หนังสือเรียน สค33161 ไทรน้อยน่าเรียนรู้คู่นนทบุรี (ทำE-book)

44

เรือ่ ง 2. วัดไทรนอ้ ย
กกกกกกก1. ประวัตคิ วามเป็นมา และประวัตเิ จา้ อาวาสท่ีสำคญั

กกกกกกก1. 1.1 ประวัตคิ วามเปน็ มาของวดั ไทรนอ้ ย

กกกกกกก1. 1.1 ประวตั ิความเป็นมาของวัดไทรน้อย วัดไทรนอ้ ยเร่ิมตน้ เมอื่ ปี พ.ศ. 2430 โดยกลุ่ม
ชาวมอญทีม่ าจากมหาชยั บ้านบางกระเจ้า บา้ นไรแ่ ละบ้านแพว้ จังหวัดสมทุ รสาคร เข้ามาบุกเบิกป่า
กระทุ่มมืดซึ่งติดต่อกับป่าหนองเพรางายเพื่อทำนา พระราชาภิมณฑ์ ได้ดำเนินการขุดคลอง

พระราชาภิมณฑ์ (ปัจจุบนั เรยี กคลองพระพมิ ล) จากคลองบางบวั ทองมาทางทศิ ตะวันตกจนถึง
ป่ากระทุม่ มืด จึงมีคนมอญมาจบั จองท่ีดนิ รมิ คลองพระราชาภิมณฑ์มากข้ึน จนเปน็ ชุมชนเล็ก ๆ จากน้นั

ปี พ.ศ. 2437 ชาวมอญเหลา่ นี้ได้สร้างวัดในชุมชนขน้ึ ชื่อวดั สาลมี ุนีภิรมย์ หมายถงึ บรเิ วณทต่ี งั้ วดั เป็น
ท่อี ดุ มสมบรู ณ์ด้วยพืชพนั ธ์ธุ ัญญาหารโดยเฉพาะข้าว ซงึ่ มะธุ หรอื ตาธุ ได้บรจิ าคทด่ี ินจำนวน 42 ไร่
2 งาน เพอ่ื ใชเ้ ปน็ ทส่ี ร้างวัด ชาวบา้ นไดช้ ่วยตัดต้นไม้ใหญ่ทีม่ ีในพ้ืนที่มาเล่ือยทำเสา ทำกระดาน และ

สรา้ งท่พี กั สงฆ์ หลวงตาโจ๊กพระมอญองคห์ นึ่งได้มาดำเนนิ การกอ่ สรา้ งจนเปน็ วดั หลวงตาโจ๊กไดอ้ ยู่จำ
พรรษาทีว่ ดั นแี้ ละช่วยเหลือในการก่อสร้างเสนาสนะ และส่ิงก่อสรา้ งภายในวดั อยู่นานประมาณ 30 ปี

ในเวลาต่อมาชาวบ้านได้นิมนต์พระอาจารย์เกร็บ พระมอญจากวัดปรมัยยิกาวาสตำบลเกาะเกร็ด อำเภอ
ปากเกรด็ จงั หวดั นนทบรุ ี มาเป็นเจ้าอาวาสรูปแรกของวดั ต่อมามีการสรา้ งวดั บงึ ลาดสวาย
ทต่ี ำบลภาษี อำเภอบางเลน จงั หวดั นครปฐม ชาวบา้ นวัดบึงลาดสวายนมิ นตพ์ ระอาจารย์เกร็บไปเป็น

เจา้ อาวาส ท่านจงึ ยา้ ยไปอยู่วัดบึงลาดสวาย พระอธิการเผ่ือน ได้เปน็ เจา้ อาวาสในเวลาตอ่ มา ในสมัย
พระอธกิ ารเผื่อน สิกขโร เจ้าอาวาสรูปที่ 2 ของวดั รว่ มกบั กำนันพร ประสิทธิชัย กำนนั ตำบลไทรน้อย

คนแรก และชาวบ้านได้สร้างอุโบสถ เป็นอาคารก่ออิฐถือปูนเพื่อให้พระสงฆ์ได้ทำสังฆกรรม ในปี
พ.ศ. 2495 ท่านเจ้าคุณพระศรีโพธ์ิ (เสงี่ยม) อดีตเจ้าคณะจังหวัดนนทบุรี (ต่อมาได้รับพระราชทาน
สมณศกั ด์สิ มเด็จพระพุฒาจารย์ อดีตเจา้ อาวาสวัดสุทัศน์เทพวรารามราชวรมหาวิหาร) ขณะนั้นดำรง

45

ตำแหน่งเจ้าคณะจังหวัดนนทบุรี ได้จัดให้มีการประชุมพระสังฆาธิการและมัคนายกของวัดทั่วทั้ง
จงั หวัดนนทบุรี ขณะนั้นพระอธิการเผอ่ื นเป็นเจา้ อาวาส ได้ไปร่วมประชมุ พร้อมกบั มคั นายกวัด ซ่ึงเป็น
คนมอญ ในการประชมุ คร้งั นัน้ ท่านเจ้าคณะจังหวัด ไดใ้ ห้เจา้ อาวาส และมคั นายกของทกุ วดั มาแจ้งชื่อ
วัด ซึ่งท่านเจ้าคณะจังหวัดเห็นวา่ ชื่อวัดนั้นยาวมากประกอบกับผู้แจ้งเป็นคนมอญที่พูดไทยไม่คล่อง
จึงบอกชื่อวดั เปน็ ภาษาไทยไม่ได้ อีกท้ังช่ือวัดสาลมี ุนีภิรมย์ นั้นออกเสียงยากสำหรบั คนมอญสมยั นน้ั
จึงทำการเปลีย่ นชอ่ื วัดจากวัดสาลีมุนภี ริ มย์ มาเปน็ วดั ไทรน้อย สงั กัดคณะสงฆม์ หานกิ าย
กกกกกกก1. 1.1 กล่าวโดยสรุป ประวัตคิ วามเปน็ มาของวัดไทรนอ้ ย ประมาณ พ.ศ. 2430 ชาวมอญ
จากจังหวัดสมุทรสาคร ได้มาตั้งฐานบริเวณชายป่ากระทุ่มมืดใกล้กับป่าหนองเพรางาย ต่อมา
พระราชาภิมณฑ์ ได้ดำเนินการขุดคลองพระราชาภิมณฑ์ ทำให้การเดินทางสะดวกขึ้น นายมะธุ
ได้บริจาคที่ดิน จำนวน 42 ไร่ 2 งาน เพื่อสร้างวัด และชาวบ้านได้ช่วยกันสร้างวัดสาลีมุนีภิรมย์
หมายถึงวัดเป็นที่อุดมสมบรู ณด์ ้วยพชื พันธุธ์ ัญญาหาร โดยมีหลวงตาโจ๊ก พระมอญได้รว่ มดำเนินการ
และพำนักที่วัดนาน 30 ปี จนมรณภาพ ชาวบ้านพร้อมใจกันนิมนต์พระมอญ ชื่อพระอาจารย์เกร็บ
จากวัดปรมยั ยกิ าวาส มาเปน็ เจ้าอาวาสรูปแรกของวดั ในปี พ.ศ. 2495 ไดเ้ ปลย่ี นช่อื เป็น “วดั ไทรนอ้ ย”
กกกกกกก1. 1.2 เจา้ อาวาสทส่ี ำคญั
กกกกกกก1. 1.1 พระครนู นทสทิ ธิการ (ประสิทธ์ิ สิทธิกาโร) เป็นผสู้ ร้างความเจรญิ และพฒั นา วดั
ไทรน้อยอย่างมาก เกิดวันที่ 4 ธันวาคม พ.ศ. 2468 ที่หมู่บ้านคลองมอญ อำเภอไทรน้อย จังหวัด
นนทบุรี เป็นบุตรของนายมาก พุ่มน้อย และนางทวี พุ่มน้อย เรียนจบการศึกษาชั้นประถม 4 ท่ี
โรงเรียนวัดสุทธาโภชน์ เมอ่ื อายุ 15 ปี แล้วจึงได้บวชเปน็ สามเณรที่วดั สทุ ธาโภชนเ์ ป็นเวลา 3 ปี ตอ่ มา
อายุ 18 ปี จงึ ได้ลาสกิ ขามาชว่ ยบิดามารดาทำนากระท่ังอายคุ รบเกณฑท์ หาร ไดเ้ ขา้ รบั ราชการทหาร
เป็นเวลา 2 ปี หลังจากพน้ ภารกิจทหารเกณฑ์ มอี ายุ 23 ปี จงึ ได้อปุ สมบทเป็นพระภิกษุ ณ วัดสุทธา
โภชน์ เมอื่ เดือน เมษายน พ.ศ. 2491 เมอ่ื พ.ศ.2499 พระอธิการเผอ่ื น เจา้ อาวาสวัดไทรนอ้ ย รปู ท่ี 2
ในขณะน้นั ไดม้ รณภาพลง ทางมัคนายกไดน้ มิ นต์ให้ท่านมาเปน็ เจา้ อาวาสรูปท่ี 3 และเมื่อเห็นวัดไทร
นอ้ ยอยูใ่ นสภาพเสื่อมโทรมจงึ ได้ยา้ ยมาจำพรรษาทวี่ ดั แหง่ นี้ ตง้ั แตเ่ ดอื น กรกฎาคม พ.ศ. 2499 พร้อม
ทัง้ ได้บูรณปฏิสงั ขรณ์วดั ไทรนอ้ ย เม่ือปี พ.ศ. 2500 หลวงพอ่ ประสิทธิ์ ได้ทำการสรา้ งหอปรยิ ตั ธิ รรม ศาลาการ
เปรยี ญ กุฏิ และปี พ.ศ. 2502 อโุ บสถชำรุด จงึ สัง่ รื้อ แล้วไดส้ ร้างอโุ บสถหลงั ใหม่ โดยใช้เวลาสร้างประมาณ
5 ปี เมื่อ พ.ศ. 2507 จึงได้จัดงานฝังลูกนิมิต ได้กราบบังคมทูลเชิญสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ
สยามบรมราชกุมารี เสด็จมาเปน็ องค์ประธานในพิธีตัดลกู นิมิตอุโบสถหลงั ใหม่ พระครูนนทสิทธิ
การ เป็นพระเกจิอาจารย์ชื่อดัง มรณภาพด้วยโรคปอดติดเชื้อ ท่ีโรงพยาบาล พระนั่งเกล้า
จงั หวดั นนทบุรี ด้วยอายุ 88 ปี 65 พรรษา
กกกกกกก1. 1.1 กล่าวโดยสรุป พระครนู นทสิทธกิ าร (ประสิทธ์ิ สทิ ธกิ าโร) มคี วามสำคญั คือ เป็น
ผสู้ ร้างความเจรญิ และพฒั นาวดั ไทรนอ้ ย เม่ือปี พ.ศ. 2500 หลวงพ่อประสทิ ธ์ิ ไดท้ ำการสร้างหอปรยิ ตั ิ
ธรรม ศาลาการเปรียญ กฏุ ิ และปีพ.ศ.2502 อุโบสถชำรดุ จงึ สง่ั ร้อื แลว้ ได้สรา้ งอุโบสถหลังใหม่โดยใช้
เวลาสรา้ งประมาณ 5 ปี เมอ่ื พ.ศ. 2507 จงึ ได้จัดงานฝังลกู นมิ ติ ได้กราบบังคมทลู เชิญสมเด็จพระเทพ
รัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จมาเป็นองค์ประธานในพิธีตัดลกู นิมติ อุโบสถหลังใหม่ พระ
ครูนนทสทิ ธกิ าร เปน็ พระเกจิอาจารย์ชอ่ื ดงั มรณภาพด้วยโรคปอดติดเชื้อ ท่โี รงพยาบาล พระน่ัง
เกล้า จังหวัดนนทบุรี ด้วยอายุ 88 ปี 65 พรรษา

46

กกกกกกกกกก2 ที่ตั้ง วัดไทรน้อย ตั้งอยู่เลขที่ 40 หมู่ที่ 1 บ้านไทรน้อย ถนนบางกรวย-ไทรน้อย
ตำบลไทรน้อย อำเภอไทรน้อย จังหวดั นนทบุรี
กกกกกกกกกก3 ความสำคญั ของวดั ไทรน้อย
กกกกกกก1. 1.1 ความสำคัญของวัดไทรน้อย คือ ให้การสนับสนุนการศกึ ษาของชาตเิ ป็นอย่างดยี ่งิ
ได้มอบที่ดิน จำนวน 8 ไร่ สำหรับสร้างอาคารเรียนต่าง ๆ ของโรงเรียนวัดไทรน้อย และได้ให้การ
อปุ ถัมภ์แก่โรงเรียนเป็นอยา่ งดีตลอดมา ซึ่งเป็นประโยชน์แก่เยาวชนของชาตเิ ป็นอย่างมาก เป็นศูนย์
รวมจิตใจของชุมชนชาวมอญ และยังเปน็ สถานทีป่ ฏิบตั ธิ รรมของชาวไทรนอ้ ยอีกด้วย
กกกกกกก1. 1.1 กล่าวโดยสรุปความสำคัญของวัดไทรน้อย คือ วัดไทรน้อยสนับสนุนการศึกษา
ในเรือ่ งทด่ี นิ สถานท่ใี นการก่อสร้างอาคารเรียน และเปน็ ผู้อปุ ถมั ภโ์ รงเรียนวัดไทรน้อยด้วยดีตลอด
มา เป็นศูนย์รวมจิตใจของชุมชนชาวมอญ และยังเปน็ สถานที่ปฏบิ ัตธิ รรมของชาวไทรนอ้ ยอกี ดว้ ย
กกกกกกกกกก4. วตั ถุ และสง่ิ ก่อสร้างภายในวดั ไทรนอ้ ย
กกกกกกก1. 1.1 4.1 มหาเจดียม์ นุ ีภิรมย์

กกกกกกก1. 1.1 มหาเจดีย์มุนีภิรมย์ มีลักษณะเป็นเจดีย์ทรงนครปฐม มีขนาดกว้าง 40.50 เมตร
ยาว 40.50 เมตร ความสงู 49 เมตร งบประมาณการกอ่ สร้างประมาณ 49 ลา้ นบาท ประกอบพธิ ีวาง
ศิลาฤกษ์ เมื่อวันที่ 22 เดือนธันวาคม พ.ศ. 2555 โดยมีคุณหญิงสุดารัตน์ เกยุราพันธุ์ ร่วมวาง
ศิลาฤกษ์ เพื่อฉลองพุทธชยันตี 2,600 ปี แห่งการตรัสรู้ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า และถวายเป็น
พระราชกุศลแด่ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถ
บพติ รรชั กาลที่ 9 รวมท้ังเพอื่ เปน็ สถานทป่ี ฏิบัติธรรม

47

กกกกกกก1. 1.1 4.2 วหิ ารจตรุ มขุ

กกกกกกก1. 1.1 วิหารจตรุ มขุ อยดู่ ้านหน้าวัด มีลักษณะเป็นอาคารคอนกรีตเสรมิ เหล็ก ประดบั ด้วย

ช่อฟ้า ใบระกา หางหงส์ หน้าบัน ประดิษฐานพระพุทธรูปปางสมาธิ หน้าบันคอสอง ปั้นรูปเทพพนม
ล้อมด้วยกนกกา้ นขด ม่านแหวกเป็นนาคท่ที อดลำตัวออ่ นช้อยสวยงาม

48

กกกกกกก1. 1.1 4.3 ศาลาบำเพ็ญกุศล และฌาปนสถานของวดั ไทรน้อย

กกกกกกก1. 1.1 ศาลาบำเพญ็ กศุ ล และฌาปนสถานของวัดไทรน้อย เป็นสถาปัตยกรรมสวยงาม
และมีการวางผงั ฌาปนสถานไวเ้ ป็นสัดส่วน
กกกกกกก1. 1.1 กลา่ วโดยสรปุ วัตถแุ ละสง่ิ กอ่ สร้างภายในวัดไทรน้อย ไดแ้ ก่ (1) มหาเจดยี ์มุนี

ภิรมย์ (2) วหิ ารจตุรมขุ และ (3) ศาลาบำเพ็ญกุศล และฌาปนสถาน

49

กกกกกกกกกก5. กจิ กรรมประเพณีที่สำคัญของวัดไทรนอ้ ย

กกกกกกกกกก5. กิจกรรมประเพณีที่สำคัญของวัดไทรน้อย คือ ตักบาตรดอกไม้ประเพณีตักบาตร

ดอกไม้ เปน็ พิธีทางพทุ ธศาสนาอย่างหนงึ่ ของวัดมอญ จัดกอ่ นวันออกพรรษา 1 วัน คือ วันขึน้ 15 ค่ำ
เดือน 11 ซึ่งเป็นวันปวารณาออกพรรษา ชาวบ้านจะเตรียมดอกไม้ธูปเทียนจำนวนมากมาใส่บาตร
เป็นการคารวะนอบน้อมขอขมาลาโทษ หากมีเหตุพลาดพลั้งกระทำล่วงเกินต่อพระพุทธศาสนา

และพระภิกษุสงฆ์ เชื่อว่าจะได้บุญ เมื่อพระภิกษุสงฆ์รับบิณฑบาตรแล้วนำไปบูชาพระพุทธรูป
และปชู นยี สถานตอ่ ไป

50

เร่ือง 3. วดั คลองขวาง
เรอื่ ง 3. 1 ประวัตคิ วามเป็นมาของวัด และประวตั เิ จา้ อาวาสทส่ี ำคัญ

เรอื่ ง 3. 1 1.1 ประวัติความเปน็ มาของวัด

เร่ือง 3. 1 1.1 วัดคลองขวาง บริเวณที่ตั้งวัดคลองขวางแต่เดิมเป็นป่าต่อเนื่องจากป่ากระทุ่มมืด

ประมาณ พ.ศ. 2430 ได้มีราษฎรมาบุกเบิกถางป่าเป็นที่อยู่อาศัย และทำนา เกิดเป็นชุมชนเล็ก ๆ
ต่อมามพี ระธดุ งคจ์ ารกิ มาปกั กลดอยใู่ นชมุ ชนน้ี ชาวบา้ นเกิดความเล่อื มใส จงึ ได้ร่วมกนั สร้างท่ีพกั สงฆ์
ข้นึ เมอ่ื ประมาณปี พ.ศ. 2434 นายแดง แซ่เล้า ได้บรจิ าคทดี่ นิ จำนวน 49 ไร่ 2 งาน 80 ตารางวาให้
สร้างวดั ชาวบา้ นจึงไดร้ ว่ มกนั สร้างเป็นวัดขึ้นใน ระหวา่ ง พ.ศ. 2440 - 2450 และไดร้ ับพระราชทาน
วิสุงคามสีมา เมื่อวันที่ 13 เดือน เมษายน พ.ศ. 2469 วัดคลองขวาง เดิมชื่อ วัดราษฎรศ์ รัทธาธรรม

แตช่ าวบ้านเรยี กว่าวดั คลองขวาง เพราะตง้ั อย่รู ิมคลองขวาง และได้ใชช้ ่ือวดั คลองขวาง จนถึงปัจจุบัน
วัดคลองขวางสังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย เป็นที่ประดิษฐานของอุโบสถศิลปะปูนปั้นด้วยมือ มีความ
กว้างโดยรอบ 13 เมตร ยกฐานสูงเทคอนกรีตตลอดแนวตัวอุโบสถ ลักษณะทรงไทยมีเสาหาม

สร้างด้วยคอนกรีตเสริมเหล็กหลังคามุงกระเบื้องเคลือบกาบกล้วย หน้าบันช่อฟ้า ใบระกา หางหงส์
คันทวย ภายนอกตกแต่งด้วยลายปูนปั้นลายไทย พ้ืนท่ีภายในปูด้วยหินแกรนิต บานประตู หน้าต่าง

แกะสลักเป็นลวดลายก้านขด มีความสวยงาม ฐานพระตกแต่งด้วยปูนปั้นลายไทย ประดับด้วย
เบญจรงค์ท้ังหมด ภายในอุโบสถเขียนเป็นจิตรกรรมฝาผนังเร่ืองราวพุทธประวัติท่ีสวยงามมาก

เรื่อง 3. 1 1.1 กล่าวโดยสรุป ประวัติความเป็นมาของวัดคลองขวาง พ.ศ. 2430 ชาวบ้านกลุ่มเล็ก ๆ

มาต้งั รกรากแถบปา่ กระทุ่มมืดเพื่อพกั อาศยั และทำนา พระธดุ งค์จาริกมาปักกลด ชาวบา้ นจึงช่วยกัน

สร้างที่พักสงฆ์ ในปี พ.ศ. 2534 ได้สร้างวัด นายแดง แซ่เล้า ได้ถวายที่ดิน จำนวน 49 ไร่เศษ เพื่อ
สร้างวดั ราษฎร์ศรัทธาธรรม แต่ชาวบ้านนิยมเรยี กว่า “วดั คลองขวาง”

เรื่อง 3. 1 1.1 1.2 ประวัติเจ้าอาวาสที่สำคัญของวัดคลองขวาง คือ พระครูโสภิตธรรมวิสุทธิ์

(วิสุทธิ์ อังสุธัมโม) เกิดเมื่อวันที่ 12 เดือน ธันวาคม พ.ศ. 2508 อุปสมบท วันที่ 5 เดือน มิถุนายน

51

พ.ศ. 2530 พระครูโสภิตธรรมวิสุทธิ์ เป็นพระวิปัสสนาจารย์ผู้ฝึกสอนกัมมัฏฐาน ที่ผ่านการอบรม
หลักสูตรพระวิปัสสนาจารย์ และมีความสามารถในการสอนกัมมัฏฐานตามหลักมหาสติปัฏฐานสูตร
เป็นอย่างดี สามารถตอบข้อซักถาม และสอบอารมณ์กัมมัฏฐานได้ และเป็นวิทยากรบรรยายธรรมท่ี
ผ่านการอบรมหลักสูตรพระวิปสั สนาจารย์ มีความสามารถในการเทศนา บรรยายธรรมให้ผู้ฟังเข้าใจ
หลักธรรม และสามารถที่นำไปประยุกต์ใช้ในการดำเนินชีวิตได้เป็นอย่างดี และพระครูโสภิตธรรม
วสิ ทุ ธเ์ิ จา้ สำนกั ปฏิบัติธรรมกม็ ีความสนใจ และเหน็ ความสำคัญของการศึกษาปฏิบัติ และเผยแผ่ธรรม
อย่างแท้จรงิ ท้ังให้การสนับสนุนการปฏบิ ัติวิปสั สนากัมมัฏฐาน ด้านทนุ ดา้ นสถานท่ี ด้านบุคคลากร
และยังอบรมพระภิกษุหรือบุคคลที่เป็นวิทยากรในสำนักมีความประพฤติดี สามารถปฏิบัติตนเป็น
แบบอย่างที่ดี และปัจจุบัน พระครูโสภิตธรรมวิสุทธิ์ (วิสุทธิ์ อังสุธัมโม) ดำรงตำแหน่งเจ้าอาวาส
วัดคลองขวาง

เรื่อง 3. 1 1.1 กล่าวโดยสรุป เจา้ อาวาสวัดคลองขวางทส่ี ำคญั พระครูโสภิตธรรมวิสุทธิ์

(วิสุทธิ์ อังสุธัมโม) เกิดเมื่อวันที่ 12 เดือน ธันวาคม พ.ศ. 2508 อุปสมบท 5 เดือน มิถุนายน
พ.ศ. 2530 พระวปิ ัสสนาจารย์ผู้ฝกึ สอนกัมมัฏฐาน ทา่ นความสนใจ และเห็นความสำคญั ของการศึกษา
ปฏิบัติ และเผยแผ่ธรรมอย่างแท้จริงทั้งให้การสนับสนุนการปฏิบัติวิปัสสนากัมมัฏฐาน ด้านทุน
ด้านสถานที่ ด้านบุคคลากร และยังอบรมพระภิกษุ หรือบุคคลที่เป็นวิทยากรในสำนักมีความ
ประพฤติดี สามารถปฏิบัติตนเป็นแบบอย่างที่ดี และปัจจุบัน พระครูโสภิตธรรมวิสุทธิ์ (วิสุทธิ์
องั สธุ ัมโม) ดำรงตำแหนง่ เจ้าอาวาสวดั คลองขวาง

พระครูโสภติ วิสุทธ์ิ (วิสุทธ์ิ องั สธุ ัมโม)

เรือ่ ง 3. 2. ทต่ี ้ัง วัดคลองขวาง ต้งั อยู่เลขท่ี 10 หมู่ 6 ตำบลคลองขวาง อำเภอไทรนอ้ ย

จังหวัดนนทบรุ ี 11150

เร่ือง 3. 3. ความสำคัญของวัดคลองขวาง

52

ความสำคัญของวดั คลองขวาง ให้การสนับสนุนดา้ นการศกึ ษา สร้างโรงเรียนวัดคลอง
ขวาง เป็นสถานทอี่ บรมสามเณร มีสามเณรเข้ารับการอบรมเป็นจำนวนมากในแต่ละรนุ่ ซึ่งทางวดั ให้
ความสำคัญในเร่ืองการศกึ ษาของสามเณรเปน็ อย่างมาก และเป็นวดั ทีร่ วมงานศิลปะแขนงตา่ ง ๆ เช่น
ทางด้านสถาปัตยกรรม จติ รกรรม ประติมากรรม การป้ัน การแกะสลกั เปน็ งานศิลปะท่ีมีความงดงาม
ซึง่ ถือได้ว่าเป็นพระอุโบสถศลิ ปะปนู ปั้นดว้ ยมอื แห่งเดยี วในประเทศไทย จติ รกรรมฝาผนงั พระพทุ ธ
ประวัตทิ ่ีสวยงามมาก

กล่าวโดยสรปุ ความสำคญั ของวดั คลองขวาง เปน็ วัดที่ใหก้ ารสนับสนนุ ราชการดา้ น
การศกึ ษา สร้างโรงเรยี น สถานท่ีอบรมสามเณร เปน็ สถานท่ีปฏิบัติธรรมประจำจังหวัด และสนบั สนุน
อาคารสถานทส่ี ำหรับอบรมให้ความรู้ด้านคุณธรรมกับเดก็ และเยาวชน

เร่อื ง 3. 4. วตั ถุ และส่งิ ก่อสรา้ งภายในวัด ได้แก่

34.1 อโุ บสถวัดคลองขวาง
3อุโบสถ เป็นอาคารคอนกรีตเสริมเหล็ก หลังคาลด 3 ชั้น มีมุขทั้งด้านหน้าและ

ด้านหลังคลุมชานชาลาทั้ง 2 ด้าน มีพื้นพาไลเป็นเฉลียงรอบอุโบสถ ชายคามีเสาพาไลรับชายคา
คลุมเฉลียง ระหว่างเสาพาไลก่อพนักทุกห้อง พนักระเบียงประดับด้วยรูปปูนปั้นทุกห้อง ตัวอุโบสถ
ตั้งอยบู่ นฐานไพทสี งู ไม่มกี ำแพงแกว้ ทำใหต้ วั อโุ บสถตั้งเดน่ เป็นสง่าสวยงาม

อุโบสถ

53

4.2 ลายจำหลกั ประตูด้านหน้า และดา้ นหลงั อุโบสถวดั คลองขวาง

เรื่อง 3. 1 1.1 ลายจำหลักประตูด้านหน้า และด้านหลังอุโบสถวัดคลองขวาง บานประตูหน้า

ดา้ นซา้ ยทงั้ 2 บาน ดา้ นบนจำหลักรปู พระนารายณท์ รงครฑุ ดา้ นลา่ งจำหลกั รูปเทพบตุ ร และเทพธดิ า
นั่งพนมมืออยู่บนแท่น บานประตูหน้าด้านขวาทั้ง 2 บาน ด้านบนจำหลักรูปพระอินทร์ทรงช้าง
เอราวัณ 3 เศียร ด้านล่างของบานซ้ายจำหลักรูปพระนางสุชาดา และพระนางสุจิตรา ด้านล่างของ
บานขวาจำหลกั รูปพระนางสนุ ันทาและพระนางสธุ รรมา พระมเหสีทงั้ 4 องค์ ของพระอินทร์ประทับ
บนแท่นนัง่ พนมมือ บานประตูหลังด้านขวา จำหลักเปน็ รปู สัตวห์ มิ พานต์ ตรงกลางจำหลักเป็นรูปนาค

ปักษี ส่วนด้านล่างจำหลกั เป็นรูปอสูรวายุภักษ์ยืนอยู่บนแท่น บานประตูหลังด้านซ้ายจำหลักเป็นรปู
สัตว์หิมพานต์ ตรงกลางจำหลักเป็นรูปครุฑยุดนาค แต่ครุฑมีหัวเป็นสิงห์ ด้านล่างจำหลักเป็นรปู นก

หัสดีลิงค์ยืนถือกระบอง บานหน้าต่างด้านนอกจำหลักเป็นลายกนกต่าง ๆ ส่วนล่างของ
บานหน้าตา่ งจำหลกั เป็นรปู สัตว์หมิ พานต์ตา่ ง ๆ เชน่ กินนร กนิ รี สงิ ห์ และกเิ ลน เปน็ ต้น ลายจำหลัก
ของบานหน้าต่างไม่ซ้ำกัน อกเลาของบานประตู และบานหน้าต่างทั้งหมด จำหลักลายไม่ซ้ำกัน

ซง่ึ เป็นการแสดงฝมี ือการออกแบบที่ดีย่งิ

เร่ือง 3. 1 1.1 กล่าวโดยสรุป วัตถุ และสิ่งก่อสร้างภายในวัดคลองขวาง ได้แก่ (1) พระอุโบสถ และ

(2) ลายจำหลกั ประตดู า้ นหนา้ และด้านหลังอโุ บสถวัดคลองขวาง
5. กิจกรรมประเพณีที่สำคัญของวัดคลองขวาง ได้แก่ (1) ประเพณีการบวชสามเณรภาคฤดูร้อน (2) การ

ทำบุญวันสำคญั ทางศาสนา (3) ประเพณลี อยกระทง และ (4) ประเพณสี งกรานต์

54

เร่อื ง 4. วดั ราษฎรน์ ยิ ม
1. ประวัตคิ วามเปน็ มา และประวัตเิ จา้ อาวาสท่สี ำคัญ

1. 1.1 ประวัติความเปน็ มาของวดั ราษฎรน์ ยิ ม
1. 1.1 วัดราษฎร์นยิ ม เดิมชอื่ วัดห้าร้อย ตัง้ วัดเมอ่ื วันท่ี 4 เดอื น เมษายน พ.ศ. 2459 ช่ึง

ชาวบา้ นคลองราษฎรน์ ยิ ม ตกลงรว่ มมือกนั สรา้ งสำนกั สงฆ์ข้นึ ในชมุ ชน เพื่อให้เปน็ สถานทีบ่ ำเพ็ญกุศล
ในชุมชน ซึ่งขณะนั้นมีเพียงหมู่บ้านเดียวประมาณ 50 ครอบครัว มีนายสุด ศิลาคำ เป็นผู้ใหญ่บ้าน
ชาวบา้ นเห็นควรให้สร้างสำนักสงฆ์เพ่อื ใช้เปน็ สถานท่ีบำเพ็ญกุศลของชาวบ้านในเทศกาลสงกรานต์ในปี

นั้นด้วย สำหรับสถานที่สร้างสำนักสงฆ์ได้แจ้งให้ขุนศรีราษฎร์นิยม (พร มัณยานนท์) กำนันตำบลราษฎร์นิยม
ทราบ และจัดหาทด่ี ินเพอ่ื ใช้สร้างสำนักสงฆ์ ขุนศรรี าษฎร์นิยม บรจิ าคทีด่ ินจำนวน 100 ไร่ เพื่อสร้างวัด บริเวณ

ท่ีสรา้ งวดั เป็นบรเิ วณที่คณะของนายบัว ลุประสงค์ คนมอญกลุม่ แรก ไดเ้ ขา้ มาบุกเบิกจับจองท่ีดินป่า
กระทุ่มมืดท่คี ลองห้าร้อย หรือคลองราษฎร์นยิ ม และไดม้ าปลูกทพี่ กั อาศยั ชั่วคราว ตอ่ มา
พระครูประชาธรรมนาถ ได้รวบรวมเงนิ บริจาคจากชาวบ้านซื้อที่ดินเพ่ิมอีก 45 ไร่ และนางปรีก วิลาวรรณได้

ถวายที่ดินเพิ่มอีก 5 ไร่ ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาเมื่อวันที่ 24 เดือน เมษายน พ.ศ. 2468
ปัจจุบันเจ้าอาวาส คือท่านพระวินัยโสภณ เป็นเจ้าอาวาสวัดราษฎร์นิยม ตำบลราษฎร์นิยม อำเภอ

ไทรนอ้ ย จงั หวดั นนทบุรี และดำรงตำแหน่งเจ้าคณะจังหวัดนนทบุรี (ธรรมยุติกนกิ าย)
1. 1.1 กล่าวโดยสรุป ประวัติความเป็นมาของวัดราษฎร์นิยม เดิมชื่อ วัดห้าร้อย

ตั้งวัดเมื่อวันที่ 4 เดือน เมษายน พ.ศ. 2459 ซึ่งก่อตั้งขึ้นเพื่อใช้เป็นสำนักสงฆ์ และให้เป็นสถานที่

บำเพ็ญกุศลของคนชุมชน ตอ่ มาขนุ ศรีราษฎรน์ ิยม บรจิ าคท่ีดินจำนวน 100 ไร่ เพอื่ สร้างวัด ต่อมาพระครู
ประชาธรรมนาถ ได้รวบรวมเงินบริจาคจากชาวบ้านซื้อที่ดินเพ่ิมขึ้นอีก 45 ไร่ และนางปรีก วิลาวรรณ ได้ถวาย

ทด่ี ินเพ่ิมอกี 5 ไร่ และได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา เมือ่ วนั ที่ 24 เดือน เมษายน พ.ศ. 2468

55

1. 1.2 ประวตั เิ จา้ อาวาสทส่ี ำคัญ

1. 1.2 พระครปู ระชาธรรมนาถ (แฉง่ ฐานงั กโร) นามเดมิ แฉง่ หว้ ยฤทัย เกิดเม่อื วันท่ี 24
กันยายน พ.ศ. 2457 ที่ตำบลท่าข้าม อำเภอบางขุนเทียน จังหวัดธนบุรี (ปัจจุบันเป็นแขวงท่าข้าม
เขตบางขนุ เทยี น กรุงเทพมหานคร) บรรพชาเปน็ สามเณรเมอ่ื วนั ท่ี 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2470 ขณะมี
อายุ 14 ปี สอบได้นักธรรมเอกขณะที่ยงั เป็นสามเณร อายุครบ 20 ปี พ.ศ. 2476 จึงได้อปุ สมบท ณ
พทั ธสมี าวัดโคก อำเภอเมืองปทุมธานี จังหวัดปทมุ ธานี พระมหาอินทร์ วดั โคก เปน็ อปุ ัชฌาย์ พระ
มหาหยวก วัดโคก เป็นพระกรรมวาจาจารย์ พระอธิการพวง จุฬาโร วัดราษฎร์นิยม อำเภอไทรน้อย
จังหวัดนนทบุรี เป็นพระอนุสาวนาจารย์ ได้รับฉายา ฐานังกโร เป็นเจ้าอาวาสวัดราษฎร์นิยม ตั้งแต่ปี
พ.ศ. 2481 มรณภาพวันที่ 9 เดือนกันยายน พ.ศ. 2538 สิริอายรุ วม 81 ปี

1. 1.2 กล่าวโดยสรุป พระครูประชาธรรมนาถ (แฉ่ง ฐานังกโร) นามเดิม แฉ่ง ห้วยฤทัย
เกิดเมื่อวันที่ 24 เดือน กันยายน พ.ศ. 2457 แขวงท่าข้าม เขตบางขุนเทียน กรุงเทพมหานคร
บรรพชาเปน็ สามเณรเมื่อวนั ที่ 1 เดอื น พฤษภาคม พ.ศ. 2470 ขณะมอี ายุ 14 ปี สอบไดน้ ักธรรมเอก
ขณะที่ยังเปน็ สามเณร อายคุ รบ 20 ปี พ.ศ. 2476 จึงได้อปุ สมบท ณ พัทธสีมาวัดโคก อำเภอเมือง

จังหวดั ปทุมธานี พระมหาอินทร์ วดั โคก เป็นอปุ ัชฌาย์ พระมหาหยวก วดั โคก เป็นพระ
กรรมวาจาจารย์ พระอธิการพวง จฬุ าโร เปน็ เจ้าอาวาสวัดราษฎรน์ ยิ ม ตั้งแตป่ ี พ.ศ. 2481 และมรณภาพ
วนั ท่ี 9 เดือน กนั ยายน พ.ศ. 2538 สิรอิ ายุรวม 81 ปี

56

2 ที่ตัง้ วัดราษฎร์นยิ ม ตัง้ อยู่ หมูท่ ี่ 6 บ้านราษฎรน์ ยิ ม ตำบลราษฎร์นิยม อำเภอไทรนอ้ ย
จังหวัดนนทบุรี 11150

3 ความสำคัญของวัดราษฎร์นิยม ไดใ้ ชเ้ ปน็ ทีส่ รา้ งสถานท่รี าชการ ดังนี้ คอื
(1) โรงเรยี นวัดราษฎรน์ ิยม เปิดสอนตงั้ แต่ชน้ั ประถมศกึ ษาปีท่ี 1 ถงึ ชนั้ มัธยมศกึ ษาปที ่ี 3 (2) โรงเรียน
ราษฎร์นิยม สอนในระดับมัธยมศึกษา (3) วิทยาลัยการอาชีพไทรน้อย (4) สถานีอนามัยตำบล
ราษฎรน์ ิยม และ (5) ที่ทำการองคก์ ารบรหิ ารสว่ นตำบลราษฎร์นยิ ม

4 วัตถุ และสิ่งกอ่ สรา้ งภายในวดั ราษฎร์นยิ ม
4 4.1 พระเจดีย์ศรรี าษฎรน์ ยิ ม

4 4.1 พระเจดีย์ศรรี าษฎร์นยิ ม เป็นที่ประดิษฐานรปู หล่อองคห์ ลวงพอ่ แฉ่ง ซงึ่ เปน็ ที่เคารพ
และศรัทธาของ บรรดาลูกศิษย์ และเป็นสถานทป่ี ฏิบัตธิ รรมวิปัสสนา และสวดมนตไ์ หวพ้ ระ

57

4 4.2 อุโบสถ

4 4.2 อุโบสถวัดราษฎร์นิยม สร้างเมื่อ พ.ศ. 2530 ในสมัยพระครูประชาธรรมนาถ
(แฉ่ง ฐานังกโร) เป็นเจ้าอาวาส มีลักษณะเป็นอาคารคอนกรีตเสริมเหล็ก ขนาด 5 ห้อง หลังคาลด 2 ชั้น

มีมุขคลุมชานชาลาทั้งด้านหน้าและด้านหลัง ช่อฟ้า ใบระกา หางหงส์ เป็นปูนประดับกระจกสีทอง
คนั ทวยปูนเปน็ รปู หงส์

58

4 4.3 ลายหนา้ บนั อุโบสถ วดั ราษฎรน์ ิยม

4 4.3 ลายหน้าบันอโุ บสถ วัดราษฎร์นยิ ม หน้าบันดา้ นหนา้ ประดษิ ฐาน

พระพุทธรูปปางสมาธิศิลปะมอญ มีพระรศั มโี อภาสเป็นศริ ะประภาประทับอยู่บนพระแทน่ ล้อมด้วย
ลายกนกเปลว หน้าบันคอสองปั้นเป็นรูปหงส์กำลังโผบิน หน้าบันปีกนกเป็นรูปเทพพนม หน้าบัน
ด้านหลังประดิษฐานพระพุทธรูปปางประทานพร ล้อมด้วยลายกนกเปลว หน้าบันคอสองเป็นรูป
พญาครุฑกำลังบนิ ผงาดทา่ ทางขงึ ขัง

59

4 4.4 ลายรวงผ้ึงอโุ บสถ วัดราษฎร์นยิ ม

4 4.4 ลายรวงผ้ึงอุโบสถ วัดราษฎร์นยิ ม รวงผ้งึ เป็นรปู เทพกำลงั รา่ ยรำ 3 องค์ สาหร่ายท่ี

ประชิดหัวเสาเป็นรูปกินนร และกินรีกำลังร่ายรำ สาหร่ายส่วนทา้ ยปั้นรูปกินนรถวายอภิวาท เสามุข
ด้านหน้า และเสามขุ ดา้ นหลังเป็นเสาเหล่ียมย่อมุม บัวหัวเสาเป็นบวั จงกล

5. กิจกรรมประเพณีที่สำคัญของวัดราษฎร์นิยม ได้แก่ (1) ทำบุญในวันสำคัญทางพุทธ

ศาสนา (2) วันสงกรานต์ และ (3) บวชเณรภาคฤดูร้อน

60

เรอื่ งท่ี 5. วดั สโมสร

1. ประวัติความเปน็ มาของวัด

1. 1.1 ประวัตคิ วามเปน็ มาของวดั สโมสร
1. 1.1 วดั สโมสร เดิมช่ือว่า วดั หมอ่ มแชม่ แต่กอ่ นเป็นพ้นื ท่ีทุ่งราบกว้างว่างเปล่า ต่อมามี
ครอบครวั มอญจากปากลดั จงั หวัดสมทุ รปราการ และครอบครัวมอญจากจงั หวดั สมทุ รสาคร ได้มาจับ

จองที่บรเิ วณนี้ และประกอบอาชพี ทำนาเป็นหลัก ตอ่ มา พ.ศ. 2455 หมอ่ มแชม่ กฤดากร ได้ริเร่ิมให้
ดำเนินการขุดคลองในพื้นที่ติดต่อระหว่างตำบลไทรน้อย จังหวัดนนทบรุ ี กับ ตำบลบางภาษี อำเภอ

บางเลน จังหวัดนครปฐม เพื่อให้ชาวบ้านบริเวณนี้ได้ใช้ประโยชน์ในการทำนา และติดต่อกับคนต่าง
ถิ่นได้สะดวกขึ้น ชาวบ้านเรียกว่า คลองหม่อมแช่ม เมื่อขุดคลองเสร็จแล้ว หม่อมแช่ม กฤดากร
ได้จัดถวายที่ดินจำนวน 15 ไร่ สร้างวัดเพื่อน้อมถวายแก่พระพุทธศาสนา และเพื่อให้ชาวบ้านได้มี

สถานทีบ่ ำเพ็ญบุญ สรา้ งกุศลของตน ท้ังนเ้ี นอื่ งจากชาวมอญเปน็ ผทู้ ี่เลอื่ มใสศรทั ธาในพระพุทธศาสนา
อย่างแน่นแฟ้น จะเห็นได้ว่าทุกชุมชนมอญจะต้องมีวัดเป็นศูนย์รว โดยหม่อมแช่มมีเชื้อสายมอญ

จงึ ได้ดำรใิ ห้สร้างวดั แหง่ นี้ข้นึ ต่อมาชาวบา้ นไดเ้ รยี กวัดแหง่ นว้ี ่า วัดหม่อมแช่ม เมือ่ สรา้ งเสร็จได้นิมนต์
พระภิกษุเนตร์ อตุ ตโม ซง่ึ เดนิ ทางมาจากกรุงหงสาวดี มาจำพรรษายังวัดแหง่ น้ี และไดด้ ำเนินการสาน
ต่อจนสำเรจ็ เป็นจดุ กำเนดิ วัดสโมสรทกุ วันน้ี

1. 1.1 กล่าวโดยสรุป ประวัตคิ วามเป็นมาวดั สโมสร เดิมช่อื ว่า วดั หมอ่ มแช่ม
ซ่งึ หมอ่ มแชม่ กฤดากร ไดถ้ วายที่ดนิ จำนวน 15 ไร่ สรา้ งวัดเพือ่ นอ้ มถวายแก่พระพทุ ธศาสนา และ

เพอื่ ใหช้ าวบา้ นไดม้ สี ถานทีป่ ระกอบพิธกี รรมทางศาสนา
1. 1.2 เจ้าอาวาสที่สำคัญ ได้แก่ พระครูปัญญานนทคุณ หรือ หลวงปู่บาง ปัญญาทีโป

ท่านมีนามเดิมว่า บาง นามสกุล นุชสุภาพ เกิดเมื่อวันที่ 11 เดือน กรกฎาคม พ.ศ. 2460 ท่านถือ

61

กำเนิดในครอบครัวชาวมอญแหง่ บ้านคลองหมอ่ มแช่ม ตำบลไทรใหญ่ อำเภอบางบวั ทอง (ขณะน้นั ยัง
ไมไ่ ด้ตงั้ เป็นอำเภอไทรน้อย) จังหวัดนนทบุรี เปน็ บุตรของโยมพอ่ คำ นชุ สุภาพ และโยมแม่กุหลาบ นุช
สุภาพ ท่านมีพ่นี ้องร่วมสายโลหิต 2 คน โดยท่านเปน็ บตุ รชายคนโต วนั ท่ี 5 เดือน มีนาคม พ.ศ. 2474
ทา่ นไดบ้ รรพชาเปน็ สามเณรท่ีวัดกลางสวน อ.พระประแดง จังหวัดสมุทรปราการ พอทา่ นมีอายุครบ
20 ปีบริบูรณ์ ท่านจึงได้เข้าพิธีอุปสมบท ณ พัทธสีมาวัดกลาง ตำบลบางผึ้ง อำเภอพระประแดง
จงั หวดั สมุทรปราการ เมื่อวนั ที่ 22 เดือน มิถนุ ายน พ.ศ. 2482 เมอ่ื ทา่ นอุปสมบทเป็นพระแลว้ ท่านก็
ไดม้ าอยู่ จำพรรษาทว่ี ัดสโมสร ตอ่ มาในปี พ.ศ. 2492 ทา่ นจงึ ได้รบั แตง่ ต้ังให้ดำรงตำแหน่งเจ้าอาวาส
วัดสโมสร เมื่อวันที่ 1 เดือน กันยายน พ.ศ. 2492 หลวงปู่บาง ปัญญาทีโป ท่านเป็นผู้มีความรู้
ความสามารถในด้านพระปริยตั ิธรรม และพระวินัย เป็นอยา่ งดี ท่านมีความชำนาญในด้านงานช่างไม้
และประเพณี วฒั นธรรม ภาษามอญ ในชว่ งที่ท่านยงั รา่ งกายแข็งแรงดีอยนู่ ั้น หลวงป่ทู า่ นได้สนับสนุน
ส่งเสริมให้พระสงฆ์และชาวบ้านนั้นช่วยกันอนุรักษ์สืบทอดประเพณีวัฒนธรรมแบบมอญ ไว้อย่าง
เข้มแข็ง ท่านเป็นผู้ที่มีความกตัญญูต่อผู้มีพระคุณเป็นเลิศ ท่านเป็นพระที่สมถะ มักน้อย สันโดษ
พูดน้อย มีจริยวัตรงดงามตามแบบพระสงฆ์มอญ เป็นที่น่าเลื่อมใสอย่างยิ่ง พระครูปัญญานนทคุณ
หรือ หลวงปู่บาง ปัญญาทีโป ท่านได้มีอาการอาพาธตามวัย ท่านได้ละสังขารลงอย่างสงบ
เมอ่ื วนั ที่ 27 เดอื น ธนั วาคม พ.ศ. 2548 สิรริ วมอายไุ ด้ 87 ปี พรรษา 66

5.1.2 กล่าวโดยสรุป พระครูปัญญานนทคุณ หรือ หลวงปู่บาง ปัญญาทีโป ท่านมี
นามเดมิ ว่า บาง นามสกลุ นุชสุภาพ เกดิ เมื่อวนั ท่ี 11 เดอื น กรกฎาคม พ.ศ. 2460 เมือ่ วนั ท่ี 5 เดือน
มีนาคม พ.ศ. 2474 ท่านจึงได้บรรพชาเป็นสามเณรที่วัดกลางสวน อำเภอพระประแดง จังหวัด
สมุทรปราการ พอท่านมีอายุครบ 20 ปีบริบรู ณ์ ท่านจึงได้เขา้ พธิ อี ปุ สมบท ณ พัทธสีมาวดั กลาง ตำบล
บางผึ้ง อำเภอพระประแดง จังหวดั สมุทรปราการ เมื่อวันท่ี 22 เดือน มิถุนายน พ.ศ. 2482 เมื่อท่าน
อุปสมบทเป็นพระแล้ว ท่านก็ได้มาอยู่จำพรรษาที่วัดสโมสร ต่อมาในปี พ.ศ. 2492 ท่านจึงได้รับ
แต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งเจ้าอาวาสวัดสโมสร เมื่อวันที่ 1 เดือน กันยายน พ.ศ. 2492 ท่านได้ ละ
สงั ขารลงอยา่ งสงบ เมือ่ วนั ที่ 27 เดอื น ธนั วาคม พ.ศ. 2548 สิริรวมอายุได้ 87 ปี พรรษา 66

2. วัดสโมสร ต้ังอยู่หมู่ที่ 9 ตำบลไทรใหญ่ อำเภอไทรนอ้ ย จงั หวดั นนทบรุ ี 11150
3. ความสำคญั ของวัดสโมสร
3. วัดสโมสรได้รับการยอมรับจากบุคคลทั่วไปว่าเป็นวัดที่อนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรม และวิถี
ชีวิตของชุมชนมอญไว้ได้ดีที่สุด เป็นวัดต้นแบบของพระสงฆ์ผู้ปฏิบัติดีปฏิบัติชอบ โดยเฉพาะอย่างย่ิง
พระอาจารย์บาง หรือพระครูปัญญานนทคุณ เป็นพระสงฆ์ที่เคารพนอบน้อมต่อพระพุทธเจ้าอย่างแท้จริง
ท่านปฏิบัติตัวเอื้อเฟื้อต่อพระธรรมคำสั่งสอนของพระบรมศาสดาสัมมาสัมพุทธเจ้าอย่างเคร่งครัด และ
กตัญญูรู้คุณของพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ ครูอาจารย์ของท่าน รวมถึงวัตรปฏิบัติของพระสงฆ์
ท่านเดินตามแนวทางของครูบาอาจารย์รุ่นก่อนด้วยดตี ลอดมา เพื่อรักษาความเป็นวัดต้นแบบไว้ อีก
ท้งั ยงั เปน็ แหล่งอนุรักษว์ ฒั นธรรมประเพณีมอญไวอ้ ย่างดี โดยวดั สโมสรให้การสนับสนนุ และส่งเสริม
การรกั ษาศลี ปฏบิ ตั ิธรรมของชาวบ้าน เป็นศูนยร์ วมการจัดงานประเพณีสงกรานต์ของชุมชนมอญใน
อำเภอไทรน้อย มีการปลอ่ ยนก ปล่อยปลา ประเพณสี รงน้ำพระแบบมอญในเทศกาลสงกรานต์ ประเพณี
ตักบาตรดอกไม้ในเทศกาลออกพรรษา และประเพณตี กั บาตรน้ำผงึ้ เป็นต้น

62
3. กล่าวโดยสรุป วัดสโมสรมีความสำคัญ คือ เป็นวัดที่อยู่ในชุมชนชาวไทยเชื้อสายมอญ
ในพื้นท่ีตำบลไทรใหญ่ และพื้นท่ีใกล้เคียง มีการจัดงานเพื่ออนุรักษ์ประเพณีสงกรานต์ไทยรามัญ
เปน็ ประจำทกุ ปี
3. 4. วตั ถุ และสงิ่ กอ่ สร้างภายในวัดสโมสร
3. 4. 4.1 อุโบสถวดั สโมสร

3. 4. 4.1 อโุ บสถวัดสโมสร สร้างเม่ือ พ.ศ. 2460 มีขนาด4 ห้อง กว้าง 6 เมตรยาว 8.50 เมตร ไดร้ ับ
พระราชทานวิสุงคามสีมาเมื่อวันท่ี 19 เดือน ธนั วาคม พ.ศ. 2461

63

3. 4. 4.2 เสาหงส์

5
6

7
8

3. 4. 4.1 เสาหงส์ สญั ลกั ษณ์ของชาวมอญ ต้งั อยู่ข้างอโุ บสถ ในวนั สงกรานตม์ ีการแห่หาง
หงส์ หรือชาวมอญเรียกว่า โน่ ชาวบ้านนำโน่ที่ร่วมกันทำเพื่อความเป็นสิริมงคลแก่หมู่บา้ นแห่ และ
นำมาแขวนบชู าพระรัตนตรัยทีว่ ัดเปน็ ประจำทุกปี

3. 4. 4.3 เรือเก๋ง 4 แจว วัดสโมสร

64

3. 4. 4.3 เรือเก๋ง 4 แจว มีสภาพสมบูรณ์สวยงามเก็บไว้ที่ศาลาริมคลองหน้าวัดสโมสร
ตรงบรเิ วณที่เป็นที่ตงั้ ของศาลาตรีมุขหลงั เดิม ถอื วา่ เป็นสมบัตลิ ้ำค่าของวัด เนือ่ งจากเปน็ เรือโบราณที่
หาชมได้ยาก และเป็นเพียงวัดเดียวในจังหวัดนนทบุรีที่ยังคงเก็บรักษาเรือประเภทน้ีไว้ได้ในสภาพที่
สมบูรณ์ และสวยงาม สันนิษฐานว่าเรือลำนี้เป็นเรือที่เจ้านายในราชสกุลกฤดากรได้นำมาถวายแก่
เจ้าอาวาสวดั สโมสร

3. 4. 4.4 ศาลาการเปรยี ญหลังใหม่ วัดสโมสร

3. 4. 4.4 วัดสโมสร เปน็ อาคารคอนกรีตเสรมิ เหล็ก 2 ช้ัน ขนาด 11 หอ้ ง เป็นศาลาการ
เปรียญที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในอำเภอไทรน้อย และอำเภอบางบัวทอง เนื่องจากชุมชนวัดสโมสร
เป็นชุมชนใหญ่ ในเทศกาลสำคัญ เช่น เทศกาลสงกรานต์ เทศกาลออกพรรษา จะมีชาวบา้ นมาทำบุญ
กนั มาก ปจั จบุ ันเป็นศาลาหลังคาทรงไทย มพี าไลคลมุ ทง้ั 4 ดา้ น หนา้ บันเป็นรูปพระอินทร์
ทรงชา้ งเอราวัณลอ้ มดว้ ยลายกนกกา้ นขด ด้านหลังต่อออกเป็นศาลาบาตรอกี 1 หลัง

65

3. 4. 4.5 ศาลเจ้าประจำวดั หรอื ตะละทาน วัดสโมสร

3. 4. 4.5 ศาลเจา้ ประจำวดั หรอื ตะละทาน วดั สโมสร อยทู่ างดา้ นทิศตะวันออกของวดั

สรา้ งขน้ึ ตามคติความเชือ่ ของคนมอญท่ีนับถือเจา้ ทีป่ ระจำวัด
3. 4. 4.5 วัตถแุ ละสงิ่ กอ่ สรา้ งภายในวดั สโมสร ได้แก่ (1) อุโบสถ (2) เสาหงส์ (3) เรอื เก๋ง

4 แจว และ (4) ศาลเจา้ ประจำวัด หรอื ตะละทาน

3. 5. กิจกรรมประเพณีทีส่ ำคญั ของวัด ไดแ้ ก่ (1) การแหห่ างหงส์ ธงตะขาบ (2) การเล่น
สะบา้ มอญ และ (3) การแขง่ สะบ้าทอย

66

เรือ่ งท่ี 6 วัดเสนีวงศ์

กกกกกกก1. ประวตั ิความเป็นมา และประวตั ิเจ้าอาวาสที่สำคญั

กกกกกกก1. 1.1 ประวตั ิความเป็นมาของวัดเสนีวงศ์

กกกกกกก1. 1.1 วัดเสนีวงศ์ เป็นวัดราษฎร์ ภายในกำแพงวัดมีเนื้อที่ จำนวน 50 ไร่ แต่เดิมก่อน
พ.ศ. 2500 ชุมชนที่อยู่ปลายคลองมะสง ใกล้คลองสาม ชาวบ้านต้องไปทำบุญที่วัดเพรางาย หรือวดั

มะเกลือซึ่งอยู่ไกลจากชุมชนมาก เนื่องจากไม่มีวัดในชุมชน วัดเสนีวงศ์สร้างเมื่อวันที่ 11 เดือน
กมุ ภาพนั ธ์ พ.ศ. 2500 โดยคุณงาม และคณุ เสง่ียม เสนีวงศ์ ณ อยธุ ยา เป็นผู้บริจาคท่ดี ินในการสร้าง
วัด จำนวน 50 ไร่ รูปแบบการสร้างวดั ผสมผสานระหว่างไทย มอญ จีน พระครูธีรนนทคุณ ฐานธีโร

เป็นผู้ยื่นขออนุญาตสร้างวัดเสนีวงศ์ โดยได้รับอนุญาตให้ตั้งเป็นวัด เมื่อวันที่ 17 เดือน มิถุนายน
พ.ศ. 2503 ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา เมื่อวันที่ 19 เดือน กรกฎาคม พ.ศ. 2503 วัดเสนีวงศ์ได้รับ

รางวลั เป็นวดั พัฒนาตวั อย่าง เมือ่ ปี พ.ศ. 2531
กกกกกกก1. 1.1 กล่าวโดยสรุป ประวัติความเป็นมาของวัดเสนีวงศ์ ตั้งอยู่ตำบลหนองเพรางาย รูปแบบ
การสร้างวัดผสมผสานระหว่างไทย มอญ จีน เดิมในชุมชนปลายคลองมะสงไมม่ ีวัด ตอ้ งเดินทางไปทำบุญ

ไกลถงึ วดั เพรางาย นายงาม และนางเสงย่ี ม เสนีวงศ์ ณ อยธุ ยา ได้บรจิ าคท่ีดนิ 50 ไร่ เพอื่ สร้างวัดใน
ชุมชน ชาวบ้านจงึ พรอ้ มใจต้ังชื่อวัดวา่ “วดั เสนีวงศ”์

กกกกกกก1. 1.2 เจา้ อาวาสที่สำคัญ ไดแ้ ก่ พระครธู รี นนทคณุ ฐานธีโร นามเดมิ ชอื่ ลมูล

67

รุ่งสวา่ ง เกิดเม่ือวนั ที่ 29 กรกฎาคม 2468 ณ ตำบลบางแม่นาง อำเภอบางใหญ่ จงั หวดั นนทบุรี บิดา
ชือ่ นายจนั ทร์ รุ่งสวา่ ง มารดาชื่อ นางแม้น รุ่งสวา่ ง มพี ่ีน้องรว่ มมารดา จำนวน 4 คน สำเรจ็
การศกึ ษาในระดบั ชั้นประถมศึกษาปที ่ี 4 โรงเรยี นวดั บางโค จังหวดั นนทบุรี
กกกกกกก1. 1.2 พระครูธีรนนทคุณ ฉายา ฐานธีโร บรรพชาและอุปสมบทเมื่อวันที่ 10 มิถุนายน
2498 อายุ 29 ปี ณ วดั ลาดปลาดุก ตำบลบางรกั ใหญ่ อำเภอบางบัวทอง จงั หวัดนนทบุรี ตลอดชีวิต
ของท่านที่อยู่ในสมณเพศ ท่านเป็นพระเถระที่อยูใ่ นธรรมวินัย เป็นผู้รักสันโดษ ความเป็นอยู่ที่เรียบ
ง่าย ในส่วนที่เป็นกิจของสงฆ์ท่านได้ส่ังสอนให้ความรู้แก่ศิษย์ที่เป็นภิกษุ สามเณร และศิษย์ที่เป็น
ฆารวาส ด้วยคำสอน และประพฤติตนเป็นแบบอย่างดี ทั้งยังบำเพ็ญประโยชน์ต่อสาธารณะแก่
ชาวบ้าน อาทิ ขุดบ่อบาดาล สร้างถังเก็บน้ำให้ชาวบ้านได้ใช้น้ำสะดวกสบาย และทำถนนหนทางให้
ชาวบ้านได้ใช้ในหมู่บ้าน รวมทั้งลอกคลองชลประทาน นำไฟฟ้ามาสู่ความเจริญของท้องถิ่น พระครู
ธีรนนทคุณ ได้ดำรงตำแหนง่ เจ้าอาวาสวดั เสนีวงศ์ ท่านได้ทำการก่อสร้าง บูรณปฏิสังขรณ์เสนาสนะ
ในวัด เพื่อประโยชน์แก่พระภิกษุ สามเณร และชาวบ้านในการบำเพ็ญศาสนกิจ ได้แก่ สร้างอุโบสถ
กฏุ ิ เมรเุ ผาศพ ห้องนำ้ หอ้ งน้ำ ศาลาอเนกประสงค์ หอระฆัง ศาลาทา่ น้ำ เจดีย์ ศาลาการเปรยี ญ และ
อทุ ยานการศกึ ษา สวนป่ามหาชาติ พระครูธีรนนทคณุ เริม่ มอี าการอาพาธ เดือน มนี าคม พ.ศ. 2545
เข้ารบั การรักษาทโี่ รงพยาบาลศริ ริ าช และทา่ นไดถ้ งึ แกม่ รณภาพ เมือ่ วันท่ี 27 เดอื น มนี าคม พ.ศ.
2545 รวมอายุ 77 ปี พรรษา 48 ด้วยโรคมะเรง็ ลำไสต้ ดิ เชอื้
กกกกกกก1. 1.2 กล่าวโดยสรปุ เจ้าอาวาสท่ีสำคัญ ได้แก่ พระครธู ีรนนทคุณ ฐานธีโร เกิดเมื่อวันที่
29 เดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2468 บรรพชาและอปุ สมบทเมื่อวนั ท่ี 10 มถิ นุ ายน 2498 อายุ 29 ปี ได้
ดำรงตำแหน่งเจ้าอาวาสวัดเสนีวงศ์ ท่านได้ทำการก่อสร้าง บูรณปฏิสังขรณ์เสนาสนะในวัด เพ่ือ
ประโยชน์แก่พระภิกษุ สามเณร และชาวบ้านในการบำเพ็ญศาสนกิจ พระครธู รี นนทคณุ เร่ิมมีอาการ
อาพาธ เดือน มีนาคม พ.ศ. 2545 เข้ารับการรกั ษาที่โรงพยาบาลศิริราช และท่านได้ถึงแก่มรณภาพ
เม่อื วันท่ี 27 เดอื น มีนาคม 2545 รวมอายุ 77 ปี พรรษา 48 ดว้ ยโรคมะเรง็ ลำไส้ตดิ เชอื้
กกกกกกก2. ที่ตัง้ วดั เสนวี งศ์ตงั้ อยู่ปลายคลองมะสง หม่ทู ี่ 9 ตำบลหนองเพรางาย อำเภอไทรน้อย จังหวัด
นนทบุรี 11150
กกกกกกก3. ความสำคญั ของวัดเสนวี งศ์
กกกกกกก3. ความสำคญั ของ วดั เสนีวงศ์ สังกัดมหานกิ าย ไดส้ นบั สนุนกิจกรรมของทางราชการและ
ชุมชน คือ (1) สรา้ งโรงเรียนวดั เสนวี งศ์ เพือ่ ประโยชน์แก่เยาวชนในบา้ นปลายคลองมะสง และชุมชน
ใกล้เคียง (2) ใหท้ างราชการสร้างสถานอี นามัย ตำบลหนองเพรางาย (3) ส่งเสรมิ ใหร้ าษฎรในชุมชน
สร้างฉางข้าวในวัด เพ่อื ให้เกษตรกรซึ่งทำนาเป็นอาชีพหลักได้ใช้ประโยชน์จากฉางข้าวนั้น และ (4) รว่ มมือกับกรม
ชลประทาน จดั สร้างสิ่งอำนวยความสะดวกในการทำการเกษตรของราษฎรในชมุ ชน
กกกกกกก3. กล่าวโดยสรุปวัดเสนีวงศม์ คี วามสำคัญ คอื (1) สรา้ งโรงเรียนวัดเสนีวงศ์ (2) สถานี
อนามยั ตำบลหนองเพรางาย (3) สง่ เสริมใหร้ าษฎรในชมุ ชนฉางข้าวเพ่ือเกษตรกร และ (4) รว่ มกบั
กรมชลประทาน สร้างสงิ่ อำนวยความสะดวกปน็ แหล่งน้ำในการเกษตร

68

กกกกกกก4. วตั ถุ และสิง่ ก่อสร้างภายในวดั เสนวี งศ์
กกกกกกก4. 4.1 อโุ บสถ วัดเสนวี งศ์

กกกกกกก4. 4.1 อุโบสถ เป็นอาคารทรงโรง ขนาด 5 ห้อง มีมุขคลุมชานชาลาทั้งด้านหน้าและ
ด้านหลัง หน้าบันด้านหน้าปูนปั้นรูปพระโพธิสัตว์ทรงตัดพระเมาลีเพื่อทรงผนวช ล้อมรอบด้วยลาย
กนกกา้ นขด หน้าบนั คอสองประดิษฐานพระพุทธรูปปางลลี า 5 องค์ แต่ละองคอ์ ยู่ในซุ้มจระนำ
ซุ้มประตู และซุ้มหน้าต่างเป็นซุม้ บนั แถลง กลางหนา้ บนั ซ้มุ ประดษิ ฐาน พระพทุ ธรูปประทับนง่ั

กกกกกกก4. 4.2 เจดยี ์สมปรารถนา

69
กกกกกกก4. 4.2 เจดีย์สมปรารถนา เป็นพระเจดีย์ทรงกลมขนาดใหญ่ มีลักษณะศิลปะของไทย
มอญ และจีนผสมกนั องคเ์ จดยี ์เปน็ แบบไทย ส่วนยอดเปน็ แบบมอญ มรี ะเบียงคตแบบจนี มีมงั กรที่
หลังคาระเบียงคตล้อมรอบองค์เจดีย์ ภายในองค์ระฆังของเจดีย์ประดิษฐานพระพุทธรูป
ใหป้ ระชาชนสกั การะบูชาได้ เจดยี ต์ ้งั อย่บู นแท่นเป็นลานประทักษิณเดินไดร้ อบองคเ์ จดยี ์ เชิงบันได
ทางข้นึ องค์เจดียม์ รี ปู ป้ันยักษ์ 2 ตนยนื เฝ้า
กกกกกกก4. 4.3 หอระฆังคู่

กกกกกกก4. 4.3 หอระฆงั คู่เป็นอาคารทรงสีเ่ หลี่ยมซ้อนกัน 2 ชั้น บนสุดประดษิ ฐานพระพุทธรูป
ปางลลี าอยู่ในซุม้ หอระฆังสร้างอยูบ่ นอาคาร 2 ช้ัน ซ่ึงรองรับหอระฆังคู่

70

กกกกกกก4. 4.4 สวนป่าหมิ พานต์

กกกกกกก4. 4.4 สวนป่าหมิ พานต์ บรเิ วณวดั มคี วามรม่ รนื่ ด้วยต้นไม้ตา่ ง ๆ ทางวดั ได้จัดทำรูปป้ัน
ท่ีเกย่ี วกบั พระเวสสนั ดรชาดก ทง้ั 13 กัณฑ์ เรมิ่ ตง้ั แตท่ รงปรารภปฐมเหตุ ทเ่ี กิดฝนโบกขรณีโปรยลง

มา ขณะทีพ่ ระสัมมาสมั พุทธเจ้าประทบั ยืนอยู่ท่ามกลางพระประยรู ญาติ ฝนน้มี คี วามมหศั จรรย์ ผู้ใด
ไม่ต้องการใหเ้ ปยี ก ฝนจะไม่เปยี กผู้นั้น พระพุทธองคท์ รงปรารภเหตุท่ีฝนโบกขรณีตกเช่นนี้ว่า เม่ือ
พระองค์เสวยพระชาติเปน็ พระเวสสันดรโพธิสัตวน์ ั้น ฝนนี้ไดเ้ คยปรากฎมาในคร้ังนนั้ พระพุทธองค์

จึงทรงเลา่ เรือ่ งพระเวสสันดรใหแ้ ก่พระสาวก และพระประยูรญาติไดร้ ับฟัง โดยเรื่องพระเวสสนั ดร
มี 13 ตอนหรอื 13 กัณฑ์ จากน้ันเป็นการดำเนินเร่ืองตามกัณฑต์ า่ ง ๆ จนครบ 13 กณั ฑ์

กกกกกกก4. 4.4 กล่าวโดยสรปุ วัตถุ และสิ่งก่อสร้างภายในวัดเสนีวงศ์ ไดแ้ ก่ (1) อุโบสถ
(2) เจดียส์ มปรารถนา (3) หอระฆงั คู่ และ (4) สวนป่าหิมพานต์
กกกกกกก5. กิจกรรมประเพณีที่สำคัญของวัดเสนีวงศ์ ได้แก่ (1) ทำบุญในวันสำคัญทางพุทธ

ศาสนา และ (2) วนั สงกรานต์

71

เรอื่ งท่ี 7 ตลาดนำ้ ไทรน้อย

กกกกกกก1. ประวตั ิความเป็นมาของตลาดนำ้ ไทรน้อย

กกกกกกก1. ตลาดนำ้ ไทรน้อย เร่มิ เปดิ ดำเนนิ กิจกรรมท่ีบริเวณรมิ เข่ือนหน้าเทศบาลตำบลไทรน้อย

โดยดำเนินกิจกรรมอยู่เป็นเวลา 3 ปี จึงได้ย้ายมาเปิดที่บริเวณริมคลองพระพิมลราชา วัดไทรใหญ่
อาชีพหลักของชาวไทรน้อย คือ การทำนา ทำสวน ปลูกผัก ผลไม้ โดยเกษตรกรไทรน้อยได้มีการ
รวมกลุ่มเพ่ือนำผลผลิตทางการเกษตรมาจำหน่ายที่ตลาดน้ำไทรน้อยแห่งนี้ ปัจจุบันตลาดน้ำไทรน้อย

ตั้งอยู่ริมคลองพระพิมลราชา ที่วัดไทรใหญ่ ตำบลไทรน้อย อำเภอไทรน้อย มีทั้งแพอาหาร ซึ่งเป็น
ศูนย์รวมของอาหารนานาชนดิ ท้ังผกั ปลอดสารพิษ ผลไมห้ ลายชนิด และอาหารคาวหวาน ทชี่ าวบ้าน

นำมาจำหน่ายริมฝั่งคลอง เช่น น้ำมะพร้าวหอม หวานเย็นชื่นใจ เฉาก๊วย ที่มีทุกแบบ ทั้งเฉาก๊วย
โบราณ เฉาก๊วยกำแพงเพชร เฉาก๊วยดอนเมอื ง เกาลดั กล่นิ หอม เปด็ พะโล้ เป็นต้น อาหารเหล่าน้ีล้วน
แต่มีรสชาติอรอ่ ย สะอาด ถูกหลักอนามัย และราคาไม่แพง สามารถเลือกซื้อได้ตามใจชอบ มีแผงค้า

กว่า 300 แผง เมื่อทานอาหาร และซื้อของฝากเรียบร้อยแล้ว สามารถชมทัศนยี ภาพและวถิ ชี ีวิตของ
ชาวนนทบุรี ที่อาศัยอยู่ริมฝั่งคลอง โดยยังคงสภาพความเป็นธรรมชาติ และความเป็นไทยอยู่

นอกจากน้ี ในบริเวณตลาดยังมีบริการรถยนต์นำชมสวนเกษตรท่องเที่ยวชมไม้ดอก ไม้ประดับ เช่น
บอนสี กลว้ ยไม้ หรือชมสวนผลไมท้ างการเกษตร เช่น มะม่วง ทเุ รียน ไดอ้ กี ด้วย
กกกกกกก1. กล่าวโดยสรุป ตลาดน้ำไทรน้อยเริ่มเปิดดำเนินกิจกรรม อยู่ที่บริเวณริมคลองหน้าวัด

ไทรใหญบ่ รเิ วณแพทจ่ี อดอยู่ในคลองพระพิมลราชา จำหน่ายอาหารเลศิ รสตา่ ง ๆมากมาย สว่ นบริเวณ
ชายนำ้ ริมคลองหนา้ วดั ไทรใหญ่ เป็นแหลง่ จำหน่ายผักผลไม้ทเ่ี ปน็ ผลผลิตของเกษตรกร

ในอำเภอไทรนอ้ ย และสนิ ค้า OTOP จากชุมชนต่าง ๆ ในอำเภอไทรนอ้ ยตลาดน้ำไทรน้อยเปดิ บริการ
ในวันเสาร์ วันอาทิตย์ และวนั หยุดนักขัตฤกษ์
กกกกกกก2. ท่ีตง้ั ของตลาดนำ้ ไทรน้อย ตั้งอยู่ริมคลองพระพมิ ลราชา ติดกับวดั ไทรใหญ่

ตำบลไทรน้อย อำเภอไทรน้อย จังหวดั นนทบรุ ี 11150

72

กกกกกกก3. ความสำคญั ของตลาดน้ำไทรนอ้ ย
กกกกกกก3. ตลาดนำ้ ไทรน้อยมีความสำคัญ ดา้ นเศรษฐกจิ ของประชาชน เปน็ แหลง่ ทอ่ งเที่ยว
ของอำเภอไทรนอ้ ย การเดนิ ทางจากกรุงเทพมหานครสะดวก มรี ้านขายของขนาบลำคลอง สนิ ค้ามีทั้ง
ของกนิ ของใช้ อาหารคาวหวาน ผกั ผลไม้ มากมายเป็นตลาดน้ำตามแบบวิถีไทย สินคา้ สดใหม่ ราคาถูก
ในอดีตมรี ถกระแทะบริการเท่ียวชมสวนเกษตร
กกกกกกก3. กล่าวโดยสรุปตลาดน้ำไทรน้อยมีความสำคัญ คือ เปน็ ตลาดนำ้ ทอ่ี ยู่ใกล้กรงุ เทพมหานคร ดำเนิน
ชีวติ ตามแบบวถิ ไี ทยศนู ย์รวมของอาหารคาวหวาน ผัก ผลไม้หลายชนิดท่ีชาวบ้านนำมาจำหนา่ ยรมิ ฝ่งั คลอง
มรี สชาตอิ ร่อย สะอาด ถูกหลักอนามัยและราคาถูก มีบรกิ ารรถนำเที่ยวสวนเกษตร
กกกกกกก4. กิจกรรมภายในตลาดนำ้ ไทรน้อย (1) รบั ประทานอาหารบนเรือริมน้ำ (2) กราบพระใน
โบสถ์ (3) ไหว้หลวงพ่อทองคำ (4) เดนิ ชมสนิ ค้า (5) ให้อาหารปลา และ (6) การแสดงของเยาวชน

กิจกรรมทา้ ยบท

กกกกกกกกจิ กรรมที่ 1
กกกกกกกคำชแี้ จง ให้ผ้เู รยี นศึกษากจิ กรรมท่ี 1 แลว้ เลือกคำตอบท่ี ถูกตอ้ งทสี่ ุดเพยี งข้อเดียว เขียน
คำตอบลงในกระดาษท่แี จกให้ หรอื กระดาษเปล่าของผเู้ รียน

1. วัดไทรใหญ่ เดิมชือ่ วัดอะไร
ก. วัดมหานโิ ครธาราม
ข. วดั มหานโิ ครธาสมี าราม
ค. วดั นิโครธามหาสีมาราม
ง. วัดนโิ ครธามหาสีมารามวรวหิ าร

2. วดั คลองขวางสรา้ งขน้ึ เม่ือปี พ.ศ. ใด
ก. 2410
ข. 2424
ค. 2459
ง. 2483

3. วัดสาลีมนุ ภี ิรมย์ ปจั จุบนั คอื วดั ใด
ก. วัดสโมสร
ข. วัดไทรน้อย
ค. วดั เสนวี งศ์
ง. วดั ราษฎร์นิยม

73

4. วดั ท่สี รา้ งข้ึนโดยใช้ศิลปะผสมผสานแบบไทย-มอญ-จีน คือข้อใด
ก. วัดสโมสร
ข. วัดไทรนอ้ ย
ค. วดั เสนีวงศ์
ง. วัดราษฎรน์ ิยม

5. ตะละทาน คอื ขอ้ ใด
ก. วหิ ารภายในวัดไทรนอ้ ย
ข. ชาวบ้านผ้ถู วายทีด่ นิ สร้างวดั ราษฎร์นยิ ม
ค. ศาลเจา้ ท่ีประจำวดั สโมสร
ง. เจา้ อาวาสรูปแรกของวัดเสนวี งศ์

กกกกกกกกจิ กรรมที่ 2
กกกกกกกคำชแี้ จง ให้ผูเ้ รยี นเตมิ คำ หรือข้อความลงในช่องวา่ งให้ถูกต้องสมบูรณ์ ด้วยการเขียน
คำตอบลงในกระดาษท่ีแจกให้ หรือกระดาษเปลา่ ของผู้เรยี น
กกกกกกก1. เจ้าอาวาสวัดคลองขวางรูปแรกคอื …………………………………
กกกกกกก2. หอระฆงั คู่ทรงเหลี่ยม เปน็ สิง่ กอ่ สร้างภายในวดั .........................................
กกกกกกก3. วัดสโมสรไดร้ บั การยกย่องวา่ เป็นวดั ท่ี ..................................... ของชาวมอญไดด้ ที ่ีสุด
กกกกกกก4. ผดู้ ำรใิ นการสร้างวัดสโมสร คือ ...................................................เป็นสตรชี าวมอญ
กกกกกกก5. เจดยี ์ทรงนครปฐมทีสรา้ งขึ้นภายในวดั ไทรนอ้ ยเพ่ือฉลองพุทธชยนั ตี 2,600 ปี มชี อ่ื ว่า

.................................................................................

74

กกกกกกกกิจกรรมท่ี 3
กกกกกกกคำชแ้ี จง ให้ผเู้ รยี นศึกษากจิ กรรมที่ 3 ด้วยการจบั คขู่ องขอ้ ความหลังตวั เลขด้านซา้ ยมอื ของ

กระดาษ และข้อความหลังตัวอักษรขวามือของกระดาษทีม่ ีความสัมพันธ์กนั แล้วนำคำตอบที่ได้ไป
เขยี นลงในกระดาษท่ีแจกให้ หรอื กระดาษเปล่าของผเู้ รียน

..........1. พระครูนนทสิทธิการ ก. วัดราษฎร์นยิ ม
..........2. อโุ บสถปูนป้นั แหง่ เดยี วในประเทศไทย ข. วดั สโมสร
..........3. เภ่ียะหา้ รอ้ ย ค. วดั ไทรนอ้ ย

..........4. วดั หม่อมแช่ม ง. วัดเสนวี งศ์
..........5. เจดยี ส์ มปรารถนา จ. วัดหนองเพรางาย

ฉ. วดั คลองเจา้
ช. วดั คลองขวาง
ซ. วัดไทรใหญ่

75

บทท่ี 3
เร่อื ง ประเพณที ่สี ำคัญ

สาระสำคัญ

กกกกกกก1. ประเพณีตักบาตรดอกไม้
1.1 ประวัติความเป็นมาของประเพณีตักบาตรดอกไม้ ประเพณีตักบาตรดอกไม้เป็น

ของชาวไทยเช้อื สายมอญ (รามญั ) จดั ข้นึ ในวันข้ึน 15 คำ่ ก่อนออกพรรษา 1 วัน พระสงฆม์ อญจะทำ
พิธปี วารณาออกพรรษา ในวนั นจ้ี ะมีพธิ ตี ักบาตรดอกไม้ท่วี ดั มอญในอำเภอไทรนอ้ ย

1.2 ความสำคญั ของประเพณตี ักบาตรดอกไม้ ประเพณีตักบาตรดอกไมม้ ีความสำคัญ
ถือเป็นการปฏิบัติ และแสดงความคารวะนอบน้อมอีกทั้งขอขมาลาโทษหากมีเหตุพลาดพลั้งซ่ึง
เป็นการกระทำล่วงเกินต่อพระพุทธศาสนา และพระภิกษุสงฆ์เพ่ือรำลึกถึงเหตุการณ์ที่
เกี่ยวข้องกับพระพทุ ธประวตั ิอนั เป็นการบชู าตอ่ องคส์ มเดจ็ พระสัมมาสมั พทุ ธเจ้า

1.3 กิจกรรมในประเพณีตักบาตรดอกไม้ กิจกรรมในประเพณีตักบาตรดอกไม้
เมื่อพระสงฆ์ท้ังหลายฉันภัตตาหารเพลแล้วจะเดินลงจากศาลาการเปรียญสู่พระอุโบสถ โดย
ให้ชาวบ้าน น่ัง อยู่ตลอดสอง ข้าง ทางพ ร้อมทั้ง จัดเตรียมดอกไ ม้ธูปเทียนไ ว้ถวายสั กการะ คร้ัน ถึง
พระสงฆ์ลง จากโบสถ์เพื่อทำพิธีปวารณาออกพรรษาจะอัญ เชิญพระพุทธรูปนำ หน้าพระ สง ฆ์
เมื่อพระสงฆเ์ ดนิ ไปพระอโุ บสถชาวบา้ นค่อย ๆ ถวายดอกไม้ธูปเทียนแดพ่ ระสงฆ์
กกกกกกก2. ประเพณีสงกรานตม์ อญ

2.1 ประวตั คิ วามเป็นมาของประเพณีสงกรานตม์ อญ (ปจั อะห์ตะ๊ ห์) หรอื ชาวไทยรามญั
ประเพณสี งกรานตม์ อญ เรยี กเปน็ ภาษามอญว่า (ปจั อะห์ตะ๊ ห์) เปน็ เทศกาลสำคญั ประจำปีของชาวมอญ
จะมกี ารทำบุญเฉลมิ ฉลองกันอย่างมโหฬารในทุกหม่บู า้ นของชาวมอญ โดยจัดขึน้ ระหว่างวนั ที่ 13–15
เมษายน ของทกุ ปี มกี จิ กรรมต่าง ๆก

2.2 ความสำคญั ของประเพณีสงกรานตม์ อญ ประเพณีสงกรานตม์ อญ เป็นประเพณขี ึ้น
ศกั ราชใหม่ จึงจัดใหม้ ีการเฉลิมฉลองกนั อย่างยงิ่ ใหญ่ ดว้ ยการทำบญุ รักษาศีล เพ่ือบูชาพระรัตนตรัย
มกี ารบชู าที่บรรจุอัฐิของบรรพบุรษุ และพระสงฆ์มอญต้องการจะสนองศรัทธาของชาวบ้านด้วยการได้
สรงน้ำพระ

2.3 กจิ กรรมในเทศกาลสงกรานตม์ อญนอกจากชาวบ้านจะมาทำบญุ รกั ษาศีลท่วี ัด
กจิ กรรมในประเพณสี งกรานต์มอญ เช่น การแห่หงส์ ธงตะขาบ การเล่นสะบ้ามอญ การสรงนำ้ พระ
การแห่ข้าวแช่ แห่น้ำปลาหวาน ปลอ่ ยปลา แหส่ งกรานต์ และการทำบญุ กลางบา้ น รำเจ้าประจำปี
ของแต่ละหม่บู ้าน
กกกกกกก3. ประเพณแี หเ่ ตา่

3.1 ประวัตคิ วามเป็นมาประเพณีแห่เตา่ จัดขนึ้ ในวันท1่ี 5 เดอื น เมษายน ของทกุ ปี
ตรงกบั เทศกาลสงกรานต์ ซึง่ ชาวบา้ นมีความเชือ่ ว่า การแห่เต่าน้ันจะทำให้ชาวบ้านมีอายยุ ืนสุขภาพ
ร่างกายแขง็ แรง มีความอดทน จงึ ทำให้ชาวบา้ นทำสืบตอ่ กนั มา จนถึงปจั จุบันนี้

76

3.2 ความสำคัญของประเพณีแห่เต่าจดั ข้นึ ในวนั ช่วงเทศกาลสงกรานต์ ตรงกบั วันท่ี 15
เดอื น เมษายน ของทกุ ปี การจดั ประเพณีแหเ่ ตา่ เพื่อเป็นการอนรุ ักษป์ ระเพณีของทอ้ งถน่ิ และเปน็
การสอดแทรกหลกั ธรรมคำสอนของพุทธศาสนา ในเรือ่ งของการเสียสละ รจู้ ักการให้ และการแบ่งปนั
ประเพณแี หเ่ ตา่ จึงปฏิบตั ิสืบทอดกันมาจนถงึ ทกุ วนั น้ี

3.3 กิจกรรมในประเพณแี ห่เต่า จัดข้นึ จากชาวบ้านตำบลคลองขวาง เพื่อใหช้ าวบา้ นที่
อยใู่ นพ้นื ท่อี อกมาร่วมบริจาคปัจจยั และนำปจั จัยท่ีได้รบั จากการบรจิ าคนำไปถวายวดั คลองขวาง
บำรุงพระพทุ ธศาสนาสืบตอ่ ไป
กกกกกกก4. ปะเพณแี หธ่ งตะขาบ

4.1 ประวัตคิ วามเป็นมาของประเพณแี ห่ธงตะขาบ ประเพณีแห่ธงตะขาบเปน็ ความ
เชื่อชีวิตหลงั ความตาย และความกตัญญตู อ่ บรรพบรุ ษุ

4.2 ความสำคัญของประเพณแี ห่ธงตะขาบเพื่อบูชา และเฉลิมฉลองเมื่อครัง้ ที่
พระพทุ ธเจา้ เสด็จกลบั จากจากสวรรค์ช้ันดาวดึงส์ ในการฉลองงานบญุ การกุศล ชาวรามญั จะใชเ้ สา
หงส์ และธงตะขาบคู่กนั

4.3 กจิ กรรมในประเพณแี ห่ธงตะขาบ ใชเ้ ชือกเป็นเส้นขอบผกู ขวางค่ันด้วยซ่ีไม้ไผ่เป็น
ช่วง ๆ ใช้เสื่อผืนยาวปิดทับแทนผ้าหรือกระดาษเป็นลำตวั ปลายไม้ทีย่ ื่นสองขา้ งทุกซป่ี ระดับด้วยช้อน
ผูกห้อยแทนขา สลับกับพู่กระดาษเพื่อความสวยงาม หัว และ หางสานผูกด้วยโครงไม้ปิดกระดาษสี
แห่ไปที่วัด ขึงธงไว้กับต้นเสาในศาลา นำสายสิญจน์มาวงรอบธง ทำพิธีถวายธง นำธงไปชักขึน้ แขวน
บนเสาหงส์
กกกกกกก5. ประเพณีการจดั งานศพพระสงฆม์ อญ

5.1 ประวัตคิ วามเป็นมาประเพณกี ารจดั งานศพพระสงฆม์ อญ ประเพณีการจัดงานศพ
พระสงฆ์มอญ ชาวไทยเชื้อสายมอญจะมพี ิธกี รรมท่ีเขา้ มาเก่ยี วข้องต้งั แต่เกิดจนตาย อีกทง้ั ศรทั ธาใน
พุทธศาสนาควบค่ไู ปกับการนับถือผีบรรพบุรษุ ก่อใหเ้ กดิ รากฐานของประเพณี และพธิ ีกรรมที่สบื ทอด
ปฏบิ ตั ิกนั มา ดงั นัน้ คนมอญจึงมรี ูปแบบพธิ ีกรรมทแ่ี ฝงความหมาย และปรศิ นาธรรมต่าง ๆ

5.2 ความสำคญั ของประเพณีการจัดงานศพพระสงฆม์ อญ เปน็ การแสดงเคารพนับถือ
และบุญคุณตอ่ พระสงฆ์ทมี่ รณภาพ

5.3 รายละเอียดประเพณีการจดั งานศพพระสงฆ์มอญ เมื่อพระสงฆ์มอญมรณภาพจะมี
พิธีการในการจดั งานศพพระสงฆ์อย่างสมฐานะของความเป็นสมณะ มีการสร้างปราสาทมอญสำหรับ
เป็นสถานที่ประกอบพิธีฌาปนกจิ มีการสร้างโลงบรรจุศพแบบมอญ ที่วิจิตรสวยงาม มีประเพณีการ
จดุ ลูกหนู มีการตงั้ โรงทาน
กกกกกกก6. พิธแี หเ่ จา้ พอ่ จุ้ย

6.1 ประวตั ิความเปน็ มาของพิธแี หเ่ จ้าพ่อจ้ยุ ชาวไทยเชอื้ สายจีนในอำเภอไทรน้อย
มีความศรัทธาในเจ้าพอ่ จ้ยุ เป็นอยา่ งมากไดส้ ร้างศาลเจ้าพอ่ จ้ยุ ไทรใหญ่อย่างสวยงามตามแบบ

77

สถาปัตยกรรมจนี ในช่วงหลังวันตรุษจีน จะมีพิธีแห่เจ้าพ่อจุย้ และจัดงานประจำปเี ปน็ งานใหญ่งาน
หนงึ่ ของอำเภอไทรน้อย

6.2 ความสำคญั ของพิธแี หเ่ จ้าพ่อจยุ้ ความสำคญั ของประเพณีแห่เจ้าพอ่ จยุ้ เพอ่ื เป็นการ
สบื สานประเพณี และวฒั นธรรมของชาวไทยเช้ือสายจนี ทอี่ าศัยอยูใ่ นพ้ืนที่อำเภอไทรนอ้ ย\

6.3 กิจกรรมในพิธแี ห่เจา้ พ่อจุ้ย คอื วนั แห่เจา้ พอ่ จุ้ยจะมีพธิ เี ล้ยี งอาหารพระ จากนั้น
มีพธิ ไี หว้ ปึงเถ่ากง ไหว้ปึงเถ่ามา และเชญิ รูปเจา้ พ่อจุ้ยแหร่ อบ อำเภอไทรน้อย ชาวตลาดจะจัดโตะ๊
ทหี่ น้าบ้านเพอ่ื สกั การบชู าเจ้าพ่อจุ้ยที่ ผา่ นหน้าบ้าน มกี ารจดุ ธูปเทยี น และจดุ ประทัดบชู าเจา้ พ่อจุ้ย
เพือ่ ขอพร และเพื่อความเป็นสริ มิ งคล
กกกกกกก7. พธิ แี หเ่ จ้าแมท่ องคำ

7.1 ประวัติความเป็นมาของพิธีแหเ่ จ้าแม่ทองคำ เปน็ เจา้ แมท่ ่ีคนไทยเชอื้ สายจีน
ในอำเภอไทรนอ้ ย ให้ความเคารพ เปน็ ทยี่ ึดเหนย่ี วทางด้านจิตใจ ศาลเจา้ แม่ทองคำอยูห่ ลังตลาด
ปากคลองขนุ ศรี ตำบลคลองขวาง อำเภอไทรนอ้ ย งานประจำปศี าลเจ้าแมท่ องคำ มีลิเกฉลอง จดั ประมาณ
เดือน มนี าคม ของทุกปี

7.2 ความสำคญั ของพธิ แี ห่เจ้าแม่ทองคำ เป็นทีย่ ึดเหนยี่ วในทางจติ ใจ เพ่ือขอพร และ
เพือ่ ความเป็นสิรมิ งคลในชีวติ และเปน็ การสบื สานประเพณีวัฒนธรรมท้องถน่ิ อำเภอไทรน้อย

7.3 รายละเอยี ดประเพณีแห่เจา้ แม่ทองคำ ทำพธิ ีเซน่ ไหวเ้ จา้ แม่ทองคำตามธรรมเนียม
จีนโบราณ เชิญเจ้าแม่เข้าขบวนแห่ ชาวบ้านตั้งเครื่องบูชา มีการจุดธูปเทียน จุดประทัด ชาวตลาด
ปากคลองขุนศรีจึงนับถือเจา้ แมท่ องคำ และได้สรา้ งศาลตามแบบสถาปตั ยกรรมจนี ที่สวยงามกกกก
กกกกกกก8. เทศกาลสำคญั และประเพณขี องชาวไทยมุสลิม

8.1 ประวัตคิ วามเปน็ มาของเทศกาลสำคัญ และประเพณีของชาวไทยมุสลมิ ประวตั ิ
ความเป็นมาเทศกาลสำคญั และประเพณขี องชาวไทยมสุ ลมิ เปน็ หลักคำสอนท่ีสอดคลอ้ งกับธรรมชาติ
ของมนุษย์ ท้งั น้ีเพ่ือให้การปฏิบัติตนเป็นไปด้วยความสะดวก และเรยี บงา่ ย โดยเริม่ ตน้ จากการศรทั ธา
ต่ออลั ลอฮผ์ ู้สรา้ ง การปฏบิ ตั ิศาสนกจิ การขัดเกลาจิตใจให้สะอาด มศี ีลธรรม และสามารถครองตนอยู่
รว่ มกบั ผอู้ ่นื ในสงั คม

8.2 ความสำคญั ของเทศกาลสำคัญ และประเพณขี องชาวไทยมุสลิมการปฏบิ ัตติ าม
และการนอบน้อมต่ออัลลอฮ์ พระผเู้ ปน็ เจ้า พร้อมกนั นพ้ี ระองค์ได้แต่งต้งั มฮุ มั มดั บุตรอับดลุ ลอฮ์
เป็นศาสดานำพามนษุ ยส์ กู่ ารให้ความเป็นเอกะแด่พระองค์ในการเปน็ พระผอู้ ภบิ าล และการเป็นพระเจ้า

8.3 รายละเอยี ดเทศกาลสำคัญ และประเพณขี องชาวไทยมสุ ลิม
8.3 การถอื ศิลอด (ถือบวช) การที่บคุ คลละเว้นอาหาร และเครือ่ งดืม่
8.3 วันฮารีรายอ (อีดิลฟิตริ) เป็นวันออกบวชเมื่อครบกำหนด 1 เดือน ของการถือ
ศีลอดในเดอื นรอมฎอน
8.3 พิธแี ต่งงาน มกี ารประกอบพิธแี ต่งงาน เจ้าบ่าวเจ้าสาวร่วมทำพิธีละหมาด และขอ
พรจากพระผู้เป็นเจ้า เมอ่ื เสร็จพิธีทางศาสนาแล้วมีการเลีย้ งอาหารผู้ท่มี าร่วมงาน

78

8.3 พธิ ีโกนผมไฟ เดก็ มุสลิมเมือ่ แรกเกิดจะมีพธิ ีโกนผมไฟใหแ้ ก่เด็กภายใน 7 วนั
นับตัง้ แต่วนั ทเ่ี กดิ

ผลการเรียนรู้ทค่ี าดหวงั

กกกกกกก1. บอก และอธิบายประเพณีทส่ี ำคญั
กกกกกกก2. ตอบกจิ กรรมท้ายบทประเพณีทส่ี ำคัญ

3. เห็นคุณคา่ ความสำคัญของประเพณีทสี่ ำคัญแตล่ ะประเภทของอำเภอไทรนอ้ ย

ขอบขา่ ยเนือ้ หา

กกกกกกกเรือ่ งที่ 1 ประเพณตี กั บาตรดอกไม้
กกกกกกกเร่ืองที่ 2 ประเพณีสงกรานตม์ อญ
กกกกกกกเรอ่ื งที่ 3 ประเพณีแห่เต่า
กกกกกกกเรอ่ื งท่ี 4 ปะเพณแี ห่ธงตะขาบ
กกกกกกกเร่อื งที่ 5 ประเพณกี ารจดั งานศพพระสงฆม์ อญ
กกกกกกกเรื่องท่ี 6 พิธีแห่เจา้ พ่อจยุ้
กกกกกกกเรื่องท่ี 7 พิธีแหเ่ จา้ แมท่ องคา
กกกกกกกเรอื่ งที่ 8 เทศกาลสาคญั และประเพณขี องชาวไทยมสุ ลมิ

สอื่ ประกอบการเรยี น

1. ภูมินามอำเภอไทรนอ้ ย นายพิศาล บญุ ผูก มนี าคม 2552 บริษัท อมรนิ ทร์พริ้นตง้ิ
แอนต์พบั ลชิ ชง่ิ จำกัด (มหาชน)
กกกกกกก2. อัตลกั ษณ์ทางวัฒนธรรมเมืองนนทบุรี โดยสำนกั งานจังหวดั นนทบุรี และสำนักงาน
วฒั นธรรมจังหวดั นนทบุรี 2558 ม.ป.ท
กกกกกกก3. ประวัติความเปน็ มาอำเภอไทรนอ้ ย สำนกั งานพัฒนาชุมชนอำเภอบางบวั ทอง
จงั หวัดนนทบุรี กระทรวงมหาดไทย http://district.cdd.go.th/bangbuathong/aboutก

เร่อื งท่ี 1. ประเพณตี กั บาตรดอกไม้

กกกกกกก 1 ประวัตคิ วามเปน็ มาของประเพณีตกั บาตรดอกไม้
กกกกกกก 1 ประวัติความเป็นมาของประเพณีตักบาตรดอกไม้ เป็นประเพณีของชาวไทยเชื้อสาย
มอญ (รามัญ) ชาวมอญเรียกประเพณีชอนกาว เป็นประเพณีทีจ่ ัดขึ้นในวนั ขึ้น 15 ค่ำ เดือน 11 ก่อน
ออกพรรษา 1 วัน พระสงฆ์มอญจะทำพิธีปวารณาออกพรรษา ในวันนี้จะมีพิธีตกั บาตรดอกไม้ที่วัด
มอญในอำเภอไทรน้อย คอื วัดไทรนอ้ ย วัดสโมสร

79

กกกกกกก 1 กล่าวโดยสรุป ประเพณีตกั บาตรดอกไม้เป็นของชาวไทยเชื้อสายมอญ (รามัญ) จัดข้ึน
ในวนั ข้นึ 15 ค่ำ กอ่ นออกพรรษา 1 วัน พระสงฆม์ อญจะทำพิธปี วารณาออกพรรษาในวนั น้จี ะมีพิธีตัก
บาตรดอกไมท้ ว่ี ัดมอญในอำเภอไทรนอ้ ย
กกกกกกก2. ความสำคญั ของประเพณตี ักบาตรดอกไม้
กกกกกกก 1 ประเพณีตักบาตรดอกไมธ้ ูป เป็นพิธีกรรมทางพุทธศาสนาอย่างหนึ่ง จุดมุ่งหมายของ
ชาวมอญที่ถือปฏิบัติ และแสดงความคารวะนอบน้อม อีกทั้งขอขมาลาโทษ หากมีเหตุพลาดพลั้งซ่ึง
เป็นการกระทำลว่ งเกินต่อพระพทุ ธศาสนา และพระภิกษุสงฆ์ ขอใหอ้ านิสงส์แห่งการถวายดอกไม้จงมี
ข้นึ เมือ่ พระภกิ ษไุ ด้รับบณิ ฑบาตแลว้ และนำไปบชู าพระพุทธรูป และปชู นยี สถานในวดั ตอ่ ไป
กกกกกกก 1 กล่าวโดยสรุป ประเพณีตักบาตรดอกไม้มีความสำคัญ ถือเป็นการปฏิบัติ และแสดง
ความคารวะนอบน้อม อีกทงั้ ขอขมาลาโทษ หากมเี หตุพลาดพล้ัง ซ่งึ เป็นการกระทำลว่ งเกนิ ต่อพระ
พุทธศาสนา และพระภกิ ษุสงฆ์เพ่ือรำลกึ ถงึ เหตุการณ์ท่ีเกีย่ วข้องกบั พระพุทธประวัติอันเป็นการบชู า
ตอ่ องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า

80

กกกกกกก3. กิจกรรมในประเพณีตกั บาตรดอกไม้
กกกกกกก 1 กิจกรรมในประเพณีตกั บาตรดอกไม้ ในวันออกพรรษา หลงั จากถวายอาหารบิณฑบาต
แด่พระสงฆ์ในเวลาเพลแล้วพระสงฆ์ทั้งหมดจะไปร่วมพิธีปวารณาออกพรรษาในอุโบสถโดยให้
ชาวบ้านนั่งอย่ตู ลอดสองข้างทางพร้อมท้ังจดั เตรียมดอกไมธ้ ปู เทียน ไวถ้ วายสักการะแต่พระสงฆ์ที่ลง
จากพระอุโบสถ เพื่อทำพิธีปวารณาตนออกพรรษา จะอัญเชิญพระพุทธรูปนำหน้าพระสงฆ์ เมื่อ
พระสงฆเ์ ดินไปพระอโุ บสถชาวบ้านคอ่ ย ๆ ถวายดอกไม้ ธูปเทียนแด่พระสงฆ์ เมอ่ื พระสงฆ์ท้ังหลาย
ฉันภตั ตาหารเพลแล้ว จะเดนิ ลงจากศาลาการเปรยี ญส่พู ระอโุ บสถ โดยมีผู้อัญเชญิ พระพุทธรปู นำหน้า
พระสงฆ์ เมือ่ พระสงฆเ์ ดนิ ไปพระอุโบสถชาวบา้ นค่อย ๆ ถวายดอกไม้ ธปู เทยี นแด่พระสงฆ์
กกกกกกก 1 กล่าวโดยสรุป กิจกรรมในประเพณีตักบาตรดอกไม้ เมื่อพระสงฆ์ทั้งหลายฉันภัตตาหารเพลแล้ว
จะเดินลงจากศาลาการเปรียญสู่พระอุโบสถ โดยให้ชาวบ้านนั่งอยู่ตลอดสองข้างทางพร้อมท้ัง
จัดเตรียมดอกไม้ธูปเทียน ไว้ถวายสักการะเม่ือพระสงฆ์ลงจากพระอุโบสถ เพื่อทำพิธีปวารณาตน
ออกพรรษา จะอัญเชิญพระพุทธรปู นำหน้าพระสงฆ์ เมื่อพระสงฆ์เดินไปพระอุโบสถชาวบ้านค่อย ๆ
ถวายดอกไม้ ธูปเทยี นแดพ่ ระสงฆ์

ประเพณีตักบาตรดอกไม้

81

เรอ่ื งท่ี 2 ประเพณสี งกรานต์มอญ
เรื่องท่ี 2 1. ประวตั คิ วามเปน็ มาของประเพณสี งกรานต์มอญ
เรอ่ื งที่ 2 1. ประเพณีสงกรานตม์ อญหรอื ชาวไทยรามัญ เรยี กเป็นภาษามอญวา่ (ปัจอะหต์ ะ๊ ห)์ เป็น

เทศกาลสำคัญประจำปีของชาวมอญ จะมีการทำบุญเฉลิมฉลองกันอย่างมโหฬารในทุกหมู่บ้านของ
ชุมชนชาวมอญ เทศกาลนี้ใช้เวลาหลายวันโดยจะเริ่มในวันที่ 13 เดือน เมษายนของทุกปี ไปจนถึง
เดือนพฤษภาคม ของทุก ๆ ปี แต่ในปัจจุบันจะจัดขึ้นในระหว่างวันที่ 13-15 เดือน เมษายน และมี
กจิ กรรมตา่ ง ๆ ท่ียึดถือตามประเพณขี องชาวไทยเชื้อสายมอญ (รามัญ) เปน็ หลักสำคญั ในการจัดกิจกรรม

เรอ่ื งที่ 2 1. กลา่ วโดยสรุป ประเพณีสงกรานต์มอญ เรียกเป็นภาษามอญวา่ (ปจั อะห์ตะ๊ ห)์ เปน็

เทศกาลสำคญั ประจำปขี องชาวมอญ จะมกี ารทำบญุ เฉลมิ ฉลองกันอยา่ งมโหฬารในทกุ หมบู่ า้ นของ
ชมุ ชนชาวมอญ โดยจัดขน้ึ ระหวา่ งวันท่ี 13–15 เดอื น เมษายน ของทกุ ปี มีกจิ กรรมตา่ ง ๆ

เรื่องท่ี 2 2. ความสำคญั ของประเพณีสงกรานตม์ อญ คือ
เรื่องที่ 2 1. ความสำคัญของประเพณสี งกรานต์มอญ คือ ชาวมอญถือกันวา่ ประเพณีนเี้ ปน็

ประเพณีข้นึ ศักราชใหม่ จงึ จัดขนึ้ ใหม้ ีการเฉลิมฉลองกันอย่างยงิ่ ใหญ่ด้วยการทำบญุ รกั ษาศีล เพอ่ื บูชา
พระรตั นตรยั เพ่อื บชู าทบี่ รรจุอัฐขิ องบรรพบุรษุ และพระสงฆม์ อญตอ้ งการจะสนองศรัทธาของ
ชาวบ้านด้วยการไดส้ รงนำ้ พระ

เรอ่ื งที่ 2 1. กลา่ วโดยสรปุ ประเพณีสงกรานต์มอญ เปน็ ประเพณีขน้ึ ศกั ราชใหม่ จึงจัดใหม้ กี าร

เฉลมิ ฉลองกันอย่างยิ่งใหญ่ ดว้ ยการทำบญุ รกั ษาศีล เพื่อบูชาพระรัตนตรยั มกี ารบชู าทบี่ รรจอุ ัฐิของ
บรรพบรุ ุษ และพระสงฆม์ อญตอ้ งการจะสนองศรทั ธาของชาวบ้านด้วยการได้สรงนำ้ พระ

เรอ่ื งที่ 2 3. กจิ กรรมในประเพณีสงกรานตม์ อญ คอื
เร่อื งท่ี 2 1. เทศกาลสงกรานตม์ อญนอกจากชาวบ้านจะมาทำบุญรักษาศีลที่วัด มกี จิ กรรมที่สำคัญ

เช่น การแห่หางหงส์ ธงตะขาบ การเลน่ สะบ้ามอญ การสรงน้ำพระ การแหข่ ้าวแช่ แห่นำ้ ปลาหวาน
ปล่อยปลา แห่สงกรานต์ และการทำบญุ กลางบา้ น รำเจา้ ประจำปขี องแตล่ ะหมู่บ้าน

82

ประเพณีสงกรานตม์ อญ

เร่อื งท่ี 2 1. กล่าวโดยสรุป กจิ กรรมในประเพณีสงกรานต์มอญ เชน่ การแห่หางหงส์ ธงตะขาบ

การเล่นสะบ้ามอญ การสรงน้ำพระ การแห่ข้าวแช่ แห่น้ำปลาหวาน ปล่อยปลา แห่สงกรานต์ และ
การทำบุญกลางบา้ น รำเจา้ ประจำปขี องแต่ละหมบู่ า้ น

เร่ืองที่ 3 ประเพณีแห่เต่า

กกกกกกก1. ประวตั ิความเป็นมาประเพณีแหเ่ ตา่
ประวตั ิความเปน็ มา ประเพณแี หเ่ ต่า เปน็ ประเพณที ท่ี ำสบื ทอดกนั มาต้งั แต่บรรพบรุ ุษ

ในพน้ื ที่ตำบลคลองขวาง อำเภอไทรน้อย จงั หวดั นนทบรุ ี ซ่ึงประเพณีแหเ่ ตา่ จะจัดขึ้น ในวนั ที่ 15
เดือน เมษายน ของทุกปี ซ่งึ ชาวบ้านมีความเช่ือว่า เตา่ เป็นสตั วท์ ่นี ิยมนำมาบูชา เพอ่ื เป็นสัญญา
ลกั ษณ์ของความมอี ายยุ นื ยาว มีความแข็งแรง ความอดทนซ่ึงการทำบุญกับเตา่ เป็น ๆ จะทำให้ได้ผลบญุ และด้วย
เหตทุ เี่ ต่าเป็นสญั ญาลักษณข์ องการมอี ายุยนื ยาว ผทู้ ม่ี ีความเชื่อก็จะมอี ายยุ นื และมีสขุ ภาพท่ีแข็งแรง
เหมือนกับเต่า

กล่าวโดยสรุป ประวตั คิ วามเป็นมาประเพณแี ห่เตา่ จัดข้นั ในวันท่ี 15 เดือน เมษายน
ของทุกปี ตรงกบั เทศกาลสงกรานต์ ซ่งึ ชาวบ้านมีความเช่อื วา่ การแห่เต่าน้ันจะทำให้ชาวบา้ นมอี ายุยืน
สุขภาพร่างกายแข็งแรง มคี วามอดทน จึงทำให้ชาวบ้านทำสบื ตอ่ กันมา จนถงึ ปัจจุบันนี้

83

กกกกกกก2. ความสำคญั ของประเพณแี ห่เตา่
ความสำคัญของประเพณีแหเ่ ต่า ในทางพระพุทธศาสนา ประเพณีแหเ่ ต่าจัดขึน้ เพื่อ

เป็นการอนุรกั ษ์ประเพณี และเปน็ การสอดแทรกหลักธรรมคำสอนของพทุ ธศาสนา ในเร่อื งของการ
เสยี สละ ร้จู กั การให้ เพื่อนำปัจจยั ทีไ่ ด้ จากการบริจาคไปบำรุงวัด ท้ังนี้เพ่อื ใหเ้ กดิ ประโยชนใ์ นทาง
พระพทุ ธศาสนา ต่อไป

กลา่ วโดยสรปุ ความสำคัญของประเพณแี ห่เต่า จัดขน้ึ ในวนั ชว่ งเทศกาลสงกรานต์ ตรง
กบั วนั ท่ี 15 เมษายน ของทกุ ปี การจดั ประเพณแี หเ่ ต่าเพ่อื เปน็ การอนุรกั ษ์ประเพณีของท้องถ่ิน และ
เป็นการสอดแทรกหลักธรรมคำสอนของพุทธศาสนา ในเรื่องของการเสียสละ รู้จักการให้ และการ
แบง่ ปนั ประเพณแี หเ่ ตา่ จงึ ปฏิบตั ิสืบทอดกันมาจนถึงทกุ วนั นี้
กกกกกกก3 รายละเอียดประเพณีแหเ่ ต่า

รายละเอียดประเพณีแห่เตา่ ชาวบ้านนำเตา่ แหไ่ ปรอบ ๆ หมูบ่ ้าน ในพ้นื ที่ตำบล
คลองขวาง อำเภอไทรน้อย จังหวัดนนทบุรี เพือ่ ให้ชาวบ้านทอี่ ยูใ่ นพืน้ ทีอ่ อกมาร่วมบรจิ าคปัจจยั และ
นำปัจจยั ทไ่ี ดร้ ับจากการบริจาคของชาวบ้านนำไปถวายวัดคลองขวาง ต่อไป

ประเพณแี หเ่ ตา่

เรื่องที่ 2 1. กลา่ วโดยสรุป รายละเอยี ดประเพณแี หเ่ ต่าจดั ข้นึ โดยชาวบ้านตำบลคลองขวาง เพื่อให้

ชาวบา้ นทอี่ ยู่ในพืน้ ทีอ่ อกมาร่วมบรจิ าคปจั จยั และนำปัจจัยทีไ่ ดร้ บั จากการบรจิ าคนำไปถวายวัด
คลองขวาง เพอื่ บำรุงพระพทุ ธศาสนาสืบต่อไป

84

เรื่องท่ี 4 ประเพณีแห่ธงตะขาบ
เรื่องท่ี 4 1. ประวัตคิ วามเปน็ มาประเพณีแห่ธงตะขาบ

เรอ่ื งที่ 4 1. ประเพณแี ห่ธงตะขาบเปน็ กุศโลบายทีแ่ สดงออกถึงความเชอ่ื ในเรอื่ งชีวิตหลังความตาย
และความกตญั ญูต่อบรรพบุรุษ โดยมีศาสนาเป็นตัวเชอื่ มประสาน อกี ท้งั เปน็ การกำหนดกจิ กรรม
ท่รี วบรวมผคู้ นของสงั คมใหร้ ่วมแรงร่วมใจกนั
เรอ่ื งที่ 4 1. กล่าวโดยสรปุ ประเพณีแห่ธงตะขาบเป็นความเชือ่ ชวี ิตหลงั ความตาย และความ
กตญั ญตู อ่ บรรพบรุ ษุ
เรอ่ื งท่ี 4 2. ความสำคญั ของประเพณแี ห่ธงตะขาบ
เรอื่ งท่ี 4 1. เพอ่ื บูชา และเฉลมิ ฉลองเมอ่ื ครง้ั ท่ีพระพุทธเจา้ เสด็จจากสวรรค์ชั้นดาวดงึ ส์ ในการ
ฉลองงานบุญการกศุ ล ชาวไทยเชื้อสายมอญ (รามัญ) จะใชเ้ สาหงส์ และธงตะขาบคู่กนั
เรื่องท่ี 4 1. กลา่ วโดยสรปุ ความสำคัญของประเพณีแห่ธงตะขาบเพอื่ บูชา และเฉลิมฉลองเมื่อครั้ง
ทพ่ี ระพุทธเจ้าเสดจ็ กลับจากจากสวรรคช์ ัน้ ดาวดึงส์ ในการฉลองงานบุญการกศุ ล ชาวรามัญจะใช้ เสา
หงส์ และธงตะขาบคู่กนั
เรอ่ื งท่ี 4 3. กิจกรรมในประเพณแี ห่ธงตะขาบ คือ
เรอ่ื งท่ี 4 1. ธงตะขาบแต่เดมิ เป็นธงกระดาษ ต่อมาเปลี่ยนเป็นผ้า ปัจจุบันใช้เชอื กเปน็ เสน้ ขอบผูก
ขวางค่ันด้วยซีไ่ ม้ไผ่เป็นช่วง ๆ ใช้เสื่อผืนยาวปิดทบั แทนผ้าหรือกระดาษเป็นลำตัว ปลายไม้ที่ยื่นสอง
ข้างทุกซี่ประดับด้วยช้อนผูกห้อยแทนขา สลับกับพู่กระดาษเพื่อความสวยงาม หัว และหางสานผูก
ด้วยโครงไม้ปดิ กระดาษสี จะทำกี่ตัวแล้วแต่กำลัง จากนั้นจะทำการแห่ไปทีว่ ัด เมื่อถึงก็จะขึงธงไว้กับ
ต้นเสาในศาลา จากนั้นพระจะนำสายสิญจน์มาวงรอบธง แล้วจึงทำพิธีถวายธงตามด้วยการสรงน้ำ
พระ เสร็จแลว้ จงึ นำธงไปชกั ข้ึนแขวนบนเสาหงส์

85

เรื่องท่ี 4 1. ประเพณีแหธ่ งตะขาบ

เร่อื งที่ 4 1. กลา่ วโดยสรปุ กจิ กรรมในประเพณแี ห่ธงตะขาบ ใช้เชอื กเป็นเส้นขอบผกู ขวางค่ันด้วย

ซี่ไม้ไผ่เป็นช่วง ๆ ใช้เสื่อผืนยาวปิดทับแทนผ้าหรือกระดาษเป็นลำตัว ปลายไม้ที่ยื่นสองข้างทุกซี่
ประดบั ด้วยชอ้ นผูกห้อยแทนขา สลับกับพู่กระดาษเพ่อื ความสวยงาม หวั และหางสานผกู ดว้ ยโครงไม้
ปิดกระดาษสี แห่ไปทว่ี ดั ขึงธงไวก้ บั ต้นเสาในศาลา นำสายสญิ จนม์ าวงรอบธง ทำพิธีถวายธงนำธงไป
ชักข้นึ แขวนบนเสาหงส์

เรอ่ื งที่ 5. ประเพณกี ารจดั งานศพพระสงฆ์มอญ
เรอื่ งท่ี 5. 1. ประวตั คิ วามเป็นมาประเพณีการจดั งานศพพระสงฆ์มอญ
เร่ืองท่ี 5. 1. ประวตั คิ วามเปน็ มาของประเพณีการจัดงานศพพระสงฆ์มอญ คนมอญใหค้ วามสำคัญ

กับพิธีกรรมที่เข้ามาเกี่ยวข้องตั้งแต่เกิดจนตาย อีกทั้งศรัทธาในพุทธศาสนาควบคู่ไปกับการนับถือผี
บรรพบุรุษ ก่อให้เกิดรากฐานของประเพณี และพิธีกรรมที่สืบทอดปฏิบัติกันมา ดังนั้นคนมอญจึงมี
รูปแบบพิธีกรรมที่แฝงความหมาย และปริศนาธรรมต่าง ๆ ตามโลกทัศน์ของคนมอญ มีการแบ่ง
ประเภทการตายแตกตา่ งกันตามสาเหตุ และสถานภาพของผูต้ าย อีกทั้งข้อปฏบิ ัติพิธีกรรมทีจ่ ำเพาะ
กับรูปแบบการตาย โดยยึดถือตามคัมภีร์โลกสมมตุ ิ ซึ่งในกรณีนี้จะกล่าวถึงเฉพาะงานศพทีต่ ายดที ี่มี
การจดั งานศพเปน็ แบบเผาศพ

86

เรื่องที่ 5. 1. กล่าวโดยสรุป ประเพณีการจัดงานศพพระสงฆ์มอญ ชาวไทยเชื้อสายมอญจะมี

พธิ กี รรมท่เี ข้ามาเกยี่ วข้องตัง้ แต่เกดิ จนตาย อกี ทง้ั ศรัทธาในพุทธศาสนาควบคูไ่ ปกับการนับถือผีบรรพ
บุรุษ ก่อให้เกิดรากฐานของประเพณี และพิธีกรรมท่ีสบื ทอดปฏิบัติกันมา ดังนัน้ คนมอญจึงมีรูปแบบ
พธิ กี รรมที่แฝงความหมาย และปริศนาธรรมต่าง ๆ

เรอื่ งท่ี 5. 2. ความสำคญั ของประเพณกี ารจัดงานศพพระสงฆม์ อญ
เรื่องที่ 5. 1. ความสำคัญของประเพณีการจัดงานศพพระสงฆ์มอญ ชุมชนชาวไทยเชื้อสายมอญ

(รามัญ) ในอำเภอไทรน้อย ให้ความสำคัญ และเคารพนับถือพระสงฆ์ในฐานะที่เป็นสาวกของ
พระสัมมาสัมพทุ ธเจา้ และมีวัฒนธรรมประเพณี ที่เป็นการแสดงความเคารพนบนอบต่อพระสงฆอ์ ยู่
มากมาย แม้เมื่อพระสงฆ์มรณภาพจะมีพิธีการในการจัดงานศพพระสงฆ์อย่างยิ่งใหญ่สมฐานะของ
ความเป็นสมณะ ถา้ เป็นพระเถระที่ทรงคณุ ธรรม การจัดงานศพพระเถระน้นั จะกระทำกันอยา่ งยงิ่ ใหญ่
มกี ารสรา้ งปราสาทมอญ สำหรับเปน็ สถานท่ีประกอบพิธฌี าปนกิจ มกี ารสรา้ งโลงบรรจุศพแบบมอญ
ทว่ี ิจิตรสวยงาม มีประเพณกี ารจุดลูกหนู มกี ารต้ังโรงทาน เปน็ ตน้

เรื่องที่ 5. 1. กล่าวโดยสรุป ความสำคัญของประเพณีการจัดงานศพพระสงฆ์มอญ เป็นการแสดง

เคารพนับถือ และบญุ คุณต่อพระสงฆท์ ม่ี รณภาพ

เรื่องท่ี 5. 3 รายละเอียดประเพณีการจดั งานศพพระสงฆ์มอญ
เรื่องที่ 5. 1.รายละเอียดประเพณีการจัดงานศพพระสงฆ์มอญในสมัยก่อนเมื่อมีคนตายขึ้นญาติ

พ่ีน้อง ตอ้ งรบี จดั ศพดว้ ยการต่อแท่นหรอื แครว่ างศพ กอ่ นเอาศพข้นึ วางบนแท่นวางศพ ตอ้ งจดั การทำ
ความสะอาดร่างกายศพเสียก่อน ซึ่งจะทำในตอนบ่ายหรอื เย็น โดยใช้ประคำดคี วายมาตำให้ละเอียด
ผสมกับน้ำขมิ้นกับใบส้มป่อย แล้วจึงเอามาอาบศพ เปลี่ยนเครื่องแต่งตัวศพใหม่ ภาษามอญเรียกว่า
ปังมอย (ผ้า 1 ชน้ิ ทบกันเปน็ รูปสามเหล่ียมเยบ็ ตดิ กันเก็บไว้สำหรบั ชว่ งขา 2 ข้าง คลา้ ย ๆ กางเกงลงิ )
แลว้ นำเส้ือผ้าตามประเพณีนิยมมาสวมทบั อกี ชั้นหนง่ึ ตอ่ จากนั้นหวีผม ทาแปง้ ประพรมน้ำอบ เสร็จ
แล้วใชด้ ้ายดิบมดั ศพ

87

เรอ่ื งท่ี 5. 1.

ประเพณีการจดั งานศพพระสงฆ์มอญ

เรื่องที่ 5. 1. กล่าวโดยสรุป รายละเอียดประเพณีการจัดงานศพพระสงฆ์มอญ เมื่อพระสงฆ์มอญ

มรณภาพจะมีพธิ กี ารในการจัดงานศพพระสงฆ์อย่างสมฐานะของความเปน็ สมณะ มีการสร้างปราสาท
มอญสำหรับเป็นสถานที่ประกอบพิธีฌาปนกิจ มีการสร้างโลงบรรจุศพแบบมอญที่วิจิตรสวยงาม มี
ประเพณีการจุดลูกหนู มกี ารต้งั โรงทาน

เรอ่ื งท่ี 6 ประเพณีแห่เจ้าพอ่ จ้ยุ
เรอื่ งที่ 5. 1. ประวตั คิ วามเปน็ มาประเพณีแหเ่ จ้าพอ่ จุ้ย
เรือ่ งท่ี 5. 1. ประวัติความเป็นมาประเพณีแหเ่ จา้ พ่อจยุ้ ตงั้ อยู่ หมู่ที่ 1 ตำบลคลองขวาง อำเภอไทร

น้อย จังหวัดนนทบุรี เดิมบริเวณศาลเจา้ พ่อจุ้ยเป็นตลาดเกา่ ชาวไทยเชือ้ สายจีนที่มีความศรทั ธาเจา้
พอ่ จยุ้ เปน็ อยา่ งมาก ชาวบ้านจึงรว่ มแรงรว่ มใจสรา้ งศาลเจา้ พอ่ จุ้ยไทรใหญ่ข้ึน การสร้างศาลเจ้าพ่อจุ้ย
ได้รับการออกแบบตามสถาปตั ยกรรมจีน พิธีการแห่จะจดั ขนึ้ ช่วงหลงั วนั ตรษุ จนี

เรื่องท่ี 5. 1. กลา่ วโดยสรปุ ประวัติความเป็นมาประเพณแี ห่เจา้ พอ่ จุย้ ชาวไทยเช้ือสายจีนในอำเภอ

ไทรน้อย มีความศรัทธาในเจ้าพ่อจุ้ยเป็นอย่างมาก ได้สร้างศาลเจ้าพ่อจุ้ยไทรใหญ่อย่างสวยงามตาม
แบบสถาปัตยกรรมจีน ในช่วงหลังวันตรุษจีน จะมีพิธีแห่เจ้าพ่อจุ้ย และจัดงานประจำปเี ป็นงานใหญ่
งานหน่งึ ของอำเภอไทรน้อย

88

เรือ่ งท่ี 5. 2 ความสำคัญของประเพณีแหเ่ จา้ พ่อจุ้ย
เรอ่ื งท่ี 5. 1. ความสำคญั ของประเพณีแห่เจา้ พ่อจยุ้ มีความสำคญั กบั ชาวไทยเช้อื สายจีน

เนื่องจากเปน็ ท่ียึดเหนย่ี วในทางจติ ใจ เพอื่ ขอพรและเพอื่ ความเปน็ สิรมิ งคลในชีวิตและเปน็ การสืบ
สานประเพณวี ฒั นธรรม ทอ้ งถิ่นอำเภอไทรนอ้ ย

เร่อื งที่ 5. 1. กล่าวโดยสรปุ ความสำคัญของประเพณแี หเ่ จา้ พ่อจยุ้ เพ่อื เป็นการสืบสานประเพณี

และวฒั นธรรมของชาวไทยเชอ้ื สายจนี ท่ีอาศยั อยใู่ นพืน้ ทอี่ ำเภอไทรนอ้ ย

เรอื่ งที่ 5. 3 รายละเอียดประเพณแี หเ่ จ้าพ่อจยุ้
เรอ่ื งท่ี 5. 1. ในวนั แหเ่ จา้ พ่อจ้ยุ จะมีพธิ ีเลยี้ งพระ อาหารทม่ี าถวายพระเปน็ อาหารเจส่วนใหญ่

จากนนั้ มพี ิธีไหวป้ งึ เถา่ กง ไหว้ปงึ เถา่ มา และเชญิ รูปเจ้าพอ่ จ้ยุ แหร่ อบอำเภอไทรนอ้ ย ชาวตลาดจะจดั
โตะ๊ ท่ีหนา้ บ้านเพอ่ื สกั การะบชู าเจา้ พอ่ จุ้ยที่ผ่านหนา้ บ้าน มีการจดุ ธปู เทียนและประทัดบชู าเจ้าพ่อจุ้ย
ตลอดสองขา้ งทางทีข่ บวนแห่เจ้าพอ่ จุย้ ผ่าน เพือ่ ขอพรและความเปน็ สิรมิ งคล ในงานประจำปศี าลเจ้า
พอ่ จุ้ยไทรใหญ่ จะมีงิว้ ฉลองในงานน้ีด้วย

ประเพณแี ห่เจ้าพอ่ จ้ยุ
กล่าวโดยสรุป รายละเอยี ดประเพณีแห่เจ้าพอ่ จ้ยุ วนั แหเ่ จ้าพ่อจยุ้ จะมีพธิ เี ล้ยี งพระ
จากนนั้ มพี ธิ ีไหว้ ปงึ เถา่ กง ไหวป้ งึ เถา่ มา และเชญิ รูปเจา้ พอ่ จุ้ยแหร่ อบอำเภอไทรน้อย ชาวตลาดจะจัด
โตะ๊ ท่หี น้าบ้านเพ่ือสักการะบูชาเจ้าพ่อจุ้ยท่ีผ่านหน้าบ้าน มีการจุดธปู เทยี นและประทัดบูชาเจ้าพ่อจุ้ย
เพอ่ื ขอพรและความเปน็ สริ มิ งคล

89

เร่อื งท่ี 7 ประเพณแี หเ่ จา้ แมท่ องคำ
เรอ่ื งท่ี 5. 1. ประวตั คิ วามเปน็ มาประเพณีแหเ่ จ้าแมท่ องคำ
เรอ่ื งที่ 5. 1. เจ้าแมท่ องคำเปน็ เจา้ แมท่ ค่ี นไทยเชื้อสายจนี ในอำเภอไทรนอ้ ยให้ความเคารพมากอีก

องคห์ นึง่ นอกจากเจา้ พ่อจ้ยุ ศาลเจ้าแม่ทองคำอยู่หลงั ตลาดปากคลองขนุ ศรี ตำบลคลองขวาง อำเภอ
ไทรน้อย งานประจำปีศาลเจา้ แมท่ องคำจะจัดประมาณเดอื นมีนาคม ของทกุ ปี

เรอื่ งท่ี 5. 1. กล่าวโดยสรุป ประวัตคิ วามเป็นมาของประเพณแี ห่เจ้าแม่ทองคำ เปน็ เจา้ แม่ทค่ี นไทย

เชื้อสายจีนในอำเภอไทรน้อย ให้ความเคารพ เป็นท่ยี ดึ เหนยี่ วทางดา้ นจิตใจ ศาลเจ้าแม่ทองคำอยู่หลัง
ตลาดปากคลองขนุ ศรี ตำบลคลองขวาง อำเภอไทรน้อย งานประจำปีศาลเจ้าแมท่ องคำ จะมีลิเกฉลอง
จดั ประมาณเดือนมีนาคม ของทุกปี

เรือ่ งที่ 5. 2. ความสำคญั ของประเพณีแหเ่ จ้าแม่ทองคำ
เรอ่ื งท่ี 5. 1. ความสำคญั ของประเพณีแหเ่ จ้าแม่ทองคำมีความสำคญั กบั ชาวไทยเชื้อสายจนี ท่มี า

ทำการคา้ ขายในพน้ื ที่อำเภอไทรน้อย เนื่องจากเป็นทีย่ ึดเหน่ียวทางจติ ใจ เพื่อขอพร และความเปน็
สิริมงคลในชีวิต และเปน็ การสืบสานประเพณวี ัฒนธรรม ทอ้ งถ่ินอำเภอไทรนอ้ ย

เรื่องที่ 5. 1. กล่าวโดยสรุป ความสำคัญของประเพณีแหเ่ จ้าแมท่ องคำเป็นที่ยึดเหนี่ยวทางจิตใจ

เพอื่ ขอพร และเพื่อความเป็นสิรมิ งคลในชีวิต และเป็นการสืบสานประเพณีวฒั นธรรมทอ้ งถ่ินอำเภอไทรน้อย

เร่ืองที่ 5. 3. รายละเอียดประเพณีแห่เจ้าแม่ทองคำ
เร่ืองท่ี 5. 1. ในวันงานจะเร่มิ ทำพิธีเซน่ ไหว้เจา้ แมท่ องคำตามธรรมเนียมจนี โบราณ จากน้นั

เชิญเจา้ แม่เข้าขบวนแห่ ขบวนแหเ่ จ้าแม่ทองคำจะเริม่ จากตลาดปากคลองขนุ ศรีไปตลาดทอ่ี ำเภอ
ไทรน้อย จากนน้ั ขบวนจะไปทางทิศเหนอื และไปตามถนนสายปทุมธานี - บางเลน บา้ นคลองขนุ ศรีไป
ทางเขา้ ถนนวดั ยอดพระพิมล - บ้านคลองเจ้า ขา้ มคลองพระราชาพิมล ที่ใกลค้ ลองลัดสีนวล กลบั มาท่ี
ศาลเจ้าแม่ทองคำที่ตลาดปากคลองขนุ ศรี ตลอดสองข้างทางที่ขบวนแหเ่ จา้ แม่ทองคำผ่านจะมี
ชาวบ้านตัง้ เครื่องบูชา มกี ารจดุ ธูปเทียน จุดประทัด ตลอดทาง

90

เรือ่ งท่ี 5. 1.

ศาลเจ้าแม่ทองคำ

เรื่องที่ 5. 1. กล่าวโดยสรปุ รายละเอียดประเพณีแหเ่ จ้าแม่ทองคำ เป็นพิธีเซ่นไหว้เจ้าแมท่ องคำ

ตามธรรมเนียมจีนโบราณ เชิญเจ้าแม่เข้าขบวนแห่ ชาวบ้านตั้งเครื่องบูชา มีการจุดธูปเทียน จุด
ประทดั ชาวตลาดปากคลองขนุ ศรจี งึ นบั ถือเจ้าแมท่ องคำ และได้สร้างศาลตามแบบสถาปตั ยกรรมจีน
ท่ีสวยงาม

เรื่องที่ 8 เทศกาลสำคญั และประเพณีของชาวไทยมสุ ลิม
เรือ่ งที่ 5. 1. ประวตั คิ วามเปน็ มาเทศกาลสำคัญ และประเพณีของชาวไทยมุสลมิ
เรื่องท่ี 5. 1. ประวัติความเป็นมาเทศกาลสำคัญ และประเพณขี องชาวไทยมสุ ลิม อิสลามไดบ้ ญั ญัติ

หลักคำสอนไว้สอดคล้องกับธรรมชาติของมนุษย์ ทั้งนี้เพื่อให้การปฏิบัติตนเป็นไปด้วยความสะดวก
และเรียบง่าย โดยเริ่มต้นจากความศรัทธาต่ออัลลอฮ์ผู้สร้าง จนกระทั่งการปฏิบัติศาสนกิจ เพื่อการ
ขัดเกลาจิตใจให้สะอาด มีศีลธรรม และสามารถครองตนอยู่ร่วมกับผู้อ่ืนในสังคมอันหลากหลายได้
อย่างสันติ

เรื่องที่ 5. 1. กล่าวโดยสรุป ประวัติความเป็นมาเทศกาลสำคัญ และประเพณีของชาวไทยมุสลมิ

เป็นหลักคำสอนทีส่ อดคลอ้ งกบั ธรรมชาตขิ องมนุษย์ ทั้งนเ้ี พอ่ื ให้การปฏิบตั ิตนเป็นไปดว้ ยความสะดวก
และเรยี บง่าย โดยเรม่ิ ต้นจากความศรัทธาต่ออัลลอฮ์ผู้สรา้ ง การปฏิบัติศาสนกิจ การขัดเกลาจิตใจให้
สะอาด มศี ลี ธรรม และสามารถครองตนอย่รู ว่ มกบั ผูอ้ ื่นในสังคม

91

เรอ่ื งท่ี 5. 2. ความสำคัญของเทศกาล และประเพณขี องชาวไทยมสุ ลมิ
เรอ่ื งท่ี 5. 1. ความสำคัญของเทศกาล และประเพณขี องชาวไทยมสุ ลิม“อิสลาม” แปลวา่ การยอม

จำนน การปฏิบัติตาม และการนอบนอ้ มตอ่ อลั ลอฮ์พระผ้เู ป็นเจ้า พร้อมกนั น้ี พระองคไ์ ดแ้ ต่งตั้ง
มุฮัมมดั บุตรอบั ดุลลอฮ์ เปน็ ศาสดานำพามนษุ ย์สู่การใหค้ วามเปน็ เอกะแดพ่ ระองค์ในการเปน็ พระผู้
อภิบาล และการเป็นพระเจา้ พร้อมทง้ั ยอมจำนนต่อพระประสงค์ของพระองค์ ใหถ้ อื ปฏบิ ัตติ ามคำ
บญั ชาของพระองค์

เรื่องที่ 5. 1. กล่าวโดยสรุป ความสำคัญของเทศกาลสำคัญ และประเพณีของชาวไทยมุสลิมการ

ปฏิบัตติ าม และการนอบนอ้ มต่ออลั ลอฮ์พระผู้เปน็ เจ้า พร้อมกนั น้ี พระองค์ได้แต่งต้ังมฮุ ัมมัด บุตรอับ
ดุลลอฮ์ เป็นศาสดานำพามนุษย์สู่การใหค้ วามเป็นเอกะแด่พระองค์ในการเป็นพระผูอ้ ภิบาลและการ
เป็นพระเจา้

เรอ่ื งที่ 5. 3. รายละเอียดเทศกาลสำคัญ และประเพณีของชาวไทยมสุ ลมิ
เรื่องที่ 5. 1. รายละเอียดเทศกาลสำคญั และประเพณขี องชาวไทยมสุ ลิม การถอื ศีลอด (ถือบวช)

การทีบ่ คุ คลละเวน้ อาหาร และเครื่องดื่ม รวมทัง้ การหลบั นอนกับภรรยา ในช่วงเวลาเดือนรอมฎอน
ของทุก ๆ ปี

เร่ืองท่ี 5. 1. วันฮารรี ายอ (อีดลิ ฟติ ริ) เป็นวนั ออกบวชเมือ่ ครบกำหนด 1 เดือน ของการถือศีลอด

ในเดือนรอมาฏอน ผู้ถอื ศลี อดจะเตรียมชำระร่างกายใหส้ ะอาดก่อนไปร่วมทำพิธีละหมาดทม่ี สั ยดิ
ตง้ั แต่เชา้ ตรู่

เรื่องท่ี 5. 1. พธิ แี ตง่ งาน เจา้ บ่าวจะยกขบวนมาทบี่ ้านเจ้าสาวทจ่ี ัดพธิ ีแต่งงาน ในขบวนแห่เจ้าบา่ ว

ที่มีการเชิญคมั ภีร์อลั กุรอา่ น ซงึ่ เป็นคัมภีร์ศักดส์ิ ิทธ์ใิ นศาสนาอสิ ลามนำขบวน เมอ่ื อนั เชญิ คมั ภรี ์
อลั กุรอาน มีการประกอบพิธแี ตง่ งาน เจ้าบา่ วเจ้าสาวร่วมทำพิธีละหมาด และขอพรจากพระผเู้ ปน็ เจ้า
เมือ่ เสรจ็ พธิ ีทางศาสนาแลว้ มกี ารเลี้ยงอาหารผู้ที่มาร่วมงาน

เรอ่ื งท่ี 5. 1. พิธีโกนผมไฟ เดก็ มสุ ลิมเม่ือแรกเกิดจะมพี ิธีโกนผมไฟให้แก่เด็กภายใน 7 วัน นับตั้งแต่

วันที่เกิด การจัดทำพิธีโกนผมไฟถ้าทำได้จะมีการนำเนื้อแพะแจกแบ่งปันในโอกาสที่จัดพิธี มีใจความว่า
เปน็ การยนื ยนั ยอมรบั และยึดมน่ั ทจี่ ะเคารพภักดี ต่ออัลลอฮ์ เพียงผเู้ ดียว และการยอมรับว่าอิสลาม
คือศาสนาที่เที่ยงแท้ และพระเจ้าที่มีสิทธิในการบูชามีเพียง อัลลอฮ์ เท่านั้น และสิ่งเคารพบูชาอื่น
นอกจากพระองค์เป็นโมฆะทั้งสิ้น รวมทั้ง ยอมรับว่าศาสนาอื่นนอกเหนือจากอิสลามล้วนเป็นโมฆะ
เช่นเดียวกนั

เร่อื งที่ 5. 1. กล่าวโดยสรุป รายละเอยี ดเทศกาลสำคัญ และประเพณีของชาวไทยมุสลมิ การถอื

ศีลอด (ถือบวช) การทีบ่ ุคคลละเวน้ อาหาร และเครื่องดื่ม วนั ฮารีรายอ (อีดลิ ฟติ ร)ิ เปน็ วนั ออกบวช
เมอ่ื ครบกำหนด 1 เดอื น ของการ ถอื ศีลอดในเดอื นรอมฎอน

เรอ่ื งท่ี 5. 1. พิธแี ต่งงาน มกี ารประกอบพธิ ีแตง่ งาน เจา้ บ่าวเจา้ สาวรว่ มทำพิธลี ะหมาด และขอพร

จากพระผ้เู ปน็ เจา้ เมอ่ื เสร็จพธิ ที างศาสนาแล้ว มกี ารเลี้ยงอาหารผู้ท่มี าร่วมงาน

92

เรอ่ื งท่ี 5. 1. พิธีโกนผมไฟ เด็กมุสลมิ เมอ่ื แรกเกิดจะมพี ิธีโกนผมไฟใหแ้ กเ่ ดก็ ภายใน 7 วัน

นับต้ังแต่วันที่เกิด

พธิ ีโกนผมไฟ

พธิ แี ต่งงานชาวไทยมสุ ลมิ

93

กจิ กรรมท้ายบท

กกกกกกกกิจกรรมท่ี 1

กกกกกกกคำช้ีแจง ใหผ้ เู้ รียนศกึ ษากจิ กรรมที่ 1 แลว้ เลือกคำตอบทถ่ี กู ทีส่ ดุ เพยี งข้อเดียว เขียน
คำตอบลงในกระดาษที่แจกให้ หรือกระดาษเปล่าของผู้เรยี น
กกกกกกก1. ประเพณตี กั บาตรดอกไม้ จัดขน้ึ ที่วัดใด
กกกกกกก1. ก. วดั ไทรใหญ่ วัดคลองขวาง
กกกกกกก1. ข. วัดสโมสร วัดไทรใหญ่
กกกกกกก1. ค. วัดเสนวี งศ์ วัดสโมสร
กกกกกกก1. ง. วัดคลองขวาง วัดเสนีวงศ์
กกกกกกก2. ประเพณแี หเ่ ต่าจดั ขึน้ ตามความเช่อื ของชาวบ้านในเรือ่ งใด
กกกกกกก1. ก. โชคลาภ
กกกกกกก1. ข. ความสขุ ของชวี ติ
กกกกกกก1. ค. อายุยืน สุขภาพแขง็ แรง
กกกกกกก1. ง. เพื่อสืบสานวัฒนธรรมประเพณี

กกกกกกก3. ประเพณีสงกรานต์มอญจะเริ่มเทศกาลในวนั ทเ่ี ทา่ ใดของเดอื นเมษายน
ก. 10 ข. 11
ค. 12 ค. 13

กกกกกกก4. ประเพณกี ารจดั งานศพพระสงฆ์มอญจะต้องสรา้ งสิง่ ใด
ก. พระเจดีย์
ข. ปราสาท
ค. วหิ าร
ง. เมรุ

กกกกกกก5. ศาลเจ้าพอ่ จุย้ ต้งั อยู่ในตำบลใด
ก. ขุนศรี
ข. ไทรนอ้ ย
ค. คลองขวาง
ง. ทววี ฒั นา

กจิ กรรมท่ี 2
กกกกกกกคำชแี้ จง ให้ผูเ้ รียนเตมิ คำหรือขอ้ ความสั้น ๆ ลงในชอ่ งวางให้ถูกต้องสมบูรณ์ ด้วยการเขียน
คำตอบลงในกระดาษทแ่ี จกใหห้ รอื กระดาษเปลา่ ของผเู้ รียน
กกกกกกก1. ประเพณีสงกรานต์มอญปัจจบุ นั จัดท่ี................................และ........................................
กกกกกกก2. ประเพณีแห่เตา่ จัดในพน้ื ทตี่ ำบล ...............................................................................
กกกกกกก3..ประเพณสี งกรานต์ ในภาษามอญเรยี กวา่ ........................................................................