สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานพครณะระากชรรบมญั กญารตักฤิ ษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ใหใชป ระมวลกฎหมายวธิ พี ิจารณาความแพง
สํานักงานคณะกรรมการกฤษพฎีกุทาธศักราช ๒๔ส๗ํา๗นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ในพระปรมาภไิ ธยสมเด็จพระเจาอยูหัวอานนั ทมหดิ ล
สาํ นกั งานคณะกรรมกคาณรกะฤผษสู ฎาํ กี เารจ็ ราชการแทสนํานพักรงะาอนงคคณ ะกรรมการกฤษฎีกา
(ตามประกาศประธานสภาผแู ทนราษฎร
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ลงวันท่ี ๗ มีนาคม พทุ ธศักราช ๒๔๗๗)
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกีอานุวตั นจ าตุรนสตําน กั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
อาทิตยทพิ อาภา
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงาเนจคา พณระะกยรรามยกมารรากชฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ตราไว ณ วันที่ ๑๕ มิถุนายน พทุ ธศักราช ๒๔๗๘
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
เปนปที่ ๒ ในรชั กาลปจจุบนั
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
โดยที่สภาผูแทนราษฎรลงมติวา สมควรที่จะยกเลิกบรรดากฎหมายวิธีพิจารณา
ความแพง ตางสาํๆนกั ทงีใ่าชนอคยณู ะณกรบรมดั กนาี้รแกลฤษะใฎหกี ใาชป ระมวลกฎสหํานมักางยาวนธิคีพณิจะการรรณมากคารวกามฤษแฎพกี งาแทน
สํานักงานคณะกรรมการกฤษจฎึงมีกาีพระบรมราชสโําอนงกั กงาารนใคหณตะกรรารพมรกะารรากชฤบษฎัญีกญา ัติข้ึนไวโดยคสาํํานแักนงะานนคําณและกะรยรินมยกอารมกฤษฎีกา
ของสภาผูแ ทนราษฎร ดังตอไปน้ี
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๑ พระราชบัญญัตินี้ใหเรียกวา “พระราชบัญญัติใหใชประมวลกฎหมาย
สาํ นักงานวิธคพีณิจะการรณมากคารวกาฤมษแฎพกี ง า พุทธศักราชสํ๒าน๔ัก๗งา๗นค”ณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สาํ นมักางาตนรคาณ๒ะก๑รรใมหกใาชรพกฤรษะรฎากี ชาบัญญัตินี้ต้ังสแําตนวกั ันงาปนรคะณกะากศรใรนมรกาชรกกฤิจษจฎาีกนาุเบกษาเปนตน
ไป สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
มาตรา ๓ ใหใชประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพงตามที่ไดตราไวตอทาย
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
พระราชบญั ญตั นิ ้ี ต้ังแตวันท่ี ๑ ตุลาคม พทุ ธศักราช ๒๔๗๘ เปนตนไป
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษบฎทกี บาัญญัติในประสมํานวกั ลงกานฎคหณมะากยรนรมี้ใกหาใรชกใฤนษศฎากี ลาท่ัวไปตลอดสราํานชักองาาณนคาณจักะกรรรยมกกเาวรนกฤษฎกี า
แตในศาลพิเศษที่มีขอบังคับสําหรับศาลน้ัน และถามีกฎหมายใหใชธรรมเนียมประเพณีหรือ
กฎหมายทางศสาํานสกั นงานในคณศาะกลรใรดมกใาหรศกฤาลษฎนกีั้นายกธรรมเนียสมําปนกัรงะาเนพคณณีหะกรรือรกมฎกาหรมกฤาษยฎนีก้ันา ๆ มาใชแทน
บทบัญญัติแหง ประมวลกฎหมายนี้ เวนแตค ูความจะไดตกลงกนั ไวใ หใ ชประมวลกฎหมายนี้
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษบฎทกี บาัญญัติในประสมํานวักลงกานฎคหณมะากยรนรม้ี ใกหารใกชฤบษังฎคีกับาแกคดีความสทํา้ังนปักวงางนซค่ึงณคาะกงชรรํามรกะาอรยกูฤษฎกี า
ในศาลเม่ือวันใชประมวลกฎหมายน้ี หรือท่ีไดย่ืนตอศาลภายหลังวันน้ัน ไมวามูลคดีจะไดเกิดข้ึน
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
กอ นหรือหลังวนั ใชนน้ั
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
๑ ราชกจิ จานุเบกษา เลม ๕๒/-/หนา ๗๒๓/๒๐ มิถุนายน ๒๔๗๘
- ๒ - สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๔ ตั้งแตวันใชประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพงน้ีสืบไป ใหยกเลิก
บรรดากฎหมสาํายนกั งฎานแคลณะะขกอรบรมังกคาับรกอฤื่นษฎๆกี าในสวนที่มีบัญสําญนกัตงิไาวนแคลณวะใกนรปรมรกะามรวกลฤกษฎีกหามายนี้ หรือซ่ึง
แยง กับบทแหงประมวลกฎหมายนี้
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๕๒ ใหรัฐมนตรีวาการกระทรวงยุติธรรมมีอํานาจออกกฎกระทรวง ตาม
ประมวลกฎหมสาํานยกั วงธิ าีพนคจิ ณาระณกรารคมวกาามรกแฤพษงฎใีกนาเรือ่ งตอ ไปนี้สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
(๑) จัดวางระเบียบทางธุรการในเรื่องเจาพนักงานบังคับคดี รวมทั้งการกําหนด
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
คาธรรมเนียม นอกจากที่ระบุไวในตาราง ๕ ทายประมวลกฎหมายน้ี ตลอดจนการชดใชคาใชจาย
ใหบ คุ คลเหลาสนํานนั้ ักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
(๒) จัดวางระเบียบทางธุรการในเรื่องการยึดและอายัด และการจําหนาย
สํานักงานทครณัพะยกสรินรมเปกานรตกฤัวษเงฎินีกโาดยวิธีขายทอสดํานตกัลงาาดนหคณรือะกโดรรยมวกิธาีอร่ืกนฤแษลฎะกี ใานเร่ืองวิธีการสบํานังักคงับานคคดณีทะากงรอรื่นมกๆารทกี่ฤษฎีกา
เจาพนกั งานบังคับคดจี ะพงึ ปฏบิ ัติ
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
กฎกระทรวงนน้ั เม่อื ไดประกาศในราชกิจจานเุ บกษาแลว ใหใชบงั คับได
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา ๖๓ สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ใหประธานศาลฎีกาโดยความเห็นชอบของคณะกรรมการบริหารศาล
มาตรา
ยตุ ธิ รรมมีอํานสาาํ จนอักองากนขคอ ณบะังกครรับมตกาามรกปฤรษะฎมกี วาลกฎหมายวธิ สีพํานจิ ักางราณนคาคณวะากมรรแมพกงาใรนกฤเรษ่อื ฎงกี ตาอไปนี้
(๑) การแตงต้ัง การระบุตัว และการสาบานของลาม ผูแปล และผูเช่ียวชาญการ
สํานักงานกคาํ หณนะกดรจราํมนกวารนกคฤาษปฎวีกยาการ และการสชํานดกัใชงาคนาคใณชจะกา รยรใมหกบารุคกคฤลษเฎหกี ลาานนั้ สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
(๒) จัดวางระเบียบทางธุรการในเร่ืองเจาพนักงานศาล รวมท้ังการกําหนด
คาธรรมเนียมสนาํ นอกักงจาานกคทณ่ีระะกบรรุไมวกในารตกาฤรษาฎงกี ๕า ทายประมวสลํานกกั ฎงหานมคาณยะนกี้ รตรลมอกาดรจกนฤษกฎารีกชาดใชคาใชจาย
ใหบ ุคคลเหลานั้น สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
(๓) จัดวางระเบียบทางธุรการในเรื่องการเก็บรักษาและการทําลายสารบบความ
สารบบคาํ พพิ สาํากนษกั างาสนมคดุณคะกาํ พรรพิ มากการษกาฤษแฎลกีะาสารบบอ่ืนๆ สขําอนงกั ศงานลคตณละอกรดรจมนกสารํากนฤวษนฎคีกวาามทั้งหลาย
(๔) จัดวางระเบียบทางธุรการในเร่ืองการยื่นเอกสารตอพนักงานเจาหนาท่ีของ
สํานักงานศคาณละเกพรรื่อมยกื่นารตกอฤศษาฎลกี หา รือเพื่อสงใหสําแนกกั คงาูคนวคาณมะหกรรรือมบกุคารคกลฤผษฎูใดกี าผูหน่ึง และในสาํเนร่ือักงงากนาครณขะอกรรอรมงกดาวรยกฤษฎกี า
วาจาเพือ่ ใหศาลพจิ ารณาและชี้ขาดตัดสนิ คดมี โนสาเร
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
(๕) จัดวางระเบียบทางธุรการในเร่ืองที่คูความฝายหนึ่งจะสงตนฉบับเอกสารไป
สาํ นักงานยคังอณีกะกฝรา รยมหกนารึง่ กฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ขอ บงั คับนนั้ เม่อื ไดป ระกาศในราชกจิ จานเุ บกษาแลว ใหใ ชบ งั คับได
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ น๒ักงมาานตครณา ะ๕กรแรกมไกขเาพรกิ่มฤเตษิมฎโกี ดายพระราชบัญญสําัตนิใกัหงใาชนปครณะมะกวรลรกมฎกหามรกายฤวษิธฎีพีกิจาารณาความแพง
(ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๔๓
สํานักงานคณะกรรมการกฤษ๓ฎมกี าาตรา ๖ เพิ่มโดสยําพนรักะงราานชคบณัญะญกัตรริใมหกใชารปกรฤะษมฎวลีกกา ฎหมายวิธีพิจสาราํ นณักางคาวนาคมณแะพกงรร(มฉกบาับรทก่ีฤษฎีกา
๒) พ.ศ. ๒๕๔๓
- ๓ - สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สาํ นักงานคณะผกรู รับมสกนารอกงฤพษรฎะีกบารมราชโองกาสรํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
นายพนั เอก พระยาพหลพลพยหุ เสนา
นสําานยักกงราฐันมคนณตะกรรี รมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
พระราชบญั ญัติใหใชประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพง (ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๔๓๔
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๕ บรรดากฎกระทรวงซึ่งออกตามความในพระราชบัญญัติใหใชประมวล
สํานักงานกคฎณหะมการยรมวกิธาีพรกิจฤาษรฎณีกาาความแพง พสุทํานธักศงัากนรคาณชะ๒กร๔ร๗มก๗ารกทฤ่ีใษชฎบกี ังาคับอยูในวันทสํา่ีพนรักะงารนาคชณบะัญกรญรัตมกินาี้ใรชกฤษฎีกา
บังคับ ใหยังคงใชบังคับไดตอไปโดยอนุโลมเพียงเทาท่ีไมขัดหรือแยงกับพระราชบัญญัติใหใช
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณาความแพง พุทธศกั ราช ๒๔๗๗ ซ่งึ แกไ ขเพม่ิ เติมโดยพระราชบญั ญตั ิ
สาํ นกั งานนค้จี ณนะกกวรารจมะกมารีกกฎฤกษรฎะีกทารวงหรอื ขอ บสังําคนบักั งทาตี่นรคาณขะ้ึนกใรหรมมกใ าชรบกงัฤคษับฎีกแาทน สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นมกั งาาตนรคาณ๖ะกรใรหมปการระกธฤาษนฎศีกาาลฎีกาและรัฐสํามนนกั ตงารนีวคาณกะากรรกรรมะกทารรกวฤงษยฎุตกี ิธารรมรักษาการ
ตามพระราชบัญญัติน้ี
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
หมายเหตุ:- เหตุผลในการประกาศใชพระราชบัญญัติฉบับนี้ คือ โดยท่ีมาตรา ๒๗๕ ของ
รัฐธรรมนูญแสหํานงกั รงาาชนอคาณณะการจรักมรกไารทกยฤษปฎรีกะากอบกับกฎหสํามนาักยงาวนาคดณวะยกรระรมเบกีายรบกบฤษรฎิหีกาารราชการศาล
ยุติธรรมกําหนดใหสํานักงานศาลยุติธรรมเปนหนวยงานธุรการอิสระของศาลยุติธรรม แตมิได
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
กําหนดใหกรมบังคับคดีเปนหนวยงานธุรการของศาลยุติธรรม กรมบังคับคดีจึงยังอยูในความ
รับผิดชอบขอสงาํ กนักรงะาทนรควณงะยกุตรริธมรกรามรกฤดษังฎนีกั้นา สมควรแกสไําขนเกัพง่ิมานเตคณิมะพกรระรมรกาชารบกัญฤษญฎัตกี าิใหใชประมวล
กฎหมายวิธีพิจารณาความแพง พุทธศักราช ๒๔๗๗ ในสวนท่ีเก่ียวกับอํานาจหนาที่ของประธาน
สาํ นกั งานศคาณละฎกีกรารมแกลาะรรกัฐฤมษฎนกี ตารีวาการกระสทํารนวกั งายนุตคิธณระรกมรรเพมก่ือาใรหกฤสษอฎดกี คา ลองกับสภาสพํานกักางราณนคดณังะกกลรารมวกาจรึงกฤษฎีกา
จําเปน ตองตราพระราชบญั ญตั นิ ้ี สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
๔ ราชกจิ จานเุ บกษา เลม ๑๑๗/ตอนที่ ๑๐๓ ก/หนา ๑/๑๓ พฤศจิกายน ๒๕๔๓
- ๔ - สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณสะากรรบรามญการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ประมวลกฎหมายวิธีพจิ ารณาความแพง
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นมักงาาตนรคาณะกรรมการกฤษฎีกา
ภาค ๑ บททว่ั ไป สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา ๑
ลกั ษณะ ๑ บทสวาํ นิเคกั รงาานะหคณศะพั กทรร มการกฤษฎกี า
ลกั ษณะ ๒ ศาล
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
หมวด ๑ เขตอํานาจศาล ๒-๑๐
หมวด ๒ สกาํ านรักคงัดานคคา ณนะผกพู รรพิ มากกาษรกาฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา๑๑-๑๔
หมวด ๓ อาํ นาจและหนา ทขี่ องศาล ๑๕-๓๔
สาํ นกั งานคณหะกมรวรดมก๔ารกกาฤรษนฎง่ักี พา ิจารณา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงาน๓ค๕ณ-ะก๔ร๕รมการกฤษฎีกา
หมวด ๕ รายงานและสาํ นวนความ๔๖-๕๔ สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา ๕๕-๖๖
ลักษณะ ๓ คคู วาม
สํานักงานลคักณษะณกะรร๔มกกาารรกยฤษนื่ ฎแกีลาะสง คําคคู วามสําแนลักะงเาอนกคสณาะรกรรมการกฤษฎีกา สาํ ๖น๗ักง-าน๘ค๓ณะอกฏั รฐรมการกฤษฎีกา
ลกั ษณะ ๕ พยานหลกั ฐาน
หมวด ๑ สหําลนกั ทงาั่วนไคปณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา๘๔-๑๐๕
หมวด ๒ การมาศาลของพยานและการซกั ถามพยาน ๑๐๖-๑๒๑
สาํ นกั งานคณหะกมรวรดมก๓ารกกฤาษรนฎาํีกพา ยานเอกสารสมํานาสกั ืบงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ๑น๒ัก๒งา-น๑คณ๒ะ๗กรทรมวิการกฤษฎกี า
หมวด ๔ การตสํารนวกัจงแาลนะคกณาะรกแรตรมงกตาัง้ รผกูเฤชษ่ียฎวีกชาาญโดยศาล สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎ๑กี ๒า ๘-๑๓๐
ลกั ษณะ ๖ คาํ พพิ ากษาและคาํ ส่ัง
สาํ นกั งานคณหะกมรวรดมก๑ารหกฤลษักฎทกี ัว่ าไปวาดว ยการสชําน้ีขกัาดงาตนดั คสณนิ ะกครดรีมการกฤษฎกี า สาํ นักง๑าน๓ค๑ณ-ะ๑ก๓รร๙มการกฤษฎกี า
หมวด ๒ ขอ ความและผลแหงคาํ พิพากษาและคาํ สง่ั ๑๔๐-๑๔๘
หมวด ๓สคาํ านฤักชงาานธครรณมะเกนรรยี มมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สว นที่ ๑ การกาํ หนดและการชําระคาฤชาธรรมเนยี ม
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
และการยกเวนคา ธรรมเนียมศาล ๑๔๙-๑๖๐
สว นทสี่ํา๒นกั คงาวนามคณรบัะกผริดรมชน้ักาทร่ีสกฤดุ ษในฎีกคาา ฤชาธรรมเนสยี ํามนักงานคณะกรรมการกฤษฎ๑ีกา๖๑-๑๖๙
สํานักงานภคาณคะ๒กรรวมิธกพี าริจกาฤรษณฎากี ใานศาลชน้ั ตน สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ลักษณะ ๑ วธิ พี จิ ารณาสามญั ในศาลชน้ั ตน ๑๗๐-๑๘๘
ลกั ษณะ ๒ วธิ สพี ํานจิ ัการงาณนาควณิสะากมรญัรมใกนาศรกาลฤษชฎน้ั ีกตาน
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
หมวด ๑ วธิ พี จิ ารณาคดมี โนสาเร ๑๘๙-๑๙๖
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
หมวด ๒ การพจิ ารณาโดยขาดนัด
สว นทส่ีํา๑นกั กงาารนขคาณดะนกดัรรยมื่นกคาราํ กใฤหษก ฎาีกรา สํานักงานคณะกรรมการกฤ๑ษ๙ฎกี๗า-๑๙๙ ฉ
สว นที่ ๒ การขาดนดั พิจารณา ๒๐๐-๒๐๙
สาํ นกั งานคณหะกมรวรดมก๓ารกอฤนษญุ ฎากี โาตตุลาการ สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักง๒าน๑ค๐ณ-ะ๒ก๒รร๒มการกฤษฎีกา
- ๕ - สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ภาค ๓ อุทธรณและฎีกา
ลักษณะ ๑ อทุ สธํานรณักง านคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎ๒กี ๒า ๓-๒๔๖
ลกั ษณะ ๒ ฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา ๒๔๗-๒๕๒
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ภาค ๔ วธิ ีการช่ัวคราวกอ นพพิ ากษาและการบังคับตามคาํ พิพากษาหรือคําสง่ั
ลกั ษณะ ๑ วิธสกี ําานรกั ชงัว่าคนคราณวะกกอรรนมพกพิารากกฤษษาฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
หมวด ๑ หลกั ท่ัวไป ๒๕๓-๒๖๕
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
หมวด ๒ คาํ ขอในเหตฉุ ุกเฉนิ
๒๖๖-๒๗๐
ลักษณะ ๒ กาสรําบนงัักคงาับนตคาณมะคกาํรพรมิพกาากรกษฤาษแฎลีกะาคําสั่ง สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
หมวด ๑ หลกั ทว่ั ไป ๒๗๑-๓๐๒
สาํ นกั งานคณหะกมรวรดมก๒ารวกิธฤยีษดึฎีกทารัพย อายัดแสลําะนกกั างราจนาคยณเงะนิกรรมการกฤษฎกี า สํานักงา๓นค๐ณ๓ะ-ก๓รร๒ม๓การกฤษฎีกา
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
- ๖ - สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา ประมสวํานลักกงฎาหนคมณายะกวรธิ รีพมิจการกณฤาษคฎวีกาามแพง สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ภาค ๑
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณบะทกทรรัว่ มไปการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ลกั ษณะ ๑
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงาบนทควณเิ คะกรราระมหกศารพั กทฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
มาตรา ๑ ในประมวลกฎหมายนี้ ถา ขอ ความมิไดแสดงใหเหน็ เปน อยา งอื่น
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษ(ฎ๑กี )า“ศาล” หมสายํานคกั วงานมควณาะกศรารลมกยาุตริกธฤรษรฎมีกหารือผูพิพากษสาําทนัก่ีมงีอานํานคณาจะกพริจรมารกณารากฤษฎีกา
พิพากษาคดแี พง
สาํ น(ัก๒งา)นค“คณดะกี”รรหมมกาายรกคฤวษาฎมีกวาา กระบวนพสิจํานากัรงณานานคณับะตกั้งรแรตมกเสารนกอฤคษําฎฟีกาองตอศาลเพ่ือ
ขอใหร บั รอง คุมครองบังคับตามหรือเพอื่ การใชซ ่ึงสิทธิหรอื หนาที่ สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
“คําฟอง” ๆ ที่โจทกไดเสนอขอหาตอ
(๓) หมายความวา กระบวนพิจารณาใด
ศาลไมวาจะไดสาํเนสักนงอานดควณยวะกาจรรามหกราือรกทฤําษเปฎนีกาหนังสือ ไมวสาจํานะักไดงาเนสคนณอะตกอรรศมากลาชรก้ันฤตษนฎีกหารือช้ันอุทธรณ
หรือฎีกา ไมวาจะไดเสนอในขณะที่เร่ิมคดีโดยคําฟองหรือคํารองขอหรือเสนอในภายหลังโดยคํา
สาํ นักงานฟคอณงะเพกร่ิมรเมตกิมารหกรฤือษแฎกกี าไข หรือฟองแสํายนงักหงรานือคโดณยะกสรอรดมเกขาารกมฤาษในฎีกคาดีไมวาดวยสสมําัคนรักใงจานหคณรือะกถรูกรบมังกคารับกฤษฎีกา
หรอื โดยมีคาํ ขอใหพจิ ารณาใหม
สําน(ัก๔งา)น“คคณําะใกหรรกมากรา”รกหฤมษาฎยีกคา วามวา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
กระบวนพิจารณาใด ๆ ซ่ึงคูความฝายหน่ึงยก
สํานักงานขคอณตะอกสรูเ รปมน กขารอ กแฤกษคฎาํีกฟาอ งตามที่บัญสญํานตั ักิไงวาในนคปณระะกมรรวมลกกาฎรกหฤมษาฎยีกนา้ี นอกจากคําแสําถนลักงงกานารคณณะกรรมการกฤษฎีกา
(๕) “คําคูความ” หมายความวา บรรดาคําฟอง คําใหการหรือคํารองท้ังหลายที่
ย่ืนตอ ศาลเพอื่สตาํ นัง้ ักปงราะนเคดณน็ ะรกะรหรมวากงาครกคู ฤวษาฎมกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
(๖) “คําแถลงการณ” หมายความวา คําแถลงดวยวาจาหรือเปนหนังสือ ซึ่ง
สาํ นักงานคคูคณวะากมรฝรมายกาหรนกฤึ่งษกฎรกีะาทําหรือยื่นตอสําศนาักลงาดนวคยณมะกุงรหรมมกายารทก่ีจฤะษเฎสกี นาอความเห็นตสําอนศักางลานใคนณขะอกครวรมามกาใรนกฤษฎกี า
ประเด็นที่ไดยสกํานข้ึกันงอาานงคใณนะคกํารครมูคกวาารมกหฤษรืฎอีกในา ปญหาขอใดสทํานี่ศักางลาจนะคพณึงะมกรีครํามสกั่งาหรกรฤือษคฎํากี พาิพากษา ซึ่งใน
ขอเหลาน้ีคูความฝายนั้นเพียงแตแสดง หรือกลาวทบทวนหรือยืนยันหรืออธิบายขอความแหงคํา
สาํ นกั งานพคยณาะนกหรรลมักกฐาารกนฤษแฎลีกะาปญหาขอกฎสหํานมักางยาแนคลณะขะกอรเรทม็จกจารกิงฤทษั้งฎปีกวาง คําแถลงกสาราํ นณักองาานจครณวมะกอรยรมูในกาครํากฤษฎีกา
คูความ
สาํ น(ัก๗งา)นค“ณกะรกะรบรมวนกาพรกิจฤาษรฎณีกาา” หมายควาสมําวนากั งกานารคกณระะกทรรํามใกดารๆกฤตษาฎมกี าที่บัญญัติไวใน
ประมวลกฎหมายน้ีอันเก่ียวดวยคดีซึ่งไดกระทําไปโดยคูความในคดีนั้นหรือโดยศาล หรือตาม
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
คําส่งั ของศาลไมว าการนน้ั จะเปน โดยคคู วามฝา ยใดทาํ ตอ ศาลหรือตอคูค วามอีกฝา ยหน่ึง หรือศาล
ทําตอคูความสฝาํ านยักใงดานฝคาณยะหกนรรึ่งมหกราือรกทฤุกษฝฎาีกยา และรวมถึงสกําานรกั สงางนคคําณคะูคกวรารมกแาลระกเฤอษกฎสกี ารอื่นๆ ตามที่
บญั ญัติไวใ นประมวลกฎหมายน้ี
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษ(ฎ๘กี)า“การพิจารณสาําน”ักหงามนาคยณคะวการมรวมากากรรกะฤบษวฎนกี าพิจารณาทั้งหสมําดนใักนงาศนาคลณใะดกศรารลมหกานร่ึงกฤษฎีกา
- ๗ - สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สาํ นกั งานกคอณนะศการลรนมกั้นาชรี้ขกาฤดษตฎดักี าสนิ หรือจาํ หนสา ํายนคกั ดงาโี นดคยณคะํากพรพิรมากกาษรกาหฤษรฎอื ีกคาําส่ัง สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
(๙) “การน่งั พิจารณา” หมายความวา การที่ศาลออกนั่งเกี่ยวกับการพิจารณาคดี
เชน ชส้ี องสถาสนาํ นสกั ืบงาพนยคาณนะกทราํรกมการารไกตฤสษวฎนกี ฟา งคาํ ขอตา งสๆํานแกั ลงาะนฟคงณคะาํ กแรถรลมกงการากรฤณษดฎวกี ยาวาจา
(๑๐) “วันสบื พยาน” หมายความวา วันทศ่ี าลเริ่มตน ทาํ การสบื พยาน
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา “คูความ” สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
(๑๑) หมายความวา บุคคลผูย่ืนคําฟอง หรือถูกฟองตอศาล และเพ่ือ
ประโยชนแหงสกํานาักรงดาํานเคนณินะกกรรระมบกวานรกพฤิจษาฎรีกณา าใหรวมถึงบสําุคนคักลงาผนูมคีณสิทะกธริกรรมะกทารํากกฤาษรฎแีกทานบุคคลนั้นๆ
ตามกฎหมาย หรือในฐานะทนายความ
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษ(ฎ๑กี ๒า ) “บุคคลผสําูไนรกั คงาวนาคมณสะการมรามรกถาร”กฤหษมฎีกาายความวา สบําุนคักคงลานใคดณๆะกรซร่ึงมไกมารมกีฤษฎีกา
ความสามารถตามกฎหมายหรือความสามารถถูกจํากัดโดยบทบัญญัติแหงประมวลกฎหมายแพง
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
และพาณิชยว าดว ยความสามารถ
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษ(ฎ๑กี๓า) “ผูแทนโดสยําชนอักบงาธนรครณมะ”กรหรมมากยารคกวฤาษมฎวกี าา บุคคลซึ่งตาสมาํ นกักฎงหานมคาณยมะกีสริทรมธกิทา่ีจระกฤษฎกี า
ทําการแทนบุคคลผไู รความสามารถหรือเปนบคุ คลทีจ่ ะตองใหค ําอนญุ าต หรอื ใหค วามยินยอมแก
ผูไรค วามสามสาาํรนถกั ใงนาอนันคณทะี่จกะรกรรมะกทาราํ กฤาษรอฎยีกา งใดอยางหนส่งึ ํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
(๑๔)๕ เจาพนักงานบังคับคดี หมายความวา เจาพนักงานในสังกัดกรมบังคับคดี
สาํ นกั งานหครณือะพกนรรักมงกาานรกอฤ่ืนษผฎูมกี ีอา ํานาจตามบสทํานบักัญงาญนัตคณิแะหกงรกรมฎกหามรกาฤยษทฎี่ใีกชาอยู ในอันท่ีจสะําปนักฏงิบานัตคิตณาะมกวริธรมีกกาารรทก่ีฤษฎีกา
บญั ญัตไิ วในภาค ๔ แหง ประมวลกฎหมายน้ี เพื่อคุมครองสิทธิของคูความในระหวางการพิจารณา
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
หรือเพื่อบังคับตามคําพิพากษาหรือคําส่ังและใหหมายความรวมถึงบุคคลท่ีไดรับมอบหมายจาก
สํานกั งานเจคาณพะนกกัรรงมากนาบรกงั คฤษบั ฎคกี ดาใี หปฏิบตั กิ าสรแํานทักนงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษ๕ ฎีกมาาตรา ๑ (๑๔ส)ําแนกักไงขานเพคิ่มณเะตกิมรโรดมยกพารรกะรฤาษชฎบกี ัญาญัติแกไขเพิ่มสเตําินมักปงราะนมควณลกะกฎรหรมมากยาวริธกีฤษฎกี า
พิจารณาความแพง (ฉบบั ท่ี ๒๒) พ.ศ. ๒๕๔๘
- ๘ - สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคลณกั ะษกรณรมะก๒ารกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ศาล
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณหะมกวรดรม๑การกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
เขตอํานาจศาล
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษมฎาีกตารา ๒ หา มมสใิ ําหนเักสงนาอนคณาํ ฟะกอ รงรตมอกศารากลฤใษดฎเีกวาน แต สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
(๑) เม่ือไดพิจารณาถึงสภาพแหงคําฟองและชั้นของศาลแลว ปรากฏวา ศาลน้ัน
มีอํานาจท่ีจะพสาํ ิจนาักรงณานาคพณิพะกากรรษมากคารดกีนฤั้นษฎไดกี าตามบทบัญญสําัตนิแกั หงางนกคฎณหะกมรารยมวกาาดรกวฤยษพฎรกี ะาธรรมนูญศาล
ยตุ ธิ รรม และ
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
(๒) เม่ือไดพิจารณาถึงคําฟองแลว ปรากฏวาคดีน้ันอยูในเขตศาลน้ันตาม
บทบัญญัติแหสงําปนรกั ะงมานวคลณกะฎกหรรมมากยานรกี้ วฤาษดฎวีกยาศาลที่จะรับคสําํานฟักองงานแคลณะะตการมรมบกทารบกัญฤษญฎัตีกิแาหงกฎหมายท่ี
กําหนดเขตศาลดว ย
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
มาตรา ๓๖ เพอื่ ประโยชนในการเสนอคําฟอง
สาํ น(ัก๑งา)นคใณนะกกรรรณมกีทาร่ีมกูลฤษคฎดกี ีเากิดข้ึนในเรสืําอนไักทงายนหคณรืะอกอรรามกกาารศกยฤาษนฎกีไาทยที่อยูนอก
ราชอาณาจักรใหศ าลแพง เปนศาลท่มี เี ขตอาํ นาจ
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
(๒) ในกรณีทีจ่ ําเลยไมม ภี มู ิลาํ เนาอยใู นราชอาณาจกั ร
สาํ น(กั กงา)นถคณาจะํากเรลรยมกเคารยกมฤีภษูฎมีกิลาําเนาอยู ณ ทสํ่ีาในดกั ใงนานราคชณอะากณรรามจกัการรกภฤาษยฎใีกนากําหนดสองป
กอนวันท่ีมีการเสนอคําฟอง ใหถ อื วาทน่ี น้ั เปนภมู ลิ าํ เนาของจําเลย
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษ(ฎขีก)าถาจําเลยปสรําะนกักองาบนหครณือะกเครรยมปการระกกฤอษบฎกีกาิจการทั้งหมดสําหนรักืองาแนตคณบะากงรสรวมนกาใรนกฤษฎีกา
ราชอาณาจักรไมวาโดยตนเองหรือตัวแทน หรือโดยมีบุคคลหนึ่งบุคคลใดเปนผูติดตอในการ
ประกอบกิจกสาาํรนนักั้นงาในนครณาชะกอรารณมกาาจรักกรฤษใฎหีกถาือวาสถานที่ทสําี่ในชกัหงราืนอคเคณยะใกชรรปมรกะากรกอฤบษกฎิจกี กาารหรือติดตอ
ดังกลาว หรือสถานท่ีอันเปนถิ่นที่อยูของตัวแทนหรือของผูติดตอในวันที่มีการเสนอคําฟองหรือ
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ภายในกาํ หนดสองปกอนนัน้ เปนภมู ิลําเนาของจาํ เลย
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๔๗ เวนแตจะมีบทบัญญัตเิ ปนอยางอน่ื
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษ(ฎ๑กี)าคําฟอง ใหเสํานนอักตงาอนศคาณละทก่ีจรรํามเลกยารมกีภฤูมษฎิลีกําาเนาอยูในเขตสศําานลักงหานรือคณตอะกศรารลมทกาี่มรูลกฤษฎกี า
คดเี กิดข้นึ ในเขตศาลไมว าจาํ เลยจะมภี ูมิลาํ เนาอยูในราชอาณาจกั รหรือไม
สาํ น(ัก๒งา)นคคณําระอกรงรขมอกาใรหกเฤสษนฎอีกตาอศาลท่ีมูลคสดํานีเกกั ิดงาขน้ึนคใณนะเกขรตรมศกาาลรกหฤรษือฎตกี อา ศาลที่ผูรองมี
ภมู ลิ าํ เนาอยใู นเขตศาล สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สาํ น๖ักมงาานตครณา ะ๓กรแรกมไกขาเรพก่ิมฤเษตฎิมีกโดายพระราชบัญสญํานัตกัิแงกาไนขคเพณิ่มะเกตริมรมปกราะรมกวฤลษกฎฎีกหามายวิธีพิจารณา
ความแพง (ฉบบั ที่ ๑๒) พ.ศ. ๒๕๓๔
สํานักงานคณะกรรมการกฤษ๗ฎมกี าาตรา ๔ แกไขเพสําิ่มนเกัตงิมาโนดคยณพะรกะรรรามชกบาัญรกญฤัตษิแฎกีกไาขเพิ่มเติมประมสวาํ นลกักฎงาหนมคาณยะวกิธรีพริจมากราณรกาฤษฎีกา
ความแพง (ฉบบั ที่ ๑๒) พ.ศ. ๒๕๓๔
- ๙ - สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
มาตรา ๔ ทว๘ิ คาํ ฟองเกย่ี วดว ยอสงั หารมิ ทรพั ย หรือสิทธิหรือประโยชนอนั เก่ียว
ดวยอสังหาริมสําทนรกั ัพงายนคใณหะเกสรนรมอกตาอรกศฤาษลฎทกี ่ีอาสังหาริมทรสัพํานยักนงั้นานตคั้งณอะยกูใรนรมเขกตารศกาฤลษฎไกี มาวาจําเลยจะมี
ภมู ลิ าํ เนาอยใู นราชอาณาจกั รหรอื ไม หรือตอศาลทจี่ าํ เลยมภี ูมลิ าํ เนาอยใู นเขตศาล
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๔ ตรี๙ คําฟองอื่นนอกจากที่บัญญัติไวในมาตรา ๔ ทวิ ซ่ึงจําเลยมิไดมี
ภูมิลําเนาอยูใสนํารนาักชงอานาคณณาะจกักรรรแมลกาะรมกูลฤคษดฎกีีมาิไดเกิดข้ึนในสรําานชักองาาณนคาณจักะกรรถรมาโกจารทกกฤเษปฎนกี ผาูมีสัญชาติไทย
หรือมีภูมิลําเนาอยูในราชอาณาจักร ใหเสนอตอศาลแพงหรือตอศาลที่โจทกมีภูมิลําเนาอยูในเขต
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ศาล
สํานคกั ํงาาฟนคอณงะตการมรมวกรารรกคฤหษฎนีก่ึงา ถาจําเลยมสีําทนรักัพงายนคสณินะทกี่อรรามจกถารูกกบฤษังฎคกี ับา คดีไดอยูใน
ราชอาณาจกั ร ไมวาจะเปนการชวั่ คราวหรือถาวร โจทกจ ะเสนอคําฟองตอศาลที่ทรัพยสินน้ันอยูใน
สาํ นกั งานเขคตณศะากลรรกม็ไกดา รกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานมักางาตนรคาณ๔ะกจรัตรมวกาา๑๐รกฤคษําฎรอีกางขอแตงตั้งผสูจําัดนกกั างรานมครณดะกกรใรหมเกสานรอกฤตษอฎศีกาาลที่เจามรดกมี
ภูมลิ าํ เนาอยูในเขตศาลในขณะถึงแกความตาย
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ในกรณีท่ีเจามรดกไมมีภูมิลําเนาอยูในราชอาณาจักร ใหเสนอตอศาลที่ทรัพย
มรดกอยใู นเขสตาํ ศนาักลงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษมฎากีตารา ๔ เบญจ๑ส๑ํานคกั ํางราอนงคขณอะเกพริกรมถกอานรกมฤตษิขฎอีกงาที่ประชุมหรือสทาํ นี่ปักรงะาชนุมคณใหะญกรขรอมกงนาริตกิฤษฎกี า
บุคคล คํารองขอเลิกนิติบุคคล คํารองขอตั้งหรือถอนผูชําระบัญชีของนิติบุคคล หรือคํารองขออ่ืน
ใดเกย่ี วกบั นติ สบิ ํานุคักคงลานใคหณเ สะกนรอรตมกอาศรากลฤทษนี่ฎกีติ าบิ ุคคลน้นั มสี สาํ ํานนกั ักงานคแณหะง กใรหรญมกอายรูใกนฤเษขฎตกี ศาาล
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษมฎาีกตารา ๔ ฉ๑๒ คสําํารนอักงงขาอนเคกณ่ียะวกกรับรมทกราัพรกยฤสษินฎทกี ่ีาอยูในราชอาณสาํ นจักกงรากน็ดคีณคะํากรรอรมงขกอารทกี่ฤษฎีกา
หากศาลมีคําสั่งตามคํารองขอน้ันจะเปนผลใหตองจัดการหรือเลิกจัดการทรัพยสินท่ีอยูใน
ราชอาณาจักสราํ นกัก็ดงีานซคึ่งณมะูลกครรดมีมกาิไรดกฤเกษิฎดีกขาึ้นในราชอาสณํานาักจงักานรคแณละะกผรรูรมอกงารไกมฤมษีฎภกีูมาิลําเนาอยูใน
ราชอาณาจกั รใหเสนอตอศาลท่ที รัพยสินดังกลาวอยูใ นเขตศาล
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
๘ มาตรา ๔ ทวิ เพ่ิมโดยพระราชบัญญัติแกไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
แพง (ฉบับท่ี ๑๒) พ.ศ. ๒๕๓๔
๙ มาตรา ๔ ตรี เพ่ิมโดยพระราชบัญญัติแกไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
แพง (ฉบับที่ ๑๒) พ.ศ. ๒๕๓๔
๑๐ มาตรา ๔ จตั วา เพมิ่ โดยพระราชบัญญัติแกไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
แพง (ฉบบั ที่ ๑๒) พ.ศ. ๒๕๓๔
สําน๑กั ๑งมานาคตณราะก๔รรเบมกญาจรกเฤพษิ่มฎโดกี ายพระราชบัญญสําัตนิแกั กงไาขนเคพณ่ิมะเกตริมรปมรกะามรกวฤลษกฎฎีกหามายวิธีพิจารณา
ความแพง (ฉบับท่ี ๑๒) พ.ศ. ๒๕๓๔
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษ๑๒ฎมีกาาตรา ๔ ฉ เพ่ิมสโําดนยกั พงารนะครณาชะบกัญรรญมัตกิาแรกกไฤขษเพฎ่ิมีกเาติมประมวลกฎสหาํ นมักางยาวนิธคีพณิจะากรรณรามคกวาารมกฤษฎกี า
แพง (ฉบบั ท่ี ๑๒) พ.ศ. ๒๕๓๔
- ๑๐ - สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษมฎากีตารา ๕๑๓ คําฟสอํานงหักงราือนคคําณระอกงรขรอมกซา่ึงรอกาฤจษเฎสกีนาอตอศาลไดสสอาํ งนศักางาลนหครณือะกกวรารนมกั้นาไรมกฤษฎีกา
วาจะเปนเพราะภูมิลําเนาของบุคคลก็ดี เพราะที่ตั้งของทรัพยสินก็ดี เพราะสถานท่ีท่ีเกิดมูลคดีก็ดี
หรือเพราะมีขสอาํ นหกั างหานลคายณขะอกรกร็ดมีกถาารกมฤูลษคฎวีกาามแหงคดีเกี่ยสวํานขักองงากนันคณโะจกทรกรมหกราือรกผฤูรษอฎงีกจาะเสนอคําฟอง
หรอื คํารองขอตอศาลใดศาลหน่ึงเชน วานน้ั กไ็ ด
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สาํ นมักงาาตนรคาณ๖ะก๑๔รรมกกอานรยกฤื่นษคฎําีกใาหการ จําเลยสชําอนบักทงาี่จนะคยณ่ืนะคกรํารรมอกงาตรอกฤศษาฎลีกทา่ีโจทกไดยื่นคํา
ฟองไวขอใหโอนคดีไปยังศาลอื่นท่ีมีเขตอํานาจได คํารองน้ันจําเลยตองแสดงเหตุท่ียกขึ้นอางอิง
สาํ นักงานวคากณาะรกพรริจมากราณรกาฤคษดฎีตีกอา ไปในศาลนสั้นําจนะกั ไงมานสคะณดะวกกรรหมกราือรจกําฤเษลฎยกี อาาจไมไดรับคสวาํ านมักยงาุตนิธครณระมกเรมรื่อมกศาารลกฤษฎกี า
เห็นสมควร ศาลจะมีคําสัง่ อนุญาตตามคํารองน้นั กไ็ ด
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
หามมิใหศ าลออกคาํ ส่งั อนุญาตตามวรรคหน่ึง เวน แตศาลทจ่ี ะรับโอนคดไี ปนนั้ ได
สาํ นักงานยคินณยะอกมรรเสมกียากรอกฤนษฎถกีาาศาลท่ีจะรับโสอํานนกัคงดานีไมคณยิะนกยรอรมมกากร็ใกหฤษศฎาีกลาที่จะโอนคดีนสั้าํนนสักงงเารนื่อคงณใะหกอรรธมิบกดารีผกูฤษฎีกา
พิพากษาศาลอุทธรณช้ีขาด คําสงั่ ของอธิบดผี พู ิพากษาศาลอุทธรณใหเ ปน ทส่ี ดุ
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
มาตรา ๗๑๕ บทบัญญัติในมาตรา ๔ มาตรา ๔ ทวิ มาตรา ๔ ตรี มาตรา ๔ จัตวา
สาํ นกั งานมคาณตะรการร๔มกเาบรญกฤจษฎมกี าาตรา ๔ ฉ มสาําตนรักางา๕นคแณละกะรมรามตกรารากฤ๖ษตฎีกอางอยูภายใตบสังํานคักับงแานหคงณบะทกรบรัญมกญารัตกิฤษฎกี า
ดังตอ ไปน้ี
สาํ น(ัก๑งา)นคคณําฟะกอรงรหมรกือารคกําฤรษอฎงีกขาอที่เสนอภายสหํานลักังงเากนี่ยควณเนะกื่อรงรกมับกาครดกีทฤษ่ีคฎาีกงพา ิจารณาอยูใน
ศาลใด ใหเสนอตอศาลนน้ั สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
(๒) คําฟองหรือคํารองขอท่ีเสนอเกี่ยวเนื่องกับการบังคับคดีตามคําพิพากษา
หรือคําสง่ั ของสศาํ านลกั ซงางึ่ นคคาํ ณฟะอกงรหรรมอืกาครํากรฤอ ษงฎขีกอานน้ั จาํ ตอ งมีคสาํ วนินกั งิจาฉนยั คขณอะงกศรรามลกาอ รนกฤทษกี่ ฎากีรบา ังคับคดีจะได
ดําเนินไปไดโดยครบถวนและถูกตองนั้น ใหเสนอตอศาลที่มีอํานาจในการบังคับคดีตามมาตรา
สํานกั งาน๓ค๐ณ๒ะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
(๓) คํารองตามมาตรา ๑๐๑ ถาไดเสนอคําฟองหรือคํารองขอตอศาลใดแลวให
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
เสนอตอศาลนั้น ในกรณีที่ยังไมไดเสนอคําฟองหรือคํารองขอตอศาลใด ถาพยานหลักฐานซึ่งจะ
สาํ นกั งานเรคียณกะมการสรมืบกหารรอืกฤบษุคฎคีกลาหรือทรพั ยห สรําอื นสกั ถงาานนคทณ่ที ะ่ีจกะรตรมอ กงาตรรกวฤจษอฎยกี ูใานเขตศาลใดสใาํ หนเักสงนานอคตณอะศการลรนมกนั้ ารกฤษฎกี า
(๔) คํารองท่ีเสนอใหศาลถอนคืนหรือเปล่ียนแปลงคําส่ังหรือการอนุญาตที่ศาล
ไดใหไวก็ดี คสํารํานอักงงทา่ีเนสคนณอะใกหรศรมากลาถรอกฤดษถฎอีกนาบุคคลใดจากสฐํานากันงะาทน่ีศคณาละไกดรรแมตกงาตรก้ังฤไวษกฎ็ดีกีาคํารองที่เสนอ
ใหศาลมีคําส่ังใดท่ีเกี่ยวกับการถอนคืนหรือเปล่ียนแปลงคําสั่งหรือการอนุญาตหรือท่ีเก่ียวกับการ
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
แตงต้ังเชนวาน้ันก็ดี คํารองขอหรือคํารองอ่ืนใดที่เสนอเก่ียวเนื่องกับคดีท่ีศาลไดมีคําพิพากษา
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
๑๓ มาตรา ๕ แกไขเพ่ิมเติมโดยพระราชบัญญัติแกไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ความแพง (ฉบบั ที่ ๑๒) พ.ศ. ๒๕๓๔
สําน๑ัก๔งมานาตครณาะ๖กรแรมกไกขาเรพก่ิมฤษเตฎิมกี โาดยพระราชบัญสญํานัตกั ิแงกาไนขคเพณ่ิมะกเตริรมมปกราะรมกวฤลษกฎฎีกหามายวิธีพิจารณา
ความแพง (ฉบับท่ี ๑๒) พ.ศ.๒๕๓๔
สํานักงานคณะกรรมการกฤษ๑๕ฎมกี าาตรา ๗ แกไขสเําพนิ่มักเงตาิมนโคดณยพะกรระรรมาชกบารัญกญฤษัตฎิแกีกาไขเพ่ิมเติมประสมาํวนลักกงฎาหนมคาณยะวกิธรีพริจมากราณรกาฤษฎกี า
ความแพง (ฉบบั ท่ี ๑๒) พ.ศ. ๒๕๓๔
- ๑๑ - สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สาํ นกั งานหครณือะคกํารสรั่งมไกปารแกลฤวษกฎ็ดีกี าใหเสนอตอศสาํ ลนใกั นงาคนดคีทณี่ไะดกรมรีคมํากสารั่งกกฤาษรฎอกีนาุญาต การแตสงาํ ตน้ังักงหานรือคณคําะกพริพรมากกาษรากฤษฎีกา
นั้น
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๘ ถาคดีสองเรื่องซึ่งมีประเด็นอยางเดียวกัน หรือเก่ียวเน่ืองใกลชิดกัน
สํานกั งานอคยณูในะกรระรหมวกาางรพกฤิจษาฎรกีณาาของศาลช้ันสตํานนักทง่ีมานีเคขณตอะกํารนรามจกสารอกงฤศษาฎลกี ตาางกัน และศสาําลนทักั้งงสานอคงณนะั้นกไรดรมยกกาครํากฤษฎกี า
รองทั้งหลายที่ไดย่ืนตอศาลขอใหคดีทั้งสองไดพิจารณาพิพากษารวมในศาลเดียวกันนั้นเสียตราบ
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ใดที่ศาลใดศาลหนึ่งยังมิไดพิพากษาคดีน้ัน ๆ คูความฝายใดฝายหนึ่งจะย่ืนคําขอโดยทําเปนคํา
สาํ นกั งานรคอณงตะกอรอรธมิบกาดรีกผฤูพษิพฎาีกกา ษาศาลอุทธสรําณนัก งเพาน่ือคขณอะใกหรรมมีคกําารสกั่งฤใษหฎศกี าาลใดศาลหน่ึงสจาํ นําักหงนานาคยณคะดกีซร่ึงรอมกยาูใรนกฤษฎีกา
ระหวา งพิจารณาน้ันออกเสียจากสารบบความ หรอื ใหโ อนคดไี ปยงั อกี ศาลหน่ึงก็ไดแ ลวแตกรณี
สาํ นคักํางาสน่ังคใดณะๆกรขรมอกงาอรธกบิ ฤดษฎีผีกพู าพิ ากษาศาลอสทุ ํานธกัรงณานเชคนณวะากนรใี้รหมกเ ปารนกทฤ่สีษดุฎีกา
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษมฎากีตารา ๙ ในกรสณําีดนักังงกาลนาควณใะนกมรารตมกราารกกอฤนษนฎีกั้นาถาศาลใดศาสลาํ หนักนงึ่งาไนดคพณิพะการกรษมกาคารดกีฤษฎกี า
แลว และไดมีการยื่นอุทธรณคัดคานคําพิพากษาน้ัน คูความฝายใดฝายหนึ่งอาจย่ืนคําขอโดยทํา
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
เปนคาํ รอ งตอศาลอุทธรณ ขอใหมีคําสั่งใหงดการพิจารณาคดีช้ันอุทธรณนั้นไวกอนจนกวาอีกศาล
สาํ นกั งานหคนณ่ึงะจกะรไรดมพกาิพรกากฤษษฎากีคาดีอีกเร่ืองหนสึ่งําเนสักรง็จาแนคลณวกะก็ไดรร มแกลาะรถกฤาไษดฎมีกาีการอุทธรณคสดาํ ีนเรัก่ืองงานหคลณังะนก้ีกร็ใรหมกศาารลกฤษฎกี า
อทุ ธรณรวมวนิ จิ ฉัยคดีท้ังสองน้นั โดยคําพิพากษาเดียวกนั ถาคดีเรือ่ งหลงั นนั้ ไมม ีอทุ ธรณใ หบังคบั
ตามบทบญั ญสตั ําแิ นหักง มานาคตณราะก๑รร๔ม๖การกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานักงานคณะกรรมการกฤษมฎากีตารา ๑๐ ถา ไมสอํานาักจงดาํานเคนณินะกกรระรบมกวานรพกฤิจษารฎณกี าาในศาลชั้นตสนาํ ทนี่มักงีเขานตคศณาะลกเหรรนมือกคารดกีฤษฎีกา
น้ันไดโดยเหตุสุดวิสัย คูความฝายที่เสียหายหรืออาจเสียหายเพราะการนั้นจะยื่นคําขอฝายเดียว
โดยทําเปนคําสรําอนงกั ตงาอนศคาณละชกั้นรรตมนกาซรก่ึงตฤษนฎมีกีภาูมิลําเนาหรือสอํานยักูใงนาเนขคตณศะากลรใรนมกขาณรกะฤนษ้ันฎกีก็ไาด และใหศาล
นั้นมีอํานาจทาํ คําสัง่ อยา งใดอยางหน่ึงตามท่ีเหน็ สมควร เพื่อประโยชนแหงความยตุ ิธรรม
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา หมวด ๒ สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
การคัดคานผพู ิพากษา
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานมกั างาตนรคาณ๑ะ๑กรรเมมกือ่ าครกดฤีถษึงฎศีกาาล ผูพิพากษาสคํานนักหงนาน่ึงคคณนะใกดรใรนมศกาารลกนฤั้นษฎอกีาจาถูกคัดคานได
ในเหตุใดเหตุหนง่ึ ดังตอ ไปนี้
สํานักงานคณะกรรมการกฤษ(๑ฎีก)าถา ผพู พิ ากษสาํานน้นั กั มงาีผนลคปณระะกโรยรชมนกาไรดกเฤสษียฎเกี ่ยีาวของอยใู นคสดํานี ักน้ งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
(๒) ถาเปนญาติเก่ียวของกับคูความฝายใดฝายหน่ึง คือวาเปนบุพการี หรือ
ผูสืบสันดานไสมําวนากั ชงั้านนใคดณๆะกรหรรมือกาเปรกนฤพษฎี่นกีอางหรือลูกพ่ีลสูกํานนอักงงานนับคไณดะเกพรรียมงกภาารยกฤในษฎสีกาามชั้น หรือเปน
ญาตเิ ก่ียวพันทางแตงงานนบั ไดเพยี งสองชน้ั
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
(๓) ถาเปนผูท่ีไดถูกอางเปนพยานโดยที่ไดรูไดเห็นเหตุการณ หรือโดยเปน
ผูเช่ียวชาญมีคสวําานมักรงาูเ ปนคน ณพะเิ กศรษรมเกกยี่ ารวกขฤอษงฎกีกับาคดนี น้ั สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
(๔) ถาไดเปนหรือเปนผูแทนโดยชอบธรรมหรือผูแทนหรือไดเปนทนายความ
สํานักงานขคอณงคะกคู รวรามมกฝารา กยฤใดษฎฝีกายา หน่งึ มาแลวสํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
- ๑๒ - สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สํานักงานคณะกรรมการกฤษ(ฎ๕ีก)าถาไดเปนผูพสําิพนากั กงาษนาคนณ่ังะพกิจรรามรณกาารคกฤดษีเดฎียกาวกันนั้นในศาสลําอนื่นักงมาานแคลณวะกหรรมือกเปารนกฤษฎกี า
อนุญาโตตุลาการมาแลว
สาํ น(ัก๖งา)นถคณามะกีครดรีอมีกกาเรรก่ือฤงษหฎนกี ึ่งาอยูในระหวาสงําพนิจกั งาารนณคาณซะึ่งกผรรูพมิพกาารกกษฤาษนฎ้ันกี าเอง หรือภริยา
หรือญาติทางสืบสายโลหิตตรงขึ้นไป หรือตรงลงมาของผูพิพากษานั้นฝายหน่ึง พิพาทกับคูความ
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ฝายใดฝายหนึ่ง หรือภริยา หรือญาติทางสืบสายโลหิตตรงขึ้นไปหรือตรงลงมาของคูความฝายนั้น
อกี ฝา ยหน่ึง สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
(๗) ถาผูพิพากษาน้ันเปนเจาหนี้หรือลูกหนี้ หรือเปนนายจางของคูความฝายใด
สํานกั งานฝคา ยณหะกนรึง่ รมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานมกั งาาตนรคาณ๑ะก๒รรมเกมา่ือรกศฤาษลฎใกี ดามีผูพิพากษสาํแานตกั เงพานียคงณคะนกเรดรมียกวารผกูพฤษิพฎากี กาษานั้นอาจถูก
คัดคานดวยเหตุใดเหตุหน่ึงตามที่กําหนดไวในมาตรากอนน้ันได หรือดวยเหตุประการอื่นอันมี
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สภาพรา ยแรงซึง่ อาจทําใหการพจิ ารณาหรอื พิพากษาคดเี สียความยุตธิ รรมไป
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๑๓ ถามีเหตุท่ีจะคัดคานไดอยางใดอยางหนึ่งดังท่ีกลาวไวในสองมาตรา
สาํ นักงานกคอณนะเกกรดิ รขมึ้นกแารกกผ ฤูพษฎิพีกาากษาคนใดท่ีนสง่ัําในนกั ศงาานลคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
(๑) ผูพิพากษานั้นเองจะยื่นคําบอกกลาวตอศาลแสดงเหตุที่ตนอาจถูกคัดคาน
แลวขอถอนตัวสอํานอกั กงจานากคกณาะรกนรร่งั มพกิจาารรกณฤษาฎคีกดาีน้ันก็ได สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
(๒) คูความท่ีเกี่ยวของอาจยกขอคัดคานข้ึนอางโดยทําเปนคํารองยื่นตอศาลแต
สาํ นักงานถคาตณนะกไรดรทมรกาาบรกเหฤษตฎุทีกพ่ี างึ คดั คานไดก สอํานนกั วงันานสคืบณพะยการนรมกก็ใารหกยฤื่นษคฎํากี ราองคัดคานเสสียาํ กนอักนงาวนันคสณืบะพกรยรามนกนารั้นกฤษฎกี า
หรือถาทราบเหตุท่ีพึงคัดคานไดในระหวางพิจารณา ก็ใหย่ืนคํารองคัดคานไมชากวาวันนัด
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สืบพยานครงั้ ตอไป แตตองกอนเร่ิมสืบพยานเชน วานน้ั
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษเมฎอื่ีกไาดย่นื คํารอ งดสงัํานกกัลงา าวนแคลณวะกใหรรศ มากลางรดกฤกษรฎะบีกาวนพจิ ารณาทส้ังาํปนวักงงไาวนกคอณนะจกนรรกมวกาาจระกฤษฎีกา
ไดมีคําช้ีขาดในเร่ืองที่คัดคานน้ันแลว แตความขอนี้มิใหใชแกกระบวนพิจารณาซ่ึงจะตองดําเนิน
โดยมิชักชา อสนําน่ึงักงการนะคบณวะนกรพรมิจกาารรณกฤาษทฎั้งกีหาลายท่ีไดดําเสนํานินักไงปานกคอณนะไกดรรยมื่นกคารํากรฤอษงฎคีกัดาคานก็ดี และ
กระบวนพิจารณาท้ังหลายในคดีท่ีจะตองดําเนินโดยมิชักชา แมถึงวาจะไดดําเนินไปภายหลังท่ีได
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ยื่นคํารองคดั คานก็ดี เหลาน้ยี อมสมบรู ณไมเ สียไป เพราะเหตุที่ศาลมีคําส่ังยอมฟงคําคัดคาน เวน
แตศ าลจะไดก สําําหนนกั งดาไนวคใณนะคกาํ รสรัง่มเกปานรกอฤยษา ฎงอีกานื่ สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ถา ศาลใดมีผูพพิ ากษาคนเดยี ว และผพู พิ ากษาคนนั้นถูกคัดคาน หรือถาศาลใดมี
สํานักงานผคูพณพิ ะากกรษรมากหาลรกายฤคษฎนีกแาละผูพพิ ากษสาําทนัง้ักหงามนดคถณูกะคกรัดรคมากนารกใหฤษศฎาลกี าซ่ึงมีอํานาจสงู สกาํ วนาักศงาานลคนณน้ั ะตการมรมลกาํ ดารบั กฤษฎีกา
เปนผชู ี้ขาดคาํ คดั คา น
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ถาศาลใดมีผูพิพากษาหลายคน และผูพิพากษาที่มิไดถูกคัดคานรวมทั้งขาหลวง
สาํ นักงานยคุตณิธระกรรมรมถกาาไรดกนฤษั่งพฎกีิจาารณาดวยมีจสําํานนวักนงาคนรคบณทะ่ีจกระรเปมกนาอรกงคฤษคฎณกี ะาและมีเสียงขสางาํ นมักางกาตนาคมณทะกี่กรฎรหมกมาารยกฤษฎกี า
ตองการ ใหศาลเชนวานั้นเปนผูช้ีขาดคําคัดคาน แตในกรณีที่อยูในอํานาจของผูพิพากษาคนเดียว
จะชี้ขาดคําคัดสคาํ นาักนงาหนาคมณมะิใกหรรผมูพกิพารากกฤษาฎคกี นา น้ันมีคําส่ังใสหํายนกั งคาํานคคัดณคะการนรมโดกายรผกูฤพษิพฎาีกกาษาอีกคนหน่ึง
หรอื ขา หลวงยุติธรรมมิไดเหน็ พอ งดวย
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษถฎากีศาาลใดมีผูพิพสาํากนษกั างหานลคาณยะคกนรรแมกลาะรผกูพฤษิพฎากี กาษาที่มิไดถูกคสาํัดนคักางนานคแณมะจกะรนรับมกราวรมกฤษฎกี า
- ๑๓ - สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นักงานขคาหณละกวรงรยมุตกิธารกรฤมษเขฎากี ดาวย ยังมีจํานสวํานนไกั มงาคนรคบณทะ่ีจกะรรเปมกนาอรงกคฤษคฎณีกะาและมีเสียงขสางาํ นมักางกาตนาคมณทะกี่กรฎรหมกมาารยกฤษฎีกา
ตองการ หรือถาผูพิพากษาคนเดียวไมสามารถมีคําสั่งใหยกคําคัดคานเสียดวยความเห็นพองของ
ผูพิพากษาอีกสคํานนกั หงนานึ่งคหณระกือรขรามหกลารวกงฤยษุตฎิธกี รารมตามท่ีบัญสญํานัตกั ิไงวานในคณวระรกครรกมอกนารกใฤหษศฎาีกลาซ่ึงมีอํานาจสูง
กวาศาลน้ันตามลาํ ดับเปน ผูชข้ี าดคําคดั คา น
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๑๔ เม่ือไดมีการรองคัดคานข้ึน และผูพิพากษาที่ถูกคัดคานไมยอมถอน
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ตัวออกจากการน่ังพิจารณาคดี ใหศาลฟงคําแถลงของคําคูความฝายที่เก่ียวของและของผู
สาํ นักงานพคพิ ณาะกกษรรามทกี่ถาูกรคกฤดั ษคฎากีนา กับทาํ การสืบสําพนยักางนานหคลณกั ะฐการนรมทกบ่ี าคุรกคฤลษเฎหกีลาา น้นั ไดน ํามาแสาํลนะักพงยานาคนณหะลกกั รฐรมานกาอรน่ื กฤษฎีกา
ตามที่เหน็ สมควร แลว ออกคาํ สั่งยอมรบั หรือยกเสยี ซ่งึ คําคดั คานนน้ั คาํ สั่งเชน วาน้ใี หเปนทสี่ ดุ
สาํ นเกั มงื่อานศคาณละทก่ีผรรูพมิพการกกษฤาษแฎหีกงาศาลน้ันเองถสําูกนคักัดงาคนาคนณะจกะรตรอมงกวารินกิจฤฉษัยฎชกี ี้ขาาดคําคัดคาน
หามมิใหผูพิพากษาท่ีถูกคัดคานน้ันนั่งหรือออกเสียงกับผูพิพากษาอ่ืน ๆ ในการพิจารณาและช้ี
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ขาดคําคดั คานนัน้
สํานถกั างาผนูพคิณพะากกรษรมากคานรกใดฤษไฎดกีขาอถอนตัวออสกําจนาักกงากนาครณนะั่งกพรริจมากราณรกาฤคษดฎีกีก็าดี หรือศาลได
ยอมรับคําคัดคานผูพิพากษาคนใดก็ดี ใหผูพิพากษาคนอ่ืนทําการแทนตามบทบัญญัติในพระ
สาํ นกั งานธครรณมะนกรญู รมศกาาลรยกตุ ฤิธษรฎรีกมา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา หมวด ๓ สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า อํานาจและหนา ทข่ี องศาล สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นมักางาตนรคาณ๑ะ๕กรรหมากมารมกิใฤหษศ ฎาีกลาใชอ ํานาจนอสกําเนขักตงศานาคลณเะวกนรแรตมก ารกฤษฎกี า
(๑) ถาบุคคลผูที่จะถูกซักถามหรือถูกตรวจ หรือบุคคลผูเปนเจาของทรัพยหรือ
สาํ นักงานสคถณานะกทร่ซี รึง่มจกะาถรกกู ฤตษรฎวกีจามไิ ดย กเรื่องเสขําตนศกั างลานขค้ึนณคะัดกครรามนกาศรากลฤจษะฎทกี ําาการซักถามหสรําือนตักรงาวนจคดณังะวการนร้ันมนกาอรกกฤษฎกี า
เขตศาลกไ็ ด สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
(๒) ศาลจะออกหมายเรียกคูความหรือบุคคลนอกเขตศาลก็ได สวนการที่จะนํา
สาํ นักงานบคทณบะัญกรญรมัตกิมาารตกฤราษฎ๓ีก๑า, ๓๓, ๑๐ส๘ํา,นัก๑งา๐น๙คณแะลกะรร๑ม๑กา๑รกแฤหษงฎปีการะมวลกฎหมสาํายนนักี้แงาลนะคมณาะตกรรารม๑ก๔าร๗กฤษฎีกา
แหง กฎหมายลักษณะอาญามาใชบ ังคับไดน ั้น ตองใหศาลซ่ึงมีอํานาจในเขตศาลน้ันสลักหลังหมาย
เสียกอน สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
(๓)๑๖ หมายบังคบั คดีและหมายของศาลท่ีออกใหจ ับและกกั ขังบุคคลผใู ดตาม
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
บทบญั ญตั ิแหง ประมวลกฎหมายนี้ อาจบงั คบั ไดไ มว า ในที่ใด ๆ
สาํ นใกั นงากนรคณณีทะก่ีมรีกรมารกบารังกคฤัษบฎคีกดาีนอกเขตศาลสําทนี่อกั องากนหคณมาะกยรบรังมคกาับรคกฤดษี ฎใหกี าเจาหน้ีตามคํา
พิพากษายื่นคําแถลงหรือเจาพนักงานบังคับคดีรายงานใหศาลที่จะมีการบังคับคดีทราบในกรณี
สํานักงานเชคนณวะากนรรี้ ใมหกศารากลฤทษี่จฎะีกมาีการบังคับคสดําีตน้ังกั เงจาานพคนณักะกงรารนมบกังาครกับฤคษดฎีเีกพา่ือดําเนินการสบําังนคักับงาคนดคีโณดะยกไรมรมชกักาชรากฤษฎกี า
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษ๑๖ฎมีกาาตรา ๑๕ (๓)สแํานกกัไขงาเนพค่ิมณเตะิมกโรดรมยกพารระกรฤาษชฎบีกัญาญัติแกไขเพ่ิมเสตาํ ิมนปักงราะนมควณลกะกฎรหรมมากยาวริธกีฤษฎีกา
พิจารณาความแพง (ฉบบั ท่ี ๑๘) พ.ศ. ๒๕๔๒
- ๑๔ - สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานักงานแคลณะใะหกรศ รามลกนารั้นกดฤาํ ษเฎนีกนิ าการไปเสมอื นสําหนนกั ่งึ เาปนนคณศะากลรทร่บีมงักคารับกคฤดษฎแี ีกทานตามมาตราส๓าํ น๐ัก๒งาวนรครณคะสการมรม๑๗การกฤษฎกี า
สํานมกั างาตนรคาณ๑ะก๖รรถมากจาระกตฤอษงฎทกี ําาการซักถาม หสํารนือักตงารนวคจณหะรกือรรดมํากเานรินกฤกษรฎะบกี าวนพิจารณาใด
ๆ สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สํานักงานคณะกรรมการกฤษ(๑ฎกี)าโดยศาลชั้นตสนํานศักางลาในดคณนะอกกรเรขมตกศารากลฤนษนั้ ฎกี หารอื
(๒) โดยศาลแพงหรือศาลอาญา นอกเขตจังหวัดพระนครและธนบุรีหรือโดย
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ศาลอทุ ธรณหรอื ฎีกา
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษใหฎกีศาาลที่กลาวแลสวํามนีอักํงาานนาคจณทะ่ีจกะรแรมตกงาตร้ังกศฤาษลฎอกี ื่นา ที่เปนศาลชส้ันําตนนักงใาหนทคําณกะากรรซรัมกกถาารมกฤษฎกี า
หรอื ตรวจภายในบังคับบทบัญญตั ิมาตรา ๑๐๒ หรอื ดําเนนิ กระบวนพิจารณาแทนได
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
มาตรา ๑๗ คดีท่ีไดย่ืนฟองไวตอศาลนั้น ใหศาลดําเนินการไปตามลําดับเลข
สํานกั งานหคมณายะกสราํ รนมวกนารใกนฤสษาฎรกีบาบความ เวนแสตํานศกั างลาจนะคกณําะหกนรรดมเกปาน รกอฤยษาฎงอกี นื่า เมอ่ื มีเหตผุ ลสพํานเิ ักศงษานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นมกั งาาตนรคาณ๑ะก๘รรมใกหาศรกาฤลษมฎีอีกําานาจที่จะตรวสจํานคกั ํางคาูนคควณามะกทร่ีพรมนกัการงกาฤนษเจฎากี หา นาท่ีของศาล
ไดร ับไวเพ่ือยืน่ ตอ ศาล หรือสง ใหแกคูความ หรอื บุคคลใด ๆ
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ถาศาลเห็นวาคําคูความท่ีไดย่ืนไวดังกลาวแลวน้ัน อานไมออกหรืออานไมเขาใจ
หรือเขียนฟมุ เสฟาํ นอ ักยงเากนินคไณปะกหรรรือมไกมารม กีรฤาษยฎกกี าาร ไมม ลี ายมอื สชําน่ือกั ไงมานแคนณบะเกอรกรสมากราตรกาฤงษๆฎีกตาามที่กฎหมาย
ตองการ หรือมิไดชําระหรือวางคาธรรมเนียมศาลโดยถูกตองครบถวน ศาลจะมีคําส่ังใหคืนคํา
สํานักงานคคูคณวะากมรนรม้ันกไาปรกใหฤษทฎําีกมาาใหม หรือแสกํานไักขงเาพน่ิมคเณตะิมกรหรมรกือาชรกําฤรษะหฎกีราือวางคาธรรมสเํานักียงมานศคาณลใะหกรถรูกมกตาอรงกฤษฎีกา
ครบถวน ภายในระยะเวลาและกําหนดเง่ือนไขใด ๆ ตลอดจนเรื่องคาฤชาธรรมเนียมตามท่ีศาล
เห็นสมควรก็ไสดาํ น ถกั างมานิไคดณปะฏกิบรรัตมิตกาามรกขฤอษกฎําีกหานดของศาลใสนํานรักะงยาะนเควณลาะหกรรรือมเกงา่ือรนกฤไขษทฎ่ีกีกาําหนดไวก็ใหมี
คําสง่ั ไมร ับคําคูความน้ัน๑๘
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ถาศาลเห็นวาคาํ คูความที่ไดน ํามาย่ืนดังกลาวขางตน มิไดเปนไปตามเง่ือนไขแหง
กฎหมายที่บังสคาํ ับนักไวงา นคอณกะจการกรทม่ีกาลรากวฤมษาฎใกี นาวรรคกอน แสลําะนโักดงายนเฉคณพะากะรอรยมากงายรก่ิงฤเษมฎื่อีกเาห็นวาสิทธิของ
คูความหรือบุคคลซงึ่ ย่นื คําคคู วามน้ันไดถูกจํากัดหามโดยบทบัญญัติแหงกฎหมายเร่ืองเขตอํานาจ
สํานักงานศคาณละกกใ็รหรมศกาาลรมกคีฤษาํ สฎงั่กี ไามร บั หรือคนื สคําํานคกั ูคงาวนาคมณนะน้ั กไรปรมเพกือ่ารยกืน่ ฤตษอฎศกี าาลทม่ี ีเขตอํานสาําจนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ถา ไมม ขี อขดั ของดงั กลาวแลว กใ็ หศ าลจดแจง แสดงการรับคําคูความนั้นไวบนคํา
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
คูความน้ันเองหรือในทอ่ี ่นื
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษคฎําีกสา่ังของศาลที่ไสมํารนับกั หงารนือคใณหะคกรืนรคมํากคารูคกวฤาษมฎตกี าามมาตราน้ี ใสหํานอักุทงธานรณคณแะลกะรฎรมีกกาาไรดกฤษฎีกา
ตามท่ีบัญญัตไิ วในมาตรา ๒๒๗, ๒๒๘ และ ๒๔๗
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
มาตรา ๑๙ ศาลมีอํานาจส่ังไดตามที่เห็นสมควรใหคูความทุกฝาย หรือฝายใด
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สําน๑ัก๗งามนาคตณระาก๑รร๕มวกรารรกคฤสษอฎงีกเาพิ่มโดยพระรสาําชนบกั ัญงาญนัตคิณแกะกไขรรเพม่ิกมาเรตกิมฤปษรฎะกี มาวลกฎหมายวิธี
พิจารณาความแพง (ฉบับที่ ๑๘) พ.ศ. ๒๕๔๒
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษ๑๘ฎมกี าาตรา ๑๘ วรรคสสํานอักงงแากนไคขณเพะก่ิมรเตรมิมกโดารยกพฤรษะฎราีกชาบัญญัติแกไขเพสาํ่ิมนเตักิมงาปนรคะณมวะกลรกรฎมหกมาารยกฤษฎกี า
วธิ ีพิจารณาความแพง (ฉบบั ท่ี ๙) พ.ศ. ๒๕๒๗
- ๑๕ - สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สาํ นกั งานฝคายณหะกนรึ่งรมมากศารากลฤดษว ฎยกี ตานเอง ถงึ แมวสาํ คนูคักงวาานมคนณนั้ ะกๆรรจมะกไาดรกมฤที ษนฎาีกยาความวาตา งแสกํานต ักา งงาอนยคูแณละวกกรร็ดมี กอานรึ่งกฤษฎกี า
ถาศาลเห็นวา การที่คคู วามมาศาลดวยตนเองอาจยังใหเ กดิ ความตกลงหรือการประนีประนอมยอม
ความดังทีบ่ ญั สญํานัตักิไงวาในนคมณาะตกรรารตมอกไาปรกนฤี้ ษกฎ็ใีกหาศ าลส่ังใหค คู สวําานมกั มงาานศคาณลดะกว รยรตมนกาเอรกงฤษฎีกา
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษมฎาีกตารา ๒๐๑๙ ไมสวําานกักางรานพคิจณาระกณรารคมดกาีจระกไฤดษดฎํากี เานินไปแลวเพสียํางนใักดงาในหคศณาะลกมรรีอมํากนาารจกฤษฎกี า
ทจี่ ะไกลเกล่ียใหค ูความไดต กลงกัน หรอื ประนีประนอมยอมความกันในขอทพี่ ิพาทนน้ั
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๒๐ ทวิ๒๐ เพ่ือประโยชนในการไกลเกล่ีย เมื่อศาลเห็นสมควรหรือเม่ือ
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
คูความฝายใดฝายหน่ึงรองขอ ศาลจะส่ังใหดําเนินการเปนการลับเฉพาะตอหนาตัวความทุกฝาย
หรอื ฝายใดฝา สยําหนนักงึ่งาโนดคยณจะะกใรหรมมีทกานรากยฤคษวฎากี มาอยดู ว ยหรือไสมํานก ัก็ไงดานคณะกรรมการกฤษฎกี า
เมือ่ ศาลเหน็ สมควรหรือเมือ่ คูความฝายใดฝายหนึง่ รองขอ ศาลอาจแตงต้ังบุคคล
สํานักงานหครณื อะคกรณรมะกบาุ ครกคฤลษเฎปีกาน ผู ป ร ะ นี ป รสะํานนักองามนคเณพะื่ อกชรร วมยกเาหรกลฤื อษฎศีกาาล ใ น ก า ร ไ ก ลสําเนกักลงี่ ยานใคหณ คะู คกรวรามมกาไรดก ฤษฎีกา
ประนีประนอมกัน
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
หลักเกณฑและวิธีการในการไกลเกล่ียของศาล การแตงต้ังผูประนีประนอม
สาํ นักงานรวคมณทะก้งั รอรํามนกาาจรหกฤนษาฎทีก่ขี าองผูประนีปรสะํานนอักมงานใคหณเปะกนรไรปมตกาามรกทฤ่ีกษําฎหีกนาดไวในขอกําสหาํ นนักดงขาอนงคปณระะกธรารนมกศาารลกฤษฎีกา
ฎกี าโดยความเห็นชอบของท่ีประชุมใหญข องศาลฎกี า๒๑
สํานขักองากนําคหณนะกดรขรมอกงาปรกรฤะษธฎานกี าศาลฎีกาตามสําวนรกั รงคานสคาณมะกเรมรื่อมไกดารปกรฤษะกฎกีาศา ในราชกิจจา
นุเบกษาแลวใหใชบ ังคับได๒ ๒
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๒๑ เม่ือคูค วามฝา ยใดเสนอคาํ ขอหรือคําแถลงตอ ศาล
สําน(กั ๑งา)นคถณาปะกรระรมมวกลารกกฎฤหษฎมกีาายน้ีมิไดบัญญสัตํานิวักางาคนําคขณอะหกรรือรมคกําาแรกถฤลษงฎจกีะาตองทําเปนคํา
รองหรือเปนหนังสือ ก็ใหศาลมีอํานาจท่ีจะยอมรับคําขอหรือคําแถลงท่ีคูความไดทําในศาลดวย
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
วาจาไดแตศาลตองจดขอความน้ันลงไวในรายงาน หรือจะกําหนดใหคูความฝายนั้นยื่นคําขอโดย
ทาํ เปนคํารองสหาํ นรักืองยาืน่ คณําแะกถรลรงมเกปาน รหกฤนษังฎสกี อื ากไ็ ด แลวแตสศ ําานลักจงะาเนหคน็ ณสะมกรครวมรการกฤษฎีกา
(๒) ถาประมวลกฎหมายน้ีมิไดบัญญัติไววา คําขออันใดจะทําไดแตฝายเดียว
สาํ นกั งานหคาณมะมกิใรหรมศกาาลรกทฤําษคฎําีกสาั่งในเรื่องนั้นสําๆนกั โงดานยคมณิใะหกรครูคมวกาารมกอฤีกษฎฝกีาายหน่ึงหรือคูคสาํวนาักมงอานื่นคณๆะกมรีโรอมกกาารสกฤษฎีกา
คัดคา นกอนแตทง้ั น้ตี อ งอยูในบงั คับแหงบทบญั ญตั ขิ องประมวลกฎหมายนว้ี า ดวยการขาดนดั
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
(๓) ถาประมวลกฎหมายนี้บัญญตั ิไวว า คาํ ขออันใดอาจทําไดแตฝา ยเดียวแลว ให
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
๑๙ มาตรา ๒๐ แกไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแกไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ความแพง (ฉบับที่ ๑๗) พ.ศ. ๒๕๔๒
๒๐ มาตรา ๒๐ ทวิ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแกไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
แพง (ฉบบั ท่ี ๑๗) พ.ศ. ๒๕๔๒
สําน๒ัก๑งามนาคตณราะก๒ร๐รมทกวาริ วกรฤรษคฎสีกาาม แกไขเพ่ิมเสตําิมนโกั ดงยาพนครณะระากชรบรัมญกญารัตกิแฤกษไฎขีกเพา่ิมเติมประมวล
กฎหมายวิธพี จิ ารณาความแพง (ฉบับที่ ๒๔) พ.ศ. ๒๕๕๑
สํานักงานคณะกรรมการกฤษ๒๒ฎกีมาาตรา ๒๐ ทวิสวํารนรกั คงาสนี่ เคพณ่ิมะโกดรยรมพกราะรรกาฤชษบฎัญกี ญา ัติแกไขเพ่ิมเตสาํิมนปักรงะามนควลณกะฎกรหรมมากยาวริธกีฤษฎกี า
พิจารณาความแพง (ฉบบั ท่ี ๒๔) พ.ศ. ๒๕๕๑
- ๑๖ - สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นกั งานศคาณลมะกีอรํารนมากจาทรก่ีจฤะษฟฎงกี คาูความอีกฝายสหํานนกั ่ึงงหานรคือณคะูคกวรารมอกา่ืนรกๆฤษกฎอกี นาออกคําสั่งในสเํารนื่อักงงนาน้ันคๆณะไกดรรเวมนกาแรตกฤษฎีกา
ในกรณีที่คําขอนั้นเปนเร่ืองขอหมายเรียกใหใหการ หรือเพ่ือยึดหรืออายัดทรัพยสินกอนคํา
พพิ ากษาหรอื สเพําน่อื กั ใงหานอ คอณกะหกมรารยมบกางั รคกบั ฤษหฎรีกือาเพ่อื จับหรือกสําักนขกั งั งจาาํนเคลณยหะกรรือรลมกูกาหรนกฤ้ตี ษามฎีกคาาํ พิพากษา
(๔) ถา ประมวลกฎหมายนี้มิไดบัญญัติไววาศาลตองออกคําสั่งอนุญาตตามคําขอ
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ท่ีไดเสนอตอศาลน้ันโดยไมตองทําการไตสวนแลว ก็ใหศาลมีอํานาจทําการไตสวนไดตามที่
เห็นสมควรกอสนาํ นมกั ีคงาําสนคั่งตณาะมกครราํ มขกอานรกัน้ ฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ในกรณีเรื่องใดที่ศาลอาจออกคําสั่งไดเองหรือตอเมื่อคูความมีคําขอ ใหใช
สาํ นักงานบคทณบะญั กรญรมตั กอิ านรุมกฤาษตฎรากี า(๒), (๓) แสลําะน(ัก๔งา)นแคณหะงกมรารตมรกาานรกีบ้ ฤงั ษคฎับกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ในกรณีเร่ืองใดท่ีคูความไมมีอํานาจขอใหศาลมีคําสั่ง แตหากศาลอาจมีคําส่ังใน
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
กรณีเรื่องนั้นไดเอง ใหศาลมีอํานาจภายในบังคับบทบัญญัติแหงมาตรา ๑๐๓ และ ๑๘๑ (๒) ท่ี
สาํ นักงานจคะงณดะฟกรงรคมคู กวารากมฤหษรฎือกี งาดทําการไตสวสนํานกกั อ งนานอคอณกะคกาํรสรม่งั ไกดาร กฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นมักางาตนรคาณ๒ะก๒รรมกกําาหรนกฤดษรฎะกียาะเวลาทั้งปวงสไํามนวกั างทาน่ีกคฎณหะมการยรมกกําาหรนกฤดษไวฎหีการือท่ีศาลเปนผู
กําหนดก็ดี เพื่อใหดําเนินหรือมิใหดําเนินกระบวนพิจารณาใด ๆ กอนส้ินระยะเวลาน้ัน ใหศาล
สํานักงานคคาํ ณนวะกณรตรมามกาบรทกฤบษัญฎญีกาตั ิแหงประมวสลํากนฎักงหามนคายณแะพกรงรแมลกะาพรกาฤณษชิฎยีกวาา ดวยระยะเวสลําานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นมักางาตนรคาณ๒ะก๓รรมเมกาื่อรศกาฤลษเฎหกี ็นาสมควรหรือสมําีคนูคักงวาานมคฝณาะยกทร่ีเรกมี่ยกวารขกอฤงษไฎดกียาื่นคําขอโดยทํา
เปนคํารอง ใหศาลมีอํานาจท่ีจะออกคําสั่งขยายหรือยนระยะเวลาตามท่ีกําหนดไวในประมวล
สํานกั งานกคฎณหะมการยรนมกห้ี ารรอืกตฤษามฎกีทาศี่ าลไดกาํ หนสดําไนวกั งหารนือครณะะยกะรเรวมลกาาทรกี่เกฤี่ยษวฎดกี วายวิธีพิจารณาสคํานวักางมาแนพคณงอะกันรกรํามหกนารดกฤษฎกี า
ไวในกฎหมายอื่น เพื่อใหดําเนินหรือมิใหดําเนินกระบวนวิธีพิจารณาใด ๆ กอนสิ้นระยะเวลาน้ัน
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
แตการขยายหรือยนเวลาเชนวาน้ีใหพึงทําไดตอเมื่อมีพฤติการณพิเศษ และศาลไดมีคําสั่งหรือ
สํานกั งานคคูค ณวาะกมรมรคีมาํกขารอกขฤ้นึ ษมฎากี กาอ นส้ินระยะเสวําลนากั นงน้ัานเควณนะแกตรรใมนกการรณกฤีทษมี่ ฎเี กีหาตุสดุ วสิ ยั สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สาํ นมักางาตนรคาณ๒ะก๔รรเมมก่ือารคกูคฤวษาฎมกี ฝาายใดยกปญสหําานขักองากนฎคหณมะากยรรขม้ึนกอาารงกฤซษ่ึงฎถกี าาหากไดวินิจฉัย
ใหเปนคุณแกฝายน้ันแลว จะไมตองมีการพิจารณาคดีตอไปอีก หรือไมตองพิจารณาประเด็น
สํานกั งานสคําคณัญะกแรหรมงกคาดรกีบฤาษงฎขีกอาหรือถึงแมจสะําดนํากั เงนาินนคกณาระพกริจรามรกณารากปฤรษะฎเดีกา็นขอสําคัญแหสํางนคักดงีไาปนคกณ็ไะมกทรรํามใกหาไรดกฤษฎกี า
ความชัดข้ึนอีกแลว เมื่อศาลเห็นสมควรหรือเมื่อคูความฝายใดฝายหนึ่งมีคําขอ ใหศาลมีอํานาจท่ี
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
จะมีคําส่ังใหมีผลวากอนดําเนินการพิจารณาตอไป ศาลจะไดพิจารณาปญหาขอกฎหมายเชนวาน้ี
สาํ นักงานแคลณววะินกริจรฉมยั กชาร้ีขกาฤดษเบฎกี้ือางตนในปญหาสนําน้ันักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ถาศาลเห็นวาคาํ วนิ ิจฉัยช้ขี าดเชนวาน้จี ะทาํ ใหค ดีเสรจ็ ไปไดท้งั เร่อื งหรือเฉพาะแต
ประเด็นแหง คสดาํ นีบักางงาขนอคณศะากลรจระมวกินาจิรกฉฤัยษชฎ้ขี ีกาาดปญหาทก่ี ลสา วํานแักลงวาแนลคะณพะกิพรารกมษกาารคกดฤีเษรฎ่ือกี งานั้นหรือเฉพาะ
แตป ระเด็นที่เกีย่ วของไปโดยคาํ พพิ ากษาหรอื คําส่งั ฉบบั เดยี วกันก็ได
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
คาํ ส่งั ใด ๆ ของศาลท่ีไดอ อกตามมาตรานี้ ใหอุทธรณและฎีกาไดตามท่ีบัญญัติไว
ในมาตรา ๒๒ส๗ําน, กั๒ง๒าน๘คณแะลกะรร๒ม๔ก๗ารกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษมฎากีตารา ๒๕ ถาคสูคําวนาักมงฝานาคยณใดะกยร่ืนรคมํากขารอกโฤดษยฎทกี ําาเปนคํารองใหสศํานาักลงสา่ังนกคําณหะนกดรรวมิธกีกาารรกฤษฎกี า
- ๑๗ - สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานักงานอคยณางะใกดรรๆมกทารี่บกัญฤษญฎัตกี าิไวในภาค ๔ สเําพน่ือักคงาุมนคครณอะงกสรริทมธกิขาอรกงฤคษูคฎวกี าามในระหวางกสาํ รนพักงิจาานรคณณาะกหรรมือกเพารื่อกฤษฎกี า
บงั คับตามคาํ พพิ ากษาหรอื คาํ สั่ง ใหศาลมีคําสั่งอนุญาตหรอื ยกคาํ ขอนัน้ เสียโดยไมชกั ชา
สาํ นถักางาในนคเวณละากทรร่ียมื่นกคารํากขฤอษนฎั้นกี ศาาลจะช้ีขาดคสดํานีไกัดงอายนูแคณลวะกศรรามลกจาะรวกินฤิจษฉฎัยกี าคําขอน้ันในคํา
พพิ ากษา หรอื ในคําส่งั ชี้ขาดคดีก็ได
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
มาตรา ๒๖ ถาศาลไดต้ังขอถาม หรือออกคําสั่งหรือชี้ขาดเก่ียวดวยการ
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ดําเนินคดีเรื่องใดเรื่องหนึ่ง และคูความฝายใดฝายหนึ่งในคดีเรื่องนั้นคัดคานขอถามหรือคําสั่ง
สํานกั งานหครณอื คะกาํ รชรี้ขมากดานรกัน้ ฤวษาฎไมีกาช อบดว ยกฎหสมํานากัยงากนอ คนณทะีศ่กรารลมจกะาดราํกเฤนษนิ ฎคีกดา ตี อไป ใหศาสลําจนดักขงาอนถคาณมะหกรรรือมคกําาสรั่งกฤษฎกี า
หรือคําชี้ขาดที่ถูกคัดคานและสภาพแหงการคัดคานลงไวในรายงาน แตสวนเหตุผลที่ผูคัดคาน
ยกขึ้นอางอิงนสั้นํานใักหงศานาคลณใชะดกรุลรพมกินาิจรจกดฤษลฎงีกไวาในรายงาน สหํารนือกั กงาํานหคนณดะใกหรรคมูคกวารากมฤฝษาฎยีกทาี่คัดคานยื่นคํา
แถลงเปน หนงั สือเพอ่ื รวมไวใ นสํานวน
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๒๗ ในกรณีท่ีมิไดปฏิบัติตามบทบัญญัติแหงประมวลกฎหมายน้ีในขอท่ี
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มุงหมายจะยังใหการเปนไปดวยความยุติธรรม หรือที่เกี่ยวดวยความสงบเรียบรอยของประชาชน
สํานกั งานในคณเระื่อกงรกรมารกเาขรียกฤนษแฎลกี ะาการยื่นหรือสกําานรกัสงงาคนําคคณูคะวการมรมหกราือรกเอฤกษฎสีการาอื่น ๆ หรือใสนาํ กนาักรงพานิจคาณระณการครมดกีกาารรกฤษฎกี า
พิจารณาพยานหลักฐาน หรือการบังคับคดี เมื่อศาลเห็นสมควรหรือเมื่อคูความฝายท่ีเสียหาย
เนื่องจากการทส่ีมํานไิ กัดงปานฏคิบณัตะิเกชรนรวมากนารั้นกยฤ่ืนษคฎําีกขาอโดยทําเปนสคํานํารกั องางนคใหณศะกาลรรมมีอกํานรกาฤจษทฎ่ีจีกะาส่ังใหเพิกถอน
การพจิ ารณาทผี่ ิดระเบยี บนัน้ เสยี ทัง้ หมดหรือบางสวน หรอื ส่งั แกไขหรือมีคําสั่งในเร่ืองน้ันอยางใด
สาํ นกั งานอคยณางะหกรนร่งึ มกตาารมกทฤษี่ศฎาลีกเาห็นสมควร สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ขอคานเรื่องผิดระเบียบนั้น คูความฝายที่เสียหายอาจยกข้ึนกลาวไดไมวาในเวลา
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ใด ๆ กอนมีคําพิพากษา แตตองไมชากวาแปดวันนบั แตวันที่คูความฝายนั้นไดทราบขอความหรือ
สาํ นกั งานพคฤณตะิการรมณกอารันกเฤปษนฎมีกาูลแหงขออางสนําน้ันกั งแาตนทคณั้งนะก้ีครูครมวกาามรฝกฤายษฎนกีั้นาตองมิไดดําเสนําินักกงาารนอคันณใะดกรขร้ึนมใกหารมกฤษฎีกา
หลังจากทไ่ี ดทราบเรอื่ งผดิ ระเบียบแลว หรือตอ งมิไดใหสัตยาบันแกก ารผดิ ระเบยี บนน้ั ๆ
สาํ นถกั างาศนาคลณสะั่งกใรหรเมพกิการถกอฤนษกฎรีกะาบวนพิจารณสาําทน่ีผักงิดารนะคเณบะียกบรใรดมกๆารกอฤันษมฎิใกี ชาเรื่องท่ีคูความ
ละเลยไมดําเนินกระบวนพิจารณาเรื่องนั้นภายในระยะเวลาซึ่งกฎหมายหรือศาลกําหนดไว เพียง
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
เทาน้ีไมเปนการตัดสิทธิคูความฝายน้ัน ในอันที่จะดําเนินกระบวนพิจารณานั้น ๆ ใหมใหถูกตอง
ตามที่กฎหมาสยําบนงั ักคงาับนคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษมฎากีตารา ๒๘ ถามสีคําดนีหกั งลาานยคเณร่ือะกงรครามงกพาริจกาฤรษณฎาีกอายูในศาลเดียวสกํานันักหงรานือคในณศะการลรชมั้นกตารนกฤษฎีกา
สองศาลตางกัน และคูความท้ังหมด หรือแตบางฝายเปนคูความรายเดียวกัน กับท้ังการพิจารณา
คดีเหลาน้ัน สถาํ านไกั ดงรานวคมณกะันกแรรลมวกาจระกเฤปษนฎีกกาารสะดวก หสาํากนศักงาาลนนคณั้นะหกรรือรมศกาาลรกหฤนษึ่งฎศกี าาลใดเหลานั้น
เห็นสมควรใหพิจารณาคดีรวมกัน หรือหากคูความท้ังหมดหรือแตบางฝายมีคําขอใหพิจารณาคดี
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
รวมกันโดยแถลงไวในคําใหการหรือทําเปนคํารองไมวาในเวลาใด ๆ กอนมีคําพิพากษา เมื่อศาล
ไดฟ ง คคู วามทสกุํานฝักา งยาแนหคณงคะกดรนี ร้นัมกๆารกแฤลษว ฎถีกาาศาลเปน ทพ่ี อสใําจนวกั างาคนดคีเณหะลการนรมั้นกเากรี่ยกวฤเษนฎื่อีกงากัน ก็ใหศาลมี
อาํ นาจออกคาํ ส่งั ใหพ ิจารณาคดเี หลานั้นรวมกัน
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษถฎาจกี ะาโอนคดมี าจาสกํานอกั ีกงศานาลคหณนะก่ึงรหรรมือกโาอรกนฤคษดฎีไกปายังอีกศาลหนส่ึงาํ นทัก่ีมงีเาขนตคอณําะนการจรมเหกนารือกฤษฎีกา
- ๑๘ - สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานักงานคคดณนี ะน้ั กรศรามลกจาระกมฤคี ษาํ ฎสกี ่ังากอนท่ีไดรับคสวํานามักงยาินยคอณมะกขรอรงมอกีการศกาฤลษหฎนกี ่ึงานั้นไมได แตสถาํ านศักางลานทค่ีจณะะรกับรโรอมนกคารดกีฤษฎีกา
ไมยินยอม ก็ใหศาลที่จะโอนคดีน้ันสงเร่ืองใหอธิบดีผูพิพากษาศาลอุทธรณช้ีขาด คําส่ังของอธิบดี
ผูพิพากษาศาสลําอนุทกั ธงรานณคใณหะเ กปรน รมทกส่ี าดุ รกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานักงานคณะกรรมการกฤษมฎาีกตารา ๒๙ ถาคสดํานีทัก่ีฟงอานงคกณันะนก้ันรรมมีขกอาหรกาฤหษลฎาีกยาขอดวยกันแลสะํานศักางลาเนหค็นณวะากขรอรมหกาาขรอกฤษฎีกา
หนึ่งขอใดเหลานั้นมิไดเกี่ยวของกันกับขออ่ืน ๆ เมื่อศาลเห็นสมควร หรือเม่ือคูความผูมีสวนได
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
เสียไดย่ืนคําขอโดยทําเปนคํารองใหศาลมีคําส่ังใหแยกคดีเสียโดยเร็ว ถาโจทกประสงคจะให
สํานักงานพคิจณาระกณรารขมอกาหรากเฤชษนฎวีกาานั้นตอไป ก็ใสหํานศักางลาดนคําเณนะินกกรรามรกพาิจรกาฤรษณฎากี คาดีไปเสมือนหสนําน่ึงักวงาาเนปคนณคะดกรีอรีกมเกรา่ือรงกฤษฎกี า
หนง่ึ ตางหาก โดยมเี ง่อื นไขทศ่ี าลจะกําหนดไวต ามทีเ่ หน็ สมควร
สาํ นถกั างาคนดคีทณ่ีฟะกอรรงมกกันานรก้ันฤมษีฎขีกอาหาหลายขอสแํานลกั ะงศานาคลณเหะก็นรวรามหกาารกกแฤษยฎกีกพาิจารณาขอหา
ทั้งหมดหรือขอใดขอหน่ึงออกจากกันแลว จะทําใหการพิจารณาขอหาเหลานั้นสะดวก ไมวาเวลา
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ใด ๆ กอนมีคําพิพากษา เม่ือศาลเห็นสมควร หรือเม่ือคูความผูมีสวนไดเสียยื่นคําขอโดยทําเปน
คํารองและเมือ่สําศนาักลงไาดนฟคณง คะกูค รวรามมกทารุกกฝฤาษยฎแกี ลาว ใหศาลมีอสําํานนากั จงสานั่งคแณยกะกขรอรหมากเาหรกลฤาษนฎั้นกี ทา้ังหมดหรือแต
ขอใดขอหน่งึ ออกพจิ ารณาตา งหากเปน เรือ่ ง ๆ ไป
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
มาตรา ๓๐ ใหศ าลมอี าํ นาจออกขอกําหนดใด ๆ แกคูความฝายใดฝายหน่ึงหรือ
แกบ คุ คลภายสนาํ อนกั ทงาี่อนยคูตณอะหกรนรามศกาลรกตฤาษมฎทกี ี่เาห็นจําเปน เพสื่อํานรักกงษานาคณวาะมกเรรียมบการรอกยฤใษนฎบกี ราิเวณศาล และ
เพื่อใหกระบวนพิจารณาดําเนินไปตามเที่ยงธรรมและรวดเร็ว อํานาจเชนวานี้ ใหรวมถึงการสั่ง
สาํ นักงานหคาณมะคกูครวรมามกามริใกหฤษดฎําเกี นาินกระบวนพสิจําานรักณงาานใคนณทะากงรกรมอกคาวรากมฤษรําฎคกี าาญ หรือในทาสงํานปักรงะาวนิงคใณหะชกักรชรมาหการรือกฤษฎกี า
ในทางฟุมเฟอยเกินสมควร สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
มาตรา ๓๑๒๓ ผใู ดกระทาํ การอยา งใด ๆ ดังกลา วตอ ไปน้ี ใหถือวากระทําผิดฐาน
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ละเมดิ อํานาจศาล
สําน(กั ๑งา)นขคัดณขะกืนรไรมมปกาฏริบกฤัตษิตฎากีมาขอกําหนดขอสํางนศักางลาตนคามณมะการตรรมากกาอรกนฤอษันฎวกี าาดวยการรักษา
ความเรียบรอย หรอื ประพฤตติ นไมเ รียบรอยในบรเิ วณศาล
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษ(๒ฎีก)า๒๔ เมือ่ ไดม คี ําสรํานอ กังแงาลนะคไณดะรกับรอรมนกุญารากตฤจษาฎกีกศาาลใหยกเวนคสาํานธรักรงามนเคนณียะมกศรารมลกตาารมกฤษฎีกา
มาตรา ๑๕๖/๑ แลว ปรากฏวาไดแสดงขอเท็จจริงหรือเสนอพยานหลักฐานอันเปนเท็จตอศาลใน
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
การไตส วนคาํ รอ งขอยกเวนคา ธรรมเนียมศาล
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษ(๓ฎกี )าเมื่อรวู าจะมสกี ําานรกัสงงาคนาํคคณูคะวการมรมหกราือรสกฤงเษอฎกีกสาารอน่ื ๆ ถงึ ตสนํานแักงลาวนจคงณใจะกไปรรเมสกียาใรหกฤษฎกี า
พน หรือหาทางหลกี เลย่ี งท่ีจะไมร บั คาํ คคู วามหรือเอกสารน้นั โดยสถานอ่นื
สาํ น(ัก๔งา)นตคณรวะจกเรอรมกกสาารรกทฤ้ังษหฎมีกาด หรือฉบับใสดําฉนบกั งับานหคนณึ่งะซกึ่งรรอมยกูใานรสกฤํานษฎวนีกาความ หรือคัด
เอาสําเนาเอกสารเหลา นน้ั ไป โดยฝาฝน ตอ บทบญั ญัติ มาตรา ๕๔
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สําน๒กั ๓งามนาตครณาะ๓กร๑รมแกกาไรขกเพฤ่ิมษเฎตีกิมาโดยพระราชบัญสําญนัตกั ิแงากนไคขเณพะ่ิมกเรตริมมปกราะรมกวฤลษกฎฎีกหามายวิธีพิจารณา
ความแพง (ฉบบั ที่ ๕) พ.ศ. ๒๔๙๙
สํานักงานคณะกรรมการกฤษ๒๔ฎมกี าาตรา ๓๑ (๒)สําแนกกัไขงาเนพค่ิมณเตะิมกโรดรมยกพารรกะรฤาษชฎบกี ัญาญัติแกไขเพ่ิมสเตําินมักปงราะนมควณลกะกฎรหรมมากยาวริธกีฤษฎกี า
พจิ ารณาความแพง (ฉบบั ท่ี ๒๔) พ.ศ. ๒๕๕๑
- ๑๙ - สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานักงานคณะกรรมการกฤษ(ฎ๕ีก)าขัดขืนไมมาสศําานลกั งเามนื่อคศณาะลกไรดรมมกีคารํากสฤ่ังษตฎากีมามาตรา ๑๙ หสํารนือักมงาีหนมคาณยะเกรรียรกมตกาารมกฤษฎกี า
มาตรา ๒๗๗
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๓๒ ผูใดเปนผูประพันธ บรรณาธิการ หรือผูพิมพโฆษณาซึ่ง
สํานักงานหคนณังะสกือรพรมิมกพารหกรฤือษสฎ่ิงกี พา ิมพอันออกสโฆํานษกั ณงาานตคอณปะกรระรชมากชานรกไฤมษวฎาีกบาุคคลเหลานั้นสจาํ นะักไดงารนูถคึงณซะึ่งกขรอรมคกวาารมกฤษฎีกา
หรือการออกโฆษณาแหงหนังสือพิมพ หรือสิ่งพิมพเชนวาน้ันหรือไม ใหถือวาไดกระทําผิดฐาน
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ละเมิดอาํ นาจศาลในกรณีอยางใดอยา งหนงึ่ ในสองอยางดังจะกลา วตอ ไปน้ี
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษ(ฎ๑ีก)าไมวาเวลาใดสําๆนกั ถงาาหนคนณังสะกือรพรมิมกพาหรกรฤือษสฎิ่งีกพาิมพเชนวามาสนําั้นนักไดงากนลคาณวะหกรรือรมแกสาดรงกฤษฎกี า
ไมวาโดยวิธีใด ๆ ซึ่งขอความหรือความเห็นอันเปนการเปดเผยขอเท็จจริงหรือพฤติการณอ่ืน ๆ
แหงคดี หรือสาํกนรกั ะงบานวคนณพะกิจรารรมณกาารกใฤดษฎๆีกาแหงคดี ซ่ึงสเําพน่ือักงคานวคาณมะเกหรมรมากะาสรกมฤหษรฎือกี าเพ่ือคุมครอง
สาธารณประโยชน ศาลไดมีคําส่ังหามการออกโฆษณาส่ิงเหลาน้ัน ไมวาโดยวิธีเพียงแตสั่งให
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
พิจารณาโดยไมเ ปด เผยหรือโดยวิธหี ามการออกโฆษณาโดยชดั แจง
สําน(ัก๒งา)นคถณาะหกนรรังมสกือารพกิมฤษพฎหีกราือสิ่งพิมพ ไสดํานกักลงาานวคหณระือกแรรสมดกงาไรมกฤวษาฎโดีกายวิธีใด ๆ ใน
ระหวางการพิจารณาแหงคดีไปจนมีคําพิพากษาเปนที่สุด ซ่ึงขอความหรือความเห็นโดยประสงค
สาํ นกั งานจคะณใหะกมรีอริทมกธาิพรกลฤเหษฎนีกือาความรูสึกขอสงํานปักรงะาชนาคชณนะกหรรมือกเหารนกือฤษศฎาีกลาหรือเหนือคูคสวํานามักงหานรือคณเหะนกรือรพมกยาารนกฤษฎีกา
แหงคดซี ่งึ พอเหน็ ไดวาจะทําใหการพจิ ารณาคดีเสยี ความยุตธิ รรมไป เชน
สํานกกั .งาเนปคนณกะากรรแรสมดกางรผกดิ ฤจษาฎกีกขาอเท็จจริงแหสงําคนดกั ีงหานรคอื ณะกรรมการกฤษฎีกา
ข. เปนรายงานหรือยอเรื่องหรือวิภาค ซ่ึงกระบวนพิจารณาแหงคดีอยางไมเปน
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
กลางและไมถ กู ตอ ง หรอื
สํานคกั ง.านเปคณนะกการรมวิกภาารคกฤโษดฎยกี ไามเปนธรรมสําซน่ึงักกงาานรคดณําะเกนรรินมคกาดรีขกอฤษงฎคกี ูคาวาม หรือคํา
พยานหลักฐาน หรือนิสัยความประพฤติของคูความหรือพยาน รวมท้ังการแถลงขอความอันเปน
สํานักงานกคารณเะสกอื่ รมรมเสกียารตกอ ฤชษอ่ื ฎเกี สาียงของคคู วามสําหนรกั ืองาพนยคาณนะกแรมรถมงึกวารา กขฤอษคฎวกีาามเหลานั้นจะเสปาํ นนคักงวาานมคจณระงิ กหรรรมือการกฤษฎีกา
ง. เปน การชกั จูงใหเ กดิ มีคําพยานเทจ็ สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
เพ่ือประโยชนแหงมาตรานี้ ใหนําวิเคราะหศัพททั้งปวงในมาตรา ๔ แหง
สาํ นกั งานพครณะระกาชรรบมญั กญารัตกฤิกษาฎรพกี ามิ พ พทุ ธศักรสาําชนกั ๒งา๔น๗คณ๖ะมกรารใมชกบ างั รคกับฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สํานมกั งาาตนรคาณ๓ะก๓รรมถกาาครกูคฤวษาฎมกี ฝาายใดหรือบสุคําคนลกั ใงาดนกครณะะทกํารครมวกาามรผกฤิดษฐฎาีกนาละเมิดอํานาจ
ศาลใดใหศาลนั้นมอี าํ นาจสง่ั ลงโทษโดยวธิ ีใดวธิ หี นง่ึ หรือทั้งสองวธิ ีดงั จะกลาวตอไปน้ี คือ
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษ(กฎีก)าไลอ อกจากบสรําเิ นวกัณงศานาคลณหะกรอืรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
(ข) ใหล งโทษจําคุก หรอื ปรบั หรือท้ังจําทงั้ ปรับ
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
การไลออกจากบริเวณศาลน้ันใหกระทําไดช่ัวระยะเวลาที่ศาลนั่งพิจารณาหรือ
สํานักงานภคาณยใะนกรรระมยกะาเรวกลฤาษใดฎกี ๆา ก็ไดตามทศ่ี สาํานลักเหงาน็ นสคมณคะวกรรรเมมกอื่ ารจกําฤเปษนฎจกี ะาเรยี กใหต าํ รวสจํานชักว งยาจนัดคกณาะรกกร็ไรดมการกฤษฎีกา
ในกรณีกําหนดโทษจําคุกและปรับนั้นใหจําคุกไดไมเกินหกเดือนหรือปรับไมเกิน
หา รอ ยบาท สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษมฎาีกตารา ๓๔ ถาจสะําตนอกั งงดานําคเนณินะกรรระมบกวานรกพฤิจษาฎรีกณา าทั้งเร่ืองหรืสอําแนตักบงาานงคสณวนะกรโดรมยกทาารงกฤษฎีกา
- ๒๐ - สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานักงานอคาศณัยะกหรรรือมโกดารยกรฤอษงฎขกีอาตอเจาหนาทสี่ใํานนเกั มงือานงคตณางะปกรรระมเทกาศรกเฤมษ่ือฎไีกมามีขอตกลงระสหําวนาักงงปานรคะณเทะศกรอรยมากงาใรดกฤษฎกี า
อยางหนึ่ง หรือไมมีกฎหมายบัญญัติไวสําหรับเร่ืองนั้นแลว ใหศาลปฏิบัติตามหลักท่ัวไปแหง
กฎหมายระหวสาํางนปักรงาะนเทคณศะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณหะมกวรดรม๔การกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
การน่งั พิจารณา
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษมฎากีตารา ๓๕ ถาปสรําะนมักงวาลนกคฎณหะกมรารยมนกา้ีมริไกดฤบษัฎญกี ญา ัติไวเปนอยาสงาํ อนื่นักงากนาครณนะั่งกพริจรมารกณารากฤษฎกี า
คดีท่ีย่ืนไวตอศาลใดจะตองกระทําในศาลนั้นในวันที่ศาลเปดทําการและตามเวลาทํางานที่ศาลได
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
กําหนดไว แตในกรณีมีเหตุฉุกเฉินหรือเปนการจําเปนศาลจะมีคําส่ังกําหนดการน่ังพิจารณา ณ
สาํ นกั งานสคถณานะกทรีอ่ ร่ืนมกหารรกอื ฤใษนฎวีกนั าหยุดงาน หรสือําในนักเงวาลนาคใณดะกๆรรกมไ็ กดารกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ใหผพู ิพากษาและเจาพนกั งานศาลซึ่งปฏบิ ตั งิ านในวนั หยุดงาน หรือในเวลาใด ๆ
นอกเวลาทํากสาํารนปักกงาตนิไคดณระับกครรามตกอาบรกแฤทษนฎเกี ปานพิเศษ ตามสํารนะักเบงาียนบคทณ่ีกะกรระรทมรกวางรกยฤุตษิธฎรีกรามกําหนด โดย
ไดร บั ความเหน็ ชอบจากกระทรวงการคลัง๒๕
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๓๖ การนั่งพจิ ารณาคดีจะตองกระทําในศาลตอหนาคูความท่ีมาศาลและ
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
โดยเปดเผย เวน แต
สํานักงานคณะกรรมการกฤษ(ฎ๑กี)าในคดีเรื่องใสดําทนกัี่มงีคานวคามณจะกําเรปรมนกเาพรื่กอฤรษักฎษกี าาความเรียบรอสาํยนใักนงศานาคลณเะมก่ือรศรมากลาไรดกฤษฎกี า
ขับไลคูความฝายใดออกไปเสียจากบริเวณศาลโดยที่ประพฤติไมสมควร ศาลจะดําเนินการนั่ง
พิจารณาคดีตสอ ําไนปกั ลงับานหคลณังะคกูครวรมามกาฝรากยฤนษน้ัฎกี าไ็ ด สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
(๒) ในคดีเรื่องใด เพ่ือความเหมาะสม หรือเพื่อคุมครองสาธารณประโยชนถา
สํานกั งานศคาณลเะหกร็นรสมมกาครวกรฤจษะฎหีกาามมิใหมีการสเปํานดกั เงผายนซคณึ่งขะอกรเทรม็จกจารริงกฤหษรฎือกี พา ฤติการณตาสงาํ นๆักงทาน้ังหคณมะดกรหรรมือกแารตกฤษฎีกา
บางสวนแหงคสดาํ นีซักึ่งงปานราคกณฏะจการรกมคกําาครกูคฤวษามฎกีหารือคําแถลงกสาํารนณกั ขงาอนงคคณูคะวการมรมหกราือรจกาฤกษคฎําีกพา ยานหลักฐาน
ท่ีไดส บื มาแลว ศาลจะมีคาํ สง่ั ดงั ตอ ไปนีก้ ไ็ ด
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษ(ฎกีก)า หามประชาสชํานนกั มงาิในหคเณขะากฟรรงมกกาารกพฤิจษาฎรกี ณา าทั้งหมดหสราํ ือนแักงตานบคาณงสะกวรนรมแกาลรวกฤษฎีกา
ดําเนนิ การพจิ ารณาไปโดยไมเ ปด เผย หรอื
สําน(ักขง)านหคาณมะมกรใิ รหมอกอากรกโฆฤษษฎณกี าาขอเท็จจริงหสรําอื นพกั ฤงาตนิกคาณระณกตรรามงกๆารกเชฤนษฎวากี นา้นั
ในบรรดาคดีท้ังปวงท่ีฟองขอหยาหรือฟองชายชูหรือฟองใหรับรองบุตร ใหศาล
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
หามมิใหม ีการเปดเผยซ่ึงขอ เท็จจริงหรือพฤติการณใด ๆ ที่ศาลเห็นเปนการไมสมควร หรือพอจะ
เหน็ ไดว าจะทาํสใาํ หนักเกงาดิ นกคาณระเสกียรรหมากยาอรกันฤไษมฎเ ปกี าน ธรรมแกค ูค สวําานมกั หงารนอื คบณุคะคกลรรทมเ่ี กกาี่ยรวกขฤอษงฎกี า
ไมวาศาลจะไดมีคําส่ังตามอนุมาตรา (๒) นี้หรือไม คําสั่งหรือคําพิพากษาช้ีขาด
สาํ นักงานคคดณีขะอกงรศรมากลานรกั้นฤษตฎอีกงาอานในศาลสโําดนยักเงปานดคเณผะยกรแรลมะกมาริใกหฤษถฎือกีวาาการออกโฆสษาํ นณักางทาน้ังคหณมะดกรหรรมือกแารตกฤษฎีกา
บางสวนแหงคําพิพากษานั้นหรือยอเร่ืองแหงคําพิพากษาโดยเปนกลางและถูกตองน้ัน เปนผิด
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สํานักงานคณะกรรมการกฤษ๒๕ฎีกมาาตรา ๓๕ วรรสคํานสกั องงานเพคณ่ิมะโดกรยรพมรกะารรากชฤบษัญฎีกญาัติแกไขเพ่ิมเตสิมํานปักรงะามนวคลณกะฎกหรรมมากยาวริธกีฤษฎีกา
พิจารณาความแพง (ฉบับที่ ๑๖) พ.ศ. ๒๕๓๙
- ๒๑ - สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สาํ นกั งานกคฎณหะมการยรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สํานมักางาตนรคาณ๓ะก๗รรมใกหาศรกาลฤษดฎําเีกนาินการนั่งพิจาสรํานณักางคานดคีตณิดะตกอรรกมันกไาปรกเทฤาษทฎ่ีสกามารถจะทําได
โดยไมต อ งเลือ่ นจนกวา จะเสร็จการพิจารณาและพิพากษาคดี
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๓๘ ถาในวันที่กําหนดนัดน่ังพิจารณาศาลไมมีเวลาพอที่จะดําเนินการนั่ง
พิจารณา เน่ือสงาํ นจกัางกากนิคจณธุระกะรขรอมงกศารากลฤษศฎากี ลาจะมีคําสั่งใหสเําลนื่ักองนานกคาณรนะกั่งรพรมิจกาารรณกฤาษไปฎกีใานวันอื่นตามที่
เหน็ สมควรก็ได สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
มาตรา ๓๙ ถา การท่ีจะชขี้ าดตดั สนิ คดเี รอ่ื งใดท่ีคา งพิจารณาอยูในศาลใดจําตอง
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
อาศัยทั้งหมดหรือแตบางสวนซึ่งคําช้ีขาดตัดสินบางขอท่ีศาลน้ันเองหรือศาลอ่ืนจะตองกระทํา
สํานักงานเสคียณกะกอรนรมหกรารือกจฤําษตฎอกี งารอใหเจาพนสําักนงกั างนานฝคาณยะธกุรรกรามรกวาิรนกิจฤฉษัยฎชีกี้ขา าดในขอเชนสนาํ น้ันักเงสานียคกณอะนกรหรมรกือาถรากฤษฎกี า
ปรากฏวา ไดม กี ารกระทําผิดอาญาเกดิ ขึน้ ซึ่งอาจมกี ารฟอ งรองอนั อาจกระทําใหการชี้ขาดตัดสินคดี
ทพี่ ิจารณาอยูนสํา้ันนเักปงลานี่ยคนณแะปกลรงรมไปกาหรกรฤือษใฎนกี การณีอ่ืนใดซึ่งศสําานลกัเหงา็นนวคาณถะากไรดรเมลก่ือานรกกฤาษรฎพีกิจาารณาไปจักทํา
ใหความยุติธรรมดําเนินไปดวยดี เมื่อศาลเห็นสมควรหรือเมื่อคูความที่เกี่ยวของรองขอศาลจะมี
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
คําส่งั เลือ่ นการน่ังพิจารณาตอ ไปจนกวาจะไดม ีการพิพากษาหรือชข้ี าดในขอ นั้น ๆ แลวหรอื ภายใน
ระยะเวลาใด ๆสํานตกั างมาทนค่ีศณาละกเหรร็นมสกมารคกวฤรษกฎไ็ กีดา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ถาศาลมีคําสั่งใหเลื่อนการนั่งพิจารณาดังกลาวแลวโดยไมมีกําหนด เมื่อศาล
สํานักงานเหค็นณสะกมรครมวรกหารรกือฤคษูคฎกีวา มท่ีเกี่ยวของสรํานอกั งงขาอนคศณาะลกจระรมกีคาํารสกั่งฤใษหฎเีกรา่ิมการนั่งพิจาสราํ ณนาักตงาอนไคปณใะนกวรันรมใกดารๆกฤษฎีกา
ตามทเี่ หน็ สมควรกไ็ ด สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๔๐๒๖ เม่ือศาลไดกําหนดวันนั่งพิจารณาและแจงใหคูความทราบแลว ถา
สาํ นักงานคคูคณวะากมรฝรามยกใาดรกฝฤาษยฎหกี นาึ่งจะขอเล่ือนสกําานรักนงาั่งนพคิจณาะรกณรรามคกูคารวกาฤมษฝฎากี ยานั้นตองเสนอสคาํ นําักขงอาเนขคาณมะากกรอรนมหการรือกฤษฎีกา
ในวันนัดและแสําสนดักงงเาหนตคณุผละกแรหรมงกกาารรกขฤอษเฎลกี่ือานนั้น ในกรณสีเําชนนักวงาานนคี้ หณาะมกรมริใมหกศารากลฤมษีคฎํากี สา่ังอนุญาตตาม
คาํ ขอ เวนแตก ารขอเลอื่ นการน่ังพิจารณานน้ั มีเหตจุ ําเปนอันไมอ าจกาวลวงเสียได และหากศาลไม
สาํ นกั งานอคนณญุ ะากตรจรมะกทาาํ รใกหฤเษสฎยี กีคาวามยุตธิ รรมสํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
เมื่อศาลจะสั่งใหเลื่อนการน่ังพิจารณา ศาลอาจสั่งใหคูความฝายน้ันเสียคาปวย
การพยานซ่ึงสมําานศักางลานตคาณมะหกรมรามยกเารรียกฤกษแฎลีกะาเสียคาใชจาสยําในนักกงาานรคทณี่คะูคกรวรามมกฝารากยฤอษ่ืนฎมีกาาศาล เชน คา
พาหนะเดินทางและคาเชาท่ีพักของตัวความ ทนายความ หรือพยาน เปนตน ตามจํานวนที่ศาล
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
เห็นสมควร ถาคูความฝายที่ขอเลื่อนคดีไมชําระคาปวยการหรือคาใชจายตามท่ีศาลกําหนด ให
ศาลยกคําขอเสลําื่อนนกั คงาดนีนค้ันณเะสกียรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
คาปวยการหรอื คาใชจ า ยทจี่ ายตามวรรคสองใหต กเปนพบั
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษคฎํากีขาอเลื่อนคดีตาสมําวนรักรงคานหคนณึ่งะกถรารไมมกไาดรกเสฤนษฎอีกตาอหนาศาลดวสยาํ วนาักจงาานกค็ใณหะทกํารรเปมกนาครํากฤษฎีกา
รอ งและจะทาํ ฝา ยเดียวโดยไดรับอนญุ าตจากศาลกไ็ ด
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานักงานคณะกรรมการกฤษ๒๖ฎมีกาาตรา ๔๐ แกไ ขสเําพนิ่มกั เงตาิมนโคดณยะพกรระรรมากชาบรญั กฤญษตั ฎแิ กีกาไขเพิ่มเติมประสมาํ วนลักกงฎาหนมคณายะวกิธรีพริจมากราณรกาฤษฎีกา
ความแพง (ฉบับที่ ๒๔) พ.ศ. ๒๕๕๑
- ๒๒ - สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๔๑๒๗ ถามีการขอเลื่อนการนั่งพิจารณาโดยอางวาตัวความผูแทน
ทนายความ พสยําานนักงหานรคอื ณบะุคกครลรมอกืน่ าทรกีถ่ ฤูกษเฎรียกกา ใหม าศาลไมสสํานามักงาารนถคมณาะศการลรมไดกเาพรกรฤาษะฎปกีวายเจ็บ เม่ือศาล
เห็นสมควรหรือเม่ือคูความฝายใดฝายหนึ่งมีคําขอฝายเดียว ศาลจะมีคําส่ังต้ังเจาพนักงานไปทํา
สํานักงานกคาณรตะกรรวรจมกก็ไาดรกแฤลษะฎถกี าาสามารถหาแสพําทนกัยงไาดนกค็ใณหะตกร้ังรแมพกทารยกไฤปษตฎรีกวาจดวย ถาผูทส่ีศาํ นาลักงตา้ังนใคหณไะปกตรรรมวกจาไรดกฤษฎกี า
รายงานโดยสาบานตนหรือกลาวคําปฏิญาณแลว และศาลเช่ือวาอาการของผูที่อางวาปวยนั้นไม
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
รายแรงถึงกับจะมาศาลไมได ใหศาลดําเนินกระบวนพิจารณาตามบทบัญญัติแหงประมวล
สํานักงานกคฎณหะมการยรนมก้ีวาา รดกว ฤยษกฎาีกราขาดนัดหรือกสาํารนไักมงมานาคศณาละกขรอรงมบกุคารคกลฤทษ่ีอฎาีกงาวา ปว ยนน้ั แสลาํวนแักตงกานรคณณี ะกรรมการกฤษฎกี า
ศาลอาจสั่งใหคูความฝายท่ีขอใหไปตรวจตามวรรคหนึ่ง หรือคูความใดไปกับผูที่
ศาลตัง้ ใหไปตสราํ วนจกั งคาูคนควาณมะนกรน้ั รจมะกมารอกบฤใษหฎผกี ูใาดไปแทนตนสกํา็ไนดัก งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
คาพาหนะและคาปวยการของเจาพนักงานและแพทย ใหถือวาเปนคาฤชาธรรม
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
เนียม และใหนํามาตรา ๑๖๖ มาใชบังคับ
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๔๒ ถาคูความฝายใดฝายหนึ่งในคดีท่ีคางพิจารณาอยูในศาลไดมรณะ
สํานักงานเสคียณกะอกรนรศมากลารพกิพฤษากฎษีกาาคดี ใหศาลเสลํา่ือนนักงกาานรคนณ่ังะพกริจรามรกณารากไปฤษจฎนกีกาวาทายาทของสผํานูมักรงณานะคหณระือกผรรูจมัดกกาารรกฤษฎีกา
ทรัพยมรดกของผูม รณะ หรือบุคคลอนื่ ใดที่ปกครองทรัพยมรดกไว จะไดเขามาเปนคูความแทนที่
ผูมรณะโดยมีคสําานขักองเาขนา คมณาะเอกงรรหมกราือรโกดฤยษทฎี่ศีกาลหมายเรียกสใําหนเักขงามนคาณเนะกื่อรงรจมากกาครกูคฤวษาฎมีกฝาายใดฝายหน่ึง
มีคําขอฝา ยเดียว คําขอเชน วา นี้จะตอ งยนื่ ภายในกาํ หนดหนึ่งปนับแตว ันที่คคู วามฝา ยน้ันมรณะ
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษถฎา ไีกมามคี าํ ขอของบสําุคนคักลงาดนังคกณละากวรมรามแกลารว กหฤษรอืฎไกี มามคี าํ ขอของคสคูํานวักามงาฝนาคยณใะดกฝรารยมหกานรึ่งกฤษฎกี า
ภายในเวลาที่กําหนดไว ใหศ าลมคี าํ สงั่ จาํ หนายคดีเรอื่ งน้ันเสยี จากสารบบความ
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
มาตรา ๔๓ ถาทายาทของผูมรณะ หรือผูจัดการทรัพยมรดกของผูมรณะ หรือ
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
บุคคลอื่นใดท่ีปกครองทรัพยมรดก ประสงคจ ะขอเขา มาเปนคูความแทน ก็ใหย่ืนคําขอโดยทําเปน
คาํ รอ งตอศาลสเาํพนือ่ ักกงาานรคนณนั้ ะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ในกรณีเชนน้ี เม่ือศาลเห็นสมควร หรือเมื่อคูความฝายใดฝายหนึ่งมีคําขอศาล
สาํ นักงานอคาจณสะ่ังกใรหรมผกูทาร่ีจกะฤเขษาฎมกี าาเปนคูความแสทํานนกั นงา้ันนแคสณดะงกพรรยมากนาหรกลฤักษฐฎาีกนาสนับสนุนคําสขําอนเักชงนาวนาคนณ้ันะกไดรรเมมก่ือาไรดกฤษฎกี า
แสดงพยานหลักฐานดังกลาวน้ันแลว ใหศาลมีคําสั่งอนุญาตหรือไมอนุญาตในการที่จะเขามาเปน
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
คคู วามแทน
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๔๔ คําส่ังใหหมายเรียกบุคคลใดเขามาแทนผูมรณะน้ัน จะตองกําหนด
ระยะเวลาพอสสํามนคกั งวารนเคพณื่อะใกหรรบมุคกคารลกนฤั้นษฎมกีีโาอกาสคัดคานสใํานนกัศงาาลนวคาณตะนกรมริไมดกเาปรกนฤทษาฎยีกาาทของผูมรณะ
หรือมิไดเ ปนผูจัดการทรพั ยม รดกหรอื ผูป กครองทรพั ยมรดกนนั้
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษทฎากียาาท ผจู ัดการทสรํานพั กั ยงม านรคดณกะหกรรรือมบกคุ ารคกลฤผษูถฎกูกี เารยี กไมจาํ ตอสงปํานฏักิบงาัตนิตคาณมะหกมรรามยกเาชรนกฤษฎีกา
วา น้ันกอนระยะเวลาท่กี ฎหมายกาํ หนดไวเพ่ือการยอมรับฐานะนนั้ ไดล ว งพน ไปแลว
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษ๒๗ฎกีมาาตรา ๔๑ แกไขสเําพน่ิมกั เงตาิมนโคดณยะพกรระรรมากชาบรัญกญฤษัตฎิแีกกาไขเพ่ิมเติมประสมาํ วนลักกงฎาหนมคณายะวกิธรีพริจมากราณรกาฤษฎกี า
ความแพง (ฉบับที่ ๑๐) พ.ศ. ๒๕๒๗
- ๒๓ - สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษถฎาีกบาุคคลท่ีถูกศาสลําหนมกั งาายนเครณียะกกนร้ัรนมกยาินรยกฤอษมฎรีกับาเขามาเปนคสูคาํ วนาักมงาแนทคนณผะกูมรรรณมกะาใรหกฤษฎีกา
ศาลจดรายงานพสิ ดารไวแ ละดําเนนิ คดตี อไป
สํานถกั างาบนุคคคณละนกร้ันรไมมกยารินกยฤอษมฎหีการือไมมาศาลสใําหนักศงาาลนทคณํากะากรรไรตมกสาวรนกตฤษามฎีกทา่ีเห็นสมควรถา
ศาลเห็นวาหมายเรียกน้ันมีเหตุผลฟงได ก็ใหออกคําส่ังตั้งบุคคลผูถูกเรียกเปนคูความแทนผู
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
มรณะแลวดําเนินคดีตอไป ถาศาลเห็นวาขอคัดคานของบุคคลผูถูกเรียกมีเหตุผลฟงได ก็ใหศาล
สั่งเพิกถอนหสมําานยักเงราียนกคณนั้ะนกเรสรียมกแาลรกะฤถษาฎคกีูคาวามฝายใดฝสาํายนหักงนาน่ึงไคมณสะากมรรามรกถาเรรกียฤกษทฎากี ยา าทอันแทจริง
หรือผูจัดการทรัพยมรดกหรือบุคคลที่ปกครองทรัพยมรดกของผูมรณะเขามาเปนคูความแทนผู
สาํ นกั งานมครณณะะกไรดรมภกาายรใกนฤษกฎําหีกานดเวลาหน่ึงสปําน กั ็ใงาหนศคาณละมกรีครํามสกั่งาตรกาฤมษทฎ่ีเกี หา็นสมควรเพื่อสําปนรักะงโายนชคณนะแกหรงรมคกวาารมกฤษฎกี า
ยุตธิ รรม สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๔๕ ถาปรากฏตอศาลวาคูความฝายหน่ึงตกเปนผูไรความสามารถก็ดี
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
หรือผูแทนโดยชอบธรรมของคูความฝายที่เปนผูไรความสามารถไดมรณะหรือหมดอํานาจเปน
ผูแทนก็ดใี หศสาาํลนเักลง่อื านนคกณาระนกรงั่ รพมจิ กาารรณกฤาษไปฎีกภาายในระยะเวสลําานอกั ันงสานมคคณวะรกเรพร่ือมผกาูแรทกนฤษโดฎยกี าชอบธรรมหรือ
ผูแทนโดยชอบธรรมคนใหมจะไดแจงใหทราบถึงการไดรับแตงต้ังของตนโดยยื่นคําขอเปนคํารอง
สํานักงานตคอณศะากลรเรพมอ่ื กการากรฤนษ้นั ฎกีถาา มไิ ดย ่นื คาํ ขสอําดนังกั กงลานา วคมณาะแกลรรว มใกหานรกํามฤษาตฎรกี า ๕๖ มาใชบังสคํานบั ักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ถาผแู ทนหรือทนายความของคูความไดมรณะหรือหมดอํานาจเปนผูแทน ใหศาล
เล่ือนการน่ังพสิําจนากัรงณานาคไปณจะกนรกรมวากตารัวกคฤวษาฎมกี จาะไดยื่นคํารสอํางนตกั องาศนาคลณแะจกงรใรหมกทารรากบฤษถฎึงีกกาารท่ีไดแตงตั้ง
ผูแทนหรือทนายความข้ึนใหม หรือคูความฝายนั้นมีความประสงคจะมาวาคดีดวยตนเอง แตถา
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ศาลเหน็ สมควร หรือเม่ือคูความอีกฝายหน่งึ มคี าํ ขอฝา ยเดยี ว ใหศาลมีอํานาจสั่งกําหนดระยะเวลา
ไวพอสมควร สเพํานอ่ื กั ใงหานต ควั ณคะวการมรมมโีกอากรกาฤสษแฎจีกง าใหทราบถึงกาสรําแนกัตงง าตน้ังคหณระือกครรวมากมาปรรกะฤสษงฎคีกขาองตนนั้นก็ได
ในกรณีเชนวาน้ี ถาตัวความมิไดแจงใหทราบภายในระยะเวลาท่ีกําหนดไว ศาลจะมีคําส่ังใหเร่ิม
สาํ นกั งานกคารณนะั่งกพรริจมากราณรกาฤตษอฎไีกปาในวันใด ๆ ตสาํามนกัทงเ่ี าหนน็ คสณมะกครวรรมกกไ็ าดรก ฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
บทบัญญัติแหงวรรคกอ นน้ัน ใหน ํามาใชบ ังคับแกก รณีท่ีผูแทนโดยชอบธรรมของ
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ผไู รความสามารถหมดอํานาจลง เพราะเหตุทบ่ี ุคคลนั้นไดม ีความสามารถข้นึ แลวดวยโดยอนุโลม
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
หมวด ๕
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤรษายฎงีกาานและสาํ นวนสคํานวกัามงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๔๖ บรรดากระบวนพิจารณาเก่ียวดวยการพิจารณาและการช้ีขาดตัดสิน
คดแี พงทัง้ หลสาํายนซักึง่ งศานาลคเณปะน กผรรูทมํากนาั้นรกใฤหษทฎกีําเาปน ภาษาไทยสํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
บรรดาคําคูความและเอกสารหรือแผนกระดาษไมวาอยางใด ๆ ท่ีคูความหรือ
สาํ นักงานศคาณลหะกรรือรเมจกาาพรกนฤักษงฎาีกนาศาลไดทําขึ้นสซํา่ึงนปกั รงะานกคอณบะเกปรนรสมํากนารวกนฤขษอฎงกี คาดีนั้น ใหเขียสนาํ เนปักนงาหนนคังณสะือกไรทรมยกแาลระกฤษฎกี า
เขียนดวยหมึกหรือดีดพิมพหรือตีพิมพ ถามีผิดตกท่ีใดหามมิใหขูดลบออก แตใหขีดฆาเสียแลว
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
เขียนลงใหม และผูเขียนตองลงช่ือไวท่ีริมกระดาษ ถามีขอความตกเติมใหผูตกเติมลงลายมือช่ือ
สาํ นักงานหครณือละกงรชร่ือมยกอารไกวฤเปษนฎสีกาําคัญ สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
- ๒๔ - สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานักงานคณะกรรมการกฤษถฎาีกตานฉบับเอกสาสรํานหกั รงือานแคผณนะกกรระรดมกาาษรไกมฤวษาฎอีกยาางใด ๆ ท่ีสสงาํตนอักศงาานลคไณดะทกํารขรึ้นมกเปารนกฤษฎกี า
ภาษาตางประเทศ ใหศาลสั่งคูความฝายท่ีสงใหทําคําแปลทั้งฉบับหรือเฉพาะแตสวนสําคัญ โดยมี
คาํ รบั รองมายสืน่ ําเนพัก่ืองาแนนคบณไะวกก รับรมตกนาฉรกบฤบั ษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ถาคูความฝายใดหรือบุคคลใดท่ีมาศาลไมเขาใจภาษาไทยหรือเปนใบหรือหู
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
หนวกและอา นเขยี นหนังสือไมได ใหใ หคูค วามฝา ยท่เี กีย่ วของจดั หาลา ม
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๔๗ ถาคูความหรือบุคคลใดย่ืนใบมอบอํานาจตอศาล ใหศาลมีอํานาจที่
สํานกั งานจคะสณั่งะใกหรรคมูคกวาารมกฤหษรฎอื กีบาุคคลนั้น ใหถ สอ ํานยักคงําาสนาคบณาะนกตรรวั มวกา เาปรกน ฤใษบฎมีกอาบอาํ นาจอันแสทํานจ ักรงิงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ถาศาลมีเหตุอันควรสงสัยวา ใบมอบอํานาจท่ียื่นน้ันจะไมใชใบมอบอํานาจอัน
แทจริงก็ดี หรสือํานเมักื่งอาคนูคณวาะมกรอรีกมฝการยกหฤนษ่ึงฎยีกื่นา คํารองแสดสงําเนหกั ตงุอานันคคณวะรกสรงรสมกัยาวรากใฤบษมฎอีกบา อํานาจน้ันจะ
มิใชใบมอบอํานาจอันแทจริงก็ดี ใหศาลมีอํานาจท่ีจะสั่งใหคูความหรือบุคคลที่เกี่ยวของน้ันย่ืนใบ
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มอบอาํ นาจตามที่บัญญัตไิ วต อ ไปน้ี
สํานถักางาในบคมณอะบกอรรํามนกาาจรนก้ัฤนษไดฎีกทาําในราชอาณสาําจนักกั รงสานยคามณตะกอรงรใมหกนารากยฤอษําฎเภกี าอเปนพยานถา
ไดทําในเมืองตางประเทศท่ีมีกงสุลสยาม ตองใหกงสุลนั้นเปนพยาน ถาไดทําในเมืองตางประเทศ
สํานกั งานทค่ีไณมะมกีกรงรสมกุลาสรยกาฤมษฎตีกอา งใหบุคคลเสหําลนาักนงาี้เนปคนณพะยกรารนมคกือารเกจฤาษพฎนีกักางานโนตารีปสบํานลักิกงหานรคือณแะมกยริสรมเตการร็ดกฤษฎกี า
หรือบุคคลอ่นื ซ่งึ กฎหมายแหง ทองถิ่นต้ังใหเ ปน ผูมอี ํานาจเปนพยานในเอกสารเชนวานี้ และตองมี
ใบสําคัญของสราํัฐนบักางลานตคาณงปะกรระรเมทกศาทรกี่เฤกษ่ียฎวีกขาองแสดงวาบสุคําคนกัลงทาี่เนปคนณพะกยรารนมนกา้ันรเกปฤนษฎผกี ูมาีอํานาจกระทํา
การได สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
บทบัญญัติแหงมาตรานี้ใหใชบังคับแกใบสําคัญและเอกสารอื่น ๆ ทํานองเชนวา
มาน้ี ซ่งึ คคู วาสมาํ จนะกั ตงอานงคยณ่ืนะตกอรศรมาลการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานักงานคณะกรรมการกฤษมฎากีตารา ๔๘ ในคสําดนีทกั ุกงาเนรค่ือณงะใกหรรเมปกนารหกนฤษาทฎี่กขาองศาลตองจสดําแนักจงงารนาคยณงะากนรกรมากรานรั่งกฤษฎกี า
พจิ ารณาหรือกระบวนพจิ ารณาอ่นื ๆ ของศาลไวท ุกคร้งั
สาํ นรกั างยานงาคนณนะกน้ั รตรอมงกมารรี กาฤยษกฎาีกราตอไปนี้ สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
(๑) เลขคดี สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
(๒) ช่อื คูค วาม
สําน(กั ๓งา)นคสณถาะนกรทร่ี มวกันารแกลฤะษเฎวกีลาาทศี่ าลนงั่ พิจสาํารนณักางหานรคือณดะาํ กเนรรนิ มกกราะรกบฤวษนฎพกี จิ าารณา
(๔) ขอ ความโดยยอเกีย่ วดว ยเรอื่ งทก่ี ระทําและรายการขอสําคัญอืน่ ๆ
สํานักงานคณะกรรมการกฤษ(๕ฎีก)าลายมอื ชอื่ ผูพสําพิ นากั กงาษนาคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
เมอ่ื มกี ฎหมายบัญญตั ไิ วหรอื เมอื่ ศาลเหน็ เปนการจําเปนก็ใหศาลจดบันทึก (โดย
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
จดรวมไวในรายงานพิสดารหรืออีกสวนหน่ึงตางหาก) ซ่ึงคําแถลงหรือคําคัดคานในขอสําคัญ
สาํ นักงานขคอณตะกกลรงรมคกําาชรกี้ขฤาดษฎคกี ําาส่ัง หรือการสอํา่ืนนกั ๆงานหครณือะกกรระรบมวกนารพกฤิจษารฎณีกาาท่ีทําดวยวาจสาาํ นตักางมาบนทคณบะัญกญรรัตมกิแาหรงกฤษฎกี า
ประมวลกฎหมายนี้
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๔๙ ในสว นทีเ่ กยี่ วดวยคาํ แถลงหรอื คาํ คดั คา นของคูความ หรือคําใหการ
สํานกั งานขคอณงพะกยรารนมหการรือกผฤษูเชฎี่ยกี วาชาญหรือขอสตํากนกัลงงาในนคกณาะรกสรลรมะสกาิทรธกิขฤษอฎงคีกาูความนั้น ใหถสาํือนวักางราานยคงณาะนกขรอรมงกศาารลกฤษฎีกา
- ๒๕ - สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานกั งานเปคนณพะกยรารนมหกาลรักฐฤาษนฎเีกบาื้องตนไดตอสเมําน่ือักศงาลนไคดณอะากนรรใมหกคาูรคกวฤาษมฎหกี ราือบุคคลท่ีเกี่ยสวํานขอักงงาฟนงคแณละะกไรดรมจกดาลรงกฤษฎีกา
ไวซงึ่ ขอแกไขเพิ่มเติมตามที่ขอรองหรอื ทชี่ แี้ จงใหม ทัง้ คคู วามหรือบุคคลน้ัน ๆ ไดลงลายมือช่ือไว
เปนสาํ คญั สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษมฎาีกตารา ๕๐ ถาคสูคํานวกัามงาฝนาคยณใะดกรหรมรกือาบรกุคฤคษลฎใกี ดาจะตองลงลาสยาํ มนืัอกงชาื่อนใคนณระากยรรงมากนาใรดกฤษฎกี า
เพ่ือแสดงรับรูรายงานนั้น หรือจะตองลงลายมือช่ือในเอกสารใดเพื่อรับรองการอานหรือการสง
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
เอกสารเชนวาน้นั
สํานักงานคณะกรรมการกฤษ(ฎ๑ีก)าการลงลายมสือํานพักิมงาพนนคณิ้วมะกือรรแมกกงาไรดกฤหษรฎือกี เาครื่องหมายอสยาํ านงักองื่นานทคี่ไณดะทกํารตรอมหกานรากฤษฎีกา
ศาลนน้ั ไมจ าํ ตองมลี ายมือช่ือของพยานสองคนรบั รอง
สาํ น(กั ๒งา)นคถณาะคกูครรวมากมารหกฤรษือฎบกี ุคาคลที่จะตองสลํานงกัลงาายนมคณือะชกื่อรใรนมกราารยกงฤาษนฎดีกาังกลาวแลวลง
ลายมือชื่อไมได หรือไมยอมลงลายมือช่ือ ใหศาลทํารายงานจดแจงเหตุท่ีไมมีลายมือช่ือเชนน้ันไว
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
แทนการลงลายมอื ช่ือ
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
มาตรา ๕๑ ใหเ ปนหนา ทขี่ องศาลทีจ่ ะปฏบิ ตั ดิ ังนี้
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษ(ฎ๑ีก)าลงทะเบียนคสําดนีใกั นงสานาครบณบะกครวรมามกาขรอกงฤศษาฎลกี ตาามลําดับที่รัสบําไนวัก งกาลนาควณคะือกรตรมามกาวรันกฤษฎกี า
และเวลาทย่ี ่ืนหรอื เสนอคาํ ฟองเพอื่ เร่ิมคดตี อ ศาล ตามทบ่ี ญั ญตั ิไวใ นประมวลกฎหมายน้ี
สําน(กั ๒งา)นคลณงทะกะรเรบมียกนารคกําฤพษฎิพีกาากษา หรือคําสสําั่งนชกั ้ีขงาานดคคณดะีทกร้ังรหมมกาดรขกอฤษงศฎกีาลา ในสารบบคํา
พิพากษา
สํานักงานคณะกรรมการกฤษ(ฎ๓กี )า รวบรวมรายสํางนาักนงแานลคะณเอะกกรสรามรกทารี่สกงฤตษอฎศกี าาลหรือศาลทสําาํ ขนึ้นักงกานับคคณําะสกั่งรแรมลกะาครํากฤษฎีกา
พพิ ากษาของศาล ไวในสํานวนความเร่ืองนน้ั แลวเกบ็ รกั ษาไวใ นที่ปลอดภยั
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
(๔) คัดสาํ เนาคาํ พพิ ากษา คําสงั่ ชีข้ าดคดี แลวเก็บรกั ษาไวเรียงตามลําดับและใน
สํานกั งานทคป่ี ณละอกดรภรมยั การกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
(๕) เกบ็ รกั ษาสารบบและสมดุ ของศาล เชนสารบบความและสารบบคําพิพากษา
ไวใ นทีป่ ลอดภสัยํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษมฎากีตารา ๕๒ เม่ือสคําํานพักงิพานากคณษะากหรรรือมคกาํารสก่ังฤอษันฎเกี ปานเด็ดขาดถึงสทาํ นี่สักุดงแานลควณเระ่ือกงรใรดมกไดารมกีฤษฎีกา
การปฏิบัติตาม หรือบังคับไปแลว หรือระยะเวลาท่ีกําหนดไวเพ่ือการบังคับน้ันไดลวงพนไปแลว
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ใหศาลที่เก็บสํานวนนั้นไว จัดสงสํานวนนั้นไปยังกระทรวงยุติธรรม เพ่ือเก็บรักษาไวหรือจัดการ
สํานกั งานตคามณกะกฎรกรรมะกทารรกวฤงษวฎา ดกี าว ยการนนั้ สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สํานมักงาาตนรคาณ๕ะก๓รรมถกาารรากยฤงษาฎนีกาคําพิพากษา สคําํานสักั่งงหานรคือณเอะกกรสรามรกอา่ืนรกใฤดษทฎ่ีรกี วามไวในสํานวน
ความซงึ่ ยงั อยใู นระหวางพิจารณา หรือรอการบังคับของศาลสูญหายไป หรือบุบสลายท้ังหมดหรือ
สาํ นกั งานแคตณบ ะากงรสรวมนกาเรปกนฤกษฎารกี ขาัดของตอการสชําน้ีขักาดงาตนัดคสณินะกหรรรือมบกาังรคกับฤคษฎดีกีเมา ่ือศาลเห็นสมสําคนวักรงาหนรคือณเะมก่ือรครมูคกวาารมกฤษฎีกา
ฝา ยที่เก่ยี วของยนื่ คําขอโดยทาํ เปนคาํ รอง ใหศาลสั่งคคู วามหรือบคุ คลผถู ือเอกสารน้ัน นําสําเนาท่ี
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
รบั รองถกู ตอ งมาสง ตอ ศาล ถาหากสาํ เนาเชน วา นัน้ ทั้งหมดหรือบางสว นหาไมได ใหศาลมีคําสั่งให
สาํ นักงานพคจิ ณาระกณรารคมดกาีนรน้ักฤใหษฎมกี หา รอื มคี าํ ส่ังอยสาํานงอักงน่ื าตนาคมณทะก่เี หรร็นมสกมารคกวฤรษเฎพีกอ่ื าประโยชนแหสง าํ คนวักางมานยคตุ ณธิ ะรกรรมรมการกฤษฎกี า
- ๒๖ - สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษมฎากีตารา ๕๔ คูควสามํานกัก็ดงีาหนครอืณพะกยรารนมใกนารสกว ฤนษทฎเี่ กีกาี่ยวกับคาํ ใหกสาํารนขักองงาตนนคใณนะคกรดรนี มนั้กากรด็ กีฤษฎกี า
หรือบคุ คลภายนอกผูมีสวนไดเสียโดยชอบหรือมีเหตุผลอันสมควรก็ดี อาจรองขออนุญาตตอศาล
ไมวาเวลาใดใสนาํ นระกั หงาวนาคงณหะกรรือรภมากยารหกลฤังษกฎากี ราพิจารณาเพ่ือสตํานรักวงจาเนอคกณสะากรรทรม้ังกหามรกดฤหษรฎือกี แาตบางฉบับใน
สาํ นวนเรอ่ื งนั้น หรอื ขอคดั สําเนา หรือขอใหจาศาลคดั สําเนาและรับรอง แตท้ังนี้
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
(๑) หามมิใหอนุญาตเชนวานั้นแกบุคคลอ่ืนนอกจากคูความหรือพยานในคดีที่
พิจารณาโดยไสมาํ เนปักดงาเนผคยณหะกรรือรใมนกคารดกีทฤี่ศษาฎลีกไาดมีคําส่ังหามสกํานากัรงตารนวคจณหะรกือรรคมัดกสารํากเนฤษาเฎอกี กาสารในสํานวน
ทั้งหมดหรือบางฉบับเพื่อรักษาความสงบเรียบรอยหรือผลประโยชนทั่วไปของประชาชน ถึงแมผู
สํานักงานขคอณจะกเปรรนมคกูคารวกาฤมษหฎรกี ือา พยานก็หามสมํานิใกั หงอานนคุญณาะตกรดรุจมกกันารกแฤตษทฎั้งีกนาี้ไมตัดสิทธิขสอาํ งนคักูคงาวนาคมณใะนกกรรามรกทาี่จระกฤษฎีกา
ตรวจหรอื คดั สําเนาคําพิพากษาหรอื คําส่งั ในคดนี น้ั หรือในการที่จะขอสําเนาอนั รบั รองถกู ตอ ง
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
(๒) หามมิใหอนุญาตใหคูความคัดถอยคําพยานฝายตนจนกวาจะไดสืบพยาน
สาํ นักงานฝคา ยณตะกนรเรสมรกจ็ าสริน้กฤแษลฎว กี เาวน แตจะมีพฤสําตนิกกั างราณนคพณเิ ศะกษรทรม่จี กะาใรหกอฤนษญุฎีกาาต สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
เม่ือไดใหอนุญาตแลว การตรวจ หรือการคัดสําเนาน้ัน ใหผูขอหรือบุคคลซ่ึง
ไดรับการแตงสตาํ น้ังกัจงาากนผคูขณอะกโดรรยมชกอารบกเฤปษนฎผกี ูคา ัดตามเวลาแสําลนะักเงาื่อนนคไณขะซก่ึงรจรมาศกาารลกจฤะษไฎดีกกาําหนดใหเพื่อ
ความสะดวกของศาลหรือเพือ่ ความปลอดภยั ของเอกสารนั้น
สํานักงานคณะกรรมการกฤษหฎากีมามิใหคัดสําเนสาําคนํากั พงาิพนาคกณษะากหรรรมือกคาํารสกฤ่ังษกฎอกี นาที่ไดอานคําพสาํิพนาักกงษานาคหณระือกครํารสมั่งกนารั้นกฤษฎีกา
และกอ นทไ่ี ดลงทะเบียนในสารบบคําพพิ ากษา
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ในกรณีที่ศาลไดทําคําอธิบายเพ่ิมเติมกลัดไวกับรายงานแหงคําส่ังหรือคํา
สาํ นกั งานพคิพณาะกกษรรามซก่ึงการรกะฤทษาํ ฎดีกว ายวาจาตามบสทําบนัญกงญานัตคมิ ณาะตกรรารม๑ก๔าร๑กฤคษําฎอีกธาบิ ายเพิม่ เติมเสชาํ นนวักางนานั้นคคณูคะวการมรมจกะาขรอกฤษฎีกา
ตรวจหรอื ขอคดั สําเนา หรอื ขอสําเนาเสมอื นเปนสว นหนง่ึ แหงคําส่ังหรือคําพพิ ากษากไ็ ด
สาํ นสักาํงเานนาคทณรี่ ะับกรรรอมงกนาัน้รกใฤหษจฎากี ศาาลเปนผูรับรสอํานงโักดงายนเครียณกะกครารธมรกรามรเกนฤียษมฎตีกาามท่ีกําหนดไว
ในอัตราทายประมวลกฎหมายนี้ ในกรณีท่ีผูขอตรวจเอกสารหรือขอคัดสําเนาดวยตนเอง ไมตอง
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
เรยี กคาธรรมเนยี ม
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
- ๒๗ - สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคลณกั ะษกรณรมะก๓ารกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
คคู วาม
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษมฎาีกตารา ๕๕ เม่ือสมําีนขกัองโาตนแคยณงะเกกริดรมขก้ึนารเกกฤ่ียษวฎกกี ับาสิทธิหรือหนสาํ ทนัก่ีขงอางนบคุณคคะกลรใรดมตกาารมกฤษฎีกา
กฎหมายแพง หรอื บุคคลใดจะตอ งใชสิทธิทางศาล บคุ คลนัน้ ชอบทีจ่ ะเสนอคดขี องตนตอศาลสว น
แพง ทม่ี เี ขตอําสนาํ นาจกั ไงดาน ตคณามะกบรทรบมกญั าญรกตั ฤแิษหฎกีงกา ฎหมายแพง สแําลนะักปงารนะคมณวะลกกรฎรมหกมาารยกฤนษี้ ฎีกา
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษมฎากีตารา ๕๖ ผูไ รค สวํานามกั งสาานมคาณระถกหรรรอืมกผาทู ราํกกฤาษรฎแีกทานจะเสนอขอสหาํ นาตักองาศนาคลณหะรกือรรดมํากเนารินกฤษฎีกา
กระบวนพิจารณาใด ๆ ได ตอ เมื่อไดป ฏบิ ัติตามบทบญั ญตั แิ หง ประมวลกฎหมายแพง และพาณชิ ย
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
วาดวยความสามารถและตามบทบัญญัติแหงประมวลกฎหมายนี้ การใหอนุญาตหรือยินยอมตาม
สํานกั งานบคทณบะัญกรญรมัตกิเชารน กวฤาษนฎนั้ กี าใหทาํ เปน หนสังําสนือกั ยงา่นื นตคอณศะากลรเรพมกอื่ ารรวกมฤไษวฎใกีนาสํานวนความสาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ไมวาเวลาใด ๆ กอนมีคําพิพากษาเม่ือศาลเห็นสมควรหรือเม่ือคูความฝายหนึ่ง
ฝายใดยื่นคําขสอํานโดักงยาทนําคเณปะนกครรํามรกอางรกใฤหษศฎากี ลามีอํานาจทํากสาํารนสักองาบนสควณนะใกนรเรรม่ือกงารคกวฤาษมฎสีกาามารถของผูขอ
หรือของคูความอีกฝายหนึ่ง และถาเปนที่พอใจวามีการบกพรองในเร่ืองความสามารถ ศาลอาจมี
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
คาํ สั่งกําหนดใหแ กไ ขขอบกพรองนน้ั เสยี ใหบ ริบูรณภ ายในกําหนดเวลาอนั สมควรที่ศาลจะสั่ง
สํานถักางาศนาคลณเหะก็นรวรมากเาพรก่ือฤคษวฎากี มายุติธรรมไมคสําวนรักใงหานกครณะบะกวรนรมพกิจาารรกณฤษาฎดีกําาเนินเนิ่นชาไป
ศาลจะส่ังใหคคู วามฝายทีบ่ กพรองในเร่อื งความสามารถน้ันดาํ เนินคดีไปกอนช่ัวคราวก็ได แตหาม
สาํ นกั งานมคิใณหศะการลรพมิพกาารกกษฤษาใฎนีกปา ระเด็นแหงคสดํานีจักนงกานวคาขณอะบกรกรพมรกอารงกนฤัน้ ษไฎดีกแากไขโดยบริบสูราํณนแักงลาว นคณะกรรมการกฤษฎกี า
ถาผูไรความสามารถไมมีผูแทนโดยชอบธรรมหรือผูแทนโดยชอบธรรมทําหนาที่
ไมได ศาลมีอสําาํนนากั จงอานอคกณคะํากสร่ังรใมหกอารนกุญฤษาตฎกีหารือใหความยสินํายนอักงมาตนคามณทะก่ีตรอรงมกกาารรกหฤษรือฎีกตา้ังผูแทนเฉพาะ
คดีน้ันใหแกผูไรความสามารถ ถาไมมีบุคคลอื่นใดใหศาลมีอํานาจตั้งพนักงานอัยการหรือเจา
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
พนักงานฝา ยปกครองอ่นื ใหเปน ผแู ทนได
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๕๗ บุคคลภายนอกซึ่งมิใชคูความอาจเขามาเปนคูความไดดวยการรอง
สํานักงานสคอณดะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
(๑) ดวยความสมัครใจเองเพราะเห็นวาเปนการจําเปนเพ่ือยังใหไดรับความ
รับรองคุมครอสงาํ นหกั รงาือนบคังณคะับกตรรามมกสาิทรกธฤิขษอฎงกีตานท่ีมีอยู โดยสยําื่นนกัคงําารนอคงณขะอกตรอรมศกาาลรทกฤ่ีคษดฎีนีกั้นาอยูในระหวาง
พจิ ารณาหรอื เมือ่ ตนมสี ทิ ธเิ รียกรองเกีย่ วเนื่องดวยการบังคับตามคําพิพากษาหรือคําสั่ง โดยยื่นคํา
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
รอ งขอตอศาลทอ่ี อกหมายบงั คับคดนี ้นั
สําน(กั ๒งา)นคดณวยะกครวรามมกสารมกัคฤรษใฎจกี เอา งเพราะตนมสีสํานวกันงไาดนเคสณียะตการมรมกกฎาหรกมฤาษยฎใกีนาผลแหงคดีน้ัน
โดยยื่นคํารองขอตอศาลไมวาเวลาใด ๆ กอนมีคําพิพากษา ขออนุญาตเขาเปนโจทกรวมหรือ
สาํ นักงานจคาํ เณละยกรรว รมมกหารรกอื ฤเขษาฎแกี ทานทคี่ คู วามฝสา ํายนใักดงฝานาคยณหะนก่งึ รเรสมียกทาเีรดกยีฤษวโฎดีกยาไดร บั ความยสนิ าํ ยนอักงมาขนอคงณคะคูกวรรามมกฝาารยกฤษฎีกา
น้ันแตวาแมศาลจะไดอนุญาตใหเขาแทนท่ีกันไดก็ตาม คูความฝายนั้นจําตองผูกพันตนโดยคํา
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
พพิ ากษาของศาลทกุ ประการเสมือนหนงึ่ วามิไดมกี ารเขา แทนทกี่ นั เลย
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษ(ฎ๓กี )า ดวยถูกหมาสยํานเรักียงากนใคหณเขะการมรามใกนารคกดฤีษ(ฎกีก)า ตามคําขอขสอํางนคักูคงาวนาคมณฝะากยรใรดมกฝาารยกฤษฎกี า
- ๒๘ - สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นักงานหคนณง่ึ ะทกํารเรปมนกคารํากรฤอษงฎแกีสาดงเหตุวาตนสอําานจกั ฟงาอนงคหณระือกถรูกรมคกูคาวรากมฤษเชฎนีกวาาน้ันฟองตนสไดําน ักเงพาน่ือคกณาระใกชรสรมิทกธาิไรลกฤษฎีกา
เบย้ี หรือเพอื่ ใชคาทดแทน ถา หากศาลพจิ ารณาใหค ูค วามเชนวา นัน้ แพค ดี หรือ (ข) โดยคําส่ังของ
ศาลเม่ือศาลนส้ันํานเหกั ง็นาสนคมณคะวกรรรหมรกือาเรมกื่ฤอษคฎูคีกวาามฝายใดฝาสยําหนนักง่ึงามนีคคําณขะอกรใรนมกการรณกฤีทษี่กฎฎีกหามายบังคับให
บุคคลภายนอกเขามาในคดี หรือศาลเห็นจําเปนที่จะเรียกบุคคลภายนอกเขามาในคดีเพื่อ
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ประโยชนแหงความยุติธรรม แตถาคูความฝายใดฝายหน่ึง จะเรียกบุคคลภายนอกเขามาในคดี
ดังกลาวแลวใสหํานเรกั ียงกานดควณยะวกิธรียรื่มนกคาํารรกอฤษงเฎพกี ื่อาใหหมายเรียสกํานพกั รงอานมคกณับะคกรํารฟมอกงารหกรฤือษคฎําีกใาหการ หรือใน
เวลาใด ๆ ตอมากอ นมคี ําพิพากษาโดยไดรับอนุญาตจากศาล เมื่อศาลเปนที่พอใจวาคํารองน้ันไม
สาํ นักงานอคาจณยะ่ืนกรกรอมนกนาร้ันกไฤดษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
การสงหมายเรียกบุคคลภายนอกตามอนุมาตราน้ีตองมีสําเนาคําขอ หรือคําส่ัง
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ของศาล แลวแตก รณี และคาํ ฟองตงั้ ตน คดีนัน้ แนบไปดว ย
สํานักงานคณะกรรมการกฤษบฎทกี บา ัญญัติในปรสะํานมกั วงลานกคฎณหะกมรารยมกนาี้ไรมกฤตษัดฎสีกิทา ธิของเจาหสนํา้ีนใักนงาอนันคทณ่ีจะกะรใรชมสกิทารธกิฤษฎีกา
เรียกรองของลูกหนี้และที่จะเรียกลูกหนี้ใหเขามาในคดีดังท่ีบัญญัติไวในประมวลกฎหมายแพง
และพาณิชย สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษมฎาีกตารา ๕๘ ผูรอสงํานสักองดานทค่ีไณดเะขการเรปมกนาครูกคฤวษาฎมกี ตาามอนุมาตราสํา(น๑ัก)งาแนคลณะ ะ(ก๓รร)มแกาหรงกฤษฎีกา
มาตรากอนนี้ มีสิทธิเสมือนหน่ึงวาตนไดฟองหรือถูกฟองเปนคดีเร่ืองใหม ซ่ึงโดยเฉพาะผูรอง
สอดอาจนําพสยําานนักหงาลนักคฐณาะนกใรหรมมกมาารแกสฤษดฎงกี คาัดคานเอกสาสรําทนกัี่ไดงายน่ืนคไณวะ กถรารมมคกาารนกพฤยษาฎนกี าที่ไดสืบมาแลว
และคัดคานพยานหลักฐานท่ีไดสืบไปแลวกอนท่ีตนไดรองสอด อาจอุทธรณฎีกาคําพิพากษาหรือ
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
คําสั่งของศาลตามที่กฎหมายบญั ญตั ิไว และอาจไดร ับหรือถกู บงั คบั ใหใชคา ฤชาธรรมเนยี ม
สํานหักงาามนมคิใณหะผกูรรอมงกสาอรกดฤทษ่ีไฎดีกเาปนคูความตาสมํานอกันงุมานาคตณราะก(ร๒รม)กแารหกงฤมษาฎตีกราากอน ใชสิทธิ
อยางอ่ืนนอกจากสิทธิท่ีมีอยูแกคูความฝายซึ่งตนเขาเปนโจทกรวมหรือจําเลยรวมในช้ันพิจารณา
สํานักงานเมคื่อณตะกนรรรอมงกสารอกดฤษแฎลกี ะาหามมิใหใชสสิทํานธักิเชงานนวคาณนะั้นกใรนรมทกาางรทก่ีขฤัดษฎกกีับาสิทธิของโจทสกาํ หนรักืองาจนําคเลณยะกเดรริมมกแาลระกฤษฎกี า
ใหผูรองสอดเสียคาฤชาธรรมเนียมอันเกิดแตการที่รองสอด แตถาศาลไดอนุญาตใหเขาแทนท่ี
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
โจทกหรอื จาํ เลยเดิม ผรู อ งสอดจึงมฐี านะเสมอดวยคูความทีต่ นเขา แทน
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษเมฎื่อีกาไดมีคําพิพากสําษนากั หงารนือคคณําะสก่ังรแรมลกวารถกาฤมษีขฎอีกเาก่ียวของกับคสดํานี ักเปงานนปคญณะหการจรมะกตาอรงกฤษฎกี า
วนิ จิ ฉัยในระหวา งผรู อ งสอดกับคูความฝายท่ีตนเขามารวม หรือท่ีตนถูกหมายเรียกใหเขามารวมผู
รองสอดยอมตสอํานงักผงูกานพคนั ณตะากมรครมาํ กพาพิ รกาฤกษษฎาีกหารือคาํ สั่งนัน้ เสวํานนแกั งตาในนคกณระณกรีตรอมไกปารนกี้ ฤษฎกี า
(๑) เน่ืองจากความประมาทเลินเลอของคูความน้ัน ทําใหผูรองสอดเขามาเปน
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
คูความในคดชี าเกนิ สมควรที่จะแสดงขอ เถยี งอนั เปน สาระสาํ คัญได หรือ
สําน(กั ๒งา)นคเมณื่อะกครูครวมากมารนก้ันฤษจฎงใกี จาหรือประมาสทําเนลักินงเาลนอคณอยะการงรรมากยาแรกรฤงมษฎิไดกี ายกข้ึนใชซึ่งขอ
เถยี งในปญหาขอ กฎหมายหรอื ขอ เท็จจริงอนั เปน สาระสาํ คญั ซงึ่ ผรู องสอดมไิ ดรวู ามีอยเู ชนนน้ั
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
มาตรา ๕๙ บุคคลตัง้ แตส องคนขึ้นไป อาจเปน คคู วามในคดีเดยี วกันได โดยเปน
โจทกรวมหรือสจํานําเักลงยานรควณมะถกรารหมากกาปรกรฤาษกฎฏกี วาาบุคคลเหลาสนําน้ันกั มงีผานลคปณระะกโรยรชมนกรารวกมฤกษันฎใกี นามูลความแหง
คดแี ตหามมใิ หถือวา บคุ คลเหลา นัน้ แทนซึ่งกันและกัน เวนแตมูลแหงความคดีเปนการชําระหน้ีซ่ึง
สาํ นกั งานแคบณงแะกยรกรจมากการกกันฤมษิไฎดีกาหรือไดมีกฎสหํามนากั ยงาบนัญคณญะัตกิไรวรดมังกนาร้ันกโฤดษยฎชกี ัดา แจง ในกรณสีเาํ ชนนักนงาี้ นใหคณถะือกวรารบมุคกาครลกฤษฎีกา
- ๒๙ - สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นกั งานเหคลณา ะนก้นัรรแมทกนารซกึ่งฤกษนั ฎแีกลาะกนั เพยี งเทสาําทนจ่ี ักะงกานลคา ณวตะกอรไรปมนกี้ารกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
(๑) บรรดากระบวนพิจารณาซ่ึงไดทําโดย หรือทําตอคูความรวมคนหนึ่งนั้นให
ถือวาไดทําโดสยาํ นหักรงือานทคําณตะอกรครูคมวกาารมกรฤวษมฎคีกนา อื่น ๆ ดวยสเําวนนกั แงาตนกครณะะบกวรรนมพกิจารากรฤณษาฎทกี ี่คาูความรวมคน
หนึ่งกระทําไปเปนที่เส่ือมเสยี แกค คู วามรวมคนอื่น ๆ
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
(๒) การเล่ือนคดีหรือการงดพิจารณาคดีซึ่งเก่ียวกับคูความรวมคนหน่ึงน้ันใหใช
ถึงคูความรวมสคาํ นนักองื่นานๆคณดะวกยรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษมฎาีกตารา ๖๐๒๘ คูคสวําานมกั ฝงาานยคใณดะฝการยรหมกนา่ึงรกหฤรษือฎผกี ูแาทนโดยชอบธสาํรนรักมงใานนกครณณะกีทร่ีครมูคกวาารมกฤษฎกี า
เปนผูไรความสามารถ หรือผูแทนในกรณีที่คูความเปนนิติบุคคล จะวาความดวยตนเองและ
ดําเนินกระบวสนาํ พนักจิ งาารนณคาณทะ้งักปรรวมงตกาารมกทฤ่เีษหฎ็นีกสามควร เพื่อปสรําะนโกั ยงชานนคขณอะงกตรนรมหกรารือกจฤะษตฎั้งีกแาตง ทนายความ
คนเดียวหรอื หลายคนใหว า ความและดําเนนิ กระบวนพจิ ารณาแทนตนกไ็ ด
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ถาคูความ หรือผูแทนโดยชอบธรรมหรือผูแทน ดังที่ไดกลาวมาแลว ทําหนังสือ
มอบอาํ นาจใหสบาํ นคุ กั คงลานใดคณเปะนกรผรูแ มทกนารตกนฤษในฎคีกาดี ผรู บั มอบอสําํานนากั จงเาชนนควณา ะนก้นัรรจมะกวาา รคกวฤาษมฎอีกยาา งทนายความ
ไมได แตยอมต้ังทนายความเพ่ือดาํ เนินกระบวนพจิ ารณาได
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
มาตรา ๖๑ การต้ังทนายความนั้น ตองทําเปนหนังสือลงลายมือช่ือตัวความและ
ทนายความ แสลํานวักยงื่นานตคอณศะากลรเรพมื่อการรวกมฤไษวฎใีกนาสํานวน ใบแสตํานงักทงนานายคณนี้ใะกหรใรชมไกดาเรฉกฤพษาฎะกีคาดีเรื่องหน่ึง ๆ
ตามท่ไี ดย ืน่ ไวเทานั้น เมอื่ ทนายความผูใดไดร บั มอบอํานาจทัว่ ไปทจ่ี ะแทนบุคคลอ่ืนไมวาในคดีใด
สาํ นักงานๆคณใหะกทรนรามยกคารวกาฤมษผฎูนกี ้ันา แสดงใบมอสบํานอักํางนาานจคทณ่ัวะไกปรรแมกลาวรคกัดฤษสฎําเีกนาายื่นตอศาลแสทาํ นนักใงบานแคตณงะทกนรรามยกเพารื่อกฤษฎกี า
ดําเนนิ คดีเปนเรือ่ ง ๆ ไป ตามความในมาตรานี้
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๖๒ ทนายความซ่ึงคูความไดตั้งแตงน้ันมีอํานาจวาความและดําเนิน
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
กระบวนพิจารณาใด ๆ แทนคูความไดต ามทเ่ี ห็นสมควรเพื่อรักษาผลประโยชนของคูความนั้น แต
ถากระบวนพสิจาํานรกัณงานใดคณเปะนกรไรปมใกนารทกาฤงษจฎําีกหานายสิทธิของสคํานูคักวงาามนคเณชนะกรกรามรกยาอรกมฤรษับฎตกี าามท่ีคูความอีก
ฝายหน่ึงเรียกรอง การถอนฟอง การประนีประนอมยอมความ การสละสิทธิ หรือใชสิทธิในการ
สํานกั งานอคุทณธะรกณรรหมรกือาฎรกีกฤาษหฎกีราือในการขอใหสําพนิจักางารนณคาณคะดกรีใรหมมก าทรกนฤาษยฎคกี วาามไมมีอํานาสจาํ ทน่ีจักะงาดนําคเณนินะกกรรระมบกาวรนกฤษฎกี า
พิจารณาเชนวาน้ีได โดยมิไดรับอํานาจจากตัวความโดยชัดแจง อํานาจโดยชัดแจงเชนวาน้ีจะระบุ
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ใหไวในใบแตงทนายสําหรับคดีเร่ืองนั้น หรือทําเปนใบมอบอํานาจตางหากในภายหลังใบเดียว
สาํ นักงานหครณือหะกลรารยมใกบารกก็ไฤดษ แฎลกี าะในกรณีหลังสนําใี้นหกั ใงชานบ คทณบะญั กรญรมตั กิมาารตกรฤาษฎ๖ีก๑า บงั คับ สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
กรณีจะเปนอยางไรก็ตาม ตัวความหรือผูแทนจะปฏิเสธหรือแกไขขอเท็จจริงที่
ทนายความขอสงําตนนักงไาดนก คลณาะวกดรวรมยกวาารจกาฤตษอฎหีกนาา ตนในศาลใสนํานขณักงะานนคน้ั ณกะ็ไกดร รแมมกถาึงรกวาฤตษวัฎคกี วาามหรอื ผแู ทน
น้นั จะมิไดสงวนสิทธเิ ชน น้นั ไวใ นใบแตง ทนายกด็ ี
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๖๓ บทบัญญัติแหงมาตรากอนนี้ไมตัดสิทธิตัวความในอันท่ีจะต้ังแตง
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สํานักงานคณะกรรมการกฤษ๒๘ฎกีมาาตรา ๖๐ แกไขสเําพนิ่มกั เงตาิมนโคดณยะพกรระรรมากชาบรัญกฤญษัตฎิแกีกาไขเพิ่มเติมประสมําวนลักกงฎาหนมคณายะวกิธรีพริจมากราณรกาฤษฎกี า
ความแพง (ฉบับท่ี ๕) พ.ศ. ๒๔๙๙
- ๓๐ - สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สาํ นกั งานผคูแณทะนกหรรรมือกทารนกาฤยษคฎวกี าามโดยทําเปนสหํานนักังงสาือนคยณ่ืนะตกอรศรมากลาเรพก่ือฤใษหฎรกี ับา เงินหรือทรัพสาํยนสักินงาซน่ึงคไณดะชกํารรระมไกวาใรนกฤษฎกี า
ศาลหรือวางไวยังศาลเปนเงินคาธรรมเนียมหรืออยางอื่น และศาลไดสั่งใหจายคืน หรือสงมอบ
ใหแกตัวควาสมาํ ฝนากั ยงานน้ันคณแะตกรถรามศกาาลรกนฤ้ันษมฎีีกคาวามสงสัยในสคํานวักางมาสนคามณาะรกถรรหมรกือารตกัวฤบษฎุคีกคาลผูแทน หรือ
ทนายความซงึ่ ไดร ับต้งั แตงดงั กลา วขา งตน ศาลมีอํานาจทีจ่ ะส่ังใหตัวความหรือทนายความหรือท้ัง
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สองคนใหม าศาลโดยตนเองได
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๖๔ เวนแตศาลจะไดสั่งเปนอยางอ่ืน เมื่อคดีมีเหตุผลพิเศษอันเก่ียวกับ
สาํ นักงานคคูค ณวาะกมรฝรามยกใาดรกฝฤา ษยฎหกี นางึ่ หรอื ทนายสคําวนาักมงฝานาคยณใดะกฝรารยมหกนาร่ึงกโฤดษยฎเฉีกพา าะ คูความหสราํ ือนัทกงนาานยคคณวะากมรรอมากจาตรั้งกฤษฎีกา
แตงใหบุคคลใดทําการแทนได โดยย่ืนใบมอบฉันทะตอศาลทุกครั้ง เพ่ือกระทํากิจการอยางใด
อยางหนึง่ ดังตสอ าํ ไนปักนงา้ี นคคือณกะํากหรนรมดกวาันรนกฤง่ั ษพฎิจกี าารณาหรือวันสสบื ํานพกั ยงาานคหณระือกวรนัรมฟกงาครกําสฤษั่งฎคกี ําาบังคับ หรือคํา
ช้ีขาดใด ๆ ของศาล มาฟงคําส่ัง คําบังคับ หรือคําชี้ขาดใด ๆ ของศาลหรือสลักหลังรับรูซึ่ง
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ขอความน้ัน ๆ รับสําเนาแหงคําใหการ คํารองหรือเอกสารอ่ืน ๆ ตามท่ีบัญญัติไวในมาตรา ๗๑
และ ๗๒ และสแําสนดกั งงากนาครณรบัะกรรูส ริ่งมเกหาลรากนฤษ้นั ฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษมฎาีกตารา ๖๕๒๙ ทนสําานยักคงวานามคณที่ะตกัวรครมวากมารไกดฤตษั้งฎแีกตางใหเปนทนาสยํานใักนงคานดคีจณะมะกีครํารขมอกตารอกฤษฎกี า
ศาลใหสั่งถอนตนจากการต้งั แตง นัน้ ก็ได แตต อ งแสดงใหเปน ที่พอใจแกศาลวาทนายความผนู น้ั ได
แจง ใหต วั ควาสมาํ ทนรักางบานแคลณว ะเกวรนรมแกตาจ ระกหฤษาตฎัวีกคา วามไมพ บ สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
เม่ือศาลมีคําสั่งอนุญาตตามคําขอแลว ใหศาลสงคําส่ังน้ันใหตัวความทราบ
สํานักงานโดคยณเะรกว็ รโรดมยกวาธิรกีสฤง ษหฎมีกาายธรรมดาหรสือําโนดักยงวาธินีอคืน่ณแะกทรนรแมลกาวรแกตฤจษะฎเีกหาน็ สมควร สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สาํ นมักางาตนรคาณ๖ะ๖กรรผมใูกดารอกา ฤงษวาฎเีกปาน ผูแ ทนโดยชสําอนบักธงรานรมคณขอะกงรตรวั มคกวาารมกฤหษรฎือกี เปา น ผแู ทนของ
นิตบิ ุคคล เมอื่ ศาลเห็นสมควรหรอื เมอื่ คคู วามฝายทเี่ กยี่ วของย่ืนคาํ ขอ โดยทาํ เปนคํารองในขณะที่
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ยน่ื คาํ ฟอ งหรือคาํ ใหก าร ศาลจะทาํ การสอบสวนถึงอาํ นาจของผูนนั้ กไ็ ด และถาเปน ทพ่ี อใจวา ผนู ั้น
ไมม อี ํานาจ หสราํือนอักาํ งนานาจคขณอะงกผรรนู ม้ันกบารกกพฤรษอฎงกี าศาลมอี าํ นาจสยํากนฟักองางนคคดณีนะน้ักรเสรมยี กหารรกอื ฤมษีคฎําีกพา พิ ากษาหรือ
คําสง่ั อยา งอ่นื ไดต ามท่เี ห็นสมควร เพอื่ ประโยชนแหง ความยตุ ธิ รรม
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษ๒๙ฎกีมาาตรา ๖๕ แกไขสเําพน่ิมกั เงตาิมนโคดณยะพกรระรรมากชาบรัญกฤญษัตฎิแีกกาไขเพิ่มเติมประสมาํ วนลักกงฎาหนมคณายะวกิธรีพริจมากราณรกาฤษฎีกา
ความแพง (ฉบบั ที่ ๑๐) พ.ศ. ๒๕๒๗
- ๓๑ - สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคลณกั ะษกรณรมะก๔ารกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
การย่นื และสง คําคคู วามและเอกสาร
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษมฎาีกตารา ๖๗ เม่ืสอําปนรักะงามนวคลณกะฎกรหรมกาายรนกฤ้ีหษรฎือีกกาฎหมายอ่ืนบสัญาํ นญักงัตานิวคาณเะอกกรสรมากราใรดกฤษฎีกา
จะตองสงใหแกคูความฝายใดฝายหนึ่ง หรือบุคคลที่เกี่ยวของ (เชนคําคูความท่ีทําโดยคําฟอง
คําใหการหรสือาํ คนกัํางราอนงคหณระกือรครมํากขาอรกโดฤษยฎทกี ําาเปนคํารองสหํานมกั างายนเครณียะกกหรรรมือกหารมกาฤยษอฎ่ืกีนา ๆ สําเนาคํา
แถลงการณ หรือสําเนาพยานเอกสาร ฯลฯ) เอกสารน้ันตองทําขึ้นใหปรากฏขอความแนชัดถึงตัว
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
บุคคลและมีรายการตอ ไปน้ี
สําน(ัก๑งา)นชคื่อณศะการลรทมี่จกะารรกับฤคษําฎฟกี อาง หรือถาคดสีอํายนูใกั นงารนะคหณวะากงรพริจมากราณรกาฤษชฎ่ือีกขาองศาลนั้นและ
เลขหมายคดี
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษ(๒ฎีก)าชอ่ื คูความในสคํานดกั ี งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
(๓) ชอื่ คูความหรอื บุคคล ซง่ึ จะเปนผูรบั คําคคู วามหรือเอกสารน้ัน
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
(๔) ใจความ และเหตุผลถาจาํ เปนแหง คําคคู วามหรือเอกสาร
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษ(ฎ๕ีก)าวัน เดือน ปส ําขนอกั งงคานําคคณูคะวการมรมหการรือกเฤอษกฎสีกาาร และลายมสือาํ ชน่ือักขงาอนงคเณจาะกพรนรมักกงาารนกฤษฎีกา
คูความ หรอื บุคคลซึง่ เปนผูย่ืนหรือเปน ผูส ง
สํานใักนงากนาครณยืน่ะกหรรอืมสกางรคกาํ ฤคษคู ฎวีกาาม หรอื เอกสาสรํานอกันื่ งใาดนอคนัณจะะกตรรอ มงกทาํารตกฤาษมฎแกีบาบพิมพท่ีจัดไว
เจาพนักงาน คูความ หรือบุคคลผูเกี่ยวของจะตองใชกระดาษแบบพิมพนั้น สวนราคากระดาษ
สํานกั งานแคบณบะพกมิรรพมนกา้นั รใกหฤเษรฎียกีกาตามท่รี ฐั มนตสรํานวี าักกงาานรคกณระะทกรรรวมงกยาุตรธิกฤรรษมฎจกี ะาไดกําหนดไวส าํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานมักางาตนรคาณ๖ะ๘กรรเมพกอื่ ารปกรฤะษโฎยีกชานแ หงประมวสลํากนฎกั หงามนาคยณนะ้ีกใรหรเมรกียากรกนฤิตษบิ ฎคุ กี คา ลตามชื่อหรือ
ตามชือ่ ท่จี ดทะเบยี น และภูมลิ าํ เนาหรอื สาํ นักทําการงานของนติ ิบุคคลนั้น ใหถือเอาสํานักงานหรือ
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานกั งานแหง ใหญ ซงึ่ อยภู ายในเขตศาลทจ่ี ะย่ืนฟอ งคดหี รือทค่ี ดีน้ันอยูใ นระหวา งพิจารณา
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๖๙ การยื่นคําคูความ หรือเอกสารอ่ืนใดตอศาลน้ัน ใหกระทําไดโดยสง
สาํ นกั งานตคอณพะนกักรรงมานกาเรจกาฤหษนฎากี ทาี่ของศาล หรือสํายนนื่ ักตงาอนศคาณละใกนรรระมหกวารากงนฤษ่งั พฎกีิจาารณา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สํานมักางาตนรคาณ๗ะก๐รรมบกรารรดกฤาคษําฎฟีกาอง หมายเรียสกําแนลักะงาหนมคาณยะอก่ืนรรมๆกาครํากสฤ่ังษฎคกีําาบังคับของศาล
นั้นใหเจาพนักงานศาลเปนผสู ง ใหแกคคู วามหรือบคุ คลภายนอกทเี่ ก่ียวขอ ง แตว า
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษ(๑ฎกี)าหมายเรยี กพสยํานานกั งใาหนคคณคู ะวการมรฝมากยารทก่ีอฤา ษงฎพกี ยาานนนั้ เปน ผูสสง าํ โนดักยงาตนรคงณเะวกนรแรมตกศาารลกฤษฎีกา
จะส่งั เปน อยา งอื่น หรือพยานปฏเิ สธไมย อมรบั หมาย ในกรณเี ชน วานใ้ี หเ จาพนักงานศาลเปน ผสู ง
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
(๒) คําส่ัง คําบังคับของศาล รวมท้ังคําส่ังกําหนดวันน่ังพิจารณาหรือสืบพยาน
สํานกั งานแคลณวแะกตรกรรมณกาี รหกรฤือษคฎํากี สา่ังใหเลื่อนคดสีําถนาักคงาูคนวคาณมะหกรรือรมบกุคาครกลฤทษี่เฎกีกี่ยาวของน้ันอยูในสาํศนาักลงใานนคเวณละากทร่ีมรมีคกําาสร่ังกฤษฎกี า
และไดลงลายมอื ช่อื รับรูไ ว ใหถอื วาไดส ง โดยชอบดว ยกฎหมายแลว
สํานคกั ํางาฟนอคงณนะั้นกรใรหมกโจารทกกฤเษสฎียกี คาาธรรมเนียมสใํานนกกั งาารนสคงณสะกวรนรกมากรานรกําฤสษงฎนีก้ันาโจทกจะนําสง
หรือไมก็ได เวนแตศาลจะสั่งใหโจทกมีหนาท่ีจัดการนําสง สวนหมายเรียก หมายอื่น ๆ คําสั่ง คํา
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
บังคับของศาลท่ีไดออกตามคําขอของคูความฝายใด ถาศาลมิไดสั่งใหจัดการนําสงดวย ก็ให
- ๓๒ - สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สํานักงานคคูคณวะากมรฝรมากยานรั้กนฤเษพฎียีกงาแตเสียคาธรสรํามนกัเนงาียนมคณในะกกรารรมสกงารใกนฤกษฎรณกี าีอ่ืน ๆ ใหเปสนาํ นหักนงานทคี่ขณอะงกศรารลมกทา่ีจระกฤษฎกี า
จัดการสง ใหแ กค คู วามหรือบุคคลท่ีเกี่ยวขอ ง๓๐
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
มาตรา ๗๑ คําใหการนั้น ใหฝายท่ีใหการนําตนฉบับย่ืนไวตอศาลพรอมดวย
สํานกั งานสคาํ เณนะากสราํรหมรกบัารใกหฤค ษูคฎวกี าามอกี ฝายหนสงึ่ ํานหักรงอื าคนคูคณวาะมกอรร่ืนมกๆารรกบั ฤไษปฎโีกดายทางเจาพนักสาํงนาักนงศาานลคณะกรรมการกฤษฎีกา
คํารองเพื่อแกไขเพ่ิมเติมคําใหการนั้น ใหเจาพนักงานศาลเปนผูสงใหคูความอีก
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ฝายหนึ่งหรือคูความอื่น ๆ โดยฝา ยทยี่ ืน่ คาํ รองเปน ผูมหี นา ทีจ่ ัดการนาํ สง
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
มาตรา ๗๒ คํารองและคําแถลงการณซึ่งไดย่ืนตอศาลภายในเวลาที่กฎหมาย
หรือศาลกําหนสําดนไักวง าหนรคือณโะดกยรขรมอกตากรกลฤงษขฎอกีงาคูความตามทสี่ศํานาลกั งจาดนลคงณไะวกใรนรรมากยารงกานฤษนฎั้นีกาใหผูย่ืนคํารอง
หรอื คาํ แถลงการณนําตน ฉบบั ยื่นไวต อ ศาลพรอมดวยสําเนาเพือ่ ใหค คู วามอกี ฝายหน่ึงหรือคูความ
สํานักงานอคนื่ ณๆะกหรรรมือกบารคุ กคฤลษทฎี่เกกาี่ยวขอ งมารบั สไําปนโักดงยานทคางณเะจกา รพรนมกกั างรากนฤศษาฎลกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
บรรดาคํารองอื่น ๆ ใหย่ืนตอศาลพรอมดวยสําเนา เพื่อสงใหแกคูความอีกฝาย
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
หนง่ึ หรอื คคู วามอื่น ๆ หรอื บุคคลท่เี กีย่ วของและถา ศาลกําหนดใหเ จา พนกั งานศาลเปน ผูสง สําเนา
สํานกั งานเชคน ณวะากนรั้นรมกกา็ใรหกเ ฤจษา พฎกีนากั งานศาลเปนสําผนูส ักงงโาดนยคณใหะคกรูครวมากมาฝรกาฤยษทฎย่ี กี นื่ าคาํ รอ งเปน ผสอู าํอนกักคงาา นใชคจณาะยกรรมการกฤษฎกี า
บรรดาเอกสารอ่ืน ๆ เชนสําเนาคําแถลงการณหรือสําเนาพยานเอกสารน้ัน ใหสง
แกคูความอีกสฝาํ นาักยงหานนค่ึงณหะรกือรรคมูคกวารากมฤอษ่ืนฎกี ๆา หรือบุคคสลําทนี่เักกง่ียานวคขณอะงกรโรดมยกวาริธกีใฤดษวฎิธีกีหา นึ่งในสองวิธี
ดังตอ ไปน้ี
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษ(ฎ๑กี)าโดยคูความฝสําานยกัทงี่ตานอคงณสงะกนรั้นรมสกงาสรกําเฤนษาฎใกี หาแกคูความอีกสําฝนาักยงหานนคึ่งณหะรกือรครมูคกวาารมกฤษฎกี า
อื่น ๆ หรือบุคคลท่ีเก่ียวของเอง แลวสงใบรับตอศาลพรอมกับตนฉบับนั้น ๆ ใบรับนั้นจะทําโดย
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
วธิ ีลงไวใ นตนฉบับวาไดรบั สําเนาแลว และลงลายมือชอื่ ผรู ับกบั วนั เดือน ป ทีไ่ ดรบั กไ็ ด หรอื
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษ(ฎ๒กี )าโดยคูความสฝําานยกั ทงา่ีตนอคงณสะงกนรร้ันมนกําสรกําฤเนษฎายีกื่นา ไวตอศาลพสราํ อนมักงกาับนตคณนะฉกบรัรบมกแาลรวกฤษฎีกา
ขอใหเจาพนักงานศาลเปนผูนําสงใหแกคูความอีกฝายหน่ึงหรือคูความอื่น ๆ หรือบุคคลท่ี
เกย่ี วขอ ง ในกสราํ ณนักเี ชงานนนคี้ณผะขู กอรตรมอ กงาไรปกกฤับษเฎจีกาาพนักงานศาลสแําลนะกั เงสานียคคณา ธะกรรรรมมเกนายี รมกฤในษกฎกีาราสง นนั้ ดว ย
สํานักงานคณะกรรมการกฤษมฎากีตารา ๗๓ ถาคสําําคนกัูคงวาานมคหณระือกรเอรมกกสาารรกอฤื่นษฎใดกี จา ะตองใหเจาสพาํ นนักักงงาานนคศณาะลกเรปรนมกผาูสรงกฤษฎกี า
เมื่อคูความผูมีหนาท่ีตองสงไดรองขอ ใหพนักงานเจาหนาท่ีดําเนินการสงโดยเร็วเทาท่ีจะทําได
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
เพ่ือการนี้ พนักงานผูสงหมายจะใหผูขอหรือบุคคลท่ีผูขอเห็นสมควรไปดวยเพื่อช้ีตัวคูความหรือ
สํานักงานบคุคณคะลกผรูรรมบั กหารรือกฤเพษฎ่ือกีคาน หาภูมลิ าํ เนสาําหนรกั ืองสานําคนณกั ะทกาํ รกรามรกงาารนกขฤอษงฎผีกูราับกไ็ ด สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ในกรณีที่ตองสงคําคูความหรือเอกสารอ่ืนใดไปตามคําส่ังของศาล ซ่ึงบุคคลอื่น
หรอื คูความไมสมํานหี กั นงาานทค่ีตณอ ะงกรรบั รผมดิกาชรอกบฤษในฎกกี าารสง น้ัน ใหเ ปสําน นหกั นงาานทคี่ขณอะงกพรรนมกั กงาารนกเฤจษา ฎหกี นาาทีข่ องศาลจะ
ดําเนนิ การสง สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษ๓๐ฎีกมาาตรา ๗๐ วรรสคําสนอกั งงาแนกคไขณเะพก่ิมรเรตมิมกโาดรยกพฤรษะฎรกีาชาบัญญัติแกไขเพสําิ่มนเักตงิมาปนรคะณมะวกลรกรฎมหกมาารยกฤษฎกี า
วิธพี จิ ารณาความแพง (ฉบับที่ ๑๐) พ.ศ. ๒๕๒๗
- ๓๓ - สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษมฎาีกตารา ๗๓ ทวิ๓๑สําคนกัําคงาูคนวคาณมะหกรรรือมเกอากรสกาฤรษทฎี่เกจาาพนักงานศาสลาํ เนปักนงาผนูสคงณไมะกวรารกมากราสรงกฤษฎีกา
นนั้ จะเปน หนาท่ีของศาลจัดการสงเองหรือคูความมีหนาที่จัดการนําสงก็ตาม ศาลอาจสั่งใหสงโดย
ทางไปรษณยี ล สงํานทักะงเบานยี คนณตะอกบรรรมับกาโรดกยฤใษหฎคีกูคาวามฝายที่มหีสํานนา กั ทงานี่ นาํ คสณง เะปกนรรผมูเกสาียรคกฤาษธรฎรีกมาเนียมไปรษณี
ยากร กรณีเชนน้ี ใหถือวาคําคูความหรือเอกสารท่ีสงโดยเจาพนักงานไปรษณีย มีผลเสมือนเจา
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
พนักงานศาลเปนผูสง และใหนําบทบัญญัติมาตรา ๗๔ มาตรา ๗๖ และมาตรา ๗๗ มาใชบังคับ
โดยอนุโลม สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษมฎาีกตารา ๗๔ กาสรําสนงกั คงําานคคูคณวะากมรรหมรกือารเอกฤกษสฎากีราอื่นใดโดยเจสาาํพนนักงักางนาคนณศะการลรนมั้นกาใรหกฤษฎกี า
ปฏบิ ัตดิ ังน้ี
สาํ น(ัก๑งา)นใคหณส ะงกใรนรมเวกลารากฤลษาฎงวกี ันาระหวา งพระสอําานทกั ิตงายนข คึน้ ณแะลกะรพรมรกะาอรากทฤษติ ฎยกีต าก และ
(๒) ใหส ง แกค คู วาม หรือบุคคลซ่ึงระบุไวในคําคูความหรือเอกสาร ณ ภูมิลําเนา
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
หรือสํานักทําการงานของคูความหรือบุคคลน้ัน แตใหอยูในบังคับแหงบทบัญญัติหกมาตรา
ตอไปน้ี สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษมฎาีกตารา ๗๕ การสสํานงคักงําาคนูคคณวาะมกรหรรมือกเาอรกกฤสษาฎรีกอาื่นใดใหแกทนสําานยักคงวานามคณที่ะคกูครวรมามกาตรั้งกฤษฎีกา
แตงใหวาคดี หรือใหแกบุคคลที่ทนายความเชนวานั้นไดต้ังแตง เพ่ือกระทํากิจการอยางใด ๆ ที่
ระบุไวในมาตสรําน๖ัก๔งานนคั้นณใะหกรถ รือมวกาาเรปกนฤษกฎารกี สางโดยชอบดวสยํานกักฎงหานมคาณยะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษมฎาีกตารา ๗๖ เมื่อสเจํานาพกั งนานักคงณานะกศรารลมไกมาพรกบฤคษูคฎวกี ามหรือบุคคลสทาํ ่ีจนะักสงางนคคําณคะูคกวรารมหการรือกฤษฎกี า
เอกสาร ณ ภูมิลําเนาหรือสํานักทําการงานของบุคคลนั้น ๆ ถาไดสงคําคูความหรือเอกสารใหแก
บุคคลใด ๆ ทสี่มาํ นีอกั างยานุเกคินณยะก่ีสริบรปมก ซาร่ึงกอฤยษูหฎรกี ือาทํางานในบาสนํานเรักืองานนหครณือะทกรี่สรํามนกัการทกําฤกษาฎรีกงาานที่ปรากฏวา
เปนของคูความหรือบุคคลนั้น หรือไดสงคําคูความหรือเอกสารน้ันตามขอความในคําส่ังของศาล
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ใหถอื วาเปน การเพียงพอท่จี ะฟงวา ไดมีการสง คาํ คูความหรอื เอกสารถกู ตอ งตามกฎหมายแลว
สํานใกั นงากนรคณณีเะชกนรวรามมกานรกี้ ฤกษารฎสีกงาคาํ คูความหรสอืํานเอักกงาสนาครณแะกกค รคูรมวกามารฝกาฤยษใฎดกี าหามมิใหสงแก
คูความฝายปรปก ษเปน ผรู บั ไวแทน
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
มาตรา ๗๗ การสงคําคูความหรือเอกสารอื่นใดโดยเจาพนักงานศาลไปยังท่ีอ่ืน
นอกจากภูมิลสําําเนนักางาหนรคือณสะํากนรรักมทกําากรกาฤรษงาฎนกี าของคูความหสรําือนขกั งอางนบคุคณคะกลรซร่ึงมรกะาบรกุไฤวษในฎีกคาําคูความ หรือ
เอกสารนนั้ ใหถ อื วา เปน การถกู ตอ งตามกฎหมาย เม่ือ
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
(๑) คูความหรือบคุ คลน้ันยอมรบั คาํ คคู วามหรอื เอกสารน้นั ไว หรือ
สําน(ัก๒งา)นกคณาระสกงรครมํากคาูค รวกาฤมษหฎรกี ือา เอกสารนนั้ ไสดํากนกัระงาทนําคใณนะศการลรมการกฤษฎีกา
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษมฎากีตารา ๗๘ ถาคสําูคนวักางมานหครณือะบกุครรคมลกทาร่ีรกะฤบษุไฎวกี ใานคําคูความหสราํ นือักเองากนสคาณระปกฏรริเมสกธาไรมกฤษฎีกา
ยอมรบั คําคคู วามหรือเอกสารนน้ั จากเจาพนักงานศาลโดยปราศจากเหตุอันชอบดวยกฎหมาย เจา
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษ๓๑ฎมีกาาตรา ๗๓ ทวิ เสพําิ่มนโักดงยาพนคระณระากชรบรัญมญกาัตริแกกฤไษขฎเพีก่ิมาเติมประมวลกสฎําหนมักางยานวิธคีพณิจะากรรณรามคกวาารมกฤษฎีกา
แพง (ฉบับท่ี ๘) พ.ศ. ๒๕๒๒
- ๓๔ - สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นักงานพคนณักะงการนรมนก้ันาชรกอฤบษทฎ่ีจกี ะาขอใหพนักงสาํานนเักจงาาหนนคณาทะก่ีฝรารยมปกการคกรฤอษงฎทกี ี่มา ีอํานาจหรือเสจําานพักงนาักนงคาณนะตกรํารรมวกจาไรปกฤษฎีกา
ดวยเพื่อเปนพยาน และถาคูความหรือบุคคลนั้นยังคงปฏิเสธไมยอมรับอยูอีก ก็ใหวางคําคูความ
หรือเอกสารไสวาํ นณกั งาทนี่นค้ันณะเกมร่ือรมไกดาทรกําฤดษังฎนีกี้แาลวใหถือวากสําานรักสงงาคนคําคณูคะกวรารมมหการรือกเฤอษกฎสกี าารนั้นเปนการ
ถูกตองตามกฎหมาย สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
มาตรา ๗๙๓๒ ถาการสงคําคูความหรือเอกสารนั้นไมสามารถจะทําไดดังท่ี
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
บัญญัติไวในมาตรากอน ศาลอาจส่ังใหสงโดยวิธีอื่นแทนได กลาวคือปดคําคูความหรือเอกสารไว
สาํ นกั งานในคณทะี่แกลรเรหม็นกาไรดกงฤาษยฎีกณา ภูมิลําเนาหสรําือนกัสงําานนักคณทําะกกรารรมงกาานรกขฤอษงฎคกีูคาวามหรือบุคคสําลนผักูมงาีชนื่อครณะะบกุไรวรมในกาครํากฤษฎกี า
คูความหรือเอกสาร หรือมอบหมายคําคูความหรือเอกสารไวแกเจาพนักงานฝายปกครองใน
ทองถ่ินหรือเสจาํานพักนงาักนงคาณนะตกรํารรมวกจารแกลฤษวฎปกีดาประกาศแสสดํางนกักางรานทค่ีไณดะมกอรรบมหกมารากยฤดษังฎกี าลาวแลวน้ันไว
ดงั กลา วมาขางตน หรือลงโฆษณาหรือทําวธิ อี ื่นใดตามทศ่ี าลเหน็ สมควร
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
การสงคําคูความหรือเอกสารโดยวิธีอื่นแทนน้ัน ใหมีผลใชไดตอเมื่อกําหนดเวลา
สิบหาวันหรือสรําะนยักะงเาวนลคาณนะากนรกรวมากนาร้ันกตฤาษมฎทีก่ีศา าลเห็นสมคสวํารนกักํางหานนคดณไะดกรลรวมงกพานรกไฤปษแฎลีกวานับตั้งแตเวลา
ที่คําคูความหรือเอกสารหรือประกาศแสดงการมอบหมายนั้นไดปดไว หรือการโฆษณาหรือวิธีอื่น
สํานักงานใดคตณาะมกรทร่ีศมากลารสก่งั ฤนษั้นฎไีกดาทําหรือไดต ั้งสตําน ักแงลาวนคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สาํ นมกั งาาตนรคาณะ๘ก๐รรมกการกสฤงษคฎํากี คาูความหรือเสอํากนสักงาารนโคดณยะเกจรารพมกนาักรกงฤานษฎศีกาาลหรือทางเจา
พนกั งานศาลน้ัน ใหเ จา พนกั งานศาลสงใบรบั ลงลายมอื ชือ่ คูค วาม หรอื ผรู บั คําคูความหรือเอกสาร
สํานักงานหครณือะสกงรรรามยกงาารกนฤกษาฎรกีสางคําคูความหสรํานือักเองากนสคาณระลกงรลรมากยามรือกฤชษ่ือฎเจกี าาพนักงานศาสลาํ ตนอักศงาานลคแณละวกแรรตมกกรารณกีฤษฎีกา
เพ่ือรวมไวในสํานวนความ สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ใบรับหรือรายงานนั้นตองลงขอความใหปรากฏแนชัดถึงตัวบุคคลและรายการ
สํานักงานตคอณไปะกนรี้ รมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
(๑) ชอื่ เจา พนกั งานผูสง หมาย และชือ่ ผรู บั หมาย ถาหากมี
สาํ น(ัก๒งา)นวคิธณสี ะงกรวรันมกเาดรอื กนฤษปฎีกแาละเวลาที่สง สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
รายงานนนั้ ตองลงวนั เดอื นป และลงลายมอื ชื่อของเจาพนักงานผทู ํารายงาน
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ใบรบั นน้ั จะทาํ โดยวธิ จี ดลงไวทีต่ นฉบบั ซึง่ ย่ืนตอ ศาลกไ็ ด
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
มาตรา ๘๑ การสง หมายเรยี กพยานโดยคูค วามทเี่ กย่ี วขอ งนนั้ ใหปฏิบัติดังนี้
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษ(๑ฎีก)าใหสงในเวลาสกํานลักางงาวนันครณะหะกวรา รงมพกราะรกอฤาษทฎิตกี ยาข ึ้นและพระอสาาํทนิตักยงาตนกคณและกะรรมการกฤษฎีกา
(๒) ใหสงแกบุคคลซ่ึงระบุไวในหมายเรียก ณ ภูมิลําเนาหรือสํานักทําการงาน
ของบุคคลเชนสวําานนกั น้ังานแคตณว ะากใหรรอมยกูภารากยฤใษนฎบีกงั าคบั บทบัญญัตสําิแนหักงงมานาคตณราะก๗รร๖มกแาลรกะฤ๗ษฎ๗กี า
สํานักงานคณะกรรมการกฤษมฎาีกตารา ๘๒ ถาจสะําตนกัองงาสนงคคณําะคกูครรวมากมาหรกรฤือษเฎอีกกาสารอื่นใดไปสยําังนคักูคงาวนาคมณหะรกือรรบมุคกาครลกฤษฎกี า
หลายคน ใหสงสําเนาคาํ คูความหรอื เอกสารที่จะตอ งสงไปใหทุก ๆ คน ในกรณีท่ีตอ งสง คําคคู วาม
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษ๓๒ฎมีกาาตรา ๗๙ แกไ สขเําพน่ิมักเงตานิมคโดณยะพกรระรรมากชาบรัญกฤญษัตฎิแีกกาไขเพิ่มเติมประสมําวนลักกงฎาหนมคณายะวกิธรีพริจมากราณรกาฤษฎีกา
ความแพง (ฉบบั ท่ี ๘) พ.ศ. ๒๕๒๒
- ๓๕ - สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สาํ นกั งานหครณือะเอกรกรสมากราโรดกฤยษเจฎากี พา นักงานศาลสหํานรักืองทานางคเณจะากพรนรมักกงาารนกฤศษาฎลีกนา้ันใหคูความฝสาํานยักซงึ่งามนคีหณนะากทรี่จรมัดกกาารรกฤษฎกี า
นาํ สง มอบสําเนาคําคูความหรือเอกสารตอพนักงานเจาหนาที่ใหพอกับจํานวนคูความหรือบุคคลที่
จะตองสง ใหน สนั้ าํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สํานักงานคณะกรรมการกฤษมฎาีกตารา ๘๓ ถาคสูคํานวากั มงาฝนาคยณใะดกจระรตมกอางรยก่ืนฤษตฎอกี ศาาลหรือจะตอสงําสนงักใงหานแคกณคะูคกวรารมมกฝาารยกฤษฎกี า
ใดฝายหนึ่ง หรือบุคคลภายนอกซึ่งคําคูความหรือเอกสารอื่นใด ภายในเวลาหรือกอนเวลาท่ี
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
กฎหมายหรอื ศาลไดก ําหนดไว และการสง เชน วา นี้จะตองกระทาํ โดยทางเจาพนักงานศาล ใหถือวา
สาํ นักงานคคูคณวะากมรฝรามยกนารั้นกไฤดษปฎฏกี าิบัติตามความสมํานุงักหงมานาคยณขอะกงรกรฎมหกามรากยฤหษรฎือีกขา องศาลแลว สเมํานื่อักคงูาคนวคาณมะฝการยรนมกั้นาไรดกฤษฎีกา
สงคําคูความหรือเอกสารเชนวานั้นแกพนักงานเจาหนาท่ีของศาลเพ่ือใหย่ืนหรือใหสงในเวลาหรือ
กอนเวลาที่กําสหาํ นกัดงนานั้นคแณละวกแรรมมถกึงาวรกาฤกษารฎรกี ับา คําคูความหสรําือนเกั องกานสคารณหะกรรือรกมากราขรอกฤใหษฎสกีงาคําคูความหรือ
เอกสารหรือการสงคําคูความหรือเอกสารใหแกคูความอีกฝายหน่ึงหรือบุคคลภายนอกนั้นจะได
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
เปนไปภายหลังเวลาทก่ี าํ หนดน้ันกด็ ี
สาํ นถักางปานรคะณมะวกลรกรมฎกหามรกาฤยษนฎี้บกี ัญา ญัติไววาการสสํานงคักงําาคนูคควณาะมกหรรรมือกเาอรกกสฤษารฎอีก่ืนา ใด จะตองให
คูความอีกฝายหนึ่งหรือบุคคลภายนอกทราบลวงหนาตามระยะเวลาที่กําหนดไวกอนวันเร่ิมตนน่ัง
สาํ นักงานพคิจณาระกณรารหมกราือรสกืบฤษพฎยกี าาน ใหถือวาคูคสําวนาักมงฝานายคทณ่ีตะกอรงรรมับกผาริดกใฤนษกฎาีกราสงน้ันไดปฏิบสําัตนิตักางมานคควณามะกมรุงรหมกมาารยกฤษฎีกา
ของกฎหมายหรือของศาลตามที่บัญญัติไวในวรรคกอนนั้นไดตอเมื่อคูความฝายน้ันไดยื่นคํา
คูความหรือเอสกาํ นสกั างราทน่ีจคะณตะอกรงรสมงกใาหรแกฤกษพฎนกี ักางานเจาหนาสทํา่ีขนอักงงาศนาคลณไะมกตรรํ่ามกกวาารสกาฤมษวฎันีกกาอนวันเริ่มตน
แหง ระยะเวลาทก่ี าํ หนดลว งหนา ไวน ั้น
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ในกรณที คี่ ูค วามอาจสง คาํ คคู วามหรือเอกสารโดยวธิ ีสงสาํ เนาตรงไปยงั คคู วามอกี
ฝายหนึ่งหรือสบําุคนคักงลาภนาคยณนะกอรกรไมดกนาร้ันกฤบษทฎบกี าัญญัติแหงมาสตํานราักนงา้ีมนิไคดณหะากมรรคมูคกวารากมฤทษ่ีมฎีหกานาที่ตองสงคํา
คูความหรือเอกสารดังกลาวแลวในอันที่จะใชวิธีเชนวาน้ี แตคูความฝายน้ันจะตองสงใบรับของ
สํานักงานคคคู ณวาะกมรอรีกมฝกาารยกหฤนษึง่ฎหีกราือบุคคลภายสนําอนกักตงาอ นศคาณละใกนรเรวมลกาาหรกรฤอื ษกฎอีกนาเวลาท่กี ฎหมสาาํ ยนหักรงือานศคาณละไกดรกรํามหกนารดกฤษฎกี า
ไว สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๘๓ ทวิ๓๓ ในกรณีท่ีจําเลยไมมีภูมิลําเนาอยูในราชอาณาจักรใหสง
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
หมายเรียกและคําฟองต้ังตนคดีแกจําเลย ณ ภูมิลําเนาหรือสํานักทําการงานของจําเลยนอก
ราชอาณาจักรสเําวนนักแงาตนใคนณกะรกณรรีทม่ีจกําาเรลกยฤปษฎระกี กา อบกิจการในสํารนาักชงอาานณคณาจะักกรรรดมวกยาตรกนฤเอษฎงหีการือโดยตัวแทน
หรอื ในกรณที ่มี กี ารตกลงเปน หนงั สอื วาคาํ คคู วามและเอกสารท่ีจะตองสงใหแกจําเลยนั้น ใหสงแก
สํานกั งานตควั ณแทะกนรซรมึ่งมกาถี ริน่ กทฤษี่อฎยกีูใ นา ราชอาณาจักสรํานทกั ่ีจงําาเนลคยณไดะกแรตรมงตกา้ังรไกวฤเพษฎื่อีกกาารนี้ใหสงหมสายาํ นเรักียงากนแคลณะะคกํารฟรมอกงาตร้ังกฤษฎกี า
ตน คดีแกจําเลยหรอื ตวั แทนในการประกอบกิจการหรือตัวแทนในการรับคําคูความและเอกสาร ณ
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สถานท่ีที่จําเลยหรือตัวแทนใชประกอบกิจการหรือสถานท่ีอันเปนถิ่นที่อยูของตัวแทนในการ
สาํ นักงานปครณะกะกอรบรกมจิกการากรฤหษรฎือกี ขาองตวั แทนในสกํานารักรงับานคคาํ ณคะคู กวรารมมกแาลระกเฤอษกฎสีกาาร ซ่งึ ต้ังอยใู นสรําานชักองาาณนคาณจกั ะกรรแรมลกว าแรตกฤษฎีกา
กรณี
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษ๓๓ฎมกี าาตรา ๘๓ ทวิ เสพํา่ิมนโักดงยาพนคระณระากชรบรัญมญกาัตริแกกฤไษขฎเพกี ่ิมาเติมประมวลกสฎาํ หนมักางยานวิธคีพณิจะากรรณรามคกวาารมกฤษฎกี า
แพง (ฉบบั ที่ ๑๒) พ.ศ. ๒๕๓๔
- ๓๖ - สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษในฎีกการณีท่ีมีการเรสียํากนบกั งุคานคคลณภะากยรนรมอกกาซรกึ่งไฤมษมฎีกีภาูมิลําเนาอยูในสาํรนาักชงอานาณคณาจะกักรรรเมขกาามรากฤษฎกี า
เปน คูค วามตามมาตรา ๕๗ (๓) ใหนําความในวรรคหนึ่งมาใชบ ังคับโดยอนโุ ลม
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๘๓ ตรี๓๔ การสงคําคูความ คํารอง คําแถลง หรือเอกสารอื่นใดนอกจาก
สาํ นกั งานทค่ีบณัญะกญรัตรมิไกวาใรนกมฤาษตฎรีกาา ๘๓ ทวิ ถาสผํานูรับักงไามนมคณีภะูมกิลรํารมเนกาารอกยฤูใษนฎรกี าาชอาณาจักรแสตํานปักรงะานกคอณบะกกิจรรกมากราใรนกฤษฎีกา
ราชอาณาจักรดวยตนเองหรือโดยตัวแทน หรือมีตัวแทนในการรับคําคูความและเอกสารหรือ
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ทนายความในการดําเนินคดีอยูในราชอาณาจักร ใหสงแกผูรับหรือตัวแทนเชนวานั้นหรือ
สาํ นักงานทคนณาะยกครวรมากมารณกฤสษถฎาีกนา ที่ท่ีผูรับหรสือําตนัวักแงาทนนคณใชะปกรรระมกกอารบกกฤิษจฎกกีาาร หรือสถานสทําี่อนันักงเาปนนคถณ่ินะกทร่ีอรมยกูขาอรงกฤษฎกี า
ตัวแทน หรือภูมิลําเนา หรือสํานักทําการงานของทนายความซ่ึงต้ังอยูในราชอาณาจักร แลวแต
กรณี แตถาผสูราํับนมกั ิไงาดนปครณะะกกอรรบมกกิจารกกาฤรษใฎนีกราาชอาณาจักรสดํานวยักงตานคเอณงะหกรรือมไกมามรกีตฤัวษแฎทกี นา ดังกลาวหรือ
ทนายความอยใู นราชอาณาจกั ร ใหสง โดยวธิ ปี ดประกาศไวที่ศาล
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๘๓ จัตวา๓๕ ในกรณีท่ีจะตองสงหมายเรียกและคําฟองต้ังตนคดีตาม
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
มาตรา ๘๓ ทวิ แกจําเลย ณ ภูมิลําเนาหรือสํานักทําการงานของจําเลยนอกราชอาณาจักรใหโจทก
สํานักงานยค่ืนณคะํากรรอรงมตกอารศกาฤลษภฎาีกยาในกําหนดเสจํา็ดนวักันงานนับคแณตะกวรันรยม่ืนกาครํากฟฤษอฎงีกเาพ่ือใหศาลจัดสสาํ นงหักงมานายคเณระียกกรแรมลกะาครํากฤษฎีกา
ฟองตั้งตนคดีแกจําเลย ในกรณีเชนวานี้ ถาไมมีขอตกลงระหวางประเทศท่ีประเทศไทยเปนภาคี
กําหนดไวเปนสาํอนยกั างงาอน่ืคนณใะหกรโจรมทกกาทรกําฤคษําฎแกี ปาลหมายเรียกสําคนักํางฟาอนคงตณั้งะกตรนรคมกดาีแรกลฤะษเอฎกี าสารอ่ืนใดท่ีจะ
สงไปยังประเทศท่ีจําเลยมีภูมิลําเนาหรือสํานักทําการงานอยู เปนภาษาราชการของประเทศนั้น
สาํ นกั งานหครณอื เะปกรนรภมากษารากอฤงั ษกฎฤกี ษา พรอ มทั้งคาํ สรําบั นรักองางนคคาํ ณแะปกลรวรามถกกูารตกอฤงษยฎ่ืนีกตาอ ศาลพรอ มสกําับนคักํางรานอ คงดณังะกกรลรา มวกแาลระกฤษฎีกา
วางเงินคา ใชจา ยไวต อศาลตามจาํ นวนและภายในระยะเวลาทศี่ าลกาํ หนด
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ในกรณีที่ศาลเห็นสมควร ศาลจะมีคําสั่งใหโจทกจัดทําเอกสารอื่นเพิ่มเติมยื่นตอ
สํานกั งานศคาณลภะการยรใมนกราะรยกะฤเษวฎลกี าาทศ่ี าลกาํ หนดสกํานไ็ ดกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ในกรณีที่โจทกเพิกเฉยไมดําเนินการตามวรรคหนึ่งหรือวรรคสอง ใหถือวาโจทก
ท้ิงฟองตามมาสตํานรกัาง๑าน๗ค๔ณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ในกรณีที่มีการเรียกบุคคลภายนอกซ่ึงไมมีภูมิลําเนาอยูในราชอาณาจักรเขามา
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
เปนคูความตามมาตรา ๕๗ (๓) ใหนําความในวรรคหนึ่ง วรรคสอง และวรรคสาม มาใชบังคับ
โดยอนุโลม สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สํานักงานคณะกรรมการกฤษมฎาีกตารา ๘๓ เบญจสํา๓น๖ กั กงาานรคสณงหะกมรารยมเกราียรกกฤแษลฎะีกคาําฟองตั้งตนคสดาํ นีตักางมามนคาตณระากร๘รม๓กาทรวกิฤษฎกี า
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
๓๔ มาตรา ๘๓ ตรี เพ่ิมโดยพระราชบัญญัติแกไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
แพง (ฉบับท่ี ๑๒) พ.ศ. ๒๕๓๔ และตอมาแกไขเพิ่มเติมโดย พระราชบัญญัติแกไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมาย
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
วิธพี ิจารณาความแพง (ฉบบั ที่ ๒๔) พ.ศ. ๒๕๕๑
สาํ น๓ัก๕งานมคาณตระากร๘ร๓มกจาัตรวกาฤษเพฎ่ิมีกโาดยพระราชบัญสญํานัตักิแงกาไนขคเณพ่ิมะกเตรริมมปกราะรมกวฤลษกฎฎีกหามายวิธีพิจารณา
ความแพง (ฉบับท่ี ๑๒) พ.ศ. ๒๕๓๔
สํานักงานคณะกรรมการกฤษ๓๖ฎีกมาาตรา ๘๓ เบญสําจนักเพงา่ิมนโคดณยพะกระรรรามชกบาัรญกญฤัตษิแฎกีกไาขเพ่ิมเติมประมสาํวนลักกงฎาหนมคาณยะวกิธรีพริจมากราณรกาฤษฎีกา
ความแพง (ฉบับที่ ๑๒) พ.ศ. ๒๕๓๔
- ๓๗ - สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นักงานแคกณจะํากเรลรยมหการรือกฤบษุคฎคกี าลภายนอก ณสํานภกั ูมงาิลนํคาเณนะากหรรรมือกสารํากนฤักษฎทกี ําาการงานของสบํานุคักคงาลนดคังณกะลกรารวมนกอารกกฤษฎกี า
ราชอาณาจกั ร ใหม ีผลใชไดตอ เม่ือพนกําหนดเวลาหกสิบวันนับแตวันท่ีไดมีการสง และในกรณีสง
โดยวธิ อี ืน่ แทนสกํานากัรงสางนใคหณแะกกจรํารเมลกยาหรกรฤือษบฎุคีกคา ลภายนอก ใสหํานมกั ีผงลานใคชณไดะตกรอรเมมก่ือาพรกนฤกษําฎหกี นา ดเวลาเจ็ดสิบ
หาวันนบั แตวันท่ไี ดม ีการสง โดยวธิ อี ่นื
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
มาตรา ๘๓ ฉ๓๗ การสงหมายเรียกและคําฟองตั้งตนคดีตามมาตรา ๘๓ ทวิ แก
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
จําเลยหรอื ตัวแทนซึง่ ประกอบกจิ การในราชอาณาจักรหรือตัวแทนในการรับคําคูความและเอกสาร
สํานกั งานใหคณม ผีะกลรใรชมไ กดาตรกอฤเษมฎือ่ ีกพานกาํ หนดเวลสาําสนากั มงสานบิ ควณันะนกบัรรแมตกว าันรกทฤี่ไษดฎมกี ีกาารสงโดยชอบสาํดนวักยงกานฎคหณมะากยรรมการกฤษฎีกา
การสงคําคูความหรือเอกสารอื่นตามมาตรา ๘๓ ตรี แกผูรับหรือตัวแทนหรือ
ทนายความ ใสหํานมักีผงลานใคชณไดะกตรอรมเมกื่าอรพกฤนษกฎําีกหานดเวลาสิบหสําานวกั ันงนานับคแณตะกวัรนรทม่ีไกดารมกีกฤษารฎสีกงาโดยชอบดวย
กฎหมาย
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
การปดประกาศตามมาตรา ๘๓ ตรี ใหมีผลใชไดตอเมื่อพนกําหนดเวลาสามสิบ
วนั นับแตวนั ปสด ําปนกัรงะากนาคศณแะกลระรมมิใกหารนกําฤบษทฎบีกญัา ญัตมิ าตรา ส๗ําน๙ักงมาานใคชณบะงั กครับรมการกฤษฎีกา
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษมฎากีตารา ๘๓ สัตตสํา๓น๘ ักงเามน่ือคโณจะทกกรรไมดกปารฏกิบฤษัตฎิตีกาามมาตรา ๘๓สํานจัักตงวาานคแณละวกรถรมาไกมารมกีฤษฎกี า
ขอตกลงระหวา งประเทศท่ปี ระเทศไทยเปนภาคีกาํ หนดไวเ ปน อยางอื่น ใหศาลดําเนินการสงใหแก
จําเลยหรอื บคุ สคําลนภกั งาายนนคอณกะโกดรยรมผกา านรกฤระษทฎรกี วางยตุ ธิ รรมแลสะํากนรักะงาทนรควณงกะการรตมากงาปรรกะฤเษทฎศีกา
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษมฎาีกตารา ๘๓ อัฎฐส๓ํา๙นกั ใงนานกครณณะกีทร่ีจระมตกาอรงกสฤงษหฎมกี าายเรียกและคสําานฟักองางนตคั้งณตะนกรครดมีตกาารมกฤษฎีกา
มาตรา ๘๓ ทวิ แกจําเลยหรือบุคคลภายนอก ณ ภูมิลําเนาหรือสํานักทําการงานของบุคคล
ดังกลาวนอกรสาาํ ชนอกั างณานาคจณักะรกรถรามโกจาทรกกยฤษ่ืนฎคกี ําาขอฝายเดียวโสดํานยักทงําาเนปคนณคะํากรรอรมงแกาลระกสฤาษมฎาีกราถแสดงใหเปน
ท่ีพอใจแกศ าลไดว า การสงตามมาตรา ๘๓ สตั ต ไมอาจกระทําได เพราะเหตุที่ภูมิลําเนาและสํานัก
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ทําการงานของบุคคลดังกลาวไมปรากฏหรือเพราะเหตุอื่นใด หรือเมื่อศาลไดดําเนินการตาม
มาตรา ๘๓ สสัตําตนกั เปงานนเควณละากหรนรม่ึงรกอารยกแฤปษดฎสีกบิา วันแลว แตยสํางั นมักไิ งดารนบั คแณจะงกผรรลมกกาารรสกงฤษถฎาีกศาาลเห็นสมควร
ก็ใหศาลอนุญาตใหสงโดยวิธีปดประกาศไวที่ศาลแทน ในกรณีเชนวาน้ี ศาลจะสั่งใหสงโดยวิธี
สํานกั งานปครณะกะกาศรรโมฆกษาณรกาฤใษนฎหกี นาังสือพิมพหรสือําโนดกั ยงาวนิธคีอณนื่ ะใกดรดรมวยกากร็ไกดฤ ษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
การสงโดยวธิ ีการตามวรรคหนง่ึ ใหม ผี ลใชไ ดต อเมือ่ พน กําหนดเวลาหกสบิ วนั นบั
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
แตวันทปี่ ดประกาศไวท ่ีศาล และมิใหน าํ บทบัญญัตมิ าตรา ๗๙ มาใชบงั คับ
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
๓๗ มาตรา ๘๓ ฉ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแกไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
แพง (ฉบับที่ ๑๒) พ.ศ. ๒๕๓๔
สาํ น๓ัก๘งานมคาณตระกา ร๘ร๓มกสาัตรกตฤเษพฎิ่มกี โาดยพระราชบัญสญํานัตกั ิแงกาไนขคเพณิ่มะกเตริรมมปกราะรมกวฤลษกฎฎีกหามายวิธีพิจารณา
ความแพง (ฉบับท่ี ๑๒) พ.ศ. ๒๕๓๔
สํานักงานคณะกรรมการกฤษ๓๙ฎกี ามาตรา ๘๓ อัฎสฐํานเักพงิ่มานโดคยณพะรกะรรรามชกบาัญรกญฤัตษิแฎกกี ไาขเพ่ิมเติมประมสวาํ นลักกงฎาหนมคาณยะวกิธรีพริจมากราณรกาฤษฎีกา
ความแพง (ฉบบั ที่ ๑๒) พ.ศ. ๒๕๓๔
- ๓๘ - สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคลณกั ะษกรณรมะก๕ารกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
พยานหลักฐาน
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณหะมกวรดรม๑การกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
หลักทัว่ ไป
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษมฎาีกตารา ๘๔๔๐ กสาํารนวกัินงิจานฉคัยณปะญกรหรมาขกาอรเกทฤ็จษจฎรีกิงาในคดีใดจะตสําอนงักกงารนะคทณําะโกดรยรอมกาศารัยกฤษฎกี า
พยานหลักฐานในสาํ นวนคดนี ้นั เวน แต
สําน(กั ๑งา)นขคอณเะทกจ็ รจรมริงกซารึง่ กรฤูก ษนั ฎอกี ยาทู ัว่ ไป สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
(๒) ขอเท็จจริงซ่ึงไมอาจโตแยงได หรอื
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
(๓) ขอเท็จจรงิ ทคี่ คู วามรบั หรอื ถือวา รบั กันแลวในศาล
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๘๔/๑๔๑ คูความฝายใดกลาวอางขอเท็จจริงเพื่อสนับสนุนคําคูความของ
สํานักงานตคนณใะหกรครูคมวกาารมกฝฤาษยฎนีกั้นามีภาระการพสําิสนูจกั นงาขนอคเณท็จะกจรรริงมนกั้นารกแฤตษถฎากี มาีขอสันนิษฐานสําไนวักในงากนฎคณหมะการยรหมรกือารมกีฤษฎกี า
ขอสันนิษฐานท่ีควรจะเปนซ่ึงปรากฏจากสภาพปกติธรรมดาของเหตุการณเปนคุณแกคูความฝาย
ใด คูความฝาสยํานนั้นกั ตงาอนงคพณิสะูจกนรรเมพกียางรวกาฤตษนฎกีไดา ปฏิบัติตามเสงําื่อนนกั ไงขานแคหณงะกการรรทม่ีตกานรจกะฤไษดฎรีกับาประโยชนจาก
ขอสนั นิษฐานนั้นครบถว นแลว
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
มาตรา ๘๕ คูความฝายที่มีหนาที่ตองนําสืบขอเท็จจริงยอมมีสิทธิที่จะนํา
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
พยานหลักฐานใด ๆ มาสืบไดภายใตบังคับแหงประมวลกฎหมายนี้ หรือกฎหมายอ่ืนอันวาดวย
สาํ นักงานกคารณระับกฟรรงมพกยารากนฤหษลฎกั ีกฐาานและการยสืน่ ําพนักยงาานนหคณลักะกฐรารนมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นมักางาตนรคาณ๘ะ๖กรรเมมกอื่ าศรกาฤลษเหฎ็นีกาวาพยานหลกั สฐําานนักใงดานเปคณน พะกยรารนมหกาลรกักฐฤษานฎทีกา่ีรับฟงไมไดก็ดี
หรือเปนพยานหลักฐานที่รับฟงได แตไดย่ืนฝาฝนตอบทบัญญัติแหงประมวลกฎหมายนี้ ใหศาล
สํานกั งานปคฏณิเสะกธรไรมมร กับาพรกยฤาษนฎหกี ลาักฐานนนั้ ไว สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
เมื่อศาลเห็นวาพยานหลักฐานใดฟุมเฟอยเกินสมควร หรือประวิงใหชักชา
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
หรือไมเก่ียวแกประเด็น ใหศาลมีอํานาจงดการสืบพยานหลักฐานเชนวาน้ัน หรือพยานหลักฐาน
สํานกั งานอคน่ื ณตะอ กไรปรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
เม่ือศาลเห็นวาเพ่ือประโยชนแหงความยุติธรรมเปนการจําเปนที่จะตองนํา
พยานหลักฐานสําอนน่ื กั องาันนเคกณ่ียวะกรับรปมกราะรเกดฤ็นษใฎนกี คาดีมาสืบเพ่ิมเสตํานิมักใงหานศคาณละทกํารกรามรกสารืบกพฤยษาฎนกี หา ลักฐานตอไป
ซงึ่ อาจรวมทงั้ การท่จี ะเรียกพยานทสี่ บื แลวมาสบื ใหมด ว ย โดยไมต องมีฝายใดรอ งขอ
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ น๔ัก๐งมานาตครณาะ๘ก๔รรแมกกไ าขรเกพฤิม่ ษเตฎมิกี าโดย พระราชบัสญําญนัตักิแงากนไคขเณพะิ่มกเรตริมมปกราะรมกวฤลษกฎฎกี หามายวิธีพิจารณา
ความแพง (ฉบับที่ ๒๓) พ.ศ. ๒๕๕๐
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษ๔๑ฎีกมาาตรา ๘๔/๑ เพสิ่ํมานโดักยงาพนคระณระากชรบรัญมญกาัตริแกกฤไษขฎเพกี ่ิมาเติมประมวลกสฎาํ หนมักางยานวิธคีพณิจะากรรณรามคกวาารมกฤษฎกี า
แพง (ฉบับที่ ๒๓) พ.ศ. ๒๕๕๐
- ๓๙ - สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
มาตรา ๘๗ หา มมิใหศ าลรับฟง พยานหลกั ฐานใดเวนแต
สําน(ัก๑งา)นพคณยะากนรหรมลกักาฐรากนฤนษฎั้นีกเกา ่ียวถึงขอเท็จสจํานริงกั ทงา่ีคนูคควณาะมกฝรรามยกหานรก่ึงฤฝษาฎยีกใาดในคดีจะตอง
นําสืบ และ
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษ(ฎ๒ีก)า คูความฝาสยํานทักี่องาานงคพณะยการนรมหกลารักกฐฤษาฎนกี ไาดแสดงควาสมาํ นจักํางานนงคทณ่ีจะกะรอรมากงาอริงกฤษฎีกา
พยานหลักฐานนั้นดังท่ีบัญญัติไวในมาตรา ๘๘ และ ๙๐ แตถาศาลเห็นวา เพ่ือประโยชนแหง
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ความยุติธรรม จําเปนจะตองสืบพยานหลักฐานอันสําคัญซ่ึงเกี่ยวกับประเด็นขอสําคัญในคดี โดย
สํานกั งานฝคาฝณนะกตรอ รบมกทาบรกญั ฤญษฎัตีกขิ าองอนมุ าตราสนํา้ี นใหกั งศาานลคมณีอะาํกนรรามจกราบั รฟกฤงษพฎยีกาานหลักฐานเชนสาํวนา ักนงนั้ านไดคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นมกั งาาตนรคาณ๘ะก๘ร๔ร๒มกเามร่ือกคฤษูคฎวีกาามฝายใดมีควสาํามนจักํางนานงคทณ่ีจะะกอรารงมอกิงาเรอกกฤษสฎารกี ฉาบับใดหรือคํา
เบิกความของพยานคนใด หรือมีความจํานงท่ีจะใหศาลตรวจบุคคล วัตถุ สถานท่ี หรืออางอิง
สาํ นกั งานคควณามะกเหรร็นมขกอารงกผฤูเชษ่ียฎวีกชาาญท่ีศาลต้ังสหํารนือกั คงาวนาคมณเหะก็นรขรมอกงาผรูมกีคฤษวฎามกี ารูเช่ียวชาญ เพส่ืาํอนเปักงนานพคยณานะกหรลรมักกฐาารนกฤษฎกี า
สนบั สนุนขออางหรอื ขอ เถียงของตน ใหคคู วามฝา ยน้นั ย่ืนบญั ชรี ะบพุ ยานตอศาลกอนวันสืบพยาน
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ไมน อ ยกวา เจ็ดวนั โดยแสดงเอกสารหรอื สภาพของเอกสารท่ีจะอาง และรายชื่อ ท่ีอยูของบุคคล ผู
สาํ นกั งานมคีคณวะากมรรรูเมชกี่ยาวรชกาฤญษฎวกี ัตาถุ หรือสถานสทําน่ีซัก่ึงงคานูคควณามะกฝรารยมนกั้นารรกะฤบษุอฎาีกงาเปนพยานหลสักํานฐักางนานหครณือะขกอรใรหมกศาารลกฤษฎกี า
ไปตรวจ หรือขอใหตั้งผูเช่ียวชาญแลวแตกรณี พรอมท้ังสําเนาบัญชีระบุพยานดังกลาวในจํานวนท่ี
เพยี งพอ เพ่ือสใหาํ นค กั ูคงาวนาคมณฝะา กยรอรน่ื มมการรกับฤไษปฎจกี าากเจา พนกั งานสําศนากั ลงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ถาคูความฝายใดมีความจํานงจะยื่นบัญชีระบุพยานเพิ่มเติม ใหยื่นคําแถลงขอ
สํานกั งานระคบณุพะกยรารนมกเพาร่ิมกเฤตษิมฎตีกาอศาลพรอมกสําับนบักัญงาชนีรคะณบะกุพรยรามนกาเรพก่ิมฤเษตฎิมีกแา ละสําเนาบัญสําชนีรักะงบานุพคยณาะนกเรพร่ิมมกเตาริมกฤษฎกี า
ดงั กลา วไดภายในสบิ หา วนั นับแตว นั สบื พยาน สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
เม่อื ระยะเวลาทกี่ าํ หนดใหยื่นบัญชีระบุพยานตามวรรคหนึ่งหรือวรรคสองแลวแต
สาํ นกั งานกครณะี กไดรรส ม้ินกสารุดกลฤงษแฎลีกว า ถา คคู วามฝสา ยํานใดกั งซาง่ึนไคดณยะนื่ กบรรัญมชกรีาระกบฤพุ ษยฎาีกนาไวแ ลว มเี หตสุอาํ นนั ักสงมานคควณรแะกสรดรงมไกดาวรากฤษฎีกา
ตนไมสามารถทราบไดวาตองนําพยานหลักฐานบางอยางมาสืบเพื่อประโยชนของตนหรือไมทราบ
วาพยานหลักสฐาํ านนกั บงาานงคอณยะากงรไรดมมกีอารยกู ฤหษรฎือกี มาีเหตุอันสมคสวํารนอกั ่ืนงาในดคณหะรกือรถรมาคกาูครวกาฤมษฎฝกีาายใดซ่ึงมิไดยื่น
บัญชีระบุพยานแสดงใหเปนท่ีพอใจแกศาลไดวา มีเหตุอันสมควรท่ีไมสามารถยื่นบัญชีระบุพยาน
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ตามกําหนดเวลาดังกลาวได คูความฝายนั้นอาจยื่นคํารองขออนุญาตอางพยานหลักฐานเชนวานั้น
ตอศาลพรอมสกาํ ับนบกั งัญานชคีรณะบะกุพรยรมานกาแรลกะฤสษําฎเีกนาาบัญชีระบุพสยําานนกั ดงังานกคลณาวะไกมรรวมากเวาลรกาฤใดษฎๆกี ากอนพิพากษา
คดีและถาศาลเห็นวา เพ่ือใหการวินิจฉัยชี้ขาดขอสําคัญแหงประเด็นเปนไปโดยเท่ียงธรรม จําเปน
สาํ นักงานจคะตณอะกงสรรืบมพกายรากนฤหษลฎกัีกฐา านเชน วา นั้นสํากนใ็ ักหงศานาคลณอะนกญุ รรามตกตาารมกฤคษําฎรอกี งา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สํานมกั งาาตนรคาณ๘ะก๙ร๔ร๓มกคารูคกวฤาษมฎฝกี าายใดประสงคสจําะนนักํางาสนืบคพณยะากนรรหมลกัการฐกาฤนษขฎอกี งาตนเพื่อพิสูจน
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
๔๒ มาตรา ๘๘ แกไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแกไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
ความแพง (ฉบสับําทน่ีัก๑ง๔าน)คพณ.ศะก. ร๒ร๕ม๓กา๘รกแฤลษะฎตกีอามา วรรคหนึ่งแสกําไนขักเงพา่ิมนเคตณิมะโกดรยรมพกราะรรกาฤชบษัฎญีกญาัติแกไขเพ่ิมเติม
ประมวลกฎหมายวิธีพจิ ารณาความแพง (ฉบบั ที่ ๒๓) พ.ศ. ๒๕๕๐
๔๓ มาตรา ๘๙ สแํากนไักขงเพานิ่มคเณติมะกโดรรยมพการระกรฤาษชบฎัญกี าญัติแกไขเพิ่มเสตําิมนปักรงาะนมควณลกะกฎรหรมมากยาวริธกีฤษฎกี า
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
พิจารณาความแพง (ฉบบั ที่ ๒๓) พ.ศ. ๒๕๕๐
- ๔๐ - สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สํานกั งานตคอ ณพะยการนรมขกอางรคกคู ฤวษาฎมกี ฝาา ยอ่ืนในกรณสําีตนอ กั ไงปานนคี้ ณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
(๑) หักลางหรือเปลี่ยนแปลงแกไขถอยคําพยานในขอความท้ังหลายซ่ึงพยาน
เชน วานน้ั เปนสผําูรนเู ักหงน็ านหครณือะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
(๒) พิสูจนขอความอยางหน่ึงอยางใดอันเก่ียวดวยการกระทํา ถอยคํา เอกสาร
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
หรือพยานหลักฐานอืน่ ใดซง่ึ พยานเชนวานนั้ ไดก ระทาํ ขน้ึ
ใหคูความฝาสยํานน้ันกั งถาานมคคณาะนกรพรมยกาานรดกฤังษกฎลกีาาวเสียในเวลาสทํานี่พกั ยงาานนคเบณิกะกครวรมามการเพกฤ่ือษใฎหกี พา ยานมีโอกาส
อธิบายถงึ ขอความเหลา นนั้ แมว า พยานน้ันจะมิไดเบิกความถงึ ขอความดงั กลาวก็ตาม
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษในฎีกการณีท่ีคูความสฝํานายักงนา้ันคมณิไดะกถรารมกคาารนกฤพษยฎาีกนาของคูความสฝาํ านยักองา่ืนนไควณดะังกกรลรมากวามรากฤษฎกี า
ขางตนแลว ตอมานําพยานหลักฐานมาสบื ถึงขอ ความนั้น คูความฝายอ่ืนท่ีสืบพยานน้ันไวชอบท่ีจะ
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
คัดคานไดในขณะที่คูความฝายนั้นนําพยานหลักฐานมาสืบ และในกรณีเชนวานี้ ใหศาลปฏิเสธไม
สาํ นกั งานยคอณมะรกับรฟรมงกพายรากนฤษหฎลกีกั าฐานเชน วามาสนํานนั้ ักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ในกรณีที่คูความฝายท่ีประสงคจะนําสืบพยานหลักฐานเพื่อพิสูจนตอพยานตาม
วรรคหน่งึ แสดสงําในหกั เงปานนคทณพ่ี ะอกรใรจมขกอางรศกาฤลษวฎาีกาเมือ่ เวลาพยาสนําเนบกั ิกงคานวคาณมะนก้ันรตรมนกไามรกรูหฤษรฎือีกไมา มีเหตุอันควร
รูถึงขอความดังกลาวมาแลว หรือถาศาลเห็นวาเพ่ือประโยชนแหงความยุติธรรมจําเปนตองสืบ
สํานกั งานพคยณานะกหรลรมักกฐาารนกเฤชษนฎวกี าาน้ีศาลจะยอมสรํานับกั ฟงงานพคยณาะนกหรลรมักกฐาารนกเฤชษนฎวีกาานี้ก็ได แตในสกํารนณักงีเาชนนคนณ้ี ะคกูครวรมามกาอรีกกฤษฎกี า
ฝายหนึ่งจะขอใหเรียกพยานหลักฐานท่ีเกี่ยวของมาสืบอีกก็ได หรือเม่ือศาลเห็นสมควรจะเรียกมา
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สบื เองกไ็ ด
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
มาตรา ๙๐๔๔ ใหคูความฝายท่ีอางอิงเอกสารเปนพยานหลักฐานเพ่ือสนับสนุน
ขอ อา งหรือขอสเาํถนียกั งงขาอนงคตณนะกตรารมมมกาตรกรฤาษ๘ฎ๘กี าวรรคหนงึ่ ยส่ืนําตนอักงศาานลคแณละะกสรรงมใหกาครูคกวฤาษมฎฝีกา ยอ่ืนซ่ึงสําเนา
เอกสารนัน้ กอ นวนั สบื พยานไมนอยกวา เจ็ดวนั
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษในฎีกการณีที่คูความสฝํานายกั งใาดนยค่ืนณคะกํารแรถมลกางรหกรฤือษคฎกีําราองขออนุญาสตํานอักางงาอนิงคเณอะกกสรรามรกเปารนกฤษฎีกา
พยานหลักฐานตามมาตรา ๘๘ วรรคสองหรือวรรคสาม ใหย่ืนตอศาลและสงใหคูความฝายอ่ืนซึ่ง
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สําเนาเอกสารนั้นพรอมกับการยื่นคําแถลงหรือคํารองดังกลาว เวนแตศาลจะอนุญาตใหยื่นสําเนา
สํานกั งานเอคกณสะากรรภรมายกาหรลกังฤเษมฎ่อื ีกมาเี หตุอันสมคสวํารนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
คูความฝายที่อางอิงพยานหลักฐานไมตองย่ืนสําเนาเอกสารตอศาล และไมตอง
สง สําเนาเอกสสาาํ รนใักหงคานคู ควณามะกฝรารยมอกืน่ารใกนฤกษรฎณกี ีดา งั ตอ ไปน้ี สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
(๑) เมื่อคูความฝายใดอางอิงเอกสารเปนชุดซึ่งคูความฝายอื่นทราบดีอยูแลว
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
หรือสามารถตรวจตราใหทราบไดโดยงายถึงความมีอยูและความแทจริงแหงเอกสารน้ัน เชน
จดหมายโตตสอําบนกัรงะาหนวคาณงะคกูครรวมากมารใกนฤคษดฎีกี หารือสมุดบัญสชําีกนากั รงคานาคณและกะรสรมมกุดาบรกัญฤชษีขฎอีกางธนาคารหรือ
เอกสารในสาํ นวนคดเี ร่อื งอ่นื
สํานักงานคณะกรรมการกฤษ(ฎ๒ีก)า เม่ือคูความสฝําานยักใงาดนอคาณงะอกิงรเรอมกกสารากรฤฉษบฎับีกาเดียวหรือหลสาํายนฉักบงาับนคทณี่อะยกูใรนรมคกวาารมกฤษฎีกา
ครอบครองของคคู วามฝายอน่ื หรือของบคุ คลภายนอก
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษ๔๔ฎมกี าาตรา ๙๐ แกไขสเําพนิ่มกั เงตาิมนโคดณยะพกรระรรมากชาบรัญกฤญษัตฎิแีกกาไขเพิ่มเติมประสมาํ วนลักกงฎาหนมคณายะวกิธรีพริจมากราณรกาฤษฎีกา
ความแพง (ฉบับท่ี ๑๔) พ.ศ. ๒๕๓๘
- ๔๑ - สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษ(ฎ๓ีก)าถาการคัดสสําเํานกัาเงอานกคสณาะรกจระรทมํากใาหรกกฤรษะฎบีกวานพิจารณาลาสชํานาเักปงานนทค่ีเณสะ่ือกมรรเสมียกาแรกกฤษฎกี า
คูความซึ่งอางอิงเอกสารน้ัน หรือมีเหตุผลแสดงวาไมอาจคัดสําเนาเอกสารใหเสร็จภายใน
กําหนดเวลาทสใ่ี ําหนยกั ืน่งาสนําคเนณาะเกอรกรมสการารนกนั้ ฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
กรณตี าม (๑) หรือ (๓) ใหค คู วามฝา ยทอ่ี า งองิ เอกสารย่ืนคําขอฝายเดียวโดยทํา
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
เปนคํารองตอศาล ขออนุญาตงดการยื่นสําเนาเอกสารนั้นและขอย่ืนตนฉบับเอกสารแทน เพื่อให
ศาลหรอื คคู วาสมํานฝกัา งยาอน่นืคตณระวกจรรดมตู กาามรกเงฤอื่ ษนฎไกี ขาทศ่ี าลเห็นสมสคํานวักรงกาํานหคนณดะกรรมการกฤษฎกี า
กรณีตาม (๒) ใหคูความฝายที่อางอิงเอกสารขอใหศาลมีคําส่ังเรียกเอกสารน้ัน
สํานักงานมคาณจาะกผรรูคมรกอาบรกคฤรษอฎงีกตาามมาตรา ๑๒สํา๓นกั โงดานยคตณองะกยรื่นรคมาํกราอรกงฤตษอ ฎศกี าาลภายในกาํ หนสําดนเักวงลาานตคาณมะวกรรรคมหกานรึง่กฤษฎีกา
หรือวรรคสอง แลวแตกรณี และใหคูความฝายนั้นมีหนาท่ีติดตามเพื่อใหไดเอกสารดังกลาวมา
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ภายในเวลาทศ่ี าลกําหนด
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
มาตรา ๙๑ คคู วามทั้งสองฝา ยตา งมสี ทิ ธทิ จ่ี ะอางอิงพยานหลกั ฐานรว มกันได
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๙๒ ถา คคู วามหรือบุคคลใดจะตองเบิกความหรือนําพยานหลักฐานชนิด
สํานกั งานใดคณๆะกมรารแมกสาดรงกฤแษลฎะีกคาาํ เบกิ ความหสรําอื นพักยงาานนคหณละักกฐรารนมกนาน้ั รกอฤาษจฎเปีกดาเผย สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
(๑) หนงั สือราชการหรอื ขอความอันเกีย่ วกบั งานของแผนดนิ ซง่ึ โดยสภาพจะตอง
รักษาเปนควาสมําลนับกงไาวนชคั่วณคะรการวรหมรกือารตกลฤอษดฎไีกปา และคูความสหํานรกัืองบาุนคคคณละนก้ันรเรปมนกาผรูรกักฤษฎาไกี วา หรือไดทราบ
มาโดยตาํ แหนงราชการ หรือในหนาทรี่ าชการ หรือกึ่งราชการอื่นใด
สํานักงานคณะกรรมการกฤษ(ฎ๒กี )าเอกสารหรือสขํานอักคงวาานมคทณี่เะปกนรรคมวกาามรกลฤับษใฎดีกาๆ ซึ่งตนไดรัสบํามนอักบงาหนมคณายะกหรรรือมบกาอรกกฤษฎกี า
เลา จากลกู ความในฐานะที่ตนเปนทนายความ สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
(๓) การประดิษฐ แบบ หรือการงานอ่ืน ๆ ซ่ึงไดรับความคุมครองตามกฎหมาย
สาํ นักงานไมคใณหะเกปรดรมเผกายรกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
คู ค ว า ม ห รื อ บุ ค ค ล เ ช น ว า นั้ น ช อ บ ที่ จ ะ ป ฏิ เ ส ธ ไ ม ย อ ม เ บิ ก ค ว า ม ห รื อ นํ า
พยานหลักฐานสํานนั้นกั งๆานคมณาแะกสรดรงมไกดารเกวฤนษแฎตกี จาะไดรับอนุญสาําตนจักางกานพคนณักะงการนรเมจกาาหรกนฤาษทฎี่หีกราือผูท่ีเก่ียวของ
ใหเ ปดเผยได สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
เม่ือคูความหรือบุคคลใดปฏิเสธไมยอมเบิกความหรือนําพยานหลักฐานมาแสดง
ดงั กลา วมาแลสวํานใหกั งศาานลคมณีอะกํานรรามจกทา่ีจรกะหฤษมฎาีกยาเรียกพนักงานสําเนจักาหงานนาคทณ่ีหะกรรือรบมุคกคารลกทฤ่ีษเกฎี่ยกี วาของใหมาศาล
และใหช้ีแจงขอความตามที่ศาลตองการเพื่อวินิจฉัยวา การปฏิเสธนั้นชอบดวยเหตุผลหรือไม ถา
สํานักงานศคาณลเะหก็นรรวมากากรากรฤปษฏฎิเกี สาธน้ันไมมีเหตสุผํานลกั ฟงางนไคดณ ศะากลรรมมีอกําานรกาฤจษอฎอกีกาคําสั่งมิใหคูคสวําานมักหงารนือคบณุคะคกรลรเมชกนาวรากฤษฎกี า
น้นั ยกประโยชนแหง มาตรานีข้ ้ึนใช และบังคบั ใหเบกิ ความหรอื นาํ พยานหลักฐานนน้ั มาแสดงได
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๙๓๔๕ การอา งเอกสารเปน พยานหลักฐานใหยอมรับฟงไดเฉพาะตนฉบับ
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
เอกสารเทา นน้ั เวนแต
สาํ น(ัก๑งา)นคเมณื่อะคกรูครวมากมารทก่ีเฤกษี่ยฎวกี ขาองทุกฝายตกสําลนงกั กงันานวคาณสําะเกนรรามเอกการสกาฤรษนฎั้นีกถา ูกตองแลวให
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษ๔๕ฎมีกาาตรา ๙๓ แกไขสเําพนม่ิ กั เงตามิ นโคดณยะพกรระรรมากชาบรัญกฤญษัตฎแิ ีกกาไขเพ่ิมเตมิ ประสมาํ วนลักกงฎาหนมคณายะวกิธรีพริจมากราณรกาฤษฎีกา
ความแพง (ฉบบั ที่ ๒๓) พ.ศ. ๒๕๕๐
- ๔๒ - สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นกั งานศคาณลยะกอรมรรมับกฟารงกสฤาํษเฎนีกาาเชน วานน้ั เปนสพํานยกั างนานหคลณักะฐการนรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
(๒) ถา ตนฉบับเอกสารนาํ มาไมได เพราะถกู ทําลายโดยเหตุสุดวิสัย หรือสูญหาย
หรอื ไมสามารสถํานนาํักมงาานไดคณโดะยกปรรรมะกกาารรกอฤื่นษฎอกี นั ามิใชเกิดจากสพํานฤักตงกิ าานรคณณทะก่ผี รอู รามงกตารอกงฤรษับฎผกี ิดาชอบ หรือเมื่อ
ศาลเห็นวาเปนกรณีจําเปนและเพ่ือประโยชนแหงความยุติธรรมที่จะตองสืบสําเนาเอกสารหรือ
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
พยานบุคคลแทนตนฉบับเอกสารท่ีนํามาไมไดน้ัน ศาลจะอนุญาตใหนําสําเนาหรือพยานบุคคลมา
สบื ก็ได สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
(๓) ตนฉบับเอกสารที่อยูในความอารักขาหรือในความควบคุมของทางราชการ
สํานกั งานนค้ันณจะะกนรํารมกาแารสกดฤงษไฎดกี ตาอเมื่อไดรับอสนํานุญกั างตานจคาณกะทการงรรมากชากรการฤทษฎี่เกีก่ียาวของเสียกอสนํานอักนงึ่งานสคําณเนะการเรอมกกสาารรกฤษฎีกา
ซงึ่ ผูมอี ํานาจหนา ทไ่ี ดร บั รองวา ถูกตอ งแลว ใหถือวาเปนอันเพยี งพอในการทจ่ี ะนาํ มาแสดง เวนแต
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ศาลจะไดก าํ หนดเปน อยา งอืน่
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษ(๔ฎีก)าเมอื่ คคู วามฝสา ํายนทัก่ีถงาูกนคคคูณวะากมรรอมีกกฝาารยกฤหษนฎ่ึงกี อาางอิงเอกสารสมาํ านเักปงนานพคยณานะกหรลรมักกฐาารนกฤษฎกี า
ยันตนมิไดคัดคานการนําเอกสารนั้นมาสืบตามมาตรา ๑๒๕ ใหศาลรับฟงสําเนาเอกสารเชนวาน้ัน
เปนพยานหลักสําฐนาักนงไาดนแคตณทะก้ังรนร้ีไมมกต ารัดกอฤําษนฎาีกจาศาลตามมาตสรําานัก๑ง๒าน๕คณวระรกครรสมากมารกฤษฎกี า
สํานักงานคณะกรรมการกฤษมฎากีตารา ๙๔ เมื่อสใําดนมกั งีกาฎนหคณมะากยรบรมังคกาับรใกหฤษตฎอกี งามีพยานเอกสสาํารนมักางาแนสคดณงะกหรารมมกาิใรหกฤษฎีกา
ศาลยอมรับฟงพยานบุคคลในกรณีอยางใดอยางหน่ึงดังตอไปนี้ แมถึงวาคูความอีกฝายหนึ่งจะได
ยนิ ยอมกด็ ี สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
(ก) ขอสืบพยานบุคคลแทนพยานเอกสาร เมือ่ ไมสามารถนําเอกสารมาแสดง
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
(ข) ขอสืบพยานบุคคลประกอบขออางอยางใดอยางหนึ่ง เมื่อไดนําเอกสารมา
แสดงแลว วา ยสังาํ นมักขี งอ าคนควาณมะเกพรรม่ิ มเตกาิมรกตฤดั ษทฎอกี าน หรอื เปลี่ยนสแํานปกั ลงงานแคกณไขะขกอรรคมวกาามรกในฤษเอฎกีกสาารน้นั อยูอ ีก
แตวาบทบัญญัติแหงมาตรานี้ มิใหใชบังคับในกรณีท่ีบัญญัติไวในอนุมาตรา (๒)
สาํ นกั งานแคหณงมะการตรรมากา๙รก๓ฤษแฎลีกะามิใหถือวาเปสนํากนาักรงตานัดคสณิทะธกิครรูคมวกาามรใกนฤษอฎันกีทาี่จะกลาวอางแสลาํ นะักนงําาพนคยณานะกบรุครคมกลามรากฤษฎกี า
สืบประกอบขออางวา พยานเอกสารที่แสดงนั้นเปนเอกสารปลอมหรือไมถูกตองทั้งหมด หรือแต
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
บางสวน หรือสัญญาหรือหนี้อยางอื่นท่ีระบุไวในเอกสารนั้นไมสมบูรณ หรือคูความอีกฝายหน่ึง
สํานกั งานตคีคณวาะกมรหรมมกายารผกดิ ฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานมกั างาตนรคาณ๙ะก๕รรหมกามารมกใิฤหษยฎอกี มา รับฟง พยานสบํานุคกัคงลานใดคเณวะนกแรตรมบ กุคารคกลฤนษน้ั ฎีกา
(๑) สามารถเขาใจและตอบคําถามได และ
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษ(ฎ๒กี )าเปนผูท่ีไดเหส็นํานไักดงายนินคณหะรกือรทรมรกาบารขกอฤคษวฎาีกมาเก่ียวในเร่ืองสทาํ นี่จักะงใาหนกคาณระเปกรนรพมกยาารนกฤษฎกี า
น้นั มาดว ยตนเองโดยตรง แตความในขอ นี้ใหใ ชไ ดต อ เมอื่ ไมมีบทบัญญัติแหงกฎหมายโดยชัดแจง
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
หรอื คําส่งั ของศาลวาใหเ ปน อยา งอน่ื
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษถฎากีศาาลไมยอมรับสไําวนซัก่ึงงคานําคเบณิกะกครวรามมกขารอกงฤบษุคฎคกี ลา ใด เพราะเหส็นํานวักางบาุคนคคณละนก้ันรรจมะกเปารนกฤษฎกี า
พยานหรือใหการดังกลาวขางตนไมได และคูความฝายที่เกี่ยวของรองคัดคานกอนท่ีศาลจะ
ดําเนินคดีตอสไปาํ นใกั หงาศนาคลณจะดกรารมยกงารนกรฤะษบฎุนีกามพยาน เหตสุผํานลักทง่ีไามนคยณอมะกรรับรแมกลาะรขกอฤคษัดฎีกคาานของคูความ
ฝายที่เกี่ยวของไว สวนเหตุผลท่ีคูความฝายคัดคานยกข้ึนอางนั้น ใหศาลใชดุลพินิจจดลงไวใน
สาํ นักงานราคยณงะากนรหรมรกอื ากราํกหฤนษฎดีกใาหคูความฝายสนําั้นนยักง่ืนาคนําคแณถะลกงรตรมอ กศาารลกฤเพษ่ือฎรีกวามไวในสาํ นวสนาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
- ๔๓ - สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๙๕/๑๔๖ ขอความซึ่งเปนการบอกเลาที่พยานบุคคลใดนํามาเบิกความ
ตอศาลก็ดี หรสือาํ นทกั ่ีบงันานทคึกณไะวกใรนรเมอกการสกาฤรษหฎรกีือาวัตถุอื่นใดซึ่งสไําดนอักงาางนเปคณนพะกยรารนมกหาลรักฤฐษานฎีกตาอศาลก็ดี หาก
นาํ เสนอเพอ่ื พิสจู นความจรงิ แหง ขอความนนั้ ใหถ ือเปน พยานบอกเลา
สํานักงานคณะกรรมการกฤษหฎาีกมามิใหศ าลรบั ฟสงําพนกัยงาานนบคณอกะกเลรรา มเกวานรแกฤตษ ฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
(๑) ตามสภาพ ลักษณะ แหลงที่มา และขอเท็จจริงแวดลอมของพยานบอกเลา
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
นน้ั นา เชอื่ วาจะพสิ ูจนค วามจริงได หรือ
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษ(ฎ๒กี )า มีเหตุจําเปสนําเนนกั ่ืองงานจคาณกไะกมรสรามมกาารรกถฤนษําฎบีกุคา คลซึ่งเปนผสูทํา่ีนไดักงเหาน็นคณไดะกยรินรมหการรือกฤษฎกี า
ทราบขอความเก่ียวในเรื่องที่จะใหการเปนพยานนั้นดวยตนเองโดยตรงมาเปนพยานได และมี
เหตุผลสมควรสเําพนื่อกั งปารนะคโณยะชกนรแรมหกง าครวกาฤมษยฎุตกี ิธารรมท่จี ะรบั ฟสําง นพักยงานคบณอะกกเรลรามนกั้นารกฤษฎีกา
ในกรณีท่ีศาลเห็นวาไมควรรับไวซ่ึงพยานบอกเลาใด ใหนําความในมาตรา ๙๕
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
วรรคสอง มาใชบ งั คับโดยอนโุ ลม
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
มาตรา ๙๖ พยานที่เปนคนหูหนวก หรือเปนใบหรือท้ังหูหนวกและเปนใบนั้น
สํานักงานอคาจณถะูกกรถรามมกหารรกอื ฤใษหฎคกี ําาตอบโดยวิธีเขสําียนนักหงานนังคสณือะกหรรรือมโกดารยกวฤิธษีอฎ่ืนกี ใาดท่ีสมควรไดส ําแนลักะงคานําเคบณิกะคกวรรามมกขาอรงกฤษฎีกา
บคุ คลน้ัน ๆ ใหถือวา เปน คําพยานบุคคลตามประมวลกฎหมายนี้
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
มาตรา ๙๗ คูค วามฝายหน่งึ จะอา งคคู วามอีกฝายหน่ึงเปนพยานของตนหรือจะ
สํานักงานอคางณตะนกรเอรมงกเปารนกพฤยษาฎนีกกา ็ได สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นมกั งาาตนรคาณ๙ะก๘รรมคกูคารวกาฤมษฝฎาีกยาใดฝายหน่ึงจสะํานอักางงาบนุคณคละกใรดรเมปกนารพกยฤษานฎขกี าองตนก็ไดเม่ือ
บุคคลน้ันเปนผูมีความรูเชี่ยวชาญในศิลป วิทยาศาสตร การฝมือ การคา หรือการงานที่ทําหรือใน
สาํ นักงานกคฎณหะมการยรมตกาางรปกรฤะษเฎทีกศา และซึ่งควาสมําเนหกั ็นงขานอคงณพะยการนรมอกาาจรเกปฤนษปฎรีกะาโยชนในการสวําินนิจักฉงาัยนชค้ีขณาะดกขรอรมคกวาารมกฤษฎกี า
ในประเดน็ ท้ังสนําี้ไนมักว งาานพคยณานะกจระรเมปกนาผรกูมฤีอษาฎชีกพี าในการนัน้ หรสือํานไมกั ง านคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๙๙ ถาศาลเห็นวา จําเปนที่จะตองตรวจบุคคล วัตถุ สถานที่หรือต้ัง
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ผูเช่ียวชาญตามท่ีบัญญัติไวในมาตรา ๑๒๙ และ ๑๓๐ เม่ือศาลเห็นสมควร ไมวาการพิจารณาคดี
จะอยูในชั้นใดสาํ หนกัรงือาเนมคื่อณมะีคกรํารขมอกขาอรกงฤคษูคฎวกี าามฝายใดภายสใําตนบกั งังาคนับคณแหะกงรบรมทกบาัญรกญฤษัตฎิมีกาาตรา ๘๗ และ
๘๘ ใหศาลมีอาํ นาจออกคาํ สั่งกาํ หนดการตรวจหรือการแตงตง้ั ผเู ช่ยี วชาญเชน วา นนั้ ได
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษบฎทีกบาัญญัติแหงมสาําตนรักางนาน้ีไคมณตะัดกสรริทมธกิขาอรกงฤคษูคฎวีกาามในอันท่ีจะเสราํ ียนกักบงาุคนคคณลผะกูมรีครมวกาามรรกูฤษฎีกา
เชี่ยวชาญมาเปน พยานฝายตนได สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
มาตรา ๑๐๐๔๗ คคู วามฝายใดฝายหน่ึงซงึ่ ประสงคจะอา งองิ ขอ เทจ็ จรงิ ใดและ
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สาํ น๔กั ๖งมานาตครณาะ๙กร๕ร/ม๑กาเพรก่ิมฤโษดฎยีกพาระราชบัญญัตสิแํากนไขกั เงพานิ่มคเตณิมะปกรระรมมวกลากรกฎฤหษมฎายกี วาิธีพิจารณาความ
แพง (ฉบับที่ ๒๓) พ.ศ. ๒๕๕๐
๔๗ มาตรา ๑๐๐สําวนรกัรงคาหนนค่ึงณแะกกรไรขมเพกาิ่มรเกตฤิมษโฎดกียาพระราชบัญญัตสําิแนกักไงขาเนพค่ิมณเตะิกมรปรรมะกมาวรลกฤษฎกี า
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
กฎหมายวิธีพิจารณาความแพง (ฉบบั ที่ ๑๔) พ.ศ. ๒๕๓๘
- ๔๔ - สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นักงานขคอณใหะกครูครวมากมารฝกา ฤยษอฎนื่ กี ตาอบวาจะรับรสอํางนขักอ งาเทนคจ็ ณจระิงกนรรนั้ มวกาาถรกู ตฤษอ ฎงหกี ารอื ไม อาจสงสคําาํ นบักองกานกคลณา วะกเปรรน มการกฤษฎีกา
หนังสอื แจง รายการขอ เท็จจรงิ น้นั ไปใหค คู วามฝา ยอน่ื กอนวนั สบื พยานไมนอยกวาเจด็ วัน
สาํ นถกั างาคนูคควณาะมกฝรรามยกอาื่นรกไฤดษรฎับกี คาําบอกกลาวโสดํานยกั ชงอานบคแณละวกรเรมมื่อกคารูคกวฤาษมฎฝีกาายท่ีสงคําบอก
กลาวรองขอตอศาลในวันสืบพยาน ใหศาลสอบถามคูความฝายอ่ืนวาจะยอมรับขอเท็จจริงตามท่ี
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ไดรับคําบอกกลาวนั้นวาถูกตองหรือไม แลวใหศาลจดคําตอบไวในรายงานกระบวนพิจารณา ถา
คคู วามฝา ยนน้ั สไาํ นมกัต งอานบคคณาํ ถะการมรเมกก่ยี าวรกกบัฤษขฎอ ีกเทาจ็ จรงิ ใด หรสอื ําปนฏกั ิเงสานธคขณอ เะทกจ็รรจมรกิงาใรดกโฤดษยฎไกีมามีเหตุแหงการ
ปฏเิ สธโดยชัดแจง ใหถ ือวายอมรบั ขอเทจ็ จรงิ น้ันแลว เวน แตศ าลจะเหน็ วา คูความฝายนั้นไมอยูใน
สํานักงานวสิคณยั ทะกจี่ ระรตมอกบารหกรฤอื ษแฎสีกดา งเหตุแหง กาสรําปนักฏงิเาสนธคโณดะยกชรดั รแมกจาง รใกนฤขษณฎะกี นาั้น ศาลจะมีคสําาํ สนั่งักใงหานคคูคณวะากมรฝรามยกนารั้นกฤษฎีกา
ทาํ คาํ แถลงเก่ียวกบั ขอเท็จจรงิ น้ันมายืน่ ตอ ศาลภายในระยะเวลาทศี่ าลเห็นสมควรก็ได
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
บทบัญญตั ิแหง มาตรานี้ใหใชบังคับแกเรื่องเอกสารท้ังหมดหรือฉบับใดฉบับหนึ่ง
สาํ นกั งานทคี่คณูคะวการมรมแกสาดรกงคฤษวฎามีกาจํานงจะอางอสิงํานดักวงยาโนดคยณอะนกรุโรลมมกาแรกตฤตษอฎงกี สางสําเนาเอกสสาํารนนัก้ันงาไนปคพณระกอรมรกมับกาครํากฤษฎกี า
บอกกลาวและตองมีตนฉบับเอกสารน้ันใหคูความฝายอ่ืนตรวจดูไดเม่ือตองการ เวนแตตนฉบับ
เอกสารน้นั อยสใู ํานนคักวงานมคคณระอกบรครมรกอางรขกอฤงษคฎูค กี วาามฝา ยอื่นหรสอืํานขักองงาบนคุ ณคละกภรารยมนกอารกกฤษฎกี า
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษมฎาีกตารา ๑๐๑ ถาสบํานุคักคงลานใคดณเกะกรรงรวมากพารยกาฤนษหฎกีลาักฐานซึ่งตนอสาํ จนตักงอางนอคาณงะอกิงรใรนมกภาารยกฤษฎกี า
หนา จะสญู หายหรอื ยากแกก ารนํามา หรือถา คคู วามฝายใดในคดีเกรงวา พยานหลกั ฐานซง่ึ ตนจาํ นง
จะอา งองิ จะสูญสาํ หนากั ยงเาสนียคกณอ ะกนรทร่ีจมะกนารํากมฤาษสฎืบีกาหรือเปนการยสําานกักทง่ีจานะนคณํามะกาสรรืบมใกนาภรกาฤยษหฎลีกังาบุคคลน้ันหรือ
คูความฝายน้ันอาจยื่นคําขอตอศาลโดยทําเปนคํารองขอหรือคํารองใหศาลมีคําส่ังใหสืบ
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
พยานหลกั ฐานนน้ั ไวท นั ที
สาํ นเักมง่ือานศคาณลไะดกร รบั มคกาํ ขรกอฤเชษนฎวกี านนั้ ใหศ าลหสมํานากัยงเารนียคกณผะูขกอรแรมลกะาครูคกวฤาษมฎอกี ีกา ฝายหนึ่งหรือ
บุคคลภายนอกท่ีเกี่ยวของมายังศาล และเมื่อไดฟงบุคคลเหลานั้นแลว ใหศาลส่ังคําขอตามที่
สํานกั งานเหค็นณสะกมรครวมรกาถรากศฤาษลฎสกี ่งัาอนุญาตตามสคําํานขักองแานลควณใะหกสรรืบมพกยารากนฤไษปฎตกี าามทบ่ี ญั ญตั ิไวสใ าํนนปักรงะานมควณลกะกฎรหรมมกาายรนก้ีฤษฎกี า
สว นรายงานและเอกสารอื่น ๆ ทเ่ี ก่ียวขอ งกบั การนั้นใหศาลเกบ็ รกั ษาไว
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ในกรณีที่คูความอีกฝายหนึ่งหรือบุคคลภายนอกที่เกี่ยวของไมมีภูมิลําเนาอยูใน
สาํ นกั งานราคชณอะากณรรามจกัการรกแฤลษะฎยกี ังามิไดเขามาในสคํานดกั ีนง้ัานนคเมณื่อะกศรารลมไกดารรกับฤคษําฎขกี อาตามวรรคหนสึ่งาํ นใักหงศานาคลณสะั่งกครํารขมอกนารั้นกฤษฎกี า
อยางคําขออันอาจทําไดแตฝ า ยเดียว ถา ศาลสง่ั อนญุ าตตามคําขอแลว ใหสืบพยานไปฝายเดียว๔๘
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๑๐๑/๑๔๙ ในกรณีท่ีมีเหตุฉุกเฉินซึ่งจําเปนตองสืบพยานหลักฐานใดเปน
สาํ นกั งานกคารณเะรกงรดรว มนกแารลกะฤไษมฎส กี าามารถแจงใหคสําูคนวักางมานฝคายณอะกนื่ รทรรมากบารกกอ ฤนษไฎดีก าเมื่อมีการยื่นคสาําํ นขักองตาานมคมณาะตกรรราม๑ก๐าร๑กฤษฎีกา
พรอมกับคําฟองหรือคําใหการหรือภายหลังจากน้ัน คูความฝายท่ีขอจะยื่นคําขอฝายเดียวโดยทํา
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
เปน คํารองรวมไปดว ย เพ่ือใหศ าลมคี าํ ส่ังโดยไมชกั ชา กไ็ ด และถาจาํ เปนจะขอใหศ าลมีคาํ สัง่ ใหย ึด
สาํ นกั งานหครณอื ใะหกรสรงมตกอ ารศกาฤลษซฎึง่ ีกเอา กสารหรอื วัตสถํานทุ กั ีจ่ งะาในชคเ ณปะนกพรรยมากนาหรกลฤักษฐฎาีกนาท่ีขอสบื ไวกอสนําดนวักยงากน็ไคดณ ะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ น๔กั ๘งามนาคตณระาก๑รร๐ม๑กวารรกรคฤษสาฎมีกาเพ่ิมเติมโดยพสระํานราักชงบานัญคญณัตะิแกกรไรขมเกพาิ่มรเกตฤิมษปฎรีกะามวลกฎหมายวิธี
พจิ ารณาความแพง (ฉบบั ที่ ๑๒) พ.ศ. ๒๕๓๔
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษ๔๙ฎีกามาตรา ๑๐๑/ส๑ํานเพกั ิ่มงาโนดคยณพะรกะรรรามชกบาัญรกญฤัตษิแฎกกี ไาขเพ่ิมเติมประมสวํานลักกงฎาหนมคาณยะวกิธรีพริจมากราณรกาฤษฎีกา
ความแพง (ฉบบั ท่ี ๒๓) พ.ศ. ๒๕๕๐
- ๔๕ - สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษคฎําีกราองตามวรรคสําหนนักึ่งงาตนอคณงบะกรรรรยมากยารถกึงฤขษอฎีกเทา็จจริงที่แสดสงํานวักามงาีเนหคตณุฉะกุกรเรฉมินกาซร่ึงกฤษฎีกา
จําเปนตองสืบพยานหลักฐานใดโดยเรงดวนและไมสามารถแจงใหคูความฝายอื่นทราบกอนได
รวมทั้งความเสสําียนหกั งาายนทคี่จณะะเกกริดรขมึ้นกาจรากกฤกษาฎรกี ทาี่มิไดมีการสืบสําพนยักางานนหคลณักะฐกรารนมดกังากรกลฤาษวฎสีกวานในกรณีที่จะ
ขอใหศาลมีคําสั่งใหยึดหรือใหสงตอศาลซ่ึงเอกสารหรือวัตถุท่ีจะใชเปนพยานหลักฐาน คํารองน้ัน
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ตอ งบรรยายถงึ ขอ เท็จจริงที่แสดงถึงความจําเปนท่ีจะตองยึดหรือใหสงเอกสารหรือวัตถุน้ันวามีอยู
อยางไร ในกาสราํนนีห้ ักางมานมคิใณหะศการลรมอกนาญุ รกาฤตษตฎากีมาคํารองน้นั เวสนํานแักตงจ าะนเคปณนะทกี่พรรอมใกจาขรอกฤงศษฎาลีกจาากการไตส วน
วามีเหตุฉุกเฉินและมีความจําเปนตามคํารองน้ันจริง แตทั้งนี้ไมตัดสิทธิคูความฝายอ่ืนที่จะขอให
สาํ นักงานศคาณลอะกอรกรมหกมารากยฤเษรียฎกี าพยานดังกลสาวํานมกั างศานาคลณเะพกื่อรรถมากมารคกาฤนษแฎลกี าะดําเนินการตสาํ นมักมงานตครณาะ๑กร๑ร๗มกาใรนกฤษฎีกา
ภายหลัง หากไมอาจดําเนินการดังกลาวได ศาลตองใชความระมัดระวังในการชั่งน้ําหนัก
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
พยานหลกั ฐาน
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา ๑ ๐ ๑/๒ส๕ํา๐นักใงนานกครณณะีทกร่ีศรามลกมารีคกําฤสษ่ัฎงอกี านุ ญ าตต สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
มาตรา ามคําขอใหยึดหรือใหสง
เอกสารหรอื วตัสาํถนุทักีจ่งาะนใชคเณปะนกพรรยมากนารหกลฤกั ษฐฎากี นา ศาลอาจกําหสํานนดักเงงาอื่ นนคไณขะอกยรรามงใกดารตกาฤมษทฎเ่ี กีหา็นสมควร และ
จะส่ังดวยวาใหผูขอนําเงินหรือหาประกันตามจํานวนท่ีเห็นสมควรมาวางศาลเพ่ือการชําระคา
สาํ นกั งานสคินณไหะกมรรทมดกแารทกนฤษสฎําหกี ารับความเสียสหํานาักยงทา่ีอนคาจณเะกกิดรรขม้ึนกแารกกบฤุษคฎคีกลาใด เน่ืองจากสาํศนาักลงไาดนคมณีคะํากสร่ังรโมดกยารมกีฤษฎีกา
ความเหน็ หลงไปวามีเหตุจาํ เปนโดยความผดิ หรือเลินเลอ ของผขู อกไ็ ด
สํานใกั หงานนําคคณวะากมรรใมนกมาารกตฤรษาฎ๒กี า๖๑ มาตรา ๒สํา๖น๒ักงามนาคตณระากร๒รม๖ก๓ารมกฤาษตฎรีกาา๒๖๗ มาตรา
๒๖๘ และมาตรา ๒๖๙ มาใชบังคับแกกรณีตามวรรคหนึ่งโดยอนุโลม และในกรณีที่ทรัพยซ่ึงศาล
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ส่ังยึดน้ันเปนของบุคคลที่สาม ใหบุคคลที่สามมีสิทธิเสมือนเปนจําเลยในคดี และเม่ือหมดความ
จําเปนที่จะใชสเอาํ นกักสงารนหคณรือะกวัรตรถมุนก้ันารเกปฤนษพฎกียาานหลักฐานตสอํานไปักงแาลนควณเมะกื่อรศรมาลกาเหรก็นฤสษมฎคกี าวรหรือเมื่อผูมี
สิทธจิ ะไดร ับคืนรองขอใหศ าลมคี าํ สงั่ คืนเอกสารหรอื วัตถุนั้นแกผขู อ
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๑๐๒ ใหศาลท่ีพิจารณาคดีเปนผูสืบพยานหลักฐาน โดยจะสืบในศาล
หรือนอกศาลสณาํ นกัทง่ีใาดนคๆณะกก็ไรดรมแกลารวกแฤตษศฎากี ลาจะสั่งตามที่เสหํา็นนสักงมาคนควรณตะากมรรคมวกาามรกจฤําษเปฎนกี แา หงสภาพของ
พยานหลกั ฐานนนั้
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
แตถาศาลท่ีพิจารณาคดีเห็นเปนการจําเปน ใหมีอํานาจมอบใหผูพิพากษาคนใด
คนหน่ึงในศาลสาํนน้ันกั งหานรคือณตะ้ังกใรหรศมากลารอกื่นฤสษืบฎพีกายานหลักฐานสแําทนักนงไาดนคใณหะผกูพรริพมากกาษรกาฤทษี่รฎับกี มาอบหรือศาลที่
ไดรับแตงต้ังน้ันมีอํานาจและหนาท่ีเชนเดียวกับศาลที่พิจารณาคดีรวมท้ังอํานาจที่จะมอบใหผู
สาํ นกั งานพคพิ ณาะกกษรรามคกนาใรดกคฤษนฎหีกนาึ่งในศาลนน้ั หสรํานือักตง้งั าศนาคลณอะ่ืนกรใรหมท กําากรการฤสษืบฎพกี ายานหลกั ฐานสแาํ ทนนักงตาอนไคปณดะวกยรรมการกฤษฎกี า
ถาศาลที่พิจารณาคดีไดแตงต้ังใหศาลอ่ืนสืบพยานแทน คูความฝายใดฝายหน่ึง
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
จะแถลงตอศาลท่ีพิจารณาคดีวา ตนมีความจํานงจะไปฟงการพิจารณาก็ได ในกรณีเชนนี้ใหศาลท่ี
สํานักงานไดคณรับะกแรตรมงตกา้ังรแกจฤงษวฎันกี กาําหนดสืบพสยําานนกั หงาลนักคฐณาะนกใรหรมผกูขาอรกทฤรษาฎบกี ลาวงหนาอยางสนําอนักยงไามนตค่ําณกะวการรเจม็ดกาวรันกฤษฎกี า
คูความท่ีไปฟงการพิจารณานั้นชอบท่ีจะใชสิทธิไดเสมือนหนึ่งวากระบวนพิจารณานั้นไดดําเนินใน
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานักงานคณะกรรมการกฤษ๕๐ฎกี ามาตรา ๑๐๑/ส๒ํานเพักิ่มงาโนดคยณพะรกะรรรามชกบาัญรกญฤัตษิแฎกีกไาขเพิ่มเติมประมสวาํ นลักกงฎาหนมคาณยะวกิธรีพริจมากราณรกาฤษฎกี า
ความแพง (ฉบับที่ ๒๓) พ.ศ. ๒๕๕๐
- ๔๖ - สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานกั งานศคาณลทะก่ีพรจิรามรกณารากคฤดษีฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ใหสงสําเนาคําฟองและคําใหการพรอมดวยเอกสารและหลักฐานอ่ืน ๆ อัน
จําเปนเพื่อสืสบําพนักยงาานนคหณละักกฐรรามนกไาปรกยฤังษศฎากี ลาท่ีไดรับแตงสตํานั้งกัดงังากนคลณาวะกแรลรวมกถารากคฤูคษวฎากี มาฝายที่อางอิง
พยานหลักฐานน้ันมิไดแถลงความจํานงที่จะไปฟงการพิจารณา ก็ใหแจงไปใหศาลที่ไดรับแตงตั้ง
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ทราบขอประเด็นที่จะสืบ เมื่อไดสืบพยานหลักฐานเสร็จแลว ใหเปนหนาท่ีของศาลท่ีรับแตงตั้ง
จะตองสงรายสงําานนกั ทงี่าจนําคเปณนะกแรลระมเกอากรกสฤาษรฎอีก่ืนาๆ ทั้งหมดอสันํานเกัก่ียงาวนขคอณงะใกนรกรมารกสารืบกพฤษยฎานกี าหลักฐานไปยัง
ศาลทพ่ี จิ ารณาคดี
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๑๐๓ ภายใตบ งั คบั บทบัญญตั ิแหงประมวลกฎหมายนี้วาดวยการขาดนัด
การรองสอดสแํานลกั ะงกานาครขณับะกไรลรอมอกากรนกฤอษกฎศีกาล หามมิใหสศํานากั ลงทานี่พคิจณาะรกณรรามคกดารี กหฤรษือฎผีกูาพิพากษาที่รับ
มอบหมาย หรือศาลที่ไดรับแตงตั้งดังกลาวขางตนทําการสืบพยานหลักฐานใด โดยมิไดใหโอกาส
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
เตม็ ทแ่ี กคคู วามทุกฝา ยในอันทจี่ ะมาฟงการพิจารณา และใชสทิ ธเิ กยี่ วดวยกระบวนพิจารณาเชนวา
นั้น ตามท่ีบัญสญํานัตกั ิไงวาในนคปณระะกมรรวมลกกาฎรกหฤมษาฎยีกนาี้ ไมวาพยานสหํานลักักงฐาานนคนณั้นะกครูครมวกามารฝกาฤยษใฎดกี จาะเปนผูอางอิง
หรอื ศาลเปน ผสู ง่ั ใหส ืบ
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
มาตรา ๑๐๓/๑๕๑ ในกรณีท่ีคูความตกลงกัน และศาลเห็นเปนการจําเปนและ
สมควร ศาลอสาํ นจกัแงตานงคตณั้งเะจการพรมนกัการงกาฤนษศฎากี ลาหรือเจาพนสักํางนาักนงาอน่ืนคซณ่ึงะคกูรครวมากมารเหกฤ็นษชฎอกี บา ใหทําการสืบ
พยานหลักฐานสว นใดสว นหนึง่ ทีจ่ ะตองกระทํานอกศาลแทนได
สํานักงานคณะกรรมการกฤษใฎหีกเจา าพนักงานผสําูปนฏกั ิงบาัตนคิหณนะากทรร่ีตมากมารวกรฤรษคฎหีกนา ึ่งเปนเจาพสนาํ ักนักงางานนตคาณมะกปรรระมมกาวรลกฤษฎีกา
กฎหมายอาญาและใหนําความในมาตรา ๑๐๓ มาใชบงั คบั โดยอนโุ ลม
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๑๐๓/๒๕๒ คูความฝายท่ีเก่ียวของอาจรองขอตอศาลใหดําเนินการสืบ
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
พยานหลักฐานไปตามวิธีการที่คูความตกลงกัน ถาศาลเห็นสมควรเพ่ือใหการสืบพยานหลักฐาน
เปนไปโดยสะสดาํ นวักงราวนดคเณระ็วกรแรลมะกเาทร่ีกยฤงษธฎรรีกมา ศาลจะอนุสญําานตกั ตงาานมคคณําะรกอรรงมขกอานรกั้นฤกษ็ไฎดกี าเวนแตการสืบ
พยานหลักฐานน้ันจะเปนการไมชอบดวยกฎหมายหรือขัดตอความสงบเรียบรอยหรือศีลธรรมอัน
สาํ นักงานดคีขณองะกปรรระมชกาาชรนกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานมักางาตนรคาณ๑ะ๐กร๓ร/ม๓กา๕ร๓กฤเพษฎือ่ กี ใาหการสืบพยาสนําหนักลงักาฐนาคนณเะปกนรรไมปกโาดรยกสฤะษดฎวีกกา รวดเร็ว และ
เท่ียงธรรมประธานศาลฎีกาโดยความเห็นชอบของท่ีประชุมใหญของศาลฎีกามีอํานาจออก
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ขอกําหนดใดๆ เพิ่มเติมเก่ียวกับแนวทางการนําสืบพยานหลักฐานได แตตองไมขัดหรือแยงกับ
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
๕๑ มาตรา ๑๐๓/๑ เพ่ิมโดย พระราชบัญญัติแกไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ความแพง (ฉบบั ที่ ๒๓) พ.ศ. ๒๕๕๐
สําน๕กั ๒งานมคาณตระากร๑ร๐ม๓กา/ร๒กฤเพษิ่มฎโกี ดาย พระราชบัญสญํานัตักิแงกาไนขคเพณิ่มะกเตริรมมปกราะรมกวฤลษกฎฎีกหามายวิธีพิจารณา
ความแพง (ฉบบั ท่ี ๒๓) พ.ศ. ๒๕๕๐
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษ๕๓ฎีกามาตรา ๑๐๓/ส๓ํานเพักิ่มงาโนดคยณพะรกะรรรามชกบาัญรกญฤัตษิแฎกกี ไาขเพ่ิมเติมประมสวาํ นลักกงฎาหนมคาณยะวกิธรีพริจมากราณรกาฤษฎีกา
ความแพง (ฉบบั ที่ ๒๓) พ.ศ. ๒๕๕๐
- ๔๗ - สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นกั งานบคทณบะัญกรญรมัตกใิ นารกกฎฤษหฎมีกาาย สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ขอกําหนดของประธานศาลฎีกาตามวรรคหนึ่ง เมื่อประกาศในราชกิจจานุเบกษา
แลว ใหใ ชบ งั คสาํบั นไกั ดง านคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษมฎาีกตารา ๑๐๔ ใหสศําานลักมงาีอนําคนณาะจกเรตร็มมทกา่ีใรนกอฤันษทฎกีี่จาะวินิจฉัยวาพยสําานนักหงลานักคฐณานะกทร่ีครมูคกวาารมกฤษฎกี า
นํามาสืบน้ันจะเกี่ยวกับประเด็นและเปนอันเพียงพอ ใหเชื่อฟงเปนยุติไดหรือไม แลวพิพากษาคดี
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ไปตามนัน้
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษในฎีกกาารวินิจฉัยวาสพํานยกั างนานบคอณกะเกลรารมตกาามรมกฤาษตฎรีกาา ๙๕/๑ หรือสบาํ นันักทงาึกนถคอณยะกครํารทมี่ผกาูใรหกฤษฎีกา
ถอยคํามิไดมาศาลตามมาตรา ๑๒๐/๑ วรรคสามและวรรคส่ี หรือบันทึกถอยคําตามมาตรา
๑๒๐/๒ จะมสีนาํ นํ้าหกั งนานักคใหณเะชกื่อรรไมดกหารรกือฤไษมฎเีกพาียงใดน้ัน ศาสลํานจักะงตาอนงคกณระะกทรรํามดกวายรกคฤวษาฎมีกราะมัดระวังโดย
คํานึงถงึ สภาพ ลกั ษณะและแหลง ที่มาของพยานบอกเลาหรือบันทึกถอยคาํ นนั้ ดวย๕๔
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๑๐๕ คูความฝายใดไมปฏิบัติตามบทบัญญัติแหงประมวลกฎหมายน้ีวา
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ดวยพยานหลักฐาน กระทําใหคูความอีกฝายหนึ่งตองเสียคาฤชาธรรมเนียม หรือคาธรรมเนียม
สํานักงานเกคินณกะวการทรมค่ี กวารรเกสฤียษฎคีกาาฤชาธรรมเนียสมํานทักี่เงพา่ิมนคขณ้ึนะนกั้นรรใมหกถารือกวฤาษเปฎนกี าคาฤชาธรรมเสนาํ ียนมักงอาันนไคมณจะํากเรปรนมกตาารมกฤษฎีกา
ความหมายแหง มาตรา ๑๖๖ และใหคูความฝา ยทก่ี อ ใหเ กดิ ขนึ้ น้ันเปนผูอ อกใชให
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
หมวด ๒
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา วาดว ยการสมํานาศกั งาาลนขคอณงะพกยรรามนกแาลระกกฤาษรฎซีกักาถามพยาน สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๑๐๖๕๕ ในกรณีที่คูความฝายใดไมสามารถนําพยานของตนมาศาลไดเอง
สาํ นกั งานคคูคณวะากมรฝรามยกนารั้นกอฤาษจฎขีกอาตอศาลกอนสวําันนสกั ืบงาพนยคาณนะใกหรรอมอกกาหรกมฤาษยฎเกีรียา กพยานน้ันมสาาํ ศนาักลงาไนดค โณดะยกศรรามลกอาารจกฤษฎีกา
ใหคูความฝายนั้นแถลงถึงความเก่ียวพันของพยานกับขอเท็จจริงในคดีอันจําเปนที่จะตองออก
หมายเรียกพสยาํ านนกั ดงาังนกคลณาะวกดรวรมยกแาลรกะฤตษอฎงีกสางหมายเรียกสพํานรักองมานสคําณเนะกาครรํามแกถารลกงฤขษอฎงกี ผาูขอใหพยานรู
ลวงหนาอยางนอยสามวนั สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
หมายเรียกพยานตองมีขอความดงั นี้
สาํ น(ัก๑งา)นชค่ือณแะกลระรตมาํ กบาลรกทฤอี่ ษยฎขู ีกอางพยาน ชื่อคสูคําวนากั มงานศคาลณะแกลระรมทกนาารยกคฤษวาฎมกี ฝา ายผูขอ
(๒) สถานทแ่ี ละวนั เวลาซึง่ พยานจะตองไป
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษ(๓ฎีก)ากําหนดโทษสทําจี่ นะกั ตงอานงครณับใะนกรกรรมณกาที รี่ไกมฤไษปฎตีกาามหมายเรยี กสหํารนือักเงบานกิ คคณวะากมรเรทมจ็ การกฤษฎกี า
ถาศาลเห็นวาพยานจะไมสามารถเบิกความไดโดยมิไดตระเตรียม ศาลจะจดแจง
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ขอ เท็จจริงซึ่งพยานอาจถูกซกั ถามลงไวใ นหมายเรยี กดว ยกไ็ ด
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สําน๕ัก๔งานมคาณตะรการ๑รม๐ก๔ารวกรฤรษคฎสีกอาง เพ่ิมโดย พรสะํารนาชักบงาัญนญคณัติแะกกรไรขมเพกาิ่มรเกตฤิมษปฎรีกะามวลกฎหมายวิธี
พจิ ารณาความแพง (ฉบบั ท่ี ๒๓) พ.ศ. ๒๕๕๐
๕๕ มาตรา ๑๐๖สแํากนไกั ขงเาพนิ่มคเณตะิมกโรดรยมกพารระกรฤาษชฎบกีัญาญัติแกไขเพ่ิมเสตาํ ิมนปักงราะนมควณลกะกฎรหรมมากยาวริธกีฤษฎีกา
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
พิจารณาความแพง (ฉบบั ที่ ๒๓) พ.ศ. ๒๕๕๐
- ๔๘ - สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษมฎาีกตารา ๑๐๖/๑๕๖สําหนักา มงามนใิคหณอ ะอกกรรหมมกายรกเรฤยีษกฎพกี ายานดังตอ ไปนสาํ้ี นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
(๑) พระมหากษัตริย พระราชินี พระรัชทายาท หรือผูสําเร็จราชการแทน
พระองคไมว า สใาํนนกักรงณานีใคดณๆะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
(๒) พระภกิ ษแุ ละสามเณรในพุทธศาสนา ไมวา ในกรณีใดๆ
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
(๓) ผทู ไี่ ดร บั เอกสิทธ์ิหรือความคุมกันตามกฎหมาย
สํานใกั นงากนรคณณีตะการมรม(ก๒า)รกแฤษลฎะีก(า๓) ใหศาลหสรํานือกั ผงูพานิพคาณกะษกรารทมี่รกับารมกอฤบษฎหีกราือศาลที่ไดรับ
แตง ตง้ั ออกคําบอกกลาววาจะสืบพยานนน้ั ณ สถานท่ีและวันเวลาใดแทนการออกหมายเรียก โดย
สํานักงานในคณกระณกรีตรมามกา(รก๒ฤ)ษใฎหกี สางไปยังพยานสําสนวักนงาตนาคมณะ(ก๓ร)รมใกหาสรกงคฤษําบฎีกอากกลาวไปยังสสํานักงงาานนคศณาะลกยรุตรมิธกรารรมกฤษฎกี า
เพื่อดําเนินการตามบทบัญญัตวิ า ดว ยการนั้น หรือตามหลกั กฎหมายระหวา งประเทศ
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๑๐๗ ถาศาลเห็นวา ในการสืบสวนหาความจรงิ จําเปน ตอ งไปสืบพยาน ณ
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สถานที่ซ่ึงขอเท็จจริงอันประสงคจะใหพยานเบิกความน้ันไดเกิดขึ้น ใหศาลหรือผูพิพากษาที่รับ
มอบ หรือศาลสทําน่ีไกัดงราับนคแณตะงกตรั้งรเมพกื่อากรกาฤรษนฎ้ันกี สางหมายเรียกสไําปนยักังงพานยคาณนะรกะรบรุสมถกาารนกทฤี่แษลฎะกี วาันเวลาที่จะไป
สืบพยาน แลว สบื พยานไปตามน้ัน
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๑๐๘๕๗ พยานท่ีไดรับหมายเรียกโดยชอบดังท่ีบัญญัติไวในมาตรา ๑๐๖
และมาตรา ๑ส๐ํา๗นักนงาัน้ นคจณาํ ตะกอรงรไมปกาณรกสฤถษาฎนีกทา ่แี ละตามวันสเวําลนาักทงาี่กนําคหณนะดกไรวรม เกวานรแกฤตษมฎีเหีกาตุเจ็บปวยหรือ
มีขอแกตัวอนั จําเปน อยางอนื่ โดยไดแ จงเหตุนั้นใหศ าลทราบแลว และศาลเห็นวาขออางหรือขอแก
สํานกั งานตควั ณนะั้นกฟรรง มไดกา รกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สํานมกั งาาตนรคาณะ๑ก๐รร๙มกาเรมกฤื่อษพฎยีกาานคนใดไดสเําบนิกกั คงาวนาคมณแะกลรวรมไกมารวกาฤพษยฎีกาานนั้นจะไดรับ
หมายเรยี กหรอื คูความนาํ มาเองกด็ ี พยานน้ันยอมหมดหนาที่ ๆ จะอยูที่ศาลอีกตอไป เวนแตศาล
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
จะไดส ่ังใหพ ยานน้นั รอคอยอยตู ามระยะเวลาที่ศาลจะกาํ หนดไว
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
มาตรา ๑๑๐ ถาพยานคนใดที่คูความไดบอกกลาวความจํานงจะอางอิงคําเบิก
สาํ นักงานคควณามะกขรอรงมพกายรากนฤโษดฎยกี ชาอบแลว ไมไสปํานศกั างลานในคณวันะกกรํารหมกนาดรกนฤับษสฎืบีกพา ยานนั้น ศาสลาํ ชนอักบงาทนี่จคะณดะํากเรนรมินกกาารรกฤษฎีกา
พิจารณาตอไป และชี้ขาดตัดสินคดีโดยไมตองสืบพยานเชนวานั้นได แตตองอยูภายใตบังคับ
บทบัญญัติแหสงํามนากั ตงรานาตคณอ ไะปกรนร้ีมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สํานักงานคณะกรรมการกฤษมฎากีตารา ๑๑๑๕๘ เสมํา่ือนักศงาาลนเคหณ็นะวการครมํากเบาริกกคฤวษาฎมีกขาองพยานท่ีไมสาํมนาักศงาาลนคเปณนะกขรอรสมํากคารัญกฤษฎกี า
ในการวินิจฉัยชี้ขาดคดี สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
๕๖ มาตรา ๑๐๖/๑ เพิ่มโดย พระราชบัญญัติแกไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ความแพง (ฉบบั ท่ี ๒๓) พ.ศ. ๒๕๕๐
สาํ น๕ัก๗งานคมณาตะรการร๑ม๐ก๘ารแกฤกษไขฎเกีพาิ่มเติมโดย พรสะํารนาชักบงาัญนญคณัติแะกกรไรขมเพกิ่ามรเกตฤิมษปฎรกีะามวลกฎหมายวิธี
พิจารณาความแพง (ฉบับที่ ๒๓) พ.ศ. ๒๕๕๐
๕๘ มาตรา ๑๑๑สแํากนไกั ขงเาพน่ิมคเณตะิมกโรดรยมกพารระกรฤาษชฎบีกัญาญัติแกไขเพิ่มเสตําิมนปักงราะนมควณลกะกฎรหรมมากยาวริธกีฤษฎีกา
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
พจิ ารณาความแพง (ฉบับที่ ๒๓) พ.ศ. ๒๕๕๐
- ๔๙ - สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษ(ฎ๑กี)าแตศาลเห็นสวําานขกัองอานางควณาะพกยรรามนกไามรสกฤามษฎารีกถามาศาลนั้นเปสนํานเักพงราานะคเณหะตกุเรจร็บมกปาวรยกฤษฎกี า
ของพยาน หรือพยานมีขอแกตัวอันจําเปนอยางอ่ืนที่ฟงได ศาลจะเล่ือนการน่ังพิจารณาคดีไป
เพือ่ ใหพ ยานมสาาํ นศักางลาหนรคือณเะพกอ่ื รรสมบื กพารยกาฤนษนฎ้นั ีกาณ สถานที่แลสะําเนวักลงาาอนันคณควะกรรแรกมพกาฤรตกกิฤาษรฎณกี าก ็ได หรือ
(๒) ศาลเห็นวาพยานไดรับหมายเรียกโดยชอบแลว จงใจไมไปยังศาลหรือไมไป
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ณ สถานทแี่ ละตามวนั เวลาทีก่ าํ หนดไว หรือไดรับคําส่งั ศาลใหร อคอยอยแู ลวจงใจหลบเสยี ศาลจะ
เล่ือนการนัง่ พสิจาํ านรักณงาานคคดณีไะปกแรลรมะอกาอรกกหฤษมฎายีกาจับและเอาตวั สพํานยักางนากนักคณขังะไกวรจรนมกกาวรากพฤยษาฎนีกจาะไดเ บกิ ความ
ตามวันท่ีศาลเห็นสมควรก็ได ท้ังนี้ ไมเปนการลบลางโทษตามท่ีบัญญัติไวในประมวลกฎหมาย
สํานักงานอคาญณะากรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นมกั งาาตนรคาณ๑ะก๑ร๒รม๕๙การกกอฤนษเฎบกี ิกาความพยานสทําุกนคักงนาตนคอณงสะกาบรรามนกตารนกตฤาษมฎลกี ัทา ธิศาสนาหรือ
จารีตประเพณีแหงชาติของตน หรือกลาวคําปฏิญาณวาจะใหการตามความสัตยจริงเสียกอน เวน
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
แต
สาํ น(กั ๑งา)นคพณระะกมรรหมากการษกัตฤษรฎิยีก พา ระราชินี พสรํานะักรังชาทนคายณาะทกรรหมรกือารผกูสฤํษาเฎรีก็จาราชการแทน
พระองค
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษ(ฎ๒ีก)า บุคคลที่มีอสาํายนุตกั ่ํางกานวคาสณิบะกหรารปมก หารรกือฤบษุคฎกีคาลท่ีศาลเห็นวสาําหนยักงอานคณวาะมกรรรูสมึกกผาริดกฤษฎกี า
และชอบ
สาํ น(กั ๓งา)นคพณระะกภริกรษมกุแาลระกสฤาษมฎเีกณารในพทุ ธศาสสนํานาักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
(๔) บุคคลซ่ึงคูความท้ังสองฝายตกลงกันวาไมตองใหสาบานหรือกลาวคํา
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ปฏญิ าณ
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๑๑๓ พยานทุกคนตองเบิกความดวยวาจาและหามไมใหพยานอาน
สาํ นักงานขคอ ณควะกามรรทม่เี กขาียรนกฤมษาฎเกีวาน แตจะไดรับสอํานุญกั งาาตนจคาณกะศการลรมหการรือกเฤปษน ฎพีกยาานผเู ชย่ี วชาญสํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นมักางาตนรคาณ๑ะก๑ร๔รมกหาารมกไฤมษใฎหกี พา ยานเบิกควสาํมานตกั องาหนนคาณพะยการนรมอกื่นารทก่ีจฤะษเบฎีกิกาความภายหลัง
และศาลมีอาํ นาจที่จะสงั่ พยานอืน่ ทอ่ี ยใู นหองพจิ ารณาใหอ อกไปเสียได
สํานักงานคณะกรรมการกฤษแฎตีกถาาพยานคนใสดํานเบกั ิงกาคนวคาณมะกโดรรยมไกดารฟกงฤคษําฎพีกายานคนกอนสเบาํ นิกักคงาวนาคมณตะอกหรรนมากตารนกฤษฎกี า
มาแลว และคูความอกี ฝา ยหน่ึงอางวาศาลไมควรฟง คาํ เบกิ ความเชนวา น้ี เพราะเปนการผดิ ระเบยี บ
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ถา ศาลเหน็ วาคําเบิกความเชนวานี้เปนท่ีเช่ือฟงได หรือมิไดเปลี่ยนแปลงไปโดยไดฟงคําเบิกความ
สาํ นักงานขคอณงพะกยรารนมคกานรกกอฤษนฎหีการือไมสามารถสทํานํากัใงหาคนําควณินะิจกฉรรัยมชกี้ขาารดกฤขษอฎงกีศาาลเปลี่ยนแปสลาํ งนไักปงไาดนค ศณาะลกจระรมไมกาฟรงกฤษฎีกา
วา คาํ เบิกความเชนวา นเี้ ปนผิดระเบียบกไ็ ด
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๑๑๕๖๐ พระมหากษัตริย พระราชินี พระรัชทายาท ผูสําเร็จราชการแทน
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สําน๕กั ๙งานคมณาตะรการร๑ม๑ก๒ารแกฤกษไขฎเีกพา่ิมเติมโดย พรสะํารนาชักบงาัญนญคณัติแะกกรไรขมเพกิ่ามรเกตฤิมษปฎรีกะามวลกฎหมายวิธี
พิจารณาความแพง (ฉบับที่ ๒๓) พ.ศ. ๒๕๕๐
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษ๖๐ฎกี ามาตรา ๑๑๕สแํากนไักขงเาพนิ่มคเณตะิมกโรดรยมกพารระกรฤาษชฎบกีัญาญัติแกไขเพิ่มเสตาํ ิมนปักงราะนมควณลกะกฎรหรมมากยาวริธกีฤษฎกี า
พจิ ารณาความแพง (ฉบับท่ี ๒๓) พ.ศ. ๒๕๕๐
- ๕๐ - สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นกั งานพครณะอะกงรครหมรกือารพกรฤะษภฎิกี าษุและสามเณสรําในนักพงาุทนธคศณาะสกนรรามแกามรมกฤาเษปฎนีกพา ยานจะไมยอสมาํ นเักบงิกาคนควณามะกหรรรือมตกอารบกฤษฎกี า
คําถามใดๆ ก็ไดสําหรับบุคคลที่ไดรับเอกสิทธ์ิหรือความคุมกันตามกฎหมายจะไมยอมเบิกความ
หรอื ตอบคาํ ถสามํานใักดงๆานภคณายะใกตรรเงมื่อกนารไกขฤทษ่ีกฎาํ ีกหานดไวต ามกฎสหํานมกั างยานนคน้ั ณๆะกกร็ไรดม การกฤษฎกี า
สํานักงานคณะกรรมการกฤษมฎากีตารา ๑๑๖ ในสเําบนื้ักองงาตนนคณใหะกพรยรมานกาตรอกฤบษคฎํากี ถาามเรื่อง นามสําอนักายงาุ นตคําณแะหกนรรงมหการรือกฤษฎกี า
อาชพี ภมู ิลาํ เนาและความเกี่ยวพนั กับคูค วาม
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
แลวศาลอาจปฏิบัติอยา งใดอยา งหนึ่งตอ ไปนี้
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษ(ฎ๑ีก)า ศาลเปนผสูถําานมักงพานยคาณนะเกอรงรมกกลารากวฤคษืฎอกี แา จงใหพยานสําทนรักางาบนปคณระะกเดรร็นมแกาลระกฤษฎกี า
ขอเท็จจริงซ่ึงตองการสืบแลวใหพยานเบิกความในขอน้ัน ๆ โดยวิธีเลาเรื่องตามลําพังหรือโดยวิธี
ตอบคําถามขอสงํานศักางลานหครณอื ะกรรมการกฤษฎีกา สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
(๒) ใหคูความซักถาม และถามคานพยานไปทีเดียว ดังที่บัญญัติไวในมาตรา
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ตอไปน้ี
สํานมกั างาตนรคาณ๑ะ๑กร๗รม๖๑กาครกูค ฤวษาฎมกี ฝาายท่อี างพยาสนําชนอักบงาทนจ่ีคะณตะ้งักขรอรมซกักาถรากมฤพษฎยีกาานไดในทันใดที่
สาํ นกั งานพคยณานะกไรดรส มากบารากนฤตษนฎแีกลาะแสดงตนตสาํามนมกั างตานรคาณ๑ะ๑ก๒รรมแกลาะรก๑ฤ๑ษ๖ฎีกแาลว หรือถาศสาําลนเัปกงนานผคูซณักะถการมรพมกยาารนกฤษฎกี า
กอนก็ใหคคู วามซักถามไดต อเมื่อศาลไดซักถามเสร็จแลว
สํานเกั มง่ือานคคูคณวะากมรรฝมากยาทรก่ีตฤอษงฎอีกาางพยานไดซักสําถนากั มงพานยคาณนะเกสรรร็จมแกาลรวกฤคษูคฎวกี าามอีกฝายหน่ึง
ชอบทีจ่ ะถามคา นพยานนัน้ ได
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษเมฎ่ือีกไาดถ ามคา นพสยําานนกั เงสารน็จคแณละวกรครูคมกวาารมกฝฤา ษยฎทกี ีอ่ าา งพยานชอบสทํานจี่ ักะงถาานมคตณิงะไกดร รมการกฤษฎีกา
เม่ือไดถามติงพยานเสร็จแลว หามมิใหคูความฝายใดซักถามพยานอีก เวนแตจะ
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ไดรับอนุญาตจากศาล ถาคูความฝายใดไดรับอนุญาตใหถามพยานไดดังกลาวน้ี คูความอีกฝาย
สํานกั งานหคนณ่ึงะยกอรมรมถกามารคกาฤนษพฎีกยาานไดอีกในขอสําทนี่เักกงี่ยาวนกคบัณคะกํารถรามมกนารน้ั กฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
คูความท่ีระบุพยานคนใดไว จะไมติดใจสืบพยานคนน้ันก็ได ในเม่ือพยานคนนั้น
ยังมิไดเบิกควสาาํ มนตักางามนขคอณถะากมรขรมอกงาศรากลฤษหฎรกี ือาของคูความฝสาํานยักทงี่อาานงคณแะตกถรารพมกยาารนกไฤดษเฎรีกิ่มาเบิกความแลว
พยานอาจถูกถามคา นหรอื ถามตงิ ได สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า
ถาพยานเบิกความเปนปรปกษแกคูความฝายท่ีอางตนมา คูความฝายน้ันอาจขอ
อนญุ าตตอ ศาสลาํ เนพกั ือ่ งซานักคถณามะกพรยรมากนานรัน้กฤเสษมฎอืกี านหนึ่งพยานนสนั้ํานเปักงนาพนคยณานะกซรงึ่ รคมูคกวารากมฤอษีกฎฝีกา ายหนงึ่ อางมา
การซักถามพยานก็ดี การซักคานพยานก็ดี การถามติงพยานก็ดี ถาคูความคนใด
สํานักงานไดคตณัง้ะทกรนรามยกคารวกาฤมษไวฎหกี าลายคน ใหทนสําานยักคงวาานมคคณนะกเดรรยี มวกเปารน กผฤษูถฎามีกาเวน แตศาลจสะําเหนักน็ งสานมคคณวระกเปรรน มอกยาารงกฤษฎีกา
อ่นื สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา
มาตรา ๑๑๘ ในการท่ีคูความฝายที่อางพยานจะซักถามพยานก็ดี หรือถามติง
สาํ นกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
พยานก็ดี หามมิใหคูความฝายนั้นใชคําถามนํา เวนแตคูความอีกฝายหนึ่งยินยอมหรือไดรับ
อนญุ าตจากศสาลาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
๖๑ มาตรา ๑๑๗สํแานกกัไงขาเนพค่ิมณเตะิมกรโดรมยกพารระกรฤาษชฎบกีัญาญัติแกไขเพ่ิมเสตําิมนปักงราะนมควณลกะกฎรหรมมากยาวริธกีฤษฎกี า
สาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
พจิ ารณาความแพง (ฉบบั ที่ ๕) พ.ศ. ๒๔๙๙
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
กฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search