แบบรายงานการด าเนินกิจกรรมโครงการโรงเรียนคุณธรรม สพฐ. โรงเรียนวัดเกตุ ต าบลท่าวุ้ง อ าเภอท่าวุ้ง จังหวัดลพบุรี ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลพบุรี เขต 1 ระดับดาวดวงที่ 3 ประจ าปีงบประมาณ 2565 (ปีการศึกษา 2564 – 2565) ข้อ 1 โรงเรียนสมัครเข้ารับการยกระดับเป็นโรงเรียนคุณธรรม สพฐ. ระดับ 3 ดาว
2 รายงานการด าเนินกิจกรรมโครงการโรงเรียนคุณธรรม สพฐ. โรงเรียนวัดเกตุ ต าบลท่าวุ้ง อ าเภอท่าวุ้ง จังหวัดลพบุรี ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลพบุรี เขต 1 ระดับดาวดวงที่ 3 ประจ าปีงบประมาณ 2565 (ปีการศึกษา 2564 – 2565) ผลการด าเนินงานเชิงปริมาณ ข้อมูลด้านบริบทเบื้องต้น 1. สภาพแวดล้อม บรรยากาศของโรงเรียน และสภาพชุมชนใกล้เคียง สภาพแวดล้อม สภาพแวดล้อมของโรงเรียนวัดเกตุ เป็นแหล่งชุมชนที่อาศัยอยู่กันค่อนข้างหนาแน่น อยู่ใกล้ องค์การบริหารส่วนต าบลท่าวุ้ง วัดเกตุ วัดรัมภาราม(บ้านกล้วย) ที่ท าการอ าเภอท่าวุ้ง สถานีต ารวจภูธร อ าเภอท่าวุ้ง โรงพยาบาลท่าวุ้ง อาชีพหลักของชุมชน คือ เกษตรกรรม ส่วนใหญ่นับถือศาสนาพุทธ แหล่งชุมชนค่อนข้างมีความพร้อม มีคณะกรรมการสถานศึกษาที่เข้มแข็งและเอาใจใส่ และได้รับการ สนับสนุนเป็นอย่างดีจากผู้น าชุมชน และองค์การบริหารส่วนต าบลท่าวุ้ง ผู้ปกครองนักเรียนของโรงเรียนวัด เกตุ อาชีพในชุมชนส่วนใหญ่เป็นอาชีพการเกษตร ท านา ปลูกผักต่าง ๆ เช่น ชะอม ใบมะกรูด ใบย่านาง ใบมะกอก ผักต่าง ๆ ในหมู่บ้านจะมีตัวแทนน าไปส่งขายที่ตลาดไท ประชาชนส่วนใหญ่มีนิสัยโอบอ้อมอารี มีอะไรก็จะพึ่งพาอาศัยกัน แต่มีความรู้น้อย ส่วนใหญ่จบการศึกษาระดับประถมศึกษา มีฐานะค่อนข้าง ยากจน จึงไม่ค่อยมีเวลาที่จะดูแลเอาใจใส่ แนะน าและสอนการบ้านแก่นักเรียนได้ ข้อ 2 รายงานผลการจัดกิจกรรมการพัฒนาโรงเรียนคุณธรรม สพฐ./เอกสารประกอบ ระดับ 3 ดาว
3 บรรยากาศของโรงเรียน โรงเรียนมีบรรยากาศ ร่มรื่น สะอาด สวยงามน่าอยู่ เอื้อต่อการเรียนรู้ ปลอดภัย ห้องเรียนสะอาด เป็นระเบียบเรียบร้อย ครูและนักเรียนมีปฏิสัมพันธ์ที่ดีต่อกัน ครูรักและเมตตานักเรียน นักเรียนรักและ เคารพครู บุคลากรในโรงเรียนมีสัมพันธภาพที่ดีต่อกัน ผู้บริหารใช้หลักธรรมาภิบาลเพื่อให้ครูท างานร่วมกัน อย่างมีความสุข โรงเรียนมีความสัมพันธ์ที่ดีกับครอบครัวและชุมชน ภาพชุมชนใกล้เคียง โรงเรียนวัดเกตุมีหมู่บ้าน ตั้งแต่ หมู่ที่ ๖ – หมู่ที่ ๑๒ ต าบลท่าวุ้ง เป็นชุมชนการเกษตร ท านาเป็น ส่วนใหญ่ ชาวบ้านส่วนมากเป็นคนมีน้ าใจ ช่วยเหลือซึ่งกันและกัน และยังคงเป็นชุมชนชนบทที่ยังมีการ พึ่งพาอาศัยกัน ชาวบ้านต่างให้ความร่วมมือในการจัดกิจกรรมต่างๆ ของทางโรงเรียน
4 สถานการณ์เสี่ยง/ปัญหาด้านคุณธรรมของโรงเรียน โรงเรียนวัดเกตุ เป็นโรงเรียนที่มีนักเรียนจากหลายครอบครัวหลายพื้นที่ ทั้งต่างหมู่บ้าน ต่างต าบล ต่างอ าเภอ จึงท าให้นักเรียนแต่ละคนนั้นมีนิสัยและพฤติกรรมที่แตกต่างกันออกไป เนื่องจากผู้ปกครองส่วน ใหญ่ต้องไปเก็บผักและท าอาชีพทางการเกษตรและรับจ้างทั่วไป นักเรียนบางส่วนขาดการดูแลเอาใจใส่จาก ครอบครัว เพราะอาศัยอยู่กับตายาย หรือผู้ปกครองอื่นที่ไม่ใช่บิดามารดา จึงไม่มีเวลาและไม่ได้ใส่ใจเรื่อง ความประพฤติที่ดีของนักเรียนเท่าที่ควร จึงท า ให้นักเรียนมีพฤติกรรมไม่พึงประสงค์ ได้แก่ นักเรียนท าผิด ระเบียบวินัยของโรงเรียน ไม่มีสัมมาคารวะ ไม่ตั้งใจเรียน ใช้สิ่งของต่าง ๆ อย่างไม่รู้คุณค่า เห็นแก่ตัว ไม่มี จิตอาสา เป็นต้น ซึ่งผู้ปกครองมุ่งหวังจะให้โรงเรียนดูแล ช่วยแก้ไขปัญหา และปลูกฝังพฤติกรรมที่ดีงาม ให้แก่นักเรียน การด าเนินงานโรงเรียนคุณธรรม สพฐ.ตามเกณฑ์ระดับ 3 ดาว 1. โรงเรียนท าแผนปฏิบัติการประจ าปี/โครงการ/กิจกรรมด้านคุณธรรมที่เป็นระบบต่อเนื่อง โรงเรียนวัดเกตุมีการประชุมร่วมกันวางแผนจัดท าแผนปฏิบัติการประจ าปี ให้ทุกฝ่ายจัดท า โครงการบูรณาการกิจกรรมด้านคุณธรรมเข้าสู่โครงการต่าง ๆ ในแผนปฏิบัติการของโรงเรียนและการ ท างานปกติของโรงเรียน มีการประชุมชี้แจงให้ครูทุกคนรับทราบ และมีการมอบหมายผู้รับผิดชอบชัดเจน มีโครงการการพัฒนาคุณธรรม จริยธรรมนักเรียน มีกิจกรรมด้านคุณธรรมอย่างเป็นระบบและต่อเนื่อง เช่น กิจกรรมการเข้าแถวเคารพธงชาติ, สวดมนต์ทุกเช้า – เย็น, นั่งสมาธิทุกวัน, ฟังนิทานคุณธรรมและฟังเทศน์ เป็นต้น (ภาคผนวกหน้า )
5 (ภาคผนวกหน้า ) 2. โรงเรียนด าเนินการค้นหาปัญหา สาเหตุ ก าหนดพฤติกรรมบ่งชี้เชิงบวกและคุณธรรมในการแก้ไข ปัญหาก าหนดกิจกรรมอย่างสร้างสรรค์ ผู้บริหาร ครู บุคลากร และนักเรียนปฏิบัติตามคุณธรรมอัต ลักษณ์ของโรงเรียนหรือกรอบแนวคิดโรงเรียนคุณธรรม สพฐ. โรงเรียนมีการส ารวจปัญหา สาเหตุและระดมความคิดของกลุ่มบุคคลแต่ละกลุ่ม ได้แก่ กลุ่ม ผู้บริหาร กลุ่มครู และกลุ่มนักเรียน เพื่อค้นหาคุณธรรมอัตลักษณ์ ซึ่งประกอบด้วย คุณธรรมเป้าหมายของ โรงเรียน และพฤติกรรมบ่งชี้เชิงบวกของผู้บริหาร ครูและนักเรียน เพื่อมุ่งแก้ไขประเด็นปัญหาที่กลุ่มได้ ค้นพบ โดยจัดประชุมระดมความคิดคุณธรรมเป้าหมายและพฤติกรรมบ่งชี้เชิงบวกของทั้ง 3 ฝ่ายมา พิจารณาร่วมกัน จัดท าตารางคุณธรรมอัตลักษณ์ของโรงเรียนเพื่อให้แต่ละกลุ่มรับรู้ว่าต้องปฏิบัติตนอย่างไร บ้างในแต่ละด้าน และมีการด าเนินการค้นหาปัญหาและแก้ไขปัญหาด้วยกิจกรรมส่งเสริมทางพุทธศาสนา อย่างสร้างสรรค์ เช่น การใช้นิทานชาดก นิทานพุทธประวัติ พุทธสุภาษิต ในการจูงใจและอบรมเพื่อ ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมที่อาจจะติดมาจากบ้านหรือชุมชน เช่น หยาบคาย ก้าวร้าว เห็นแก่ตัว เป็นต้น ซึ่งใน การด าเนินการค้นหาปัญหา สาเหตุ ก าหนดพฤติกรรมบ่งชี้เชิงบวกและคุณธรรมในการแก้ไขปัญหาก าหนด กิจกรรมอย่างสร้างสรรค์นั้น โรงเรียนได้มีการด าเนินการตามขั้นตอนตั้งแต่ระดับ 1 ดาว 2 ดาว และ 3 ดาว ซึ่งในระดับ 1 ดาว ได้มีการก าหนดคุณธรรมอัตลักษณ์ คือ มีความรับผิดชอบ มีวินัย และมีความ พอเพียง โดยได้ด าเนินการจัดท าโครงงานคุณธรรรมระดับชั้นเรียนตั้งแต่ชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 ถึงชั้น ประถมศึกษาปีที่ 6 เพื่อแก้ปัญหา และส่งเสริมคุณธรรมให้กับนักเรียนโดยใช้ชื่อโครงงานคุณธรรม ดังนี้
6 โครงงานคุณธรรมของโรงเรียน ระดับ 1 ดาว คุณธรรมเป้าหมาย ชื่อโครงงาน ผู้รับผิดชอบ คุณธรรมที่ 1 ความรับผิดชอบ คุณธรรมที่ 2 มีวินัย คุณธรรมที่ 3 ความพอเพียง 1. เข้าแถว เดินแถวให้มีระเบียบ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 นางเกษร ภักดี นางสาววนิดา ค างาม ครูประจ าชั้น 2. ทิ้งขยะให้เป็นที่ ห้องเรียนสะอาดดีด้วยมือเรา นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 นางสาวฐิติรัตน์ แสนทวีสุข ครูประจ าชั้น 3. ปิดน้ า ปิดไฟ ใส่ใจพอเพียง นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 นางสาววีรณา ษมาวิมล ครูประจ าชั้น 4. สะอาดตา สะอาดใจ จิตแจ่มใส นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 นางสาวพรพิมล ดวงสว่าง ครูประจ าชั้น 5. ออมวันละนิด ชีวิตพอเพียง นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 นางสาวยุพเรศ เกษา นายไตรภพ สังเกตุ ครูประจ าชั้น 6. พูดจาภาษาดอกไม้ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 นางสุภาภรณ์ เทพชารี ครูประจ าชั้น
7 โดยได้ด าเนินการจัดท าโครงงานคุณธรรมระดับชั้นเรียนตามคุณธรรมอัตลักษณ์ที่โรงเรียนก าหนดไว้ ผลของ การด าเนินงานในระดับ 1 ดาว ส่งผลให้นักเรียนเป็นผู้มีความรับผิดชอบ มีวินัย และมีความพอเพียง ภาพรวมมากกว่าร้อยละ 80 ในระดับ 2 ดาว ได้มีการก าหนดคุณธรรมอัตลักษณ์เหมือนเดิม คือ มีความรับผิดชอบ มีวินัย และมีความพอเพียง แต่มีการปรับเปลี่ยนเป้าหมายให้สอดคล้องกับคุณธรรมอัตลักษณ์มากยิ่งขึ้น ซึ่งได้น า ผลที่เกิดขึ้นของระดับ 1 ดาว มาพัฒนาและปรับปรุงให้เกิดการพัฒนา และแก้ปัญหาคุณธรรมจริยธรรม ให้กับนักเรียนได้ตรงจุดมากขึ้น โดยได้ด าเนินการจัดท าโครงงานคุณธรรรมชั้นเรียนเริ่มตั้งแต่ระดับชั้น อนุบาลปีที่ 2 ถึงชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 เพื่อแก้ปัญหา และส่งเสริมคุณธรรมให้กับนักเรียนโดยใช้ชื่อ โครงงานคุณธรรม ดังนี้ โครงงานคุณธรรมของโรงเรียน ระดับ 2 ดาว คุณธรรมเป้าหมาย ชื่อโครงงาน ผู้รับผิดชอบ คุณธรรมที่ 1 ความรับผิดชอบ คุณธรรมที่ 2 มีวินัย คุณธรรมที่ 3 ความพอเพียง 1. เก็บของให้เข้าที่ สร้างความมีระเบียบวินัย นักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 2 นางสาววิไลพร สิงห์สีดา ครูประจ าชั้น 2. หนูน้อยตาวิเศษ นักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3 นางสาวยลดา นาคน้อย ครูประจ าชั้น 3. เข้าแถว เดินสวย รวยมารยาท นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 นางเกษร ภักดี นางสาววนิดา ค างาม ครูประจ าชั้น 4. ห้องเรียนสะอาดด้วยมือเรา นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 นางสาวสมหญิง ชูกล้า ครูประจ าชั้น
8 ผลของการด าเนินงานภาพรวมในระดับ 2 ดาว นักเรียนเป็นผู้มีความรับผิดชอบ มีวินัย และมีความพอเพียง มากกว่าร้อยละ 90 จะเห็นได้ว่าการพัฒนาด้านคุณธรรมของนักเรียนจากระดับ 1 ดาว เป็นระดับ 2 ดาว มีการพัฒนามากยิ่งขึ้น ส่วนการด าเนินงานโครงงานคุณธรรมในระดับ 3 ดาว ได้มีการปรับเปลี่ยน คุณธรรมอัตลักษณ์ในบางคุณธรรม เนื่องจากการส ารวจปัญหา สาเหตุและระดมความคิดของกลุ่มบุคคล แต่ละกลุ่ม ได้แก่ กลุ่มผู้บริหาร กลุ่มครู และกลุ่มนักเรียน ต้องการส่งเสริมพฤติกรรมบ่งชี้เชิงบวก และเพื่อ แก้ไขประเด็นปัญหาที่กลุ่มได้ค้นพบในครั้งนี้ คือ ในเรื่องของ การมีวินัย ความพอเพียง และมีจิตอาสา จึงได้ มีการก าหนดคุณธรรมอัตลักษณ์ในระดับ 3 ดาว คือ วินัยดี มีจิตอาสา อยู่อย่างพอเพียง ซึ่งจะมุ่งเน้นให้ นักเรียนเป็นผู้มีวินัย ใช้ชีวิตอยู่อย่างพอเพียง และให้เป็นผู้มีจิตอาสา โดยใช้ชื่อโครงงานคุณธรรม ดังนี้ คุณธรรมเป้าหมาย ชื่อโครงงาน ผู้รับผิดชอบ คุณธรรมที่ 1 ความรับผิดชอบ คุณธรรมที่ 2 มีวินัย คุณธรรมที่ 3 ความพอเพียง 5. ขยันหมั่นเพียร ห้องเรียนของหนู นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 นางสาววีรณา ษมาวิมล ครูประจ าชั้น 6. สะอาดตา สะอาดใจ จิตแจ่มใส นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 นางสาวพรพิมล ดวงสว่าง ครูประจ าชั้น 7. เด็กดีมีวินัยในการออม นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 นางสาวยุพเรศ เกษา นายไตรภพ สังเกตุ ครูประจ าชั้น 6. พูดจาภาษาดอกไม้ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 นางสุภาภรณ์ เทพชารี นายนาถนที ปรีประทุม ครูประจ าชั้น
9 โครงงานคุณธรรมของโรงเรียน ระดับ 3 ดาว คุณธรรมเป้าหมาย ชื่อโครงงาน ผู้รับผิดชอบ คุณธรรมที่ 1 วินัยดี คุณธรรมที่ 2 มีจิตอาสา คุณธรรมที่ 3 อยู่อย่างพอเพียง 1. เก็บของเข้าที่ เด็กดีปฐมวัยน้อย นักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 2 นางสาววิไลพร สิงห์สีดา ครูประจ าชั้น 2. หนูน้อยน่ารัก รู้จักวินัยเดินแถว นักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3 นางสาวยลดา นาคน้อย ครูประจ าชั้น 3. มีวินัย เข้าแถว เดินสวย นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 นางจตุพร เอื้อสลุง ครูประจ าชั้น 4. กินข้าวหมดจาน ทานอาหารมีสุข นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 นางสาวสมหญิง ชูกล้า นางสาววนิดา ค างาม ครูประจ าชั้น 5. จิตอาสา ปลอดเหา เบาหัว นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 นางสาววีรณา ษมาวิมล ครูประจ าชั้น 6. สบู่สมุนไพรพอเพียง เคียงคู่คุณธรรม นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 นางสาวพรพิมล ดวงสว่าง ครูประจ าชั้น 7. กินดีอยู่ดีมีชีวีพอเพียง ด้วยผักปลอดสารในกระถางรักษ์โลก นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 นางสาวพัชรินทร์ พรวิจิตร ครูประจ าชั้น 8. จิตอาสาและเหรียญธารน้ าใจ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 นางสุภาภรณ์ เทพชารี นายนาถนที ปรีประทุม ครูประจ าชั้น
10
11 3. โรงเรียนมีการจัดค่ายยุวชนคนคุณธรรม โรงเรียนมีการจัดกิจกรรมค่ายคุณธรรมจริยธรรมนักเรียน เมื่อวันที่ 19 สิงหาคม 256๕ เพื่อ ส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรมและปลูกจิตส านึกจิตอาสาให้กับนักเรียนน าไปใช้ในการพัฒนาตนเองและ พัฒนาสังคมส่วนรวมให้อยู่ร่วมกันอย่างมีความสุข โดยได้รับความอนุเคราะห์พระวิทยากรจากวัด บางส าราญ อ.ท่าวุ้ง จ.ลพบุรี มาให้ความรู้มีการประชุมภาคี โดยมีก านัน ผู้ใหญ่บ้าน ผู้แทนผู้ปกครอง เชิญเจ้าอาวาส พระอาจารย์ มาสอนธรรมะให้นักเรียน และจัดอยู่ค่ายปฏิบัติตนเป็นพุทธมามะกะ เรียนรู้ พุทธศาสนา ธรรมวินัย และมงคลชีวิตไปปฏิบัติ
12 4. โรงเรียนจัดกิจกรรมคืนคุณธรรมสู่ห้องเรียน โรงเรียนมีการบูรณาการกิจกรรมคืนคุณธรรมสู่ห้องเรียน ร่วมกับการท าโครงงานคุณธรรมของแต่ ละห้องเรียนที่นักเรียนได้ร่วมกันคิดและลงมือปฏิบัติจริงในการแก้ปัญหาร่วมกันเพื่อให้เกิดคุณธรรม อัตลักษณ์ของโรงเรียน มีจัดการสภาพแวดล้อมภายในห้อง ทั้งมุมบูชาพระ ป้ายพุทธสุภาษิต ค าขวัญ สอนใจให้ข้อคิด และเชิญพระอาจารย์จากวัดเกตุมาอบรมให้ความรู้ในวันส าคัญต่าง ๆ ทางพระพุทธศาสนา
13
14 5. นักเรียนประพฤติปฏิบัติตนตามคุณธรรมอัตลักษณ์หรือกรอบแนวคิดโรงเรียนคุณธรรม สพฐ. โรงเรียนมีการก าหนดตารางกิจกรรมประจ าวัน การแต่งกาย การประพฤติปฏิบัติต่างๆ เพื่อให้ นักเรียนมีคุณธรรมอัตลักษณ์ตามกรอบแนวคิดของโรงเรียน นักเรียนมีการพัฒนาตนเองตามคุณธรรมอัต ลักษณ์ของโรงเรียนและการลงมือปฏิบัติโครงงาน ท างานเป็นทีม โดยใช้กระบวนการกลุ่ม รู้จักการเป็น ผู้น าผู้ตามที่ดี มีทักษะการคิดวิเคราะห์ การแก้ปัญหา ท าความสะอาดเขตพื้นที่รับผิดชอบ แต่งกายถูก ระเบียบของโรงเรียน ท างานเสร็จตรงเวลา ทิ้งขยะลงถังที่จัดเก็บ เดินแถวเป็นระเบียบ ทิ้งขยะลงถัง ภาชนะที่จัดเก็บ ออมเงินทุกวัน รับประทานอาหารกลางวันหมดถาด ปิดน้ า ปิดไฟ ปิดพัดลม เมื่อไม่ใช้งาน ใช้สิ่งของต่าง ๆ อย่างคุ้มค่า มีความพอเพียง และเป็นผู้ที่มีจิตอาสา ช่วยเหลือผู้อื่นโดยไม่หวังสิ่งตอบแทน เป็นต้น
15 6. ครูมีแผนการจัดการเรียนรู้ที่บูรณาการคุณธรรมอัตลักษณ์หรือตามแนวคิดโรงเรียนคุณธรรม สพฐ. โดยผ่านโครงงานคุณธรรมและกิจกรรมอื่น ๆ ครูผู้สอนทั้ง 8 กลุ่มสาระการเรียนรู้ มีแผนการจัดการเรียนรู้ที่มีการบูรณาการคุณธรรม จริยธรรม เชื่อมโยงสู่เนื้อหาสาระในรายวิชาที่สอน รวมทั้งการปฏิบัติจริงผ่านกิจกรรมต่าง ๆ เช่น ในวิชาภาษาไทย การอ่านหนังสือนอกเวลา อ่านพุทธประวัติ อ่านสรุปนิทานเรื่องสั้น และให้ข้อคิด ในวิชาสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม มีการบอกข้อคิดของสถานการณ์ต่างๆ การไหว้บุคคลระดับต่างๆ การสวดมนต์ ไหว้พระ แผ่เมตตา รู้จักอัครสาวก รวมถึงการท างานกลุ่ม การท าโครงงาน การศึกษาค้นคว้าอิสระตามความสนใจ ผสมผสานกับการมีส่วนร่วมในการลงมือปฏิบัติจริง ผ่านโครงงานกิจกรรมเสริมหลักสูตรต่าง ๆ ของโรงเรียน และกิจกรรมพิเศษอื่น ๆ เพื่อเป็นการฝึกอุปนิสัยที่ดีให้กับนักเรียนตลอดเวลาจนติดเป็นนิสัยตามที่ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร มีพระราชประสงค์ว่า “ ให้โรงเรียนสร้างคนดีให้บ้านเมือง ” ทรงได้พระราชทานหลัก 3 ประการในเรื่องครูและนักเรียน ดังนี้ “ให้ครูรักเด็ก และเด็กรักครู ให้ครูสอนให้เด็กมีน้ าใจต่อเพื่อน ไม่ให้แข่งขันกัน แต่ให้แข่งขันกับตัวเอง และให้เด็กที่เรียนเก่งสอนเพื่อนที่เรียนช้ากว่า ให้ครูจัดกิจกรรมให้นักเรียนได้ท าร่วมกัน เพื่อให้เห็นคุณค่าของความสามัคคี” (ภาคผนวกหน้า )
16 7. มีผลงานโครงงานคุณธรรม ระดับห้องเรียน โรงเรียนมีผลงานโครงงานคุณธรรมระดับห้องเรียน ตั้งแต่ระดับชั้น อ.2 – ป.6 มีการประชุมคณะ ครู เพื่อชี้แจงให้รับทราบนโยบายและรูปแบบการจัดกิจกรรมโครงงานคุณธรรมของห้องเรียน มอบหมายให้ ครูประจ าชั้นและครูหัวหน้ากลุ่มสาระการเรียนรู้ร่วมกันวางแผนการด าเนินกิจกรรมโดยให้ครูประจ าชั้นเป็น ที่ปรึกษา ให้นักเรียนรู้จักความมีวินัย เช่น การเก็บอุปกรณ์การเรียน เก็บของเข้าที่เมื่อใช้เสร็จ การจัด ระเบียบให้แก่นักเรียนในโรงเรียนโดยการฝึกฝนให้นักเรียนเดินแถวอย่างเป็นระเบียบ การเรียงรองเท้าเป็น ระเบียบ แต่งกายถูกระเบียบของโรงเรียน ทิ้งขยะลงถังที่จัดเก็บ ท าความสะอาดเขตพื้นที่รับผิดชอบ ปลูกฝังความพอเพียงโดยออมเงินทุกวัน ปิดน้ า ปิดไฟ ปิดพัดลม เมื่อไม่ใช้งาน รู้จักเห็นคุณค่าของสิ่งต่าง ๆ รอบตัวและสามารถน ามาใช้ให้เกิดประโยชน์ ทานอาหารให้หมดถาดเห็นคุณค่าของอาหารที่รับประทาน รวมทั้งรู้จักความเสียสละไม่เห็นแก่ตัว เป็นผู้มีจิตอาสาช่วยเหลือผู้อื่นโดยไม่หวังสิ่งตอบแทนทั้งในโรงเรียน และชุมชนรอบข้างของนักเรียน (ภาคผนวกหน้า )
17 8. โรงเรียนสะอาด บรรยากาศร่มรื่น สวยงาม ปลอดภัย มีสถานที่ในการปลูกฝัง ปฏิบัติด้านคุณธรรม โรงเรียนมีการปรับปรุงและพัฒนาบริเวณโรงเรียน ตั้งแต่บริเวณรั้วโรงเรียน ติดไฟฟ้าประดับเพื่อ ความสวยงามและปลอดภัย สภาพแวดล้อมสะอาด ปลูกไม้ประดับให้ดูร่มรื่น ทาสีอาคารเรียนให้สวยงาม บริเวณโรงเรียนมีป้ายพุทธศาสนสุภาษิตให้ผู้พบเห็นได้ข้อคิดเตือนใจน าไปใช้เป็นแนวทางในการด าเนินชีวิต มีหอประชุมในการจัดกิจกรรมส่งเสริมคุณธรรมต่าง ๆ เช่น เข้าแถวเคารพธงชาติอย่างเป็นระเบียบ สวด มนต์ก่อนเข้าเรียน และก่อนกลับบ้านเป็นประจ าที่ลานเอนกประสงค์ของโรงเรียน การนั่งสมาธิบริเวณโดม หน้าอาคารเรียน สวดมนต์ท านองสรภัญญะทุกวันศุกร์ที่หอประชุมอเนกประสงค์ มีบริเวณสวนป่าที่ใช้ใน การเดินจงกรม ฟังเทศน์ มีการใช้ป้ายนิเทศโรงเรียนตอบปัญหาทางธรรมต่าง ๆ 9. นักเรียนมีพฤติกรรมที่พึงประสงค์ตามคุณธรรมอัตลักษณ์หรือกรอบแนวคิดโรงเรียนคุณธรรม สพฐ. ไม่น้อยกว่าร้อยละ 80 ของนักเรียนทั้งหมด (ของปีที่ขอรับการตรวจสอบ) นักเรียนโรงเรียนวัดเกตุมีพฤติกรรมที่พึงประสงค์ตามคุณธรรมอัตลักษณ์ของโรงเรียนตามกรอบ แนวคิด สพฐ. ไม่น้อยกว่าร้อยละ 80 ของนักเรียนทั้งหมด โดยมีตัวอย่างพฤติกรรม คือ มีวินัยเข้าแถว ปฏิบัติหน้าที่ตามเขตรับผิดชอบต่างๆ ของตนเองอย่างเต็มที่ การสวดมนต์ แผ่เมตตา ทุกเช้า – กลางวัน – เย็น การไหว้เคารพคุณครูและผู้ที่อาวุโสกว่า และมีวาจาที่ดีต่อกันนักเรียนมีการพัฒนาตนเองตามคุณธรรม อัตลักษณ์ของโรงเรียนและการลงมือปฏิบัติโครงงาน ท างานเป็นทีม โดยใช้กระบวนการกลุ่ม รู้จักการเป็น ผู้น าผู้ตามที่ดี มีทักษะการคิดวิเคราะห์การแก้ปัญหา ท าความสะอาดเขตพื้นที่รับผิดชอบ แต่งกายถูก ระเบียบของโรงเรียน ท างานเสร็จตรงเวลา ทิ้งขยะลงถังที่จัดเก็บ เดินแถวเป็นระเบียบ ออมเงินทุกวัน รับประทานอาหารกลางวันหมดถาด ปิดน้ า ปิดไฟ ปิดพัดลม เมื่อไม่ใช้งาน
18 การก าหนดเป้าหมายการพัฒนาโรงเรียนคุณธรรม สพฐ. ตารางคุณธรรมอัตลักษณ์โรงเรียนวัดเกตุ อ าเภอท่าวุ้ง จังหวัดลพบุรี คุณธรรมเป้าหมาย พฤติกรรมบ่งชี้เชิงบวก (จ าแนกตามกลุ่ม) ผู้บริหาร ครู นักเรียน วินัยดี - ปฏิบัติหน้าที่ตรงเวลาและ เต็มเวลา - ประพฤติตนเป็นแบบอย่าง ที่ดีแก่ผู้ใต้บังคับบัญชา - รับผิดชอบต่อหน้าที่ - ตรงต่อเวลา - อดทนแก้ปัญหาให้ลุล่วง - มาท างานและเข้า สอนตรงเวลา - สอนให้นักเรียนรู้จัก คิดวิเคราะห์ รู้จักการ แก้ปัญหาด้วยตนเอง - ตรงต่อเวลา - รับผิดชอบต่อหน้าที่ - เดินแถวเป็นระเบียบ - ทิ้งขยะลงถังภาชนะที่ จัดเก็บ - ท าความสะอาดเขตพื้นที่ รับผิดชอบ - แต่งกายถูกระเบียบของ โรงเรียน - ท างานเสร็จตรงเวลา - จัดเก็บสิ่งของ และ อุปกรณ์การเรียนเมื่อใช้เสร็จ มีจิตอาสา - เป็นแบบอย่างที่ดีในการ ท างาน เสียสละเพื่อส่วนรวม - ช่วยเหลืองานของโรงเรียน ชุมชน และองค์กรอื่น ๆ ด้วยความเต็มใจและไม่หวัง สิ่งตอบแทน - ปฏิบัติหน้าที่สอนแทน ครูผู้สอน - ช่วยเหลืองานของ โรงเรียนชุมชน และ องค์กรอื่น ๆ ด้วยความ เต็มใจและไม่หวังสิ่ง ตอบแทน เสียสละเพื่อ ส่วนรวม - ปฏิบัติหน้าที่สอน แทน - รักษาความสะอาด เก็บ ขยะโดยไม่รอค าสั่งจากครู - ช่วยครูถือของด้วยความ เต็มใจ - ช่วยเหลือเพื่อน โรงเรียน และชุมชน สังคมด้วยความ เต็มใจ อยู่อย่างพอเพียง - มีแผนการใช้เงินที่ สอดคล้องกับแผนปฏิบัติ การของโรงเรียน - จัดซื้ออย่างโปร่งใส - ใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่า - ไม่แสวงหาผลประโยชน์ - ใช้จ่ายสมฐานะ - ใช้สื่อการสอนร่วมกัน อย่างคุ้มค่า - รู้จักเก็บออม - มีความพอเพียงใจตน - ใช้จ่ายอย่างรู้คุณค่า - ประหยัดทรัพยากร ของโรงเรียน - ออมเงินทุกวัน - รับประทานอาหาร กลางวันหมดถาด - ปิดน้ า ปิดไฟ ปิดพัดลม เมื่อไม่ใช้งาน - ใช้สิ่งของที่อยู่รอบตัวอย่าง เห็นคุณค่า และคุ้มค่า
19 วิธีการก าหนดคุณธรรมอัตลักษณ์ 1. การสื่อสารสร้างความเข้าใจ โรงเรียนมีการประชุมร่วมกันระหว่างผู้บริหาร ครู นักเรียน และผู้ที่เกี่ยวข้องเพื่อสร้างความ ตระหนัก และความเข้าใจเรื่องโรงเรียนคุณธรรม ให้ทุกคนรับทราบนโยบาย เป้าหมายที่โรงเรียนจะ ด าเนินการ ตามแผนปฏิบัติการของโรงเรียน และผลที่คาดว่าจะเกิดขึ้น เพื่อให้ทุกคนเกิดความตระหนัก และร่วมมือกันพัฒนาโรงเรียนคุณธรรมอย่างต่อเนื่อง ตามขั้นตอน PDCA อย่างเป็นระบบ 2. การสร้างแกนน า โรงเรียนคัดเลือกครูแกนน าเข้ารับการอบรมเชิงปฏิบัติการกระบวนการพัฒนาโรงเรียนคุณธรรม แล้วน ามาถ่ายทอดให้กับเพื่อนครู และนักเรียนแกนน า ผู้บริหาร ครู คณะกรรมการสถานศึกษา และสภา นักเรียน ประชุมร่วมกัน เพื่อเลือกผู้รับผิดชอบเป็นแบบอย่างให้เกิดการปฏิบัติตามอย่างเป็นรูปประ ธรรม เป็นทีมงานของโรงเรียนที่ช่วยให้การด าเนินงานพัฒนาโรงเรียนคุณธรรมส าเร็จตามเป้าประสงค์ของ โรงเรียน 3. ประชุมระดมสมอง - การก าหนดพฤติกรรมบ่งชี้เชิงบวก โรงเรียนให้ทุกกลุ่มที่เกี่ยวข้องมีส่วนร่วมในการก าหนดพฤติกรรมบ่งชี้เชิงบวกเพื่อให้แต่ละกลุ่มรับรู้ ว่าต้อง ปฏิบัติตนอย่างไรบ้างในแต่ละด้านเพื่อมุ่งแก้ไขประเด็นปัญหาที่กลุ่มได้ค้นพบดังนี้ 1. ส ารวจและระดมความคิดของกลุ่มบุคคลแต่ละกลุ่ม ได้แก่ กลุ่มผู้บริหาร กลุ่มครู และนักเรียน 2. รวบรวมปัญหาที่ต้องการแก้ไขและสาเหตุจากข้อมูลที่ได้จากการส ารวจ 3. จัดล าดับความส าคัญของปัญหาที่ต้องการแก้ไขอย่างเร่งด่วน 4. เลือกปัญหาที่ต้องการแก้ไขอย่างเร่งด่วน
20 5. ร่วมกันก าหนดพฤติกรรมบ่งชี้เชิงบวกที่ต้องการให้เกิดขึ้นและมีความสอดคล้องกับปัญหาและ สาเหตุที่ค้นพบ - การก าหนดคุณธรรมเป้าหมาย ใช้คุณธรรมเรื่องสังคหวัตถุ 4 และอิทธิบาท 4 เป็นคุณธรรมเป้าหมาย เพื่อให้บรรลุตาม จุดมุ่งหมายที่ก าหนดไว้ 4. การจัดตารางคุณธรรมอัตลักษณ์ น าคุณลักษณะที่พึงประสงค์ 3 ข้อ ได้แก่ วินัยดี มีจิตอาสา อยู่อย่างพอเพียง มาเชื่อมโยงกับ พฤติกรรมบ่งชี้ของผู้บริหาร ครู นักเรียน รวมทั้งก าหนดผู้รับผิดชอบ ติดตาม ตรวจสอบ และประเมินผล การปฏิบัติดังนี้ ตารางคุณธรรมอัตลักษณ์ โรงเรียนวัดเกตุ อ าเภอท่าวุ้ง จังหวัดลพบุรี คุณธรรมเป้าหมาย พฤติกรรมบ่งชี้เชิงบวก (จ าแนกตามกลุ่ม) ผู้บริหาร ครู นักเรียน วินัยดี - ปฏิบัติหน้าที่ตรงเวลาและ เต็มเวลา - ประพฤติตนเป็นแบบอย่าง ที่ดีแก่ผู้ใต้บังคับบัญชา - รับผิดชอบต่อหน้าที่ - ตรงต่อเวลา - อดทนแก้ปัญหาให้ลุล่วง - มาท างานและเข้าสอน ตรงเวลา - สอนให้นักเรียนรู้จักคิด วิเคราะห์ รู้จักการ แก้ปัญหาด้วยตนเอง - ตรงต่อเวลา - รับผิดชอบต่อหน้าที่ - เดินแถวเป็นระเบียบ - ทิ้งขยะลงถังภาชนะที่ จัดเก็บ - ท าความสะอาดเขตพื้นที่ รับผิดชอบ - แต่งกายถูกระเบียบของ โรงเรียน - ท างานเสร็จตรงเวลา - จัดเก็บสิ่งของ และ อุปกรณ์การเรียนเมื่อใช้ เสร็จ มีจิตอาสา - เป็นแบบอย่างที่ดีในการ ท างาน เสียสละเพื่อส่วนรวม - ช่วยเหลืองานของโรงเรียน ชุมชน และองค์กรอื่น ๆ ด้วยความเต็มใจและไม่หวัง สิ่งตอบแทน - ปฏิบัติหน้าที่สอนแทน ครูผู้สอน - ช่วยเหลืองานของ โรงเรียนชุมชน และ องค์กรอื่น ๆ ด้วยความ เต็มใจและไม่หวังสิ่งตอบ แทน เสียสละเพื่อ ส่วนรวม - ปฏิบัติหน้าที่สอนแทน - รักษาความสะอาด เก็บ ขยะโดยไม่รอค าสั่งจากครู - ช่วยครูถือของด้วยความ เต็มใจ - ช่วยเหลือเพื่อน โรงเรียน ชุมชน และสังคมด้วย ความเต็มใจ
21 คุณธรรมเป้าหมาย พฤติกรรมบ่งชี้เชิงบวก (จ าแนกตามกลุ่ม) ผู้บริหาร ครู นักเรียน อยู่อย่างพอเพียง - มีแผนการใช้เงินที่ สอดคล้องกับแผนปฏิบัติ การของโรงเรียน - จัดซื้ออย่างโปร่งใส - ใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่า - ไม่แสวงหาผลประโยชน์ - ใช้จ่ายสมฐานะ - ใช้สื่อการสอนร่วมกัน อย่างคุ้มค่า - รู้จักเก็บออม - มีความพอเพียงใจตน - ใช้จ่ายอย่างรู้คุณค่า - ประหยัดทรัพยากรของ โรงเรียน - ออมเงินทุกวัน - รับประทานอาหาร กลางวันหมดถาด - ปิดน้ า ปิดไฟ ปิดพัดลม เมื่อไม่ใช้งาน - ใช้สิ่งของที่อยู่รอบ ตัวอย่างเห็นคุณค่า และ คุ้มค่า การก าหนดวิธีการบรรลุเป้าหมาย 1. การวางแผน / การจัดท าโครงงานคุณธรรม (การจัดท าแผนพัฒนาคุณธรรมโรงเรียน หรือ แผนปฏิบัติการประจ าปี) โรงเรียนวัดเกตุมีการประชุมวางแผนการด าเนินงาน ก าหนดนโยบายในการพัฒนาคุณธรรม ของโรงเรียนสู่การท างานปกติ ตามกลุ่มงานที่เกี่ยวข้อง และร่วมกันจัดท าแผนปฏิบัติการโครงการโรงเรียน คุณธรรม สพฐ.จัดท าโครงการและ กิจกรรมเสริมหลักสูตรที่เสริมสร้างคุณธรรม บูรณาการในแผนปฏิบัติ การประจ าปีของโรงเรียน แต่งตั้งคณะกรรมการ ด าเนินงาน มอบหมายหน้าที่ชัดเจน พัฒนาครูแกนน า พัฒนานักเรียนแกนน าเพื่อเป็นแกนน าในการด าเนินการ โรงเรียนมีการจัดท าโครงการส่งเสริมคุณธรรมใน แผนปฏิบัติการประจ าปีทุกปีโดยมีการปฏิบัติโครงการแบบต่อเนื่องเป็นระบบ และพัฒนากิจกรรมให้ เหมาะสมกับยุคสมัย เช่น มีการใช้เครื่องขยายเสียงในการสวดมนต์ เปิดวีดิทัศน์วันส าคัญต่าง ๆ ทางศาสนา มีการน ากิจกรรมส่งเสริมคุณธรรมที่มีอยู่เดิม และดีอยู่แล้วมาสานต่อให้ยิ่งดีขึ้นต่อไป ส่งผลให้นักเรียนเป็นผู้ ที่มีคุณธรรมจริยธรรม มีความรับผิดชอบ มีวินัย และอยู่อย่างพอเพียง 2. การเป็นแบบอย่างที่ดี ผู้บริหาร ครูและนักเรียนมีการปฏิบัติตนเป็นแบบอย่างที่ดีทั้งกายวาจาใจ ทั้งต่อหน้าและลับหลัง ตามบทบาทหน้าที่และระเบียบวินัยของโรงเรียน เช่น การพูดสุภาพ การตรงเวลา การแต่งกายเป็นระเบียบ เรียบร้อย มีความพอเพียง เป็นผู้มีจิตอาสา มีการส่งเสริมสนับสนุนให้ทุกคนเป็นแบบอย่างที่ดี มีวินัย มีความ รับผิดชอบ ด้วยการยกย่องชื่นชมหน้าเสาธง ให้เกียรติบัตรแสดงความชื่นชมในการเป็นแบบอย่างที่ดี สนับสนุนให้นักเรียนเป็นผู้น าด้านคุณธรรมจริยธรรม พี่เป็นแบบอย่างที่ดีให้กับน้องๆ ได้ 3. การพัฒนาสภาพแวดล้อมให้เอื้อต่อการพัฒนาคุณธรรม มีการพัฒนาสภาพแวดล้อมในโรงเรียนให้มีบรรยากาศร่มรื่น สะอาด สวยงาม น่าอยู่ ปลอดภัย ปรับ ภูมิทัศน์ให้ร่มรื่น ทาสีอาคารเรียนให้สวยงาม เอื้อต่อการเรียนรู้ มีการจัดสถานที่บริเวณต่างๆ ให้เอื้อต่อการ พัฒนาคุณธรรม เช่นการดูแลสนามให้โล่งสะอาด ใช้ในการเข้าแถวเคารพธงชาติ และปฏิบัติกิจกรรม
22 หน้าเสาธง ก่อนขึ้นชั้นเรียนในช่วงพักกลางวัน มีการนั่งสมาธิ แผ่เมตตา ก่อนขึ้นชั้นเรียนในช่วงพักกลางวัน มีการไหว้พระสวดมนต์ก่อนกลับบ้านทุกวัน 4. การบูรณาการคุณธรรมในการเรียนการสอน / ในชั้นเรียน โรงเรียนให้ครูผู้สอนในรายวิชาพื้นฐานทั้ง 8 กลุ่มสาระการเรียนรู้ กิจกรรมพัฒนาผู้เรียนและ กิจกรรมลดเวลาเรียนเพิ่มเวลารู้ ให้บูรณาการคุณธรรมเชื่อมโยงสู่เนื้อหาสาระในรายวิชาที่สอนในรูปแบบที่ หลากหลาย เช่น การท างานกลุ่ม การท าโครงงาน การศึกษาค้นคว้าอิสระตามความสนใจ ผสมผสานกับการ มีส่วนร่วมในการ ลงมือปฏิบัติจริงผ่านโครงงาน กิจกรรมเสริมหลักสูตรต่างๆ ของโรงเรียน และกิจกรรม พิเศษอื่นๆ เพื่อสร้างคุณธรรมอัตลักษณ์ให้แก่ผู้เรียน ช่วยให้นักเรียนมีการเรียนรู้ และปรับปรุง พัฒนา พฤติกรรมต่างๆ ได้ดียิ่งขึ้น เกิดเป็นแนวปฏิบัติในชั้นเรียนได้ดีเกิดความภาคภูมิใจในตนเอง ครอบครัว และ เป็นแบบอย่างที่ดีให้กับคนในสังคมได้ 5. การบูรณาการคุณธรรมในกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน โรงเรียนให้ครูผู้สอนกิจกรรมพัฒนาผู้เรียนมีการบูรณาการคุณธรรมเชื่อมโยงสู่กิจกรรมการเรียนรู้ ทั้งกิจกรรมลูกเสือส ารอง กิจกรรมลูกเสือ-เนตรนารี กิจกรรมลดเวลาเรียนเพิ่มเวลารู้ ให้นักเรียนได้ลงมือ ปฏิบัติกิจกรรมต่าง ๆ อย่างหลากหลาย เช่น การฝึกระเบียบแถว กิจกรรมผู้บ าเพ็ญประโยชน์กิจกรรมจิต อาสา สอดแทรกการอบรมนักเรียนในการพูด การกระท า อย่างมีเหตุผล มีการใช้ค าถามให้นักเรียนได้ พัฒนาสติปัญญาได้คิดสงสัยในความถูกผิด ได้เห็นถึงผลดีผลเสีย และเลือกปฏิบัติให้ถูกต้องเหมาะสมกับ สถานการณ์ เวลา และสถานที่ในขณะที่เกิดเหตุนั้นๆ ได้ด้วยตนเอง มีการจัดตั้งชุมนุมคุณธรรมจริยธรรม นักเรียน เพื่อให้นักเรียนได้เรียนรู้ในเรื่องของการประพฤติปฏิบัติตนให้ถูกต้องตามหลักคุณธรรมจริยธรรม ปลูกฝังความเป็นผู้มีคุณธรรม ยึดมั่นในการท าความดี รู้จักการแบ่งปัน มีความรับผิดชอบ และฝึกฝนตนเอง ให้เป็นผู้ที่สามารถเป็นแบบอย่างที่ดีให้กับบุคคลอื่นๆ ได้สามารถปฏิบัติตามได้ 6. โครงงานคุณธรรมของโรงเรียน คุณธรรมเป้าหมาย ชื่อโครงงาน ผู้รับผิดชอบ คุณธรรมที่ 1 วินัยดี คุณธรรมที่ 2 มีจิตอาสา คุณธรรมที่ 3 อยู่อย่างพอเพียง 1. เก็บของเข้าที่ เด็กดีปฐมวัยน้อย นักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 2 นางสาววิไลพร สิงห์สีดา ครูประจ าชั้น 2. หนูน้อยน่ารัก รู้จักวินัยเดินแถว นักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3 นางสาวยลดา นาคน้อย ครูประจ าชั้น 3. มีวินัย เข้าแถว เดินสวย นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 นางจตุพร เอื้อสลุง ครูประจ าชั้น
23 คุณธรรมเป้าหมาย ชื่อโครงงาน ผู้รับผิดชอบ คุณธรรมที่ 1 วินัยดี คุณธรรมที่ 2 มีจิตอาสา คุณธรรมที่ 3 อยู่อย่างพอเพียง 5. จิตอาสา ปลอดเหา เบาหัว นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 นางสาววีรณา ษมาวิมล ครูประจ าชั้น 6. สบู่สมุนไพรพอเพียง เคียงคู่คุณธรรม นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 นางสาวพรพิมล ดวงสว่าง ครูประจ าชั้น 7. กินดีอยู่ดีมีชีวีพอเพียง ด้วยผักปลอดสารในกระถางรักษ์โลก นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 นางสาวพัชรินทร์ พรวิจิตร ครูประจ าชั้น 8. จิตอาสาและเหรียญธารน้ าใจ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 นางสุภาภรณ์ เทพชารี นายนาถนที ปรีประทุม ครูประจ าชั้น 7. เครื่องมือส าคัญในการขับเคลื่อนสู่เป้าหมาย การสื่อสารสร้างความเข้าใจทั้งโรงเรียน เพื่อให้ทราบเป้าหมายและทิศทางการด าเนินงาน โรงเรียนมีการประชุมร่วมกันระหว่างผู้บริหาร ครูภาคีเครือข่ายผู้น าชุมชนและผู้ปกครองเพื่อ ทราบถึงความคาดหวังของผู้รับบริการผสานนโยบายของรัฐเกิดแนวทางปฏิบัติอย่างเหมาะสม สร้างความ เข้าใจเรื่องโรงเรียนคุณธรรมให้ทุกคนรับทราบนโยบาย เป้าหมายที่โรงเรียนจะด าเนินการพัฒนาโรงเรียน คุณธรรมอย่างต่อเนื่องตามแผนปฏิบัติการของโรงเรียน และผลที่คาดว่าจะเกิดขึ้นเพื่อให้ทุกคนเกิดความ ตระหนักและร่วมมือกันพัฒนาโรงเรียนคุณธรรมอย่างต่อเนื่อง การสร้างแกนน า (ครู-นักเรียน) เพื่อเป็นผู้น าในการขับเคลื่อนไปสู่เป้าหมาย โรงเรียนวัดเกตุมีการจัดตั้งครูแกนน าและนักเรียนแกนน าพัฒนาคุณธรรมจริยธรรม โดยเป็นผู้น า ในการจัดกิจกรรมทั้งภายในสถานศึกษาและร่วมกับเครือข่ายภายนอกสถานศึกษา ทั้งครูแกนน าและ นักเรียนแกนน ามีการ PLC คณะท างานเสมอ และท างานร่วมกับสภานักเรียน มีผู้อ านวยการสถานศึกษา ผู้น าชุมชน ผู้แทนผู้ปกครองให้การสนับสนุนในการท ากิจกรรมด้านคุณธรรมจริยธรรม
24 การนิเทศติดตามภายใน และการนิเทศติดตามโดยผู้นิเทศ โรงเรียนมีการนิเทศติดตามภายในอย่างสม่ าเสมอ มีการแต่งตั้งคณะกรรมการเป็นทางการ ผู้บริหาร หัวหน้างานแต่ละฝ่าย และหัวหน้ากลุ่มสาระการเรียนรู้เป็นผู้นิเทศให้ข้อเสนอแนะในการ ด าเนินงานในส่วนที่ เกี่ยวข้อง และร่วมกันสะท้อนผลการปฏิบัติงานร่วมกันแก้ปัญหาท าให้ได้องค์ความรู้มา ใช้ในการพัฒนาคุณธรรมอัตลักษณ์ให้บรรลุตามวัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้ มีการประสานงานและปรึกษากับเขต พื้นที่การศึกษาอย่างสม่ าเสมอ และปฏิบัติงานด้วยความเข้มแข็ง มีการนิเทศติดตามภายในโดยผู้อ านวยการ สถานศึกษาและมีการติดตามภายนอกจากเขตพื้นที่การศึกษาอย่างต่อเนื่อง การส่งเสริมสนับสนุนและการเสริมแรงในรูปแบบต่างๆ การส่งเสริมสนับสนุนคุณธรรม จริยธรรมของนักเรียนเกี่ยวข้องกับกลุ่มบุคคลทั้งในโรงเรียน ครอบครัว และชุมชนต้องเป็นแบบอย่างที่ดีให้นักเรียนเห็นเชิงประจักษ์ โรงเรียนมีการส่งเสริมสนับสนุน และการเสริมแรง ด้วยการคัดเลือกนักเรียนที่มีคุณธรรม จริยธรรมเป็นแบบอย่างที่ดีมีการประกาศยกย่อง ชื่นชม มอบเกียรติบัตร และกระตุ้นให้เกิดการเป็นแบบอย่างที่ดีด้วยการส่งเสริมสนับสนุนเชิดชูยกเป็น ตัวอย่างให้สาธารณชนรับรู้การท าดีและจัดให้นักเรียนได้น าเสนอผลงานแลกเปลี่ยนเรียนรู้ การสร้างกลไกการมีส่วนร่วม ผู้บริหารให้โอกาสทุกกลุ่มมีส่วนร่วมในการให้ข้อมูล ค าแนะน า ให้โอกาสร่วมท า ร่วมแก้ไขปัญหา และร่วมชื่นชมความส าเร็จในการพัฒนาโรงเรียนคุณธรรมทุกคนในโรงเรียนมีส่วนร่วมในกระบวนการ ขับเคลื่อน กิจกรรมส่งเสริมความดีในรูปแบบต่าง ๆ โดยใช้แผนพัฒนาโรงเรียน และแผนปฏิบัติการเป็น เครื่องมือในการ ปฏิบัติการทั้งภายในและภายนอกสถานศึกษาเพื่อน าไปสู่การพัฒนาและปรับเปลี่ยน พฤติกรรมที่พึงประสงค์ของนักเรียนอย่างยั่งยืน รวมทั้งมอบหมายให้ครูประจ าชั้นจัดกิจกรรมการเรียนรู้ให้ นักเรียนร่วมกันท าโครงงาน คุณธรรมในชั้นเรียน ซึ่งเป็นโครงงานที่นักเรียนร่วมกันคิด ร่วมกันเลือก ร่วมกัน ท า ทุกคนมีส่วนร่วม ลงมือ ปฏิบัติจริง ให้ครูบูรณาการจัดกระบวนการเรียนรู้และแผนงาน/ โครงการหรือ กิจกรรมของโรงเรียนที่ท าอยู่ให้ขับเคลื่อนไปสู่คุณธรรมเป้าหมายที่ก าหนดและสะท้อนคุณธรรมอัตลักษณ์ ของโรงเรียน การทบทวนหลังการปฏิบัติงาน (After Action Review : AAR) โรงเรียนได้ทบทวนวิเคราะห์หลังการปฏิบัติงาน (After Action Review) ที่เกิดขึ้นจากการ ด าเนินการพัฒนาโรงเรียนคุณธรรมโดยใช้โครงงานที่นักเรียนร่วมกันคิด ร่วมกันเลือก ร่วมกันท า การบูรณา การคุณธรรมสู่การจัดการเรียนรู้และแผนงาน/ โครงการหรือกิจกรรมของโรงเรียนเป็นเครื่องมือในการ พัฒนาคุณธรรมท าให้เกิด การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมเชิงบวกในโรงเรียนเพิ่มขึ้น โรงเรียนได้สรุปผลที่เกิด จากการด าเนินงานโรงเรียนคุณธรรม เป็นองค์ความรู้แนวปฏิบัติที่ดีบทเรียนที่ใช้ในการพัฒนาคุณธรรมอัต ลักษณ์ของโรงเรียน ปัจจัยสู่ความส าเร็จ จุดดีจุดด้อย ที่ต้องพัฒนาหรือปรับปรุงเพื่อประโยชน์ในการ น าไปใช้จริงในครั้งต่อไป และหลังจากการปฏิบัติงานกิจกรรมการปฏิบัติตามโครงการย่อยต่าง ๆ
25 ของโรงเรียน เช่น การเก็บขยะในชุมชน กวาดลานวัด การท าบุญตักบาตรวันพระ จึงท าอย่างต่อเนื่องเพราะ ได้ผลดี การแลกเปลี่ยนเรียนรู้ จากการด าเนินงานพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมทั้งโรงเรียนโดยใช้โครงงานคุณธรรม/กิจกรรม คุณธรรม การบูรณาการคุณธรรมสอดแทรกในการเรียนการสอนและการท างานของบุคลากรในโรงเรียนที่ ทุกคนมีส่วนร่วมในการลงมือปฏิบัติเพื่อพัฒนาโรงเรียนคุณธรรมให้เกิดการเปลี่ยนแปลง มีพฤติกรรมเชิง บวกในโรงเรียนท าให้เกิดองค์ความรู้แนวปฏิบัติที่ดี บทเรียนที่ใช้ในการพัฒนาคุณธรรมอัตลักษณ์ของ โรงเรียน ได้มีการเผยแพร่ในรูปแบบต่าง ๆ เช่น เอกสาร แผ่นพับ เว็บไซต์ของโรงเรียน นอกจากนี้โรงเรียน ได้น าเสนอผลงานโครงงาน ที่เป็นแบบอย่างสู่สาธารณะ การประเมินผลและการน าผลการประเมินไปพัฒนาการด าเนินงาน โรงเรียนมีการประเมินผลเมื่อสิ้นสุดโครงการตามตัวชี้วัด โดยใช้การสังเกต การสอบถาม การท า AAR ประเมินเชิงประจักษ์และตรวจสอบการด าเนินงานโครงการพัฒนาโรงเรียนคุณธรรม พบว่า ผู้บริหาร ครูมีพฤติกรรมเชิงบวกมากขึ้น ตระหนักและปฏิบัติตามกฎระเบียบของทางราชการ ปฏิบัติงานตาม ภาระหน้าที่ส าเร็จลุล่วงอย่างดี เข้าร่วมกิจกรรมที่เป็นประโยชน์ต่อโรงเรียน ชุมชนและสังคม เป็นแบบอย่าง ที่ดี แต่ในส่วนของนักเรียน พบว่า มีนักเรียนบางส่วนยังไม่ได้ผลตามเป้าหมาย ซึ่งคณะท างานจะได้รวบรวม ข้อมูลน ามาวิเคราะห์และปรับปรุงแก้ไขครั้งต่อไป การประชาสัมพันธ์ โรงเรียนมีการประชาสัมพันธ์วิธีการในการปฏิบัติงานพัฒนาโรงเรียนคุณธรรมเป็นประโยชน์ต่อ เครือข่าย ทั้งภาครัฐภาคเอกชน และชุมชนเพื่อให้เกิดความร่วมมือในการส่งเสริมสนับสนุน การพัฒนา คุณธรรมให้กับนักเรียน ดังนี้ 1. จัดประชาสัมพันธ์และเผยแพร่ผลงานทั้งจัดกิจกรรมหน้าเสาธง ประชาสัมพันธ์เสียงตามสายใน โรงเรียน จัดป้ายนิเทศแสดงผลงานต่าง ๆ 2. บูรณาการกิจกรรมการพัฒนาคุณธรรมสอดแทรกไว้ในกิจกรรมต่าง ๆ ของโรงเรียน 3. แจ้งข่าวสารประชาสัมพันธ์กิจกรรมต่าง ๆ ของโรงเรียนเรียนผ่านทางไลน์ (Line) เว็บไซต์ (Website) เฟสบุ๊ค (facebook) และจดหมายข่าวประชาสัมพันธ์ของโรงเรียน 8. ผลการด าเนินงาน (ทั้งผลโดยตรงและผลพลอยได้) ผลที่เกิดกับนักเรียน นักเรียนมีการพัฒนาตนเองตามคุณธรรมอัตลักษณ์ของโรงเรียนและการลงมือปฏิบัติโครงงาน ท าให้นักเรียนมีวินัยดี มีจิตอาสา อยู่อย่างพอเพียง พูดจาสุภาพไพเราะ ส่งงานตรงเวลา ทิ้งขยะตามที่ จัดเก็บ รักษาความสะอาด ช่วยเหลืองานโรงเรียนด้วยความเต็มใจ รู้จักอดออม มีความพอเพียง เห็นคุณค่า
26 ของสิ่งต่าง ๆ รอบตัว รับประทานอาหารกลางวันหมดถาด ปิดน้ า ปิดไฟ ปิดพัดลม เมื่อเลิกใช้เดินแถวท า กิจกรรมอย่างเป็นระเบียบ มีคุณลักษณะอันพึงประสงค์ และมีพฤติกรรมบ่งชี้เชิงบวกเพิ่มขึ้น รู้จักการ ท างานเป็นทีมโดยใช้กระบวนการกลุ่ม การเป็นผู้น าผู้ตามที่ดี มีทักษะการคิดวิเคราะห์ และรู้จักการ แก้ปัญหาได้ดีขึ้น ผลที่เกิดขึ้นกับครู ครูมีการพัฒนาตนเองตามคุณธรรมอัตลักษณ์ของโรงเรียนและมีส่วนร่วมในพัฒนางาน มาท างานและเข้าสอนตรงเวลา พูดจาสุภาพ เตรียมสื่อ วัสดุ อุปกรณ์ ประกอบการสอน ส่งงานที่ได้รับ มอบหมายตามก าหนด ช่วยเหลืองานของโรงเรียนด้วยความเต็มใจ ใช้อุปกรณ์ในการเรียนการสอนและการ ท างานอย่างประหยัดตามความจ าเป็น ปิดไฟ ปิดพัดลม เมื่อเลิกใช้งาน ออกแบบกิจกรรมบูรณาการ คุณธรรมเข้ากับกิจกรรมการเรียนรู้ มีความเสียสละให้กับส่วนรวมโดยไม่หวังสิ่งตอนแทน และเป็น แบบอย่างที่ดีแก่นักเรียน ผลที่เกิดขึ้นกับผู้บริหาร ผู้บริหารให้ความส าคัญต่อการพัฒนาโรงเรียนคุณธรรม สพฐ. เป็นผู้น าในการขับเคลื่อนพัฒนา โรงเรียนคุณธรรม บริหารงานแบบมีส่วนร่วม มีความรับผิดชอบปฏิบัติหน้าที่ตรงเวลาและเต็มเวลา นิเทศ การเรียนการสอนตามก าหนด ใช้วัสดุอุปกรณ์อย่างคุ้มค่า พูดจาสุภาพเป็นแบบอย่างที่ดีมีความเสียสละ ให้กับส่วนรวมโดยไม่หวังสิ่งตอนแทน ผลที่เกิดขึ้นกับโรงเรียน จากกระบวนการพัฒนาโรงเรียนคุณธรรม สพฐ โดยใช้แนวคิด หลักการ รูปแบบและวิธีการที่ หลากหลาย ให้ทุกคนได้ลงมือปฏิบัติเพื่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมเชิงบวกในโรงเรียนท าให้เกิดองค์ ความรู้ มีแนวปฏิบัติที่ดี ท าให้การด าเนินกิจกรรมต่าง ๆ ของโรงเรียนเป็นไปด้วยความเรียบร้อยและ ประสบความส าเร็จมากขึ้น ผลที่เกิดขึ้นกับครอบครัวของนักเรียน ผู้ปกครองเห็นการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของลูก มีการพัฒนาตนเองด้านระเบียบวินัย มีความ รับผิดชอบในการเรียน การท าการบ้าน การเข้านอนตื่นนอนตรงเวลาเพื่อมาให้ทันเข้าแถวเคารพธงชาติ และมีการช่วยเหลืองานบ้าน พูดจาสุภาพไพเราะ ใช้สิ่งของอย่างรู้คุณค่า รู้จักพอเพียง ท าให้ผู้ปกครองเห็น ความส าคัญและเป็นแบบอย่างที่ดีให้ความร่วมมือในการดูแลนักเรียนและสนับสนุนกิจกรรมของโรงเรียน มากขึ้น
27 ผลที่เกิดขึ้นกับชุมชน ชุมชนและหน่วยงานภาครัฐ ภาคเอกชน ตระหนักและเห็นความส าคัญในการพัฒนาคุณธรรม ให้นักเรียนเป็นเยาวชนที่ดีของสังคม เข้ามามีส่วนร่วมสนับสนุนโรงเรียนในด้านก าลังทรัพย์บริจาคปัจจัยใน การสร้างซ่อมแซมหลังคาโดมเอนกประสงค์ให้นักเรียนได้ปฏิบัติกิจกรรมอย่างมีความสุข เป็นวิทยากรให้ ความรู้ในด้านต่าง ๆ เช่น ด้านการสาธารณสุข ด้านยาเสพติด ด้านการรักษาความปลอดภัย เป็นต้น 9. องค์ความรู้ นวัตกรรม และบทเรียนที่เกิดจากการด าเนินงาน องค์ความรู้ที่เกิดขึ้นจากการด าเนินการพัฒนาโรงเรียนคุณธรรม โรงเรียนวัดเกตุได้รับการพัฒนา ทั้งบุคลากรและผู้เรียน ตั้งภาคีเครือข่ายผู้ปกครอง ผู้น าชุมชน และผู้เกี่ยวข้อง ร่วมกันสร้างชุมชนที่น่าอยู่ โดยผ่านการปฏิบัติตนเองผ่านโครงงาน ดังนี้ ชื่อโครงงาน ผู้รับผิดชอบ 1. เก็บของเข้าที่ เด็กดีปฐมวัยน้อย นักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 2 นางสาววิไลพร สิงห์สีดา ครูประจ าชั้น 2. หนูน้อยน่ารัก รู้จักวินัยเดินแถว นักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3 นางสาวยลดา นาคน้อย ครูประจ าชั้น 3. มีวินัย เข้าแถว เดินสวย นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 นางจตุพร เอื้อสลุง ครูประจ าชั้น 4. กินข้าวหมดจาน ทานอาหารมีสุข นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 นางสาวสมหญิง ชูกล้า นางสาววนิดา คงงาม ครูประจ าชั้น 5. จิตอาสา ปลอดเหา เบาหัว นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 นางสาววีรณา ษมาวิมล ครูประจ าชั้น 6. สบู่สมุนไพรพอเพียง เคียงคู่คุณธรรม นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 นางสาวพรพิมล ดวงสว่าง ครูประจ าชั้น 7. กินดีอยู่ดีมีชีวีพอเพียง ด้วยผักปลอดสารในกระถางรักษ์โลก นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 นางสาวพัชรินทร์ พรวิจิตร ครูประจ าชั้น
28 ชื่อโครงงาน ผู้รับผิดชอบ ๘. จิตอาสาและเหรียญธารน้ าใจ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 นางสุภาภรณ์ เทพชารี นายนาถนทีปรีประทุม ครูประจ าชั้น ผลส าเร็จของโครงงานคุณธรรม ผลของการด าเนินกิจกรรมตามโครงงานคุณธรรมในแต่ละชั้นเรียนส่งผลให้นักเรียนตั้งแต่ชั้น อนุบาลปีที่ ๒ ถึงชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 เกิดคุณธรรมอัตลักษณ์ซึ่งเป็นเป้าหมายของสถานศึกษาทั้งความมี วินัย มีจิตอาสา และอยู่อย่างพอเพียง โดยนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 2 นักเรียนมีระเบียบวินัยในการเก็บของ เข้าที่ รู้ว่าเมื่อเล่นของเล่น แปรงฟัน หรือท ากิจกรรมต่าง ๆ รู้จักการเก็บของเข้าที่โดยที่คุณครูไม่ต้องบอก ท าให้ห้องเรียนน่าอยู่ น าไปสู่การปลูกฝังและสร้างเสริมคุณธรรมและสามารถน าไปใช้ในการด าเนินชีวิตได้ นักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3 นักเรียนมีระเบียบวินัยในการเข้าแถวและเดินแถวในการท ากิจกรรม ต่าง ๆ อย่าง เป็นระเบียบและเรียบร้อย นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 นักเรียนมีวินัยมีมารยาทในการเดิน เดินแถว อย่างเป็นระเบียบ รู้จักการเข้าแถวเมื่อรอรับประทานอาหาร และซื้อขนม นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 นักเรียนเกิดความพอเพียง เห็นความส าคัญของอาหารและรับประทานอาหารหมดจาน นักเรียนชั้น ประถมศึกษาปีที่ 3 นักเรียนมีจิตอาสามีความรับผิดชอบ ช่วยเหลือเพื่อนและน้องในเรื่องของการก าจัดเหา ด้วยความเต็มใจและมีความสุขกับการเป็นผู้มีจิตอาสา นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 นักเรียนมีความรู้และ เกิดคุณธรรมด้านความพอเพียง รู้จักประโยชน์ของสมุนไพร และน าสมุนไพรที่มีในสวนสมุนไพรของ โรงเรียนมาใช้ให้เกิดประโยชน์ รวมถึงได้เรียนรู้วิธีการท าสบู่สมุนไพรน าไปใช้เองเป็นการลดค่าใช้จ่ายใน ครอบครัว นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 นักเรียนมีการแสดงพฤติกรรม และมีการด าเนินชีวิตแบบ พอเพียง และนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 มีการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของตนเอง มีการพัฒนาตนเอง ด้านจิตอาสาลมีจิตส านึกในการในการปฏิบัติตนให้เป็นผู้มีจิตอาสา แนวปฏิบัติที่ดี 1. สร้างความตระหนักรู้ ความเข้าใจ ให้กับครูนักเรียนผู้ปกครองท าให้เกิดการก้าวสู่ความส าเร็จ 2. นักเรียนทุกคนเป็นเจ้าของโครงงานคุณธรรม ทุกคนมีส่วนร่วม 3. บูรณาการคุณธรรมในกิจกรรมการเรียนรู้ทุกกลุ่มสาระการเรียนรู้ 4. มีโครงการ กิจกรรมเสริมหลักสูตรตามแผนงานหลักของโรงเรียนตอบสนองคุณธรรมอัตลักษณ์ 5. จัดแสดงผลงานแลกเปลี่ยนเรียนรู้ เพื่อให้เกิดการรับรู้ และน าไปพัฒนา 6. Model การพัฒนาการท างานเป็นทีม ร่วมคิด มีผู้ประสานงานร่วมกับทุกฝ่าย 7. มีการนิเทศติดตาม มีแผนปฏิบัติการ ตัวบ่งชี้
29 บทเรียนที่ได้รับ จากการด าเนินการพัฒนาโรงเรียนคุณธรรมด้วยการให้ทุกคนมีส่วนร่วมคิด ร่วมท า ร่วมพัฒนา ด้วย การลงมือปฏิบัติจริง ท าให้เกิดบทเรียน ดังนี้ การรับรู้และการมีส่วนร่วม การพัฒนาโรงเรียนคุณธรรมต้องสร้างความตระหนัก ความเข้าใจให้ผู้เกี่ยวข้องทุกฝ่ายม ีความ เข้าใจตรงกันและเกิดความร่วมมือในการพัฒนาไปในทิศทางเดียวกัน การบูรณาการคุณธรรมกับการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ในชั้นเรียนและกิจกรรมเสริมหลักสูตรใน โรงเรียน คุณธรรม จริยธรรม เป็นสิ่งที่นักเรียนปฏิบัติในวิถีชีวิตประจ าวัน การน าคุณธรรมเชื่อมโยงเข้าสู่การ เรียนรู้ในชั้นเรียนและกิจกรรมต่างๆ ของโรงเรียนอย่างหลากหลาย และสอดคล้องคุณธรรมอัตลักษณ์ของ โรงเรียน ท าให้นักเรียนได้เรียนรู้และน ามาปฏิบัติสู่การหล่อหลอมบ่มเพาะด้านคุณธรรม น ักเรียนท าได้ตามศักยภาพ จากการที่ครูออกแบบกิจกรรมการเรียนรู้เปิดโอกาสให้นักเรียนได้ค้นหาปัญหา สาเหตุ และวิธีแก้ไข ปัญหา แล้วลงมือปฏิบัติด้วยตนเอง ท างานเป็นทีมโดยใช้กระบวนการกลุ่มร่วมคิด ร่วมท า ฝึกทักษะ การคิด วิเคราะห์การแก้ปัญหา การเป็นผู้น าผู้ตามที่ดี การประเมินผล การสรุปงาน การน าเสนองาน การแลก เปลี่ยนเรียนรู้ ท าให้นักเรียนเกิดความภาคภูมิใจ การแลกเปล ี่ยนเรียนรู้ การจัดนิทรรศการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ทั้งภายในและภายนอกโรงเรียน ท าให้เกิดการเรียนรู้ร่วมกัน น ามาพัฒนาต่อยอดได้อย่างต่อเนื่อง การมีส่วนร่วม การสร้างเครือข่าย การได้รับการยกย่องชมเชยให้เกิด ความภาคภูมิใจ การพ ัฒนาครูและพ ัฒนาน ักเรียนแกนน า เพื่อให้การด าเนินงานโครงการโรงเรียนคุณธรรมบรรลุตามเป้าหมาย คือ ให้กลุ่มบุคคลทุกฝ่ายมี พฤติกรรมเชิงบวกเพิ่มขึ้น และมีพฤติกรรมที่ไม่พึงประสงค์ลดลง การด าเนินการต้องการอย่างต่อเนื่อง จาก รุ่นสู่รุ่นจึงจ าเป็นต้องมีการพัฒนาครูผู้สอนให้มีความรู้ความเข้าใจ ปฏิบัติได้ และพัฒนานักเรียนแกนน า เป็นทีมงานของโรงเรียนที่ช่วยให้การด าเนินงานพัฒนาโรงเรียนคุณธรรมส าเร็จตามเป้าประสงค์ของโรงเรียน
30 10. ปัจจัยที่ส่งผลต่อความส าเร็จ การก าหนดยุทธศาสตร์ในการด าเนินงาน โรงเรียนได้ก าหนดยุทธศาสตร์ในการด าเนินงานบรรจุไว้ในแผนปฏิบัติการประจ าปี มีการแต่งตั้ง คณะกรรมการด าเนินงาน มอบหมายหน้าที่ความรับผิดชอบท าให้การด าเนินงานเป็นไปอย่างเป็น กระบวนการ บทบาทของผู้บริหาร ผู้บริหารโรงเรียนตระหนักและเห็นความส าคัญในการพัฒนาคุณธรรม เป็นผู้น าในการขับเคลื่อน กิจกรรมส่งเสริมคุณธรรมในรูปแบบต่างๆ ทั้งภายในและภายนอกสถานศึกษา ซึ่งน าไปสู่การพัฒนาและ ปรับเปลี่ยนเป็นพฤติกรรมที่พึงประสงค์ส่งเสริมสนับสนุน สร้างขวัญและก าลังใจให้ค าปรึกษากับคณะครู และนักเรียนในการด าเนินกิจกรรมต่าง ๆ อย่างต่อเนื่องสม่ าเสมอ มีครูแกนน าและนักเรียนแกนน า ครูแกนน าและนักเรียนแกนน าที่เข้ารับการอบรมเชิงปฏิบัติการ “โครงงานคุณธรรม” ฝึกท า โครงงานคุณธรรมแล้ว น ามาขยายผลให้กับเพื่อนในโรงเรียนเข้าใจเป็นกลุ่มที่มีความส าคัญและเป็นทีมหลัก ในการปฏิบัติงานของโรงเรียนให้ขับเคลื่อนไปสู่เป้าหมาย ความร่วมม ือของกลุ่มบุคคล การพัฒนาพฤติกรรมของนักเรียนต้องเกี่ยวข้องกับกลุ่มบุคคลหลายฝ่ายทั้งในโรงเรียน ครอบครัว และชุมชนที่ตระหนักและเห็นความส าคัญจึงให้ความร่วมมือส่งเสริมสนับสนุนและเป็นแบบอย่างที่ดีให้ นักเรียน เห็นคุณค่าและความส าคัญของการมีคุณธรรม จึงน าไปสู่การปรับเปลี่ยนเป็นพฤติกรรมที่พึง ประสงค์มากขึ้น การนิเทศติดตาม การนิเทศติดตามให้ประสบความส าเร็จและให้ผลดีนั้นจะต้องมาจากความคิดเห็นและการมีส่วน ร่วมของการปฏิบัติงานของผู้ที่เกี่ยวข้องทุกฝ่ายและกระบวนการนิเทศ พบว่า การนิเทศต้องเปิดใจกว้าง และเรียนรู้ร่วมกันทุกฝ่าย เพื่อแก้ไขปัญหาในห้องเรียนและสถานศึกษา ให้อยู่ในระดับมาตรฐานที่สังคม ยอมรับได้ จากการมีปฏิสัมพันธ์อันดีจะก่อให้เกิดมิตรภาพที่งดงาม สานต่อในการนิเทศครั้งต่อไปด้วย จึงใช้ ถ้อยค าและท่าทางที่เป็นมิตรในการแนะน าช่วยเหลือ ซึ่งให้การนิเทศแบบกัลยาณมิตร
31 11. ปัญหาอุปสรรคและข้อเสนอแนะ ปัญหา อุปสรรค ข้อเสนอแนะของผู้นิเทศ 1. โครงการตามนโยบายมีมาก และเป้าหมาย ใกล้เคียงกัน เช่น โรงเรียนคุณธรรม โรงเรียนสุจริต โรงเรียนวิถีพุทธ เป็นต้น ท าให้ครูมีภาระงาน มากขึ้น ท าให้ท างานไม่เต็มที่ ให้ครูบูรณาการจัดกระบวนการเรียนรู้และแผนงาน/ โครงการหรือกิจกรรมของโรงเรียนที่ท าอยู่ปรับเข้า กับงานนโยบายของหน่วยงานให้ขับเคลื่อนไปสู่ เป้าหมายที่ก าหนด 2. การท าโครงงานคุณธรรมต้องมีการด าเนินการ อย่างเป็นกระบวนการ อย่างมีล าดับขั้นตอน แก้ปัญหาอย่างมีระบบ ซึ่งนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 2 – 3 และนักเรียนประถมศึกษาปีที่ 1 – 2 ยังไม่ สามารถด าเนินการเองได้ทั้งหมด ให้ครูที่ปรึกษาชวนคิด ตั้งค าถาม ชวนท าไปตาม ขั้นตอน ยกย่องชมเชย ให้ก าลังใจกับนักเรียน 12. ด าเนินการของโรงเรียนตามข้อเสนอแนะของผู้นิเทศ 1. โรงเรียนบูรณาการกิจกรรมในแผนงานหลักของโรงเรียนเข้ากับกิจกรรมแผนงานจากหน่วยงาน ต้นสังกัด และการท างานปกติเพื่อลดภาระงาน ท าให้การด าเนินงานเป็นไปด้วยความเรียบร้อยไม่ซ้ าซ้อน 2. โรงเรียนมอบหมายให้ครูที่ปรึกษานักเรียนในระดับชั้นอนุบาลปีที่ 2 - 3 และชั้นประถมศึกษา ปีที่ 1 – 2 อธิบายชี้แจงให้ความรู้ความเข้าใจในการท าโครงงานคุณธรรมในแต่ละขั้นตอนซ้ า ๆ แล้วใช้ เทคนิค ชวนคิด ชวนท า ชื่นชม ในแต่ละขั้นตอน ท าให้นักเรียนเรียนรู้และร่วมกันด าเนินการได้ 13. ความก้าวหน้าที่เกิดขึ้น จากการด าเนินงานตามโครงการโรงเรียนคุณธรรม สพฐ. โดยความร่วมมือจากทุกฝ่ายทั้งผู้บริหาร ครู นักเรียน ผู้ปกครอง และชุมชน ก่อให้เกิดผลดีต่อโรงเรียนท าให้ทุกกลุ่มมีส่วนร่วนในการท างานทุก ขั้นตอนมีการวางแผนการด าเนินงานโครงการโรงเรียนคุณธรรม สพฐ. อย่างเป็นระบบ ผู้บริหารให้ ความส าคัญและเป็นผู้น าในการขับเคลื่อนพัฒนาโรงเรียนคุณธรรม ครูมีการพัฒนาตนเองตาม คุณธรรมอัตลักษณ์ของโรงเรียนและมีส่วนร่วมในพัฒนางาน นักเรียนมีการพัฒนาตนเองตาม คุณธรรมอัตลักษณ์ของโรงเรียนและการลงมือปฏิบัติโครงงาน ท างานเป็นทีมโดยใช้กระบวนการกลุ่ม รู้จัก การเป็นผู้น าผู้ตามที่ดี โรงเรียนมีการปรับปรุงและพัฒนาบริเวณโรงเรียนให้สะอาด ร่มรื่นน่าอยู่เอื้อต่อการ เรียนรู้ จากการปฏิบัติโดยใช้แนวคิด หลักการ รูปแบบ และวิธีการที่หลากหลายให้ทุกคนได้ลงมือปฏิบัติ เพื่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมเชิงบวกในโรงเรียน ท าให้เกิดองค์ความรู้และแนวปฏิบัติที่ดีในการ สร้างและส่งเสริมคุณธรรมที่ดีให้กับนักเรียน
32 ลงชื่อ………………………………….ผู้รายงาน (นางสาวพรพิมล ดวงสว่าง) ต าแหน่ง ครูโรงเรียนวัดเกตุ ลงชื่อ………………………………….ผู้รายงาน (นางสาวรัตติญา นวลจันทร์) ต าแหน่ง ผู้อ านวยการโรงเรียนวัดเกตุ ลงชื่อ………………………………….ผู้รายงาน (นายณรงค์ สารวิก) ประธานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน โรงเรียนวัดเกตุ
33 โรงเรียนวัดเกตุมีการด าเนินการยกระดับโดยจัดกิจกรรมที่ส่งเสริมและพัฒนานักเรียนในด้าน คุณธรรมจริยธรรมในระดับ 2 ดาว ครบทุกข้อ ดัง QR Code ด้านล่าง ข้อ 3 การด าเนินการยกระดับโดยจัดกิจกรรม ในระดับ 2 ดาว ครบทุกข้อ
34
35
36 ชื่อนวัตกรรม รูปแบบการบริหารสร้างสรรค์คนดีด้วยบันได 8 ขั้น (DekDee Model) โรงเรียนวัดเกตุ ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลพบุรี เขต 1 1. บทสรุป นวัตกรรมรูปแบบการบริหารสร้างสรรค์คนดีด้วยบันได 8 ขั้น (DekDee Model) เป็นนวัตกรรม ด้านการบริหารและการจัดการสถานศึกษาที่มีวัตถุประสงค์เพื่อใช้ในการบริหารจัดการสร้างสรรค์คนดีอย่าง เป็นรูปธรรมภายใต้บริบทของสถานศึกษา และกระบวนการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วน โดยมีกระบวนการ ด าเนินงาน ๘ ขั้นตอน ได้แก่ ๑) Analyze Context : วิเคราะห์จุดแข็ง จุดอ่อน บริบของชุมชน ผู้ปกครอง นักเรียน คณะครู และผู้บริหาร จากคุณธรรมอัตลักษณ์ของโรงเรียน ได้แก่ วินัยดี มีจิตอาสา อยู่อย่าง พอเพียง ๒) Learn More : ศึกษาเอกสาร เนื้อหา หลักวิชาการที่เกี่ยวข้อง ได้แก่ หลักปรัชญาเศรษฐกิจ พอเพียง พระราชด ารัสพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศรร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถ บพิตร หลักสูตรสถานศึกษา หลักสูตรรายวิชา รวมทั้งมาตรฐานและตัวชี้วัด ทฤษฎีเชิงระบบ และผลการ วิเคราะห์บริบทของโรงเรียน ๓) Check Teachers : ส ารวจพฤติกรรมนักเรียน ครูและบุคคลากรรทางการ ศึกษา และผู้บริหาร ตามคุณธรรมอัตลักษณ์ ๔) Develop & Modify : น าจุดแข็งมาพัฒนาและแก้ไข จุดอ่อนตามกระบวนการเดมมิ่ง (PDCA) โดย ๔.1 วางแผนจัดท าโครงงาน/กิจกรรม ในระดับผู้บริหาร ครู และนักเรียนระดับชั้นอนุบาลปีที่ ๒ ถึงชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖ ตามกลุ่มสาระการเรียนรู้ กิจกรรมเสริม หลักสูตร และนอกเวลาเรียน (P) ๔.2 จัดท าโครงงาน/กิจกรรม (D) ๔.3 วัดและประเมินผลการท า กิจกรรม (C) ๔.๔ เสนอแนะและการด าเนินกิจกรรมและประเมินผลอีกครั้ง (A) ๕) Innovation Support : สนับสนุนสื่อ/นวัตกรรม/เทคโนโลยีที่ช่วยในการจัดท ากิจกรรม เช่น สื่อวีดิทัศน์ เรื่อง ความมี วินัย มีจิตอาสา อยู่อย่างพอเพียง และนวัตกรรมการบริหารสร้างสรรค์คนดีด้วยบันได 8 ขั้น (DekDee Model) เป็นต้น ๖) Monitor Teaching : นิเทศติดตามกระบวนการจัดกิจกรรม ๗) AAR – After Action Review : ประชุมถอดบทเรียนร่วมกันและหาแนวทางในการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมนักเรียนใน ปีต่อไป ๘) Success System : ยกระดับคุณธรรมอัตลักษณณ์ทั้งระบบ ของรูปแบบสู่ความส าเร็จ ส าหรับจุดเด่นของนวัตกรรม รูปแบบการบริหารสร้างสรรค์คนดีด้วยบันได 8 ขั้น (DekDee Model) เป็นความร่วมมือกันในการพัฒนาคุณธรรมให้เกิดขึ้นกับนักเรียน ครูและบุคลากรทางการศึกษา อย่างเป็น รูปธรรม ตั้งแต่ระดับชั้นอนุบาลปีที่ ๒ ถึงชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 โดยน ากิจกรรมที่ส่งเสริม คุณธรรมอัตลักษณ์ของโรงเรียนทั้ง 8 กิจกรรม มาใช้ในการด าเนินเรื่อง ผู้บริหารและครูได้ประชุมร่วมกัน เพื่อวางแผนการพัฒนางานผ่านกระบวนการ PLC ซึ่งอยู่ ภาคใต้ด้วย “บันได 8 ขั้น (DekDee Model) ”ที่ ขับเคลื่อนส่งผลให้เกิดความรัก ความสามัคคีในโรงเรียน ครูรุ่นพี่ให้ค าแนะน าแก่ครูรุ่นน้อง พร้อมทั้งการท า ให้ดูเป็นตัวอย่าง การเป็นแบบอย่างที่ดี นักเรียนทุกคนได้ลงมือปฏิบัติกิจกรรมด้วยตนเอง จนก่อเกิดความ ประพฤติที่ดีงาม เป็นประโยชน์แก่ตนเองและสังคม ส่งผลให้การด าเนินงานเป็นไปด้วยความเรียบร้อย และ ประสบผลส าเร็จทุกกิจกรรม ข้อ 4 โรงเรียนมีนวัตกรรม สร้างสรรค์คนดี ที่ผ่านการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง
37 ๒. ความเป็นมาของนวัตกรรม โรงเรียนวัดเกตุ ตั้งอยู่ หมู่ที่ ๙ ต าบล ท่าวุ้ง อ าเภอ ท่าวุ้ง จังหวัด ลพบุรีสังกัดส านักงานเขต พื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลพบุรี เขต 1 เปิดสอนตั้งแต่ชั้นอนุบาลปีที่ 2 ถึงชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 มี จ านวนนักเรียนทั้งสิ้น ๑๒๙ คน มีผู้บริหารและครูผู้สอน รวม ๑๓ คน โรงเรียนวัดเกตุ เป็นโรงเรียนที่มีนักเรียนจากหลายครอบครัวหลายพื้นที่ ทั้งต่างหมู่บ้าน ต่างต าบล ต่างอ าเภอ จึงท าให้นักเรียนแต่ละคนนั้นมีนิสัยและพฤติกรรมที่แตกต่างกันออกไป เนื่องจากผู้ปกครองส่วน ใหญ่ต้องไปเก็บผักและท าอาชีพทางการเกษตรและรับจ้างทั่วไป นักเรียนบางส่วนขาดการดูแลเอาใจใส่จาก ครอบครัว เพราะอาศัยอยู่กับตายาย หรือผู้ปกครองอื่นที่ไม่ใช่บิดามารดา จึงไม่มีเวลาและไม่ได้ใส่ใจเรื่อง ความประพฤติที่ดีของนักเรียนเท่าที่ควร จึงท าให้นักเรียนมีพฤติกรรมไม่พึงประสงค์ ได้แก่ นักเรียนท าผิด ระเบียบวินัยของโรงเรียน ไม่มีสัมมาคารวะ ไม่ตั้งใจเรียน เป็นต้น ซึ่งผู้ปกครองมุ่งหวังจะให้โรงเรียนดูแล ช่วยแก้ไขปัญหา และปลูกฝังพฤติกรรมที่ดีงามให้แก่นักเรียน ๓. วัตถุประสงค์ 1. เพื่อส่งเสริมให้นักเรียน ครู และบุคลากรทางการศึกษามีคุณธรรมตามคุณธรรมอัตลักษณ์ของ โรงเรียน 2. เพื่อขับเคลื่อนการพัฒนาคุณธรรมในโรงเรียนสู่การปฏิบัติอย่างเป็นรูปธรรม ๔. เป้าหมาย ตัวชี้วัดเชิงปริมาณ 1. นักเรียน ครู และบุคลากรทางการศึกษามีคุณธรรมตามคุณธรรมอัตลักษณ์ของโรงเรียน อย่าง น้อยคิดเป็นร้อยละ ๙๐ ตัวชี้วัดเชิงคุณภาพ 1. นักเรียน ครู และบุคลากรทางการศึกษามีคุณธรรมตามคุณธรรมอัตลักษณ์ของโรงเรียน 2. สถานศึกษาได้รับการขับเคลื่อนการพัฒนาคุณธรรมสู่การปฏิบัติอย่างเป็นรูปธรรม ๕. กระบวนการพัฒนานวัตกรรม ๕.๑ การออกแบบนวัตกรรม การออกแบบนวัตกรรม รูปแบบการบริหารสร้างสรรค์คนดีด้วยบันได 8 ขั้น (DekDee Model) เป็นนวัตกรรมการด้านการบริหารตามคุณธรรมอัตลักษณ์ของโรงเรียน มีกระบวนการด าเนินงาน ภายใต้กรอบแนวคิด ขั้นตอนการพัฒนานวัตกรรม ดังนี้
38 ภาพที่ ๑ ขั้นตอนในการพัฒนานวัตกรรม ๕.๒ กระบวนการสร้างนวัตกรรม ขั้นที่ 1 ก าหนดวัตถุประสงค์การพัฒนา ผู้บริหารและครูร่วมกันวิเคราะห์สภาพแวดล้อมของโรงเรียน (SWOT Analysis) เพื่อร่วมกัน ค้นหาจุดแข็ง จุดอ่อน และสาเหตุของปัญหาที่เกิดขึ้นในโรงเรียน ซึ่งผลจากการ SWOT Analysis พบว่า ต้องพัฒนาคุณธรรมด้านวินัย จิตอาสา และความพอเพียง ให้เกิดขึ้นกับนักเรียน ครูและบุคลากรทางการ ศึกษา และผู้บริหาร เพื่อให้สอดคล้องกับคุณธรรมอัตลักษณ์ที่ส านักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ได้ ก าหนดไว้ ขั้นที่ 2 ก าหนดกรอบแนวคิด เมื่อได้ก าหนดจุดประสงค์ในการพัฒนาแล้ว ผู้บริหาร ครูและบุคลากรทางการศึกษา ได้ ศึกษา ค้นคว้าแนวคิดทฤษฎีและเอกสารงานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับคุณธรรมอัตลักษณ์ของโรงเรียนด้านความ รับผิดชอบ มีวินัย และพอเพียง โดยการน ามาผสมผสานกับความคิดและประสบการณ์ของตนเอง พร้อมทั้ง ก าหนดเป็นกรอบแนวคิดเพื่อใช้เป็นแนวทางในการสร้างนวัตกรรม การออกแบบและพัฒนานวัตกรรม ก าหนด - วัตถุประสงค์การพัฒนา - กรอบแนวคิด สร้างนวัตกรรม น านวัตกรรมไปใช้ เขียนรายงาน ทดลองใช้ ใช่ ไม่ใช่ ไม่ใช่
39 ขั้นที่ 3 สร้างนวัตกรรม ผู้บริหาร ครูและบุคลากรทางการศึกษา ร่วมกันออกแบบและสร้างตัวต้นแบบนวัตกรรมให้ สอดคล้องกับคุณธรรมอัตลักษณ์ที่ส านักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานได้ก าหนดไว้ ผ่านการจัด กิจกรรมในรูปแบบของกิจกรรมการการเรียนการสอนตามกลุ่มสาระการเรียนรู้ กิจกรรมเสริมหลักสูตร กิจกรรมนอกเวลาเรียน ตั้งแต่ระดับชั้นอนุบาลปีที่ ๒ ถึงชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 โดยใช้เทคนิค แนวคิด ทฤษฎีระบบ System theory เป็นตัวขับเคลื่อนการด าเนินงาน พร้อมทั้งใช้เกณฑ์รางวัลคุณภาพ โรงเรียน คุณธรรมสพฐ. เป็นเครื่องมือในการบริหารจัดการ มีการตรวจสอบคุณภาพนวัตกรรมจากข้อมูลย้อนกลับ และการพัฒนาองค์กรควบคู่ไปด้วย หลังจากนั้นน าไปให้ผู้เชี่ยวชาญตรวจสอบรูปแบบนวัตกรรม ขั้นที่ 4 น านวัตกรรมไปใช้ เมื่อได้รูปแบบนวัตกรรมการพัฒนาเพื่อส่งเสริมคุณธรรมด้านวินัยดี มีจิตอาสา อยู่อย่าง พอเพียง ตามคุณธรรมอัตลักษณ์ของโรงเรียนแล้ว จึงน าไปใช้จริงในการบริหารงานการจัดการศึกษา โรงเรียนวัดเกตุ ตามขั้นตอนของกระบวนการนวัตกรรม โดยควบคุมให้เป็นไปตามข้อก าหนดของตัว นวัตกรรม น าผลการด าเนินงานตามขั้นตอนของนวัตกรรมไปให้ผู้เชี่ยวชาญตรวจสอบ ซึ่งหากพบว่าผลการ ใช้นวัตกรรมไม่เหมาะสมหรือไม่สมบูรณ์แล้ว จะเข้าสู่การปรับปรุงแก้ไขตามค าแนะน าของ ผู้เชี่ยวชาญ ต่อไป ขั้นที่ 5 เขียนรายงานเผยแพร่ เขียนรายงาน/เผยแพร่ เมื่อน านวัตกรรมไปใช้ ผู้เชี่ยวชาญมีความเห็นเหมาะสม แล้วจึงเขียน รายงานและเผยแพร่ แต่หากไม่มีความเหมาะสมผู้เชี่ยวชาญจะได้ให้ค าแนะน า ปรับปรุงแก้ไข จนเสร็จ สมบูรณ์ จึงน ามาเขียนรายงานและน าไปเผยแพร่ต่อไป ๕.๓ สภาพปัญหาก่อนการพัฒนา โรงเรียนวัดเกตุ เป็นสถานที่ผลิตทรัพยากรบุคคลอันส าคัญยิ่งต่อการพัฒนาประเทศ ใน ปัจจุบันและอนาคต การจัดการเรียนรู้ที่เน้นทางด้านพุทธิปัญญาจะต้องกระท าควบคู่ไปพร้อมๆกับการเติม เต็มศักยภาพนักเรียนในด้านทักษะปฏิบัติที่เชื่อมโยงสัมพันธ์กับระบบการอยู่ร่วมกันระหว่างนักเรียนกับ สังคม ดังนั้น นักเรียน ครู บุคลากรทางการศึกษา และผู้บริหารจึงควรได้รับการปลูกฝังคุณธรรม จริยธรรม ที่สอดคล้องเหมาะสมในกับบริบทของโรงเรียนและสังคม ด้วยเหตุนี้การจัดการศึกษาเพื่อชีวิตและสังคม สามารถตอบสนองสังคมได้โดยการสร้างเสริมและปลูกฝังนักเรียน ครู บุคลากรทางการศึกษา และผู้บริหาร ให้เป็นผู้ที่มีวินัยในตนเอง มีจิตอาสา และอยู่อย่างพอเพียง ทั้งนี้ เพื่อพัฒนาผู้บริหาร ครู บุคลากรทางการศึกษาและนักเรียนให้มีจิตส านึกในบทบาท หน้าที่ของตัวเอง และปฏิบัติหน้าที่ให้ดีที่สุด เคารพกฎเกณฑ์กติกา พร้อมให้ตรวจสอบการกระท าได้เสมอ เพื่อให้เยาวชนก้าวทันต่อยุคโลกาภิวัฒน์ ยึดมั่นความซื่อสัตย์สุจริต เพื่อสร้างคนดีให้ บ้านเมือง การ ด ารงชีวิตพอเพียงตามพระราชด ารัสของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศรร มหาภูมิพลอดุลยเดช มหาราช บรมนาถบพิตรโดยท าพอประมาณให้เหมาะสมกับตนเอง ไม่ฟุ้งเฟ้อและฝึกตนเองให้รู้จักความ พอดี พอเหมาะ ดังนั้นโรงเรียนวัดเกตุ จึงได้สร้างนวัตกรรมรูปแบบการบริหารสร้างสรรค์คนดีด้วยบันได ๘ ขั้น (DekDee Model) เพื่อใช้ในการบริหารจัดการสร้างสรรค์คนดีที่เป็นรูปธรรมภายใต้บริบทของ สถานศึกษาและกระบวนการมีส่วนร่วมของทุกๆ ฝ่าย โดยมีเป้าหมายคือ นักเรียน ครูและบุคลากรทางการ ศึกษา
40 ๕.๔ การออกแบบนวัตกรรมเพื่อการพัฒนา กรอบแนวคิดในการด าเนินงานตามรูปแบบการบริหารสร้างสรรค์คนดีด้วยบันได ๘ ขั้น (DekDee Model) จัดกิจกรรมที่สอดคล้องกับวินัยดี มีจิตอาสา อยู่อย่างพอเพียงตามคุณธรรมอัตลักษณ์ ของโรงเรียน ในรูปแบบการจัดการเรียนการสอนตามกลุ่มสาระการเรียนรู้ กิจกรรมเสริมหลักสูตร กิจกรรม นอกเวลาเรียน ตั้งแต่ระดับชั้นอนุบาลปีที่ ๒ ถึงชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖ ดังนี้ ภาพที่ ๒ กรอบแนวคิดการพัฒนานวัตกรรม หลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง พระราชด ารัสพระบาทสมเด็จ พระบรมชนกาธิเบศรร มหาภูมิพล อดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร สภาพปัญหาและบริบทของโรงเรียน หลักสูตรสถานศึกษา ทฤษฎีเชิงระบบ ๑. โครงงาน เรื่อง เก็บของเข้าที่เด็กดีปฐมวัยน้อย ๒. โครงงาน เรื่อง หนูน้อยน่ารัก รู้จักวินัยเดินแถว ๓. โครงงาน เรื่อง มีวินัย เข้าแถว เดินสวย ๔. โครงงาน เรื่อง กินข้าวหมดจานทานอาหารมีสุข ๕. โครงงาน เรื่อง จิตอาสา ปลอดเหา เบาหัว ๖. โครงงาน เรื่อง สบู่สมุนไพรพอเพียงเคียงคู่คุณธรรม ๗. โครงงาน เรื่อง กินดีอยู่ดีมีชีวีพอเพียงด้วยผักปลอดสารใน กระถางรักษ์โลก ๘. โครงงาน เรื่อง จิตอาสาและเหรียญธารน้ าใจ วินัยดี มีจิตอาสา อยู่อย่างพอเพียง
๕.๕ ขั้นตอนการด าเนินงานตามรูปแบบนวัตกรรมการบริหารสร้างสรรค์คนดีด้วยบันได ๘ 7 6. M 5. Innov 4. Dev นักเรียน ครู ผู้บริหาร โรงเรียน ๑. โครงงาน เรื่อง เก็บของเข้าที่เด็กดีปฐมว ๒. โครงงาน เรื่อง หนูน้อยน่ารัก รู้จักวินัยเ ๓. โครงงาน เรื่อง มีวินัย เข้าแถว เดินสวย ๔. โครงงาน เรื่อง กินข้าวหมดจานทานอา ๕. โครงงาน เรื่อง จิตอาสา ปลอดเหา เบา ๖. โครงงาน เรื่อง สบู่สมุนไพรพอเพียงเคีย ๗. โครงงาน เรื่อง กินดีอยู่ดีมีชีวีพอเพียงด้ ๘. โครงงาน เรื่อง จิตอาสาและเหรียญธาร ๘. D ๑. Analy 2. Learn 3. Check ภาพที่ ๓ รูปแบบนวัตกรรมการบริหารสร้า P P D D D C A
41 ๘ ขั้น (DekDee Model) 7. After Action Monitor Teaching Review vation Support velop & Modify วัยน้อย เดินแถว หารมีสุข าหัว ยงคู่คุณธรรม ้วยผักปลอดสารในกระถางรักษ์โลก รน้ าใจ วินัยดี มีจิตอาสา อยู่อย่างพอเพียง DekDee P A D yze Context n More C k Teachers งสรรค์คนดีด้วยบันได ๘ ขั้น “DekDee Model” 41
การด าเนินงานตามรูปแบบนวัตกรรมการบริหารสร้างสรรค์คนดีด้วยบันได ๘ ขั้น “DekDee Model” มีดังนี้ ๑. Analyze Context : วิเคราะห์จุดแข็ง จุดอ่อน บริบทของชุมชน ผู้ปกครอง นักเรียน คณะครู และ ผู้บริหาร จากคุณธรรมอัตลักษณ์ของโรงเรียน ได้แก่ มีวินัยดี มีจิตอาสา อยู่อย่างพอเพียง (P) ๒. Learn More : ศึกษาเอกสาร เนื้อหา หลักวิชาการที่เกี่ยวข้อง ได้แก่ หลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง พระราชด ารัสพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศรร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร หลักสูตรสถานศึกษา หลักสูตรรายวิชา รวมทั้งมาตรฐานและตัวชี้วัด ทฤษฎีเชิงระบบ และผลการวิเคราะห์ บริบทของโรงเรียน (P) ๓. Check Teachers : ส ารวจพฤติกรรมนักเรียน ครูและบุคคลากรทางการศึกษา และผู้บริหาร ตาม คุณธรรมอัตลักษณ์(D) ๔. Develop & Modify : น าจุดแข็งมาพัฒนาและแก้ไขจุดอ่อน (D) 2.1 วางแผนจัดท าโครงงาน/กิจกรรม ในระดับผู้บริหาร ครู และนักเรียนระดับชั้นอนุบาลปีที่ ๒ ถึง ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖ ตามกลุ่มสาระการเรียนรู้ กิจกรรมเสริมหลักสูตร และนอกเวลาเรียน (P) 2.2 จัดท าโครงงาน/กิจกรรม (D) 2.3 วัดและประเมินผลการท ากิจกรรม (C) 2.4 เสนอแนะและการด าเนินกิจกรรมและประเมินผลอีกครั้ง (A) ๕. Innovation Support : สนับสนุนสื่อ/นวัตกรรม/เทคโนโลยีที่ช่วยในการจัดท ากิจกรรม เช่น สื่อวีดิทัศน์ เรื่อง ความรับผิดชอบ มีวินัย และความพอเพียง และนวัตกรรมการบริหารสร้างสรรค์คนดี “Success System Model” เป็นต้น (D) ๖. Monitor Teaching : นิเทศติดตามกระบวนการจัดกิจกรรม (C) ๗. AAR – After Action Review : ประชุมถอดบทเรียนร่วมกันและหาแนวทางในการพัฒนาคุณธรรม จริยธรรมนักเรียนในปีต่อไป (A) ๘. DekDee : ยกระดับคุณธรรมอัตลักษณ์ทั้งระบบ โครงงาน/กิจกรรมส่งเสริมและพัฒนาคุณธรรมด้านวินัยดี มีจิตอาสา อยู่อย่างพอเพียง ตามคุณธรรม อัตลักษณ์ของโรงเรียน โครงงาน/กิจกรรมส่งเสริมและพัฒนาคุณธรรมด้านวินัยดี มีจิตอาสาอยู่อย่างพอเพียง ตามคุณธรรมอัต ลักษณ์ โรงเรียนได้ก าหนดกิจกรรมจากการวิเคราะห์สภาพปัญหาและบริบทของโรงเรียน คือ วินัยดี มีจิตอาสา และ อยู่อย่างพอเพียง โดยมีกิจกรรมที่ส่งเสริมคุณธรรม ดังนี้ ๑. โครงงาน เรื่อง เก็บของเข้าที่เด็กดีปฐมวัยน้อย เป็นโครงงานที่ส่งเสริมและพัฒนาคุณธรรมด้าน “มีวินัย” เพื่อให้นักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ ๒ มีวินัยใน การเก็บของให้เข้าที่อย่างเป็นระเบียบเรียบร้อย เมื่อเลิกใช้งาน เป็นการสร้างลักษณะนิสัยที่ดีให้กับเด็ก ให้ สามารถน าไปใช้ในชีวิตประจ าวันได้ โดยสร้างความตระหนักและจิตส านักในการร่วมกันเก็บของเมื่อเลิกใช้ สังเกตพฤติกรรมนักเรียน บันทึกผลพฤติกรรมนักเรียน และสรุปผลการจัดกิจกรรม 42
43 ๒. โครงงาน เรื่อง หนูน้อยน่ารัก รู้จักวินัยเดินแถว เป็นโครงงานที่ส่งเสริมและพัฒนาคุณธรรมด้าน “มีวินัย” เพื่อให้นักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ ๓ มีวินัยใน เดินแถวไปรับประทานอาหารและเดินแถวกลับห้องเรียน เป็นการสร้างและฝึกฝนวินัยที่ดีให้กับเด็กตั้งแต่ ระดับชั้นปฐมวัยและสามารถฝึกฝนวินัยอื่น ๆ ได้ในระดับชั้นที่สูงขึ้นต่อไป โดยสังเกตพฤติกรรมนักเรียนการ เดินแถว บันทึกผลพฤติกรรมนักเรียน และสรุปผลการจัดกิจกรรม ๓. โครงงาน เรื่อง มีวินัย เข้าแถว เดินสวย เป็นโครงงานที่ส่งเสริมและพัฒนาคุณธรรมด้าน “มีวินัย” เพื่อให้นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ ๑ มี วินัยในการเดินแถวไปเรียนวิชาต่าง ๆ และเข้าแถวซื้อขนม เข้าแถวรับอาหารกลางวัน เป็นต้น เป็นการสร้าง ลักษณะนิสัยที่ดีให้กับเด็ก ให้สามารถน าไปใช้ในชีวิตประจ าวันได้ และเป็นต้นแบบในการสร้างวินัยด้านอื่น ๆ ในอนาคต โดยการด าเนินกิจกรรมนี้จะยึดหลักอิทธิบาท ๔ เพื่อให้การฝึกฝนการเดินแถวและเข้าแถวส าเร็จตาม วัตถุประสงค์ จากนั้นสังเกตพฤติกรรมนักเรียนการเดินแถวและเข้าแถว บันทึกผลพฤติกรรมนักเรียน และ สรุปผลการจัดกิจกรรม ๔. โครงงาน เรื่อง กินข้าวหมดจานทานอาหารมีสุข เป็นโครงงานที่ส่งเสริมและพัฒนาคุณธรรมด้าน “ความพอเพียง” เพื่อให้นักเรียนชั้นประถมศึกษา ปีที่ ๒ ตักอาหารอย่างพอประมาณที่ตนเองจะรับประทานหมด และรับประทานอาหารให้หมดจาน ไม่เหลือทิ้ง เป็นการสร้างลักษณะนิสัยที่ดีให้กับเด็กโดยเห็นความส าคัญของอาหารและตักอาหารให้เพียงพอส าหรับตนเอง ซึ่งจะเป็นพื้นฐานในการด ารงชีวิตอย่างพอเพียงต่อไป โดยสังเกตพฤติกรรมนักเรียนการตักอาหารและ รับประทานอาหารของนักเรียน บันทึกผลพฤติกรรมนักเรียน และสรุปผลการจัดกิจกรรม ๕. โครงงาน เรื่อง จิตอาสา ปลอดเหา เบาหัว เป็นโครงงานที่ส่งเสริมและพัฒนาคุณธรรมด้าน “จิตอาสา” เพื่อให้นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ ๓ มีจิตอาสาในการดูแลช่วยเหลือน้องหรือเพื่อนนักเรียนในการก าจัดเหา ได้แก่ ใช้หวีสางตัวและไข่เหา และหมัก เหาด้วยยาสมุนไพรภายใต้การดูแลของคุณครูที่ปรึกษา และสระผม ซึ่งกิจกรรมด้านจิตอาสานี้จะน าหลักธรรม “พรหมวิหาร ๔ ” มาใช้ให้เกิดความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ต่อผู้อื่น โดยจะด าเนินการทุกสัปดาห์ ๆ ละ ๑ วัน สังเกต พฤติกรรมนักเรียน บันทึกผลพฤติกรรมนักเรียน และสรุปผลการจัดกิจกรรม ๖. โครงงาน เรื่อง สบู่สมุนไพรพอเพียงเคียงคู่คุณธรรม เป็นโครงงานที่ส่งเสริมและพัฒนาคุณธรรมด้าน “พอเพียง” เพื่อให้นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ รู้จักประโยชน์ของสมุนไพร รู้วิธีการท าสบู่สมุนไพร และน าสบู่ไปใช้ลดค่าใช้จ่ายในครอบครัว เป็นการสร้าง ลักษณะนิสัยพอเพียงให้กับเด็กให้สามารถต่อยอดท าผลิตภัณฑ์ใช้เองเพื่อลดรายจ่ายในอนาคต โดยน า หลักธรรม “อิทธิบาท ๔” มาใช้เพื่อให้นักเรียนสามารถท าสบู่ได้ตามวัตถุประสงค์ จากนั้นสังเกตพฤติกรรม นักเรียน บันทึกผลพฤติกรรมนักเรียน และสรุปผลการจัดกิจกรรม ๗. โครงงาน เรื่อง กินดีอยู่ดีมีชีวีพอเพียงด้วยผักปลอดสารในกระถางรักษ์โลก เป็นโครงงานที่ส่งเสริมและพัฒนาคุณธรรมด้าน “ความพอเพียง” เพื่อให้นักเรียนชั้นประถมศึกษา ปีที่ ๕ ลดรายจ่ายในครอบครัวโดยปลูกผักรับประทานเองในกระถางที่ประดิษฐ์จากเศษวัสดุเหลือใช้ ซึ่งเป็น การปลูกฝังการด าเนินชีวิตอย่างพอเพียงให้กับนักเรียนไปพร้อมกับการรักษาสิ่งแวดล้อม รวมทั้งตระหนักและ เห็นความส าคัญของการรับประทานผักปลอดสารพิษ โดยจัดกิจกรรมให้นักเรียนปลูกผักในกระถางที่ประดิษฐ์ เองและน าผักไปประกอบอาหารรับประทานในครอบครัว สังเกตพฤติกรรมนักเรียน บันทึกผลพฤติกรรม นักเรียน และสรุปผลการจัดกิจกรรม
44 ๘. โครงงาน เรื่อง จิตอาสาและเหรียญธารน้ าใจ เป็นโครงงานที่ส่งเสริมและพัฒนาคุณธรรมด้าน “จิตอาสา” เพื่อให้นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖ รู้จักเสียสละ ช่วยเหลืองานส่วนรวมตามความสมัครใจ โดยยึดหลักธรรม “สังคหวัตถุ ๔” เป็นเครื่องยึดเหนี่ยว น้ าใจของผู้อื่น ผูกไมตรี เอื้อเฟื้อ เกื้อกูล และช่วยเหลือซึ่งกันและกัน โดยท ากิจกรรมจิตอาสาในโรงเรียนและ ชุมชน เช่น กวาดถนนในชุมชน ท าความสะอาดบริเวณวัด ช่วยเหลือเจ้าภาพในงานบวช ช่วยเหลือเจ้าภาพใน งานศพ พร้อมกับท าเหรียญธารน้ าใจให้กับเจ้าภาพใช้แจกในงาน ซึ่งนอกจากเป็นการแสดงน้ าใจต่อกันแล้วยัง สร้างความสัมพันธ์อันดีระหว่างโรงเรียน วัด และชุมชน โดยสังเกตพฤติกรรมการท ากิจกรรมจิตอาสาของ นักเรียน บันทึกผลพฤติกรรมนักเรียน และสรุปผลการจัดกิจกรรม ๕.๖ ผลที่เกิดขึ้นจากการด าเนินงาน (ทั้งผลทางตรงและผลทางอ้อม) ผลที่เกิดขึ้นกับนักเรียน นักเรียนมีการพัฒนาตนเองตามคุณธรรมอัตลักษณ์ของโรงเรียนและมีความรู้ในการลงมือ ปฏิบัติโครงงาน ส่งผลให้นักเรียนเก็บของให้เข้าที่เมื่อเลิกใช้งาน เข้าแถวและเดินแถวอย่างเป็นระเบียบ ตัก อาหารพอรับประทานและทานอาหารหมดจาน เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ มีน้ าใจ ช่วยเหลือดูแลซึ่งกันและกันในโรงเรียน และชุมชน ผลิตของใช้ เช่น สบู่ และปลูกผักปลอดสารพิษรับประทานในครอบครัวเพื่อลดรายจ่าย นอกจากนี้ ยังมีคุณลักษณะอันพึงประสงค์ มีพฤติกรรมบ่งชี้เชิงบวกเพิ่มขึ้น มีทักษะการคิดวิเคราะห์ การแก้ปัญหา มี ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนสูงขึ้น ได้รับรางวัลการแข่งขันวิชาการ และรางวัลด้านคุณธรรม ได้แก่ ๑. เด็กหญิงศิวกร แนบบุญ นักเรียนระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ ๓ ได้รับรางวัลผู้ ประพฤติดี มีคุณธรรมจริยธรรม ปีการศึกษา ๒๕๖๔ ๒. เด็กหญิงสุชานันท์ สุวรรณโชติ นักเรียนระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ ๕ ได้รับรางวัลผู้ไม่ ขาด ลา มาสาย ปีการศึกษา ๒๕๖๔ ผลที่เกิดขึ้นกับครู การพัฒนาตนเองตามคุณธรรมอัตลักษณ์ของโรงเรียนและมีส่วนร่วมในการพัฒนางาน ส่งผลให้ครูจัดสิ่งของเครื่องใช้ของตนเองอย่างเป็นระเบียบ ตักอาหารพอรับประทานและทานอาหารหมดจาน ด าเนินชีวิตโดยยึดหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง เช่น ผลิตของใช้ในครอบครัว ปลูกผักรับประทาน เพื่อลด รายจ่าย เป็นต้น มีน้ าใจ ช่วยเหลือซึ่งกันและกันท าให้เกิดเครือข่ายภายในโรงเรียน ระหว่างโรงเรียน และ หน่วยงานอื่น ส่งผลให้ครู ได้รับความไว้วางใจจากผู้ปกครอง ชุมชน และได้รับรางวัลยกย่องเชิดชูเกียรติจาก หน่วยงานต่าง ๆ ด้านคุณธรรม ดังนี้ ๑. นางสาวพรพิมล ดวงสว่าง ครูโรงเรียนวัดเกตุ ได้รับรางวัล ครูดีของแผ่นดินขั้นพื้นฐาน ปี ๒๕๖๓ ๒. นางสาววีรณา ษมาวิมล ครูโรงเรียนวัดเกตุ ได้รับรางวัล ครูดีไม่มีอบายมุข ปี๒๕๖๔ ๓. นางสาวยลดา นาคน้อย ครูโรงเรียนวัดเกตุ ได้รับรางวัล ครูดีไม่มีอบายมุข ปี๒๕๖๔ ๔. นางสาวพรพิมล ดวงสว่าง ครูโรงเรียนวัดเกตุ ได้รับรางวัล ครูดีไม่มีอบายมุข ปี๒๕๖๔ ๕. นางสาวพรพิมล ดวงสว่าง ครูโรงเรียนวัดเกตุ ได้รับโล่รางวัล “๑๐,๐๐๐ ครุชนคน คุณธรรม” ประเภทครูผู้สอน ปี ๒๕๖๔
45 ผลที่เกิดขึ้นกับผู้บริหาร ผู้บริหารให้ความส าคัญต่อการพัฒนาโรงเรียนตามคุณธรรมอัตลักษณ์ของโรงเรียน เป็น ผู้น า ในการขับเคลื่อนพัฒนาโรงเรียนภายใต้การบริหารงานแบบมีส่วนร่วม มีวินัย ปฏิบัติหน้าที่ ตรงเวลาและ เต็มเวลา มีภาวะผู้น า แต่งกายตามระเบียบและข้อตกลงของโรงเรียน ใช้จ่ายอย่างประหยัด และบริหาร ทรัพยากรที่มีอยู่อย่างคุ้มค่าเกิดประโยชน์สูงสุด ปฏิบัติตนเป็นแบบอย่างที่ดีแก่ผู้ใต้บังคับบัญชา ช่วยเหลือ เกื้อกูลโรงเรียนใกล้เคียง ชุมชน และหน่วยงานอื่น มีสมรรถนะในการบริหารจัดการอย่างเป็นระบบจนเป็นที่ ประจักษ์ชัดและเป็นยอมรับจากสังคม ดังจะเห็นได้จากการได้รับรางวัลยกย่องเชิดชูเกียรติจากหน่วยงานต่างๆ ด้านคุณธรรม ดังนี้ ๑. นางสาวรัตติญา นวลจันทร์ ผู้อ านวยการโรงเรียนวัดเกตุ ได้รับรางวัล ครูดีไม่มี อบายมุข ปี๒๕๖๔ ๒. นางสาวรัตติญา นวลจันทร์ ผู้อ านวยการโรงเรียนวัดเกตุ ได้รับโล่รางวัลชนะเลิศ อันดับที่ ๑ “๑๐,๐๐๐ ครุชนคนคุณธรรม” ประเภทผู้บริหารสถานศึกษา ปี ๒๕๖๔ ผลที่เกิดขึ้นกับโรงเรียน จากการที่โรงเรียนมีเป้าหมายในการพัฒนาโรงเรียนตามคุณธรรมอัตลักษณ์ของโรงเรียน มี ทิศทางในการด าเนินงานชัดเจน โดยมีการจัดกิจกรรมโครงการคุณธรรมต่างๆอย่างเป็นรูปธรรมและนักเรียนได้ มีส่วนร่วมในการปฏิบัติกิจกรรม ท าให้ผลการด าเนินงานเป็นที่ยอมรับจากคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ผู้ปกครอง ชุมชน และหน่วยงานภายนอก โดยเห็นได้จากการได้รับความร่วมมือ จากชุมชนทั้งก าลังกายและ ก าลังทรัพย์ และให้การสนับสนุนรางวัล ทุน แก่นักเรียนที่มีความประพฤติดี ตลอดจนให้ขวัญก าลังใจด้วยการ ยกย่องชมเชยทั้งกับครูและนักเรียน ดังจะเห็นได้จากการได้รับรางวัลยกย่องเชิดชูเกียรติจากหน่วยงานต่างๆ ด้านคุณธรรม ได้แก่ โรงเรียนวัดเกตุ ได้รับรางวัลสถานศึกษาแบบอย่างการจัดกิจกรรมการเรียนรู้และการ บริหารจัดการตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ประจ าปี ๒๕๕๖ ผลที่เกิดกับครอบครัวของนักเรียน จากการที่นักเรียนมีการพัฒนาตนเองตามคุณธรรมอัตลักษณ์ของโรงเรียน ส่งผลให้ โรงเรียนได้รับเสียงสะท้อนจากผู้ปกครองว่า บุตรหลานมีการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมไปในทางที่ดีขึ้น มีวินัย ความรับผิดชอบ ท าการบ้าน ท างานที่ได้รับมอบหมายโดยที่ผู้ปกครองไม่ต้องคอยเตือน ช่วยท างานบ้าน จัดเตรียมอุปกรณ์ เครื่องเขียนมาโรงเรียนด้วยตนเอง จัดเก็บบ้านให้สะอาด และรู้จักใช้เงินและใช้ของอย่างรู้ คุณค่ามากขึ้น ผลที่เกิดกับครอบครัวของชุมชน จากการที่โรงเรียนมีเป้าหมายในการพัฒนาโรงเรียนคุณธรรมอัตลักษณ์ของโรงเรียน มี ทิศทางในการด าเนินงานชัดเจน ส่งผลให้ชุมชนและหน่วยงานภายนอกยอมรับในผลการด าเนินงานของ โรงเรียน ให้การช่วยเหลือสนับสนุนทั้งด้านก าลังใจ ก าลังทรัพย์ และก าลังกายทุกกิจกรรมที่มีโอกาส รวมไปถึง ให้การสนับสนุนวิทยากร ในการอบรมคุณธรรมด้านต่างๆ สนับสนุนแหล่งเรียนรู้ เพื่อเพิ่มพูนความรู้แก่ครูและ นักเรียนอย่างสม่ าเสมอ
46 ๕.๗ สรุปสิ่งที่เรียนรู้และการปรับปรุงให้ดีขึ้น ผลจากการด าเนินงานตามรูปแบบการบริหารสร้างสรรค์คนดีด้วยบันได ๘ ขั้น (DekDee Model) แล้ว พบว่า ผู้บริหารและครู มีพฤติกรรมเชิงบวกมากขึ้น ตระหนัก และปฏิบัติตามกฎระเบียบของทาง ราชการ ปฏิบัติงานตามภาระหน้าที่ส าเร็จลุล่วงอย่างดี เข้าร่วมกิจกรรมที่เป็นประโยชน์ต่อโรงเรียน ชุมชน และ สังคม เป็นแบบอย่างที่ดี นักเรียนมีคุณลักษณะที่พึงประสงค์พัฒนาตนเองตามคุณธรรมอัตลักษณ์ของโรงเรียน จนก่อเกิดเป็นความประพฤติที่ดีงามเป็นประโยชน์ต่อตนเอง ครอบครัว และชุมชน ๕.๘ การขยายผลและเผยแพร่การพัฒนา โรงเรียนมีการประชาสัมพันธ์การปฏิบัติงานพัฒนาโรงเรียนคุณธรรมให้ผู้ปกครอง ชุมชน องค์กร ที่เกี่ยวข้องได้ทราบเพื่อให้เกิดความร่วมมือ พัฒนาคุณธรรม จริยธรรมให้กับนักเรียน ครูและบุคลากรทางการ ศึกษา สถานศึกษา ดังนี้ 1. จัดประชาสัมพันธ์และเผยแพร่ผลงานทั้งจัดกิจกรรมหน้าเสาธง ประชาสัมพันธ์เสียงตามสาย ในโรงเรียน Facebook ของโรงเรียน Line กลุ่มห้องเรียน 2. บูรณาการโดยน าคุณธรรมอัตลักษณ์สอดแทรกไว้ในกิจกรรมต่าง ๆ ของโรงเรียน 3. น าเสนอผลการพัฒนาโดยการจัดนิทรรศการทั้งภายในและภายนอกโรงเรียน มีการ ประชาสัมพันธ์โครงการ กิจกรรมส่งเสริมคุณธรรมหน้าเสาธง การประชุมครูทุกเดือน การประชุมครูแกนน า และนักเรียนแกนน า คณะกรรมการสภานักเรียนทุกเดือน และการประชุมผู้ปกครองนักเรียน ๖. ข้อเสนอแนะและแนวทางการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง จากการด าเนินงานรูปแบบนวัตกรรมการบริหารสร้างสรรค์คนดีด้วยบันได ๘ ขั้น (DekDee Model) พบว่า การจัดกิจกรรมดังกล่าวควรมีการพัฒนาปรับปรุงเพื่อให้สอดคล้องกับสถานการณ์ปัจจุบัน ดังนี้ 1. ควรพัฒนานวัตกรรมอย่างต่อเนื่องเพื่อเกิดความคล่องตัวในการจัดการศึกษา และเกิดประโยชน์ สูงสุดต่อนักเรียน ครู และบุคลากรทางการศึกษา 2. ควรเปิดโอกาสให้ผู้ปกครอง ชุมชนได้เข้ามามีส่วนร่วมในการจัดกิจกรรมมากกว่านี้ ๗. จุดเด่นหรือลักษณะพิเศษของผลงานนวัตกรรม ส าหรับจุดเด่นของนวัตกรรม รูปแบบการบริหารสร้างสรรค์คนดีด้วยบันได ๘ ขั้น (DekDee Model) เป็นความร่วมมือกันในการพัฒนาคุณธรรมให้เกิดขึ้นกับนักเรียน ครูและบุคลากรทางการศึกษาอย่างเป็น รูปธรรม ตั้งแต่ระดับชั้นอนุบาลปีที่ ๒ ถึงชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 โดยน ากิจกรรมที่ส่งเสริมคุณธรรมอัตลักษณ์ ของโรงเรียนทั้ง 8 กิจกรรม มาใช้ในการด าเนินเรื่อง ผู้บริหารและครูได้ประชุมร่วมกัน เพื่อวางแผนการพัฒนา งานผ่านกระบวนการ PLC ส่งผลให้เกิดความรัก ความสามัคคีในโรงเรียน ครูรุ่นพี่ให้ค าแนะน าแก่ครูรุ่นน้อง พร้อมทั้งการท าให้ดูเป็นตัวอย่าง การเป็นแบบอย่างที่ดี นักเรียนทุกคนได้ลงมือปฏิบัติกิจกรรมด้วยตนเอง จน ก่อเกิดความประพฤติที่ดีงาม เป็นประโยชน์แก่ตนเองและสังคม ส่งผลให้การด าเนินงานเป็นไปด้วยความ เรียบร้อย และประสบผลส าเร็จทุกกิจกรรม
47 ๑. การวางแผนงานคุณธรรม (ร่วมกันวางแผน) ๒. ลงมือปฏิบัติงานคุณธรรม (ร่วมกันปฏิบัติ) ๓. ประเมินผลการปฏิบัติ งานคุณธรรม (ร่วมกันประเมิน) ๔. นิเทศ ติดตามงานคุณธรรม (ร่วมกันตรวจสอบ) ภาพที่ ๔ การด าเนินงานด้านคุณธรรมด้วยวงจรคุณภาพ เดมมิ่ง (Deming Cycle) โรงเรียนวัดเกตุด าเนินงานด้านคุณธรรมด้วยวงจรคุณภาพ เดมมิ่ง (Deming Cycle) แบบ PDCA ร่วมกันทั้งคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ผู้บริหาร คณะครู นักเรียน ผู้ปกครอง ชุมชน และหน่วยงาน ภาครัฐและเอกชน ดังนี้ ๑. จัดท าโครงการ/โครงงานคุณธรรมในระดับโรงเรียน ระดับห้องเรียน ๒. แต่งตั้งคณะกรรมการด าเนินงานระดับโรงเรียน ๓. ก าหนดเป้าหมายคุณธรรมอัตลักษณ์ของโรงเรียน ๔. อบรมขยายผลสร้างการรับรู้ให้ทุกคนในโรงเรียน ๕. จัดค่ายคุณธรรมจริยธรรม ๖. สร้างครูแกนน าเพิ่มเติมองค์ความรู้ นวัตกรรม และแบบอย่างที่ดี ๗. สร้างนักเรียนแกนน าเพิ่มเติมองค์ความรู้ นวัตกรรม และแบบอย่างที่ดี ๘. จัดกิจกรรมห้องเรียนคุณธรรมตามบริบทของโรงเรียนและบูรณาการผ่านวิชาและกิจกรรมต่าง ๆ ๙. สร้างและพัฒนาสภาพแวดล้อมให้เอื้อต่อการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรม ๑๐. สร้างการมีส่วนร่วมและเครือข่ายความร่วมมือในรูปแบบต่าง ๆ ๑๑. นิเทศ ก ากับ ติดตามภายใน โดยผู้บริหาร คณะกรรมการสถานศึกษา และผู้ที่เกี่ยวข้อง ๑๒. รวบรวมข้อมูล วิเคราะห์ข้อดีข้อเสีย ปัญหาอุปสรรค และประเมินผล ๑๓. รายงานผลความก้าวหน้า ผลการด าเนินงาน และประชาสัมพันธ์ การด าเนินงานโครงการโรงเรียนคุณธรรม สพฐ. โรงเรียนวัดเกตุ P D A C ข้อ 5 โรงเรียนมีแผนภูมิการด าเนินงานด้านคุณธรรม มีการนิเทศ ก ากับ ติดตาม ประเมินผลการด าเนินงานโรงเรียน คุณธรรม สพฐ. และน าผลการประเมินไปใช้ในการพัฒนาด้านคุณธรรม
48 ภาพที่ ๕ รูปแบบการด าเนินด้านคุณธรรมของโรงเรียนวัดเกตุ โรงเรียน เด็กดี ผู้บริหาร/ครู/นักเรียน ครอบครัว/ชุมชน องค์ความรู้/นวัตกรรม/แบบอย่างที่ดี
49 โรงเรียนวัดเกตุได้มีการเผยแพร่กิจกรรม การด าเนินงานเกี่ยวกับการจัดกิจกรรมคุณธรรมของโรงเรียน ในหลากหลายช่องทาง เพื่อให้เกิดความสะดวกแก่ผู้ที่สนใจ ทั้งแผ่นพับ จดหมายข่าวประชาสัมพันธ์facebook และกลุ่มเครือข่าย Line ผู้ปกครอง เป็นต้น ข้อ 6 โรงเรียนมีการจัดท าเอกสารเผยแพร่ เช่น แผ่นพับ วารสารหนังสือ และอื่น ๆ