MODUL SAINS BT F1 (MURID)

150

151

Praktis Formatif 8.1
1. Rajah di sebelah menunjukkan seorang lelaki yang gemuk berdiri di hadapan

sebuah cermin. Apakah jenis cermin itu? Nyatakan ciri imej yang
terbentuk.
_______________________________________________________.

2. Apakah fungsi cermin satah dalam periskop?

________________________________________________________
________________________________________________________

3. Mengapakah kita memerlukan cermin satah di dalam lif?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

8.2 Sifat Cahaya
1. Cahaya dapat kita temui dimana-mana. Tetapi apakah cahaya itu?
2. Cahaya menunjukkan beberapa sifat tertentu yang hampir sama dengan sifat gelombang.
3. Cahaya memantul dengan cara yang sama seperti gelombang memantul
4. Apakah sifat cahaya? Mengapakah kita dapat melihat

kilat terlebih dahulu sebelum mendengar bunyi guruh?

5. Cahaya bergerak _______________. Kita boleh melihat
pergerakan cahaya yang lurus dalam acara pertunukan cahaya di
Putrajaya (Gambar foto 8.4).

6. Apabila cahaya ______________ sesuatu benda, maka
terbentuklah bayang-bayang. Cahaya merambat dalam
_______________. Bila cahaya terhalang sesuatu benda maka
akan timbullah bayangan dari benda penghalang itu.

152

7. Jika sumber cahayanya lemah, seperti matahari pada hari mendung, bayangan tidak ketara.
Ditempat teduh tidak ada bayang-bayang, kerana tempat teduh sudah merupakan bayangan
sebuah benda yang menghalang sinar matahari.

8. Kekuatan sinar menentukan tebal tipisnya bayangan benda itu, jarak sumber cahaya dan jarak
benda terhadap benda tertimpa bayang-bayang menentukan panjang & pendeknya bayangan
itu jika bayangan menimpa benda lain. Sumber sinar matahari panjang bayangan benda
ditentukan oleh sudut ketinggian sinar matahari sedangkan sumber cahaya yang lain
ditentukan oleh jarak benda terhadap titik pusat sumber sinar.

9. Tahukah anda bahawa bayang-bayang anda akan menjadi
_____________apabila menghampiri tengah hari dan kemudian
menjadi ______________ apabila waktu petang? Mengapa?

10. Salah satu sifat lain cahaya ialah cahaya boleh
__________________ oleh titisan air di langit untuk
membentuk pelangi seperti dalam Gambar foto

Praktis Formatif 8.2
1. Bayang-bayang Hisyam adalah paling pendek pada waktu _________________________

ketika Matahari berada pada kedudukan _______________________________________
2. Rajah di bawah menunjukkan dua objek legap yang disinarkan oleh lampu suluh. Lukiskan

bentuk bayang-bayang yang akan terbentuk pada skrin.

8.3 Pantulan Cahaya
1. Pantulan cahaya lebih baik dan teratur pada permukaan yang __________. Pantulan cahaya

____________ pada permukaan yang tidak rata. Dengan itu, cermin dan permukaan air yang
jernih serta tenang adalah pemantul cahaya yang baik. Ini membolehkan kita dapat melihat
wajah dan badan kita di dalam cermin. Pantulan cahaya bergantung kepada ___________
permukaan
2. Sebelum ini anda telah belajar tentang cara imej terbentuk pada cermin satah dengan
menggunakan konsep pantulan. Adakah anda masih ingat tentang ciri imej ini? Apakah ciri-ciri
imej lain yang terbentuk pada cermin satah?
3. Cermin satah membentuk imej: _____________________________________________
_____________________________________________________________________

Jadual 8.1 menunjukkan ciri-ciri imej yang terbentuk pada cermin satah.
Ciri-ciri imej yang terbentuk pada cermin satah

153
Hukum Pantulan Cahaya
1. Apabila suatu sinar cahaya ditujukan ke atas sekeping cermin satah pada sudut tertentu

(______________), sinar cahaya itu akan ________________ ke sudut tertentu
(____________________________). Apakah hubungan antara sudut tuju dengan sudut
pantulan?

Cahaya yang dipantulkan mematuhi hukum pantulan:
• Sinar tuju, sinar pantulan dan garis normal semuanya berada pada satah yang sama.
• Sudut tuju, i adalah sama dengan sudut pantulan, r.

154
Aplikasi Pantulan dalam Kehidupan Harian

Praktis Formatif 8.3
1. Terangkan hukum pantulan dengan bantuan rajah sinar pantulan

cahaya.
_______________________________________________
_______________________________________________
2. Lengkapkan pernyataan di bawah.
Imej yang terbentuk pada cermin satah adalah
_________________________________________________
dan jarak objek __________ dengan jarak imej.
8.4 Pembiasan Cahaya

1. Pembiasan ialah pertukaran arah seuatu gelombang, lazimnya cahaya, disebabkan
pertukaran ____________________.

155
2. Cahaya _____________________ apabila bergerak secara serong melalui medium

yang ____________ seperti melalui udara melalui kaca melalui air.
3. Cahaya bergerak lebih __________ melalui udara daripada melalui air. Cahaya juga

bergerak lebih laju melalui ___________ daripada melalui kaca.
4. Oleh itu cahaya yang bergerak secara serong dipesongkan apabila melalui dua medium

yang berbeza.
5. Pembiasan cahaya menyebabkan penyedut minuman kelihatan _______________ dan

lebih besar di dalam air, dan juga dasar kolam kelihatan lebih _______________dari
kedalaman sebenarnya.
6. Ilusi di atas terjadi disebabkan perubahan arah perambatan atau pembengkokan
cahaya apabila cahaya bergerak melalui dua medium yang berbeza ______________.
7. Fenomena ini dikenal sebagai pembiasan cahaya.

Rajah 8.15 menunjukkan gambar rajah sinar pembiasan cahaya apabila cahaya melalui medium
yang berbeza ketumpatan.

156

_______________________________________________________________
_______________________________________________________________

157

Praktis Formatif 8.4

1. Mengapakah dasar kolam renang yang dalam kelihatan cetek?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

2. Sinar cahaya terbias pada sudut tertentu dalam dua kes seperti di bawah. Bezakan
ketumpatan kedua-dua medium dalam kes di bawah.
A:______________B:____________
C:_______________ D:_______________

8.5 Penyebaran Cahaya

1. Tahukah anda tentang sebab susunan warna seperti pelangi dapat dilihat apabila cahaya
melalui satu ___________________?

2. Cahaya putih terdiri daripada __________ warna yang berlainan. Setiap juzuk warna ini
akan bergerak dengan ___________ yang ___________ dalam sesuatu medium.

3. Sebagai contoh, cahaya ___________ mempunyai kelajuan yang paling __________. Oleh
itu. cahaya merah paling ___________ dibiaskan.

4. Cahaya __________ pula mempunyai kelajuan yang paling _________ dan paling
__________ dibiaskan.

158

159

Praktis Formatif 8.5
1. Senaraikan mengikut urutan tujuh warna yang terbentuk

pada skrin dalam rajah di sebelah mengikut urutan.
_____________________________________________

2. Nyatakan komponen warna yang terbias paling banyak dan
paling sedikit dalam fenomena di atas. Kaitkan fenomena ini
dengan kelajuan setiap Kotak komponen warna tersebut.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

8.6 Penyerakan Cahaya
1. Spektrum ________ terbentuk kerana cahaya yang berlainan warna ________ pada sudut

yang berlainan.
2. Cahaya ______ terbias dengan paling banyak. Cahaya _______ terbias dengan paling

sedikit.
3. Warna-warna spektrum boleh digabungkan semula bagi menghasilkan cahaya putih dengan

menggunakan ______________.
4. Mengapakah langit kelihatan kebiruan pada waktu tengah hari dan matahari kelihatan

kemerahan pada waktu senja?

.

Gambar foto 8.13 Fenomena penyerakan cahaya
5. Kedua-dua fenomena semula jadi ini disebabkan oleh _____________ cahaya.
6. Penyerakan cahaya berlaku apabila sinar cahaya __________ dan _______________ ke

semua arah oleh _________ atau zarah-zarah dalam udara.

Pada waktu tengah hari

Pada waktu tengah hari, _____________
diserak paling ___________ ke semua
arah oleh molekul-molekul udara yang halus
dalam atmosfera.
Oleh itu, langit kelihatan ________ pada
waktu tengah hari.

160
Pada waktu senja

Pada waktu senja pula, cahaya matahari
bersinar secara ____________.
Cahaya yang paling kurang diserak seperti
________ dan ________ akan melalui
atmosfera tanpa gangguan.
Cahaya lain seperti cahaya _________
yang banyak diserak akan _________
daripada lintasan cahaya asal.
Oleh itu, langit pada waktu senja kelihatan
_____________.

Jawapan
1.
2.

161
Praktis Formatif 8.6
1. Mengapakah penyerakan cahaya berlaku?

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

2. Isi tempat kosong dengan perkataan yang betul.

8.7 Penambahan dan Penolakan Cahaya
1. Cahaya berwama boleh dikategorikan kepada dua jenis, iaitu

____________ dan ____________. Warna primer ialah warna
________ yang tidak boleh dihasilkan melalui pencampuran
wama. Wama _________, _________ dan _________ ialah
wama _________.
Penambahan Cahaya
2. Apakah warna yang terbentuk apabila dua jenis warna primer
ditambah?
3. Warna-warna yang dihasilkan apabila dua atau lebih warna primer
ditambah dikenal sebagai warna __________.
4. Warna ______________ dan ____________ ialah warna sekunder. Warna putih pula
dihasilkan apabila _____________ warna primer ditambah (Rajah 8.24).
5. Bagaimanakah cara untuk menghasilkan wama sekunder dalam kehidupan kita?

162
Penolakan Cahaya
6. Mengapakah kita dapat melihat wama objek legap? Mengapakah kita

melihat pisang berwama kuning, strawberi berwarna merah dan daun
berwarna hijau?
7. Hal ini disebabkan oleh warna cahaya yang ________ dengan objek legap
akan ________ ke mata kita, manakala warna lain akan _________.
Fenomena ini dikenal sebagai __________ cahaya.
Prinsip Penolakan Cahaya
8. Warna bagi objek legap bergantung pada warna cahaya yang dipantulkan
ke dalam ________ kita.
Objek yang berwarna_________, iaitu merah, biru atau hijau hanya _______________
cahaya yang _________ warna dengannya.



Objek yang berwarna __________, iaitu kuning, magenta atau sian memantulkan cahaya
yang sama warna dengannya dan juga warna primer yang membentuknya.



Objek putih kelihatan putih dalam cahaya putih kerana objek putih memantulkan
_________ warna.



Objek hitam kelihatan hitam kerana semua cahaya berwarna _________ olehnya.


163

9. Biasanya, penapis warna digunakan untuk memahami prinsip penolakan. Terdapat dua jenis
penapis warna:

164
Perbezaan antara Penambahan Cahaya dengan Penolakan Cahaya
10. Penambahan cahaya dan penolakan cahaya ialah dua prinsip yang berlainan.
11. Penambahan cahaya ialah ___________ cahaya warna primer bagi membentuk warna

sekunder.
12. Manakala penolakan cahaya berlaku apabila objek legap _____________ cahaya yang sama

warna dengannya dan ____________ warna lain.
Contoh Penambahan Cahaya dan Penolakan Cahaya dalam Kehidupan Seharian

Praktis Formatif 8.7
1. Tiga lampu berwarna dibiarkan terpasang seperti rajah di

sebelah. Apakah warna yang terbentuk pada bahagian A, B, C
dan D?
A = ___________,B = __________, C = __________,
D = ___________
2. Nyatakan warna cahaya yang terhasil pada skrin dalam rajah di
bawah.

(a_________ (b) __________ (c) __________

165

Praktis Sumatif 8
1. Apakah perbezaan antara imej sahih dengan imej maya?

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
2. Bulatkan alur cahaya yang betul.

3. Pemerhati yang manakah yang akan melihat cahaya
Matahari kemerahan?

4. Tuliskan warna yang terhasil apabila cahaya berwarna yang berikut dicampurkan.
(a) Cahaya merah + Cahaya biru = _________________
(b) Cahaya merah + Cahaya hijau = _________________
(c) Cahaya biru + Cahaya hijau = _________________
(d) Cahaya merah + Cahaya biru ± Cahaya hijau = __________________

5. Periskop dibina menggunakan dua cermin satah. Nyatakan ciri-ciri imej
yang dapat dilihat oleh pemerhati.
_____________________________________________________

6. Pernyataan berikut menerangkan cermin sisi kereta:
Objek kelihatan lebih dekat daripada jarak sebenar.
Apakah jenis dan fungsi cermin sisi seperti yang ditunjukkan dalam
Gambar foto ?
____________________________________________________
____________________________________________________

166

7. Lukiskan gambar rajah sinar yang 8. Kavita ternampak pelangi terbentuk pada
menunjukkan kaki kelihatan pendek dalam air pancutan di taman (Gambar foto 2).
Rajah 4. Apakah fenomena cahaya tersebut?

9. Akmal ingin memasang cermin di setiap sudut 10. Seorang lelaki ingin melihat keadaan di
kedainya supaya dia boleh melihat setiap belakang dinding seperti dalam Rajah 6.
penjuru kedainya dan barangannya tidak Reka cipta satu alat untuk membantu
dicuri. Dia diberi tiga cermin seperti di lelaki itu untuk melihat keadaan di
bawah. Cermin manakah yang patut Akmal belakang dinding itu. Lukis alat itu.
pilih? Berikan alasan.

11. Khairul sedang belajar menangkap ikan dengan

menggunakan lembing di sungai. Walaupun dia telah

mencuba untuk merejam ke arah sasaran

beberapa kali, tetapi dia masih tidak dapat

menangkap ikan. Berdasarkan rajah di bawah,

nyatakan apakah fenomena yang berlaku?

Bagaimanakah anda dapat membantu Khairul untuk

menangkap ikan? Terangkan.

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

12. Seorang pengembara tersesat di dalam hutan. Jam tangannya telah hilang. Reka cipta satu
alat yang dapat membantunya menganggar waktu. Terangkan sifat cahaya yang digunakan
dalam penciptaan alat tersebut. Lukis alat itu.
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________

167

TEMA 5 : PENEROKAAN BUMI DAN ANGKASA LEPAS
BAB 9 : BUMI

9.1 Sistem dan struktur Bumi
1. Pernahkah anda terfikir tentang struktur Bumi? Apakah lapisan udara di atas Bumi?
Bagaimanakah taburan air di Bumi seperti lautan, sungai, awan dan tasik? Apakah lapisan
Bumi dan komposisi setiap lapisan itu? Mengapakah Bumi sesuai untuk semua hidupan?
2. Sistem Bumi terdiri daripada empat komponen yang utama, iaitu __________,
_____________, ___________ dan ______________ yang saling berhubung kait.

168
Stratifikasi Atmosfera
Lapisan atmosfera terdiri daripada lima lapisan yang mempunyai peranannya masing-masing.

Apakah yang akan anda alami jika anda
mendaki gunung? Adakah anda semakin
sejuk dan sukar untuk bernafas?

Dari __________ ke __________,
altitud semakin meningkat. Semakin
__________ altitud,__________
semakin __________ tekanan udara.
juga semakin __________ apabila
altitud _____________.

169

Stratifikasi dalam Lautan
1. Lautan juga boleh dibahagikari kepada zon-zon yang berbeza, daripada zon yang boleh

_________ cahaya kepada zon yang langsung ________ boleh ditembusi oleh cahaya atau
zon ____________

170
Taburan Air di Bumi
1. Lautan mempunyai kandungan air yang banyak. Dari manakah asalnya air ini? Air laut

mengalami __________ oleh sinaran __________ dan dibawa ke _________ oleh
________ sebelum turun semula ke sungai sebagai __________.
2. Air sungai ini pula akan mengalir ke lautan. Proses kitar air ini ____________. Oleh itu,
dikatakan bahawa jumlah air yang terkandung dalam Bumi, di permukaan Bumi dan di
atmosfera Bumi adalah sentiasa ___________.

Lapisan Bumi
1. Bumi boleh dibahagikan kepada ______ lapisan utama berdasarkan sifat fizikalnya iaitu

________, __________ dan _________. Lapisan mantel terdiri daripada komponen
litosfera, astenosfera dan mesosfera. Litosfera meliputi kerak dan bahagian atas mantel.

Bumi ialah Satu-satunya Rumah bagi Semua Hidupan
1. Imbas kembali topik sistem suria yang

telah anda pelajari semasa di sekolah
rendah.
2. Bumi ialah planet ketiga dari Matahari dan
merupakan satu-satunya planet yang
sesuai untuk didiami dalam sistem suria
kita
3. Salah satu ___________ sifat Bumi yang
menyebabkan Bumi sesuai untuk semua
hidupan ialah _____ Bumi tidak _______
panas atau sejuk berbanding dengan
planet lain.
4. Hal ini disebabkan oleh _________ Bumi
yang berada ______ terlalu dekat dan
tidak terlalu jauh dari Matahari.
5. Selain itu, kewujudan ______ dan _________ di Bumi juga menyebabkan Bumi sesuai untuk
semua hidupan.
6. Oleh itu, manusia perlu _________ ini Bumi dengan menjaga alam sekitar dengan baik.

Praktis Formatif 9.1 empat sfera 171 iaitu ______________________ dan
1. Bumi terdiri daripada utama

_____________

2. Seekor ikan menangkap mangsa menggunakan cahaya. Dalam zon laut yang manakah ikan ini
boleh ditemui? Mengapa?
_________________________________________________________

9.2 Bahan Bumi
1. Kerak Bumi terbentuk daripada pelbagai jenis batuan yang berbeza dan segi __________,

____________, ________, _________ dan ____________________.
2. Secara amnya, batuan boleh dikategorikan kepada tiga kumpulan, iaitu batuan __________,

_____________dan ___________
3. Setiap jenis batuan terbentuk dengan cara yang berlainan dan mengambil masa

______________ tahun. Semua batuan mengandungi bahan yang dikenali sebagai
__________.

Jenis Batuan dan Ciri-cirinya

____________ ______________ _______________

Terbentuk daripada proses Terbentuk daripada Terbentuk apabila batuan
_________ dan ________ bahan-bahan igneus atau batuan sedimen
__________ yang dibawa terdedah kepada ________
___________ magma atau oleh sungai, glasier dan angin. dan _________ yang sangat
lava yang mengalir keluar
dan lapisan mantel Terdiri danipada ________ _______.
yang banyak yang kadangkala
Mengandungi pelbagai bahan Biasanya lebih ________
____________. __________ dan daripada batuan asal yang
mengandungi _________.
membentuknya.

Proses Pembentukan Batuan
1. Proses pembentukan batuan

tersebut boleh diterangkan
dengan kitar batu dalam
Rajah

172

Praktis Formatif 9.2
1. Bagaimanakah batuan sedimen, batuan igneus dan batuan metamorfik terbentuk? Jelaskan.

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
____________________________________.

2. Mengapakah fosil tidak dapat dijumpai dalam batuan igneus?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________.

3. Mengapakah batuan metamorfik lebih keras daripada batuan igneus dan batuan sedimen?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________.

9.3 Proses Utama Bumi

1. Sebenarnya, permukaan Bumi terbentuk melalui ______ proses, iaitu proses ____________

dan proses _____________.

2. Proses Eksogen : _____________,
 Proses yang berlaku di ___________________.
 Contoh: :___________, ____________,____________,

_____________ dan _____________

173

3. Proses Endrogen :
 Proses yang berpunca daripada _______ Bumi
 Membentuk dan mengubah ___________ Bumi
 Contoh :____________________________________________

174
Praktis Formatif 9.3
1. Apakah proses eksogen dan proses endogen?

__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
2. Apakah agen yang menyebabkan hakisan?
_____________________________________________________________
3. Apakah teori plat tektonik?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
________________________________________________________________
4. Terangkan proses olakan mantel.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
9.4 Fenomena geobencana
1. Setelah mempelajari proses eksogen dan endogen dalam subtopik 9.3, tahukah anda tentang
kesan proses endogen? Kesan proses endogen ialah kejadian geobencana seperti _________,
_____________, ____________, ______________ dan lain-lain. Bolehkah anda mengenal
pasti setiap geobencana itu?

2. Tanah _________ ialah geobencana yang biasanya berlaku di kawasan ________ manakala
________________ ialah geobencana yang biasanya berlaku di kawasan _____________.

175

Sains dan Teknologi untuk Menghadapi Geobencana
1. Kemajuan dalam sains dan teknologi membolehkan ciptaan alat yang mampu memberikan

amaran awal terhadap kejadian tanah runtuh dan tsunami.

Kesan Geobencana boleh menyebabkan
2. Geobencana seperti ___________ dan ___________ benda. Kita haruslah

_____________, penyakit, kebuluran serta kerosakan harta
bersimpati dan membantu mangsa-mangsa bencana alam.

Praktis Formatif 9.4

1. Berikan tiga jenis geobencana.
_____________________________________________________________________

2. Apakah kesan geobencana kepada manusia?
_____________________________________________________________________

3. Nyatakan dua alat yang dicipta oleh ahli sains untuk meramal kejadian geobencana.
_____________________________________________________________________

176
9.5 Usia Bumi

1. Usia Bumi dianggarkan sebagai __________ tahun daripada _________ yang diperolehi.
2. Bumi telah melalui pelbagai peringkat masa yang telah mengubah atau mencorak bentuk

muka Bumi dan hidupannya. Ahli geologi menetapkan tempoh masa yang panjang itu
sebagai ________. Setiap era pula dibahagikan kepada beberapa tempoh _________.

Fosil
3. _________ merupakari bahan Bumi yang ___________ dan tertimbus seperti

__________, __________ dan ___________, untuk jangka masa yang
_____________

177
Praktis Formatif 9.5
1. Bilakah ikan mula wujud di Bumi?

________________________________________________________________

2. Antara serangga dengan tumbuhan berbunga, yang manakah wujud di Bumi dahulu?
____________________________________________________________

3. Bilakah rumpai laut mula wujud di Bumi?
____________________________________________________________

9.6 Sumber Bumi dan Geologi Gunaan
Air Permukaan dan Air Bawah Tanah

178

Mineral Ekonomi
1 Mineral ekonomi di Bumi terdiri daripada mineral _______, mineral ______ logam dan

mineral _______. Contoh mineral logam ialah __________, bijih ________dan
________manakala mineral bukan logam ialah _________ dan _____________
2 Mineral nadir bumi mengandungi satu atau lebih daripada satu daripada ____ unsur nadir
bumi yang dijumpai di dalam ______ Bumi.
3 Walaupun hampir keseluruhan mineral nadir boleh didapati dengan __________, namun
mineral itu _____________ kerana wujud bersama dengan _________________ lain.
4 Disebabkan sifat-sifat unik mineral nadir, mineral itu digunakan dalam teknologi moden
seperti ___________, _______, alatan komunikasi, televisyen dan lain-lain. Oleh itu,
mineral nadir bumi amat penting kepada perkembangan ekonomi negara dan dunia.
5 ____________ dan arang batu pula digunakan sebagai bahan api. Bagaimanakah arang batu
dan petroleum terbentuk?

179
Proses hidroterma
1 Pernahkah anda melawat atau mandi-manda di kolam air panas? Tahukah anda tentang sebab

air kolam itu panas?
2 Air kolam itu dipanaskan oleh _______ daripada Bumi secara ____________. Hal ini

dikenali sebagai proses ___________. Apakah kelebihan hidroterma daripada prospek
ekonomi?

Kesan Buruk daripada Aktiviti Manusia
3 Aktiviti manusia yang tidak dirancang dengan baik boleh memberikan kesan buruk kepada

semua hidupan di Bumi. Fikirkan cara-cara penyelesaiannya.

Praktis Formatif 9.6
1. Apakah kesan pembalakan hutan yang berleluasa?

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
2. Bahan mineral yang dilombong daripada Bumi amat diperlukan untuk perkembangan ekonomi
negara secara berterusan. Namun begitu, jumlah mineral adalah terhad. Senaraikan dan
bincangkan langkah-langkah yang boleh anda ambil untuk menjamin sumber bahan mineral
yang berterusan.
__________________________________________________________________

180

Peta Konsep

Praktis Sumatif 9

1. Rajah menunjukkan lapisan-lapisan
di dalam Bumi. Labelkan setiap
lapisan itu dengan nama yang betul.

2. Fenomena cuaca seperti hujan,
awan, gempa bumi, ribut dan lain-lain
terbentuk dalam atmosfera Bumi.
Dalam lapisan atmosfera yang
manakah fenomena tersebut
terjadi?
_________________

3. Rajah menunjukkan lapisan atmosfera.
a) Lapisan manakah yang mempunyai aurora?
__________________________________________
b) Nyatakan dua benda hidup yang boleh didapati di ruang P.
__________________________________________

4. Apakah faktor pembentukan batuan metamorfik?
__________________________________________________________________

_____________________________________________________________

181
5. Rajah 3 menunjukkan aliran lava dan sebuah gunung berapi.

Apakah batuan yang mungkin terbentuk di P?
_______________________________________

6. Salina menjumpai sejenis batuan di tepi muara sungai. Ciri-
ciri batuan tersebut dicatatkan seperti di bawah.
Apakah jenis batuan
tersebut?
___________________

7. Pakcik Yatim merupakan seorang petani. Anak Pakcik Yatim
selalu menasihatinya supaya tidak menyembur racun perosak
secara berlebihan. Mengapa?
________________________________________
________________________________________
________________________________________
________________________________________

8. Pernyataan di bawah menunjukkan suatu aktiviti manusia.

Penebangan hutan bakau untuk mendapatkan hasil kayu menimbulkan kesan negatif.
Pada pendapat anda, apakah kesan negatif yang mungkin timbul akibat penebangan hutan
bakau?
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
_______________________________________________________________

9. Pernyataan di bawah merujuk kepada salah satu ciri di perrnukaan Bumi.

Taburan air di Bumi sentiasa tetap.
Pada pendapat anda, adakah pernyataan ini benar? Bincangkan.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
________________________________________________________________

182
10. Gempa bumi direkod dengan menggunakan alat seismograf sensitif yang mengesan gerakan

atau getaran. Reka cipta satu alat seismograf ringkas untuk mengesan getaran pada
permukaan Bumi dengan menggunakan penanda, rod logam, spring, pemberat, kertas kadbod
dan lain-lain objek yang mudah untuk diperoleh. Anda boleh menjatuhkan objek yang berat
berdekatan dengan alat yang anda bina untuk menghasilkan “gempa” buatan sendiri.

11. Pernyataan di bawah rnenunjukkan suatu keratan akhbar tentang isu yang berlaku di
Malaysia.

Pada pendapat anda, apakah kesan negatif yang mungkin timbul akibat perlombongan
bauksit yang berleluasa di Kuantan?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
12. Cameron Highlands selalu menghadapi masalah tanah runtuh akibat kegiatan pertanian yang
berleluasa. Reka cipta sejenis alat yang boleh mengesan kemungkinan akan berlakunya hakisan
tanah.