Justice Delayed (Burmese)

Justice Delayed, Justice Denied

တရားမႈ ရာွ ဖု႔ိ ေႏာွ င့္ေႏွးျခငး္ မာွ
တရားမႈကုိ ျငင္းပယျ္ ခင္းပါ။

ဥပေဒအေထာကအ္ ကျူ ပဳကြန္ရက္ (LAN)
ႏငွ ့္

ကခ်င္အမ်ိဳးသမီးမ်ားအစည္းအရုံး (ထုိငး္ ႏုငိ ္ငံ) (KWAT)
တုိ႔ စေု ပါင္းျပဳစုသည။္

ဇနန္ ဝါရလီ ၂၀၁၆ ခႏု စွ ္

တရားမႈ ရွာဖို ့ ေနွာင္ေ့ နွးျခင္းမာွ
တရားမကႈ ို ျငင္းပယျ္ ခင္းပါ။

ဥပေဒအေထာက္အကူျပဳကြနရ္ က္ (LAN)
နငွ ့္

ကခ်င္အမ်ိဳးသမးီ မ်ားအစညး္ အရးုံ (ထငုိ း္ နုငိ ္င)ံ (KWAT)



ျမနမ္ ာနိုငင္ ံတြင္
လငိ ္ပုိငး္ ဆိငု ရ္ ာ အၾကမး္ ဖကမ္ မႈ ်ား၊ စစရ္ ာဇ၀တမ္ ႈမ်ား နွင့္

စပလ္ ်ဥ္း၍

(ကခ်ငျ္ ပည္နယ္ ေကာငး္ ခါးျပစ္မၾႈ ကးီ အား အဓိကထားလ်က္)

အမနွ တ္ ရားကို ရာွ ေဖြျခင္း

မာတိကာ


ၿခံဳ ငတုံ ငျ္ ပခ်က္ ................................................................................................... 1
အမႈျဖစ္စဥ္အက်ဥး္ ............................................................................................... 5
အမွန္တရားရာွ ေဖြျခငး္ .......................................................................................... 8
သသံ ယရိသွ မူ ်ားကို ပုံေဖာျ္ ခင္း ............................................................................... 10
သသံ ယျဖစဖ္ ြယ္အရိဆွ ုးံ သူ စစေ္ ၾကာငး္ မဴွ း ............................................................... 15
တိုငး္ ျပညအ္ ေဆာကအ္ အပံု ုိင္းဆိုငရ္ ာ ထနိ ္းခ်ဳပ္မေႈ အာက္တြငရ္ ွေိ သာ ရဲတပဖ္ ြဲ႔ ............... 19
မခႈ ငး္ ဆငို ္ရာ ေဆးပညာအရ စစေ္ ဆးျခင္း ................................................................ 22
သကေ္ သခခံ ်ကမ္ ်ား စေု ဆာငး္ ျခင္း ......................................................................... 23
ဇီဝေဗဒ နမူနာမ်ားႏငွ ္႔ ရဲတပ္ဖြဲ႔၏ တာဝန္ရိမွ ႈ ............................................................. 29
ေကာငး္ ခါး ရာဇဝတမ္ ႈႀကီးႏွင႔္ စပ္လ်ဥး္ ၍ ကခ်ငႏ္ စွ ျ္ ခငး္ ခရစ္ယာနအ္ ဖြဲခ႔ ်ဳပ္၏ အခန္းက႑.36
စစရ္ ာဇဝတ္မေႈ လးခု အၾကားတြင္ ဆက္စပမ္ ႈ ............................................................ 39
မႈခငး္ ျဖစရ္ ပ္ ......................................................................................................... 41
ဖခငျ္ ဖစ္သူအား ျဖစမ္ ဆႈ ိငု ္ရာအရ အေရးယူ တငုိ တ္ န္းျခင္း .......................................... 45
စစ္ရာဇဝတမ္ မႈ ်ားတြင္ စံထားေလာက္သည္႔ လငိ ပ္ ိုင္းဆငို ္ရာ ပထမအၾကမ္းဖကမ္ ႈ ........... 51
တရားရုးံ သု႔ိ တုိငၾ္ ကားျခင္း ...................................................................................... 54
စစရ္ ာဇဝတမ္ ႈမ်ားတြင္ စံထားေလာကသ္ ည္႔ လငိ ္ပငုိ ္းဆိုငရ္ ာ တတိယအၾကမ္းဖက္မႈ ....... 55
မႈခငး္ ဆုိင္ရာ အေသးစိပမ္ ်ား .................................................................................. 58
နိဂံုးခ်ဳပ္ သံးု သပခ္ ်က္ ............................................................................................ 61
တငို း္ ျပည္ယႏရၱ ားမ်ား၏ ျပဳမေူ ဆာင္ရြက္မႈ ................................................................63
ျပည္တြငး္ ဥပေဒမ်ားႏွင႔္ မသကဆ္ ိုငျ္ ခငး္ .................................................................. 63
ထိေရာက္ေသာ စုံစမး္ စစ္ေဆးမႈ ျပဳႏိုင္ေရးအတြက္ ကခ်ငႏ္ စွ ္ျခငး္ ခရစယ္ ာန္အဖြဲ႔ခ်ဳပ၏္
ႀကဳိ းပမး္ အားထုတမ္ မႈ ်ား .........................................................................................63
ကခ်င္ႏွစျ္ ခငး္ ခရစ္ယာန္အဖြဲခ႔ ်ဳပ္ (KBC) စံုစမး္ စစေ္ ဆးေရး အဖြဲ၏႔ လုပ္ပုငိ ခ္ ြင႔္မ်ား ........ 64
တိုငး္ ျပညအ္ ေဆာက္အအံပု ္ိုင္းဆိငု ္ရာ ထနိ ္းခ်ဳပ္မႈမ်ား .................................................65
ႏိုင္ငတံ ကာ လသူ ားခ်ငး္ စာနာေထာကထ္ ားမႈ ဥပေဒကို အသုးံ ျပဳမႈ ...............................71
ႏွိပ္စကည္ ွဥး္ ပန္းမႈ .................................................................................................73
လအူ႔ ခြင႔္အေရးႏွင႔္ ျပည္တြငး္ စစ္ အျပန္အလွန္ဆက္စပမ္ ႈ ........................................... 75

ျမနမ္ ာႏုငိ ္ငံတြင္ ျပညတ္ ြင္းစစႏ္ ငွ ႔္ ဆကစ္ ပလ္ ်က္ လူ႔အခြင္အ႔ ေရးကုိ ကာကြယႏ္ ိုင္ေစရန္
ေထာကခ္ တံ ငျ္ ပခ်ကမ္ ်ား ....................................................................................... 79
လူအ႔ ခြငအ႔္ ေရး ......................................................................................... 79
လသူ ားခ်ငး္ စာနာေထာကထ္ ားမဆႈ ိငု ္ရာ အကူအညီ ........................................ 80
ျပည္တြငး္ ႏွင႔္ ႏုိင္ငတံ ကာ NGOs မ်ား၏ အခန္းက႑ ..................................... 81
ျပစ္မႈဆုငိ ္ရာအရ တာဝန္ခမံ ႈကို ရွာေဖြျခင္း ..................................................... 82
စစရ္ ာဇဝတမ္ မႈ ်ားအား အထူးသျဖင႔္ အေရးယူေဆာင္ရြကႏ္ ငို ္ေရး အတြကသ္ ီးသန္႔
တင္ျပခ်က္ .......................................................................................................... 83
တရားမႈႏွင႔္ အမွန္တရားကို ရွာေဖြသည္႔ လပု ္ငန္းစဥ္ ဆကလ္ ကေ္ ဖာ္ေဆာငသ္ ြားရန္
ပုိငး္ ျဖတခ္ ်က္ .......................................................................................................86
ေနာက္ဆကတ္ ြဲ ....................................................................................................90

ေက်းဇူးတငလ္ ြာ

အစရီ င္ခစံ ာ ထုတေ္ ဝႏငုိ ရ္ နအ္ တြက္ လိအု ပေ္ သာ သတငး္ အခ်က္အလကမ္ ်ားကို
သတၱရိ ိွရွိ အမွန္အတိုငး္ ေျဖၾကားေပးၾကသမူ ်ား၊ သတငး္ မ်ားကုိ စြန႔္စြနစ္႔ ားစား
သြားေရာက္ေမးျမနး္ ခဲ့ၾကေသာ KWAT မွ လပု ္ေဖာ္ကုငိ ္ဖကမ္ ်ားႏွင့္ Federal Law Acad-
emy (FLA) မွ ေက်ာငး္ သား၊ေက်ာငး္ သမူ ်ားကို အထူးေက်းဇူးတငရ္ ပိွ ါသည။္ ထို႔အျပင္
သတင္းအခ်ကအ္ လက္မ်ားကုိ စေု ဆာင္းျပီး အမႈမွနေ္ ပၚေပါက္ေရးတြင္ အသံုးျပဳရန္
ခြငျ့္ ပဳသလ၊ို မ်ကျ္ မငသ္ ကေ္ သမ်ားကုိ အမနွ ္တရားအတြက္ ဆကလ္ က္တကုိ ္ပြဲဝငႏ္ ိုင္ရန္
ခြနအ္ ားေပးၾကေသာ Kachin Baptist Convention (KBC) မွ တာဝနရ္ ွိ
ဘာသာေရးေခါငး္ ေဆာင္မ်ားကိလု ည္း အထူးေက်းဇးူ တငရ္ ိပွ ါသည္။

အစီရင္ခံစာ ထုတေ္ ဝမႈတြင္ လအို ပ္ေသာ နညး္ ပညာပငုိ း္ ဆုငိ ရ္ ာ အကူအညေီ ပးေသာ
Legal Aid Network ကုိလညး္ အထးူ ေက်းဇူးတငရ္ ွပိ ါသည္။

အစရီ င္ခစံ ာ ထုတ္ေဝႏိငု ရ္ န္အတြက္ လအုိ ပေ္ သာ ေငြေၾကး ေထာကပ္ ံ့ေပးၾကေသာ
Burma Relief Center (BRC) ႏွင့္ Open Society Foundation (OSF) တု႔ိ ကလို ညး္
အထးူ ေက်းဇူးတင္ရွိပါသည။္

ၿခဳငံ ုံတင္ျပခ်က္

ျမန္မာႏငို ္ငတံ ြင္ ၂၀၁၀ ခႏု ွစ္ေနာက္ပငုိ း္ မွစတင၍္ ျဖစေ္ ပၚလွ်က္ရွေိ သာ

ဒမီ ကို ေရစီအသြငက္ ူး ေျပာင္းမဟႈ ူ သည့္ေအာက၌္ ႏုငိ င္ ေံ ရးအာဏာ၏ အခနး္ က႑အားပုိ၍

အေလးထားလာၾကသည့္ သေဘာရွသိ ည္။ ဤတြင္ ရႈပ္ေထြးမႈမ်ား ရလိွ ာသည။္ ဒီမကုိ ေရစေီ ရး

အငအ္ ားစုမ်ား၊ အခ်ဳိ ႕ေသာ တုငိ း္ ရင္းသား လကန္ ကက္ ငုိ ္ အဖြဲအ႔ စည္း မ်ားႏွင့္ (အထးူ သျဖင့္

အစုိးရႏွင့္လက္ဝါးရုကိ ၍္ ဖြဲ႔စည္းထားသည့)္ အန္ဂ်အီ ို အဖြဲ႔အစညး္ မ်ားသညလ္ ညး္ ေကာငး္ ၊

ဒီမိုကေရစေီ ခါငး္ ေဆာငႏ္ ွင့္ ႏိုငင္ ံတကာ ႏိုင္ငအံ ေတာမ္ ်ားမ်ားသည္လညး္ ေကာင္း၊

ႏိုင္ငေံ ရးအာဏာ ရရိထွ ားသမူ ်ားႏွင့္ ပးူ ေပါင္း လက္တြဲေရး၊ အနညး္ ဆံးု အားျဖင့္ ဖကလ္ ွဲတကငး္

ဆကဆ္ ေံ ပါငး္ သင္းေရး မဝူ ါဒကုိ က်င့္သံးု လာၾကသည္။ အဆပို ါ ႏုိင္ငံေရးအာဏာသည္

ေဒသခံတငို း္ ရငး္ သားမ်ားအပါအဝင္ တငုိ ္းရင္းသားလမူ ်ိဳး ေပါင္းစုံ၏ စစမ္ နွ ေ္ သာ

သေဘာဆႏကၵ ို အေျချပဳ၍ ေပၚေပါကလ္ ာျခငး္ ဟုတမ္ ဟုတ္ စစေ္ ၾကာျခငး္ မျပဳၾကေတာ။့

သျ႔ို ဖင့္ ႏငို င္ ံေရးအာဏာ ကို ဆည္းကပက္ ုးိ ကြယ္မႈျပဳ၊ ပို၍ပိ၍ု အေလးထားလာျခငး္ မာွ

ရႈတေ္ ထြးမႈမ်ား ပိမု ိုေပၚေပါကလ္ ာသည့္ အေၾကာင္းခံ

ျဖစ္လာသည္။

ယငး္ မွ မေကာင္းသည့္ အက်ဳိးသကေ္ ရာက္မအႈ ေနျဖင့္ လဂူ႔ ဏု သ္ ိကၡာ၊ လူတ႔ နဖ္ းို ၊
အထးူ သျဖင့္ လအ႔ူ ခြင့္ အေရးဟေူ သာ ေဝါဟာရမ်ားမာွ အသသံ ာရိၿွ ပီး အဆနမ္ ရသိွ ည့္
သႀကၤန္အေျမာကသ္ ဖြယ္ ျဖစလ္ ာသည္။ တာဝနခ္ ံမႈ ဟူသည္မွာ ၂၀၁၁ ခုႏစွ ္၌
ျပညေ္ ထာင္စုႀကခ့ံ ိင္ု ေ္ ရးႏငွ ့္ ဖြံၿ႔ ဖဳိ းေရးပါတဦ ကဌၠ ဥးီ သနိ း္ စနိ ္ သမတၼ အျဖစ္ စတငတ္ ာဝန္
ထမ္းေဆာငခ္ ဲ့စဥက္ လွည္ျ့ ဖားေျပာဆုခိ ဲ့သည့္ ႏိုငင္ ံေရးေၾကြးေၾကာ္သံ သက္သကျ္ ဖငသ့္ ာ
တညရ္ ွလိ ာခဲ့သည။္ လက္ေတြ႔အားျဖင့္ မည္သည္အ့ စုးိ ရဌာနဆငို ္ရာ တခတု ေလတြင္မ်ွ
တာဝန္ခံမႈကို ႀကးီ ၾကပ္ေဖာေ္ ဆာင္ ႏုိင္ခဲျ့ ခငး္ မရပိွ ါ။ ျပစ္မကႈ ်ဴးလြန္ၿပးီ ေနာက္
လြတ္ၿငမိ ္းခြငရ့္ ေနေသာ အေျခအေနသည္ ဆုံးသြမ္းသံတရာအေနႏွင့္ ဆက္လက္
တည္ရေိွ နဆဲျဖစ္သည။္ မ်ကေ္ မွာက္အခ်ိနတ္ ြင္ တရားမ်ွ တမႈ ရာွ ေဖြေရးဟူသညမ္ ာွ
ျပစမ္ ႈက်ဴးလြနခ္ ရံ သူမ်ား အဝန္း အဝိင္ု း္ အတြင္းတြငသ္ ာ ေရရြတျ္ မည္တမး္ ရမည့္ အဆင္ရ့ ွသိ ည္။
လူထုႀကးီ တရပလ္ းုံ အၾကားတြင္ ေရပန္းမစားလွ ေတာပ့ ါ။

ယငး္ သ႔ေုိ သာ ေနာက္ခအံ ေျခအေနမ်ားေအာကတ္ ြင္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ဇနန္ ဝါရလီ
၁၉ ရကေ္ န၌႔ ျမန္မာစစတ္ ပ္မွ စစ္သားမ်ားက က်ဴးလြန္သညဟ္ ု စြပ္စြဲခံရေသာ

1

ႀကးီ မားလသွ ညျ့္ ပစ္မႀႈ ကးီ ျဖစ္ပြားခ့ဲျခင္းျဖစ္သည္။ က်ဴးလြနခ္ ရံ သူ မ်ားမွာ ငယ္ရြယ္ႏုပ်ဳိ သည့္

ကခ်င္အမ်ိဳးသမီး လပု ္အားေပးဆရာမႏစွ ္ဦး ျဖစသ္ ည္။ ျပစမ္ ႈျဖစ္ပြားသည့္ေနမ႔ ွ

စတငေ္ ရ တြက္လ်ွ င္ ၁၀ လ နည္းပါးမ်ွ ၾကာခ့ဲၿပီ ျဖစ္ေသာ္လည္း က်ဴးလြန္ခ့ဲသူမ်ားမွာ

လြတေ္ ျမာကေ္ နဆဲျဖစသ္ ည။္ တရားခံအ စစမ္ ်ားအား ရဲမ်ားကထတု ္ေဖာႏ္ ိုင္ ျခင္းမရ။ိွ

ျပစ္မကႈ ်ဴးလြန္ခံရသူမ်ားကုိ အဓကိ ထား၍ အမကႈ ုကိ ုိင္တြယ္ေဆာင္ရြက္ ရမည္အ့ စား

ျပစ္မကႈ ်ဴးလြန္သူမ်ား အက်ိဳးျဖစေ္ စမည့္ တစ္ဖကသ္ တစ္ ံစု မး္ စစေ္ ဆးမႈမ်ားကုိသာ

အာဏာပငို မ္ ်ားက ေဆာင္ရြကလ္ ်ကရ္ ိသွ ည။္ ျပစ္မကႈ ်ဴးလြနသ္ ူကုိ အျပစ္ေပးေရးႏွင့္

ျပစ္မႈက်ဴးလြနခ္ ရံ သူမ်ား ကုစားခြင့္အပါအဝင္ တရားမွ်တမႈရေစေရးတို႔မွာ

စိတ္ကးူ ယဥ္သဖြယ္ျဖစေ္ နဆဲပင္။ တရားမွ်တမႈရာွ ေဖြေရးမာွ သိသာစြာ ေႏွာင့္ေႏွးၾကန္႔

ၾကာေနျခငး္ ေၾကာင့္ တရားမွ်တမႈ ျငင္းပယ္ခံရသည့္ အေျခအေနမာွ မလြဲသာမေရွာငသ္ ာ

ေပၚေပါက္လ်ကရ္ ွိသည္။

ယင္းမာွ အတတိ ္နမိတ္မေကာင္းလေွ သာ ၿငိမ္သက္မႈႀကီး ျဖစ္ေနျခငး္ ပင။္

သုျိ႔ ဖစ္၍ မေဝးလွေသာ အနာဂတ္ ၌ ပိ၍ု ႀကးီ မားဆိးု ဝါးေသာ လ႔အူ ခြင္အ့ ေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ

ႀကီးမ်ား စဥတ္ ကုိ ဆ္ က္တိကု ္ ျဖစပ္ ြားလာေတာမ့ ည့္ အ ေၾကာငး္ ခံ ျဖစ္လာလ်က္ရိသွ ည္။

အတတိ ္ကာလက ျဖစပ္ ြားခ့ဲေသာ လငိ ္ပုငိ ္းဆငို ရ္ ာ အၾကမ္းဖကမ္ မႈ ်ားကို အဓိက

ထားလ်က္ အလားတူ စစ္ရာဇဝတ္မမႈ ်ားႏငွ ့္ ဆကစ္ ပ္ကာ ဤေကာင္းခါး ျပစ္မႈႀကီးႏွင့္

စပလ္ ်ဥး္ ၍ တစစ္ ုံတစ္ခုေသာ အတငို ္းအတာအထိ အမွန္တရားကုိ ေဖာ္ထတု ္ႏငို ္ရန္

ဤအစရီ င္ခစံ ာက ႀကဳိ းစားထားပါသည္။ ဤမွ် ျပင္းထနဆ္ းို ဝါး ေသာျပစ္မႀႈ ကးီ မ်ား

မျဖစ္ပြားေစရန္ ကာကြယ္မေပးႏငုိ ္ျခင္း၊ တိုင္းျပည၏္ ပ်ကက္ ြက္မႈေၾကာင့္

ျပစ္မႀႈ ကီးမ်ားကုိ မတားဆီးႏိငု ္သည့္အျပင္ က်ဴးလြနခ္ ံရသမူ ်ားအား ထိုက္သင့္သည့္

ကုစားမႏႈ ွင္ေ့ လ်ာ္ေၾကး ေပးအပမ္ ႈ မျပဳျခင္း၊ တုႏိ္႔ ွင့စ္ ပ္လ်ဥ္း၍ ႏငုိ င္ ံေတာတ္ ြင္ တာဝန္ရွမိ ရိွ

ဤအစီရငခ္ စံ ာတြင္ ဆန္းစစ္ထားသည။္ ထိ႔ုအျပင္ အစးုိ ရအေနျဖင့္ ႏုိင္ငတံ ကာဥပေဒႏွင့္

ျပည္တြင္းဥပေဒတေုိ႔ အာကတ္ ြင္ မည္ကဲ့သုိ႔ တာဝနမ္ ်ားရွိေၾကာင္းကိုလည္း ေထာက္ျပထား

သည။္

မဒု ိမ္းမႈက်ဴးလြနခ္ ရံ သမူ ်ားမွာ အမ်ားဆံုးအားျဖင့္ ျမနမ္ ာအမ်ိဳးသမးီ မ်ားမဟုတၾ္ ကပါ။
ရွမ္း၊ ကခ်င္၊ ကရင္၊ ကရင္နီ၊ ပေလာင္ အစရိွသည့္ တိုငး္ ရငး္ သူအမ်ိဳးသမီးမ်ားျဖစ္ၾက
သည။္ သ႔ိုျဖစ္၍ ယင္းအမမႈ ်ားအား တုိင္းရင္းသားသဘာဝ ရသိွ ည့ျ္ ပစ္မႈက်ဴးလြနမ္ ရႈ ေႈ
ထာင့္မွ အမ်ဳိ းအစား ခြဲႏိုငသ္ ည။္ အတတိ က္ ာလက မုဒိမး္ မၾႈု ကီးမ်ား ျဖစ္ပြားခဲေ့ သာလ္ ညး္
ျပစမ္ ကႈ ်ဴးလြနခ္ ံရသူအမ်ားစု ႀကီးမာွ အသက္ရငွ လ္ ်ကရ္ ိွ ေနဆဲျဖစသ္ ည။္ အခ်ဳိ ႕ေသာ

2

မုဒိမ္းမႈက်ဴးလြန္ခံရသမူ ်ားမာွ သတျ္ ဖတ္ခံ ရသည့္အဆင္သ့ ုိ႔ ေရာကသ္ ြားေသာလ္ ည္း ႏိွ

ပစ္ က္ညွဥး္ ပနး္ ခၾံ ကရျခင္းေတာမ့ ရပိွ ါ။ သ႔ိုရာတြင္ ေကာင္းခါးရာဇဝတမ္ ႈ ႀကီးအေနျဖင့္

ဤပဏာမအစရီ င္ခံစာတြင္ ဥးီ စားေပးေဖာျ္ ပထားသည့္ မခႈ ငး္ ႀကးီ မာွ လြန္စြာကြဲျပားျခား

နားလ်က္ရေွိ ၾကာငး္ ေတြ႕ရသည္။ ျပစ္မကႈ ်ဴးလြနခ္ ရံ သမူ ်ားမာွ မဒု ိမ္းက်င္ခ့ ံရရံသု ာမက

သတျ္ ဖတျ္ ခငး္ လည္းခံ ၾကရသည္။ ပိ၍ု ဆးို သည္မာွ ရိးု ရုးိ မဒု မိ ္းမမႈ ဟတု ္။

အုပစ္ ဖု ြဲ႕၍ျပဳက်င့္ျခင္းခံရသည့္ မဒု ိမ္းမႈျဖစ္သည။္ ထို႔အျပင္ ၎တိအု႔ ား မသတျ္ ဖတမ္ ွီတြင္

ႏွိပ္စက္ျခင္းလညး္ ခခံ ့ဲၾကရသည္။ သာမနမ္ ်ွ မဟတု ္ လမူ ဆနရ္ က္စကၾ္ ကမး္ ၾကဳပစ္ ြာ နပိွ စ္ က္

ညဥွ း္ ပနး္ ခခံ ဲၾ့ ကရျခင္းျဖစ္သည္။ ျပစ္မကႈ ်ဴးလြနခ္ ံရသမူ ်ားအား မုဒိမ္းမက်င့္မီ ႏွပစ္ က္ညဥွ ္းပမ္း

မႈျပဳသလား၊ မုဒမိ း္ က်င့္ၿပးီ မွ ႏပိွ စ္ က္ ညဥွ ္းပနး္ မႈ ျပဳသလားဟူသညက္ ုိ ယေန႔ အခ်နိ ထ္ ိ

မညသ္ မူ ်ွ မသိရိွ ၾကေသးပါ။

သုျိ႔ ဖစ၍္ လြနခ္ ့ဲသည့္ ဆယစ္ ႏု စွ တ္ စ္ခ်ဳိ ႕အတြငး္ ျမန္မာႏငုိ ္ငတံ ဝမွ ္းလးံု တြင္
တုငိ ္းရငး္ သားလမူ ်ိဳး အသီးသီး အေနျဖင့္ ခစံ ားခဲ့ၾကရသည့္ တဥးီ ခ်င္းလအ႔ူ ခြင့္အေရး
ခ်ဳိ းေဖာက္ခံခဲ့ရမႀႈ ကးီ မ်ားအနက္ ေကာငး္ ခါးရာဝတ္မႈႀကးီ သည္ အႀကီးမားအျပငး္ ထနဆ္ းံု
ျဖစသ္ ည။္ ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ အမ်ိဳးသမးီ မ်ားအားခြဲ ျခားမတႈ ကို ္ဖ်ကေ္ ရးဆုငိ ္ရာ ႏိငု ္ငတံ ကာ
သေဘာတူ စာခ်ဳပ္အား လကမ္ ွကေ္ ရးထုိး အတညျ္ ပဳထားသည့္ ႏုငိ င္ ံျဖစသ္ ည။္ သုိ႔ရာတြင္
ေကာင္းခါးရာဇဝတမ္ ႀႈ ကးီ ႏငွ ့္စပလ္ ်ဥး္ ၍လကရ္ အွိ စိးု ရသည္အဆပို ါသကဆ္ ငုိ ရ္ ာေကာမ္ တအီ ား
အစရီ ငခ္ တံ င္သြငး္ ျခငး္ မျပဳေသးပါ။ လငိ ပ္ ိငု း္ ဆငို ္ရာ အၾကမး္ ဖက္မႈ မ်ားႏငွ စ့္ ပ္လ်ဥ္း၍
အထူးျပဳကာကြယ္ ေဆာင္ရြက္သည့္ လြတလ္ ပသ္ ည့္အဖြဲ႕အစညး္ ေသာလ္ ည္းေကာငး္ ၊
ကၽြမ္းက်င္ သည့္ ပညာရငွ ္မ်ားေသာလ္ ည္းေကာငး္ ျမန္မာႏငို င္ တံ ြင္ မရိွေသးပါ။ အလားတူပင္
ယငး္ မခႈ ငး္ ႀကီးမ်ား ျဖစ္ပြားပါက မွန္ကနစ္ ြာထြက္ဆိမု ည့္ သကေ္ သမ်ားအားထေိ ရာကစ္ ြာ
ကာကြယ္ေစာင့္ေရာွ က္ ႏိုငေ္ ရးအတြက္ လအို ပ္ေသာဥပေဒမ်ား၊ စစီ ဥခ္ ်မတွ ထ္ ားမႈမ်ားလည္း
မရေွိ သးပါ။

၂၀၀၈ ဖြဲ႕စညး္ ပအုံ ေျခခံ ဥပေဒအရ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ အုပ္ခ်ဳပေ္ ရးအာဏာကို
အဓကိ ကငို ္တြယ္က်ငသ့္ ံုးသူ မွာ သမၼတမဟတု ္ပါ။ ကာကြယေ္ ရးဦးစးီ ခ်ဳပ္ဦးေဆာင္သ
ည့္ ျမနမ္ ာ့တပ္မေတာ္ ျဖစ္သည္။ ရဲတပ္ဖြဲ႕ႏငွ ့္ အျခားတုငိ ္း ျပညလ္ ၿုံ ခဳံေရးဆုငိ ရ္ ာအဖြဲအ႔
စည္းမ်ားသာမက တရားစီရငေ္ ရးပုိင္းဆငုိ ္ရာသညလ္ ညး္ စစ္တပက္ ိအု ဓိကျပဳထားသည့္
အပု ခ္ ်ဳပေ္ ရးအာဏာပငုိ ္မ်ားအား ခယဝပတ္ ြားၾကရသည။္ သိျု႔ ဖစ၍္ ျပစ္မႈႀကီးမ်ားတြင္
တရားခမံ ်ားအျဖစ္ သံသယရိခွ ရံ သူမ်ားမာွ စစတ္ ပမ္ ပွ ုဂၢဳိ လမ္ ်ား၊ အစးို ရအာဏာပုိငမ္ ်ား
ျဖစ္ေသာအခါ အဆိုပါဥပေဒပုိင္းႏွင့္ တငုိ ္းျပည္ အေဆာက္အအုံ တညရ္ ွမိ ႈပုိငး္ ဆုိငရ္ ာ

3

အေနအထားမ်ားသည္ ျပစမ္ ႈ က်ဴးလြနခ္ ံရသူမ်ား၊ ၎တု႔၏ိ မိသားစုမ်ား၊ သက္ဆုငိ ရ္ ာ
လ႔အူ ဝနး္ အဝငို း္ မ်ား၏ အေျခအေနအား ပို၍ဆးို ဝါးလာေစသည။္ လငိ ္ပိုငး္ ဆုငိ ရ္ ာ အၾကမး္
ဖက္ခံရမႏႈ ငွ ့္ စပ္လ်ဥး္ ၍ တငို း္ ရင္းသူအမ်ိဳးသမးီ မ်ားအတြက္ အဆုးိ ဝါးဆးုံ အေျခအေနမွာ
၎တိတု႔ ြင္ လမူ ႈေရး၊ ပထဝီဝင္၊ ေငြေရးေၾကးေရးႏငွ ့္ ဥပေဒပငုိ ္းဆငုိ ရ္ ာ အကန္႔အသတမ္ ်ား
ေျမာက္မ်ားစြာ ရိွေနေသာေၾကာင့္ ျပစ္မႈက်ဴးလြနခ္ ရံ ေသာလ္ ညး္ တငို ္တန္းႏုငိ သ္ ညအ့္ ေျခ
အေနမ်ား နည္းပါးလွသည္။ တိငု တ္ န္းခြငရ့္ ႏိုငဥ္ ီးေတာ့၊ ေဒသဆငုိ ္ရာ အာဏာပုိငမ္ ်ားက
(သမ႔ို ဟတု ္) တရားစီရငေ္ ရးပုငိ း္ ဆိုငရ္ ာက အမ်ားဆံုးအားျဖင့္ ပယခ္ ်ခ့ဲၾကသည။္

ဤအစရီ င္ခံစာအေနျဖငျ့္ ပညတ္ ြင္းဥပေဒ၊ ႏုိင္ငတံ ကာလ႔ူ အခြင့္အေရး ဥပေဒမ်ား၊
လူသားခ်င္းစာနာ ေထာက္ထားသည့္ ဥပေဒမ်ား၊ ဥပေဒစးုိ မုိးေရးအေျခခမံ ်ားကို
ေက်ာေထာကေ္ နာက္ချံ ပဳလ်က္ တိငု း္ ျပည္ အေဆာကအ္ အံုပိငု ္းဆငို ္ရာ ခငို မ္ ာျခငး္ ႏွင့္
လုပ္ထးုံ လုပန္ ည္းအရ တရားမွ်တမႈကိုရာွ ေဖြျခငး္ ရေႈ ထာင့္မ်ားမေွ န၍ ခ်ဥ္းကပ္သည။္ ရဲတပ္ဖြဲ႕
ကိုအဓိထားကာ တငုိ ္းျပည္အေဆာက္ အအံုမ်ား၏ အေနအထားအား တစံတု ရာေသာ
အတိုင္း အတာထိ သံးု သပ္ထားပါသည။္ ထိုေ႔ နာက္ ျပညတ္ ြင္းစစႏ္ ွင့္ လ႔အူ ခြငအ့္ ေရး
ခ်ဳိ းေဖာကမ္ ႈ ဆက္စပပ္ ကုံ ုိ ေသာ္လညး္ ေကာငး္ ၊ ယင္းတိ႔အု တြက္ သင့္တငေ့္ လ်ာက္ပတေ္ သာ
ေျဖရွင္းမႈကေုိ သာ္လညး္ ေကာင္း ႀကဳိ းပမး္ ရွာေဖြ တငျ္ ပထားသည္။ ေနာက္ဆုံးအေနျဖင့္
ျမန္မာႏငို င္ ၏ံ အတိတ္ႏွင့္ မ်ကေ္ မွာက္ ေနာကခ္ အံ ေျခ အေနမ်ားႏငွ ့္ ဆက္စပလ္ ်က္
လအူ႔ ခြင့္အေရးအရ တိးု တက္ကာကြယေ္ စာငေ့္ ရွာကႏ္ ိုငေ္ ရး ရႈေထာင့္မွေန၍ ႏငုိ ္ငတံ ကာ၏
တာဝန္ရိွမႈႏငွ ့္ အခနး္ က႑ကလုိ ညး္ ေထာက္ျပထားသည။္

4

အမျႈ ဖစ္စဥ္အက်ဥး္

မမရနလ္ ရု ာ(၂၀ႏစွ )္ ႏွင့္ မတနေ္ ဘာငေ္ ခါန္နနစ္ င(္ ၂၁ႏစွ )္ တသု႔ိ ညျ္ မနမ္ ာႏငို ္ငံ
ေျမာကပ္ ုိငး္ ၊ ကခ်င္ျပညန္ ယ္ ၏ ၿမိဳ႕ေတာ္ျဖစေ္ သာ ျမစႀ္ ကီးနားၿမဳိ ႕မွ ေကာငး္ ခါးေက်းရြာသ႔ုိ
ကခ်ငခ္ ရစ္ယာနအ္ ဖြဲခ႔ ်ဳပမ္ ွ ေစလတႊ ္ေသာ ေစတနာ့ ၀န္ထမ္း ဆရာမမ်ားျဖစၾ္ ကသည္။
ေကာင္းခါးေက်းရြာသည္ ရမွ း္ ျပည္နယ္ေျမာကပ္ ငို ္း၊ မူဆယၿ္ မိဳ႕၏ အေရွ႕ဘက္ မိငု ္
(၂၀) ခန္႔အကြာတြင္ တည္ရွိေသာ ေက်းရြာျဖစ္သည။္ အခငး္ ျဖစေ္ နရ႔ က္ ဇန္န၀ါရလီ
၁၉ ရက္ ၂၀၁၅ ခုႏစွ ္ မတုိင္မီ (၈) လ ေလာက္မွ စတင္ကာ ေကာင္းခါးေက်းရြာတြင္
ေစတနာ့၀န္ထမး္ ဆရာမမ်ားအျဖစ္ ေရာက္ရွိေနထုငိ လ္ ်က္ ရၿိွ ပးီ ျဖစ္သည။္

ေကာင္းခါးေက်းရြာရွိ ခရစယ္ ာန္ဘရု ားေက်ာင္း၀ငး္ အတြငး္ ရိွ ၀ါးထရံႏွင့ျ္ ပဳလပု ္
ထားေသာ အိမ္ငယ္ကေလး တြင္ ေနထငုိ က္ ာ ေက်းရြာရိေွ က်ာင္းတြင္ စာသငၾ္ ကားေပးလ်ွ က္
ရခိွ ဲ့ၾကသည။္ ထရုိ ြာအစြနရ္ ွိ ဘရု ားေက်ာငး္ ၀ငး္ အတြငး္ ဆရာမႏွစဥ္ းီ မွအပ မညသ္ ူ
မွ်ေနထုိင္ျခငး္ မရွိေပ။ ေကာငး္ ခါးေက်းရြာသည္ အိမ္ေျခေပါငး္ ၂၈ အမိ ရ္ ိကွ ာ လူဦး ေရ
(၁၆၀)ဥးီ ေနထငုိ ္လ်ွ ကရ္ ွိေသာ ရြာေလးျဖစသ္ ည။္ ေကာင္းခါးေက်းရြာသည္ အစုးိ ရ
ထနိ း္ ခ်ဳပ္ နယေ္ ျမအတြငး္ တည္ရကိွ ာ စစတ္ ပ္ အၿမဲတပစ္ ြဲထားျခင္း မရသွိ ည့္အျပင၊္
မညသ္ ည့္ လကန္ က္ကိုငအ္ ဖြဲ႔အစည္းမွ် လညး္ အေျခစိကု ္ျခင္းမရွိေသာ ေနရာျဖစ္သည။္
အခငး္ ျဖစ္ပြားေသာအခ်ိန္တြင္ ရွမး္ ျပည္နယႏ္ ွင့္ ကခ်ငျ္ ပည္နယ္ ေဒသ အခ်ဳ႕ိ တြင္ စစ္ပဲြမ်ား
ဆက္လက္ျဖစပ္ ြားေနေသာ အခ်နိ ျ္ ဖစသ္ ည္။

5

အခငး္ ျဖစ္သည့္ေန႔ ၂၀၁၅ ခႏု ွစ္၊ ဇန္န၀ါရလီ ၁၉ ရက၊္ နနံ က္ ၇ နာရီ 1 တြင္
ဗလုိ ္မွဴးေအာငၿ္ ဖိဳးျမင့္ ဦးေဆာငေ္ သာ အစးို ရစစ္တပ္ (ေက်ာကမ္ ဲအေျခစကုိ ္တပရ္ ငး္ ခမရ
၅၀၃) စစ္သားဦးေရ ၄၀ေက်ာ္ ၅၀ဥးီ ခနသ႔္ ည္ ေကာင္းခါးေက်းရြာ သို႔ ေရာက္ရွိလာခဲၾ့ ကသည္။
ကခ်ငလ္ ြတ္ေျမာက္ေရး တပ္မေတာ္(KIA)ႏငွ ့္ ဇန္န၀ါရအီ ေစာပိုငး္ တြင္ ျဖစပ္ ြားေနေသာ
စစဆ္ င္ေရးကို အေထာကအ္ အကူျပဳရန္ မံးု ေပၚသု႔ိ ဦးတည္ေရာကရ္ လွိ ာေသာ တပ္ျဖစ္ပါသည္။
ဆရာမႏစွ ္ဦး ေနထိုင္ေသာ ဘုရားေက်ာငး္ အနီးရိွ အိမ(္ ၄)အိမ္တြင္ စစ္သားမ်ား
လာေရာကစ္ ခနး္ ခ်ခဲ့ၿပးီ တေယာကႏ္ ငွ ့္ တေယာက္ ျမင္သာေသာေနရာတြင္ တပလ္ ံုၿခံဳေရးကို
ရရိရွ န္ တရြာလုံးကုိ စစသ္ ားမ်ားမွ ကင္းခ်ခဲသ့ ည။္

အခငး္ ျဖစေ္ န႔ ညေနပုငိ း္ တြင္ ရပ္ကြကအ္ ပု ခ္ ်ဴပေ္ ရးမွဴး ဥးီ ဇင္ထနု း္ လ၏သမီး
ေမြးေနတ႔ ြင္ ပါဝင္ရန္ ဆရာမ ႏွစဥ္ းီ သြားေရာကခ္ ဲၾ့ ကၿပးီ ထုိေနအိမမ္ ွ ၎တေိ႔ု နထငို ရ္ ာသို႔ ည
၁၀ နာရီခန႔္တြင္ ျပနသ္ ြားခဲ့ၾကသည္။

၂၀၁၅ခုႏစွ ၊္ ဇနန္ ၀ါရလီ ၂၀ ရက၊္ ဘရု ားရွိခုးိ ေက်ာင္း၀ငး္ အနးီ တြင္ ေနထိုင္ေသာ
ရြာသား(၃)ဦးက နနံ က္ ေစာေစာ ၁း၀၀ နာရခီ န႔တ္ ြင္ ဘုရားေက်ာငး္ ၀င္းအတြင္းမွ
ေအာပ္ ာစသ္ ံမ်ားကို ၾကားခဲ့ၾကသည။္ ထိသု ိ႔ု ၾကားေသာ ေၾကာင့္ ထိုရြာသား(၃)ဥးီ က
ဆရာမႏွစ္ဦး ေနထငုိ ရ္ ာအိမ္သု႔ိ သြားကာေမးျမန္းခဲေ့ သာ္လည္း တစုတံ ရာေျဖၾကားမႈ မရိွခဲေ့ ခ်။
ထိအု ခ်ိန္တြင္ ဆရာမႏစွ ္ဦး ေနထိုင္ရာအမိ ၌္ မးီ ထြန္းထားျခငး္ မရိွဘဲ အမိ ္သာအနီးတြင္သာ
မးီ ထြန္းထား သည္ကုိ ေတြခ႔ ဲရ့ သည။္ ထေု႔ိ ၾကာင့္ ရြာသားမ်ားမွ ရြာသားမ်ားက ဆရာမႏစွ ဥ္ ီးသည္
အလြနအ္ မင္း အိပ္ေမာက် ေနျခငး္ ေၾကာင့္ ေခၚသံကို မထူးႏုငိ ္ျခငး္ ျဖစ္မညပ္ ာု ယူဆခဲၾ့ ကသည။္
အနးီ အနားရိွ အမိ ္းနးီ ခ်ငး္ မ်ားက ရန္ျဖစၾ္ က သျဖင့္ ေအာ္သံၾကားျခင္းျဖစႏ္ ုငိ ္သညပ္ ာု
ထငျ္ မင္ကာ ျပန္သြားၾကသည။္

ထုိနံနကေ္ စာေစာ ၅း၃၀ အခ်ိနခ္ န႔္တြင္ စစတ္ ပမ္ ွ စစသ္ ား ၁၀ ဦးခန႔္သည္
ထရပက္ ားတစးီ ျဖင့္ ရြာမထွ ြက္ သြားခဲ့ ၾကသည္။2 နံနက္ ၇ နာရီ ခြဲခန႔္တြင္ အမိ န္ ီးခ်ငး္ ျဖစေ္ သာ
ေဒၚလဖိုငန္ န္ဆုိင္း3 က ဆရာမႏစွ ္ဦး ခါတုိငး္ ကဲ့သ႔ို မနက္စာ ျပင္ဆငခ္ ်ကျ္ ပဳတ္ျခင္း မရိသွ ညက္ ုိ
ထးူ ဆန္းစြာသတိျပဳမခိ ဲသ့ ည္။ထုိေ႔ ၾကာင့္ေမးျမန္းရန္သြားေရာက္ခဲ့ၿပီးဆရာမႏွစ္ဥးီ ၏အမည္ကုိ
ေအာ္ေခၚခဲ့ေသာလ္ ညး္ ျပနလ္ ညထ္ းူ သကံ ို မၾကားခဲ့။ တံခါးသြား၍ တြနး္ ဖြငၾ့္ ကည့္ ေသာအခါ
အလြယတ္ ကူပြငသ့္ ြားၿပးီ ဆရာမႏွစ္ဥးီ သည္ ေစာင္မ်ားႏငွ လ္႔ းုံ ေထြးကာ ေသဆုံးေနသညက္ ို

1 ဥးီ ဆုိင္းေနာ္ (အခငး္ ျဖစေ္ နရာအနးီ ေနထုငိ သ္ ူ) ထြက္ဆိုခ်က ္
2 ေဒၚေဖာဒ္ ါဆငုိ း္ ခမး္ ႏငွ ့္ ေဒၚဘနေ္ ရာင္ထြကဆ္ ုခိ ်က္
3 ေဒၚလဖုိင္နနဆ္ ုိင္းထြကဆ္ ခုိ ်က္ (အခငး္ ျဖစေ္ နရာအနးီ တြင္ေနထငုိ သ္ ူ)

6

ေတြရ႔ ိွသျဖင့္ အလြန္အမငး္ ေၾကာကလ္ နက္႔ ာ ေအာ္လကို ေ္ သာေၾကာင့္ ရြာသားမ်ား
အခငး္ ျဖစေ္ နရာသို႔ အလ်ငအ္ ျမနေ္ ရာကရ္ ွိ လာခဲ့ၾကသည။္

ဆရာမႏွစ္ဥးီ ၏ခႏၶာကယုိ ္တြင္ ဓားဒဏရ္ ာမ်ားႏငွ ့္ ေအာက္ပငုိ း္ မာွ အ၀တဗ္ လာႏငွ ့္
ျဖစ္ေနသညက္ ုိ ၾကည့္ ျခင္းအားျဖင့္ မုဒိနး္ က်င့္ လူသတ္မျႈ ဖစခ္ ဲေ့ ၾကာငး္ သရိ သည္။ ထုျိ႔ ပင္
ဥးီ ေခါင္းတြင္လည္း အျပင္းအထန္ ရကုိ ႏ္ ွက္ ထားသညက္ ို ေတြရ႔ သည။္ အခင္းျဖစအ္ မိ ေ္ ရွ႕တြင္
ဖနိ ပရ္ ာမ်ားရိေွ နသညက္ ုိ အမိ ္နးီ ခ်ငး္ မ်ားမွ သတိ ျပဳမိခဲ့ၾကသည။္ ထုိေန႔နံနက္တြင္
ထုိကဲသ့ ိုမ႔ ထင္မွတ္ထားေသာအရာကုိ ရြာသားမ်ား ေတြ႔ရိွၾကျခင္းေၾကာင့္ ထတိ ္ လန၊႔္
၀မး္ နည္းကာ အမ်ားစမု ာွ ငေို ၾကြးေနခဲ့ၾကၿပးီ ဘာမ်ွ မလုပခ္ ဲ့ၾကပါ။

ထုိ႔ေနာက္ ရပ္ကြက္အုပ္ခ်ဴပေ္ ရးမွဴးွက ရဲမ်ားကိုဖနု း္ ဆက္အေၾကာင္း

ၾကားခဲ့ၿပီး ညေနခင္း ၂ နာရခီ န္႔တြငမ္ ွ ပန္ဆငုိ း္ ၿမိဳ႕မွ ရဲမ်ားသညလ္ ူနာတင္ယာဥ္ႏငွ ့္

အတူအခငး္ ျဖစေ္ နရာသ႔ို ဆရာမႏစွ ဥ္ းီ ၏ အေလာငး္ ကုိ စစ္ေဆးရနႏ္ ငွ ့္ မဆူ ယေ္ ဆးရသုံ ို႔

ပေ႔ုိ ဆာငရ္ န္ ေရာကရ္ ိလွ ာခဲၾ့ ကသည။္ ဗလို မ္ ဴွ း ေအာင္ၿဖိဳးျမငႏ့္ ွင့္ သူ၏စစတ္ ပ္ ခလရ ၅၀၃

သည္ ဆကလ္ က္ ေနထုိငလ္ ွ်ကရ္ ၾိွ ကသည့အ္ ျပင္ ထိုေန႔မြနး္ လြဲပငို း္ တြင္ ေက်ာက္မဲမွ စစ္သား

၂၀၀ခန္႔ ေကာင္းခါးေက်း ရြာသုိ႔ ထပမ္ ေံ ရာကရ္ ိွ လာခဲၾ့ ကသည။္ စစသ္ ား ၁၀၀ ခန္႔သည္

ရြာသားမ်ား၏ ေနအမိ ္မ်ားတြင္ ေနထငုိ က္ ာ က်န္ ၁၀၀ ဥးီ မွာ ရြာကုိ ကငး္ လွည္ေ့ နခဲၾ့ ကသည။္

၂၀၁၅ခႏု စွ ္ဇနန္ ၀ါရလီ ၂၁ရကေ္ နတ႔ ြင္ဆရာမႏစွ ဥ္ ီး၏အေလာငး္ ကိုေကာငး္ ခါးေက်းရြာ
မွစတငက္ ာ ကြတခ္ ိငု ၊္ လားရးႈိ ၊ မႏေၱ လးႏငွ ့္ အျခားေသာၿမိဳ႕မ်ားကုိ ျဖတသ္ န္းကာ ျမစႀ္ ကးီ နားၿမဳ႕ိ
သိ႔ုသယ္ေဆာငသ္ ြားခဲၾ့ ကသည။္ ျမစႀ္ ကးီ နားသုိ႔ သယေ္ ဆာငသ္ ြားရာ လမ္းတေလ်ွ ာကတ္ ြင္
ေထာင္ခ်ေီ သာေဒသခံမ်ားက ဆရာမႏွစ္ဦး၏ အေခါင္းကို ၾကညရ့္ ႈကာ သတူ ုိ႔၏၀မ္းနည္းျခင္း
မ်ားကုျိ ပသခဲၾ့ ကသည္။၂၀၁၅ခုႏစွ ္ဇန္န၀ါရလီ ၂၃ရက္ေန႔တြင္ျမစ္ႀကီးနားရွိေနာင္နနခ္ နး္ မတြင္
ဆရာမႏွစ္ဦးစ်ာပနာကို က်င္းပခ်ိန္၌ ေထာငေ္ ပါငး္ မ်ားစြာေသာလထူ ကု တက္ေရာကခ္ ဲၾ့ ကၿပီး
ေနာင္နနး္ သသု ာနတ္ ြင္ ဆရာမႏွစဥ္ းီ အား ျမဳပ္ႏခွံ ဲ့ၾကသည။္

အမွနတ္ ရားရွာေဖြျခငး္

7

ေကာငး္ ခါးအမႏႈ ငွ ့္စပလ္ ်ဥ္း၍ အမနွ တ္ ရားကရုိ ာွ ေဖြျခင္းႏငွ ့္ ျပစမ္ ကႈ ်ဴးလြနသ္ မူ ်ားကအုိ
ျပစ္ေပးျခငး္ ျပဳ လုပ္ရန္အျပင္ ယင္းျပစမ္ ႈကုိ လ႔ူအခြင့္အေရး ရေႈ ထာင႔္မေွ သာလ္ ညး္ ေကာင္း၊
ဥပေဒစးို မိုး ေရးရႈ႕ေထာင္မ့ ေွ သာလ္ ညး္ ေကာင္း၊ အျခားက႑မ်ား (အနမိ ္ဆ႔ းံု အားျဖင့္ ျပည္
တြင္းစစ္၊လပု ္ထံးု လုပန္ ညး္ အရတရားမ်ွ တမႈရွာ ေဖြျခငး္ ႏွင့္ တိငု း္ ျပည္ အေဆာကအ္ အးုံ မ်ား)
ရႈေထာင့မ္ ွေန၍ လည္းေကာငး္ အမတႈ စ္ခုလးံု ကုိ လမႊ း္ ျခဳံ သးုံ သပ္သြားပါမည္။

ဤအမႈကို အဆးံု သတႏ္ ငို ္ရန္ ထကို ဲ့သုိ႔ ရက္စကၾ္ ကမး္ ၾကဳတ္ လူသားမဆန္ေသာအမကႈ ို
က်ဴးလြန္ ႏိငု ေ္ ၾကာငး္ သံသယရိွႏငုိ ္ဖြယ္ရိွေသာသူမ်ားကုိ ပထမအဆင့အ္ ေနျဖင့္
စံုစမး္ စစ္ေဆးရန္ ျဖစသ္ ည္။ ထုိသဆို႔ ိုေသာ္ မညသ္ ုိ႔ေသာသူမ်ားကုိ သံသယရိွသူ
အျဖစသ္ တမ္ ွတသ္ င့္သနည္း။ ေဒသခရံ ြာသားမ်ားကေုိ လာ (သ႔မုိ ဟုတ)္ အခငး္ ျဖစ္ေန႔မတိငု ခ္ င္
ရြာသိ၀ု႔ ငေ္ ရာကလ္ ာေသာ စစသ္ ားမ်ားကေုိ လာပာ၍ူ ႏွစ္မ်ဳးိ သတမ္ ွတႏ္ ိငု သ္ ည။္

အခငး္ ျဖစ္ေန႔မတုငိ ္ခင္အခ်ိနအ္ ထိ ေကာင္းခါးေက်းရြာသည္ တညၿ္ ငမိ ေ္ အးခ်မ္းကာ

8

မည့္သည့္ လုယက္မႈ၊ လသူ တ္မႈႏွင့္ ဓားျပ4 မႈမွ် မရွ၊ိ မျဖစေ္ ပၚ5 ခဲသ့ ည့အ္ ျပင္

ရြာရအွိ မိ ္မ်ားသည္ ျခံ၀ငး္ မရိွေသာ္လညး္ လုျံ ခံဳမႈရခိွ ဲ့သည။္ ရြာရိရွ ြာသားမ်ားသည္

ထကုိ ဲ့သ႔ိုေသာအလားတူ ျပစ္မႈမ်ဳိးကို က်ဴးလြန္ခဲ့ဖးူ သူ တဦးမ်ွ မရိွ။ မည္သည့္ ရြာသားမ်ားမ်ွ

ထိမု ်ွ ရကစ္ က္ေသာျပစ္မႈမ်ဳးိ ကို က်ဴးလြနရ္ ဲသမူ ရ6ွိ ။ကခ်င္ႏွစျ္ ခငး္ ခရစ္ယာနအ္ ဖြဲခ႔ ်ဳပ၏္

စံုစမး္ စစ္ေဆး ေတြရ႔ ခွိ ်ကအ္ ရ ရြာသားမ်ားသည္ ထုအိ မႈကို က်ဴးလြန္ျခင္းမရိွသည့အ္ ျပင္

ပါ၀ငပ္ တ္သကျ္ ခငး္ လညး္ မရိွသည္ကို ေတြ႕ရေၾကာင္း ေဖာျ္ ပထားသည္။ ၎ကုိ အေသးစိပ္

စစေ္ ၾကာမႈ ျပဳရနလ္ ုအိ ပပ္ ါေသးသည။္

အခငး္ ျဖစ္ပြားၿပီးေနာက္ ရဲမ်ားက အခင္းျဖစေ္ နရာကို စစုံ မ္းစစ္ေဆးခ်ိန္တြင္
ေဒသခံရြာသားမ်ား အေနျဖင့္ အမတႈ ြင္ ပါ၀ငေ္ ၾကာငး္ ျပသႏငုိ ္ေသာ ထြက္ဆုခိ ်ကမ္ ်ား၊
သက္ေသမ်ားကို စေု ဆာင္းႏငုိ ျ္ ခငး္ မရိ။ွ ထျုိ႔ ပင္ ရဲမ်ားက ရြာသားမ်ား၏ ေနအိမ္ေပါငး္ ၁၀ အမိ က္ ို
ဝင္ေရာကရ္ ာွ ေဖြခဲေ့ သာ္လည္း သံသယရဖိွ ြယ္ရာ မည္သညသ့္ ကေ္ သ ခံခ်က္ တစံုတရာကိမု ွ်
ေတြရ႔ ွိခဲ့ျခငး္ မရိေွ ပ။ 7

အကယ္၍ ရြာသားမ်ားက ၎တိ႔ု ရိုေသေလးစားေသာ ေစတနာ၀န္းထမ္း
ဆရာမႏွစဥ္ ီးအေပၚ ျပစ္မႈက်ဴးလြနရ္ န္ ရည္ရြယခ္ ်ကရ္ ေွိ နပါက ရြာထဲသိစု႔ စ္တပ္
မဝငမ္ ီေသာလ္ ညး္ ေကာငး္ ၊ ရြာမွ စစ္တပ္ထြက္ခြာ သြားၿပးီ မွေသာလ္ ညး္ ေကာင္း အခ်နိ ေ္ ကာင္း
တရကရ္ က္ကုိ ေရြးခ်ယႏ္ ိငု ္သည္။ ထကုိ ဲ့သ႔ုိ မပာုတ္လ်ွ င္လညး္ စစ္တပ္ ေရာက္ရလိွ ာေသာ
ထညုိ ၌ ျပစ္မကႈ ်ဴးလြနသ္ သူ ည္ အျခားရြာမွတဥးီ ဦး ျဖစ္သည္ဆဥို္ းီ ေတာ့ စစ္တပ္မွ
ကငး္ လွညေ့္ န ေသာ စစသ္ ားမ်ားက ဖမ္းမိႏုိငသ္ ကဲသ့ ိ႔ု အနည္းဆးုံ အားျဖင့္ ဆရာမႏစွ ဥ္ ီး၏
ေအာသ္ ကံ ို လုၿံ ခဳံ ေရးယကူ ာ ကင္းေစာင့္ ေနေသာ စစသ္ ားမ်ားက ေသခ်ာေပါက္
ၾကားႏုငိ သ္ ည။္ ၾကားလွ်ငၾ္ ကားခ်ငး္ ခ်က္ခ်ငး္ ဆိုသလုိ ေရာက္ရွိလာႏငို က္ ာ ရြာသားမ်ားႏွင့္
ပးူ ေပါငး္ ၍ ျပစမ္ ကႈ ်ဴးလြန္သူကို ညတြငး္ ခ်ငး္ ရာွ ေဖြေဖာထ္ တု ္ႏငုိ မ္ ည္ျဖစ္သည္။ သ႔ေုိ သာလ္ ညး္
ယငး္ တအ႔ုိ နက္ မညသ္ ညအ့္ ရာမ်ွ မျဖစေ္ ပၚခဲေ့ ပ။ ထိသု ာဓကကုိ ၾကညျ့္ ခငး္ အားျဖင့္
ရြာသားမ်ားအား သံသယရွိ ဖြယရ္ ာလူမ်ားအျဖစ္ မသတမ္ တွ ္ႏိုငေ္ ပ။

ေကာငး္ ခါးအမသႈ ည္ တရြာလုးံ သတိမထားမဘိ ဲ၊ အငအ္ ားစတု ခမု ွ

စနစ္တက်က်ဴးလြနသ္ ြာေသာ အမျႈ ဖစ္ သည္။ ရြာအနီးတြင္ တပစ္ ကုိ ထ္ ားေသာ ခလရ

4 ဦးလဖိုငေ္ ဇာ္ဖန္ ထြကဆ္ ုိခ်က္ (ေကာငး္ ခါးရြာ)
5 ဇခနု ္ ေခါနမ္ ုငိ ္ ထြကဆ္ ုိခ်က္
6 ေဒၚဇငထ္ ုန္မာေရာ္ ထြက္ဆုခိ ်က္
7 ေက်းရြာ အုပခ္ ်ဳပေ္ ရးမဴွ းမ်ားျဖစ္ေသာ ဥးီ ဇငထ္ ုန္လႏငွ ့္ဦးေအာင္နန္ ထြက္ဆု္ိခ်က္

9

၅၀၃ မစွ စ္သားမ်ားသည္သာ သသံ ယရိဖွ ြယ္ ျဖစႏ္ ုငိ ဆ္ ုံး ျဖစေ္ ၾကာင္း၊ အေျခအေန
အခ်နိ အ္ ခါအရေသာ္လည္းေကာငး္ ၊ ေတြ႔ရွိေသာရုပ၀္ တၳဳ သကေ္ သမ်ားအရေသာ္လည္းေကာ
င္းညႊန္းျပ ေနသည္။ အဘယေ္ ၾကာင့္ဆေုိ သာ္ ထအုိ ခင္းျဖစအ္ ခ်နိ ္တြင္ အစုးိ ရစစတ္ ပ္မွတပါး
မညသ္ ည္လ့ ကန္ က္ကငို ္ အငအ္ ားစမု ွ် ထုိအနးီ တဝုကိ တ္ ြင္ မရိွေခ်။8 ဤသည္ႏငွ ့္ စပလ္ ်ဥး္ ၍
မည္ကဲသ့ ု႔ိ သုံးသပႏ္ ိငု ္ပါမည္နည္း။

သသံ ယရသွိ မူ ်ားကုိ ပေုံ ဖာျ္ ခင္း

ရဲမ်ားက အခင္းျဖစေ္ နရာႏငွ ့္ ေသဆုးံ သြားေသာဆရာမႏွစ္ဦး၏ အေလာငး္ ကုိစစေ္ ဆး
ေနစဥ္အတြင္း ရြာသားမ်ား ဓာတပ္ ံုမွတ္တမး္ မ်ား ရယူျခငး္ ကို စစ္တပ္အရာရမွိ ်ားက
တားျမစ္ခ့ဲသည္။ ဖုနး္ မ်ား၊ ကင္မာရာမ်ားျဖင့္ အခငး္ ျဖစ္ေနရာကုိ မွတတ္ မး္ တင္ရိုက္ယူပါက
၎ပစၥည္းမ်ားကို ဖ်ကဆ္ းီ ပစ္မညပ္ ာု ၿခိမ္းေျခာက9္ ခဲၾ့ ကသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္
စစတ္ ပအ္ ရာရွိမ်ားက မည္သည္အ့ ေၾကာင္းျပခ်က္မ်ွ မရဘွိ ဲႏွင့္ မွတတ္ မး္ တင္ဓာတ္ပံု
ရကို ္ယျူ ခငး္ ကုိ တားျမစခ္ ဲသ့ နညး္ ။ အကယ၍္ ရြာသားမ်ားက စစသ္ ားမ်ားကုသိ သံ ယရွသိ မူ ်ား

8 ဥးီ လဖုိင္လဆိငု ္း ထြကဆ္ ိုခ်က္
9 ဦးေအာင္နန္(အပု ခ္ ်ဳပ္ေရးမဴွ း)၊ ေဒၚအကစ္ တာႏွင့္ ေဒၚေဘာမ္ေဆြ (ရဲမ်ားအခငး္ ျဖစ္ေနရာကုိစစံု မး္ စစ္ေဆးေနစဥ္ ရေွိ နသူ
မ်ား) ထြကဆ္ ုခိ ်က္

10

အေနျဖင့္ျပသရန္အေထာက္အပံ့ျဖစ္ႏု္ိင္ေသာသကေ္ သမ်ားရရွိသြားမည္ကိုစစ္တပ္တြင္ထမ္း
ေဆာငေ္ န သမူ ်ားအေနျဖင့္ မလလို ား ေပ။ အရုိးရငွ း္ ဆးံု ေျပာရမည္ဆိုလွ်င္
စစ္တပက္ က်ဴးလြန္မႈကို ဖံးု ကြယရ္ န္ လပု ေ္ ဆာင္ျခင္း ျဖစသ္ ည္။ ဤသညက္ ျုိ ပသရန္
မ်ားစြာေသာ ႀကဳိ းပမ္းအားထတု ္မမႈ ်ားကုိ ျပဳရမည္ျဖစ္သည္။

ပထဝ၀ီ င္အေနအထားႏငွ ့္ စစတ္ ပ္ရစိွ စ္ေၾကာင္းမ်ား ၏လပႈ ္ရွားမစႈ ညး္ မ်ဥ္းမ်ားကုိ
ဥးီ စြာ ေလလ့ ာရနလ္ ုိ အပသ္ ည္။ အခငး္ ျဖစ္ေနရာႏွင့္ စစ္သားမ်ား ယာယီစခနး္ ခ်
ေနရာယူထားေသာအမိ ္ (၄) အမိ ္၏ အကြာအေ၀းမွာ ကိုက္ (၁၀၀) ေက်ာခ္ နမ္႔ ်ွ သာရိသွ ညက္ ုိ
ေတြ႔ရသည္။10 အထူးသျဖင့္ ေကအိငု ္အ(ို KIO)ႏွင့္ အစုိးရစစ္တပတ္ ု႔ိ လက္ နက္ကုိင္ တုိကပ္ ြဲမ်ား
ဆက္လကျ္ ဖစပ္ ြားေနေသာ ကာလျဖစ္သျဖင့္ အစးုိ ရစစတ္ ပအ္ ေနျဖင့္ လံုျခဳံ ေရးအရ
ေသာ္လည္းေကာငး္ ၊ စစတ္ ပ္၏ သေဘာသဘာ၀ အရေသာ္လည္းေကာင္း မညသ္ ည့ေ္ နရာတြင္
စခန္းခ်သည္ ျဖစ္ေစအနိမ့္ဆံုးအားျဖင့္ ယာယစီ ခနး္ ခ်ထားေသာေနရာႏွင့္ အနညး္ ဆုံးကုိက္
၂၀၀ ၀န္းက်င္အတြငး္ စခန္းလံျု ခဳံ ေရးအတြက္ ညအခါ၌ အလွည့က္ ် ကငး္ ခ်ၾကမည္
ျဖစသ္ ည္။ ထအုိ ျခင္းအရာကုိ ၾကည္ျ့ ခင္းအားျဖင့္ အခငး္ ျဖစ္ ပြားရာ ေနရာတ၀ိုကသ္ ည္
စစ္တပမ္ ွ ကင္းလွည္ေ့ နေသာ နယေ္ ျမအတြငး္ တြင္ က်ေရာကေ္ နသည္ကေုိ တြရ႔ သည။္
ယင္းကေို ထာကခ္ ေံ သာ အေထာက္အထားအေနျဖင့္ စစသ္ ားမ်ား စခနး္ ခ်ထားေသာ
အနီးပတ္၀နး္ က်ငတ္ ြင္ ကငး္ ေစာင့္ေနသည္ကုိ ေတြရ႔ ေၾကာငး္ မ်က္ျမင္သကေ္ သမ်ား၏
ထြက္ဆိခု ်က္မ်ား11 လည္းရိွသည။္ ထုသိ အိ႔ု စုိးရ စစတ္ ပ္မွ ကင္းခ်ထားျခင္းေၾကာင့္
မညသ္ ညအ့္ ပု စ္ ု (သိမ႔ု ပာုတ္) မည္သူမ်ွ ထိေု နရာသ႔ုိ ၀င္ေရာကက္ ာ လမူ ဆန္ ရက္စက္
ၾကမး္ ၾကဳတ္ေသာ ျပစမ္ ကႈ ုိ က်ဴးလြနရ္ နဆ္ သုိ ည္မွာ မျဖစ္ႏငုိ ္ပါ။



10 ထအို ကြာအေ၀းကုတိ ာ၀န္ရိွေျမတငို း္ အရာရိွမွတိငု ္းတာၿပီးျဖစသ္ ည။္
11 ဦးဇငထ္ နု ္းလ၊ ေဒၚထြယ္ဂ်ာ ႏငွ ့္ ေဒၚဇငထ္ ုနး္ မာေမ်ာ္ ထြကဆ္ ိုခ်က္

11

ဓာတပ္ ံ၏ု ညာဖကအ္ စြန္းတြင္ျမငေ္ တြရ႔ ေသာအိမ္သည္ အခငး္ ျဖစေ္ နရာျဖစ္သည။္ စစသ္ ားမ်ား စခန္းခ်ကာ
ေနေသာ(၄)အမိ အ္ နက္ ႏွစအ္ မိ မ္ ာွ ယခုဓာတပ္ ုံ တည့္တည့္ေနာကဆ္ ုးံ ေလာကတ္ ြင္ ေတြ႔ရေသာ
သြပမ္ းုိ အိမႏ္ စွ ္အိမ္ ျဖစသ္ ည္။ အခင္းျဖစ္ခ်ိနတ္ ြင္ ထုိအမိ ္မ်ား၌ စစသ္ ားမ်ားက စခနး္ ခ်ကာေနရာယူ
လ်ွ ကရ္ ေိွ သာအခ်နိ ျ္ ဖစသ္ ည။္

ရုပ္၀တဳၳ သက္ေသမ်ားကုိ လည္းေလ႔လာရန္လိုပါသည။္ ေသခ်ာသညမ္ ွာ

ဤသုေ႔ိ သာ မႈခငး္ မ်ဳိး၌ ျပစ္မကႈ ်ဴး လြနသ္ မူ ်ားသည္ အမ်ားအားျဖင့သ္ ဲလြန္စ

ခ်နထ္ ားေလရ့ ွၾိ ကသည္။ ဤမႈခငး္ တြင္ ရဲမ်ားက အခင္းျဖစ္ေနရာကို စစုံ မ္း စစ္ေဆးေသာအခါ၌

အခင္းျဖစ္ေနအိမ္နံေဘးတြင္ စစဖ္ ိနပ္ရာမ်ားကို ေတြ႔ရခွိ ဲ့သည္။ ထိုေတြရ႔ ိွေသာ စစ္ဖနိ ပ္ရာမ်ား

သည္ အခငး္ ျဖစ္ေန႔မတုိငခ္ င္ တရကတ္ ြင္ေရာက္ ရွကိ ာေနရာယထူ ားေသာ စစ္တပ္မွ

စစ္သားမ်ား၏ ဖိနပအ္ ရြယ္အ စား ပစုံ ံမ်ားႏငွ ့္ ကုကိ ္ညေီ နသညက္ ုိ ေတြ႔ရသည။္ 12





12 ဦးဇငထ္ ုန္းလထြကဆ္ ုခိ ်က္ 12

သကေ္ သခံဥပေဒ ပဒု မ္ ၁၄ ျပ႒ာနး္ ခ်က္အရ "စိတ၏္ အေျခအေန၊ ကိယု ္ သမုိ႔ ပာတု ္
ကုိယ၏္ ေတြထ႔ ိမႈႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ အျငင္းထြက္သည့္အခါ သကဆ္ ငုိ ္ေသာအေၾကာင္းျခငး္ ရာ
မ်ားျဖစသ္ ည္။" ပာပု ါရွသိ ည္။ စစ္ေၾကာင္းမဴွ း ေအာင္ၿဖဳိ းျမင့္ ဥးီ ေဆာငေ္ သာ ခမရ (၅၀၃)
သည္ အခင္းျဖစ္ေန႔ညတြင္ထုရိ ြာ၌ ရွေိ နေသာအခ်ိန္ ျဖစ္သည္။ အခငး္ ျဖစခ္ ်နိ ္ မတိငု ္ခင္
ထရို ြာသု႔ေိ ရာကရ္ ိေွ နေသာ စစ္ေၾကာငး္ မဴွ း၏ အျပဳအမသူ ည္ ပမုံ နွ ္ျဖစေ္ သာလ္ ည္း
အခငး္ ျဖစ္ ၿပီး ေနာက္တစ္ေနတ႔ ြင္ သ၏ူ အမအူ ရာမွာ တုန္လပႈ ေ္ နျခငး္ ၊ ဂဏာမၿငိမ္ျဖစ္ကာ
အိမသ္ ိဝု႔ င္လုကိ ၊္ ထြက္လိကု ္ ထပ္ခါ ထပ္ခါ ျပဳလပု ေ္ နျခငး္ ၊ အေၾကာင္းမရွိဘဲေဒါသထြကျ္ ခငး္ 13
အစရိွေသာအျပဳအမမူ ်ား ရိွေနသည။္ ထုိေၾကာင့္ စစေ္ ၾကာငး္ မွဴး ေအာငၿ္ ဖိဳးျမင့္၏
အမႈအရာသည္ သကေ္ သခဥံ ပေဒ14 အရ အက်ဴးံ ၀င္သည။္ သသူ ည္ အခင္းျဖစ္ ေနရာကို

13 ဦးဇငထ္ နု လ္ ႏွင့္ ေဒၚဘြမ္ေဆြထြကဆ္ ိုခ်က္
14 သက္ေသခဥံ ပေဒပဒု မ္ (၈) မည္သညအ့္ ျငငး္ ထြကအ္ ေၾကာငး္ ျခငး္ ရာ၊ သ႔မုိ ပာုတ္ သကဆ္ ုငိ ္သည္အ့ ေၾကာင္းျခင္းရာ
ကုိမဆုိ ျဖစ္ေပၚေစရန္ ရည္ရြယခ္ ်က္ သ႔ိမု ပာတု ္ ျပင္ဆငခ္ ်က္အား ေဖာ္ျပေသာေၾကာငး္ ျခငး္ ရာသည္ သက္ဆငို ေ္ သာ
အေၾကာငး္ ျခင္းရာျဖစ္သည။္ တရားမမႈ သမ႔ုိ ပာုတ္ ျပစမ္ ႈတြင္အျငငး္ ထြက္ အေၾကာင္းျခင္းရာ သို႔မပာုတ္ သကဆ္ ငို ္

13

ဓာတ္ပုမံ ရကို ္ရန္ တားျမစ္ေသာ စစတ္ ပ္မွအရာရွလိ ည္း ျဖစ္သည။္ 15

အေရးႀကးီ ဆးုံ အခ်က္အေနျဖင့္ အခငး္ မျဖစ္မီ အခိ်န္အနည္းငယအ္ လတုိ ြင္

ေအာငၿ္ ဖိဳးျမင့၏္ အမအူ ရာကုိ မသကၤာ ဖြယ္ရာ အေကာင္းဆုးံ ျဖစေ္ စေသာအခ်ကမ္ ာွ

ထိေု နည႔ တြင္ သသူ ညရ္ ြာရွိ စစ္သား(၅၀)ခန႔ပ္ ါေသာ စစ္ေၾကာငး္ စခန္း ခ်ထားေသာ အမိ (္ ၄)

လးုံ အနက္ စစ္သားတခ်ဳိ႕ႏငွ ့္အတူ ဦးဆငုိ ္းေနာ္အမိ ္တြင္ အိပေ္ နခဲသ့ ည္။ ဦးဆုငိ း္ ေနာ္ႏွင့္

သူ၏ ဇနးီ တုိ႔ အလြနအ္ ပိ ္ေမာက်ေနေသာအခ်ိန္တြင္ ေအာငၿ္ ဖိဳးျမင္က့ ည(၁၁)

နာရခီ န႔တ္ ြင္ ဦးဆိုငး္ ေနာအ္ ား ႏုိးကာ မည္သည့္ ထငရ္ ွားေသာ အေၾကာငး္ ျပခ်က္မွမရဘိွ ဲ

ႏတႈ မ္ ္ိန႔ျ္ ဖင့္ သူ၏စစသ္ ားတဦးႏငွ အ့္ တူ ဦးဆုိင္းေနာ္အား ရြာႏွင့္ အနည္းငယေ္ ၀းေသာ

သည႔္ အေၾကာင္းျခငး္ ရာႏငွ ပ့္ တ္သက၍္ တဘကဘ္ ကအ္ မႈသည၏္ ကယုိ စ္ ာလွယအ္ မႈအရာ၊ျပစမ္ ႈေၾကာင္းအရ စြဲဆို
ခံရသ၏ူ အမႈအယာမ်ားသည္ အျငငး္ ထြက္ေၾကာငး္ ျခငး္ ရာသမ႔ို ပာတု ္ သကဆ္ ငုိ သ္ ည့္အေၾကာင္းျခင္းရာကေို သာလ္ ညး္
ေကာင္း၊ ယင္းအေၾကာငး္ ျခငး္ ရာက ေသာ္လည္းေကာငး္ ၊ ျပဳျပင္ ထိခကုိ ေ္ စလွ်င္ အဆပုိ ါအမအူ ရာသည္ ေရ႕ွ ပိုင္းက် သည္ျဖစ္
ေစ၊ ေနာကပ္ ုငိ း္ က်သညျ္ ဖစေ္ စ သကဆ္ ိုငေ္ သာအေၾကာင္းျခင္းရာ ျဖစသ္ ည္။

15 ဥးီ ေအာငန္ န္၊ေဒၚဘြမေ္ ဆြႏွင့္ဦးဘရနဂ္ ်ာထြကဆ္ ခုိ ်က္

14

ရင္ကြဲေတာငသ္ ု႔ိ ဆိငု က္ ယႏ္ ွင့္ သြားရန္ခငို း္ ေစခဲ့သည။္ 16 ထအုိ ခ်နိ တ္ ြင္ ဥးီ ဆုငိ း္ ေနာ္က ညနက္
ေနၿပျီ ဖစေ္ သာေၾကာင့္ အျပငသ္ ႔ုိ မသြားခ်ငေ္ ၾကာင္း ေျပာဆုေိ သာအခါ ေအာင္ၿဖိဳးျမင့က္
လက္မခံဘဲ သူ၏ညနႊ ၾ္ ကား ခ်ကအ္ တိငု း္ လပု ္ေဆာင္ရန္ အမိနေ႔္ ပး ခဲ့သည။္

ဥးီ ဆငုိ း္ ေနာ္ မရွိေသာအခ်နိ ္ ညတြင္းခ်ငး္ မာွ ပင္ အခငး္ ျဖစခ္ ဲျ့ ခင္းျဖစသ္ ည။္
ဦးဆိုငး္ ေနာ္သည္ ေနာကေ္ န႔ ၂၀၁၅ခႏု စွ ္ ဇန္န၀ါရလီ ၂၀ ရက္ေန႔ နံနက္ ၃း၀၀ခန႔္မွ
ရြာရွသိ ၏ူ အမိ ္သိျ႔ု ပနလ္ ည္ ေရာကရ္ ိွလာေသာအခ်နိ တ္ ြင္ သ၏ူ ဇနးီ ေဒၚဘန္ေရာငသ္ ည္
အိပယ္ ာထဲတြင္ ဆက္လက္ ရေွိ နခဲ့သည္။ ေအာငၿ္ ဖဳိ းျမငသ့္ ည္ အိမ္ေရွ႕တြင္ရွိေန
သည္ကုိေတြ႕ရရိွ သည္။ ဥးီ ဆုိင္းေနာ္ သ၏ူ အမိ ္တြငမ္ ရခွိ ုကိ ္ ေအာင္ၿဖိဳးျမင့္ဘာလုပ္ခဲသ့ ည္
ဆသုိ ညက္ ိုမညသ္ ူမ်ွ သႏိ ငုိ ျ္ ခငး္ မရိပွ ါ။ ဦးဆုိင္းေနာ္မရိွခုကိ ္တြင္ ေအာင္ၿဖဳိ းျမင႔္
သ၏ူ အိပ္ယာတြင္မရဘွိ ဲ အျခားေနရာတြင္ ရွေိ နႏိငု သ္ ည္။ အဘယ္ေၾကာငဆ့္ ိုေသာ္
ေအာငျ္ ဖဳိ းျမင့္ အပိ ေ္ သာအိမေ္ ရွ႕ခန္းမွ ဖုနး္ ျမညခ္ ဲေ့ သာ္လညး္ မညသ္ မူ ွ်လကခ္ ံ ေျဖၾကား ျခငး္
မရသွိ ညက္ ို သတျိ ပဳမိခဲသ့ ည္။ ထုိေနာက္ ဆက္လကၾ္ ကားရသည္မာွ သူမ၏ အမိ အ္ ျပငတ္ ြင္
အိပစ္ က္ေန ေသာ စစ္သားတဥးီ က အျခားစစ္သား တဥးီ အား ေျပာၾကားသံျဖစသ္ ည္။ ၎မွာ
"ငါတ႔ုိဗုလိ ္ႀကီးရဲ႕ ဖုန္းျမညေ္ န တယ္။ နင္သြားေျဖေပးလိုက္။" ဟ၍ူ ျဖစသ္ ည္။

သံသယျဖစဖ္ ြယအ္ ရဆိွ းုံ သူ စစေ္ ၾကာငး္ မွဴး

ေအာင္ၿဖဳိ းျမင့္၏ မသကၤာဖြယရ္ ာ အမအူ ရာမ်ားႏငွ စ့္ ပလ္ ်ဥး္ ၍ ရဲကစစ္ေၾကာင္းမဴွ းအား
ေမးခြန္းမ်ားစြာ ေမးရန္ လအုိ ပ္ေနပါသည္။ ျပစမ္ ကႈ ်ဴးလြန္ခ်ိနႏ္ ငွ ့္ မကြာလေွ သာအခ်နိ ္တြင္
သူ ဘယ္ကို သြားခဲသ့ နည္း၊ ထညို တြင္ အဘယေ္ ၾကာင့္ ညသနး္ ေခါင္တြင္ ဥးီ ဆငို ္းေနာက္ ို
အျပငသ္ လုိ႔ ႊတ္သနညး္ ။ အစရိသွ ည္တက႔ုိ ုိ ေထာက္ျခငး္ အား ျဖင္စ့ စေ္ ၾကာင္းမဴွ း
ေအာင္ၿဖဳိ းျမင့္သည္ သသံ ယရိွဖြယ္ အျဖစႏ္ ငုိ ဆ္ းံု ပဂု ိဳၢ လ္ ျဖစ္ေနသည္။ ထို႔ေၾကာင့္
ေအာင္ၿဖဳိ းျမင့္ အေနျဖင့္ ျပစမ္ ႈက်ဴးလြနခ္ ်ိနတ္ ြင္ မည္သည့္ ေနရာတြင္ ရိေွ နသညဆ္ သုိ ည္ကို
သကေ္ သျပရန္ လအို ပေ္ နပါသည္။ ထိျု႔ ပင္ ေအာငၿ္ ဖိဳးျမင္သ့ ာမက ထိုအခ်နိ ္တြင္ ရေိွ နေသာ
ေအာင္ၿဖဳိ းျမင့္ လကေ္ အာကမ္ ွ စစ္သားမ်ားႏွင့္ အထကအ္ ရာရမွိ ်ားကပါ မ်ားစြာေသာ
ေမးခြန္းမ်ားကို ေျဖဆုိရနလ္ ိုအပပ္ ါသည္။ အဘယေ္ ၾကာင့္ ေအာင္ျဖဳိ းျမင့္က ညသနး္ ေခါင္
အခ်ိန္တြင္ ဦးဆုိင္းေနာ္အား သူ၏စစသ္ ားတဦးႏွင္အ့ တူ အျပင္သို႔ သြားခငုိ ္းသနညး္ ။
သႏူ ွင့္ သ၏ူ စစေ္ ၾကာငး္ တြင္ အေရးေပၚ အေၾကာငး္ ရွိခဲေ့ သာ္ ထိုအေၾကာငး္ အရာသည္

16 ေဒၚဘနေ္ ရာင္ ထြက္ဆိုခ်က္

15

မည္သည့္အေၾကာငး္ အရာ ျဖစသ္ နညး္ ။ မည္သူကုိ အကူအညီေတာင္းရန္ သိုမ႔ ပာတု ္
ဆကသ္ ြယအ္ ေၾကာင္းၾကားရန္ ဥးီ ဆုိငး္ ေနာ္ ကသုိ ြားခုငိ း္ ပါသနညး္ ။ မည္ကဲသ့ ို႔ အမ်ဳးိ အစားတြင္
ပါ၀ငေ္ သာ အေရးႀကးီ အကူအညီကုိ သြားေရာက္ေတာငး္ ခံသနည္း။ အဘယေ္ ၾကာင့္
မနက္မိုးလငး္ သညအ္ ထိ မေစာင့ဘ္ ဲ သြားေရာကေ္ စသနညး္ ။ အေၾကာင္းျပခ်ကသ္ ည္
မည္သည့္ အေၾကာင္းျပခ်က္ ျဖစ္သနညး္ ။

ရဲမ်ားကထမုိ ွ် အေရးႀကးီ ေသာအမႏႈ ွင့္ စပ္လ်ဥ္းသည္စ့ စံု မး္ စစ္ေဆးမႈ

ျဖစစ္ ဥအ္ တြင္း မည္သ႔ုိေသာ သတငး္ အခ်ကအ္ လကမ္ ွ် ယခခု ်ိန္ထမိ ရရျိွ ခငး္ သည္

စတိ မ္ ေကာငး္ ဖြယပ္ ငျ္ ဖစ္သည္။ ရြာရွေိ နအိမ(္ ၄) အိမ္ (အျပင္ ေနအမိ ္ပတ္၀နး္ က်င္ႏွင့္

ၾကခံ ငး္ မ်ား)17 တြင္ပါစခနး္ လာခ်ထားေသာ စစ္သား ၄၀ ေက်ာ္ရိသွ ည့္အနကမ္ ွ ၂၈

ေယာကက္ သို ာ ရဲကေခၚယူစစေ္ ဆးမႈျပဳလုပခ္ ဲသ့ ည္။ အခငး္ ျဖစျ္ ပီးေနာကတ္ ေန႔ ၂၀ ရက္

ဇနန္ ၀ါရီလ ၂၀၁၅ခုႏစွ ္ နနံ က္ေစာေစာတြင္ေကာင္းခါးေက်းရြာမွ နမ္႔ေတာင္းေက်းရြာသုိ႔

သြားေသာလမ္းေၾကာငး္ အတုိင္း ကားႏွစ္စးီ ျဖင့္ စစ္သား ၁၀ ေယာက၊္ ၁၂ ေယာကခ္ န႔က္ ုိ

တင္ေဆာငသ္ ြားသညက္ ုိ ရြာရမွိ ်က္ျမငသ္ ကေ္ သမ်ား18 ကေျပာဆၾုိ ကသည။္

စဥ္ ကိုငပ္ ုငိ အ္ မွတ္ အဆင့္ အမည္ တာ၀န္ ဌာန
၁ ၾကည္း ၃၄၁၀၂ ဗိုလ္မဴွ း ေအာင္ၿဖိဳးျမင့္ ေခတၱရင္းမွဴး ခမရ (၅၀၃)
၂ ၾကည္း ၅၈၆၇၉ ဗက သနး္ ၀င္းေဌး စမု ွဴး ခမရ (၅၀၃)

၃ ၾကညး္ ၅၉၄၇၂ ဗက ေအာငၿ္ ဖဳိ းပိုင္ စမု ွဴး ခမရ (၅၀၃)
၄ ၾကညး္ ၆၁၆၆၃ ဗိုလ္ မင္းသြင္
၅ ကပ ၆၇၈၆၄၀ အရာခဗ ႏငို ၀္ င္း ဒုခြဲမဴွ း ခမရ (၅၀၃)
၆ ကပ ၉၀၅၂၇၂ တကက ေအာငတ္ င္ေစာ
၇ ကပ ၉၀၅၁၇၃ တကက စိးု ပိငု ္ ရငး္ မဴွ း(လခရ) ခမရ (၅၀၃)
၈ ကပ ၅၁၇၈၄၈ တကက စိနလ္ င္း
၉ ကပ ၉၀၅၂၀၁ တကက ေဇာမ္ င္း စိတမ္ ွဴး ခမရ (၅၀၃)

စိတမ္ ွဴး ခမရ (၅၀၃)
စိတမ္ ဴွ း ခမရ (၅၀၃)

စတိ ္မဴွ း ခမရ (၅၀၃)

17 ဦးဇငထ္ ုနလ္ ႏွင့္ သြပ္စီ ထြကဆ္ ခုိ ်က္ 16
18 ေဒၚဆုိင္းခမး္ ႏငွ ့္ ေဒၚဘန္ေရာင္ ထြက္ဆခို ်က္

၁၀ တ ၃၆၂၅၆၂ တကက ေအာင္ေဇာမ္ ငး္ စတိ မ္ ဴွ း ခမရ (၅၀၃)
၁၁ တ ၁၅၂၀၈၁ တက စံသိန္း ဒစု ိတ္မဴွ း ခမရ (၅၀၃)
၁၂ တ ၁၆၇၃၈၆ တက တင္မးို ၀င္း ဒုစိတ္မဴွ း ခမရ (၅၀၃)
၁၃ တ ၁၂၁၄၁၈ တက ေအာင္ၾကးီ မိးု ဒစု တိ ္မွဴး ခမရ (၅၀၃)
၁၄ တ ၂၀၃၄၈၅ တက စနး္ ေအး ဒစု တိ ္မွဴး ခမရ (၅၀၃)
ခမရ (၅၀၃)
၁၅ တ ၇၄၉၀၉၆ ဒတု က စိုးမငး္ လခရ ခမရ (၅၀၃)
ခမရ (၅၀၃)
၁၆ တ ၃၄၀၃၁၆ ဒုတက ေအာငေ္ ဇယ်ာဥးီ လခရ ခမရ (၅၀၃)
ခမရ (၅၀၃)
၁၇ တ ၃၄၉၀၉၇ ဒုတက ေဇာ္မငး္ သန္႔ လခရ ခမရ (၅၀၃)
ခမရ (၅၀၃)
၁၈ တ ၃၄၁၁၀၁ ဒုတက ေအာငမ္ ်ဳးိ သူ လခရ ခမရ (၅၀၃)
ခမရ (၅၀၃)
၁၉ တ ၄၆၅၀၉၄ တသ ၾကည္ႏုငိ ္၀င္း လခရ ခမရ (၅၀၃)
ခမရ (၅၀၃)
၂၀ တ ၃၉၂၃၁၅ တသ သနဇ႔္ င္ လခရ ခမရ (၅၀၃)
၂၁ တ ၄၄၄၈၁၁ တသ သိန္ ္းလြင္ လခရ ခမရ (၅၀၃)
ခမရ (၅၀၃)
၂၂ တ ၄၈၂၉၇၆ တသ ေအာင္ဆန္းလင္း လခရ

၂၃ တ ၄၆၃၁၀၂ တသ ေဇာမ္ င္းထြနး္ လခရ
၂၄ တ ၄၆၃၀၉၉ တသ ျမတေ္ သာင္းဦး လခရ
၂၅ တ ၄၀၄၈၁၈ တသ ေကာင္းျမတဥ္ ီး လခရ
၂၆ တ ၄၆၅၀၉၂ တသ ေ၀လြင္ဦး လခရ

၂၇ တ ၄၈၂၉၇၇ တသ ေဇယ်ာေအာင္ လခရ

၂၈ တ ၄၇၀၇၄၂ တသ ေအာင္ေဇယ်ာဥးီ လခရ


17

ထစို စ္သားမ်ားသည္ ဆရာမႏွစ္ဦးေသဆံးု ေနသညက္ ို မျမင္ေတြခ႔ င္ ၂ နာရီ၊
၃နာရီေလာက္ေစာကာ ရြာမထွ ြက္ခြာသြားၾကသည။္ ထိုအရာသည္ တကုိ ္ဆုငိ မ္ ႈေလာ။
သုိ႔မပာုတ္ သတူ ႔သုိ ည္ ရကစ္ ကၾ္ ကမ္းၾကဳတေ္ သာ ျပစမ္ ကႈ ်ဴးလြန္သူမ်ားျဖစ္ ေသာေၾကာင့္
ရြာသားမ်ား ထအုိ ခင္းျဖစမ္ ကႈ ို မသရိ ွခိ ငရ္ ြာမထွ ြက္သြားၾကျခငး္ ေလာ။ အနမိ ္ဆ့ းံု အားျဖင့္
တခ်ဳ႕ိ ေသာျပစမ္ ႈ က်ဴးလြန္သူမ်ားသည္ ထိအု ပု ္စုႏွင့္ အတရူ ြာမွ ထြကသ္ ြားႏငို သ္ ည္။ ၎ႏငွ ့္
စပလ္ ်ဥ္း၍ ျပညေ္ ထာငစ္ ု ၀နႀ္ ကးီ ဥးီ ကုိကုကိ အစးုိ ရကို ကယို စ္ ားျပဳလ်ွ က္ ယင္းတပ္စုမွ
တပသ္ ားႏစွ ္ ဦးအား အားကစားၿပိဳင္ပြဲတြင္ ပါ၀ငေ္ စရန္ ျပနပ္ ႔ုခိ ဲသ့ ည္ပာူ၍ ရွင္းလငး္ ေျပာၾကား
ခဲ့သည။္ 19 သေ႔ုိ သာ္ျငားလည္း သူ၏ရငွ ္းလင္းခ်က္သည္ ရြာရိွမ်ကျ္ မင္သက္ေသမ်ား၏
ေျပာၾကားခ်က္ (စစသ္ ား ၁၀ ေယာက္၊ ၁၂ ေယက္ ခနရ္႔ ြာမွ ထြက္သြားသညက္ ုိျမင)္ ႏငွ ့္
ဆနက႔္ ်ငေ္ နသည္။

စစေ္ ၾကာင္းမွဴးေအာင္ၿဖဳိ းျမင့အ္ ပါအ၀င္ အထကတ္ ြင္ေဖာျ္ ပခဲေ့ သာ

စစ္သားမ်ားသည္ သကၤာ မကငး္ ျဖစ္ ဖြယအ္ ရဆွိ ံုးပဂု ဳၢိ လမ္ ်ားစာရငး္ တြင္ ပါ၀င္ေနပါသည။္

အခငး္ ျဖစၿ္ ပီးေနာက္ ရြာသားအနညး္ ငယ္ကုိ ရဲမ်ားက စံုစမး္ စစ္ ေဆးလုိက္ေသာအခါ

ထသို ိရု႔ ြာမထွ ြကသ္ ြားသညဆ္ ုသိ ည့္ သတငး္ ကုိ ခ်က္ခ်င္းသရိ ွိ ခဲ့ၾကသည္။ သု႔ိ

ေသာ္ရဲမ်ားက ထုိထြက္သြားေသာစစ္သားမ်ားေနာက္သု႔ိ လုိကျ္ ခငး္ ကုိ ေသာ္လညး္ ေကာငး္ ၊

ထိုစစသ္ ားမ်ားကို စုံစမ္းရနေ္ သာ္ လည္းေကာင္း မည္သည့ႀ္ ကဳိ းပမး္ မကႈ ုမိ ွ် လပု ္ေဆာငျ္ ခင္း

မရခိွ ဲၾ့ က။ မ်ားစြာေသာရြာသားမ်ား၏ ထြကဆ္ ခို ်က္အျပင္ အုပခ္ ်ဳပေ္ ရးမွဴး20 ၊ သူ၏ရပ္ကြက္

အပု ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး21 ႏွင့္ ေဒသခံဘာသာေရးေခါင္းေဆာင2္ 2 တ႔ုိ၏ေျပာဆို ခ်က္အရ ရဲမ်ားသည္

ျမန္မာစစ္တပမ္ ွ စစ္သားမ်ားကို ေၾကာကၾ္ ကသည။္

ရြာအပု ခ္ ်ဳပေ္ ရးမွဴးႏငွ ့္ ရပက္ ြကအ္ ပု ္ခ်ဳပေ္ ရးမဴွ းတိကု႔ ထြက္ဆိုထားသညမ္ ာွ ရဲမ်ားသည္
ရြာသားမ်ားကုိ စစေ္ ဆးမႈၿပီးလွ်င္ ဗ်ဴပာာမွဴး ထြန္းႏငုိ ဥ္ ီး (ဒတု ိယဗိလု ္မဴွ းႀကးီ အဆင့္)
ႏွင့္ ေအာငၿ္ ဖဳိ းျမင့္ တိုက႔ အၿမဲ ဆိုသလရုိ ဲမ်ားကုိ လာေရာက္ေမးျမနး္ ေလ့ရိွသည္။
ရြာသားမ်ားကို စစ္ေဆးမႈျဖစ္စဥ္တခလု ုံးကုိ ဘုရား ေက်ာငး္ ၌သာျပဳလပု ္ခဲ့သည။္ စစ္ေဆးမႈ
ၿပီးဆုးံ တငို း္ ရဲမ်ားသည္ဗ်ဴပာာမွဴးထသံ ု႔ိကားျဖငသ့္ ြားေရာက္ေလ့ရိၿွ ပီးကားကုိရပ္ကြက္မဴွ းအိမ2္ 3

19 ျမန္မာ႔အလငး္ သတင္းစာ၊ အစိးု ရသတင္းစာ၊ ၂၀၁၅ခႏု စွ ္ ၾသဂုတ္လ ၂ ရက၊္ စာမ်က္နွာ ၉

20 ဦးေအာငန္ န ္

21 ဦးဇငထ္ နု ္လဆိုငး္
22 သကိ ာၡ ေတာ္ရ ဆရာဥးီ ေဇာရ္ ာ
23 ဥးီ ေအာငန္ န္ (အုပ္ခ်ဳပေ္ ရးမဴွ း)၊ ဥးီ ဇငထ္ ုနလ္ ဆငို ္း (ရပက္ ြက္မွဴး) ထြကဆ္ ိုခ်က္

18

(မးုံ ေပၚ ႏငွ ့္နမ႔ေ္ တာင္းသ႔ို သြားႏိငု ေ္ သာလမ္းေပၚတြငတ္ ညရ္ သိွ ည)္ ေရွ႕တြင္ရပက္ ာ
သတူ တ႔ို ေန႔တာ စစုံ မ္းစစ္ေဆးခဲေ့ သာ မွတ္တမ္းမ်ား ျပသျခင္း ျပဳလပု ေ္ လ့ရွခိ ဲ့သည။္

တိုငး္ ျပည္အေဆာကအ္ အုပံ ိုင္းဆိငု ရ္ ာ ထနိ ္းခ်ဳပမ္ ေႈ အာက္တြင္ရေိွ သာ ရဲတပ္ဖြဲ႔

ရဲတပဖ္ ြဲသ႔ ည္ ဥပေဒစးုိ မုိးေရး24 ကို ေဖာေ္ ဆာင္သည့္ တိငု ္းျပညအ္ ေဆာက္အအံု

ျဖစ္သင့္သည္။ အစုိးရ အာဏာပိုငမ္ ်ားက ဥပေဒ၏ အထကတ္ ြင္ ရွိေနမႈ 25

အားကာကြယ္ေစာငေ့္ ရာွ က္ေပးသည့္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ိဳး မျဖစ္သင့္ ပါ။ ဤႏစွ ္ခ၏ု

ျခားနားခ်ကသ္ ည္ အဘယ္နည္း။



ဥပေဒစိုးမးုိ ေရး အေျခခမံ မူ ်ားအနက္ တစရ္ ပ္မွာ လတူ ငုိ ္းဥပေဒေရ႕ွ ေမွာကတ္ ြင္

တန္းတူျဖစ္သည္။26 အစိးု ရ အာဏာပိငု မ္ ်ား ျဖစ္ေစ၊ သာမန္ႏိင္ု င္ သံ ားမ်ားျဖစေ္ စ

မညသ္ ူမဆုိ ျပစ္မကႈ ်ဴးလြနပ္ ါက ျပစဒ္ ဏ္ေပးရပါမည။္ ဤသည္ မာွ ဘကတ္ ဖကတ္ ြင္

ျဖစသ္ ည္။ အျခားဘက္တဖက္တြင္ ျပစ္မကႈ ်ဴးလြန္ခံရသမူ ်ားအတြက္ တရားမွ်တမႈကို

ရာွ ေဖြရ သည။္ ဤသည္တိုအ႔ ား တရားမွ်တေသာ ဥပေဒမ်ား27 ႏငွ ့္ ၎တ၏ုိ႔ သက္ဆိုငရ္ ာ

လပု ္ထုးံ လုပ္နည္းမ်ား28 အား အသုးံ ျပဳ အတညျ္ ဖစ္ေစေသာ လြတလ္ ပ္၊ ဘကမ္ လိုက၊္

ထကျ္ မကသ္ ည့္ တရားစရီ ငေ္ ရး 29က မွ်တေသာ စစ္ေဆးစီ ရငမ္ ႈမ်ား30 ျဖင့္ ေဖာ္ေဆာင္ရပါမည္။

ရဲတပဖ္ ြဲအ႔ ေနျဖင့္ အစးုိ ရအာဏာပငို ္မ်ားက ဥပေဒ၏အထက္တြင္ ရွိေနမအႈ ား

ကာကြယေ္ စာင့္ ေရာွ ကေ္ ပးၿပးီ ဥပေဒမ်ားမွာ တရားသည္ျဖစေ္ စ၊ မတရားသညျ္ ဖစ္ေစ လထူ ုက

အတင္းအက်ပ္ လုိက္နာေစရန္ လက္ကိငု ္တတု ္ အ ျဖစ္ အသံးု ခ်ခံရသည့္ အဖြဲအ႔ စညး္ ၊

မညသ္ ိ႔ေု သာ အေျခအေနေအာကတ္ ြင္ ရေွိ နသညျ္ ဖစေ္ စ၊ အစးုိ ရ အာဏာပငုိ မ္ ်ား ဘက္တြင္သာ

ရပတ္ ညေ္ ဖာေ္ ဆာငသ္ ည့္ အဖြဲအ႔ စညး္ ၊ ၎တ႔ို ျပစမ္ ႈက်ဴးလြန္လွ်ငလ္ ည္း ဝငို း္ ဝန္းဖုးံ အပု ္

ကာကြယ္ ေပးသည့္ အဖြဲ႔အစညး္ မျဖစ္သင့ပ္ ါ။ ယင္းကုိ အေကာငအ္ ထညေ္ ဖာ္ႏိငု ္ရနမ္ ာွ

ရဲတပဖ္ ြဲသ႔ ည္ ဘက္လကုိ ္မႈမျပဳဘဲ 31 သမာသမတက္ ်စြာ 32 ရပ္တည္မွသာ ျဖစႏ္ ုိင္ေခ် ရိွပါသည။္

24 The Rule of Law 19
25 The Rule by Law
26 Every person is equal before the law
27 Just law
28 Relevent procedures
29 Independent, impartial and efficient judiciary
30 Fair trails
31 Impartility
32 Neutrality

ဘက္လကုိ မ္ မႈ ျပဳဘဲ သမာသမတက္ ်စြာ ရပတ္ ည္ႏုိင္ရန္ ဟူသည္မာွ လည္း ရဲတပဖ္ ြဲ၏႔
ဖြဲစ႔ ညး္ တည္ရွိမႏႈ ွင့္ တိုကရ္ ကို ္ သကဆ္ ုိင္လာသည။္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမာွ ကျ္ ခင္းခရံ သည့္
အရပ္သားဝန္ႀကးီ က ဦးေဆာငသ္ ည့္ ျပည္ထဲ ေရးဌာန၏ ႀကးီ ၾကပ္ကြပ္ကဲမႈေအာက္တြင္
ရဲတပဖ္ ြဲအ႔ ား ထားရတွိ ာဝနထ္ မး္ ေဆာင္ ေစရပါမည။္ ရဲတပ္ဖြဲ႔ သကသ္ က္ တြင္ အမႈထမ္းေဆာင္
ေရးအတြက္သာ ေလက့ ်င့သ္ င္ၾကားေပး ထားသမူ ်ားႏငွ လ့္ ညး္ ေကာင္း၊ ၎တ႔ကို ေအာကေ္ ျခ
မေွ န၍ အထကရ္ ဲခ်ဳပ္အထိ အဆငဆ့္ င့္ ရာထးူ တးို တက္ တာဝနထ္ မ္းေဆာင္ျခင္း
တျိ႔ု ဖင့္လည္းေကာင္း ရဲတပ္ဖြဲ႔ကုိ တညေ္ ထာင္လည္ပတ္ျခင္းမွာ အသင့္ေလ်ာဆ္ ံးု ျဖစသ္ ည္။
တပမ္ ေတာအ္ ရာရမိွ ်ားက ယနူ ီေဖာငး္ ခၽြတက္ ာ ရဲတပ္ဖြဲ႔ သု႔ိ ေရ႕ႊ ေျပာင္းၿပီး အဆင့္ျမင့္
ရာထူးတာဝနမ္ ်ား ရယူကာ ရဲတပ္ဖြဲက႔ ို တည္ေထာငလ္ ညပ္ တ္ျခင္းမ်ိဳး မျဖစသ္ င္ပ့ ါ။

မ်က္ေမွာကအ္ ခ်ိနတ္ ြင္ ဘကလ္ ကုိ မ္ ႈ မျပဳဘဲ သမာသမတ္က်စြာ ရပတ္ ည္သည့္ ရဲတပ္ဖြဲ႔

ေပၚထြက္လာေရး ဟသူ ညမ္ ာွ စတိ ္ကးူ ယဥမ္ ်ွ သာ ျဖစေ္ နဆဲပင္။ အဘယေ္ ၾကာင့္ဆိေု သာ္

လကရ္ ိွျမန္မာႏိငု ္ငံ ရဲတပဖ္ ြဲ႔သည္ အထက္ တြင္ ေဖာျ္ ပထားသည့္ အေျခခံမ်ားႏငွ ့္ ဆန႔္က်ငက္ ာ

ဖြဲစ႔ ည္း၊ တည္ရိ၊ွ လညပ္ တေ္ နျခငး္ ေၾကာငျ့္ ဖစ္သည။္ ၂၀၀၈ ခုႏစွ ္ ဖြဲစ႔ ည္းပအံု ေျခခဥံ ပေဒအရ

တုငိ း္ ျပည္၏အျမင့ဆ္ ုံး အေဆာက္အအုျံ ဖစ္ေသာ အမ်ိဳးသားကာကြယ္ေရးႏငွ ့္

လုံၿခံဳေရးေကာငစ္ ီတြင္ စစဗ္ လို ္ကိယု စ္ ားလွယ္ အမ်ားစကု ေနရာယူထားသည္။

ယငး္ ေကာင္စအီ ား အဓိကဥးီ ေဆာင္ ခြင့္ ရထားသည့္ ကာကြယေ္ ရးဦးစီးခ်ဳပ္သည္

အဆငျ့္ မငစ့္ စ္အရာရွိတစ္ဦးအား ျပည္ထဲေရးဝနႀ္ ကီးအျဖစ္ ခန႔ထ္ ား သည။္

၂၀၀၈ ဖြဲ႔စညး္ ပုအံ ေျခခံဥပေဒေအာက္၌ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားအား အႀကမိ မ္ ည္မွ်ပင္
မေရတြက္ ႏု္ိင္ေအာင္ က်င္းပေစကာမူ စစမ္ ွန္စြာေရြးေကာကတ္ ငေ္ ျမာႇ က္ျခင္းခံရသည့္
မည္သည့္ အရပသ္ ားအမတမ္ ွ် ျပညထ္ ဲေရးဝနႀ္ ကီး ေနရာကို မရႏုငိ ္ပါ။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆုေိ သာ္
၎ဖြဲ႔စညး္ ပအံု ရ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က ေစလႊတလ္ ိကု သ္ ည့္ စစအ္ ရာရွိ တဥးီ ဦးကုိသာ
သမတၼ အေနျဖင့္ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကးီ အျဖစ္ ခန္႔ထားႏငုိ ေ္ သာေၾကာင့္ ျဖစသ္ ည္။ အသက္
ေမြးဝမ္းေၾကာင္းအရ ရဲအေနႏွငသ့္ ာ အဆင္ဆ့ င့္ တာဝနထ္ မး္ ေဆာင္ခဲ့ၿပီး ရာထးူ တးုိ တကက္ ာ
အဓကိ က်ေသာ တာ ဝန္မ်ား ယူထားခဲ့သည့္ ရဲစစ္စစ္ အရာရွႀိ ကးီ မ်ားေနရာတြင္
စစ္ဗုလိ မ္ ်ားအား ရဲယူနီေဖာင္း ေျပာငး္ ဝတ္၍ အစားထးုိ ခဲၿ့ ပီး ျဖစသ္ ည။္ သာဓကအားျဖင့္
ေကာင္းခါးေက်းရြာ တညရ္ ရိွ ာ ရွမ္းျပည္နယ္ ျပညန္ ယ္ရဲတပဖ္ ြဲ႔မဴွ းႏွင့္ လက္ေထာက္ ျပညန္ ယ္
ရဲတပ္ဖြဲ႔မွဴးတိ႔ု ႏွစဥ္ းီ လးုံ သည္ ျမနမ္ ာစစ္တပမ္ ွ လာေရာကတ္ ာဝန္ ထမး္ ေဆာင္ၾကသူမ်ား
ျဖစ္သည္။

20

ဗ်ဴဟာမွဴးထြနး္ နိုင္ဥးီ နွင့္ စစ္ေၾကာင္းမဴွ း ေအာင္ျဖိဳးျမင့္တအ႔ုိ ခ်င္းျဖစ္
ပြားခဲ့ရာ အိမအ္ တြငး္ သို ့ ၾကညေ့္ နစဥ္


ျမနမ္ ာႏငို ္ငံ ရဲတပဖ္ ြဲတ႔ ြင္ ဘက္လကို မ္ မႈ ျပဳဘဲ သမာသမတ္က်စြာ ရပတ္ ညႏ္ ုငိ မ္ ည့္
သေကၤတ လကၡဏာ စိးု စဥး္ မွ် မေတြရ႔ ေပ။ အဘယ္ေၾကာငဆ့္ ုေိ သာ္ ၂၀၀၈
ဖြဲ႔စညး္ ပံုအေျခခံဥပေဒ ပဒု ္မ(၃၃၈) အရ ႏုိင္ငံအတြငး္ ရွိ လက္ နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႔မ်ားအားလုံးသည္
ျမန္မာစစတ္ ပ၏္ တကို ္ရုိက္ႀကီးၾကပက္ ြပက္ ဲမေႈ အာက္သိ႔ုက်ေရာက္သြားျခင္းေၾကာင့္ျဖစသ္ ည။္
ဤဖြဲ႔စည္းပုအံ ေျခခံဥပေဒဆငုိ ္ရာ ျပဌာန္းခ်ကသ္ ည္ ျမန္မာႏိုငင္ ၏ံ ျပစမ္ ႈဆငုိ ရ္ ာ တရားမွ်တမႈ
ရွာေဖြေရးစနစအ္ ား ဆိးု ဆိုးဝါးဝါး ပ်က္စီးသြားေစသည္။ ျပင္းထန္ဆိုးဝါးေသာ ျပစမ္ ႈႀကီးမ်ား
အထူးသျဖင့္ ျမနမ္ ာ မဟတု ေ္ သာ တုငိ း္ ရငး္ သား လမူ ်ိဳးမ်ားအား ဆန္က႔ ်ငက္ ်ဴးလြန္သည့္
ျပစ္မႀႈ ကးီ မ်ားတြင္ ျပစမ္ ကႈ ်ဴးလြနေ္ ၾကာင္း သသံ ယ ျဖစခ္ ံရသမူ ်ားမာွ စစဘ္ က္ဆုငိ ရ္ ာ ပုဂိၢဳလမ္ ်ား
ျဖစ္ေသာအခါ ၎တို႔အား စစံု မ္းစစ္ေဆးျခင္း စသညမ္ ်ား ေဆာငရ္ ြက္ရန္ ရဲတြင္ အခြင့အ္ ာဏာ
မရိွပါ။

၂၀၀၈ ဖြဲ႔စညး္ ပံအု ေျခခဥံ ပေဒအရ တညေ္ ဆာကထ္ ားေသာ ဥပေဒေဘာင္ အတြငး္ တုိ
င္းျပည္အေဆာက္အအုံပုိငး္ ဆုိင္ရာ ထနိ ္းခ်ဳပမ္ ႈတုသ႔ိ ည္ အထူးသျဖင့္ တငို း္ ရငး္ သား ေဒသမ်ားရိွ
အေျခခံလူထု မ်ားအတြငး္ မေကာင္းသည့္ ျပစ္မကႈ ်ဴးလြနမ္ ႈႀကီးမ်ား ျဖစပ္ ြားေပၚေပါကေ္ စသည။္

21

အဓိကက်သည့္ လူအ႔ ခြငအ့္ ေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈႀကးီ အား အကာအကြယမ္ ဲ့ ျဖစ္ေစသည္။
ေကာင္းခါးရာဇဝတမ္ ႈႀကီးသည္ တစ္ျပညလ္ းုံ တြင္ အဆုိးဝါးအျပင္းထန္ဆံုး အဆင့မ္ ်ဳိ း
ေရာက္ေစခဲ့သည္။ ရဲတပ္ဖြဲ႔သည္ စြမး္ ရည္အရ အားနည္းေနေသးရုမံ က အထးူ သျဖင့္
ျမနမ္ ာစစတ္ ပအ္ ားဘကလ္ ကုိ ္ေဆာငရ္ ြက္ေပးေနရေသာေၾကာင့္ေကာင္းခါးရာဇဝတမ္ ႀႈ ကးီ တြင္
သကေ္ သခခံ ်ကမ္ ်ားအား စုေဆာငး္ ျခငး္ ၊ မႈခင္း ျဖစပ္ ြားက်ဴးလြန္သည့္ေနရာတြင္ စစ္ေဆးျခင္း
စသညတ္ ႔ိုအား အားနည္းခ်ညန့္ ဲလ႔ ြန္းစြာ ေဆာငရ္ ြက္ခဲေ့ ၾကာင္း ေတြရ႔ သည္။

မႈခငး္ ဆငုိ ရ္ ာ ေဆးပညာအရ စစေ္ ဆးျခင္း

စင္စစအ္ ားျဖင့္ လငိ ္ပုိင္းဆ္ိငု ္ရာ ျပစ္မကႈ ်ဴးလြနသ္ ညဟ္ ု သံသယရွသိ မူ ်ားအား

မခႈ ငး္ ဆုိင္ရာ ေဆးပညာအရ စစေ္ ဆးျခင္းမ်ားအပါအဝင္ ႏိငု င္ ံတကာ စံခ်ိနစ္ ံညႊန္းမ်ား၊

ရဲလကစ္ ြဲကဲသ့ ုိ႔ေသာ ျပည္ တြငး္ ဥပေဒမ်ားႏငွ အ့္ ညီ ရပု ္ပုငိ း္ ဆိုင္ရာ သကေ္ သခခံ ်ကမ္ ်ားအား

စနစတ္ က် စုေဆာငး္ ခဲမ့ ည္ ဆိပု ါက မ်ကျ္ မငသ္ ကေ္ သမ်ား မရွိေသာလ္ ည္း

ျပစ္မကႈ ်ဴးလြနသ္ မူ ်ားအား စနစ္တက် ေဖာ္ထတု ႏ္ ငို ္ပါသည္။ ဤေကာငး္ ခါး ရာဇဝတ္မႈႀကးီ တြင္

ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ သူမ်ား၊ လသူ တ္ သမားမ်ားသည္ ျပစမ္ ႈက်ဴးလြန္ခဲသ့ ည့္ ေနရာတြင္

၎တုိ၏႔ ခႏၶာကုယိ ္မွ အရည္မ်ား (အနည္းဆုံး အားျဖင့္ သုတ္ရညမ္ ်ား) ခ်နထ္ ားခဲ့ၾကသည။္

ျပစ္မႈျဖစ္ပြားက်ဴးလြနရ္ ာသို႔ ရဲတပဖ္ ြဲ႔မလာခင္ ႀကိဳတင္ေရာက္ရသိွ ြားခဲ့ သည့္

မ်က္ျမငသ္ ကေ္ သတဦး၏ ထြက္ဆိခု ်ကအ္ ရ ျပစ္မႈက်ဴးလြနခ္ ံရသႏူ စွ ္ဥးီ ၏ မနိ း္ မကုယိ ္တြင္

လကခ္ ုပ္တခပု န္ ီး ပါးစာမွ် ေယာက်ား္ သုတ္ရည္ အေျမာကအ္ မ်ား က်န္ရွိခဲ့ေၾကာင္း သိရသည။္

သကရ္ ွမိ ်ားမွ ထြက္ေသာအရည္မ်ားႏငွ ့စ္ ပလ္ ်ဥ္းသည့္ သကေ္ သခခံ ်က္မ်ားကုိ
စုေဆာငး္ ရာတြင္ ရဲတပဖ္ ြဲ႔ဝင္ မ်ား၌ တစံုတရာ လံုေလာကေ္ သာ အသိပညာရွရိ န္ လိုအပ္သည္။
အဆိပု ါ သကေ္ သခံခ်က္မ်ားအား သတဳၱ ႏငွ ့္ ပလပ္စတစ္ကဲသ့ ိ႔ု အရည္မစုပသ္ ည့္ ပစညၥ ္းမ်ားျဖင့္
စုေဆာင္းထနိ ္းသမိ ္းရပါမည္။ ၎တအု႔ိ ရည္ေပ်ာ္ၿပးီ ေငြရ႔ ည္အ ျဖစ္ ေျပာငး္ လဲသြားပါက
သက္ေသခပံ စညၥ း္ မ်ားကုိ ပ်ကစ္ ီးေစႏုငိ ္သည္။ ထုိကဲသ့ ႔ိုေသာ သကေ္ သခံခ်က္ ထိနး္ သမိ ္း
ထားသည့္ ပစၥည္းမ်ားအား ေနအမိ ခ္ န္းတြငး္ ပမံု နွ ္အပခူ ်ိန္တြင္ ထားရိွရသည္။ ထုိေ႔ နာက္
ဓာတ္ခြဲ စစ္ေဆးခန္းသို႔ တတ္ႏငုိ ္သမ်ွ ျမနဆ္ န္စြာ ပ႔ုေိ ဆာင္ရပါမည။္ ကမံ ေကာင္းစြာပင္
ရဲတပ္ဖြဲ႔သည္ ေကာငး္ ခါးရာဇဝတမ္ ႈႀကီး၌ ယငး္ တ႔ို ကုိ လုိက္နာေဆာင္ရြက္ခဲ့ ျခငး္ မရွ။ိ ရဲလက္စြဲ
အပဒုိ ္ (၁၇၅၀) တြင္ ပါရေိွ သာေအာကပ္ ါ ျပဌာန္းခ်က္မ်ားအတငို ္း လညး္ စီမလံ ုပေ္ ဆာင္ခဲ့
ျခငး္ မရ။ွိ

(က) အမႈတစံတု ရာတြင္ သက္ေသတင္ျပရန္ ရညရ္ ြယ္သည့္ ပစၥည္းတရပ္ရပ္ကို ေသခ်ာစြာ
22

စကၠဴအမတွ ္ တြယ္ကပ၍္ အမွတ္စဥမ္ ်ား ေရးမွတၿ္ ပးီ ေသာ(္ စာခ်ဳပစ္ ာတမ္း ျဖစ္လွ်င္
အကၡရာ စာလးံု ျဖင့္ မတွ သ္ ား၍) ထပု ပ္ ိးု ခ်ဳပတ္ ြယႏ္ ငုိ လ္ ်ွ ငလ္ ညး္ ထုပ္ပးို ခ်ဳပ္တြယ္ၿပးီ ေနာက္
၎အထုပ္ကု၊ိ ပစညၥ ္းေတြ႔ရွိသူ သမိ႔ု ဟတု ္ တငျ္ ပ သူ သမ႔ို ဟုတ္ ေပးအပသ္ ႏူ ွငတ့္ ကြ
၎ပစညၥ း္ မနွ ္ကနေ္ ၾကာင္း သက္ေသခႏံ ငို ္ရန္အလိ႔ငု ွာ သက္ေသထူရန္ ထားရသိွ ူတ၏ုိ႔
ေရွ႕တြင္ ခ်ိပ္တံဆိပ္ ခတႏ္ ွပိ ္ရမည။္
(င) ဓါတ္ခြဲစမး္ သပစ္ စ္ေဆးရန္လသုိ ည့္ ပစညၥ ္းမ်ားကို စနစတ္ က် ထပု ပ္ ိုး ခ်ိပတ္ ံဆိပခ္ တ္ႏွပိ ္
ၿပီးလွ်င္ အမႈစစ္ အရာရကိွ သကဆ္ ုိငရ္ ာ ရဲစခန္းမွဴးမတွ ဆင့္ ဓာတုေဗဒ စစ္ေဆးေရးဌာနသုိ
တုကိ ရ္ ိုကပ္ ု႔ိ ရမည္။

သကေ္ သခခံ ်က္မ်ား စုေဆာငး္ ျခင္း

ရဲတပဖ္ ြဲ႔သည္ ရဲလက္စြဲတြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ အထက္ပါ လုပ္ထုံးလုပ္နညး္ မ်ားကုိ
လုကိ ္နာျခင္း မရွိဘဲ ျပစမ္ ကႈ ်ဴးလြနသ္ ည့္ ေနရာ၌ ေတြ႔ရေသာ သကေ္ သခပံ စညၥ ္းမ်ားအား
အစားအေသာကႏ္ ငွ ့္ အျခားပစၥည္းမ်ား သယေ္ ဆာင္ရန္ ေစ်းဝယ္ရာ၌ အသးုံ ျပဳေသာ
ပလပ္စတစ္ ကၽြတက္ ၽြတ္အိပမ္ ်ား အ တြင္းသု႔ိ လြယ္လင့တ္ ကူ ထည့္ယသူ ြားခဲၾ့ ကသည။္
ျပစမ္ ႈက်ဴးလြန္ခံရသူမ်ားထံမွ စေု ဆာင္းခဲသ့ ည့္ ဆံပင္ မ်ားကို ထည့္ထားေသာ စာအတိ အ္ ား
ခ်ပိ ႏ္ ငွ ့္ ပိတထ္ ားခဲေ့ သာ္လည္း အဆိပု ါ စာအတိ ၏္ အေပၚဖံုး ေဘးႏွစ္ဘကမ္ ာွ ပြင့လ္ ်ကရ္ ၿွိ ပးီ
တစတံု ဦးက စာအတိ ္အတြင္း ထည့္ထားေသာ ဆံပင္မ်ားအား လက္ ေခ်ာငး္ ကုိ အသံုးျပဳရုံႏငွ ပ့္ င္
လြယ္လငတ့္ ကူ ထတု ္ယူျခင္း၊ ျပန္လညထ္ ည့္သြင္းျခငး္ မ်ား ျပဳလပု ္ႏငို ္ ေၾကာင္းေတြ႔ရသည။္
သုိ႔ျဖစ္၍ အထက္ေဖာ္ျပပါ ရဲလက္စြဲ ျပဌာန္းခ်ကမ္ ်ားႏငွ ့္ ဆန႔က္ ်င္လ်က္ သကေ္ သ
ခပံ စၥညး္ မ်ားအား စနစတ္ က်မဟုတဘ္ ဲ စေု ဆာငး္ ထုပ္ပးုိ ထားမကႈ ုိ အခြင္ေ့ ကာငး္ ယကူ ာ
(တဦးခ်ငး္ လူပုဂိၢဳလမ္ ်ား၊ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား သမုိ႔ ဟုတ္ အစုိးရအာဏာပိုငမ္ ်ား အစရသွိ ျဖင့)္
မသမာသူမ်ားသည္ အေကာကႀ္ ကံ မညဆ္ ပို ါက တရားခံ အစစအ္ မွနမ္ ်ား လြတ္သြားၿပီး
အျပစ္ကင္းမဲ့သမူ ်ား တရားခဘံ ဝသ႔ို က်ေရာကသ္ ြားဖြယ္ ရိသွ ည္။

23

ျပစမ္ ႈက်ဴးလြနခ္ ံရ၍ ကြယ္လြနသ္ ြားခဲ့ရေသာ ဆရာမေလးႏစွ ဥ္ းီ ျဖစသ္ ည့္

မရနလ္ ုရာႏွင့္ တနေ္ ဘာင္ ေခါန္နန္စင္တု႔၏ိ ရပု ၾ္ ကြင္းအေလာငး္ မ်ားအား စစ္ေဆးၿပီး

မတွ ္တမး္ ရယျူ ခင္း၊ မခႈ င္းဆု္ငိ ရ္ ာ သကေ္ သခံ ခ်က္မ်ား စေု ဆာင္းျခငး္ ႏငွ ့္ အမ်ဳိ းအစား

ခြဲျခားေဖာထ္ တု ္ျခငး္ တုိမ႔ ွာ လြနစ္ ြာမပွ င္ အေရးႀကီးလပွ ါသည္။ အထးူ သျဖင့္ လကရ္ ွိအစးုိ ရ

စစဘ္ က္ဆုငိ ရ္ ာ အာဏာပုငိ မ္ ်ားက ခ်မွတ္ထားေသာ ႀကးီ မား လွသည့္ ထနိ း္ ခ်ဳပ္မႈေအာက္တြင္

မ်ကျ္ မင္သက္ေသ မရႏ္ိငု သ္ ည့္ ဤအမမႈ ်ိဳး၌ ျပစမ္ ႈက်ဴးလြနခ္ ံရသူမ်ား သာမက

ျပစမ္ ႈက်ဴးလြနေ္ ၾကာငး္ သံသယျဖစ္ခံ ရသမူ ်ားတ႔ိ၏ု ခႏၶာကုယိ မ္ ်ားႏွင့္ အဝတအ္ စားမ်ားမွ

သကေ္ သခံခ်ကမ္ ်ားကုိ စနစ္တက် စေု ဆာငး္ ၊ စစေ္ ဆးမည္ ဆိုပါက ျပစမ္ ႈက်ဴးလြန္သမူ ်ားအား

ေဖာ္ထတု ္ႏငုိ ္ဖြယရ္ သိွ ျဖင့္ ရဲတပဖ္ ြဲ႔သည္ ယငး္ ႏငွ ့စ္ ပ္လ်ဥး္ ေသာ ရွင္းလင္းတကိ ် သည့္

မခႈ ငး္ ဆငုိ္ ရ္ ာ စံစု မ္းစစ္ေဆးမႈလပု ထ္ းံု လပု ္နည္း မ်ားအား တကိ ်စြာ လိကု ္နာရပါမည္။

အထကပ္ ါ လုပ္ထံုးလုပန္ ညး္ မ်ားအား မလိုက္နာဘဲ ရဲတပ္ဖြဲ၏႔ မဆင္မျခင၊္
ေပါေ့ ပါ့ ဆဆျပဳမႈ မသိက်ဳိ းကၽြန္ ျပဳမႈတိုသ႔ ည္ ျမနမ္ ာႏုိ္င္ငကံ စာခ်ဳပဝ္ ငအ္ ျဖစ္ ၁၉၄၉ ခႏု စွ ္
ၾသဂတု ္လ ၁၂ ရက္ေနက႔ လက္မတွ ေ္ ရးထုိး အတညျ္ ပဳ ထားေသာ ဂ်နီ ီဗာကြန္ဗငး္ ရွင္း
သေဘာတူစာခ်ဳပ္ကိုျပငး္ ထန္စြာခ်ဳးိ ေဖာက္လ်က္စစရ္ ာဇဝတမ္ ႈက်ဴးလြန္သည့္မုဒမိ ္းသမားႏွင့္
လသူ တသ္ မားမ်ားအား အားေပးကူညီ ရာေရာက္ေစသည။္ 33 ရဲတပ္ဖြဲ႔၏ ယငး္ သ႔ျုိ ပဳက်င့္မမႈ ာွ
ယခငက္ စစရ္ ာဇဝတ္မႈမ်ားႏွင့္ လသူ ားဆန္႔က်င္ ျပစမ္ မႈ ်ား က်ဴးလြန္ခဲ့ၾကၿပးီ အဆံးု အစမရွိ
အၾကြငး္ မဲ့ လြတၿ္ ငိမး္ ခြင့္ ရခံစားေနၾကသည့္ လ႔ူအဖြဲ႔အစည္းတခုလုးံ ၏ အေနအထားအား
ပုိ၍ဆိုးဝါးသြားေစသည။္ အပ်က္ သေဘာသို႔ သကေ္ ရာကမ္ ႈ ရေိွ စသည။္

လသူ ားခ်င္း စာနာေထာက္ထားမဆႈ ိုင္ရာ အေျခချံ ပဌာနး္ ခ်က္မ်ားကို

အသိအမတွ ျ္ ပဳသည့္ ဂ်နီ ီဗာ ကြန္ဗငး္ ရွငး္ ႏွင့္ ျပစ္မႈဆိငု ္ရာ ဥပေဒမ်ားႏွင့္အညီ

အၾကမ္းဖက္ပဋိပကၡမ်ား၏ အက်ိဳးသကေ္ ရာက္မမႈ ်ားမေွ န၍ အရပ္သား လူထမု ်ားအား

အကာအကြယေ္ ပးျခငး္ ကုိ ေလးစားရန္ လိုအပသ္ ည။္ ဤ ေကာငး္ ခါးရာဇဝတမ္ ႀႈ ကးီ တြင္

33 ျပစမ္ ဆႈ ုိငရ္ ာ ဥပေဒ ပဒု မ္ ၁၀၇ အားေပးကူညမီ ႈ။
အရာတချု ပဳျခငး္ ကုိ တဥးီ တေယာက္က အားေပးကူညီသည္ ဆသို ညမ္ ွာ
ပဌမ။ ။ တဦးတေယာက္ေသာသအူ ား ထိုအရာကို ျပဳေစရန္ လႈ႔ေံ ဆာျ္ ခင္း၊ သတိ႔ု ည္းမဟုတ္
ဒုတိယ။ ။ ထိအု ရာကို ျပဳေစရန္ အျခားသတူ ဥးီ ႏငွ ္ျ့ ဖစေ္ စ၊ အမ်ားႏွင့္ျဖစ္ေစ ပူးေပါင္းႀကံစညသ္ ညအ့္ တငို း္ လညး္ ျဖစ္၍၊
ထုအိ ရာကုိ ျပဳရနအ္ လငု႔ိ ာွ လညး္ ျဖစ္ေသာ ျပဳလုပ္မတႈ ခေု သာ္လည္းေကာငး္ ၊ ဥပေဒႏွင္မ့ ညီ ပ်ကက္ ြက္မတႈ ခေု သာလ္ ညး္
ေကာင္း ျဖစပ္ ြားလွ်င္၊ ထုိသ႔ုိ မိမကိ ပးူ ေပါငး္ ႀကစံ ညျ္ ခင္း၊ သု႔ိတညး္ မဟတု ္
တတယိ ။ ။ ျပဳလုပမ္ ျႈ ဖင့ေ္ သာ္လညး္ ေကာင္း၊ ဥပေဒႏွင့မ္ ညီ ပ်ကက္ ြက္မႈျဖင္ေ့ သာ္လညး္ ေကာင္း ထအို ရာျပဳျခင္းကုိ တမင္
ကပူ ့ျံ ခင္း တျ႔ုိ ဖစ္သည္။

24

ျပစ္မကႈ ်ဴး လြနေ္ ၾကာင္း စြပစ္ ြဲခံရသည့္ စစဘ္ ကဆ္ ငုိ ရ္ ာ ပုဂဳၢိ လမ္ ်ားအား ကူညီအားေပးသည့္
ျမနမ္ ာႏုငိ င္ ံ ရဲတပဖ္ ြဲ႔ဝင္မ်ားသည္ လည္း ႏငို င္ ံတကာဥပေဒႏငွ ့္ လသူ ားခ်င္း
စာနာေထာက္ထားသည့္ ဥပေဒမ်ားကုိ ခ်ဳိ းေဖာကသ္ ညသ္ ာမက ျပည္တြငး္ ဥပေဒမ်ားကုိလည္း
ခ်ဳိ းေဖာက္ရာ ေရာကသ္ ည္။ ယငး္ တ႔အို နက္ တခုမွာ ျပစ္မႈဆငုိ ရ္ ာ ဥပေဒ ပဒု မ္ ၂၀၁ အရ 34
သက္ေသခံပစညၥ ္းမ်ားကို ေပ်ာက္ပ်ကေ္ စျခငး္ ျဖစသ္ ည။္

ျပစ္မကႈ ်ဴးလြနျ္ ဖစပ္ ြားရာ ေနရာသို႔ ရဲတပဖ္ ြဲမ႔ လာခငႏ္ ငွ ့္ ျပစမ္ ကႈ ်ဴးလြနခ္ ံရသူမ်ား၏
အေလာငး္ မ်ားအား ေဆးရံသု ႔ို သယသ္ ြားသည္အ့ ခ်နိ ္ထိ အခ်ငး္ ျဖစ္ေနရာတြင္
ေရာက္ရွေိ နခဲ့ၾကသည့္ ရြာသားမ်ား၏ ထြက္ဆခုိ ်ကမ္ ်ား၊ အခ်င္းျဖစေ္ နရာတြင္
ရကို ္ယူထားေသာ ဓာတ္ပံုအေထာကအ္ ထားကို ေလ့လာၿပးီ ေနာက္ (ရုပ္ဝတဳၳ ပစညၥ ္းမ်ား၊
သကရ္ ိမွ ်ားမွ ထြက္ရိွသည့္အရညမ္ ်ားနငွ ့္ ဓာတခ္ ြဲစမး္ သပရ္ န္ ပစၥညး္ မ်ား အပါအဝင)္
သကေ္ သခပံ စညၥ ္းစာရင္း မူၾကမး္ ကို ေအာက္ပါအတငို း္ ျပဳစႏု ငို သ္ ည။္

၁။ ေသြးႏွင့္ ေသြးစြန္းကြကမ္ ်ား 35
၂။ သတု ရ္ ည္ႏငွ ့္ သုတ္ရည္ကြက္မ်ား 36
၃။ တံေတြး၊ သြားရည္သ႔ကုိ ဲသ့ ႔ို အျခားဇီဝေဗဒ နမူနာမ်ား 37
၄။ ဆံပငႏ္ ွင့္ အေမြးမ်ား 38
၅။ ဖံုးကြယေ္ နေသာ လက္ေဗြရာမ်ား 39
၆။ သတျ္ ဖတရ္ ာတြင္ အသးုံ ျပဳသည့္ သစ္သားတတု ္ေခ်ာငး္ ႀကီးတခု 40
၇။ ဓားတေခ်ာင္း 41

34 ျပစ္မႈဆုိင္ရာ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၂၀၁။ ။ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူကုိကာကြယ္ရန္အလုိ႔ငွာသက္ေသခံကုိေပ်ာက္ပ်က္ေစျခင္း

သုိ႔တည္းမဟုတ္ မမွန္သတင္းေပးျခင္း။

ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ၿပီးျဖစ္ေၾကာင္းသိလ်က္နွင့ျ္ဖစေ္ စ၊ယၾံုကညရ္ နအ္ ေၾကာငး္ ရလွိ ်ကႏ္ ငွ ျ့္ဖစ္ေစမညသ္ မူ ဆ၊ို ျပစမ္ ကႈ ်ဴးလနြ သ္ အူ ား

ဥပေဒႏွငအ့္ ညီခံရမည့္ ျပစ္ဒဏ္မွကာကြယ္ရန္ အၾကံျဖင၊့္ ထိျု ပစ္မကႈ ်ဴးလြနျ္ ခငး္ ႏွင့္ စပလ္ ်ဥ္းေသာ သက္ေသခတံ ခုခုကို

ေပ်ာကပ္ ်က္ေစလ်ွင၊္ သတ႔ို ညး္ မဟတု ထ္ အုိ ႀကမံ ်ိိဳးျဖင့္ပင္၊ျပစ္မႈႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍မမွန္ဟုမိမိသိေသာ၊သုိ႔တည္းမဟုတ္

ယံုၾကည္ေသာ သတင္းကုိ ေပးလွ်င္၊ ထုိသူကုိ -

က်ဴးလြန္ၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း မိမိသိေသာ၊ သတ႔ုိ ည္းမဟုတ္ ယံုၾကည္ေသာျပစ္မႈသည္ ေသဒဏခ္ ်မွတျ္ ခင္း ခထံ ို္က္ေသာ
ျပစမ္ ျႈ ဖစပ္ ါက၊ ခုနစ္ႏစွ ္ထိ ေထာငဒ္ ဏ္ တမ်ဳိ းမ်ိဳးခ်မွတ္ရမညျ့္ ပင္ ေငြဒဏ္လညး္ ခ်မတွ ္ႏုိင္သည္။

35 Blood and Blood stains

36 Semen and Seminal stains

37 Other biological samples such as saliva
38 Hair

39 Latent finger prints

40 A wooden stick which was used in killing 25
41 A knife

၈။ အမည္းေရာင္ ခပ္ျပားျပား အရာဝတၳဳတခု 42
၉။တခခု ်ငး္ စီအား သးီ ျခားထပု ္ပိုးကာ အမွတ္အသားမ်ား ျပဳေပးသငသ့္ ည့္
ေအာကခ္ မံ ်ား၊ အတြငး္ ခံေဘာငး္ ဘတီ ုမိ ်ားႏွင့္ အျခားသက္ေသခံ အဝတ္အစားမ်ား။ 43
၁၀။ စစ္ဖနိ ပရ္ ာမ်ား 44

အထကေ္ ဖာျ္ ပပါ ပံႏု ွစပ္ တံု ြင္ ျပစမ္ ကႈ ်ဴးလြန္သူ မ်ားထားခဲ့သည့္ လကေ္ ဗြရာမ်ားကုိ
ေတြႏ႔ ငုိ သ္ ည္။ ဝဲဘက္ပုံ တြင္ အျဖဴေရာငျ္ ဖင့္ ေလးေထာငအ့္ မတွ ္အသားျပထားေသာ
လက္ေဗြရာမ်ားမာွ ရဲမ်ားက မွတ္သားျပသထားျခင္း ျဖစ္ သည။္ ယာဘက္တြငရ္ ွေိ သာ
လကေ္ ဗြရာမ်ားအား ရြာသားမ်က္ျမငသ္ ကေ္ သမ်ားက ရကို က္ ူးယူထားခဲျ့ ခင္း ျဖစ္ည။္
အထက္ေဖာျ္ ပပါ သက္ေသခံပစညၥ း္ မ်ား စာရငး္ တြင္ လကေ္ ဗြရာမ်ားသည္ အေတာ္ပင္
အေရး ပါသည္။ ျပစမ္ ကႈ ်ဴးလြနေ္ ၾကာငး္ သသံ ယျဖစ္ခရံ သမူ ်ား၏ လက္ေဗြရာမ်ားႏွင့္
ျပစ္မႈက်ဴးလြနသ္ ည့္ ေနရာတြင္ ေတြရ႔ ရိွ သည့္ လကေ္ ဗြရာမ်ားအား တကုိ ္ၾကည္ပ့ ါက
တရားခံမ်ားအား ေဖာထ္ ုတ္ႏိငု ္ပါသည္။ လက္ေဗြရာမ်ားႏွင့္ စပလ္ ်ဥ္း၍ ရဲလကစ္ ြဲတြင္
ေအာကပ္ ါအတငုိ း္ ေဖာ္ျပထားသည။္

အ42ဝAတflအ္ atစmားatဝeတriaေ္ l ပinးေbနlaစcဥkမ္ cွoာloအrမဲ(ေေရဒာၚအင္ကခပစ္ ္တျပာာ၏းျပထားြကပစ္ဆၥညုိခ္်ကးတခ္။ ုကု။ ိဆေတရြာ႔မလေုလိကး္ႏတွစယဥ္္။းီ ရဒဲ႕ီအအေေၾလကာာငင္း္းေကတုိြကရဲိုေတြကုိ

ေမးၾကည့္ေပမယ့္ သူတုိ႔က ဘာမွ မေျဖၾကဘူး။)
43 All garments such as undershorts, panties, or other exhibits should be labeled and pack each garment separately.
44 Prints of military boots

26

၁၅၈၈။ ။ ျပစမ္ ႈက်ဴးလြနရ္ ာ ေနရာပတ္ဝနး္ က်ငတ္ ြငျ္ ဖစ္ေစ၊ ၎ျပစမ္ ႈက်ဴးလြန္ျခင္းႏငွ ့္
စပလ္ ်ဥ္းသည့္ ဝတၳဳတစုံ တရာ ေပၚတြငျ္ ဖစ္ေစ၊ က်နရ္ စ္သည့္ လက္ပံစု မံ ်ားကုိ ရွာေဖြရမည္။
ဖန္ဗးူ ၊ ဖန္ပလု င္း၊ ျပတငး္ ေပါက္ မွန္မ်ား၊ ေၾကြအးို ေၾကြ ခြက္မ်ား၊ သံျဖဴေသတာၱ
စသညမ္ ်ားေပၚတြင္ လကပ္ ံစု မံ ်ားကို ပကတိမ်က္စသိ က္ေသျဖင့္ ျမင္ႏငို ္ တတ္သည။္
ထုသိ ို႔ ေသြးစြနး္ ေသြးစ၊ ဆစီ ြနး္ ဆစီ မွစ၍ စထို ငို း္ ညစေ္ ပေသာ လကေ္ ခ်ာငး္ မ်ားမွ
လကပ္ စံု မံ ်ားမာွ လည္း အမ်ားအားျဖင့္ ၎ပစညၥ း္ မ်က္ႏွာျပင္ အႏံွ႔အျပားေပၚတြင္ ထင္ရာွ းစြာ
က်န္ရစ္တတ္ေလသည။္

၁၅၉၀။ ။ လကပ္ စုံ မံ ်ားကုိ ေတြရ႔ သွိ ည့္အခါ၊ လကပ္ စံု ကံ ်န္ရိသွ ည့္ ပစၥညး္ မ်ားကုိ

ေပးပုိ႔ႏငို က္ လက္ပစုံ ံဌာနသို႔ စစေ္ ဆးၾကည့ရ္ ႈရန္ ေပးပို႔ရသည။္ ထကုိ ဲ့သိ႔ု ေပးပိ႔ုရာ၊

၎လကပ္ စံု ံမ်ား မပ်က္စီးရန္ သတႏိ ငွ ့္ ေကာင္းမြန္စြာ ျပဳလပု ္ ကာကြယ္၍ ေပးပုိ႔ရမည္။

၎နညး္ လမ္းအတုိင္ ္း မျပဳလုပႏ္ ငုိ လ္ ွ်င္ လကပ္ ုံစံဌာနရွိ ကၽြမး္ က်ငသ္ ကူ ုိ လကပ္ စုံ ံမ်ား

လာေရာက္ စစ္ေဆးေဖာထ္ ုတ္ေပးရန္အတြက္ သကဆ္ ငုိ ္ရာျပညန္ ယ္/ တငုိ း္ / ခရငို ္

ရဲတပဖ္ ြဲ႔မွဴးမ်ားမွတဆင့္ မႈခင္း တပ္ဖြဲ႔မွဴးထံသ႔ုိ ဆကသ္ ြယေ္ တာငး္ ခရံ မည။္ လက္ပံုစံပါရေိွ သာ

အရာဝတၳဳမ်ားျပားေသာ မ်က္ႏာွ ျပင္ရွိလွ်င္ ၎လက္ ပုံစကံ ို ေအာက္တြင္ေဖာ္ျပထားသည့္

အတငုိ ္းအဖးံု မပါသည့္ စကဴၠ ေသတၱာျဖင့္ ဖးံု အုပက္ ာကြယထ္ ားရမည္။

(၁) လကပ္ စုံ ံပါသည့္ မ်ကႏ္ ွာျပငည္ ေီ သာ အရာဝတဳၳ ပစၥည္း။
(၂) ႏႈတခ္ မ္းဝေလးဘကတ္ ြင္ ေကာသ္ တု ္ထားေသာ အဖုးံ မပါသည့္ စကၠဴေသတၱာ။
(၃) မ်က္ႏာွ ျပငည္ ီညာေသာ ပစၥည္းမ်ားေပၚမွ လကပ္ ံုစံကို အဖုးံ မပါေသာ စကၠဴေသတၱာျဖင့္

27

ေမွာက္၍ အပု ထ္ ားၿပီး ေကာသ္ ုတထ္ ားေသာ စကဴၠ မ်ားျဖင့္ ကပထ္ ားေသာပံု။



ေကာငး္ ခါးရာဇဝတမ္ ႀႈ ကီးတြင္ ျဖစ္ပြားက်ဴးလြနခ္ ့ဲသည့္ ေနရာတဝုိက္ကုိ

စစ္ေဆးရာ၌ ေရခ်ိဳးခန္းအတြငး္ တြင္ လညး္ ေသြးမ်ားႏွင့္ေရာေနသည့္ လကရ္ ာမ်ားအား

ေတြရ႔ ိွရေၾကာငး္ သက္ေသတဦးက ထြက္ဆသို ည္။ 45 ကံမ ေကာင္းစြာပင္ ျပစမ္ ႈျဖစ္ပြားက်

ဴးလြန္ခဲသ့ ညေ့္ နရာအား စစေ္ ဆးေနစဥ္အတြငး္ ရဲတပဖ္ ြဲ႔သည္ အထကတ္ ြငေ္ ဖာျ္ ပ ထားေသာ

လပု ထ္ းုံ လပု ္နည္းမ်ားႏွင့္အညီ လက္ေဗြရာမ်ားအား စနစတ္ က် စေု ဆာင္းရယူခဲေ့ ၾကာင္း

မည္သည့္ ရြာသားမ်ွ မေတြျ႔ မင္ခဲရ့ ပါ။

ရဲလကစ္ ြဲတြင္လကေ္ ဗြရာမ်ားအားမညသ္ ႔ိုစုေဆာငး္ စမံ ခံ နခ႔္ ြဲပေ႔ုိ ဆာငရ္ မညျ္ ဖစ္ေၾကာငး္
တိက်ေသာ ျပဌာန္းခ်ကမ္ ်ား ပါရေွိ သာ္လည္း ရဲမ်ားသည္ ၎တိ႔အု ား လုံးဝပင္
ဥပကာၡ ျပဳထားခဲ့သည။္ ရဲမ်ားသည္ စုေဆာင္း ရရိသွ မ်ွ သက္ေသခံပစညၥ ္းအားလုံးနီးပါးအား
ျမန္မာစကားျဖင့္ ကၽြတက္ ၽြတအ္ ိတ္ဟု ေခၚေလ့ရွိသည့္ ပလတ္စတစ္ အတိ ္မ်ား အတြင္းသိ႔ု
လြယလ္ ငတ့္ ကူ ထညယ့္ ူသြားခဲၾ့ ကသည္။ အရာဝတၳဳပစညၥ ္းမ်ားေပၚတြင္ ထငက္ ်န္ခဲသ့ ည့္
လက္ေဗြရာမ်ားအား မပ်က္စးီ သြားႏငို ေ္ အာင္ ကာကြယ္ႏင္ို ေ္ ရးအတြက္ ရဲလက္စြဲႏငွ အ့္ ညီ
အသးုံ ျပဳရမည့္ မညသ္ ည့္ စကဴၠ ေသတၱာကုိမ်ွ ရြာသားမ်ား ေတြ႔ခဲ့ရျခငး္ မရပွိ ါ။

တရားမွ်တစြာ စစေ္ ဆးစီရငပ္ ငုိ ခ္ ြင့္ 46 သည္ ဥပေဒစိုးမုိးေရး၏ အေျခခမံ တူ ရပ္ျဖစသ္ ည္။
ထ႔အို ျပင္ လ႔ူအခြင့္ အေရး၊ အမ်ဳိ းသမးီ အခြင့္အေရး၊ တိုင္းရင္းသားလမူ ်ဳိ းမ်ား၏
အခြင့္အေရးမ်ားကို ျငငး္ ပယထ္ ားသည့္ မတရားဥပေဒ မ်ားအား ပယ္ဖ်ကၿ္ ပးီ
တရားမ်ွ တသည့္ ဥပေဒမ်ားကုိ ျပဌာန္းလကုိ ္နာႏုငိ မ္ ွသာ ဥပေဒစုိးမုးိ ေရး တညရ္ ွိႏုိင္ပါသည္။
ရဲလက္စြဲကုိ လိုကန္ ာက်င္သ့ ုးံ ေရးမာွ လညး္ ဥပေဒစးုိ မိးု ေရး၏ အေျခခတံ ရပ္ျဖစသ္ ည။္
ေကာင္းခါးရာဇဝတ္မႈႀကီးတြင္ ရဲတပဖ္ ြဲသ႔ ည္ ရဲလကစ္ ြဲပါအတငို း္ လကို န္ ာေဆာငရ္ ြကမ္ ႈ
မျပဳျခင္းေၾကာင့္ သက္ေသခပံ စညၥ း္ မ်ား ေပ်ာက္ဆးံု ေစ သျဖင့္ ျပစမ္ ကႈ ်ဴးလြနသ္ ူ
တရားခံမ်ားအား ထိေရာကစ္ ြာ ေဖာ္ထုတအ္ ေရးယူႏငို ျ္ ခငး္ မရ။ိွ အက်ိဳးဆကအ္ ေနျဖင့္
ျပစ္မကႈ ်ဴး လြန္ခခံ ဲရ့ သူ ဆရာမေလး ႏွစဥ္ းီ အတြကသ္ ာမက လ႔ူအဖြဲအ႔ စညး္ တရပလ္ းံု အတြကပ္ ါ
တရားမွ်တမႈ ဆးုံ ရးႈံ ေစသည။္ အဆိုပါ ျပင္းထနဆ္ ိုးဝါးေသာ ျပစမ္ ႈႀကးီ ျဖစ္ပြားၿပီး ေနာကပ္ ိုငး္ တြင္
အထးူ သျဖင့္ ေကာငး္ ခါးေက်းရြာ လမူ အႈ ဝနး္ အဝိ္ုငး္ တခုလံးု မာွ ထိတ္လန္ေ႔ ျခာကျ္ ခားစြာ
အသက္ရွငရ္ ပတ္ ည္ ေနၾကရသည။္

45 ေဒၚအက္စတာ 28
46 The right to a fair trial

ဇီဝေဗဒ နမနူ ာမ်ားႏငွ ့္ ရဲတပဖ္ ြဲ၏႔ တာဝနရ္ ိွမႈ

ျပစ္မကႈ ်ဴးလြန္ခံရသမူ ်ား၏ ရုပအ္ ေလာင္းမ်ား (မနိ း္ မကိယု ္အခးုံ ေပၚ အပါအဝင္) မွ
ရယေူ သာ ဇဝီ ေဗဒ နမူနာမ်ားသည္ ဒအီ န္ေအ(DNA) စစ္ေဆးျခငး္ အတြက္ လုေံ လာက္သည။္
၎တုိ႔သည္ ျပစ္မႈ က်ဴးလြနသ္ ူမ်ားအား ညနႊ ္ျပႏင္ုိ ္သည။္

မဒု ိမး္ မႈ ျပဳက်ငခ့္ ံရသူ ဆရာမေလးႏွစဥ္ ီးထံမွ ရယူခဲေ့ သာ သတု ရ္ ညမ္ ်ား
မည္သည္ေ့ နရာသို႔ ေရာကသ္ ြား ေၾကာငး္ ကခ်ငႏ္ စွ ျ္ ခငး္ ခရစ္ယာန္အဖြဲခ႔ ်ဳပ၏္
စုစံ မး္ စစေ္ ဆးေရးအဖြဲ႔ဝင္ တဦးျဖစ္သ4ူ 7 က ေမးျမနး္ ေသာအခါ ရဲအရာရွိ မ်ား48 က
အေျဖႏွစ္မ်ဳိ းေပးသည္။ တမ်ဳိ းမာွ ဓါတ္ခြဲစမး္ သပ္စစေ္ ဆးခနး္ သို႔ ပိ႔ုေဆာငလ္ ုကိ ၿ္ ပီ
ဟ၍ူ ျဖစ္သည။္ ေနာက္တ မ်ဳိ းမွာ ပ်က္စီး၊ ေပ်ာက္ဆံးု သြားၿပီ ဟ၍ူ ျဖစ္သည။္
ဓါတခ္ ြဲစမး္ သပစ္ စ္ေဆးခနး္ သ႔ုိပ႔ေုိ ဆာငလ္ ကုိ ရ္ ုိးမနွ လ္ ်ွ င္(DNA)စစေ္ ဆးေတြရ႔ ခိွ ်ကအ္ ရ
ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူ မ်ားအား ေဖာ္ထုတ္ေပးရန္ ရဲတပ္ဖြဲ႔တြင္ တာဝန္ရသွိ ည္။ သိ႔ရု ာတြင္
ဆယလ္ နီးပါးမ်ွ ၾကာသြားခဲၿ့ ပျီ ဖစ္ေသာ္လညး္ ရဲတပ္ဖြဲ႔သည္ ယင္းႏွင့္စပလ္ ်ဥ္း၍ ယခအု ခ်နိ ထ္ ိ
လူသိရွငၾ္ ကား ထတု ေ္ ဖာမ္ ႈ မျပဳေသးပါ။ ယင္းသု႔ိ ဖံုးကြယ္ထားမႈ အတြက္ အထကအ္ ဆင့ျ္ မင့္
ရဲအရာရိႀွ ကီးမ်ားတြင္ပါ ဥပေဒအရ တာဝနရ္ သွိ ည္။ မလအို ပဘ္ ဲ ရညရ္ ြယခ္ ်ကျ္ ဖင့္
စံုစမး္ စစေ္ ဆးမႈအား ေႏွာင့ေ္ ႏွးေစသည။္ ဇီဝေဗဒ နမူနာမ်ား ပ်က္စးီ သြားမည္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္
မည္သည့အ္ ခါတြငမ္ ွ် ျပစ္မကႈ ်ဴးလြနသ္ ူမ်ားအား တရားမွ်တမအႈ တြက္ အေရးယႏူ ုိငေ္ တာမ့ ည္
မဟုတေ္ ခ်။

အကယ၍္ အဆုိပါဇဝီ ေဗဒနမူနာမ်ား ပ်ကစ္ းီ ေပ်ာကဆ္ ံုးသြားပါက

ေကာင္းခါးရာဇဝတ္မႈႀကီးကို ကငုိ ္တြယ္ ေဆာင္ရြကသ္ ူ ရဲအရာရိႀွ ကးီ မ်ားကုယိ တ္ ငို ္သည္

ရာဇဝတ္သားမ်ား ဘဝသေ႔ုိ ျပာင္းလဲ သက္ဆငး္ သြားပါမည။္ သက္

ေသခံပစၥည္းကို ပ်ကစ္ ီး၊ ေပ်ာကဆ္ ံးု ေစျခငး္ သည္ ျပစမ္ ႈက်ဴးလြနသ္ မူ ်ားအား

အားေပးကညူ ီမႈ ေျမာကေ္ သာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ထကို ဲသ့ ႔ုေိ သာ ပူးေပါင္း ႀကံစညမ္ ႈႀကးီ အား

အေရးယူ ကငုိ တ္ ြယႏ္ ုိငရ္ နမ္ ာွ ရမွ း္ ျပည္နယ္ ရဲတပဖ္ ြဲ႔မွဴးႏငွ ့္ ၎၏ လကေ္ အာက္ခံ

ရဲအရာရႀိွ ကးီ မ်ားအပါအဝင္ တာဝနရ္ ိွ ရဲမ်ားအားလးုံ အား ဥပေဒႏွငအ့္ ညီ အေရးယူရပါမည။္

ေကာငး္ ခါးရာဇဝတ္မႈႀကးီ တြင္ ရဲအရာရမိွ ်ား၏ ထြကဆ္ ိေု ျပာၾကားမႈမ်ားမွာ ေရ႕ွ ေနာက္

47 သိကၡာေတာ္ရ ဆရာဦးေဇာ္ရာ။

48 မူဆယ္ခရိုင္ရဲမႈး မင္းမင္းဦး၊ မူဆယ္ ျမိဳ ့နယ္ရဲ2မ9ႈး ဦးစိုးသာ။ ရာဦးေဇာ္ရာ။

ဆနက႔္ ်င္လ်က္ရွိ သည္။ ခရုငိ ္ရဲတပ္ဖြဲ႔ ရဲအရာရိမွ ်ား၏ ေျပာဆုိခ်ကႏ္ ွင့္ ဆနက္႔ ်င္လ်က္
၎တု၏႔ိ အထက္အရာရိွ ျဖစ္သူ ရမွ း္ ျပည္နယ္ ရဲတပဖ္ ြဲ၊႔ ဒုတယိ တပဖ္ ြဲ႔မွဴး ေအာငျ္ မတ္မိးု က
ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ ခံရသူမ်ား၏ အစာအမိ အ္ ရညႏ္ ွင့္ မနိ း္ မကိယု အ္ တြငး္ မွ အရညန္ မူနာမ်ားအား
စစ္ေဆးရန္ ဓါတ္ခြဲခနး္ သ႔ုိ ပေိ႔ု ဆာငလ္ ကို ္ၿပီျဖစ္ေၾကာငး္ ဝနခ္ ေံ ျပာၾကားခဲ့သည္။ 49

ဤေနရာတြင္ ရဲတပဖ္ ြဲ႔အေနျဖင့္ ဘက္လိကု မ္ မႈ ျပဳဘဲ သမာသမတက္ ်စြာ
ရပတ္ ည္ႏိငု ္မႈ ကင္းမဲေ့ နျခငး္ မွာ ႀကီးမားသည့္ ျပႆနာျဖစ္လာသည္။ ရဲတပ္ဖြဲအ႔ တြင္းတြင္
စစ္ရာဇဝတမ္ ႈ ေျမာက္ေလာက္ သည္အထိ အေရးႀကီး လေွ သာ ဤမႈခင္းႀကးီ အတြက္
မႈခငး္ ဆိုင္ရာ ေဆးပညာရငွ ္တာဝနက္ ို ထမး္ ေဆာငေ္ နသူမွာ မည္သူနည္း။ ပငက္ ယုိ ္
အားျဖင့္ အဆုပိ ါမႈခင္းဆငုိ ္ရာ ေဆးပညာရငွ သ္ ည္ ရပု ပ္ ငုိ း္ ဆုငိ ရ္ ာ သက္ေသခံခ်က္မ်ားအား
စုေဆာငး္ ျခငး္ ၊ စစ္ေဆး သံုးသပျ္ ခငး္ တျ႔ို ဖင့္ ျပစမ္ ႈမ်ား စစံု မး္ စစ္ေဆးမကႈ ို ကညူ ရီ န္
တာဝနရ္ သွိ ည္။ မခႈ င္းဆုငိ ရ္ ာ ေဆးပညာရွင္ အမ်ားစု သည္ ျပစမ္ ႈျဖစပ္ ြားက်ဴးလြန္ရာ ေနရာအား
စစ္ေဆးရာတြင္ျဖစ္ေစ၊ ဓါတ္ခြဲခန္းတြင္ စမ္းသပ္စစ္ေဆးရာတြင္ ျဖစေ္ စ အထးူ ကၽြမ္းက်င္သူ
မ်ားျဖစ္သည္။

ဤေကာင္းခါး ရာဇဝတ္မႀႈ ကီးတြင္မူ မခႈ င္းဆငို ္ရာ ေဆးပညာရငွ သ္ ည္
မႈခင္းျဖစ္ပြားက်ဴးလြနရ္ ာ ေနရာသိ႔ု ရဲတပဖ္ ြဲႏ႔ ငွ ့္အတူ လကို ပ္ ါလာခဲ့ၿပီး ႏုိငင္ တံ ကာ
စံခ်ိန္စညံ ႊန္းမ်ား ရဲလက္စြဲပါ ျပဌာန္းခ်က္မ်ား တိႏု႔ ွငအ့္ ညီ လကေ္ ဗြရာ မ်ားႏငွ ့္
ခႏာၶ ကယုိ ္မ်ားမွ ထြကရ္ ွေိ သာ အရညမ္ ်ား အပါအဝင္ ဇီဝေဗဒ နမနူ ာမ်ား ျဖစ္သည့္
သကဆ္ ိုင္ရာ ရပု ပ္ ိငု း္ ဆငို ရ္ ာ သကေ္ သခခံ ်က္မ်ားအား စနစ္တက် စေု ဆာငး္ သြားခဲေ့ ၾကာင္း
မညသ္ ည္သ့ တင္းအခ်ကအ္ လကမ္ ွ် မရရွိ ခဲ့ပါ။ ဤသည္မွာ ရဲတပဖ္ ြဲက႔ လုပ္ထံုးလပု န္ ည္းအရ
တရားမွ်တမႈ ရွာေဖြျခငး္ အား အဓိကအားျဖင့္ မ်က္ကြယ္ျပဳ လုိက္ျခင္း ျဖစ္သည။္ 50

ဤအခ်က္ကို ထင္ရာွ းေစသညမ္ ွာ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ခရံ သူ ဆရာမေလးႏစွ ္ဦးအား
သတ္ျဖတရ္ ာတြင္ လသူ တ္ သမားမ်ား အသုးံ ျပဳသည့္ သစသ္ ားတုတ္ေခ်ာငး္ ႀကီးအား
သမိ း္ ယူသြားပါလ်က္ ယငး္ အေပၚတြင္ လကေ္ ဗြရာမ်ား မေတြရ႔ ေိွ ၾကာင္းျဖင့္ ရဲအရာရိမွ ်ားက

49 သက္ေသခံဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၇။ ။ ဝန္ခံခ်က္ဆိုသည္မွာ ေအာက္ပါအေၾကာင္းအရာမ်ားတြင္ ဆိုလတၱံ႕သူ တို႕အနက္
မည္သူမဆိုႏႈတ္ျဖင့္ျဖစ္ေစ၊စာအမွတ္အသားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ျမြတ္ဆိုျခင္းအားျဖင့္အျငင္းထြက္အေၾကာင္းျခင္းရာမ်ားကို
ေသာ္လည္းေကာင္း၊ သက္ဆို္င္သည့္ အေၾကာင္းျခင္းရာ ကိုေသာ္လည္းေကာင္း အရိပ္အျမြတ္ျပသည့္ အခ်က္ကို ဆိုသည္။
50 What is a forensic science technician?
http://careerplanning.about.com/cs/occupations/p/forensic_tech.htm: P. 1.

30

ေျပာၾကားခဲျ့ ခငး္ 51 ျဖစ္သည။္
လကေ္ ဗြရာမ်ား ေပ်ာက္ဆးံု သြားျခင္းႏငွ ့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ရဲအရာရမွိ ်ားတြင္
အဓကိ တာဝန္ရွိသည။္ ထုိကဲသ့ ႔ိေု သာ ျပငး္ ထနဆ္ ိုးဝါးလြနး္ သည့္ ျပစမ္ ႈႀကးီ မ်ား
ျဖစပ္ ြားက်ဴးလြနၿ္ ပီးေနာကတ္ ြင္ လက္ေဗြရာမ်ား က်နတ္ တၿ္ မဲ ျဖစ္ေၾကာငး္ ႏွင့္ ၎တအ႔ို ား
စနစ္တက် ေကာကယ္ စူ ုေဆာင္းရမည္ျဖစေ္ ၾကာငး္ ရဲမ်ားတြင္ လံေု လာက္သည့္ အသတိ ရား
ရွထိ ားၾကၿပီး ျဖစသ္ ည္။ ယင္းသိ႔ု သိပါလ်က္ လက္ေတြေ႔ ဆာငရ္ ြက္မႈ မျပဳျခင္းမွာ
ျပစမ္ ကႈ ်ဴးလြန္ ခရံ သူမ်ားအတြက္ (က်ဴးလြနသ္ ကူ ို ျပစဒ္ ဏ္ခတျ္ ခငး္ ႏွင့္ က်ဴးလြန္ခံရသူအား
ေလ်ာေ္ ၾကးအပါအဝင္ ကစု ားမႈမ်ား ေပးအပျ္ ခင္း နညး္ လမ္းမ်ားျဖင)့္ တရားမွ်တမႈ 52
ရာွ ေဖြမကႈ ုိ ျငငး္ ပယလ္ ကုိ ရ္ ာ ေရာက္သည။္ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ၿပီးေနာက္ လြတၿ္ ငိမး္ ခြငရ့္ ေနသည့္
ဆုးိ သြမ္းသံသရာထဲသု႔ိ လအ႔ူ ဖြဲ႔အစည္း တရပ္လးုံ အား ဆြဲခ်လုိက္ရာ ေရာကသ္ ည။္

ရဲတု႔၏ိ မသငေ့္ လ်ာေ္ သာ အျပဳအမူအား ဘကေ္ ပါင္းစံုမွ သးံု သပ္စစ္ေၾကာသငသ့္ ည။္
၎တသု႔ိ ည္ ဤအျပဳအမအူ ား ေပါေ့ ပါ့ဆဆႏွငျ့္ ပဳမူျခငး္ လား။ ရည္ရြယ္ခ်က္ႏငွ ့္
က်ဴးလြန္ျခင္းလား။ ယငး္ ႏွင့္ စပလ္ ်ဥး္ ၍ ၎တ၏ုိ႔ စိတဓ္ ါတ္အေျခအေန တည္ရိမွ ႈကုိ
ေဖာျ္ ပေသာ အခ်ကအ္ လက္မ်ားအား အေလးထားရပါမည။္ 53 ေရွ႕ေနႀကးီ တခ်ိဳ႕ ပါဝငသ္ ည့္
ကခ်ငႏ္ ွစျ္ ခင္း ခရစ္ယာနအ္ ဖြဲခ႔ ်ဳပ၏္ စံုစမ္းေရးအဖြဲ႕က ဤေကာငး္ ခါး ရာဇဝတမ္ ႀႈ ကီးအား
မညသ္ ူက်ဴး လြန္ႏငို ေ္ ၾကာငး္ ေမးျမနး္ ေသာအခါ မညသ္ ူပါဟူ၍ အတိအက် မရည္ညႊနး္ ဘဲ
တပ္မေတာ္သား ေတြကေတာ့ ရွငး္ တယဟ္ ူ၍ ရဲအရာရမိွ ်ားက ျပနလ္ ည္ ေျဖၾကားခဲ့သည္။54
ဤျပစမ္ ႀႈ ကးီ ျဖစ္ပြားက်ဴးလြန္ၿပးီ ေနာက္ ႏတႈ ္သက္ေသ ခံခ်က္ႏွင့္ စာတမ္းအမတွ ္အသား
သကေ္ သခံခ်က္မ်ားအား အေသးစတိ ္မစစေ္ ဆးရေသးမီ ရက္ပုငိ ္းအတြင္းမာွ ပင္ ရဲအရာရွမိ ်ား55
က ဤမ်ွ အေရးႀကးီ သည့္ ေမးခြနး္ ကို ေျဖၾကားခဲ့ျခငး္ ျဖစ္သည္။ ရဲအရာရိမွ ်ား၏ အဆပုိ ါ
ထြကဆ္ ုခိ ်ကက္ ို အေျချပဳလ်က္ မခႈ င္းျဖစ္ပြားအၿပးီ ဆယရ္ ကမ္ ွ်အၾကာ ၂၀၁၅ ခုႏွစ၊္ ဇန္နဝါရလီ
၂၉ ရက္ေနတ႔ ြင္ သမတၼ ဦးသနိ း္ စနိ ္ ဥးီ ေဆာင္သည့္ လက္ရအွိ စိးု ရ အာဏာပုငိ ္မ်ားသည္
သတငး္ မဒီ ီယာ မ်ိဳးစံုကို အသံုးျပဳကာ တျပည္လံးု သိ႔ု ေအာကပ္ ါ ေၾကညာခ်က္တရပက္ ုိ
ထတု ္ျပန္ခဲ့သည။္

51 ကခ်ငန္ စွ ျ္ ခင္းခရစယ္ ာနအ္ ဖြဲ႔ခ်ဳပ္ စစံု မ္းေရးအဖြဲ႔၏ ေမးျမနး္ ခ်က။္
52 Retributive as well as reparative justice

53 သကေ္ သခဥံ ပေဒ ပဒု ္မ ၁၄။ ။ ႀကံစညမ္ ၊ႈ သရိ မွိ ၊ႈ ရိုးေျဖာင္ေ့ သာသေဘာရွမိ ႈ၊ ေပါ့ေလ်ာမ့ ႈ၊ အေဆာတလ်င္ျပဳမ၊ႈ

အစရိွ သည့္ စိတ္၏အေျခအေန၊ ကုိယ္ (သ)႔ုိ ကုယိ ္၏ေတြ႔ထိမႈ အေျခအေနသည္ ယင္းစ္တိ ္၊ (သ)ုိ႔ ကယို ၊္ (သ႔ုိ) ကိုယ၏္

ေတြ႔ထမိ နႈ ငွ ့္ စပ္လ်ဥ္း၍ အျငငး္ ထြက္သည့အ္ ခါ သက္ဆုိင္ေသာအေၾကာငး္ ျခင္းရာျဖစသ္ ည။္
54 ကခ်င္နွစ္ျခင္းခရစ္ယာန္အဖြဲခ႔ ်ဳပ္ စစံု မး္ ေရးအဖြဲ႔ဝင္ သိကၡာေတာ္ရ ဆရာဥးီ ေဇာ္ရာ၏ ထြကဆ္ ုခိ ်က္။

55 မဆူ ယ္ခရိငု ္ ရဲတပဖ္ ြဲမ႔ ွဴး မင္းမင္းဥးီ ၊ မဆူ ယ္ၿမိဳ႕နယ္ ရဲတပဖ္ ြဲမ႔ ွဴး စးို သန္း။

31

ပူးေပါင္းစစဆ္ င္ေရးအဖြဲ႔၏ စစေ္ ဆးေဖာထ္ တု ခ္ ်ကမ္ ်ားအရ တပ္မေတာသ္ ားမ်ားသည္
တရားခံျဖစ္ႏငို ္ ဖြယ္ရာ မရေိွ ၾကာငး္ သံးု သပသ္ ိရိရွ ေသာလ္ ညး္ သကဆ္ ိုင္ရာမွ
စုံစမး္ စစေ္ ဆးမမႈ ်ား ျပဳလုပေ္ နစဥ္ တပ္မ ေတာအ္ ေပၚ ပတု ခ္ တ္စြပစ္ ြဲေျပာဆမို မႈ ်ား
ျပဳလပု ္လာေၾကာင္း ေတြ႔ရရိွ သျဖင့္ အမႈျမန္ေပၚေပါကခ္ ်ိနတ္ ြင္ တပမ္ ေတာအ္ ား
မဟတု ္မမွန္ ေရးသားေျပာ ဆုိမမႈ ်ားႏွင့္ ပတသ္ က္၍ တရားဥပေဒႏွင့္အညီ ဆက္လက္
ေဆာင္ ရြကသ္ ြား မညျ္ ဖစေ္ ၾကာင္း။56

အစးို ရ၏ အထက္ပါေၾကညာခ်ကသ္ ည္ လ႔ူအဖြဲအ႔ စညး္ တရပလ္ းုံ အား မေကာငး္ သည့္
ဘက္မွေန၍ က်ယ္ျပနလ႔္ ြန္းစြာ သကေ္ ရာကမ္ ႈ ရိသွ ြားခဲ့သည။္ အဆပို ါ ေၾကညာခ်က္
ထြကေ္ ပၚလာၿပးီ ေနာကတ္ ြင္ ဤမခႈ ငး္ ႀကီး ႏွင့္ စပ္လ်ဥး္ ၍ စံစု မ္းစစေ္ ဆးမႈဆုငိ ္ရာသတ
င္းအတတပ္ ညာ57 ကို အသးံု ျပဳကာ ႀကဳိ းပမး္ ေဖာထ္ ုတလ္ ်က္ရၾွိ ကေသာ သတငး္ ဌာန
အသးီ သးီ ၏ အားထတု ္မႈမ်ား ရပဆ္ ိငု ္းသြားခဲသ့ ည။္ ဤမခႈ ငး္ ႀကီးကို စတိ ဝ္ ငစ္ ားစြာျဖင့္
ေလလ့ ာကာ အမမႈ ွန္ေဖာထ္ တု ္ႏုငိ ္ေရးအတြက္ တြန္းအားေပးသည့္အေနျဖင့္ သေဘာထားမ်ား
ထတု ္ေဖာ္ လ်က္ရိေွ သာ စစမ္ ွန္ သည့္ လထူ အု သငး္ အဖြဲ႔မ်ားသညလ္ ည္း တျဖည္းျဖည္းႏွင့္
ၿငမိ က္ ်သြားခဲ့ၾကသည။္ ကခ်ငႏ္ စွ ္ျခင္းခရစ္ယာနအ္ ဖြဲခ႔ ်ဳပ္ စုစံ မး္ ေရးအဖြဲ႔ ကယို ္တုိင္သည္လညး္
ျမန္မာစစ္တပ္ေခါငး္ ေဆာင္မ်ား စတိ မ္ သကမ္ သာျဖစ္ေစမည့္ ထတု ေ္ ဖာ္ ခ်ကမ္ ်ား မျပဳမိေစရန္
မ်ားစြာသတိထား လာၾကပေံု ပၚသည။္

ယင္းအခ်က္အလက္မ်ားက သက္ေသျပေနသညမ္ ာွ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ

ျဖစ္စဥတ္ ခုလံုးတြင္ အစမေွ န၍ ယေနအ႔ ခ်နိ ္ထိ ရဲတပဖ္ ြဲသ႔ ည္ ဤမႈခငး္ ႀကးီ တြင္

ျပစ္မကႈ ်ဴးလြနသ္ ူမ်ားအျဖစ္ သသံ ယရခွိ ရံ သူ တပမ္ ေတာ္သားမ်ားနွင့္ သာမက ဤျပစ္မႈႀကီးကို

ဖးုံ ကြယရ္ န္ ႀကိဳးပမး္ လ်က္ရိေွ သာ အစိးု ရအာဏာပိငု ္မ်ားႏငွ ပ့္ ါ ဘကတ္ ဘက္တည္းတြင္

ရပတ္ ည္ ေဆာငရ္ ြကလ္ ်က္ရိေွ ၾကာင္း ေတြ႔ရိရွ သည။္

ျပစ္မကႈ ်ဴးလြနၿ္ ပးီ ေနာက္ သတ္ျဖတ္ျခင္း ခခံ ဲရ့ သည့္ ဆရာမေလးႏစွ ္ဦး၏

လက္တြငက္ ်န္ခဲေ့ သာ ဆံပင္မ်ား မွာ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သမူ ်ား၏ ဆပံ င္မ်ားဟု မတွ ္ယူႏငုိ ္သည။္

ရဲအရာရွိမ်ားသည္ ၎ဆပံ င္မ်ားအား စုေဆာငး္ ကာ စာအိတတ္ ခုအတြငး္ သု႔ိ

ထည့္သြင္းၿပီးခ်ိပ္ပတိ ္ခဲသ့ ည္။ ဓါတ္ခြဲခနး္ သုိ႔ ပုေ႔ိ ဆာငရ္ န္ ျဖစ္ပရုံ သည္။ သိရ႔ု ာတြင္ မ်က္ျမင္

သကေ္ သမ်ား၏ ထြကဆ္ ခို ်ကအ္ ရ ေတြရ႔ ွိရသညမ္ ွာ စာအိတ၏္ အလယ္ေခါင္တြင္ ယင္းကုိ

56 ၂၀၁၅ ခုႏွစ္၊ ဇန္နဝါရီလ ၂၉ ရက္ေန႔ထုတ္ ျမန္မာ့အလငး္ အစုိးရသတင္းစာ၏ စာမ်ကႏ္ ာွ ၁၃။

57 Investigative Journalism 32

ခ်ပိ ပ္ ိတ္ထားခဲ့ ေသာ္လညး္ စာအိတ၏္ အေပၚဖုးံ ေဘး ႏစွ ္ဘကတ္ ြင္ ပြင့လ္ ်က္ရိျွ ပီး
လကေ္ ခ်ာငး္ မ်ားကုိ အသုံးျပဳရံုမ်ွ ျဖင့္ အဆိပု ါ ဆပံ ငမ္ ်ားအား အထတု အ္ သြငး္ ျပဳလုပႏ္ ုိင္သည္။58

ျပစ္မျႈ ဖစ္ပြားက်ဴးလြန္ခဲသ့ ည့္ ေနရာတဝကို ္အား စစ္ေဆးရာတြင္ ရဲမ်ားသည္
တာဝနအ္ ရဆွိ းုံ ေသာ အရာရွိ မ်ားအျဖစ္ ျပစမ္ ႈက်ဴးလြန္ခဲသ့ ည့္ ေနရာတြင္က်န္ခဲေ့ သာ
သက္ေသခခံ ်ကမ္ ်ားအား ကာကြယရ္ န္ ၎တ႔ုိအေနျဖင့္ တာဝန္ယရူ ပါမည။္ သိရ႔ု ာတြင္
ျပစ္မကႈ ်ဴးလြန္ ခရံ သူမ်ားအား မုဒိမ္းက်င့္ သတ္ျဖတခ္ ဲ့သည့္ အခနး္ တြင္းသ႔ုိ ဝင္ေရာက္
စစံု မး္ စစေ္ ဆးရန္ တာဝနမ္ ရွိသည့္အျပင္ ျပစ္မကႈ ်ဴးလြန္သူအျဖစ္ ထပိ ဆ္ းံု မေွ န၍
သသံ ယျဖစ္ခံရသူ စစ္ေၾကာင္းမဴွ း ေအာငၿ္ ဖိဳးျမင္အ့ ား ရဲတပ္ဖြဲက႔ ဝင္ေရာကခ္ ြင့္
ျပဳခဲသ့ ည။္ သ႔ျုိ ဖစ္၍ ၎ကိုယတ္ ုိငျ္ ဖစ္ေစ၊ ၎၏ ႀကရံ ာပါမ်ားကျဖစ္ေစ က်နခ္ ဲသ့ ည့္
သက္ေသခခံ ်က္မ်ားအား ဖ်က္ဆးီ ရန္ ေအာငၿ္ ဖဳိ းျမငတ့္ ြင္ အခြင္အ့ လမး္ ရခဲ့သည္။ ရဲတပ္ဖြဲ႔၏
ယငး္ သ႔ုိ ျပဳမူမႈသည္ ျပစ္မဆႈ ိုငရ္ ာ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၀၇ တြငျ္ ပဌာနး္ ထားေသာ အားေပးကညူ ီမႈကုိ
က်ဴးလြန္ ျခင္း ျဖစသ္ ည္။59

စုံစမ္းစစ္ေဆးမႈေဆာင္ရြက္ေနစဥ္အေတာအတြငး္ မုဒမိ ္းမႈျပဳက်ငခ့္ ံခဲ့ရသူမ်ားထမံ ေွ န၍
ဇဝီ ေဗဒဆုိငရ္ ာနမနူ ာမ်ားအားရဲတပဖ္ ြဲက႔ ရယၿူ ပးီ ေနာက္အေလာငး္ မ်ားအားမႈခင္းဘကဆ္ ငုိ ရ္ ာ
ဆရာဝန္မ်ားျဖင့္ ခြဲစိတ္စစေ္ ဆး ရပါမည။္ သ႔ရို ာတြင္ ရွမး္ ျပညန္ ယ္ ရဲတပ္ဖြဲ႔မွဴး ေအာင္ျမတ္မုးိ က
ေဆးရံအု ပု ္ ႀကးီ က ရင္ခြဲစစ္ေဆးရာတြင္ ခြဲစတိ ္အထူး ကဆု ရာဝနႀ္ ကးီ ၊ သားဖြားမးီ ယပ္
အထူးကဆု ရာဝန္ႀကးီ ၊ လက္ေထာက္ ဆရာဝနတ္ ႔ို ပါဝငေ္ သာ အဖြဲ႔ျဖင့္ စစေ္ ဆးခဲ့ ေၾကာငး္
ထြက္ဆခို ဲသ့ ည။္

မႈခင္းဆိုင္ရာဆရာဝန6္ 0 ဟသူ ညမ္ ာွ အေလာင္းမ်ားအား ခြဲစိတစ္ စ္ေဆးၿပးီ ေနာက္
ေသဆးံု ရသည့္ အေၾကာငး္ ရင္း61 ႏွင့္ မည္သိုမ႔ ည္ပုံ ေသဆးုံ သြားသည္ 62 ကို
ဆးုံ ျဖတ္ခ်ကေ္ ပးရသည့္ မႈခင္းဆငို ္ရာ အထးူ ကၽြမ္းက်င္သူ ဆရာဝန္ ျဖစသ္ ည။္ ဤေကာငး္ ခါး
ရာဇဝတမ္ ႀႈ ကးီ တြင္ မဒု ိမး္ က်င့္၊ ႏပွိ ္စကည္ ဥွ း္ ပနး္ ၊ သတျ္ ဖတခ္ ံရၿပီးေနာက္ ေသဆုးံ သြားခဲ့
ၾကသည့္ ဆရာမေလးႏစွ ဥ္ ီး၏ အေလာငး္ မ်ားအား ခြဲစတိ ္စစ္ေဆးရာတြင္ မခႈ ငး္ ဆုိငရ္ ာ
ကၽြမ္းက်ငသ္ ူ ဆရာဝန္ ပါဝငျ္ ခငး္ မရိွခဲ့ေၾကာငး္ ေတြရ႔ သည။္ မည္သညအ့္ ခ်ိန္တြင္
58 ေက်းရြာအပု ္ခ်ဳပေ္ ရးမဴွ း ဥးီ ေအာငန္ န၏္ ထြကဆ္ ိခု ်က္။
59 ေအာက္ေျခမွတ္စု အမွတစ္ ဥ္ ၁၀ တြင္ အားေပးကညူ မီ ၏ႈ အဓိပာၸ ယဖ္ ြငဆ့္ ခုိ ်က္ကုိ ေဖာ္ျပခဲ့ၿပီး ျဖစ္သည္။

60 Pathologist
61 Cause of Death
62 Manner of Death

33

ေသဆုးံ ခဲ့ေၾကာင္း ခြဲစိတ္စစေ္ ဆးခဲသ့ ူ ဆရာဝန္အား ေမးျမနး္ ေသာအခါ ၎မွာ မခႈ င္းဆုိငရ္ ာ
ဆရာဝန္ မဟုတသ္ ျဖင့္ အတအိ က် မေျပာႏုငိ ္ေၾကာငး္ ျဖင့္ ေျဖၾကားခဲ့ သည။္ 63

ဤသညမ္ ာွ ရဲတပဖ္ ြဲ႔၏ စမီ ံခန႔္ခြဲမ၊ႈ ခၽြတေ္ ခ်ာမ္ ႈ ေအာက္တြင္ ျဖစ္ပြားခဲသ့ ည္။ ရဲတပဖ္ ြဲ႔၏

ထုကိ ဲသ့ ု႔ိ မသင္ေ့ လ်ာေ္ သာ ျပဳမူမသႈ ည္ ျပစ္မကႈ ်ဴးလြန္သူ တရားခံမ်ားအား ေဖာထ္ ုတ္ႏု္ငိ မ္ ည့္

ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကို ေပ်ာကက္ ြယ္ သြားရာ ေရာက္ေစသျဖင့္ ျပစမ္ ႈက်ဴးလြနခ္ ရံ သူမ်ားအေနျဖင့္

တရားမွ်တမႈ ရွာေဖြျခင္းအား ျငင္းပယ္လကုိ ္ရာ ေရာကသ္ ည္။ ဤသည္မာွ

ျပဳျပငက္ စု ား၍မရေသာ အမွားအယြင္းျဖစ္သည္။ ရဲတပ္ဖြဲ႔သည္ ဤသည္ကုိ ေပါ့ေပါ့ဆ

ဆျဖင့္ လ်ွ စလ္ ်ွ ဴရႈခ့ဲျခငး္ လား သိ႔မု ဟုတ္ ရည္ရြယခ္ ်ကျ္ ဖင့္ ေဆာငရ္ ြက္ခဲျ့ ခင္း ျဖစ္သလား။

မည္သို႔ပင္ ျဖစ္ေစကာမူ တရားရုံးတြင္ ရံုးတင္စစ္ေဆးျခင္း ခံရေသာအခါ တာဝန္ရိေွ သာ

ရဲအရာရိမွ ်ားအေနျဖင့္ ဤေမးခြနး္ ကို ေျဖဆိုရမည္ အမွန္ပငျ္ ဖစ္သည္။

ျပစမ္ ကႈ ်ဴးလြန္သညအ့္ ခ်နိ တ္ ြင္ စစ္သားမ်ား လကေ္ ရာက္ရယူ တည္းခိုလ်ကရ္ ိွေသာ
ေနအိမမ္ ်ားႏငွ ့္ ၎တု႔ိ ၏ အျပငအ္ နးီ တဝိကု ္အား ဓါတပ္ ုံရိကု ္ရာတြငပ္ င္ ရဲအရာရွိမ်ားသည္
စစသ္ ားမ်ား မျမင္ေအာင္ ခုိးေၾကာငခ္ ုးိ ဝကွ ္ ရိကု ္ယခူ ဲၾ့ ကရသည။္ 64 ထညုိ က အခ်င္းျဖစ္အိမ္ႏငွ ့္
မလွမ္းမကမ္းတြင္ရေိွ နခဲၾ့ ကသည့္ စစ္သားမ်ားအား ရဲတပ္ဖြဲ႔က ထိထေိ ရာက္ေရာက္
စစုံ မး္ စစ္ေဆးရန္မာွ ေဝလာေဝးျဖစသ္ ည္။ စစေ္ ၾကာငး္ မဴွ း ေအာင္ၿဖဳိ းျမင္အ့ ား ရဲတပ္ဖြဲက႔
ဘုရားရခိွ ိး္ု ေက်ာငး္ အတြငး္ ၌ စစံု မး္ စစ္ေဆးရန္ ရိွေသာအခါ ရဲအရာရွိမ်ားသည္ သစူ စပ္ ါ၊ ငါစစပ္ ါ
ဟူ၍ တဦးႏွင့္ တဥးီ လဲႊခ် ေနၾကသည္။ 65 ယငး္ မွာ ျမန္မာစစ္ တပ္၏ တျ႔ုံ ပန္ခံရမည္ကို ရဲတပဖ္ ြဲက႔
စးုိ ရမိ ေ္ ၾကာကလ္ န႔္ ေသာေၾကာင္ဟ့ ု သံုးသပ္ႏုိင္သည္။ စစ္ေၾကာင္းမဴွ း ေအာငၿ္ ဖဳိ းျမင့္ အပါအဝင္
စစ္သား ၂၈ ဥးီ အား စစေ္ ဆးခဲရ့ ာတြင္ တဥးီ လွ်င္ သံုးမိနစမ္ ွ ငါးမိနစ၊္ အမ်ားဆးုံ အားျဖင့္
ဆယ္မိနစအ္ ထိသာ ၾကာခဲသ့ ည္။ 66 ယငး္ အခ်ကအ္ လကမ္ ်ားကုိ ေထာကရ္ ႈ ျခင္းအားျဖင့္
စစ္သားမ်ားအား ရဲကစစ္ေဆးခဲ့သညဟ္ ူျခင္းမွာ ရပု ္ျပမ်ွ သာျဖစေ္ ၾကာငး္ ေပၚလြငသ္ ည။္

ရဲတပဖ္ ြဲ႔သည္ သကေ္ သခံပစညၥ း္ မ်ားအား မခႈ ငး္ ဆုိင္ရာ ဓါတ္ခြဲစစ္ေဆးခနး္ သ႔ို မပိ႔မ္ု ီ
၎တ႔ိုအား အထူးတ လည္ စစီ ဥ္ထားသည့္ အိတမ္ ်ားအတြင္းသ႔ုိ စနစတ္ က် အမ်ဳိ းအစားခြဲျခား
ထညသ့္ ြငး္ ခဲ့ျခငး္ မရွိ။ ျပစ္မျႈ ဖစပ္ ြားသည့္ ေနရာကို စစ္ေဆးၿပးီ ေနာက္ စစ္သား

63ကခ်င္ႏွစ္ျခင္းခရစ္ယာန္အဖြဲ႔ခ်ဳပ္၏စံုစမ္းေရးအဖြဲ႔ဝင္တဦးျဖစ္သူသိကၡာေတာ္ရဆရာဦးေဇာ္ရာ၏ထြက္ဆုိခ်က္။
64 ေက်းရြာအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး ဦးေအာင္နန္၏ ထြက္ဆုိခ်က္။
65 ေက်းရြာအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး ဦးေအာင္နန္၏ ထြက္ဆုိခ်က္။
66 ေက်းရြာအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး ဦးေအာင္နန္၏ ထြက္ဆုိခ်က္။

34

ေလးဆယေ္ က်ာ္မွ် ယာယီတည္းခုေိ နထိုင္ခဲသ့ ည့္ ေနအိမ္မ်ားအားလည္း ၎တ႔ို ရေွိ နစဥ္တြင္
ရွာေဖြျခငး္ မျပဳခဲၾ့ က။ ယငး္ ႏငွ ဆ့္ န႔က္ ်ငစ္ ြာပင္ ကြယ္လြန္သြားခဲ့သည့္ ဆရာမေလးႏွစဥ္ းီ အား
၎ တ႔ို၏ ေက်းဇးူ ရွင္မ်ားအေနျဖင့ပ္ င္ ခ်စခ္ င္ၾကသည့္ ေက်းရြာသားမ်ားအေပၚတြငသ္ ာ
အဓကိ ထား၍ ရဲမ်ားက တဘက္ သတ္ စစံု မ္း စစ္ေဆးမႈမ်ား ျပဳခဲသ့ ည္။ ပုိ၍ ဆိးု သည္မွာ
ရြာသားတဥးီ အား သံသယရွိသူအေနျဖင့္ စစ္ေဆးစဥတ္ ြင္ ရဲက ထိုသမူ ်ားအား
ႏွိပစ္ က္ညွဥး္ ပနး္ ခဲ့သည။္ ေငြေၾကးႏငွ ့္ ရုပ္ဝတဳၳ အကအူ ညမီ ်ား ေပးအပ္မည္ျဖစ္ ေၾကာင္း
ေျပာဆိဆု ြဲ ေဆာငျ္ ခင္းျဖင့္ ျပစမ္ ႈက်ဴးလြန္သူျဖစေ္ ၾကာငး္ ဝနခ္ ံရန္ေျဖာငဖ့္ ်ခဲသ့ ည္။ 67 ယင္းမွာ
ျပစမ္ ႈက်ဴး လြန္သူမ်ားေနရာတြင္ အျပစ္ကင္းမဲသ့ ူမ်ားႏငွ ့္ အစားထိးု ရန္ ရဲတပဖ္ ြဲ႔၏ အစအီ စဥရ္ ိရွ ိွ
လပု ္ေဆာင္မႈျဖစ္သည္။

ဤကဲ့သု႔ိ မသငေ့္ လ်ာ္သည့္အျပင္ ဥပေဒနွင့ဆ္ န႔္က်င္ေသာ ရဲတပ္ဖြဲ႔၏
အျပဳအမသူ ည္ အျပညျ္ ပည္ဆိငု ္ရာ လူ႔အခြင့္အေရးေၾကညာစာတမး္ တြင္ ျပဌာနး္ ထားေသာ
လူတိငု ္း၏ အသက္ရငွ ခ္ ြင့္၊ အေျခခံလြတလ္ ပခ္ ြင့္ႏွင့္ လံုၿခံဳမႈ အခြင့အ္ ေရးမ်ား68 အား
ျငငး္ ပယ္ရာေရာက္သည့အ္ ျပင္ အမ်ားျပညသ္ ႏူ ငွ ့္ ႏငုိ င္ ံေရးအခြင့္အေရးဆုိင္ရာ ႏုိင္ငတံ ကာ
သေဘာတူစာခ်ဳပ္ ပဒု မ္ ၁၄(၁) 69 တြငျ္ ပဌာနး္ ထားေသာ မွ်တစြာ စစေ္ ဆးစီရငပ္ ုိင္ခြငအ့္ ား
ျပစမ္ ကႈ ်ဴးလြန္ခရံ သူမ်ား ၎တို၏႔ မိသားစုမ်ားႏွင့္ ေဒသဆငို ္ရာ ေက်းရြာသားမ်ား၏
ခစံ ားပငို ္ခြငက့္ ုိ ျငင္းဆလို ိကု ္ျခငး္ လည္းျဖစသ္ ည။္

ျပစ္မကႈ ်ဴးလြနသ္ မူ ်ားႏငွ ့္ ျပစမ္ ကႈ ်ဴးလြန္ခရံ သူမ်ား အမ်ိဳးအစားႏွစရ္ ပ္လုးံ အတြက္ပါ
တရားမ7ႈ 0 ကို ရွာေဖြရာ တြင္ မႈခင္းစစ္ေဆးစရီ င္ျခငး္ မ်ားအား မ်ွ တမႈရေႈ ထာင္မ့ ေွ န၍ ခ်ဥး္ ကပရ္ န္
လအို ပ္သည။္ ေကာင္းခါး ရာဇဝတမ္ ႀႈ ကီး တြင္ ရဲတပ္ဖြဲသ႔ ည္ အင္အားေတာင္တ့ ငး္ ေသာ
ျမန္မာစစ္တပႏ္ ွင့္ ထငထ္ င္ရာွ းရာွ း ဘက္ရပ္ေဆာငရ္ ြကေ္ သာအခါ ရဲတပဖ္ ြဲ႔၏ သမာသမတ္ရွမိ 7ႈ 1
ကုိရွာေဖြ၍မရေတာ့။လူအ႔ ခြငအ့္ ေရးအယူအဆႏွင့္အညီျပစမ္ ျႈ ဖစ္ပြားက်ဴးလြန္ၿပးီ ၿပးီ ခ်ငး္ မွာပင္
မ်ွ တမကႈ ို ရာွ ေဖြရန္ လိုအပ္ေသာ္လည္း တရားရုးံ တြင္ မခႈ င္းကုိ ၾကားနာစစ္ေဆးမမႈ ျပဳခငမ္ ာွ ပင္
ျပစ္မႈက်ဴး လြနခ္ ံရသမူ ်ားအတြက္ မ်ွ တမႈ 72 ဆးံု ရႈးံ သြားခဲၿ့ ပးီ ျဖစ္သည။္

67 လရွီ ဒီးလား၏ ထြက္ဆုိခ်က္။
68 The Article 3 of the Universal Declaration of Human Right “The right to life, liberty and security of preson.”
69 Article 14(1) of the International Covenant on Civil and Political Rights(ICCPR)
70 Justice
71Police Neutrality
72 Fairness

35

စစေ္ ဆးစရီ ငမ္ တႈ ြင္ အဆင့္သုးံ ဆင္ရ့ ပိွ ါသည။္ ယငး္ တ႔ုိမွာ တရားရုံးမေရာကမ္ ီအဆင7့္ 3၊
တရားရးံု တြင္ စစ္ေဆးစီရငသ္ ညအ့္ ဆင7့္ 4 ႏွင့္ စစေ္ ဆးစီရငၿ္ ပီးအဆင့္ 75 ဟသူ ည္တျို႔ ဖစ္သည။္
ဤေကာငး္ ခါးရာဇဝတ္မႈႀကးီ တြင္တရားရံးု မေရာကမ္ ီအဆင့မ္ ာွ ပင္မွ်တမႈဆံးု ရႈးံ ခဲ့ၿပီျဖစေ္ ၾကာင္း
ထငရ္ ွားသည္။

ေကာငး္ ခါး ရာဇဝတ္မႀႈ ကးီ ႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ ကခ်ငႏ္ စွ ျ္ ခင္း ခရစယ္ နအ္ ဖြဲ႕ခ်ဳပ၏္
အခန္းက႑

တုိင္းရငး္ သားေဒသမ်ားတြင္ အဓိကအားျဖင့္ျဖစပ္ ြားခ့ဲၿပးီ စစ္ရာဇဝတမ္ ႈ

အဂၤါရပ္မ်ားေအာကတ္ ြင္ က်ေရာက္ သည့္ မဒု ိမး္ မႈ အေျမာက္အမ်ားအနက္

ေကာငး္ ခါးရာဇဝတမ္ ႀႈ ကးီ သည္ ထးူ ျခားေၾကာငး္ သးုံ သပႏ္ ုိင္သည္။ တျပည္ လးုံ တြင္

အဆိးု ဝါးဆုးံ အသြငလ္ ကၡဏာမ်ား ရိေွ နသည္အ့ ျပင္ ကခ်ငႏ္ စွ ျ္ ခင္း ခရစယ္ ာန္အဖြဲ႕ခ်ဳပ္(KBC)

အေနျဖင့္ စုံစမး္ ေရးအဖြဲ႔ ဖြဲ႔စည္းစစေ္ ဆးခြငရ့္ ေသာေၾကာငလ့္ ညး္ ျဖစ္သည။္ ယင္းအဖြဲ႔အား KBC

၏အေထြေထြ အတြင္းေရးမဴွ း ျဖစ္သူ သကိ ၡာေတာ္ရဆရာ ေဒါကတ္ ာဆမ္ဆြန္ ဦးေဆာငၿ္ ပီး

အဖြဲ႔ဝင္ ၁၅ ဦးခန႔ပ္ ါဝင္သည။္ ယငး္ အဖြဲ႔သည္ တစိပ္ တပိုင္း အသအိ မတွ ျ္ ပဳခရံ သည့္

အေနအထားရသိွ ညဟ္ ု ဆုိႏငို သ္ ည္။ အဘယေ္ ၾကာင့္ ဆုေိ သာ္ KBC က သမတၼ

ဦးသိန္းစနိ ္ ဥးီ ေဆာငသ္ ည့္ လကရ္ အိွ စိးု ရ ထေံ ပးပ႔ုသိ ည့္ ေမတာၱ ရပ္ခံစာေပၚ အေျခခလံ ်က္

ျပညေ္ ထာငစ္ ုဝနႀ္ ကးီ ဦးေအာင္မငး္ ေခါင္းေဆာငသ္ ည့္ ျပညေ္ ထာငစ္ ၿု ငမိ ္းခ်မ္းမႈ

လုပ္ငနး္ ေကာ္မတီ၏ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေဖဖါဝါရီလ ၂၇ ရကေ္ န႔ ေန႔စြဲပါစာျဖင့္

အသိအမွတ္ျပဳခထံ ားရေသာ ေၾကာငျ့္ ဖစသ္ ည္။

ျပည္ေထာင္စု ၿငမိ း္ ခ်မ္းမႈလုပ္ငန္းေကာမ္ တသီ ည္ တိုင္းရင္းသားလကန္ က္ကုိင္

ေတာလ္ နွ ေ္ ရးအဖြဲ႕ အစညး္ မ်ားက တဖက္၊ လက္ရွိအစးို ရကတဖက္ ခ်ဳပ္ဆိုမည့္

တႏငို င္ ံလုးံ အပစ္ခတ္ရပ္စဲေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္ ေပၚထြကလ္ ာ ရန္ ႀကဳိ းပမ္းလ်က္ရွသိ ည္။

လပု ္ငနး္ စဥမ္ ွာ ေရရာမႈ အတိအက် မရိလွ ွေသးေသာ္လညး္ အကယ၍္ ဘကႏ္ စွ ဖ္ က္လံးု

အေနျဖင့္ ပစ္ခတ္တုိက္ခိကု မ္ ႈ ရပစ္ ဲေရးကုိ အဓကိ ထားရမည္အ့ စား စစမ္ နွ ္သည့္

ၿငမိ း္ ခ်မ္းေရး သေဘာတူညီခ်က္ တစရ္ ပအ္ ား လကမ္ ွတေ္ ရးထုးိ ႏငုိ ၾ္ ကမည္ဆပို ါက

ျပည္ေထာငစ္ ႏု ိငု ္ငံတဝွမ္းလံးု ၿငိမး္ ခ်မး္ မႈ ရွာေဖြေရး ႀကဳိ းပမး္ မ၏ႈ တိးု တကေ္ သာအဆင့္

တရပ္အေနျဖင့္ လမး္ ခငး္ ေကာငး္ ခငး္ ေပးႏငို ပ္ ါမည။္ ျပည္ေထာင္စု ၿငိမ္းခ်မး္ မႈ ေဖာေ္ ဆာင္ေရး

လပု င္ န္းေကာ္မတီ အေနျဖင့္ KBC အားစုံစမး္ ေရးအဖြဲ႕ ဖြဲ႕စည္းခြင့္ေပးျခငး္ မာွ ေကာငး္ ခါး

73 Pre-trail 36
74 Trail
75 Post-trail

ရာဇဝတ္မႈႀကီးသည္ လူအ႔ ခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာကမ္ ႈ၏ အသြငလ္ ကဏၡ ာမ်ားရွိေသာလ္ ည္း
ၿငမိ း္ ခ်မ္းေရး ျပႆနာမ်ားႏငွ ့္ ဆကစ္ ပ္မႈရိွသညက္ ုိ ရည္ညႊနး္ သည။္ သု႔ျိ ဖစ၍္ ျမန္မာႏုငိ င္ ံ၌
ျပညတ္ ြင္းစစရ္ ေွိ နသမ်ွ ကာလပတ္လးုံ ထုိက့ဲသိ႔ု ဆိုးဝါးလေွ သာ လူအ႔ ခြင္အ့ ေရး
ခ်ိဳးေဖာကမ္ မႈ ်ားအား ေရွာင္လဲႊႏငို မ္ ညမ္ ဟုတ္ေၾကာငး္ ကို နားလည္ႏုိငပ္ ါသည။္

သရ႔ို ာတြင္ လြန္ခဲ့သညႏ့္ စွ ္အခ်ဳိ ႕အတြင္း ဘကႏ္ စွ ဘ္ က္ အလြတသ္ ေဘာ ေတြ႕ဆုမံ မႈ ်ား
သာမက တရားဝငေ္ ဆြးပြဲမ်ားအား အႀကမိ ္ေပါငး္ မ်ားစြာ က်ငး္ ပခ့ဲၿပးီ ျဖစေ္ သာလ္ ညး္ ေကာငး္ ခါး
ရာဇဝတမ္ ႈႀကးီ ႏွင့္ အလားတူ အမႈေပါင္းမ်ားစြာအပါအဝင္ လြနခ္ ့ဲသည့က္ ာလက ျဖစပ္ ြားခဲ့သည့္
လ႔ူအခြငအ့္ ေရး ခ်ိဳးေဖါက္မႈမ်ားအား မည္ကဲ့သို႔ အေရးယူေဆာငရ္ ြကသ္ ြား မည္ျဖစေ္ ၾကာင္း
ေဆြးေႏြးၾကျခငး္ မရိွေသး။ မညသ္ ည့္ သေဘာတူညီခ်ကမ္ ွ်လည္း မရရွိ ၾကေသးပါ။

အာဏာပိငု ္မ်ားက KBC စံစု မ္းေရးအဖြဲ႕အား ဖြဲ႕စည္းခြင့ေ္ ပးလုိကျ္ ခင္းမာွ ေအာကပ္ ါ

အေၾကာင္း မ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိငု သ္ ည။္

၁။ မုဒိမ္းက်င့္၊ ႏိပွ စ္ က္ညွဥး္ ပမ္း၊ သတျ္ ဖတ္ျခင္း ခခံ ့ဲရသည့္ ဆရာမေလးႏစွ ္ဦးအား

ေကာငး္ ခါး ေက်းရြာ အတြက္ ေကာင္းက်ဳိ းျပဳရန္ KBC ကေစလတႊ ္လိုကျ္ ခင္းျဖစ္သည။္

၂။ KBC သည္ အသငး္ သား ေလးသနိ း္ ေက်ာ္ရသိွ ျဖင့္ ကခ်ငျ္ ပညန္ ယ္တြင္

အငအ္ ားအေကာငး္ ဆုံး လထူ ု အသငး္ အဖြဲ႕ ႀကးီ ျဖစ္သည။္

၃။ ေကာင္းခါးေက်းရြာမေွ န၍ ဆရာမေလးႏစွ ဥ္ ီး၏ အေလာင္းမ်ားအား ယာဥတ္ နး္ ႀကးီ ျဖင့္

ကခ်ငျ္ ပညန္ ယ္ၿမိဳ႕ေတာျ္ မစ္ႀကီးနားသု႔ိ သယေ္ ဆာင္လာခဲ့ရာ လမ္းတေလ်ွ ာက္

မႏေၱ လးအပါအဝင္ ၿမဳိ ႕အေတာ္ မ်ားမ်ားအား ျဖတ္သြားခဲ့ရာ၌ ေထာင္ေပါငး္ မ်ားစြာေသာ

လူထမု ်ားထြက္ေပၚလာၾကၿပီး လမ္းမေပၚတြင္ ယာဥ္တနး္ အားဝန္းရကံ ာ

ဆရာမေလးႏစွ ္ဦး အတြက္ဝမး္ နညး္ ေၾကာငး္ ၎တုိ႔၏ဂရုဏာကိျု ပသၾက၊ ငေို ၾကြးၾက၊

တရားမ်ွ တမႈ ရွာေဖြေရး အတြက္ ၎တ႔ုိ၏ေထာက္ခမံ ႈကုိ ျပသၾကသည္။

KBC စုံစမ္းေရးအဖြဲ႕ေပၚထြကလ္ ာျခငး္ မွာ မ်ားစြာေကာငး္ ပါ၏။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆေုိ သာ္
ႏငုိ ္ငံတဝွမး္ လုံးတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ မခႈ ငး္ ႀကးီ မ်ားႏငွ ့စ္ ပ္လ်ဥး္ ၍ မည္သည့္လူထအု သင္းအဖြဲ႕
တခုတေလမ်ွ အဆုိပါအေျခအေနမ်ဳိ းကို ရယႏူ ငုိ ္ခဲ့ျခငး္ မရွိေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည။္
သုိရ႔ ာတြင္ KBC စစံု မ္းေရးအဖြဲ႕အားနညး္ လမ္းတက် တရားဝင္ မညသ္ ည့္ အခြင့္
အာဏာမ်ွ အပႏ္ ွင္းထားျခငး္ မရိပွ ါ။ စကၠဴက်ားႀကးီ တေကာင္ အေနျဖငသ့္ ာ လကရ္ ွအိ စိးု ရက
ေကာကေ္ ၾကာင္း ဆြဲ၊ ဖန္တးီ ထားပံု ေပၚသည။္

37

KBC စံစု မး္ ေရးအဖြဲ႕အေနျဖင့္ ရဲတပ္ဖြဲ႕ႏငွ ့္ အႀကမိ ္ေပါငး္ မ်ားစြာ ေတြ႔ဆုေံ ဆြးေႏြးခဲ့သည။္
သုိ႔ရာတြင္ မည္ သည့္ တိက်သည့္သတငး္ အခ်က္အလက၊္ သက္ေသခခံ ်ကမ္ ်ားမွ် မရရုံသာမက
ရဲတပဖ္ ြဲ႕၏ ပူးေပါငး္ ေဆာငရ္ ြက္ မကႈ ုပိ င္ ေလာက္ေလာက္လားလား မရခ့ဲပါ။ ယငး္ ႏွင့္ စပ္လ်ဥး္ ၍
အေၾကာငး္ ႏွစ္ရပ္ရွိသည္။ တရပမ္ ွာ လက္ေတြေ႔ ျမ ျပင္ ေပၚတြင္ ရဲတပ္ဖြဲ႔ ကုယိ ္တငို က္
စစဘ္ ကဆ္ ငုိ ္ရာပဂု ၢဳလိ မ္ ်ားအား ထထိ ေိ ရာကေ္ ရာက္ စစုံ မး္ စစ္ေဆး ေမးျမန္းရဲ ျခင္းမရွ။ိ
စစ္တပက္ ုိ ေၾကာက္ေနရေသာေၾကာင့္ ျဖစသ္ ည။္ အျခားအေၾကာင္းတရပမ္ ွာ ရဲတပဖ္ ြဲ႕အေနျဖင့္
KBC စုံစမး္ ေရးအဖြဲအ႔ ား ၎တက႔ုိ ို ကေူ ဖာ္ေလာင္ဖက္ ေပးမည့္ အရအံ ငအ္ ားစေု လးအျဖစသ္ ာ
သေဘာထားေသာေၾကာင့္ ျဖစသ္ ည္။ ၂၀၁၅ ခႏု ွစ္ ေမလ ၂၈ ေန႔စြဲျဖင့္ ရမွ း္ ျပညန္ ယ္ရဲတပဖ္ ြဲ႕
ဒုတယိ တပ္ဖြဲ႕မွဴး ရဲမွဴးႀကီး ေအာင္ျမတမ္ းို က KBC စစံု မး္ ေရး အဖြဲ႕အားေပးပ႔ေို သာစာတြင္
ယငး္ အခ်က္မာွ ေပၚလြငသ္ ည။္ အဆုပိ ါစာအရ ရဲတပ္ဖြဲ႔က စစေ္ ဆးရန္ အလရုိ သွိ ည့အ္ ခါတုိင္း
သကေ္ သမ်ားအား KBC ကစည္းရုံးစုစညး္ ၿပးီ ရဲတပဖ္ ြဲထ႔ ံ ပို႔ေဆာင္ေပးရန္မွာ KBC ၏ တာဝန္
ျဖစေ္ နသည။္ စငစ္ စအ္ ားျဖငမ့္ ူ အကယ္၍သာ KBC စံုစမး္ ေရးအဖြဲ႕အား နညး္ လမ္းတက်တရားဝင္
အသိအမွတျ္ ပဳ ထားမညဆ္ ပို ါက သကေ္ သမ်ားအား ရဲတပဖ္ ြဲ႔က ဆငေ့္ ခၚကာ KBC
စစံု မး္ ေရးအဖြဲ႔ထံ ပ႔ေုိ ဆာင္ေပးရ ပါမည္။ ယခမု ူ ေျပာင္းျပန္ ျဖစေ္ နသည။္

အက်ဳိ းသက္ေရာက္မႈမွာ KBCအေနျဖင့္သသိ ာေသာ ႀကဳိ းပမ္းမျႈ ပဳ ေသာလ္ ည္း
တရားခံမ်ားကို မေဖာထ္ တု ္ႏငို ္ေသးျခငး္ ျဖစ္သည။္ ဤအေျခအေနတည္ရွိေနသမွ်ကာ
လပတ္လးံု KBC အေနျဖင့္ ၎၏လပု ္ငန္းတာဝနက္ ို ေအာင္ျမငစ္ ြာၿပးီ စးီ အဆုံးသတ္ႏငို ္ရနမ္ ရပိွ ါ။
သိ႔ျု ဖစလ္ ွ်င္ ကခ်ငျ္ ပညန္ ယတ္ ြငသ္ ာမက အျခား တုငိ း္ ရငး္ သား ျပညန္ ယ္ မ်ားတြငပ္ ါ တရားမ်ွ တမႈ

38

ရွာေဖြျခငး္ ကေုိ တြ႕ျမငလ္ ိေု သာ လထူ ုအမ်ားက KBC အားအျပစ္တင္ လာႏုငိ ဖ္ ြယ္ရိွသည္။
ယင္းမာွ KBC စစံု မး္ ေရးအဖြဲ႔ ရငဆ္ ိငု ္ေနရသည့္ အခက္အခဲမ်ားအား အမ်ားျပည္သအူ ေနျဖင့္
လုံေလာကသ္ ည့္ သတင္းအခ်ကအ္ လကမ္ ်ား မရေသာေၾကာင့္သာျဖစသ္ ည။္

ပ၍ို ဆုိးသညမ္ ာွ အကယ၍္ KBC အေနျဖင့္ ရဲတပ္ဖြဲ႔က ေပးအပသ္ ည့္ ညႊန္ၾကားခ်ကမ္ ်ား
အတိငု း္ မလကုိ န္ ာပါကကခ်ငျ္ ပညန္ ယ္ဖားကနၿ္႔ မဳိ ႕တြင္ျမနမ္ ာစစ္သားမ်ားကပစ္ခတသ္ တျ္ ဖတ္
သျဖင္က့ ြယ္လြန္သြားခ့ဲရသည့္အသက္၁၄ႏစွ ္သမးီ အရြယ္ေက်ာင္းသူေလးဂ်ာဆိုင္းအိန္၏ဖခင္
ဦးဘရနေ္ ရာွ င္ရငဆ္ ိုင္ခ့ဲရသည့္ၾကမၼာမ်ဳိ းႏငွ ့္KBCလည္းေတြ႕ႀကဳံဖြယ္ရသွိ ည္။ဦးဘရန္ေရွာင္က
ျမနမ္ ာစစသ္ ားမ်ားက်ဴးလြနခ္ ့ဲသည့္ ျပစမ္ ႈႀကးီ ႏငွ ့စ္ ပလ္ ်ဥး္ ၍ စုံစမ္း ေဖာ္ထုတ္ အေရးယေူ ပးရန္
ျမန္မာႏ္ုငိ ္ငံလူ႔အခြငအ့္ ေရးေကာမ္ ရငွ ္အား ေမတၱာရပ္ခံခဲ့သည။္ ျမနမ္ ာႏုိငင္ ံလ႔ူ အခြင့အ္
ေရးေကာ္မရွငသ္ ည္ မည္သည့စ္ ုစံ မး္ ေဖာထ္ ုတ္ အေရးယူေဆာင္ရြကမ္ ႈမ်ွ မျပဳပဲ ဦးဘရနေ္ ရာွ င္၏
တငို ္ၾကားမႈ အား ျမန္မာစစတ္ ပ္သ႔ို လြယ္လင္တ့ ကူ လကလ္ ႊဲေပးလကို ္သည္။ ထိ႔ေု နာက္
ျမနမ္ ာစစ္တပ္က ျပစမ္ ႈဆငို ရ္ ာဥပေဒ ၂၁၁ အရ တဥးီ တေယာကက္ ုိ နစ္နာေစရန္အႀကျံ ဖင့္
မမနွ ္စြပစ္ ြဲသညဟ္ ူေသာ ပုဒမ္ တပ္၍ ဦးဘရန္ေရာွ ငအ္ ား တရားစြဲဆုိခ့ဲရာ တရားရံးု က၎အေပၚ
ျပစ္ဒဏစ္ ီရင္ခ့ဲသည။္

စစရ္ ာဇဝတ္မႈေလးခု အၾကားတြင္ ဆက္စပမ္ ႈ


၂၀၁၂ ခုႏစွ ္ စက္တငဘ္ ာ ၁၃ ရက္ေနတ႔ ြင္ အသက္ ၁၄ ႏစွ ္အရြယ္ ေက်ာငး္ သေူ လး
ဂ်ာဆ္ိုင္း အိန္အား ေျမာက္ပိုင္းတုိင္း စစဌ္ ာနခ်ဳပ္ လကေ္ အာက္ခံ ဟိုပငၿ္ မဳိ ႕အေျခစုကိ ္ ခမရ
(၃၈၉)၏ စစ္ေၾကာငး္ တခုမွ စစသ္ ားမ်ားက ေသနတ္ႏွင့္ ပစခ္ တခ္ ဲ့သည္။ ဤရာဇဝတမ္ မႈ ာွ
ကခ်င္ျပည္နယ၊္ ဖားကနၿ႔္ မိဳ႕နယ္ အတြင္းရိွ ေက်းရြာတရြာတြင္ ျဖစပ္ ြားခဲ့သည။္ သူမသည္
အဆိုပါဒဏရ္ ာျဖင့္ပင္ ထိုေန႔ညေနပငို း္ ၌ ေသဆးုံ သြားခဲသ့ ည။္

39

မဂ်ာဆငုိ ္းအိန္
(ဂ်ာဆုိင္းအနိ အ္ မႈ အမွနတ္ ရား ရွာေဖြေရးေကာ္မတီ(ျမစႀ္ ကီးနား)က
ဂ်ာဆိုင္းအိနက္ ုဘိ ယသ္ သူ တသ္ လဲ” ေခါငး္ စဥ္ျဖင့္ထတု ္ေဝသည့္ အစရီ င္ခစံ ာမွ ဓာတ္ပကုံ ို

ကူးယေူ ဖာျ္ ပသည။္ )

ျမနမ္ ာစစတ္ ပ္၏ စစဘ္ ကဆ္ ုိင္ရာပဂု ဳိၢ လ္မ်ားက စုစံ မး္ စစေ္ ဆးေရးအဖြ႔ဲတခု

ဖြဲစ႔ ညး္ ၾကားနာခဲ့ရာ ဂ်ာဆိုငး္ အနိ ္သည္ ကခ်ငအ္ မ်ဳိ းသားလြတ္ေျမာက္ေရး တပမ္ ေတာမ္ ွ

ေထာငသ္ ည္ဗ့ ံုးဆနထ္ မိ ွန္ၿပီး ကြယ္လြနခ္ ဲ့ေၾကာငး္ နိဂုံးခ်ဳပခ္ ဲသ့ ည္။ သမူ ၏ဖခင္ ဥးီ ဘရန္ေရာွ ငက္

၎၏သမးီ မဂ်ာဆိုင္းအနိ အ္ ား အေၾကာငး္ မဲ့ ေသနတျ္ ဖင့္ ပစ္သတ္ခဲ့ သည့္ (ျမနမ္ ာစစတ္ ပ္)

မတွ ပမ္ ေတာသ္ ားမ်ားကို စုံစမ္းေဖာထ္ ုတၿ္ ပးီ အေရးယေူ ပးရန္ ျမန္မာႏုငိ င္ ံ လ႔ူအခြင့အ္ ေရး

ေကာ္မရွငအ္ ား တုိငၾ္ ကားခဲသ့ ည္။

အဆိုပါ တငုိ ၾ္ ကားခ်ကသ္ ည့္ ျမန္မာႏုငိ င္ လံ ႔ူအခြင္အ့ ေရးေကာ္မရွင္မတွ ဆင့္ ျမန္မာ
စစ္တပသ္ ႔ုိ ေပါက္ၾကား သြားခဲ့သည။္ ျမနမ္ ာစစတ္ ပ္ အာဏာပုိင္မ်ားက ျပစ္မႈဆိုင္ရာ ဥပေဒ
ပုဒမ္ ၂၁၁ အရ နစန္ ာေစရန္ အၾကံႏွင့္ ျပစ္မႈက်ဴးလြနေ္ ၾကာင္း မမနွ စ္ ြပ္စြဲျခင္းအမႈတင၍္
ဦးဘရန္ေရာွ င္အား တရားစြဲဆိခု ဲရ့ ာ တရားရံးု က ၎အေပၚ ျပစဒ္ ဏ္စရီ ငခ္ ဲသ့ ည္။

40

မႈခငး္ ျဖစရ္ ပ္

၂၀၁၂ခုႏစွ ၊္ စက္တငဘ္ ာလ၊ ၁၃ရကေ္ န႔၊ နနံ က္ ၃ နာရခီ ြဲခနတ္႔ ြင္ ျမန္မာစစတ္ ပ၏္ ခမရ
၃၈၉မွစစ္ေၾကာင္းတေၾကာင္းသည္ကခ်ငျ္ ပညန္ ယ္ဖားကနၿ႔္ မဳိ ႕နယ္ဆြတင္ ငု္ိ ယ္ နရ္ ြာအတြင္းသ႔ို
ဝငလ္ ာခဲသ့ ည္။ ၎တုိ႔သည္ ထေုိ နတ႔ ေနလ႔ ုံး ရြာအတြငး္ ၌ ခ်ကျ္ ပဳတ္စားေသာကမ္ ူးရူးကာ
အခ်ငး္ ခ်ငး္ စကားမ်ား ေနခဲ့ၾကသည။္
ညေန ၄ နာရီခနတ႔္ ြင္ အဆိုပါစစ္ေၾကာင္းသည္ ဖားကန႔္ၿမိဳ႕သ႔ို ထြကခ္ ြာသြားရန္
ျပငဆ္ င္ေနခဲ့ ၾကသည။္ ေရ႕ွ ေျပးအဖြဲတ႔ ခ်ိဳ႕ထြကခ္ ြာၿပးီ မိနစအ္ နည္းငယ္အၾကာတြင္
ဗံုးေပါကက္ ြဲသံ ၾကားရသည။္ ခ်က္ခ်င္းလိုပင္ စစသ္ ားမ်ားက အနးီ တဝိကု ရ္ ွိ ရြာသားမ်ား၊
တရိ စာၦန္မ်ားႏငွ ့္ ေနအမိ မ္ ်ားကို အဆကမ္ ျပတ္ ပရမး္ ပတာ ပစခ္ တ္ၾက ေတာသ့ ည။္
ရြာသားမ်ားမွာ အသကလ္ ကု ာ ေျပးလႊားပုန္းေရွာငခ္ ဲ့ၾကရသည။္ ထု႔ိေနာကမ္ ွ သိရသည္မာွ
အစးုိ ရတပမ္ ်ားသည္ သပူ နု ္ႏွင့္ ပစခ္ တတ္ ုိက္ခိုက္ခဲ့ျခင္းမဟတု ္။ အဆုပိ ါစစ္ေၾကာငး္ ရိွ
စစသ္ ားမ်ားနွင့္ ရြာအနီး ရြာကုန္းရိွ စစသ္ ားမ်ား အျပနအ္ လွန္ ပစ္ခတ္ခဲ့ၾကျခငး္ ျဖစသ္ ည္။


က်ညဆ္ ံထမိ နွ ေ္ သာ ေနအမိ မ္ ်ားႏွင့္ က်ညဆ္ မံ ်ား
(ဂ်ာဆငုိ း္ အနိ အ္ မႈ အမွန္တရား ရွာေဖြေရးေကာမ္ တီ(ျမစႀ္ ကးီ နား) က
ဂ်ာဆငို း္ အနိ က္ ိဘု ယ္သသူ တ္သလဲ” ေခါငး္ စဥ္ျဖငထ့္ တု ေ္ ဝသည့္ အစီရငခ္ ံစာမွ ဓာတ္ပုံကို

ကးူ ယေူ ဖာျ္ ပသည္။)

41

ထိုအခ်ိနတ္ ြင္ ဆရာမတဥးီ ႏွင့္ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူအခ်ဳိ ႕တ႔သုိ ည္ ေက်ာငး္ မွေန၍
၎တ၏ုိ႔ ေနအမိ ္ အျပန္လမ္းတြင္ ရွေိ နခဲ့ၾကသည္။ ပစ္ခတသ္ ံႏွင့္ ေပါကက္ ြဲသမံ ်ားကုိ
ၾကားရေသာအခါ ၎တသို႔ ည္ အနီးအနား အိမ္တအိမ္၏ မီးဖေုိ ခ်ာငေ္ အာကတ္ ြင္
ပုန္းခိခု ဲ့ၾကသည။္ စစသ္ ားတဦးက ၎တု႔ကိ ို ေတြရ႔ ၿွိ ပးီ ေနာက္ ေသနတ္ႏွင့္ ခ်ိနရ္ ြယက္ ာ
အတငး္ အၾကပ္ ထြက္လာခု္ိင္းခဲသ့ ည္။ ဂ်ာဆိငု း္ အိန္ႏွင့္ သမူ ၏ သူငယခ္ ်ငး္ မ်ား ဆရာမႏွင္အ့ တူ
ထြက္ လာေသာအခါ စစသ္ ားက ပစခ္ တ္ပါေတာ့သည္။ ဂ်ာဆုငိ း္ အိန္ကို အဓကိ အားျဖင့္
ထိမနွ ္ခဲသ့ ည။္ စစသ္ ားမ်ားက အျခားရြာသားႏစွ ္ဦးအား ဒဏ္ရာရေသာ မနိ း္ ကေလးကို
စစ္ေၾကာင္းမဴွ း ေဇာမ္ ငး္ သန႔ထ္ ံသ႔ုိ သယေ္ ဆာင္သြားရန္ အမိနေ္႔ ပးခဲ့သည။္ ထနုိ ည္းတူစြာပင္
မနိ ္းကေလး၏ဖခင္ ဥးီ ဘရနေ္ ရွာငအ္ ားလညး္ စစေ္ ၾကာင္းမွဴးထံသိ႔ု ေခၚယသူ ြား ခဲၾ့ ကသည္။

မဂ်ာဆငို း္ အိန္ ပနု ္းကြယ္သညေ့္ နရာ
(ဂ်ာဆငုိ ္းအနိ အ္ မႈ အမနွ ္တရား ရွာေဖြေရးေကာ္မတ(ီ ျမစ္ႀကီးနား)က “
ဂ်ာဆုိငး္ အိန္ကဘုိ ယသ္ သူ တ္သလဲ” ေခါငး္ စဥျ္ ဖင့္ထုတေ္ ဝသည့္ အစီရငခ္ စံ ာမွ ဓာတ္ပံကု ို

ကူးယူေဖာျ္ ပသည။္ )

42

ဥးီ ဘရန္ေရွာင္ ေရာကသ္ ြားသညအ့္ ခ်ိန္တြင္ ေသနတ္ဒဏ္ရာ ျပငး္ ထနစ္ ြာ
ခံစားေနရသည့္ သူ ၏သမးီ အား ဆရာမေဒၚနန္ဆန္က ျပဳစေု နသညက္ ုိ ေတြရ႔ သည။္
စစ္သားမ်ားက ေဆးထည့္ေဆးထုိး ေပးထားေၾကာင္းလည္း သိရသည္။ ဥးီ ဘရန္ေရွာင္က
၎၏သမီးအား ေဆးရုသံ ႔ုိ ခ်က္ခ်ငး္ ပိေ႔ု ပးရန္ ေမတၱာရပ္ခံသည္။ သ႔ိုရာတြင္ စစေ္ ၾကာငး္ မဴွ းက
၎၏စစ္ေၾကာင္း ရြာမထွ ြက္ၿပီးသည္အထိ ေစာင့္ရမညျ္ ဖစေ္ ၾကာင္း ေျပာခဲ့သည။္
ေသနတပ္ စခ္ ံ ရ၍ ၃နာရီခန႔္ၾကာၿပီး ေနာကပ္ ိငု ္းမွသာ ဂ်ာဆုိငး္ အိန္အား ဖားကန႔ေ္ ဆးရုႀံ ကီးသု႔ိ
သယယ္ ူသြားႏငို ္ခဲ့ၾကသည္။ ဝမး္ ဗကို ္ တြငရ္ ရွေိ သာ ဒဏရ္ ာမ်ားျဖင့္ သူမသည္ ည (၉)
နာရခီ နတ႔္ ြင္ ေသဆးုံ သြားခဲ့သည။္

မဂ်ာဆိုင္းအိန္၏ ေသြးမ်ား
(ဂ်ာဆိုင္းအနိ ္အမႈ အမနွ ္တရား ရွာေဖြေရးေကာ္မတီ(ျမစ္ႀကီးနား)က “
ဂ်ာဆိငု း္ အိန္ကဘို ယ္သူသတသ္ လဲ” ေခါငး္ စဥျ္ ဖငထ့္ တု ေ္ ဝသည့္ အစရီ င္ခံစာမွ ဓာတပ္ ကံု ို

ကူးယူေဖာ္ျပသည္။)
၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ေအာကတ္ ုိဘာလ ၁ ရက္ေန႔တြင္ ဦးဘရနေ္ ရွာင္က ျမနမ္ ာႏငို ္ငံ
လူအ႔ ခြင္အ့ ေရးေကာမ္ ရငွ သ္ ိ႔ု တငို ္ၾကားခဲ့သည။္ ဦးဘရနေ္ ရာွ င္၏ အဆပို ါတုိင္ၾကားစာသည္
ႏိငု ္ငတံ ကာ ဓေလထ့ းုံ တမ္း ဥပေဒမ်ားႏွင့္ ကုိက္ညသီ ည။္ ၎တအ႔ို ရ စစ္ျဖစ္ေနစဥ္
ကာလအတြင္း အရပသ္ ားမ်ားအား ရညရ္ ြယ္ ပစ္ခတျ္ ခင္းမွာ တရားမဝင္ေၾကာင္း၊ ထုိသ႔ိုေသာ
လုပေ္ ဆာငမ္ ႈမ်ားအတြက္ ႏငို င္ ံတြင္ တာဝန္ရွိေၾကာငး္ အသအိ မတွ ္ ျပဳၾကရသည္။

43