PK - Zero Waste School 2021

คํานาํ

โรงเรยี นบานปากคลองโรงนาค สาํ นักงานเขตพน้ื ท่กี ารศึกษาประถมศกึ ษาชลบุรี เขต๑
ไดจ ัดทาํ “รายงานผลการดําเนนิ โครงการสงเสรมิ การจดั การเรียนสอนท่ีเนน ผเู รยี นเปน สําคัญ
กิจกรรมโรงเรียนปลอดขยะ ( Zero Waste School ) เพ่ือสรางวนิ ยั ความรับผิดชอบ และการมี
สวนรว มของทกุ ภาคสวน ในการปลกู ฝงจติ สาํ นกึ การลด คัดแยกขยะ และนําขยะกลบั มาใช
ประโยชนใ หมในชุมชน และมีสวนรว มกับองคก รปกครองสวนทอ งถนิ่ ในการจัดการขยะ มงุ สูการ
จดั การขยะและสิง่ แวดลอ มทย่ี ่ังยนื ประจําปการศกึ ษา พ.ศ. ๒๕๖๓ โรงเรียนปลอดขยะ ( Zero
Waste School) ข้นึ โดยมวี ัตถปุ ระสงคเ พ่อื รายงานผลการดาํ เนนิ งานกจิ กรรมโรงเรียนปลอดขยะ

ผลการดําเนนิ กจิ กรรมโรงเรยี นปลอดขยะ ( Zero Waste School ) ถอื ไดว าเปน กิจกรรม
ท่ีดอี ีกกิจกรรมหนึง่ ที่จะสง เสริมใหผ ูเรยี นและชมุ ชนมีจติ สาํ นึกทด่ี ีในการอนุรักษส ง่ิ แวดลอม
ในโอกาสนี้ ขอขอบคุณผูน ําชุมชน คณะครู และผเู รยี นทกุ คนของโรงเรียนบานปากคลองโรงนาค
ทใี่ หความรว มมอื และรวมกจิ กรรมโรงเรียนปลอดขยะ ( Zero Waste School ) ไดเ ปนอยางดี

คณะผูจ ัดทํา
โรงเรยี นบานปากคลองโรงนาค

สารบัญ
หัวขอ หนา
สวนท่ี 1 ขอ มลู พ้นื ฐานสถานศึกษา ๑
๑.๑ ประวตั ิโรงเรยี นโดยสงั เขป……………………………………………………………………………………….. ๑
๑.๒ สถานทีต่ งั้ ……………………………………………………………………………………………………………… 2
๑.3 สภาพพนื้ ท่ี…………………………………………………………………………………………………………….. 4
๑.4 รายละเอียดบุคลากร………………………………………………………………………………………………. 5
๑.๕ รายละเอยี ดจํานวนผเู รียน………………………………………………………………………………………. 5
๑.๖ ประเภทการประกวด…………………………………………………………………………………………… 5
๑.๗ ทม่ี าของปญ หาขยะมลู ฝอยในโรงเรยี นกอนดาํ เนนิ กิจกรรม……………………………………… 6
สวนที่ 2 นโยบาย การสนบั สนนุ และแผนการดําเนินงาน 7
๒.๑ นโยบายและการส่อื สารนโยบายของผบู รหิ ารภายในโรงเรยี น…………………………………… 8
๒.๒ แผนการดําเนินงานโรงเรยี นปลอดขยะ............................................................................... 11
สว นท่ี 3 กระบวนการสงเสริมความรูความเขาใจ และการมีสว นรว มจดั การขยะ 16
๓.๑ กระบวนการพัฒนาผเู รียน และสง เสรมิ ความรูความเขาใจการจัดการขยะมลู ฝอย......... 16
๓.๒ การมีสวนรว มของผเู รยี นและบุคลากรภายในโรงเรียน…………………………………………….. 21
๓.๓ การมีสวนรวมของภาคสวนตา งๆ ภายนอกโรงเรยี น……………………………………………….. 33
๓.4 จดุ เรยี นรูหรอื แหลงเรยี นรูในโรงเรยี น……………………………………………………………………. 34
สวนท่ี 4 การจดั การขยะภายในโรงเรียนโดยใชหลกั 3Rs 37
๔.๑ เสน ทางการจัดการขยะของโรงเรยี น……………………………………………………………………... 37
๔.๒ กิจกรรมการจดั การขยะทง้ั 4 ประเภท ตามหลกั 3Rs……………………………………………. 40
4.3 นวัตกรรมการจดั การขยะของโรงเรยี น………………………………………………………………….. 51
สวนที่ 5 ผลสาํ เรจ็ และความย่งั ยนื ของโรงเรยี นปลอดขยะ 52
๕.๑ ระดบั ความรู ความเขาใจของผเู รียนและบคุ ลากรภายในโรงเรียน…………………………… 52
๕.๒ มจี ติ สํานึก และพฤติกรรมการจดั การขยะท่ดี ี……………………………………………………….. 53
5.3 ขอ มลู ปริมาณขยะทีบ่ ง ช้ผี ลสาํ เรจ็ ของกจิ กรรม…………………………………………………….. 54
๕.4 ความย่งั ยืนและตอเน่ืองของการดําเนินงานโรงเรยี นปลอดขยะ……………………………… 55
สวนที่ ๖ การจัดการขยะมลู ฝอยและส่งิ แวดลอ มตามหลักปรัชญาเศรษฐกจิ พอเพยี ง 57
6.๑ ดําเนนิ กจิ กรรมการจดั การขยะตามหลักปรชั ญาเศรษฐกจิ พอเพียง 57
6.๒ การบริหารจดั การทรพั ยากรธรรมชาติและสง่ิ แวดลอมควบคูก ารจัดการขยะ 59
ภาคผนวก 60

สวนที่ ๑ ขอมูลพื้นฐานสถานศกึ ษา

๑.๑ ประวัติโดยสงั เขป

โรงเรียนบา นปากคลองโรงนาค ตั้งอยเู ลขท่ี ๕๐/๕ หม๕ู ตําบลอางศิลา อาํ เภอเมือง จงั หวดั ๑
ชลบรุ ี บนทรี่ าชพสั ดุ ท่ี ชบ.๖๖๖๓ มีพน้ื ท่ี ๑ ไร ๓ งาน ๓๐ ตารางวา จากการบรจิ าคท่ดี นิ โดย
นางอิ่ม (ไมป รากฏนามสกุล)

เม่อื วันที่ ๑ เมษายน พ.ศ.๒๔๓๕ โดยสรางเปน อาคารชว่ั คราวหลังคามุงจาก ไมมฝี าก้นั ใชช อื่
“โรงเรียนอางศลิ า ๒ บานปากคลองโรงนาค”

ตอ มาป พ.ศ.๒๔๘๓ นายเตมิ ศิลป นายอาํ เภอเมอื งชลบุรแี ละนายชนุ ลอื สุวรรณ (ศึกษาธกิ าร
อาํ เภอ) พรอ มผูบ รหิ ารโรงเรยี น

ปพ.ศ. ๒๔๘๘ นายไมตรี สิงหมณี ศกึ ษาธิการอําเภอ ไดสรา งใหมเ นื่องจากหลังเดิมถูกพายุพดั
พงั โดยความรว มมอื ของชาวบา น ผูบริหาร ครู และเจาอาวาสวดั ใหมเ กตงุ าม

และตอมาในป พ.ศ.๒๔๙๕ ไดก อสรา งอาคารเรยี นแบบถาวร ๒ หอ งเรยี น ผนังไม พ้นื เท
คอนกรตี ช้ันเดียวและตอเติมแบบค.ส.ล. พิเศษ อกี ๓ หอ งเรยี น ขนาด ๗x๙ เมตร

ป.พ.ศ.๒๕๑๙ นายสันทดั ล้มิ ประเสริฐ ผูบรหิ ารโรงเรียน และพระครูสนุ ทร พัฒนกิจ
เจาอาวาสวัดใหมเกตุงามไดส รา งอาคารโรงอาหาร ขนาด ๑๐x๑๕ เมตร และมกี ารพัฒนาในเรือ่ ง
สาธารณปู โภคตางๆภายในสถานศกึ ษาใหม ีความพรอมในการจดั การศกึ ษา

ป พ.ศ.๒๕๒๙ ไดงบสรางอาคารเรียนแบบ สปช. ๑๐๓/๒๕๒๖ ชนั้ เดยี ว ๔ หองเรยี น
งบประมาณ ๖๖๐,๐๐๐ บาท และไดมกี ารพฒั นาตอ มาเรอื่ ยๆจนถงึ ปจจุบนั

ในปจจบุ ันป พ.ศ.๒๕๖๔ มอี าคารเรยี น ๒หลงั ประกอบดวย อาคารเรยี น คสล. ๓ ชัน้ ๘
หองเรียน(ใตถนุ โลง) งบองคการบรหิ ารสวนจังหวดั ชลบุรี และ อาคารเรยี นแบบ สปช. ๑๐๕/๒๙
ปรับปรงุ อาคารเรียน ๒ ชั้น ๖ หองเรียน (ชัน้ ลาง ๒ หอ ง ชั้นบน ๔ หอง) งบ สํานกั งานคณะกรรมการ
การศึกษาขน้ั พ้ืนฐาน อาคารอเนกประสงค(โรงอาหาร) ๑หลงั อาคารอเนกประสงค( โดม) ๑ หลัง
อาคารหอ งนํ้า-หอ งสว ม ๒ หลงั บนพ้นื ที่ ๑ ไร ๓ งาน ๓๐ ตารางวา

มคี รู ๑๒ คน นักการ ๑ คน อัตราจา ง ๓ คน มีนกั เรยี นชาย ๑๑๒ คน นักเรยี นหญงิ ๙๒ คน
รวม ๒๐๔ คน จดั การเรียนการสอนตั้งแตอนบุ าล ๑ ถึงชั้นประถมศึกษาปท่ี ๖

โรงเรียนบานปากคลองโรงนาค ดาํ เนนิ การบรหิ ารจัดการเรยี นรูตามหลักสูตรแกนกลาง
การศึกษาข้นั พนื้ ฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑ (ปรบั ปรงุ ๒๕๖๑) และนาํ นโยบายของกระทรงศึกษาธิการ
และสํานกั งานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพ้นื ฐาน หนว ยงานตน สังกัดมาบูรณาการการจัดกิจกรรม
เพื่อพฒั นาผูเรยี นใหมคี ุณลักษณะท่พี งึ ประสงค และสามารถดาํ รงตนใหอยูในสภาพสงั คมไดอ ยางมี
ความสขุ

สว นที่ ๑ ขอ มลู พ้นื ฐานสถานศึกษา

๑.๒ สถานท่ีตง้ั

โรงเรียนบา นปากคลองโรงนาค เปด สอนระดับชน้ั อนบุ าลศึกษาปที่ ๑ จนถึงระดับช้นั ประถมศึกษาปท ่ี ๖ ตั้งอยู
เลขที่ ๕๐/๕ หมูท ่ี ๕ ถนนอา งศิลา - บางแสน ตําบลอางศิลา อาํ เภอเมือง จังหวดั ชลบุรี รหสั ไปรษณีย ๒๐๐๐๐

สงั กดั สาํ นักงานเขตพื้นทกี่ ารศึกษาชลบุรี เขต ๑
 โทรศัพท ๐๓๘ – ๓๙๗๔๒๕
 โทรสาร ๐๓๘ – ๓๙๗๔๒๕
 Website : http://data.bopp-obec.info/web/?School_ID=1020080031

ทตี่ ัง้ และอาณาเขต ตดิ ท่ีดินนายชมุ ชุมกลา
 ทิศเหนือ ตดิ กับคลองโรงนาค
 ทิศใต ตดิ กับมะขามใหญ และทีด่ นิ นายฮัว้ สรอ ยคีรี
 ทิศตะวันออก ติดกับทดี่ นิ ของนายติม มโนเจริญ
 ทศิ ตะวนั ตก

๒

สว นท่ี ๑ ขอมูลพ้ืนฐานสถานศึกษา

๑.๒ สถานท่ีตง้ั

ผบู รหิ ารสถานศกึ ษา

ผอู ํานวยการโรงเรียนบานปากคลองโรงนาค
วทิ ยฐานะ ชาํ นาญการพเิ ศษ
โทรศัพท ๐๘๖ – ๙๘๖๑๔๕๖

นางสาวบญุ เออ้ื เอ่ียมรัตน

ครผู ูรบั ผิดชอบโครงการ

นายบัณฑติ ศรีทัศน
ตําแหนงครูผูช ว ย
โทรศัพท ๐๘๗-๙๔๒๑๘๓๖

นายราเมศ อนิ ทรห า
ตาํ แหนง ครูผชู วย

โทรศพั ท ๐๘๘-๐๖๙๘๙๓๕

3

สวนท่ี ๑ ขอมลู พ้นื ฐานสถานศึกษา

๑.๓ สภาพพืน้ ที่

๑) สภาพชมุ ชนรอบบรเิ วณโรงเรียนมีลักษณะเปน แบบเมืองแถบชนบท
มปี ระชากรประมาณ ๒๑,๐๐๐ คน บรเิ วณใกลเคียงโรงเรียนลอมรอบดว ย
รา นอาหาร ศาสนสถาน (ศาลเจาแมกวนอิม ศาลเจาหนาจา ไทจ้อื และศาลเจาพอ
กวนอู) อาชพี หลักของชมุ ชน คือ การประมง การคา ขายและรบั จาง เน่อื งจากอยตู ดิ
ชายฝงทะเลอา งศิลา ประชากรสว นใหญน บั ถอื ศาสนาพทุ ธ คิดเปน รอ ยละ ๙๕
ประเพณี/ศลิ ปวัฒนธรรมทองถน่ิ ทเ่ี ปน ทรี่ จู ักโดยท่วั ไป คือ วนั ไหลอางศิลา การแห
เทยี นพรรษา งานกองขา ว

๒) ผปู กครองสว นใหญ จบการศกึ ษาระดับประถมศกึ ษา รอยละ ๘๐
ประกอบอาชีพรบั จาง อาชพี คา ขายและอ่ืนๆ คดิ เปนรอยละ ๒๐ สภาพทางเศรษฐกจิ
รายไดโ ดยเฉล่ียตอ ครอบครัวตอ ปของผูป กครองประมาณ ๑๙,๐๐๐ บาท

๓) โอกาสและขอจาํ กัดของโรงเรยี น โรงเรียนบานปากคลองโรงนาค ซึ่งตั้ง
อยใู นเขตเทศบาลตําบลอางศิลา มแี หลงทอ งเทีย่ วหลายแหง จึงมีประชากรอาศัยอยู
อยางหนาแนน โรงเรียนไดร ับการสนบั สนุนงบประมาณจากเทศบาลตําบลอางศิลา
และ ชุมชน อยูใกลแหลงเรียนรู เชน ศาลเจา หนาจาซาไทจอื ศาลเจา แมกวนอิม
วดั โกมุทรตั นาราม โรงงานซอสจวิ้ ฮวด แหลงเพาะเลี้ยงหอยนางรม หอยแมลงภู
อูตอ เรือ โรงงานครกหิน มหาวิทยาลยั บรู พา และศูนยศ ึกษาธรรมชาติปาชายเลน
เปน ตน ทําใหนักเรียนไดม โี อกาสใชแหลงเรียนรูไ ดอ ยา งหลากหลายในการศึกษานอก
หองเรียนถึงแมชมุ ชนจะมีความสัมพนั ธและใหก ารสนับสนนุ กบั สถานศึกษาคอนขา งดี
แตเนอื่ งจากสภาพชมุ ชนโดยรวมอยูใกลแหลงทอ งเท่ียว และแหลง อบายมขุ จงึ ทาํ ให
มกี ารแพรระบาดของยาเสพติดในกลมุ เยาวชนปานกลาง เนือ้ ที่ ๑ ไร ๓ งาน

๔

สว นท่ี ๑ ขอ มลู พืน้ ฐานสถานศึกษา

๑.๔ รายละเอียดบุคลากร

มจี ํานวนครผู ูสอน จํานวน ๑๒ คน เจา หนา ท่ธี ุรการ ๑ คน นกั การภารโรง จํานวน ๑ คน รวมทั้งส้ิน จํานวน ๑๔ คน

๑.๕ รายละเอียดจํานวนผเู รียน

นักเรียนชาย จํานวน ๑๑๐ คน
นกั เรยี นหญิง จํานวน ๙๐ คน
รวมทง้ั สนิ้ จํานวน ๒๐๐ คน
(ขอ มูลเม่ือวนั ท่ี ๙ ธนั วาคม ๒๕๖๓)

๑.๖ ประเภทการประกวด

 กลมุ A โรงเรียนระดบั ประถมศึกษาและโรงเรียนขยายโอกาส
 กลุม B โรงเรยี นระดบั มธั ยมศึกษา

5

สวนที่ ๑ ขอมลู พ้นื ฐานสถานศกึ ษา

๑.๗ ท่ีมาของปญหาขยะมูลฝอยในโรงเรียนกอนดําเนนิ กจิ กรรม

โรงเรียนบานปากคลองโรงนาค ต้ังอยูท่ีหมู ๕ ตําบลอางศิลา อําเภอเมือง จังหวัดชลบุรี สังกัดสํานักงานเขตพื้นที่
การศกึ ษาประถมศกึ ษาชลบุรี เขต ๑ เปดสอนในระดับอนบุ าลศึกษา ถึง ช้ันประถมศกึ ษาปท ี่ ๖ เปน โรงเรียนท่ีใหความสําคัญ
ในเรอื่ งปญหาขยะในโรงเรียนและในชุมชนมากเปนพิเศษซ่ึงใกลแหลงทองเที่ยว สภาพปญหาขยะในโรงเรียน นับวันจะมีเพิ่ม
มากขึ้นเร่ือย ๆ ไมวาจะเปนขยะจาก เศษอาหาร หรือขนมท่ีนักเรียนรับประทานเหลือ เศษกระดาษ แกวน้ํา ขวดนํ้า
ถุงพลาสติก สงผลใหมีขยะเพ่ิมในปริมาณมาก หากมีการบริหารจัดการเก่ียวกับกําจัดขยะท่ีไมดี ก็จะทําใหขยะเหลานั้น
หมักหมมเนาเหม็นและเปนแหลงเพาะเชื้อโรคตาง ๆ ไดเปนอยางดี ทําใหสภาพแวดลอมเปนพิษ และสรางภาพลักษณท่ีไมดี
แกโรงเรียน

จากการศึกษาพบวาปญหาขยะในโรงเรียนเกิดจากการขาดจิตสํานึกที่ดีในการทิ้งขยะของเด็ก ๆ การบริหารจัดการ
ของโรงเรียนดานขยะไมไดรับการสนใจจากนักเรียน ผูปกครอง คณะครู หรือผูท่ีเขามาในบริเวณโรงเรียน ดังนั้น จึงไดมีการ
หารือเพ่ือหาแนวทางแกไขและ การสรางจิตสํานึก และกระตุนเตือนในทุกคนในโรงเรียนไดตระหนักถึงผลกระทบเก่ียวกับ
ปญหาขยะ จึงเปนเรื่องจําเปนท่ีตองกระทําอยางสม่ําเสมอ และวางกรอบแนวทางในการบริหารจัดการขยะอยางเปนระบบ
หากเราทุกคนในโรงเรียน สถานศึกษา ไดรวมมือรวมใจเก่ียวกับการจัดการขยะ โดยเชื่อมโยงเร่ืองปญหาขยะกับเรื่องของการ
พัฒนาการเรียนรูใหแกผูเรียน ซึ่งเนนในเรื่องของความตระหนักดวยการใหความรูและบูรณาการไปสูวิถีชีวิตจริงดวยการ
ปฏิบัตจิ ริง ปญ หาก็จะลดนอยลง และสงผลใหโรงเรยี นสะอาด สวยงาม นาอยู มีส่งิ แวดลอ มท่ีดี และปราศจากมลพษิ

การประชมุ หารอื เพ่ือวางแผนการดาํ เนนิ
การกาํ หนดนโยบาย

6

สว นที่ ๒ นโยบาย การสนบั สนนุ
และแผนการดาํ เนินงาน

๒.๑ นโยบายและการส่ือสารนโยบายของผบู รหิ ารภายในโรงเรยี น

(แนวทางการสนบั สนุนทง้ั ดานงบประมาณและการอํานวยความสะดวกในการดําเนินงาน)

โรงเรยี นบา นปากคลองโรงนาค ไดม ีนโยบายและการส่ือสารนโยบายผูบริหารภายในโรงเรยี นใหคณะครูไดร บั รูแ ละ
นํามาเปน แนวทางในการดําเนนิ กิจกรรม โดยผา นการประชุมครู หารือ และกําหนดแนวทางรว มกนั การจัดทําแผนการ
ปฏบิ ัตงิ านประจาํ ป เพ่ือดาํ เนินการโรงเรยี นปลอดขยะ และมปี ระกาศนโยบายของโรงเรยี น มคี าํ สัง่ ผูร บั ผิดชอบ กจิ กรรม
โรงเรียนปลอดขยะรว มกนั

ในการการจัดกจิ กรรมการเรียนรเู พื่อใหผเู รียนบรรลุเปาหมายการพฒั นาทย่ี ่ังยนื (Sustainable Development
Goals : SDG) ผูบรหิ ารโรงเรยี นตอ งสนับสนุนการจดั กระบวนการเรยี นรใู หค รอบคลุม ๕ ดาน ตามเอกลักษณ
PAKKLONG-ZERO MODEL ดงั น้ี

๒.๑ P = Participation การมสี ว นรว มและลงมอื ปฏิบตั ิ ใหอ ุทิศตนในการรวมมือ ลงมืออนุรกั ษสิ่งแวดลอ มเพื่อ
อนาคตของคนรนุ ตอไป

๒.๑.๑ จัดคําสงั่ มอบหมายงานทีช่ ัดเจนกบั คณะครูในการลงมือปฏิบตั ิ
๒.๑.๒ จัดระดมงบประมาณสนับสนุนการจดั กจิ กรรม ระดมบคุ ลากรในทองถ่นิ เขามามี

สว นรวมในการการดําเนินงาน
๒.๒ A = Awareness ความตระหนกั ใหรบั รู รสู กึ ไวตอปญหาส่ิงแวดลอ มไดเขา มามสี วนคดิ ตดั สนิ ใจ รวมวางแผน
รวมทํางาน จากผบู รหิ าร คณะครบู ุคลากร คณะกรรมการสถานศึกษาข้ันพนื้ ฐาน ผูป กครองนกั เรยี น และชมุ ชน
๒.๓ K = Kindness ผบู ริหารประสานความรวมมือตกลงใจรว มกนั ในความชว ยเหลือซ่ึงกนั และกนั ในการบรหิ าร
แบบมสี ว นรว ม ไดเขามามสี วนคดิ ตดั สินใจ รวมวางแผน รว มทาํ งาน จากผบู รหิ าร คณะครูบุคลากร คณะกรรมการ
สถานศกึ ษาขัน้ พ้นื ฐาน ผูปกครองนักเรยี น และชมุ ชน ในการจัดกจิ กรรมใหบรรลเุ ปาหมาย
๒.๔ K = Knowledge ผบู ริหาร คณะครูบคุ ลากร คณะกรรมการสถานศึกษาข้นั พ้ืนฐาน ผูปกครองนักเรยี น
นกั เรียน และชุมชน มีความรู ความเขา ใจ เกยี่ วกับสงิ่ แวดลอมทางธรรมชาติ สงั คม เศรษฐกจิ และการเมอื ง
๒.๕ L = Learning การแสวงหาการเรียนรูซ ึง่ กนั และกันใหม ที ักษะ การช้ีบง ปญหา การแกปญหา (ตาม
กระบวนการทางวทิ ยาศาสตร) การปองกนั ปญ หา การสือ่ ความหมาย การตดั สนิ ใจ การประนีประนอม การสรางความ
รวมมอื
๒.๖ O = Organization จัดระบบการจัดกจิ กรรมตามหลักสูตรบรู ณาการการเรยี นรูกับการปฏบิ ัติใหมี
คณุ ลกั ษณะสอดคลองกับหลักสตู รโรงเรียนปลอดขยะ “๕ ส. สรา งนิสัย ใสใจ วถิ ีพอเพยี ง สู Zero Waste School”
กิจกรรมวนั สําคญั ตางๆ ในดา นเจตคติ ใหมีความเอ้ืออาทร หวงใยและรบั ผิดชอบตอส่ิงแวดลอม มีคานยิ มท่ีถูกตองเหมาะสม
ในการปฏบิ ัติตอ สิ่งแวดลอม โดยประสานความรวมมือกบั คณะครูในการจดั ทําแนวทางการปฏบิ ัติ เพ่ือสงเสริมและพัฒนา
ผูเรียนใหมคี วามตระหนักถึงความสาํ คัญของการลด การคดั แยกขยะ และการนําขยะกลับมาใชใ หม และนํามาใชใน
ชวี ิตประจําวนั รวมทั้งใหค วามรวมมอื ในการทํางานรว มกัน และตดิ ตามพฤติกรรมของนักเรียนในการปฏบิ ัตติ น

๗

สวนท่ี ๒ นโยบาย การสนับสนนุ
และแผนการดาํ เนินงาน

๒.๑ นโยบายและการสื่อสารนโยบายของผบู รหิ ารภายในโรงเรียน

(แนวทางการสนบั สนุนทงั้ ดา นงบประมาณและการอํานวยความสะดวกในการดําเนนิ งาน)

๒.๗ N = Network การสรา งเครือขายโดยมบี ุคคลผูม ีสวนรวม ไดแก ผบู ริหาร ครู บคุ ลากร คณะกรรมการ
สถานศึกษา ผปู กครองนักเรียน นักเรยี น ชมุ ชน มบี ทบาทในการ รวมคดิ รว มรบั ผิดชอบ รว มทาํ รวมประเมนิ ผล รว มพัฒนา
และรว มภาคภมู ิใจ ในการจดั กจิ กรรม ดงั นี้

๒.๗.๑ การประชุมคณะกรรมการสถานศึกษาอยา งนอยภาคเรียนละ ๑ ครัง้
๒.๗.๒ การประชุมผปู กครองภาคเรยี นละ ๑ ครง้ั
๒.๗.๓ ผูป กครองพบครปู ระจําช้นั เรยี นภาคเรียนละ ๑ คร้งั
๒.๗.๔ การปฐมนิเทศผูปกครองและการจัดงานปจ ฉมิ นิเทศเพ่ือรายงานผลและเผยแพรงาน
๒.๘ G = Good governance สงเสรมิ หลักธรรมมาภบิ าลในการบริหารจดั การศึกษาของโรงเรียน ตามลําดับขั้นดังนี้

๑. รวมวเิ คราะหสภาพปญ หาและความตองการ
๒. รวมสรา งความตระหนักแกผูมีสว นเก่ียวขอ ง
๓. รว มสรา งวิสัยทศั น พันธกจิ กลยุทธเพื่อการพฒั นา
๔. รวมสรางทมี งาน แบงหนาท่ี กระจายอํานาจ
๕. รวมพัฒนาทีมงานและบุคลากร
๖. รวมดาํ เนินการพัฒนาตามแผน
๗. รว มสรา งภาคเี ครือขายการเรียนรู
๘. รว มประเมนิ ผลความสาํ เรจ็
๒.๙ Z = Zero การจํากัดปริมาณขยะที่เกิดภายในโรงเรยี นใหมปี ริมาณลดลง
๒.๑๐ E = Economic การดําเนนิ การใหส อดคลอ งกบั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียง
๒.๑๑ R = Responsibility มคี วามรบั ผดิ ชอบตอตนเองและสังคม
๒.๑๒ O = Online การเผยแพรผ ลการปฏบิ ตั งิ านผา นส่ือสังคมออนไลน

ZERO

๘

สว นท่ี ๒ นโยบาย การสนับสนนุ
และแผนการดําเนนิ งาน

๒.๑ นโยบายและการสอื่ สารนโยบายของผูบรหิ ารภายในโรงเรยี น

(แนวทางการสนับสนนุ ทง้ั ดา นงบประมาณและการอํานวยความสะดวกในการดําเนนิ งาน)

มีการสื่อสารการปฏบิ ตั จิ ากผูบริหารถงึ บุคลากรและผเู รยี นอยา งตอเนื่อง

๙

สว นที่ ๒ นโยบาย การสนับสนนุ
และแผนการดาํ เนินงาน

๒.๑ นโยบายและการสือ่ สารนโยบายของผูบรหิ ารภายในโรงเรยี น

(แนวทางการสนบั สนนุ ทงั้ ดานงบประมาณและการอํานวยความสะดวกในการดาํ เนนิ งาน)

มีการแตงตัง้ คณะกรรมการดาํ เนนิ การทีช่ ัดเจนอยางตอ เนือ่ ง

ปการศึกษา 2560 ปการศึกษา 2561

ปก ารศกึ ษา 256๒ ปการศึกษา 256๓

๑๐

สว นที่ ๒ นโยบาย การสนับสนุน
และแผนการดําเนนิ งาน

๒.๒ แผนการดําเนนิ งานโรงเรยี นปลอดขยะ

กิจกรรมโรงเรยี นปลอดขยะ (Zero Waste School)

โรงเรียนมกี ารจัดทาํ แผนการปฏิบัตงิ านประจาํ ป โดยมกี ารประชุม ปรกึ ษาหารอื คณะครูทกุ คน ในการจดั ทํา
โครงการ/ กจิ กรรมโรงเรียนปลอดขยะ (Zero waste school) อยางตอเน่ืองทกุ ป เพื่อปลูกฝง คณุ ลักษณะนสิ ัยทย่ี ัง่ ยืน
และมคี ําสั่งแตงต้ังคณะทํางานตามแผนงานโครงการทุกป ดังนี้

โครงการ สงเสริมการจดั การเรยี นการสอนที่เนนผูเรยี นเปน สําคญั
กิจกรรมโรงเรียนปลอดขยะ (Zero Waste School)
สนองนโยบายสพป.ชบ.1 กลยุทธท ี่ 1 พัฒนาคุณภาพผูเ รยี นในระดับการศึกษาขนั้ พนื้ ฐาน
กลยทุ ธท ี่ 2 การเพิ่มโอกาสใหผเู รยี นเขา ถงึ บรกิ ารการศกึ ษาขัน้ พน้ื ฐาน
กลยทุ ธโรงเรียน กลยุทธท่ี 1 พฒั นาคุณภาพผูเรยี นในระดบั การศึกษาขน้ั พ้นื ฐาน
กลยทุ ธที่ 2 การเพิ่มโอกาสใหผ ูเ รียนเขา ถงึ บรกิ ารการศึกษาขัน้ พืน้ ฐาน
สนองมาตรฐานการศกึ ษาขนั้ พ้ืนฐานที่ 3 กระบวนการจดั การเรียนการสอนท่เี นน ผเู รียนเปนสาํ คญั
ตวั บงช้ที ี่ 3.2 การจดั การเรยี นการสอนท่ยี ึดโยงกบั บริบทของชุมชนและทองถิ่น
ผูรับผิดชอบกิจกรรม นายบณั ฑิต ศรีทัศน และ นายราเมศ อินทรหา
ลกั ษณะกจิ กรรม  โครงการตอ เนื่อง  โครงการใหม  อน่ื ๆ
ระยะเวลาการดาํ เนนิ การ ปก ารศึกษา 2563 (พฤษภาคม 2563 – มนี าคม 2564)
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
1.หลักการและเหตุผล
พระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ ป พ.ศ. 2542 และฉบับแกไข หมวด 1 วาดวยความมุงหมายและหลักการ
ตามมาตรา 7 ในกระบวนการเรียนรูตองมุงปลูกฝงจิตสํานึกที่ถูกตองเกี่ยวกับการเมืองการปกครองในระบอบ
ประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริยทรงเปนประมุข รูจักรักษาและสงเสริมสิทธิ หนาที่ เสรีภาพ ความเคารพกฎหมาย
ความเสมอภาคและศักดิ์ศรีความเปนมนุษย มีความภาคภูมิใจในความเปนไทย รูจักรักษาผลประโยชนสวนรวมและของ
ประเทศชาติ รวมทงั้ สง เสรมิ ศาสนา ศลิ ปะ วัฒนธรรมของชาติ การกีฬา ภูมิปญญาทองถ่ิน ภูมิปญญาไทย และความรูอัน
เปนสากล ตลอดจนอนุรักษทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลอมมีความสามารถในการประกอบอาชีพ รูจักพึ่งตนเอง
มีความริเริ่มสรางสรรค ใฝรูและเรียนรูดวยตนเองอยางตอเน่ือง มาตรา 23 (2) ความรูและทักษะดานวิทยาศาสตรและ
เทคโนโลยี รวมทัง้ ความรูความเขา ใจและประสบการณเรอื่ งการจดั การ การบาํ รุงรกั ษาและการใชประโยชนจากทรัพยากร
ธรรมชาตแิ ละส่งิ แวดลอมอยางสมดุลยั่งยนื
จากความมุงหมายและหลักการตามพระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติประชากรทุกคนตองมีจิตสํานึกท่ีถูกตอง
เก่ียวกับการบํารุงรักษาและการใชประโยชนจากทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลอม อยางสมดุลยั่งยืน แตในปจจุบัน
ปญหาดานส่ิงแวดลอมมีความรุนแรงมากขึ้นทุกวันนี้สวนหนึ่งมาจากขยะ ซ่ึงเปนปญหาพ้ืนฐานของชุมชนและกอใหเกิด
ผลกระทบตอชุมชน อาทิ เปนแหลงอาหารและแหลงเพาะพันธุของพาหะนําโรค เชน แมลงวัน แมลงสาบ ยุง ฯลฯ
เปนแหลง แพรก ระจายเช้ือโรค มกี ลิ่นเหม็น กอใหเกิดความรําคาญ ทําลายสุนทรียภาพดานสิ่งแวดลอม เกิดสภาพไมนาดู
สกปรกนารงั เกยี จ ขยะทาํ ใหเกิดผลเสยี มากมาย เกิดกลนิ่ รบกวน เปน แหลงสะสมเช้ือโรคสงผลกระทบตอ สขุ ภาพ
อนามัยของประชาชน ๑๑

สว นท่ี ๒ นโยบาย การสนบั สนนุ
และแผนการดาํ เนนิ งาน

๒.๒ แผนการดาํ เนินงานโรงเรยี นปลอดขยะ

กจิ กรรมโรงเรียนปลอดขยะ (Zero Waste School)

โรงเรียนบานปากคลองโรงนาคตระหนักถึงความสําคัญของเร่ืองดังกลาว จึงจัดทํากิจกรรมโรงเรียนปลอดขยะ
( Zero Waste School) ขึ้นทั้งนี้โดยมีวัตถุประสงคเพ่ือปลูกจิตสํานึก การลด คัดแยกขยะ และการนําขยะกลับมาใช
ประโยชนใหมในโรงเรียน การรวบรวมขยะเพื่อสงไปกําจัดอยางถูกตอง การสรางระบบการเรียนรูผานกิจกรรมตาง ๆ
และสงเสรมิ การมสี ว นรว มของผูเรียนในการจัดการขยะภายในสถานศึกษา ปลูกฝงลักษณะนิสัยรับผิดชอบตอสิ่งแวดลอมแก
ผูเรยี น เพอื่ มุงสสู ถานศกึ ษาปลอดขยะอยา งแทจรงิ และขยายตอ จนกลายเปนสังคมปลอดขยะทยี่ ่ังยนื
2.วตั ถุประสงค

2.1 เพ่ือเปน การนอมนาํ ศาสตรพระราชา มาใชในสถานศกึ ษา และดาํ เนนิ รอยตามหลักของปรชั ญาเศรษฐกจิ
พอเพียง

2.2 เพ่ือสงเสริมและสนับสนนุ ใหนกั เรียน ครู บุคลากรทางการศึกษา และชุมชนมคี วามรูความเขาใจเก่ียวกบั การลด
การคัดแยกขยะ และการนําขยะกลับมาใชป ระโยชนใ หม

2.3 เพ่ือปลกู ฝง ใหน ักเรยี น ครู และบุคลากรทางการศกึ ษาเหน็ ความสําคัญ และสามารถปฏบิ ตั ไิ ดในเรือ่ ง การลด
การคดั แยกขยะ และการนาํ ขยะกลบั มาใชประโยชนใ หม
3.เปาหมาย

3.1 เชิงปริมาณ
3.1.1 ครูผูสอนรอยละ 90 จดั การเรยี นรูใหผ เู รียนมีกระบวนการคิดและปฏบิ ัตจิ ริง และสามารถนาํ ไป

ประยุกตใ ชใ นชีวติ จริง โดยเนนใหมีการจัดการเรียนการสอนทเี่ นนผูเรียนเปน สาํ คัญ
3.1.๒ ผูเกี่ยวของรอยละ 85 มคี วามพึงพอใจในการดาํ เนินกิจกรรมโรงเรียนปลอดขยะ (Zero Waste

School)
3.2 เชิงคณุ ภาพ
3.2.1 ครูผสู อนจัดการเรยี นรูใหผเู รียนมกี ระบวนการคดิ และปฏบิ ตั จิ รงิ และสามารถนาํ ไปประยุกตใชใ นชีวิต

จริง โดยเนนใหมีการจัดการเรียนการสอนที่เนน ผเู รียนเปนสําคญั
3.2.2 ผเู ก่ยี วขอ ง มคี วามพึงพอใจในการดําเนินกจิ กรรมโรงเรียนปลอดขยะ (Zero Waste School)

4. ตวั ช้วี ัดความสาํ เร็จ
4.1 ครูผสู อนรอยละ 90 จัดการเรียนรูใหผูเรยี นมกี ระบวนการคิดและปฏบิ ตั ิจริง และสามารถนําไป

ประยกุ ตใชใ นชวี ติ จริง โดยเนนใหมีการจดั การเรยี นการสอนทเี่ นนผูเรยี นเปนสาํ คญั
4.2 ผูเกี่ยวของรอยละ 85 มีความพงึ พอใจในการดาํ เนินกิจกรรมโรงเรียนปลอดขยะ (Zero Waste School)

๑๒

สวนท่ี ๒ นโยบาย การสนบั สนุน
และแผนการดาํ เนินงาน

๒.๒ แผนการดาํ เนนิ งานโรงเรียนปลอดขยะ

กิจกรรมโรงเรียนปลอดขยะ (Zero Waste School)

5. ผลท่ีคาดวา จะไดรับ
นักเรียนโรงเรียนบา นปากคลองโรงนาคทุกคน ไดรับการจดั การเรยี นการสอนที่เนน ผเู รยี นเปนสําคญั จากสถานศึกษา

และสง เสรมิ ใหม ีการจัดการเรียนการสอนทย่ี ึดโยงบริบทของชุมชนและทองถน่ิ ที่เนนผเู รียนเปนสาํ คญั ในระดับดีเยี่ยม
6. วธิ แี ละข้ันตอนการดาํ เนินกจิ กรรม (ดําเนินงานตามรปู แบบ PDCA )

๖.๑ ขั้นเตรียมการ (Plan)
๖.๑.๑ ศึกษานโยบายของโรงเรยี น เขตพน้ื ท่ีการศึกษา และ สพฐ. ในสว นทเ่ี ก่ยี วขอ งกบั กจิ กรรมฯ
๖.๑.๒ ศกึ ษาผลการดําเนินกิจกรรมในปที่ผานมา
๖.๑.๓ ศกึ ษาบรบิ ทและสภาพความเปนไปไดในการพฒั นากิจกรรมฯ
๖.๑.๔ จดั ทาํ กจิ กรรมฯ นาํ เสนอตอ ฝา ยบริหาร

๖.๒ ข้นั ดาํ เนนิ การ (D0)
ประชุมคณะทาํ งานเพือ่ ชแี้ จงกจิ กรรมเศรษฐกจิ พอเพียงและมอบหมายภาระงาน จดั กจิ กรรมตามตวั บงชีด้ งั นี้

- จดั การเรียนการสอนตามหลักสูตรโรงเรียนปลอดขยะ
- กิจกรรมธนาคารขยะในโรงเรยี น
- กจิ กรรมการประกวดส่งิ ประดิษฐจ ากเศษวัสดุเหลอื ใช
- กิจกรรมทําปุย หมักชีวภาพจากเศษอาหาร
- กจิ กรรมคัดแยกขยะ
- การอบรมแกนนาํ Zero Waste School
- กจิ กรรมการรณรงคเ กบ็ ขยะในโรงเรียนและชุมชน
- กจิ กรรมสงเสรมิ ตาง ๆ เชน การประชาสัมพันธเสียงตามสาย การประกวดวาดภาพ ประกวดแตง คาํ ขวัญ
เกย่ี วกบั การรณรงคสิ่งแวดลอม
-กจิ กรรม Big Cleaning Day
๖.๓ ตรวจสอบการดาํ เนินงานของกิจกรรม (Check)
ดําเนินการประเมินผลการจัดกจิ กรรม Zero Waste School ตามประเดน็ การพิจารณาท่ีกําหนดไว และรวบแบบ
ประเมินความพงึ พอใจในการจัดกจิ กรรม Zero Waste School จากผทู ีเ่ กยี่ วของ
๖.๔ สรปุ ผลกจิ กรรมและการประเมินผลกิจกรรม (Action)
คณะกรรมการฝา ยประเมินผลการจดั กิจกรรม รว มกนั สรุปผลการจดั กิจกรรม และอภิปรายรว มกนั เก่ียวกับปญหาและ
แนวทางแกไ ข เพอื่ ใชป รับปรงุ และพฒั นากิจกรรมดงั กลา วในปถดั ไป

๑๓

สว นที่ ๒ นโยบาย การสนับสนุน
และแผนการดําเนินงาน

๒.๒ แผนการดําเนนิ งานโรงเรยี นปลอดขยะ

กจิ กรรมโรงเรียนปลอดขยะ (Zero Waste School)

๗. งบประมาณ
 คาวสั ดุ อปุ กรณ ในการทําท่พี ักขยะ ๑๔,๐๐๐ บาท
 คา เอกสาร ๑,๐๐๐ บาท
รวม ๑๕,๐๐๐ บาท
งบประมาณดงั กลา วเบิกจายจากงบพฒั นาการศึกษาของโรงเรียน และผมู ีจติ ศรัทธาใหการสนับสนุน ทง้ั นใี้ หถ ัวเฉลี่ย
จายไดตามความเปน จริง
๘. ปญหาและอุปสรรค
๗.๑ งบประมาณอาจไมเพียงพอ
๗.๒ โรงเรยี นมีสถานทีค่ อนขา งคบั แคบดังนนั้ การใชพ ื้นท่ีในการสรา งท่ีพกั ขยะรีไซเคิลกอนจดั สงขาย และขยะทั่วไป
กอ นสง ให เทศบาลเมืองอางศลิ า นําไปกาํ จัด จึงทําไดใ นขอบเขตจาํ กดั
๙. ผลประโยชนของโครงการ
๙.๑ นกั เรยี น ครู บุคลากรทางการศึกษา และชุมชนไดร บั ความรูจากการศึกษาขอมูลการลดการคดั แยกขยะ
และการนําขยะกลับมาใชประโยชนใหม
๙.๒ โรงเรียนมสี ภาพแวดลอมทร่ี มร่ืนสวยงาม ปลอดขยะ และมีบรรยากาศวชิ าการท่ีเอ้ือตอการเรยี นรู
๑๐. การติดตามและประเมนิ ผลโครงการ
๑๐.๑ แบบสอบถามความคิดเหน็
๑๐.๒ แบบบันทึกปรมิ าณขยะ จาํ แนกตามแตละประเภท

ลงช่อื บณั ฑติ ศรีทัศน ผูเสนอโครงการ ลงช่ือ ราเมศ อนิ ทรหา ผเู สนอโครงการ
( นายบัณฑติ ศรีทัศน ) ( นายราเมศ อนิ ทรหา )
ครผู ูรับผิดชอบโครงการ ครูผูรบั ผดิ ชอบโครงการ

ลงชื่อ วินยั พน ภยั พาล ผูเ ห็นชอบโครงการ ลงชื่อ บุญเออื้ เอ่ียมรตั น ผอู นมุ ตั ิโครงการ
( นายวนิ ัย พน ภัยพาล ) ( นางสาวบญุ เอ้ือ เอ่ียมรัตน )
ผอู ํานวยการโรงเรียน
ประธานกรรมการสถานศกึ ษา

๑๔

สว นที่ ๒ นโยบาย การสนบั สนนุ
และแผนการดาํ เนินงาน

๒.๒ แผนการดาํ เนินงานโรงเรียนปลอดขยะ

กจิ กรรมโรงเรียนปลอดขยะ (Zero Waste School)

๑๕

สวนท่ี ๓ กระบวนการสง เสริมความรคู วามเขา ใจ

และการมีสวนรว มจัดการขยะ

๓.๑ กระบวนการพัฒนาผเู รียน
และสง เสรมิ ความรคู วามเขาใจการจัดการขยะมลู ฝอย

โรงเรียนบานปากคลองโรงนาค ไดม ีการจัดทาํ หลักสูตร โรงเรียนปลอดขยะ ๕ ส. สรางนสิ ัย ใสใ จ
วิถีพอเพียง สู Zero Waste School โดยจดั ใหม กี ิจกรรมการเรียนรูดานการจดั การขยะทต่ี น ทาง และ
สรา งความเขา ใจแกผูเ รยี น ใหสามารถคดั แยกขยะไดอ ยางถูกตองตามประเภท และนาํ ขยะกลับมาใช
ประโยชน โดยบรู ณาการการเรียนรใู นทุกสาระการเรยี นรู และตามหลกั สตู รและนโยบาย เชน กจิ กรรมลด
เวลาเรียน เพิม่ เวลารู การนาํ หลกั ปรัชญาเศรษฐกจิ พอเพยี งมาประยุกตใ ช อีกทัง้ สรางแรงจงู ใจใหกบั ผูเรยี น
และบคุ ลากรภายในโรงเรยี น มีสวนรว มในการคัดแยกขยะ และนําขยะกลับมาใชป ระโยชนไดเ ปนอยางดี

๑6

สว นท่ี ๓ กระบวนการสง เสรมิ ความรคู วามเขา ใจ

และการมสี ว นรว มจัดการขยะ

๓.๑ กระบวนการพัฒนาผเู รียน
และสง เสรมิ ความรูความเขาใจการจัดการขยะมลู ฝอย

การบรู ณาการหลักสตู รการเรียนการสอนและความเหมาะสมขององคค วามรู

โครงสรางรายวิชา
กจิ กรรมลดเวลาเรียน เพิ่มเวลารู “โรงเรยี นปลอดขยะ”
ระดบั ช้ันอนุบาลศกึ ษาปท ่ี ๑ – ๓ จํานวน ๔๐ ชั่วโมง

17

สว นที่ ๓ กระบวนการสง เสริมความรคู วามเขา ใจ

และการมสี ว นรว มจัดการขยะ

๓.๑ กระบวนการพัฒนาผูเ รียน
และสงเสรมิ ความรคู วามเขาใจการจัดการขยะมลู ฝอย

การบูรณาการหลกั สูตรการเรียนการสอนและความเหมาะสมขององคค วามรู

โครงสรางรายวชิ า
กิจกรรมลดเวลาเรยี น เพิ่มเวลารู “โรงเรยี นปลอดขยะ”
ระดับชน้ั ประถมศกึ ษาปที่ ๑ – ๓ จํานวน ๔๐ ชั่วโมง

18

สวนที่ ๓ กระบวนการสง เสรมิ ความรคู วามเขา ใจ

และการมสี วนรว มจัดการขยะ

๓.๑ กระบวนการพัฒนาผเู รียน
และสงเสรมิ ความรคู วามเขา ใจการจัดการขยะมูลฝอย

การบรู ณาการหลักสูตรการเรียนการสอนและความเหมาะสมขององคความรู

โครงสรา งรายวชิ า
กจิ กรรมลดเวลาเรียน เพิ่มเวลารู “โรงเรยี นปลอดขยะ”
ระดบั ชัน้ ประถมศึกษาปท่ี ๔ - ๖ จํานวน ๔๐ ชว่ั โมง

๑๙

สว นท่ี ๓ กระบวนการสง เสริมความรคู วามเขา ใจ

และการมีสวนรว มจดั การขยะ

๓.๑ กระบวนการพัฒนาผเู รียน
และสงเสริมความรูค วามเขา ใจการจัดการขยะมูลฝอย

การบูรณาการหลักสตู รการเรยี นการสอนและความเหมาะสมขององคค วามรู

ผลทเี่ กดิ ขึ้นจาก การเรียนหลกั สูตรโรงเรยี นปลอดขยะ
นกั เรียน บคุ ลากร ผปู กครองนกั เรียนโรงเรยี นบา นปากคลองโรงนาค มีความรคู วามเขา ใจในเร่อื ง
ประเภทของขยะ การจดั การขยะในโรงเรียน ประโยชนข องส่งิ แวดลอ ม เหน็ ไดจ ากแบบสอบถามความ
คิดเหน็ หลักสูตร โรงเรียนปลอดขยะดงั นี้
ครไู ดร บั ความรเู กยี่ วกบั การคัดแยกขยะ การใชป ระโยชนจ ากขยะ และการอนรุ ักษ
สิ่งแวดลอม ในระดบั มากทส่ี ดุ คดิ เปนรอยละ ๙๐ ในระดบั มาก
นักเรียนไดรับความรูเ กีย่ วกบั การคัดแยกขยะ การใชประโยชนจากขยะ และการอนุรักษ
สงิ่ แวดลอม ในระดับมาก คิดเปนรอยละ ๘๕ ในระดับมาก
บคุ ลากรไดรับความรเู กี่ยวกบั การคัดแยกขยะ การใชป ระโยชนจากขยะ และการอนรุ ักษ
ส่งิ แวดลอม ในระดบั มาก คดิ เปนรอ ยละ ๙๐ ในระดบั ปานกลาง
ผปู กครองไดร บั ความรเู ก่ียวกับการคัดแยกขยะ การใชป ระโยชนจากขยะ และการอนุรักษ
สิ่งแวดลอ ม ในระดบั มาก คดิ เปนรอ ยละ ๗๐ ในระดับปานกลาง

๒๐

สว นที่ ๓ กระบวนการสง เสริมความรคู วามเขา ใจ

และการมีสว นรวมจดั การขยะ

๓.๒ การมีสวนรวมของผเู รียนและบุคลากรภายในโรงเรยี น

จากแผนการดาํ เนนิ โครงการโรงเรยี นปลอดขยะ (Zero Waste School) โรงเรียนบา นปากคลองโรงนาค
มกี ารกาํ หนดกจิ กรรมท่ีสง เสริมความรคู วามเขาใจในการจดั การขยะมลู ฝอยภายในโรงเรยี นเพ่อื มุงสูโรงเรยี นปลอด
ขยะ ประกอบดว ยกจิ กรรมจัดทาํ ปา ยนิเทศ กจิ กรรมจดั ทําแผนพับเผยแพรค วามรู และกิจกรรมเสยี งตามสายให
ความรู มีผลการดาํ เนนิ กิจกรรมดงั นี้

กิจกรรมจัดทําปา ยนเิ ทศ
กิจกรรมปายนเิ ทศใหความรมู ีกลมุ เปาหมายเปน
นกั เรียน บคุ ลากร ผูปกครองนักเรยี นโรงเรียน และชุมชน
ใกลเ คยี งโรงเรยี น ดําเนินการโดย คณะกรรมการฝา ยจัดทาํ
ปายนเิ ทศ ไดจ ัดแหลง เรียนรู และเอกสารขึน้ เพอื่ ใชใ นการ
เผยแพร ซึง่ ไดร ับการสนับสนุน จากกรมควบคุมมลพษิ
กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติ และสงิ่ แวดลอ ม ในดา นสาระ
ความรู ใหแ กน ักเรียน บุคลากร ผูปกครองและชุมชนใหม ี
ความรเู กยี่ วกับ มหนั ตภัย วกิ ฤตโิ ลกรอน วิกฤติมนุษยชาติ
ขยะคือเงนิ พลงั งานทดแทน ปุยชวี ภาพ ผลิตภณั ฑร ีไซเคลิ
ประเภทขยะ ขยะในโรงเรียน การประหยัดไฟฟา และ
พลังงาน เพ่ือนาํ ไปใชในชีวติ ประจําวัน

๒๑

สวนท่ี ๓ กระบวนการสง เสริมความรคู วามเขา ใจ

และการมสี ว นรว มจัดการขยะ

๓.๒ การมีสวนรวมของผเู รียนและบคุ ลากรภายในโรงเรยี น

ผลท่ีเกิดข้ึนจากกิจกรรมจัดทําปา ยนเิ ทศ
นกั เรียน บคุ ลากร ผูปกครองนกั เรียน

โรงเรียนบานปากคลองโรงนาค และชุมชนใกลเคยี ง
โรงเรียน มีความรูค วามเขาใจในการคัดแยกขยะใน
โรงเรียน เห็นไดจ ากแบบสอบถามความคิดเหน็
โครงการโรงเรยี นปลอดขยะดังนี้

 ครูไดรับความรเู ก่ียวกับการคดั แยกขยะ
การใชป ระโยชนจ ากขยะ และการอนรุ ักษส ิง่ แวดลอ ม
ในระดบั มากทีส่ ดุ

 นกั เรียนไดร ับความรูเ กยี่ วกบั การคัดแยก
ขยะ การใชป ระโยชนจากขยะ และการอนุรักษ
สิง่ แวดลอม ในระดบั มาก
 บคุ ลากรไดรับความรเู ก่ยี วกับการคัดแยกขยะ การใชประโยชนจ ากขยะ และการอนุรกั ษ
ส่งิ แวดลอม ในระดบั มาก
กจิ กรรมจดั ทาํ แผนพบั เผยแพรความรู
กิจกรรมจัดทําแผนพบั เผยแพรค วามรมู กี ลมุ เปาหมายเปน นักเรยี น
บคุ ลากร ผปู กครองนักเรียนโรงเรยี นบา นปากคลองโรงนาค และ
ชมุ ชนใกลเ คียงโรงเรยี น ดําเนินการโดย คณะกรรมการฝายจัดทาํ
ปา ยนิเทศ ไดจ ัดทําแผนพับขึ้นเพอื่ ใชในการเผยแพรค วามรู และ
กจิ กรรมธนาคารขยะ ซึ่งไดรบั การสนบั สนุน จากกรมควบคุมมลพษิ
กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติ และส่งิ แวดลอม สํานักงาน
สง่ิ แวดลอ ม ชลบรุ ี ในดานสาระความรู ใหแกน กั เรียน บุคลากร
ผปู กครองและชุมชนมีความรูเก่ยี วกับประเภทของขยะ ไดแ ก
ขยะอนิ ทรยี  ขยะรไี ซเคิล ขยะท่ัวไป ขยะอนั ตราย และขอตกลงใน
การนาํ เอาขยะมาขายในกจิ กรรมธนาคารขยะ

๒๒

สวนที่ ๓ กระบวนการสง เสริมความรคู วามเขา ใจ

และการมีสว นรว มจัดการขยะ

๓.๒ การมีสวนรว มของผเู รียนและบุคลากรภายในโรงเรียน

ผลทเ่ี กดิ ขนึ้ จากกจิ กรรมแผนพับเผยแพรค วามรู
นกั เรยี น บคุ ลากร ผูปกครองนักเรียนโรงเรียนบา นปากคลองโรงนาค และชุมชนใกลเ คยี งโรงเรียน

มคี วามรคู วามเขาใจในเร่ืองประเภทของขยะ การจัดการขยะในโรงเรียน ประโยชนข องนา้ํ และการดูแลรักษา
แหลงนํา้ เหน็ ไดจ ากแบบสอบถามความคดิ เหน็ โครงการโรงเรยี นปลอดขยะดงั น้ี
ครูไดรับความรูเกยี่ วกับการคัดแยกขยะ การใชประโยชนจ ากขยะ และการอนรุ ักษส ่งิ แวดลอ ม ในระดบั มากทีส่ ดุ
นักเรียนไดรับความรูเก่ยี วกบั การคัดแยกขยะ การใชป ระโยชนจ ากขยะ และการอนรุ ักษส ่ิงแวดลอ ม ในระดับมาก
บุคลากรไดร ับความรเู กี่ยวกบั การคัดแยกขยะ การใชป ระโยชนจ ากขยะ และการอนรุ ักษส่งิ แวดลอ ม ในระดับมาก
ผปู กครองไดรบั ความรูเกีย่ วกับการคดั แยกขยะ การใชป ระโยชนจ ากขยะ และการอนุรักษสงิ่ แวดลอม ในระดบั มาก

23

สว นท่ี ๓ กระบวนการสง เสรมิ ความรคู วามเขา ใจ

และการมีสวนรว มจัดการขยะ

๓.๒ การมีสวนรว มของผเู รียนและบคุ ลากรภายในโรงเรยี น

กิจกรรมเสยี งตามสายใหค วามรู
กจิ กรรมจัดทําแผนพับเผยแพรค วามรูมกี ลมุ เปาหมายคือนักเรยี น
โรงเรียนบา นปากคลองโรงนาค ดําเนินการโดย คณะกรรมการ
ฝา ยกิจกรรมเสียงตามสาย โดยจัดเตรียมนกั เรยี นแกนนาํ ใน
ระดับช้นั ประถมศึกษาปที่ ๕ - ๖ ประชาสมั พนั ธ ใหค วามรู
เก่ยี วกับการลดขยะ ดว ยการลดการใช การใชซ ้าํ การรีไซเคิล
และขยะอันตรายในรปู ของสาระนา รใู นตอนเชา หลังปฏิบัติ
กิจกรรมหนา เสาธง และเปดโอกาสใหนักเรยี นมีสว นรวมในการ
ตอบคําถาม ซึ่งไดร บั การสนับสนุน จากกรมควบคุมมลพษิ
กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติ และสง่ิ แวดลอ ม สาํ นักงาน
สิง่ แวดลอม ชลบรุ ี ในดา นสาระความรู ใหแ กนกั เรียน ในการ
จัดเตรียมสาระนารู
ผลทีเ่ กดิ ขึ้นจากกจิ กรรมเสยี งตามสายใหความรู
นกั เรยี น บุคลากร ผูป กครองนักเรียนโรงเรยี นบา นปากคลองโรงนาค และชุมชนใกลเคียงโรงเรียน มีความรู
ความเขาใจในเรื่องประเภทของขยะ การจดั การขยะในโรงเรยี น ประโยชนของนา้ํ และการดแู ลรักษาแหลง นาํ้
เห็นไดจ ากแบบสอบถามความคดิ เห็นโครงการโรงเรียนปลอดขยะดงั นี้
ครไู ดร บั ความรเู กย่ี วกับการคดั แยกขยะ
การใชป ระโยชนจากขยะ และการอนรุ ักษส ิ่งแวดลอม
ในระดับมากที่สดุ
นกั เรียนไดรับความรูเ กยี่ วกับการคัดแยกขยะ
การใชประโยชนจากขยะ และการอนุรักษส ่ิงแวดลอม
ในระดับมาก
บคุ ลากรไดรบั ความรเู ก่ยี วกับการคัดแยกขยะ
การใชประโยชนจากขยะ และการอนุรักษส ิง่ แวดลอ ม
ในระดับมาก
ผูปกครองไดรับความรูเก่ียวกับการคัดแยก
ขยะ การใชประโยชนจากขยะ และการอนุรักษ
สิ่งแวดลอม ในระดับมาก

24

สว นท่ี ๓ กระบวนการสง เสรมิ ความรคู วามเขา ใจ

และการมสี วนรวมจดั การขยะ

๓.๒ การมีสวนรวมของผูเรยี นและบุคลากรภายในโรงเรยี น

กิจกรรมใหค วามรกู ารคัดแยกขยะ
กิจกรรมใหความรูเก่ียวกับกับการคัดแยกขยะมีกลุม เปา หมายคือ
นักเรียนโรงเรยี นบา นปากคลองโรงนาค ดําเนนิ การโดย นักเรียน
แกนนําในระดบั ชัน้ ประถมศึกษาปที่ ๔ - ๖ ประชาสัมพันธ ให
ความรเู ก่ยี วกบั การคัดแยกขยะ หลักการแบงขยะในแตล ะ
ประเภท ในรปู ของสาระนารูในตอนเชาหลงั ปฏิบตั ิกิจกรรมหนา
เสาธง และเปด โอกาสใหนักเรียนมีสว นรว มในการตอบคําถาม
นอกจากนย้ี ังไดประชาสมั พันธ ใหความรูถงึ หองเรียนในแตละ
ระดับชัน้ เพอ่ื ใหผ เู รียนไดมีปฏิสมั พนั ธโ ดยตรง และตอบสนอง
ทันที ซ่งึ ไดร ับการสนบั สนนุ จากกรมควบคุมมลพิษ กระทรวง
ทรัพยากรธรรมชาติ และส่งิ แวดลอม สํานกั งานสงิ่ แวดลอม
ชลบรุ ี ในดานสาระความรู ใหแกน กั เรยี น ในการจัดเตรียมเนอื้ หา
ผลที่เกิดข้นึ จากกจิ กรรมใหค วามรูหนา เสาธง
นักเรยี น บคุ ลากร ผูปกครองนกั เรียนโรงเรียนบานปากคลองโรงนาค และชมุ ชนใกลเ คียงโรงเรียน
มีความรคู วามเขาใจในเรอ่ื งประเภทของขยะ การคดั แยกขยะ การจัดการขยะในโรงเรยี น และประโยชนข อง
การทิง้ ขยะใหถูกประเภท รวมไปถึงการนําขยะมาสรา งประโยชนต ามหลกั ๓Rs
นักเรยี นไดร ับความรูเ กย่ี วกับการคัดแยกขยะ
หลกั การในการแยกขยะแตละประเภท และการอนรุ ักษ
สง่ิ แวดลอ ม
นักเรียนตระหนักรูคุณคา ของการคดั แยกขยะ
และการใชประโยชนจากขยะในแตละประเภท
ผูปกครองไดรับความรูเก่ียวกับการคัดแยก
ขยะ การใชประโยชนจากขยะ และการอนุรักษ
ส่ิงแวดลอม ในระดบั มาก

25

สวนท่ี ๓ กระบวนการสง เสริมความรคู วามเขา ใจ
และการมสี วนรว มจดั การขยะ

๓.๒ การมีสวนรวมของผูเ รยี นและบคุ ลากรภายในโรงเรยี น

โครงการตนกลา เพอื่ นอง
นกั เรยี นแกนนาํ จากโรงเรียนบา นปากคลองโรงนาค จํานวน ๒๐ คน ไดเขา รว มโครงการ ตนกลาเพื่อนอง
ประจาํ ปง บประมาณ ๒๕๖๓ ณ อาคารเอนกประสงคเ ทศบาลเมืองอา งศลิ า (วดั อา งศลิ า) อาํ เภอเมือง จังหวดั ชลบุรี

โครงการ “ตน กลาเพื่อนอง” จัดทําโครงการโดย
สภาเดก็ เทศบาลเมอื งอา งศิลา รวมกบั เทศบาลเมอื ง
อางศลิ า โดยมจี ุดประสงคเพื่อใหผ ูเรียนไดเ รียนรวู ธิ ี
ปลูกเมลด็ พนั ธต นกลา และติดตามผลความ
เปลย่ี นแปลงของเมลด็ พนั ธท ี่ปลูก

ซ่ึงผเู รียนไดมีความตง้ั ใจ ใฝเรียนรู เกบ็ เก่ียวเอา
ความรใู นโครงการนี้ มาประยุกตใชก บั การเพาะปลูก
พืชผักสวนครัวรว มกับหลุมคยี โฮล

26

สว นที่ ๓ กระบวนการสง เสริมความรคู วามเขา ใจ

อ และการมสี ว นรวมจัดการขยะ

๓.๒ การมีสวนรวมของผูเ รียนและบคุ ลากรภายในโรงเรียน

กจิ กรรมศกึ ษาดูงาน (ศนู ยก ารเรียนรตู ามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง)
คณะครแู ละบุคลากรทางการศึกษาเดินทางไปศึกษาดูงาน ศนู ยการเรียนรตู ามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง
ณ โรงเรียนชมุ ชนวัดหนองคอ โดยไดรับการตอนรบั คําแนะนาํ และขอ มลู เก่ยี วกับศูนยการเรยี นรตู ามหลกั ปรัชญาของ
เศรษฐกิจพอเพียง การบริหารจัดการส่ิงแวดลอม จากทางโรงเรียนชมุ ชนวัดหนองคอ เปนอยา งดี

คณะครแู ละบุคลากรทางการศึกษา
เดินทางไปศึกษาดูงาน ศูนยการเรยี นรูตาม
หลักปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียง
ณ โรงเรยี นชมุ ชนวดั หนองคอ อําเภอศรรี าชา
จังหวัดชลบุรี

คณะครูนอ มนําศาสตรพระราชาตาม
หลกั ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง และ
เรยี นรูการบริหารจดั การขยะภายในโรงเรียน

27

สวนที่ ๓ กระบวนการสง เสรมิ ความรคู วามเขา ใจ

และการมีสว นรวมจดั การขยะ

๓.๒ การมีสวนรว มของผูเรียนและบุคลากรภายในโรงเรียน

กจิ กรรมศึกษาดงู าน (อบรมสงิ่ แวดลอม)
นายบณั ฑิต ศรีทศั น ครผู ูร บั ผิดชอบโครงการ เขารบั การอบรมโครงการอนุรกั ษพลังงานและสิ่งแวดลอมใน
สถานศกึ ษา ภายใตกจิ กรรม “โรงเรียนสงิ่ แวดลอ ม/โรงเรียนสีเขียว/โรงเรียนปลอดขยะ” ในวันที่ ๑๘ กรกฎาคม ๒๕๖๓
เวลา ๐๙.๐๐ น. ณ หองประชมุ อาคาร ๑ ช้นั ๓ สาํ นกั งานเขตพนื้ ทกี่ ารศึกษาประถมศึกษาชลบุรี เขต ๑ โดยมีเน้ือหา
เก่ียวกบั การลดและคัดแยกขยะมูลฝอย และของเสยี อนั ตรายชุมชน ท่ีจดั เนือ้ หาโดย สํานกั งานทรัพยากรธรรมชาติ และ
ส่งิ แวดลอมจงั หวดั ชลบุรี

28

สวนท่ี ๓ กระบวนการสง เสริมความรคู วามเขา ใจ

และการมีสวนรว มจดั การขยะ

๓.๒ การมีสวนรว มของผูเรียนและบุคลากรภายในโรงเรียน

กจิ กรรม กลอ งนมรไี ซเคิล

(Recycle Milk Carton)

กจิ กรรม/วิธกี าร :
๑. นกั เรียนคัดแยกขยะประเภทตา ง ๆ ทม่ี ใี นหองเรียน ดงั น้ี ขวดพลาสติก
กระดาษ กลอ งนม โดยใชหลัก 3Rs Reduce – ลดการใช (คิดกอนใช) Reuse –
นํากลบั มาใชซํ้า (ใชแลว ใชอีก) Recycle – นาํ กลับมาใชใ หม
๒. นักเรยี นนําขยะแตล ะประเภท ไปฝากไวกับธนาคารขยะของโรงเรียน โดยบันทึก
ลงในสมดุ ออมขยะในระดบั ช้ันประถมศกึ ษาปท่ี ๕
๓. นกั เรียนเบกิ ถอนขยะ ที่ไดฝากไวก ับธนาคารมาประดิษฐของใชต าง ๆ
รายละเอียดการมสี วนรวมของผูเรียน :
ผเู รยี นเปน ผคู ัดแยกขยะ คดิ และออกแบบสิง่ ประดิษฐของใชดว ยตนเอง ครู

คอยใหคาํ แนะนํา

29

สว นท่ี ๓ กระบวนการสง เสรมิ ความรคู วามเขา ใจ

และการมสี ว นรว มจดั การขยะ

๓.๒ การมีสวนรวมของผูเ รยี นและบุคลากรภายในโรงเรยี น

กิจกรรม : เปลอื กหอย สรา งมูลคา

กิจกรรม/วธิ กี าร :
เน่ืองจากที่ตั้งของโรงเรียนบานปากคลองโรงนาคอยูติดกับทะเลและ

ประกอบกับอาชีพสวนใหญผูปกครองของเด็กนักเรียนทําอาชีพรับจางแกะหอย
นางรม จงึ ไดเลง็ เห็นประโยชนจากเปลือกหอยตามชายหาด หรือจากที่กินหอยแลว
ทิ้งเปลือกอยูในถังขยะ หรือจากโรงแกะหอยที่เปลือกถูกท้ิงและกองเปนขยะสง
กล่ินเหม็นอยางไรคาน้ัน นับเปนการนําขยะมาสรางเปนนวัตกรรมใหม ที่สามารถ
นํามาสรางเปนอาชีพเพื่อหารายไดใหแกนักเรียนและครอบครัวไดอีกดวย โดยมี
ข้นั ตอนดังน้ี

๑. นกั เรียนระดับชั้นประถมศึกษาปท ่ี ๓ แตละคนหาเปลือกหอยที่อยูตาม
ชายหาด จากทีร่ ับประทาน หรือจากอาชพี ของผปู กครองที่รับจา งแกะหอยนางรม

๒. ลางทําความสะอาดเปลอื กหอย
๓. ออกแบบชิน้ งานจากเปลอื กหอย
๔. ลงมอื ทําชิ้นงาน เชน กิ๊ฟตดิ ผม และตกุ ตาทบั กระดาษจากเปลือกหอย
รายละเอียดการมีสวนรวมของผูเรียน : ผูเรียนเปนผูคัดแยกและคนหาเปลือก
หอย คดิ และสรา งนวัตกรรมผลงานของตนเองดวยความคิดสรางสรรคและสามารถ
นาํ มาใชป ระโยชนไ ด โดยมคี ณุ ครคู อยใหคําปรกึ ษาและแนะแนวทาง

30

สวนที่ ๓ กระบวนการสง เสรมิ ความรคู วามเขา ใจ

และการมีสว นรว มจัดการขยะ

๓.๒ การมีสวนรวมของผูเ รยี นและบคุ ลากรภายในโรงเรียน

ชัน้ แขวนสารพดั ประโยชน
(Recycle milk box)

กิจกรรม/วิธีการ :
นกั เรียนทําความสะอาดกลองนมที่ดม่ื แลว ใชก รรไกรตดั ให

ไดตามรปู ทรงท่ีตองการ ใชกระดาษหอของขวญั หรอื กระดาษสหี อ
โดยใชกาวสองหนา ตกแตงเพม่ิ เติมโดยการวาดหรอื ตดิ สติก๊ เกอร
เพื่อความสวยงาม สามารถนํามาใชประโยชนไดห ลากหลาย ทั้งใส
สง่ิ ของเคร่ืองใช กิ๊บติดผม ปากกา ดินสอ หรอื ยางลบกไ็ ด
รายละเอยี ดการมีสว นรวมของผูเรียน :

ผเู รยี นเปน ผลู งมอื ประดิษฐแ ละตกแตงดวยตนเอง

31

สว นที่ ๓ กระบวนการสง เสรมิ ความรคู วามเขา ใจ

และการมสี วนรวมจดั การขยะ

๓.๒ การมีสวนรวมของผูเรยี นและบุคลากรภายในโรงเรียน

ชอื่ กจิ กรรม :
Waste management in the classroom

P.2

กจิ กรรม/วิธีการ :
กนิ ตดั ลาง เกบ็ คัดแยก

1. เม่อื นกั เรยี นดื่มนมเสร็จแลว ใหตัดปากกลองนมแลวนําไปลางทํา
ความสะอาดจากนัน้ นํามาผ่งึ ใหแหงและจดั เก็บลงกลองเพ่ือนาํ ไปใชป ระโยชน
ดานอน่ื หรือนาํ ไปฝากไวก บั ธนาคารขยะของโรงเรยี น โดยบนั ทึกลงในสมุดออม
ขยะในระดบั ช้ันประถมศึกษาปท ี่ 2

2. นกั เรียนคัดแยกขยะในชนั้ เรียน เชน กระดาษลงั ลังนม ขวด
พลาสตกิ กระดาษ A 4 (แยกกระดาษทสี่ ามารถใชดานหลังได) โดยใชหลกั 3Rs
ลดใช ใชซา้ํ และนํากลบั มาใชใ หม หรือนําไปฝากไวกบั ธนาคารขยะของโรงเรียน
ตอไป

ขยะรไี ซเคิล

ใหน กั เรียนประดิษฐข องเลนหรือของใชโ ดยใชว ัดุท่ีมอี ยรู อบตวั เชน ขวด
นา้ํ กระปองน้ํา แกว พลาสติก หลอด แกนกระดาษทชิ ชู เปน ตน และของท่ีทํามา
สามารถใชประโยชนไ ด

รายละเอยี ดการมสี ว นรวมของผเู รียน :

ผเู รียนมสี วนรว มในการ จัด เก็บ คดั แยก ขยะ สรา งสรรคผลงานดวย
ตนเองโดยครเู ปน ผใู หความรแู ละใหค าํ แนะนํา

32

สว นที่ ๓ กระบวนการสง เสรมิ ความรคู วามเขา ใจ

และการมีสวนรวมจดั การขยะ

๓.๓ การมีสวนรวมของภาคสวนตางๆ ภายนอกโรงเรยี น

ชอ่ื ภาคสวน สํานักงานเทศบาลเมืองอางศิลา
ตําบลอางศลิ า จังหวดั ชลบุรี

โครงการตน กลา เพอ่ื นอ ง
นักเรยี นแกนนาํ จากโรงเรยี นบานปากคลองโรงนาค จาํ นวน ๒๐ คน ไดเขารวมโครงการ ตนกลา เพื่อนอ ง
ประจาํ ปง บประมาณ ๒๕๖๓ ณ อาคารเอนกประสงคเทศบาลเมอื งอา งศลิ า (วดั อางศิลา) อาํ เภอเมือง จงั หวดั ชลบุรี

โครงการ “ตน กลาเพื่อนอ ง” จดั ทาํ โครงการโดย
สภาเดก็ เทศบาลเมืองอางศลิ า รว มกบั เทศบาลเมอื ง
อางศิลา โดยมจี ดุ ประสงคเ พ่ือใหผเู รยี นไดเรียนรวู ธิ ี
ปลูกเมล็ดพันธตนกลา และติดตามผลความ
เปลย่ี นแปลงของเมลด็ พนั ธท่ีปลกู
ซ่งึ ผเู รียนไดม ีความต้งั ใจ ใฝเรียนรู ทํากจิ กรรม
รวมกบั ผูเรยี นจากสถานศึกษาอน่ื เปน อยา งดี อีกทง้ั ยัง
เก็บเก่ยี วเอาความรใู นโครงการน้ี มาประยกุ ตใชกบั การ
เพาะปลูกพชื ผักสวนครัวรว มกับหลมุ คยี โฮลอีกดว ย

33

สวนท่ี ๓ กระบวนการสง เสริมความรคู วามเขา ใจ

และการมีสวนรว มจดั การขยะ

๓.๔ จดุ เรียนรูหรือแหลง เรียนรูภายในโรงเรียน

แหลงเรียนรู : ธนาคารขยะ

รายละเอียดภายในแหลง เรยี นรู
หลกั การของธนาคารขยะรีไซเคิล คอื ใหน ักเรียนสมคั รเปน สมาชิก
ของธนาคารขยะฯ และนาํ ขยะมาฝากทธ่ี นาคาร โดยมีเจา หนาท่ขี องธนาคาร
ทาํ การคัดแยกและชัง่ น้ําหนักขยะ และคํานวณเปนเงิน แลว บันทกึ ลงสมดุ คู
ฝาก โดยใชราคาท่ีทางโรงเรียน ประสานกับรา นรับซ้ือของเกา เปน เกณฑใ น
การกาํ หนดราคา รายไดของกิจกรรมมาจากผลตาง ของราคาทค่ี ณะทาํ งาน
ของโรงเรยี นกําหนดกบั ราคาทสี่ ามารถขายใหกบั รา นรับซอ้ื ของเกา ซึง่ ตองมี
การหกั รายจายอื่นๆ เชน คา ใชจายในการประชาสัมพนั ธ ตดิ ตอ ประสานงาน
ซงึ่ รายไดสามารถใชเปน ทุนหมนุ เวียน และจัดตั้งเปน กองทุน เพ่ือใชเ ปน
ทนุ การศึกษา

แหลง เรยี นรู : สวนผักแบบ KEYHOLE

กจิ กรรมภายในจุดเรยี นรู
ผเู รียนรวบรวมเศษอาหารและผลไมท่ีเหลือจากการรบั ประทาน

อาหารกลางวนั มาใสในหลุมคียโฮล และบูรณาการการเรยี นรใู นสาระวชิ าการ
งานอาชีพท่ีใหผ เู รยี นไดมโี อกาสเรยี นรจู ากการปฏิบตั ิ โดยนักเรียนไดลงมือ
ปลูกผกั สวนครวั บรเิ วณรอบหลมุ คยี โ ฮล และเรียนรู หลกั การทําปุยจากการ
หลุมคียโ ฮลอีกดวย
ผลการดําเนินงาน

1. ผูเ รียนไดรหู ลักการทาํ ปุยอินทรยี จ ากหลมุ คียโ ฮล
๒. ผเู รียนไดเ รียนรกู ารปลกู พืชผักสวนครวั โดยใชประโยชนโ ดย

การปลกู พชื ผักสวนครัว

34

สวนที่ ๓ กระบวนการสง เสรมิ ความรคู วามเขา ใจ

และการมีสว นรวมจดั การขยะ

๓.๔ จดุ เรียนรูหรือแหลง เรียนรูภายในโรงเรียน

แหลง เรียนรู : ปุยหมกั

รายละเอียดภายในแหลง เรียนรู
- ใบไมท่ีรว งหลน ในโรงเรยี นนํามารวมกนั ไว ทจี่ ุดรวมใบไม
- ผสมคลกุ เคลาและขยํา ๆ ทุกวนั จนครบ 30 วัน
- ถาแหงก็พรมน้ํา อยา ใหต ากฝนหรือแดด ใบไมจะเปล่ยี นสภาพทุกวัน

โดยไมมีกลนิ่ เลย
- พอครบ 30 วนั ตองทําใหแ หงกอน เพราะถาไมแ หงจลุ นิ ทรยี ท เี่ กง ใน

การยอ ยเศษพืชอาจเปนอันตรายตอ รากพืชได
- ปุยหมกั อาจไปทําปฏกิ ริ ยิ าตอในดินทเ่ี ปนอันตรายตอ พชื " การทาํ ปยุ

หมกั ในเขง ไมตองพลกิ ...
องคค วามรูทีไ่ ดรบั “ปยุ ใบไม ไมส น้ิ เปลือง มปี ระโยชน ตน ไมปลอดภยั ”

แหลง เรียนรู : สวนเศรษฐกิจ

วิธกี ารดาํ เนินงาน
จดั แบงพ้ืนที่ ความรับผดิ ชอบในการปลูกพืชผักสวนครวั

ใหกับผเู รยี นในแตล ะระดับชน้ั ต้งั แตร ะดบั อนุบาล ๑ จนถงึ
ประถมศกึ ษาปท ี่ ๖

ใหผ เู รียนเขารบั การอบรมการเตรียมดนิ การปลกู ผัก
จากวิทยากรภูมปิ ญญาทองถิ่น และเพาะปลกู พืชผกั สวนครวั
เมือ่ เติบโตพอ จะนาํ ผลผลติ กลบั ไปใหผ ูปกครอง หรอื นํากลับเขา สู
โครงการอาหารกลางวนั

35

สวนที่ ๓ กระบวนการสง เสรมิ ความรคู วามเขา ใจ

และการมีสวนรวมจดั การขยะ

๓.๔ จดุ เรียนรูหรอื แหลงเรยี นรูภายในโรงเรียน

เรื่อง “ผักพันราน”
กิจกรรมภายในจุดเรียนรู

 ปลกู ถัว่ ฝก ยาว ปลอดสารพิษ
 ปลกู ตน ไม โดย ๔ นอ ย นํา้ นอ ย ,ดนิ นอ ย,ทุนนอย,เวลานอ ย
 ดกู ารเจริญเตบิ โต ของพชื
 เก็บผลผลิต ขายให โครงการอาหารกลางวนั
องคความรูที่ไดร บั “ พ้ืนที่นอ ย ทุนนอย เวลานอย นํ้านอย ก็สามารถ ปลกู

ผกั ปลอดสารพษิ ได”
เรอ่ื ง “กกกรองนํา้ ”
ตนกก ลักษณะพืช : ไมลม ลุก

ลกั ษณะทั่วไป : เปน วชั พชื นํ้าท่ีเจริญไดด ใี นชวงฤดฝู นมลี กั ษณะ
แตกกอ ลาํ ตน เหนยี ว เม่ือออกดอกปลายฤดูฝน
เมล็ดกจ็ ะรวงลงดนิ และจะเจริญในฤดูฝนปตอมา

การขยายพันธุ : เพาะเมล็ด แยกกอ
กจิ กรรมภายในจุดเรียนรู

 ปลูกตน กกในสถานทีก่ ักเก็บน้ํา
 น้ําใชแ ลวไหลลงใน แปลงตน กก
 นาํ้ ลน จากแปลงตนกกไหลลงมาท่บี อ พักนํา้
 นํานํา้ ในบอพักน้ํามาลดตน ไม
องคความรูทีไ่ ดร บั ตน กกมีคุณสมบัติในการบําบดั น้าํ เสีย ปรับสมดลุ
นิเวศวิทยา

36

๔.๑ เสนทางการกําจดั ขยะของโรงเรียน

ตารางแสดงเสนทางการจัดการขยะทง้ั ๔ ประเภท

ประเภทของขยะ ตนทาง การจัดการ
ขยะอนิ ทรยี  - เศษอาหาร ผลไมที่เหลือจากการรับประทาน - ทาํ ปุยหมกั ชวี ภาพ

อาหารกลางวันของผูเรียน (บรเิ วณหลงั หองนํา้ ชาย)
(สถานที่ คอื โรงอาหาร) - ทําหลุมคียโฮล

- เศษใบไม และก่ิงไมร อบๆโรงเรยี น (บริเวณโรงอาหาร
และสวนเศรษฐกิจพอเพียง)

ขยะรีไซเคลิ - กลองนม และกลองลังนม ซึ่งเกดิ จากดื่มนม - คัดแยกขยะ และรวบรวม แลวจึง
โรงเรยี นจากทกุ หองเรยี นในทุกๆระดับชน้ั นาํ ไปฝากทีธ่ นาคารขยะรีไซเคลิ

- กระดาษท่ใี ชแ ลว เกดิ จากการจดั การเรียนรู - เบิกถอนจากธนาคารขยะ เพ่ือ
ภายในชน้ั เรียน หรอื งานเอกสารจากหอ งธุรการ * ผลิตเปนส่ือการเรียนรู
อุปกรณเ ครือ่ งใชตางๆ
- ขวดน้าํ ทเ่ี กดิ จากการซ้ือขายนาํ้ ประเภทตา งๆ * บรจิ าคใหกบั ศนู ยร บั บริจาค
ของรา นคา ในโรงเรยี น ขยะรไี ซเคิล เพือ่ นาํ ไปตอยอด
และสวนเศรษฐกิจพอเพียง)

ขยะทัว่ ไป - ถุงขนม หลอด โฟม ทีเ่ กดิ จากการซอ้ื ขายขนม - ลดใชถุงพลาสตกิ
(สถานท่ีคือ รานคา ภายในโรงเรียน) - สนบั สนุนการเลือกใชถุงผา แทน
- คัดแยกขยะ นําไปทิ้งใหถกู
- เศษพลาสติก ทห่ี อหุม วสั ดอุ ุปกรณข องใชต างๆ
ประเภท เพื่อสงตอให อปท. นาํ ไป
กาํ จดั อยางถูกวธิ ี

ขยะอันตราย - ถานที่ใชกับอปุ กรณอิเลก็ ทรอนิกสต างๆ เชน - เปลย่ี นไปใชถา นทสี่ ามารถชารจได
ถานไมโครโฟน ถา นนาฬกิ า และถานไฟฉาย เพื่อใชซ ้ํา โดยไมจ าํ เปนตอง
(สถานท่ีคือ หองสมุด และหองเรยี นตางๆ) เปล่ยี นบอ ยๆ ซงึ่ กอใหเกดิ ขยะ

- เศษพลาสติก ทีห่ อหุม วสั ดุอุปกรณของใชต างๆ - คดั แยกขยะ นําไปทิ้งใหถกู
ประเภท เพื่อสงตอให อปท. นําไป
กาํ จัดอยา งถูกวธิ ี

37

๔.๑ เสน ทางการกาํ จดั ขยะของโรงเรยี น

คณะครูและบุคลากร
ทางการศกึ ษา และคณะกรรมการ
สถานศกึ ษา รวมประชุม วางแผน
เพื่อจดั ทาํ Zero Waste School

กจิ กรรมแยกขยะจากหองเรียน
กิจกรรมแยกขยะจากหองเรียนมีเปา หมายใหนักเรียน โรงเรียนบานปากคลองโรงนาค สามารถแยก

ขยะจากหองเรยี นเปน ขยะกระดาษ ขยะพลาสติก ขยะเศษอาหารและขยะทวั่ ไป แลว รวมรวมขยะที่สามารถ
นาํ ไปจาํ หนายเพ่อื รีไซเคลิ ดําเนินงานโดยคณะกรรมการกิจกรรมแยกขยะจากหองเรียนซ่ึงประกอบดวย

 ครปู ระจาํ ชน้ั จดั มมุ วางถังคดั แยกขยะในหองเรยี น เปน ขยะทัว่ ไป ขวดพลาสติก กระดาษ และ
เศษอาหาร เพื่อใหเ วรประจําวัน นําไปไวใ นท่ีจัดเก็บของโรงเรียน

ครูในโรงเรยี นจัดการเรียนการสอนบรู ณาการเกี่ยวกบั การคดั แยกขยะเนนใหน กั เรยี นมีความรู
ความเขาใจ ใชเหตผุ ลในการแยก ประเภทขยะ ท่นี ากลบั มาใชใหม เปลย่ี นเปน เงินทนุ และรูวธิ จี ัดการขยะ
ทวั่ ไปท่ีมีประสทิ ธิภาพ

ครูทส่ี อนในชวั่ โมงท่ี ๓ ดแู ลนกั เรียนใหนําเศษอาหารทีเ่ หลือจากการรับประทานอาหารใสใ นถัง
เศษอาหาร

38

๔.๑ เสน ทางการกําจดั ขยะของโรงเรยี น

ผลท่เี กิดข้ึนจากกิจกรรมแยกขยะจากหองเรียน
นกั เรยี นโรงเรยี นบานปากคลองโรงนาค สามารถคดั แยะขยะในหองเรียนเปนขยะกระดาษ ขยะพลาสติก
ขยะเศษอาหารและขยะทัว่ ไป ไดผลการคดั แยกขยะ ตงั้ แต วันท่ี ๑ กรกฎาคม ๒๕๖๓ ถงึ วนั ท่ี ๑ กมุ ภาพันธ ๒๕๖๔
แตล ะระดับชั้น คิดเปน ผลเฉลีย่ ตอ เดือน ดังน้ี

ระดับชั้น ปรมิ าณขยะที่คัดแยกไดจ ําแนกตามประเภท (กิโลกรัม)
อนบุ าล ๑ ขยะกระดาษ ขยะขวดนํ้า ขยะกลองนม ขยะท่ัวไป
อนบุ าล ๒ 0.5 1 2.5 42
อนุบาล ๓ 0.5 0.5 2 49
ป.1 0.5 13 42
ป.๒ 2 1.5 2.5 56
ป.๓ 1.5 22 70
ป.๔ 1.7 1.5 1.5 56
ป.๕ 2 22 49
ป.๖ 2.5 1.5 2.5 63
รวม 2 1 1.5 35
13.2 12 19.5 450

จากตารางผลการคดั แยกขยะเหน็ ไดวา นักเรียนสามารถคดั แยกขยะกระดาษ พลาสติก และเศษ
อาหาร ทาํ ใหล ดปริมาณขยะทัว่ ไปไดถงึ รอ ยละ ๒๒.๗๔

นอกจากนี้เมื่อพิจารณาจากผลการสํารวจความคิดเห็นโครงการโรงเรยี นปลอดขยะพบวา
ครูทีม่ ีสวนรวมในการการคดั แยกขยะท่หี อ งเรียนในระดบั มากท่ีสดุ คิดเปน รอยละ ๙๐ มีสวนรวมใน
ระดบั มากรอ ยละ ๑๐๐
นกั เรียนที่มีสว นรว มในการคดั แยกขยะทห่ี องเรยี นในระดบั มากทส่ี ุด คดิ เปน รอยละ ๑๐๐
บคุ ลากรท่ีมีสว นรวมในการคัดแยกขยะที่หองเรยี นในระดับมาก คิดเปนรอยละ ๒๐ มีสว นรวม ใน
ระดบั ปานกลางรอ ยละ ๘๐
ผูป กครองทม่ี สี ว นรวมในการคัดแยกขยะท่ีหองเรยี นในระดับมาก คิดเปนรอยละ ๒๕ มสี วนรว ม ใน
ระดบั ปานกลางรอ ยละ ๗๕

39

๔.๒ กิจกรรมการจดั การขยะท้ัง 4 ประเภท ตามหลัก 3Rs

กิจกรรม “หนูนอย ปากคลอง พอเพียง”
เราสามารถลดขยะประเภทเศษอาหาร โดย
สงเสรมิ ใหนักเรียนระดบั ช้ันอนุบาลศึกษาปท่ี ๑ - ๓ กิจกรรมดา น Reduce

ไดต กั อาหารเองและสอนใหรูจักประมาณความ
ตอ งการของตน เพื่อไมใหเ กดิ เศษอาหารเหลือท้ิง (แตถา ไมอมิ่ สามารถเตมิ ได) และสอนใหน กั เรียนรคู ุณคา
ของอาหารวา กวาจะมาเปนอาหารแตล ะจานนนั้ มีขั้นตอนที่ยากลาํ บาก รวมท้ังสอนใหเห็นผลของการ
รับประทานเหลือวา จะทาํ ใหเกิดขยะ

วธิ ีการดาํ เนนิ งาน
๑. พานักเรียนไปดูอาหารเหลือในมื้อ

กลางวนั ของหองตนเอง เพ่อื ใหเห็นวามปี รมิ าณ
มากเทาใดนาํ อาหารเหลือไปช่งั พรอ มจดบันทกึ

๒. พานกั เรียนไปดูจดุ รวมเศษอาหาร ซ่ึง
อาหารเหลือจากทุกหอ งมารวมกนั เพ่ือใหน ักเรยี น
เหน็ วา เศษอาหารท้งั หมดเมื่อรวมกันแลว มปี ริมาณ
มากเพยี งใด

๓. ครูชวนนกั เรียนคดิ โดยใชค ําถาม เชน
เห็นเศษอาหารเหลอื ทงิ้ ของพวกเราแลวรูสกึ อยา งไร
ถาเราทานอาหารเหลอื ทุกวนั แลว ไมทาํ อะไรเลยจะเปน อยางไร (โยงเขา สูการเลา นิทาน)
ครเู ลา นิทานแบบมีภาพประกอบ ทีเ่ ชอื่ มโยงกับเรื่องเศษอาหารเหลอื ในโรงเรียน
ใหนักเรียนระดมความคิดวาจะทําอยางไรดี เพอื่ ชวยลดปรมิ าณเศษอาหารท่เี หลอื ในโรงเรยี น

๔. ครเู ลารายละเอยี ดกิจกรรม ‘หนูนอ ยพอเพยี ง’
โดยเรมิ่ จากใหน กั เรียนอนุบาล ๒-๓ ตักขา วเอง และตักแต
พอประมาณถาไมอม่ิ คอยเติมทหี ลงั ได

๕. ครูแนะนาํ วธิ จี ดั การเศษอาหารในโรงเรยี น เชน
การทําปยุ หมักอนิ ทรยี , การทํานาํ้ หมักชวี ภาพ, การเลีย้ ง
ไสเดอื นดิน

๖. ครสู อนทอ งคาํ คลองจอง ‘ขา วทุกจาน’
กลมุ เปา หมาย นกั เรยี นระดับชนั้ อนุบาลศึกษาปท ่ี ๑ – ๓
ผลลพั ธ นักเรยี นชว ยกนั คิดคําเชญิ ชวน ใหน กั เรยี นคนอ่ืน
หรือผูใหญหันมาใสใ จในการรับประทานอาหารใหห มดจาน

40

๔.๒ กจิ กรรมการจดั การขยะทั้ง 4 ประเภท ตามหลกั 3Rs

กจิ กรรม “ปฏเิ สธ นะ ถุงพลาสติก โฟม”

ถุงพลาสติกและโฟมเปน ขยะที่กอใหเ กดิ กิจกรรมดา น Reduce
ผลกระทบตอสง่ิ แวดลอ มอยางมากจงึ ควรปลกู ฝง

นกั เรยี นใหม ีความตระหนักในการลดการใชบ รรจุ

วิธกี ารดําเนนิ งาน
๑. ครูทบทวนหลกั ๓Rs เพอ่ื เช่อื มโยงความรู และแจกใบความรู
๒. ครใู ชค าํ ถามนํา เพือ่ เชื่อมโยงเขาสปู ญหาขยะพลาสตกิ และโฟม เชน ในชีวติ ประจาํ วนั ของ

นกั เรียน ใชถ ุงพลาสติก ขวดน้าํ หรือแกวพลาสติก รวมทง้ั โฟมบา งหรือไม ในแตละวนั ใชมากนอยเพยี งใด
นกั เรยี นทราบถึงขอดี-ขอเสียของพลาสตกิ และโฟมหรือไม อยางไร

๓. เปดวดิ ีทศั นเกยี่ วกบั ปญหาจากขยะพลาสติก
และโฟม ท้ังในประเด็นเร่ืองผลกระทบตอสขุ ภาพและ
ส่ิงแวดลอ ม จากนน้ั ชว ยกนั อภิปรายถงึ ประเดน็ ตางๆ ท่ี
เกี่ยวขอ งในวดิ ที ัศน

๔. ครูนําเสนอขอ มูลขยะจากพลาสตกิ และโฟม
จากรา นคา ตางๆ ในโรงเรยี น แลว ใหนกั เรียนคํานวณ
คาเฉลยี่ พรอมท้ังคาํ นวณวา ในแตละเดือน โรงเรียนเรา
สรา งขยะประเภทนีม้ ากเทาใดถา มเี วลา

๕. ครชู วนนักเรียนคิดวา หลงั จากทง้ิ แลว ขยะ
เหลานีไ้ ปไหน ถูกกาํ จดั อยา งไร สรางมลพษิ อยางไร

๖. ครชู วนนกั เรียนคิดวา ถาพวกเราอยากชวยลด
ปริมาณขยะถงุ พลาสติกและโฟมเราจะชกั ชวนรา นคาใหใช
วัสดอุ ะไรทดแทนไดบา ง หรือถา ไมสามารถเปล่ียนรานคา
เราจะสามารถเริ่มตน ทีต่ ัวเราเองไดอยา งไรบา ง
หรอื กลองขา วมาใหแมคาใสอ าหาร, ใชถ ุงผา หรอื
ถุงพลาสติกเกาแทนการรับถงุ พลาสติกใหม

๗. ครชู วนนกั เรียนเปรยี บเทยี บ ระหวา งการ
รบั ประทานอาหารทีร่ า น กับการซอ้ื ใสถงุ พลาสติกหรอื
โฟมกลบั บา น วาแตล ะแบบมีขอดี-ขอเสยี และผลกระทบ
ตอสิ่งแวดลอ มตา งกนั อยางไร และนกั เรยี นควรเลือกแบบ
ไหน แตถ าจาํ เปนตอ งซอื้ กลับบา น นักเรียนควรทาํ
อยา งไร

41

๔.๒ กิจกรรมการจดั การขยะทง้ั 4 ประเภท ตามหลัก 3Rs

กลุม เปา หมาย นกั เรียนชั้นประถมศึกษา ๔-๖ กิจกรรมดาน Reduce
ผลลัพธ ครแู ละนกั เรียนชว ยกนั สรุปประเด็น

ปญ หาจากการใชถุงพลาสติกและโฟมใหนักเรยี นรวมกัน
วางขอ ปฏิบัติ เพื่อลดขยะประเภทพลาสติกและโฟมใน
โรงเรยี น เชน ใหแ มค าใชใบตอง, รณรงคใ หนาํ กลอ งขาว
หรือปนโตมาซ้ืออาหาร, เปดโอกาสใหน ักเรียนหรือ
ผปู กครองนําภาชนะใบตองมาขายใหแมคา ในโรงเรยี น,
มจี ุดรวมถุงพลาสติกเกาเพ่ือใชซ ํา้ เปนตน

กจิ กรรมดา น Reuse กจิ กรรมดาน Reuse “กระดาษนมี้ คี า หนๆู จา มาแยกกัน”
จากการสาํ รวจปริมาณขยะประจาํ วนั ภายในหอ งเรียน

พบวา ขยะท่ีมปี รมิ าณมากทสี่ ุดคือขยะประเภทกระดาษ จงึ เกดิ

แนวคดิ วา ควรสอนใหนกั เรยี นไดรูจักการคดั แยก
กระดาษ โดยแบง เปน กระดาษหนาเดียวท่จี ะนาํ กลบั มาใชซา้ํ
(Reuse) และกระดาษใชแ ลว สองหนาทีจ่ ะนําไปขาย (สง
Recycle)
วิธกี ารดาํ เนนิ งาน

๑. ครพู านกั เรียนไปยนื กลางแจงในชวงท่ีแดดรอ น
จากนั้นจึงพานักเรยี นไปยืนใตตนไม (ครูอาจเรียกตนไมวา
‘คุณลงุ พิกุล’ หรือ ‘คุณปจู ามจรุ ’ี ) แลวใหน ักเรยี น
เปรยี บเทยี บความรูสึกวา นักเรยี นรูสึกตางกนั อยา งไร

๒. ครูอธบิ ายถงึ ความสาํ คญั ของตนไม และทมี่ าของ
กระดาษ

๓. ครพู านักเรยี นสาํ รวจขยะประเภทกระดาษใน
หองเรียนโดยใหน กั เรียนสังเกตวา กระดาษเหลา นั้นมีกี่ประเภท
อะไรบาง และชวยกนั แยก

๔. ใหน กั เรียนชว ยกนั ทํากลองสําหรบั คดั แยกกระดาษ
ตกแตง ใหส วยงามพรอมมปี ายระบุประเภทใหชดั เจน

ผลลพั ธ นักเรยี นไดรจู ักการคัดแยกกระดาษโดยแบงเปน
กระดาษหนา เดยี วท่จี ะนาํ กลับมาใชซา้ํ (Reuse)และกระดาษ
ใชแลวสองหนาท่จี ะนาํ ไปขาย (สง Recycle)

42

๔.๒ กจิ กรรมการจดั การขยะทง้ั 4 ประเภท ตามหลกั 3Rs

กิจกรรมดา น Reuse กิจกรรม “รานเธอ รานฉัน”
การแสดงบทบาทสมมติเปน แมคา ขายนํ้าและผูซื้อนาํ้
สามารถใชเ ปนกจิ กรรมการเรียนรูท่ีกระตนุ ใหผ เู รียนเกดิ
ความสนใจและเกดิ ประเด็นความคดิ เก่ยี วกบั ปญหา
ขยะแกว น้าํ พลาสติกในโรงเรียนซ่งึ สามารถนําไปสกู ารคดิ วเิ คราะหแ ละสรางแนวทางปฏิบัติ เพ่ือปรบั เปล่ยี น
พฤติกรรมในการลดการสรางขยะ
วิธีการดาํ เนนิ งาน

๑. อาสาสมคั รนักเรียนแสดงบทบาทสมมติ โดยแสดงเปน แมค า รา นนํ้า ๔ คน (รา นละ ๒ คน) โดย...

รา น A ใชแ กว พลาสติกแบบใชแ ลวทงิ้ ราน B ใชแ กวพลาสตกิ แบบใชซ ้าํ

๒. นกั เรยี น ๑๐ คน แสดงบทบาทเปน ผซู ื้อน้าํ
โดย จับคปู องเลือกราน > จับเวลาการดมื่ นํ้า > เม่ือด่ืม
หมด ใหน าํ แกว น้ําไปใสในตะกราหนารานท่ตี นซื้อ จับ
เวลาการด่ืมนํ้า เพ่ือที่ในขั้นสรุป ครูจะเนนใหนักเรยี นเห็น
วา เราใชเวลาแคไ มก่นี าทีก็สรางขยะแลว
๓. นกั เรยี นทรี่ บั บทเปน แมคา นาํ เสนอวธิ กี าร
จดั การแกวน้าํ ท่ีใชแ ลว
๔. นกั เรยี นคนอืน่ ๆ พจิ ารณาเพอื่ ตัดสนิ ใจวา จะ
เลือกซ้ือน้ําที่รา นใด เพราะอะไร
๕. ตัวแทนนกั เรยี นช่ังปริมาณแกว พลาสติกท่ีกลายเปน
ขยะของแตล ะรานแลว นําเสนอในรูปกราฟแทง เปรยี บเทยี บกนั

๖. ใหนกั เรยี นลองคูณดวยจํานวนนกั เรยี นท้ังโรงเรียนวา
รวมแลว ทั้งโรงเรียนเราสรางขยะแกว พลาสตกิ มากเทาใดในหน่งึ
วัน และหน่งึ ปก ารศึกษา (200 วนั )

กลุม เปาหมาย นกั เรียนชนั ประถมศึกษาปท ี่ ๔ - ๖
ผลลัพธ

๑. นักเรียนเลอื กใชแกวพลาสตกิ แบบใชซ ํ้า แทนแกว
พลาสตกิ แบบใชแลว ทง้ิ

๒. ประเมนิ จากการวิเคราะหของนักเรียนถงึ ผลเสียตอ
สง่ิ แวดลอ มในการใชแ กวพลาสตกิ แบบใชแลวท้งิ

๓. ขอตกลงของนักเรยี นในการปรบั เปล่ียนพฤติกรรม
สามารถนําไปปฏบิ ตั ไิ ดจ รงิ มีการรณรงคประชาสมั พนั ธ และผาน
การรบั รองจากคณะครูและผูบริหาร

43

๔.๒ กจิ กรรมการจดั การขยะทงั้ 4 ประเภท ตามหลกั 3Rs

กจิ กรรม “แกะ ตดั ลา ง เกบ็ กลองเคร่อื งด่ืม” กิจกรรมดาน Recycle
กลอ งเครอ่ื งดื่มทีร่ วมกนั อยูในถังขยะและทิ้งไว
นานจะสงกลน่ิ เหมน็ รวมท้ังมีหนอนหรอื แมลงหว่ี
มาตอม รวมทั้งมปี ญหาเรอื่ งสถานทจี่ ัดเก็บ การ
“แกะ ตดั ลา ง เก็บ” กลอ งเครอ่ื งดมื่ เพือ่ นนําไปรีไซเคลิ สามารถชว ยแกปญ หาไดเ พ่ือสรา งความตระหนัก

และใหนักเรียนมีสวนรว มในการจดั การขยะและสงเสริมการเรยี นรูแบบบูรณาการ

วธิ ีการดําเนนิ งาน
๑. รบั สมคั รนักเรยี นจติ อาสาเพอ่ื เขารว มกจิ กรรม
๒. ใหค วามรกู บั นกั เรียนเรื่องความสาํ คัญของการ

รไี ซเคิลและการจัดการกลองเคร่อื งด่ืมที่ถูกวิธี
เพ่ือไมใหเ กดิ ขยะในโรงเรยี นและเกดิ กลิ่นเหมน็ จากนมบดู

๓. ใหน ักเรียนรณรงคใ หเพือ่ นด่ืมเคร่ืองดื่มใหหมด
กลอ งแลว พบั แบน เพื่อสะดวกตอ การลา งโดยมจี ุดแยก
กลองนมของโรงเรียน

๔. เร่มิ กระบวนการ ‘แกะ ตัด ลา ง เกบ็ ’ โดย
แบงหนาทน่ี กั เรียนออกเปน ๕ ฝา ย คอื ฝายตัด,ฝา ยลา ง
น้าํ ยา, ฝา ยลา งน้ําสะอาด ๑-๒, ฝายตาก, ฝายจดั เกบ็
(ฝา ยจดั เก็บจะนับจํานวน ชง่ั น้ําหนกั และจดบันทกึ

๕. สง กลองใหช มรมผูผ ลติ กลองเคร่ืองด่ืม เพ่ือ
นาํ ไปรไี ซเคลิ เปนผลติ ภัณฑแ ผน กรนี บอรด

๖. โรงเรยี นบา นปากคลองโรงนาค ชวงเปด
เทอมเปน นมถุง นักเรยี น ‘ตดั ลาง ตาก’ ถงุ นม ได
เชน กนั ซึง่ หลังจากนนั้ สามารถนาํ ไป เยบ็ เปน ผากัน
เปอน, ผาปูโตะ , เส่อื ฯลฯ

กลุมเปาหมาย นักเรยี น ชัน้ ประถมปท่ี ๑ – ๓
ผลลัพธ วิชาการงานอาชพี ฯ โดยการนํากลองเครอ่ื งดืม่
ถงุ นม ทลี่ า งแลวไปใชใ นงานประดิษฐ

44

๔.๒ กจิ กรรมการจดั การขยะทงั้ 4 ประเภท ตามหลกั 3Rs

กจิ กรรม “นาํ้ หมกั ชีวภาพ”
กลมุ เปาหมาย นักเรยี นชัน้ ประถมศึกษา ปท ี่ ๔ – ๖
เขา รวมกจิ กรรมจํานวน ๔๕ คน

ระยะเวลาการดาํ เนนิ กจิ กรรม ๓๐ วัน
อุปกรณ
๑. ถังนาํ้ พลาสติกมฝี าปด ขนาด 20 ลติ ร
๒. เศษอาหาร
๓. กากนํ้าตาล หรือน้าํ ตาลแดง
๔. นํ้าสะอาดท่ไี มมีคลอรนี (หากใชน า้ํ ประปาตองเปดฝา
ตากแดดทงิ้ ไว 1 - 2 วนั ใหค ลอรีนระเหย)

วิธกี ารดําเนนิ งาน
วธิ ที ําหวั เชื้อจุลินทรีย
๑. นาํ เศษผัก ๓ กิโลกรมั (ควรเปน ผกั บงุ แดงหรือเปลือกสับปะรด) ห่นั เปนชิ้นเลก็ ๆ ผสมกบั

กากน้าํ ตาลหรือนํ้าตาลแดง ๑ กิโลกรัม ใสถังหมักทง้ิ ไว ๑๕ วัน
๒. เตมิ น้าํ เพิม่ ลงไปอีก ๕ เทา จากน้าํ ท่ีเกิดขึน้ จากกระบวนการหมกั ท้ิงไว ๓๐ วัน จะไดหวั เชอื้ ผสม

ใหเขากนั ใสถงั ปด ฝา ตง้ั ไวใ นทร่ี ม ทิง้ ไว ๙๐ วนั จะไดปยุ นํ้ามกี ลิน่ หอมบางสูตรอาจเตมิ หวั เชอ้ื จุลนิ ทรยี 

เขม ขนเขา ไปเพม่ิ อีก ๑ สว น ก็ได วิธีนาํ ไปใชง าน
๑. ใชร ดนํ้าตน ไม เปน ปยุ บํารุงดิน โดยผสมใหเ จือจางใน
อตั ราสวน น้ําหมักชีวภาพ ๒ ฝา ตอ นาํ้ ๑ บวั (๒๐ ลติ ร)
๒. เทลงในโถสว ม ชว ยดับกลนิ่ และไมทําใหส วมเต็มเร็ว
๓. เทลงในทอระบายนาํ้ เพ่ือกําจดั กล่ิน

ที่มา : มูลนธิ กิ สกิ รรมธรรมชาติ ศูนยก สกิ รรมธรรมชาติ
มาบเอ้อื ง / กรมสงเสริมคุณภาพส่งิ แวดลอ ม

ผลลัพธ : ไดนํ้าหมักชวี ภาพไวใชท่ี โรงเรยี น และบา น
ปรมิ าณขยะอนิ ทรียท ีร่ วบรวมไดเฉลย่ี ๕.๗๖ กิโลกรัม/วนั

45

๔.๒ กิจกรรมการจดั การขยะทง้ั 4 ประเภท ตามหลกั 3Rs

กจิ กรรม “สวนผกั แบบ KEYHOLE”
การทาํ ดวยสวนผกั ดว ยวีธแี บบ KEYHOLE คอนขางไดรับการสง เสริมอยา งแพรหลายในแถบ

แอฟริกา ดวยความท่ีไมตองใชน าํ้ มากและสามารถใชว ัสดุท่ีมีอยูในทอ งถิ่นในการทําแปลงได
โรงเรียนบานปากคลองโรงนาค นาํ รปู แบบ มาจัดทํา เพ่ือเปนการสาธติ ใหน กั เรยี นไดเห็น วาพืชผกั ท่ีปลูก
สวนผกั แบบ KEYHOLE โดยใชอ ิฐวงกลมกอไวตรงกลาง รอบๆ วางอิฐเพื่อปลูก พืชผักสวนครัว วงกลาง
สําหรับปุย หมกั ตรงกลาง อยางไรก็ตามรูปแบบและวัสดุที่นํามาใชทาํ แปลงและทําชอ งใสปยุ กส็ ามารถ
ปรบั เปลย่ี นไดต ามความเหมาะสมของพน้ื ทแ่ี ละวสั ดุอุปกรณในทองถ่นิ ที่แตละคนหาได
หลักและวธิ กี ารสาํ คญั ในการสรา งแปลงผกั แบบ KEYHOLE
มีดังนี้

๑. หาพ้นื ท่ี ทเี่ หมาะสมสาํ หรับการปลกู ผัก คือไดร บั
แดดเตม็ วัน หรืออยา งนอยคร่ึงวนั

๒. วางแปลงเปน รูปวงกลม เสนผา นศูนยกลาง ประมาณ
๑ เมตร โดยเวน ท่ีตรงกลางทําเปน ทางเขารูปสามเหลยี่ มไป
ยงั จดุ ศูนยกลางแปลง ดานกวางของทางเขา ประมาณ ๖๐
เซนติเมตร (คลา ยการตัดเคกหรอื พายออกมา)

๓. ทําชอ งเปนคลายทอตรงกลางแปลง สาํ หรับใสปุย โดยทอนี้อาจทําจากไมหรอื ทําจากตะแกรง ก็ได กะให
มเี สน ผานศูนยกลาง ประมาณ ๑ ฟุต สูงประมาณ ๓-๔ ฟตุ คราวนก้ี อแปลงโดยรอบวงกลม อาจจะใชห นิ ใช
อิฐ ใชไ ม หรอื วัสดอุ ่ืนๆ ทสี่ ามารถหาและสรางสรรคเ ปน แปลงไดมาทํา ใสด นิ ทีป่ รงุ แลวลงในแปลง โดยดา นลาง
ควรหาก่ิงไม เศษอิฐ เศษหนิ มาใสร องกน กอนเพ่ือชว ยการระบายนา้ํ ที่สาํ คัญการใสด ิน ใหดินตรงกลางสงู กวา
ตรงปลายแปลง คอื ใหด ินลาดลง ตรงปลายรอบแปลง ใสเศษใบไม เศษหญา เศษอาหารตางๆ ลงในทอตรง
กลางแปลง รดนาํ้ ใหชมุ ท้งั บริเวณดนิ ในแปลง และทอตรงกลาง ท้งิ ไวป ระมาณ ๑ สปั ดาห

จากนน้ั เริ่มลงมือปลูกผักลงแปลงไดเ ลย
หากในชว งฤดูที่มีแสงแดดแรงมากอาจทําโครงขน้ึ มาดา นบน
แลว ใชสแลนพรางแสงชว ยกไ็ ด เขาบอกวธิ ีนีช้ วยประหยัดนาํ้
ไดม าก คอื แทนทีจ่ ะตองรดน้าํ มากๆ ตรงแปลงผกั ก็รดใสใน
ทอ นี้ไดเ ลยน้ําจะคอยๆหลอเลี้ยงพชื ผกั ที่ปลูกเอง

โรงเรียนบา นปากคลองโรงนาค จดั ทาํ ไวในสวน
เศรษฐกิจพอเพียง มผี ักสวนครวั ไวสงโครงการอาหารกลางวัน

รวมปริมาณขยะอนิ ทรียทน่ี าํ กลับมาใชประโยชนผ านทุกกิจกรรม
เฉลยี่ ๐.๐๒๘๘ กโิ ลกรมั /วัน

46

๔.๒ กจิ กรรมการจดั การขยะท้ัง 4 ประเภท ตามหลกั 3Rs

กจิ กรรม “ธนาคารขยะรีไซเคิล ( ๓Rs P.K. Bank )”
วิธีดาํ เนนิ งานโดยคณะกรรมการกิจกรรมธนาคารขยะทาํ หนาทีเ่ ปนครูทีป่ รึกษานักเรียนและ

ตดิ ตอ ประสานงานผูรบั ซื้อเพื่อนําขยะทค่ี ัดแยกแลว จากหองเรียน และจากบานมาชั่งนํา้ หนกั จดบนั ทกึ
ปรมิ าณกระดาษและขวดพลาสตกิ จากน้ันรวบรวมนาํ มาเก็บไวท ี่ ธนาคารกระดาษ และธนาคารขวด
พลาสติก เพ่ือใหร า นคาเอกชนมารับซอื้ ตอไป โดยถังขยะท่ีใชแยกขยะไดร ับการสนบั สนุนจากสํานักงาน
เทศบาลเมืองอางศลิ า อําเภอเมอื งชลบุรี จงั หวัดชลบรุ ี กจิ กรรมน้จี ัดขึน้ เพ่ือให นักเรยี น และบคุ ลากร
มีจิตสํานึกในการรักษาส่งิ แวดลอม มีความรูความเขาใจ สามารถ คดั แยกขยะนํากลับมาเปลีย่ นเปนเงนิ ทุน
และรูวิธจี ัดการขยะรไี ซเคิลท่ีมปี ระสิทธิภาพ
กลุมเปาหมาย : นักเรยี นโรงเรยี นบา นปากคลองโรงนาค
เขา รวมกจิ กรรมจํานวน ๒๐๐ คน
ระยะเวลาการดาํ เนนิ กิจกรรม

กรกฎาคม ๒๕๖๓ - กมุ ภาพันธ ๒๕๖๔
ผลลพั ธ นกั เรียน บุคลากรทางการศึกษา และผูปกครอง
นกั เรยี นโรงเรยี นบา นปากคลองโรงนาค มีความรูความเขา ใจ
และเหน็ คุณคา ของการคัดแยกขยะจําพวกกระดาษ และขวด
พลาสตกิ โรงเรียนมเี งินสนับสนุนโครงการโรงเรยี นปลอดขยะ
จากการขายขยะรไี ซเคิล
ปริมาณขยะรไี ซเคิลท่รี วบรวมไดเ ฉล่ยี ๑.๑๖ กโิ ลกรมั /วนั

ปริมาณขยะรีไซเคลิ ทนี่ าํ กลบั มาใชป ระโยชนผา นทุกกจิ กรรม
เฉล่ยี ๐.๕๒ กโิ ลกรมั /วัน

47