1
NAMA
_____________________________________________
TINGKATAN
_________________________________________
NAMA GURU
________________________________________
SEKOLAH
______________________________________________
DISEDIAKAN OLEH: PUAN RAFIDA BINTI MUSTAFFA
SMK KOTA KEMUNING
Diolah daripada buku teks Sains Tingkatan 1, dijadikan modul untuk
memudahkan pelajar merujuk dan melengkapkan modul untuk
dijadikan nota dan rujukan yang boleh dirujuk sehingga tingkatan 3
Disediakan oleh:Puan Rafida Binti Mustaffa@SMKKK
2
KANDUNGAN
TARIKH M/S Standard Kandungan Standard Pembelajaran Catatan
Tema 1:Kaedah saintifik
1.1. Sains adalah sebahagian daripada kehidupan
harian
1.2. Makmal sains anda
1 1.3. Kuantiti fizik dan unitnya
Pengenalan kepada 1.4. Penggunaan alat pengukur, kejituan, kepersisan,
penyiasatan saintifik kepekaan dan ralat
1.5. Ketumpatan
1.6. Langkah dalam penyiasatan saintifik
1.7. Sikap saintifik dan nilai murni dalam menjalankan
penyiasatan saintifik
Tema 2: Penyenggaraan dan Kesinambungan Hidup
2 2.1 Sel – struktur, fungsi dan organisasi
2.2 Respirasi sel dan fotosintesis
Sel sebagai benda
hidup
3 3.1 Homeostasis dalam benda hidup
Koordinasi dan
Gerak Balas
4.1 Pembiakan seks dan aseks
4 4.2 Sistem pembiakan manusia
4.3 Kitar haid
Pembiakan 4.4 Persenyawaan dan kehamilan
4.5 Faktor yang mempengaruhi perkembangan fetus
dan bayi
4.6 Kemandulan dan pencegahan kehamilan
4.7 Pembiakan tumbuhan
Tema 3: Penerokaan Unsur Dalam Alam
5 5.1 Jirim dalam alam
5.2 Tiga keadaan jirim
Jirim 5.3 Respirasi sel dan fotosintesis
6 6.1 Pengelasan unsur
6.2 Campuran
Jadual Berkala 6.3 Sebatian
7 7.1 Komposisi Udara
7.2 Pembakaran
Udara 7.3 Pencemaran Udara
Tema 4: Tenaga dan Kelestarian Hidup
8 8.1 Penggunaan cermin
8.2 Sifat cahaya
Cahaya & Optik 8.3 Pantulan cahaya
8.4 Pembiasan cahaya
8.5 Penyebaran cahaya
8.6 Penyerakan cahaya
8.7 Penambahan dan penolakan cahaya
Tema 5: Penerokaan Bumi dan Angkasa Lepas
9 9.1 Sistem dan struktur Bumi
9.2 Bahan Bumi
Bumi 9.3 Proses Utama Bumi
9.4 Fenomena geobencana
9.5 Usia Bumi
9.6 Sumber Bumi & Geologi Gunaan
Disediakan oleh:Puan Rafida Binti Mustaffa@SMKKK
3
TEMA 1:KAEDAH SAINTIFIK
BAB 1 : PENGENALAN KEPADA PENYIASATAN SAINTIFIK
1.1 Sains adalah Sebahagian daripada Kehidupan Seharian
Apakah Sains?
1. Apakah yang anda tahu tentang sains? Sains ialah suatu hasil
daripada yang sistematik tentang segala benda dan kejadian dalam alam
sekitar. Cuba anda perhatikan fenomena semula jadi yang berlaku di sekeliling
anda dan kaitkannya dengan sains.
2. Fenomena alam semulajadi yang berlaku di sekeliling kita boleh dijelaskan melalui
______. Seekor berudu yang bertukar menjadi seekor katak dewasa, sebiji buah
kelapa yang jatuh ke tanah dan seketul ais yang sedang mencair, adalah
merupakan antara contoh-contoh fenomena alam semula jadi.
3. Senaraikan fenomena semulajadi yang terdapat dalam buku teks anda..
a. __________ c. _______________
b. ________________________ d. _______________
4. Bincangkan bagaimana ianya terjadi? Adakah terjadi secara semula jadi atau
buatan manusia? _______________
5. Semua ini boleh difahami melalui kajian sains. Pengetahuan saintifik sentiasa
berkembang. Pengetahuan ini boleh diperolehi melalui ___________ yang teliti,
_______ yang mendalam dan juga melalui ___________ secara saintifik.
Kepentingan sains dalam kehidupan harian
1. Sains merupakan sebahagian daripada kehidupan seharian kita. Makanan, pakaian serta
peralatan yang kita gunakan juga mempunyai kaitan dengan sains.
2. Sains juga banyak membantu kita dalam menghasilkan lebih banyak makanan, bahan-
bahan baru serta peralatan-peralatan yang berguna bagi kita.
3. Melalui kajian sains juga, banyak pengetahuan serta penemuan baru diperolehi. Ini
dapat __________ taraf hidup serta kualiti alam sekitar kita.
Kepentingan sains dalam kehidupan seharian
Menyumbang kepada bidang __________ Penciptaan satelit menyebabkan _________
seperti pembinaan bangunan pencakar menjadi lebih cepat dan efektif.
langit yang canggih
Meningkatkan hasil ________ dengan Penemuan vaksin dan antibiotik dalam bidang
penemuan baja, racun serangga dan perubatan membantu mengawal ________
penggunaan kaedah hidroponik. berjangkit dan mengurangkan kadar kematian
4
Kerjaya dalam sains
1. Bidang utama pembelajaran sains ialah _______, _______, dan ______. Terdapat
bidang sains lain yang lebih spesifik seperti _______, _________, ______, _____, dan
__________.
Kajian mengenai benda-benda hidup.
Kajian interaksi antara bahan dan tenaga.
Kajian mengenai komposisi dan sifat-sifat bahan kimia serta
tindak balas mereka, dan penggunaannya.
Kajian mengenai tumbuhan
Kajian mengenai bintang-bintang dan planet-planet.
Kajian mengenai batuan dan mineral.
Cabang biologi yang mempelajari struktur, fungsi, perilaku,
serta evolusi haiwan.
Kajian mengenai cuaca dan iklim.
2. Sains juga menawarkan pelbagai pilihan ________. Orang yang berkerjaya lazimnya
memilih bidang kerjaya bergantung kepada kepentingan serta apa yang mereka _______
dalam bidang sains.
3. Bidang perubatan dan bidang kejuruteraan adalah merupakan antara contoh kerjaya yang
menjadi pilihan ramai.
4. Melalui pelbagai cabang ilmu sains ini, banyak kerjaya profesional yang berkaitan dengan
sains yang boleh diceburi murid-murid. Apakah kerjaya yang berkaitan dalam sains?
Bidang Sains
Foto Bidang Penerangan Contoh Kerjaya
_______ Kajian tentang Kejuruteraan,
tenaga dan kesannya tenaga elektrik
terhadap jirim
_________ Kajian tentang Zoologi,
benda hidup mikrobiologi,
fisiologi, botani
_________ Kajian tentang Farmakologi,
jirim dan tindak forensik,
balas yang berlaku toksikologi
________ Kajian tentang Geokirnia,
batuan, tanih dan geomorfologi dan
mineral geofizik
_________ Kajian tentang Hidrometeorologi
perubahan cuaca
dan iklim
5
Praktis Formatif 1.1
1. Tandakan (/) pada proses yang merupakan fenomena alam semula jadi.
( ) Pertumbuhan bayi ( ) Pembinaan bangunan pencakar langit
( ) Penemuan ubat baharu ( ) Kejadian siang dan malam
2. Isi tempat kosong dengan jawapan yang betul.
a) Kajian sains melibatkan _________ dan _________ yang sistematik
terhadap fenomena alam semula jadi.
b) Penemuan vaksin untuk menangani jangkitan denggi baru-baru mi merupakan
pengetahuan sains yang diaplikasikan dalam bidang ________ oleh ahli mikrobiologi.
3. Senaraikan beberapa bidang sains dan kerjaya yang berkaitan dengannya.
________________________________________________________
1.2 Makmal Sains Anda
1. Makmal sains adalah merupakan sebuah bilik atau bangunan dimana __________ secara
_________ dijalankan.
2. Kebanyakan sekolah mempunyai makmal-makmal dimana pelajar boleh menjalankan
_________.
3. Terdapat pelbagai jenis alat radas di dalam makmal sains. Rajah di bawah menunjukkan
beberapa jenis alat radas yang biasa digunakan.
4. Anda harus tahu apa itu alat radas. Anda juga perlu mengetahui tentang kegunaan am
pelbagai alat radas.
Untuk memanaskan Kegunaan: Kegunaan: Untuk mengewap Digunakan untuk menyumbat
bahan kimia Untuk cecair daripada larutan. tabung uji atau kelalang kon.
mengisi
bahan kimia.
Untuk memegang Untuk Untuk meletak spesimen bagi Untuk memindahkan cecair
tabung uji. mengukur tujuan pemerhatian di bawah dalam jumlah yang kecil
masa. mikroskop.
Untuk mengisi bahan Untuk Untuk mengisi bahan kimia Untuk menapis campuran
kimia dan cecair. mengisi baha yang digunakan dalam pepejal dan cecair.
n kimia dan
penyediaan gas yang mana
cecair. proses tersebut tidak
memerlukan pemanasan.
6
Untuk menyokong radas Untuk Untuk memegang Digunakan untuk
semasa pemanasan.
menyediakan tabung uji dalam mengacau larutan
nyalaan. kedudukan yang tegak. didalam bekas.
Untuk memegang objek Untuk Untuk menyukat isipadu Untuk memegang alat radas
larutan dengan tepat.
panas. mengisi gas. semasa eksperimen
dijalankan.
Untuk menyukat isipadu Untuk Untuk menyukat isipadu Memanaskan bahan kimia
larutan dengan tepat. menyukat larutan dengan tepat.. dalam kuantiti yang kecil
suhu
Simbol-simbol Amaran
1. Adakah anda tahu tentang peraturan-peraturan dan langkah-langkah keselamatan yang
perlu dipatuhi apabila anda berada di dalam makmal sains?
symbol amaran Penerangan
Bahan kimia ini bersifat ________. ________ sentuh bahan ini kerana akan
melecurkan kulit. Sekiranya terkena pada kulit, cuci bahagian tersebut
dengan air yang banyak. Contoh: asid dan alkali pekat.
Bahan kimia yang _________ boleh menghasilkan wap atau wasap yang
dapat memedihkan mata, hidung dan tekak. ________ daripada menghidu
wap atau wasap. Gunakan bahan kimia tersebut di dalam kebuk wasap.
Contoh: kioroform dan ammonia
Bahan ________ mengeluarkan sinaran radioaktif yang dapat menyebabkan
kanser. Contoh: uranium dan plutonium.
7
Bahan yang ____________ dan _________. JAUHKAN bahan ini daripada
sumber api atäu haba. Gunakan bahan mi mengikut arahan dengan ________.
Contoh: ailcohol dan petrol.
Bahan kimia ini ______ atau _____. JANGAN minum, makan, menghidu atau
merasa bahan ini. Contoh: merkuri dan klorin.
Bahan kimia mi mudah _______. Gunakan bahan ml mengikut arahan dengan
CERMAT. Contoh: gas hidrogen dan gas butana.
Peraturan dan Langkah-Langkah Keselamatan di dalam Makmal
1. Adakah anda tahu mengapa anda perlu mengikut peraturan-peraturan dan langkah-
langkah keselamatan tersebut?
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
Jika berlaku kemalangan, kita janganlah panik sebaliknya mengambil tindakan yang
sepatutnya seperti situasi di bawah.
Praktis Formatif 1.2
Suhaimi terlihat kebakaran kecil berlaku di atas meja makmal. Apakah tindakan yang
perlu diambilnya?
________________________________________________________________
________________________________________________________________
_____________________________________________________
8
1.3 Kuantiti Fizik
1. Kuantiti fizik dalam sains ditakrifkan Kuantiti asas Unit S.I Simbol Unit S.I
sebagai sifat fizikal yang boleh Panjang m
dihitung, iaitu boleh diukur dan dikira. Jisim kg
Kuantiti fizik asas yang sentiasa Masa s
digunakan ialah _____, ____, ____, Suhu K
_________________ A
Arus elektrik
2. Untuk keseragaman penggunaan, unit
Sistem Antarabangsa atau _________________
3. digunakan. Hal ini membolehkan pertukaran data dan pengetahuan saintifik dilakukan ke
seluruh dunia dengan lebih tepat.
Imbuhan Nilai Bentuk Piawai Simbol
1 000 000 000 109
1 000 000 106
1 000 103
0.1 10-1
0.01 10-2
0.001 10-3
0.000 001 10-6
0.000 000 001 10-9
Kepentingan Unit Piawai dalam Kehidupan Harian
1. Ketidakseragaman unit dalam kehidupan boleh mendatangkan kekeliruan. Sebagai
contohnya, rakyat di beberapa buah negara menyukat barang dengan menggunakan kati
dan tahil, manakala rakyat di negara lain pula menggunakan cupak, gantang, kaki dan ela.
Penggunaan unit ukuran yang _____boleh memudahkan ahli sains untuk berkomunikasi di
peringkat ___________. Masalah seperti dalam situasi di bawah akan timbul jika tidak
menggunakan ___________.
9
Praktis Formatif 1.3
1. Senaraikan lima kuantiti fizik yang telah dipelajari. Apakah unit S.I. dan simbol yang
digunakan untuk setiap kuantiti tersebut?
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
2. Tukarkan nilai-nilai yang berikut.
(a) O.13 m =__cm (b) l8000 mg = _____kg (c) 4 m= ________ µm
(d) 24000 g =__kg (e) 0.006 A=_ mA
1.4 Penggunaan alat pengukur, kejituan, kepersisan, kepekaan dan ralat
1. Untuk tujuan pengukuran, alat pengukur yang berbeza diperlukan bagi mengambil data dalam
suatu eksperimen. Kita perlu memastikan alat pengukur yang betul untuk mengukur dengan
_______ dan _____ kuantiti panjang, jisim, masa, suhu danarus elektrik.
Penggunaan Alat Pengukur yang Betul
a) Mengukur Panjang
Panjang ialah jarak di antara dua titik. Unit S.!. panjang ialah _____ (m). Panjang
juga boleh diukur dalam milimeter (mm), sentimeter (cm) atau kilometer (km).
Semasa menggunakan pembaris, mata pemerhati hendaklah
__________ dengan skala bacaan untuk mengelakkan _____
paralaks (Rajah 1.9). Ralat paralaks wujud disebabkan kedudukan
____ yang tidak betul semasa mengambil ukuran.
b) Menyukat Jisim
Jisim sesuatu objek ialah kuantiti _____ yang terkandung di dalamnya. Unit S.!. bagi
jisim ialah ________ (kg).
c) Mengukur Masa
Unit S.!. bagi masa ialah ____ (s). Unit lain masa termasuk minit (min), jam (j) hari,
bulan, tahun, dekad dan sebagainya.
d) Menyukat Suhu
Suhu ialah darjah kepanasan atau kesejukàn sesuatu objek. Unit S.1. bagi suhu ialah
_________. Walau bagaimanapun, ______________ biasanya digunakan sebagai
unit ukuran suhu dalam kehidupan.
10
e) MenyukatArus E1ektrik
_______ digunakan untuk menyukat arus elektrik dalam sesuatu litar.
Rajah 1.11 Ralat sistematik dan ralat rawak
f) Menyukat Isi padu Air
Silinder penyukat digunakan untuk menyukat isi padu air.
Ralat paralaks berlaku apabila mata pembaca tidak
__________ dengan skala bacaan.
Penggunaan Alat Pengukur yang Lebih Jitu
a) Mengukur Panjang
Angkup Vernier
Angkup vernier digunakan untuk mengukur _________ atau ______ luar, diameter
dalam dan _________ suatu objek. Bahagian terkecil bacaan angkup vernier ialah
_______ cm atau _____. Oleh itu, angkup vernier lebih jitu berbanding dengan
________ yang hanya dapat mengukur bacaan sehingga ______ atau ______.
Rajah 1.13 Pengukuran objek bulat dengan angkup vernier
Ralat sistematik disebabkan oleh pengukuran menggunakan alat pengukur yang
kurang tepat. Contohnya terdapat ralat sifar pada alat pengukur, ralat yang
disebabkan oleh orang yang melakukan pengukuran atau faktor persekitaran.
Ralat sifar boleh ditentukan apabila angkup vernier dirapatkan.
Rajah 1.14 Ralat sfar angkup vernier
Untuk mendapatkan bacaan sebenar, ralat sifar perlu diambil kira.
Tolok Skru Mikrometer 11
Tolok skru mikrometer digunakan untuk mengukur
_________ dan __________ kecil seperti
________, rambut dan lain-lain. Bahagian terkecil
bacaan tolok skru mikrometer ialah _______ cm
atau _____ mm. Oleh itu, tolok skru mikrometer
adalah lebih jitu daripada angkup vernier dan
pembaris.
Skala vernier mengandungi 50 bahagian. Kedudukan mata pembaca perlu
1 senggatan skala vernier = 0.01 mm berserenjang dengan skala bacaan untuk
mengelakkan ralat paralaks berlaku.
Bacaan tolok skru mikrometer Cara betul mengambil bacaan
Ralat sifar tolok skru mikrometer boleh ditentukan apabila rahang tolok skru mikrometer
_______ sepenuhnya.
Ralat sfar tolok skru mikrometer
Untuk mendapatkan bacaan sebenar tolok skru mikrometer, ralat sifar perlulah diambil
kira.
Angkup vernier
digital dan tolok
skru mikrometer
digital dapat
mengukur bacaan
dengan lebih
__________
dan ________.
b) Menyukat Jisim
_____________ mengukur bacaan jisim dengan lebih tepat dan jitu
c) Menyukat Masa
_____________ lebih tepat daripada jam randik biasa kerana dapat mengukur
masa sehingga 0.01 saat, manakala jam randik biasa dapat mengukur masa sehingga
0.1 saat sahaja.
12
d) Menyukat Suhu
_______________ dapat memberikan bacaan suhu
dengan lebih tepat dan jitu kerana dapat menyukat suhu
sehingga ____. Oleh itu, termometer digital digunakan di
klinik-klinik kini.
e) Menyukat Arus Elektrik
____________ memberikan bacaan arus elektrik dengan
lebih tepat dan jitu kerana dapat menyukat arus elektrik
sehingga _______.
Bagaimanakah Mengurangkan Ralat Sistematik dan Ralat Rawak?
Ralat
Ralat sistematik Ralat rawak
Ralat yang malar pada sesuatu Ketidakpastian pengukuran yang disebabkan oleh
_______ yang diperoleh setiap kali ________ semasa membuat pengukuran.
pengukuran. Contoh:
Contoh: Ralat paralaks
Ralat sifar • Kecuaian pemerhati semasa mengambil bacaan
Alat pengukur yang tidak jitu • Salah teknik
Cara mengatasi: Cara mengatasi:
• Mengendalikan eksperimen dengan • Mengurangkan ralat dengan mengambil bacaan
__________ ukuran untuk ___________ dan mengambil nilai
• _________ eksperimen dengan bacaan _______
• Mengurangkan kesan ralat paralaks, mata
menggunakan alat pengukur yang pemerhati hendaklah berserenjang dengan ___
berbeza alat pengukur.
Membuat Anggaran Sebelum Membuat Pengukuran Sebenar
Apabila alat pengukur yang sesuai tidak dijumpai oleh seseorang saintis semasa menjalankan
kajian atau penyiasatan saintifik, cara yang terbaik adalah dengan membuat _________ terlebih
dahulu, kemudian barulah diikuti dengan penggunaan alat yang lebih tepat dan jitu.
a) Membuat anggaran panjang
Tujuan: Membuat perkaitan antara kemahiran membuat anggaran dengan
pengukuran sebenar Bahan dan radas: Pensel dan pembaris
Arahan
1. Ukur panjang sebatang pensel = p cm.
2. Ukur panjang meja dengan pensel tersebut. Panjang meja = bilangan pensel x p
3. Kemudian, ukur panjang meja dengan pembaris.
4. Catatkan ukuran panjang meja dengan pembaris. Rajah 1.18 Menganggarkan panjang meja
Soalan
Apakah perbezaan antara ukuran panjang meja dengan pensel (ukuran anggaran) dengan
ukuran panjang meja dengan pembaris (ukuran sebenar)?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
13
b) Membuat anggaran luas
Luas ialah besar sesuatu kawasan. Unit S.I.
untuk luas ialah ___. Untuk objek _____, luas
boleh diukur menggunakan ______. Contohnya,
luas segi empat ialah panjang x lebar.
Untuk objek tidak sekata, luas boleh
dianggarkan menggunakan kaedah _________.
c) Membuat anggaran jisim
Berapakah jisim sehelai kertas? Jika jisim bagi
100 helai kertas ialah 500 g, maka jisim sehelai
kertas dianggarkan __ g.
d) Membuat anggaran isi padu
Isi padu objek sekata dapat dikira menggunakan rumus, manakala objek tidak sekata
perlu dianggarkan menggunakan _________________
Praktis Formatif 1.4
1. Apakah bacaan tolok skru mikrometer di bawah?
2. Anggarkan luas lukisan tapak tangan di sebelah jika setiap petak
mewakili keluasan 1 cm x 1 cm atau 1 cm2.
_______
3. Chong berdiri di atas suatu penimbang. Nilai yang ditunjukkan ialah 55 kg. Apakah
maksud nilai ini?
____________________
Teknologi dan Inovasi dalam Alat Pengukuran
1. Teknologi bermaksud aplikasi pengetahuan saintifik untuk kegunaan manusia.
2. Menyukat tekanan darah menjadi begitu mudah dengan Monitor Tekanan Darah Digital
3. Dengan bantuan alat ini, pesakit yang mengalami masalah tekanan darah dapat
mengetahui bacaan tekanan darah yang tepat dalam hanya beberapa saat tanpa perlu ke
hospital atau klinik. Apakah contoh inovasi lain dalam alat pengukur?
Komuter yang memudahkan perjalanan Alat menyukat tekanan darah
14
1.5 Ketumpatan
1. Lihat gambar foto di sebelah. Mengapakah manusia boleh terapung
di permukaan Laut Mati? Hal mi demikian kerana Laut Mati
mengandungi garam yang sangat banyak sehingga menyebabkan air
lautnya sangat tumpat berbanding laut biasa. Apakah ketumpatan?
Ketumpatan sesuatu bahan ialah jisim per unit isi padu bahan
tersebut.
Ketumpatan (g cm-3) _______
= ____________
2. Imbas kembali maklumat yang telah anda pelajari di sekolah rendah.
Bahan yang kurang tumpat akan ________ dan berada di ____ bahan
yang lebih tumpat daripadanya, manakala bahan yang lebih tumpat akan ______ dan berada
di _____ bahan yang kurang tumpat daripadanya Contohnya, ais terapung di permukaan air
dan batu tenggelam di dalam air.
Bahan yang kurang tumpat daripada air akan ______ manakala bahan yang lebih tumpat daripada
air akan _________
3. Pengiraan Ketumpatan dengan Menggunakan Rumus
Contoh:
Sebuah silinder penyukat berjisim 230 g. Setelah 50 cm3 cecair X dituang ke dalamnya,
jisim silinder penyukat dan cecair X menjadi 320 g. Berapakah ketumpatan cecair X?
Penyelesaian:
Jisim cecair X =
Ketumpatan =
Menentukan Ketumpatan Objek dengan Menggunakan Kaedah Sesaran Air
Ketumpatan objek tidak sekata boleh ditentukan dengan menggunakan kaedah _________.
Kaedah sesaran air ialah kaedah yang digunakan bagi menyukat isipadu sesuatu objek
_________. Mari kita lakukan aktiviti di bawah untuk menentukan ketumpatan objek
menggunakan kaedah sesaran air.
15
Tujuan: Menentukan ketumpatan objek dengan kaedah sesaran air
Bahan dan radas: Batu, benang, silinder penyukat 100 ml, penimbang, air.
Prosedur
1. Jisim seketul batu _______ dan bacaan jisim tersebut __________.
2. 50 ml air __________ ke dalam silinder penyukat. Bacaan ____ isi padu diambil.
3. Batu itu ______ dengan seutas benang.
4. Batu itu __________ dengan perlahan-lahan ke dalam silinder penyukat sehingga
___________ batu berada di _____ air (Rajah 1.27).
Rajah 1.27
5. Aras air yang baharu dibaca (bacaan akhir isi padu). Seterusnya, isi padu batu ditentukan
dalam cm3.
6. Isi padu batu direkodkan, kemudian, ketumpatan batu itu dikira.
Keputusan
Jisim batu = _______ g Bacaan awal isi padu: cm3
Bacaan akhir isi padu: cm3
Isi padu batu = Bacaan akhir isi padu — Bacaan awal isi padu
= ___________________
( )
Ketumpatan = ( 3)
=
Kesimpulan
Ketumpatan batu ialah ______________
Perbezaan Ketumpatan dalam Kehidupan Seharian
Fenomena yang berkaitan dengan perbezaan ketumpatan dalam kehidupan seharian kita.
Oleh sebab ais _______ Belon yang berisi gas Kayu balak diangkut
tumpat daripada air, maka helium ________ di menggunakan air kerana kayu
ais ________ di permukaan udara kerana gas helium
______ tumpat daripada balak ______ tumpat
air. berbanding dengan air.
udara.
16
Inovasi Objek, Makanan atau Minuman Menggunakan Konsep Ketumpatan
Lihat Gambar foto 1.28, pengusaha restoran hari ini sungguh
kreatif dalam menyediakan juadah makanan dan minuman
menggunakan konsep _________ ketumpatan. Gunakan
kreativiti anda untuk mencipta objek, makanan atau minuman
yang menarik untuk penjualan.
Praktis Formatif 1.5
1. Tentukan ketumpatan bagi setiap sampel dalam rajah berikut.
2. Tiga jenis cecair tidak bercampur, P, Q dan R dimasukkan bersama-sama dalam suatu
silinder penyukat seperti dalam rajah sebelah. Cecair manakah yang paling tumpat?
Mengapa?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
1.6 Langkah dalam penyiasatan saintifik
Terdapat dua belas kemahiran proses sains yang penting dalam suatu penyiasatan.
Kaedah Saintifik
1. Kaedah saintifik ialah kaedah sistematik yang digunakan bagi menyelesaikan masalah dalam
sains. Kaedah ml mempunyai beberapa langkah penting bagi membolehkan sesuatu
permasalahan itu diselesaikan atau dijelaskan dengan kaedah yang betul.
Langkah Kaedah Saintifik Huraian
1 Mengenal pasti masalah yang boleh diuji dengan penyiasatan saintifik.
2
Kita perlu membina satu hipotesis sebagai penerangan awal pemerhatian
3 atau fenomena yang sedang dikaji. Hipotesis ini perlulah diuji.
Kenal pasti jenis pemboleh ubah yang terbabit. Pemboleh ubah ialah
4 kuantiti fizik yang mempengaruhi pemerhatian atau fenomena sains dan
terdiri daripada pemboleh ubah yang dimanipulasikan, bergerak balas dan
5 dimalarkan.
Kita perlu merancang reka bentuk eksperimen terlebih dahulu dengan
betul. Kita juga perlu memilih bahan-bahan dan radas yang sesuai untuk
eksperimen.
Semasa menjalankan eksperimen, langkah berjaga-jaga mesti diamalkan
pada setiap masa untuk mendapatkan data yang lebih tepat. Langkah
keselamatan pula perlu untuk menghindari kemalangan.
17
Pengumpulan data dilakukan secara berhati-hati dengan menggunakan alat
yang sesuai dengan mengambil kira sebarang ralat rawak atau sistematik
6 yang mungkin berlaku. Pastikan ukuran diulang sekurang-kurangnya tiga
kali untuk mendapatkan nilai yang lebih tepat dan Jim. Gunakan Jadual
untuk merekod data.
Analisis perlu disertakan dengan bentuk komunikasi yang berkesan
7 seperti penggunaan graf dan Jadual. Grafdan Jadual membantu kita
untuk mentafsirkan data dengan lebih mudah.
Kesimpulan dibuat berdasarkan hasil analisis eksperimen; sama ada
8 hipotesis diterima atau ditolak. Jika ditolak, kita perlu membuat
hipotesis baharu dan melakukan eksperimen semula.
9 Ketika menulis laporan, semua data dan maklumat yang penting perlu
disertakan.
Contoh Laporan Lengkap Eksperimen
1. Mengenal pasti Pernyataan masalah: Bagaimanakah panjang bandul mempengaruhi masa satu
masalah ayunan lengkap?
2.Membina hipotesis Hipotesis: _______________________________________________
________________________
Tujuan: Mengkaji hubungan antara panjang bandul dengan tempoh ayunan
3.Mengawal pemboleh Pemboleh ubah bergerak balas: _____________________
ubah Pemboleh ubah dimalarkan: _______________________
Pemboleh ubah dimanipulasikan: _____________
4.Merancang dan Bahan dan radas:Kayu,kaki retort,bandul,benang, jam randik, pembaris meter.
menjalankan
penyiasatan Prosedur
saintifik 1. Bandul dengan panjang minimum 20 cm digunakan.
2. Bandul ditarik ke tepi dan dilepaskan supaya 10 ayunan lengkap dibuat oleh
catatan
Murid perlu menulis bandul.
prosedur dalam 3. Masa yang diambil untuk 10 ayunan lengkap direkodkan.
bentuk ayat pasif 4. Eksperimen diulang dengan panjang bandul berlainan.
Keputusan
5.Membentang data
yang dikumpul
6.Mentafsir data dan Perbincangan
keputusan dengan
penaakulan saintifik
7.Membuat Kesimpulan:
kesimpulan dan ___________________________________________________
laporan ___________________________________________________
18
Praktis Formatif 1.6
1. Apakah inferens?
_________________________________________________________________
2. Nyatakan pemboleh ubah yang dimanipulasi, bergerak balas dan dimalarkan semasa
menjalankan eksperimen penyejatan air daripada bekas yang mempunyai luas permukaan
berbeza.
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
1.7 Sikap saintifik dan nilai murni dalam menjalankan penyiasatan saintifik
Apakah sikap saintifik dan nilai murni yang perlu diamalkan oleh seorang ahli sains?
1. Murid mesti mempunyai sikap ________ dan nilai murni semasa menja1ankan penyiasatan.
2. Sikap saintifik yang perlu diamalkan
i. _____ dan bersifat ingin tahu tentang alam sekeliling
ii. _____ dan tepat dalam merekod dan mengesahkan data
iii. ________________ terhadap keselamatan din dan rakan serta terhadap alam
sekitar
3. Contoh nilai murni lain yang perlu diamalkan semasa penyiasatan saintifik:
i. _________ bahawa pengetahuan sains merupakan sath cara untuk memahami alam
ii. __________ dan
mengamalkan cara
hidup ______ dan
_____
iii. Menghargai
____________
dalam alam semula
jadi
iv. Berhemah tinggi dan
________________
v. _________ nikmat
alam semula jadi
kurniaan Tuhan
Praktis Farmatif 1.7
1. Kesimpulan penyiasatan saintifik boleh dipengaruhi oleh sikap saintifik dan nilai-nilai murni
yang diamalkan semasa melakukan eksperimen. Apakah sifat saintifik dan nilai-nilai murni
yang perlu pada seorang murid supaya membuat kesimpulan yang tepat?
______________________________________________________________
2. Apakah sikap yang akan membantu ahli sains memahami kejadian jerebu yang menjadi punca
pencemaran udara?
__________________________________________________________
19
Selepas mempelajari bab in anda dapat: -
1.1 Sains adalah Sebahagian daripada Kehidupan Seharian
( ) Menghubungkan aktiviti seharian dengan
( ) Mengitlak maksud sains
( )Merurnuskan kepentingan bidang sains tersebut dalam kehidupan seharian.
( )Memerihalkan bidang
( )Berkomunikasi mengenai kerjaya dalam bidang sains.
( ) Menghubung kait subjek yang perlu dipelajari dengan kerjaya bidang sains yang diminati.
( ) Memerihalkan inovasi teknologi.
1.2 Makmal Sains Anda
( ) Mengenal pasti dan menyatakan fungsi radas.
( ) Mengenal pasti simbol dan contoh bahan berbahaya di dalam
( ) Melukis dan melabel radas yang biasa digunakan di dalam makmal dan membuat pengelasan
berdasarkan kegunaannya.
( ) Mewajarkan peraturan dan langkah keselamatan di dalam makmal.
1.3 Kuantiti Fizik dan Unitnya
( ) Mengenal pasti dan menggunakan unit yang berbeza bagi kuantiti fizik yang berbeza.
( ) Mengenal pasti maksud simbol dan nilai simbol bagi imbuhan yang digunakan dalam
pengukuran.
( ) Menukar unit kuantiti asas.
( ) Mewajarkan kepentingan penggunaan unit 5.1. dalam kehidupan seharian.
1.4 Penggunaan Alat Pengukur, Kejituan, Kepersisan, Kepekaan dan Ralat
( ) Menggunakan alat pengukur yang betul dan dengan cara yang betul.
20
( ) Menggunakan alat pengukur yang lebih jitu.
( ) Menerangkan cara untuk mengatasi ralat sistematik dan ralat
( ) Menganggarkan panjang, luas, jisim atau isi padu sesuatu objek sebelum membuat
pengukuran sebenar.
1.5 Ketumpatan
( ) Menyusun bahan mengikut urutan berdasarkan ketumpatan.
( ) Meramalkan sama ada bahan akan terapung dan tenggelam berdasarkan ketumpatan.
( ) Mendefinisikan secara operasi maksud ketumpatan.
( ) Mengira ketumpatan dengan menggunakan rumus ketumpatan dan kaedah sesaran air.
( )Menerangkan fenomena yang berkaitan dengan perbezaan ketumpatan dalam kehidupan
seharian.
( )Membuat inovasi objek, makanan atau minuman menggunakan konsep ketumpatan.
1.6 Langkah dalam Penyiasatan Saintifik
( )Membezakan setiap kemahiran proses sains.
( ) Membuat urutan langkah dalam menjalankan penyiasatan saintifik mengikut urutan yang
betul.
( )Menjalankan satu penyiasatan saintifik bagi menyelesaikan satu masalah yang mudah.
1.7 Sikap saintifik dan Nilai Murni dalam Menjalankan Penyiasatan Saintifik
( )Menyokong sikap saintifik dan nilai murni yang diamalkan oleh ahli sains.
( )Mewajarkan keperluan mengamalkan sikap saintifik dan nilai murni dalam menjalankan
penyiasatan.
( ) Mempraktikkan sikap saintifik dan nilai murni semasa menjalankan kaedah penyiasatan
Saintifik
Praktis Sumatif 1
1. Rajah 1 menunjukkan sebotol bahan kimia dengan simbol amaran.
Tandakan (/) pada makna simbol amaran yang betul.
( ) Bahan radioaktif ( ) Bahan mudah meletup
( ) Bahan mengakis ( ) Bahan mudah terbakar
2. P, Q, R, S, T, U, V dan W ialah langkah-langkah untuk menjalankan penyiasatan
saintifik bersifat inkuiri yang betul. Senaraikan mengikut urutan yang betul.
P — Mengawal pemboleh ubah T — Merancang penyiasatan
Q - Menjalankan eksperimen U — Menganalisis dan mentafsir data
R - Membuat hipotesis V — Mengenal pasti masalah
S - Membuat kesimpulan W - Mengumpul data
3. Tukarkan 100 g kepada unit S.1. kg. 100 g = ______ (b)
Angkup
4. Namakan alat-alat pengukur di bawah. vernier
(a)
Neraca tuas
21
5. Azman disuruh oleh cikgu untuk memanaskan alkohol di dalam sebuah tabung didih.
Apakah langkah-langkah yang perlu diambil semasa mengendalikan alkohol? Terangkan
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
6. Seorang ahli biologi sedang mengkaji seekor rama-
rama. Salah satu maklumat yang diperlukan ialah luas
kedua-dua sayap rama-rama tersebut. Jika setiap
petak pada kertas graf mewakili skala 1 cm x 1 cm,
kirakan luas tersebut.
7. Wendy menjalankan satu eksperimen untuk mengkaji
hubungan antara luas permukaan. dengan kadar
penyejatan. Keputusan diplot dalam bentuk graf.
Berdasarkan graf di bawah, apakah kesimpulan yang
dapat dibuat?
________________________________________________________________
______________________________________________________________
8. Henry diberi tiga alat pengukur, iaitu F, Q dan R. Yang manakah boleh digunakan
untuk mengukur ketebalan seutas wayar dengan lebih tepat dan jitu? Mengapa?
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
9. Ketika melakukan proses pencampuran bahan kimia semasa eksperimen, satu letupan
kecil telah berlaku yang mengakibatkan kecederaan ringan kepada Aisyah. Kebetulan
Dina berada di sisi Aisyah. Apakah tindakan yang perlu dilakukan oleh Dina?
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
22
10. Aziema mendapati kain yang dijemur di luar rumah lebih cepat kering daripada kain
yang dijemur di dalam rumah. Bina satu hipotesis.
_________________________________________________________________
______________________________________________________________
Cabaran Selanjutnya
11. Punita mendapati pokok di dalam pasu C tumbuh lebih subur daripada pokok di dalam pasu
A dan B. Bina satu hipotesis dan rancangkan satu eksperimen untuk menguji hipotesis
yang dibina.
Pasu A: Disiram air tiga hari sekali
Pasu B: Disiram air seminggu sekali
Pasu C: Disiram air setiap hari
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
12. Pak Wan ingin menjual sejenis air minuman yang mempunyai banyak lapisan untuk menarik
pelanggannya. Reka cipta minuman itu dan jelaskan cara-cara untuk menghasilkan minuman
tersebut.
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
23
TEMA 2: PENYENGGARAAN DAN KESINAMBUNGAN HIDUP
BAB 2 : SEL SEBAGAI UNIT ASAS KEHIDUPAN
2.1 Sel–struktur, fungsi dan organisasi
Apakah Sel?
1. Sebuah rumah dibina daripada batu bata. Setiap batu bata
ialah unit asas pembinaan rumah itu. Begitu juga dengan
benda hidup. Benda hidup terdiri daripada unit asas yang
dikenali sebagai ______.
2. Badan kita terdiri daripada _______ Siapakah orang
pertama yang menemukan sel?
3. Pada tahun 1665, ahli sains Inggeris yang bernama Robert
Hooke menggunakan ___________ ringkas yang dicipta
oleh beliau untuk memerhatikan sekeping gabus. Beliau
mendapati terdapat banyak _________ kecil dalam gabus
itu. Oleh demikian, beliau menamakan kotak kecil tersebut sebagai _____.
4. Pada tahun 1674, Antonie van Leeuwenhoek mereka cipta sebuah mikroskop yang
berkuasa tinggi. Beliau memerhatikan _____________ yang bergerak dalam setitik air
hujan dengan mikroskopnya.
5. Sel menjalankan semua fungsi hidup seperti ___________, ________, __________
dan _________.
6. Juga didapati bahawa semua hidupan terdiri daripada ____.
Sel adalah _____ yang paling _______ kepada semua benda
______. Sel juga adalah seperti sebuah kilang ___________
(microscopic factory) dimana ianya tempat beribu-ribu tindak
balas kimia (chemical reactions) berlaku agar semua
organisma terus kekal hidup.
7. Sel menjalani proses __________ untuk
membentuk sel-sel baharu dan __________ sel-sel
yang rosak. Satu sel tunggal akan menjadi dua sel
berasingan dan seterusnya.
8. Imbas gambar di bawah ini untuk melihat video pembahagian sel
9. Dalam keadaan terkawal, sel ________ secara _______. Kanser terbentuk
apabila sel normal membahagi secara berterusan ______________. Rajah
2.2 menunjukkan tiga peringkat perkembangan sel kanser. Apakah penyebab utama
kanser? Bagaimanakah kanser boleh dikesan? Bincangkan.
24
Struktur Sel Haiwan dan Sel Tumbuhan
Bagaimanakah struktur sel haiwan dan sel tumbuhan? Mari kita lakukan aktiviti di bawah.
25
Daripada Aktiviti 2.1 dan 2.2, sel tumbuhan dan sel haiwan adalah ditunjukkan seperti di dalam
gambar di bawah.
26
Fungsi Struktur Sel Haiwan dan Sel Tumbuhan
Apakah fungsi setiap struktur sel?
1. Setiap sel mempunyai _______. Nukleus mengandungi bahan kimia yang dikenali sebagai
asid deoksiribonukleik (deoxyribonucleic acid, DNA). _____ adalah struktur yang menyimpan
semua maklumat tentang aktiviti-aktiviti dan fungsi-fungsi seluruh badan. Sesuatu sel perlu
untuk mentafsir maklumat ini bagi mengetahui fungsi sebenarnya.
27
Perbandingan antara Sel Haiwan dengan Sel Tumbuhan
1. Peta buih berganda di bawah menunjukkan persamaan dan perbezaan sel haiwan dengan sel
tumbuhan.
Organisma Unisel dan Multisel
1. Organisma unisel (‘uni’ bermaksud ____) ialah organisma yang terdiri daripada _____
sahaja
2. Manakala organisma multisel (‘multi’ bermaksud banyak) ialah organism yang terdiri ______
daripada satu sel. Walaupun organisma unisel terdiri daripada satu sel sahaja, organisma itu
boleh menjalankan ______ proses kehidupan seperti respirasi, bergerak, _____________
dan _________.
Organisma unisel
1. Contoh organisma unisel dalam alam
haiwan ialah __________ dan
___________ yang hidup di
kawasan berair
2. Contoh organism unisel alam
_________ pula ialah
Chlamydomonas
3. Euglena mempunyai ciri-ciri
_________ dan haiwan. Euglena
boleh membuat ________ sendiri
dengan cahaya matahari seperti
_________ dan bergerak seperti
_________.
Organisma multisel
1. Organisma multisel adalah organisma yang mempunyai ______ daripada satu sel (multi:
banyak: banyak).
2. Organisma multisel dalam alam haiwan adalah mamalia, amfibia, reptilia, burung, ikan
dan beberapa haiwan kecil lain.
3. Organisma multisel dalam alam tumbuhan pula adalah lumut, alga, paku pakis dan
kebanyakan tumbuhan yang berbunga.
28
Jenis dan Fungsi Sel Haiwan dan Tumbuhan
Sel Haiwan
29
Sel Tumbuhan
Pembentukan Suatu Organisma
Sel-sel dengan fungsi yang spesifik bergabung membentuk ____.Tisu-tisu pula bergabung
membentuk _______. Organ-organ pula bergabung membentuk _______. Pelbagai sistem pula
bergabung membentuk suatu __________. Organisasi sel membentuk organisma ________.
Urutan organisasi sel
Dalam haiwan 30 Dalam Tumbuhan
Huraian
Sel
Kebanyakan sel di dalam
organisma multisel mempunyai
fungsi spesifik.
Tisu
Sel-sel yang mempunyai fungsi
yang sama bergabung
membentuk tisu.
Organ
Tisu-tisu berlainan yang
bekerjasama untuk
menjalankan satu fungsi
membentuk organ.
Sistem
Beberapa organ yang
mempunyai fungsi yang
berkaitan akan bekerjasama
untuk satu tujuan tertentu
membentuk system.
Organisma
Semua system bekerjasama
untuk membolehkan organisma
berfungsi dengan balk.
Sistem dalam Badan Manusia
1. Terdapat pelbagai sistem yang menjalankan fungsi utama dalam badan manusia. Setiap
sistem terdiri daripada beberapa ______ yang bekerja secara bersepadu untuk melakukan
sesuatu fungsi khusus. Fungsi semua sistem mesti __________ supaya manusia dapat hidup
dengan sempurna.
Menyingkirkan Mengalirkan bendalir limfa Menyokong Memecahkan bahan
bahan buangan yang ke dalam saluran darah badan dan makanan kompleks
untuk mempertahankan melindungi organ kepada yang lebih
berlebihan dalaman seperti
daripada badan. badan daripada jangkitan peparu dan hati. ringkas untuk
bakteria, virus dan lain-lain. membolehkan
penyerapan oleh badan.
31
Membantu Melindungi badan Membawa maklumat Mengangkut oksigen,
pergerakan badan daripada kekeringan dan otak ke seluruh nutrien dan hormon
dan organ dalaman. dan mengawal suhu badan dalam bentuk yang diperlukan ke
semua bahagian badan.
badan. impuls.
Mengambil oksigen dan Menghasilkan hormon untuk Menghasilkan sperma dan ovum
mengeluarkan karbon dioksida menyelaraskan tindak balas untuk pembentukan zuniat.
dan sel dalam badan. dalam badan.
2. Badan manusia terdiri daripada berbillion-billion sel. Maka, pengkhususan sel adalah penting,
iaitu bermaksud setiap sel mempunyai fungsi dan peranan yang tersendiri. Oleh kerana setiap
jenis sel menjalankan fungsi yang tertentu, ini dinamakan pembahagian kerja.
3. Pembahagian kerja antara sel, tisu, organ dan sistem akan memastikan manusia dapat
berfungsi dengan lancar dan cekap.
4. Manusia juga merupakan ________ yang unik. Sebabnya? Manusia adalah berbeza daripada
organisma lain dan mempunyai _____ yang kompleks.
5. Otak yang kompleks ini dapat membezakan perkara yang betul dan salah. Selain itu, otak juga
mampu __________ dan melakukan banyak fungsi khusus. Dan yang paling hebat, tentulah
kerana otak kompleks ini menyebabkan manusia untuk mampu bercakap dan _____________
antara satu sama lain dengan menggunakan bahasa.
6. Tubuh manusia adalah kompleks, dengan pelbagai jenis sel-sel yang diselaraskan untuk
membentuk ____, ___________ dan sistem.
7. Setiap sel dalam badan manusia tidak berkemampuan untuk melaksanakan segala fungsi badan
seperti pernafasan, pencernaan atau perkumuhan.
8. Setiap jenis sel adalah mengkhusus dalam melaksanakan satu fungsi tertentu sahaja. Ini
dikenali sebagai ____________ sel.
9. Melalui pengkhususan sel, sel-sel mempunyai ciri-ciri khas yang membolehkan mereka
untuk menjalankan fungsi-fungsi tertentu dengan cekap dan berkesan. Sebagai contoh, sel-
sel otot yang kenyal membolehkannya untuk menguncup dengan mudah untuk membolehkan
berlakunya pergerakan badan.
10. Fungsi yang berbeza di dalam tubuh manusia boleh dilakukan pada serentak masa yang sama
melalui pengkhususan sel.
32
Praktis Formatif 2.1
1. Isi tempat kosong dengan jawapan yang betul.
a. Plasma darah,sel darah merah,sel darah putih dan ________ dalam darah ialah asas
kepada sistem ________________
b. Organ _______ , _______ dan ________ berperanan dalam sistem perkumuhan
dalam manusia.
2. Padankan sel tumbuhan dengan fungsinya yang betul.
Sel palisad Menyerap cahaya untuk fotosintesis
Sel epidermis Mengawal pembukaan atau penutupan stoma
Sel akar Mengurangkan kehilangan air
Sel pengawal Menyerap air dari tanah
3. Namakan struktur sel tumbuhan yang mempunyai fungsi yang berikut.
Melindungi dan mengekalkan bentuk sel =
2.2 Respirasi sel dan fotosintesis
Respirasi
Respirasi terbahagi kepada______________(pernafasan) dan_____________ (respirasi sel).
Penafasan merupakan pertukaran gas antara organisma dengan persekitarannya manakala
respirasi sel pula ialah _______________ dan _________________ yang berlaku di dalam
sel hidup untuk membebaskan tenaga.
Respirasi Sel
Respirasi sel ialah proses penguraian makanan untuk membebaskan ________. Tenaga yang
dibebaskan akan digunakan untuk semua proses hidup yang berlaku dalam badan. Proses respirasi
sel memerlukan _________ dan _________ untuk menghasilkan ________, _____________
dan _____.
Fotosintesis
Tumbuhan _______ mensintesis makanan sendiri melalui __________. Makanan yang dibuat
oleh tumbuhan iaitu ________ kemudiannya disimpan dalam bentuk kanji. Kehadiran kanji dalam
daun menunjukkan fotosintesis telah berlaku.
Apakah keperluan untuk proses fotosintesis?
____________,_____________, _____
dan_____________ diperlukan untuk
fotosintesis. Untuk mengkaji keperluan
fotosintesis, kita perlu mengetahui cara
untuk menjalankan ujian kehadiran kanji
dalam daun terlebih dahulu.
33
Prosedur:
1. Sehelai daun ____________ ke dalam air mendidih untuk memecah dinding sel daun dan
melembutkannya.
2. Etanol ___________ sehingga memenuhi separuh daripada tabung didih dan daun itu
____________ ke dalamnya.( Etanol menyingkirkan kiorofil pada daun)
3. Tabung didih __________ ke dalam bikar yang mengandungi air panas.
4. Daun dan tabung didih ___________ selepas 5 minit,. Perubahan warna pada daun tersebut
______________.
5. Daun __________ ke dalam air panas untuk beberapa saat untuk ______________ daun.
6. Daun __________ di atas jubin putih dan beberapa titik larutan iodin dititiskan.
Langkah berjaga-jaga
1. Pastikan etanol tidak terdedah kepada sumber haba secara terus seperti api daripada penunu
Bunsen kerana etanol sangat mudah terbakar.
2. Sentiasa berhati-hati semasa mengendalikan larutan iodin dan air panas.
Pemerhatian: Larutan iodin akan berubah warna daripada perang kepada warna biru tua, jika
terdapat kanji
Eksperimen 2.1
Pernyataan masalah: Adakah tenaga cahaya diperlukan dalam proses fotosintesis?
Hipotesis: Cahaya diperlukan untuk proses fotosintesis.
Tujuan: Mengkaji keperluan cahaya matahari untuk fotosintesis
Pemboleh ubah
Pemboleh ubah dimanipulasikan: ________________________
Pemboleh ubah bergerak balas: _______________________
Pemboleh ubah dimalarkan: _______________________
Bahan dan radas: Dua tumbuhan yang sama jenis dalam pasu
yang berasingan, air panas, eranol, larutan iodin, tabung didih,
jubin putih, penitis, forseps, bikar, penunu Bunsen, kaki
retort, tungku kaki tiga, kasa dawai.
Prosedur
1. Dua tumbuhan yang sama _____________ di dalam
gelap selama dua hari untuk menghilangkan kanji.
2. Selepas dua hari, satu tumbuhan diletakkan di bawah
cahaya matahari.
3. Selepas seminggu, daun dipetik daripada kedua-dua
tumbuhan tersebut.
4. Ujian kanji dijalankan pada kedua-dua daun
itu dan pemerhatian dicatatkan.
Pemerhatian:
Perubahan warna iodin Dalam keadaan gelap Di bawah cahaya matahari
Biru tua
Perang
Kesimpulan: Hipotesis diterima atau ditolak? Berikan alasan anda.
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
34
Eksperimen 2.2
Pernyataan masalah: Adakah kiorofil diperlukan dalam proses fotosintesis?
Tujuan: Mengkaji keperluan kiorofil untuk fotosintesis.
Hipotesis: Tumbuhan memerlukan klorofil untuk fotosintesis.
Pemboleh ubah
Pemboleh ubah dimanipulasikan: ___________________
Pemboleh ubah bergerak balas: ___________________
Pemboleh ubah dimalarkan: __________________
Bahan dan radas: Daun bervariegasi, air panas, etanol,
larutan iodin, tabung didih, jubin
putih, penitis, forseps, bikar, penunu Bunsen, kaki retort,
tungku kaki tiga, kasa dawai.
Prosedur
1. Sehelai daun bervariegasi yang telah terdedah
kepada cahaya matahari selama beberapa jam telah _____.
2. Gambar rajah yang menunjukkan taburan warna hijau pada daun telah _________.
3. Ujian kanji dilakukan pada daun tersebut.
4. Pemerhatian direkodkan
Pemerhatian:
Perubahan warna iodin Bahagian daun yang Bahagian daun yang berwarna
tidak berwarna hijau hijau
Biru tua
Perang
Kesimpulan
Hipotesis diterima atau ditolak? Berikan alasan anda.
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
Eksperimen 2.3
Pernyataan masalah: Adakah karbon dioksida diperlukan dalam proses fotosintesis?
Hipotesis: Tumbuhan memerlukan karbon dioksida untuk fotosintesis.
Tujuan: Mengkaji keperluan karbon dioksida bagi proses fotosintesis
Pemboleh ubah
Pemboleh ubah dimanipulasikan: _________________________
Pemboleh ubah bergerak balas: _________________________
Pemboleh ubah dimalarkan: _________________________
Bahan dan radas: Dua tumbuhan yang sama jenis
dalam pasu yang berasingan, air panas, etanol, larutan
iodin, larutan kalium hidroksida, serkup kaca, tabung
didih, jubin putih, penitis, forseps, bikar, penunu
Bunsen, kaki retort, kasa dawai, plat kaca disapu
vaselin.
Prosedur
1. Dua tumbuhan yang sama diletakkan di dalam gelap selama dua hari untuk menghilangkan
kanji.
2. Tumbuhan diletakkan di dalam serkup kaca dan dilabelkan dengan A dan B setiap satunya.
35
3. Satu bikar larutan _____________ diletakkan ke dalam serkup kaca A, Larutan kalium
hidroksida berfungsi untuk____________________ di dalam udara.
4. Kedua-dua tumbuhan dalam serkup kaca ini __________di bawah cahaya matahari selama
empat hari.
5. Ujian kanji dilakukan pada daun dari kedua-dua tumbuhan tersebut.
6. Pemerhatian direkodkan.
Pemerhatian:
Perubahan warna iodin Serkup kaca A Serkup kaca B
Biru tua
Perang
Kesimpulan:
Hipotesis diterima atau ditolak? Berikan alasan anda.
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
Eksperimen 2.4
Pernyataan masalah: Adakah air diperlukan dalam proses fotosintesis?
Hipotesis: Tumbuhan memerlukan air untuk fotosintesis.
Tujuan: Mengkaji kepenluan air bagi proses fotosintesis
Pemboleh ubah
Pemboleh ubah dimanipulasikan: ______________________
Pemboleh ubah bergerak balas______________________
Pemboleh ubah dimalarkan: ____________________
Bahan dan radas: Dua tumbuhan yang sama jenis dalam pasu yang berasingan, air, air panas,
etanol, larutan iodin, tabung didih, jubin putih, penitis, forseps, bikar, penunu Bunsen, kaki
retort, tungku kaki tiga, kasa dawai.
Prosedur
1. Dua tumbuhan yang sama _______ di dalam gelap selama dua
hari untuk menghilangkan kanji.
2. Selepas dua hari, kedua-dua tumbuhan tersebut _________ di
bawah cahaya matahari.
3. Satu tumbuhan _______ air setiap hari manakala satu lagi
tidak disiram air.
4. Selepas seminggu, sehelai daun daripada kedua-dua tumbuhan tersebut _________.
5. Ujian kanji dilakukan pada daun dari kedua-dua tumbuhan tersebut.
6. Pemerhatian direkodkan.
Pemerhatian:
Perubahan warna iodin Tumbuhan A Tumbuhan B
Biru tua
Perang
Kesimpulan
Hipotesis diterima atau ditolak? Berikan alasan anda.
_______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
Daripada keputusan Eksperimen 2.1 hingga 2.4, dapat disimpulkan bahawa proses fotosintesis
memerlukan _____________,_________,____________dan_________untuk menghasilkan
___________dan_____________.
36
Perbezaan antara Proses Respirasi Sel dengan Fotosintesis
Respirasi Sel Fotosintesis
Berlaku dalam _____________ Berlaku dalam __________
Proses yang ____________ tenaga Proses yang ___________tenaga
Menggunakan tenaga daripada
Menggunakan tenaga kimia dalam _________
________________
Berlaku pada
___________,___________,___________ Berlaku pada ________ dan ______________
dan ________________ _______________ glukosa
_____________glukosa untuk penghasilan
Menggunakan ___________________ dan
tenaga _____ untuk menghasilkan oksigen dan glukosa
Menggunakan __________ dan __________
Berlaku ketika ada __________
untuk menghasilkan karbon dioksida,air dan
tenaga
____________ berlaku
Proses respirasi sel dan fotosintesis _____________. Semasa respirasi sel, gas ________
diserap dan gas ______________ disingkirkan. Karbon dioksida yang disingkirkan akan
digunakan oleh semua tumbuhan hijau untuk melakukan____________. Oksigen yang dihasilkan
daripada proses fotosintesis pula digunakan oleh semua organisma untuk _____________sel.
37
Praktis Formatif 2.2
1. Namakan proses yang berlaku dalam rajah di
sebelah.Apakah tujuan proses ini?
__________________________________________
2. Isi tempat kosong dalam rajah di bawah mengenai proses fotosintesis.
Tumbuhan hijau menghasilkan ______ ditukarkan kepada Tenaga untuk mengekalkan semasa ___________
___ Proses hidup dan aktiviti _____
38
Peta Konsep
Praktis Sumatif 2
1. Label struktur P,Q dan R pada rajah 1.
2. Tandakan (/)
pada petak di bawah ini yang mewakili organ.
( ) Epitelium ( ) Sperma ( )Ginjal ( )Ovum ( )Peparu
3. Namakan sel-sel berikut.
39
4. Jika sel tumbuhan dan sel haiwan diletakkan di bawah mikroskop, apakah ciri-ciri pada sel
tersebut yang membolehkan anda mengenal pasti sel itu ialah sel tumbuhan?
____________________________________________________________________.
5. Terangkan sebab kulit merupakan satu organ dan bukan tisu.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
____________________________________________________________________.
6. Berikan satu contoh organ.Ramalkan keadaan manusia jika kehilangan organ tersebut.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
7. Rajah di bawah menunjukkan organisasi satu sistem dalam manusia.
Nyatakan sistem tersebut dan bincangkan fungsinya.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
8. Haiwan herbivor seperti lembu dalam Gambar foto 1
memakan rumput. Tenaga daripada rumput sampai kepada
lembu dan dikembalikan kepada rumput. Bagaimanakah
benda hidup saling memerlukan antara satu sama lain dan
segi proses fotosintesis dan respirasi sel dalam hal ini?
Bincangkan.
________________________________________
________________________________________
________________________________________
________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
40
9. Amirah dan Azma mengambil sampel air dari sebuah kolam.Mereka mendapati bahawa
terdapat organisma dalam titisan air tersebut apabila dilihat melalui mikroskop.
Amirah berpendapat organisma mi merupakan sejenis haiwan tetapi Azma berasakan
organisma mi merupakan sejenis tumbuhan. Pada pendapat anda, apakah pernyataan yang
lebih sesuai tentang organisma di atas? Berikan alasan.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
.
10. Zuliha menjalankan penyiasatan untuk mengkaji sel-sel yang membentuk organ organ
jantung.Pada pendapat anda, sel yang manakah membantu pengecutan dan pengenduran otot
pada jantung? Berikan alasan.
____________________________________________________________.
11. Tiga orang murid berbincang mengenai sel. Perbualan mereka adalah seperti yang berikut.
Mei Fong: Saya berpendapat semua organisma terdiri daripada satu sd sahaja.
Keetha: Saya pula berpendapat sesetengah organisma terdiri daripada satu sel manakala
organisma yang lain terdiri daripada banyak sel untuk menjalankan pelbagai fungsi.
Hidayah: Saya tidak setuju. Semua benda hidup adalah kompleks dan terdiri daripada banyak
sel untuk melakukan pelbagai fungsi.
Pada pendapat anda, pernyataan murid yang manakah betul? Berikan alasan untuk
menyokong piihan anda.
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
_________________________________________________________________.
41
TEMA 2: PENYENGGARAAN DAN KESINAMBUNGAN HIDUP
BAB 3 : KOORDINASI DAN GERAK BALAS
3.1 Homeostasis dalam benda hidup
1. ____________ merujuk kepada pengekalan keadaan persekitaran dalam badan sesuatu
organisma, misalnya __________, ______, ______, ____________ dan sebagamya supaya
berada dalam keadaan yang ___________ dan ____________.
2. Pengekalan persekitaran dalam badan sesuatu organisma dalam keadaan __________ dan
stabil membolehkan semua proses hidup dalam badan organism itu berjalan dengan lancar.
3. Sekiranya keadaan persekitaran tidak seimbang, misalnya suhu ________________, sel-sel
organisma boleh mati
Homeostasis dalam Manusia
1. Dalam ketuhar, ___________ digunakan untuk mengawal suhu ketuhar. Jika termostat
mengesan __________ ketuhar terlalu tinggi, fungsi pemanas pada ketuhar akan
___________ dan suhu akan _________ Sebaliknya, jika termostat mengesan suhu -
ketuhar terlalu _________, fungsi pemanas akan dihidupkan semula untuk ___________
suhu.
2. Begitu juga dengan badan kita yang mempunyai mekanisme yang boleh ___________ suhu
badan, kandungan air dan sebagainya supaya berada dalam keadaan ___________ dan stabil.
Proses Kawalan Homeostasis
1. Apabila keadaan ____________ dalam badan kita ___________, misalnya ___________
meningkat, pusat kawalan di _________ akan mengesan peningkatan itu. Mekanisme
pembetulan akan bertindak dan suhu akan menurun kepada julat _________. Sebaliknya,
apabila suhu badan menurun, mekanisme pembetulan akan bertindak dan suhu akan
__________ kepada julat normal.
2. Homeostasis adalah penting kepada manusia. Antara kawalan homeostasis yang penting dalam
badan manusia ialah __________________________ dan _________________.
42
Kawal Atur Kawalan Air
Sistem yang terlibat dalam kawal atur kandungan air ialah______________________ dan
sistem _____________. Antara organ yang terlibat ialah ___________dan ___________.
Aras air normal
43
Kawal Atur Suhu Badan
Sistem yang terlibat dalam kawal atur suhu badan ialah ______________________ dan sistem
______________. Antara organ yang terlibat ialah ___________, ___________ dan
____________________
Suhu normal (37 darjah)
44
Suhu persekitaran tinggi Huraian
Suhu Persekitaran Rendah
Kelenjar peluh menghasilkan lebih _________ peluh bagi
_____________ kulit apabila peluh ___________.
Bulu roma _____________ untuk mengurangkan
__________ terperangkap pada kulit supaya __________
mudah dibebaskan.
Salur darah ____________ untuk membolehkan lebih
banyak darah _____________kulit bagi
________________ tenaga haba.
Huraian
Bulu roma __________ supaya dapat memerangkap satu
lapisan __________yang bertindak sebagai __________
haba.
Salur darah ___________untuk membolehkan lebih
banyak darah ___________kulit bagi _______________
pembebasan tenaga haba.
Eksperimen 3.1
Pernyataan masalah: Kita berpeluh dalam keadaan panas atau sejuk?
Hipotesis: _______________________________________________________________.
Tujuan: Mengkaji tindakan biologi yang
_______________________________________________________________________.
Pemboleh ubah
Pemboleh ubah dimanipulasikan: ________________________________.
Pemboleh ubah bergerak balas: ________________________________.
Pemboleh ubah dimalarkan: ___________________________________.
Bahan dan radas: __________________, _______________________________.
Prosedur
1. Saya _______________ ke dalam bilik makmal tanpa memasang kipas selama 10 minit.
2. Saya _______________ sama ada saya berpeluh atau tidak.
3. Kemudian, saya _______________ kipas selama 10 minit.
4. Saya _______________sama ada saya berpeluh atau tidak.
Keputusan
Suhu Persekitaran Kehadiran Peluh
Panas (tanpa pasang kipas)
Sejuk (kipas dipasang)
Soalan
1.Apakah yang berlaku kepada badan dalam suhu persekitaran yang panas?
Kelenjar peluh menghasilkan lebih _____________ peluh bagi _____________ kulit
apabila peluh ______________
Bulu roma ______________untuk mengurangkan ______________ terperangkap pada
kulit supaya ____________mudah dibebaskan.
Salur darah ____________ untuk membolehkan lebih banyak darah ____________kulit
bagi ____________ tenaga haba.
Kesimpulan: Adakah hipotesis itu diterima? Berikan alasan anda.
_____,________________________________________________________________.
45
Eksperimen 3.2
Pernyataan masalah: Adakah kiraan nadi semakin meningkat apabila melaksanakan tugas yang
berat?
Hipotesis: ______________________________________________________________.
Tujuan: Mengkaji tindakan ___________ yang memberikan _____________ kepada
______________________.
Pemboleh ubah
Pemboleh ubah dimanipulasikan: ___________________________
Pemboleh ubah bergerak balas: ___________________________
Pemboleh ubah dimalarkan: ______________________________
Bahan dan radas: Jam randik, seorang murid daripada setiap kumpulan.
Prosedur
1. Seorang murid telah ____________ daripada setiap kumpulan
untuk menjalankan aktiviti yang dirancangkan, iaitu keadaan
rehat, berjalan dan berjoging. Aktiviti berjalan dan berjoging
dilakukan selama sepuluh minit.
2. Kemudian, kiraan nadi ____________ setiap murid selama
satu minit dengan meletakkan dua jari pada pergelangan
tangan mereka dan bacaan ____________
3. Semua keputusan direkodkan dalam jadual seperti yang
berikut.
Keputusan
Nombor Nama Murid Kiraan Nadi
Kumpulan
Keadaan Rehat Berjalan Berjoging
1
2
3
4
Soalan
1. Apakah yang ditunjukkan oleh data yang diperoleh?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
____________________________________________________________________.
2. Apakah pemerhatian lain yang boleh dilihat pada murid selepas aktiviti yang lebih berat
dilakukan?
____________________________________________________________________.
3. Mengapakah peluh dihasilkan apabila aktiviti yang lebih berat dilakukan?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
Kesimpulan: Adakah hipotesis itu boleh diterima atau ditolak? Berikan alasan anda.
___________________________.___________________________________________.
46
Homeostasis Dalam Haiwan
1. Homeostasis juga berlaku pada haiwan. Haiwan seperti kucing dan anjing tidak mempunyai
kelenjar peluh kecuali di tapak kaki.
2. Bagaimanakah haiwan reptilia seperti cicak mengekalkan homeostasis terhadap tubahan suhu
persekitaran?
Persekitaran Yang Sejuk Gambar Foto Persekitaran Yang Panas
Aktiviti badan menjadi Cicak mengawal atur Jantung berdegup dengan cepat
perlahan suhu badannya apabila
Otot berfungsi pada kadar yang
Otot berfungsi pada kadar suhu persekitaran pantas
yang ________________ berubah
________________ yang _________________menjadi lebih
___________________ __________________
Kadar metabolisme Kadar metabolisme
________________ _________________
Suhu badan rendah Suhu badan meningkat
3. Bagaimanakah pula siput babi dan lebah mengekalkan homeostasis terhadap peningkatan suhu
persekitaran?
Kehilangan banyak air melalui Mempunyai lapisan kulit berlilin dan kehilangan
penyejatan air di permukaan. wap air berlaku melalui spirakel pada badan.
Menghasilkan ______________dan ________________ spirakel antara dua
mencari tempat _____________ untuk _________________________________untuk
mengurangkan _____________air. mengurangkan kehilangan air.
Homeostatis Dalam Tumbuhan
1. Tumbuhan memerlukan air yang mencukupi untuk mengelakkan tumbuhan menjadi
___________ dan mati. Bagaimanakah tumbuhan mengawal atur kandungan air pada hari
panas dan han sejuk?
2. Air daripada tumbuhan hilang melalui satu proses yang dikenal sebagai _____________
Dalam proses transpirasi, air hilang danipada daun dalam bentuk wap air ke persekitaran
melalui _____________. Hal ini melibatkan sistem ____________________ dalam
tumbuhan.
47
Pokok pisang _________________ daunnya apabila
hari
panas untuk mengurangkan ________________ air .
3. ____________ membantu tumbuhan menyerap dan mengangkut air dan mineral dan
____________ ke seluruh _____________tumbuhan.
4. Penyejatan air daripada daun _______________ tumbuhan pada hari panas.
5. Kira-kira 90% air yang diserap oleh _____________ tumbuhan hilang melalui
____________.
2
Transpirasi pada
_________
menghasilkan daya yang
_________ air dari
bahagian batang
tumbuhan.
1
1
Bahagian __________
tumbuhan _________air
dan mineral dari
_________.
Stoma
1. Sel-sel pengawal mengawal ______________ dan ______________stoma. Pada waktu
siang, stoma ______________ untuk pertukaran gas. Pada masa yang sama, wap air akan
hilang daripada daun dan hal ini akan _______________ kadar penyerapan air oleh akar.
48
Pada Waktu Siang
Pada waktu
siang____________
_____________supaya
lebihan air tersejat
daripada daun melalui
transpirasi.
Pada Suhu Yang Terlalu Tinggi
Pada suhu yang terlalu
tinggi, stoma akan
_____________ untuk
_____________ air
yang tersejat daripada
daun melalui transpirasi.
Kepentingan Homeostatis Kepada Manusia Dan Benda Hidup
1. Kawalan homeostasis dalam badan manusia dan benda hidup bertujuan untuk menyediakan
satu keadaan ______________ dalam badan supaya sel dapat menjalankan aktiviti
___________________ dengan cekap. Semua tindak balas kimia dalam sel hidup dikawal
oleh ______________ yang peka kepada ______________ persekitaran. Perubahan
_____________ akan mempengaruhi aktiviti enzim itu.
2. Kita harus bersyukur kerana __________________ menyebabkan persekitaran dalam
badan dapat _____________ dan _____________ dalam keadaan yang
________________ dan stabil. Bayangkan kehidupan kita tanpa homeostasis. Apakah
kesannya jika suhu badan kita atau benda hidup terus meningkat atau menurun? Apakah
kesannya jika kandungan air di dalam dan kita dan benda
hidup hilang tanpa dikawal?
Keadaan manusia dan benda hidup tanpa
homeostasis.
49
Praktis Formatif 3.1
1. Apakah homeostasis?
___________________________________________________________________.
2. Berikan dua contoh kawal atur yang penting dalam badan manusia.
___________________________________________________________________.
Peta Konsep
Praktis Sumatif 3
1. Bagaimanakah tumbuhan dapat mengekalkan kawalan homeostasis?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
_________________________________________________________________
2. Bagaimanakah badan kita bergerak balas kepada perubahan suhu apabila kita memasuki bilik
yang sangat sejuk?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
3. Apakah peranan salur darah dalam meningkatkan kehilangan haba?
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
4. Apakah kelebihan mempunyai suhu badan yang tetap?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
50
5. Ketika bersenam, badan banyak kehilangan air. Mengapakah seseorang yang bersenam perlu
minum air sebelum dia berasa dahaga?
_____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
6. Mengapakah muka kita kelihatan merah selepas melakukan senaman kecergasan dan kelihatan
pucat apabila berasa sejuk?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
7. Graf dalam Rajah 1 menunjukkan kuantiti peluh dan air kencing berubah dengan suhu.
a) Apakah yang berlaku kepada kuantiti peluh apabila suhu bertambah? Terangkan sebab hal
ini berlaku.
____________________________________________________________________
___________________________________________________________________
b) Apakah yang berlaku kepada kuantiti air kencing apabila suhu bertambah?Terangkan
sebab hal ini berlaku.
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
c) Kaitkan hubungan kedua-dua sebab dalam jawapan (a) dan (b).
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
MODUL SAINS BT F1 (MURID)
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search