจา ทง้ั หลาย
26.มีสตปิ ญญารอบรูเปนเลศิ
27.มีจิตเปยมลนดวยเมตตาธรรมเปนสมฏุ ฐาน
28.จะไดส ําเร็จพระอนุตรสมั มาสัมโพธิญาณในท่สี ุด
คณุ ธรรมพเิ ศษ มเี มตตาสงู สง เปนโพธสิ ัตวท ่ีมปี ณิธาน ทจี่ ะโปรดสตั วนรก ใหพ นจากกรรมทกุ ขเ ข็ญ
พระกษิติครรภโพธิสัตว แปลตรงตัวหมายความถึง ที่เก็บหรือครรภแหงผืนแผนดิน พระองคทานมี
ปณิธานคลายคลึงกบั พระแมก วนอิม แตผิดไปจากพระแมก วนอิม ก็คือ พระองคทานตองการที่จะโปรดสัตวทมี่ ี
อยใู นนรกใหหมด ฉะนัน้ ในพิธีศพ จึงนิยมบูชาทา น จงึ กลายเปนความเชอ่ื ที่วา งานศพจะตองบูชาทา น สว นพธิ ี
มงคล นิยมบูชา พระแมกวนอิม กระท้ังเกิดคําวา “พระกวนอิมโปรดคนเปน เตจงอองโปรดคนตาย” ซึ่งความ
จรงิ ทา นกโ็ ปรดคนเปน เชน เดยี วกันกับพระแมก วนอิม
โดยมากรูปเคารพของทานมกั จะสวมหมวกสีขาว ซง่ึ เรยี กวา “มาลา 5 พระพุทธองค” ซ่ึงหมวกน้เี ปนของ
พระชาวธิเบต ประกอบพิธีทางมนตรยานนิกายในการโปรดสัตวนรก โดยท่ีทานมีปณิธานโปรดสัตวนรกมาก
จิตรกรจึงมักนิยมวาดภาพทานเปนพระที่กาํ ลังสวมหมวกและประกอบพิธีโปรดสัตวนรกไป บทสวดมนตราของ
พระกษิติครรภโพธิสัตว มีดังน้ี NAMO DIZANG WANG P’USA (Om bō là mò lín tuó níng，
suō pó hē)
อนึ่งมีคนจํานวนไมนอยเขาใจผิดวา พระกษิติครรภมหาโพธิสัตวจะโปรดเฉพาะสรรพสัตวในนรกภูมิ แต
ความจริงหาไดเปนเชนน้ันไม เพราะพระกษิติครรภมหาโพธิสัตวนั้นโปรดสัตวท่ัวทั้ง ๖ ภูมิ โดยในคัมภีร
มหายานไดกลาวถึงวา องคพระศากยมุนีไดทรงมอบหมายพระธุระ ในการแสดงธรรมตอสรรพสัตวทั้งหลาย
ในชวงเวลาที่พระสุคตเจาทรงดับขันธปรินิพพานไปแลว และพระศรีอารยเมตไตรยังไมไดมาอุบัติเพื่อประกาศ
พระศาสนา โดยสามารถจาํ แนกนิรมาณกายแหงพระกษิติครรภมหาโพธิสตั ว ตามการโปรดสรรพสตั วทั้ง ๖ ภมู ิ
ได ดงั นี้
๑.ทัณฑกษิติครรภ พระหัตถทรงซายคทาทัณฑ (คทาชนิดหน่ึง ที่ยอดเปนรูปศรีษะของมนุษย) พระหัตถ
ขวากระทาํ น้าํ ทิพยมทุ รา ทรงสาํ แดงนิรมาณกายนี้ เพื่อโปรดสรรพสัตวในนรกภมู ิ
๒.มณีรัตนกษิติครรภ พระหัตถซายทรงแกวจินดามณี พระหัตถขวากระทําน้ําทิพยมุทรา ทรงสําแดง
นิรมาณกายนี้ เพอ่ื โปรดสรรพสตั วใ นเปตภูมิ
6
๓.รัตนลัญจกรกษิติครรภ พระหัตถซายทรงรัตนลัญจกร พระหัตถขวากระทํามโนรสรัตนมุทรา ทรง
สาํ แดงนิรมาณกายนี้ เพอื่ โปรดสรรพสตั วในติรจั ฉานภมู ิ
๔.ธรณีกษิติครรภ พระหัตถซายทรงคทาวัชระ พระหัตถขวากระทําทานมุทรา ทรงสําแดงนิรมาณกายนี้
เพื่อโปรดสรรพสัตวในอสุรภูมิ
๕.สรวนิรวณวิสกัมภินกษิติครรภ พระหัตถซายทรงคทาขขร (คทาท่ีบรรพชิตจีนถือเวลาเดินทาง) พระ
หัตถขวากระทําปณิธานมุทรา ทรงสําแดงนิรมาณกายน้ี เพ่ือโปรดสรรพสัตวในมนุสสภูมิ อันจักระงับแลวซ่ึง
ทุกขแหงสรรพชีวิตท้ัง ๘ ประการ อันประกอบไปดวย ๑.เกิด ๒.แก ๓.เจ็บ ๔.ตาย ๕.อุปายาส (ความคับแคน
ใจ) ๖.ปยวิปปโยค (ตองพลัดพรากจากสิ่งอันเปนท่ีรัก) ๗.อัปปปยสัมปโยค (ตองพบกับสิ่งอันไมเปนท่ีรัก) และ
๘.ปญ จปุ าทานกั ขนั ธ (อปุ าทานยดึ มน่ั ในขนั ธ ๕)
๖.สุริยประภากษิติครรภ พระซายทรงมโนรสจินดามณี หระหัตถขวาทรงแสดงธรรมมุทรา ทรงสําแดง
นิรมาณกายน้ี เพ่อื โปรดสรรพสัตวใ นเทวภูมิ
ตาํ นานเรอ่ งเลาของพระกษิตคิ รรภโพธสัตว
พระกษิติครรภโพธิสัตวเปนพระโพธิสัตวที่ชาวพุทธมหายานนับถือกันมากพระองคหน่ึง ดวยมีพระมหา
ปณิธานอันย่ิงใหญในการโปรดสรรพสัตว พระองคทรงมีพระนามจีนวา “ต้ีจั๊งหวังผูซา” ตามประวัติของ
พระองคกลาวไววา พระองคทรงเปนพระราชโอรสองคท่ี 7 ของกษัตริยแหงแควนชิลลา (ปจจุบันคือเกาหลีใต)
โดยพระนามเดิมคือ เจาชายจินเฉียวเจว ทรงเบ่ือหนายทางโลกและออกผนวชเม่ืออายุ 24 พรรษา พระองค
ทรงเดินทางมายังประเทศจีนพรอมดวยสุนัขสีขาวตัวหน่ึง พระองคทรงเดินทางมาถึงยังภูเขาจิ่วหวาซาน ณ
เมืองชิงหยาง มณฑลอายฮุย ซ่ึงภูเขาแหงน้ีมีสัณฐานของภูมิประเทศคลายดอกบัว และมีบรรยายกาศที่เหมาะ
แกก ารปฏิบัตทิ างธรรม พระองคท รงเสาะหาถํ้าอันเหาะสมแกการปฏิบตั ิธรรม
ตอมาชาวบานทราบถึงการมาปฏิบัติธรรมของพระองค จึงอุปถัมภสรางวัดอารามถวาย แตดวยภูเขาจ่ิว
หวาซานน้ีมีเจาของคือ หม่ินกง ซึ่งหม่ินกงตองถวายท่ีแกพระองคเทาน้ันชาวบานจึงสรางวัดถวายได ดวยวา
หมิ่นกงเปนพุทธศาสนิกชนที่ดีอยูเปนทุนเดิมอยูแลว เขาจึงกลาววา หากพระคุณเจาตองการที่เทาใดก็ตามแต
พระคุณเจา ปรารถนาเถดิ
พระองคจ งึ ตอบวา เราตองการพนื้ ท่ีเพียงเทาผืนจีวรของเราคลมุ เทาน้ัน หมน่ิ กงตกใจตอคําตอบ เพราะที่
เทาผืนจีวรคลุมนั้นมันชางเปนพื้นท่ีนอยนิด จะเอาไปทําการอันใดได แตแลวเม่ือพระองคทรงถอดจีวรและโยน
ขึ้นกลางอากาศ ปรากฏวาผืนจีวรขยายใหญออกไปเรื่อยๆ จนสามารถคลุมภูเขาไดทั้งภูเขา หม่ินกงเกิดความ
เลื่อมใส จึงยินดีถวายภูเขาจิ่วหวาซานทั้งภูเขาเปนพุทธสถาน ท้ังยกยอมใหบุตรชายนามวา “เตาหมิง” ออก
บวชเปนศิษยของพระองคอีกดวย ตอมาหมิ่นกงจึงกราบพระภิกษุผูเปนบุตรน้ันเปนอาจารย ภายหลังหม่ินกง
และเตาหมิง จึงกลายมาเปนอัครสาวกเบ้ืองซายและเบื้องขวาแหงพระกษิติครรภโพธิสัตว เราจะพบกับรูป
เคารพทม่ี ชี ายชราทแี่ ตง กายอยางคหบดแี ละภกิ ษยุ ืนอยูขาง ซ่ึงชายชราน้ันคือ หมนิ่ กง สว นพระภิกษนุ ัน้ คือ เตา
หมิง นั้นเอง
7
พระองคทรงบําเพ็ญเพียรบนเขาเปนเวลาถึง 75 ป และทรงมรณภาพลงเม่ืออายุได 99 พรรษา หลังจาก
การมรณภาพของพระองคเปนเวลา 3 ป บรรดาสานุศิษยที่เลื่อมใสในพระองค ไดทําการเปดโลงพระศพ เพ่ือ
เตรียมการฝง แตกลับพบวารางของพระองคน่ิมและมีสีสันเหมือนอยางกับเม่ือตอนที่พระองคยังมีพระชนมชีพ
เม่ือเคาะกระดูกกลับมีเสียงกังวาลเหมือนทองคํา จึงไดนําทองคําเปลวมาปดทั่วกาย และสรางวิหารสักการะ
ผูคนจากทีห่ ลากหลายจงึ เดนิ ทางมายังภูเขาจ่ิวหวาซาน ตอมาภเู ขานน้ั ถูกจดั เปน 1 ใน 4 ของ ส่ีเมยี่ ไตซัว คือ ส่ี
ภเู ขาทบ่ี ําเพญ็ แหง พระโพธิสตั ว ซึ่งประกอบดว ย
ภูเขาอูไถซาน เชอ่ื กนั วาเปน ที่บําเพญ็ เพียรของ พระมญั ชศุ รโี พธิสตั ว
ภเู ขางอไบ เชอ่ื กนั วาเปน ท่บี าํ เพญ็ เพียรของ พระสมันตรโพธสิ ัตว
ภูเขาผูถวั ซาน เช่ือกันวา เปนทบ่ี ําเพ็ญของ พระโพธสิ ตั วก วนอมิ
ภูเขาจวิ่ หวาซาน เช่อื กันวาเปน ท่ีบําเพญ็ ของ พระกษิติครรภโพธสิ ตั ว
เม่ือพระองคทรงละสังขาร จึงไดรับการแตงตั้งจากพระศากยมุนีพุทธเจาเปนพระกษิติครรภโพธิสัตว
พรอมหนาที่โปรดวิญญาณในนรกภูมิทั้ง 6 นับแตนั้นเปนตนมา พระองคจึงทรงโปรดเหลาคนตายใหหลุดพน
จากความทุกขพันธนาการของเหลาวิญญาณบาปในนรกภูมิ พระองคท รงกลาววา หากนรกภูมไิ มวา งลงตราบใด
ทานจะไมยอมตรัสรูเปนพระพุทธเจาตราบนั้น แตดวยนับวันวิญญาณในนรกย่ิงมีมากขึ้นเปนทวีคูณเชนนั้น
ปณิธานของพระองคจึงไมมีที่ส้ินสุด พระกษิติครรภโพธิสัตวทรงถูกยกยองวาเปนกษัตริยแหงยมโลก พระองค
เปน ทย่ี าํ เกรงแกพ ญายมราชแลบรวิ าร รวมถึงเปนทพี่ ง่ึ พงิ ของเหลา ดวงวญิ ญาณบาปในนรกภมู ิ
พระองคทรงเปนที่ยําเกรงตอพญายมราช พระองคถูกยกยองเปนกษัตริยแหงยมโลกอีกดวย แสดงไดถึง
ความย่ิงใหญแหงพระองค ซึ่งหากวิญญาณบาปดวงใดหลบหนีจากการจับกุมของยมบาล ไดเขาพุทธเขตแหง
พระกษิติครรภโพธิสัตวแลว ยอมมิไดรับการถูกจับกลับ เพราะพระกษิติครรภโพธิสัตวทรงขอเปนเขตอภัยทาน
พระองคจะรับดวงวิญญาณบาปเหลานั้นไว เพื่อเทศนาขัดเกลาใหโอกาสกลับไปยังโลกมนุษย เพื่อสรางผลบุญ
บําเพญ็ เพ่ือใหหลุดพนไปยังแดนสุขาวดี ดงั เคยมีตาํ นานเรือ่ งเลาในแนวนี้ วา
คร้ังในรัชสมัยราชวงศถัง มีขุนนางทานหนึ่งนามวา “หลีแซหงวน” เกิดเปนโรคปจจุบันตายไป แตที่อก
ของเขายังคงอุนอยู ญาติพ่ีนองจึงตัดสินใจยังไมเอารางของเขาลงโลง เพราะหวังวาเขาอาจจะฟน จนเวลา
ลวงเลยมา 21 วัน ขุนนางทานน้ันไดฟนข้ึนมาตามที่ญาติพี่นองคิด ทานจึงส่ังคนในบานใหจัดทําอาหารเลี้ยง
พระภิกษุสงฆจํานวน 30 รูป แลวเตรียมกะแปะหม่ืนพวง บิดาของขุนนางเปนคหบดีที่มั่งมี จึงยอมทําตามที่
บุตรชายขอ จากน้ันขุนนางไดว างถาดอาหารจํานวน 30 ถาดที่พ้ืน ซ่ึงทุกคนในบานลวนประหลาด เพราะไมให
องคพระเลย ขุนนางกลา ววา
“ขอขอบพระคณุ เปน อยา งยิง่ ท่ีทานทรงเมตตาชวยเหลอื ใหข าพเจากลับมายังบาน”
จากนั้นก็คาดคะเนวาพระภิกษุท้ัง 30 ฉันเสร็จแลว เขาก็ทําการนําอาหารอีกสองสํารับมาวางพรอมสุรา
และไดเผากระดาษเงนิ กระดาษทองจาํ นวนหา พนั ฉบับ แลวบอกกลาววา
“เปนพระคุณยงิ่ ทท่ี านชว ยเหลือใหขา พเจานอกพน จากนรกภมู ิ”
8
พอเสร็จพิธีหลีแซหงวนก็เขานอนตามปกติ วันตอมาญาติของเขาจึงไดถามไถถึงเรื่องหลังความตายของ
เขา เขาก็ไดเลาวา ตอนท่ีวิญญาณเขาน้ันไปยังนรกพรอมกับชายอีก 2 คน จนมาพบเจาพนักงานของพญายม
สองคนกลาววา หากยอมนําเงินมาใหเ ปน สนิ บนเขาหาลา น จะยอมปลอ ยใหกลบั ไปยงั มนุษยโลก แตชายทั้งสอง
กลับเฉยไมสนใจ แตส ําหรับเขาเห็นเปนชองทางท่ีจะไดก ลับบาน จึงยอมรบั คําวา หากกลบั ไปบา นท่ีเมืองมนุษย
แลว จะส่ังเงินจํานวนหาลานมาให เจาพนักงานท้ังสองพอใจ (เร่ืองใตโตะระบาดไปยังเมืองนรกกันเลยทีเดียว
ความโลภชา งไมเขา ใครออกใครเสียจรงิ ) ไมชาเจา พนกั งานจํานวนหนึ่งกอ็ อกมารับเขาและชายอีกสองคนเขาไป
ในตําหนักพญายมราช พญายมราชทรงประทับบนบัลลังกวาความทามกลางมานลูกปดก้ัน ผูคุมบัญชีผลกรรม
อานประวัติของหลีแซหงวนกบั ชายอีกสองคนถงึ บาปและบญุ ซ่งึ ดอู าการวาบาปจะมากกวาบุญเสียอีก
พญายมราชจึงตัดสินมิไดจึงใหท้ังสามลองจับฉลาก ซ่ึงผลปรากฏวา เจาพนักงานทั้งสองท่ีใหหลีแซหงวน
ติดสินบนน้ันใหเขาไดฉลากท่ีไมมีตัวอักษร เทากับวาเขารอดไดกลับไปเมืองมนุษย แตชายอีกสองไดฉลากท่ีมี
ตัวอักษร แสดงวาตอ งรับโทษทัณฑในนรกภูมติ อไป หลีแซหงวนไดถกู ปลอยตวั ไปจากประตูผดี า นทิศตะวันออก
กลบั พบกับขบวนของภิกษถุ ือทิวธงอยางงดงาม และพาเขาไปยงั ที่ๆหน่ึงทีแ่ สนจะงดงาม เขาไดเ ขาเฝาพระกษิติ
ครรภโพธิสตั ว ซ่งึ ประทบั บนบลั ลังกดอกบวั มรี ัศมีทองแผซา นไปทัว่ บริเวณ พระองคทรงใหเขาน่งั พักบนอาสนะ
ท่ีเตรียมมา อยูๆก็เกิดมีเสียงสวดพระสูตรออกมาเรื่อยๆ เขาเองแตกอนไมเคยสนใจในพระธรรม แตบัดน้ีกลับ
ฟง แลว ซึมเขาไปถึงใจ เขากลบั นํ้าตาไหลเพราะรซู ้งึ ไดอ ยางงา ยดาย
พระกษิติครรถโพธิสัตวทรงกลาววา เขานั้นยังมีใจอันเปนพุทธะอยูบาง เมื่อเขากลับไปยังเมืองมนุษยให
ปฏิบัติธรรม เพ่ือที่จะไดไปบังเกิดยังแดนสุขาวดี ท้ังพระองคยังใหเขาเลาเรื่องราวท่ีเขาพบเจอในดนิ แดนปรภพ
แหงนี้ ใหผ คู นทัง้ หลายเกรงกลัวตอ บาป และใหทาํ บญุ สรางกุศล จะไดไ มต กลงสูน รกภมู ิ หลงั จากทีพ่ ระองคท รง
พาเขามาสง ยังโลกมนุษย เขาฟนข้นึ จึงจดั ทําการเผาเงนิ ทองไปใหเจา พนักงานสองตนนน้ั เปน การตอบแทน
แตต อ มาเขาถอื ศีลปฏบิ ัตธิ รรม ทานเจไดเพียง 7 วัน เขากไ็ ดตายไปอกี แตรงุ เชากลับฟน เขากลาววาพระ
กษิติครรถโ พธิสัตวทรงรับสั่งใหเขาเฝา พรอมดวยการตําหนติ ิเตยี นวา เขาไมสมควรเลาถงึ การติดสินบน เพราะ
จะทําใหระบบของปรภพเสียหาย พระองคจะเอาไมพุทธคฑาของพระองคตีเขา แตเขากลับกลาวขอโทษ
พระองคเสียกอน พระองคจึงไมไดตีเขาเปนการลงโทษ จากน้ันเขาก็บําเพ็ญอยางเครงคัด เขาปฏิบัติตามที่พระ
กษิติครรภโพธิสัตวกลาวไวเสมอ เวลาที่เขาพบผูคนจํานวนมากๆ เขาก็จะเลาถึงเหตุการณในเมืองนรกแกคน
ท้ังหลายใหเกรงกลัวตอบาป หลีแซหงวนไดรับการโปรดจากพระกษิติครรภโพธิสัตว เมื่อเขากลับไปยังแดน
มนุษย แลวใหป ฏิบตั ิธรรมเพอ่ื ทเ่ี ขาจะไดห ลดุ พนจากอบายไปสูแดนสขุ าวดี
อีกตํานานหน่ึงซ่ึงมีความคลายกันคือ เก่ียวกับคนตายและฟน เพราะไดรับการชวยเหลือจากพระกษิติ
ครรภโพธิสัตว คราวนี้เปน หลวงจีนนามวา “จี้จอื ” จําวัดอยทู วี่ ัดเซง เงียบจ่ี ทา นเปนท่รี ูจกั และเคารพของคนชน
ช้นั สูง เพราะมีความชาํ นชิ ํานาญในดานแพทยศาสตรและไสยศาสตร คอื ดานคาถาอาคม ทานจงึ ตดิ กบั การคบ
หากับคนรวยไมสนใจคนจน ตอมาทานไดมรณภาพ จนสองวันตอมาไดฟนข้ึน ก็ไดออกจากวัดเดิมไปจําวัดอยู
อีกวัดหน่ึงคือ วัดต้ังเซียนเตี้ยจ่ี เมื่อทานไปจําวัดอยูที่วัดน้ันแลว ไดสรางวิหารอันงดงาม แลวสรางพระพุทธรูป
เปนพระพุทธเจา 7 พระองค ขนาดเทาคนจริง ทานไดเลิกคบหาสมาคมกับคนชนชั้นสูง และใสใจกับคนชนชั้น
9
ลา งและปลกี วเิ วกมากขนึ้ ทานไดกลา วถงึ เหตกุ ารณท่ีทานไดพบเจอ ถึงกบั ทาํ ใหชวี ติ ถึงจุดเปลยี่ น คอื หลังจากท่ี
ทานมรณภาพไปยงั นรกถมู ิ วญิ ญาณสาวดวงหนงึ่ คอื หญิงสาวใชในวดั เกดิ คับแคน ทา นไดท ูลฟอ งพญายมราชวา
ทา นเปนผูท่ฆี า นาง แตท จี่ ริงแลว ทา นมิไดเปน ผฆู า ซึง่ นางกลบั ถูกสมภารกบั หลวงจีนอกี รปู หน่ึงเปน ผูกระทาํ แต
ทานเขามาหามปรามแตมิอาจจะชวยนางได ซึ่งสมภารและหลวงจีนรูปน้ันยังคงมีชวี ิตอยูมไิ ดหมดอายุขัย พญา
ยมราชจึงปลอยตัวทานกลับไป แตเม่ือดวงวิญญาณทานออกพนจากประตูเมืองผีออกมานั้น กลับพบกับ
พระภิกษุรูปหนึ่งเดินจูงมาสีขาวเขามาหา และไดบอกแกทานวา เราคือพระกษิติครรถโพธิสัตว ที่เจารอดตัว
ออกมาได เม่ือกลับไปยังเมืองมนุษยแลวจงอยาละจากการถือศีล และตองเลิกคบจากคนชนชั้นสูง ตองปลีก
ตนเองเขาสูวิเวก จัดสรางพระพุทธรูปขนาดเทาคนจริง 7 องค หรือถาหากไมมีทุนสราง จะวาดเปนภาพแทนก็
ไดเชนกัน เพ่ือเปนการสรางบุญ ดวยเหตุน้ีเองเปนการตักเตือนจากพระกษิติครรภโพธิสัตว ทรงชี้แนะใหทาน
สรา งผลบญุ นน้ั เอง ซ่งึ พอทา นกลับมายงั โลกมนุษย ก็ไดป ฏิบัตติ ามอยางเครง ครัด
ความเช่ือเก่ียวกับความตาย ผานตํานานเร่ืองเลาเหลาน้ี สงผลใหในพิธีกงเตกตองมีภาพของพระกษิติ
ครรภโ พธสิ ัตวประดษิ ฐานอยดู วย ซง่ึ เพื่อใหล ูกหลานของผูทีล่ วงลับ ไดอ ธษิ ฐานถึงพระองคท รงเมตตาชวยเหลือ
ดวงวิญญาณของผูลวงลับ ดวยเชื่อวาหากดวงวิญญาณไดเขาเฝาพระกษิติครรภโพธิสัตวแลว จะไมตกนรกภูมิ
ขุมท่ี 18 ซึ่งจัดไดวาผูใดตกนรกขุมน้ี จะมิไดเห็นแสงเดือนแสงตะวันอีกเลย แถมยังมิไดเกิดในมนุษยภูมิ คือวา
ไมไดเกิดเปนคนอีกดวย แลวมีคติอีกวา หากสวดมนตออนวอนตอพระองคแลว พระองคจะทรงชวยยกโทษ
บาปกรรมท่ีทําไมดีมา ถึงกลับมาคํากลาววา “หลังจากตายไปแลว ไมคาดหวังวา จะไดข้ึนสวรรคหรือไม ขอ
เพียงแค ถาหากตองตกนรก ก็ขอใหไมลําบากก็พอแลว” ซึ่งหมายถึงไดรับการชวยเหลือจากพระกษิติครรภ
โพธสิ ัตวน ั้นเอง
อา งองิ
"พระกษิตคิ รรภมหาโพธสิ ตั ว". มหาปท มะ. 10 ตลุ าคม 2552. สืบคน เมื่อ 17 เมษายน 2556.
Ksitigarbha Sutra - Chapter One: Miracles In The Palace Of The Trayastrimsas Heaven: -
"Thus have I heard. Once the Buddha was abiding in Trayastrimsas Heaven in order to expound
the Dharma to his mother."
Jizo Bodhisattva: Guardian of Children, Travelers, and Other Voyagers ที่ Google Books
page 193.
"释地藏金乔觉考". Fo365.cn. สืบคน เม่อื 2012-01-16.
Giebel, Rolf. The Vairocanābhisaṃbodhi Sutra. Berkeley: Numata Center, 2005.
หนังสือ "เบญจมหาโพธิสัตว และกฤษดาภินิหาร กวนอิม" ตํานานการกําเนิดนิกายมหายานและพระ
โพธสิ ัตวสําคญั -- คุณสัมพันธ กองสมุทร (บรรณาธิการ).
พระกษิตคิ รรภโพธสิ ตั ว Ksitigarbha Bodhisattva จาก วกิ ิพีเดยี สารานุกรมเสรี
10
ก ษ ติ ค ร ร ภ โ พ ธ สั ต ว มู ล ป ณ ธ า น สู ต ร
地藏菩薩本願經
บทนาํ
เม่ือปลายปพุทธศักราช ๒๕๕๒ ขาพเจามีเหตุปจจัยใหเริ่มแปลพระสูตรของพระกษิติครรภมหาโพธิสัตว
อยางจริงจัง ขณะท่ีแปล ก็ซาบซ้ึงในความเมตตากรุณาและปณิธานท่ีย่ิงใหญของพระกษิติครรภมหาโพธิสัตว
แตท วาภายในใจยงั เคลือบแคลงสงสัย คิดจะประมาณหย่งั วดั พระคุณทเี่ ปน อจนิ ไตยของพระโพธสิ ัตว เมอ่ื นอม
พจิ ารณามาทต่ี นเอง นับแตร ะลึกความในอดีตได เห็นวาตนเองเปน ผมู ีบาปหนกั ทัง้ ท่ที าํ ผานมาแลวในอดีตและ
ท่ีทําอยูในปจจุบัน จึงใหละอายและหว่ันเกรงทุกขภัยของอบายภูมิ จึงหวังใหพระกษติ ิครรภมหาโพธิสัตวเปนท่ี
พ่ึง โดยการอาศัยคาํ สอนในพระสตู รเปนแนวปฏบิ ตั ิ ตั้งมัน่ ในไตรสกิ ขา ปลอ ยชวี ิตสตั วน อยใหญใหพนจากความ
ตายเปนประจํา ท้ังหมั่นอุทิศกุศลปตติทานใหแกสัตวในอบายภูมิ มีสัตวนรกและเปรตทุกคํ่าเชา ไดรวบรวม
ปจ จัยทญี่ าติโยมถวาย แลวสรางปฏิมากรของพระกษติ ิครรภโ พธสิ ตั วขนาดบูชาหลายรอ ยองค และพิมพรูปพระ
โพธิสัตวหลายหม่ืนแผนแจกจายไปท่ัวอยางไมเสียดาย หวังใหปณิธานบารมีของพระมหาโพธิสัตวแผขยายไป
เพ่ือทําใหสาธุชนไดยึดพระรัตนตรัยเพื่อเปนท่ีพ่ึง จนเริ่มสรางพระกษิติครรภองคสูงใหญกวาตัวคน ถวายตาม
สถานทศ่ี กั ด์ิสิทธท์ิ ัง้ ในประเทศและตา งประเทศ เพ่ือเปนการปลูกฝง สรา งกุศลปจจยั กับสรรพสัตวท ้งั หลาย
ยางเขาสูปพุทธศักราช ๒๕๕๔ สุขภาพไมสูดี ทั้งเหน็ดเหน่ือยกาย และทอแทใจกับภาระหลายอยาง จึง
อธิษฐานตอพระพุทธเจาทั้งปวง และพระกษิติครรภมหาโพธิสัตววา หากพระกรุณาคุณและพระมหาปณิธาน
ของพระกษิติครรภมหาโพธิสัตวมีอยูจริงตามท่ีพระสูตรเลมน้ีกลาวไว ขอใหสรางพระกษิติครรภองคใหญให
สําเร็จภายใน ๑ ป เพื่อเปนท่ีพึ่งพิงใหสรรพสัตวผูมีบาปทั้งหลาย ไดเกิดความหวั่นเกรงอบายภูมิ และมีโอกาส
กลับใจในชาติน้ี ขอใหผูมีบุญรวมกับพระกษิติครรภมหาโพธิสัตว เทพ พรหม มนุษย อมนุษยทั้งหลายมา
ชวยเหลอื ตามกาํ ลังความสามารถดวย หลังจากนน้ั ๓ วนั ในยามรุงสาง ขณะท่หี ลับอยู ไดน ิมิตเหน็ ชายผูหน่ึงมี
ลกั ษณะและเครื่องแตงกายตางจากคนทั่วไป เดนิ ทะลุกาํ แพงกุฏิ ตรงเขามาหา ในจิตไดถามขนึ้ ทนั ทีวา ทานคือ
พระกษติ ิครรภใ ชไ หม? พระโพธิสตั วไ ดอ มยมิ้ แลว พยักหนาหนงึ่ คร้ัง แลว เรียกใหล ุกขึน้ มาน่งั ขางๆ พรอ มกระซบิ
ที่หูเปนคําภาษาอินเดียซํ้าๆกันหลายครั้ง ในขณะที่สนทนากันก็ไมไดใ ชเสียงท่ีออกจากปากเลย เพียงนึกในใจก็
ไดยิน พระโพธิสัตวถามวาจําไดไหม? เม่ือตอบวาจําไดแลวขอรับ ทานจึงยิ้มแลวนิมิตน้ันก็หายไป จากนั้น
ขาพเจาจึงคอยๆรูสึกตัวตื่นข้ึน โดยท่ีปากยังทองประโยคน้ันอยูตลอด เปนที่นาอัศจรรยอยางหน่ึง ท่ีแมขณะ
กําลงั จะต่นื จิตก็ตามรดู ว ยวาจติ กําลังต่นื จากการหลับ เปนลําดบั เมอื่ ตน่ื แลว จิตและกายก็ปลอดโปรง เบาสบาย
อยางไมเคยเปนมากอน หลังจากน้ันไมนาน ไดมีโอกาสเทียบเคียง ถอยคําที่ไดยินในความฝนกับธารณีปฎก วา
เปนมนตรหรือธารณีบทหน่ึงแบบสันสกฤต ซ่ึงแปลใจความโดยยอวา “ดวยอํานาจแหงพระรัตนตรัย ขอ
ประสิทธ์ิใหส่ิงประสงคจงสําเร็จโดยเร็วทุกประการ” ดวยขาพเจามีนิสัยเช่ือส่ิงใดยากและนอยครั้งที่จะหลบั ฝน
จึงพิจารณาวา หากตนเองไดพบพระกษิติครรภในลักษณะของพระภิกษุมหายาน ตามรูปแบบทั่วไป ก็อาจเปน
เพราะจติ ปรงุ แตง อปุ าทานสรางภาพไปเอง หรอื ไมธาตุกําเริบ คิดมากจนฟงุ ซา นมากกวา เพราะจติ และสัญญา
จําไดหมายรูมานานแลววารูปลักษณะอยางน้ีคือพระกษิติครรภ แตครั้งนี้แปลกท่ีตรงกับพระสูตรท่ีวา “พระ
11
กษิติครรภจะปรากฏรูปกายท่ีเปนอนนั ตะเกินการคาดเดา” และถอยคํานน้ั มีความหมายอยูจริง จึงหม่ันภาวนา
คาํ ศักดสิ์ ทิ ธิน์ ้ี อยูใ นใจตลอดมา
เมื่อทราบความหมายของประโยคลึกลับน้ีแลว ย่ิงทวีความศรัทธาในพระรัตนตรัย จากน้ันไมนาน ก็มี
สาธุชนหล่ังไหลมารวมสรางปฏิมาแหงพระกษิติครรภมหาโพธิสัตว ที่จําลองแบบจากภูเขาจ่ิวหัว ประเทศจีน
องคแรกในประเทศไทย สวนสูงรวมฐาน ๑๓.๙๙ เมตร สําเร็จไดภายใน ๘ เดือน รวมทั้งปฏิมาหินแกะสลัก
ตางๆ หนาแทนพระโพธิสัตวอีก ๑๘ องค ซึ่งขาพเจาเช่ือวาพระโพธิสัตวทานแผพระรัศมีนําพาสาธุชนมารวม
สรางกุศล และชวยปดเปาอุปสรรคตางๆใหผานพน อยางไมตองสงสัย ในขณะเดียวกัน วิหารพระพุทธเจา ๘๘
องค ซึ่งสรางสําเร็จภายใน ๒ ป ก็เกิดข้ึนพรอมๆกันอีกดวย ขอนี้ ถือเปนเคร่ืองยืนยันนิมิตและอานุภาพแหง
ถอยคําศักด์ิสิทธ์ินั้นไดเปนอยางดี องคพระโพธิสัตวใหญและพุทธวิหารน้ี ถือเปนปูชนียวัตถุและเปนสถาน
ศักดิ์สิทธิ์ ที่พระโพธิสัตว เทพยดาเมตตารวมสราง และสาธุชนทั้งหลายผูเลื่อมใสและ เห็นประโยชน ไดสละ
ทรพั ยม ากบาง นอยบาง รวมกันสรา งดวยความศรัทธา ผูมากราบไหวสกั การะดวยจติ ศรัทธาบริสุทธิ์ ยอมไดรับ
ผลท่ีนาอัศจรรยเชนกัน ในเวลาตอมาสมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปรินายก ทรง
เมตตาประทานพระบรมสารรี ิกธาตุ เพ่ือประดิษฐานในยอดพระเกศของพระประธานทง้ั ๓ องคในวิหาร และใน
อณุ าโลมของพระกษติ ิครรภองคใหญ ถือเปนมงคลสูงสดุ ของสถานทแ่ี หงน้ี
ท้ังหมดน้ี คือปฐมเหตุ เปนเร่ืองที่เกิดข้ึนจริง จึงขอบันทึกไวโดยยอ เพื่อเปนบทนําของหนังสือกษิตคิ รรภ
โพธิสัตวมูลปณิธานสูตร หรือ ตี่จ้ังเกง เลมนี้ พระสูตรเลมน้ีไดแปลจากตนฉบับภาษาจีนโบราณ ของพระ
ศึกษานันทะ สมัยราชวงศถัง สูภาษาไทย เร่ิมแปลต้ังแตวันจันทรที่ ๒๕ มีนาคม ถึงวันอังคารท่ี ๓๐ เมษายน
พ.ศ. ๒๕๕๖ รวม ๓๗ วัน โดยอาศัยอรรถกถาของพระธรรมาจารย เซวียน-ฮวา มหาเถระ (宣化老和尚) ใน
การสอบทานความหมาย และไดรับความกรุณาจากอาจารยผูไมประสงคออกนาม ทานหนึ่ง ชวยแปลพระนาม
ของพระอริยะเจาตางๆ จากภาษาจีนเปนภาษาสันสกฤต เพ่ืออรรถรสในการอาน ซึ่งมีความหมายตรงกันท้ัง
สองภาษา ทานผสู นใจสามารถคนหาศัพทเดิม ไดจากพระสตู รนใ้ี นภาคภาษาจนี
หวังวาพระสูตรเลมนี้ จะเปนท่ีต้ังแหงความเลื่อมใสศรัทธาในพระรัตนตรัย เพื่อเปนเคร่ืองสํานึกในความ
เมตตากรุณาท่ียิ่งใหญของพระกษิติครรภมหาโพธิสัตว เพ่ือใหเกิดความศรัทธาและเขาใจตามคําสอนอยาง
ถูกตอง เพ่ืออุทิศกุศลคร้ังนี้ใหสรรพสัตวท้ังปวง ขอใหโลกธาตุสันติสุขรมเย็น เพ่ือใหผูท่ีไดยินไดฟงเรื่องราวนี้
แลวเกิดศรัทธาปสาทะอยางถกู ตอง ไมหลงงมงาย แสวงหาท่ีพ่ึงท่ีผิด กลับใจขมากรรมสํานึกผิด ไมทําบาป เรง
สรา งการกุศลท้ังปวง ก็จะชว ยใหรอดพนจากอบายภูมิ แลวบรรลถุ ึงมรรคผลนิพพานในท่ีสุด กุศลใดจะพึงเกิดมี
ในวาระนี้ ขออุทศิ ใหแ กหมูสตั วในทุคตภิ ูมิ เปนเบ้ืองตน กับทงั้ มนุษย และเทวดาท้ังปวง
พระวศิ วภัทร เสกเซย่ี เก๊ยี ก (มณปี ท มเกต)ุ 釋廣度
แปลและเขยี นที่ กษิตคิ รรภโ พธมิ ณฑล มูลนธิ ิพุทธจักษวุ ิชชาลัย (๓ พฤษภาคม ๒๕๕๖)
12
地藏菩薩本願經
ก ษ ติ ค ร ร ภ โ พ ธ สั ต ว มู ล ป ณ ธ า น สู ต ร
唐于闐國三藏沙門實叉難陀譯
忉利天宮神通品第一
如是我聞。一時佛在忉利天，為母說法。爾時十方無量世界，不可說不可說一切諸佛，及大菩薩
摩訶薩，皆來集會。讚歎釋迦牟尼佛，能於五濁惡世，現不可思議大智慧神通之力，調伏剛強眾
生，知苦樂法，各遣侍者，問訊世尊。
ปริเฉทที่ ๑ ทรงแสดงอภิญญายังดาวดึงสเทวพิมาน
ขาพเจาไดสดับมาอยางน้ี สมัยหน่ึง พระสัมมาสัมพุทธเจาประทับยังดาวดึงสเทวโลก เพื่อตรัสแสดงพระ
ธรรมเทศนาแกพระพุทธชนนี คร้ังน้ันบรรดาพระพุทธเจาและพระโพธิสัตวมหาสัตวท้ังหลาย ในโลกธาตุตางๆ
ทั่วทศทิศ ประมาณจํานวนไมได กลาวไมได พรรณนาไมไดถวน ไดมาชุมนุมเปนสันนิบาตใหญ ลวนกลาวคํา
สรรเสริญสดุดีพระศากยมุนีสัมมาสัมพุทธเจา วาทรงสามารถแสดงกําลังแหงพระมหาปญญาญาณ และพระ
อภิญญาท่เี ปนอจินไตย ในโลกธาตแุ หงความเสอ่ื มทั้งหาประการ เพือ่ บําราบหมูสัตวท ี่แข็งกระดา งใหเ ขา ใจในสิ่ง
ทเ่ี รยี กวา ทกุ ข สุข และธรรมบรรดาบรษิ ัทบริวารทีต่ ามเสด็จมา ก็ไดนอมคารวะพระผมู พี ระภาคเจาดวย
是時，如來含笑，放百千萬億大光明雲，所謂大圓滿光明雲、大慈悲光明雲、大智慧光明雲、大
般若光明雲、大三昧光明雲、大吉祥光明雲、大福德光明雲、大功德光明雲、大歸依光明雲、大
讚歎光明雲，放如是等不可說光明雲已。
ในเวลานั้นพระตถาคตเจาทรงแยมสรวล แลวทรงเปลงพระมหารัศมีจํานวนรอยพันโกฏิ อันมี รัศมีแหง
ความบริบูรณท่ียิ่งใหญ รัศมีแหงเมตตากรุณาท่ีย่ิงใหญ รัศมีแหงญาณคือความรูท่ียิ่งใหญ รัศมีแหงปญญาที่
ย่ิงใหญ รัศมีแหงสมาธิที่ยิ่งใหญ รัศมีแหงสิริมงคลที่ยิ่งใหญ รัศมีแหงบุญญาธิการและคุณธรรมที่ย่ิงใหญ รัศมี
แหงกุศลที่ยิ่งใหญ รัศมีแหงสรณะที่ยิ่งใหญ รัศมีแหงการสดุดีท่ีย่ิงใหญ เม่ือทรงเปลงพระรัศมีโอภาสที่ไมอาจ
กลา วไดถ วน อยางนแี้ ลว
又出種種微妙之音，所謂檀波羅蜜音、尸波羅蜜音、羼提波羅密音、毗離耶波羅蜜音、禪波羅蜜
音、般若波羅密音、慈悲音、喜捨音、解脫音、無漏音、智慧音、大智慧音、師子吼音、大師子
吼音、雲雷音、大雲雷音。
ยังบังเกิดเปนสัทสําเนียงอันประณีตนานัปการ อันมี เสียงแหงทานบารมี เสียงแหงศีลบารมี เสียงแหง
ขันติบารมี เสียงแหงวิริยบารมี เสียงแหงฌานบารมี เสียงแหงปญญาบารมี เสียงแหงเมตตา กรุณา มุฑิตา
อุเบกขา เสียงแหงวิมุตติ เสียงแหงการปราศจากอาสวะเครื่องหมักดองในสันดาน เสียงแหงปญญาญาณ เสียง
แหงปญญาญาณท่ียิ่งใหญ เสียงแหงการบันลือสีหนาท เสียงแหงการบันลอื สหี นาทที่ย่ิงใหญ เสียงแหงอสุนีบาต
เสยี งแหง อสุนีบาตท่ีย่งิ ใหญ
出如是等不可說不可說音已，娑婆世界，及他方國土，有無量億天龍鬼神，亦集到忉利天宮，所
謂四天王天、忉利天、須燄摩天、兜率陀天、化樂天、他化自在天、梵眾天、梵輔天、大梵天、
少光天、無量光天、光音天、少淨天、無量淨天、遍淨天、福生天、福愛天、廣果天、無想天、
無煩天、無熱天、善見天、善現天、色究竟天、摩醯首羅天、乃至非想非非想處天，一切天眾、
龍眾、鬼神等眾，悉來集會。
ก็แลเมื่อบงั เกดิ เสียงตางๆท่กี ลาวไมไ ด พรรณนาไมไดถวนอยางนแี้ ลว ในสหาโลกธาตแุ ละในดนิ แดนอ่ืนๆ
ก็ยังมีเทพ นาค ภูตจํานวนโกฏิ ประมาณจํานวนไมได มายังดาวดึงสทิพยวิมานดวย อันมี เทพในช้ันจาตุมหา
13
ราชิกา ดาวดึงส สุยามา ดุสิต นิมมานรตี ปรนิมมิตสวัสตี พรหมบริษัท พรหมปุโรหิต มหาพรหม ปริตตาภาภมู ิ
อัปปมาณาภาภูมิ อาภสั สรภมู ิ ปริตตสุภาภมู ิ อัปปมาณาสุภาภูมิ สุภกิณหภมู ิ อนภรกภูมิ เวหปั ผลภมู ิ อวหิ าภูมิ
อตัปปาภูมิ สุทัสสภูมิ สุทัสสีภูมิ อกนิฏฐาภูมิ อันเปนที่สุดแหงรูปภูมิ ภพแหงทานมเหศวร จนถึงเนวสัญญานา
สญั ญายตนภูมิ เหลาบรรดาเทพเจา บรรดานาค และฝูงภูต กล็ วนมาชุมนุมรวมกันอยู
復有他方國土，及娑婆世界，海神、江神、河神、樹神、山神、地神、川澤神、苗稼神、晝神、
夜神、空神、天神、飲食神、草木神，如是等神，皆來集會。
ยังมีเทพมหาสมุทร เทพสายน้ํา เทพแมน้ํา เทพตนไม เทพภูเขา เทพปฐพี เทพหนองนํ้า เทพกสิกรรม
เทพทวิ า เทพราตรี เทพอากาศ เทพในสวรรค เทพแหงการบรโิ ภค เทพแหงตนไมใ บหญา บรรดาเทพเจาเหลาน้ี
ในดินแดนเบอื้ งทศิ าอื่นๆ และสหาโลกธาตุ กล็ วนมาชุมนมุ รวมกันอยู
復有他方國土，及娑婆世界，諸大鬼王。所謂：惡目鬼王、噉血鬼王、噉精氣鬼王、噉胎卵鬼王
、行病鬼王、攝毒鬼王、慈心鬼王、福利鬼王、大愛敬鬼王，如是等鬼王，皆來集會。
ยังมีบรรดามหาภูตผูเปนราชาแหงภูติท้ังหลาย เปนตนวา ภูตราชาผูมีดวงตาช่ัวราย ภูตราชาผูกลืนกิน
โลหิต ภูตราชาผูกลืนกินน้ําสุกกะ ภูตราชาผูกลืนกินไขในครรภแหงมารดา ภูตราชาผูกระทําใหเกิดโรคระบาด
ภูตราชาท่ีทําใหตอ งพษิ ภูตราชาแหงจิตเมตตา ภูตราชาแหง บุญวาสนา ภูตราชาผูยังใหเ กิดความรักและเคารพ
ทีย่ ิ่งใหญ บรรดาภูตราชาเหลา นี้ ในดนิ แดนเบ้ืองทิศาอน่ื ๆ และสหาโลกธาตุ ก็ลวนมาชุมนมุ รวมกันอยู
爾時釋迦牟尼佛、告文殊師利法王子菩薩摩訶薩：汝觀是一切諸佛菩薩及天龍鬼神，此世界、他
世界，此國土、他國土，如是今來集會到忉利天者，汝知數不？文殊師利白佛言：世尊，若以我
神力，千劫測度，不能得知。
สมัยครั้งนั้น พระศากยมุนีพุทธเจา มีพุทธดํารัสกับพระมัญชุศรีโพธิสัตวมหาสัตว ผูเปนธรรมราชกุมาร
“เธอจงพิจารณาดูบรรดาพระพุทธเจาและพระโพธิสัตวทั้งหลาย กับท้ังเทพ นาค ภูต ท่ีอยูในโลกธาตุแหงน้ี ใน
โลกธาตุอื่นในดินแดนน้ี ในดินแดนอ่ืนท่ีไดมาประชุมรวมกันในดาวดึงสเทวโลกในบัดน้ีเถิด เธอรูถึงปริมาณ
หรอื ไม ?”
พระมัญชุศรีทูลพระพุทธองค “ขาแตพระผูมีพระภาคเจา แมนขาพระองคจะใชอิทธิพละหยั่งวัดอยูเปน
เวลาพนั กลั ปก ็ไมอ าจรถู ึงปรมิ าณไดเลยพระเจา ขา”
佛告文殊師利：吾以佛眼觀故，猶不盡數。此皆是地藏菩薩久遠劫來，已度、當度、未度，已成
就、當成就、未成就。
มีพุทธดํารัสกับพระมัญชุศรี “ตถาคตใชพุทธจักษุพิจารณาก็มิอาจนับไดถวนเชน กัน ท้ังหมดน้ีคือผูที่กษิติ
ครรภโพธิสัตว ในเวลาท่ยี าวนานหลายกัลปมานี้ ไดทําการโปรดแลว ทก่ี ําลงั โปรด และท่ยี ังไมไ ดโปรด ไดสําเร็จ
แลว ทกี่ าํ ลังจะไดส ําเรจ็ และทยี่ งั ไมส าํ เร็จ”
文殊師利白佛言：世尊，我已過去久修善根、證無礙智。聞佛所言，即當信受。小果聲聞、天龍
八部、及未來世諸眾生等，雖聞如來誠實之語，必懷疑惑。設使頂受，未免興謗。唯願世尊、廣
說地藏菩薩摩訶薩，因地作何行？立何願？而能成就不思議事。
พระมัญชุศรีทูลพระพุทธองค “ขาแตพระผูมีพระภาคเจา ในอดีตนานแสนนาน ขาพระองคไดบําเพ็ญ
กุศลมูล จนไดบรรลุถึงความรูอันไมติดขัดมาแลว เม่ือไดยินพระวจนะของพระพุทธองคก็ใหศรัทธานอมรับ แต
ทวาผูถึงผลอันเล็กนอย พระสาวก เทพ นาค สัตวในคติแปด และบรรดาหมูสัตวทั้งหลายในอนาคต ที่แมจะได
ยินพระวจนะอันเปนความสัตยของพระตถาคต ก็จะตองสงสัยเคลือบแคลงเปนแนแ ท แมจะไมใชศรี ษะนอมรับ
14
แลวกลับจะยิ่งปรามาสใหราย ขอพระผูมีพระภาคเจาโปรดตรัสแสดงใหกวางขวางเถิด วาพระกษิติครรภ
โพธิสัตวมหาสตั ว แตเ ดิมมาไดกระทําจริยาอยางไร ไดต ัง้ ปณธิ านไวอยางไร ถงึ ไดส าํ เรจ็ ส่ิงที่เปนอจินไตยอยางนี้
ดว ยเถดิ พระเจา ขา ”
佛告文殊師利：譬如三千大千世界所有草木叢林、稻麻竹葦、山石微塵，一物一數，作一恆河；
一恆河沙，一沙一界；一界之內、一塵一劫，一劫之內，所積塵數，盡充為劫，地藏菩薩證十地
果位以來，千倍多於上喻。何況地藏菩薩在聲聞、辟支佛地。
มีพุทธดํารัสกับพระมัญชุศรี “อุปมาตนหญา ปาไม ตนขาว เม็ดงา ตนออ ตนไผ บรรพต ศิลา ปรมาณู
(สสารท่ีเล็กท่สี ุด) ท่ีมอี ยูภ ายในตรสี หัสมหาสหัสโลกธาตุ โดยแตละสิง่ นนั้ ถือเปนจํานวนนับอยางหน่ึง (แตล ะส่ิง
นั้น) ใหเปนคงคานทีสายหน่ึง เม็ดทรายในคงคานทีเม็ดหน่ึงเปนโลกธาตุแหงหน่ึง ปรมาณูหนึ่งๆ ที่อยูภายใน
โลกธาตุตางๆนั้น คือ กัลปหนึ่ง เม่ือนับปรมาณูท่ีอยูในหวงเวลาแหง กลั ปเหลานน้ั จนหมดสิ้นแลว จึงเปน (มหา)
กัลปอยางน้ีแล คือระยะเวลาที่พระกษิติครรภโพธิสัตวไดบรรลุถึงผลฐานะแหงทศภูมิมาแลว ซึ่งนานกวาการ
อุปมาขางตนอีกพันเทา แลวจะประสาอะไรท่ีพระกษติ ิครรภโพธิสัตวจะต้ังอยูในภูมแิ หงสาวก หรือภูมิแหงพระ
ปจ เจกพทุ ธเลา
文殊師利，此菩薩威神誓願，不可思議。若未來世，有善男子、善女人，聞是菩薩名字，或讚歎
、或瞻禮、或稱名、或供養，乃至彩畫刻鏤塑漆形像，是人當得百返生於三十三天，永不墮惡道
。
ดูกอนมัญชุศรี อานุภาพและปณิธานของโพธิสัตวองคน้ีเปนอจินไตย ไมอาจหยั่งวัดคาดเดาได หากใน
อนาคตมกี ลุ บตุ รกุลธิดา ทไ่ี ดย ินนามของพระโพธสิ ตั วอ งคน้ี หรือสดดุ ี หรือแลมองดว ยความเคารพเล่อื มใส หรอื
สรรเสริญนาม หรือสักการะ ไปจนถึงการวาด แกะสลัก หลอ ปนปฏิมากรขึ้น บุคคลน้ีจะเกิดท่ีดาวดึงส
เทวโลกหน่งึ รอ ยครั้ง ไมตกสูอบายมรรคตลอดไป
文殊師利，是地藏菩薩摩訶薩，於過去久遠不可說、不可說劫前，身為大長者子。時世有佛，號
曰師子奮迅具足萬行如來。時長者子，見佛相好，千福莊嚴，因問彼佛：作何行願，而得此相？
時師子奮迅具足萬行如來告長者子：欲證此身，當須久遠度脫一切受苦眾生。
ดูกอนมัญชุศรี กษิติครรภโพธิสัตวมหาสัตวนี้ ในอดีตท่ีผานมานานหลายกัลปจนกลาวไมได จนพรรณนา
ไมได ไดเกิดเปนบุตรของมหาคฤหบดี สมัยนั้นในโลกมีพระพุทธเจา พระนามวา สีหวิกฺรีทิตปูรฺณจริยาตถาคต (
師子奮迅具足萬行如來) ครั้งน้ันบุตรคฤหบดี ไดเห็นพระพุทธมงคลลักษณะ ที่อลังการดวยบุญญาธิการ เปน
เหตุใหทูลถามพระพุทธเจาองคนั้นวา ตองกระทําจริยาและปณิธานอยางไรจึงจะไดลักษณะอยางนี้ ครั้งน้ันพระ
สหี วกิ ฺรีทติ สมปรู ณฺ จริยาตถาคต รับส่งั กบั บุตรคฤหบดีวา “เมอื่ ปรารถนาไดกายอยา งนี้ จะตอ งโปรดสรรพสัตวที่
รบั ทกุ ขท้งั หลายเปนเวลานานแสนนาน”
文殊師利！時長者子，因發願言：我今盡未來際不可計劫，為是罪苦六道眾生，廣設方便，盡令
解脫，而我自身，方成佛道。以是於彼佛前，立斯大願，于今百千萬億那由他不可說劫，尚為菩
薩。
ดูกอนมัญชุศรี เวลานั้นบุตรคฤหบดีจึงประกาศปณิธานวา “นับแตบัดน้ีจนส้ินขอบเขตเบื้องอนาคตที่ไม
อาจนับคาํ นวณกัลปได เพอ่ื หมูสตั วท ง้ั หกภูมิ ผมู ีบาปทุกข ขาพเจาจะใชว ิธีการตา งๆ ชวยใหหลุดพน จนหมดส้ิน
แลวตัว ขาพเจาจึงจะสําเร็จพระพุทธมรรค” ดวยการที่ไดประกาศมหาปณิธานที่เบื้องพระพักตรของ
15
พระพุทธเจาพระองคน้ัน นับเนื่องจนถึงกาลบัดนี้ ผานมารอยพันหม่ืนโกฏินยุตกัลป อันไมอาจกลาวได (บุตร
คหบดี คือ พระกษติ คิ รรภ) ก็ยงั คงเปน พระโพธิสตั วอ ยแู มนบัดน้ี”
又於過去，不可思議阿僧祇劫，時世有佛，號曰覺華定自在王如來，彼佛壽命，四百千萬億阿僧
祇劫。像法之中，有一婆羅門女，宿福深厚，眾所欽敬；行住坐臥，諸天衛護。其母信邪，常輕
三寶。是時聖女廣設方便，勸誘其母，令生正見，而此女母，未全生信。不久命終，魂神墮在無
間地獄。
ในอดีตนับอสงไขยกัลปที่ไมอาจคาดคิดได ครั้งน้ันในโลกมีพระพุทธเจา พระนามวา โพธิปุณฑรีกไกวัลย
สมาธิราชตถาคต (覺華定自在王如來) พระพุทธเจาองคน้ันมีพระชนมพรรษา ส่ีพันลานโกฏิอสงไขยกัลป ใน
สมัยสัทธรรมปฏิรูปยังมีพราหมณีผูหนึ่ง เปนผูมีบุญญาธิการมหาศาลมาแตกาลกอน หมูชนลวนใหความเคารพ
ยําเกรง ไมวาจะเดิน ยืน นั่ง นอน หมูเทพตางอารักขาดูแล แตทวามารดาของเธอนั้นเชื่อในความเห็นผิด ดู
แคลนพระรตั นตรยั อยเู ปนนจิ เวลานน้ั พราหมณีผเู จริญไดใชวธิ ีการตางๆ เพื่อชกั นํามารดาใหเกดิ สัมมาทฐิ ิไดใน
ชาตนิ ี้ แตทวา มารดาของเธอไมอ าจนอ มใจศรัทธาไดท ้งั หมด มชิ านานกส็ ิ้นชพี ลง ดวงวญิ ญาณจึงตกสอู เวจนี รก
時婆羅門女，知母在世，不信因果。計當隨業，必生惡趣。遂賣家宅，廣求香華，及諸供具，於
先佛塔寺，大興供養。見覺華定自在王如來，其形像在一寺中，塑畫威容，端嚴畢備。時婆羅門
女，瞻禮尊容，倍生敬仰。私自念言：佛名大覺，具一切智。若在世時，我母死後，儻來問佛，
必知處所。時婆羅門女，垂泣良久，瞻戀如來。忽聞空中聲曰：泣者聖女，勿至悲哀，我今示汝
母之去處。婆羅門女合掌向空，而白空曰：是何神德，寬我憂慮。我自失母以來，晝夜憶戀，無
處可問知母生界。時空中有聲，再報女曰：我是汝所瞻禮者，過去覺華定自在王如來，見汝憶母
，倍於常情眾生之分，故來告示。
คร้ังนั้น พราหมณีรูวาเม่ือยามมารดามีชีวิตในโลก ไมเช่ือเร่ืองเหตุและผล จะตองไปเกิดยังอบายภูมิตาม
กรรมน้ันเปนแน พราหมณีจึงขายบานเรือน แลวเสาะหาเคร่ืองหอม บุปผชาติ และเครื่องสักการะท้ังปวง บูชา
ตอ พระสถูปอารามของพระพุทธเจาพระองคน้ันอยางย่ิงใหญ ก็เมือ่ (พราหมณ)ี ไดเ หน็ ปฏมิ าแหงพระโพธิปุณฑ
รีกไกวัลยสมาธิราชตถาคต ในอารามแหงหน่ึง ที่ปนแลวาดไดงดงามนาเล่ือมใสเปนย่ิงนัก เวลาน้ัน เมื่อ
พราหมณีไดแหงนมองพระพักตรแหงพระพุทธปฏิมากรนั้น ก็ย่ิงทวีความเคารพศรัทธา พลางรําพึงวา “พระ
สัมมาสมั พทุ ธเจามีพระนามวา มหาโพธิ คอื พระสพั พัญู ผูม คี วามรแู จง ชัดในสงิ่ ท้ังปวง หากในสมัยทีพ่ ระองค
ยงั ทรงพระชนมอยูใ นโลก เมอื่ ทานแมของเราสน้ิ ชพี ไปแลว ถา ไดทูลถามปญหาขอนตี้ อ พระพทุ ธองค กจ็ ะทราบ
ไดแนวาทานแมอยูท่ีใด” ครั้นแลวพราหมณีจึงรํ่าไหอยูเปนเวลานาน ไดแหงนมองพระตถาคตดวยความเศรา
โศก พลันก็ไดยินเสียงดังจากอากาศ “ดูกอนนางผูเจริญ ผูหล่ังนํ้าตา จงอยาไดเศราโศกไปเลย บัดน้ีเราจะบอก
วา มารดาของเธอไปยังสถานที่ใด” พราหมณไี ดพ นมมือไหวไปในอากาศแลว กลาวกบั อากาศนน้ั “ทา นคือเทพ
เจาองคใดหนอ ที่มาปลอบขาพเจา นับแตที่สูญเสียทานแมไปแลวทุกวันคืน ก็ไดแตหวนคิดดวยความโศกเศรา
อาลยั ไมมีแหง ใดที่ใหสอบถามไดเลยวา ทานแมไปเกดิ อยทู ่ใี ด”
เวลาน้ัน ในอากาศยังมีเสียงบอกกับพราหมณีอีก “เราคือพระโพธิปุณฑรีกไกวัลยสมาธิราชตถาคต ท่ีเธอ
กําลังสักการะอยูนี้ เราเห็นเธอระลึกถึงมารดามากกวาสรรพสัตวท่ัวไปหลายเทานัก เหตุน้ีจึงมาแจงใหเธอ
ทราบ”
婆羅門女聞此聲已，舉身自撲，肢節皆損。左右扶侍，良久方蘇。而白空曰：願佛慈愍，速說我
母生界，我今身心，將死不久。時覺華定自在王如來，告聖女曰：汝供養畢，但早返舍，端坐思
惟吾之名號，即當知母所生去處。
16
เมือ่ พราหมณีไดยินเสียงนี้แลว ก็รีบลุกขน้ึ จนแขนขาบาดเจ็บ คนรบั ใชตองพยาบาลอยูเปน เวลานาน แลว
พูดกับอากาศอีก “ขอพระพุทธองคทรงเมตตาสงสาร รีบตรัสบอกวา ทานแมของขาพเจาไปเกิดอยูในภูมิใด
โดยเรว็ เถิด บดั น้ี รา งกายและจิตใจของหมอ มฉัน ก็จะตายตามไปดวยในไมชา”
เมื่อนั้นพระโพธิปุณฑรีกไกวัลยสมาธิราชตถาคตเจา ทรงมีรับส่ังกับนางผูเจริญนั้นวา “เม่ือเธอสักการะ
เรียบรอ ยแลว จงรีบกลบั เรือนเถดิ แลว นั่งภาวนาถึงนามของเราตถาคต เธอกจ็ ะรูว า แมของเธอไปเกดิ อยทู ่ีใด”
時婆羅門女尋禮佛已，即歸其舍。以憶母故，端坐念覺華定自在王如來。經一日一夜，忽見自身
到一海邊。其水涌沸，多諸惡獸，盡復鐵身，飛走海上，東西馳逐。見諸男子女人，百千萬數，
出沒海中，被諸惡獸爭取食噉。又見夜叉，其形各異，或多手多眼、多足多頭、口牙外出，利刃
如劍。驅諸罪人，使近惡獸，復自搏攫，頭足相就。其形萬類，不敢久視。時婆羅門女，以念佛
力故，自然無懼。
บัดน้ันเม่ือนางพราหมณีไดถวายความเคารพพระพุทธองคแลวก็กลับไปยังเรือน ใชจิตท่ีคิดถึงมารดาเปน
เหตุใหน่ังระลึกถึงแตพระโพธิปุณฑรีกไกวัลยสมาธิราชตถาคต ผานไปหนึ่งวันหนึ่งคืน ก็ไดเห็นรางของตนไปถึง
ชายฝง ทะเลแหงหน่ึงท่มี ีนํา้ เดือดพลา น มสี ตั วร า ยอยจู ํานวนมากซ่ึงลวนแตมกี ายเปน เหลก็ กลา บินโฉบวนไปมา
บนทะเลน้ัน ไดแลเห็นบุรุษสตรีท้ังหลายจํานวนนับพันลาน ดําผุดดําวายอยูในทะเลนั้น ซึ่งถูกสัตวรายเหลานั้น
ขย้ําเปนอาหาร ทั้งไดเห็นรากษสที่มีรูปรางตางๆ บางก็มีหลายมือ หลายตา หลายเทา หลายหัว มีเขี้ยวแหลม
คมเหมือนดาบยาวโงงออกจากปาก กายของคนบาปท้ังหลาย ยังมีสัตวรายเกาะเก่ียวตามราง แลวกลืนกินท้ัง
ศีรษะถึงปลายเทา ก็ส่ิงตางๆ เหลานี้ทําใหไมกลามองดูไดนาน เวลาน้ันพราหมณี ไดใชอํานาจแหงพุทธานุสสติ
เปนเหตุ ใหไมห วาดกลัวเปน ปกติ
有一鬼王，名曰無毒，稽首來迎，白聖女曰：善哉，菩薩，何緣來此？時婆羅門女問鬼王曰：此
是何處？無毒答曰：此是大鐵圍山西面第一重海。聖女問曰：我聞鐵圍之內，地獄在中，是事實
否？無毒答曰：實有地獄。聖女問曰：我今云何得到獄所？無毒答曰：若非威神，即須業力，非
此二事，終不能到。聖女又問：此水何緣，而乃涌沸，多諸罪人，及以惡獸？無毒答曰：此是閻
浮提造惡眾生，新死之者，經四十九日後，無人繼嗣，為作功德，救拔苦難，生時又無善因。當
據本業所感地獄，自然先渡此海。海東十萬由旬，又有一海，其苦倍此。彼海之東，又有一海，
其苦復倍。三業惡因之所招感，共號業海，其處是也。
มีภูตราชาตนหนึ่งชื่อ นิรวิษะ ไดกมนอมศีรษะลงตอนรับ แลวกลาวกับนางพราหมณี “สาธุ เหตุใดพระ
โพธิสัตวจึงมาถึงสถานที่น้ี” พราหมณีตอบ “สถานที่น้ีคือที่ใด” นิรวิษภูตราชาตอบ “ท่ีแหงน้ี คือทะเลแหงท่ี
หน่ึง ดานตะวันตกของภูเขาจักรวาฑ” พราหมณีถาม “เราไดยินมาวาในภูเขาเหล็ก มีนรกอยูในน้ันเรื่องนี้เปน
ความจริงหรือไม” นิรวิษะตอบ “มีนรกอยูในนั้นจริง” พราหมณีถาม “แลวเรามาถึงนรกนี้ไดอยางไรเลา” นิ
รวิษะตอบวา “หากมิไดมาดวยฤทธ์ิ ก็ตองมาเพราะอํานาจกรรม หากมิใชสองสิ่งน้ีแลวก็ไมสามารถมาได”
พราหมณถี ามอกี “เหตไุ ฉนนาํ้ นจ้ี งึ เดือดพลา น แลวมีคนบาปและสตั วรา ยมากมายอยางนี้หนอ” นริ วิษะตอบวา
“พวกเหลานี้คือหมูสัตวในชมพูทวีป ผูทําบาปท่ีส้ินชีพไมนาน เม่ือผานส่ีสิบเกาวันแลว ก็ยังไมมีผูสืบสายโลหิต
กระทํากุศล เพ่ือชวยเหลือใหพนทุกขภัย เมื่อยามมีชีวิตก็ยังไมกระทําความดีงาม ดวยกรรมนั้นจึงนําพามายัง
นรก โดยจะตอ งขา มทะเลนก้ี อน ถัดจากทะเลนไ้ี ปดา นตะวันออกอีกหนึ่งแสนโยชน ยงั มีทะเลอีกแหง หน่ึงท่ที ุกข
ทรมานกวานี้อีกหน่ึงเทา ดานตะวันออกของทะเลน้ี ก็ยังมีทะเลอีกแหงที่มีความทุกขยิ่งขึ้นไปอีกหน่ึงเทา เปน
เพราะกรรมทง้ั สาม (กรรมทางกาย วาจา ใจ) ทชี่ ักนํามา ทงั้ หมดมชี อื่ วา ทะเลกรรม ซึ่งก็คือสถานทแ่ี หง น้เี อง”
17
聖女又問鬼王無毒曰：地獄何在？無毒答曰：三海之內，是大地獄，其數百千，各各差別。所謂
大者，具有十八。次有五百，苦毒無量。次有千百，亦無量苦。聖女又問大鬼王曰：我母死來未
久，不知魂神當至何趣？鬼王問聖女曰：菩薩之母，在生習何行業？聖女答曰：我母邪見，譏毀
三寶。設或暫信，旋又不敬。死雖日淺，未知生處。無毒問曰：菩薩之母，姓氏何等？聖女答曰
：我父我母，俱婆羅門種，父號尸羅善現，母號悅帝利。
พราหมณถี ามนริ วิษภูตราชาอีก “แลว นรกต้งั อยูทใ่ี ดเลา” นริ วิษะตอบวา “ภายในทะเลทั้งสามนี้ คอื มหา
นรก ในนน้ั ยงั มคี วามแตกตางกันไปนบั ไดแสนประการ อนั มีขมุ ใหญ รวมแลวมีสิบแปดขมุ ยงั มีอกี หารอ ยขุมท่ีมี
ความทุกขทรมานแสบรอนไมมีประมาณ ยังมีอีกหนึ่งแสนขุมก็มีความทุกขทรมานไมมีประมาณเชนกัน”
พราหมณีถามมหาภูตราชาอีก “มารดาของเราสิ้นชีพไมนาน มิทราบวาดวงวิญญาณไปถึงท่ีใด” ภูตราชาถาม
พราหมณีวา “มารดาของพระโพธิสัตวตอนมีชีวิตมีพฤติกรรมอยางไร” พราหมณีตอบ “มารดาของเรามี
มจิ ฉาทฐิ ิ กลาวใหรายพระรัตนตรัย แมจ ะมศี รัทธาก็จะมีเพียงชั่วครู แลว กลับกลายไมเคารพอีก แมจะไดสนิ้ ชีพ
ไมนาน ก็ไมรูวาไปเกิดที่ใด” นิรวิษะถาม “มารดาของพระโพธิสัตวมีช่ือและตระกูลเชนไร” พราหมณีตอบวา
ทัง้ บดิ ามารดาลวนอยใู นตระกูลพราหมณ บิดาช่อื “ชีรชิณณะ” มารดาช่ือ “ยัฐฐีลี”
無毒合掌啟菩薩曰：願聖者卻返本處，無至憂憶悲戀。悅帝利罪女，生天以來，經今三日。云承
孝順之子，為母設供修福，布施覺華定自在王如來塔寺。非唯菩薩之母，得脫地獄，應是無間罪
人，此日悉得受樂，俱同生訖。鬼王言畢，合掌而退。
นิรวิษะไดพนมมือแลวแจงพระโพธิสัตววา “ขอทานกลับไปเถิด อยาไดมีจิตกังวลโศกเศราอีกเลย นาง
บาปยัฐฐีลี ไดไปเกิดบนเทวโลกเม่ือสามวันกอนแลว เพราะไดอาศัยผลบุญท่ีบุตรกตัญูไดบําเพ็ญกุศลถวาย
พุทธบูชา ถวายทานตอสถูปอารามแหงพระโพธิปุณฑรีกไกวัลยสมาธิราชตถาคตเจา เพ่ืออุทิศแกมารดา ซ่ึงมิ
เพียงมารดาของพระโพธิสัตวเทาน้ันที่ไดพน จากนรก ในขณะน้ันคนบาปในอเวจี ก็ลวนไดอานิสงสไปเกิดพรอม
กนั แลว ” เมื่อภูตราชากลาวจบ จึงพนมมือแลวลาจากไป
婆羅門女，尋如夢歸。悟此事已，便於覺華定自在王如來塔像之前，立弘誓願：願我盡未來劫，
應有罪苦眾生，廣設方便，使令解脫。佛告文殊師利：時鬼王無毒者，當今財首菩薩是。婆羅門
女者，即地藏菩薩是。
พราหมณจี ึงคอ ยๆตน่ื จากความฝน เมื่อระลกึ ไดถึงเหตุการณนีแ้ ลว จึงไดประกาศปณิธานท่เี บ้ืองหนาสถูป
ปฏิมาของพระโพธิปุณฑรีกไกวัลยสมาธิราชตถาคตเจาวา “ขาพเจาขอประกาศวา ตลอดส้ินกัลปในอนาคต จะ
ใชวิธีการตางๆ ยังใหหมูสัตวผูมีบาปทุกขทรมานไดลุถึงการหลุดพน” พระผูมีพระภาคเจาตรัสกับพระมัญชุศรี
วา นิรวษิ ะภูตราชาในคร้ังน้ันกค็ อื ธนกฏู โพธิสัตว ในปจจบุ ันพราหมณกี ็คอื กษติ ิครรภโ พธิสตั ว ฉะนี้
分身集會品第二
爾時百千萬億不可思、不可議、不可量、不可說無量阿僧祇世界，所有地獄處，分身地藏菩薩，
俱來集在忉利天宮。以如來神力故，各以方面，與諸得解脫從業道出者，亦各有千萬億那由他數
，共持香華，來供養佛。彼諸同來等輩，皆因地藏菩薩教化，永不退轉於阿耨多羅三藐三菩提。
是諸眾等，久遠劫來，流浪生死，六道受苦，暫無休息。以地藏菩薩廣大慈悲，深誓願故，各獲
果證。既至忉利，心懷踴躍，瞻仰如來，目不暫捨。
ปรเิ ฉทที่ ๒ การชมุ นุมแหง นิรมาณกาย
สมัยน้ัน บรรดานิรมาณกายของพระกษิติครรภโพธิสัตวท่ีมีอยูท่ัวไปในโลกธาตุตางๆ ที่มีนรกภูมิจํานวน
แสนหมื่นโกฏิ เปนอจินไตย คาดคิดไมได ตรึกไมได ประมาณไมได กลาวไมได เปนอสงไขยท่ีนับประมาณ
จาํ นวนไมไ ด ลวนไดม าประชุมกันท่ดี าวดึงสทพิ ยว ิมาน ดว ยอาศยั พระพุทธานภุ าพ ทาํ ใหแตล ะทานท่ีไดห ลุดพน
18
จากสังสารวัฏดวยประการตางๆ ซ่ึงลวนมีจํานวนถึงแสนโกฏินยุตะ ตางก็ถือเอาเคร่ืองหอม บุปผชาติ มาถวาย
สักการะพระพุทธองค ก็บรรดาหมูผูที่มาเหลาน้ี เพราะไดรับการสั่งสอนจากพระกษิตคิ รรภโพธิสัตว จึงไมเส่อื ม
ถอยจากพระอนุตรสัมมาสมั โพธแิ ลวตลอดกาลทงั้ สิ้น อนั หมคู ณะเหลานี้ ในกลั ปที่ผา นมาแลว แสนนาน ไดเ วยี น
วา ยตายเกิดในภูมิทั้งหก เสวยทกุ ขท รมานมไิ ดหยดุ พักแมเพียงครู เพราะเมตตากรุณาอันยิง่ ใหญ และปณิธานท่ี
คัมภีรภาพของพระกษิติครรภโพธิสัตวเปนเหตุ ทําใหลวนไดบรรลุมรรคผลแลวมายังดาวดึงส ในจิตก็ปติปรีดา
แหงนมองพระตถาคตเจา ดว ยความเคารพ อยางไมล ะสายตา
爾時，世尊舒金色臂，摩百千萬億不可思、不可議、不可量、不可說、無量阿僧祇世界諸分身地
藏菩薩摩訶薩頂，而作是言：吾於五濁惡世，教化如是剛強眾生，令心調伏，捨邪歸正，十有一
二，尚惡習在。吾亦分身千百億，廣設方便。或有利根，聞即信受；或有善果，勤勸成就；或有
暗鈍，久化方歸；或有業重，不生敬仰。如是等輩眾生，各各差別，分身度脫。
บัดน้ันพระผูมีพระภาคเจาทรงย่ืนพระสุวรรณพาหา (แขนของพระพุทธองค) ไปสัมผัสศีรษะของบรรดา
นิรมาณกายของพระกษิติครรภโพธิสัตว ที่มีอยูท่ัวไปในโลกธาตุตางๆ จํานวนแสนหม่ืนโกฏิ อันเปนอจินไตย
คาดคิดไมได ตรึกนึกไมได ประมาณไมได กลาวไมได เปนจํานวนอสงไขยท่ีนับประมาณไมได แลวตรัสวา
“ตถาคตสั่งสอนสรรพสตั วผ แู ข็งกระดา งในโลกแหงความเส่อื มหาประการอยา งน้ี บําราบจิตใจของหมูสัตวใหละ
ความเหน็ ผิดสูค วามเหน็ ชอบ ในจํานวนสิบยงั มหี น่งึ หรือสองที่มนี สิ ัยชัว่ ราย ตถาคตกน็ ริ มาณกายไปจาํ นวนแสน
โกฏิเชนกัน ไดใชวิธีการที่แยบคายบาง ก็มีผูฉลาดที่เม่ือไดฟงแลวก็ศรัทธานอมรับ บางผูท่ีมีกุศลผลอันดีงาม ท่ี
เม่ือพากเพียรก็จะสําเร็จได บางก็มีผูท่ีโงเขลามืดบอด ตองสั่งสอนเปนเวลานานจึงจะเขา ใจ บางก็มีกรรมหนักมิ
อาจเกิดความเคารพศรทั ธา บรรดาสรรพสตั วเหลาน้ี (ตถาคต) ก็ไดนริ มาณกายไปตางๆกนั เพือ่ โปรดใหห ลดุ พน
或現男子身、或現女人身、或現天龍身、或現神鬼身、或現山林川原、河池泉井，利及於人，悉
皆度脫。或現天帝身、或現梵王身、或現轉輪王身、或現居士身、或現國王身、或現宰輔身、或
現官屬身、或現比丘、比丘尼、優婆塞、優婆夷身、乃至聲聞、羅漢、辟支佛、菩薩等身、而以
化度。非但佛身，獨現其前。
บางปรากฏเปน กายของบุรุษ บา งปรากฏเปนกายของสตรี บางปรากฏเปนกายของเทพ นาค บา งปรากฏ
เปนกายของภูต บางปรากฏเปนบรรพต พนาวัน ชลธาร สายน้ํา บอนํ้า เพ่ือยังประโยชนใหบุคคลไดหลุดพน
บางปรากฏกายเปนสักกเทวราช บางปรากฏกายเปนพรหมราช บางปรากฏกายเปนพระเจาจักรพรรดิ บาง
ปรากฏกายเปน บัณฑิต บา งปรากฏกายเปน ราชา บางปรากฏกายเปน อาํ มาตย บา งปรากฏกายเปนขาราชสํานัก
บางปรากฏกายเปนภิกษุ ภิกษุณี อุบาสก อุบาสิกา ไปจนถึงกายของพระสาวก พระอรหันต พระปจเจกพุทธะ
พระโพธสิ ตั วเพอ่ื ส่ังสอนชวยเหลือ มิเพียงแตปรากฏกายแหงพุทธะนเ้ี ทานัน้
汝觀吾累劫勤苦，度脫如是等難化剛強罪苦眾生。其有未調伏者，隨業報應。若墮惡趣，受大苦
時，汝當憶念吾在忉利天宮，殷懃付囑。令娑婆世界，至彌勒出世已來眾生，悉使解脫，永離諸
苦，遇佛授記。
เธอจงพิจารณาดตู ถาคตบําเพญ็ ทุกรกริ ิยาในกัลปแหงความเหนื่อยยาก ท่ีโปรดหมูสัตวเ หลานี้ท่ีสั่งสอนได
ยาก เปนผูแข็งกระดางและมีบาปทุกข ผูท่ียังไมไดขัดเกลาอบรมก็จะตองไปตามวิบากกรรม หากเมื่อตองตกสู
อบายภูมิรับทุกขอันสาหัสใหญหลวง เธอจงระลึกถึงวันท่ีตถาคตฝากกําชับบนดาวดึงสเทวโลกนี้เถิด วาจงยังให
สรรพสตั วในสหาโลกธาตุไปจนถงึ สมัยท่พี ระเมตไตรยะจะมาอบุ ัตขิ ึน้ ในโลก เปนผไู ดหลดุ พน ไกลจากความทกุ ข
เสียดแทงตลอดไป เพ่ือจะไดรบั พทุ ธพยากรณเ ถิด
19
爾時，諸世界分身地藏菩薩，共復一形，涕淚哀戀，白其佛言：我從久遠劫來，蒙佛接引，使獲
不可思議神力，具大智慧。我所分身，遍滿百千萬億恆河沙世界，每一世界化百千萬億身，每一
身度百千萬億人，令歸敬三寶，永離生死，至涅槃樂。但於佛法中所為善事，一毛一渧，一沙一
塵，或毫髮許，我漸度脫，使獲大利。唯願世尊，不以後世惡業眾生為慮。如是三白佛言：唯願
世尊，不以後世惡業眾生為慮。爾時，佛讚地藏菩薩言：善哉！善哉！吾助汝喜。汝能成就久遠
劫來，發弘誓願，廣度將畢，即證菩提。
ครั้งนั้นบรรดานิรมาณกายของพระกษติ ิครรภโพธิสัตวในโลกธาตุท้ังหลาย ตางรวมเปนกายเดียวแลวหลงั่
นา้ํ ตาดวยความเวทนาสงสาร แลว กราบทลู พระพุทธองควา “เปน เวลาเนนิ่ นานหลายกัลปม าแลว ทข่ี าพระองค
ไดร ับการชี้แนะสง่ั สอนจากพระพุทธองค ทาํ ใหม ีอานภุ าพเปนอจินไตย พรอ มดว ยมหาปญญาญาณ นิรมานกาย
ของขาพระองคมีอยูท่ัวไปในโลกธาตุตางๆ จํานวนเทาเม็ดทรายในคงคานทีแสนหมื่นโกฏิ แตละโลกธาตุหนึ่งๆ
ก็ไดนริ มาณกายไปแสนหมนื่ โกฏิกาย แตล ะกายก็โปรดสัตวไดแสนหมื่นโกฏิ ยงั ใหเ ขาเหลา นั้นนอมพระรตั นตรัย
เปนที่พ่ึง ไดไกลจากสังสารวัฏ ถึงสุขแหงพระนิพพาน แมจะมีกุศลความดีงามในพุทธธรรมนี้ เพียงปริมาณน้ํา
หยดเดียว ทรายเม็ดเดียว ฝุนละอองเดยี ว หรือจะเทาปลายเสนผมกต็ าม ขาพระองคจะคอยๆ ชวยเหลือใหเขา
ไดรับประโยชนที่ยิ่งใหญ ขอพระผูมีพระภาคเจาอยาไดทรงเปนหวงสรรพสัตวในโลกแหงความเส่ือมเบ้ืองหนา
เลย พระเจาขา” ไดทูลอยางน้ีสามคร้ังวา “ขอพระผูมีพระภาคเจา อยาไดทรงเปนหวงสรรพสัตวในโลกแหง
ความเสอ่ื มเบ้ืองหนาเลย พระเจาขา ”
เวลาน้นั พระผูมีพระภาคเจา ทรงสรรเสริญพระกษิติครรภโพธิสตั ว “สาธๆุ ตถาคตขอโมทนากับเธอ เธอ
สามารถสําเร็จซึ่งปณิธานท่ีประกาศมาแลวนานแสนนานเปนเวลาหลายกัลปอยางน้ี เม่ือการโปรดใกลจบสิ้น
เธอกจ็ ะไดบ รรลพุ ระโพธิญาณ”
觀眾生業緣品第三
爾時佛母摩耶夫人，恭敬合掌問地藏菩薩言：聖者，閻浮眾生，造業差別，所受報應，其事云何
？地藏答言：千萬世界，乃及國土，或有地獄、或無地獄；或有女人、或無女人；或有佛法、或
無佛法，乃至聲聞辟支佛，亦復如是，非但地獄罪報一等。摩耶夫人重白菩薩：且願聞於閻浮罪
報所感惡趣。地藏答言：聖母，唯願聽受，我粗說之。佛母白言：願聖者說。
ปรเิ ฉทท่ี ๓ พจิ ารณากรรมปจ จัยของหมสู ตั ว
สมัยนั้น พระนางสิริมหามายาพุทธชนนี ไดประณมกรถามพระกษิติครรภโพธิสัตวดวยความเคารพนอบ
นอมวา “ขาแตพระคุณเจา สรรพสัตวใ นชมพูทวีปท่ีไดทํากรรมตางกัน วิบากผลทีไ่ ดรบั น้นั จะเปน เชนไรบางเจา
คะ” พระกษิติครรภตอบ “โลกธาตุจํานวนสิบลาน จนถึงดินแดนตางๆ บางก็มีนรก บางก็ไมมีนรก บางก็มีสตรี
บางกไ็ มมสี ตรี บา งก็มพี ุทธธรรม บา งกไ็ มม ีพทุ ธธรรม ไปจนถงึ พระสาวก พระปจเจกพทุ ธะ ก็เปน อยางนี้ ฉนั ใด
นรกก็มิไดมีเพียงบาป วิบากอยางเดียว ฉันน้ัน” พระมายาเทวีถามพระโพธิสัตวอีกวา “ขอโอกาสไดสดับฟง
เรื่องราวของวิบากแหงบาป ที่จะสนองในอบายภูมิของหมูสัตวในชมพูทวีปดวยเถิด เจาคะ” พระกษิติครรภ
ตอบ “พระนางจงสดับเถิด อาตมาจะแสดงใหฟงพอสังเขป” พระพุทธชนนี “ขอพระคณุ เจา แสดงเถดิ เจา คะ ”
爾時地藏菩薩白聖母言：南閻浮提，罪報名號如是。若有眾生不孝父母，或至殺害，當墮無間地
獄，千萬億劫求出無期。若有眾生出佛身血，毀謗三寶，不敬尊經，亦當墮於無間地獄，千萬億
劫，求出無期。若有眾生侵損常住，玷污僧尼，或伽藍內恣行婬欲，或殺或害，如是等輩，當墮
無間地獄，千萬億劫，求出無期。若有眾生，偽作沙門，心非沙門，破用常住，欺誑白衣，違背
戒律，種種造惡，如是等輩，當墮無間地獄，千萬億劫，求出無期。若有眾生，偷竊常住財物穀
米，飲食衣服，乃至一物不與取者，當墮無間地獄，千萬億劫，求出無期。
20
สมัยนั้น พระกษิติครรภโพธิสัตวกลาวกับพระชนนีวา “วิบากแหงบาปของ (หมูสัตว) ในชมพูทวีปมีชื่อ
อยางน้ี หากมีสรรพสัตวท่ีไมกตัญูบิดามารดา หรือกระท่ังทํารายหรือฆาใหส้ินชีพ จะตองตกอเวจีนรก เปน
เวลาแสนโกฏิกลั ป ก็ไมสามารถหลุดออกมาได หากมีสรรพสัตวยังพระพุทธเจา ใหหอพระโลหิต กลาวคําใหราย
พระรัตนตรัย ไมเคารพพระธรรมคัมภีร ก็จะตองตกอเวจีนรก เปนเวลาแสนโกฏิกัลป ก็ไมสามารถหลุดออกมา
ได หากมีสรรพสัตวท่ีลวงลํ้าสมบัติของหมูสงฆ หรือทําใหภิกษุณีแปดเปอน หรือกระทําการลามก เสพเมถุน
ในสังฆาราม หรือฆาหรือทํารายเหลาน้ี จะตองตกอเวจนี รก เปนเวลาแสนโกฏิกัลป ก็ไมสามารถหลุดออกมาได
หากมีสรรพสัตวที่หลอกลวงวา ตนเปนสมณะแตใจมิเปนสมณะ ทําลายเครื่องใชของสงฆ หลอกลวงฆราวาสผู
ประพฤติธรรม ฝาฝนศีลวินัยกระทําความช่ัวนานาประการ เหลาน้ีจะตองตกอเวจีนรก เปนเวลาแสนโกฏิกัลป
ก็ไมสามารถหลุดออกมาได หากมีสรรพสัตวลักขโมยทรัพยของสงฆ ทั้งขาวสารธัญญาหาร เครื่องอุปโภค
บริโภค อาภรณตลอดถึงของสิ่งหน่ึงท่ไี มไดรับอนญุ าต จะตองตกอเวจีนรก เปน เวลาแสนโกฏิกัลป ก็ไมส ามารถ
หลดุ ออกมาได
地藏白言：聖母，若有眾生，作如是罪，當墮五無間地獄，求暫停苦一念不得。摩耶夫人重白地
藏菩薩言：云何名為無間地獄？地藏白言：聖母，諸有地獄在大鐵圍山之內，其大地獄有一十八
所，次有五百，名號各別，次有千百，名字亦別。無間獄者，其獄城周匝八萬餘里，其城純鐵，
高一萬里，城上火聚，少有空缺。其獄城中，諸獄相連，名號各別。獨有一獄，名曰無間，其獄
周匝萬八千里，獄牆高一千里，悉是鐵圍，上火徹下，下火徹上。鐵蛇鐵狗，吐火馳逐獄牆之上
，東西而走。獄中有床，遍滿萬里。一人受罪，自見其身遍臥滿床。千萬人受罪，亦各自見身滿
床上。眾業所感獲報如是。又諸罪人，備受眾苦。千百夜叉及以惡鬼，口牙如劍，眼如電光，手
復銅爪，拖拽罪人。復有夜叉執大鐵戟，中罪人身，或中口鼻，或中腹背。拋空翻接或置床上，
พระกษิติครรภกลาว “พระนาง หากมีสรรพสัตวท่ีกระทําบาปอยางนี้ จะตองตกอเวจีนรก จะรองขอให
ระงับหยุดยั้งซ่ึงทุกขนั้นเพียงขณะเดียวก็มิได” พระนางมายาเทวีกลาวกับพระกษิติครรภอีกวา “อยางไรจึงช่ือ
วา อเวจีนรก เจาคะ” พระกษิติครรภตอบวา “พระนาง ก็บรรดานรกทั้งหลาย ต้ังอยูในมหาจักรวาลบรรพต
(คือภูเขาเหล็กที่วนรอบจักรวาล) ในนั้นมีมหานรกใหญสิบแปดขุม และยังมีอีกหารอยขุมที่มีช่ือตางกัน ยังมีอีก
หนึ่งแสนขุมที่มีช่ือตางกัน อันขุมอเวจีนั้น มีอาณาเขตแปดหมื่นกวาล้ี ภายในลวนเปนเหล็กกลา (กําแพง) สูง
หน่ึงหม่ืนลี้ ในขุมนั้นมีแตเพลิง ที่ลุกโชนแทบไมมีที่วางเลย ในเมืองนรกนั้นยังมีนรกตางๆ เรียงตอกันไป อันมี
ชื่อเรียกตางกันไปดวย แตจะมีขุมหน่ึงชื่อ “อเวจี” ในขุมนั้นมีอาณาเขตโดยรอบหนึ่งหม่ืนแปดพันล้ี กําแพงสูง
หนึง่ พันลลี้ วนแตเ ปน เหล็กกลา ดา นบนก็มีเพลิงพงุ ลงดานลาง ดานลางก็มีเพลิงพงุ ขึ้นดานบน งูเหลก็ สนุ ัขเหล็ก
ก็พนไฟ วิ่งพลานไปมาบนกําแพงน้ัน ในขุมนั้นก็ยังมีแทนใหญกวางเต็มหม่ืนล้ี แมจะมีสัตวนรกตนเดียวรับโทษ
รางของสัตวนรกนั้นก็จะแผเต็มแทนนั้น ฤๅจะมีสัตวนรกนับพันหม่ืนรับโทษทัณฑ ก็จะเห็นรางตนเองอยูเตม็ บน
แทนน้ัน กรรมท้ังปวงจะสนองผลอยางน้ี อีกบรรดาคนบาปจะตองรับทุกขทรมานท่ีเผ็ดรอนนานับประการ
รากษสและปศาจรายจํานวนแสนตน ผูมีเขี้ยวประดุจคมดาบ มีดวงตาด่ังสายฟา เล็บมือก็เปนทองแดง ไลฉีก
กระชากรา งคนบาป ยงั มีรากษสถือเอาหอกเหล็กดามโตเก่ยี วรางของคนบาป แทงทปี่ ากบาง จมูกบา ง แทงท่ีอก
บา ง หลงั บา ง แลว เหวย่ี งขึ้นบนฟาใหต กลงมาที่หอกเหลก็ นนั้ หรือใหตกลงบนแทน
復有鐵鷹啗罪人目。復有鐵蛇絞罪人頸。百肢節內，悉下長釘，拔舌耕犁，抽腸剉斬，烊銅灌口
，熱鐵纏身。萬死千生，業感如是。動經億劫，求出無期。此界壞時，寄生他界，他界次壞，轉
寄他方；他方壞時，輾轉相寄。此界成後，還復而來。無間罪報，其事如是。又五事業感，故稱
21
無間。何等為五？一者、日夜受罪，以至劫數，無時間絕，故稱無間。二者、一人亦滿，多人亦
滿，故稱無間。三者、罪器叉棒，鷹蛇狼犬，碓磨鋸鑿，剉斫鑊湯，鐵網鐵繩，鐵驢鐵馬，生革
絡首，熱鐵澆身，飢吞鐵丸，渴飲鐵汁，從年竟劫，數那由他，苦楚相連，更無間斷，故稱無間
。四者、不問男子女人，羌胡夷狄，老幼貴賤，或龍或神，或天或鬼，罪行業感，悉同受之，故
稱無間。五者、若墮此獄，從初入時，至百千劫，一日一夜，萬死萬生，求一念間暫住不得，除
非業盡，方得受生，以此連綿，故稱無間。地藏菩薩白聖母言：無間地獄，粗說如是。若廣說地
獄罪器等名，及諸苦事，一劫之中，求說不盡。摩耶夫人聞已，愁憂合掌，頂禮而退。
ยังมีเหยี่ยวเหล็กจิกดวงตาของคนบาป ยังมีงูเหล็กรัดที่คอคนบาป ขอตอตางๆ ในรางก็ถูกตรึงดวยตะปู
ยาว ใชตะขอเก่ียวล้ินมาลากไถจนขาด ลากไสออกมาตัดเปนช้ิน หลอมทองแดงแลวกรอกปาก นาบรางกับ
เหล็กรอนจนส้ินใจแลวเกิดใหมนับครั้งไมถวน ดวยผลของกรรมอยูอยางน้ี แมจะผานไปโกฏิกัลปก็ไมสามารถ
หลุดออกมาได แมโลกธาตุน้ีจะถึงกาลสลายยอยยับลง ก็จะถูกสงไปเกิดในโลกอื่นๆ แมโลกอื่นจะสลายยอยยับ
ลงกจ็ ะถูกสงไปยงั ทิศอ่นื ๆ เมอ่ื ทิศอื่นๆ ถงึ แกการยอ ยยับลงก็จะถูกสงตอ ไปอีก จนเม่ือโลกธาตนุ ีส้ าํ เรจ็ ข้ึนแลวก็
จะกลับมาอีก อนันตริยบาปท่ีหนักหนา ไมมีกรรมใดจะมาคั่นได มีเรื่องราวอยางน้ี ยังมีกรรมอีกหาประการที่
เรยี กวา อเวจี หา ประการอยางไรเลา
ประการท่ีหน่ึง ตองรับโทษทัณฑตลอดทิวาราตรีไปจนส้ินกัลป ตอเนื่องไปไมมีกําหนดเวลาเหตุนี้จึง
เรยี กวา อเวจี
ประการทีส่ อง เมอ่ื มสี ัตวน รกหนงึ่ ตนกจ็ ะเต็มอยูใ นนรก แมมหี ลายตนก็จะเต็มอยเู ชนกัน เหตนุ ้จี ึงเรียกวา
อเวจี
ประการท่ีสาม เคร่ืองลงทัณฑตางๆ เปนตนวา กระบองสามงาม นกเหย่ียว งู หมาปา สุนัข กระเด่ือง
ยักษ โม เลื่อย ส่ิว การบด สับ ตมในกระทะ แหเหล็ก เชือกเหล็ก ลาเหล็ก มาเหล็ก ถลกหนัง ใชน้ําเหล็กรอน
เทราดบนราง เมื่อหิวก็ใหกินลูกเหลก็ เม่ือกระหายก็ใหดมื่ นาํ้ เหล็ก จากเปนปจนสิ้นกัลปนับไดเปนนยุตะ ความ
ทกุ ขอนั เผด็ รอ นนนั้ สืบเน่อื งกันโดยตลอดไมขาดชวง เหตุน้ีจึงเรียกวา อเวจี
ประการที่สี่ ไมวาจะเปนบุรุษหรือสตรี คนปาหรือคนเมือง ออนหรือแก รวยหรือจน จะเปนนาคหรือภูต
หรือเทพ หรอื ปศ าจ เมอ่ื ไดก ระทําบาปแลว ก็จะตอ งรบั ผลเสมอื นกนั เหตุนจี้ งึ เรยี กวา อเวจี
ประการที่หา หากตกนรกขุมนี้แลว ต้ังแตเร่ิมเขาไปจนถึงแสนกัลป ในหน่ึงวันหนึ่งคืน จะตองตายหมื่น
คร้ังแลวกลับเกิดมีชีวิตขึน้ มาอกี หมนื่ คร้ัง จะขอหยุดพักเพียงอึดใจเดียวยังไมได นอกจากกรรมส้ินแลว จึงจะได
เกิดใหม สืบเนอ่ื งอยอู ยา งนี้ เหตนุ จี้ ึงเรียกวา อเวจ”ี
พระกษิติครรภกลา วกบั พระพทุ ธชนนวี า “อเวจีนรก กลา วโดยสังเขปไดอยา งนี้ หากจะกลาวใหก วางขวาง
ออกไปถึงเคร่ืองลงทัณฑตางๆ ของนรกและชื่อของความทุกขต างๆ แลวไซร ในเวลาหนึ่งกัลปก็กลาวไดไมส ิ้น”
เมื่อพระนางมายาเทวีไดส ดับแลว กใ็ หเ ศรา โศก พนมกรนอ มเศยี รนมสั การ แลว ถอยกลบั ไป
閻浮眾生業感品第四
爾時地藏菩薩摩訶薩白佛言：世尊，我承佛如來威神力故，遍百千萬億世界，分是身形，救拔一
切業報眾生。若非如來大慈力故，即不能作如是變化。我今又蒙佛付囑，至阿逸多成佛以來，六
道眾生，遣令度脫。唯然世尊，願不有慮。
ปรเิ ฉทท่ี ๔ กเิ ลสกรรมของสัตวในชมพูทวีป
22
สมัยนั้น พระกษิติครรภโพธิสัตวมหาสัตวทูลพระพุทธองควา “ขาแตพระผูมีพระภาคเจา เหตุที่ขา
พระองคไดอาศัยพระพุทธานุภาพ จึงไดนิรมาณกายไปในโลกธาตุจํานวนรอยพันหมื่นโกฏิ เพ่ือชวยเหลือสรรพ
สัตวทั้งปวงที่ไดรับผลกรรมตอบสนอง หากมิใชเพราะอํานาจแหงพระเมตตาที่ย่ิงใหญของพระตถาคตเจาแลว
ไซร ก็มิอาจจะบันดาลไดอยางนี้ บัดน้ีขาพระองคยังไดรับมอบหมายจากพระพุทธองคอีก จนกวาพระอชิตะจะ
มาสําเร็จเปนพระพุทธเจา (ขาพระองค) จะโปรดใหสรรพสัตวหลุดพน ขอพระผูมีพระภาคเจา โปรดอยาทรง
กังวลเลย พระเจา ขา”
爾時佛告地藏菩薩：一切眾生未解脫者，性識無定，惡習結業，善習結果。為善為惡，逐境而生
。輪轉五道，暫無休息，動經塵劫，迷惑障難。如魚游網。將是長流，脫入暫出，又復遭網。以
是等輩，吾當憂念。汝既畢是往願，累劫重誓，廣度罪輩，吾復何慮。
เวลานั้น พระพุทธองคมีรับส่ังกับพระกษิติครรภโพธิสัตววา “สรรพสัตวทั้งหลายเปนผูยังไมหลุดพน มี
จริตนิสสัยไมตั้งมั่น ผูมีนิสสัยในอกุศลก็สรางบาป ผูมีนิสสัยในกุศลก็สรางบุญ ดวยบุญแลดวยบาปยังใหเกิดใน
วิสัยตางๆ เวียนวายอยูในภูมิท้ังหา มิไดหยุดพักแมเพียงครูผานไปนานนับกัลปเทาจํานวนฝุนธุลี ไดแตลุมหลง
มัวเมาในกิเลส ประสบอุปสรรคและเคราะหภัย อุปมามัจฉาท่ีหลงวายอยูในขายแหในสายน้ํา แมจะหลุดไปได
เพียงครูก็กลับมาติดแหอีก สัตวจําพวกน้ีที่ตถาคตเปนหวง แตทวา เธอน้ันเลาไดสําเร็จซ่ึงปณิธานท่ีประกาศไว
เมื่อกาลกอน ไดประกาศย้ําความต้ังใจเพ่ือจะโปรดสัตวผูมีบาปมานานหลายกัลป ตถาคตจะตองกังวลส่ิงใดอีก
เลา ”
說是語時，會中有一菩薩摩訶薩，名定自在王，白佛言：世尊，地藏菩薩累劫以來，各發何願，
今蒙世尊慇懃讚歎。唯願世尊，略而說之。爾時世尊告定自在王菩薩：諦聽諦聽！善思念之！吾
當為汝分別解說。乃往過去無量阿僧祇那由他不可說劫，爾時有佛，號一切智成就如來，應供、
正遍知、明行足、善逝、世間解、無上士、調御丈夫、天人師、佛、世尊，其佛壽命六萬劫。未
出家時為小國王，與一鄰國王為友，同行十善，饒益眾生。其鄰國內所有人民，多造眾惡。二王
議計，廣設方便。一王發願，早成佛道，當度是輩，令使無餘。一王發願，若不先度罪苦，令是
安樂，得至菩提，我終未願成佛。佛告定自在王菩薩：一王發願早成佛者，即一切智成就如來是
。一王發願永度罪苦眾生，未願成佛者，即地藏菩薩是。
ในขณะท่มี ีพุทธฎีกาอยนู ั้น ในทป่ี ระชมุ นนั้ มพี ระโพธิสัตวม หาสัตวอ งคห นงึ่ นามวา ไกวลั ยสมาธิราช (定自
在王) ไดทูลพระพุทธองควา “ขาแตพระผูมีพระภาคเจา ในหลายกัลปมาน้ี พระกษิติครรภโพธิสัตวไดประกาศ
ปณิธานไวอ ยา งไรบางหนอ บดั นถี้ งึ ไดร บั การเอาพระทัยใสและไดร บั การสรรเสริญจากพระตถาคตเจา ขอพระผู
มีพระภาคเจาโปรดตรสั โดยสงั เขปดว ยเถิด พระเจาขา” บัดนัน้ พระผูมพี ระภาคเจาตรสั กับพระไกวัลยสมาธิราช
โพธิสตั ววา “จงฟง ใหด ๆี แลวกระทาํ ไวในใจใหด ีเถิด ตถาคตจะจําแนกแสดงแกเธอ ผานกาลเวลามาแลวในอดีต
นับประมาณไมได เปนอสงไขยนยุตกัลป จนไมอาจกลาวได สมัยนั้นมีพระพุทธเจาพระนามวา สรวชญานสิทธิ
ตถาคต (一切智成就如來) ผูเสด็จมาดีแลวอยางนั้น เปนผูควรบูชา เปนผูตรัสรูรอบทั่ว เปนผูบริบูรณดวย
วิชชาและจรณะ เปนผูเสด็จไปดีแลว เปนผูรูแจงชัดในโลกทั้งปวง เปนผูยอดเย่ียมหาผูอ่ืนเสมอไมได เปนผูฝก
บุรุษที่ควรฝก เปนคุรุของหมูมนุษยและเทวดา เปนผูต่ืน เปนท่ีพึ่งแหงโลก ก็พระพุทธเจาองคนี้มีพระ
ชนมพรรษาหกหม่ืนกัลป เม่ือคร้ังยังมิทรงออกผนวช ทรงเปนพระราชาในประเทศเล็กๆ ท้ังเปนพระสหายกับ
พระราชาในประเทศติดกัน ซ่ึงลวนแตประพฤติทศกุศลกรรมบถ ยังประโยชนแกหมูสัตว แตทวาราษฎรของ
ประเทศใกลเคียง กระทําบาปช่ัวรายตางๆ เปนอันมาก พระราชาท้ังสองอาณาจักรไดปรึกษาและมีดําริถึงอุปา
23
ยะที่ยิ่งใหญอยางน้ี พระราชาองคหน่ึงประกาศปณิธานวา “จะขอสําเร็จพระพุทธมรรคโดยเร็ว แลวจะโปรด
สัตวเหลานั้นใหหมดสิ้น” สวนพระราชาอีกองคประกาศปณิธานวา “หากไมอาจโปรดสัตวท่ีมีบาปทุกข ใหสัตว
เหลานัน้ ไดผาสุกแลว บรรลถุ ึงพระโพธแิ ลว ไซร เราก็จะไมขอสาํ เร็จเปน พระพุทธเจา ”
พระพุทธองคตรัสกับพระไกวัลยสมาธิราชโพธิสัตว “พระราชาองคที่ประกาศปณิธานจะสําเร็จเปน
พระพุทธเจาโดยเร็ว ก็คือ พระสรวชญาณสิทธิตถาคต สวนพระราชาท่ีประกาศปณิธานวา จะโปรดสรรพสัตวผ ู
มบี าปโทษตลอดไป ยังไมป ณิธานสาํ เรจ็ เปน พระพทุ ธเจา ก็คอื พระกษิติครรภโ พธสิ ัตว นเี้ อง”
復於過去無量阿僧祇劫，有佛出世，名清淨蓮華目如來，其佛壽命四十劫。像法之中，有一羅漢
，福度眾生。因次教化，遇一女人，字曰光目，設食供養。羅漢問之：欲願何等？光目答曰：我
以母亡之日，資福救拔，未知我母生處何趣？羅漢愍之，為入定觀，見光目女母墮在惡趣，受極
大苦。羅漢問光目言：汝母在生，作何行業？今在惡趣，受極大苦。光目答言：我母所習，唯好
食噉魚鱉之屬。所食魚鱉，多食其子，或炒或煮，恣情食噉，計其命數，千萬復倍。尊者慈愍，
如何哀救？
ยังมีอีก ในอดีตที่ผานมาประมาณไมได นับดวยอสงไขยกัลป มีพระพุทธเจาอุบัติขึ้นในโลก พระนามวา วิ
ศุทธิปทมจักษุตถาคต (清淨蓮華目如來) ทรงมีพระพุทธชนมพรรษาสี่สิบกัลป ในยุคแหงสัทธรรมปฏิรูป มี
พระภิกษุอริยบุคคลองคหน่ึง ออกโปรดสรรพสัตวดวยบุญบารมี ดวยที่สั่งสอนไปตามเหตุปจจัย จึงไดพบสตรีผู
หนึ่งชื่อ ประภาเนตร (光目) ซึ่งไดถวายภัตตาหาร พระอริยะองคน้ันจึงถามวา “มีความประสงคส่ิงใดหรือ”
ประภาเนตรจึงตอบวา “ขาพเจาใชวันที่แมเสียชวี ิต เพ่ือจะใชบุญกุศลชวยเหลือแม แตไมรูวาแมข องขาพเจา ไป
เกิดอยูท่ีใด” พระอริยเจาน้ันสงสารจึงเจริญสมาธิเพื่อตรวจดู ไดแลเห็นมารดาของประภาเนตรตกอยูใน
อบายภมู ิ เสวยทุกขทรมานใหญห ลวงแสนสาหสั พระอรยิ เจา จึงถามประเนตรวา “มารดาของเธอยงั มชี ีวิตไดทํา
กรรมอนั ใดไวหนอ บัดนีถ้ งึ ไดร บั ทกุ ขท รมานแสนสาหัสในอบายภูมิอยางน้ี” ประภาเนตรตอบ “แมข องขา พเจา
มนี สิ ยั ชอบกินสตั วจําพวกปลาและตะพาบ ทกี่ นิ เขาไปนน้ั ลวนแตเปนลูกปลา ลกู ตะพาบ จาํ นวนมาก บา งกผ็ ัด
บางก็ตม กินตามที่ใจอยาก นับไดมากกวาพันกวาหม่ืนชีวิต ขอพระคุณเจาโปรดเมตตาสงสาร จะชวยเหลือได
อยา งไรบางเจา คะ”
羅漢愍之，為作方便，勸光目言：汝可志誠念清淨蓮華目如來，兼塑畫形像，存亡獲報。光目聞
已，即捨所愛，尋畫佛像而供養之，復恭敬心，悲泣瞻禮。忽於夜後，夢見佛身金色晃耀，如須
彌山，放大光明。而告光目：汝母不久當生汝家，纔覺飢寒，即當言說。其後家內婢生一子，未
滿三日，而乃言說。稽首悲泣，告於光目：生死業緣，果報自受，吾是汝母，久處暗冥。自別汝
來，累墮大地獄。蒙汝福力，方得受生。為下賤人，又復短命。壽年十三，更落惡道。汝有何計
，令吾脫免？
ดวยความสงสารพระอริยเจาจึงคิดวิธี แลวกลาวกับประภาเนตรวา “เธอจงมีจิตระลึกถึงพระวิศุทธิปทม
จักษุตถาคต แลวแลจงปน วาด พระพุทธปฏิมากรของพระองคเถิด อันผูยังมีชีพและผูวายชนมส้ินไปแลวจะได
เสวยประโยชน” ประภาเนตรไดย ินดังนั้นแลว จึงสละสิง่ ของอนั เปนท่รี ัก คอ ยๆ วาดพระพุทธปฏมิ าแลวทําการ
สักการะ ดวยจิตที่เคารพเล่ือมใส แลมองแลวกราบไหวด วยความเศรา โศกทั้งน้ําตา ในราตรีนั้นเองจึงไดฝนเห็น
พระพุทธองคเปลงแสงสุวรรณประภาสรุงเรืองสวางไสวปานประดุจภูเขาสุเมรุ ไดฉายพระรัศมีแลวตรัสกับ
ประภาเนตรวา “อีกไมชานานมารดาของเธอ จะมาเกิดยังเรือนของเธอ ทันทีที่มีความรูสึกหิวหรือหนาว ก็จะ
พูดได” หลังจากน้ันทาสในเรือนไดคลอดบุตรหนง่ึ คน ยังมิครบสามวันกส็ ามารถพูดได ไดแตกม ศีรษะรองไหค ร่ํา
24
ครวญพลางกลาวกบั ประภาเนตรวา “กรรมปจจัยในสังสารวฏั จะตอ งไดร ับวิบากผลดว ยตนเองทั้งสน้ิ เราคอื แม
ของเจา ไดอ ยใู นทีม่ ดื มิดเปน เวลายาวนาน หลังจากทจี่ ากเจามา ก็ตกมหานรก เพราะอํานาจบุญของเจาท่ีทําให
ไดมาเกิดอกี คร้ัง แตก ็เปนเพียงมนุษยผ ตู ํ่าตอ ย ท้งั ยงั มีชีวติ ส้นั เมื่ออายุไดส บิ สามป กจ็ ะตอ งตกอบายภมู ิอกี เธอ
มวี ธิ ีใดหรอื ไม ทจี่ ะชว ยใหเ รารอดพน ”
光目聞說，知母無疑，哽咽悲啼而白婢子：既是我母，合知本罪，作何行業，墮於惡道。婢子答
言：以殺害毀罵二業受報。若非蒙福，救拔吾難，以是業故，未合解脫。光目問言：地獄罪報，
其事云何？婢子答言：罪苦之事，不忍稱說，百千歲中，卒白難竟。光目聞已，啼淚號泣而白空
界：願我之母，永脫地獄，畢十三歲，更無重罪，及歷惡道。十方諸佛慈哀愍我，聽我為母所發
廣大誓願。若得我母永離三途及斯下賤，乃至女人之身永劫不受者。願我自今日後，對清淨蓮華
目如來像前，卻後百千萬億劫中，應有世界，所有地獄及三惡道諸罪苦眾生，誓願救拔，令離地
獄惡趣，畜生餓鬼等，如是罪報等人，盡成佛竟，我然後方成正覺。
เม่ือประภาเนตรไดยินแลว ก็เช่ือวาเปนมารดาอยางมิพึงสงสัย จึงรองไหคร่ําครวญแลวกลาวกับบุตรของ
ทาสน้ันวา “หากวาเปนแมของเราจะตองรูถึงกรรมแตกอน วามีพฤติกรรมอยางไร จึงตองตกอบายภูมิ” บุตร
ทาสกลาววา “เพราะกรรมแหงการฆาและกลา วใหราย ท้ังสองอยางนี้ หากเราไมไดรับผลบุญกุศลชวยเหลือให
พน ภัยจากบาปน้ันแลว ไซร ก็ยังมอิ าจไดห ลดุ พน ” ประภาเนตรกลาววา “ผลบาปในนรกเปน อยางไรหนอ” บุตร
ทาสตอบวา “เรื่องผลบาปและความทุกขทรมานน้ัน ไมอาจฝนทนพูดไดอีก แมจะพรรณนาไปอีกแสนป ก็ยาก
จะจบส้ิน” เม่ือประภาเนตรไดฟง แลว ก็รองไห คร่ําครวญ แลวกลาวกับฟาเบ้ืองบนวา “ขอใหแมของเราไดพ น
จากนรกตลอดไป เมื่ออายุครบสิบสามปแลว ก็จงอยา ไดร บั โทษตกอบายภูมิอีก ขอพระพุทธเจาทั้งปวงในทศทิศ
โปรดเมตตาสงสารขาพเจา โปรดสดับขาพเจา ประกาศมหาปณิธานเพื่อแม หากแมของขาพเจาจะไดพนจาก
อบายภูมิสามตลอดไปและไมตองตา่ํ ตอย จนถึงไมตองมกี ายสังขารของสตรีอีกตลอดไปแลวละก็ ขาพเจาจะขอ
ประกาศยงั เบื้องพระพักตรของพระวิศุทธปิ ทมจักษุตถาคตวา นบั จากนีไ้ ปแสนหม่นื โกฏกิ ัลป บรรดาสรรพสัตวผู
มีบาป ผูตองทุกขทรมานในนรกและอบายภูมิสาม ที่มีอยูในโลกธาตุทั้งปวง ขาพเจาขอประกาศปณิธานวา จะ
ชวยเหลือยงั ใหพวกเขาไกลจากนรก ทคุ ติ เดรจั ฉาน เปรต กแ็ ลเมอ่ื ผมู บี าปเหลาน้ี ไดสาํ เรจ็ เปนพระพุทธเจาทั้ง
หมดแลว ขาพเจาจงึ จะขอสําเรจ็ พระสมั โพธิ”
發誓願已，具聞清淨蓮華目如來而告之曰：光目，汝大慈愍，善能為母發如是大願。吾觀汝母十
三歲畢，捨此報已，生為梵志，壽年百歲。過是報後，當生無憂國土，壽命不可計劫。後成佛果
，廣度人天，數如恆河沙。
เมอ่ื ไดป ระกาศปณิธานอยา งนีแ้ ลว จึงไดยนิ พระสุรเสียงแหงพระวิสุทธิปทมจักษุตถาคตวา “ประภาเนตร
เพราะความเมตตาสงสารอันย่ิงใหญของเธอ ท่ีไดกระทําเพอื่ มารดาดวยดีแลวนี้ จึงไดประกาศปณิธานที่ยิ่งใหญ
อยางน้ี ตถาคตพิจารณาแลววา มารดาของเธอเม่ืออายุครบสิบสามป จะสละจากวิบากแหงกายน้ี แลวไปเกิด
เปนพราหมณมีอายุหนึ่งรอยป เม่ือผานจากวิบากน้ันแลว จะไปเกิดยังดินแดนที่ปราศจากทุกข มีอายุขัยท่ี
ประมาณกัลปไมได หลังจากนั้นจะไดสําเร็จพระพุทธผล โปรดหมูมนุษยและเทวดาปริมาณจํานวนไดดุจเมล็ด
ทรายในคงคา”
佛告定自在王：爾時羅漢福度光目者，即無盡意菩薩是。光目母者，即解脫菩薩是，光目女者即
地藏菩薩是。過去久遠劫中，如是慈愍，發恆河沙願，廣度眾生。未來世中，若有男子女人，不
行善者行惡者，乃至不信因果者，邪婬妄語者，兩舌惡口者，毀謗大乘者，如是諸業眾生，必墮
惡趣。若遇善知識，勸令一彈指間，歸依地藏菩薩，是諸眾生，即得解脫三惡道報。若能志心歸
25
敬及瞻禮讚歎，香華衣服，種種珍寶，或復飲食，如是奉事者。未來百千萬億劫中，常在諸天受
勝妙樂。若天福盡，下生人間，猶百千劫常為帝王，能憶宿命因果本末。
พระผมู ีพระภาคเจาตรัสกบั ไกวัลยสมาธิราชวา “พระอรยิ ะเจาทโี่ ปรดประภาเนตรก็คอื อักษยมตโิ พธิสัตว
(無盡意菩薩) มารดาของประภาเนตรก็คือ วิมุตติโพธิสัตว (解脫菩薩) สวนประภาเนตรนั้นเลาก็คือ กษิติ
ครรภโพธิสัตว ผานกาลเวลาเบ้ืองอดีตมาแลวแสนนาน ที่ไดตั้งอยูในความเมตตาสงสารอยางนี้ ไดประกาศ
ปณิธานจํานวนเทาเมล็ดทรายในคงคานที เพื่อจะโปรดสรรพสัตวอยางไพศาล ในอนาคตหากมีชายหญิงไม
ประพฤติกุศลความดีงาม กระทําความชั่ว จนถึงไมศรัทธาในเหตุและผลของกรรม เปนผูประพฤติช่ัวในกาม
กลาววาจาอันเปนเท็จ เปนผูกลับกลอกสองล้ิน เปนผูมีวาจาหยาบคายชั่วราย เปนผูใหรายพุทธธรรม ก็หมูสัตว
ผูมีบาปทั้งหลายเหลานี้จะตอ งตกทุคติอยางแนแท หากไดพบการช้ีแนะจากกัลยาณมติ ร ยังใหไดนอมเอา กษติ ิ
ครรภโพธิสัตว เปนท่ีพึ่ง เพียงเวลาเทาการลัดนิ้วมือคร้ังเดียว สรรพสัตวเหลานั้นก็จะไดหลุดพนจากอบายภูมิ
สาม หากสามารถต้งั จติ มั่นนอมเปน ทพี่ ึ่ง แลมองแลวกราบไหว สรรเสรญิ สดดุ ี ถวายเคร่อื งหอมดอกไม อาภรณ
และของมีคาตางๆ หรือถวายภัตตาหาร (ตอพระกษิติครรภโพธิสัตว) ผูที่กระทําเชนนี้ในอนาคตเบ้ืองหนานับ
แสนหม่ืนโกฏิกัลป ยอมจะไดเสวยสุขอันประณีตของหมูเทพทั้งปวงอยูเปนนิจ หากแมทิพยบุญส้ินแลวตองจุติ
ยังโลกมนุษย ในแสนกัลปก็จะเกิดเปนกษัตริยอยูเปนนิจ สามารถหวนระลึกถึงเหตุและผลแหงบุพกรรมแตหน
หลงั ได
定自在王！如是地藏菩薩有如此不可思議大威神力，廣利眾生汝等諸菩薩當記是經廣宣流布。定
自在王白佛言：世尊，願不有慮。我等千萬億菩薩摩訶薩，必能承佛威神廣演是經，於閻浮提利
益眾生。定自在王菩薩白世尊已，合掌恭敬作禮而退。
ดูกอนไกวัลยสมาธิราช กษิติครรภโพธิสัตวน้ี มีมหาอิทธิพละเปนอจินไตยอยางนี้ ไดยังประโยชนไพศาล
แกหมูสัตวอยางน้ี พวกเธอทั้งหลายผูเปนโพธิสัตว พึงจดจําพระสตู รนแี้ ลวกลาวแสดงใหแพรหลายออกไปเถิด”
พระไกวัลยสมาธิราชทูลพระพุทธองควา “ขาแตพระผูมีพระภาคเจา ขอพระองคอยาทรงวิตกเลย พระเจาขา
หมูขาพระองคอันเปนโพธิสัตวมหาสัตวจํานวนแสนโกฏิ จะอาศัยพระพุทธานุภาพปาวประกาศพระสูตรน้ีให
กวา งขวาง เพ่อื ยงั ประโยชนแ กห มูสตั วในชมพูทวีปอยา งแนนอน พระเจา ขา” เม่อื พระไกวลั ยสมาธิราชโพธิสัตว
กราบทูลพระพุทธกรณุ าแลว จึงนมมือถวายความเคารพแลว ถอยกลับไป
爾時四方天王俱從座起，合掌恭敬白佛言：世尊，地藏菩薩於久遠劫來，發如是大願，云何至今
猶度未絕，更發廣大誓言。唯願世尊為我等說。佛告四天王：善哉善哉！吾今為汝及未來現在天
人眾等，廣利益故，說地藏菩薩於娑婆世界，閻浮提內生死道中，慈哀救拔，度脫一切罪苦眾生
方便之事。四天王言：唯然世尊，願樂欲聞。佛告四天王：地藏菩薩久遠劫來，迄至於今，度脫
眾生，猶未畢願，慈愍此世罪苦眾生。復觀未來無量劫中，因蔓不斷，以是之故，又發重願。如
是菩薩於娑婆世界，閻浮提中，百千萬億方便，而為教化。
กาลบัดน้ัน เทวราชในทิศทั้งสี่ ตางก็ลุกข้ึนจากอาสนะ พนมกรถวายความเคารพแลวทูลพระพุทธองควา
“ขาแตพระผูมีพระภาคเจา ก็พระกษิติครรภโพธิสัตวในกาลเวลาหลายกัลปที่ยืดยาวมาน้ี ไดประกาศมหา
ปณิธานอยางไรบางหนอ จนถึงบัดน้ีแลวก็ยังไมจบส้ิน แลวยังจะประกาศปณิธานที่ย่ิงใหญข้ึนไปอีก ขอพระผูมี
พระภาคเจา โปรดแสดงแกหมูขาพระองคดว ยเถดิ พระเจา ขา” พระผมู ีพระภาคเจามีรับสง่ั กับจตุเทวราชวา “ดี
แลวๆ เพ่ือจะเปนประโยชนไ พศาล บัดน้ี ตถาคตจะกลาวแกเธอ และเทวดาท้ังหลายในปจจุบันและอนาคต ถึง
วิธีการที่กษิติครรภโพธิสัตว ใชโปรดอนุเคราะห ชวยเหลือสรรพสัตวผูมีบาปท้ังปวงดวยความเมตตาสงสาร
26
ภายในชมพทู วีปสหาโลกธาตุ อันเปนหวงสงั สารวัฏแหงน้ี” จตเุ ทวราชกราบทูลวา “ขอพระผมู ีพระภาคเจาตรัส
เถิด หมูขาพระองคปรารถนายินดีสดับแลว พระเจาขา” ทรงมีพระพุทธดํารัสกับเทวราชท้ังส่ีวา “กษิติครรภ
โพธสิ ัตวใ นหลายกัลปที่เน่นิ นานมา จวบกระทง่ั บดั น้ี ยังโปรดหมสู ัตวไ มบรรลุตามปณิธาน มีความเมตตาสงสาร
หมูสัตวผูมีบาปในโลกแหงนี้ ทั้งยังพิจารณาไปถึงอนาคตเบ้ืองหนาอีก จนประมาณกัลปไมได สืบไปไมจบสิ้น
ดวยเหตุอยางนี้ จึงไดประกาศปณิธานซ้ําอีก พระโพธิสัตวองคน้ีไดใชอุปายะ วิธีการนับแสนหม่ืนโกฏิประการ
ในการสัง่ สอน (หมูสัตว) ในชมพทู วีปสหาโลกธาตุแหงน้ี
四天王，地藏菩薩若遇殺生者，說宿殃短命報。若遇竊盜者，說貧窮苦楚報。若遇邪婬者，說雀
鴿鴛鴦報。若遇惡口者，說眷屬鬥諍報。若遇毀謗者，說無舌瘡口報。若遇瞋恚者，說醜陋癃殘
報。若遇慳吝者，說所求違願報。若遇飲食無度者，說飢渴咽病報。若遇畋獵恣情者，說驚狂喪
命報。若遇悖逆父母者，說天地災殺報。若遇燒山林木者，說狂迷取死報。若遇前後父母惡毒者
，說返生鞭撻現受報。若遇網捕生雛者，說骨肉分離報。若遇毀謗三寶者，說盲聾瘖啞報。若遇
輕法慢教者，說永處惡道報。若遇破用常住者，說億劫輪迴地獄報。若遇污梵誣僧者，說永在畜
生報。若遇湯火斬斫傷生者，說輪迴遞償報。若遇破戒犯齋者，說禽獸飢餓報。若遇非理毀用者
，說所求闕絕報。若遇吾我貢高者，說卑使下賤報。若遇兩舌鬥亂者，說無舌百舌報。若遇邪見
者，說邊地受生報。
ดูกอ น เทวราชทงั้ สี่ หากกษติ คิ รรภโพธสิ ัตวไดพบบคุ คลผูก ระทาํ ปาณาตบิ าต ก็จะบอกเขาวา (การกระทํา
อยางน้ี) จะพบภัยพิบัติ มีอายุขัยส้ัน หากพบผูหยิบฉวยลักขโมย ก็จะบอกเขาวาจะสงผลใหยากจนขมข่ืน หาก
พบผูประพฤติผิดช่ัวในกาม ก็จะบอกเขาวาจะสงผลใหไปเกิดเปนนกกระจอก นกกางเขน นกเปดน้ํา หากพบผู
กลาววาจาหยาบช่ัวราย ก็จะบอกเขาวา จะสงผลใหค รอบครัวทะเลาะววิ าท หากพบผกู ลา วคําใสรายปายสี ก็จะ
บอกเขาวาจะสงผลใหไมมีลน้ิ มีแผลผุพองที่ปาก หากพบผูมีอารมณโกรธ ก็จะบอกเขาวาจะสงผลใหอัปลักษณ
พกิ ารหลังคอมโกงงอ หากพบผตู ระหน่ถี เี่ หนียว ก็จะบอกเขาวา จะสงผลใหส ่งิ ทม่ี ุงหวังไมสมปรารถนา หากพบผู
ไมรูจักประมาณในการด่ืมกิน ก็จะบอกเขาวาจะสงผลใหอดอยากหิวกระหายเปนโรคท่ีลําคอ หากพบผูชอบลา
สตั ว กจ็ ะบอกเขาวาจะสง ผลใหห วาดกลวั ฟน เฟอนจนส้ินชพี
หากพบผูอกตัญูตอบิดามารดา ก็จะบอกเขาวาจะสงผลใหส้ินชีพดวยภัยจากฟาและดิน หากพบผูเผา
ทําลายปาไม ก็จะบอกเขาวาจะสงผลใหตองเสียสติจนฆาตัวตาย หากพบพอเล้ียงแมเล้ียงที่โหดราย ก็จะบอก
เขาวาจะสงผลใหตองกลับมาเกิดแลวถูกเฆี่ยนตีแบบน้ี หากพบผูใชตาขาย แหอวน ดักจับลูกสัตว ก็จะบอกเขา
วาจะสงผลใหตองพลัดพรากจากเลือดเน้ือเชื้อไข หากพบผูที่ใหรายทําลายพระรัตนตรัย ก็จะบอกเขาวาจะ
สงผลใหตาบอด หูหนวก เปนใบ หากพบผูดูแคลนพระธรรม ดูหมิ่นพระศาสนา ก็จะบอกเขาวาจะสงผลใหต อง
อยูทุคติตลอดไป หากพบผูทําลายของสงฆ ก็จะบอกเขาวาจะสงผลใหตกนรกนานนบั โกฏกิ ัลป หากพบผูใสราย
พระสงฆ ยังใหแปดเปอน ก็จะบอกเขาวากรรมนี้จะสงผลใหเปนเดรัจฉานตลอดไป หากพบผูใชน้ํารอน ขวาน
สบั ทาํ รา ยชวี ิต กจ็ ะบอกเขาวา กรรมนจ้ี ะสงผลใหเวยี นวายมาชดใช
หากพบผูทําลายศีล ละเมิดขอวัตร ก็จะบอกเขาวาจะสงผลใหเปนสัตวเดรัจฉานท่ีอดอยากหิวโหย หาก
พบผทู ําลายสงิ่ ของโดยไรเหตุผล กจ็ ะบอกเขาวา จะสง ผลใหส้นิ หวงั จากสงิ่ ประสงค หากพบผยู กตนขม ทา น กจ็ ะ
บอกเขาวาทําอยางนี้จะสงผลใหเกิดเปนทาสต่ําตอย หากพบผูกลับกลอกสองล้ินยุยงใหแตกแยก ก็จะบอกเขา
27
วากรรมนี้จะทําใหไมมีล้ินใหพูดกลับกลอกอีก หากพบผูเห็นผิด ก็จะบอกเขาวากรรมน้ีจะทําใหไปเกิดยังถิ่น
ทรุ กนั ดาร
如是等閻浮提眾生，身口意業，惡習結果，百千報應，今粗略說。如是等閻浮提眾生業感差別，
地藏菩薩百千方便而教化之。是諸眾生，先受如是等報，後墮地獄，動經劫數，無有出期。是故
汝等護人護國，無令是諸眾業迷惑眾生。四天王聞已，涕淚悲歎合掌而退。
หมสู ัตวในชมพูทวีปเหลา น้ี ทีม่ กี ารกระทํา คําพดู ความคิดทีเ่ คยชินในความชวั่ รา ย กจ็ ะไดร บั ผลสนองนับ
รอยนับพันประการ บัดน้ีไดกลาวโดยยอ เทาน้ัน หมูสัตวในชมพูทวีปมีกรรมแตกตางกันอยางนี้ กษิติครรภ
โพธิสัตวก็ส่ังสอนดวยวิธีการนับรอยพัน หมูสัตวเหลาน้ีเม่ือไดรับวิบากผลตางๆ อยางน้ีแลว บางก็ตองตกนรก
แมนจะลวงเลยเวลาไปหลายกัลปก็ยังไมมีโอกาสหลุดออกมาได เหตุฉะน้ี พวกเธอทั้งหลายจงคุมครองมนุษย
คุมครองโลกธาตุ อยาใหบาปเหลานี้มัวเมาหมูสัตวเลย” เมื่อเทวราชท้ังสี่ไดส ดับดงั น้ีแลว ก็หล่ังน้ําตาดวยความ
โศกเศรา พนมกรแลว ถอยกลบั ไป
地獄名號品第五
爾時普賢菩薩摩訶薩白地藏菩薩言：仁者，願為天龍四眾，及未來現在一切眾生，說娑婆世界，
及閻浮提罪苦眾生，所受報處，地獄名號，及惡報等事，使未來世末法眾生，知是果報。地藏答
言：仁者，我今承佛威神，及大士之力，略說地獄名號，及罪報惡報之事。仁者，閻浮提東方有
山，號曰鐵圍，其山黑邃，無日月光。有大地獄，號極無間，又有地獄，名大阿鼻。復有地獄，
名曰四角；復有地獄，名曰飛刀；復有地獄，名曰火箭；復有地獄，名曰夾山；復有地獄，名曰
通槍；復有地獄，名曰鐵車；復有地獄，名曰鐵床；復有地獄，名曰鐵牛；復有地獄，名曰鐵衣
；復有地獄，名曰千刃；復有地獄，名曰鐵驢；復有地獄，名曰烊銅；復有地獄，名曰抱柱；復
有地獄，名曰流火；復有地獄，名曰耕舌；復有地獄，名曰剉首；復有地獄，名曰燒腳；復有地
獄，名曰啗眼；復有地獄，名曰鐵丸；復有地獄，名曰諍論；復有地獄，名曰鐵鈇；復有地獄，
名曰多瞋。
ปริเฉทท่ี ๕ ช่อื แหงนรก
สมัยน้ัน พระสมันตภัทรโพธิสัตวมหาสัตว กลาวกับพระกษิติครรภโพธิสัตววา “พระคุณทาน โปรดกลาว
ชื่อของนรก ท่ีสัตวผูมีบาปในสหาโลกธาตุและชมพูทวีป ตองไปเสวยผลกรรม และเร่ืองราวการสนองผลของ
กรรมชั่ว เพื่อเทพ นาค พุทธบริษัทส่ี และหมูสัตว ในอนาคตและปจจุบัน เพื่อจะยังใหหมูสัตวในยุคทายแหง
ธรรม เบื้องอนาคตไดรับรูถึงผลกรรมอยางนี้ ดวยเถิด” พระกษิติครรภตอบวา “พระคุณทาน ขาพเจาจะอาศยั
พระพุทธานุภาพและกําลังของพระคุณทาน กลาวชื่อของนรกและเรื่องราวการสนองของผลบาปกรรมช่ัว
โดยสังเขป ขาแตพระคุณทาน ดานทิศตะวันออกของชมพูทวีป มีภูเขาช่ือ จักรวาฑ ในภูเขานั้นมืดสนิท
ปราศจากแสงแหงอาทิตยและจันทรา มีมหานรกชื่อวา ความไมมีระหวา งอยางท่ีสุด บางก็เรียก มหาอเวจี ยังมี
นรกชื่อสี่มุม ยังมีนรกชื่อมีดบิน ยังมีนรกชื่อธนูเพลิง ยังมีนรกชื่อภูเขาหนีบ ยังมีนรกช่ือหอกพุง ยังมีนรกช่ือรถ
เหล็ก ยังมีนรกชื่อเตียงเหล็ก ยังมีนรกช่ือวัวเหล็ก ยังมีนรกช่ือเสื้อเหล็ก ยังมีนรกช่ือพันคมทิ่มแทง ยังมีนรกชอ่ื
ลาเหล็ก ยงั มนี รกชอ่ื น้าํ ทองแดง ยังมีนรกชื่ออมุ เสารอน ยงั มนี รกช่ือพน ไฟ ยังมีนรกช่อื ไถล้ิน ยงั มีนรกชื่อตะไบ
หัว ยังมีนรกชื่อเผาเทา ยังมีนรกช่ือกินลูกตา ยังมีนรกชื่อลูกเหล็กรอน ยังมีนรกช่ือวิวาทะ ยังมีนรกช่ือขวาน
เหลก็ ยังมนี รกช่อื เดอื ดดาล”
地藏白言：仁者，鐵圍之內，有如是等地獄，其數無限。更有叫喚地獄，拔舌地獄，糞尿地獄，
銅鎖地獄，火象地獄，火狗地獄，火馬地獄，火牛地獄，火山地獄，火石地獄，火床地獄，火梁
地獄，火鷹地獄，鋸牙地獄，剝皮地獄，飲血地獄，燒手地獄，燒腳地獄，倒刺地獄，火屋地獄
28
，鐵屋地獄，火狼地獄。如是等地獄。其中各各復有諸小地獄，或一、或二、或三、或四、乃至
百千，其中名號，各各不同。
พระกษิตคิ รรภวา “พระคุณทาน ภายในภูเขาจักรวาฑ มีนรกดงั ขั้นตน น้ี ซ่ึงไมอ าจนับไดค รบถวน แลวยัง
มีนรกโหยหวน นรกดึงล้ิน นรกมูตรคูถ นรกประแจทองเหลือง นรกชางเพลิง นรกสุนัขเพลงิ นรกมาเพลิง นรก
วัวเพลิง นรกภูเขาเพลิง นรกศิลาเพลิง นรกเตียงเพลิง นรกกระเด่ืองเพลิง นรกเหย่ียวเพลิง นรกดึงฟน นรก
ถลกหนัง นรกด่มื โลหติ นรกเผามอื นรกเผาเทา นรกแทงหอ ยหัว นรกบานเพลิง นรกบานเหล็ก นรกหมาปาไฟ
กน็ รกเหลา นแ้ี ล ภายในน้ันลวนยังมีนรกขุมยอ ย อีกจํานวนหนง่ึ ขมุ บา ง สองขมุ บาง สามขุมบา ง สขี่ มุ บาง จนถงึ
นับรอย นบั พัน ขุมใหญน อยเหลานน้ั ก็ยังมชี ่อื ไมเหมอื นกัน”
地藏菩薩告普賢菩薩言：仁者，此者皆是南閻浮提行惡眾生，業感如是。業力甚大，能敵須彌，
能深巨海，能障聖道。是故眾生莫輕小惡，以為無罪，死後有報，纖毫受之。父子至親，歧路各
別，縱然相逢，無肯代受。我今承佛威力，略說地獄罪報之事，唯願仁者暫聽是言。普賢答言：
吾已久知三惡道報，望仁者說，令後世末法一切惡行眾生，聞仁者說，使令歸佛。地藏白言：仁
者，地獄罪報，其事如是。或有地獄，取罪人舌，使牛耕之。或有地獄取罪人心，夜叉食之。或
有地獄，鑊湯盛沸，煮罪人身。或有地獄，赤燒銅柱，使罪人抱。或有地獄，使諸火燒，趁及罪
人。或有地獄，一向寒冰。或有地獄，無限糞尿。或有地獄，純飛鈒鑗。或有地獄，多攢火槍。
或有地獄，唯撞胸背。或有地獄，但燒手足。或有地獄，盤繳鐵蛇。或有地獄，驅逐鐵狗。或有
地獄，盡駕鐵騾。
พระกษิติครรภโพธิสัตวกลาวกับพระสมันตภัทรโพธิสัตววา “พระคุณทาน เหลาน้ีลวนคือหมูสัตวท่ีทํา
บาปช่ัวรา ยในชมพูทวีป ผลกรรมมอี ยางน้ี กรรมมีกาํ ลังยงิ่ ใหญนกั สามารถเทยี บกบั สุเมรุบรรพต สามารถลึกดั่ง
ทะเลหลวง สามารถขวางกั้นอริยมรรค เหตุนี้สรรพสัตวจึงอยาดูแคลนความชั่วเล็กนอยวาไมเปนบาป เม่ือ
สิ้นชีพแลว แมวิบากเล็กนอยเทาปลายเสน ขนก็จะตอ งรับ บิดาและบตุ รจนถงึ ญาติมิตรตางมีหนทางของตน แม
จะไดพบกันก็มิอาจรับกรรมแทนได บัดน้ีขาพเจาไดอาศัยพระพุทธานุภาพ จึงกลาวเรื่องผลกรรมในนรกได
โดยสังเขป ขอพระคุณทานโปรดสดับฟงสักครูกอน” พระสมันตภัทรตอบวา “ขาพเจาก็ทราบผลวิบากแหง
อบายภมู สิ ามมานานแลว ขอพระคณุ ทานไดกลาว เพือ่ ยงั ใหหมสู ัตวท่ีมคี วามประพฤติชั่วรายในอนาคต ทไี่ ดฟง
พระคุณทานแลว ไดมีพระพุทธองคเปนสรณะเถิด” พระกษิติครรภกลาว “พระคุณทาน วิบากผลในนรกมี
เร่อื งราวอยางน้ี นรกบางขมุ ใชล ิ้นของคนบาปใหวัวลากไถ นรกบางขุมควักหัวใจคนบาปใหยกั ษกิน นรกบางขุม
มีหมอขนาดใหญตมนาํ้ เดอื ดจัดตม รางของคนบาป นรกบางขุมเผาเสาทองแดงใหรอนจนแดงแลวใหคนบาปอมุ
ไว นรกบางขุมยังเพลิงใหลุกทวมเผาผลาญรางคนบาป นรกบางขุมมีแตน้ําแข็งที่หนาวจัดอยางเดียว นรกบาง
ขุมเต็มไปดวยมูตรคูถปฏกิ ูลสุดประมาณ นรกบางขุมมีแตลูกศรบิน นรกบางขุมมีแตห อกเพลิงเปนอนั มาก นรก
บางขมุ มีเพียงการตีอกทุบหลัง นรกบางขุมมีแตก ารเผามอื เผาเทา นรกบางขมุ มีอสรพิษเหลก็ เกาะเก่ียวตามราง
นรกบางขมุ ตอนสนุ ัขเหลก็ ใหไ ลก ดั นรกบางขุมกใ็ ชรถท่ีเทยี มดวยลาเหล็กวงิ่ บดขย้ี
仁者，如是等報，各各獄中，有百千種業道之器，無非是銅是鐵，是石是火，此四種物，眾業行
感。若廣說地獄罪報等事，一一獄中，更有百千種苦楚，何況多獄。我今承佛威神及仁者問，略
說如是。若廣解說，窮劫不盡。
พระคุณทาน วิบากผลกรรมตางๆเหลาน้ี แตละขุมนรกยังมีอีกนับแสนชนิด เคร่ืองลงทัณฑในทุคติภพ
หากมิใชทองแดง ก็จะเปนเหล็กกลา เปนศิลา เปนเพลิงท้ังสิ้น ทั้งส่ีประเภทน้ีแล ผูประพฤติกรรมช่ัวท้ังปวง
จะตองไดรับ หากจะพรรณนาเรื่องราวการเสวยผลกรรมตางๆ ในนรกแลว แตละขุมหน่ึงๆ ก็ยังมีอีกนับแสน
29
ประการ แลวจะประสาใดกับหลายขุมนรกอกี เลา บดั นข้ี า พเจา ไดอาศัยพระพุทธานุภาพและการปุจฉาของพระ
คณุ ทาน จงึ กลาวไดแ ตโดยยออยางน้ี หากจะอธิบายใหข ยายออกไปแลวไซร แมสิ้นกัลปก ็ยงั ไมจบเลย”
如來讚歎品第六
爾時世尊舉身放大光明，遍照百千萬億恆河沙等諸佛世界。出大音聲，普告諸佛世界一切諸菩薩
摩訶薩，及天、龍、鬼、神、人、非人等。聽吾今日稱揚讚歎地藏菩薩摩訶薩，於十方世界，現
大不可思議威神慈悲之力，救護一切罪苦之事。吾滅度後，汝等諸菩薩大士，及天龍鬼神等，廣
作方便，衛護是經，令一切眾生證涅槃樂。
ปริเฉทที่ ๖ พระตถาคตเจาทรงสรรเสริญ
สมัยนั้นพระผูมีพระภาคเจาทรงเหยียดพระวรกาย แลวทรงเปลงพระมหารัศมีโอภาส สองสวางไปยัง
โลกธาตุของพระพทุ ธเจาทั้งหลาย จํานวนเทากบั เมล็ดทรายในคงคานที จํานวนแสนหม่นื โกฏิ แลวตรัสดว ยพระ
สุรเสียงที่ดัง เพ่ือปาวประกาศแกบรรดาหมูโพธิสัตวมหาสัตว และเทพนาค ภูต มนุษย และอมนุษยท่ีในพุทธ
โลกธาตุทั้งหลายวา “จงฟงตถาคตเถิด วันนี้ (ตถาคต) จะสดุดีสรรเสริญกิจที่กษิติครรภโพธิสัตวมหาสัตว ได
แสดงอานุภาพแหงเมตตากรุณา เปนมหาอจินไตยอันลวงแกการนึกคิดคาดเดา ที่ไดปรากฏแลวในโลกธาตุท่ัว
ทศทิศ เพื่อดูแลชวยเหลือหมูสัตวผูมีบาปท้ังปวง เมื่อตถาคตปรินิพพานแลว เหลาเธอผูเปนโพธิสัตวมหาสัตว
และเทพนาค ภูตท้ังหลาย จงใชวิธีการท่ีแยบคายปกปองรักษาพระธรรมสูตรน้ี ยังใหสรรพสัตวไดเ ขาถึงสุขแหง
นิพพานเถิด”
說是語已，會中有一菩薩，名曰普廣，合掌恭敬而白佛言：今見世尊讚歎地藏菩薩，有如是不可
思議大威神德，唯願世尊為未來世末法眾生，宣說地藏菩薩利益人天因果等事，使諸天龍八部，
及未來世眾生，頂受佛語。
เมื่อพระพุทธดํารัสนี้จบลง ในสมาคมนั้นมีพระโพธิสัตวองคหนึ่งชื่อ สมันตไวปุลยะ (普廣) ไดประณมกร
ดวยความเคารพแลวกราบทูลพระพุทธกรุณาวา “บัดนี้ไดเห็นพระผูมีพระภาคเจาตรัสสรรเสริญพระกษิติครรภ
โพธิสัตว วามีอานุภาพและคุณธรรมยิ่งใหญเปนอจินไตยอยางนี้ เพ่ือหมูสัตวในเบ้ืองปลายแหงธรรมสมัยใน
อนาคต ขอพระผมู ีพระภาคเจาโปรดตรัสแสดงกจิ ท่พี ระกษิตคิ รรภโ พธิสัตวไดย ังประโยชนแกมนษุ ยและเทวดา
ตนเหตุและผลตางๆ เพ่ือยังใหเทพ นาค สัตวในคติแปด และหมูสัตวในอนาคตไดนอมศีรษะรับพระพุทธดํารัส
ดว ยเถิด พระเจาขา ”
爾時世尊告普廣菩薩及四眾等：諦聽諦聽！吾當為汝略說地藏菩薩利益人天福德之事。普廣白言
：唯然！世尊，願樂欲聞。佛告普廣菩薩：未來世中，若有善男子、善女人，聞是地藏菩薩摩訶
薩名者，或合掌者、讚歎者、作禮者、戀慕者，是人超越三十劫罪。普廣，若有善男子、善女人
，或彩畫形像，或土石膠漆，金銀銅鐵、作此菩薩，一瞻一禮者，是人百返生於三十三天，永不
墮於惡道。假如天福盡故，下生人間，猶為國王，不失大利。
คร้ังน้ัน พระผูมีพระภาคเจาตรัสกับพระสมันตไวปุลยโพธิสัตวและพุทธบริษัทส่ีวา “จงฟงใหดีๆ ตถาคต
จะแสดงกจิ ที่กษติ ิครรภโ พธิสตั วไดย งั ประโยชนใหแกม นษุ ยแ ละเทวดาโดยยอ ” พระสมนั ตไวปลุ ยทลู วา “พระผู
มพี ระภาคเจา ขา พเจายนิ ดีจะไดฟง แลว พระเจาขา ” ทรงมีพระพทุ ธดํารัสกับพระสมนั ตไวปุลยโพธสิ ัตววา “ใน
ภาคเบื้องอนาคต หากมีกุลบุตรกุลธิดา ผูไดยินนามกษิติครรภโพธิสัตวมหาสัตว ผูท่ีพนมมือขึ้น ผูที่สดุดี ผูที่ทํา
ความเคารพ ผูท่ีเล่ือมใส บุคคลนี้ยอมกาวลวงบาปโทษไปตลอดสามสิบกัลป สมันตไวปุลยะ หากมีกุลบุตร
กุลธิดา ทบ่ี า งไดว าดรูป บา งปนดว ยดนิ แกะดวยหิน หรอื หลอ ดว ยทองคํา เงิน ทองแดง เหลก็ เพื่อสรางรูปพระ
โพธิสัตวองคนี้ ไดแลมองครั้งหน่ึง แลวกราบลงคร้ังหนึ่ง บุคคลนี้จะไปเกิดดาวดงึ สเทวโลกหน่ึงรอยชาติ ไมตอง
30
ตกอบายภูมิตลอดไป สมมุติวาทิพยบุญหมดสิ้น แลวเปนเหตุใหจุติยังโลกมนุษย ก็จะเกิดเปนพระราชาไมวิบัติ
ซึ่งประโยชนที่ย่งิ ใหญ
若有女人，厭女人身，盡心供養地藏菩薩畫像，及土石膠漆銅鐵等像，如是日日不退，常以華香
、飲食、衣服、繒綵、幢旛、錢、寶物等供養。是善女人，盡此一報女身，百千萬劫，更不生有
女人世界，何況復受。除非慈願力故，要受女身，度脫眾生，承斯供養地藏力故，及功德力，百
千萬劫不受女身。
หากมีสตรีท่ีเบื่อหนายสังขารแหงสตรี ไดถวายสกั การะรูปวาดกษติ ิครรภโพธิสัตว หรือปฏิมาท่ีปน ดวยดิน
แกะดวยหิน หลอดวยโลหะ ดวย (ความเลื่อมใสในคุณธรรม) อยางสุดหัวใจ กระทําอยางน้ีไปทุกวันไมทอถอย
แลวนําบุปผชาติ เครื่องหอม เครื่องขบฉัน เครื่องดื่ม อาภรณ ธงทิว สิ่งท่ีมีคาทั้งปวงสักการะอยูเปนนจิ กุลธิดา
น้ี เมื่อสิ้นอัตภาพแหง สตรีน้ีแลว ไปอีกแสนหม่ืนกัลปจะไมต องเกิดในโลกธาตุท่ีมีสตรีอกี เลย แลวจะประสาอะไร
กับการเกิดเปนสตรีอีกเลา เวนแตดวยอํานาจแหงปณิธาน ที่ปรารถนาใชสังขารแหงความเปนหญิงโปรดสรรพ
สตั ว ดว ยอาศยั กําลังแหงการสกั การะพระกษิติครรภแ ละอานิสงสน ้ันเปน เหตุ ทําใหต ลอดเวลาแสนหมืน่ กัลปไม
ตอ งมกี ายเปนหญิง
復次普廣：若有女人，厭是醜陋，多疾病者，但於地藏像前，志心瞻禮，食頃之間。是人千萬劫
中，所受生身，相貌圓滿。是醜陋女人，如不厭女身，即百千萬億生中，常為王女，乃及王妃，
宰輔大姓，大長者女，端正受生，諸相圓滿。由志心故，瞻禮地藏菩薩，獲福如是。
ดูกอ น สมันตไวปุลยะ หากมสี ตรีท่ีเบื่อหนายความอัปลักษณแ ละมากดวยโรค เพยี งแลมองแลวกราบไหว
เบ้ืองหนาปฏิมาของพระกษิติครรภ ดวยความเลื่อมใสเทาชวงเวลาอาหารหนึ่งม้ือ บุคคลน้ีตลอดเวลาพันหม่ืน
กัลปทเ่ี กิดจะมรี ปู กายทบี่ รบิ ูรณ ก็สตรผี อู ัปลกั ษณน หี้ ากไมเบื่อหนายสรรี ะแหงสตรี ในแสนหมื่นโกฏชิ าตทิ ี่เกิดก็
จะเปนขัตติยราชนารี จนถึงมเหสี กุลสตรีผูเกิดอยูในตระกูลขุนนางและคฤหบดี มีรูปกายที่งดงาม มีลักษณะ
สมบรู ณทุกประการ กเ็ พราะจิตเล่อื มใสในกษิติครรภโ พธิสัตว จงึ ไดเสวยบุญอยา งน้ี
復次普廣：若有善男子、善女人，能對菩薩像前，作諸伎樂，及歌詠讚歎，香華供養，乃至勸於
一人多人。如是等輩，現在世中及未來世，常得百千鬼神日夜衛護，不令惡事輒聞其耳，何況親
受諸橫。
ดูกอน สมันตไวปุลยะ หากมีกุลบุตรกุลธิดา ท่ีสามารถสักการะดวยเคร่ืองดนตรีและขับรองสดุดี ถวาย
บุปผชาติ เครื่องหอม ยังเบ้ืองหนาปฏิมาของโพธิสัตว ไปจนถึงชี้แนะบุคคลเดียวหรือหลายคนใหบูชาอยางน้ี
ดวย ก็บุคคลเหลานี้ในชาติปจจุบัน และชาติอนาคต เทพ ภูตินับแสนตนจะตามอารักษาปกปองไปตลอดทิวา
และราตรี ไมใหส ิง่ ช่วั รา ยดังแวว ผานหูเลย แลว จะประสาใดทีจ่ ะไดรับเภทภยั เหลา นั้นอกี เลา
復次普廣：未來世中，若有惡人及惡神惡鬼，見有善男子、善女人，歸敬供養讚歎瞻禮地藏菩薩
形像，或妄生譏毀，謗無功德及利益事，或露齒笑，或背面非，或勸人共非，或一人非，或多人
非，乃至一念生譏毀者。如是之人，賢劫千佛滅度，譏毀之報，尚在阿鼻地獄受極重罪。過是劫
已，方受餓鬼。又經千劫，復受畜生。又經千劫，方得人身。縱受人身，貧窮下賤，諸根不具，
多被惡業來結其心。不久之間，復墮惡道。是故普廣，譏毀他人供養，尚獲此報，何況別生惡見
毀滅。
ดูกอน สมันตไวปุลยะ ในภาคเบื้องอนาคตหากมีคนราย เทวดาราย ปศาจราย เห็นกุลบุตรกุลธิดา นอม
บูชาสดุดีสรรเสริญเลื่อมใสปฏิมาของกษิติครรภโพธิสัตว บางก็กลาวคําเท็จยุยงเสียดสี วากลาวใหเสียหาย วา
เปนเรื่องปราศจากบุญกุศลและไรสาระ บางก็ยิ้มเยาะเยยหยัน บางก็วาลับหลัง บางก็ยุยงผูอื่น บางยุยงบุคคล
เดียว หรือยุยงหลายบุคคล จนถึงการเกิดจิตจะใหรายทําลายเพียงขณะเดียว อันบุคคลเหลานี้แมพระพุทธเจา
31
ในภัทรกัลปและนับตอไปอีกรวมหน่ึงพันพระองคจะปรินิพพานไปทั้งหมดแลว วิบากแหงการใหรายทําลายกย็ งั
สงผลใหร ับผลกรรมหนกั ทีแ่ สนสาหสั อยูในอเวจีนรก เม่อื ผานทกุ ขภ ยั น้แี ลว ก็ไปเกิดเปนเปรต แลวผา นไปอีกพัน
กัลปก็ยังเกิดเปนเดรัจฉาน ผานไปอีกนับพันกัลป จึงไดเกิดเปนมนุษย แมจะมีสังขารมนุษยก็จะเกิดเปนคนต่ํา
ตอยยากจน อวัยวะพกิ ารบกพรอง ยังจะถกู กรรมช่วั นัน้ ทําใหเกดิ มีจิตอยางน้นั อีก มิชา นานกจ็ ะตกสทู คุ ติภูมิอีก
เหตุฉะนั้นแหละ สมันตไวปุลยะ การใหรายทําลายบุคคลอื่นผูทําการสักการะบูชา (กษิติครรภโพธสิ ัตว) จะตอง
ไดร บั ผลอนั เผ็ดรอนสาหสั อยางน้ี แลวจะประสาใดกับการเกิดความเห็นอันชวั่ ราย คดิ จะทาํ ลายใหสิ้นไปอีกเลา
復次普廣：若未來世，有男子女人，久處床枕，求生求死，了不可得。或夜夢惡鬼，乃及家親、
或遊險道、或多魘寐、共鬼神遊。日月歲深，轉復尪瘵，眠中叫苦，慘悽不樂者。此皆是業道論
對，未定輕重，或難捨壽、或不得癒，男女俗眼，不辨是事。
ดูกอน สมันตไวปุลยะ หากในอนาคตมีกุลบุตรกุลธดิ า ที่ลมปวยบนเตียงจะเปนหรือตายกไ็ มอ าจรูได บาง
ก็ฝนยามคํ่าคืนเห็นปศาจรายและคนในตระกูลที่สิ้นชีพไปแลว บางก็ฝนวาไปในท่ีอันตราย บางก็ถูกผีอําอยู
บอยคร้ัง บางก็ฝนวารวมเดินทางไปกับภูตผีเปนเวลานับวัน นับเดือน นับป จนรางกายทรุดโทรม ยามหลับก็
หวาดผวาคร่ําครวญไมเปนสุข เหลานี้ลวนเปนเพราะเจาทุกขผูมีเวรตอกัน ที่ยังไมไดตัดสินผลกรรมวาหนักเบา
ใหแ นชัดมาทวงถึง บา งกท็ าํ ใหย ากที่จะสิ้นชีพ บางกท็ ําใหรักษาไมได ชายหญงิ ผเู ปนปุถุชนยอ มไมเขาใจในเร่ือง
นี้
但當對諸佛菩薩像前，高聲轉讀此經一遍。或取病人可愛之物，或衣服、寶貝，莊園、舍宅，對
病人前，高聲唱言：我某甲等，為是病人對經像前捨諸等物，或供養經像、或造佛菩薩形像、或
造塔寺、或燃油燈、或施常住。如是三白病人，遣令聞知。
(คนปวยหรือ ผูเปนตัวแทนคนปวย) จงสาธยายพระธรรมสูตรน้ีหนึ่งจบดวยเสียงอันดัง ที่เบ้ืองหนาปฏิมา
ของพระพุทธเจาพระโพธิสัตวทั้งหลาย หรือนําส่ิงของท่ีคนปวยรัก หรือเส้ือผาอาภรณ สมบัติสิ่งมีคา เรือกสวน
บานเรือน กลาวตอหนาผูปวยนั้น ดวยเสียงท่ีดังวา “ขาพเจาช่ือ.........ขอเปนตัวแทนผูปวยสละส่ิงของเหลาน้ี
ตอเบื้องหนาพระธรรมสูตรและพระพุทธปฏิมา โดยจะนําทรัพยสินเหลานี้ นอมบูชาพระธรรม พระพุทธปฏิมา
จะนําไปสรางปฏิมาของพระพุทธเจา พระโพธิสัตว บางจะนําไปสรางสถปู อาราม บางจะถวายน้าํ มันจุดประทีป
บางจะใหเ ปนทานแกห มูสงฆ” ใหก ลา วกบั ผปู ว ยอยา งนสี้ ามครั้ง ทาํ ใหเขาไดย นิ และรบั รู
假令諸識分散，至氣盡者，乃至一日、二日、三日、四日至七日以來。但高聲白，高聲讀經。是
人命終之後。宿殃重罪，至於五無間罪，永得解脫，所受生處，常知宿命。何況善男子善女人自
書此經或教人書、或自塑畫菩薩形像乃至教人塑畫。所受果報，必獲大利。
แตหากวาผูปวยน้ันไมอาจรับรูดวยประการทั้งปวง จนถึงไดสิ้นลมไปเปนเวลาแมหนึ่งวัน สองวัน สามวัน
ส่ีวัน จนถึงเจ็ดวันมาแลว ให (บุคคลอื่นๆ) สาธยายพระธรรมสูตร (น้ี) ดวยเสียงที่ดัง ผูปวยท่ีส้ินชีพแลวน้ี
ยอมจะกาวพนบาปหนัก และบาปที่ทําใหตองตกนรกอเวจีตลอดไป ทุกชาติที่กําเนิดยอมระลึกชาติแตหนหลัง
อยูเปนนิจ แลวจะประสาอันใดกับกุลบตุ รกุลธิดา ท่ีตนเองไดเขียนพระธรรมสูตรนี้ หรือสอนใหผูอื่นไดขีดเขยี น
หรือตนเองใหไดปนปฏิมา วาดรูปพระโพธิสัตว ไปจนถึงการสอนใหผูอ่ืนใหปนวาดดวย ยอมจะไดรับอานิสงสท ่ี
ย่งิ ใหญนกั
是故普廣，若見有人讀誦是經，乃至一念讚歎是經，或恭敬者。汝須百千方便，勸是等人，勤心
莫退，能得未來、現在千萬億不可思議功德。復次普廣：若未來世諸眾生等，或夢或寐，見諸鬼
神乃及諸形，或悲、或啼、或愁、或嘆、或恐、或怖。此皆是一生十生百生千生過去父母、男女
32
弟妹、夫妻眷屬，在於惡趣，未得出離，無處希望福力救拔，當告宿世骨肉，使作方便，願離惡
道。
เพราะเหตุอยางนี้ สมันตไวปุลยะ หากพบเห็นผูใดอานทองพระสูตรน้ี จนถึงมีจิตสรรเสริญสดุดีหรือ
เคารพนอบนอ มเพยี งครั้งเดียว เธอจงใชอ ปุ ายะคอื วธิ ีการตางๆ นับแสนประการ ชี้แนะบคุ คลเหลา นี้ ยังใหจติ ใจ
ไมท อ ถอย จึงจะสามารถบรรลถุ ึงบุญกุศลทัง้ ในอนาคตและปจ จุบัน นบั พันหมืน่ โกฏปิ ระการเปนอจินไตย
ดูกอน สมันตไวปุลยะ หากบรรดาสรรพสัตวในอนาคต บางก็ฝนเห็น บางก็ถูกผีอําแลวเห็น ภูตผีตางๆ มี
ลักษณะตางๆ บางก็รองไห บางก็คร่ําครวญ บางก็โหยหวน บางก็ต่ืนกลัว ฯลฯ เหลาน้ีลวนเคยเปนบิดา มารดา
พ่ีนองชายหญิง สามีภรรยา ในหน่ึงชาติท่ีแลว สิบชาติ รอยชาติ พันชาติ เคยเปนบุคคลในตระกูลที่ตกอยูใน
ทุคติยังไมอาจหลุดพน หมดหวังท่ีจะมีอํานาจบุญมาชวยเหลือ จึงมาบอกกับผูเปนเลือดเนื้อเชื้อไขในอดีต
เพือ่ ใหใชวธิ ชี ว ยเหลือ ใหพน จากทคุ ติ
普廣，汝以神力，遣是眷屬，令對諸佛菩薩像前，志心自讀此經，或請人讀，其數三遍或七遍。
如是惡道眷屬，經聲畢是遍數，當得解脫，乃至夢寐之中，永不復見。
สมันตไวปุลยะ เธอจงใชฤทธานุภาพยังใหผูอยูในตระกูลเหลาน้ี ไดมีจิตต้ังมั่นศรัทธา แลวอานทอง
สาธยายพระธรรมสูตรน้ีดวยตนเอง หรือเชิญชวนใหผูอ่ืนสาธยาย ท่ีเบื้องหนาปฏิมาของพระพุทธเจา พระ
โพธิสัตวท้ังหลาย เปนจํานวนสามจบบาง เจ็ดจบบาง บรรดาคนในตระกูลที่อยูในทุคติ เม่ือเสียงท่ีสาธยายครบ
จาํ นวนจบลงแลว กจ็ ะไดห ลดุ พน จนถึงไมต อ งหลับฝนเหน็ อีกตอ ไป
復次普廣：若未來世，有諸下賤等人，或奴或婢，乃至諸不自由之人，覺知宿業，要懺悔者。志
心瞻禮地藏菩薩形像，乃至一七日中，念菩薩名，可滿萬遍。如是等人，盡此報後，千萬生中，
常生尊貴，更不經三惡道苦。
ดูกอน สมันตไวปุลย หากในอนาคตจะมีบุคคลผูที่ยากจนทั้งหลาย บางเปนทาส บางเปนคนรับใช ตลอด
ถึงผูท่ีไมเปนอิสระ ตองข้ึนอยูกับผูอ่ืน เม่ือรูวาเปนกรรมในอดีตจึงปรารถนาจะขมาในความผิดที่ลวงมา พึงแล
มองและนมัสการปฏิมาของกษิติครรภโพธิสัตวดวยจิตศรัทธาต้ังมั่น แลวภาวนานามของพระ (กษิติครรภ)
โพธิสัตวครบหน่ึงหม่ืนจบภายในเจ็ดวัน บุคคลเหลาน้ีเม่ือส้ินจากอัตภาพนี้แลว ในพันหม่ืนชาติจะเกิดเปนผู
สูงสงร่ํารวย และไมร บั ทกุ ขข องอบายภูมทิ งั้ สามอกี
復次普廣：若未來世中，閻浮提內，剎利、婆羅門、長者、居士、一切人等，及異姓種族，有新
產者，或男或女，七日之中，早與讀誦此不可思議經典，更為念菩薩名，可滿萬遍。是新生子，
或男或女，宿有殃報，便得解脫，安樂易養，壽命增長。若是承福生者，轉增安樂，及與壽命。
ดกู อ น สมันตไวปุลยะ หากเบื้องอนาคตในชมพูทวปี บรรดากษัตริย พราหมณ คหบดี บณั ฑติ และมนุษย
ท้ังปวง และผูท่ีตางโคตร ตางเช้ือสายที่มีการคลอดใหมๆ บางเปนชาย บางเปนหญิง ท่ียังอยูในชวงเจ็ดวัน ใน
ยามเชาใหสาธยายพระสูตรที่เปนอจินไตยนี้ แลวภาวนานามของพระ (กษิติครรภ) โพธิสัตวหนึ่งหม่ืนจบ ทารก
ที่เพิ่งคลอด ไมวาเปนชายหรือหญิง หากในบุพชาติมีวิบากตามมาก็จะหลุดพนได มีความผาสุก เลี้ยงดูงาย มี
อายขุ ัยยนื ยาวนาน หากเปน ผูมบี ญุ ญาธิการมาเกิดอยูแ ลวก็จะผาสกุ และมีอายุขยั ยง่ิ ขึ้น
復次普廣：若未來世眾生，於月一日、八日、十四日、十五日、十八日、二十三、二十四、二十
八、二十九日、乃至三十日，是諸日等，諸罪結集，定其輕重。南閻浮提眾生，舉止動念，無不
是業，無不是罪，何況恣情殺害、竊盜、邪婬、妄語、百千罪狀。能於是十齋日，對佛菩薩諸賢
聖像前，讀是經一遍，東西南北百由旬內，無諸災難。
33
ดูกอน สมันตไวปุลยะ หากสรรพสัตวเบ้ืองอนาคตในวันที่หนึ่ง วันที่แปด วันท่ีสิบส่ี วันท่ีสิบหา วันท่ีสิบ
แปด วันทยี่ ส่ี ิบสาม วนั ที่ย่สี ิบสี่ วนั ท่ีย่ีสบิ แปด วนั ท่ีย่สี บิ เกา จนถึงวันที่สามสบิ ของทกุ เดือน (ตามจันทรคติ) วัน
เหลาน้ีคือวันรวบรวมบาปอกุศลแลวตัดสินวาหนักเบา หมูสัตวในชมพูทวีปจงสําเหนียกไววา ไมมีส่ิงใดไมใช
กรรม ไมมีสิ่งใดไมเปนบาป แลวจะประสาอะไรกับผูที่มีเจตนาจะฆาและทํารายสัตว ลักขโมย ประพฤติชั่วทาง
กาม กลาวคํามุสา ซึ่งเปนบาปนับรอยนับพันประการอีกเลา สามารถใชวันสมาทานท้ังสิบน้ี สาธยายพระธรรม
สูตรนี้หน่ึงจบ ท่ีเบื้องหนาปฏิมาของพระพุทธเจา พระโพธิสัตว พระอริยเจาทั้งหลาย นับจากอาณาเขตออกไป
ดานทศิ ตะวันออก ทิศตะวันตก ทิศใต ดานละหนง่ึ รอ ยโยชนจะปราศจากเภทภยั ทง้ั ปวง
當此居家，若長若幼，現在未來百千歲中，永離惡趣。能於十齋日每轉一遍，現世令此居家無諸
橫病，衣食豐溢。是故普廣，當知地藏菩薩有如是等不可說百千萬億大威神力，利益之事。閻浮
眾生，於此大士有大因緣。是諸眾生，聞菩薩名，見菩薩像，乃至聞是經三字五字，或一偈一句
者，現在殊妙安樂，未來之世，百千萬生，常得端正，生尊貴家。
ผูที่อาศัยในเรือนแหงน้ี ทั้งอาวุโสหรือเยาววัย ท้ังในปจจุบันและอนาคตไปอีกนับแสนปจะไกลจากทุคติ
หากในทุกๆ วันสมาทานทั้งสิบก็สาธยายพระสูตรน้ีคร้ังหน่ึงจบแลวไซร ในชาติปจจุบันของผูพักอาศัยในเรือน
น้ันจะไรโรคาพาธ อาภรณและอาหารอุดมสมบูรณ เหตุนี้ สมันตไวปุลยะ จงทราบไวเถิดวา กษิติครรภโพธสิ ัตว
ไดยังประโยชน ดวยพลานุภาพที่ยิ่งใหญนับรอยพันหม่ืนโกฏปิ ระการ ไมอาจกลาวไดห มดส้ิน สรรพสัตวในชมพู
ทวีปมีเหตุปจจัยท่ียิ่งใหญตอพระโพธิสัตวองคน้ี หมูสัตวเหลานี้ท่ีไดยินนามพระโพธิสัตว ไดเห็นปฏิมาพระ
โพธิสัตว จนถึงไดยินพระธรรมสูตรนี้ สามอักษร หาอักษร บางหนึ่งบท หน่ึงประโยค ในปจจุบันยอมไดรับ
ความสุขอันประณีต ในอนาคตรอ ยพันหม่ืนชาติ ยอ มมีรางกายสงางามเกิดในตระกูลสงู สง
爾時普廣菩薩聞佛如來稱揚讚歎地藏菩薩已，胡跪合掌復白佛言：世尊，我久知是大士有如此不
可思議神力，及大誓願力，為未來眾生遣知利益，故問如來，唯然頂受。世尊，當何名此經，使
我云何流布？佛告普廣：此經有三名：一名地藏本願，亦名地藏本行，亦名地藏本誓力經。緣此
菩薩，久遠劫來，發大重願，利益眾生，是故汝等，依願流布。普廣聞已，合掌恭敬作禮而退。
ครั้งนั้น เม่ือพระสมันตไวปุลยโพธิสัตวไดฟงพระตถาคตเจาสรรเสริญสดุดีพระกษิติครรภโพธิสัตวแลว ก็
คุกเขาพนมกร กราบพระพุทธกรุณาวา “ขาแตพระผูมีพระภาคเจา ขาพระองคนั้นทราบมานานแลววา พระ
โพธิสัตวองคนี้มีกําลังแหงฤทธิ์และกําลังแหงปณิธานที่ย่ิงใหญเปนอจินไตยเกินกวาการคาดคิดอยางน้ี เหตุ
เพอ่ื ใหส รรพสตั วในอนาคตไดร ับรูอานิสงส จงึ ไดทลู ถามพระตถาคตเจา จงึ ขอนอ มศรี ษะรับพระพทุ ธศาสนยี ขา
แตพระผูมีพระภาคเจา ธรรมกถาน้ีมีชื่อวาอยางไร จะทรงใหขาพระองคเผยแพรอยางไรพระเจาขา” พระพุทธ
องคตรัสกับพระสมันตไวปุลยะวา “ธรรมกถาน้ีมีสามชื่อ หน่ึงช่ือ มูลปณิธานแหงพระกษิติครรภ สองชื่อ มูล
จริยาแหงพระกษิติครรภ สามช่ือ พระสูตรที่วาดวยกําลังแหงความต้ังใจม่ันของพระกษิติครรภ ดวยปจจัยท่ีใน
หลายกัลปท่ียาวนานท่ีผานมา พระโพธิสัตวองคนี้ไดประกาศมหาปณิธานท่ียิ่งใหญนักหนา เพื่อจะยังประโยชน
สุขแกส รรพสัตว เหตนุ เี้ ธอทง้ั หลายจงมีปณิธานทจี่ ะยงั ใหก วางขวางแพรห ลายออกไปเถิด” เม่ือพระสมนั ตไวปุล
ยะไดฟง แลว จงึ พนมกรถวายนมสั การแลวถอยกลับไป
利益存亡品第七
爾時地藏菩薩摩訶薩白佛言：世尊，我觀是閻浮眾生，舉心動念，無非是罪。脫獲善利，多退初
心。若遇惡緣，念念增益。是等輩人，如履泥塗，負於重石，漸困漸重，足步深邃。若得遇知識
，替與減負，或全與負。是知識有大力故，復相扶助，勸令牢腳。若達平地，須省惡路，無再經
歷。世尊，習惡眾生，從纖毫間，便至無量。是諸眾生有如此習，臨命終時，父母眷屬，宜為設
34
福，以資前路。或懸旛蓋及燃油燈。或轉讀尊經、或供養佛像及諸聖像，乃至念佛菩薩，及辟支
佛名字，一名一號，歷臨終人耳根，或聞在本識。是諸眾生所造惡業，計其感果，必墮惡趣，緣
是眷屬為臨終人修此聖因，如是眾罪，悉皆消滅。若能更為身死之後，七七日內，廣造眾善。能
使是諸眾生永離惡趣，得生人天，受勝妙樂，現在眷屬，利益無量。
ปริเฉทที่ ๗ อานสิ งสข องผมู ีชีวิตและผสู ้ินชีพ
สมัยน้ัน พระกษิติครรภโพธิสัตวมหาสัตวทูลพระพุทธองควา “ขาแตพระผูมีพระภาคเจา ขาพระองค
พิจารณาสรรพสัตวในชมพูทวีป เปนผูมีความนึกคิดท่ีเปนบาป ทําใหพลาดจากการไดรับประโยชนท่ีดีงาม มี
จํานวนมากท่เี ส่อื มถอยจากความตง้ั ใจเดมิ หากไดพบปจ จัยช่ัวรา ย จิตกจ็ ะคิดชั่วยง่ิ ทวขี ึน้ ทกุ ขณะ บุคคลเหลา น้ี
ประดุจผูที่ยืนแบกศิลาหนักอยูในโคลนตม ทั้งลําบาก ทั้งหนัก ทุกกาวยางก็ย่ิงถลําลึก หากไดพบกัลยาณมิตรที่
ชว ยแบง เบาบา งหรือชวยแบกไวท้ังหมด เหตเุ พราะกัลยาณมิตรผนู ั้นมกี ําลังมาก จึงชวยประคับประคอง หากได
มาถึงพ้ืนดินที่ราบเรียบ ก็จะไมหวนกลับไปสูหนทางที่ช่ัวรายนั้นอีก พระผูมีพระภาคเจา หมูสัตวท่ีมีนิสสัยเคย
ชนิ กบั ความชัว่ กจ็ ะเรมิ่ จาก (ความชั่ว) ที่เลก็ นอ ยเทา ปลายเสนขน แลว พอกพูนจนไมมปี ระมาณ หมูส ัตวเหลาน้ี
มีความเคยชนิ อยา งนี้ เมื่อสน้ิ ชพี แลว บิดามารดาญาตมิ ติ ร ก็ไดส รา งกุศลเพอ่ื อุทิศใหเ ปน เสบียงไปสูส มั ปรายภพ
บางก็แขวนธงฉัตร และเติมนํ้ามันตามประทีป บางก็สวดทองพระธรรมสูตร บางก็สักการะพระพุทธปฏิมาและ
รปู ของพระอริยเจา ท้ังหลาย จนถงึ ภาวนานามของพระพุทธเจา พระโพธิสัตว และพระปจเจกพทุ ธเจา นามแหง
พระอริยเจาองคหนึ่งที่ผานไปถึงโสตอินทรียของผูใกลสิ้นชีพน้ัน แลวไดยินไปถึงจิตวิญญาณ อกุศลกรรมที่หมู
สัตวไดกอไว เมื่อคํานวณแลวจะมีผลใหตองตกสูทุคติ แตดวยปจจัยที่ญาติมิตรไดบําเพ็ญเหตุแหงความเจริญ
ใหแกผูจะส้ินชีพอยางนี้ สรรพบาปลวนมลายส้ิน หากสามารถยิ่งกอสรางการกุศลท้ังปวงใหแกผูส้ินชีพภายในสี่
สิบเกาวันแลวไซร ก็จะยังใหหมูสัตวทั้งหลาย (ที่จะส้ินชีพ) นี้ไดไกลจากทุคติตลอดไป แลวกําเนิดยังเทวโลก
เสวยทพิ ยสุขอนั วเิ ศษ ญาตมิ ติ รในปจจบุ นั (ทีย่ ังมีชวี ิต) ไดร บั อานิสงสป ระมาณจาํ นวนไมได
是故我今對佛世尊，及天龍八部人非人等，勸於閻浮提眾生臨終之日，慎勿殺害，及造惡緣，拜
祭鬼神，求諸魍魎。何以故？爾所殺害乃至拜祭，無纖毫之力，利益亡人，但結罪緣，轉增深重
。假使來世或現在生，得獲聖分，生人天中。緣是臨終被諸眷屬造是惡因，亦令是命終人殃累對
辯，晚生善處。何況臨命終人，在生未曾有少善根，各據本業，自受惡趣，何忍眷屬更為增業。
譬如有人從遠地來，絕糧三日，所負擔物，強過百斤，忽遇鄰人，更附少物，以是之故，轉復困
重。世尊，我觀閻浮眾生，但能於諸佛教中，乃至善事，一毛一渧，一沙一塵，如是利益，悉皆
自得。
เหตุน้ีขาพระองคจึงขอตักเตือนสรรพสัตวในชมพูทวีป ตอพระพักตรของพระผูมีพระภาคเจา และเทพ
นาค สัตวในคติแปด มนุษย และอมนุษย วาเม่ือใกลถึงวันจะส้ินชีพพึงระวังอยาไดกระทําปาณาติบาต และทํา
ปจจัยแหงอกุศล ดวยการเซนสังเวยปศาจภูตผีทั้งปวง เหตุไฉนน้ันฤๅ ก็เพราะการฆาทําลายชีวิตสัตวจนถึงการ
เซนสังเวย ไมไดมีประโยชนแกผูสิ้นชีพเลยแมแตปลายเสนขน แตกลับเปนการสรางปจจัยแหงอกุศลใหหนัก
หนาย่งิ ข้ึน สมมติวา ในชาตอิ นาคตหรอื ในชาตปิ จจุบัน จะไดรับสว นแหงความเจริญ ไปเกิดยงั โลกมนุษยห รือโลก
สวรรค แตดวยปจจัยที่ผูส้ินชีพถูกบรรดาญาติมิตรกอสรางเหตุแหงบาปให และยังทําใหผูส้ินชีพนี้ตอง
ยากลําบากในการถูกพิพากษา ทําใหไปเกิดยังสุคติภพชานานข้ึน แลวจะประสาอันใดกับผูสิ้นชีพ ที่เม่ือยามมี
ชวี ติ ไมเ คยมีกุศลมลู แมเพียงเลก็ นอ ยเลย ตา งจะตอ งรบั ผลกรรมในทุคติภูมดิ วยตัวเอง แลวจะทนรับบาปท่ีญาติ
มิตรสรางเพ่ิมใหตนอีกไดอยางไรเลา อุปมาบุคคลท่ีเดินทางมาไกล อดอาหารมาแลวสามวัน ทั้งยังตองแบก
35
สัมภาระหนักอีกกวารอยช่ัง แมไดพบเพื่อนบาน ก็กลับมอบสัมภาระใหอีก ดวยเหตุอยางนี้ จึงทําใหลําบาก
ย่ิงขึ้นไปอีก ขาแตพระผมู ีพระภาคเจา ขาพระองคพิจารณาหมูสัตวในชมพูทวีปแลววา มีเพียงแตการสรางกุศล
ในพระศาสนาแหงพระพุทธเจาทั้งปวงเทาน้ัน ท่ีแมจะเล็กนอยเทาขนหน่ึงเสน นํ้าหนึ่งหยด ทรายหนึ่งเม็ด ธุลี
หน่งึ ละออง ผนู ้นั กจ็ ะไดรับอานิสงสเ หลา น้นั ดว ยตนเอง
說是語時，會中有一長者，名曰，是長者久證無生，化度十方，現長者身，合掌恭敬，問地藏菩
薩言：大士，是南閻浮提眾生，命終之後，小大眷屬，為修功德，乃至設齋，造眾善因，是命終
人，得大利益及解脫不？地藏答言：長者，我今為未來現在一切眾生，承佛威力，略說是事。長
者，未來現在諸眾生等，臨命終日，得聞一佛名、一菩薩名、一辟支佛名，不問有罪無罪，悉得
解脫。
เม่ือเวลาที่กลาวคําน้ี ในที่ประชุมมีผูอาวุโสทานหน่ึงช่ือ มหาปรติภาณ (大辯) ก็อาวุโสทานน้ีไดบรรลุถึง
ธรรมคือการปราศจากซงึ่ การเกดิ มานานแลว ไดโ ปรดสัง่ สอนหมูสัตวทัว่ ทศทศิ ดว ยกายแหง ผมู อี ายมุ ากเชน น้ี ได
พนมกรดวยความเคารพแลวถามพระกษิติครรภโพธิสัตววา “ขาแตพระโพธิสัตวเจา หมูสัตวในชมพูทวีปเม่ือ
หลังจากสิ้นชีพแลว ผูนอยและผูใหญในตระกูลไดบําเพ็ญกุศลให จนถึงไดถวายภัตตาหารแกสงฆ สรางกุศลท้ัง
ปวง ผูสิ้นชีพนี้จะไดรับอานิสงสที่ย่ิงใหญน้ีและจะไดพนจากทุกขไดหรือไมหนอ” พระกษิติครรภตอบ “ดูกอน
ทานผูมีอายุ เพื่อสรรพสัตวท้ังหลายในอนาคตและปจจุบัน ขาพเจาจะอาศัยพระพุทธานุภาพกลาวแสดง
โดยสังเขป ทานผมู ีอายุ บรรดาสรรพสตั วในอนาคตและปจ จุบนั เมือ่ วันใกลจะสิ้นชีพ (หาก) ไดยินพระนามของ
พระพุทธเจาองคหนึ่ง พระโพธิสัตวองคหนึ่ง พระปจเจกพุทธเจาองคหน่ึง มิวาจะมีบาปหรือไมมีบาป ก็จะได
หลดุ พน (จากทุคติ) ทัง้ สน้ิ
若有男子女人，在生不修善因多造眾罪。命終之後，眷屬小大，為造福利一切聖事，七分之中而
乃獲一，六分功德，生者自利。以是之故，未來現在善男女等，聞健自修，分分己獲。無常大鬼
，不期而到，冥冥遊神，未知罪福。七七日內，如癡如聾，或在諸司辯論業果。審定之後，據業
受生。未測之間，千萬愁苦，何況墮於諸惡趣等。是命終人，未得受生，在七七日內，念念之間
，望諸骨肉眷屬，與造福力救拔。過是日後，隨業受報。若是罪人，動經千百歲中，無解脫日。
若是五無間罪，墮大地獄，千劫萬劫，永受眾苦。
หากมีชายหญิงที่ยามมีชีวิตไมบําเพ็ญกุศล กระทําบาปความช่ัวเปนอันมาก เมื่อสิ้นชีพแลว ผูนอยและ
ผใู หญใ นตระกูล ไดก ระทาํ การกศุ ลอุทิศให ในเหลา กิจอนั ประเสริฐท้งั ปวงน้นั (ผสู ้นิ ชีพ) จะไดรบั หน่งึ ในเจด็ สว น
กุศล อีกหกสวนนั้นจะเปนอานิสงสของผูมีชีวิตท่ีกระทํากุศลนั้นเอง ดวยเหตุอยางน้ี บรรดากุลบุตรแลธิดาใน
อนาคตและปจจุบัน เมื่อไดยินแลวก็จงสรางกุศลดวยตนเองเถิด จะไดรับผลบุญน้ันดวยตนเองทุกสวน ยมฑูต
แหงความไมเท่ียงจะมาถึงเม่ือใดไมอาจทราบ อน่ึง ดวงวิญญาณท่ีลองลอยไปยังไมรูวามีบุญหรือบาป ภายในส่ี
สิบเกาวันก็ดุจส้ินสติ ดุจผูหูหนวก บางก็ถูกนายนิรบาลพิพากษาผลกรรม เมื่อตัดสินแลวจึงไปเกิดตามกรรม
ขณะท่ียังไมรูผลพิพากษา ก็ทุกขทรมานอยา งที่สุด แลวจะประสาใดกบั การตองตกสูอบายภูมทิ ้ังปวงอีกเลา ผูที่
สิ้นชีพน้เี มือ่ ยังไมไ ดถอื กําเนิด (ในภพภมู ใิ ด) ในเวลาส่ีสบิ เกาวนั กไ็ ดแ ตระลกึ นกึ ถึงบรรดาเลอื ดเนอ้ื เช้ือไขผูเปน
ญาติสาโลหิต หวังใหพวกเขาสรางบุญกุศลมาชวยเหลือ ตอเม่ือผาน (ส่ีสิบเกาวัน) ไปแลวก็จะตองเสวยผลตาม
กรรม คนบาปนี้แมนจะผานไปนับแสนๆ ป ก็ยังไมมีวันท่ีจะหลุดพน หากดวยอนันตริยกรรมทั้งหา ก็จะตกสู
มหานรก รับทกุ ขท รมานท้งั ปวง นานนับตลอดพันกัลปห ม่นื กลั ป
復次長者：如是罪業眾生，命終之後，眷屬骨肉，為修營齋，資助業道未齋食竟，及營齋之次，
米泔菜葉，不棄於地，乃至諸食未獻佛僧，勿得先食。如有違食，及不精勤，是命終人，了不得
36
力。如精勤護淨奉獻佛僧，是命終人，七分獲一。是故長者，閻浮眾生，若能為其父母乃至眷屬
，命終之後，設齋供養，志心勤懇。如是之人，存亡獲利。說是語時，忉利天宮，有千萬億那由
他閻浮鬼神，悉發無量菩提之心，大辯長者作禮而退。
ดูกอน ทานผูมีอายุ เมื่อหมูสัตวผูมีบาปโทษเหลาน้ีสิ้นชีพลงแลว หากบรรดาญาติสาโลหิตผูเปนเช้ือสาย
ไดถวายภัตตาหารเปนทานแดสงฆ ในยามท่ียังไมไดถวายและในขณะที่ไดถวายสงฆแลว จงอยาทิ้งน้ําลางขาว
และใบผักลงกบั พื้น จนถึงบรรดาอาหารทัง้ หลายที่ยงั ไมไ ดถ วายพระพุทธและพระสงฆ ก็หา มบริโภคกอน หากมี
การฝาฝนดวยการบริโภคกอน ก็คือการไมต้ังใจพากเพียร ผูสิ้นชีพยอมไมไดอานิสงส แตหากต้ังใจพากเพียร
ดวยดี รักษาใหบริสุทธ์ิแลวนอมถวายแดพระพุทธและพระสงฆแลวไซร ผูส้ินชีพน้ียอมไดอานิสงสหนึ่งในเจ็ด
สวน ดวยเหตุน้ี ทานผูมีอายุ สรรพสัตวในชมพูทวีป หากสามารถถวายภัตตาหารดวยความจริงใจและตั้งใจมั่น
เพื่ออุทิศใหกับผูเปนบิดามารดาจนถึงญาติมิตรนั้นแลว ทั้งผูยังมีชีวิตอยูกับผูส้ินชีพแลวยอมไดรับอานิสงส”
ในขณะที่กลาววาจาอยูนี้ บนดาวดงึ สทพิ ยมณเฑียรสถาน มีเหลา ภูตในชมพทู วปี (ท่มี ารว มชุมนุม) นบั จํานวนได
สิบลานโกฏินยุตะ ลวนบังเกิดจิตแหงโพธิท่ีมุงตอการตรัสรูอยางไมมีประมาณ พระมหาปรติภาณผูมีอายุ ไดทํา
ความเคารพแลวถอยกลบั ไป
閻羅王眾讚歎品第八
爾時鐵圍山內，有無量鬼王，與閻羅天子，俱詣忉利，來到佛所。所謂：惡毒鬼王、多惡鬼王、
大諍鬼王、白虎鬼王、血虎鬼王、赤虎鬼王、散殃鬼王、飛身鬼王、電光鬼王、狼牙鬼王、千眼
鬼王、噉獸鬼王、負石鬼王、主耗鬼王、主禍鬼王、主食鬼王、主財鬼王、主畜鬼王、主禽鬼王
、主獸鬼王、主魅鬼王、主產鬼王、主命鬼王、主疾鬼王、主險鬼王、三目鬼王、四目鬼王、五
目鬼王、祁利失王、大祁利失王、祁利叉王、大祁利叉王、阿那吒王、大阿那吒王、如是等大鬼
王，各各與百千諸小鬼王，盡居閻浮提，各有所執，各有所主。是諸鬼王與閻羅天子，承佛威神
，及地藏菩薩摩訶薩力，俱詣忉利，在一面立。
ปรเิ ฉทท่ี ๘ คณะพญายมราชสดดุ ี
สมัยน้ัน ภายในภูเขาจักรวาฑมีภูตราชาจํานวนประมาณไมได พรอมดวยพระยมเทวบุตร ตางมาเขาเฝา
พระพุทธมูลบาทยังดาวดึงสเทวโลก อันมี ตีวรวิษภูตราชา อเนกทุริตภูตราชา มหาวิวาทภูตราชา เศวตวยาฆร
ภูตราชา โลหิตวยาฆรภูตราชา รักตวยาฆรภูตราชา วิสตารวิปตติภูตราชา ฑีนกายภูตราชา วัชรปรภาภูตราชา
วฤกทันตภูตราชา สหัสรเนตรภูตราชา ติรัยยัจโภกตาภูตราชา ศิลาธรภูตราชา โภชนปติภูตราชา ทุรภาคยปติ
ภตู ราชา โภคปติภูตราชา ธนปติภตู ราชา ตริ ัยยจั ปติภตู ราชา อารณั ยปตภิ ตู ราชา วนปศ าจปติภูตราชา ครภปติ
ภูตราชา อายุสปติภูตราชา โรคปติภูตราชา ภยปติภูตราชา ตริเนตรภูตราชา จตุรเนตรภูตราชา ปญจเนตรภูต
ราชา พละภูตราชา มหาพละภตู ราชา อัคนีราชา มหาอัคนรี าชา อนฏราช มหาอนฏราชา เหลานีอ้ ันเปน มหาภูต
ราชาช้ันผูใหญ ลวนแตมาพรอมดวยภูตราชาช้ันผูนอยทั้งหลาย จํานวนนับแสน หมดสิ้นทั้งชมพูทวีป ตางก็มี
หนา ท่ี ตางกม็ ีนายปกครอง กร็ าชาแหง ภูตเหลานพี้ รอ มพระยมเทวบตุ ร ไดอ าศยั พระพทุ ธานภุ าพและกําลังของ
พระกษิตคิ รรภม หาโพธิสตั ว มายงั ดาวดึงสแ ลว ยนื อยูดา นหน่งึ
爾時閻羅天子，胡跪合掌白佛言：世尊，我等今者與諸鬼王，承佛威神，及地藏菩薩摩訶薩力，
方得詣此忉利大會，亦是我等獲善利故。我今有小疑事，敢問世尊。唯願世尊慈悲宣說。佛告閻
羅天子：恣汝所問，吾為汝說。
คร้ังนั้นพระยมเทวบุตรคุกเขาพนมกรกราบทูลพระพุทธองควา “ขาแตพระผูมีพระภาคเจา บัดน้ีขา
พระองคพรอมดวยบรรดาภูตราชาท้ังปวง ไดอาศัยพระพุทธานุภาพและกําลังแหงพระกษิติครรภโพธิสัตวมหา
37
สัตว จึงไดมาเขาเฝายังมหาสมาคมบนดาวดึงสน้ี จึงเปนเหตุใหเหลาขาพระองคไดรับอานิสงสท่ีประเสริฐนีด้ วย
ขาพระองคมีขอสงสัยเล็กนอย บังอาจทูลถามพระผูมีพระภาคเจา ขอพระผูมีพระภาคเจา โปรดเมตตากรุณา
ตรัสแสดงดว ยเถดิ พระเจาขา ” มพี ระพุทธฎีกาตอพระยมเทวบตุ รวา “ตามทเี่ ธอถาม ตถาคตจะกลา วแกเธอ”
是時閻羅天子瞻禮世尊，及迴視地藏菩薩，而白佛言：世尊，我觀地藏菩薩在六道中，百千方便
而度罪苦眾生，不辭疲倦，是大菩薩有如是不可思議神通之事。然諸眾生獲脫罪報，未久之間，
又墮惡道。世尊，是地藏菩薩既有如是不可思議神力，云何眾生而不依止善道，永取解脫？唯願
世尊為我解說。
เวลาน้ันพระยมเทวบุตรไดแหงนมองพระผูมีพระภาคเจาดวยความเคารพ และหันไปมองพระกษิติครรภ
โพธิสัตวพรอมกับทูลพระพุทธองควา “พระผูมีพระภาคเจา ขาพระองคไดเห็นพระกษิติครรภโพธิสัตว ใชอุปา
ยะนับแสนประการเพ่ือชวยเหลือสรรพสัตวผูมีบาปในภูมิทั้งหกอยางไมรูเบ่ือหนาย พระมหาโพธิสัตวองคนี้มี
ฤทธิ์ท่ีเปนอจินไตยเกินกวาการนึกคิดอยางนี้ แตทวาหมูสัตวทั้งหลายที่ไดหลุดพนจากวิบากแหงบาปไปแลว มิ
ชานานก็ตกทุคติภูมิอีก ขาแตพระผูมีพระภาคเจา พระกษิติครรภโพธิสัตวแมจะมีกําลังแหงฤทธ์ิท่ีเปนอจินไตย
อยางนี้ แตไฉนสรรพสตั วย ังไมต ั้งอยูในกศุ ลมรรคแลว ไดหลดุ พนตลอดไป ขอพระผมู พี ระภาคเจาโปรดประทาน
อธิบายดวยเถดิ พระเจา ขา”
佛告閻羅天子：南閻浮提眾生，其性剛強，難調難伏。是大菩薩，於百千劫，頭頭救拔如是眾生
，早令解脫。是罪報人乃至墮大惡趣，菩薩以方便力，拔出根本業緣，而遣悟宿世之事。自是閻
浮提眾生結惡習重，旋出旋入，勞斯菩薩久經劫數而作度脫。
พระพุทธองคตรัสกับพระยมเทวบุตรวา “สรรพสัตวในชมพูทวีป มีนิสสัยแข็งกระดางยากแกการบําราบ
อบรม พระ (กษิติครรภ) มหาโพธิสัตวไดชวยใหสรรพสัตวเหลานี้ไดหลุดพนมานานนับแสนกัลปแลว บุคคลผูมี
บาปและผูที่ตกสูมหาทุคติ พระโพธิสัตวก ็ใชอํานาจแหงอุปายะ หรือวิธีการชวยเหลือใหรอดพนจากตน เหตแุ ละ
ปจจยั ของความชว่ั (ทจ่ี ะยงั ใหตกอบายภมู )ิ แลวยังทาํ ใหร ะลึกถึงเรอื่ งราวในอดีตได สรรพสตั วในชมพูทวีปเองก็
มีอุปนิสัยเคยชินในความช่ัวยิ่งนัก วนเวียนเขาออกในทุคติ สรางความยากลําบากใหกับพระโพธิสัตว เปนเวลา
ยาวนานหลายกลั ป จึงจะชวยใหห ลดุ พนได
譬如有人迷失本家，誤入險道，其險道中，多諸夜叉、及虎狼獅子、蚖蛇蝮蠍。如是迷人，在險
道中，須臾之間，即遭諸毒。有一知識，多解大術，善禁是毒，乃及夜叉諸惡毒等。忽逢迷人欲
進險道，而語之言：咄哉男子，為何事故而入此路，有何異術，能制諸毒。是迷路人忽聞是語，
方知險道，即便退步，求出此路。是善知識，提攜接手，引出險道，免諸惡毒。至於好道，令得
安樂。而語之言：咄哉迷人，自今已後，勿履是道。此路入者，卒難得出，復損性命。是迷路人
亦生感重。臨別之時，知識又言：若見親知及諸路人，若男若女，言於此路多諸毒惡，喪失性命
。無令是眾自取其死。
อุปมามีผูหลงทางกลับบาน เขาไปทางอันตราย ในทางอันตรายนั้นแล ก็มากดวยรากษสและเสือ หมาปา
สิงโต อสรพิษ แมงปอง ผูหลงทางน้ีขณะอยูในทางอันตราย ก็ไดเผชิญกับพิษรายทั้งหลายในทันที เมื่อ
ผูเช่ียวชาญในการแกพิษ และสามารถหามพิษของรากษสและพิษรายท้ังปวง ไดพบผูหลงทางจะเขาไปในทาง
อันตรายจึงกลาววา “น่ีแหนะทาน ! เพราะเหตุใด จึงเขาไปในหนทางน้ี ทานมีวิธีอยางอื่นในการรักษาพิษอีก
หรือ” เม่ือผูหลงทางไดยินคําน้ี จึงรูวาเปนทางอันตราย แลวถอยออกมาจากหนทางน้ี กัลยาณมิตรนี้จึงจับมือ
แลวพาออกมาจากหนทางอันตรายน้ัน ยังใหรอดพนจากพิษรายทั้งปวงมาถึงหนทางที่ดี ยังใหไดรับความผาสุก
แลวกลาววา “นี่แหละทานผูหลงทาง ! นับแตบัดนี้ อยาไดมาหนทางน้ีอีก ผูเขาไปในเสนทางน้ียากที่จะหลุด
38
รอดออกมาได ซ้ํายังจะตองเสียชีวิตอีกดวย” ผูหลงทางจึงซาบซึ้งย่ิงนัก เมื่อยามจะลาจากกัน กัลยาณมิตรยัง
กลาวอีกวา “หากพบญาติมิตรและผูคนท้ังปวง ไมวาชายหรือหญิง ก็จงบอกเขาดวยวา เสนทางน้ีมากดวยพิษ
รา ยจาํ นวนมาก จะทาํ ใหเสยี ชีวิตได อยาใหคนอ่ืนมาสิน้ ชพี ในน้ีเลย”
是故地藏菩薩俱大慈悲，救拔罪苦眾生，生人天中，令受妙樂。是諸罪眾，知業道苦，脫得出離
，永不再歷。如迷路人，誤入險道，遇善知識引接令出，永不復入。逢見他人，復勸莫入。自言
因是迷故，得解脫竟，更不復入。若再履踐，猶尚迷誤，不覺舊曾所落險道，或致失命。如墮惡
趣，地藏菩薩方便力故，使令解脫，生人天中。旋又再入，若業結重，永處地獄，無解脫時。
เหตุท่ีพระกษิติครรภโพธิสัตวเพียบพรอมดว ยเมตตากรุณาใหญหลวง ปลดเปล้ืองบาปโทษของสรรพสตั ว
ยงั ใหไ ปเกดิ ในหมูเทวนกิ ร เสวยสขุ อันประณตี บรรดาหมูสัตวท ้งั ปวงผมู บี าป เม่ือไดร ูถงึ ทกุ ขของอบายภมู ิ จึงได
รอดพน แลว ไมห วนกลับไปอีก เหมอื นผหู ลงทางที่เขาไปในหนทางผิด เมอ่ื ไดพบกัลยาณมติ รนําพาใหออกมา จงึ
ไมหวนเขาไปอีกตลอดไป เม่ือไดเห็นผูอ่ืนก็จะตักเตือนวาอยาเขาไป เพราะความหลงผิด จึงไดหลุดพนแลวไม
กลับเขาไปอีก หากยังหวนกลับไปอีกก็คือความหลงผดิ ไมสํานึกวาเคยตกสูหนทางที่อนั ตรายมาแลว บางก็ตอง
ถึงกบั ส้นิ ชพี เปรียบดจุ ตกอบายภูมิ ดว ยอํานาจแหง อุปายะของพระกษิตคิ รรภโพธิสตั วเปน เหตุยงั ใหรอดพน ได
ไปเกิดเปนมนุษยบาง เทวดาบาง วนเวียนอยูอยางนี้ หากไดสรางกรรมหนักเอาไว ก็จะตองอยูในนรกตลอดไป
ไมมีเวลาหลดุ พน ”
爾時惡毒鬼王合掌恭敬白佛言：世尊，我等諸鬼王，其數無量，在閻浮提，或利益人，或損害人
，各各不同。然是業報，使我眷屬遊行世界，多惡少善。過人家庭，或城邑聚落，莊園房舍。或
有男子女人，修毛髮善事，乃至懸一旛一蓋，少香少華，供養佛像及菩薩像。或轉讀尊經，燒香
供養一句一偈。我等鬼王敬禮是人，如過去現在未來諸佛。敕諸小鬼，各有大力，及土地分，便
令衛護，不令惡事橫事、惡病橫病，乃至不如意事，近於此舍等處，何況入門。佛讚鬼王：善哉
，善哉！汝等及與閻羅，能如是擁護善男女等，吾亦告梵王帝釋，令衛護汝。
เมื่อนั้น ราชาแหงภูตชื่อ ตีวรวิษะ ไดพนมกรดวยความเคารพนอบนอม แลวทูลพระพุทธองควา “ขาแต
พระผูมีพระภาคเจา เหลาขาพระองคทั้งหลายผูเปนราชาแหงภูต อันมีจํานวนนับไมไดท่ีอาศัยอยูในชมพูทวีป
บางก็ยังประโยชนใหมนุษย บางก็ทํารายเบียดเบียนมนุษย ซึ่งตางก็ไมเหมือนกัน ดวยวิบากแหงกรรมจึงยังให
บริวารของขาพระองคทองเท่ียวอยูในโลกธาตุ สวนใหญก็มากดวยความช่ัวราย สวนท่ีมีความดีก็มีจํานวนนอย
นดิ เมอื่ ผานทอ่ี าศยั ของมนุษย หรือในเมือง นคิ มชนบท หรอื ในสวนอทุ ยาน บานเรือน ทมี่ ีชายหญงิ บาํ เพ็ญกศุ ล
ปรมิ าณเทา เสน ขน
จนถึง การแขวนธงธวัชหนึ่งสาย หรือฉัตรหน่ึงองค หรือเครื่องหอมจํานวนนอย บุปผชาติจํานวนนอย
ถวายสักการะตอ ปฏิมาของพระพุทธเจา พระโพธิสัตว หรืออานทองพระธรรมสูตร เผาเคร่ืองหอมเพื่อบูชาพระ
ธรรมแมเพียงหน่ึงประโยค หรือหน่ึงบท ขาพระองคผูเปนราชาแหงภูตจะใหความเคารพนอบนอมตอผูน้ัน
ประดุจวาเปนพระพุทธเจาทั้งปวงในอดีต ปจจุบัน และอนาคต น่ันเทียว ท้ังจะบัญชาปศาจนอยทั้งปวง ท่ีตางก็
มีอานุภาพย่ิงใหญ และเจาที่ใหแบงกันคุมครองอารักขา ไมยังใหเรื่องราย เภทภัย โรค และโรครายแรง ตลอด
ถึงเรื่องที่ไมสมใจ ไมใหเขาสูเคหสถานที่แหงนั้น แลวจะเขาประตูเรือนไดอยางไรอีกเลา “พระพุทธองคทรง
สรรเสริญภูตราชาวา “สาธุๆ เธอทั้งหลายและยมราช สามารถปกปองคุมครองชายหญิงผูเปนคนดีไดอยางนี้
ตถาคตกจ็ ะบอกพรหมราชและทา วสกั กะใหค ุม ครองเธอดว ย”
39
說是語時，會中有一鬼王，名曰主命。白佛言：世尊，我本業緣，主閻浮人命，生時死時，我皆
主之。在我本願，甚欲利益。自是眾生不會我意，致令生死俱不得安。何以故。是閻浮提人初生
之時，不問男女，或欲生時，但作善事，增益宅舍，自令土地無量歡喜，擁護子母，得大安樂，
利益眷屬。或已生下，慎勿殺害，取諸鮮味供給產母，及廣聚眷屬，飲酒食肉，歌樂絃管，能令
子母不得安樂。
เมื่อขณะท่ีกลาวอยูนี้ ในที่ประชุมมีราชาแหงภูตชื่อ อายุสปติ ไดทูลพระพุทธองควา “ขาแตพระผูมีพระ
ภาคเจา หนาที่ของขาพระองคคือกําหนดอายุขัยของมนุษยในชมพูทวีป ท้ังยามเกิดและยามตาย ขาพระองค
เปนผูควบคุมท้ังส้ิน ปณิธานเดิมของขาพระองคนั้น ปรารถนาจะยังประโยชนยิ่งนัก แตหมูสัตวไมเขาใจเจตนา
ของขาพระองค ทําใหเม่ือยามเกิดและยามตายไมเปนสุข ดวยเหตุใดนั้นฤๅ เพราะมนุษยในชมพูทวีปเมื่อยาม
แรกเกิดไมวาชายหรือหญิง บางเม่ือยามแรกเกิดก็ทําความดีเพิ่มพูนบุญกุศลใหกับบานเรือน ทําใหเทพเจาใน
สถานที่โสมนัสยินดีพนประมาณ จึงปกปองคุมครองบุตรและมารดา ใหไดรับความผาสุกที่ย่ิงใหญ เปนคุณตอ
ครอบครวั บางก็เมือ่ คลอดบุตรแลว ไมระวัง ไมงดเวนไดล ว งปาณาติบาต ใชอ าหารที่เปนเนื้อสตั วทั้งหลายใหแม
ผูคลอดบุตรบริโภค และเฉลิมฉลองกันในครอบครัว ด่ืมสุรา บริโภคเน้ือสัตว รองรําทําเพลง ซึ่งจะทําใหบุตร
และมารดาไมไ ดรับความผาสุก
何以故。是產難時，有無數惡鬼及魍魎精魅，欲食腥血。是我早令舍宅土地靈祇。荷護子母，使
令安樂，而得利益。如是之人，見安樂故，便合設福，答諸土地。翻為殺害，聚集眷屬。以是之
故，犯殃自受，子母俱損。又閻浮提臨命終人，不問善惡，我欲令是命終之人，不落惡道。何況
自修善根增我力故。是閻浮提行善之人，臨命終時，亦有百千惡道鬼神，或變作父母，乃至諸眷
屬，引接亡人，令落惡道。何況本造惡者。
เหตุใดนั่นฤๅ ก็เมื่อยามคลอดเปนภาวะอันตราย มีภูตผีและปศาจรายจํานวนประมาณไมได ปรารถนาจะ
กินเลือดคาว ขาพระองครีบบัญชาใหเทพเจาในสถานท่ีแหงน้ันคุมครองบุตรและมารดา ใหผาสุกปลอดภัยและ
ไดรับอานิสงส บุคคลน้ีเม่ือเห็นวาปลอดภัยดีแลว ก็ควรทําบุญสรางกุศลอุทิศขอบคุณเทพเจาในพ้ืนที่ แตทวา
กลบั ฆา สัตวต ดั ชีวติ เฉลิมฉลองในครอบครวั เพราะเหตุน้ี กรรมแหง การฆา กจ็ ะตอ งไดรบั เอง ท้งั บุตรและมารดา
ยอมตองเดือดรอนไปดวย อีกประการชาวชมพูทวีปท่ีสิ้นชีพไมวาดีหรือชั่ว ขาพระองคก็ปรารถนายังใหผูท่ี
ส้ินชีพแลวไมตองตกอบายภูมิ แลวจะประสาใดกับผูที่ทําบุญกุศลสรางความดีงามไวดวยตนเอง ทําใหขา
พระองคมีกําลังยิ่งข้ึน ชาวชมพูทวีปที่ทําความดีน้ี เมื่อยามจะส้ินชีพ ก็ยังจะมีปศาจในอบายภูมินับแสนตน มา
แปลงเปน บดิ ามารดาจนถึงเปน ญาติทงั้ ปวง เพือ่ ชกั นําใหผสู ิน้ ชพี ตกสูอบายภูมิ แลว จะประสาอนั ใดกับผูท่มี ีปกติ
กระทาํ บาปกรรมชั่วชาอกี เลา
世尊，如是閻浮提男子女人臨命終時，神識惛昧，不辨善惡，乃至眼耳更無見聞。是諸眷屬，當
須設大供養，轉讀尊經，念佛菩薩名號。如是善緣，能令亡者離諸惡道，諸魔鬼神悉皆退散。世
尊，一切眾生臨命終時，若得聞一佛名，一菩薩名，或大乘經典，一句一偈。我觀如是輩人，除
五無間殺害之罪，小小惡業，合墮惡趣者，尋即解脫。
ขา แตพระผมู พี ระภาคเจา ชายหญงิ ในชมพูทวีปเม่ือยามจะสิ้นชพี ดวงจิตยอมซดั สายงนุ งง ไมอ าจจําแนก
ดีชั่ว จนถึงดวงตาและหูก็ไมเห็นไมไดยิน บรรดาญาติมิตรท้ังหลายพึงสักการะ (พระรัตนตรัย) อยางย่ิงใหญ
สาธยายพระธรรมสูตร ภาวนาพระนามของพระพุทธเจาพระโพธิสัตว ดว ยกุศลปจ จัยอยางนี้ จะสามารถยังใหผู
สิ้นชีพไกลจากทุคติทั้งปวง บรรดามารและปศาจลวนถอยหางไปไกล พระผูมีพระภาคเจา เมื่อยามที่สรรพสัตว
ทั้งปวงจะส้ินชีพ หากไดยินพระนามของพระพุทธเจาองคหน่ึง พระโพธิสัตวองคหนึ่ง หรือไดยินพุทธธรรมหน่ึง
40
ประโยค หรือหน่ึงบท แลวไซร ขาพระองคพิจารณาบุคคลเหลาน้ีวา จะสิ้นจากกรรมหนักทั้งหาและบาปจาก
การทาํ ปาณาติบาต สวนกรรมชว่ั เลก็ นอยทรี่ วมแลว จะยังใหท ุคตินน้ั กจ็ ะคอยๆ ไดห ลดุ พน ”
佛告主命鬼王：汝大慈故，能發如是大願，於生死中，護諸眾生。若未來世中，有男子女人至生
死時，汝莫退是願，總令解脫，永得安樂。鬼王白佛言：願不有慮。我畢是形，念念擁護閻浮眾
生，生時死時，俱得安樂。但願諸眾生於生死時，信受我語，無不解脫，獲大利益。
พระพุทธองครบั สัง่ กับอายสุ ปตภิ ูตราชาวา “เหตทุ ่ีเธอมากดวยความเมตตา จึงสามารถประกาศปณิธานที่
ยิ่งใหญอยางน้ี ไดคุมครองสรรพสัตวในภาวะแหงการเกิดตาย อยางนี้ หากในอนาคตเบื้องหนามีชายหญิงที่ถึง
คราวเกิดตาย เธอจงอยาไดเส่ือมถอยจากปณิธานนี้ จงชวยใหหลุดพนแลวไดรับความผาสุกตลอดไปเถิด” ภูต
ราชาทูลพระพุทธกรุณาวา “ขอพระพุทธองคอยาทรงกังวล ตราบจนส้ินสังขารนี้ ขาพระองคจะตามระลึก
ปกปองคุมครองสรรพสตั วในชมพูทวปี ตลอด ในยามเกิด ยามตาย ลวนจะยงั ใหเ ปนสขุ ขอเพยี งหมสู ัตวท ัง้ หลาย
ในยามเกดิ ตาย จงเชอื่ ในคาํ ของขา พระองค กจ็ ะไดหลุดพนและไดร ับประโยชนท ีย่ งิ่ ใหญ พระเจา ขา”
爾時佛告地藏菩薩：是大鬼王主命者，已曾經百千生，作大鬼王，於生死中，擁護眾生。是大士
慈悲願故，現大鬼身，實非鬼也。卻後過一百七十劫，當得成佛，號曰無相如來，劫名安樂，世
界名淨住，其佛壽命不可計劫。地藏，是大鬼王，其事如是不可思議，所度人天亦不可限量。
สมัยน้ัน พระพุทธบรมศาสดารับสั่งกับพระกษิติครรรภโพธิสัตววา “มหาภูตราชาอายุสปติ ตนน้ีไดเกิด
เปนมหาราชาแหงภูตมาแลวแสนชาติ ไดตามปกปองคุมครองสรรพสัตวในยามเกิดตาย ดวยเหตุที่มีเมตตา
กรุณาและปณิธานของพระโพธิสัตว จึงไดปรากฏกายเปนมหาภูตราชา ท่ีแทหาใชปศาจไม ผานไปอีกหนึ่งรอย
เจ็ดสิบกัลปเบื้องหนา จะไดตรัสรูเปนพระพุทธเจานามวา นิรลักษณ (無相如來) ในกัลปชื่อ ผาสุก โลกธาตชุ อ่ื
ศุทธิประดิษฐิตะ มีพระพุทธชนมพรรษาหาประมาณกัลปไมได ดูกอนกษิติครรภ กิจของมหาภูตราชาตนน้ีเปน
อจินไตย เกนิ การคาดคดิ ไดอ ยางน้ี ไดโปรดเทพนิกรและมนษุ ยม าแลว หาขอบเขตแหงปรมิ าณไมไ ด”
稱佛名號品第九
爾時地藏菩薩摩訶薩白佛言：世尊，我今為未來眾生演利益事，於生死中，得大利益，唯願世尊
聽我說之。佛告地藏菩薩：汝今欲興慈悲，救拔一切罪苦六道眾生，演不思議事，今正是時，唯
當速說。吾即涅槃，使汝早畢是願，吾亦無憂現在未來一切眾生。
ปริเฉทที่ ๙ สรรเสริญพระพทุ ธนาม
สมัยนั้น พระกษิติครรภโพธิสัตวมหาสัตวทูลพระพุทธองควา “ขาแตพระผูมีพระภาคเจา ขาพระองคจะ
ขอแสดงสิ่งท่ีเปนประโยชนแกหมูสัตวในอนาคต ใหไดรับมหาอานสิ งสข ณะอยใู นสังสารวัฏ ขอพระผูมีพระภาค
เจาโปรดสดับขาพระองคกลาวดวยเถิด พระเจาขา” มีพุทธดํารัสกับพระกษิติครรภโพธิสัตววา “บัดน้ีเธอ
ปรารถนาเจรญิ เมตตากรุณา เพอื่ อนุเคราะหฉดุ ชว ยสรรพสตั วผูมีบาปในภูมิทง้ั หก ดวยการแสดงเร่ืองราวท่ีเปน
อจนิ ไตย บดั นเ้ี ปน กาลทเ่ี หมาะควรแลว ขอใหร บี กลา วเถิด ตถาคตจะนิพพานแลว ตถาคตจะยังใหเ ธอสําเร็จซึ่ง
กจิ แหง ปณิธานนี้โดยเร็ว ตถาคตจึงไมต อ งหวงสรรพสตั วใ นปจจุบันและอนาคต”
地藏菩薩白佛言：世尊，過去無量阿僧祇劫，有佛出世，號無邊身如來。若有男子女人聞是佛名
，暫生恭敬，即得超越四十劫生死重罪。何況塑畫形像，供養讚歎，其人獲福無量無邊。又於過
去恆河沙劫，有佛出世，號寶性如來。若有男子女人聞是佛名，一彈指頃，發心歸依，是人於無
上道永不退轉。
พระกษิติครรภโพธิสัตวทูลพระพุทธกรุณาวา “ขาแตพระผูมีพระภาคเจา ในภาคเบ้ืองอดีตเนิ่นนานนับ
อสงไขยกัลปประมาณไมไ ด มีพระพทุ ธเจา อุบตั ิขึน้ ในโลก พระนามวา อนันตกายตถาคต หากมีชายหญิงทีไ่ ดยิน
41
นามแหงพระพุทธเจาองคน้ี แลวเกิดความเคารพนอบนอมเพียงช่ัวขณะ ก็จะไดลวงพนบาปหนักของสังสารวัฏ
ไปส่สี บิ กลั ป แลว จะประสาใดกบั การปนวาดพุทธปฏมิ า สักการะสรรเสรญิ เลา บคุ คลนัน้ ยอ มไดรับบญุ กุศลไมมี
ประมาณ ไมมีขอบเขต ยังมีอีก ในกาลอดีตผานมาแลวนับกัลปไดเทาเม็ดทรายในคงคา มีพระพุทธเจาอุบัติขึ้น
ในโลก พระนามวา รัตนภาวะตถาคต หากมชี ายหญงิ ท่ไี ดยนิ พระพุทธนามนี้ แลวเกิดจติ นอมเปนสรณะเพียงช่ัว
กาลลัดนิว้ มอื ครัง้ เดียว บคุ คลน้จี ะไมเ สื่อมถอยจากพระอนุตรมรรคตลอดไป
又於過去有佛出世，號波頭摩勝如來。若有男子、女人，聞是佛名，歷於耳根，是人當得千返生
於六欲天中，何況志心稱念。又於過去，不可說不可說阿僧祇劫，有佛出世，號師子吼如來。若
有男子女人聞是佛名，一念歸依，是人得遇無量諸佛摩頂授記。又於過去有佛出世，號拘留孫佛
。若有男子女人，聞是佛名，志心瞻禮或復讚歎，是人於賢劫千佛會中，為大梵王，得授上記。
又於過去有佛出世，號毘婆尸佛。若有男子女人聞是佛名，永不墮惡道，常生人天，受勝妙樂。
ยังมีอีกในอดีตลวงมา ยังมีพระพุทธเจาอุบัติข้ึนในโลก พระนามวา ปทมวิชยตถาคต หากมีชายหญิงที่ได
ยินพระพุทธนามนี้ผานโสตอินทรีย บุคคลน้ีจะไดเกิดที่สวรรคกามภพทั้งหกหน่ึงพันชาติ แลวจะประสาใดกับ
การสดุดีระลึกถึงดวยจิตต้ังมั่น ยังมีอีก ยอนไปภาคอดีตเนิ่นนานนับอสงไขยกัลปจนกลาวไมได พรรณนาไมได
มีพระพุทธเจาอุบัติขึ้นในโลก พระนามวา สีหนาถตถาคต หากมีชายหญิงไดยินพระพุทธนามน้ี แลวนอมเปนที่
พ่ึงเพียงขณะระลึกเดียวแลวไซร บุคคลนี้จะไดรับการสัมผัสศีรษะ เพื่อประทานพุทธพยากรณจากพระพุทธเจา
ทั้งปวงไมมีประมาณ ยังมีอีก ในอดีตมีพระพุทธเจาอุบัติขึ้นในโลก พระนามวา กกุสันธตถาคต หากมีชายหญิง
ไดยินพระพุทธนามน้ีแลว มีจิตตั้งมั่นไดแลมองแลวนมัสการดวยความเลื่อมใส หรือสดุดีสรรเสริญแลวไซร ใน
ธรรมสมาคมของพระพุทธเจาในภัทรกัลป และนับตอไปจนครบหน่ึงพันพระองค บุคคลนี้จะไดเปนมหาพรหม
ราช รับประทานพยากรณอันประเสริฐ ยังมีอีกในอดีตมีพระพุทธเจาอุบัติข้ึนในโลก พระนามวา วิปสสีตถาคต
หากมชี ายหญิงท่ไี ดยนิ พระพุทธนามนี้ ยอมไมต กทุคตติ ลอดไป ไดเกดิ เปนมนษุ ยแ ละเทวดาเสวยสุขอนั ประณีต
又於過去無量無數恆河沙劫，有佛出世，號寶勝如來。若有男子女人聞是佛名，畢竟不墮惡道，
常在天上受勝妙樂。又於過去有佛出世，號寶相如來。若有男子女人聞是佛名，生恭敬心，是人
不久得阿羅漢果。又於過去無量阿僧祇劫，有佛出世，號袈裟幢如來。若有男子女人聞是佛名者
，超一百大劫生死之罪。又於過去有佛出世，號大通山王如來。若有男子女人聞是佛名者，是人
得遇恆河沙佛廣為說法，必成菩提。
ยงั มอี กี ในอดตี ลวงมาแสนนานวดั ประมาณกัลปไมไ ด นับกลั ปไ มไ ด มีจํานวนกัลปป ระมาณเมด็ ทรายในคง
คา มีพระพุทธเจาอุบัติข้ึนในโลก พระนามวา รัตนวิชัยตถาคต หากมีชายหญิงท่ีไดยินพระพุทธนามน้ีแลวที่สุด
ยอมไมตกทุคติภูมิ จะเสวยทิพยสุขอันประณีตบนโลกสวรรคเปนนิจ ยังมีอีก ในกาลอดีตมีพระพุทธเจาอุบัตขิ ึ้น
ในโลก พระนามวา รัตนลักษณตถาคต หากมีชายหญิงไดย ินพระพทุ ธนามนแ้ี ลวเกิดจติ เคารพเล่ือมใส บุคคลน้มี ิ
ชานานจะไดบรรลุอรหตั ผล ยังมีอีก ในอดตี ผานมาประมาณไมไ ดนับอสงไขยกัลป มีพระพทุ ธเจา อบุ ตั ขิ ึ้นในโลก
พระนามวา กาสายเกตุตถาคต หากมีชายหญิงใดไดยินพระพุทธนามนี้แลว จะไดกาวลวงบาปของสังสารวัฏไป
หน่ึงรอยมหากัลป ยังมีอีก ในอดีตมีพระพุทธเจาอุบัติข้นึ ในโลก พระนามวา มหาอภิญญาคิรีราชตถาคต หากมี
ชายหญิงท่ีไดยนิ พระพทุ ธนามนี้แลว บุคคลนี้จะไดพบพระพทุ ธเจาจํานวนเทาเม็ดทรายในคงคา แสดงธรรมและ
จะไดสําเรจ็ พระโพธญิ าณแนน อน
又於過去有淨月佛、山王佛、智勝佛、淨名王佛、智成就佛、無上佛、妙聲佛、滿月佛、月面佛
有如是等不可說佛。世尊，現在未來一切眾生，若天若人，若男若女，但念得一佛名號，功德無
量，何況多名。是眾生等，生時死時，自得大利，終不墮惡道。若有臨命終人，家中眷屬，乃至
42
一人，為是病人高聲念一佛名，是命終人，除五無間罪，餘業報等悉得銷滅。是五無間罪，雖至
極重，動經億劫，了不得出，承斯臨命終時，他人為其稱念佛名，於是罪中，亦漸銷滅。何況眾
生自稱自念，獲福無量，滅無量罪。
ยังมีอีก ในอดีตกาลยังมี พระศุทธิจันทรพุทธเจา พระคิรีราชพุทธเจา พระปรัชญาวิชัยพุทธเจา พระศุทธ
นามราชพุทธเจา พระปรัชญาสทิ ธพิ ทุ ธเจา พระอนตุ รพทุ ธเจา พระสโุ ฆษพทุ ธเจา พระปูรณจนั ทรพุทธเจา พระ
จันทรมุขพุทธเจา ยังมีพระพุทธเจาอีกจํานวนไมอาจกลาวไดถวนอยางนี้ ขาแตพระผูมีพระภาคเจา สรรพสัตว
ทั้งหลายในปจจุบันและอนาคต ไมวาเปนเทพ เปนมนุษย เปนชาย เปนหญิง เพียงระลึกถึงพระนามของ
พระพุทธเจาองคหนึ่ง ยอมมีบุญกุศลไมมีประมาณ แลวจะประสาใดกับหลายพระพุทธนาม หมูสัตวนี้เม่ือยาม
เกิด ยามตาย ยอมไดรับประโยชนย่ิงใหญนัก ที่สุดแลวยอมไมตองตกอบายภูมิ หากมีผูใกลจะสิ้นชีพ บรรดา
ญาติมิตรในบานหรือแมแตคนเดียว ไดสวดภาวนาพระนามของพระพุทธเจาองคหน่ึง ดวยเสียงที่ดังใหผูปวยได
ยินแลว ไซร กรรมหนกั ท้ังหา ของผูส้นิ ชพี น้นั ยอมส้ินไป กรรมวบิ ากอ่นื ๆ ลว นมลายส้ินไปดวย กรรมหนกั ทง้ั หานี้
แมจะหนกั หนาท่ีสุด ตองผานกาลเวลาไปนานนับโกฏิกัลป ก็ไมอาจออกมาได ผูใกลสิ้นชีพนั้น ดวยเพราะอาศยั
ทีผ่ อู น่ื ไดภาวนาพระพทุ ธนามให บาปทง้ั ปวงจึงคอ ยๆ ดับสลายลง แลวจะประสาใดกบั ท่สี รรพสตั วจะสรรเสริญ
ดว ยตนเอง จะภาวนาดว ยตนเอง อันจะไดร ับบญุ กศุ ลไมม ีประมาณ และจะดบั บาปไมมีประมาณ”
校量布施功德緣品第十
爾時地藏菩薩摩訶薩，承佛威神，從座而起，胡跪合掌白佛言：世尊，我觀業道眾生，校量布施
，有輕有重，有一生受福，有十生受福，有百生千生受大福利者。是事云何，唯願世尊為我說之
。爾時佛告地藏菩薩：吾今於忉利天宮一切眾會，說閻浮提布施較量功德輕重，汝當諦聽，吾為
汝說。地藏白佛言：我疑是事，願樂欲聞。
ปรเิ ฉทที่ ๑๐ หย่งั ประมาณกศุ ลแหง ทาน
สมัยน้ัน พระกษิติครรภโพธิสัตวม หาสัตว ดวยอาศัยพระพุทธานุภาพจึงลุกข้นึ จากอาสนะ คุกเขาพนมกร
แลว กราบทลู พระพุทธกรุณาวา “ขาแตพ ระผูม พี ระภาคเจา ขาพระองคพิจารณากรรมวิถีของสรรพสัตว เหน็ วา
อานิสงสแหงการบริจาคทานนั้น มีประมาณเบาบาง หนักบาง จะไดรับอานิสงสในหน่ึงชาติบาง จะไดรับ
อานิสงสสิบชาติบาง จะไดรับมหาอานิสงสถึงรอยชาติ พันชาติ เหตุไฉนถึงเปนเชนน้ีหนอ ขอพระผูมีพระภาค
เจา โปรดแสดงแกข าพระองคด วยเถดิ พระเจาขา ”
คร้ังน้ันทรงมีพระพุทธดํารัสตรัสกับพระกษิติครรภโพธิสัตววา “บัดน้ี ทามกลางมหาสมาคมบนดาวดึงส
เทวมณเฑียร ตถาคตจะแสดงบุญกุศลที่หนักเบาแหงการบริจาคทานในชมพูทวีป เธอพึงตั้งใจสดับฟงใหดีเถิด
ตถาคตจะกลาวแกเธอ” พระกษิติครรภทูลวา “ขาพระองคสงสัยในเร่ืองน้ี มีความยินดีปรารถนาจะไดสดับย่ิง
นัก”
佛告地藏菩薩：南閻浮提，有諸國王、宰輔大臣、大長者、大剎利、大婆羅門等，若遇最下貧窮
，乃至癃殘瘖啞，聾癡無目，如是種種不完具者。是大國王等欲布施時，若能具大慈悲下心含笑
，親手遍布施，或使人施，軟言慰喻，是國王等所獲福利，如布施百恆河沙佛功德之利。何以故
。緣是國王等，於是最貧賤輩及不完具者，發大慈心，是故福利有如此報。百千生中，常得七寶
具足，何況衣食受用。
พระพุทธองคตรัสกับพระกษิติครรภโพธิสัตววา “ในชมพูทวีป มีบรรดาผูเปนพระราชา อํามาตย ขุนนาง
มหาเศรษฐคี หบดี มหากษัตรยิ พราหมณม หาศาล บา งก็ไดพ บเห็นผูท ย่ี ากจนต่าํ ตอ ยท่ีสดุ จนถึงผูพ กิ าร ตาบอด
เปนใบ หูหนวก บรรดาผูท่ีอวัยวะไมสมบูรณเหลาน้ี เม่ือบรรดาผูเปนพระราชาและบุคคลจําพวกขางตน
43
ปรารถนาจะบริจาค หากสามารถยังจิตใหพรอมซ่ึงมหาเมตตากรุณา มีจิตออนนอมลงมา ย้ิมแยม บริจาคทาน
ดวยมือทั้งสองของตนเอง บางก็ใหตัวแทนบริจาคทาน พรอมกลาวคําปลอบโยนที่ชุมชื่นใจ บรรดาบุคคล
ท้ังหลายมีพระราชาเปนตน จะไดร ับอานิสงสประดจุ บริจาคทานกบั พระพุทธเจา จาํ นวนเทาเม็ดทรายในคงคาน
ทีหนึ่งรอยสายรวมกัน เหตุไฉนนั่นฤๅ ก็เพราะปจจัยท่ีพระราชาบังเกิดเมตตาจิตท่ีย่ิงใหญตอบุคคลท่ียากจนต่ํา
ตอยที่สุด และผูที่พิการอวัยวะไมสมบูรณเหตุฉะน้ี บุญกุศลจึงสงผลอยางน้ี ในแสนชาติจะเพียบพรอมซึ่งรัตนะ
เจด็ ประการอยูเปน นจิ แลว จะประสาอันใดกบั อาภรณ อาหาร เครอื่ งใชสอย
復次地藏：若未來世，有諸國王，至婆羅門等，遇佛塔寺，或佛形像，乃至菩薩聲聞辟支佛像，
躬自營辦供養布施。是國王等，當得三劫為帝釋身，受勝妙樂。若能以此布施福利，迴向法界，
是大國王等，於十劫中，常為大梵天王。
ดกู อนกษติ ิครรภ หากในอนาคตภาคเบ้ืองหนา มีเหลาพระราชาจนถงึ บรรดาพราหมณ (หรือผูมีตระกูลสูง)
ไดพบเห็นพระพุทธสถูปเจดีย อาราม หรือปฏิมา ของพระพุทธเจา จนถึงปฏิมาของพระโพธิสัตว พระสาวก
พระปจเจกพุทธเจา แลวไดไปถวายสักการะ บริจาคทานดวยตนเองแลวไซร บรรดาบุคคลมีพระราชาเปนตน นี้
จะไดเกิดเปนทาวสักกะ เสวยทิพยสุขอันประณีตเปนเวลาสามกัลป หากสามารถอุทิศบุญกุศลแหงการบริจาค
ทานน้ีแกธรรมธาตุแลวไซร บรรดาบุคคลมีมหาราชาเปนตนนี้ ในเวลาตลอดสิบกัลปจะเกิดเปนมหาพรหมราช
อยเู ปน นิจ
復次地藏：若未來世，有諸國王，至婆羅門等，遇先佛塔廟，或至經像，毀壞破落，乃能發心修
補。是國王等，或自營辦，或勸他人，乃至百千人等布施結緣。是國王等，百千生中常為轉輪王
身。如是他人同布施者，百千生中常為小國王身。更能於塔廟前，發迴向心。如是國王乃及諸人
，盡成佛道，以此果報無量無邊。
ดูกอนกษิติครรภ หากในอนาคตมีบรรดาพระราชา จนถึงพราหมณผูมีชาติตระกูลไดพบสถูปอารามของ
พระพุทธเจา หรือไดพบพระคมั ภีร ปฏิมากร ชํารดุ พังทลาย แลวเกิดจิตจะทาํ นบุ าํ รงุ บคุ คลท้งั หลายมพี ระราชา
เปนตนนี้ บางก็กระทําดว ยตนเอง บางก็ชักจูงใหผอู ื่นกระทํา ไปจนถึงรอยพันคนมารวมบุญบริจาคทาน บรรดา
บุคคลทั้งหลาย มีพระราชาเปน ตน นี้ ในแสนชาตยิ อมเกดิ เปนพระเจาจกั รพรรดิอยูเปนนิจ บคุ คลอน่ื ๆ ท่รี วมกัน
บริจาคทานน้ี ในแสนชาติยอมเกิดเปนพระราชาในเมืองเล็กอยูเปนนิจ ยิ่งหากสามารถมีจิตอุทิศกุศลตอพุทธ
สถูปอารามดวยแลว พระราชาจนถงึ บคุ คลทัง้ หลายจะไดสาํ เร็จพระพุทธมรรคทั้งสิ้น ผลสนองไมม ีขอบเขต ไมม ี
ประมาณอยา งนี้
復次地藏：未來世中，有諸國王及婆羅門等，見諸老病及生產婦女，若一念間，具大慈心，布施
醫藥飲食臥具，使令安樂。如是福利最不思議，一百劫中常為淨居天主，二百劫中常為六欲天主
，畢竟成佛，永不墮惡道，乃至百千生中，耳不聞苦聲。
ดูกอ นกษติ ิครรภ ในอนาคตเบื้องหนาจะมพี ระราชาท้งั หลายและเหลาพราหมณ ไดพ บบรรดาผูแ ก ผปู ว ย
และหญิงตั้งครรภ หากมีมหาเมตตาจิตเพียงขณะหน่ึง บริจาคยารักษาโรค อาหาร เคร่ืองดื่ม เคร่ืองนอน ทําให
เขาไดรับความสุขสบาย อานิสงสนี้เปนอจินไตยอยางท่ีสุด ในหนึ่งรอยกัลปจะเกิดเปนใหญในสุทธาวาสภูมิ ใน
สองรอยกัลปจะเกิดเปนใหญในกามภพทั้งหกอยูเปนนิจ ทายท่ีสุดจะตรัสรูเปนพระพุทธเจา ไมตองตกทุคติ
ตลอดไป ตลอดถงึ แสนชาติจะไมไ ดยินเสียงแหงความทกุ ขเลย
復次地藏：若未來世中，有諸國王及婆羅門等，能作如是布施，獲福無量。更能迴向，不問多少
，畢竟成佛，何況帝釋梵轉輪之報。是故地藏，普勸眾生當如是學。復次地藏：未來世中，若善
男子善女人，於佛法中，種少善根，毛髮沙塵等許，所受福利，不可為喻。復次地藏：未來世中
44
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
X12-20-กษิติครรภ์โพธิสัตว์มูลปณิธานสูตร+กษิติครรภ ทศจกฺร สูตร 2561-12-21 Print
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search