พันธุกรรมนอกกฎเมนเดล

รายวชิ า ชีววทิ ยาเพมิ่ เติม 2 (ว30242) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4

ตำแหนง่ ครู วทิ ยฐำนะ ครชู ำนำญกำร

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ หน่วย การถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรม จัดทำขึ้น
เพื่อใช้เป็นสื่อประกอบการจัดการเรียนรู้ รายวิชาชีววิทยาเพิ่มเติม 2 รหัสวิชา ว30242
สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 ตามตัวชี้วัดและสาระการเรียนรู้แกนกลาง กลุ่มสาระ
การเรียนรู้วิทยาศาสตร์ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ.2560) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษา
ขัน้ พื้นฐาน พทุ ธศกั ราช 2551 เป็นชดุ กิจกรรมทเ่ี น้นให้นักเรียนสรา้ งองค์ความรู้ด้วยตนเอง
จากสื่อและกิจกรรมการเรียนรู้ที่หลากหลาย ฝึกทักษะกระบวนการคิด และการทำงาน
ร่วมกันเป็นกลุ่มตลอดจนเชื่อมโยงความรู้ไปใช้ประโยชน์ในชีวิตประจำวัน ประกอบด้วย
ชดุ กิจกรรมการเรยี นรูท้ ั้งหมด 5 เลม่ ดงั นี้

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เล่มท่ี 1 ลกั ษณะทางพนั ธกุ รรม

ชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้ เล่มท่ี 2 พันธกุ รรมของเมนเดล

ชุดกจิ กรรมการเรียนรู้ เล่มที่ 3 กฎของเมนเดล

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เล่มท่ี 4 พนั ธุกรรมนอกกฎเมนเดล

ชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้ เลม่ ท่ี 5 การถ่ายทอดยีนบนโครโมโซม

ผู้จัดทำหวังเป็นอย่างยิ่งว่าชุดกิจกรรมการเรียนรู้ชุดนี้ จะช่วยให้นักเรียนเข้าใจ
เนื้อหาได้ง่ายและชัดเจนขึ้น เกิดกระบวนการเรียนรู้ที่สามารถพัฒนาตนเองได้
อย่างเต็มศักยภาพ และนอกจากนี้นักเรียนยังสามารถนำมาใช้ในการทบทวนเนื้อหา
หรือนำไปใช้ในการเรียนซ่อมเสริมได้อีกด้วย ส่งผลให้เกิดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนสูงขึ้น
ตลอดจนสามารถนำความรไู้ ปประยกุ ตใ์ ชใ้ หเ้ กิดประโยชน์ต่อตนเองและผูอ้ ื่น

นางอามีเน๊าะ วานา

ผูจ้ ัดทำ

คำนำ ก
สารบญั ข
สารบัญภาพ ค
สารบญั ตาราง ง
คำช้แี จง 1
แผนผังแสดงขนั้ ตอนการเรยี น 2
คำแนะนำการใช้ชดุ กจิ กรรมการเรยี นรสู้ ำหรับครู 3
คำแนะนำการใช้ชุดกจิ กรรมการเรยี นรู้สำหรบั นักเรยี น 4
ผลการเรียนรู้และสาระการเรยี นรู้เพิ่มเติม 5
แบบทดสอบกอ่ นเรียน 6
แบบบนั ทึกผลแบบทดสอบก่อนเรยี น 9
กจิ กรรมที่ 4.1 เหตุการณ์ประหลาด 10
ใบความรู้ เร่ือง พันธุกรรมนอกกฎของเมนเดล 11
กิจกรรมที่ 4.2 Wow … Wow … Wow อย่างนก้ี ็มีดว้ ย 19
กิจกรรมท่ี 4.3 ตามล่า ... หาความจริง 20
กิจกรรมท่ี 4.4 สง่ เสรมิ ความคดิ ... พิชิตความเขลา 25
กิจกรรมที่ 4.5 สรุปองค์ความรู้ ... สู่ตนเอง 27
แบบทดสอบหลังเรียน 32
แบบบันทึกผลแบบทดสอบหลังเรียน 35
บรรณานุกรม 36
ภาคผนวก 38
39
เฉลยคำตอบแบบทดสอบก่อนเรียน 40
เฉลยแนวคำตอบกิจกรรมที่ 4.1 เหตุการณ์ประหลาด 41
เฉลยแนวคำตอบกจิ กรรมท่ี 4.2 Wow … Wow … Wow อยา่ งน้กี ม็ ีด้วย 42
เฉลยแนวคำตอบกิจกรรมท่ี 4.3 ตามลา่ ... หาความจริง 47
เฉลยแนวคำตอบกิจกรรมท่ี 4.4 สง่ เสรมิ ความคิด ... พชิ ติ ความเขลา 49
เฉลยแนวคำตอบกจิ กรรมที่ 4.5 สรุปองค์ความรู้ ... สู่ตนเอง 54
เฉลยคำตอบแบบทดสอบหลงั เรียน 55
ประวัตยิ อ่ ผู้จดั ทำ

1 การถา่ ยทอดลักษณะสขี องดอกลน้ิ มงั กร 11
2 ลักษณะเส้นผมในมนษุ ย์ 12
3 การถ่ายทอดสขี นของไกพ่ นั ธ์ุ Andalusian 12
4 การถา่ ยทอดหมู่เลอื ด AB ทีเ่ กดิ จากพ่อหมู่เลือด A แมห่ มเู่ ลอื ด B 13
5 การถา่ ยทอดลักษณะทางพนั ธุกรรมของสีขนในวัว 13
6 การกำหนดหมเู่ ลอื ดระบบ ABO ด้วยแอลลีล 3 แอลลีล 14
7 การถา่ ยทอดลักษณะสผี วิ ในมนุษย์ทีค่ วบคุมด้วย 3 คู่ (polygene) 16
8 การถา่ ยทอดลักษณะสีตาในมนษุ ยท์ คี่ วบคุม polygene 16
9 จีโนไทปแ์ ละฟีโนไทป์ของลกั ษณะหัวลา้ นในเพศชายและเพศหญงิ 17
10 การผลิตน้ำนมในสัตวเ์ ล้ยี งลูกด้วยน้ำนม 18
11 จโี นไทปแ์ ละฟโี นไทป์ของลกั ษณะขนหางไก่ในเพศผ้แู ละเพศเมยี 18

1 แสดงจีโนไทปแ์ ละฟโี นไทป์ของสีขนกระตา่ ยท่มี แี อลลลี 4 แอลลลี 15

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ หน่วย การถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรม จัดทำขึ้น
เพ่ือใช้เปน็ ส่อื ประกอบการจัดการเรยี นรู้ รายวชิ าชีววิทยาเพมิ่ เตมิ 2 รหสั วชิ า ว30242
สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โดยกระบวนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่เน้นให้
นักเรียนสร้างองค์ความรู้ด้วยตนเองจากสื่อและกิจกรรมการเรียนรู้ที่หลากหลาย
ฝกึ ทักษะกระบวนการคดิ และการทำงานร่วมกันเป็นกลุ่มตลอดจนเชอื่ มโยงความรู้ไปใช้
ประโยชน์ในชีวิตประจำวัน ประกอบด้วยชุดกิจกรรมการเรียนรู้ทั้งหมด 5 เล่ม ดังนี้

ชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้ เลม่ ที่ 1 ลกั ษณะทางพนั ธุกรรม
ชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้ เล่มที่ 2 พนั ธกุ รรมของเมนเดล
ชดุ กิจกรรมการเรียนรู้ เล่มท่ี 3 กฎของเมนเดล
ชุดกจิ กรรมการเรียนรู้ เล่มที่ 4 พนั ธุกรรมนอกกฎของเมนเดล
ชดุ กิจกรรมการเรียนรู้ เล่มท่ี 5 การถ่ายทอดยีนบนโครโมโซม

สำหรับชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เล่มที่ 4 พันธุกรรมนอกกฎของเมนเดล
ประกอบด้วยคำนำ คำชี้แจง แผนผังแสดงขั้นตอนการเรียน คำแนะนำการใช้ชุด
กิจกรรมการเรียนรู้สำหรับครู คำแนะนำการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้สำหรับนักเรียน
ผลการเรียนรู้ จุดประสงค์การเรียนรู้ แบบทดสอบก่อนและหลังเรียน ใบกิจกรรมและ
ใบความรู้ เฉลยแบบทดสอบก่อนและหลังเรียน เฉลยใบกิจกรรม ซึ่งจัดทำขึ้นเพื่อให้
นักเรียนใช้เรียนในห้องเรียน นักเรียนต้องเรียนรู้ด้วยตนเองโดยใช้กระบวนการกลุ่ม
โดยครูเป็นผู้ที่คอยกำกับดูแลช่วยเหลือ กระตุ้นให้นักเรียนเกิดการเรียนรู้ เปิดโอกาสให้
นักเรียนได้แลกเปลี่ยนเรียนรู้ ในขั้นตอนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ตามแผนการ
จดั การเรียนรู้ทคี่ รจู ัดทำข้ึน

01 อา่ นคำช้แี จง คำแนะนำการใช้ชดุ กิจกรรมการเรียนรู้

02 ทำแบบทดสอบก่อนเรียน จำนวน 10 ข้อ ให้เวลา 10 นาที

03 ลงมอื ปฏบิ ัติกิจกรรมตามขนั้ ตอนในชดุ กิจกรรมการเรยี นรู้

ทำแบบทดสอบหลงั เรยี น จำนวน 10 ขอ้ ให้เวลา 10 นาที
04 ⬧ ผา่ นเกณฑ์รอ้ ยละ 80 : ศึกษาชุดกิจกรรมการเรียนรู้เล่มตอ่ ไป

•⬧ ไมผ่ า่ นเกณฑร์ ้อยละ 80 : รับชดุ กจิ กรรมการเรียนรูไ้ ปศึกษา
เพ่ิมเติมนอกเวลาเรยี นและทำแบบทดสอบหลงั เรียน







ถา้ ผสมดอกบานเยน็ พนั ธ์ุสีแดงกับสีขาว ได้ลูกผสมทีม่ ีสชี มพหู มด ถ้าผสม

1 ดอกบานเย็นสีชมพกู ับสีแดง จะได้จโี นไทป์กแี่ บบ

ก. 1 แบบ ข. 2 แบบ

ค. 3 แบบ ง. 4 แบบ

2 ลักษณะสีของดอกไม้ชนิดหนึ่ง ควบคุมด้วยยีนแบบมัลติเปิลอัลลีล โดยมี
สีแดงเป็นลักษณะเด่น (A) สีเหลือง (a1) , สีชมพู (a2) และสีขาว (a) เป็น

ลักษณะด้อย การข่มกันของยีนทั้ง 4 อัลลีลนี้ เป็นไปอย่างมีลำดับ คือ A ,

a1 , a2 และ a ถ้าต้องการดอกไม้สีเหลืองและสีชมพูในรุ่นลูก จะต้องผสมพืช

ท่ีมีจีโนไทป์เปน็ อยา่ งไร

ก. Aa2 X a1a2 ข. Aa1 X a1a2

ค. AA X a1a2 ง. a1a1 X a2a2

3 กรณีใดท่อี ัตราส่วนของจโี นไทปแ์ ละฟโี นไทปม์ ีคา่ เท่ากัน
1. incomplete dominant 2. complete dominant 3. Co-dominant

ก. เฉพาะ 1 ข. เฉพาะ 1 และ 2

ค. เฉพาะ 2 และ 3 ง. ถกู ทกุ ขอ้

สมชายมีเลือดหมู่ A สว่ นสมหญงิ มเี ลอื ดหมู่ B หากสองคนน้แี ตง่ งานกัน

4 ลูกคนแรกของเขาจะมีเลอื ดหมใู่ ด

ก. AB เทา่ นนั้ ข. A หรอื B เทา่ นนั้

ค. A , B หรอื AB เทา่ นน้ั ง. A , B , AB หรอื O กไ็ ด้

5 หมู่เลือดระบบ ABO ของคน ควบคุมด้วยมัลติเปิลอัลลีลซึ่งมีจำนวน
อลั ลีลเท่าไร

ก. 1 อลั ลลี ข. 2 อลั ลลี

ค. 3 อลั ลลี ง. 4 อลั ลลี

พ่อและแม่มีจีโนไทป์แบบใด ลูกที่เกิดจึงสามารถมีหมู่เลือด A และ O

6 เทา่ น้นั

ก. พอ่ = ii แม่ = IAi ข. พอ่ = ii แม่ = IAIB

ค. พอ่ = IAi แม่ = IBi ง. พอ่ = IAIB แม่ = IAi

7 การแตง่ งานระหว่างชายหญิงในข้อใดทจี่ ะไม่มีโอกาสได้ลกู สาวศีรษะล้านเลย

ก. ชายศรี ษะไมล่ า้ นกบั หญงิ ศรี ษะลา้ น
ข. ชายศรี ษะลา้ นโฮโมไซกสั กบั หญงิ ศรษี ะลา้ น
ค. ชายศรี ษะลา้ นเฮเทอโรไซกสั กบั หญงิ ศรี ษะลา้ น
ง. ชายศรี ษะลา้ นเฮเทอโรไซกสั กบั หญงิ ศรี ษะไมล่ า้ นเฮเทอโรไซกสั

เมื่อผสมพืชดอกสีส้มกับดอกสีส้ม ได้ต้นลูกมีดอกสีแดง : สีส้ม :

8 สีเหลอื ง ในอัตราส่วน 1 : 2 : 1 ถา้ นำต้นลกู ที่มีดอกสแี ดงไปผสมกับตน้ ลกู

ทมี่ ดี อกสีส้ม ต้นทไ่ี ด้จะมลี กั ษณะเป็นอยา่ งไร
ก. ดอกสสี ม้ ทงั้ หมด
ข. ดอกสสี ม้ : ดอกสแี ดง อตั ราสว่ น 1 : 1
ค. ดอกสสี ม้ : ดอกสแี ดง อตั ราสว่ น 3 : 1
ง. ดอกสสี ม้ : ดอกสเี หลอื ง อตั ราสว่ น 3 : 1

9 ในการผสมระหว่างเมล็ดข้าวสาลีพันธุ์แท้สีแดงกับพันธุ์แท้สีขาว รุ่น F1
มีจโี นไทปแ์ ละฟโี นไทป์แบบใด

กำหนดให้ R1R2R3 เป็นยีนควบคมุ เมล็ดขา้ วสาลีสแี ดง
r1r2r3 เป็นยีนควบคมุ เมล็ดขา้ วสาลสี ขี าว

ก. R1r1R2r2R3r3 สชี มพู ข. R1R1R2r2r3r3 สชี มพู

ค. R1R1R2R2R3R3 สแี ดง ง. r1r1r2r2r3r3 สขี าว

10 ข้อใดไมจ่ ัดเปน็ พันธุกรรมจำกดั เพศ
ก. ลกั ษณะหวั ลา้ น ข. การมหี นวดเครา

ค. การผลติ นำ้ นม ง. ถกู ทกุ ขอ้

แบบบนั ทกึ ผล แบบทดสอบกอ่ นเรยี น เรอื่ ง พนั ธกุ รรมนอกกฎของเมนเดล

เกณฑก์ ารประเมนิ รายวชิ าชวี วทิ ยาเพม่ิ เตมิ 2 รหสั วชิ า ว 30242
❖ตอบถกู ตอ้ ง ✓ ชนั้ มธั ยมศกึ ษาปที ี่ 4 กลมุ่ สาระการเรยี นรวู้ ทิ ยาศาสตร์
ชอ่ื – นามสกลุ ...................................................................... เลขที่ ................
ใหข้ อ้ ละ 1 คะแนน
❖ตอบไมถ่ กู ตอ้ ง  แบบทดสอบ กอ่ นเรยี น
คะแนนเตม็
ใหข้ อ้ ละ 0 คะแนน ลงชอื่ คะแนนทไ่ี ด้
แปลผลการประเมนิ _______ผ_ปู้ ร_ะ_เม_นิ __

☺ ดี ไดค้ ะแนน 8 – 10 คะแนน ขอ้ ก. ตวั เลอื ก ง.
 พอใช้ ไดค้ ะแนน 5 – 7 คะแนน
 ปรบั ปรงุ ไดค้ ะแนน 0 – 4 คะแนน 1. ข. ค.

สรปุ ผลการประเมนิ

2.

คะแนนเตม็ 10 คะแนน 3.

ไดค้ ะแนน คะแนน
❖ ไดค้ ะแนน 8 คะแนนขนึ้ ไป
4.
ถอื วา่ “ผา่ น” 5.

❖ ไดค้ ะแนนตำ่ กวา่ 8 คะแนน

ถอื ว่า “ไมผ่ า่ น”

6.

7.

8.

9.

10.

4.1 “ เหตุการณ์ประหลาด ”

คาชี้แจง ใหน้ กั เรยี นสงั เกตและวเิ คราะหเ์ หตกุ ารณก์ ารถา่ ยทอดลกั ษณะ

ทางพนั ธกุ รรมของสดี อกไมต้ อ่ ไปนี้ และตอบคำถาม

การถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรม ถ้าการถ่ายทอดลักษณะสีของดอกไม้
ของสีดอกไม้ชนิดนี้เป็นไปตามกฎของ ชนิดนี้เป็นไปตามผลการทดลองของ
เมนเดลหรือไมอ่ ยา่ งไร เมนเดล รุน่ F1 จะมลี ักษณะอย่างไร
คาตอบ ................................................................. คาตอบ .................................................................

.................................................................................. ..................................................................................
..................................................................................
.................................................................................. ..................................................................................
..................................................................................
.................................................................................. ..................................................................................
..................................................................................
.................................................................................. ..................................................................................
...............................................................................
.................................................................................. ..................................................................................

..................................................................................

..................................................................................

...............................................................................

..................................................................................

เรอ่ื ง พันธกุ รรมนอกกฎของเมนเดล

ลักษณะที่เมนเดลศึกษาเป็นลักษณะที่ยีนเด่นสามารถข่มยีนด้อยได้อย่างสมบูรณ์
ทำให้ heterozygous แสดงลักษณะทางฟีโนไทป์เหมือน homozygous dominant ทุกประการ
แต่ในสิ่งมีชีวิตบางชนิดพบว่ายีนที่ควบคุมลักษณะบางอย่างไม่สามารถข่มกันได้อย่างสมบูรณ์
จึงทำให้ลูกผสมมีฟีโนไทป์แสดงออกมาเป็นลักษณะเฉพาะตัว เรียกการถ่ายทอดลักษณะ
ทางพนั ธุกรรมแบบน้วี า่ ลกั ษณะทางพนั ธกุ รรมนอกกฎของเมนเดล

จากการศึกษาในระยะต่อมา ทำให้ทราบถึง ภาพท่ี 1 การถา่ ยทอดลกั ษณะสีของดอกลนิ้ มังกร
ลักษณะทางพนั ธุกรรมบางลักษณะที่ไม่เปน็ ไปตามกฎ ทีม่ า : Cambell Biology , 2017 หนา้ 279
ของเมนเดลหรอื นอกกฎของเมนเดล

1. ลักษณะเด่นไม่สมบูรณ์ (Incomplete
dominant) เปน็ การถา่ ยทอดลกั ษณะทางพันธุกรรม
ที่ลักษณะหนึ่งไม่สามารถข่มอีกลักษณะหนึ่งได้
อย่างสมบูรณ์ ทำให้สิ่งมีชีวิตที่มียีนในสภาพ
heterozygous มีฟีโนไทป์ที่เป็นลักษณะก้ำก่ึง
ระหว่างสิ่งมีชีวิตที่มีลักษณะเด่นพันธุ์แท้ กับสิ่งมีชีวิต
ทมี่ ีลักษณะดอ้ ยพนั ธแุ์ ท้ ตวั อยา่ งเช่น

1.1 การผสมระหว่างต้นล้ินมังกรที่มีดอก
สีแดงพันธุ์แท้ กับต้นที่มีดอกสีขาวพันธุ์แท้ ทำให้
ลูกผสมรุ่น F1 มีดอกสีชมพูทั้งหมด และเมื่อนำต้น
ลิ้นมังกรสีชมพูผสมกันเอง พบว่าในรุ่น F2 มีสีดอก
3 สี คือ ดอกสีแดง ดอกสีชมพู และดอกสีขาว
ในอตั ราสว่ น 1 : 2 : 1 ดงั ภาพที่ 1

จากภาพสรปุ ได้วา่
1. ยีนที่ควบคุมลักษณะดอกสีแดงซึ่งเป็นอัลลีลกับยีนที่ควบคุมลักษณะดอกสีขาว ต่างก็ไม่เป็นยีนเด่น

ที่สมบูรณ์ จงึ ทำใหเ้ กิดลักษณะดอกสีชมพซู ึ่งเปน็ ลกั ษณะเดน่ ไม่สมบูรณ์
2. อตั ราสว่ นของฟโี นไทป์ในรุ่น F2 ของดอกลน้ิ มงั กร คอื ดอกสแี ดง : ดอกสชี มพู : ดอกสีขาว ในอตั ราส่วน

1 : 2 : 1 มีความสอดคล้องกับอัตราส่วนจีโนไทป์ คือ CRCR : CRCW : CRCW : CWCW = 1 : 2 : 1 ซึ่งเป็นไปตาม
หลกั การถ่ายทอดพนั ธุกรรมของเมนเดล

3. แม้ในรุ่น F1 จะไม่ปรากฏฟีโนไทป์ของดอกสีแดงและดอกสีขาว แต่ฟีโนไทป์นี้ก็ยังมาปรากฏในรุ่น F2
แสดงว่ายีนที่ควบคุมลักษณะดอกสีแดงและดอกสีขาวยังไม่มีการเปลี่ยนแปลงไปจากเดิม เพียงแต่การแสดงออก
ในรุ่น F1 ซงึ่ มดี อกสีชมพนู น้ั เปน็ การแสดงออกรว่ มกันของยีนทงั้ 2 ยีนในระดับฟีโนไทป์เท่าน้ัน ส่วนจีโนไทปย์ งั คงเดิม

*ความรู้

เพิ่มเติม*

ในกรณีการถ่ายทอดลักษณะเด่นไม่สมบูรณ์ เนื่องจากไม่มีอัลลีลใดเป็นอัลลีลเด่น จึงนิยม
เขียนอัลลลี ทง้ั สองดว้ ยอกั ษรภาษาองั กฤษตวั พมิ พใ์ หญ่ เช่น แทนอลั ลลี ควบคมุ สดี อกด้วย C (Color) ให้ CR
แทนดอก สีแดง (red) และให้ CW แทนดอกสขี าว (white)

1.2 ลักษณะเสน้ ผมในมนษุ ย์ กำหนดให้ยีน H ควบคมุ ลกั ษณะผมหยิก และ ยีน H/ ควบคมุ ลกั ษณะผม
เหยยี ดตรง ดังน้ัน

จีโนไทป์ HH แสดงลักษณะผมหยิก (Curly hair)
จีโนไทป์ HH/ แสดงลกั ษณะผมลอนหรือหยกั ศก (wavy hair)
จโี นไทป์ H/H/ แสดงลักษณะผมเหยยี ดตรง (straigh hair)

จโี นไทป์ HH จโี นไทป์ HH/ จโี นไทป์ H/H/

ภาพที่ 2 ลักษณะเส้นผมในมนษุ ย์
ที่มา : http://nicerweb.com/bio1100/Locked/src/med/incomplete_dominance.html

1.3 การผสมพันธุ์ไก่พันธุ์ Andalusian ที่มีขนสีดำกับขนสีขาวพบว่าลูกผสมรุ่น F1
มีขนสีน้ำเงินเทา ทั้งหมด และเมื่อให้ลูกรุ่น F1 ผสมกันเองปรากฏว่า ในรุ่น F2 มีไก่ลูกผสม
3 ลักษณะ คอื ขนสีดำ : ขนสนี ำ้ เงนิ เทา : ขนสีขาว ในอตั ราสว่ น 1 : 2 : 1 ดงั ภาพที่ 3

ภาพที่ 3 การถา่ ยทอดสีขนของไก่พันธุ์ Andalusian
ท่มี า : https://www.google.com/search?q=incomplete+dominant+in+cheken

2. การขม่ รว่ มกัน (Co – dominant)
เป็นการถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรมที่รุ่นลูกที่เป็น heterozygous สามารถแสดง

ลักษณะเดน่ จากทั้งพ่อและแม่ไดเ้ ท่า ๆ กัน ตัวอย่างเช่น

2.1 ระบบหมู่เลือด ABO ในคน
จำแนกตามชนิดของแอนติเจนซึ่ งเป็น
สารประกอบพวกไกลโคโปรตีนอยู่ที่เยื่อหุ้ม
เซลล์เม็ดเลือดแดงมี 2 ชนิด คือ แอนติเจน A
และแอนติเจน B โดยหมู่เลือด A มีแอนติเจน
A หมู่เลือด B มีแอนติเจน B จากการศึกษา
พบว่าพ่อและแม่ที่มียีนควบคุมหมู่เลือด A และ
หมเู่ ลือด B ทเี่ ปน็ Homozygous dominant
จะได้ลกู ท่ีมหี มู่เลอื ด AB ดงั ภาพท่ี 4

ภาพท่ี 4 การถา่ ยทอดหมเู่ ลอื ด AB ทเี่ กิดจากพอ่ หมูเ่ ลอื ด A แมห่ มเู่ ลือด B
ทม่ี า : https://www.google.com/search?q=codominant

2.2 ลักษณะสีขนในวัวพ่อพันธุ์และแม่
พันธุ์มีขนสีแดงและสีขาวพันธุ์แท้ตามลำดับ
แต่รนุ่ F1 มีขนสีโรนทงั้ หมด และเมอื่ นำมาผสม
กันเอง รุ่น F2 ที่เกิดขึ้น มีขนสีแดง : ขนสีโรน
: ขนสขี าว ในอตั ราส่วน 1 : 2 : 1 ดงั ภาพท่ี 5

ภาพท่ี 5 การถา่ ยทอดลักษณะทางพันธุกรรมของสขี นในววั

ทมี่ า : https://www.slideshare.net/phatchadabutyathaworn9/ss-31091860

3. มลั ติเปิลอลั ลีล (Multiple alleles)
ลักษณะทางพันธุกรรมของสิ่งมีชีวิตแต่ละลักษณะส่วนใหญ่จะถูกควบคุมด้วยอั ลลีล

2 อัลลีล แต่จะมีบางลักษณะที่ควบคุมการแสดงออกของลักษณะด้วยแอลลีลที่มากกว่า 2 อัลลีล
และควบคุมลักษณะใดลักษณะหน่ึง เรยี กวา่ มลั ตเิ ปิลอัลลีล (Multiple alleles) เช่น หมู่เลอื ดระบบ ABO
ในคนจะถกู ควบคมุ ด้วย 3 แอลลีล คือ

1. อลั ลลี IA เปน็ ยีนเดน่ ท่ีควบคมุ การสร้างแอนติเจน A
2. อัลลลี IB เปน็ ยนี เดน่ ทคี่ วบคมุ การสรา้ งแอนติเจน B
3. อัลลลี i เปน็ ยีนด้อยทีไ่ ม่สร้างแอนตเิ จน A และแอนตเิ จน B
การเข้าคู่กันของอัลลีลต่าง ๆ จึงทำให้หมู่เลือดระบบ ABO แสดงลักษณะจีโนไทป์ และ
ฟโี นไทป์ของหมเู่ ลอื ดที่ต่างกันดังน้ี

ภาพท่ี 6 การกำหนดหมเู่ ลอื ดระบบ ABO ดว้ ยอลั ลลี 3 อัลลลี
ทีม่ า : https://studylib.net/doc/5781246/abo-blood-groups

จากภาพจะเห็นได้ว่า อัลลีล i จะไม่แสดงออกเมื่อมีการเข้าคู่กับอัลลีล IA และ IB
แตจ่ ะแสดงออกเมือ่ เข้าค่กู บั อัลลีล i เท่านัน้ แสดงวา่ อัลลีล i เปน็ ยนี ดอ้ ย จงึ ไมม่ กี ารแสดงออกเมื่อเข้าคู่
กบั ยนี เด่น ( IA และ IB ) แต่จะแสดงออกเมือ่ เข้าคู่กบั ยีนดอ้ ยด้วยกนั เอง

นอกจากน้ี มลั ตเิ ปลิ อัลลีลยงั พบในส่งิ มชี ีวิตชนิดอืน่ ๆ เชน่ มัลตเิ ปิลอัลลีลทคี่ วบคุมสีตาของ
แมลงหวี่ และมัลติเปิลอัลลีลที่ควบคุมสีขนของกระต่าย ซึ่งแอลีลแต่ละอัลลีลจะมีการข่มกันเป็นลำดับ
ยกตัวอย่างเชน่ ยีนที่ควบคมุ สีขนของกระต่าย มที ัง้ หมด 4 อัลลีล คอื

C+ แทนยีนท่ีควบคุมขนสนี ำ้ ตาล
Cch แทนยีนทีค่ วบคุมขนสีเทาออ่ น
Ch แทนยนี ที่ควบคุมขนสฮี ีมาลายนั
C แทนยีนที่ควบคุมขนสขี าว
ซึ่งยนี C+ สามารถขม่ ยีนขนสีอื่น ๆ ได้ ดงั ตารางท่ี 1

ตารางที่ 1 แสดงจีโนไทปแ์ ละฟีโนไทปข์ องสีขนกระต่ายที่มอี ัลลลี 4 อัลลีล

(ทม่ี า : อนริ ธุ พรหมเจรญิ , 2561 หน้า 22)

จโี นไทป์ ฟีโนไทป์
ขนสนี ้ำตาล
C+C+ , C+Cch , C+Ch , C+C
CchCch , CchCh , CchC ขนสีเทาออ่ น
ChCh , ChC
CC ขนสฮี มี าลายัน

ขนสขี าว

ตัวอยา่ งโจทย์

ชายคนหน่ึงมีหมเู่ ลือด AB แตง่ งานกับหญงิ หมูเ่ ลอื ด O หมู่เลือดของลูกมีโอกาสเป็นแบบใด
วธิ ีคดิ

ฟโี นไทป์พอ่ แม่ หมูเ่ ลอื ด AB X หมู่เลอื ด O
จโี นไทปพ์ ่อแม่
เซลลส์ ืบพันธ์ุพอ่ แม่ IA IB X ii

IA , IB i

เซลล์สบื พนั ธุ์พอ่ IA IB
เซลลส์ บื พันธุ์แม่ IAi IBi

i

*** สูตรหาจำนวนจโี นไทป์ของพนั ธกุ รรมท่เี ป็นมัลติเปิลอัลลลี ***


{ + }

n คือ จำนวนมลั ติเปิลอัลลีล

ตวั อยา่ งเช่น

พนั ธุกรรมหมเู่ ลอื ดระบบ ABO มี 3 อัลลีล คือ IA , IB และ i

จำนวนจโี นไทปท์ ่แี ตกตา่ งกัน 3
= 2 {3 + 1}

= 6 แบบ

4. พอลียนี หรือ มัลตเิ ปลิ ยนี (Polygene or Multiple gene)
การศึกษาลักษณะทางพันธุกรรมของเมนเดลเป็นลักษณะทางพันธุกรรมที่ควบคุมด้วยยีน

เพียง 1 คเู่ ท่านนั้ เช่น หมู ีต่ิงกบั หูไม่มีต่ิง มลี กั ยม้ิ กับไม่มลี ักย้ิม เปน็ ตน้ แตม่ ลี ักษณะบางลักษณะถูกควบคุม
ด้วยยีนหลายคู่ ซึ่งยีนทั้งหมดจะทำหน้าที่ร่วมกันเพื่อควบคุมลักษณะใดลักษณะหนึง่ ของสิ่งมีชีวิต โดยมีการ
แสดงออกของยีนแบบสะสม ซึ่งเมื่อมียีนเด่นมากก็จะมีการแสดงออกของลักษณะนั้น ๆ มากขึ้นด้วย เช่น
สผี ิว น้ำหนัก ความสูง สมี ่านตา

หากกำหนดให้ลักษณะสีผิวของคนถูกควบคุมด้วยยีน 3 คู่ ได้แก่ ยีน A B C ควบคุมการ
สรา้ งเมลานินทำใหม้ ีผิวสีเข้ม และยีน a b c ไมม่ ีการสรา้ งเมลานิน ทำใหผ้ วิ สีขาวมาก โดยการแสดงออกของ
ยีนแต่ละตำแหน่งจะเป็นแบบการข่มไม่สมบูรณ์ ซึ่งคนที่มีจีโนไทป์ AABBCC จะมีสีผิวเข้มมาก แต่คนที่มี
จีโนไทป์แบบ aabbcc จะมีสีผิวขาวมาก และคนที่มีจีโนไทป์ AaBbCc จะมีสีผิวกึ่งกลางระหวา่ งผิวเข้มกับผวิ
ขาว นอกจากนั้นบางจีโนไทป์อาจให้การกระจายตัวทางพันธุกรรมของความเข้มของสีผิวที่เหมือนกัน เช่น
AaBbCc และ AABbcc เน่อื งจากมยี นี 3 ยีนท่คี วบคมุ สีผวิ เข้มเหมอื นกัน ดังแสดงในภาพที่ 7

ภาพที่ 7 การถา่ ยทอดลักษณะสีผวิ ในมนุษยท์ ค่ี วบคมุ ดว้ ย 3 คู่ (polygene)

ทม่ี า : https://pt.slideshare.net/RichaKhatiwada1/polygene-and-its-inheritance/4

สีตาของคนก็เป็นพอลิยีนที่มีการแสดงออกของยีนแบบสะสมเช่นเดียวกับสผี ิว โดยที่ยีนเดน่
จะควบคุมการสร้างเมลานิน ทำให้สีตาของคนมีตัง้ แต่สนี ้ำตาลเขม้ และลดลงเรื่อย ๆ จนเป็นสีฟ้า เนื่องจาก
เปน็ ยีนดอ้ ยจงึ ไม่มกี ารสรา้ งเมลานนี ดังภาพที่ 8

ภาพท่ี 8 การถา่ ยทอดลกั ษณะสีตาในมนษุ ย์ทคี่ วบคมุ polygene

ทม่ี า : https://slideplayer.com/slide/17645600/105/images/21/Polygenic+Traits

5. พันธุกรรมทีอ่ ยภู่ ายใต้อทิ ธพิ ลของเพศ (Sex influence trait)
เป็นลักษณะทางพันธุกรรมที่ถูกควบคุมด้วยยีนบนโครโมโซมร่างกาย ที่จะแสดงลักษณะเด่น

ในเพศหนึ่ง แต่แสดงลักษณะด้อยในอีกเพศหนึ่ง ซึ่งการแสดงออกจะได้รับอิทธิพลมาจากฮอร์โมนเพศ
เรียกลักษณะเหล่านี้ว่า ลักษณะที่อยู่ภายใต้อิทธิพลของเพศ (Sex influence trait) เช่น ลักษณะหัวล้าน
ในคน

กำหนดให้ ยีน B ควบคมุ ลักษณะหัวไมล่ า้ น
ยีน B’ ควบคมุ ลกั ษณะหวั ล้าน

ในเพศชายและเพศหญิงจะมีจีโนไทป์และฟีโนไทป์ที่แสดงลักษณะหัวล้านแตกต่างกัน
หากเพศชายมียีน B’ เพียงยีนเดียว ก็จะแสดงหัวล้านออกมา ขณะที่เพศหญิงต้องมียีน B’ ทั้ง 2 ยีน
จึงจะแสดงลกั ษณะหัวลา้ นออกมา ดังแสดงในภาพท่ี 9

ภาพที่ 9 จโี นไทปแ์ ละฟโี นไทป์ของลักษณะหัวลา้ นในเพศชายและเพศหญงิ

ท่ีมา : https://www.google.com/search?=ลกั ษณะท่ีอยู่ภายใตอ้ ทิ ธิพลของเพศ

* การแสดงออกของลักษณะหัวล้าน แสดงให้เห็นว่า

ยีนที่ควบคุมลักษณะหัวล้านเป็นยีนเด่นในเพศชาย แต่เป็น
ยีนด้อยในเพศหญิง ทำให้เพศชายมีโอกาสเกิดหัวล้านได้
มากกวา่ เพศหญิง

*

6. พนั ธกุ รรมจำเพาะเพศ (Sex limited trait)
เป็นลักษณะทางพันธุกรรมที่ถูกจำกัดให้แสดงออกเฉพาะเพศใดเพศหนึ่งเท่านั้น เช่น ยีนที่

ควบคุมการผลิตน้ำนม จะแสดงออกทเ่ี พศหญิง ส่วนในเพศชายไมม่ กี ารผลติ น้ำนม แม้วา่ จะมียีนน้ี ดังภาพที่ 10

ภาพท่ี 10 การผลติ นำ้ นมในสตั วเ์ ลย้ี งลกุ ดว้ ยน้ำนม

ที่มา : https://pt.slideshare.net/lubycanobas/sex-limited-traits

และจากการศึกษาในไก่เพศผู้พบว่าขนหางไก่จะมีหางยาวโค้ง เรียกว่า ขนแบบค็อก
(cock feather) แต่ไก่เพศเมยี มขี นหางสนั้ ตรง เรียกว่า ขนแบบเฮน (Hen feather)

กำหนดให้ H เปน็ ยีนควบคุมลกั ษณะขนแบบเฮน
h เปน็ ยีนควบคมุ ลักษณะขนแบบคอ็ ก
ไก่เพศผ้แู ละเพศเมียที่มจี ีโนไทปแ์ บบ HH

และ Hh จะแสดงลักษณะขนแบบเฮนเหมือนกัน
แต่ไก่ที่มีจีโนไทป์แบบ hh จะแสดงลักษณะที่
แตกต่างกันในแต่ละเพศ โดยไก่เพศผู้จะแสดง
ขนหางแบบค็อก แต่ไก่เพศเมียจะแสดงขนหาง
แบบเฮน ดงั ภาพท่ี 11

ภาพท่ี 11 จโี นไทป์และฟโี นไทปข์ องลกั ษณะขนหางไกใ่ นเพศผ้แู ละเพศเมีย

ท่ีมา : https://www.google.co.th/search?q=sex+limited+traits+in+cheken&tbm

4.2 WoW≈ WoW≈ WoW ≈
⬧ อยา่ งนก้ี ็มดี ว้ ย !!

คาช้ีแจง ใหน้ กั เรยี นสังเกตภาพแลว้ ตอบคาถาม

จากภาพต่อไปน้ี จงตอบคาถามขอ้ 1 – 2

1. จงเขียนแผนภาพการถ่ายทอด 2. ถ้าลูกสาวแต่งงานกับหนุ่มผมหยักศก

ลักษณะเส้นผมของคน โอกาสจะมีลูกที่มีลักษณะเส้นผม
ในครอบครวั นี้ แตกต่างกันได้กี่แบบ อะไรบ้าง
ในอตั ราส่วนเทา่ ใด

…………………………………………………… …………………………………………………………
…………………………………………………… …………………………………………………………
…………………………………………………… …………………………………………………………
…………………………………………………… …………………………………………………………
…………………………………………………… …………………………………………………………
…………………………………………………… …………………………………………………………
…………………………………………………… …………………………………………………………
…………………………………………………… …………………………………………………………
…………………………………………………… …………………………………………………………

……3….………เส…น้ ผ…ม…ในม…น…ษุ ย…์เป…็น…กา…รถ…า่ …ยท…อด…ล…กั ษณะ…ทา…งพ…นั …ธกุ…ร…รม…แบ…บ…ใด…เ…พร…าะ…เห…ตใุ …ด …………………

………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………….……………………………………………………………………………

…………………………

4.3  ตามล่า ...

ตอนท่ี 1 ใหน้ กั เรยี นวเิ คราะห์สถานการณท์ ก่ี าหนดใหต้ อ่ ไปนี้ และตอบคาถาม

สถานการณท์ ่ี 1

สมมติว่านักเรียนเป็นทนายความที่ได้รับมอบหมายให้ตรวจสอบคดีความ
เพื่อพิสูจน์ความเป็นพ่อลูกคดีความหนึ่ง โดยที่ผู้เป็นแม่มีหมู่เลือด A ลูกมี
หมู่เลือด O และผู้ที่ถูกฟ้องร้องให้รับเป็นพ่อเด็กมีหมู่เลือด B นักเรียนมีความเห็น
ต่อคำใหก้ ารต่อสู้คดตี อ่ ไปนีอ้ ย่างไร

ตอบ _________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________

สถานการณ์ท่ี 2

แม่และลูกมีเลือดหมู่ O ชายที่ถูกกล่าวหาว่าเป็นพ่อมีเลือดหมู่ AB
นกั เรยี นคดิ ว่าเป็นไปได้หรอื ไม่อยา่ งไร

ตอบ _________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________

___________________ส_ถ_า_น__ก_า_ร_ณ_ท์__่ี 3________________

______________________________________________

ผู้หญิงคนหนึ่งมีเลือดหมู่ A ให้กำเนิดบุตรมีเลือดหมู่ AB ผู้ชาย 4 คนท่ี
อยู่ในข่ายสงสัยว่าจะเป็นบิดาของเด็ก คือ นาย ก เลือดหมู่ A , นาย ข เลือดหมู่
B , นาย ค เลือดหมู่ AB และ นาย ง เลือดหมู่ O นักเรียนคิดว่าใครคือพ่อของ
เดก็ คนน้ีอย่างแน่นอน

ตอบ _________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________

ตอนที่ 2 การหาหมูเ่ ลอื ดของลูก

คาชแ้ี จง จงเติมหมูเ่ ลอื ดของลูกทนี่ ่าจะเป็นไปได้ และตอบคาถาม

หมูเ่ ลอื ด จีโนไทป์ หมเู่ ลือดของลูก
พอ่ – แม่ หม่เู ลอื ดพอ่ – แม่ ทีน่ ่าจะเป็นไปได้
AXA
IAIA X IAIA
AXB IAIA X IAi
IAi X IAi
A X AB IAIA X IBIB
AXO IAi X IBIB
BXB IAIA X IBi
IAi X IBi
B X AB IAIA X IAIB
BXO IAi X IAIB
AB X AB IAIA X ii
AB X O IAi X ii
OX O IBIB X IBIB
IBIB X IBi
IBi X IBi
IBIB X IAIB
IBi X IAIB
IBIB X ii
IBi X ii
IAIB X IAIB
IAIB X ii

ii X ii

คำถามทา้ ยตาราง

1 หมู่เลือดระบบ ABO สามารถบอกความสัมพันธ์ของ พ่อ แม่
ลูก ได้แนน่ อนหรือไม่ เพราะเหตุใด

ตอบ ____________________________________
_______________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
__________________________________________

2 พ่อ แม่ คู่ใดมีโอกาสมีลูกที่มีหมู่เลือดมากชนิดที่สุด
เพราะเหตุใด

ตอบ _____________________________________
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________

3 พ่อมีหมู่เลือด A แม่หมู่เลือด B ลูกจะมีหมู่เลือด O ได้หรือไม่
เพราะเหตุใด

ตอบ _____________________________________
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________

ตอนท่ี 3 หม่เู ลือดของคนในครอบครวั ของฉัน

คาชีแ้ จง 1. ใหน้ กั เรยี นสารวจหมเู่ ลือดของคนในครอบครวั ของตนเอง
2. ให้นักเรียนเขียนแผนภาพ แสดงจีโนไทป์ และฟีโนไทป์

ของทุกคนในครอบครวั

4.4  ส่งเสรมิ ความคิด ...
พชิ ิตความเขลา 

ตอนที่ 1 ให้นักเรียนเปรียบเทียบการควบคุมลักษณะทางพันธุกรรมโดย

คำชแ้ี จงคาชี้แทมจาัลงงตพิเนัปธิลุกแรอรลมลดีล้วย(มMลั uตltิเปipลิ lยeนี al(lMeleuslt)ipแleตกgตe่าnงeจ) าอกยก่าางไรรควบคุมลักษณะ

สง่ิ เปรียบเทยี บ Multiple alleles Multiple gene

จำนวนยีน 1.
2.
การจำแนกเป็นกลมุ่

อิทธิพลของสิ่งแวดล้อมต่อ
การแสดงลักษณะ

ความแปรผนั ของลักษณะ

การวดั ปรมิ าณควาแตกต่าง

ยกตวั อยา่ ง ( 2 ตวั อย่าง ) 1.

2.

ตอนที่ 2

คำชแ้ี จง ให้นกั เรยี นตอบคำถามตอ่ ไปนี้

1

………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
…………………ถ…า้ พ…อ่ แ…ม่ h…et…ero…zy…go…us…สา…หร…บั ล…กั ษ…ณะ…หวั …ลา้ …น แ…ตง่ …งาน…กนั…ล…กู จ…ะเป…็นอ…ยา่ …งไร…………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………

………………

………………………………………………………………………………………………………
…………………………

…………2……………………………………………………………………………………………

……………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………

………………

4.5 สรุปองค์ความรู้ 
“ สตู่ นเอง ”

คำชแี้ จง

+ ใหน้ ักเรยี นแบ่งกลุ่ม ๆ ละ 4 – 5 คน รวมกันจดั ทำ pop up สรุปใจความสำคญั

พันธุกรรมนอกกฎของเมนเดล โดยดำเนินการเขียนดังน้ี

c

ชื่อกลุ่ม งบประมาณท่ใี ช้

วัสดอุ ุปกรณ์

วธิ ีการดาเนนิ การทาช้ินงานทาอย่างไร
ประโยชน์ท่ีกล่มุ ไดร้ ับจากชน้ิ งานน้ี

ออกแบบหนา้ ปก pop up ของกลุ่ม

รว่ มกนั จดั ทำ pop up ตามทไี่ ดว้ างแผนและออกแบบไว้ ตกแตง่ ใหส้ วยงาม นา่ สนใจ
(ตามศกั ยภาพและความสามารถของกลมุ่ )

ให้ร่วมกนั ตรวจสอบผลงานของกลุ่ม โดยการตอบคาถามดังน้ี

1. ผลงานของกลมุ่ มีจดุ เด่นอะไรบา้ ง (ตอบให้มากที่สุด)

2. ผลงานของกลุ่มมีจดุ ดอ้ ยอะไรบา้ ง (ตอบใหม้ ากที่สดุ )

3. ปญั หาและอุปสรรคในการทางานชิ้นนีข้ องกลมุ่

 ควรปรับปรงุ

 ดมี าก  พอใช้
 ดี

1.ใหก้ ลุ ม่ ประเมินช้ินงานของตวั เอง โดยใช้เกณฑ์การประเมินดงั น้ี
เพราะ__________________________________________________________

______________________________________________________________
_

2. ให้แต่ละกลุม่ ร่วมกนั นาเสนอ พร้อมประเมินชน้ิ งานกลมุ่ อ่นื โดยใช้เกณฑ์การประเมินดังน้ี

กลุ่มท่ี ดา้ นชนิ้ งาน ขอ้ พจิ ารณา เหตผุ ล

ดา้ นความรู้

ดมี าก ดี พอใช้ ปรับปรงุ ดมี าก ดี พอใช้ ปรบั ปรงุ

1 กรณีใดท่ีอตั ราส่วนของจโี นไทปแ์ ละฟโี นไทป์มคี า่ เท่ากนั
1. complete dominant 2. complete dominant 3. Co-dominant

ก. เฉพาะ 1 ข. เฉพาะ 1 และ 2

ค. เฉพาะ 2 และ 3 ง. ถกู ทกุ ขอ้

เมื่อผสมพืชดอกสีส้มกับดอกสีส้ม ได้ต้นลูกมีดอกสีแดง : สีส้ม :

2 สเี หลือง ในอตั ราส่วน 1 : 2 : 1 ถ้านำต้นลูกทม่ี ดี อกสีแดงไปผสมกบั ต้นลูก

ที่มีดอกสสี ม้ ต้นทไี่ ดจ้ ะมีลักษณะเป็นอย่างไร
ก. ดอกสสี ม้ ทงั้ หมด
ข. ดอกสสี ม้ : ดอกสแี ดง อตั ราสว่ น 1 : 1
ค. ดอกสสี ม้ : ดอกสแี ดง อตั ราสว่ น 3 : 1
ง. ดอกสสี ม้ : ดอกสเี หลอื ง อตั ราสว่ น 3 : 1

พ่อและแม่มีจีโนไทป์แบบใด ลูกที่เกิดจึงสามารถมีหมู่เลือด A และ O

3 เท่านัน้

ก. พอ่ = ii แม่ = IAi ข. พอ่ = ii แม่ = IAIB

ค. พอ่ = IAi แม่ = IBi ง. พอ่ = IAIB แม่ = IAi

สมชายมเี ลือดหมู่ A สว่ นสมหญิงมเี ลอื ดหมู่ B หากสองคนน้ีแตง่ งานกนั

4 ลูกคนแรกของเขาจะมเี ลอื ดหมู่ใด

ก. AB เทา่ นนั้ ข. A หรอื B เทา่ นนั้

ค. A , B หรอื AB เทา่ นน้ั ง. A , B , AB หรอื O กไ็ ด้

5 หมู่เลือดระบบ ABO ของคน ควบคุมด้วยมัลติเปิลอัลลีลซึ่งมีจำนวน
อลั ลลี เทา่ ไร

ก. 1 อลั ลลี ข. 2 อลั ลลี

ค. 3 อลั ลลี ง. 4 อลั ลลี

6 ในการผสมระหว่างเมล็ดข้าวสาลีพันธุ์แท้สีแดงกับพันธุ์แท้สีขาว รุ่น F1
มีจโี นไทป์และฟโี นไทปแ์ บบใด

กำหนดให้ R1R2R3 เปน็ ยนี ควบคุมเมลด็ ขา้ วสาลีสแี ดง

r1r2r3 เปน็ ยีนควบคมุ เมล็ดข้าวสาลสี ีขาว

ก. R1r1R2r2R3r3 สชี มพู ข. R1R1R2r2r3r3 สชี มพู

ค. R1R1R2R2R3R3 สแี ดง ง. r1r1r2r2r3r3 สขี าว

ลักษณะสีของดอกไม้ชนิดหนึ่ง ควบคุมด้วยยีนแบบมัลติเปิลอัลลีล โดยมี

7 สีแดงเป็นลักษณะเด่น (A) สีเหลือง (a1) , สีชมพู (a2) และสีขาว (a) เป็น

ลักษณะด้อย การข่มกันของยีนทั้ง 4 อัลลีลนี้ เป็นไปอย่างมีลำดับ คือ A ,
a1 , a2 และ a ถ้าต้องการดอกไม้สีเหลืองและสีชมพูในรุ่นลูก จะต้องผสมพืช
ท่ีมีจีโนไทป์เปน็ อยา่ งไร

ก. Aa2 X a1a2 ข. Aa1 X a1a2

ค. AA X a1a2 ง. a1a1 X a2a2

8 ข้อใดไมจ่ ดั เปน็ พันธุกรรมจำกดั เพศ
ก. ลกั ษณะหวั ลา้ น ข. การมหี นวดเครา

ค. การผลติ นำ้ นม ง. ถกู ทุกขอ้

9 การแต่งงานระหวา่ งชายหญิงในข้อใดท่ีจะไมม่ ีโอกาสไดล้ กู สาวศีรษะลา้ นเลย

ก. ชายศรี ษะไมล่ า้ นกบั หญงิ ศรี ษะลา้ น
ข. ชายศรี ษะลา้ นโฮโมไซกสั กบั หญงิ ศรษี ะลา้ น
ค. ชายศรี ษะลา้ นเฮเทอโรไซกสั กบั หญงิ ศรี ษะลา้ น
ง. ชายศรี ษะลา้ นเฮเทอโรไซกสั กบั หญงิ ศรี ษะไมล่ า้ นเฮเทอโรไซกสั

ถา้ ผสมดอกบานเย็นพันธส์ุ ีแดงกบั สีขาว ไดล้ กู ผสมท่ีมสี ีชมพูหมด ถ้าผสม

10 ดอกบานเย็นสีชมพูกับสีแดง จะได้จโี นไทปก์ ่แี บบ

ก. 1 แบบ ข. 2 แบบ

ค. 3 แบบ ง. 4 แบบ

แบบบนั ทกึ ผล แบบทดสอบหลงั เรยี น เรอ่ื ง พนั ธกุ รรมนอกกฎของเมนเดล

เกณฑก์ ารประเมนิ รายวชิ าชวี วทิ ยาเพม่ิ เตมิ 2 รหสั วชิ า ว 30242
❖ตอบถกู ตอ้ ง ✓ ชนั้ มธั ยมศกึ ษาปที ี่ 4 กลมุ่ สาระการเรยี นรวู้ ทิ ยาศาสตร์
ชอ่ื – นามสกลุ ...................................................................... เลขที่ ................
ใหข้ อ้ ละ 1 คะแนน
❖ตอบไมถ่ กู ตอ้ ง  แบบทดสอบ หลงั เรยี น
คะแนนเตม็
ใหข้ อ้ ละ 0 คะแนน ลงชอื่ คะแนนทไ่ี ด้
แปลผลการประเมนิ _______ผ_ปู้ ร_ะ_เม_นิ __

☺ ดี ไดค้ ะแนน 8 – 10 คะแนน ขอ้ ก. ตวั เลอื ก ง.
 พอใช้ ไดค้ ะแนน 5 – 7 คะแนน
 ปรบั ปรงุ ไดค้ ะแนน 0 – 4 คะแนน 1. ข. ค.

สรปุ ผลการประเมนิ

2.

คะแนนเตม็ 10 คะแนน 3.

ไดค้ ะแนน คะแนน
❖ ไดค้ ะแนน 8 คะแนนขนึ้ ไป
4.
ถอื วา่ “ผา่ น” 5.

❖ ไดค้ ะแนนตำ่ กวา่ 8 คะแนน

ถอื ว่า “ไมผ่ า่ น”

6.

7.

8.

9.

10.

จุติมา จันทร์ตระกูล . New สรุปเข้ม ชีววิทยาวิทยาพื้นฐานและเพิ่มเติม ม.6 . กรุงเทพมหานคร
: สำนกั พมิ พแ์ มค็ จำกดั , 2552

จิรัสย์ เจนพาณิชย์ . ชวี วทิ ยาสำหรบั นกั เรยี นมธั ยมปลาย . พมิ พ์คร้งั ท่ี 3 , กรุงเทพมหานคร : หา้ ง
หุน้ สว่ นจำกดั สามลดา , 2553

วรี วรรณ มหาวีโร . คมู่ อื ชีววิทยา ม.4 . กรุงเทพมหานคร : สำนักพิมพ์เดอะบคุ ส์ จำกดั , ม.ป.ป.
สถาบนั ส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี. ชวี วทิ ยา เลม่ 4. กรงุ เทพมหานคร : โรงพิมพ์

ครุ ุสภาลาดพร้าว , 2558
สุพรรณทิพย์ อตโิ พธิ . สรุปชีววทิ ยามธั ยมปลาย Ultra Biology . กรุงเทพมหานคร : กรีนไลฟ์

พริน้ ทต์ ้ิงเฮาท์ , 2557
อนิรธุ พรหมเจรญิ . หนังสอื เรยี นชวี วทิ ยาเลม่ 4 ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปที ี่ 4 – 6 . กรงุ เทพมหานคร :

สำนักพิมพ์แม็ค จำกัด , 2555
CAMPBELL . BIOLOGY . Eleventh Edition . Newyork , 2017
ลักษณะเส้นผมในมนษุ ย์.[ออนไลน]์ . สบื คน้ จาก http://nicerweb.com/bio1100/Locked/

src/med/incomplete_dominance.html (วันทีส่ บื คน้ ข้อมูล 20 พฤศจิกายน
2559).
การถ่ายทอดสขี นของไกพ่ นั ธ์ Andalusian. [ออนไลน์]. สบื ค้นจากhttps://www.google.com/
search?q=incomplete+dominant+in+cheken (วันทส่ี บื ค้นขอ้ มูล 20 พฤศจิกายน

2559).

การถา่ ยทอดหมู่เลอื ด AB ท่ีเกดิ จากพ่อหมู่เลอื ด A แมห่ มเู่ ลือด B. [ออนไลน์]. สบื คน้ จาก.
https://www.google.com/search?q=codominant (วนั ทส่ี ืบค้นขอ้ มูล 20
พฤศจกิ ายน 2559).

การถ่ายทอดลักษณะทางพันธกุ รรมของสีขนในวัว.[ออนไลน]์ . สบื คน้ จาก.
https://www.slideshare.net/phatchadabutyathaworn9/ss-31091860.
(วันท่ีสืบค้นขอ้ มูล 20 พฤศจิกายน 2559).

การกำหนดหมูเ่ ลอื ดระบบ ABO ดว้ ยอลั ลีล 3 อลั ลลี .[ออนไลน์]. สืบค้นจาก.
https://studylib.net/doc/5781246/abo-blood-groups. (วนั ที่สบื คน้ ข้อมูล 20
พฤศจกิ ายน 2559).

การถา่ ยทอดลักษณะสผี ิวในมนุษยท์ ี่ควบคมุ ด้วย 3 คู่ (polygene). [ออนไลน์]. สืบค้นจาก.
https://pt.slideshare.net/RichaKhatiwada1/polygene-and-its-
inheritance/4 (วันท่ีสบื ค้นข้อมลู 20 พฤศจกิ ายน 2559).

การถา่ ยทอดลักษณะสีตาในมนษุ ยท์ ค่ี วบคมุ ดว้ ย polygene.[ออนไลน]์ . สบื ค้นจาก
https://slideplayer.com/slide/17645600/105/images/21/Polygenic+Traits
(วนั ท่สี ืบคน้ ข้อมลู 20 พฤศจิกายน 2559).

จโี นไทป์และฟีโนไทป์ของลักษณะหัวล้านในเพศชายและเพศหญงิ ..[ออนไลน]์ . สืบคน้ จาก
https://pt.slideshare.net/RichaKhatiwada1/polygene-and-its-
inheritance/4 (วันท่สี บื ค้นข้อมลู 20 พฤศจกิ ายน 2559).

การผลติ นำ้ นมในสตั ว์เลยี้ งลูกดว้ ยนำ้ นม.[ออนไลน]์ . สืบคน้ จาก
https://pt.slideshare.net/lubycanobas/sex-limited-traits (วนั ท่สี บื คน้ ข้อมูล
20 พฤศจิกายน 2559).

จีโนไทปแ์ ละฟีโนไทป์ของลกั ษณะขนหางไกใ่ นเพศผู้และเพศเมยี .[ออนไลน]์ . สบื คน้ จาก
https://www.google.co.th/search?q=sex+limited+traits+in+cheken&tbm
(วนั ที่สืบค้นขอ้ มูล 20 พฤศจิกายน 2559).

ภาคผนวก

เฉลยแบบทดสอบ ...

เร่ือง พนั ธกุ รรมนอกกฎของเมนเดล

1ข
2ก
3ค
4ง
5ค
6ก
7ก
8ข
9ก
10 ก

เฉลยแนวคาตอบ

4.1 “ เหตกุ ารณ์ประหลาด ”

คาชแ้ี จง ใหน้ กั เรยี นสงั เกตและวเิ คราะหเ์ หตกุ ารณก์ ารถา่ ยทอดลกั ษณะ

ทางพนั ธกุ รรมของสดี อกไมต้ อ่ ไปน้ี และตอบคำถาม

การถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรม ถ้าการถ่ายทอดลักษณะสีของดอกไม้
ของสีดอกไม้ชนิดนี้เป็นไปตามกฎของ ชนิดนี้เป็นไปตามผลการทดลองของ
เมนเดลหรือไม่อยา่ งไร เมนเดล รนุ่ F1 จะมีลักษณะอย่างไร

คาตอบ ..........ไ..ม...เ่ .ป...็น...ไ..ป..ต...า...ม...ก...ฎ...ข..อ...ง..เ.ม...น...เ.ด...ล...... คาตอบ .....ถ...้า..ก...า..ร...ถ...า่ ..ย...ท...อ...ด...ล...ัก..ษ...ณ.....ะ..ส...ีข..อ...ง.......
..เ..น..อ่ื...ง..จ...า...ก....ร...นุ่ .....F..1....ท...ุก...ด...อ...ก...ม...สี ..ีช...ม...พ...ู..ม...ลี...กั ...ษ...ณ....ะ ......ดขทขท......ออ...งั้ั้งอ......หหงง...ก...เ...มมเม...ไม...ม...ดดน...น...้ถ...ชเ...เด...นา้...ด...ล...แิด...ล...อ......น...ล...ร...ี้เ...ลป...ุ่น...ลี...็...น...เ...Fด...ไ...ป...1น่......ต...ค...ท......าว...ี่ไ...ม...บด......ผ...ค้จ.........ลุมะ......ม...กด......ีด...าอ......ร...อก......ทส...ก......ดแี...ส......ดล...ีแ......งอด.........ง...ง...............
..แ...ต...ก..ต...า่...ง..จ...า..ก...ร...นุ่ ...พ...อ่ ...แ..ม...่ ..แ..ล...ะ..น...อ..ก...จ...า..ก...น...สี้...ดี...อ...ก.. .ห...ร...ือ..ด...อ...ก...ส...ีข..า...ว..ท...ั้ง...ห..ม...ด...ถ...้า..แ...อ...ล..ล...ลี...เ.ด...น่...ค...ว...บ...ค...มุ ..
.ม...ี..3.....ส..ี..ค...ือ......ส...ีแ...ด...ง.....ส...ีช...ม...พ...ู ....แ..ล...ะ.ส...ขี ...า..ว......ซ...ึง่ ..... .ด...อ...ก..ส...ขี...า..ว.....ซ..ึ่ง...ร..ุน่...ล...กู ...จ..ะ..ม...ีล...ัก...ษ...ณ....ะ..ส...ีด...อ...ก.............
.แ...ต...ก...ต...า่ ..ง..จ...า..ก...ล...ัก...ษ...ณ....ะ..ข...อ...ง..ถ...ัว่ ..ล...ัน...เ.ต...า...ท...่ีเ.ม...น...เ.ด...ล.. ..เ.ห..ม...ือ...น...พ...่อ...ห...ร..ือ...แ..ม...เ่..ส..ม...อ..........................................
..น..ำ...เ.ส...น...อ...ม...ี .2.....ส...ี ...ค...อื.....ก...ล..ีบ...ด...อ...ก...ส...มี ...่ว..ง...ก..ับ...ก...ล...ีบ...
.ด...อ...ก...ส...ีข..า...ว................................................................ .................................................................................

.................................................................................. ..................................................................................

............................................................................... ......................................

..................................................................................

เฉลยแนวคาตอบ
WoW≈ WoW≈ WoW ≈
4.2 ⬧ อยา่ งนก้ี ็มดี ว้ ย !!

คาชแี้ จง ให้นกั เรียนสงั เกตภาพแล้วตอบคาถาม

จากภาพตอ่ ไปนี้ จงตอบคาถามขอ้ 1 – 2

1. จงเขียนแผนภาพการถ่ายทอด 2. ถ้าลูกสาวแต่งงานกับหนุ่มผมหยักศก

ลักษณะเส้นผมของคน โอกาสจะมีลูกที่มีลักษณะเส้นผม
ในครอบครวั นี้ แตกต่างกันได้กี่แบบ อะไรบ้าง
ในอตั ราส่วนเท่าใด

…ต…อบ……ก…ำห…น…ดใ…ห้ย…นี …H …คว…บ…คมุ …ล…ักษ…ณ…ะผ…ม…หย…กิ …ต…อ…บ ………ลูก…ส…าว…ผม…ห…ยกั …ศ…ก ……ชา…ยห…น…ุม่ ผ…ม…หย…ักศ…ก
…แ…ละ…ย…ีน…H…/ …คว…บ…คุม…ล…ักษ…ณ…ะ…ผม…เห…ย…ียด……… ………จีโ…นไ…ทป…์ ……H…H/…………X…………HH…/ …………
…ดต…งั รนง…น้ั …………………………………………… ………เซล…ล…ส์ ืบ…พ…นั ธ…์ …H …, …H…/ ………H……, …H…/ ………
……………………แ…มผ่…ม…ตร…ง………พ…อ่ ผ…ม…หย…ิก… ………จีโน…ไท…ป…์ลูก……H…H…,…H…H/…,……H…H/……, …H…/H…/ …
………จี…โน…ไท…ป์…………H…/H…/ ……X………HH……… ……………ผ…มห…ย…กิ ,…ผ…มล…อน…ห…รือ…ผ…มห…ยกั…ศ…ก…ผ…มต…ร…ง
………เซ…ลล…์ส…ืบ…พัน…ธ…์ ……H/………………H……… ……ด…ัง…น้นั …โ…อก…าส…จ…ะม…ลี กู…ม…ลี กั …ษ…ณ…ะเส…้น…ผม…แต…ก…ต่า…ง…กัน
………จ…โี น…ไท…ป์ล…กู ………H…/H……………………… ……ได…้ …3 …แบ…บ …คอื………………………………………
………………ผ…มล…อ…นห…ร…ือผ…ม…ห…ยัก…ศ…ก ………… ……ผ…ม…หย…กิ …:…ผ…ม…ลอ…น…หร…ือผ…ม…หย…ัก…ศก……: ผ…ม…ต…รง…
…………………………………………………… ……เ…ทา่ …ก…บั …ใน…อ…ัตร…าส…่ว…น …1 …: 2…: 1……………………

……3….………เส…น้ ผ…ม…ในม…น…ษุ ย…์เป…น็ …กา…รถ…า่ …ยท…อด…ล…กั ษณะ…ทา…งพ…ัน…ธกุ…ร…รม…แบ…บ…ใด…เ…พร…าะ…เห…ตใุ …ด …………………

…ตอ…บ……เส…น้ …ผม…ใน…ม…นษุ…ย…เ์ ป…็นก…าร…ถ…่าย…ทอ…ด…ลัก…ษ…ณ…ะท…าง…พนั…ธ…กุ ร…รม…แ…บบ…เด…่น…ไม…่สม…บูร…ณ…์ …โด…ยม…ีฟ…ีโน…ไท…ป์…
…ขอ…ง…เส้น…ผ…ม…3…แบ…บ…ฟ…โี น…ไท…ป์ข…อ…งล…กู ท…เ่ี ก…ดิ …จา…กแ…ม…่ผม…ต…รง…แ…ละ…พอ่ …ผ…มห…ย…ิก …จะ…เกดิ…ม…าแ…ต…กต…า่ ง…จ…าก…พอ่…แ…ม่
…แล…ะแ…สด…ง…ลัก…ษณ…ะ…ท…ี่อย…รู่ ะ…หว…่าง…ฟ…โี น…ไท…ปข์ …อง…พ…่อแ…ม…ท่ ่ีเป…็น…ฮอ…ม…อไ…ซก…ัสท…้ัง…2…แ…บบ…ค…อื …แส…ด…งล…ัก…ษณ…ะ………
…ผ…มล…อ…นห…รอื…ผ…มห…ย…กั ศ…ก……….……………………………………………………………………………

…………………………

เฉลยแนวคาตอบ

4.3  ตามลา่ ...

ตอนที่ 1 ใหน้ ักเรียนวเิ คราะหส์ ถานการณท์ ก่ี าหนดใหต้ ่อไปนี้ และตอบคาถาม

สถานการณ์ที่ 1

สมมติว่านักเรียนเป็นทนายความที่ได้รับมอบหมายให้ตรวจสอบคดีความ
เพื่อพิสูจน์ความเป็นพ่อลูกคดีความหนึ่ง โดยที่ผู้เป็นแม่มีหมู่เลือด A ลูกมี
หมู่เลือด O และผู้ที่ถูกฟ้องร้องให้รับเป็นพ่อเด็กมีหมู่เลือด B นักเรียนมีความเห็น
ต่อคำใหก้ ารตอ่ ส้คู ดีต่อไปนอี้ ยา่ งไร

คำตอบ _แ_มห่_ม_เู่ ล_อื _ด_A__ม_ลี _กู _ห_มู่_O_แ_ล_ะช_า_ย_ท่ถี_กู_ฟ_้อ_งร_อ้ _ง_ให_ร้ _ับเ_ป_็นพ_่อ_เ_ดก็_ม_ีเล_อื _ด_ห_ม_ู่ B
_นัน้_แ_ส_ด_งว_่า_ผ_ูห้ _ญ_ิง_ค_น_นม้ี_ีเ_ลอื_ด_ห_ม_ู่ A__แบ_บ_เฮ_เ_ทอ_โ_รไ_ซ_กสั__(_I_Ai_)_ส_ว่ _น_ช_าย_ท_ม่ี _ีเล_ือ_ด_หม_ู่ B
_จะ_เป_็น_พ_่อ_เด_ก็ _ก_ต็ ่อ_เ_มื่อ_ม_จี _ีโน_ไ_ทป_แ์_บ_บ_เฮ_เท_อ_โร_ไซ_ก_สั __(_IB_i _) _เท_่า_น_น้ั ___________
_ดงั_แ_ผ_น_ภา_พ_______แม_เ่_ลอื_ด_ห_ม_ู่ _A__ช_า_ย_ทีถ่_ูก_ฟ_้อ_งร_อ้ _ง_ให_ร้ ับ_เ_ป_น็ พ_่อ_เด_็ก_เล_ือ_ด_ห_ม_ู่ _B
____จ_ีโ_น_ไท_ป_์ ______I_Ai_____X_____IB_i ___________________

____เ_ซ_ลล_ส์ _บื _พ_นั _ธ์____IA__,__i______I_B _,__i _________________
_____จีโ_น_ไท_ป_์ล_ูก____IA_I_B __,___IA_i ____,___IB_i ___,__i_i __________

___________เล_อื _ดห_ม_ู่ A_B___เล_ือ_ด_หม_ู่ _A___เล_ือ_ด_หม_ู่ _B___เล_อื ด_ห_ม_ู่ O_______
______________________________________________

สถานการณท์ ่ี 2

แม่และลูกมีเลือดหมู่ O ชายที่ถูกกล่าวหาว่าเป็นพ่อมีเลือดหมู่ AB
นักเรียนคิดวา่ เป็นไปได้หรือไม่อยา่ งไร

คำตอบ __แ_ม_เ่ ล_ือ_ด_หม_ู่_O__ช_าย_ท_ถี่ _ูก_กล_า่ _ว_หา_ว_า่ _เป_น็ _พ_อ่ ม_เี _ลอื_ด_ห_ม_ู่ _A_B_ถ_า้ เ_ป_น็ _พอ่_จ_ร_ิง
_จ_ะไ_ด_ล้ ูก_ท_่ีม_ีเล_อื _ด_ห_มู่_A_ห_ร_ือ_เ_ลือ_ด_ห_ม_ู่ B__เท_า่ น_น้ั __ด_งั น_ัน้ _ช_า_ย_ท_ถ่ี ูก_ก_ล_า่ ว_ห_า_จ_งึ ไ_ม่ใ_ช_พ่ อ่__
_ข_อ_งเ_ด_็กห_ม_ูเ่ ล_ือ_ด_O__อ_ย่า_ง_แน_่น_อ_น__ด_งั แ_ผ_น_ภ_าพ_น_้ี ___________________
____________แ_ม_่เล_ือ_ด_หม_ู่_O________ชา_ย_ท_่ีถูก_ก_ล_า่ _วห_า_เล_อื _ด_หม_ู่_A_B____
______จโี_น_ไท_ป_์ _______ii______X_______IA_I_B ______________
______เซ_ล_ล์ส_บื _พ_ัน_ธ_์ ____i____________IA___,____IB__________
______จ_ีโน_ไท_ป_ล์ _กู ______IA_i _________________IB_i __________
________________เล_ือด_ห_ม_ู่ A_________เ_ลือ_ด_หม_ู่ _B____________

______________________________________________

สถานการณ์ท่ี 3

ผู้หญิงคนหนึ่งมีเลือดหมู่ A ให้กำเนิดบุตรมีเลือดหมู่ AB ผู้ชาย 4 คนที่
อยู่ในข่ายสงสัยว่าจะเป็นบิดาของเด็ก คือ นาย ก เลือดหมู่ A , นาย ข เลือดหมู่
B , นาย ค เลือดหมู่ AB และ นาย ง เลือดหมู่ O นักเรียนคิดว่าใครคือพ่อของ
เดก็ คนน้อี ยา่ งแนน่ อน

คำตอบ ___น_า_ย_ข_เล_อื _ดห_ม_ู่ B__แ_ละ__น_าย_ค__เล_อื ด_ห_ม_ู่ A_B_อ_ย_่า_งแ_นน่_อ_น_________
___ดงั_ภ_าพ_____ผูห้_ญ_ิง_เล_อื ด_หม_ู่ _A__น_า_ย_ข_เล_ือด_ห_มู่_B__ผ_ู้หญ_งิ _เล_อื ด_ห_มู่_A___นา_ย_ค_เล_ือ_ดห_ม_ู่ AB
__จ_โี _นไ_ท_ป_์ _____I_A_IA____X_____IB_IB________IA_I_A____X____I_AI_B__
___เซ_ลล_์ส_บื _พ_ัน_ธ์____IA__________I_B ________I_A________IA__, __IB_
__จ_ีโ_นไ_ท_ปล์_กู ______IA_IB__________________I_A_IA_______IA_I_B ___
___________เล_อื _ดห_ม_ู่ A_B______________เ_ลอื _ด_หม_ู่ _A______เล_อื ด_ห_ม_ู่ A_B

______________________________________________

______________________________________________

ตอนที่ 2 การหาหมเู่ ลอื ดของลกู

คาช้แี จง จงเติมหมู่เลือดของลกู ทน่ี า่ จะเปน็ ไปได้ และตอบคาถาม

หม่เู ลอื ด จีโนไทป์ หมู่เลือดของลกู
พ่อ – แม่ หม่เู ลอื ดพอ่ – แม่ ที่น่าจะเป็นไปได้
AXA
IAIA X IAIA A
AXB IAIA X IAi A
IAi X IAi A,O
A X AB IAIA X IBIB AB
AXO IAi X IBIB AB , B
BXB IAIA X IBi AB , A
IAi X IBi A , B , AB , O
B X AB IAIA X IAIB A , AB
BXO IAi X IAIB A , B , AB
AB X AB IAIA X ii A
AB X O IAi X ii A,O
OX O IBIB X IBIB B
IBIB X IBi B
IBi X IBi B,O
IBIB X IAIB B , AB
IBi X IAIB A , B , AB
IBIB X ii B
IBi X ii B,O
IAIB X IAIB A , B , AB
IAIB X ii A,B
O
ii X ii

คำถามท้ายตาราง

1 หมู่เลือดระบบ ABO สามารถบอกความสัมพันธ์ของ พ่อ แม่
ลกู ไดแ้ น่นอนหรือไม่ เพราะเหตใุ ด

ตอบ _ไ_ม_แ่ น_่น_อ_นเ_สม_อ_ไป__เพ_ร_าะ_พ_่อแ_ม_ท่ _่มี ีเ_ลอื _ด_หม_ู่ _A_ล_ูก_อ_าจ_ม_เี ล_อื ด_ห_ม_ู่ O_ก_็ได_้
_ห_ร_ือพ_่อ_แม_่ม_เี ล_ือ_ด_หม_ู่ B__ล_ูก_อา_จ_มเี_ลือ_ด_ห_มู่_O_ก_็ได_้เช_น่ _เด_ยี ว_ก_ัน____________
__________________________________________
__________________________________________

2 พ่อ แม่ คู่ใดมีโอกาสมีลูกที่มีหมู่เลือดมากชนิดที่สุด
เพราะเหตุใด

ตอบ พ_่อ_มีเ_ลือ_ด_ห_มู่_A_แ_ละ_แ_ม่ท_ม่ี _ีเล_อื _ดห_ม_ู่ B_โ_ด_ยท_่ีท_ั้งค_ู่ต_อ้ _งม_จี _ีโน_ไท_ป_แ์ บ_บ_เฮ_เท_อ_โร_ไซ_กสั
_นัน่ _ค_ือ_I_Ai__X__IB_i _เพ_รา_ะล_ูก_ม_ีโอ_กา_ส_มีห_ม_เู่ ล_ือ_ดถ_งึ _4_ห_ม_ู่ _ค_ือ _หม_ู่เล_อื _ด__A_, _B _, A_B_,_O
__________________________________________
__________________________________________

3 พ่อมีหมู่เลือด A แม่หมู่เลือด B ลูกจะมีหมู่เลือด O ได้หรือไม่
เพราะเหตุใด

ตอบ _พ_่อ_มีห_ม_ู่เล_ือด__A_แ_ม่ห_ม_่เู ล_อื _ด_B_ล_ูกจ_ะ_มีห_ม_เู่ ล_ือ_ด_O__ได_้ _เพ_รา_ะพ_อ่ _แ_ม่ต_้อ_งม_ี _
_จ_โี น_ไท_ป_์เป_็นเ_ฮเ_ทอ_โร_ไซ_ก_สั _ทง้ั_ค_ู่ ___________________________
__________________________________________
__________________________________________