ME project handbook_Greece

Εγχειρίδιο στις καλές πρακτικές και
μεθόδους για την Επιχειρηματική

Εκπαίδευση σε μετανάστες και πρόσφυγες

"Η υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην παραγωγή αυτής
της δημοσίευσης δεν σημαίνει και αποδοχή του περιεχομένου της
το οποίο αντανακλά μόνο τις απόψεις των συγγραφέων, και η
Επιτροπή δεν μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνη για οποιαδήποτε χρήση
των πληροφοριών που περιέχονται σε αύτη."

2

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ.............................................................................................................................5
Το πλαισιο πολιτικων στην ευρωπαικη ενωση .............................................................................................6

Σύντομη περίληψη της κατάστασης στις χώρες του έργου, εστιάζοντας στις περιφέρειες .........7
ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΝΑΓΚΩΝ...................................................................................................................................14

Τι χρειάζονται οι μετανάστες επιχειρηματίες; .....................................................................................14
Τι χρειάζονται οι εκπαιδευτές; ................................................................................................................14
Δημιουργώντας κίνητρα μάθησης και υπέρβασής των εμποδίων στη συμμετοχή .........................15
Κάνοντας τη μάθηση αποτελεσματική...................................................................................................15
Ανάγκη για δικτύωση και υποστήριξη ....................................................................................................16
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΒΕΛΤΙΣΤΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ ΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ.......................18
Επιχειρηματική εκπαίδευση .....................................................................................................................18
Επιχειρηματική εκπαίδευση ως μέρος της γλωσσικής εκπαίδευσης των νέων ...............................20
Επιχειρηματικότητα και γλωσσική εκπαιδευση για ενήλικες ..............................................................22
Κοινωνικό Εργοστάσιο Μόδας (SOFFA) ...............................................................................................25
Νεοσύστατες επιχειρήσεις για τους μετανάστες – Το έργο F.A.S.I .................................................27
Αυτοαπασχόληση για την ενσωμάτωση τον μεταναστών...................................................................29
ΟΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΜΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ..................32
Προσωπική Ανάλυση & Σχεδιασμός Καριέρας......................................................................................32
Δημιουργία Εκδηλώσεων..........................................................................................................................34
Από την ιδέα στην πράξη .........................................................................................................................36
Ζώνες Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας (ΖΕΠ) .....................................................................................39
Σχεδιαστική σκέψη ....................................................................................................................................41
Καμβάς Αξιολόγησης Πρότασης.............................................................................................................44
Δοκιμή MVP: δοκιμή ενός Μικρού Βιώσιμου Προιόντος .....................................................................46
Εργαλεία μάρκετινγκ του Παγκόσμιου Ιστού για την επιχειρηματική σας ιδέα..............................48
Εργαλεία δημιουργίας βίντεο για την επιχειρηματική σας ιδέα ........................................................50
ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ............................................................................................................52
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ .........................................................................................................................................53
Αναφορά συγγραφέων..............................................................................................................................53

3
Γιατί οι ικανότητες είναι τόσο σημαντικές σήμερα; Η
παγκοσμιοποίηση και ο εκσυγχρονισμός δημιουργούν έναν
όλο και πιο διαφορετικό και διασυνδεδεμένο κόσμο. Για να
κατανοήσουν και να λειτουργήσουν καλά σε αυτόν τον
κόσμο, τα άτομα πρέπει, για παράδειγμα, να μάθουν τις
μεταβαλλόμενες τεχνολογίες και να κατανοήσουν μεγάλες
ποσότητες διαθέσιμων πληροφοριών. Αντιμετωπίζουν επίσης
συλλογικές προκλήσεις ως κοινωνίες - όπως η εξισορρόπηση
της οικονομικής ανάπτυξης με την περιβαλλοντική
βιωσιμότητα και η ευημερία με την κοινωνική ισότητα. Σε
αυτά τα πλαίσια, οι ικανότητες που χρειάζονται τα άτομα για
να επιτύχουν τους στόχους τους έχουν γίνει πιο περίπλοκες,
απαιτώντας περισσότερα από την κατοχή ορισμένων στενά
καθορισμένων ικανοτήτων. «Η αειφόρος ανάπτυξη και η
κοινωνική συνοχή εξαρτώνται αποφασιστικά από τις
ικανότητες όλου του πληθυσμού μας - με ικανότητες που
καλύπτουν τη γνώση, τις δεξιότητες, τις στάσεις και τις
αξίες».
Υπουργοί Παιδείας του ΟΟΣΑ

4

Γιατί ένα εγχειρίδιο;

Αυτή η ευρωπαϊκή αποστολή του Υπουργού Παιδείας του ΟΟΣΑ αντιμετωπίζεται σοβαρά
από εμάς ως ιδρύματα συνεχούς εκπαίδευσης. Ως εκ τούτου, αναπτύξαμε το έργο
«Μετανάστευση και Επιχειρηματικότητα» και το υλοποιήσαμε από τον Οκτώβριο του 2018
έως τον Σεπτέμβριο του 2020.

Θα θέλαμε να μοιραστούμε όλες αυτές τις εμπειρίες και τα προϊόντα της γόνιμης
συνεργασίας μας. Αυτό το εγχειρίδιο είναι ένα από τα συγκεκριμένα αποτελέσματα.

Επιπλέον, υπάρχουν επεξεργασμένες ψηφιακές μονάδες μάθησης (μαθήματα) και
εργαστήρια. Έχουμε επεκτείνει τις ερωτήσεις σχετικά με την έναρξη της
επιχειρηματικότητας για να συμπεριλάβουμε μια προσέγγιση απόκτησης γλωσσικών
ικανοτήτων ή γλωσσικής εφαρμογής. Ο κύριος στόχος του έργου είναι η ανάπτυξη
στρατηγικών και εκπαιδευτικών ενοτήτων μέσω παραδειγμάτων, προκειμένου να
προωθηθεί η επιχειρηματικότητα μεταξύ ατόμων με και χωρίς μεταναστευτικό υπόβαθρο
αλλά και νέων μεταναστών.

Οι συνεργαζόμενοι οργανισμοί από τη Δανία, την Ελλάδα, την Ιταλία, τη Νορβηγία, την
Ισπανία και τη Γερμανία έχουν ενώσει τις δυνάμεις τους για να συγκεντρώσουν καλά
παραδείγματα και λύσεις και να αναπτύξουν από κοινού μια καινοτόμο προσέγγιση για την
προώθηση της επιχειρηματικότητας μεταξύ ατόμων με διαφορετικές δεξιότητες.

Σε αυτό το εγχειρίδιο περιγράφονται όλες οι συνθήκες-πλαίσια και οι υπάρχουσες
καταστάσεις στις αντίστοιχες χώρες εταίρους, και αναλύονται οι ανάγκες τόσο των
μεταναστών επιχειρηματιών όσο και εκπαιδευτών.

Υπάρχουν επίσης εξειδικευμένα μαθήματα και εκπαιδευτικές ενότητες που βασίζονται
στην εμπειρία και δοκιμάστηκαν και αξιολογήθηκαν από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη και
τους συμμετέχοντες.

Απολαύστε δημιουργία μιας δικής σας ιδέα εργαστηρίου, προσαρμοσμένη στις προκλήσεις
και τις ομάδες-στόχους σας!

5

ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Μετανάστες Επιχειρηματίες

Η επιχειρηματικότητα είναι ένας πανίσχυρος οδηγός της οικονομικής ανάπτυξης και της
δημιουργίας θέσεων εργασίας. Δημιουργεί νέα εταιρίες και δουλειές, ανοίγει νέες αγορές
και καλλιεργεί νέες ικανότητες δεξιότητες και ικανότητες.

Στόχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι η υποστήριξη ενός περιβάλλοντος που έλκει όλες
τις μορφές επιχειρηματικότητας μέσα στο οποίο οι υπηρεσίες υποστήριξης επιχειρήσεων
φτάνουν σε όλους του δυνητικά επιχειρηματίες, συμπεριλαμβανομένων και αυτών που
ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες, με στόχο την ισχυροποίησης και την αύξηση της
συνεκτικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ).

Μέσα στη ΕΕ, οι μετανάστες δημιουργούν μια «πισίνα» δυνητικά επιχειρηματιών, οι οποίοι
όμως μπορεί να βρεθούν αντιμέτωποι, όπως και άλλες πιο ευάλωτες ομάδες, με
συγκεκριμένα νομικά, πολιτισμικά και γλωσσικά εμπόδια. Τα προβλήματα αυτά θα πρέπει
να αντιμετωπιστούν πλήρως για να τους προσφερθεί η ίδια υποστήριξη που έχουν και όλες
οι υπόλοιπες επιχειρηματικές ομάδες

Το σχέδιο δράσης της ΕΕ για την ενσωμάτωση υπηκόων αλλά κρατών
Το σχέδιο δράσης παρέχει ένα κοινό πλαίσιο πολιτικών και μέτρων στήριξης με στόχο να
βοηθηθούν οι χώρες της ΕΕ καθώς εξελίσσουν και ενδυναμώνουν τις εθνικές διαδικασίες
ενσωμάτωσης των υπηκόων άλλων χωρών. Το να εξασφαλιστεί ότι οι πολίτες άλλων χωρών
μπορούν να συνεισφέρουν οικονομικά και κοινωνικά στις κοινότητες που τους φιλοξενούν
είναι καθοριστικό για τη μελλοντική ευημερία και συνοχή στις ευρωπαϊκές κοινότητες. Η
υποστήριξη της επιχειρηματικότητας, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης σε
υπάρχοντα προγράμματα βοήθειας μικρο-πιστώσεων, είναι ένας ζωτικής σημασίας τρόπος
ενίσχυσης της συμβολής των υπηκόων τρίτων χωρών στην οικονομία και την κοινωνία στο
σύνολό της.

Αυτό το σχέδιο δράσης ενθαρρύνει συνεπώς τις χώρες της ΕΕ να ενθαρρύνουν την
επιχειρηματικότητα μέσω της εξατομικευμένης κατάρτισης και της καθοδήγησης των
επιχειρήσεων καθώς και της παροχής γενικών δομών υποστήριξης της
επιχειρηματικότητας σε υπηκόους τρίτων χωρών. Επιπλέον γνωστοποιεί ότι η Επιτροπή
εντοπίζει βέλτιστες πρακτικές για την προώθηση και τη στήριξη της επιχειρηματικότητας
των μεταναστών και ότι θα χρηματοδοτήσει πιλοτικά προγράμματα για τη διάδοσή τους.
The EU action plan on the integration of third country nationals

6

ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ

Η κατάσταση στην Ευρώπη
Στοιχεία από την Eurostat περιγράφουν μια αύξηση το 2016 της διαφοράς στη συμμετοχή
στην αγορά εργασίας των μεταναστών που γεννήθηκαν στην ΕΕ και εκείνων που
γεννήθηκαν εκτός αυτής. Τόσο σε ολόκληρη την Ευρώπη όσο και στις χώρες που
συμμετέχουν σε αυτό το πρόγραμμα υπάρχουν σοβαρά ζητήματα σχετικά με την ένταξη
και την αποδοχή της διαφορετικότητας που είναι αποτέλεσμα των μεταναστευτικών ροών
προς η ΕΕ. Για παράδειγμα, η γερμανική κυβέρνηση δηλώνει ότι τα τρία τέταρτα των
Γερμανών προσφύγων κινδυνεύουν να είναι μακροχρόνια άνεργοι και να διεκδικούν
παροχές τα επόμενα πέντε χρόνια ενώ για πολλούς από αυτούς το διάστημα θα φτάσει έως
και τα 10 χρόνια.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) είναι μια σχετικά ποικιλόμορφη περιοχή και πολλά από τα κράτη
μέλη της αποτελούν παραδοσιακά προορισμούς για πολλούς μετανάστες, είτε από άλλα
κράτη της ίδιας της ΕΕ ή από άλλα μέρη του κόσμου. Η ροή των μεταναστών οδήγησε στην
εισαγωγή μιας σειράς νέων δεξιοτήτων και ταλέντων στις τοπικές αγορές εργασίας, ενώ
ταυτόχρονα αύξησε την πολιτιστική ποικιλομορφία. Η ένταξη των μεταναστών γίνεται όλο
και περισσότερο ένας βασικός τομέας εστίασης διάφορων πολιτικών τα τελευταία χρόνια,
με μέτρα για την προετοιμασία των μεταναστών και των απογόνων τους, ώστε να μπορούν
να συμμετέχουν πιο ενεργά στην κοινωνία, για παράδειγμα, στην αγορά εργασίας και σε
πρωτοβουλίες σχετικές με την υπηκοότητα.

Η έλλειψη προσόντων και γλωσσικών δεξιοτήτων παρουσιάζεται ως ο κύριος λόγος για το
χαμηλό ποσοστό απασχόλησης των προσφύγων, κυρίως επειδή οι διαδικασίες
ενσωμάτωσής τους επικεντρώνονται στην εκπαίδευση ή στην παροχή βοήθειας για την
εύρεση εργασίας. Μεταξύ αυτών των μεταναστών όμως υπάρχουν και άτομα που έχουν
επιχειρηματικές δεξιότητες. Για ορισμένους, αυτή η τρίτη επιλογή, όχι δηλαδή το σχολείο
ή η δουλειά αλλά η αυτοαπασχόληση είναι η καλύτερη επιλογή. Αυτή η επιλογή ένταξης
των μεταναστών παρουσιάζει πολλές δυνατότητες που θα μπορούσαμε να
εκμεταλλευτούμε.

Ένας τρόπος για να βοηθήσουμε στην αναχαίτιση της περαιτέρω μετανάστευσης και να
αποκομίσουμε το μέγιστο όφελος από εκείνους που ήδη βρίσκονται στην Ευρώπη είναι η
προώθηση της επιχειρηματικότητας ως εργαλείου δημιουργίας θέσεων εργασίας. Αυτή η
λύση έχει αγνοηθεί σε μεγάλο βαθμό. Αλλά η ανεργία και η γενική οικονομική ανασφάλεια
είναι ένας από τους πρωταρχικούς λόγους που άνθρωποι αποσταθεροποιημένοι από

7

πολέμους ή το τοπικό χάος αποφασίζουν τελικά να φύγουν. Και οι θέσεις εργασίας είναι το
πρώτο πράγμα που χρειάζονται όταν φτάνουν στα νέα τους σπίτια.

Η επιχειρηματικότητα είναι αποδεδειγμένα ο πρωταρχικός δημιουργός θέσεων εργασίας
σε μεγάλες και μικρές οικονομίες. Σύμφωνα με το Ίδρυμα Ewing Marion Kauffman, την
κορυφαία ομάδα ειδικών επιχειρηματικότητας της Αμερικής, οι νέες εταιρείες
(συμπεριλαμβανομένων των νεοσύστατων επιχειρήσεων) και όχι οι παλιές είναι αυτές που
έχουν σημασία για τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Η έρευνα της Kauffman έδειξε ότι στο
χρονικό διάστημα 1985-2005, οι νέες εταιρείες ήταν υπεύθυνες για τα δύο τρίτα των νέων
αμερικανικών θέσεων εργασίας.
Η επιχειρηματικότητα και η αυτοαπασχόληση βοηθά:
• στη δημιουργία θέσεων εργασίας
• στην ανάπτυξη δεξιοτήτων
• δίνει την ευκαιρία στους άνεργους και στα ευάλωτα άτομα να συμμετάσχουν πλήρως

στην κοινωνία και την οικονομία

Σύντομη περίληψη της κατάστασης στις χώρες του έργου, εστιάζοντας
στις περιφέρειες

Ο ξένος πληθυσμός που κατοικούσε στην Ιταλία την 1η Ιανουαρίου 2017 έφτασε τα 5.047
εκατομμύρια άτομα, που αντιστοιχούν στο 8,3% του συνολικού πληθυσμού. Οι κύριες
κοινότητες με άτομα που δεν κατάγονται από την ΕΕ που κατοικούσαν την 1η Ιανουαρίου
2017 ήρθαν από το Μαρόκο (455 χιλιάδες πολίτες), την Αλβανία (442 χιλιάδες), την Κίνα
(319 χιλιάδες), την Ουκρανία (234 χιλιάδες), τις Φιλιππίνες (162 χιλιάδες) και την Ινδία (158
χιλιάδες). Ο αριθμός των προσφύγων στην Ιταλία ήταν 2016 είναι 147370, ενώ στο Abruzzo
ήταν περίπου 3500. Μόνο το 2% των μεταναστών (18 άτομα) είχαν σταθερή δουλειά στην
Ιταλία τη στιγμή της συνέντευξης, ενώ ένα επιπλέον 13% εργάστηκε περιστασιακά.
Πράγματι, το 55,8% των μεταναστών που βρίσκονται στην Ιταλία για τρία ή περισσότερα
χρόνια εργάζονται.

Tο 86,6% του πληθυσμού των μεταναστών είναι εργάζεται ενώ το ποσοστό αυτό είναι
74,8% στον Ιταλικό πληθυσμό. Από αυτούς το 76,6% εργάζονται για άλλους (είναι
υπάλληλοι) ενώ σε αντιδιαστολή με το 30,7% των Ιταλών εργαζομένων. Η αυτοαπασχόληση
των μεταναστών είναι περίπου το 13,4%. Σύμφωνα με την έκθεση Rapporto Immigrazione
e Imprenditoria 2017, οι προσωπικές εταιρείες μεταναστών είναι περίπου 571.255.

Στη Ιταλία υπάρχουν δύο στάδια υποδοχής των προσφύγων και των μεταναστών. Το πρώτο
ονομάζεται «hotspot και πρώτος κέντρο υποδοχής» ενώ το άλλο «δεύτερο κέντρο

8

υποδοχής». Στο πρώτο σημείο ελέγχεται η υγεία τους και λαμβάνουν την κατάλληλη
ιατρική τους περίθαλψη, ταυτοποιούνται, καταγράφονται και μπορούν να ζητήσουν διεθνή
προστασία. Στο δεύτερο κέντρο ο τοπικός φορέας/ίδρυμα προσδιορίζει το χώρο στέγασης
των δικαιούχων που μπορεί να είναι μικρά διαμερίσματα ή κέντρα τα οποία με βάση το χώρο
που διαθέτουν χαρακτηρίζονται μικρά (περίπου 15 άτομα), μεσαία (έως 30 άτομα) ή μεγάλα
(πάνω από 30 άτομα).

Επιπλέον, υπάρχουν πολλές άλλες κοινωνικές υπηρεσίες που στοχεύουν στην πραγματική
υποδοχή και ένταξη των μεταναστών με υπηρεσίες όπως: η εγγραφή στα μητρώου
κατοικίας του δήμου, έκδοση φορολογικού μητρώου, εγγραφή στην εθνική υπηρεσία
υγείας, εγγραφή στο σχολείο όλων των ανηλίκων, νομική υποστήριξη, πραγματοποίηση
μαθημάτων ιταλικής γλώσσας, εγγραφή και συνοδεία ατόμων σε μαθήματα, οδηγίες ή και
συνοδεία ατόμων στον τόπο εργασίας τους, οδηγίες ή και συνοδεία ατόμων στον τόπο
διαμονής τους καθώς και κοινωνικο-πολιτισμικές και αθλητικές δραστηριότητες.

Στην Ισπανία η αυτοαπασχόληση στην κοινότητα των μεταναστών αυξάνεται συνεχώς.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Ministerio de Trabajo, Migraciones y Seguridad
Social η Ισπανία έχει 326.529 ξένους αυτοαπασχολούμενους εργαζόμενους. Που
αντιστοιχεί στο 10% του συνόλου των εργαζομένων ένα ποσοστό που δείχνε αύξηση
συγκρινόμενο με το 9.7% του 2017, Οι περισσότεροι από αυτούς προέρχονται από χώρες
εκτός της ΕΕ και δεν είναι πολίτες της. δεν Among them, the most numerous are those
who come from outside the EU, that is, non-EU citizens. Η Ρουμανία και η Κίνα είναι οι
εθνικότητες με ο μεγαλύτερο ποσοστό ενώ η Καταλονία είναι η περιοχή με τους
περισσότερους αυτοαπασχολούμενους μετανάστες και ακολουθεί η Μαδρίτη. Οι
επαγγελματικοί χώροι με τα μεγαλύτερα ποσοστά είναι τα ξενοδοχεία, τα εστιατόρια και οι
κατασκευές(1).

Τα δεδομένα κοινωνικής ασφάλισης δείχνουν: 2,132,906 (August 2019) ξένες θυγατρικές.
Για περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε στην αναφορά «Affiliation of foreigners to Social
Security» of the MiTraMiSS Communication Office - August 2019

Με βάση το νόμο μια από τις βίζες για τους ξένους που δεν ανήκουν στην ΕΕ θα πρέπει να
επιλεγεί για να μπορέσει κάποιος να ξεκινήσει μια επιχείρηση στην Ισπανία και πιο
συγκεκριμένα η βίζα επιχειρηματιών (visa of entrepreneurs). Για να εγκριθεί θα πρέπει να
υπάρχει μια πρωτοποριακή ιδέα η οποία θα έχει μετατραπεί σε βήματα κάπου έργου και η
οποία θα παρουσιαστεί στο υπουργείο Οικονομίας και Επιχειρήσεων που είναι και το
υπεύθυνο για την έγκριση. Για το λόγο αυτό είναι σημαντικό το έργο να έχει μια οικονομική

9

ανάλυση, ή ένα πλάνο σχετικά με το ανθρώπινο δυναμικό και τη δημιουργία νέων θέσεων
εργασίας.

Μια άλλη διαδικασία που συνδέεται με τους επιχειρηματίες είναι η μη-κερδοσκοπική βίζα
διαμονής (non-profit residence visa), η οποία χρησιμοποιείται ευρέως από τους ιδιοκτήτες
μικρών εταιρειών. Φυσικά οι απαιτήσεις έκδοσης είναι πολύ απαιτητικές: ο επιχειρηματίας
πρέπει να επιδείξει ότι έχει τα οικονομικά μέσα να μείνει στην Ισπανία για ένα χρόνο.
Συνολικά απαιτούνται περίπου 26.000 €. Κατά το διάστημα αυτό δεν μπορεί να εργαστεί
παρά μόνο να κάνει έρευνα αγοράς. Μετά το χρόνο αυτό μπορεί μόνος του να αιτηθεί άδεια
εργασίας.

Υπάρχει και η επιλογή ο επιχειρηματίας να πληροί τις προϋποθέσεις για μια αρχική άδεια
παραμονής και αυτοαπασχόλησης (an initial residence and self-employment authorization).
Στη περίπτωση αυτή το έργο θα πρέπει να παρουσιαστεί στο Ισπανικό προξενείο της χώρας
προέλευσης και μπορεί αφορά οποιαδήποτε ιδέα και όχι μόνο τις πρωτοποριακές. Στην
περίπτωση αυτή ο επιχειρηματίας δεν μπορεί να έρθει στη χώρα με την οικογένεια του και
θα πρέπει το έργο να εγκριθεί τόσο από το Ισπανικό σύστημα όσο και από κάποιους
αυτόνομους οργανισμούς της χώρας.

Η κοινότητα της Soria, για παράδειγμα, ανέπτυξε έναν οδηγό προσανατολισμού για τους
μετανάστες που πρόκειται να ξεκινήσουν μια επιχείρηση. Δίνει νομικές κατευθύνσεις και
επιχειρηματική έτσι ώστε οι μετανάστες να έχουν όλες τις σχετικές πληροφορίες αλλά και
την εκπαίδευση που χρειάζονται. Άλλες κοινότητες όπως η Zamora και η Zaragoza
διαθέτουν επίσης πόρους προς αυτή την κατεύθυνση.

(1)García Moreno, A. 28/12/2018. Los negocios lanzados por inmigrantes tienen más éxito porque se les exige más. elPeriódico. Recuperado
[08/10/2019) en línea de [ https://byzness.elperiodico.com/es/emprendedores/20181218/negocios-lanzados-inmigrantes-tienen-exito-
7207383 ]

Στη Νορβηγία μόνο το 4,2% των μεταναστών ή των προσφύγων είναι
αυτοαπασχολούμενοι. Δεν υπάρχει ακόμη κάποιο εθνικό σύστημα που να ασχολείται
αποκλειστικά με τη συγκεκριμένη ομάδα αλλά υπάρχουν διαφορετικά προγράμματα που
χρηματοδοτούνται από την κυβέρνηση, προκειμένου να βρεθούν καλές λύσεις για τη
βελτίωση του ποσοστού αυτοαπασχόλησης. Οι πρόσφυγες που φτάνουν στη Νορβηγία
λαμβάνουν εκπαίδευση που προσφέρετε από τον δήμο τους, συνήθως για δύο χρόνια. Το
κύριο μέρος αυτού του προγράμματος αποτελείται από εκπαίδευση στα νορβηγικά,
κοινωνικές σπουδές και επαγγελματικές ή εκπαιδευτικές δραστηριότητες. Οι
συμμετέχοντες πληρώνονται για συμμετοχή.

10

Για όλα σχεδόν τα επαγγέλματα απαιτείται πιστοποιητικό μαθητείας. Μόνο 4% των θέσεων
εργασίας είναι διαθέσιμες για ανειδίκευτους εργάτες. Επιπλέον, το γεγονός ότι η ανεργία
αυξάνεται αποτελεί πρόκληση για τους μετανάστες και τους πρόσφυγες και είναι ο λόγος
για τον οποίο η χώρα χρειάζεται περισσότερη αυτοαπασχόληση σε αυτή την ομάδα.

Τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα είναι ένα σημαντικό σημείο εισόδου στην Ευρωπαϊκή Ένωση
(ΕΕ) για μετανάστες και πρόσφυγες από την Αφρική και την Ασία. Δεδομένου ότι η χώρα
μας είναι μία από τις πιο ομοιογενείς ευρωπαϊκές χώρες, όπου η θρησκεία - κυρίως το
χριστιανικό ορθόδοξο δόγμα - διαδραματίζει σημαντικό ρόλο σε κοινωνικό και πολιτικό
επίπεδο, η μετανάστευση από μουσουλμανικές χώρες, θεωρείται συχνά ως απειλή για την
εθνική ομοιογένεια και για τον ελληνική εθνική ταυτότητα. Εξαιτίας αυτού, η πλειονότητα
των μεταναστών αντιμετωπίζει πολλαπλές διακρίσεις και αποκλεισμούς στη ζωή τους.

Οι μετανάστες έχουν υψηλά επίπεδα ανεργίας σε σύγκριση με τον συνολικό πληθυσμό της
Ελλάδας. Επιπλέον, δείχνουν προφανώς υψηλότερο ποσοστό αναντιστοιχίας μεταξύ των
προσόντων και της εργασίας τους, σε σχέση με τον συνολικό πληθυσμό της ΕΕ (στην
ηλικιακή ομάδα 20-64 ετών, το ποσοστό αναντιστοιχίας του συνολικού πληθυσμού της ΕΕ
είναι 21%, των μεταναστών 33% και των μεταναστών στην Ελλάδα 66%). Επιπλέον,
υπάρχει μια μεγάλη διαφορά μεταξύ του εισοδήματος του μετανάστη και αυτό του
συνολικού πληθυσμού της ΕΕ (οι μεγαλύτερες διαφορές παρατηρούνται στην Ελλάδα, την
Ιταλία και την Αυστρία, όπου το μέσο διαθέσιμο εισόδημα των μεταναστών ηλικίας 25-54
ετών είναι 75% λιγότερο από αυτό του συνολικού πληθυσμού).

Όλα αυτά δημιουργούν τεράστια προβλήματα για τους μετανάστες που επιθυμούν να
βρουν μια επαγγελματική διέξοδο μέσω της επιχειρηματικότητας. Αντιμετωπίζουν
αυξημένα εμπόδια που σχετίζονται με την περιορισμένη γνώση της επιχειρηματικής
λειτουργίας στην Ελλάδα. Βρίσκουν επίσης εμπόδια στην προώθηση των προϊόντων τους
σε ελληνικές ομάδες-στόχους οπότε περιορίζονται σε συγκεκριμένες εμπορικές
δραστηριότητες.

Λόγω αυτών των δυσκολιών, ενώ το ποσοστό των Ελλήνων αυτοαπασχολούμενων, είναι
σχεδόν 30%, το ίδιο ποσοστό για τους μετανάστες είναι περίπου 9%. Σύμφωνα με την
«Έρευνα Εργατικού Δυναμικού», οι αυτοαπασχολούμενοι μετανάστες δραστηριοποιούνται
κυρίως στον κατασκευαστικό κλάδο, στο εμπόριο και στον τουρισμό. Όπως αναφέρεται
από τα σχετικά στατιστικά στοιχεία, η μεγάλη πλειονότητα των μεταναστών ήταν στις
χώρες τους εξειδικευμένοι εργαζόμενοι ή επιστήμονες απασχολούμενοι σε σχετικά
επαγγέλματα.

11

Σε αυτό το πλαίσιο η εδραίωση της επιχειρηματικότητας είναι ένας σημαντικός
παράγοντας. Η ενίσχυση της επιχειρηματικής εκπαίδευσης σε σχολεία, ιδρύματα
επαγγελματικής εκπαίδευσης, πανεπιστήμια, εταιρείες και μη κερδοσκοπικούς
οργανισμούς, θα έχει θετικό αντίκτυπο στην οικονομία μας. Πράγματι, εκτός από τη
δημιουργία κοινωνικών και νεοσύστατων επιχειρήσεων, η επιχειρηματική εκπαίδευση θα
ενισχύσει την απασχολησιμότητα των μεταναστών. Με άλλα λόγια, αυτό το είδος
κατάρτισης θα ενισχύσει το επιχειρηματικό και καινοτόμο πνεύμα τους στον κοινωνικό,
δημόσιο και ιδιωτικό τομέα.

Συμπερασματικά, θα μπορούσε κανείς να πει ότι η ένταξη των μεταναστών στην αγορά
εργασίας είναι ένα σημαντικό ζήτημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί. Η συντονισμένη
παροχή εκπαίδευσης για την επιχειρηματικότητα και η διά βίου μάθηση έχουν τεράστια
σημασία. Πολλές ευρωπαϊκές χώρες έχουν δημιουργήσει διάφορες υπηρεσίες
εκπαίδευσης, όπως προγράμματα εγκυροποίηση της γνώσης, επαγγελματικού
προσανατολισμού, και προσαρμοσμένα προγράμματα κατάρτισης για τους
εκπαιδευόμενους. Η προσαρμοσμένη και διαδραστική κατάρτιση για την
επιχειρηματικότητα και τον επαγγελματικό προσανατολισμός για τους μετανάστες στην
ευρωπαϊκή αγορά εργασίας θα μπορούσε να τονώσει την οικονομική ανάπτυξη και να
βελτιώσει την ανταγωνιστικότητα σε πολλά κράτη μέλη.

Στη Γερμανία, οι μετανάστες δημιουργούν σημαντικά περισσότερες νεοσύστατες
επιχειρήσεις. Η τάση τους να ιδρύουν εταιρίες είναι υψηλότερη σε σχέση με τους
ανθρώπους που είναι σε θέση να εργαστούν γενικά. Επιπλέον, δημιουργούν πιο συχνά
περισσότερες θέσεις εργασίας. Αυτό ενισχύει θετικά τον παλμό της γερμανικής οικονομίας
σχετικά με την ίδρυση εταιρειών. Η απόφαση των μεταναστών για αυτοαπασχόληση
σχετίζεται με την αγορά εργασίας περισσότερο από ότι συμβαίνει στο υπόλοιπο εργατικό
δυναμικό γενικότερα. Ξεκινούν συχνότερα ως άνεργοι και θεωρούν την έλλειψη
εναλλακτικών προοπτικών απασχόλησης ως το θεμελιώδες κίνητρο τους.

Οι περισσότεροι ιδρυτές επιχειρήσεων παρέχουν υπηρεσίες. Αυτό ισχύει επίσης και στην
ομάδα των μεταναστών. Η κύρια διαφορά είναι ότι οι μετανάστες ξεκινούν συνήθως από
το εμπόριο.

Η εκπαίδευση είναι ένας βασικός παράγοντας που επηρεάζει το μέγεθος και την επιτυχία
της επιχειρηματικότητας συνολικά, αλλά και ειδικότερα για μετανάστες επιχειρηματίες. Με
την πάροδο του χρόνου το τμήμα των αυτοαπασχολούμενων μεταξύ των μεταναστών
αυξάνεται κατά μέσο όρο κατά 0,75 εκατοστιαίες μονάδες για κάθε αύξηση ποσοστιαίας

12

μονάδας στην ομάδα ατόμων με υψηλά προσόντα. Ενώ το 15% των μεταναστών στη
Γερμανία είναι υψηλής εξειδίκευσης το αντίστοιχο τμήμα των Γερμανών είναι 22%.

Έχουν γίνει πολλές έρευνες σχετικά με το θέμα της επιχειρηματικότητας των μεταναστών
στη Γερμανία τα τελευταία δύο χρόνια. Τα ευρήματα είναι ότι οι προκλήσεις αφορούν την
αναγνώριση των προσόντων τους, την οικονομική τους υποστήριξη, τα γλωσσικά εμπόδια
καθώς και την χρηματοδότηση και την υποστήριξη μετά την ίδρυση της επιχείρησης.

Οι υπάρχουσες υπηρεσίες που προσφέρουν πληροφορίες εκκίνησης, συμβουλευτικές
υπηρεσίες και υπηρεσίες δικτύου σε μετανάστες ποικίλλουν ως προς τη μορφή τους και
τον τρόπο προσέγγισης των θεμάτων τους, και μάλιστα σημαντικά σε ορισμένες περιοχές,
στα γερμανικά ομόσπονδα κρατίδια. Στα περισσότερα από αυτά η ζήτηση για αυτές τις
υπηρεσίες υπερβαίνει την προσφορά τους. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για την εξατομικευμένη
επαγγελματική καθοδήγηση που εκτείνεται πέρα από την αρχική περίοδο εκκίνησης.

Επιπλέον οι συμβουλευτικές υπηρεσίες που στοχεύουν στους μετανάστες ή και σε άλλους
που θέλουν να ξεκινήσουν μια επιχείρηση σπάνια συντονίζονται μεταξύ τους, πράγμα που
σημαίνει ότι οι υπάρχοντες συμβουλευτικοί και κεφαλαιακοί πόροι χρησιμοποιούνται
αποδοτικά. Προκειμένου να απελευθερωθεί το οικονομικό δυναμικό άλλα και να επιτευχθεί
η πλήρης ενσωμάτωσή των μεταναστών επιχειρηματιών πρέπει να αναπτύξουμε και να
εφαρμόσουμε ολοκληρωμένες στρατηγικές με σε διάφορους τομείς δράσης.

Το ποσοστό απασχόλησης για άτομα Δανικής καταγωγής το 2018 ήταν 77,3%, για τους
μετανάστες Δυτικής προέλευσης 67,8%, ενώ στους μετανάστες με μη Δυτική καταγωγή
το ίδιο ποσοστό ήταν 55,6%.

Σε σύγκριση με τους αριθμούς του 2008, το ποσοστό απασχόλησης των ατόμων από
δυτικές χώρες έχει αυξηθεί, ενώ υπήρξε μια μικρή μείωση του ποσοστού απασχόλησης
μεταξύ των μεταναστών με μη δυτική προέλευση.

Μια άλλη προσέγγιση για την απασχόληση των μεταναστών στη Δανία λέει ότι περισσότερο
από το 25% του εργατικού δυναμικού σε επαγγέλματα όπως ο καθαρισμός, η κηπουρική
τοπίου, οι εργαζόμενοι σε σφαγεία, η εργασία σε εστιατόρια και οι μεταφορές - οδηγοί
λεωφορείων, οδηγοί ταξί και προσωπικό τρένων, είναι μετανάστες.

Το ποσοστό έναρξης της δικής τους επιχείρησης από μετανάστες στη Δανία είναι
υψηλότερο από εκείνο των ατόμων δανικής καταγωγής. Σύμφωνα με τη Statistics Denmark,

13

υπάρχει μια συγκεκριμένη βιομηχανία στην οποία οι μετανάστες με μη δυτικό υπόβαθρο
αναπτύσσουν δικές τους επιχειρήσεις και είναι η βιομηχανία ξενοδοχείων και εστιατορίων.
Σε αυτόν τον κλάδο βρίσκουμε το 38% των μεταναστών με «μη δυτικό υπόβαθρο» που
αναπτύσσουν τη δική τους επιχείρηση. Μια από τις πολλές εξηγήσεις του γιατί ο κλάδος
των ξενοδοχείων και των εστιατορίων είναι ο πρώτος ανάμεσα στους «όχι δυτικούς
μετανάστες», μπορεί να είναι η έλλειψη απαιτήσεων για εξειδικευμένα προσόντα που
αποκτούνται από ειδική εκπαίδευση.

Σύμφωνα με τη Statistics Denmark, ένας μεγάλος αριθμός εταιρειών που ξεκινούν από
άτομα με «μη δυτικό υπόβαθρο» δυστυχώς χρεοκοπούν Τόσο τα εθνικοί όσο και τα τοπικοί
οργανισμοί έχουν την αρνητική αυτή εμπειρία.

Πώς μπορούν οι κοινότητες των μεταναστών να βοηθήσουν και να στηρίξουν τους
σημερινούς και τους δυνητικούς επιχειρηματίες για τη δημιουργία επιχειρήσεων που είναι
σε θέση να επιβιώσουν μακροπρόθεσμα; Πολλές έρευνες διεξάγονται προς αυτή την
κατεύθυνση και υλοποιούνται πολλές πρωτοβουλίες. Τα πρώτα ευρήματα αναφέρουν ότι
οι πιθανοί επιχειρηματίες από «μη δυτικές χώρες» χρειάζονται περισσότερη εκπαίδευση
καλύτερη γνώση της νομοθεσίας και κατάλληλη προετοιμασία του επιχειρηματικού σχεδίου
κ.λπ.

14

ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΝΑΓΚΩΝ

Σε αυτό το έργο ήρθαμε αντιμέτωποι με διαφορετικές καταστάσεις και συνθήκες
ειδικότερα όταν εστιάσαμε σε τοπικές κοινωνίες αλλά βρήκαμε και πολλές ομοιότητες. Σε
αυτή τη βασική ανάλυση επικεντρωνόμαστε στις ιδιαίτερες ανάγκες των μεταναστών
επιχειρηματικών και των (επίσημων) εκπαιδευτών τους καθώς και στις αναγκαιότητες που
προκύπτουν τόσο από την εκπαίδευση αυτή όσο και τη γενικότερο μαθησιακό περιβάλλον.

Τι χρειάζονται οι μετανάστες επιχειρηματίες;

Σύμφωνα με σχετικές έρευνες σε πολλές χώρες επιχειρήσεις των μεταναστών έχουν
υψηλότερα ποσοστά αποτυχίας σε σχέση με αυτές που ανήκουν σε πολίτες της χώρας και
τείνουν να δραστηριοποιούνται σε τομείς με χαμηλή κερδοφορία και χωρίς πιθανότητες
ανάπτυξης. Το γεγονός αυτό δείχνε ότι πρέπει να υποστηριχθούν επαρκώς από πολιτικές
και πρωτοβουλίες.

Οι μετανάστες αντιπροσωπεύουν μια σημαντική ομάδα δυνητικά επιχειρηματιών, αλλά
μπορεί να αντιμετωπίσουν, όπως άλλες πιο ευάλωτες ομάδες, συγκεκριμένα νομικά,
πολιτιστικά και γλωσσικά εμπόδια. Αυτά τα ζητήματα πρέπει να αντιμετωπιστούν πλήρως
για να έχουν την ίδια υποστήριξη που λαμβάνουν όλες οι άλλες επιχειρηματικές ομάδες.
Τυπικά εμπόδια είναι:

1. Οι μετανάστες αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην απόκτηση πίστωσης ειδικά στα
χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.

2. Οι μετανάστες επιχειρηματίες έχουν δυσκολίες να αντιμετωπίσουν τη
γραφειοκρατία της χώρας υποδοχής.

3. Οι μετανάστες συχνά δεν έχουν εξοικείωση με το (επιχειρηματικό) περιβάλλον και
την αγορά στην οποία ξεκινούν την επιχείρηση τους.

4. Έχουν ένα περιορισμένο προσωπικό δίκτυο, που αποτελείται συχνά από άλλους
μετανάστες

Τι χρειάζονται οι εκπαιδευτές;

Οι ανάγκες των εκπαιδευτών εξαρτώνται φυσικά από την εμπειρία και τις γνώσεις τους
τόσο στην επιχειρηματικότητα όσο και στην ομάδα-στόχο που αντιμετωπίζουν.

Προφανώς, οι εκπαιδευτές πρέπει να γνωρίζουν όλα τα θέματα που σχετίζονται με την
επιχειρηματικότητα συμπεριλαμβανομένου και του τρόπου με το οποίο θα πρέπει να
καθοδηγήσουν και παρακινήσουν τον επιχειρηματία. Το να είναι κάποιος απλά ένα έμπειρος

15

εκπαιδευτής ή ένας εκπαιδευτής στο χώρος της επιχειρηματικότητας, δεν είναι αρκετό για
να πετύχει το επιθυμητό αποτέλεσμα στην συγκεκριμένη ομάδα-στόχο των μεταναστών
επιχειρηματιών. Για να κατανοήσει ο επιχειρηματίας το υλικό της κατάρτισης θα πρέπει ο
εκπαιδευτής να αντιλαμβάνεται την κατάσταση του κάθε μετανάστη επιχειρηματία μια και
ανάγκες του μπορεί να διαφέρουν από αυτές των πολιτών της χώρας.
Η κατανόηση διαφορετικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων είναι επίσης χρήσιμη όπως και η
άντληση ιδεών από παρόμοια εκπαιδευτικά σχήματα που εφαρμόζονται αλλού.

Δημιουργώντας κίνητρα μάθησης και υπέρβασής των εμποδίων στη
συμμετοχή

Οι μετανάστες επιχειρηματίες παρακινούνται στην επιχειρηματικότητα και από
παράγοντες ώθησης και έλξης. Η δυσαρέσκεια από την εργασία τους είναι ο κύριος
παράγοντας ώθησης, ενώ οι παράγοντες έλξης είναι η ανεξαρτησία και η αυτονομία, το
πάθος και το όνειρο να γίνουν επιχειρηματίες, οι ευκαιρίες σε μια εξειδικευμένη αγορά
καθώς και οι επιρροές της κουλτούρας τους προς την οικογενειακή επιχείρηση. Επιπλέον,
οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν είναι η χρηματοδότηση, οι γλωσσικές δεξιότητες, ο
ανταγωνισμός και δυσπιστία από τους ντόπιους και έλλειψη κατανόησης της
επιχειρηματικής νομοθεσίας. Συνολικά, φαίνεται ότι οι παράγοντες έλξης έχουν
ισχυρότερο αντίκτυπο στην επιχειρηματικότητα από ό, τι οι παράγοντες ώθησης.

Η υποστήριξη της επιχείρησή τους γίνεται από το δικό τους κοινωνικό «κεφάλαιο». Από
την άλλη πλευρά, οι περισσότεροι από αυτούς δεν γνωρίζουν τα συστήματα υποστήριξης
που παρέχονται από την κυβέρνηση. Συνιστάται στους μετανάστες επιχειρηματίες να
δεχονται δωρεάν συμβουλές, να χρησιμοποιούν επιχειρηματικές πληροφορίες, να
συμμετέχουν σε εκπαίδευσες που παρέχονται από επίσημους παρόχους υπηρεσιών προς
τους επιχειρηματίες, να επικεντρώνονται στην ανάπτυξη γλωσσικών δεξιοτήτων σε
επαγγελματικό επίπεδο, να συμμετέχουν στο δίκτυο των ντόπιων επιχειρηματιών
περισσότερο από ότι στο δίκτυο επιχειρηματιών της δικής τους εθνικότητας και να
αναζητούν καινοτόμες ιδέες και εξειδικευμένη αγορά.

Κάνοντας τη μάθηση αποτελεσματική

Ένα σημαντικό ζήτημα που πρέπει να ληφθεί υπόψη κατά την εκπαίδευση των μεταναστών
στην επιχειρηματικότητα, είναι το γεγονός ότι οι ενήλικες εκπαιδευόμενοι είναι έτοιμοι και
έχουν κίνητρο να μάθουν, αλλά αυτό που περιμένουν να μάθουν πρέπει να είναι σχετικό με
τη ζωή τους.

16

Η στρατηγική και η προσέγγιση της κατάρτισης που θα υιοθετηθεί σε μια κατάρτιση για
την επιχειρηματικότητα είναι εξίσου σημαντική με το περιεχόμενο και τα θέματα της. Η
έννοια της μαθησιακής επιχειρηματικότητας αποτελείται από μια μικτή γνωστική
διαδικασία πειραματικής μάθησης - μάθηση με/από την πράξη- και επεξεργασίας
πληροφοριών. Η μάθηση στα πλαίσια της επιχειρηματικότητας, η οποία συνδυάζεται με την
αναγκαιότητα επίλυσης σύνθετων προβλημάτων και λήψης επιχειρηματικών αποφάσεων,
απαιτεί την ισχυρή αλληλεπίδραση γνώσης που παράγεται χωρίς να δηλώνεται ρητά και
αυτής που ρητά μεταδίδεται. Από αυτήν την άποψη, μια προσέγγιση με επίκεντρο τον
μαθητή είναι απαραίτητη σε μια κατάρτιση επιχειρηματικότητας που έχει σχεδιαστεί για
ενήλικες μαθητές.

Το μαθησιακό περιβάλλον πρέπει να διευκολύνει την εξερεύνηση της γνώσης. Οι μαθητές
πρέπει να αισθάνονται ασφαλείς και αποδεκτοί, και πρέπει να αντιλαμβάνονται τους
κινδύνους και τα οφέλη της αναζήτησης και της κατανόηση της γνώσης. Το περιβάλλον
πρέπει να δημιουργεί ένα πλαίσιο όπου η συμμετοχή, η αλληλεπίδραση και η
κοινωνικοποίηση συνδυάζονται με μια επιχειρηματική προσέγγιση για την εκπλήρωση ενός
συγκεκριμένου έργου. Οι μαθητές πρέπει έρχονται συχνά αντιμέτωποι με νέες
πληροφορίες και εμπειρίες κατά την αναζήτησή της γνώσης και την κατανόησή της. Αυτές
οι ευκαιρίες δεν πρέπει να παρέχονται με μια παθητική δεκτική μορφή κατά την οποία
απλώς δίνονται πληροφορίες.

Δεδομένων αυτών των συνθηκών και το προφίλ των ενήλικων μαθητών, οι εκπαιδευτές
πρέπει να γνωρίζουν τα σημεία κλειδιά και τις σχετικές έννοιες/θεωρίες μιας κατάλληλη
μαθησιακής διαδικασίας. Οι σχετικές μαθησιακές διαδικασίες σε έννοιες
επιχειρηματικότητας ομαδοποιούνται παρακάτω:

• Μαθαίνοντας να γίνετε ένας άνθρωπος των επιχειρήσεων
• Μαθαίνοντας να γίνετε ένας επιχειρηματίας (ή ένας ειδικός στο χώρο της

επιχειρηματικότητας)
• Μαθαίνοντας να γίνετε ένας ακαδημαϊκός (καθηγητής ή ερευνητής στο χώρο της

επιχειρηματικότητας)

Ανάγκη για δικτύωση και υποστήριξη

Υπάρχουν διάφοροι τύποι υποστήριξης που χρειάζονται οι μετανάστες επιχειρηματίες στα
αρχικά στάδια δημιουργίας και ανάπτυξης των επιχειρήσεων τους. Υπάρχουν έξι βασικοί
τύποι υποστήριξης που μπορούν να παρέχονται: (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2016)

17

• Επαγγελματική κατάρτιση, η οποία αποτελείται από ομαδική εκπαίδευση σχετικά με
γενικά θέματα που σχετίζονται με την έναρξη και τη διεξαγωγή μιας επιχείρησης (π.χ.
πώς να γράψετε ένα επιχειρηματικό σχέδιο).

• Νομικές και διοικητικές συμβουλές, για να διευκολύνεται η αντιμετώπιση των
διοικητικών απαιτήσεων για τη λειτουργία μιας επιχείρησης

• Ατομική επιχειρηματική υποστήριξη (καθοδήγηση και μεντορινγ). Πρόσωπο με πρόσωπο,
εξατομικευμένη υποστήριξη για να βοηθήσει τους επιχειρηματίες να αντιμετωπίσουν
συγκεκριμένες ατομικές προκλήσεις ή προκλήσεις τους τομέα τους.
• Δικτύωση. Υποστήριξη για τη δημιουργία επιχειρηματικών δικτύων, την προσέγγιση
επιχειρηματικών ενώσεων κ.λπ.
• Εμπράγματη υποστήριξη, η οποία μπορεί να συνίσταται σε άμεση παροχή δανείων
και άλλων (μικρο)πιστωτικών μέσων, παροχή διευκολύνσεων κατά την έναρξη της
επιχείρησης ή υποστήριξη με τη διαδικασία υποβολής αίτησης για τη λήψη δανείου
από άλλο ίδρυμα.
• Μεταβιβάσιμες δεξιότητες, οι οποίες είναι δεξιότητες που δεν σχετίζονται
συγκεκριμένα με μια συγκεκριμένη έργο ή εργασία και που συνήθως εφαρμόζονται
σε ένα ευρύ φάσμα εργασιακών καταστάσεων. Για τους μετανάστες επιχειρηματίες,
αυτές οι δεξιότητες είναι για παράδειγμα, διαπολιτισμικές και επικοινωνιακές
δεξιότητες και γλωσσικές δεξιότητες

18

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΒΕΛΤΙΣΤΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ ΓΙΑ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ

Επιχειρηματική εκπαίδευση

Κράτος και εκτελεστικός οργανισμός
IQ Network, Γερμανία
Σύντομη περιγραφή
Κατάρτιση επιχειρηματικότητας για πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο. Η κατάρτιση για την
επιχειρηματικότητα δεν στοχεύει αρχικά σε μια νεοσύστατη επιχείρηση. Είναι περισσότερο
για την ενδυνάμωση επιχειρήσεων. Οι συμμετέχοντες συνειδητοποιούν τα δυνατά τους
σημεία, καθορίζουν τους προσωπικούς και επαγγελματικούς τους στόχους και
αναπτύσσουν ιδέες και στρατηγικές εργασίας, χρονοδιαγράμματα και έννοιες.

Βασικό προσφορά:
- Βρείτε τους στόχους και τις ιδέες σας
- Ανάλυση δυνατών και αδύναμων σημείων
- Σχεδιασμός στρατηγικής/ανάπτυξη προγράμματος
- Βασικές πληροφορίες για επιχειρηματικές διεξόδους
- Ευκαιρίες σταδιοδρομίας/αγοράς
- Συμβουλές για την εύρεση επιπλέον πληροφοριών

Εκτεταμένη προσφορά:
- Οι ευκαιρίες και οι κίνδυνοι της επιχειρηματικότηταςsks of entrepreneurship
- Πως να φτάσετε εκεί
- Αναπτύσσοντας επιχειρηματικές ιδέες
- Δημιουργώντας ένα επιχειρηματικό πλάνο
-

Πως να αντιμετωπίσετε τα γλωσσικά εμπόδια;
- Ιδανικά: μια πολύγλωσση ομάδα
- Συμπεριλαμβάνοντας πολυγλωσσικό υλικό και πληροφορίες

19

- Συμπεριλαμβάνοντας ένα διαμεσολαβητή εκπαιδευμένο στην γλώσσα και στην
ενσωμάτωση

Ομάδα-Στόχος
Πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο

Προϊόντα / Αποτελέσματα
Μέθοδοι:

- Τακτικές (ανεπίσημες) συναντήσεις ή δημιουργικά εργαστήρια
- Καθημερινά εργαστήρια, σεμινάρια/εκπαιδεύσεις
- Καθοδήγηση πρόσωπο με πρόσωπο
- Εκδρομές
- Συμβουλές εξωτερικών ειδικών

Μεταφερσιμότητα
Η μέθοδος είναι μια πρόταση για μια βασική εκπαίδευση που είναι πολύ ευέλικτη. Μπορεί
εύκολα να προσαρμοστεί και να μεταφερθεί.

Λεπτομέρειες Επικοινωνίας
CHANCENGLEICH in Europa e.V.
+49 (0) 231 286 766 40
[email protected]
www.ch-e.eu

20

Επιχειρηματική εκπαίδευση ως μέρος της γλωσσικής εκπαίδευσης των
νέων

Κράτος και εκτελεστικός οργανισμός
Δανία; Δήμος Holbæk.
Σύντομη περιγραφή
Οι πρόσφυγες και οι μετανάστες που φτάνουν στη Δανία πρέπει να λάβουν τη βασική
εκπαίδευση. Οι νέοι ακολουθούν ένα πρόγραμμα σπουδών με μαθήματα όπως μαθηματικά,
δανικά, αγγλικά, ιστορία, αθλητισμό, κοινωνία και καθημερινές δεξιότητες. Ως μέρος της
κοινωνίας και των καθημερινών δεξιοτήτων, οι νέοι διδάσκονται και εκπαιδεύονται στην
επιχειρηματικότητα ως μέσο της διαδικασίας ένταξης τους.

Ομάδα στόχος
Πρόσφυγες και μετανάστες ηλικίας 15-18 ετών που έχουν έρθει πρόσφατα στη Δανία.

Προϊόντα / Αποτελέσματα
Οι μαθητές προέρχονται από διαφορετικές χώρες και η κύρια γλώσσα στην τάξη είναι τα
Δανικά. Σε μια συνηθισμένη τάξη βρίσκουμε διαφορετικούς τύπους μαθητών, μερικούς
πρόσφυγες και μερικούς μετανάστες. Βρίσκουμε επίσης μαθητές που πάσχουν από κάποιο
τραύμα που προκαλεί προβλήματα στον ύπνο τους αλλά και δυσκολίες στην εκμάθηση της
γραπτής γλώσσας.

Καθημερινές δεξιότητες - επιχειρηματικότητα:
Το θέμα «καθημερινές δεξιότητες» είναι μέρος του προγράμματος κατάρτισης για την
επιχειρηματικότητα. Έξι ώρες κάθε Τρίτη οι μαθητές έχουν μαθήματα
Επιχειρηματικότητας σε συνδυασμό με εκπαίδευση στη Δανική γλώσσα. Υπάρχουν πάντα
δύο εκπαιδευτικοί στην τάξη.

Στα μαθήματα οι μαθητές δουλεύουν σε διαφορετικά έργα και επικεντρώνονται στο πώς
μπορούν να ιδρύσουν μια μικρή εταιρεία. Τους δίνοντας εργαλεία και ιδέες που μπορούν
να χρησιμοποιήσουν αργότερα στην επαγγελματική τους ζωή. Οι μαθητές πρέπει να
σκέφτονται διαφορετικά και να εργάζονται ανεξάρτητα. Οι λέξεις-κλειδιά και οι στόχοι για
τα μαθήματα είναι: Ευθύνη, εργασία σε ομάδες, καλή ιδέα, χρονοδιάγραμμα, παρουσίαση
προϊόντος και έργου.

21

Παραδείγματα από τα μαθήματα: ▪ Εκδρομές στο πεδίο
▪ Δημιουργία λογοτύπων ▪ Παρουσίαση στη γραπτή και
▪ Εμπορικότητα
▪ Storyboard προφορική γλώσσα
▪ Επιχειρηματικό σχέδιο ▪ Χάρτες και καταιγισμός ιδεών
▪ Μια καλή ιδέα ▪ Παραδείγματα από την περιοχή, τη
▪ Οργάνωση event
▪ Παρουσίαση χώρα και τον κόσμο
▪ Χρονοδιάγραμμα ▪ Παραδείγματα από άλλους νέους
▪ Εκπαιδευόμενοι και πρακτικές
▪ Παράσταση και παρουσίαση για πρόσφυγες ή μετανάστες
▪ Μικρά επιχειρηματικά σχέδια
άλλους ▪ Κάντε το απλό και πραγματικό

Δικτύωση

Η εκπαίδευση δημιουργεί στην κοινότητα ένα δίκτυο από νεοσύστατες επιχειρήσεις. Για
παράδειγμα, το "Orienten Grill" στο Holbæk - είναι ένα μικρό εστιατόριο στο Holbæk που
παρασκευάζει φαγητό από τη Συρία. Ο ιδιοκτήτης, πρόσφυγας από τη Συρία, ξεκίνησε την
επιχείρηση του πριν από τρία χρόνια και μοιράστηκε τι ήταν σημαντικό για αυτόν κατά την
εκκίνηση της εταιρείας του: Εργαστείτε σκληρά, αποκτήστε ένα καλό δίκτυο, κατανοήστε
το σύστημα στη Δανία και ξεκινήστε βήμα-βήμα.
Οι φοιτητές δικτυώνονται με:
• Holbæk 10. Klasse Center – αθλητικές δραστηριότητες και ενσωμάτωση
• Ung Holbæk – εκδηλώσεις και κοινωνικοποίηση
• EUC – προγράμματα μετάβασης
• Τοπικά εργοστάσια και εταιρείες – εργασιακή εμπειρία και εκπαίδευση
Μεταφερσιμότητα

Παρά το γεγονός ότι αυτό το πρόγραμμα αφορά στην εκπαίδευση ασχολείται επίσης και με
άλλα θέματα. Η ιδέα της παροχής κατάρτισης επιχειρηματικότητας σε νέους πρόσφυγες
και μετανάστες ως μέρος της γλωσσικής τους κατάρτισης μπορεί να υλοποιηθεί σε όλα τα
σχολεία και τα ιδρύματα.

Λεπτομέρειες Επικοινωνίας
[email protected]

22

Επιχειρηματικότητα και γλωσσική εκπαιδευση για ενήλικες

Κράτος και εκτελεστικός οργανισμός
Νορβηγία; Δήμος Trondheim και Prios Kompetanse AS

Σύντομη περιγραφή
Η ιδέα είναι μια εκπαίδευση 5 μηνών, που συνδυάζει την επιχειρηματικότητα και τη
γλωσσική κατάρτιση. Οι συμμετέχοντες έχουν μια πραγματική επιχειρηματική ιδέα που θα
ήθελαν να εξερευνήσουν και να αναπτύξουν. Τα κύρια στοιχεία αυτής της εκπαίδευσης
είναι:

Εκπαίδευση στη Νορβηγική γλώσσα
Οι συμμετέχοντες λαμβάνουν εντατική εκπαίδευση στα Νορβηγικά (ελάχιστο B-1),
προσαρμοσμένη τη δική τους βιομηχανία ή το πεδίο σπουδών.

Εκπαίδευση σχετικά με την πολιτεία
50 ώρες για να καταλάβουν την κοινότητα, το επιχειρηματική κουλτούρα, κλπ

Πρακτική εργασία
Ως μέρος της δικής τους διαδικασίας ανάπτυξης, οι συμμετέχοντες περνούν χρόνο
κάνοντας πρακτική. Αυτό είναι σημαντικό τόσο για την εκπαίδευση τους στη γλώσσα όσο
και για την κατανόηση της κοινωνίας και των επιχειρήσεων στο χώρο της βιομηχανίας στην
οποία κάποιος ανήκει. Οι συμμετέχοντες επιβλέπονται στενά κατά τη διάρκεια της
περιόδου εξάσκησης και ένας μέντορας ορίζεται για αυτούς από στο χώρο της εξάσκησης.
Υπάρχουν δύο περίοδοι με την πρακτική, και οι δύο 4 εβδομάδες.

Επιχειρηματική εκπαίδευση
Ολοκληρωμένη και εξατομικευμένη εκπαίδευση και πρακτική με στόχο την ίδρυση δικής
τους επιχειρηματικής δραστηριότητας, η οποία εκκολάπτεται σταδιακά σε εργαστήριο/με
εργαστήρια για περαιτέρω ανάπτυξη ή με συνεισφορά με την τεχνογνωσία/ιδέα τους σε
μια καθιερωμένη επιχείρηση. Τα βασικά θέματα είναι:
• Επιχειρηματικές γνώσεις, το νορβηγικό μοντέλο
• νόμοι και κανονισμοί, δομές, γνώσεις τοπικών και περιφερειακών επιχειρήσεων

23

• οικονομία, φορολογία, λογιστική και λογιστική κατανόηση, οι κανόνες της εργασιακής
ζωής

• μηχανισμοί και κατανόηση της αγοράς
• κατανόηση της διαφοράς μεταξύ του νορβηγικού μοντέλου και του «μοντέλου» της

πατρίδας τους.
• Εκπαίδευση δημιουργίας – από την ιδέα στη δημιουργία
• επιχειρηματική μοντελοποίηση της δικής τους ιδέας. Η ομάδα των πελατών και

επιχειρήσεων, ανάλυση SWOT, εκκίνηση LEAN, εκπαίδευση Pitch, ανάπτυξη
επιχειρηματικού σχεδίου
• γνώση ευκαιριών για μικροχρηματοδότηση
• Εξαγωγικές ευκαιρίες και αξιολόγηση αυτών
• Μπορεί το νορβηγικό μοντέλο να εξαχθεί στη χώρα καταγωγής τους π.χ. κοινωνικά
μέσα, άρθρα
• Μπορεί κάτι να παραχθεί στη Νορβηγία και να πωληθεί στη χώρα καταγωγής
• Η ανταγωνιστικότητα του νορβηγικού μοντέλο μπορεί να ενισχύσει κάθε επιχείρηση
της χώρας καταγωγής

24

Ομάδα στόχος
Ενήλικοι πρόσφυγες ή μετανάστες με επιχειρηματική ιδέα και έλλειψη γλωσσικών ή / και
επιχειρηματικών δεξιοτήτων.

Προϊόντα / Αποτελέσματα
Υπάρχουν τρία κύρια αποτελέσματα από αυτήν την εκπαίδευση και οι αριθμοί μέχρι στιγμής
δείχνουν ότι περισσότερο από το 70% πέτυχε είτε το αποτέλεσμα 1 είτε το 2.

1. Επιτυχημένη δημιουργία επιχείρησης. Αυτοαπασχολούμενος.
2. Η πρακτική εργασία οδηγεί σε απασχόληση σε αυτήν την εταιρεία
3. Δεν έχει επιτυχία στην ίδρυση επιχειρήσεων και εξακολουθεί να είναι άνεργος.

Μεταφερσιμότητα
Αυτή η ιδέα είναι μεταφέρσιμες σε άλλες παρόμοιες ομάδες στόχους σε όλες τις
ευρωπαϊκές χώρες. Το ακαδημαϊκό περιεχόμενο πρέπει να προσαρμοστεί σε νομικά,
πρακτικά και τοπικά θέματα σχετικά με τη χώρα.

Λεπτομέρειες Επικοινωνίας
[email protected]

25

Κοινωνικό Εργοστάσιο Μόδας (SOFFA)

Κράτος και εκτελεστικός οργανισμός
Ελλάδα, Αθήνα; Sustainable Fashion Factory.
Σύντομη περιγραφή
Το SOFFA δημιουργήθηκε για να παρέχει ένταξη μέσω της εργασίας στους πρόσφυγες
(και σε άλλες μειονότητες) εκπαιδεύοντας τους να γίνουν ηθικοί και βιώσιμοι
επιχειρηματίες μόδας, συνεργάτες και συν-δημιουργοί στην ελληνική βιομηχανία μόδας. Η
χρήση φυσικών, τεχνητών ή ανακυκλωμένων βιοδιασπώμενων υλικών προσφέρουν επίσης
οφέλη στην κοινότητά τους και στο περιβάλλον.

Το πρόγραμμα στοχεύει σε κάθε σχεδιαστή μόδας, καλλιτέχνη, παραγωγό υφασμάτων,
blogger μόδας και κάθε άλλο άτομο που ενδιαφέρεται για τη βιομηχανία μόδας.

Η μαθησιακή τους προσέγγιση βασίζεται σε τρεις διαφορετικούς άξονες: δράση,
προβληματισμό και σχεδιασμό για αλλαγή. Η ενεργή προσέγγιση του έργου επιτρέπει
στους συμμετέχοντες να «τρέξουν» ένα πραγματικό έργο σχετικά με μια κοινωνική ή
βιώσιμη επιχείρηση μόδας. Τα εγχειρίδια, τα ηλεκτρονικά μαθήματα, τα εργαστήρια και η
ενεργή καθοδήγηση ενισχύουν την εκμάθηση ειδικών δεξιοτήτων και ικανοτήτων

Η διαδικασία ενσωμάτωσης χωρίζεται σε 2 μέρη και διαφορετικά στάδια:
Ένταξη στην απασχόληση:
1. Κατάρτιση στοχευμένων τεχνικών δεξιοτήτων μόδας
2. Απασχόληση στη γραμμή παραγωγής SOFFA
3. Πλήρης απασχόληση

Ένταξη στον επιχειρηματικότητα
1. Εκπαίδευση μέσω της εκπαιδευτικής πλατφόρμας «Εκμάθησης Δράσης» για το πώς

να γίνουν βιώσιμοι και κοινωνικοί επιχειρηματίες μόδας
2. Πρόσβαση σε μηχανήματα και βιώσιμα υλικά, ώστε οι πρόσφυγες να μπορούν να

παράγουν τη δική τους συλλογή
3. Πρόσβαση στα κανάλια διανομής τους για να πουλήσουν τα προϊόντα τους
4. Μπορούν επίσης να λειτουργήσουν ως σχεδιαστές για πελάτες της SOFFA μέσω της

αδειοδότησης των σχεδίων τους

26

Ομάδα στόχος
Πρόσφυγες και άλλες μειονότητες

Προϊόντα / Αποτελέσματα
Το αντίκτυπο στην κοινωνία μετριέται συστηματικά μέσω συγκεκριμένων μέτρων. Μεταξύ
άλλων:
Βρίσκονται στη διαδικασία ένταξης άλλων 2 προσφύγων βιώσιμων επιχειρηματιών μόδας
Σήμερα παρέχουν εκπαίδευση και εισόδημα τουλάχιστον σε 2 Έλληνες άνεργους
σχεδιαστές μόδας
Βρίσκονται σε διαδικασία εκπαίδευσης/ανάπτυξης ενός ακόμη άνεργου σχεδιαστή μόδας
Το Φεβρουάριο είκοσι άτομα θα εκπαιδευτούν για το πώς να «γίνουν κοινωνικοί και βιώσιμοι
επιχειρηματίες μόδας» στην Ελλάδα και άλλοι 80 στο Λονδίνο, το Άμστερνταμ, τη
Βαρκελώνη και το Lodz της Πολωνίας.

Μεταφερσιμότητα
Αυτή η ιδέα μπορεί να μεταφερθεί σε άλλες παρόμοιες ομάδες στόχους σε όλες τις
ευρωπαϊκές χώρες. Το ακαδημαϊκό περιεχόμενο πρέπει να προσαρμοστεί σε νομικά,
πρακτικά και τοπικά σε αυτήν τη χώρα

Λεπτομέρειες Επικοινωνίας
http://soffa.gr και http://sofehub.eu

27

Νεοσύστατες επιχειρήσεις για τους μετανάστες – Το έργο F.A.S.I

Κράτος και εκτελεστικός οργανισμός
Ιταλία; Microcredit agency στο υπουργείο Εσωτερικών.
Σύντομη περιγραφή
Η παρουσία των μεταναστών είναι μεγάλη στις 5 νότιες επαρχίες της Ιταλίας και αυτή η
ιδέα αναπτύσσεται προκειμένου να δοθεί κατάρτιση σχετικά την επιχειρηματικότητα.

Ομάδα στόχος
Τακτικοί μετανάστες και αιτούντες άσυλο και με διεθνή προστασία.

Προϊόντα / Αποτελέσματα
Το έργο προτείνεται από έναν ειδικό φορέα μικροπιστώσεων που είναι ανταγωνιστικός στο
χώρο και υποστηρίζεται από ένα μεγάλο δίκτυο ενώσεων και ενδιαφερομένων.
Τα μέχρι τώρα αποτελέσματα είναι.
- 10000 προφίλ μεταναστών
- 3000 οι μετανάστες συμμετέχουν στην εκπαίδευση
- 2500 επιχειρηματικό πακέτο για μετανάστες
- 50 επιχειρηματικά μοντέλα
- 5 εταιρείες που δημιουργήθηκαν

Η εκπαίδευση αφορά επιχειρηματικά, πολιτικά και οικονομικά μαθήματα, online μαθήματα
και ένα σύνολο εργαλείων, που απευθύνεται σε 3000 κατοίκους μεταναστών στη Νότια
Ιταλία.
Περίπου 2500 μετανάστες συμμετέχουν στην εκπαίδευση σχετικά με την αυτο-
επιχειρηματικότητα, δίνοντας σε καθένα από αυτούς ένα μοντέλο επιχειρηματικής και
προσαρμοσμένης υποστήριξης.

Το έργο έχει διάρκεια 39 μήνες

Οι μετανάστες εργάζονται με τον τρόπο τους μέσω μιας διαδικασίας που περιέχει

28

1. Προφίλ των μεταναστών
Πρώτο βήμα: Χαρτογράφηση συνολικών μεταναστών στη νότια Ιταλία 423939.
Επιλογή 10.000 μεταναστών για προσωπικά δεδομένα. Εκπαίδευση. Επαγγελματικές
εμπειρίες, στάση απέναντι στην αυτοαπασχόληση και κίνδυνοι.

2. Κατάρτιση στην επιχειρηματικότητα και στην ιθαγένεια
3. Παροχή επιχειρηματικού πακέτου με δάσκαλο και καθοδήγηση

Η εκπαίδευση αφορούσε επιχειρηματικά, πολιτικά και οικονομικά θέματα με διαζώσης
μάθημα, μαθήματα ηλεκτρονικής μάθησης και εργαλειοθήκη
4. Πραγματοποίηση του εργαστηρίου καινοτομίας για 5 εταιρείες που δημιουργήθηκαν
από μετανάστες

Μεταφερσιμότητα
Αυτό το πρόγραμμα είναι μια συνεργασία μεταξύ διαφορετικών κυβερνητικών και ιδιωτικών
οργανισμών, αλλά όλοι οι συμμετέχοντες λειτουργούν σαν αντιπρόσωποί του σε κάθε
ευρωπαϊκή χώρα.

Λεπτομέρειες Επικοινωνίας
www.microcredito.gov.it

29

Αυτοαπασχόληση για την ενσωμάτωση τον μεταναστών

Κράτος και εκτελεστικός οργανισμός

UATAE - Unión de Asociaciones de Trabajadores Autónomos y Emprendedores, Spain.
(Under the auspices of the Ministry of Health, Consumption and social welfare).

Σύντομη περιγραφή

Το έργο αποτελείται από ένα πρόγραμμα
κατάρτισης 30 ωρών που θα προετοιμάσει τους
μετανάστες για να ξεκινήσουν μόνοι τους μια
επιχειρηματική δραστηριότητα. Παρέχονται
προσωπικές και εξειδικευμένες συμβουλές και η
υποστήριξη αρκετών ειδικών που τους
υποστηρίζουν σε όλη τη διάρκεια της
διαδικασίας, από την αρχική ιδέα και το
επιχειρηματικό σχέδιο μέχρι την έναρξη της
δικής τους επιχειρηματικής δραστηριότητας.
Παρέχεται επίσης υποστήριξη στην αναζήτηση
χρηματοδότησης μέσω κοινωνικών μικρο-
πιστώσεων με οργανισμούς και ομάδες με τις
οποίες έχουμε συμφωνίες συνεργασίας.
Για να διευκολυνθεί η εργασία και η κοινωνική ένταξη των μεταναστών που κατοικούν στην
«Αυτόνομη Κοινότητα» στην οποία έχουμε αναφερθεί ευνοείται η προσωπική,
επαγγελματική και εκπαιδευτική τους ικανότητα μέσω της αυτοαπασχόλησης. Κατά
συνέπεια, στόχος είναι η ευαισθητοποίηση, η κατάρτιση, η παροχή συμβουλών και η
υποστήριξη αυτών των ανθρώπων για να βρουν έναν εναλλακτικό τρόπο ζωής μέσω της
δημιουργίας της δικής τους εργασίας, ή τουλάχιστον η παροχή των κοινωνικών εργαλείων
που σχετίζονται με την εργασία για να μπορούν στο μέλλον να δημιουργήσουν νέες θέσεις
εργασίας.

Προϊόντα / Αποτελέσματα
• Περιεχόμενα μαθήματος (30 ώρες)
Κίνητρα επιχειρηματικότητας.
Επιχειρηματικές δεξιότητες.
Επιλογή μιας ιδέας: ευκαιρία και όραμα.

30

Κοινωνική επιχειρηματικότητα.
Προσδιορισμός της αγοράς και του πελάτη.
Η αξία του περιβάλλοντος, κοινωνική και συλλογική ευθύνη.
Ορισμός προϊόντων και υπηρεσιών.
Ανθρώπινοι πόροι, συνεργασία και πρόσληψη.
Νομικές και φορολογικές υποχρεώσεις.
Δείκτες οικονομικού σχεδίου και σκοπιμότητας.
Πρόληψη των επαγγελματικών κινδύνων και του περιβάλλοντος: πράσινη
αυτοαπασχόληση.
Συλλογική επιχειρηματικότητα: αναλαμβάνουμε όλοι μαζί.
Συνεταιρισμοί και κοινωνίες εργασίας.
Νομικές μορφές και διοικητικές διαδικασίες.

• Εξειδικευμένη εκπαίδευση κα συμβουλές
Παράλληλα με τα μαθήματα ο κάθε μαθητής θα αναπτύξει το δικό τους
επιχειρηματικό του σχέδιο. Κάθε μαθητής θα έχει, εκτός από συμμετοχή τους στις
ομαδικές τάξεις, τουλάχιστον 3 εξατομικευμένες συνεδρίες προσανατολισμού.

• Καθοδήγηση και υποστήριξη
Τα έργα που έχουν ολοκληρωθεί και αφού ολοκληρωθεί και η φάση της διδασκαλίας
θεωρούνται βιώσιμα και παίρνουν το αντίστοιχο «Πιστοποιητικό Βιωσιμότητας».
Αυτό θα τους επιτρέψει να ξεκινήσουν μόνοι τους τις διοικητικές εκείνες
διαδικασίες που είναι απαραίτητες για την αίτησης έκδοσης άδειας εργασίας.
Επιπλέον, όσοι από τους συμμετέχοντες ανοίξουν τελικά την δικής τους εταιρεία θα
έχουν έναν μέντορα εξειδικευμένο στον συγκεκριμένο τύπο της επιχείρησης τους ο
οποίος θα τους επιβλέπει και θα τους καθοδηγεί.

• Χρηματοδότηση
Μελέτη παραβατικότητας, χρέους και οικογενειακών βαρών.
Επεξεργασία υποβολής αιτήσεων και συνέντευξη με το χρηματοπιστωτικό ίδρυμα,
τον επιχειρηματία και τον τεχνικό της UATAE.
Υποστήριξη στις διαδικασίες δημιουργίας της μικρο-πίστωσης.

31

• Μετά την ολοκλήρωση (follow up)
Αξιολόγηση ολόκληρης της διαδικασίας, συμπεριλαμβανομένων πιθανών
διορθώσεων των αποκλίσεων στο αρχικό σχέδιο και επαναπροσανατολισμός της
στρατηγικής αφού ξεκινήσει η επιχειρηματική δραστηριότητα.

Ομάδα Στόχος
Μετανάστες κάτοικοι στις ακόλουθες αυτόνομες κοινότητες: Aragon, Canary Islands,
Castile and Leon, Castilla-La Mancha, Catalonia, Community of Madrid, Valencia
Community, Galicia, Balearic Islands and Region of Murcia.

Συμφωνίες
Η εγγραφή για το έργο είναι δωρεάν. Η αυτόνομη ένωση (UATAE) είναι ανοιχτή σε
συνεργασίες με άλλους φορείς που μπορούν να επεκτείνουν το έργο.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΕΓΓΡΑΦΗ
• Πηγή: https://uatae.org/wp-content/uploads/2019/06/ministerio2019_cartel.pdf
• Γενικά: https://uatae.org/curso-autoempleo-inmigrantes-uatae-2019/
www.uatae.org/formacion
• Αντιπρόσωποι στη Ισπανία:
https://www.google.com/maps/d/viewer?mid=1krAdsGUBi80fiqP09s-
B_hZ0EZk&usp=sharing
• Στοιχεία επικοινωνίας σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο:
UATAE Murcia
[email protected]

32

ΟΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΜΑΣ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ

Οι εκπαιδευτικές ενότητες είναι παραδείγματα συγκεκριμένων και δοκιμασμένων στην
πράξη μαθημάτων/διαδικασιών τα οποία είναι χρήσιμα και αναφέρονται σε διαφορετικά είδη
προγραμμάτων, διαφορετικά είδη επιχειρηματιών και διαφορετικές ηλικιακές ομάδες. Όσοι
εμπλέκονται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στην εκπαίδευση σχετικά με την
επιχειρηματικότητα μπορούν να εμπνευστούν και να προσαρμόσουν τις μεθόδους αυτές
για να ικανοποιήσουν τις δικές τους απαιτήσεις.

Προσωπική Ανάλυση & Σχεδιασμός Καριέρας

Τι/Γιατί

Η επιλογή ενός αντικειμένου εξειδίκευσης κατά τη διάρκεια των σχολικών χρόνων και η
επιλογή μια συγκεκριμένης σταδιοδρομίας μετά από αυτό είναι μια πολύ μακρά και
σημαντική διαδικασία. Αν και κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας κάθε μαθητής πρέπει
να υποστηρίζεται από την οικογένεια και τους δασκάλους του η επιλογή τους είναι τελικά
μια προσωπική απόφαση. Αυτό το μάθημα έχει αναπτυχθεί για να επιτρέψει στους μαθητές
να ανακαλύψουν και να μάθουν όσα περισσότερα πράγματα μπορούν για τον εαυτό τους.
Με αυτόν τον τρόπο θα είναι σε θέση να πάρουν την καλύτερη απόφαση για την
επαγγελματική τους ζωή. Γι’ αυτό προτείνουμε αυτό το μάθημα να διδάσκεται στην αρχή
της εκπαίδευσής τους αλλά και να επαναλαμβάνεται κατά καιρούς καθώς προχωρούν για
να μπορούν να κάνουν όλες τις κατάλληλες προσαρμογές.

Μέγεθος ομάδας

Ξεκινάμε με ομάδες 20 μαθητών. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, αυτός ο αριθμός
μειώνεται καθώς δημιουργούνται όλο και μικρότερες ομάδες. Καταλήγουμε να δουλεύουμε
με άτομα στα οποία παρέχουμε εξατομικευμένη εκπαίδευση.

Διάρκεια
Αυτή είναι μια χρονοβόρα διαδικασία μια και μιλάμε για την εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας.
Κάθε βιβλίο καλύπτεται σε ένα ακαδημαϊκό έτος. Κάθε ενότητα είναι χτισμένη γύρω από
ένα καθημερινό αντικείμενο ή ένα μάθημα της πραγματικής ζωής. Ο χρόνος κάλυψης κάθε
ενότητας κυμαίνεται από δύο έως λίγες συνεδρίες.
Εκτεταμένη ανατροφοδότηση δίνεται καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας μάθησης.

33

Περιγραφή – βήμα προς βήμα

Το αρχικό τμήμα ενός προγράμματος κατάρτισης για την επιχειρηματικότητα αναλύεται
και σχεδιάζεται παρακάτω. Εκτός από το γεγονός ότι τα άτομα αποκτούν μια ισχυρή
αυτογνωσία, το πρόγραμμα είναι επίσης μια πολύ καλή ευκαιρία για τη δημιουργία ισχυρών
ομάδων. Ανάμεσα σε καθένα από τα παρακάτω βήματα γίνεται συζήτηση σχετικά με το τι
ανακαλύψαν οι εκπαιδευόμενοι και τους δίνονται συμβουλές για τη σωστή συνέχιση της
διαδικασίας.
Μια τυπική εργασία χωρίζεται σε:

• Από μια λίστα χωρισμένη σε διαφορετικές κατηγορίες (ρεαλιστική, ερευνητική,
καλλιτεχνική, κοινωνική, επιχειρηματική, συμβατική) που περιγράφει προσωπικότητες
καριέρας οι συμμετέχοντες θα πρέπει να επιλέξουν αυτές που τους περιγράφουν
καλύτερα.
• Στη συνέχεια γίνεται ένα τεστ που προσπαθεί να καθορίσει τους στόχους των
συμμετεχόντων. Πρέπει να απαντήσουν με ειλικρίνεια σε ερωτήσεις όπως: πόσο
σημαντική είναι η επιτυχία για σας;
• Στη συνέχεια απαντούν σε ένα ερωτηματολόγιο «RIASEC Μέτρηση
Ενδιαφέροντος». Με αυτόν τον τρόπο μπορούν να βρουν τις διαφορετικές εκείνες
επιλογές σταδιοδρομίας που ταιριάζουν καλύτερα στα σχετικά με την καριέρα τους
ενδιαφέροντα τους.
• Έχοντας αντλήσει κάποιες πληροφορίες για τον εαυτό τους πρέπει να σχεδιάσουν
τα επόμενα τους βήματα. Για το σκοπό αυτό δημιουργούν ένα φύλλο εργασίας σχετικό
με το σχεδιασμό καριέρας για το οποίο πρέπει να ερευνήσουν και να συγκρίνουν τις
διάφορες σταδιοδρομίες που τους ενδιαφέρουν.
• Το πρόγραμμα ολοκληρώνεται με μια λίστα ελέγχου «Λήψη αποφάσεων
σταδιοδρομίας».
• Χρόνος: 180 λεπτά

Προετοιμασία και απαραίτητα υλικά
Τεστ, χαρτί, στυλό και προσωπικοί υπολογιστές.

Σύνδεσμο με πηγές μάθησης
Κάθε συμμετέχοντας θα πρέπει να προσθέσει τους δικούς του συνδέσμους.

34

Δημιουργία Εκδηλώσεων

Τι:
Η μέθοδος είναι η βασική εκπαίδευση που χρειάζεται κάποιος για την υλοποίηση μιας
εκδήλωσης.

Γιατί:
Σε μια σχολική τάξη με πρόσφυγες και μετανάστες ηλικίας 14-18 ετών, μπορεί να είναι
δύσκολο να παρακινηθούν οι μαθητές να εργαστούν με βάση ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο
που θα τους οδηγήσει να γίνουν επιχειρηματίες.
Η οργάνωση εκδηλώσεων με ένα ξεκάθαρο σημείο αρχής και τέλους είναι εύκολο να
οργανωθεί.
Πολλές από τις ιδιότητες που χρειάζονται για να ξεκινήσουν ως επιχειρηματίες τις
αποκτούν υλοποιώντας μια εκδήλωση.
Υλοποιώντας εκδηλώσεις για τις οποίες γνωρίζουν πολύ καλά το θέμα οι μαθητές δίνουν
περισσότερη ενέργεια για να προγραμματίσουν και να εκτελέσουν το κάθε στάδιο της
εκδήλωσης (πχ ένα τουρνουά ποδοσφαίρου)

Μέγεθος ομάδας:
Μια τάξη με 10 - 25 μαθητές

Ομαδικά ή Ατομικά
Οι ομάδες δίνουν καλύτερα αποτελέσματα από το να εργάζεται κάποιος ατομικά ιδιαίτερα
στην περίπτωση της γλωσσικής κατάρτισης και των συνεργαζόμενων δεξιοτήτων.

Διάρκεια
Από μερικές ώρες μέχρι 2 με 3 μέρες.
Μια πολύ σύντομη συνεδρία δίνει κίνητρο αλλά μερικές φορές μπορεί να καταλήξει σε ένα
αποτέλεσμα/διαδικασία που θα είναι πολύ απλή.

Περιγραφή:
Στη συνέχεια δίνεται μια σύντομη εισαγωγή για το τι μπορεί να είναι μια εκδήλωση - π.χ.
συναυλία, τουρνουά ποδοσφαίρου, flash mob, πάρτι γενεθλίων.
Θα υπάρχει πάντα ένα σημείο αρχής και τέλους της εκδήλωσης. Από την αρχή
εργαζόμαστε σχεδιάζοντας τα πάντα, από την απόφαση για το είδος της εκδήλωσης που
θα κάνει η ομάδα, μέχρι την κατανομή των ρόλων στην ομάδα και τον προγραμματισμό του
χρόνου κ.λπ.

35

Όταν τελειώσει ο χρόνος προγραμματισμού προχωράμε στο επόμενο βήμα είναι η
εκτέλεση. Οι διάφορες ομάδες πρέπει να υλοποιήσουν την εκδήλωση στη οποία συμμετέχει
η υπόλοιπη τάξη.
Το επόμενο βήμα είναι η ανατροφοδότηση από μαθητή σε μαθητή και από δάσκαλο σε
μαθητή. Τα σχόλια πρέπει να είναι εποικοδομητικά. Αν θέλετε να πείτε κάτι αρνητικό πρέπει
να το κάνετε με τρόπο που οι μαθητές μπορούν να το χρησιμοποιήσουν για να βελτιωθούν
την επόμενη φορά

Προετοιμασία
Πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι έχουμε τον κατάλληλο χώρο και τα διαφορετικά εργαλεία
για να κάνουμε εκδηλώσεις.
Πρέπει να είμαστε σίγουροι πώς θέλουμε να οργανώσουμε τους συμμετέχοντες σε ομάδες.
Για παράδειγμα θα βάλουμε μαζί άτομα που έχουν τα ίδια ενδιαφέροντα ή όχι, άτομα που
έχουν τις ίδιες δεξιότητες/χαρακτηριστικά ή όχι, κ.λπ.

36

Από την ιδέα στην πράξη

Τι:
Όταν ξεκινάτε ως επιχειρηματίας, είναι σημαντικό να είστε δημιουργικοί και να έχετε καλές
ιδέες. Είναι επομένως απαραίτητο στα μαθήματα της επιχειρηματικότητας να εστιάσετε
σε μια καλή ιδέα και πώς μπορείτε να αναπτύξετε την ιδέα σας σε δράση.

Γιατί:
Η μέθοδος που περιγράφεται στη συνέχεια έχει χρησιμοποιηθεί για μαθητές πρόσφυγες
και μετανάστες ηλικίας 15-18 ετών. Η μέθοδος μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί και από
ενήλικες αλλά και από ομάδες που θέλουν να ξεκινήσουν μια επιχείρηση. Η μέθοδος είναι
μια κοινωνική και ενεργή μέθοδος με βάση την οποία όλοι οι μαθητές πρέπει να
συμμετέχουν τόσο προφορικά όσο και όσο και γραπτά. Επιπλέον η μέθοδος είναι κατάλληλη
για χρήση στην επαγγελματική κατάρτιση και στην εκπαίδευση των γλωσσών και αυτό γιατί
όλοι οι συμμετέχοντες πρέπει να συμμετέχουν ενεργά.

Μέγεθος ομάδας:
Από 8 μέχρι 25 μαθητές που δουλεύουν σε μικρές ομάδες των 2 ατόμων συμμετέχουν σε
συζητήσεις και ανατροφοδότηση

Διάρκεια:
Οι δραστηριότητες μπορούν να ολοκληρωθούν σε μία ημέρα αλλά μπορούν επίσης να
χρησιμοποιηθούν για περισσότερες ημέρες με ένα μάθημα κάθε φορά. Οι δραστηριότητες
μπορούν εύκολα να χρησιμοποιηθούν περισσότερες από μία φορές και για μεγάλο χρονικό
διάστημα.

Βήμα προς βήμα περιγραφή:
Μάθημα 1: Ιδέα
Οι μαθητές πρέπει να γράψουν όλες τις ιδέες τους (σιωπηλά) για 5 λεπτά.
Δίνετε στους μαθητές τις ακόλουθες ερωτήσεις:
1. Με τι παθιάζεστε και ποια είναι τα ενδιαφέροντά σας;
2. Σε τι είστε αφοσιωμένοι;
3. Δεξιότητες - τι μπορείτε να κάνετε;
4. Δίκτυο – ποιον ξέρεις που μπορεί να σε βοηθήσει;
Στη συνέχεια η μαθητές συζητούν σε ομάδες των δύο τις ιδέες τους για 10 λεπτά και
δίνουν ο ένας στον άλλο χρόνο για να μιλήσουν και να ακούσουν.

37

Μάθημα 2: Επανάληψη ανατροφοδότησης
Ο δάσκαλος ή ο μέντορας χωρίζει την τάξη σε ομάδες των δύο ατόμων. Είναι σημαντικό ο
δάσκαλος να δημιουργήσεις την κάθε ομάδα έτσι ώστε ο μαθητής να μπορεί να
επικεντρωθεί στις ασκήσεις του.
Οι μαθητές παρουσιάζουν για 1 λεπτό περίπου την επιχειρηματική τους ιδέα στο άλλο
μέλος της ομάδας. Στη συνέχεια ο δεύτερος μαθητής δίνει σχόλια ανατροφοδότησης για
2 λεπτά. Τα σχόλια πρέπει να αφορούν:

• Τι σας αρέσει στην ιδέα;
• Πού θέλετε να αλλάξετε κάτι;
Είναι πολύ σημαντικό οι μαθητές να δώσουν ένα τουλάχιστον θετικό σχόλιο και ένα
«αρνητικό» σχόλιο το οποίο μπορεί να βοηθήσει τον μαθητή να βελτιώσει την
επιχειρηματική του ιδέα.

Μάθημα 3: Πως μπορείτε να δοκιμάσετε την ιδέας σας
Οι μαθητές πρέπει να γράψουν όλες τις ιδέες τους (σιωπηλά) για 5 λεπτά.
Πως πρέπει να σκεφτούν:

• Πώς θα δοκιμάσετε την ιδέα σας - τι, πώς και γιατί;

Οι μαθητές πρέπει να σκεφτούν πώς μπορούν να συνεχίσουν με την ιδέα τους και πώς
μπορούν να δοκιμάσουν τις ιδέες τους στην πράξη. Παραδείγματα ενός πρωτοτύπου που
μπορούν να δημιουργήσουν και δραστηριοτήτων σχετικών με την ιδέα θα μπορούςαν να
είναι ένα βίντεο, μια εκδήλωση, φυλλάδιο, σελίδες στο facebook κ.λπ.

Το αποτέλεσμα είναι οι μαθητές να έχουν τις ιδέες του για πρωτότυπο που θα
δημιουργήσουν και παραδείγματα των δραστηριοτήτων που μπορούν να οργανώσουν. Μια
καλή ιδέα να τα γράψετε όλα αυτά στον πίνακα.

Μάθημα 4: Το επόμενο βήμα
Οι μαθητές πρέπει σε αυτό το βήμα να γράψουν ένα γράμμα ή μια κάρτα σε έναν πολύ καλό
φίλο.

• Ο δάσκαλος ή ο μέντορας ρωτά τους μαθητές:
• Τι μπορώ να κάνω αύριο και πώς;

38

Οι μαθητές γράφουν το γράμμα για 20 λεπτά και στη συνέχεια κάθε άτομο πρέπει να το
διαβάσει. Όταν οι μαθητές διαβάζουν το γράμμα τους είναι σημαντικό να δώσετε καλά
σχόλια και να χειροκροτήσετε μετά από κάθε ομιλία.
Στο τέλος ο δάσκαλος ή ο μέντορας θα πρέπει να πει στους μαθητές να ξεκινήσουν να
δουλεύουν με την ιδέα του άμεσα (από την επόμενη μέρα κιόλας).

Προετοιμασία και απαραίτητα υλικά:
Χαρτί, στυλό, πίνακας ή έξυπνος πίνακας.

Σύνδεσμοι σε πηγές γνώσης:
Η σελίδα το έργου – online πλατφόρμες.

39

Ζώνες Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας (ΖΕΠ)

Τι/Γιατί
To πρόγραμμα ΖΕΠ δημιουργήθηκε για να υποστηρίξει την ένταξη μαθητών από ευάλωτες
κοινωνικές ομάδες (αλλοδαποί, επαναπατριζόμενοι, Ρομά, Μουσουλμάνοι) στα σχολεία. Οι
κύριοι στόχοι του είναι να τους διδάξει τη γλώσσα της χώρας και να τους υποστηρίξει ενώ
μαθαίνουν άλλα θέματα. Με αυτόν τον τρόπο όχι μόνο διευκολύνει την ένταξή τους στο
εκπαιδευτικό μας σύστημα, αλλά και διασφαλίζει τη διατήρησή τους σε αυτό το σύστημα.

Μέγεθος Ομάδας
Δουλεύουμε σε μικρές ομάδες αποτελούμενες από το πολύ 10 μαθητές.

Διάρκεια
Αυτή είναι μια χρονοβόρα διαδικασία μια και μιλάμε για την εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας.
Κάθε βιβλίο καλύπτεται σε ένα ακαδημαϊκό έτος. Κάθε ενότητα είναι χτισμένη γύρω από
ένα καθημερινό αντικείμενο ή ένα μάθημα της πραγματικής ζωής. Ο χρόνος κάλυψης κάθε
ενότητας κυμαίνεται από δύο έως λίγες συνεδρίες.
Εκτεταμένη ανατροφοδότηση δίνεται καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας μάθησης.

Περιγραφή – βήμα προς βήμα
Αρχικά γίνεται μια γενική συζήτηση σχετικά με το θέμα που πρέπει να διδαχθεί. Οι μαθητές
πρέπει να διαβάσουν το υλικό με βάση τις οδηγίες που δίνονται από τους δασκάλους τους,
στη συνέχεια να εργαστούν μόνοι τους για να λύσουν ασκήσεις και να κάνουν και κάποια
εργασία στο σπίτι και τέλος να συμμετάσχουν στις δραστηριότητες εμπέδωσης.

Μια τυπική εργασία χωρίζεται σε:
• Ανάγνωση ένος συγκεκριμένου αποσπάσματος. Κατανόηση του νόημάτος του και

συζητήση.
• Απαντήσεις σε ερωτήσεις Σωστό/Λάθος ή Πολλαπλών επιλογών.
• Δραστηριότητα «Διαβάστε ενώ ακούτε». Ο μαθητής διαβάζει ένα κείμενο ενώ ακούει

έναν ομιλητή που το διαβάζει δυνατά. Οι μαθητές πρέπει να εντοπίσουν και να
διορθώσουν τις διαφορές μεταξύ του γραπτού κειμένου και αυτού που ακούνε.
• Δραστηριότητα «Βρείτε το αντίθετο». Δίνεται μια λίστα με τις κύριες λέξεις του
αποσπάσματος και οι μαθητές πρέπει να βρουν λέξεις (ή φράσεις) που έχουν το
αντίθετο νόημα.
• Τέλος, πρέπει να γράψουν ένα μικρό δοκίμιο σχετικά με ένα σχετικό θέμα. Η έμπνευσή
τους είναι συνήθως μερικές φωτογραφίες που παρέχονται από το βιβλίο ή τον δάσκαλο.

40

• Χρόνος: 60-120 λεπτά
Προετοιμασία ή απαραίτητα υλικά
Βιβλία, πίνακας, χαρτί και στυλό, προσωπικοί υπολογιστές (προαιρετικό)

Σύνδεσμοι σε πηγές γνώσης
http://repository.edulll.gr/edulll/simple-search?query=ΓΕΙΑ+ΣΑΣ
https://www.minedu.gov.gr/tothema-prosfigiko-m

41

Σχεδιαστική σκέψη

Τι/Γιατί
«Η σχεδιαστική σκέψη είναι μια ανθρωποκεντρική προσέγγιση στην καινοτομία που αντλεί
από το σύνολο των εργαλείων του σχεδιαστή για να ενσωματώσει τις ανάγκες των
ανθρώπων, τις δυνατότητες της τεχνολογίας και τις απαιτήσεις για την επιχειρηματική
επιτυχία.»
— Tim Brown, CEO of IDEO

Η σχεδιαστική σκέψη είναι μια μέθοδος που βασίζεται στην συμμετοχή ατόμων από
διαφορετικούς κλάδους σε μια κοινή δημιουργική διαδικασία και στην ανάπτυξη μιας λύσης
μέσω της ομαδικής εργασίας. Η σχεδιαστική σκέψη είναι μια προσέγγιση «βασισμένη στη
λύση» για την επίλυση προβλημάτων. Είναι ένας τρόπος σκέψης και εργασίας αλλά και μια
συλλογή πρακτικών μεθόδων. Η σχεδιαστική σκέψη περιλαμβάνει επίσης συνεχή
πειραματισμό: σχεδίαση, πρωτότυπο, έλεγχος και δοκιμή εννοιών και ιδεών.

Μέγεθος ομάδας
Μέχρι 15

Διάρκεια
Η κατανομή του χρόνου εξαρτάται από την πολυπλοκότητα της ιδέας. Μπορεί να γίνει σε
4 ώρες ή να επεκταθεί σε αρκετές ημέρες ή εβδομάδες.

Περιγραφή – βήμα προς βήμα
Η μέθοδος σχεδιαστικής σκέψης περιλαμβάνει διάφορα βήματα τα οποία μπορεί να
ακολουθήσει η ομάδα. Ο χρόνος που απαιτείται για κάθε βήμα εξαρτάται από τον συνολικό
χρόνο που έχει στη διάθεσή της και από ποιο βήμα θέλετε να εστιάσει.
Στην αρχή ο εκπαιδευτής κάνει μια εισαγωγή στη μέθοδο. Υπάρχουν πολλοί πιθανοί τρόποι
εκτέλεσης των διαφορετικών βημάτων (βλ. συνδέσμους γνώσης).

1. Καθορίστε μια ερώτηση/πρόκληση: Προσδιορίστε μια ερώτηση που θα οδηγεί τη
συζήτση και που εμπνέει τους άλλους να αναζητήσουν δημιουργικές λύσεις.

2. Κατανοήστε: Η ομάδα συζητά για να κατανοήσει τη πρόκληση. Ψάχνει για τις
διαφορετικές δεξιότητες που υπάρχουν μέσα στην ομάδα και εξετάζει σχετικές
εξωτερικές πληροφορίες

3. Ανακαλύψτε: Αυτό το βήμα αφορά τον πελάτη. Η ομάδα ανακαλύπτει και αποφασίζει
για μια ομάδα-στόχο. Μετά από αυτό η ομάδα αποφασίζει τις σχετικές ερωτήσεις και
κάνει συνέντευξη με ένα ή περισσότερα άτομα της ομάδας-στόχου.

42

4. Ορισμός: Τα αποτελέσματα της συνέντευξης αξιολογούνται και συγκεντρώνονται από
την ομάδα. Μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία του προφίλ ενός
γενικού πελάτη.

5. Δώστε ιδέες: Η ομάδα σκέφτεται ιδέες για λύσεις, τις συγκεντρώνει (χρησιμοποιώντας
post-it, μία ιδέα ανά post) και αποφασίζει για μία

6. Πρωτότυπο: Η ομάδα δημιουργεί πρόχειρα πρωτότυπα χρησιμοποιώντας όλα τα
δοθέντα υλικά. Το πρωτότυπο μπορεί επίσης να γίνει σχεδιάζοντας ένα storyboard ή
δημιουργώντας ένα μικρό βίντεο κλιπ.

7. Δοκιμή για μάθηση: η ομάδα αφηγείται την ιστορία (αφήγηση) του πρωτοτύπου τους
στους άλλους και δέχεται ανατροφοδότηση και νέες ιδέες.

Design Thinking Process (source: Design Thinking 101, Nielson Norman Group)

43

Προετοιμασία ή απαραίτητα υλικά
Χαρτί, στυλό, προσωπικοί υπολογιστές (προαιρετικό). Μικρά υλικά για τη δημιουργία του
πρωτότυπου όπως Lego ή Play-Doh

Σύνδεσμοι σε πηγές γνώσης
http://www.designkit.org/methods
https://www.ideou.com/blogs/inspiration/what-is-design-thinking
https://www.interaction-design.org/literature/article/5-stages-in-the-design-thinking-process

44

Καμβάς Αξιολόγησης Πρότασης

Τι/Γιατί
Ο Καμβάς Αξιολόγησης Πρότασης (Value Proposition Canvas) είναι ένα εργαλείο που
μπορεί να διασφαλίσει ότι ένα προϊόν ή μια υπηρεσία είναι σχετική με αυτό περιμένει και
χρειάζεται ο πελάτης. Αυτός είναι ένας απλός τρόπος για να κατανοηθούν οι ανάγκες των
πελατών και να σχεδιαστούν τα προϊόντα και οι υπηρεσίες που θέλουν. Λειτουργεί σε
συνδυασμό με τον καμβά του Επιχειρηματικού Μοντέλου και άλλα εργαλεία και διεργασίες
στρατηγικής διαχείρισης και εκτέλεσης.

Ο καμβάς Αξιολόγησης Πρότασης μπορεί να χρησιμοποιηθεί όταν υπάρχει ανάγκη
βελτίωσης ενός υπάρχοντος προϊόντος ή υπηρεσίας ή όταν μια νέα υπηρεσία
αναπτύσσεται από το μηδέν.
Εργαζόμενοι με αυτόν τον καμβά καθορίζονται όλες οι υποθέσεις σχετικά με τους πελάτες
και τα προϊόντα οι οποίες μπορούν αργότερα να δοκιμαστούν στην ομάδα-στόχο.

Μέγεθος ομάδας
10-15 άτομα. Εργαστείτε σε μικρές ομάδες (2-3 άτομα) για να συζητήσετε και να
βοηθήσετε ο ένας τον άλλον.

Διάρκεια
Αυτό είναι ένα είδος δραστηριότητας που μπορείτε να κάνετε πολλές φορές. Η χρήση του
χρόνου εξαρτάται από την πολυπλοκότητα των ιδεών, το κίνητρο και τις ικανότητες των
συμμετεχόντων. Εάν όλοι οι συμμετέχοντες έχουν τη δική τους ιδέα, η διαδικασία πρέπει
να διεξαχθεί για όλες τις ιδέες.

45

Περιγραφή – βήμα προς βήμα
Αρχικά δίνεται η βασική θεωρία που εξηγεί το μοντέλο, τους όρους και τα βήματα που
πρέπει να κάνουμε. Είναι πολύ σημαντικό όλοι να καταλάβουν γιατί το κάνουμε αυτό.

Στη συνέχεια, χωρίστε τα σε ομάδες των 2-3 ατόμων. Ξεκαθαρίστε ότι όλες οι ομάδες
έχουν μια συγκεκριμένη ιδέα στην οποία μπορούν δουλέψουν σε αυτήν την συνεδρία.
Μπορεί να είναι πραγματική ιδέα ή μια μελέτη περίπτωσης που έχετε καθορίσει εκ των
προτέρων.

Δώστε την εργασία:
• Ξεκινήστε με την περιγραφή των εργασιών των πελατών. Χρησιμοποιήστε Post-It ή

γράψτε απευθείας στο μοντέλο
• Στη συνέχεια, η ίδια άσκηση για τα οφέλη και τις ζημιές.
• Ως δάσκαλος/εκπαιδευτής, καθοδηγήστε την ομάδα και κάντε ερωτήσεις σχετικά με τη

δουλειά τους μέχρι τώρα. Έχουν λάβει υπόψη κάθε πτυχή της ιδέας και των πελατών;
• Ξεκινήστε τη δουλειά περιγράφοντας τους τρόπους παραγωγής του κέρδους και

ανακούφισης των ζημιών.
• Τέλος, περιγράψτε το προϊόν ή τις υπηρεσίες που προκύπτουν λογικά από τις

απαντήσεις των ομάδων.
• Κάθε ομάδα παρουσιάζει το μοντέλο τους στις υπόλοιπες ομάδες και τις σκέψεις τους

σχετικά με τη λύση
• Χρόνος: 40-60 λεπτά κάθε ιδέα
Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης προσπαθείτε να βρείτε πράγματα που μπορείτε να
τονίσετε στην εργασία κάθε ομάδας προκειμένου να δημιουργηθεί γνώση.

Προετοιμασία ή απαραίτητα υλικά
Χαρτί, στύλο για τη μοντελοποίηση του καμβά (A4/A3 – ένα για κάθε ομάδα). Προσωπικοί
υπολογιστές (προαιρετικό).

Σύνδεσμοι σε πηγές γνώσης
Η ιστοσελίδα μας → Online πλατφόρμες

46

Δοκιμή MVP: δοκιμή ενός Μικρού Βιώσιμου Προιόντος

Τι/Γιατί
Μετά την ανάλυση των πελατών και των αναγκών τους πρέπει να δώσετε μια λύση που να
τους ικανοποιεί. Αυτή η λύση είναι η επιχειρηματική σας ιδέα. Αλλά είναι σωστή η ανάλυσή
σας, οι υποθέσεις και οι θεωρίες σας; Ένα πρωτότυπο είναι η πρόχειρη έκδοση ενός
προϊόντος που σας επιτρέπει να εξερευνήσετε τις ιδέες σας και να δείξετε τις σκέψεις σας
πίσω από ένα χαρακτηριστικό που έχετε προτείνει ή να δείξετε τη γενική ιδέα σχεδιασμού
της λύσης στους χρήστες πριν επενδύσετε χρόνο και χρήμα στην ανάπτυξη.

Είναι πολύ φθηνότερο να αλλάζετε ένα προϊόν στα αρχικά στάδια της διαδικασίας
ανάπτυξης από το να κάνετε αλλαγές μετά την πλήρη ανάπτυξη ενός ιστότοπου / μιας
υπηρεσίας / ενός προϊόντος.

Επομένως, πρέπει να δημιουργήσετε πρωτότυπα νωρίς στη διαδικασία. Το πρωτότυπο σας
επιτρέπει να συλλέγετε σχόλια από χρήστες ενώ δημιουργείτε το πλάνο και τη σχεδίαση
του επιχειρηματικού σας μοντέλου.

Μέγεθος Ομάδας
10-15 άτομα. Εργαστείτε σε μικρές ομάδες για να συζητήσετε και να βοηθήσετε ο ένας
τον άλλον.

Διάρκεια
Αυτή είναι μια δραστηριότητα που μπορείτε να κάνετε πολλές φορές. Η χρήση του χρόνου
εξαρτάται από την πολυπλοκότητα της ιδέας σας, αλλά για να κάνετε ένα σχέδιο, 1-2 ώρες
θα πρέπει να είναι αρκετές. Για να δημιουργήσετε ή να δημιουργήσετε και να
πραγματοποιήσετε τη δοκιμή, ίσως χρειαστείτε πολλές ημέρες.
Όταν πάρετε περισσότερα σχόλια/ανατροφοδότηση, μπορεί να πρέπει να κάνετε ξανά
αυτήν τη διαδικασία για να ελέγξετε τη νέα σας θεωρία.

Περιγραφή – βήμα προς βήμα
Αρχικά δίνεται η θεωρία που εξηγεί το πλαίσιο μέσα στο οποίο γίνεται η συγκεκριμένη
εκπαίδευση για να καταλαβαίνουν όλοι γιατί το κάνουμε αυτό.

Στη συνέχεια, χωρίστε τα άτομα σε ομάδες των 3-5 ατόμων. Ξεκαθαρίστε ότι όλες οι
ομάδες έχουν μια συγκεκριμένη ιδέα στην οποία μπορούν δουλέψουν σε αυτήν την
συνεδρία. Μπορεί να είναι πραγματική ιδέα ή μια μελέτη περίπτωσης που έχετε καθορίσει
εκ των προτέρων.

47

Δώστε την εργασία:
1. Περιγράψτε πως να δημιουργήσετε ένα MVP για την ιδέα σας με το καλύτερο τρόπο
ώστε να σας επιτρέψει να δοκιμάσετε το πρωτότυπο σας
2. Κάντε ένα σχέδιο για δοκιμές. Γιατί - τι να μετρήσετε - πώς - πότε
3. Παρουσιάστε σε όλους πώς θα διεξαγάγετε τη δοκιμή σας

• Χρόνος: 40-60 λεπτά
Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης προσπαθείτε να βρείτε πράγματα που μπορείτε να
τονίσετε στην εργασία κάθε ομάδας προκειμένου να δημιουργηθεί γνώση.

Προετοιμασία ή απαραίτητα υλικά
Χαρτί, στύλο. Προσωπικοί υπολογιστές (προαιρετικοί).

Σύνδεσμοι σε πηγές γνώσης
Η ιστοσελίδα μας → Online πλατφόρμες

48

Εργαλεία μάρκετινγκ του Παγκόσμιου Ιστού για την επιχειρηματική σας
ιδέα.

Τί/Γιατί

Το διαδικτυακό μάρκετινγκ (του παγκόσμιου ιστού - web) είναι η διαδικασία χρήσης του
διαδικτύου για το μάρκετινγκ της επιχείρησής σας. Περιλαμβάνει τη χρήση κοινωνικών
μέσων, μηχανών αναζήτησης, blogging, βίντεο και e-mails.
Η προώθηση μιας επιχείρησης απαιτεί προσπάθεια. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να το
κάνετε αυτό. Παραδοσιακή διαφήμιση σε εφημερίδες, ραδιόφωνο και τηλεόραση ή με
απευθείας ταχυδρομείο. Το διαδικτυακό μάρκετινγκ μεταφέρει το μήνυμά σας στον μεγάλο
ευρύ ιστό. Με πολλούς ανθρώπους που χρησιμοποιούν το διαδίκτυο καθημερινά, υπάρχουν
τεράστιες ευκαιρίες για να παρουσιάσετε το προϊόν ή την υπηρεσία σας σε άτομα που τη
χρειάζονται ή τη θέλουν.
Αναλυτικά, το διαδικτυακό μάρκετινγκ έχει πολλές μορφές. Οι διαφημίσεις banner, οι
προσφορές μέσω email και η δημοσίευση στα κοινωνικά μέσα είναι τρεις από αυτές που
πιθανότατα έχετε ακούσει.

Ποιοι είναι οι διαφορετικοί τύποι διαδικτυακού μάρκετινγκ; Η χρήση του Διαδικτύου για να
συνδεθείτε και να προσελκύσετε αγοραστές είναι μια έξυπνη κίνηση. Αλλά από πού ξεκινάς;
Οι επιλογές είναι συντριπτικές και λίγες εταιρείες ξεκινούν με όλες αυτές ταυτόχρονα.
Ακολουθεί μια σύντομη επισκόπηση των επιλογών σας. Μάρκετινγκ μέσω email. Η
δημιουργία μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου για το προϊόν ή την υπηρεσία σας και
στη συνέχεια η αποστολή τους σε μια βάση δυνητικά πελατών είναι μια από τις πιο ευρέως
χρησιμοποιούμενες μορφές μάρκετινγκ Ιστού. Το μάρκετινγκ μέσω ηλεκτρονικού
ταχυδρομείου είναι φθηνό και μπορεί να είναι πολύ στοχευμένο. Μάρκετινγκ κοινωνικών
μέσων. Η δημιουργία ενός εταιρικού προφίλ και η εμπλοκή τους στα μέσα κοινωνικής
δικτύωσης έχει επιτρέψει σε πολλές εταιρείες να αναπτυχθούν από μικρές επιχειρήσεις σε
ακμάζουσες δυνάμεις του χώρου. Όπως και με το μάρκετινγκ μέσω ηλεκτρονικού
ταχυδρομείου, αυτή η μορφή διαδικτυακού μάρκετινγκ είναι φθηνή και η είσοδος σε αυτήν
απλή. Ωστόσο, η εμφάνιση αναρτήσεων κάθε τόσο χωρίς ένα προκαθορισμένο ημερολόγιο
δεν οδηγεί σε μια μεγάλη επιτυχία.

Μέγεθος ομάδας:
Μέχρι 12 άτομα

Διάρκεια:
Μιάμιση ώρα

49

Περιγραφή – βήμα προς βήμα
Η δομή της παρουσίασης ήταν:
Μια ώρα για την επεξήγηση ορισμένων εργαλείων στρατηγικών διαδικτυακού μάρκετινγκ
30 λεπτά για πρακτικές ασκήσεις σχετικά με το μάρκετινγκ μέσω email (χωρισμένοι σε 2-
4 ανά ομάδα).

Προετοιμασία ή απαραίτητα υλικά
Χαρτί, στύλο. Προσωπικοί υπολογιστές (προαιρετικοί).

Σύνδεσμοι σε πηγές γνώσης
https://marketingplatform.google.com/intl/it/about/analytics/
https://www.udemy.com/course/learn-digital-marketing-course/

50

Εργαλεία δημιουργίας βίντεο για την επιχειρηματική σας ιδέα

Εάν έχετε μια καλή ιδέα για την επιχείρησή σας, το πρώτο βήμα είναι να δημιουργήσετε
ένα βίντεο για να την παρουσιάσετε με επιτυχία για το κοινό σας. Αυτό που χρειάζεστε
είναι:
• Ένα καλό μήνυμα για την επιχειρηματική σας ιδέα και για το storyboard.
• Είναι σημαντικό το βίντεο σας να είναι εντυπωσιακό. Χωρίς γραφικά υψηλής ποιότητας

και μια προσεγμένη παραγωγή το μήνυμά σας μπορεί να μη πετύχει το στόχο του.
• Σκεφτείτε τι συναισθήματα θέλετε να προκαλέσετε στο κοινό σας.
• Ένας από τους καλύτερους τρόπους για να τραβήξετε την προσοχή του κοινού σας

είναι να πείτε μια ιστορία.
• Το βίντεο να μην υπερβαίνει το 1 λεπτό.

Μέγεθος ομάδας
4-5 άτομα. Κάθε ομάδα πρέπει να εργάζεται 1) στο storyboard και το μήνυμα και 2) στη
σκηνοθεσία

Διάρκεια
Η διαχείριση του χρόνου εξαρτάται από την πολυπλοκότητα της ιδέας αλλά 1 ώρα για το
storyboard και 1 για την σκηνοθεσία και την επεξεργασία της ταινίας σας είναι αρκετά

Περιγραφή – βήμα προς βήμα
Χωρίστε τους συμμετέχοντες σε ομάδες των 4-5 ατόμων. Ξεκαθαρίστε ότι όλες οι ομάδες
έχουν μια συγκεκριμένη ιδέα στην οποία μπορούν δουλέψουν σε αυτή την συνεδρία.
Δώστε την εργασία:
Καθορίστε τα διαφορετικά καθήκοντα του κάθε ατόμου: σκηνοθέτης, διευθυντής ιστορίας,
συντάκτης
• Δημιουργήστε το storyboard το πολύ σε μια ώρα
• Προσδιορίστε το θέμα
• Επιλέξτε μουσική και κείμενο
• Δημιουργήστε βίντεο
• Επεξεργασία και τίτλοι
• Παρουσίαση