The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search
Published by Punjab Times, 2016-07-31 19:46:52

Punjab Times August 2016 Edition

gzikp NkJhwzgzikp NkJhwz FOR

BETTER RESPONSE,

ADVERTISE

s[jkB{z fej' IN
PUNJAB TIMESfijk bZfrnk<
Monthly
PUNJAB TIMESf;vBh s'A gqekfSs gfjbk gzikph wjhBktkoh nypko
nkgD/ ;[MkU THE FIRST PUNJABI INDIAN MONTHLY PUBLISHED FROM SYDNEY, AUSTRALIA

P O Box 8055, Glenmore Park, NSW 2745, Sydney, Australia This is its 16th successful
;kB{z io{o G/i' MOBILE: 0431 377 716 www.punjabtimes.com.au
year in the market
Editor: Harpreet Singh, E-mail: [email protected]

Year 16, Edition 2, Australia's Top Leading, Most Popular, Reliable & Successful free copy

Sydney, August 2016 Punjabi Indian Newspaper

Punjab Times Pty Ltd. Trading as Punjab Times ACN No. 110 708 579

2 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016

3 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016

4 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016

Australia India Business Council appoints new National Chair, Vice Chair 8 ;kb dh T[wo 'u x/o fbnk ;h fJ; d[obZG
phwkoh B/, ;oioh Bkb pdbh fzzdrh
Ms. Sheba Nandkeolyar is AIBC’s first woman National Chair
o/:b (fpT{o') ;oioh B/ 20 ;kb dh n?bh i'B; dh fzzdrh jh pdb fdZsh j?. t/
new role as National Chair, and b; dh ofjD tkbh n?bh o/no c/Shnb fvc'fwoNh ezvhSB Bkb g?dk j'Jh ;h. fJ;
d"okB T[; d/ ipkfVnK dk ftek; BjhA j'fJnk, fi; ekoB T[; dk fujok p/eko
look forward to driving the fdZyD bZrk. j[D ;oioh s'A pknd Bk f;oc T[; dh b[e pdb rJh j?, ;r'A T[; dk
nksw ftStk; th tZX frnk j?.
delivery of many ambitious
ikDekoh w[skpe o/no ezvhSB d"okB 8 ;kb dh T[wo 'u jh n?bh d/ ipkfVnK
programs for the Australia India B/ ftek; eoBk pzd eo fdZsk. dZ;D:'r j? fe n?bh B{z fJ; ezvhSB pko/ gsk BjhA
;h ns/ T[j nkgD/ dzdK d/ fJbki bJh dzdK tkb/ vkeNo e'b ikDk ukj[zdh ;h.
Business Council. With the Indian id'A T[j vkeNo e'b rJh sK vkeNoK B/ T[; B{z fJ; phwkoh pko/ dZf;nk. fzeo:'r
j? fe n?bh dh gfjbh ;oioh 16 ;kb dh T[wo 'u j'Jh ;h. fJ; s'A eohp d' ;kb
economy growing faster than pknd T[; dhnK j'o ;oiohnK j'JhnK. n?bh B/ dZf;nk fe gfjbh ;oioh 'u pj[s
dod j'Jh ;h, fi; eoe/ w?B{z g{ok fJZe wjhBk sob y[oke d/ ;jko/ ofjDk fgnk.
any other major nation, at jkbKfe, n?bh fJ; ;oioh Bkb nkT[D tkb/ fozbN B{z b? e/ pj[s T[sSkfjs ;h.
T[; B/ fejk fe ;oioh B/ w/oh g{oh fzzdrh pdb fdZsh j?. j[D n?bh nkgD/ wkg/ ns/
approximately 8 per cent, and G?D Bkb f;w'B ofjzdh j? ns/ T[j c'N'rqkco pDBk ukj[zdh j?.

with the upcoming Australia-India

Comprehensive Economic

Cooperation Agreement

discussions, the time is ripe to

forge newer business links and

promote further investments

between India and Australia.”

Mr. Jim Varghese, Vice Chair,

Australia India Business Council

added: “In the coming years, the

Australia-India trade relationship

will be central to the future of

both nations in the broader Asia

Pacific region and the global

economy. I look forward to

working with Ms. Sheba

Nandkeolyar and the leadership

Sydney, Australia (Bureau) team of the AIBC to bolster even
The Australia India Business
Council Ltd (AIBC) has Rughani during his four year closer economic, cultural and
announced the newly elected tenure, particularly for his work
National Chair, Ms. Sheba with the recently concluded business ties between Australia
Nandkeolyar and National Vice ‘Engaging with India Conference
Chair, Mr. Jim Varghese based on 2016’. The newly appointed and India.”
votes from AIBC members in an National Chair and National Vice
election concluded on 17 June, Chair also expressed their Outgoing National Chair, Mr.
2016. Ms. Sheba Nandkeolyar is eagerness to continue AIBC’s
AIBC’s first woman National valuable work towards growing Dipen Rughani said: “Interest in
Chair. Australia-India relationships for
industry, businesses, government India has started going up and
Ms. Nandkeolyar and Mr. and AIBC members.
Varghese acknowledged the the Australia India Business
significant contributions of the Commenting on her
former National Chair, Mr. Dipen appointment, Ms. Sheba Council, as the peak body
Nandkeolyar said: “I am excited
and honoured to take on this facilitating the bilateral business

relationship, will continue to play

an integral role.”

Ms. Nandkeolyar will replace

outgoing National Chair, Mr. Dipen

Rughani, and will be succeeded

by Mr. Jim Varghese as National

Vice Chair.

5 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016

6 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016

7 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016

8 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016

CHAUDHARY TRADERS

SALEASE PROPERTY

9 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016

10 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016

ftfrnkBhnK B/ fejk,''nk;No/bhnk gqkuhB ;ZfGnksktK Bkb ;zpzXs 'nNbKfN; Sfjo' pko/ bZrk gsk

B/ J/vz 's/ gkfJnk ekp{'' ftu J/NbKfN; fJe Nkg{ 's/ ;fEs ;h.
fJ; Sfjo dk fzeo :{BkB d/ dkoSfBe
vz dk fSeko j' ikDr/, T[; ;w/A s'A fBT{:koe (fpT{o') gqkuhB B/ nkgDhnK ouBktK ftu ehsk ;h. ns/ rfDs wkfjo gb?N' dhnK ejkDhnK
b'e ;[u/s j' u[Ze/ jB. feoph ;z;Ek B/ ;ZfGnksktK ftu'A fJe wzBh ik ojh wzfBnk iKdk j? fe rqhe ;ZfGnsk dk ftu fwbdk j?. 360 ;kb g[okD/ gb?N'
fejk fe 1994 ftu fJZE/ J/vz s'A nNbKfN; ;ZfGnsk dk fzeo ed/ gb?N' Sfjo 'nNbKfN;' nNbKfNe wjk;kro B/ fJ; B{z d[Bhnk dk ;G s'A tZX Bkrfoe
gqGkfts wohzK dh frDsh 953 ;h i' ;ZfGnsk dk e/Ado wzfBnk ;h. ;w[zdo
fe pj[s fznkdk ;h go j[D nk;No/ ftu v[Zp e/ fJe gj/bh pD ikD tkb/
bhnk ftu J/vz brGr ysw j' u[Zeh fJ; Sfjo B{z g{o/ :{og dk e/Ado th fejk
j?. d/S ftu b'eK B{z ;[u/s eoB bJh iKdk fojk. j[D jkb jh ftu r{rb noE
pj[s ;ko/ gq'rokw ehs/ rJ/ ns/ w[fjzwK gq'rokw tb'A e[M c'N'nK fyZuhnK rJhnK
jB, fi; ftu ;w[zdo d/ nzdo bZrGr
ubkJhnK rJhnK. ;ot/ w[skpe ;z;ko 8H5 whb s'A 11 whb bzw/-u"V/ nfijh
fgokfwvh ouBk fdyh j?, fi;B{z y'ieko
d/ 36H7 fwbhnB b'e n?ZuH nkJhH thH nNbKfN; Sfjo efj oj/ jB. T[E/ :{H
n?ZcH UH Bkb i[V/ y'iekoK dk dkntk
Bkb ;zpzXs jB ns/ fgSb/ ;kb j? fe fJj fgokfwvh ouBk d{;oh d[Bhnk
d/ ihtK dk ;g/; SNb th j' ;edk j?.
180,000 b'eK dh J/vz ekoB w"s j'
f;vBh (fpT{o') nk;No/bhnk B/ u[Zeh j?. n?Avo'J/ r[ofbu B/ fejk fe j'o nkyoh fJZSk B/ fJ; e[Vh B{z eZY fbnk w"s d/ w{zj 'u'A

;'wtko B{z n?bkB ehsk j? fe fJZE/ J/ d/SK B{z nk;No/bhnk s'A ;pe b?Dk pj[s w[Seb nk ojh ;h.
ukjhdk j?. fJZE/ tKr ;ko/ d/SK B{z J/vz i?f;ek B{z bZrk fe j[D T[j SkfJd
vz dh phwkoh pj[s xZN rJh j?. fepoh w[es j'D dh zo{os j?. nk;No/bhnk dh
;z;Ek d/ w[yh n?Avo'J/ r[ofbu B/ dZf;nk iBsk ikro{e j' rJh j?. ftfrnkBhnK jh pu/ fJ; bJh T[;B/ nkgDh nkyoh
fJZSk g{oh eoB dk c?;bk fbnk. T[; B/
fe id s'A ;z:[es okSNo tb'A fJj fejk B/ fJ; rZb B{z ;ko/ ftSt ;kjwD/ f;ZX j;gskb ftu jh nkgD/ pugB d/ d';s
frnk j? fe 2030 se pj[s ;ko/ b'e J/ eo fdZsk j? fe j[D nk;No/bhnk B/ e?woB Bkb ftnkj eotkT[D dk c?;bk
fbnk. d'jK dh ;bkj ns/ gfotko d/
J/vz 's/ ekp{ gk fbnk frnk j?. ;fj:'r Bkb T[BQK B/ j;gskb ftu jh
ftnkj eotk fbnk.
n"os B/ fJZe jh fdB 'u u'oh ehshnK
j[D T;d/ ftnkj B{z fJe ;kb j'
57 jzko B/b gkfbSK e[JhBzb?Av (fpT{o') nk;No/bhnk d/ dh ;h sK T[; ;w/A T[;dh fJj phwkoh u[Zek j? ns/ T[j uzrk ihtB pshs eo
e[JhBzb?Av ftu fJe nfijk wkwbk tX rJh. fJ; bJh bzp/ ;w/A se T[;dk ojh j?. T[;B/ fejk,'' w?B{z bZrdk ;h fe
fBT{ nkobhnK; (fpT{o') 27 ;kbK ;kjwD/ nkfJnk j? fe fi; B{z ;[D e/ fJbki uZbdk fojk. fJ; ekoB T[; B{z j[D w?A fiT{Adh BjhA puKrh, fJ; bJh w?A
dh fJZe n"os tb'A fJZe jh fdB 'u ;hH j;gskb ftu Gosh eotkfJnk frnk. nkgDh nkyoh fJZSk g{oh eoB bJh
thH J/H voZr ;N'o 'u'A 57744H70 o[gJ/ s[;hA j?okB ofj ikUr/. 28 ;kb dh vkeNoK B/ T[;d/ c/cV/ pdbD dh ;bkj nkgD/ pugB d/ d';s Bkb ftnkj
dhnK B/b gkfbSK u'oh eoB dk wkwbk fdZsh. T[; B{z nfijk eotkT[D ftu eotkT[D dh wzr oZyh. n;hA d'jK B/
;kjwD/ nkfJnk j?. ikDekoh w[skpe i?;hek phB pugB s'A jh c/cfVnK dh pugB s'A jh ftnkj eotkT[D dk ;[gBk
fJZE'A d/ g[b; nfXekohnK dk efjDk j? d/fynk ;h i' j;gskb ftu jh g{ok
fe okSkB c'ov Bkwh n"os B{z u'oh d/ phwkoh s'A ghVs ;h. id'A T[j 21 ;kb ehsk. g{ok j;gskb c[ZbK Bkb
d'S 'u ;'wtko frqcsko eo fbnk frnk ;ikfJnk frnk ;h. i?f;ek B/ fejk fe
j?. fJj th ;kjwD/ nkfJnk j? fe n"os T[j nkgD/ ykD-ghD dk g{ok fXnkB
B/ d' j'o ;N'oK 'u th u'oh ehsh j?. oZydh j? ns/ T[; B{z j[D fJe ;kb s'A
nfXekohnK B/ jkb/ sZe fj BjhA dZf;nk j;gskb BjhA ikDk fgnk.
fe c'ov B/ fJj u'oh ed'A ns/ fe; soQK
ehsh j? ns/ T[j fet/A cVQh rJh. 'fw; tobv' pDB dk ;[gBk b? e/ uhB gj[zuh
fzeo:'r j? fe jkb/ sZe fJj th gsk
BjhA bZr ;fenk j? fe T[; dk e'Jh
tehb j? iK BjhA.

o'Adh wK B/ fpnkB ehsk nkgDh Xh dk dod, fJ; wkvb B{z j'Jh i/b, ikD' g{ok wkwbk

fejk- fJj' fijk fdB oZp fe;/ B{z Bk fdykt/ phfizr (fpT{o') fw; tobv pDB

dk ;[gBk b? e/ phfizr gj[zuh e'bzphnB

wkvb B{z i/b gj[zuk fdZsk frnk.

dZ;D:'r j? fe e'bzphnkJh wkvb

i{bhnkBk b'g/z ;oki'bk B{z uhB dh
ndkbs B/ voZr; dh ;wrfbzr d/ d'S
'u 15 ;kb bJh i/b G/i fdZsk frnk
j?. tehbK w[skpe T[; B{z w"s dh ;zk
iK fco T[wo e?d th j' ;edh ;h.

ikDekoh w[skpe r[nKrM{ ghg[b;

fJzNowhvhJ/N e'oN B/ ;'wtko B{z

i{bhnkBk B{z ;zk ;[DkJh. 22 ;kbK dh
i{bhnkBk B{z d/ b?gNkg 'u'A 610 rqkw
e'ehB cVh rJh ;h, fi; d"okB fgSb/

;kb 18 i[bkJh B{z r[nKrM{ jtkJh nZv/

's/ frqcsko ehsk frnk ;h fzeo:'r j?
fe uhB 'u vorZ; dh s;eoh bJh
T[woe?d s'A b? e/ w"s dh ;zk fdZsh iKdh
j?.

nzNkoefNek d/ fJ; MoB/ s'A tfjzdk j? 'y{B'!

f;vBh (fpT{o') nk;No/bhnk 'u fJe wK nkgDh 16 ;kb dh Xh B{z bZeV d/ ewo/ BthA fdZbh (fpT{o') d[Bhnk dk ;G pj[s y[Sh j[zdh j? ns/ fJj ekch yk; s"o 's/ gkDh d/ MoB/ d/yD bJh b'e
ftu pzd eoe/ oZydh j?. ;N?ckJhB dh wK B/ dZf;nk fe id T[j S'Nh ;h sK fe;/ B/ s'A mzvk wjkdhg nzNkoefNek j?. fJZE'A j[zdhnK jB. nfijh jh fJZe yk; ouBk nfijhnK EktK 's/ x[zwD iKd/ jB
dhnK G{r'fbe ouBktK pko/ ikD e/ feT[Afe fJZE/ MofBnK dk gkDh d[Xhnk
T[; dk fiBSh S'SD eoB dh e'fSS ehsh ;h. fJ; wro'A ;N?ckJhB B{z nkgD/-nkg pko/ n;hA s[jkB{z dZ;D ik oj/ jK. nkw
s'A fJzBh Bcos j' rJh fe T[j nkswjZfsnk eoB bJh 12 tko e'f;SK eo u[Zeh bZrdk j?. dZ;D:'r j? fe nzNkoefNek
j?. S'Nh T[wo 'u tkgo/ T[; jkd;/ wro'A fJj pZuh nkgD/-nkg B{z ;zGkb Bk ;eh
ns/ wkBf;e s"o 's/ go/SkB ofjD bZrh. 'u fJZe nfijk MoBk j?, fiE'A gkDh dk
ozr fpbe[b y{B dh soQK bkb j?. fJZE/
jkJh ;e{b ftu T[;B/ nkgD/ jZE, pKj, rb/ ns/ w{zj B{z eZND dhnK eJh
tfjzd/ j'J/ gkDh dk ozr r{VQk bkb j?.
e'fSSK ehshnK. T[;dh wK j[D pj[s go/SkB j' u[Zeh j?. T[; B/ fejk fe jo ;w/A T[;
vo bZrdk j? fe j[D ;N?ckJhB fco nksw jZfsnk eo bt/rh. T[; B/ o"Ad/ j'fJnK ikDekoh w[skpe nzNkoefNek dh

nkgDk vo dZf;nk. T[;B/ fejk,''jo o'i w?B{z bZrdk j? fe id w?A dotkzk y'bKrh w?e-wov' xkNh 'u ;fEs MoB/ s'A tfjD
sK ;N?ckJhB woh j'Jh fwb/rh.'' T[;B/ fejk fe w?A uzrh wK j'D dk coi BjhA fBGk tkb/ gkDh y{B tork j?. fJ;/ ekoB
ojh. wkBf;e phwkoh dh wkfjo vkeNo d/ xo ikD bJh brGr d' xzN/ bZr iKd/
fJ; MoB/ B{z 'pbZv ckb' Bkw Bkb
jB. fJ; bJh T[;B/ ysok Bk b?Ad/ j'fJnK T[;dk ewok tZyok eo fdZsk ns/ T[;d/ ikfDnk iKdk j?. ;{soK w[skpe ;G s'A

ewo/ 'u e'Jh nfijh t;s{ BjhA j? fi; Bkb T[j y[d B{z B[e;kB gj[zukt/. T[;B/ gfjbK 1911 'u nwoheh iht
fejk pugB 'u gohnK tKr fi; e[Vh B{z T[; B/ gkfbnk ;h ,nZi T[; B{z ikBtoK ftfrnkBh frqfcE NkfJbo B/ fJ; dh
tKr pzd oZyDk g? fojk. ;N?ckJhB d/ ewo/ 'u g';No brkJ/ rJ/ jB sK fe T[BQK B{z
d/y e/ T[j d[Zy G[ZbD dh e'fSS eo/. T[;B/ fejk fe fi; soQK d/ fdB T[j d/y ojh y'i ehsh ;h. fJj pbZv ckb gzi wzfzbK
j? oZp fe;/ B{z th Bk fdykt/. fJwkos fizBk T[Zuk j? ns/ fJ; bkb

gkDh d/ tfjD fgZS/ eJh yk; ekoB

b[e/ j'J/ jB.

11 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016

nk;No/bhnk 'u fwbh nfijh wkdk nwoheB r'oh B{z j'fJnk fe;kB d/ g[Zso Bkb fgnko, B"eoh B{z SZv nk rJh Gkos
Gkb{, fi; dhnK nZyK d/ ozr jB d' ß
gfotko tkfbnK B/ fejk fe T[BQK d/ p/
BthA fdZbh (fpT{o') ftd/Sh r'ohnK fzeo:'r j? fe fdZbh d/ p[okVh
dk d/;h w[zfvnK d/ Bkb brkn ir fJbke/ d/ ekdhg[o fgzv d/ ofjD tkb/ N/ dh y[Sh 'u jh T[BQK dh y[Sh j?. T[; d/
fgsk B/ dZf;nk fe id'A dhge B/ T[BQK
zkfjo j?. eJh tko Gkos d/ bVe/ nkgD/ dhge e"fSe B/ :{H n?Z;H J/H dh S?bh w?ohB
fgnko B{z gkT[D bJh ftd/S gj[zu iKd/ N/g; B{z co?Av foet?;N G/ih. i{B 2015 B{z S?bh pko/ dZf;nk sK gfjbK T[BQK B{z
jB sK eJh ftd/Sh bVehnK ftnkj bJh 'u G/ih rJh co?Av foet?;N zohJ/ d't/A E'VQh fuzsk j'Jh fe S?bh fJE/ ofj ;e/rh
fJzvhnk nk iKdhnK jB. nfijh jh fJe d';s pD/. fJ; s'A pknd d'jK 'u u?fNzr iK BjhA iK fco dhge nwohek 'u
S[o{ j' rJh. u?fNzr eod/-eod/ dhge B{z n?vi;N eo ;e/rk iK BjhA. dhge dh
fdbu;g ejkDh j? fdZbh 'u ofjD tkb/ S?bh Bkb fgnko j' frnk. fJ; ;kb
fe;kB d/ p/N/ dh. nwohek dh ofjD iBtoh 'u dhge B/ S?bh B{z ftnkj d/ wK fJ; ftnkj B{z b? e/ ekch y[S ;h.
bJh gog'oz ehsk, jkbKfe T[; B{z T[whd T[j ne;o S?bh ns/ T[; dh wK d/ Bkb
tkbh r'oh fe;kB d/ p/N/ d/ fgnko 'u BjhA ;h fe S?bh T[; dk fJj gog'zb thvhU u?N eodh ofjzdh ;h. dhge d/
fJ; soQK dhtkBh j' rJh fe T[; d/ Bkb ;theko eo bt/rh. S?bh B/ dZf;nk fe
T[j th T[; B{z fgnko eodh ;h ns/ T[; ;wMkT[D s'A pknd T[; d/ gfotko tkb/
ftnkj eotkT[D ykfso ;Zs ;w[zdo'A gko
B/ fJ; foSs/ bJh jK eo fdZsk. fJ; s'A wzB rJ/. 24 wJh B{z S?bh fdZbh nkJh
nkgDk ;G e[M SZv e/ Gkos nk rJh. pknd id'A dhge B/ nkgD/ gfotko d/ ns/ d'jK B/ fjzd{ ohsh-fotkzK Bkb
eBkN g?b/; d/ nkohnk ;wki wzdo 'u
;'Sb B?ZNtofezr ;kJhN c/;p[Ze okjhA ;kjwD/ nkgD/ fdb dh rZb oZyh sK 4 i{B 2016 B{z ftnkj eo fbnk ns/
ehsh rJh d';sh gfjbK fgnko 'u pdbh 13 i{B B{z d'jK B/ fJ; ftnkj d/ pzXB
ns/ fco fgnko B{z gotkB uVQkT[D bJh
B{z ofi;Nov eotkfJnk. 44 ;kb dh
d'jK B/ ftnkj eo fbnk.
S?bh w?ohB N/g; :{H n?Z;H J/H 'u fBT{:koe
d/ e'b b?wB 'u ofjzdh ;h. T[; d/ fgsk
T[E/ g/ANo dk ezw eod/ jB. S?bh dZ;dh
j? fe T[; dh c?fwbh B{z fJ; ftnkj Bkb

e'Jh go/SkBh BjhA ;h. T[j dhge Bkb
ftnkj eoB bJh B"eoh SZv e/ fJzvhnk

nk rJh. 17 i[bkJh B{z d'jK d/ ftnkj

dh gkoNh oZyh rJh j?. fcbjkb S?bh
fiZE/ fjzdh p'bDk f;Zy ojh j?, T[E/ jh

T[j ykDk pDkT[Dk th f;Zy ojh j?. S?bh
ni/ N{fo;N thz/ 's/ Gkos 'u ofj ojh
j?. thz/ dh fwnkd ysw j'D 's/ T[; B{z
Gkos s'A tkg; th ikDk g? ;edk j?.

fpq;p/B (fpT{o') nk;No/bhnk d/ fuVhnkxo B/ nfijh wkdk Gkb{ dh s;tho id'A ikb 'u c;h fJj nihp'-rohp
ikoh ehsh rJh j?, fi;dhnK nZyK dk ozr tZyok j?. e'fJbk iksh dh wkdk Gkb{
dk fuVhnkxo d/ j;gskb ftu fJbki j'fJnk. dZf;nk frnk j? fe fJ; B{z eko wZSh d/y e/ wS/fonK d/ T[Zv/ j'S
d[oxNBk d"okB bZs 's/ ;ZN bZr rJh ;h. j;gskb tkb/ fJj d/y e/ j?okB j' rJ/
fe fJ; wkdk Gkb{ dhnK nZyK dk ozr tZyok j?. nfijk pj[s jh xZN j[zdk j?. T[BQK o{; (fpT{o') d[Bhnk Go 'u eJh nihp'-rohp ihtK dhnK s;thoK
fejk fe v/ftv p'th BK d/ fpqN/B d/ rkfJe dhnK nZyK dk ozr iBw s'A jh tZyok ;kjwD/ nkT[AdhnK ofjzdhnK jB. nfijh jh fJe s;tho nZi-eZb
;h. fJ; bJh T[;d/ Bkw 's/ fJ; wkdk Gkb{ dk Bkw oZfynk frnk. fuVhnkxo tb'A ekch tkfJob j' ojh j?. don;b, o{; dh ekwk Bdh 'u d' wS/fonK
dZf;nk frnk fe nfijk pj[s jh xZN j[zdk j? fe fe;/ ikBto dhnK nZyK dk ozr B{z fJe nihp wZSh fwbh j?. ekb/ ozr dh fJ; wZSh B{z d/y e/ wS/o/ th
tZyok j't/. fJ; bJh fJj pj[s yk; Gkb{ j?. fJ; B{z j;gskb s'A S[ZNh fwb u[Zeh j?. j?okB jB. fJ; wZSh dk fujok pVk fGnkBe j?. fJ; d/ bzp/ fsZy/
b'e fJ; B{z d/yD bJh pj[s T[s;[e jB. dzd s/ Jhb tork ;oho d/y e/ eJh wS/o/ fJ; B{z ukJhBhz ;bhgo
dZ; oj/ jB sK eJh fJ; B{z fgokBQk dh gqiksh dZ; oj/ jB.

VISION ACCOUNTING

IMPERIAL CONVEYANCING

12 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016

r[Z;k nkT[D 's/ u[zpe pD iKd? w/jws nk;kB BjhA ;h Gkos-gkfe;skB dh tzv, s;thoK 'u d/y' y"cBke wzz o

nzekok (fpT{o') ;'u' i/eo s[;hA fe;/ w[zv/ Bkb pfj; eo oj/ j' ns/ T[;d/ r[Z;/ BthA fdZbh$bkj"oº Gkos- ;" rJ/. fi; d/ dod B{z s[;hA fJBQK pko SZvD/ gJ/. fe;/ B/ ;'funk th BjhA
ftu nkT[Adh jh b'j/ dhnK uhzK T[v e/ T[; Bkb u[zpV ikD, fpbe[b nkfJoBw?B gkfe;skB tzv nk;kB BjhA ;h, fJ; s;thoK okjhA d/y ;ed'. tzv ekoB
;NkJhb ftu sK eh ej'r/< Gkt/A jh fJj ;[DB ftu nihp bZr/ go s[oeh ftu tzv ekoB bZyK p/e;{o b'e w"s dh BhAd tZvh frDsh 'u b'eK B{z nkgD/ xo- ;h fe eo'VK b'eK B{z fJe d/S s'A d{i/ d/
ofjD tkbk f;oc 9 ;kbK dk pZuk w/jws n;b ftu u[zpeh SeshnK Bkb b?; j?. S ikDk gt/rk.
T[j id'A th r[Z;k eodk j? sK B/V/-s/V/ oZyhnK b'j/ dhnK uhzK T[; Bkb u[zpV
iKdhnK jB. w/jws nkgD/ fgsk j[;?B ns/ wK nk:;{ Bkb s[oeh d/ nzskfbnk d/S dh tzv ekoB seohpB 2H5
Sfjo ftu ofjzdk j?, i' s[oeh d/ dZyDh gZSwh sNh fJbke/ ftu g?Adk j?. eo'V b'eK B{z nkgDk xo SZv bJh

xZN T[wo 'u ftnkj eotkT[D tkbh n"os d/ wzp{o j'Dk fgnk ;h ns/ fJ; d"okB
wuh GkiV ekoB 5 bZy s'A tX b'eK B{z
pZu/ th eotkT[Ad/ jB S/sh ftnkj
ikB rtkT[Dh gJh ;h. ;ojZd d/ d't/A

gk;/ bkSK d/ Y/o bZr rJ/ ;B, fiBQK
ftu eJh btkfo; jh ;V rJhnK ;B.

wzfBnk iKdk j? fe fpqfNS ;oeko B/
tzv dh gqfefonk mhe Yzr Bkb BjhA

fBGkJh. d/S 'u SKsh ftt;Ek pDk e/
oZyD dh fzzw/tkoh Gkos ns/
gkfe;skB dh BthA ;oeko 's/ nkJh
go d'jK d/SK dh BthA ;oeko e'b fjz;k
Bkb BfiZmD bJh zo{oh fJzszkw BjhA
;B. tzv d/ ;w/A b'eK B{z nkgD/ xoK d/

;kwkB sZe ;zGkbD BjhA fdZsk frnk.

fJj j? d[Bhnk dk ;G s'A v{zxk ;thfwzr g{b, fiE/ v[Zp ;edhnK jB fJwkosK

o'w (fpT{o') t?;/ sK s[;h d[Bhnk 'u j?, fJNbh d/ j'Nb Now fwb/g?Bh 'u 40 j[zdh j? go fJj g{b T[; Bkb'A th fznkdk
pj[s ;ko/ ;thfwzr g{b d/y/ j'Dr/ ns/ whNo v{zxk ;thfwzr g{b pfDnk j'fJnk v{zxk j?.

fJBQK 'u BjkT[D ns/ s?oB dk wzk th j?, fi; dk BK 'tkJh-40 vhg i':' j?. ikDekoh w[skpe ;kb 'u 365 fdB
fbnk j'fJnk go fe s[;h ed/ 130 whNo dZ;D:'r j? fe nkw s"o 's/ jo 10 j[zd/ jB, fiBQK 'u'A fJ; g{b dh tos'A
v{zxk ;thfwzr g{b d/fynk j?< fJj ;Zu wzfzbK fJwkos dh bzpkJh 100 c[ZN sZe ;e{pk vkJhftzr, ;h vkJht No/fBzr,

n?vt/Auo bJh e/t vkJhftzr ns/ c'N'S{N
bJh ehsh ik ;edh j?. fJj d[Bhnk dk

;G s'A v{zxk ;thfwzr g{b j? ns/ fJ; dk

BK tobv foekov 'u th j?. dZ;D:'r
j? fe fiBQK b'eK B{z s?oBk BjhA nkT[Adk,

T[BQK bJh-13 whNo dh ShS/ dh
nzvotkNo ;[ozr pDkJh rJh j?. fJ; d/

nkoehN?eN JhwkBthb poks' dZ;d/ jB

fe fJ; g{b dh yk;hns ;gk dhnK

y{phnK tkbk gkDh j?. g[b dk skgwkB

32-34 fvroh sZe jh ofjzdk j?.

fzeo:'r j? fe fJ; ;thfwzr g{b 'u
4300 fe:{fpe gkDh nkT[Adk j?. fJ;
'u-1H3 whNo s'A-12 whNo sZe dh
v{zxkJh 'u tZy-tZy gb/Nckow pD/ jB.
fJ; g{b dh S[o{nks 2014 'u j'fJnk.

ftfrnkBhnK B{z wzrb rqfj 's/ fwbh poc

tkfSzrNB (fpT{o') fJe nfXn?B dh wzBhJ/ sK nfij/ b'e xZN T[wo ftu ftnkj vkfJe;kJhv e'jo/ dh w'Nh gos izw
eotkT[Dk g;zd eod/ jB, fiBQK dh wK B/ xZN T[wo ftu ftnkj eotkfJnk j't/
go nfijk T[d'A j[zdk j? id'A wK dk ftnkj ;cb fojk j't/. iKdh j?. fJBQK fyZfsnK 'u xZNk T[ZvD
ekoB rowh B{z ;'y e/ oZyD dh ;wZoEk
nwohek dh UfjU ;N/N :{Bhtof;Nh d/ y'iekoK w[skfpe nfijhnK n"osK
fiBQK dk ftnkj Gb/ jh xZN T[wo ftu j'fJnk j't/ go fiBQK dk ftnkj BjhA xZN j[zdh j?, fi; ekoB o'zkBk d/
fNedk iK T[BQK d/ pZu/ ftnkj eoB dk c?;bk d/o Bkb b?Ad/ jB, SkfJd T[j skgwkB 'u s/zh Bkb T[sokn-uVQkn
nkgD/ wksk-fgsk dhnK rbshnK B{z d[jokT[D s'A puD bJh nfijk eod/ jB. j[zdk j?. y'ikoEhnK B/ fejk fe o'zkBk
fJe nfXn?B w[skfpe ftnkj d/ c?;b/ B{z b? e/ ftnesh nkgDh wK d/ ftnkj, tkSgheoB dh gqshfefonk Bkb fJ;
sbke ns/ ihtB ;kEh u[DB d/ c?;b/ s'A pj[s gqGkfts ofjzdk j?. e'jo/ Bkb xZNk w[bkfJw j' iKdk j?.

fJj j? d[Bhnk dk ;G s'A tZvk fJ; ekoB T[j Bwh B{z oks Go sZe

epfo;skB, fiZE/ dcB jB bZyK b'e pokpo oZydk j?. fJ; rqfj 's/ izwh j'Jh
ekopB vkfJe;kJhv d/ Gzvko jB, i'
tkfSzrNB (fpT{o') wzrb rqfj 's/ rJ/ brkfJnk j?. wzrb rqfj d/ fiBQK
Bk;k d/ 'wko; foekBf;z; nkofpNo' B/ fjZf;nK 'u poc dk gsk bZfrnk j?, Xo[tK j/m dZph j'Jh j?. rqfj d/ T[Zu/
fJ; bkb rqfj d/ e[M wfNnkb/ fjZf;nK T[BQK dh ;sfj oks B{z pj[s mzvh j' iKdh
j?, fi; ekoB fJBQK 's/ ekopB fJbkfenK 'u ekopB vkfJe;kJhv d/
'u ekopB vkfJe;kJhv poc dk gsk w";wh s"o 's/ izwD s/ fgxbD pko/ eJh
;kbK s'A y'i j' ojh j?. ftfrnkBhnK B/

dofwnkB/ s/ j/mb/ fJbkfenK 'u th oks
B{z e[M jZd sZe n;EkJh s"o 's/ ekopB
vkfJe;kJhv o{gh e'jok w"i{d j'D dk

gsk brkfJnk j?. nwohek nkXkos

Bk;k dh 'i?ZN gq'gbSB b?pkoNoh' d/
f;bt/B fge[n?e; B/ fejk fe wzrb 's/
oks B{z skgwkB pj[s xZN iKdk j? ns/

w";w iwkU doi/ T[s/ gj[zu iKdk j?.

'nzr{mk u{;D ns/ Bj[z e[soD tkb/ pZfunK 'u xZN ofjzdh j? n?boih j'D dh ;zGktBk'

prdkd (fpT{o') fJoke d/ wSj{o Sfjo BMc B/V/ tkdh nb ;bkw Bkwh fJZe w?bp"oB (fpT{o') fJe Bt/A nfXn?B y'ieosktK B/ dZf;nk fe fiBQK pZfunK n?boih j'D dh ;zGktBk pj[s xZN j[zdh
epfo;skB j?, i' 1991 ns/ 2003 d/ nwoheh jwfbnK s'A pknd spkj j' frnk s'A gsk bZrk j? fe nzr{m/ u{;D tkb/ B{z fJj d't/A p[ohnK nkdsK j[zdhnK jB.
;h. fJj epfo;skB fJzBh tZvh j? fe fJ; 'u bZyK b'eK B{z dcB ehsk frnk j?. iK nkgD/ Bj[z e[soD tkb/ pZfunK B{z T[BQK B{z xo dh X{V d/ eD, xkj, fpZbh, j?. fBT{zhb?Av d/ v[B/fvB ;e{b nkc w/
n?boih j'D dh ;zGktBk xZN j[zdh j?. e[Zs/ ns/ x'fVnK torhnK uhiK s'A vhf;B Bkb ezw eoB tkb/ ns/ w"i{dk
ikDekoh w[skpe ;Zdkw j[;?B d/ ekoiekb 'u e[odh b'eK dhnK ;w{fje
jZfsnktK ehshnK rJhnK ;B, fi; 'u gzi bZy b'eK B{z dcBkfJnk ik u[Zek j?. ;w/A 'u e?B/vk d/ w?ewk;No :{Bhtof;Nh
dZ;D:'r j? fe fJj epfo;skB fJoke d/ eJh SfjoK Bkb'A tZvh j?. fzeo:'r j? fe Bkb i[V/ w?bew ;hno; B/ fejk fe
fJ; epfo;skB 'u fizBhnK epoK jB, UBh nkpkdh s'A fJoke d/ tZv/ SfjoK dh
th BjhA j?. ;kvh y'i fJ; ;tZSsk d/ f;XKs d/

pokpo j?. ihtB dh S[o{nks 'u X{V iK
ehNkD{nK d/ ;zgoe 'u nkT[D Bkb
n?boih j'D dk ysok xZN ofj iKdk

j?. ;hno; B/ fejk fe jkbKfe n;hA

fJBQK nkdsK B{z T[sSkfjs ehs/ ikD
dh f;ckfoS BjhA eod/ go fJBQK nkdsK
d/ jK gZyh gfjb{ th ;kjwD/ nkJ/ jB.

fJ; nfXn?B B{z ghvhnkfNqe; w?rzhB
B/ gqekfSs ehsk ;h.

13 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016

HOPE COLLEGE

T[Zuh iksh d/ b'eK B/ BjhA fdZsk gkDh sK n"os B/ y'd fdZsk y{j ikB dh pkzh brk e/ e[M fJ; soQK Bdh

BthA fdZbh (fpT{o') T[Zso gqd/S d/ p[zd/byzv 'u T[Zuh iksh d/ gkDh B{z gko eoe/ ;e{b gj[zud/ jB fJj pZu/
d/D s'A wBQk eoB s'A pknd fJe n"os B/ fJeZb/ 40 gfotkoK bJh y{j
y'd fdZsk j?. e;s{oh p[zd/byzv d/ d{Xh fgzv 'u ofjD tkb/ T[BQK rohpK gzue{bk (fpT{o') fJE'A d/ pZu/ fet/A gkDh 'u'A bzx e/ w'oBh d/ ;hBhno ;?ezvoh
'u'A fJe j?, fiBQK B{z T[Zuh iksh d/ j?Avgzg s'A gkDh BjhA b?D fdZsk ;e{b 'u gVQB bJh iKd/ jB. pZfunK
iKdk. T[BQK B{z fJe wNe/ gkDh bJh jo o'z fJe izr bVBh g?Adh j?. 5 nkgDh ikB z'yw 'u gk e/ ;e{b gj[zud/ d/ wksk-fgsk dk efjDk j? fe j[D sK
;kb gfjbK e;s{oh B/ mkB fbnk fe T[j j'o podkSs BjhA eo/rh. T[; jB, T[BQK dhnK s;thoK B{z d/y e/ s[;hA
B/ izrb e'b fJe M"AgVh pDk e/ ofjDk S[o{ eo fdZsk. b'eK B/ T[; B{z pZfunK B{z b? e/ vo pfDnk ofjzdk j?.
gkrb eoko fdZsk. T[; d/ pZfunK B/ th T[; dk ;kE BjhA fdZsk. th j?okB ofj ikUr/. gzue{bk B/V/ w'oBh
T[E/ jh e[M wksk-fgsk fJ;/ vo ekoB
e;s{oh e'b T[ZE/ ofjzd/ j'J/ ghD dk gkDh BjhA ;h. T[; B/ p{zd-p{zd eo fgzv d/ fJBQK ;e{bh pZfunK bJh pkoS
T[; ;w/A fJe Sokg pD iKdh j? id'A pZfunK B{z gVQkT[Ad/ jh BjhA jB.
e/ gZEoK Bkb ghD dk gkDh fJeZmk ehsk. T[BQK B{z o'zkBk ikB i'yw 'u gk e/ fJ;
rfjoh Bdh B{z gko eoe/ ;e{b ikDk fzeo:'r j? fe w'oBh fJe fjb ;N/SB
e;s{oh B/ y{j y'dD dk T[d'A ;'funk id'A 2 fdBK sZe T[; e'b ghD th j? ns/ uzvhrVQ s'A fJbktk B/V/ d/
j[zdk j?. uzvhrVQ s'A 40 feb'whNo d{o
dk gkDh th BjhA ;h. T[; B/ ekch e'fSS ehsh go jko BjhA wzBh. T[; B/ fJ; fgzv dh fJj jkbs nZi dh BjhA b'e th fJE/ x[zwD bJh nkT[Ad/ jB go
iBtoh 'u fco s'A y'dDk S[o{ ehsk. T[; dh brB d/y T[; d/ p/fNnK,
B{zjK ns/ p/Nh B/ th T[; dk ;kE fdZsk. ngq?b sZe y{j y'dD bJh ;r'A ;kbK s'A nfijh jh j?. jfonkDk d/ ;oeko p[Bhnkdh ;j{bsK B{z b? e/ rzGho

brGr 40 gfotko fJei[N j' u[Ze/ ;B. i{B 'u T[j 25 c[ZN v{zxk y{j u"Xoh pz;hbkb d/ ekoiekb 'u w'oBh BjhA j?.
y'd u[Ze/ ;B go T[BQK B{z gkDh BjhA fwfbnk ;h. T[BQK B/ fco th y'dkJh gjkVh y/so 'u rowhnK 'u S[ZNhnK dh
pikJ/ po;ksh w";w 'u S[ZNhnK ehshnK MATRIMONIAL
pzd BjhA ehsh, fJj ;'u e/ wkB;{B 'u T[j fJ; y{j 'u gkDh iwQk eo iKdhnK ;B sKfe ftfdnkoEh d/ Bkb
b?Dr/. nkyo T[BQK B{z y'dkJh dk Bshik fwfbnk ns/ fJe jcs/ pknd Seeking suitable girl for Sikh
fe;/ soQK dh e'Jh nDj'Dh Bk j't/. fJ; Ravidas boy, has studied Fine Arts
jh fJe gZEo s'VB d"okB T[BQK B{z zwhB s'A gkDh fwb frnk. (Painting / Animation), height
Bkb y/so d/ b'eK B{z Gkoh ;j{bs j[zdh 5’8, born 1986. In Sydney for last
'r'bvw?B' dh jZfsnk s'A pknd j[D T[BQK dh ;'B/ dh SoN th rkfJp 2 years and 3 months on Student
;h feT[Afe fjb ;N/SB w'oBh d/ gjkVh Visa, originally from Ropar, Punjab.
w[zpJh (fpT{o') d[Bhnk 'u c[r/ dh jZfsnk s'A pknd j[D T[BQK dh dJhJ/ dZsk c[r/ dh jZfsnk thotko B{z y/so 'u pkoS pj[s s/z j[zdh j?. Caste no bar.
'r'bvw?B' d/ BK Bkb wSj{o j'J/ dZsk SoN th rkfJp j' u[Zeh j?. s[jkB{z dZ;
ehsh rJh ;h. jkbKfe T[BQK dh ;'B/ dh w'oBh pbke d/ pvh;/o ;e{b gVQB Please contact: +91
9988 76 55 86 (Boy’s father)
SoN fet/A rkfJp j'Jh, fJ; rZb dk tkb/ pZu/ gsbh gkJhg dh wdd Bkb
gsk g[b; BjhA brk ;eh j? ns/ Bk jh or 0451 053 161
T[; 's/ g?db uZb e/ Bdh BkfbnK B{z
xo d/ fe;/ w?Apo B{z fJ; pko/ e'Jh gko eod/ jB. okihfNeoh gzukfJs d/

ikDekoh j?. doiB fgzv d/ pZu/ E:'b Bdh d/ v{zx/

g[b; dh g[ZSfrZS 'u r'bvw?B d/
p/N/ S[Gw B/ fejk fe SoN sK fuzutv d/
oKek fiT{boz d/ fJE/ j?. fJ; s'A pknd
g[b; id'A T[E/ gj[zuh sK fiT{boz B/
fejk fe T[BQK dh SoN pDkT[D s'A pknd
tkg; ed/ BjhA nkJh. g[b; d/ ;kjwD/

j[D ;G s'A tZvk ;tkb fJj j? fe nkfyo

;'B/ dh SoN feZE/ rJh< g[b; B/ jZfsnk
d/ fJ; wkwb/ 'u j[D sZe nw"b e?bkS
gmko/, S?b/S ;[fonkeKs tkbe/, ftSkb
dZsk gkoy/, foNkfJov fe;B tkbe/,

gqw'd ;zskokw Y'bg[ohnk ns/ ;[SKs
gtko B{z fjok;s 'u b? u[Zeh j?.

14 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016 ezdhb pb'u dh wK B/ dZ;h jZfsnk d/ fgZS/ dh ;kfzS

c/;p[Ze 's/ gqf;ZX j? fJj 'eK', bkj"o (fpT{o') woj[w gkfe;skBh wkvb ezdhb pb'u dh wK B/ nZi d'S brkfJnk fe fJe uofus w"bth w[csh
ckb'noz dh frDsh j? 22000
npd[b eth B/ T[BQK dh p/Nh dh jZfsnk
t?Be{to (fpT{o') c/;p[Ze 's/ gqf;ZX j'D bJh b'e eh e[M BjhA eod/ go fJe eK
j?, i' c/;p[Ze 's/ fJzBK gqf;ZX j? fe T[; B{z 22000 b'e ckb' eod/ jB. ih jK, c/ bJh T[BQK d/ p/N/ B{z GVekfJnk. ;'Sb
;p[Ze 's/ fJj eK fe;/ ;?bhfpqNh s'A xZN BjhA j?. fJj eK n;b ftu e?B/vk dk j? whvhnk ;Nko Bkb fttkdg{oB thvhU
ns/ fJj e'Jh nkw eK BjhA j?. t?Be{to ftu fJe ngokX tkbh EK 's'A fJ; eK B/
;p{s fwNkT[D dh e'fSS ehsh ;h ns/ ngokXh dk uke{ w{zj ftu b? e/ T[Zv frnk d/ ;kjwD/ nkT[D 's/ fJj w"bth
;h. pknd ftu g[b; tkb/ B{z E'VQh d{o ik e/ fwfbnk ;h. T[; ;w/A s'A g{oh d[Bhnk ;[oyhnK 'u nkJ/ ;B.
fJ; eK dh ubkeh dh dhtkBh j' rJh ;h. nkbw fJj j? fe b'e c/;p[Ze 's/ fJ; d/
g/i B{z p/jZd bkJhe eod/ jB ns/ fJ; dhnK SokosK d/yd/ jB. 26 ;kbk wkvb dh wK dk fJj

e?BZe Bkwh fJ; eK fJj g/i SkB porw?B Bkwh ftnesh ubkT[Adk j?. fpnkB nfij/ ;w/A nkfJnk id g[b; B/
porw?B dk efjDk j? fe fJj eK T[; B{z T[; d/ xo d/ pkjo fwfbnk ;h. porw?B
dk efjDk j? fe fJj eK pj[s ;ko/ b'eK B{z fwbdk j?. i' b'e fJ; B{z g;zd nkT[Ad/ x'SDk ehsh j? fe woj{w wkvb dh
jB. fJj T[BQK Bkb ;jh ofjzdk j? ns/ i' g;zd BjhA nkT[Adk, T[; 's/ jwbk eo jZfsnk dh iKu d/ wkwb/ 'u w[csh eth
fdzdk j?. e?BZe f;roNK d/ g?e/N, o'fbzr g/goz, bkJhNoz, ukphnK nkfd th u[Ze B{z th Skfwb ehsk ikt/rk. thvhU g';N
e/ T[Zv g?Adk j?. fJ; dh gSkD bJh fJ; d/ g?o ftu bkb ozr dk SZbk gkfJnk nkT[D 's/ fttkd s'A pknd eth B{z o{J/
frnk j?. s-J/-fjbkb ew/Nh s'A jNk fdZsk frnk

;h. ihU fBT{z Bkb rZb eod/ j'J/ ezdhb
dh wK B/ d'S brkfJnk fe w[csh eth,
T[BQK dh p/Nh d/ ;kpek gsh nkfSe j[;?B
ns/ Skfjd BK dk ftnesh th jZfsnk
'u Skfwb ;h.

g[b; nfXekoh B/ woB s'A gfjbK c/;p[Ze 's/ fbfynk Gkt[e ;zd/S

p?NB o{i (fpT{o') nwohek
'u p?NB o{z d/ fJe g[b;
nfXekoh B/ nkgDh w"s s'A
gfjbK c/;p[Ze 's/ pVk jh
Gkt[e ;zd/S fbfynk ;h ns/
fejk ;h fe T[j ;ohoe ns/
GktBkswe s"o 's/ EZe u[Zek
j?.

T[;B/ fbfynk ;h fe fJe
ekbk j[zd/ j'J/ fJe g[b;
nfXekoh j'Dk fezBk n"yk j[zdk
j?. i?e;B (32) Bkwe fJ;
g[b; nfXekoh dh r'bh wko e/
jZfsnk eo fdZsh rJh ;h.
;'wtko ;t/o/ fJe pzd{eXkoh B/
T[;B{z ns/ 2 j'o g[b;
eowukohnK B{z r'bh wko fdZsh
;h. T[BQK B{z r'bh wkoB tkbk
th fJe ekbk (nSt/s) jh ;h.

SINGH MECHANIC

15 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016

nkgDh fzzdrh B{z yso/ 'u gk e/ G[Zy/ wrowZSK B{z 'Utot"u' r/w 'u feodko B{z fdZsk fjzd{ d/th dk o{g, fttkd

e[M fJ; soQK G'iB y[nk oj/ jB ;?bkBh frnk j?. jkbKfe fJj r/w phs/ d'

Btkdk (fpT{o') r/wz dh d[Bhnk fttkd S[o{ j' frnk j?. fJ; r/w ftu wjhfBnK s'A y/vh ik ojh j? go j[D
'u fJ; ;kb dh ;G s'A g;zdhdk r/w 'u'A fJe feodko B{z fjzd{ d/th dk o{g fdZsk
fJZe 'Utot"u' d/ fJe feodko B{z b? e/ nwohek d/ fJe fjzd{ bhvo okiB i/v
frnk j? ns/ T[; dk BK ';/w?Nok' oZfynk
B/ fJ; feodko B{z b? e/ fJbzkw
brkfJnk j?.

okiB B/ r/w d/ feodko ';/w?Nok'
's/ fJsokz iskT[Ad/ fJ; B{z r/w s'A
jNkT[D dh wzr ehsh j?. okiB i/v B/

nkgDh t?Zp;kJhN 's/ fejk j? fe b'e d/
th dh g{ik eod/ jB. i[nkJ/;fNe s/

ehp'ov zohJ/ d/th B{z ezNo'b eoBk T[BQK
dk ngwkB eoBk j?.

okiB fJ; s'A gfjbK th eJh r/wz
d/ feodkoK 's/ fJsokz iskT[Ad/ oj/
jB. i/v B/ nkgDh t?Zp;kJhN 's/ fejk
j? fe T[j nwohek d/ Btkdk 'u ofjzd/
jB s/ fjzd{ ;wki d/ nkr{ jB. T[BQK dh

t?Zp;kJhN w[skpe T[j :{Bhto;b

;[;kfJNh nkc fjzd{fJzw d/ gqXkB jB.

pkpk t/Ark dh GftZypkDh, ikD' fe; ;kb 'u ysw j't/rh d[Bhnk

p?Aeke (fpT{o') fJBQK s;thoK ekoB d[BhnK d/ ;G s'A ysoBke ;?bkBhnK d/ p[brkohnk (fpT{o') nkgD/ ns/ i/eo T[BQK dh fJj GftZypkDh th ;kps j'JhnK jB. pkpk t/Ark
ihtBekb ftu seohpB 100 ;Zu j'Jh sK 5079 ;zBQ ftu d[Bhnk p[brkohnk ftu g?dk j'Jh fJe B/sojhD
fyZu d/ e/Ado B{z pzd eoBk fgnk. dZ;D:'r j? fe s;thoK 'u uhBh ;?bkBh, gkDh GftZypkDhnK eoB tkbh pkpk t/Ark ysw j' ikt/rh. j[D sZe pkpk t/Ark wfjbk ;h. T[j T[ZE/ 'Bk;sq/dw; cokw
's/ s?odh w?Nb okcN 's/ yVQ/ jB ns/ T[BQK d/ uko/ gk;/ fGnkBe wrowZS fJeZm/ dh jo GftZypkDh ;Zu ;kps j'Jh j? dhnK fznkdkso GftZypkDhnK ;Zu fd pkbeB' d/ BK Bkb wSj{o ;h. pkpk
j'J/ jB. t/Ark B/ fizBhnK GftZypkDhnK ehshnK,
T[BQK 'u'A fznkdkso e[dosh nkcsK Bkb
ikDekoh w[skpe fJj s;thoK EkJhb?Av d/ u'Bpoh n?bhc?AN fezrvw dhnK jB. ;zpzXs ;B. T[j pkpk t/Ark jh ;h fi;
B/ c[e[Shwk jkd;/, ;[Bkwh ns/ nkJhH
s;thoK 'u d/fynk ik ;edk j? fe fgzio/ fijh okcN 'u eJh ;?bkBh yVQ/ jB. fJBQK n?Z;H nkJhH n?Z;H tor/ ysfonK s'A
'u'A eJh ;?bkBh wrowZSK B{z bzph okv Bkb wk; d/ N[eZV/ y[nk oj/ jB. eJh b'e gfjbK jh d[Bhnk B{z ikD{z eotk fdZsk
w'pkfJb ns/ e?wfonK Bkb s;thoK th fyZu oj/ jB. dZ;D:'r j? fe B/fVUA bzx ;h. fJzBK jh BjhA nwohek ftu j'J/
nZstkdh jwfbnK pko/ th pkpk t/Ark
oj/ N?e;h vokJhto B/ fJ; fGnkBe gb dh s;tho fyZu e/ ;'Sb whvhnk 's/ g';N B/ GftZypkDh ehsh ;h. o{; ns/ :{og
ehsh j?. s;tho tkfJob j[zd/ jh g[b; wrowZS ckow 's/ gj[zu rJh. dZ;D:'r j? ftu bzp/A ;w/A sZe T[; B{z fJe ;zs d/ s"o
fe g[b; B/ nrb/ 90 fdBK sZe fJ; ckow B{z pzd eotk fdZsk j?. ;/cNh u?fezr s'A 's/ ;BwkBs ehsk frnk. 1996 ftu
pknd fJ; B{z fco s'A y'bQ fdZsk ikt/rk. g[b; w[skpe G[Zy/ wrowZSK dk M[zv feSsh T[BQK dh 85 ;kb dh T[wo ftu w"s j'
B{z gbN ;edk ;h ns/ fJ; Bkb ;?bkBhnK dh ikB B{z ysok j' ;edk ;h. wrowZS rJh. id'A fe T[; dhnK ehshnK eJh
GftZypkDhnK nZi th b'eK bJh
ckow d/ wkbe B/ dZf;nk fe T[j cb'fNzr fgzio/ 'u fJZe ;w/A 'u 15 ;?bkBhnK B{z b? T[s;[esk dk ekoB pDhnK j'JhnK jB.
iKd/ jB.

G D ASSICIATES

DREAMS AUSTRALIA

16 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016

'dZyDh ncohek 'u b'eszso d/ 'rzikgD' e'Jh bk-fJbki phwkoh BjhA fojk, T[Zr ;ed/ B/ fco tkb
T[Gko B/ rKXh ih 'u irkJh nby'

ibzXo (fpT{o') pj[s ;ko/ Sfjoh s/ fe;/ th ftnesh dh ;woZEk ns/ BjhA ofjzd/ sK ftnesh B{z fJe fe;w
zh Bkb tkb MVB ns/ rzi/gD d/ o'r dh xkN fijh oVeD bZrdh j?.
s'A ghVs j'D ekoB go/SkB ofjzd/ jB. gqGktSkbh Sy;hns bJh tkbK dk j'Dk
p/jZd zo{oh j? go id'A fe;/ ekoB tkb j[D pkzko 'u fJ; bJh pj[s ;ko/
e[dosh ns/ r?o-e[dosh fJbki

T[gbZpX jB, fiBQK 'u 'n"ok w?vh;gkn'
dk BK th fzeo:'r j?. fgSb/ e[M no;/
d"okB 'n"ok w?vh;gkn' B/ rzi/gD d/
fJbki d/ wkwb/ 'u 'sbh 's/ ;oQ'A iwkT[D'
tor/ ekoBkw/ ehs/ jB, fi; Bkb rzi/

f;o 's/ fco gfjbK tor/ e[dosh Yzr d/
ekb/ f;nkj tkb Bzo nkT[D bZr/.

fJ; seBhe nB[;ko Bk sK e'Jh

;oioh ehsh iKdh j? ns/ Bk jh o'rh B{z

e'Jh sebhc j[zdh j?. fJBQK tkbK 'u
f;Zeoh nkfd tor/ o'rK dk Bkw'-fBSkB
th BjhA j[zdk. 'w?vh;gkn' B{z Go';k j?
fe T[j nkT[D tkb/ fdBK 'u fJ;
seBhe Bkb j'o pj[s ;ko/ b'eK dk

;cb fJbki :ehBh pDk ;eDr/.

fJ; ;kb d/ gfjb/ S/ wjhB/ Xosh ojh ;G s'A row

i'jkBpor (fpT{o') dZyDh ncohek 'u b'eszso d/ T[Gko B/ wjkswk rKXh d/ tkfSzrNB (fpT{o') Bk;k d/ nzefVnK S[o{nks d/ pknd s'A nkoefNe ;kro nwoheh g[bkV J/iz;h Bk;k B/ dZf;nk
ihtB 'u nby irkJh ns/ nZi g{oh d[Bhnk T[BQK dk ;BwkB eodh j?. dZyDh w[skpe fJ; ;kb d/ gfjb/ S/ wjhB/ ftu poc dk gZXo th ;G s'A xZN doi fe ;z;koe skgwkB ns/ nkoefNe
ncohek 'u Gkosh jkJh efwSBo o[uh xBfSnkw B/ fJZE/ fJe Bt/A e"ch-N/pb p[Ze Xosh ;G s'A row ojh. fJ; d/ Bkb ehsk frnk. Xosh ns/ T[grqfj d/ ;kro ftu poc d/ gZXo d/ o{g ftu
dh x[zv u[ekJh bJh nk:'fis fJe ;wko'j ftu fJj ftuko oZfynk. fJ; e"ch-N/pb ;kb 1979 d/ T[grqfj foekov dh nzefVnK d/ w[bKeD d/ nkXko 's/ ibtk:{ gfotosB d/ d' ;ze/seK d/
foekovK B/ fJ; ;kb d/ gfjb/ S/
p[Ze 'u T[j d;skt/z g/S ehs/ rJ/ jB, i' fJ; d/S d/ b'eszso 'u rKXh ih dh wjhfBnK d/ eJh foekov s'V fdZs/ jB.
G{fwek pko/ dZyDh ncoheh b'eK ftu fdbu;gh B{z do;kT[Ad/ jB, fi; s'A pknd nwohek ftu Bk;k d/ r/vkov
fJz;NhfuT{N cko ;g/; ;Nvhz d/ w[skpe
B?b;B wzv/bk b'eszsoh o{g Bkb u[D/ rJ/ gfjb/ okSNogsh pD/. ;kb 2016 d/ gfjb/ S/ wjhB/ nkX[fBe
eZb ikoh e"ch-N/pb p[Ze '101 rKXhtkdh gq/oDktK' B{z ewbpZX eoB tkb/ skgwkB foekov d/ w[skpe ;G s'A row
oj/. iBtoh s'A b? e/ i{B sZe Xosh
gZsoeko ceho j;B B/ fejk fe rKXh ih T[; d/ G/dGktg{oB ekB{zB yk; eo e/ 19thA ;dh d/ nkyoh ;kbK dh s[bBk
ftu n";sB 1H3 fvroh ;?b;hn; tX/o/
Gkosh GkJhuko/ fto[ZX pDkJ/ rJ/ ekB{zBK dk fto'X eoB B{z b? e/ dZyDh ncohek row ojh. fJj foekov N[ZND s'A pknd
Bk;k d/ ftfrnkBhnK B/ fejk fe fJj
ftu fJe wSj{o B/sk pD rJ/ ;B go ozrG/dh ;oeko B/ T[BQK dhnK e'fSSK B{z pj[s wjZstg{oB j? fe ;z;koe skgwkB
gSkD BjhA fdZsh. j;B B/ fJ; w"e/ 's/ fejk fe T[BQK dh feskp tZy-tZy ;oekoh ns/ nkoefNe ;kro ftu poc d/ gZXo
ns/ fBih rKXhtkdh rshftXhnK 's/ fgSb/ d' djkfenK ftu T[BQK tb'A fby/ rJ/ ftu gfotosB ikoh j?.
b/yK ns/ fuZsoK dk ;zrqfj j?. fJ; w"e/ 's/ rKXh ih dh g'sh fJbk rKXh dk ;zd/S
gfVQnk frnk, fi; 'u fejk frnk, ''rKXh ih i' ;B ns/ i' T[BQK B/ fejk, T[; dk
fJ; 'u ;ko j?.''

;'Sb whvhnk 's/ fJ; bVeh dh

dhtkBh j'Jh g{oh d[Bhnk, ikD' feT[A<

111 ACCOUNTING

N'ehU (fpT{o') ;'Sb whvhnk 's/ fJBhA-fdBhA fJZe ikgkBh bVeh dh s;tho tkfJob j' ojh j?.
dZ;D:'r j? fe fJ; ';kfJnk' Bkwh fJ; bVeh B/ ;e{b dh vo?Z; gkJh j'Jh j?. fgSb/ e[M ;w/A ;'Sb whvhnk
d/ ygseko ;kfJnk dh fJ; s;tho B{z ekch g;zd eo oj/ jB. jkbKfe, fJj bVeh Bk sK fe;/ nfGB/sk
dh p/Nh j? ns/ Bk jh fJ; B/ e'Jh wjkB ezw ehsk j?. fJ; d/ pkti{d fJj ;'Sb whvhnk 's/ SkJh j'Jh j?.
ikDekoh w[skpe ';kfJnk' Bkwh fJj bVeh n;bh BjhA j?, ;r'A fJj ;kcNt/no Bkb pDkJh rJh j?. Eqh
vh fJc?eN; okjhA pDkJh rJh ;kfJnk B{z fJZe ikgkBh i'Vh B/ 'wkfJnk' ;kcNt/no Bkb pDkfJnk j?.
dZ;D:'r j? fe fJj ;kcNt/no n?Bhw/SB d"okB tofsnk iKdk j?. ;kfJnk dh fJj s;tho ;'Sb whvhnk
's/ jzkoK b'eK tb'A S/no ehsh ik u[Zeh j?. fJZe ygseko dk efjDk j? fe fJj fpbe[b n;bh bVeh dh
soQK fdZydh j?. T[; B/ fejk fe gfjbh tko fJ; s;tho B{z d/yD 's/ nfijk BjhA bZrdk fe fJj fe;/
;kcNt/no Bkb pDkJh rJh j?. fJj ;Zuh pj[s y{p;{os j?.

17 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016

pz;oh ekoB 'nZstkdh' ;wM/ rJ/ b[fXnkDk L g{o/ gfotko B{z esb eoB s'A pknd
f;Zy B"itkB B/ fdZsk y[ZbQk u?bzi ehsh y[de[Sh, g{ok ;Zu ikD j' ikDr/ o"ArN/ yVQ/

fjT{;NB (fpT{o') nwohek d/ Uob?Av' fty/ fJe j'Nb ftu B;bh G/dGkt dk b[fXnkDk, (fpT{o') Bro d/ ;G s'A id'A ;t/o/ ;kY/ 10 e[ ti/ fJe B"eokDh ;kfjp rJh j'Jh ;h fit/A jh wksk tkg;
gkS fJbke/ GkJh oDXho f;zx Bro 'u ezw eoB d/ bJh e'mh ftu nkJh ;h sK nkJh sK ;zdhg B/ T[; B{z th r'bhnK
fSeko j'J/ ;zrhseko Bhbwihs fYZb'A B/ nwohek d/ b'eK B{z y[ZbQk u?bzi fdZsk j?. fJe nX/V B/ foSs/dkoK Bkb uZb oj/ vqkfJzr o{g ftu puB e"o dh bkS gJh wko fdZshnK. r'bhnK fJzBh Bzdhe s'A
fJZe fBZih nypko B{z fdZsh rJh fJzNoftT{ d"okB Bhbwihs B/ fejk fe fiBQK zwhBh MrV/ ekoB fBokS j' e/ nkgDh d/y e/ T[; B/ r[nKY ftu ofjD tkbh f;o ftu wkohnK rJhnK ;B fe f;o
wK, p/Nh ns/ gsBh B{z esb eoe/ pknd fJe n"os B{z dZf;nk. dk ekch fjZ;k T[Zv frnk ;h ns/ wk;
b'eK B/ T[; B{z SZeh ;wM e/ g[b; p[bkJh ;h, T[BQK B{z j'o XowK pko/ ikDB ns/ y[d ftu nkgD/ nkg B{z th d' r'bhnK wko d/ b'EV/ sZe SZsK ns/ ezXK Bkb fuzpV
B{z f;Zfyns eoB dh b'V j?, fi; Bkb ;kvk d/S wjkB pD/. Bhbwihs dk fJj e/ y[de[Sh eo bJh. fJ; tkodks Bkb id'A n"os xo ftu r[nKYhnK rJ/ ;B. xo dh jkbs fJj ;h fe irQk-
u?bzi T[BQK ;ko/ b'eK B{z j?, i' f;ZyK B{z T[BQK dh fdZy ekoB w[;bwkB ;wM b?Ad/ jB fJbke/ d/ b'e dfjb T[Zm/ ns/ fJbke/ ;w/s nkJh sK puB e"o dh bkS d/y e/ irQk y{B fyZbfonk fgnk ;h.
ftu g{oh soQk dfjSs c?b rJh. g[b; T[; d/ th j'S T[Zv rJ/. xo d/ pkeh
ns/ 'nZstkdh' j'D dk N?r brk fdzd/ jB. Bhbwihs B/ fJBQK b'eK B{z y[ZbQk u?bzi B{z w"e/ 's/ jh fJe 315 p'o vpb p?ob w?ApoK B{z d/yD d/ bJh id'A T[j T[Zgoh ;zdhg nkgD/ fgsk d/ d{i/ ftnkj
fdZsk j? 'w/o/ pko/ ikD''. rzB ns/ doiBK ekos{; pokwd ehs/. wzfzb 's/ pD/ ewo/ ftu rJh sK T[E/ s'A puB e"o dh n"bkd ;h. T[; d/ fgsk
;zdhg ns/ nwBdhg dhnK bkSK d/y e/ dk d/jKs j' u[Zek ;h. T[; dh ekch
fzeo:'r j? Uob?Av' d/ fJe j'Nb ftu bzu eo oj/ Bhbwihs B{z T[; ;w/A B;bh g[b; efwSBo ifszdo f;zx n"by T[j dfjb T[Zmh ns/ T[; B/ s[ozs g[b; ikfJdkd ;h fi; s'A T[; B{z feokfJnk
ftseo/ dk fSeko j'Dk fgnk id'A T[ZE/ w"i{d fe;/ ftnesh B/ T[; dh pz;oh d/ B/ dZf;nk fe woB tkfbnK dh gSkD B{z ;{uBk fdZsh. fJzB/ ftu pzd ewo/ ftu'A nkT[Adk ;h ns/ T[;/ s'A T[; dk ns/ T[;
pke; B{z SZeh ;wM fbnk ns/ T[; B{z nZstkdh dZ; e/ g[b; p[bk bJh. g[b; B/ 50 ;kbK ;zdhg f;zx wKrN, T[; dh B"eokDh fgzeh th pkjo nk rJh, T[; B/ d/ gfotko dk r[zkok j[zdk ;h. ;zdhg
Bhbwihs dh iKu ehsh ns/ pknd ftu T[BQK s'A w[nkch th wzrh. fYZb'A B/ fejk wksk 73 ;kbK puB e"o, gsBh 45 ;koh rZb dZ;h fe ;zdhg B/ fszBK B{z dk nkgD/ fgsk dhnK gfjbhnK n"bkdK
;kb nwBdhg e"o ns/ p/Nh 16 ;kbk r'bhnK Bkb G[zB ;[ZfNnk ;h ns/ T[; B{z Bkb zwhBh MrVk uZb fojk ;h. eohp
fe Gkt/A nfijk gfjbh tko j'fJnk j? fe T[; 's/ g[b; p[bkJh rJh j't/ go T[; B{z fdbBki e"o ti'A j'Jh j?. iKu w[skpe vok e/ fJe ewo/ ftu pzd eo fdZsk 7 wjhB/ gfjbK T[j T[BQK e'b'A e/; jko
SZeh BzoK Bkb d/y/ ikD dh fJj e'Jh gfjbh xNBk BjhA ;h. ;zdhg w{b o{g s'A fe;kB gfotko Bkb frnk. frnk ;h, fi; s'A pknd T[j gq/SkB j'
;zpzXs ;h ns/ nZieb T[j gqkgoNh frnk ;h ns/ fJ;/ gq/SkBh ekoB T[; B/
j?okBh dh rZb j? fe fJ; xNBk s'A e[M fdBK pknd jh Bhbwihs B/ tkJhN vhfbzr dk ezw eodk ;h. fJE/ T[j ns/ g[b; efwSBo B/ dZf;nk fe nkgD/ g{o/ gfotko B{z ysw eoe/ nkg
5 ;kb gfjbK e'mh b? e/ ofjD nkfJnk B"eokDh fgzeh B/ dZf;nk fe ;zdhg B/ y[de[Sh eo bJh. T[BQK B/ dZf;nk fe
jkT{; ftu gockw?A; fdZsh. e?B/vk d/ t?Be{to ftu g?dk j'J/ Bhbwihs B/ fejk ;h. fJ; tkodks dk gsk T[d'A bZrk, gfjbK nkgDh gsBh, p/Nh B{z r'bhnK g[b; B{z fdZs/ fpnkB ftu fgzeh B/
wkohnK, T[; ;w/A T[; dh wksk r[od[nkok dZf;nk fe T[j ;zdhg d/ xo ftu jh
fe B;bh ftseo/ dh fdb s'VB tkbh fJ; xNBk s'A pknd tkJhN jkT{; ftu g/ ofjzdh ;h ns/ T[; dh p[ZYh wK dh ;/tk
eodh ;h. ;t/o/ ;zdhg nkg rzB b? e/
Sekoh d/Dk, T[; bJh fJe tZvk u?bzi ;h go fJ; xNBk B/ T[; B{z j'o tXhnk g/
Sekoh d/D bJh T[sSkjs ehsk. nkfJnk ;h ns/ T[; B{z vokT[Ad/ j'J/ ewo/
'u pzd eo fdZsk ;h ns/ T[; d/ ;kjwD/
Bhbwihs B/ fejk fe nwohek ftu j'J/ 9$11 d/ nZstkdh jwb/ s'A pknd jh ;zdhg B/ nkgDh p/Nh B{z r'bhnK wko
fdshnK sK T[j soQK vo rJh ns/ ewo/
dkVQh ns/ gZrK ekoB f;ZyK B{z w[;bwkB ;wM fbnk iKdk j?. T[j ne;o rbs ftu pzd j' e/ ofj rJh. T[; B/ sK pZ;
r'bhnK uZbD dhnK ntkzK jh ;[DhnK
gSkD d/ fSeko j[zd/ jB. Bhbwihs i' fe 15 ;kb dh T[wo s'A ;zrhs d/ y/so Bkb ;B. eohp 4 xzN/ T[j dfjSs ftu ewo/
i[fVnk j'fJnk j?, nwohek, e?B/vk, pqkzhb, noiBNhBk, g/o{, e'bzphnk, fubh, ftu pzd ojh. T[j T[d'A pkjo fBebh
w?e;he', pzrbkd/S ns/ ;'wkbhnk tor/ y/soK ftu ;zrhs okjhA fgnko tzv u[Zek id'A b'e xo ftu nkJ/ ns/ r'bhnK
j?. uZbDhnK pzd j'JhnK. T[BQK B/ dZf;nk
fe fJj esb eoB s'A pknd y[de[Sh
eoB dh tkodks j?. fJ; s'A fJbktk th

g[b; eJh fET{ohnK 's/ ezw eo ojh j?.
g[b; B/ ;zdhg d/ j'oBK foSs/dkoK B{z th
;{fus eo fdZsk j?.

PT. SANJEEV

18 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016

13 ;kb S'Nh osBk Bkb B;ho{dhB B/ ehsk ;h HHHsK fJj j? gkbht[Zv ;[go;Nko
gq/w ftnkj, ikD' fet/A j'Jh ;h gfjbh w[bkeks fizwh S/ofrZb dk n;bh Bkw!

w[zpJh (fpT{o') fcbw fJzv;Noh 'u g[o;eko Bkb ;BwkfBs ehs/ rJ/ ;zpzX oZyD tkbh fJj i'Vh fgSb/ 34 uzvhrVQ (fpT{o') pkbht[Zv s/ gzikph fcbwK d/ ndkeko fizwh S/ofrZb dk
100 s'A th tZX fcbwK 'u ezw eoe/ d/ ;kbK s'A fJeZm/ ofj oj/ jB. 1975 'u n;bh Bkw i;ihs f;zx frZb j?. fJj Bkw i;ihs s'A fizwh fet/A j' frnk, fJ; d/
S-ftd/S 'u nkgD/ nfGB? dk b'jk B;ho{dhB Skj d/ fcbwh e?ohno pko/ fJBQK dh gfjbh w[bkeks j'Jh ;h. rZb fgZS/ fJe fdbu;g ejkDh j?. don;b fcbw 'wkfu;' 'u i;ihs d/ feodko dk
wBtk u[Ze/ Bkwh nfGB/sk B;ho{dhB sK ;ko/ b'e ikDd/ jB go T[BQK dh 1975 dh j?, id'A osBk ekb/i Bkw fizwh ;h. ;' i;ihs B{z fJj Bkw fJzBk g;zd nk frnk fe T[BQK B/ n;b
ftfdnkoED ;h ns/ B;ho{dhB fzzdrh 'u th fJjh Bkw oZyD dh ;'u bJh.
Skj 66 ;kb d/ j' u[Ze/ jB. 1950 'u fBih fzzdrh Bkb i[VhnK eJh rZbK n?cHNhHnkJhHnkJh s'A rq?i{J/SB eo oj/
g?dk j'J/ B;ho{dhB Skj B/ nkgD/ e?ohno ni/ sZe nD;[DhnK jB. ;B. ;fsnkd/t d[p/ d/ fBod/SB 'u pD/ fizwh B/ fejk, 'fcbw 'wkfu;' d/ eq?fvN; 'u nZi th w/ok Bkw i;ihs f;zx
dh S[o{nks bkbht[Zv (gke f;B/wk) s'A ';zG'r ;/ ;zfBnk; sZe' BK d/ vokw/ 'u frZb fbfynk nkT[Adk j? go w?B{z fizwh fJzBk g;zd nk frnk fe w?A fco fJjh Bkw
ehsh ;h. eJh B?SBb ns/ fcbwc/no B;ho{dhB B/ 1982 'u nkgDh gq/ T[BQK B/ gfjbh tko ezw ehsk ;h. fJ; oZy fbnk.
fwek ns/ ndkekok osBk gkme Bkb d"okB T[BQK dh gfjbh w[bkeks j'Jh ;h.
fJ; w[bkeks d/ pko/ 'u osBk B/ fJe uhB B/ pDkfJnk d[Bhnk dk ;G s'A tZvk ;w[zdoh ijkz
ftnkj ehsk ;h. tZy-tZy Xow Bkb fJzNoftT{ 'u dZf;nk, 'fJj gfjbh Bzo
dk fgnko BjhA ;h. fBod/Se d{p/ B/ id'A
;kB{z fwbtkfJnk sK w?A fJBQK dk ;jh
BK sZe BjhA ikD gkJh ;h. gfjb/ fdB
n;hA d';s th BjhA ;h, d{;o/ fdB n;hA
x[zwDk-fcoBk S[o{ ehsk ;h.'

fzeo:'r j? fe B;ho{dhB Skj
gfjbK s'A jh ftnkj/ ;B. osBk s'A 13
;kb tZv/ B;ho{dhB dk gfjbk ftnkj
gothB w[okd (wBkok f;eoh) Bkb
j'fJnk ;h, fJ; d"okB B;ho{dhB 19-
20 's/ gothB 36 ;kb dh ;h. ftnkj
s'A fJe ;kb pknd T[BQK dh p/Nh jhpk
Skj dk iBw j'fJnk. ibdh jh gothB
ns/ B;ho{dhB tZy j' rJ/ ns/ jhpk wK
d/ Bkb jh JhokB ubh rJh ;h. gothB
s'A tZy j' e/ e[M ;kbK pknd B;ho{dhB
ns/ osBk fJe-d{i/ d/ ekch eohp nk
rJ/. rZb 1982 dh j?, id'A osBk dh
wK dhBk gkme d/ xo 'u fJBQK d'jK B/
foSs/dkoK dh w"i{drh 'u ofi;Nov
w?foi ehsh ;h. ftnkj s'A pknd
B;ho{dhB dh gfjbh gsBh dh p/Nh jhpk
th B;ho{dhB-osBk Bkb ofjD bZr
gJh ;h. jhpk dk gkbD-g'SD B;ho-
osBk d/ d't/A p/N/ fJwkd ns/ fttkB
Bkb j'fJnk j?.

nk;No/bhnk 'u j'fJnk j[D se dk ;G s'A

ysoBke nkgo/SB, vkeNoK B/ ehsk ewkb

f;vBh (fpT{o') nk;No/bhnk d/ fe fJ; pZu/ dk nkgo/SB roG 'u jh BjhA j?. nfijk nkgo/SB eoBk nkgD/ phfizr (fpT{o') uhB B/ d[Bhnk dk ;G s'A tZvk ;w[zdoh ijkz pDkfJnk j?. fJj
ehsk frnk. nk;No/bhnk ns/ nwohek nkg ftu jh fw;kb j?. ijkz ;w[zdo 'u s?o ;edk j? ns/ jtk 'u th T[Zv ;edk j?.
fpq;p/B d/ j;gskb ftu j[D se dk
d/ vkeNoK B/ fwb e/ nfijk ysoBke fJ; nkgo/SB B{z ;cb eoB dk ikDekoh w[skpe fJ; n?wchphn; ijkz B{z pDkT[D 'u ;Zs ;kb bZr/ jB
;G s'A ysoBke ns/ ;cb nkgo/SB f;jok 40 vkeNoK dh Nhw B{z iKdk j?. ns/ j[D fJj ijkz fsnko j' frnk j?. uhB fJ; dh tos'A ;w[zdo 'u okjs w[fjzw
ehsk frnk j?. fJe roGtsh n"os d/ nkgo/SB ehsk j?. y[Sh dh rZb j? fe fJj n"os 24 jcfsnK s'A roGtsh j? ubkT[D ns/ izrbK dh nZr p[MkT[D 'u eo/rk. p'fJzr 737 d/ nkeko d/ pokpo
fJj nkgo/SB ;cb fojk j?. j[D fJ; tkb/ fJ; ijkz dk BK J/H ih600 j?, fi; B{z ;oekoh ijkz ezgBh n?thJ/SB
pZu/ dh ohVQ dh jZÎ vh dk ;cb nkgo/SB pZu/ ns/ T[;dh wK dk ihtB yso/ 'u ns/ T[;B/ nkgDh ns/ nkgD/ pZu/ dh fJzv;Noh ekog'o/SB nkc uhB B/ pDkfJnk j?. fJ; 's/ ezgBh 'u ikoh ;Zs ;kb
ehsk frnk j?. j?okBh tkbh rZb fJj j? dk ezw SBhtko B{z ysw j' frnk j?. dZ;D:'r j? fe fJ; ijkz dh xZN'A-xZN
fzzdrh dk ;G s'A tZvk ysok fbnk j?. cbkJhN o/Ai 4500 feb'whNo j? ns/ fJj f;oc 20 ;?fezv 'u 12 NB gkDh iwk eo
vkeNoK B/ dZf;nk fe brGr 2000 ;edk j?. fzeo:'r j? fe fJj ijkz 53H5 NB dk Gko b? e/ T[vkD Go ;edk j?.
roGtsh n"osK ftu'A fe;/ fJe Bkb
fzzdk j? bkd/B! ;hH nkJhH J/H d/ fJe ;kpek
nfijh ;wZf;nk nkT[Adh j? id fJj gsk
nfXekoh B/ ehsk dkntk
bZrdk j? fe j'D tkbk pZuk ohVQ dh

jZvh dh phwkoh s'A gqGkfts j[zdk j?. fJZE/

vkeNo i?n t?b'B; B/ fejk,''nfijk
nkgo/SB pj[s jh ysoBke j[zdk j? ns/
fJj f;oc 22 s'A 24 wjhfBnK dh

roGtsh jh eotk ;edh j?. fJj nkgo/

SB fJe soQK Bkb w"s dk ;kjwDk eoB
tork jh j? ns/ fJ; w"s d/ feBko/ s'A

jh fJ; pZu/ ns/ T[;dh wK B{z pukfJnk

j?.

1800 ;kb g[okDh GrtkB p[ZX dh w{osh B{z Gkos G/fink ikt/rk L nk;No/bhnk

e?Bpok (fpT{o') 'B?SBb r?boh nkc nk;No/bhnk' tkfSzrNB (fpT{o') nwohek dh e/Adoh fJzN?bhi?A; J/iz;h (;hH nkJhH J/H) d/ fJe
(n?B ih J/) ftu gqdofSs 1800 ;kb g[okDh GrtkB ;kpek nfXekoh B/ dkntk ehsk j? fe bkd/B fzzdk j?. T[es nfXekoh nvtov
p[ZX dh w{osh B{z Gkos d/ jtkb/ ehsk ikt/rk. w{osh ;B'fvB w[skpe fi; bkd/B B{z 2011 ftu gkfe;skB d/ n?pNkpkd fty/ nwoheh
;hb ewKv'z tb'A wko d/D dh rZb ejh ;h, n;b ftu T[j fzzdk j?. wk;e' fNqfpT{B
s;eoK s'A w{osh yohd j'D dh ikDekoh ;kjwD/ nkT[D B{z fdZsh rJh fJe fJzNoftT{ d"okB n?vtov B/ fejk fe bkd/B nZieb ;hH nkJhH

wro'A fJ; B{z Gkos B{z tkg; d/D dk c?;bk fbnk j?. fJj J/H dh fjok;s ftu j? ns/ pjkwk; fty/ ofj fojk j?. T[BQK fejk fe w/o/ e'b fJ;

ikDekoh S[Zeotko B{z nfXekohnK B/ fdZsh. d{ih ;dh rZb d/ ;p{s jB ns/ w?A T[BQK ;p{sK d/ nkXko 's/ dknt/ Bkb efj ;edk jK bkd/
dh fJj w{osh 1H3 whNo bzph j?. J/fSnkJh ebk ftS/Se B wfonk BjhA, fzzdk j?.
B?B;h ftJ/Bo s'A nopgsh o'; g?eo B/ ;kb 2007 ftu
n?ZBH ihH J/H bJh fJj w{osh yohdh ;h. wro'A d;skt/zK
s'A gsk bZrk fe n?BH ihH J/H d/ nfXeohnK B/ rbsh

Bkb ftJ/Bo dh M{mh ejkDh 's/ Go';k eo fbnk ;h. ebk
wkfjo B/ dZf;nk fe fe; soQK fJj gqkuhB w{osh T[BQK

e'b g[Zih. n;b ftu fJj w{osh T[Zso gqd/S d/ wE[ok
ftu ;fEs g[oksst ;EkB s'A u'oh ehsh rJh ;h. n?BH

ihH J/ Hd/ fBod/Se B/ fejk fe ;szpo 'u w/b/ d"okB id
Gkosh nfXekoh fJZE/ Gkr b?D bJh g[ZiDr/ sK fJj

w{osh T[BQK d/ jtkb/ eo fdZsh ikt/rh.

19 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016

AVLC COLLEGE

uhB 'u pfDnk tobv foekov, 420 feb'whNo :{H n?ZcH UH d/ ;kjwD/ nkT[AfdnK jh pzd j' rJ/ Bk;k d/ e?wo/
dh ;ghv Bkb 2 No/BK B/ ehsk fJZe-d{i/ B{z gko
fBT{:koe (fpT{o') Bk;k 's/ Bt/A d'S bZr/ jB fe T[j J/bhnB; ns/ :{H n?ZcH UH dh ikDekoh d[Bhnk s'A b[ek
phfizr (fpT{o') uhB d/ M/ArM'AT{ 'u d' p[b/N No/BK 420 feb'whNo gqsh xzN/ dh fojk j?. fJj' ekoB j? fe id'A Bk;k d/
;ghv Bkb fJZe-d{i/ d/ B/fVUA bzxhnK. d[Bhnk 'u gfjbh tko nfijk j'fJnk j? ;g/; ;?ANo e'b'A :{H n?ZcH UH bzfxnk sK
fe d' No/BK B{z fJ; ocsko Bkb g?o/bb o;s/ s'A eZfYnk frnk j?. dZ;D:'r j? fe Bk;k B/ bkJht gq;koD eo oj/ thvhU
fJBQK No/BK d/ BK 'r'bvB chfBe;' ns/ vkbfcB pb{' jB. gq'rokw B{z e[M d/o bJh pzd eo fdZsk.
J/bhnB; Bkb i[V/ y'i ekoiK ftu bZr/
ikDekoh w[skpe S[Zeotko B{z d't/A No/BK g?o/bb o;fsUA bzxhnK. d'tK B/ wkfjoK B/ fJ; B{z Bk;k dk X'yk eoko
id'A fJeZmhnK B/ o;sk gko ehsk sK T[BQK ftukb/ 1H6 whNo dh d{oh ;h. uhB fdZsk j?. fJBQK b'eK dk dkntk j? fe
dhnK ;N?Avov p[b/N No/BK d[Bhnk dhnK gfjbhnK nfijhnK No/BK pD rJhnK Bk;k d{;oh d[Bhnk Bkb i[Vh fe;/ th
jB, fiBQK B/ tobv foekov pDkfJnk j?. fJBQK dk nfXekoe BK fJb?efNqe rZb B{z nkw b'eK sZe BjhA gj[zuD d/
wbNhgb :{fBN (JhH n?ZwH :{) j?. dZ;D:'r j? fe 'r'bv chfBe; pb{' ns/ 'vkbfcB Dk ukj[zdk. fJj' ekoB j? fe T[j jw/Sk
pb{' d't/A tZy-tZy ezgBh d/ wkvb jB, fiBQK B{z uhB dh o/b o'fbzr ;Nke ekog'o/ ;g/; ;?ANo s'A bkJht gq;koD eoB tkbh
SB ezNo'b eodh j?. uhB B/ 2012 'u JhH n?ZwH :{H No/BK dk fBowkD ns/ y'i S[o{ thvhU bkJhB sZe B{z o'e fdzdh j?. J/
ehsh ;h ns/ i{B 2015 'u fJ; B{z nfXekoe s"o 's/ bKu ehsk frnk ;h. bhnB; Bkb i[V/ b'eK dk efjDk j? fe
dZ;D:'r j? fe bKfuzr d"okB NokfJb 'u fJ; dh ;ghv 385 feb'whNo ;h. fJzNoB?SBb ;g/; J/iz;h B/V/ jkb jh
fcbjkb uhB d/ JhH n?ZwH :{H cbhN 'u 2,395 No/BK jB. uhB 'u jkJh ;ghv o/ ftu fJe :{H n?ZcH UH fdfynk. T[; d/
b dk 19,000 feb'whNo bzpk B?ZNtoe j?, i' d[Bhnk d/ e[Zb jkJh ;ghv B?ZNtoe e?wo/ d/ ;kjwD/ nkT[AfdnK jh Bk;k d/
dk 60 ch;dh j?. e?wo/ pzd j' rJ/ iK T[BQK ikDp[ZM e/
pzd eo fdZs/ rJ/ iK fco T[j :{H n?ZcH
UH dh skes Bkb pzd j' rJ/, fJ; dk
y[bk;k Bk;k B{z eoBk ukjhdk j?.

SwSkBxkN 'u'A fwbh w[jZps, oukfJnk nB'yk ftnkj

N/B/;h (fpT{o') efjzd/ jB fe fgnko ftu fJB;kB ;G e[ZM G[Zb iKdk j?. id'A fgnko gotkB uVQdk j? sK Bk T[wo
dk nfj;k; j[zdk j? ns/ Bk jh ;wki
dh fceo. fgnko dk nfijk jh nihp'-
rohp wkwbk N/B/;h ftu ;kjwD/
nkfJnk j? fiZE/ fJe 71 ;kb dh n"os
B{z 17 ;kb d/ w[zv/ Bkb gfjbh jh Bzo
ftu fgnko j' frnk. fgnko dk foSsk
j[D fJzBk v{zxk j' frnk j? fe d't/A ftnkj
d/ pzXB ftu pZM rJ/ jB. j?okB eoB
tkbh rZb fJj j? fe 71 ;kbk nbw/vk
J/o/b B{z nkgD/ p/N/ d/ nzfsw ;z;eko
tkb/ fdB nkgDk fgnko B;hp j'fJnk.
j[D r?oh, nbw/vk Bkb T[BQK d/ jh xo
ftu ofjzdk j? fiZE/ nbw/vk dk fJe
g'sk th j? i' fe r?oh s'A fszB ;kb tZvk
j?. T[;d/ gsh dh w"s 2013 ftu j' rJh
;h. T[j efjzdh j? fe T[j pj[s
fJeZbkgD wfj;{; eodh ;h ns/ j[D
pj[s y[S j?.

20 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016

;zgkdeh bkbpZsh d/ w'j ftZu p[oh soQK c;/

gzikp NkJhwz

jB Gkosh okiB/sk ns/ nc;o

fet/A ;[XoDr/ Gkos-B/gkb foSs/ Gkos ftZu tkjBK T[Zs/ bkb pZsh brkJh ik ;edh j? fijBK bJh T[;dh fJj ;j{bhns gqdkB ehsh rJh j? T[;
dh tos'A nkgDh j?;hns iskT[D bJh wzi{oh fwbh j't/. Gkos d/ okSNogsh, s'A eJh r[Dk finkdk tkjB s[jkB{z
B/gkb d/ gqXkBwzsoh e/ gh Sowk Ubh B/ fJ;shck sK d/ ehsh iKdh j?. dZf;nk iKdk j? fe fpqfNS T[g okSNogsh, gqXkBwzsoh, wzsohwzvb ;VeK T[Zs/ GZid/ fwb ikDr/. Nq?fce
fdZsk j?, go fJ; Bkb Gkos - B/gkb foSfsnK dh gfjbK oki ftZu bkN ;kfjp, okJ/ pjkd[o ns/ d/ w?Apo, ;otT[u ndkbs d/ w[Zy iZi, f;rBb T[Zs/ f;gkjh d/ jZE bkbpZsh B{z
tkbh jkbs ftZu tkg; nkT[D dh nk; Gkos d/ ;ckosh nzrq/i j[ewokB bkbpZsh d/ tkjBK c"iw[Zy Bhsh efwSB d/ gqXkB, ;kpek t/ye/ ;bkwh dh w[dok ftZu y[d nk iKd/
jbfenK bJh f;oc fJZe y[Scfjwh jh nkyh ikt/rh. Ubh ftZu nktkikJh eod/ ;B. T[BQK B{z T[ZE/ gqXkBwzsoh, b'e;Gk ns/ oki ;Gk ftZu jB. ukj/ e'Jh r[zvk pdwkS jh T[; rZvh
d/ ekoiekb ftZu B/gkb dh ftd/S Bhsh uhB tZb e[ZM t/yd/ jh ;VeK T[Zs/ ;ZBkNk Sk iKdk B/sk fto'Xh fXo, okid{s ns/ jkJh ftZu feT[A Bk p?mk j't/.
fznkdk jh M[e rJh j?, go fJ;d/ bJh f;oc fJZe B/gkbh ns/ b'e c[NgkEK T[Zs/ f;o M[ek e/ T[BQK efwSBo nkfd. fJjBK ;kfonK B{z
gqXkBwzsoh dk Gkos fto'Xh tshok fzzw/dko BjhA j?. bJh o;sk SZv fdzd/ ;B. nkzkd Gkos uweD tkbh bkb pZsh brkT[D dk gzikp ftZu bkbpZsh rZvhnK dh
ftZu th bkbpZsh dk w'j n;hA j[D/ nfXeko j?. fpBK uweD tkbh bkb ;j{bhns ;hfws wjZstg{oB iB
;kv/ t/yd/ - t/yd/ uhB dh geV fJ; r[nKYh d/S T[Zs/ SZfvnk BjhA j?. yk; s"o s/ ;oekoh pZsh bJh w[Zy u'D efw;Bo, nkvhNo gqshfBXhnK ns/ T[Zu nj[d/ s/ p?m/ b'eK
e[ZM fznkdk jh wip{s j' rJh j? ns/ j[D T[ZE/ fe;/ th nc;o ns/ B/sk y[d B{z fe;/ nzrq/i iBob, oki ;Gk d/ T[g ;Gkgsh, B{z j?. go t/fynk fJj frnk j? fe fiBQK
gkoNh dh ;oeko nkt/, e'Jh th gqXkB wzsoh pD/, go fJ; j[ewokB s'A xZN BjhA ;wMd/. ;oeko b'e;Gk T[g-gqXkB, e/Ado d/ oki wzsoh, b'eK B{z bkbpZsh fwbh j? T[BQK d/ w?Apo
geV B{z fJZe jZd s'A fznkdk ewi'o eoBk T[;d/ p{s/ dh B/ ;zftXkBe nj[fdnK T[Zs/ ftokiwkB Bhsh efwSB d/ w?Apo, xZN frDsh, fJ; ;j{bs dh d[otos'A eod/ s[jkB{z jo
rZb BjhA j?. e[ZM b'eK bJh fJ; wjZstg{oB nB[;{fus iBiksh efwSB d/ gqXkB, ;w/A fwb ikDr/. ;t/o/ ;e{b-ekbiK
;j{bhns dk fJzsikw ehsk j? fi;dh nNkoBh iBob, e?fpBN ;eZso, fszB ftZu pZfunK B{z SZvD dk ezw fJjBK
iKd/-iKd/ th Ubh B/ Gkos d/ tZb fJSkok eoe/ fJj ;o/nkw d[o tos'A j[zdh t/yh ik ;edh ;?BktK d/ w[Zy, ;?ANob n?vfwfB;No/fNt tkjBK d/ fizw/ j?. fJZE/ sZe fe ;pih
efj fdZsk j? fe T[BQK dk n;shck ns/ fto'Xh fXo dk j?. fNqfpT{Bb d/ gqXkB, b'e ;/tk efwSB pkzko, fpT{Nh gkobo ns/ wB'oziB tkb/
nftStk; gq;skt fJZe ;kfiS dk Bshik j?. T[BQK dh EK d/ gqXkB, jkJh e'oN d/ w[Zy iZi, ;EkBK d/ pkjo th s[jkB{z fpBK o'e-
b?D tkb/ ftnesh B{z jo edw fJj ;'ue/ u[ZeDk j't/rk fe ;oekoh nc;o ns/ iB gqshfBZXh ;kfbf;No iBob nkfd nfXekos jB. N'e d/ bkbpZsh tkbhnK bZrhnK
T[;dh e'Jh th rbsh fes/ T[;B{z fJ; ;kfiS dk fjZ;k Bk nkgD/ xo/b{ ezwK ftZu fJjBK tos' rZvhnK fwb ikDrhnK. ;{p/ ftZu Gkosh
;kfps eo d/t/. Ubh d/ n;shc/ d/ pknd B/gkb ftZu J/ eod/ jB. nkzkd Gkos d/ fJ; p/ski okiK ftZu uweD tkbh bkbpZsh gqpzXeh ;/tk d/ nfXekoh bkbpZsh B{z
ehfeqs ezfwT[fB;N gkoNh (wkUtkdh) ns/ B/gkbh eKro; pkdSkjK B{z e'Jh o'eD N'eD tkbk BjhA brkT[D dk nfXeko okigkb, nkgDk iBwf;ZX nfXeko ;ZwMd/ jB.
nkgD/ d' gZyh ;wZM"s/ d/ w[skfpe, BthA rZmi'V ;oeko j?. fJZE'A sZe fe T[BQK d/ p/N/, foSs/dkoK w[Zywzsoh, ftXkB;Gk , e?fpBN d/ w?Apo, oki;EkB gqpzXeh ns/ g[bh; ;/tk d/
ns/ B"eoK B{z th XVZb/ Bkb bkbpZsh T[Zu ndkbs d/ w[Zy iZi nkfd bJh j?. nfXekoh th bkbpZsh dk w'j tZ; ftZu
d/ tkjBK ftZu x[zwd/ t/fynk ik ;edk fJ;d/ fJbktk w[Zy ;eZso, g[bh; j'J/ jB. ftGkr gZXo d/ nfXekoh th
j?. bkbpZsh ;N/N; f;zpb d/ o{g ftZu wjkBfBod/Se, n?vt'e/N iBob, bkbpZsh dh tos'A eoBk nkgDk
gfjukDh iKdh j?. tkjBK T[Zs/ bkbpZsh b'ek:[es, B/sk fto'Xh fXo, oki wzsoh nfXeko ns/ fvT{Nh ;wMd/ jB. iB
brkT[D d/ ;zpzX ftZu e/Adoh w'No tkjB gZXo d/ doi/ d/ iB gqshfBZXh, wB[Zyh gqshfBXhnK dk S"e th fBokbk j?. T[j
d/ fB:w ns/ ekB{zB-ekfJd/ fpbe[b nfXeko efwSB d/ gqXkB, ofi;Noko fpBK bkbpZsh d/ nkgD/ xo s'A fBebBk
;gZ;N jB. ;otT[u ndkbs B/ iBob, oki b'e ;/tk efwSB gqXkB nkgDh s"jhB ;wMd/ jB. ;K;dK ns/
bkbpZsh dh tos' d/ ;zpzX ftZu eJh nkfd bkbpZsh dh tos'A eoB bJh ftXkfJeK dk ekoi iB;/tk dk j?. T[BQK
tko nkgDhnK sby fNZgDhnK fdZshnK nfXekos jB. bkbpZsh ;N/N; f;zpb B{z fJj ;j{bhns T[gbZpX BjhA j?. go
jB. gozs{ bkbpZsh dh wkfJnk dh gqshe j?. wjZstg{oB ftneshnK T[j fJ; ;j{bs dh XZe/ Bkb tos'A eod/
ngowgko j?. XB;[y ns/ ;Zsk;[y dh B{z nkgD/ tkjBK T[Zs/ p/o'e N'e nkT[D fwb ikDr/. ;kpek wzsoh, ;kpek ;K;d
soQK bkbpZsh dk ;[y fBokbk j?. fJj Bkb bJh bkbpZsh dh tos'A dh nkfrnk ns/ ftXkfJeK sZe bJh bkbpZsh dh
wB[Zy B{z nksfwe ns/ ;z;kfoe d't/A ;[y fdZsh rJh j?. gozs{ nZieZbQ jo u"Ae tos' eod/ t/fynk ik ;edk j?.
gqdkB eodk j?. ns/ ;Ve T[Zs/ bkbpZsh bZrhnK rZvhnK
So/nkw fwb ikDrhnK. fizB/ b'eK B{z pkb w[ezd UMk
bkbpZsh f;oc T[BQK tkjBK T[Zs/

pDk ;edhnK jB. ;zGktBk j? fe d'tK gkoNhnK d/ w[Zy

Gkosh BkrfoeK B{z jh p/fJZzs eoB tkbh j?B/sk S/o pjkd[o d/T[pk ns/ g[Sg ewb djb gquzv tkoh-

tkoh gqXkBwzsoh pDBr/.

jo EK s/ nzro/zh B{z ipoh E'gD dh ekotkJhfJBQK d/ ;kjwD/ Bt/A ;zftXkB B{z b? e/ g[okDhnK

;wZf;nktK sK jB, go Gkos d/ Bkb foSs/ ;[XkoBk fJjBK

dh ;Gs'A tZvh u[D"sh j't/rh. fcbjkb B/gkb fi; ;zeN nkT[D tkbh ;Zs nr;s B{z j'D ;edh j?. nzrq/zh ns/ fjzdh d/ fJbktk :'rsk ;kfps eoBh g?Adh j?. Gkosh
ftZu j? T[;d/ jZb bJh T[ZE/ nkw ;fjwsh tkbh okSNoh J/ fe;/ j'o GkSk ftZu fJj gqhfynk fdZsh
esk ;oeko ukjhdh j?, go fcbjkb T[ZE/ fJ;dh r[zikfJS tkbh Gkosh f;tb ;/tk dh S[o{nks dh th BjhA ik ;edh j?. fJ;d/ Bkb jh w[Zy gqpzXeh ;/tk ftZu ;kok frnkB ns/
d{o-d{o sZe BjhA j?. jkb ftZu uhB ns/ B/gkb ftZu s/b gqhfynk ftZu bZyK gqsh:'rh Skfwb
;gbkJh ns/ p[fBnkdh YKu/ d/ ftek; B{z b? e/ sK eoko j'J/ j'Dr/. g/Av{, rohp ns/ fjzdh ;w/s gqhfynk ftZu nzro/zh dk fJZe bkzwh e"Sb j'D d/ pkti{d fjzdh ns/ Gkosh
jh jB. ;kb 2019 sZe uhB nkgDh o/b bkJhB th ekmwzv{ gqSBgso gk; eoBk th io{oh j?. GkSh gqsh:'rh nkgD/ whfvnw d/ ekoB
sZe gj[zuk d/t/rk. ;kohnK Gkosh GkSktK d/ gqsh:'rh fieo:'r j? fe d/S d/ wjkBroK ns/ d/S d/ :'r nj[fdnK T[Zs/ g[ZiD s'A ofj
gqhfynk ftZu Skfwb j'D s'A gfjbK s'A tZv/ SfjoK ftZu ofjD tkb/ T[Zu wZX iKd/ jB. tB ;/tk ns/ ;[oZfynk ;/tk
fJ;d/ pkti{d B/gkb d/ okiB/sk fJj uzrh soQK ikDd/ jh fBokS jB feT[Afe jkb d/ ;kbK ftZu tor ;w/s T[Zu/ nj[d/ d/ B"eohg/Sk b'eK
jB fe T[BQK d/ bJh Gkos dk e'Jh pdb BjhA j?. Gkos d/ fi; soQK d/ gqSB gZso nkJ/ ns/ fi; d/ pZu/ S[o{ s'A nzro/zh wkfXnw ;e{bK ftZu T[Zu nj[fdnK T[Zs/ g[ZiD dk o;sk
;ckosh dkfJo/ dh ;wZf;nk fJj j? fe B/gkb Bkb j[D soQK dk wkDe fsnko ehsk frnk, T[j ftZu gVQd/ jB. fJjBK dh tZX s'A tZX
gfjbK torh d' gZyh rZb pks ;zGt BjhA j?. rZbpks d/ sK fpBK nzro/zh d/ j' jh BjhA ;edk j?.
jo fpzd{ T[Zs/ uhB dh nfdqS jkzoh fJZe Bt/A e{NBhfse d/S d/ brGr BZp/ ch;dh fjzdh ns/ j'o nB[wkfBs nkpkdh d/S ftZu 8 iK 9
ftnkeoB dh wzr eo ojh j?. t/yDk j?, ;kv/ okiB/sk ns/ Gkosh GkShnk d/ fjZsK d/ fybkc j?. ch;dh s'A finkdk BjhA j?. fJ; soQK d/ fJ;/ soQK iBse ndkfonK, p?AeK
e{NBhshtkB ;wK ofjzd/ nfijk ftnkeoD ftef;s eo fJ;dk ;jh-;jh nkebB fjzdh ns/
;ed/ jB iK BjhA. S dh brGr 90 ch;dh nkpkdh fjzdh ns/ eJh f;ZXh Gosh tkbhnK ;/tktK
Gkosh GkSh T[whdtkoK dh brksko iK Gkosh GkSh j? ns/ fJjh T[j nkpkdh
gzikp NkJhwz ftZu Sg/ fJSfsjkoK bJh fJSfsjko d/D tkb/ y[d fvZrdh ;cbsk s'A brkfJnk ik ;edk j? i' g/Av{ th j? ns/ rohp th. fJjh ekoB ftZu nzro/zh d/ frnkB dh nDj'Ad ftZu
fizw/tko jB ns/ SghnK ouBktK d/ gkso ekbgfBe jB i' nkw fizdrh gqhfynk sZe s'A tkMK eo fdZsk iKdk
d/ ftZu fe;/ Bk fe;/ Bkb fwbd/ i[bd/ j' ;ed/ jB. b/yeK dhnK nkgDhnK j?. bzp/ ;zxoS d/ pknd fjzdh wkfXnw j? fe id'A rohp, g/Av{ ns/ Gkosh - GkSh
ouBktK T[jBK dh ebgBk s/ nkXkfos jB ns/ b/ye nkgDhnK ouBktK s'A f;tb ;/tk gqhfynk ftZu p?mD dk pZu/, f;Zfynk ns/ o[irko ftZu ;cbsk j?. eJh tko sK xZN' xZN dk nkXko
bJh y[d fizw/tko jB.
w"ek fwfbnk sK fJ; wkfXnw d/ jkf;b eod/ jB sK T[; B{z nB'yh fJzBk finkdk eo fdZsk iKdk j? fe

gqsh:'rshnK dh bkfw;kb ;cbsk d/S T[gbpXh d/ o{g ftZu fbnk iKdk j?. pj[s ;ko/ gqfsGk;kbh gqsh:'rh gqhfynk
dh nzro/ihgq;s B"eoSkjh B{z g;zd BjhA
nkJh. ;kb do ;kb Bt/A sohe/ Bkb g/ fJj ;G f;oc fJ;bJh j? feT[Afe f;Zfynk s'A jh pkjo j' iKd/ jB. fJjh

Av{, rohp ns/ fjzdh ;w/s Gkosh GkSh ns/ o[irko ;w/s fBnk gqDkbh B{z Gkos BjhA,:{Bhtof;NhnK, okiK d/ f;Zfynk
gqsh:'rhnK bJh w[SfebK yVhnK
ehshnK ikD bZrhnK. ed/ nzro/zh d/ T[Zu tor d/ fjZsK nB[;ko pDk p'ovK ns/ e/Adoh f;Zfynk p'ovK ftZu
bkzwh ehsh rJh sK ed/ ;h;?N d/ i'o
T[Zs/ w[ZYbh gqhfynk s'A jh pkjo dk fdZsk frnk j?. f;Zfynk ns/ Bzpo d/D d/ wkDe pj[s

o;sk fdykT[D dh Bhsh pDk fdZsh nkzkdh d/ pknd jh fjzdh ns/ jh finkdk r?opokpoh oZyd/ jB.
Gkosh GkSktK dh nDd/yh ehsh rJh
rJh. fjzdh d/ n"y/ nB[tkd dh jkbs j?. fjzdh ns/ Gkosh GkSktK s'A ;cbsk fJ;bJh fJj io{oh j? fe ;zx b'e ;/tk
jkf;b eo b?D d/ pknd b'eK B{z
th fjzdh wkfXnw d/ gqsh:'rhnK d/ efwSB, oki b'e ;/tk nk:'rK, e/Adoh
nDfrDs sohfenK Bkb fBok; ehsk GoshnK, oki GoshnK, c"i, ndkbs,
;kjwD/ pj[s tZvh w[Sfeb yVh eo
fdzdh j?. iKdk j?. fjzdh wkfXnw s'A ftfrnkB, iBse T[geowK, ftfrnkBh, iKu, gqpzX

nZi jkbs fJj j? fe fjzdh wkfXnw ;wki ftfrnkB, vkeNoh, fJziBhnfozr ns/ ftt;kfJe ;z;EkBK ftZu j'D

ftZu gqhfynk d/D tkb/ ;cb gqsh:'rhnK ns/ gqpzXB ftZu f;Zfynk jkf;b eoB tkbhnK fB:[esh ftZu fiZE/ fes/ th

dh frDsh T[ArbhnK T[Zs/ frDh ik ns/ e"Sb ns/ gqfsGk j'D d/ pkti{d nzro/zh frnkB dh nfBtkfonksk E'gh
Gkosh itkBK B{z nzro/zh ftZu tZyoh
rJh j?, T[;B{z ysw ehsk ikt/. fJj d/

S dk BjhA, ;zftXkB dk BjhA, fJ;
;zftXkB dh nkswk Gkos tk;hnK dh

p/fJZzsh j?.

ftB? ik:;tkb

21 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016

Dr Surinder Singh (DVM, Doctor in Veterinary Medicine) A MAGICAL JOURNEY WITH KRISHNA
was honoured at The University of Sydney
Produced by Sydney-based sweeping dance performances who, along with her parents, has
Dr Surinder Singh (DVM, Doctor in Veterinary Medicine) was Swastik Institute of Dance, A and a cast of more than 100 just moved from Mumbai to
honoured at The University of Sydney for the mentorship he provides Magical Journey with Krishna is a actors and dancers. Sydney. A new life in Australia is
in field veterinary practice for students studying veterinary degree Bollywood-inspired stage show a thrilling prospect for the family,
from Sydney University. The award was presented at the Partners with foot-tapping music, The plot revolves around but for Sunaina, who’s had to
in Veterinary Education Awards Ceremony held on 14th July 2016 Sunaina – a nine-year-old girl leave her best friends behind in
at The Veterinary Science Conference Centre at The University of India, it’s a blow. She struggles
Sydney in the presence of a significant number of dignitaries. to cope with the sea change
and is almost on the brink of a
The Award was presented by Dr. Peter Higgins (Chair, PIVE breakdown, when something
Conference 2016 and DVM Mentoring Program Director). happens… someone appears in
Sunaina’s life and takes her on a
magical journey.

For only one night in August
this year, Sydney’s Riverside
Theatre will be transformed into
an ethereal landscape; a world
of fearsome demons and larger-
than-life gods, of star-crossed
lovers and scheming lords – a
world of palaces, rivers and lakes,
and dusty villages that rise in their
wake.

Inspired by the life and times
of one of Hindu mythology’s
most emblematic figures Lord
Krishna, A Magical Journey with
Krishna is an explosion of sequins
and saris, colour and chaos, music
and dance. It’s unlike anything
you’ve ever seen in Sydney.
Don’t miss it.

When: 7pm, Saturday 27
August

Where: Riverside Theatre,
corner Church & Market Streets,
Parramatta

Tickets: From $35
Bookings and more info:
MagicalJourneyWithKrishna.com
To download images, visit:
bit.ly/Swastik

22 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016

nk;No/bhnk dk fJj pZuk w"s B{z d/ u[Zek j? wks nk;No/bhnk 'u o{;h ftnesh B/ pDkfJnk ftSt

foekov, jhbhnw Bkb Go/ r[pko/ 'u ehsk ;co

goE (fpT{o') nk;No/bhnk d/ goE ftu fJe pZuk w?fBBikJhfN; BK dh phwkoh f;vBh (fpT{o') o{; d/ fJe ftnesh nk;No/bhnk d/ t?bh s'A S[o{ ehsk ;h. eotkfJnk. 23 i[bkJh B{z T[;dk fJj
dk fSeko j'D ekoB nkgDhnK pkjK ns/ bZsK r[nk u[Zek j?. o"ph BK d/ pZu/ d/ B/ 12 i[bkJh B{z nk;No/bhnk 'u efjzd/ jB fe nkgD/ ;[gfBnK B{z tZvk r[pkok foekov pDk u[Zek j?. fJ;
wK-pkg B/ dZf;nk fe nukBe jh T[BQK d/ pZu/ B{z fJj phwkoh S[o{ j' rJh ns/ j"bh- jhbhnw Bkb Gfonk tZv/ r[pko/ ftu B{z nk;No/bhnk d/ eJh EktK 's'A
j"bh T[;dk ;kok ;oho ikwDh ozr dk j'D bZr frnk ns/ fJ; 's/ eJh fBSkB pD nkgDk ;co S[o{ ehsk ;h fi;B/ nkgDk g{ok eoB bJh ;ys fwjBs eoB dh bzxfdnK d/fynk frnk j?. b'e fJ;
rJ/. T[BQK dZf;nk fe id T[j nes{po 2014 ftu S[ZNhnK wBk e/ tkg; nkJ/ sd 11 fdBK dk ;co g{ok eo fbnk j?. dhnK s;thoK fyZu e/ fJ; B{z ;'Sb
s'A T[; B{z fJ; phwoh B/ x/o fbnk. o"ph dh wK fvf;oh ;e'chbv (23) B/ dZf;nk fe c?vo e'B:{y't B/ 52 whNo bzp/ Gkt zo{os j[zdh j? ns/ nfijk jh e'By{:'t whvhnk 's/ G/i oj/ jB. b'eK B/ fejk
T[BQK dk pZuk pj[s fjzws tkbk j? . fJzBh p[oh jkbs ftu th T[j jZ;dk fojk. 170 c[ZN r[pko/ 'u fJj ;co gZSwh B/ ehsk. nkgD/ fJ; ;[gB/ B{z g{ok eoB fe T[j pj[s y[S jB fe T[BQK d/ xoK
fJ;dh T[wo brGr 4-5 ;kb j?. ns/ dcsoK T[Zgo'A fJj r[pkok bzx fojk
bJh T[j 24 xzfNnK 'u'A f;oc 4 xzN/ jh j?. e'B:{y't d/ gfotko tkfbnK B/
j[D vkeNoK B/ nkgo/SB eoe/ fJ; phwkoh s'A fJ; B{z puk fbnk j? go fJ; ;"A e/ fJ; fJ; r[pko/ B{z fsnko dZf;nk fe T[BQK B/ fJ; ;co d"okB pj[s
dhnK pkjK ns/ bZsK B{z nZXk eZNDk fgnk j?. ni/ th T[;d/ fujo/ ns/ f;o 's/ fJ; jbek ns/ g"SfNe G'iB ykXk ns/ T[BQK
phwkoh d/ bZSD fdykJh fdzd/ jB. fJ; fGnkBe phwkoh dk fSeko j'D wro'A th B/ yokp w";w ftu th nkgDk ;co s?n
T[j nkgD/ wK-pkg Bkb ;kXkoD pZfunK tKr fizdrh pshs eo fojk j?. T[BQK ehsk. 11 fdBK ftu T[BQK B/ ;koh
fejk fe T[j j'o b'eK B{z th fJ; phwkoh pko/ ikro{e eo oj/ jB sK fe fe;/ j'o dk d[BhnK ;kjwD/ foekov pDk e/ fw;kb
pZuk nfijh phwkoh s'A gqGkfts Bk j't/. T[;d/ wK-pkg fJ; pZu/ B{z g{ok ;wK fdzd/ ekfJw ehsh j?. T[BQK d/ p/N/ U;eo B/
jB ns/ T[; B{z jo ;w/A y[S oZyD dh e'fSS eod/ jB. T[;d/ fujo/ 's/ ofj rJ/ dZf;nk fe e'B:{y't dk fJj r[pkok phsh
fBSkBK ekoB T[BQK B{z ni/ th vo j? fe fes/ fJj phwkoh w[V S[o{ Bk j' ikt/. oks 10,000 whNo se T[Zgo ik yokp
j'D bZr frnk ;h. U;eo B/ fejk fe
S"e g{ok eoB bJh fJ; n"os B/ you fdZs/ bZyK o[gJ/ T[j BjhA ikDdk fe T[BQK B/ fe; soQK
fJj ;wK pshs ehsk j't/rk. T[;B/ fejk
fe T[j fJ; pko/ rZb eoe/ jh ikDekoh
d/ ;e/rk. fzeo:'r j? fe 2002 ftu
c';?ZN B/ 33,000 feb' whNo se dk ;co
13 fdBK ns/ 8 xzfNnK ftu s?n ehsk
;h.

fwSB e'fjB{oL 15 nr;s s'A pknd

w'dh ;oeko bt/rh fJ; pko/ c?;bk

fpqN/B (fpT{o') fpqN/B dh ofjD tkbh n"os nkgDh fJe nkds dh fJ; edo bzvB (fpT{o') Gkos dk fwSB E?o/;k w/n dh ;oeko Bkb w'dh ;oeko ;ZfGnkuko ns/ ;?o-;gkNk wzsoh vkH
e'fjB{o 15 nr;s s'A pknd S[o{ j't/ fJ; pko/ rZbpks eo ;edh j?. wj/S towk Skwb j'J/. fJ; p?me ftu
fSeko j' rJh, fe fJ; n"os B/ nkgDh nkds ekoB seohpB 26 bZy j?b' feNh, rk. e'fjB{o dh tkg;h bJh Gkos ;oeko s?n ehsk frnk fe gqXkB wzsoh Bfozdo
j?Av p?r ns/ fyv"fDnK 's/ you eo fdZs/. 31 ;kb dh n?wh b{;h n?bB B/ fgSb/ 20 ftd/S wzsokb/ d/ w[Zy dcso itkjo w'dh ns/ ;oeko d/ Bkb jh d/Stk;hnK
;kbK 'u j?b' feNh d/ 5000 gh; fJZem/ eo bJ/ jB. ikDekoh nB[;ko j[D n"os d/ wzsohnK ftu ftuko-tNKdok S[o{ j' GtB ftu j'Jh T[Zu gZXoh p?me ftu dhnK GktBktK B{z d/yd/ j'J/ e'fjB{o s'A
igkB ikDk ukj[zdh j?. s[jkB{z dZ; dJhJ/ fe n"os fgSb/ 2 ;kbK s'A igkBh GkSk frnk j? ns/ fpqN/B dh BthA gqXkB wzsoh ftd/S wzsoh ;[Swk ;toki ns/ fJzrb?Av d/ okixokB/ s'A tkg; fbnkT[D
f;Zy ojh j?. T[ S{ fvzkJhBo j?. T[j j?b' feNh ekoN{B e?o/eNo Bkb 11 ;kb dh dh gqfefonk S[o{ ehsh ikt/. fJ; bJh
T[wo s'A fgnko 'u j?. dZf;nk ik fojk j? fe fJ; n"os dk ewok nDfrDs d'jK ;oekoK d/ ftu rZbpks j't/rh
nkJhNwK Bkb Gfonk j'fJnk j?. fgZSb/ e[M fdBK 'u T[; B/ y[d nkgDh fJ; nkds go fJ; s'A gfjbK fJj s?n ehsk ikt/
dk y[bk;k whvhnk Bkb ehsk ;h. n"os efjzdh j? fe b'e ;'ud/ jB fe T[; dk rk fe fJ; gqfefonk dk o{g fe; soQK
dk j'Dk ukjhdk j?.
fdwkrh jkbs mhe BjhA j?, go T[j y[d B{z nZr/ th pdbDk BjhA ukj[zdh j?. n"os
fpqN/B dh BthA gqXkB wzsoh ns/
B/ ekch g?;/ you eoe/ nkgD/ ;e{No B{z th j?b' feNh Ehw 'u ;ikfJnk j?. ;oeko d/ ;kjwD/ fJ; w[Zd/ B{z fe; soQK
u[Zfenk ikt/, fJ; 's/ ftuko eoBk
gzikph ;{NK s/ ;kVh dh S"ehB j? fpqN/B dh BthA gqXkB wzsoh nfjw j?. ;z;d d/ wkB;{B ;?SB s'A pknd
fJ; pko/ ;oeko d/ tZy-tZy wzsokfbnK
ftu uouk j't/rh. fcbjkb fJj s?n
ehsk ikt/rk fe feBQK sohfenK Bkb
gqGktSkbh Yzr Bkb fJ; w[Zd/ 's/ nZr/
tfXnk ikt/.

fJ; Bo; d/ N?N{ ns/ tkbK B/ wukfJnk

jzrkwk, bZyK b'eK B/ ehsk S/no

bzvB (fpT{o') fpqN/B dh d{ih wfjbk gqXkB wzsoh pD e/ fJfsjk; ouD tkbh ukob;NB (fpT{o') t/;N tozhBhnk nkgDh ejkDh c/;p[Ze 's/ S/no ehsh e[M b'eK dk efjDk j? fe w?oh d/ tkbK
dh fJZe Bo; w?oh tkb; g?Bh d/ tkbK sK v/Y bZy b'eK B/ fJ; B{z S/no ehsk.
E?o/;k w/n fiZE/ nkgD/ ;ys f;nk;h c?;fbnK eoe/ ikDh iKdh j?, T[ZE/ T[; dk fJZE/ e[M b'e efjzd/ jB fe Bo; j'D d/ ns/ N?N{ B/ b'eK B{z gq/fos ehsk j?.
dk ;sozrh ozr ns/ N?N{ ;'Sb whvhnk
;NkJhb th fe;/ s'A xZN BjhA j?. T[; d/ gfjokftnK s'A yk; s"o 's/ Gkos gqsh T[; 'u ptkb wuk fojk j?. Bks/ T[BQK B{z p[ok bZrdk j? fe b'e w?oh dZ;D:'r j? fe w?oh t/;N tozhBhnk d/
dk fgnko Mbedk j?. rZb gzikph ;{NK dh j't/ iK fco ;kVh dh, E?o/;k B{z jo okbhx ekT[ANh 'u ofjzdh j? ns/
ikDekoh w[skpe w?oh B/ id'A e'b'A fJbki BjhA eotkT[Dr/. T[ZE/ jh nbzkJhwo ns/ fvw/AShnk dh ;g?Sfb;N
gfjoktk y{p iZudk j?. E?o/;k d/ Gkosh gfjokftnK gqsh fgnko dk nzdkzk fJ; j?. w?oh B/ c/;p[Ze 's/ fbfynk fe id'A w?A
rZb s'A brkfJnk ik ;edk j? fe id'A T[; B/ rqfj ;eZso dk nj[dk ;zGkfbnk ;h fJZe j;gskb 'u ;h sK T[ZE'A dh fJZe
wfjbk e?Shno B/ T[; d/ tkbK B{z d/y e/
sK T[; ;w/A th ;kVh gfjB oZyh ;h. fJzBK jh BjhA bzvB ftu j'J/ J/ShnB t{wB e[w?AN ehsk fe s[;h nkgD/ tkb sK d/
nuhtw?AN n?tkovz ftu E?o/;k B/ gzikph ;{N gfjB e/ efjo Ykfjnk ;h.
y', s[jkB{z Bo; dk ezw e'D fdzdk j?.

s[jkv/ pko/ wohz eh ;'uDr/. id'A w?A
T[; dh rZb dk itkp fdZsk sK e?Shno
d{ih pz[or n"os e'b rJh ns/ T[; Bkb
w/o/ pko/ rZb eoB bZrh. T[BQK fbfynk

fe e?Shno p'bdh ik ojh ;h fe n;hA
nfij/ b'eK B{z ezw eoB dh fJikzs
BjhA fdzd/. w?oh B/ fejk fe w/o/ tkbK

ns/ N?N{ B/ ed/ T[; d/ ezw 'u o[ektN
BjhA gkJh. w?B{z w/ok ezw eoBk nkT[Adk

j? ns/ w?A b'eK dh ;/tk eodh jK. fJ;

d/ Bkb jh w?oh B/ fejk fe w?A fJ; bJh

tkbK B{z ebo BjhA eotkT[Adh fe w?B{z

;wki Bkb ftdo'j eoBk j?, ;r'A fJ;

bJh ebo eotkT[Adh jK feT[Afe fJj w/

o/ w{v B{z ;jh oZydk j? ns/ w?B{z y[Sh
fwbdh j?. w?oh B/ fejk fe b'eK B/ T[;

fto[ZX pj[s ;ko/ e[w?AN ehs/ jB.

23 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016

';[zdosk B{z rfjfDnK dh b'V BjhA' ASA Glenwood making efforts to highlight
SIKH identity in the Australian Society
';[zdosk B{z rfjfDnK dh b"V BjhA' j' iKdh j?. nro fe;/ e'b fznkdk tZb'A rfjD/ b[ZN e/ coko j'D dhnK ypoK
fJj wkN' Gkosh Bkoh bJh nZi d/ ;kfJz; ehwsh rfjD/ jB sK T[; B{z oks B{z gVQd/ jK. G'bhnK zBkBhnK rZbK ftu "Australian Sikh Association, Glenwood is continuously making
u'oh d/ vo ekoB BhAd th BjhA nkT[Adh. nk e/ ;ko/ rfjD/ T[sko e/ iK nzdo'A its efforts to highlight SIKH identity in the Australian Society.
:[Zr ftZu wjZstg{oB EK oZydk j?. pkjo o;s/ ftu ;co eod/ ;w/A jw/Sk eZY e/ pkp/ B{z d/ fdzdhnK jB. pkpk Australian Sikh Association has taken up this matter with different
wB nzdo fJj' vo oj/rk. pZ;K, w/fbnK, d[ZrDk eoB dk bkbu d/ e/ oc{-uZeo authorities from time to time and various ministers from State and
Gkosh Bkoh dk rfjfDnK Bkb bZd/ GhV-GVZe/ tkbhnK EktK nzdo ne;o j' iKdk j?. pknd ftu fJj' fifjnK federal Govt have been given memorandum for uplifting Sikh
zBkBhnK dhnK u/BhnK, rb d/ jko, zBkBhnK fceo ftu wkBf;e o'rK dh Identity.
ikDk g[oksB otkfJsK nB[;ko nZi ezBK d/ tkb/ nkfd nZy MwefdnK ieV ftu nk iKdhnK jB.
bkj[D iK GhV ekoB fvZrD dhnK President Sarjinder Singh sandhu has been making efforts
th gV/ fby/ :[Zr ftu gquZbs j?. eh xNBktK ;kv/ ;kjwD/ nkw tkgodhnK pZfunK nzdo rfjfDnK dk S"e through various community programmes and one of the biggest
jB. rfjD/ ne;o G[Zy/ wo oj/ pzd/ B{z tZfvnK B{z d/y e/ e[dosh j' iKdk j?. effort is to provide langar at Blacktown station every second
;[zdosk f;oc rfjfDnK Bkb fSzrko u'oh ns/ b[ZN bJh T[e;kT[Ad/ jB. eJh eJh wkg/ ;e{bh pZfunK B{z bkv-bkv Thursday to the homeless people.
eoe/ jh j[zdh j? < fJj gqSB nZi dh zBkBhnK fro'j pDk e/ ne;o pZ;K ftu rfjD/ gkT[D dh nkds gk fdzd/
Bkoh ;kjwD/ ftukoB:'r j?. id'A fe s/ ns/ j'o iBse EktK nzdo rfjD/ jB. fJj pZu/ gfjbK sK c?SB w[skfpe Capt Sandhu and his team has arranged different meetings with
u[okT[D iK bkj[D dh Gkb ftu v[gbhe/N rfjD/ gkT[Ad/ jB go pknd the Census officers to discuss ways to bring our identity to the
z ocsko :[Zr ftu pkjob/ d/S nrKj fcodhnK ofjzdhnK jB. ;kB{z nkgD/ ftu n;bh rfjD/ wzrD bZr g?Ad/ jB. notice of govt and it has been reported that during last census not
bzx u[Ze/ jB. rfjfDnK d/ fznkdk nzdo Mks wko e/ t/yDk ukjhdk j? fe fJj' fij/ o[MkB ekoB gVQkJh tZb'A T[BQK many people have mentioned their correct religion or mother
B[e;kB jh jB, ckfJd/ sK SkfJd jh eh n;hA u'o ns/ b[N/o/ pDkT[D ftu pZfunK dk fXnkB gk;/ ubk iKdk j?. language. Census officers have told us that in the form, we put our
e'Jh j'D. fzzw/tko sK BjhA < nro ;e{b nfXnkgeK d/ rfjD/ gkJ/ religion and language as other but have not specified it as SIKH and
j'Dr/, ;[Gkfte jh pZu/ T[Î Î Î Zgo fJ; dk PUNJABI, which keeps our %age much lower than actual. Australian
rfjfDnK d/ f;bf;b/ ftu gfotko rfjD/ gkT[D Bkb ezw-eko eoB gqGkt gt/rk. pZfunK dk fXnkB th Sikh Association has organised with the census people to do some
ftu o[ektN g?Adh j?. fJe ;kdk fJ;soh gVQkJh ftu BjhA bZr/rk. information seminars at Gurdwara sahib, where sangat had been
dh nkofEe dSk ewz'o j' iKdh j?. c?eNoh ftu iK fes/ th jZE Bkb ezw explained how to complete this form correctly. All Sikh sangat is
ftnkj B{z bVeh bJh d'jK gkf;nK s'A eoB ;w/A bkzwh tZX ezw eo/rh. rfjD/ ;kdrh rfjfDnK Bkb'A fes/ tZX requested to fill in the form two most important things very carefully:
wB dh fJekrosk B{z Gzr eod/ jB. gqGkfts eodh j? pSos/ fe n"os pkeh
rfjD/ gkJ/ iKd/ jB. fJ; soQK g?;/ dh rfjD/ SDed/ ofjD ekoB dcsoh r[DK Bkb wkb'-wkb j't/. fsZy/ B?D- 1. Religion must be entered as other and then SIKH
ezw-eko ftu ftxB g?Adk j/. d{;fonK BeS, r'ok ozr, ;[jZgDsk dk zo{o 2. Language must be mentioned as other and then PUNJABI
popkdh j[zdh j?. bVeh tkb/ 'BZe oZyD' dk fXnkB th fyZfunk iKdk j?. wod gqshe jB go Sy;hns dk gqGkt nzdob/ All sikh sangat in Australia is requested to make everyone aware
eoe/ nkgD/ fts'A pkjo j' e/ rfjD/ w[bkzwK B{z rfjfDnK d/ SDeD dh r[DK eoe/ jh g?Adk j/. B?D-BeS s/ about this and with our high percentage, we would be able to
nktkz wZb'-wZbh T[e;kT[Adh j? fi; Bkb ozr-o{g i' e[dos B/ fdZs/ jB T[BQK B{z express our demands strongly with the local, state and federal
pDtkT[Ad/ jB. fgzvK ftu sK fzwhAdko ezw 'u o[ektN g?dk j[zdh j?. jh ;theko eoBk ukjhdk j? Bk fe Govts."
zwhBK rfjD/ eoe/ iK t/u e/ ftnkj fpT{Nh gkoboK ftu ik e/ T[BQK ftu
T[Î Î Zgo oh;'-oh; fJe d{i/ s'A tZX g?;k jo ;w/A rfjD/ gkT[D Bkb fJj spdhbh eoB dh e'fSS eoBh ukjhdh
x;d/ ofjzd/ jB. eJh tkoh N[ZN th iKd/ j?. fJ; soQK eoB Bkb pknd ftu ;wK
youd/ jB fijVk fe finkdk rfjfDnK jB. fJ; soQK d[pkok- d[pkok pDkT[D phsD Bkb fujo/ dh uwVh j'o th yokp
Bkb fJj ;[fBnko/ i'r/ jh ofj iKd/ jB. j' iKdh j?. fJj' fijhnK nkdsK gkT[Dk
T[gZo yofunk iKdk j?. rfjD/ pDtk fJBQK dh ehws s/ tzB xZN iKdk j?. fzzdrh B{z Bho; pDkT[D s'A f;tkJ/ e[M
nZi-eZbQ ;'B/ d/ rfjfDnK dh Beb th gZb/ BjhA gkT[AdhnK. ;kdrh ftu ofj
e/ T[BQK B{z ;zGkbD bJh ;wZf;nk g?dk uZb gJh j?. ojhnK n"osK wkBf;e SKsh dk
nkBzdwJh ihtB pshs eodhnK jB.
Bebh ns/ n;bh dk gsk BjhA gfjoktk, rZbpks dk Yzr, ;[Gkn ns/
brdk s/ eJh tkoh j/ok-c/oh th j' feZsk nkfd Sy;hns B{z uzrk pDkT[D
iKdh j?. rfjfDnK 's/ jo e'Jh nZy bJh ;jkJh j[zd/ jB Bk fe rfjD/.
oZydk j? . nypkoK ftu ne;o
zBkBhnK s'A gKv/, i'sSh ns/ f;nkfDnK w/io f;zx BkGk

V J BUSINESS & TAX

24 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016

fJ; fSgebh dh vkeNoK dk uwseko, fco s'A T[rkJ/
ehws j? 40 bZy o[gJ/
jkd;/ 'u tZY/ rJ/ wohz d/ d't/A jZE

bzvB (fpT{o') :{H e/H ftu vkeNoK B/ fJe tko fco uwseko eoe/ fdyk fdZsk j?. vkeNoK B/ fJe jkd;/ ftu
d't/A jZE r[nkT[D tkb/ ftnesh d/ d't/
A jZE fco s'A T[rk fdZsk. 57 ;kbk feq;
fezr d/ d't/A jZE fszB ;kb gfjbK fJe
jkd;/ ftu eZN/ rJ/ ;B. T[; d/ f;oc
nzr{m/ jh pu/ ;B. fJj jkd;/ ezw tkbh
EK 's/ fJe wShB ftu jZE nkT[D ekoB
tkgfonk ;h. fszB ;kbK pknd vkeNoK
B/ w[V s'A T[; d/ jZE T[rk fdZs/. :{H e/H
ftu 'vpb j?Av NoK;gbKN' dk fJj
gfjbk wkwbk j?.

g{oh d[Bhnk ftu j[D sZe fJ; soQK
d/ 80 nkgq/SB jh ehs/ rJ/ jB. jZE
NoK;gbKN s'A pknd 6 s'A 12 xzfNnK
ftu jh BtK jZE fjbi[b S[o{ eo fdzdk
j?.

Btizwh pZuh d/ g/N 'u gb oj/ ;B d' pZu/!

BthA fdZbh (fpT{o') Gkos 'u SkfJd jh e'Jh nfijk xo j't/rk, fiE/ Sgebh jKreKr (fpT{o') fJ; B{z e[dos dk ftu fJe nfijk wkwbk ;kjwD/ jB. don;b jKreKr ftu nfijh fJe
BjhA j[zdh. i/eo n;hA s[jkB{z ejhJ/ fe fJ; fSgebh dh ehws 40 bZy o[gJ/ j' efoSwk ej' iK T[;dk efjo. jkb jh nkfJnk, fi;B/ ;kfonK d/ j'S T[vk fdZs/
;edh j? sK s[;h ftStk; BjhA eo'r/ go rhe' Bkwh fJZe nfijh jh fSgebh j?, pZuh dk iBw j'fJnk j?, fi;d/ g/N ftu
fi; dh ehws dk nzdkzk BjhA bkfJnk ik ;edk. d' pZu/ gfjbK jh gb oj/ ;B. id'A fJ;
pZuh dk iBw j'fJnk sK vkeNoK B{z
ikDekoh w[skpe fJ; d[obG fSgebh dk BK rhe' j? ns/ fJj fSgebh 'Nke bZfrnk fe T[;d/ g/N ftu fNT{wo j?,
e/' fij/ Spd dh nktkz eZYdh j?. fJ; ekoB fJ; fSgebh dh ehws 40 bZy fi; ekoB T[;dk g/N fJzBk c[Zfbnk
o[gJ/ j?. dZ;D:'r j? fe rhe' Bkwh fJ; fSgebh dk wk; dtkJhnK pDkT[D 'u j'fJnk j?. ;ko/ vkeNo T[d'A j?okB ofj
tofsnk iKdk j?. dZyDh-g{oph J/ShnkJh d/SK 'u S{ro, J/vz ns/ e?A;o fijhnK rJ/ id'A T[BQK B{z iKu eoB 's/ gsk
phwkohnK dh dtkJh pDkT[D 'u fJ; dh tos'A ehsh iKdh j?. fJ; d/ Bkb jh bZrk fe T[;d/ g/N ftu fe;/ soQK dk
wodkBrh B{z tXkT[D bJh th fJ; fSgebh dh tos'A ehsh iKdh j?. fzeo:'r j? fNT{wo BjhA ;r'A d' i[VtK pZu/ gb oj/
fe fJj fSgebh dZyDh-g{oph J/Shnk, fpjko, fJzv'B/Shnk, pzrbkd/S ns/ fcbhghBz jB. pZuh d/ nzdo fJj d't/ i[VtK pZu/
'u gkJh iKdh j?. ;kXkoD Yzr Bkb Go{D tKr ftef;s
j' oj/ ;B. fJBQK i[VtK pZfunK d/ jZE,
g?o ns/ jZvhnK ftef;s j' u[ZehnK ;B.
iKu ftu gsk bZrk fe fJj pZuh 8 s'A
10 jcs/ dh roGtsh ;h. vkeNoK B/
dZf;nk fe ;kfJz; dh GkSk ftu fJ;
;fEsh B{z 'chN; fJB chN;' fejk iKdk
j?. T[BQK fejk fe 50 bZy ftu'A fJe pZuk
nfijk g?dk j[zdk j?.

Glenwood Medical Centre BSK FABRICATION

2 5 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016

fJ; wjhB/ dk s[jkvk okShcb

w/yL ;wki ftZu eoeL f;js bkG ns/ s[bkL wjhB/ d/ S[o{ weoL wB'pb
ftS/S EK oj/rh. B"eoh wkBf;e ;fEsh th ;jh ftu :ksok dk :'r j?. T[Zuk ns/ fe;/ rZb
tor ftu T[u oj/rh. xo ftu wfjwkBK fto'XhnK dh jko dk c?;bk eoB dh
nfXekohnK dk g{oD dk nkT[D ikD th j't/rh. fJ; wjhB/ dk Sesh th finkdk
;fj:'r oj/rk. eko'pko fznkdk oj/rk. eko'pko cb fwfbnk i[fbnk oj/rh. jo/e e'fSS ekw:kp
dh ;fEsh fpjso ns/ f;js ftZu ;kXkoB oj/rk. B"eoh gZy s'A ekoi y/ oj/rk. nfXekohnK d/ ;fj:'r Bkb oj/rh. eko'pko ftu th soZeh
;[Xko oj/rk. ftfdnkoEh tor B{z so ftu o[M/tK fznkdk oj/rk. wjhB/ soZeh dk w"ek fwb/rk. gqGktSkbh oj/rh. ekoi y/so ftu th wB
jbehnK gq/SkBhnK dk ;kjwDk eoBk d/ nyho ftu :ksok dk :'r j?. f;js ftneshnK dk ;kE fwb/rk. oki gZy finkdk bZr/rk ns/ o[M/tK th
gt/rk. f;js dk yk; s"o s/ fynkb gZy bJh f;skok ewi'o j?. d/ ezwK ftZu th ;cbsk oj/rh. finkdk ofjD d/ :'r jB. wjhB/
oZy'. d/ nzs ftZu :ksok eod/ ;w/A
f;zxL Xkofwe ezwK ftZu fpqSueL gfotkfoe ;ktXkBh tos'.
fpqyL d[;wD gZy o[uh oj/rh. GkJhtkbh d/ tksktoD ;kXkoB go
dfpnk oj/rk. fJ;soh ezwK ftZu XB brkT[Dk you finkdk oj/rk. e[zGL gfotkfoe
tor bJh ;wK nB{e[b j?. S[G oj/rk. wjhB/ dh Xkofwe ezwK ftu wB tksktoD y[S
ykD-ghD dk th ftS/S S[o{nks S[G jh oj/rh. finkdk bZr/rk. ;wki fwiki jh oj/rk.
fXnkB oZy'. nkwdB nkwdB th r[zko/ :'r ftu wkD wfonkdk th pDh oj/rh. wkD fJZzs ftu
T[whd nB[;ko oj/rh. gfotkfoe fwbdh oj/rh. ykD-ghD dk ftS/S ykD-ghD dk ftS/S fXnkB oZy'. tkX/ dk :'r j?. Bt/A
tksktoD th fJ; wjhB/ mhe oj/rk. fXnkB oZy'. f;js gZy ftu rVpV d/ GftZy dh ftnoE fuzsk wB ftu bZrh ekoi dh th :'iBk pD/rh.
;wki ftu wkD-;BwkB tX/rk. ;kX{ :'r j?. r[gs d[SwDK s'A ;ktXkB oj'. oj/rh. :ksok dk ftuko fcbjkb nkwdB ;kXkoB ns/ yofunK s/
;zsK dk ;kE uzrk bZr/rk. ftd/Sh :ksok dk ftuko fsnkr fdU fsnkr fdU th ekp{ oj/rk. wjhB/ d/ wZX ftu
;zgoe bkGdkfJe oj/rk. fe;/ shoE :ksok dk :'r j?.
ezfBnkL GkJhtkbh d/ XB[L oki gZy d/ whBL ;zskB gZy'A uzr/
fwE[BL ftfdnkoEh ezwK ftZu XB brkT[Dk ezwK ftu th ;cbsk ;[B/j/ nkT[Dr/.
tor bJh n"y/ jkbs pD/ ;jh oj/rk. ;tkoh ;[y ftu jh oj/rh. xo ftu Xkofwe ezwK ftu
ofjDr/ ;zxoS ;kXkoB s'A wfjwkBK dk nkT[Dk- ftS/S o[uh oj/rh.
fznkdk eoBk gt/rk. ewh ns/ r[iko/ :'r XB ikDk finkdk oj/rk. eko'pko ;kXkoB
ekoi y/so ftu th o[M/tK fznkdk oj/ gfotkfoe tksktoD th wzB'ozie oj/rk. xo/b{ tksktoD ;[G
rk. bzwhA :ksok eoBh g? ;edh j?. dh gqkgsh j[zdh oj/rh. oj/rk. eko'pko ftu o[M/tK th finkdk ofjD dk :'r j?. iwhB
:ksok dk n;o f;js s/ g? ;edk j?. d[SwD gZy dfpnk oj/rk. ekoi y/so oj/rk. wkBf;e ;fEsh th ;[G oj/rh. ikfJdkd dk eko'pko eoB
;kM/dkoh dk ftuko fcbjkb fsnkr ftu wB xZN bZr/rk. f;js th ;kXkoB eko'pko ftu soZeh oj/rh. g{zih ftu tkfbnK bJh ftS/S bkG d/ w"e/
jh fdU sK uzrk j?. tkjB Bkb B[e;kB jh oj/rh. :ksok eoBh g? ;edh j? go tkX/ dk :'r j?. B"eoh tor ftu th nkT[Dr/. fgnko/ ftnesh Bkb
j' ;edk j?. :ksok d/ d"okB ;ktXkBh pj[s io{oh ;fj:'rhnK dk ftS/S ;fj:'r oj/rk. w/b i'b tX/rk.
j't/rh. fto'XhnK s'A yk; s"o s/ ;ktXkB
oj'.

PT. RAJU

26 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016 fYZv dh uoph xZN eoB d/ fJj

xZN e?boh tkb/ ykD/ Bkb tZXdh j? wodkBk skesL fo;ou

jB ekoro B[;y/

wodkBk ewi'oh dk ;kjwDk eo oj/ b'eK bJh uzrh ypo j?. fJZe BthA fYZv dh uoph xZN eoBk fe;/ bJh tkfezr T[Zs/ tkg; nk ikU. Sfjd, gkw ;[ro ns/ fbefoS d/ noe
fo;ou d/ w[skfpe, xZN e?boh tkb/ ykD/ Bkb Bk f;oc w'Nkg/ s'A S[Nekok fwbdk th u[D"sh Gog{o ezw j' ;edk j?. ;"Dk dk fJ;s/wkb eo ;ed/ jK.
j? pbfe wodkBk skes th tZXdh j?. fo;ou nB[;ko xZN e?boh tkb/ G'iB Bkb jkbKfe fznkdk ;wZf;nk j[zdh j? rbs
w{v fpjso j[zdk j?, N?ASB xZN j[zdh j? ns/ ;kXkoB f;js ns/ ;?eS[nb vokJht sohek ngBkT[D Bkb. nkU n;h s[;h ;'u oj/ j't'r/ fe n;h fJZE/ ;'vhnw dk ;/tB xZN eo'
ftZu fpjsoh nkT[Adh j?. fo;ou bJh pkbrK B/ 2 ;kb ftZu 25 ch;dh e?boh B{z s[jkB{z fYZv dh uoph xZN eoB d/ e[ZM ;"D dh rZb feT[A eo oj/ jK. Gko B{z p/SZe s[jkv/ G'iB ftZu Bwe j'Dk
ekp{ ehsk fi;d/ Bkb T[BQK dk w'Nkgk xZN ns/ T[BQK dh f;js ftZu th fpjsoh uzr/ sohfenK d/ pko/ ftZu dZ;d/ jK. ;zs[fbs oZyD bJh b'VhAdh BhAd p/jZd ukjhdk j?. go s[;h g'NkShnw, b/wB
nkJh. wkfjoK B/ dZf;nk, fo;ou ftZu fJj gkfJnk frnk fe fijV/ b'eK B/ e?boh io{oh j?. jo fe;/ B{z 6 s'A 8 xzN/ dh ns/ ;w[zdoh Bwe dk th ;jkok b? ;ed/
B{z fB:zsfos ehsk T[BQK d/ Gko ftZu froktN nkT[D d/ fJbktk th eJh ckfJd/ gkDh fgU BhAd ukjhdh j[zdh j?. jkb jh ftZu ehsh j'. Bkb jh ekbh fwou ;fjs eJh
j'J/. T[BQK ckfJfdnK ftZu fpjso BhAd, ihtB gZXo ftZu ;[Xko ns/ :'B Sesh eJh b'e fgnk;/, Ee/ j'J/ ns/ G[Zy/ rJh fJZe iKu ftZu fJj rZb ;kjwD/ w;kfbnK d/ iohJ/ s[;h Bwe dhnK b'VK
ftZu wip{sh Skfwb j?. fJ;s'A gsk uZbdk j? fe i/eo d' ;kb sZe e?boh B{z ekp{ j'D ftZu coe BjhA eo ;ed/ jB ns/ nkJh fe pj[s fznkdk iK pj[s xZN B{z xZN eo ;ed/ j'.
ftZu ehsk ikt/ sK ekch uzr/ Bshi/ ;kjwD/ nkT[Dr/. nfyoeko t/b/L S[ro :[es iK c?Nh c{v ;'D Bkb Gko tZX iKdk j?.
yk b?Ad/ jB. jw/Sk Bkb gkDh dh p'sb c?N pofBzr c{v
218 b'eK T[Zs/ fJj fo;ou ehsh rJh. fo;ou bJh e?boh ekp{ eoB tkb/ oZy' ns/ fJj :ehBh eo' fe s[;h g{o/ BkSsk j? io{oh e[dosh sohfenK Bkb c?N xZN
b'eK B{z 2 ro[gK ftZu tzfvnk frnk. fJZe ro[Zg T[AM b'eK dk ;h, fijV/ b'eK B/ fdB gkDh ghAd/ oj'. fJZe ftnesh B{z e[ZM b'eK dk nfijk wzBDk j? fe eoB d/ eJh sohe/ jB. b;D, fgnki,
fJZe ;kb sZe e?boh fB:zsfos ehsh ns/ d{ik ro[g 2 ;kb sZe e?boh fB:zsfos fdB ftZu 6 s'A 8 rbk; gkDh dh b'V BkSsk Bk b?D Bkb Gko xZN eoB ndoe, bkb fwou, r'Gh, NwkNo,
eoB tkbk ;h. fJZe ;kb sZe e?boh fB:zsfos eoB tkb/ ro[g ftZu n";s 16H7 j[zdh j?, jkbKfe fJj s[jkv/ Gko ns/ ftZu wdd fwb/rh. go i/eo s[;h BkSsk dkbuhBh ns/ ;o'A c?N xZN eoB tkb/
gkT[Av Gko xZN j'fJnk i' d' ;kb sZe e?boh fB:zsfos eoB tkb/ b'eK dh s[bBk bkJhc;NkJhb T[Zs/ fBoGo eodk j?. BjhA eo oj/ j' sK Gkoh G[Zb eo oj/ j'. c{v jB. ;t/o/-;t/o/ eZuk b;D ns/
ftZu brGr fJZe gkT[Av xZN ;h. 218 gqshGkrhnK ftZu n";s T[wo brGr 38 fJ; Bkb pb'fNzr tXdk j? ns/ ;oho S'Nk fijk ndoe dk N[eVk ykDk uzrk
;kb ;h ns/ T[BQK ftu'A 70 ch;dh n"osK ;h. n?efNt n?e;o;kfJi G[Zy dh dSk ftZu ubk iKdk j?. fJj ofjzdk j?. Bkb jh, ;t/o/ row gkDh B{z
jkb dh fJZe fo;ou s'A fJj rZb fYZv ftZu c?N iwK j'D dk w[Zy ekoB fBzp{ d/ o; ns/ Sfjd d/ Bkb b?Dk Gko
fpT{o' ;kjwD/ nkJh j? fe xzfNnK toenkT[N j?. xZN eoB dk ckfJd/wzd sohek j?. fJ;/
eoB iK whbK d"VB d/ pikJ/ E'VQ/-E'VQ/ soQK j'o th eJh sohe/ jB, fi;d/ Bkb
mhe f;oQkD/ dh eo' u'D, rbs sohe/ Bkb ;"D Bkb ;w/A bJh n?efNt n?e;o;kJhi eoBk S[ro B{z eo' Bk s[;h nkgD/ ykD/ ftZu c?N pofBzr c{v
c?N B{z xZN eoB ftZu ekch ckfJd/wzd S[ro fJZe nfijh uhi j?, fi;dk B{z Skfwb eo ;Zed/ jB.
j' ;edhnK jB eJh fpwkohnK j[zdk j?. fw;kb bJh i/eo s[;h Nq/vfwb ;/tB s[jkB{z io{o xZN eoBk ukjhdk
T[Zs/ tkfezr eo oj/ j' sK nukBe e[ZM j?. S[ro d/ eJh fSg/ j'J/ ;q's th j[zd/ ftNfwB ;h
;?ezv bJh ;ghv tXk fdU ns/ fco s'A jB, fJ;bJh fJ;B{z xZN eoBk uzrk ftNfwB ;h Bkb ekofBNkfJB dk
oj/rk. S[ro d/ pdb d/ s"o s/ s[;h fo;kn j[zdk j?. fJj fJZe nfijk :'fre
j? i' c?N B{z T{oik ftZu pdbD ftZu
wdd eodk j?. fJ;d/ fJbktk ftNkfwB
;h e'oNh;'b jkow'B d/ fo;kU B{z th xZN
eodk j? i' fe sDkU dh jkbs ftZu
g?dk j[zdk j?. e'oNh;'b d/ gZXo ftZu
spdhbh g/N dh uoph dk w[Zy ekoB j?.

mhe ykDk
g/N dh uoph B{z xZN eoBk 80 ch;dh
mhe ykD T[Zs/ fBoGo eodk j?. w?eo'
ns/ wkfJeo' fBT{NfoJ/zN; d/ Bkb
szdo[;s ns/ ;zs[fbs ykDk bU. ;G s'A
io{oh rZb fJj fe ck;N c{v s'A s"pk
eo'. fiZE/ sZe j' ;e/ xo T[Zs/ fsnko
G'iB jh ykU. i/eo s[jkv/ e'b ;w/A dh
nDj'Ad j? sK eZu/ cb-;pih iK ;wM
s'A gZehnK ;pihnK ykU.

fpT{o'

xo ftZu fJjBK EktK TZ[s/

e[ZM b'eK B{z f;oQkD/ d/ fpBK uzrh BhAd nkT[Adh j? sK e[ZM b'e f;okD/ d/ fpBK b[Ze ;edh j? n?boih
;' jh BjhA ;ed/ jB. go wkfjoK dk efjDk j? fe f;oQkD/ dh rbs u'D eJh rzGho
;wZf;nktK g?dk eo ;edh j?. sK nkU n;h s[jkB{z dZ; oj/ jK fe rbs f;oQkD/ dh y{p ;kc-;ckJh oZyD d/ pknd th xZN fJZe tko p?vShN ns/ eto f;okD/ fJ; T[Zs/ ubd/ jB i' nkgD/ Bkb
tos'A eoB Bkb eh ;wZf;nktK j' ;edhnK jK ns/ mhe u'D bJh s[jkB{z fejVhnK xo ftZu e[ZM EktK nfijhnK jB fiZE/ B{z row gkDh Bkb X't'. ehNkD{ fbnkT[Ad/ jB. fJ;bJh e'fSS
rZbK dk fynkb oZyDk j't/rk. n?boih g?dk eoB tkb/ p?eNhohnk pVh eo' fe s[;h xo ftZu ekbhB ns/ doh
nk;kBh Bkb b[e iKd/ jB. i/eo s[jkvk pkEo{w d/ gofdnK ftZu T[Zs/ i[ZshnK gfjB e/ Bk ub'. ;w/A-;w/
n?boih fJzfwT{B f;;Nw ewi'o j? sK fJj s[jkB{z pkEo{w d/ gofdnK ftZu ne;o Bwh A T[Zs/ fJBQK B{z X[Zg/ gkT[Ad/ oj' ns/ ;kc
o{z d/ f;oQkD/ ;Gs'A uzr/ wzB/ iKd/ jB. go eJh b'eK B{z fJBQK d/ ekoB n?boih, n?boih d/ Bkb eJh fpwkohnK th j' ofjzdh j? fJ;bJh fJjBK ftZu feNkD{z th eod/ oj'.
yk;eoe/ w[zj, BZe ns/ nZyK ftZu fJzc?eSB dh fSekfJs j' ;edh j?. nfij/ ftZu ;edhnK jB. fJ;bJh xo d/ fJjBK g?dk j' iKd/ jB. io{oh j? fe s[;h fJBQK
ckJhpo d/ f;oQkD/ dh tos'A eo ;ed/ j'. y{zfinK ftZu ;ckJh p/jZd io{oh j?. B{z fJZe jcs/ d/ nyho ftu row gkDh pkohnK ftZu
Bkb X'Ad/ oj' ns/ fJ; T[Zs/ Bwh ysw i/eo s[;h nfijh EK T[Zs/ ofjzd/ j'
BhAd Bk nkT[Dk s[jkv/ fp;so/ ftZu eoB tkbk ;gq/ fSVed/ oj'. i' ekch joh-Goh j? sK s[jkB{z gkb/B
fznkdk T[Zuk f;oQkDk brkT[D Bkb f;o ns/ w'fYnK d/ ftZu dk r?g fznkdk fJj fpbe[Zb ;zGt j? fe s[;h bZyK n?boih j' ;edh j?. jkbKfe jw/Sk
j' iKdk j?. nfij/ ftZu uzrh soQK BhAd BjhA nkT[Adh. X{V eDK d/ Bkb ;'Ad/ j't' ns/ fJ; s'A ekog/N ftZu fyVeh - dotki/ pzd eoe/ oZyDk th
fpbe[Zb nDikD j'D. fJj X{VeD ns/ n;h ne;o fJ; T[Zs/ fznkdk ;jh BjhA j?, fJ;bJh nkgDhnK pkohnK
rodB dk dod p?eNhohnk n?boih B{z iBw d/ ;ed/ jB. fXnkB BjhA fdzd/ jB go xo ftZu T[Zs/ ftzv' ;eohB brkU. fJ;d/ Bkb
fznkdk ;kcN f;oQkD/ dh tos'A eoB Bkb pkvh gkSuo ftrVdk j?. nfij/ fJ; s'A pud bJh jcs/ ftZu xZN s'A ftShnK ekbhBK ns/ ekog/N s'A n?boih jh X[Zg th ;/Ae'.
ftZu rodB ns/ ohVQ dh jZvh fJZe bkJhB ftZu BjhA ofjzdh. fJ;d/ ekoB rodB g?dk j' ;edh j?. b'e i[Zs/-uZgb gk e/
ftZu dod dh ;wZf;nk j' ;edh j?. J/ ;h ns/ c?B ftZu
c?B, J/no ezvhSBo ns/ pkeh
;otkJheb ;gKfvbkJhfN; fJb?eNokfBe r?i/N; ftZu th X{V ns/
pj[s ;ys f;oQkDk brke/ ;'D T[Zs/ ;oho B{z g{oh soQK Bkb nkokw BjhA fwb czr; nk;kBh Bkb iwK j' ;edh j?.
;edk. f;o T[Zs/ dpkn th g?Adk j?. fJ; Bkb ;otkJheb ;gKfvbkJhfN; dh fJ; bJh fJBQK B{z ;w/A-;w/A T[Zs/ MkVd/ -
;wZf;nk j' ;edh j?. xo'Vd/ oj'.

fgzgb; c[Nthno ftZu
f;oQkD/ dk eto fznkdk fdB sZe fpBK X'J/ tos'A ehsk ikt/ sK T[; ftZu s[jkv/ i[Zs/ - uZgb g{o/ fdB ftZu
w"i{d p?eNhohnk d/ ekoB fgzgb; j' iKd/ jB. feZE/ - feZE/ BjhA g?Ad/. Skw ftZu id'A
s[;h T[jh S{i gfjB e/ xo ftZu nkT[Ad/
pbZv ;oe[b/SB j' sK ;kc s[jkv/ Bkb rzdrh ns/ ioz;
fznkdk T[Zu/ f;oQkD/ dh tos'A eoB Bkb pbZv ;oe[b/SB uzrh soQK Bkb BjhA th fbnKd/ jB. fJ;bJh xo d/ pkjo
j' ;edk. nfij/ ftZu uwVh ns/ fYZv Bkb i[VhnK ;wZf;nktK j' ;edhnK jB. jh S{ o?e oZy' sKfe nkT[Ad/ jh s[;h
c[Nthno pdb ;e'.
x[okV/
f;oQkDk pj[s w'Nk j't/ sK rodB m[Zvh dh tZb M[e iKdh j?. fJ; Bkb x[okV/ ;kcN NkJ/ ftZu
nkT[D dh ;wZf;nk j' ;edh j?. nfij/ jh f;oQkD/ pj[s gsb/ j'D s/ ;kj dh Bbh ;kcN NkfJi ftZu th rzdrh ns/
E'VQh pzd j' iKdh j?, fi;d/ Bkb x[okV/ nkT[Ad/ jB. X{V nk;kBh Bkb iwK j' iKdh j?.
fJ;bJh fJBQK B{z th ;kc eod/ oj' ns/
jkov iK ;kcN fznkdk g[okD/ NkJ/ B{z jNk fdU.
f;oQkDk Bk sK pj[s ;kcN j't/ Bk jh fznkdk jkov. fJ;B{z ;?whohfiv j'Dk
ukjhdk j?, fi; T[Zs/ ;'D Bkb jbek fijk dp/. fpT{o'

u'VkJh
f;oQkDk s[jkv/ ezcoN d/ fj;kp Bkb u"Vk j'Dk ukjhdk j?, go fJj th t/y' fe
T[; Bkb w'fYnK B{z g{oh ;g'oN fwb ;e/.

fpT{o'

27 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016 ed/ d/fynk j? nfijk o?;N'o?AN, fiE/ G{s-gq/s
bkSK d/ ftueko go';d/ jB b'eK B{z ykDk
s[jkB{z fcN ns/ szdo[;s oZydhnK
jB fcT{iB e;osK

i/eo s[;h fcN ofjDk ukj[zd/ j' ns/ n?eNhftNhi dk fwe;uo eoe/ fJZe frnk j?. T[Ai, nZi eZb eJh fiw Nq/Bo ;g/B (fpT{o') d[Bhnk Go 'u eJh nihp'-rohp o/;N'o?AN jB, fiBQK d/ pko/
T[j th c[b w"i-w;sh d/ Bkb, sK n?e;o;kJhi pDkJh iKdh j?. fJ; GzrVk ns/ pkbht[v ;N?g; B{z b?fNB' ;[D e/ j?okBh j[zdh j?. ikDekoh nB[;ko s[;hA nZi sZe o/;N'o?AN 'u t/NoK B{z
nZieZbQ dk BtK Nq/Av fcT{iB fcNB?; n?e;o;kJhi dk n?Boih b?tb jkJh nw/foeB i[zpk phN; d/ Bkb th fwbk ykDk go';d/ d/fynk j'Dk j?. go ;g/B 'u nfijk o/;N'o?AN j?, fiZE/ fJB;kB BjhA
s[jkv/ y{p ezw nkt/rk. fcT{zB fcNB?; j[zdk j?. fJ; soQK fJBQK B{z eoBk p'fozr oj/ jB. ;wkb vzpb; d/ Bkb phN; ;r'A G{s ykDk go';d/ jB. fJ; o/;N'o?AN dk BK bk wkf;nk n?AekNvk j?. fJj ;g/
ftZu eJh e;osK B{z f;b?eN eoe/ fJZe BjhA bZrdk j?. s[;h efj ;ed/ j' fe T[Zs/ vK; th ekch gkg{bo j' fojk j?.
nfijk toenkT[N fsnko ehsk iKdk fJBQK B{z eoB ftZu s[jkB{z n?e;o;kJhi B dk ;G s'A tXhnk o/;N'o?AN j?. nfijk fejk iKdk j? fe fi; 'u fjzws j? T[j jh
j?, i' wz/dko j'D d/ Bkb Gko th s/zh dh chfbzr xZN nkT[Adh j? ns/ vK; eoB pkfbo'fpe; fJ; o/;N'o?AN 'u ikt/ BjhA sK Bk ikt/.
Bkb xNkT[Adk j?. dh finkdk. T[Ai, fJ; soQK d/ i/eo vK; eoBk g;zd j?, sK p/fjue
toenkT[N ftZu eJh vK; w{t; th nk NqkJh eo' pkfbo'fpe;. fJ;ftZu pkfbt[v don;b fJ; o/;N'o?AN 'u i' b'e ezw eod/ jB T[j G{s gq/sK tkb/ o{g 'u j[zd/
w?Nkpkfbiw ftZu p?b/A; iKd/ jB. wkfjo efjzd/ fe fJjBK dh rkfDnK T[Zs/ vK; eotkfJnk iKdk j?. jB ns/ i' th rkje nkT[Adk j? T[; dk y{B Bkb Go/ uke{ Bkb ;tkrs eod/
fYZv ns/ pKjK d/ nkb/ d[nkb/ dk yk; rZb fJj j? fe fJBQK B{z eoBk s[jkB{z fJ;ftZu eJh soQK d/ g?e/i nkT[Ad/ jB,
;?bhT[bkfJN xNkT[D ftZu fJj e;os p'fozr BjhA bZrdk, feT[Afe fJjBK ftZu fiBQK ftZu rkfDnK d/ nB[;ko jo pkvh jB. p; fJjh BjhA, fJBQK d/ wB'oziB eoB d/ sohe/ th e[M tZyo/ jh jB, fJE/
p/jZd ckfJd/wzd jB. fJ; Bkb ;oho S/ vK; dk gkoN j[zdk j?. fJ;ftZu n?o'fpe; gkoN bJh n?e;o;kJhi oZyh iKdh j?.
g ftZu nk iKdk j?. ;oho d/ w?Nkpkbhiw d/ Bkb rb?wo th i[fVnk j?. fJj w{ftzr bkSK d/ ftueko gkoNh oZyh iKdh j?. fJj Ehw j'Nb d/ wkbe B/ fsnko ehsh j?
ftZu p?b/A; pDke/ oZyD d/ Bkb jh w'Y/ n?e;o;kJhi j?, fiBQK Bkb e?boh you :'rkb/Nhi i' fe e[M tZyok eoB 'u ftStk; oZydk j?. ;g/B 'u gfjbk fJ; fpbfvzr B{z
, pkjK, g?o ns/ fYZv B{z ;[v'b pDkT[D j'D d/ Bkb jh pkvh dk jo gkoN :'rkb/Nhi eJh e;osK dk fwe;uo ;okg wzfBnk iKdk ;h, fJ; bJh fJ; d/ wkbe B/ fJ; B{z jzNv o/;N'o?AN pDk
ftZu th fJBQK s'A wdd fwbdh j?. cb?e;hpb j' iKdk j?. j?. g{oh pkvh B{z ;No?u eoB ftZu fJj
n?e;o;kJhi y{p ezw nkT[AdhnK jB. fdZsk.
eh j? fcT{zB fcNB?; w;kbk GzrVk fJ; ftZu ;kj T[Zs/ ezNo'b eoBk
Bkw s'A jh ;gZ;N j? fe fJj g[okDh fJj th pkbho'fpe; dh soQK j?. f;ykfJnk iKdk j?. ikDekoh nB[;ko fJ; fpbfvzr dk fBowkD 17thA ;dh 'u :{;[c wk fon;
ns/ nkX[fBe e;os dk fwe;uo j?. wkfjo dZ;d/ jB, w;kbk GzrVk ftZu ns/ ;{o'ek B/ eotkfJnk ;h. fJ; d/ nkb/- d[nkb/ 2 fpbfvzrK ;B, fi; B{z b? e/
fJ; ftZu jo pkvh d/ gkoN dh uko s'A GzrV/ d/ Bkb n?o'fpe; B{z fwbkfJnk p'v'e'B
gzi n?e;o;kJhi ftZu'A e[ZM yk; i/eo s[;h :'r d/ S"ehB j' ns/ Bkb fttkd j'fJnk. f;Zek T[Skb e/ fttkdK dk jZb ehsk frnk, fi; 'u i';c dh
jh fee pkef;zr eoBk th s[jkB{z uzrk jko j'Jh ns/ T[j nkgDk xo th ykbh SZv e/ ubk frnk. ;w/A d/ Bkb-Bkb
brdk j?, sK p'v'e'B NqkJh eo ;ed/ j'.
fJj :'r ns/ fBT{ i/B/oSB dh :{;[c tkbk xo yzvo 'u pdb frnk.
n?e;o;kJhi dk ofbnk-fwfbnk o{g j?.
p'v'e'B fjg; d/ c?N B{z fznkdk s/ih
Bkb xZN eodk j?. fJ; ftZu :'r d/
tZy-tZy nk;DK B{z ekovhU
n?e;o;kJhi d/ Bkb fwbkfJnk frnk
j?. i/eo s[;h sDkU ftZu jB ns/ pj[s
EZfenk j'fJnk chb eo oj/ j', sK fJj
J/e;o;kfJi s[jkB{z s[ozs fob?e; eo
d/t/rh.

fcT{iB :'r
fcT{iB :'r wkoSb nkoN ns/ :'r
B{z fwbke/ ehsk iKdk j?. jkbKfe fJj
otkfJsh :'r jh j?, go j[D fJ;B{z Bt/
A cb/to ftZu b'eK d/ ;kjwD/ oZfynk
frnk j?.

PT. RAVI SHANKER

28 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016 wK

fSt e[wko pNkbth - b{DKFGkr 2 y[Zbh feskp,
;[ohbk i/jk rhs wK
d';s', e[ZM ;wK gfjbk 'gzikp NkJhwi' n;hA sK ;ZiD nZr dk fgzv ;dk W b{Dk
ftZu s[jkv/ ;kjwD/ b{DK dk gfjbk Gkr gS/ ;G Sd{ o jK BkNe ftu gfjbhtko b{DK d/ feodko wK j? fgzv j?
ehsk ;h. T;[ ftZu BkNFekt: bD{ K d/ gfjb/ fGZNFnzr/ s/ ;[jiFftj[D/ ftZu nkgDh i'pB o[Zs Bkb j'Jh nBj'Dh d/ wK j?-SK j?
nze dk ;zy/g ;h. uzp/ dh gqf;X G{wh ftZu oki/ tZy tZy bj{nK d/ ozr b? e/ o'; ti'L r[Z;/ ns/ prkts dk ;/e fBebdk tZvk ftjVk p'jV dh ;zxDh SK
towB B/ :Zr ehsk i' fe f;nkbe'N d/ oki/ XowK ftjV/ eohJ/ N{D/ Bzo nkT[Adk W. n;h;K dk uSwk ebg fpoy,
;btkB d/ nkrwB tiA' ;h fi; ftZu Xkofwe eowFftSB[z / iBwFftjD[ / bD{ KF fsnkr w[iZ;wk, sg;th d[y ico ikbDh
ohshFfotkiK Bkb iBF;XkoD ftZu y[;h T[s'A fwm/ ftu'A b{D/ fJj w/ok ftStk; W Jho/ tZvk oZp
Bkb Ts[ ;t wBkfJnk frnk ns/ T;[ Ts[ ;t okik towB oki/ ;btkB dhnK rZbK s'A fJZe fdB nZr ntZS e{t/rh fpoj'A dk shoE ;tor Bkb'A T[Zsw
ftZu d/S dh y{p;[os :[tsh dk ufJD th E'Vk xpok iKdk W jo nZr dh nZy, jzM{ dh EK cfoSsk o{g
j'fJnk. fJZ; s'A pkd dh ejkDh d/ d{i/ ns/ okik towBF pbdh pkrh o[Zs ;{t/rh U; ftjV/ SK BjhA j[zdh
shi/ nze dk ;zy/g fJ; soQk pDdk W. i/ fJj w/ok Gow p'bd? i' nkdw, nZr ykD ehV/ fi; xo b'e' wK BjhA j[zdh,
ik e'Jh ;hws Xow p'bd? dk nfGwkB ntZS bj{ tr/ h f;Zt B/ bD{ k fBZx e[opkBh ns/ fgnko dk nfj;k; Ud'A j[zdk j?
nze d{ik sK w? efjzdk d/ feodko Bz{ soe g;dz h ns/ pb Sesh pySh id T[j ftSV iKdh j?
okik ;btkB nkgD/ fwZso okik towB s/o/ nzdo ekwF;w[zdo fgnk y'bd? i' fJ; soQK g/S W. wK ;ZG s'A tZvh ;z;Ek
Bkb T[dk;, Bho; ihtD tko/ rZbk eodk W ;[gB/ dh ;ZgDh dk ekbk bD{ kF ftSt gqf;ZX Bzkok Ujdk fJe u[zwD
T[; dh rZb ftZu d[Zy ns/ Nh; Bzo nkT[dh s/o/ nzdo zfjo p'bd? i/ e'Jh, fe;ws torh S?n W ;zs GrshA wK r[o{, gho, g?rzpo,
W brdk W fe T[; d/ wB B{z fe;/ ifjohb/ ;Zg okik towB nkgD/ fwZso dh y[Sh bJh sK T[j eowFX[zBh dh b? W j[D ed'A nkt/Ark g[Zs< efjzdh j[zdh ;h -
B/ vrz fbnk W. f;t d/ fJZe rhs dk wZ[ yVk g/ fJj ;ZG eoB B{z Gh fsnko j' iKdk W. eow ewktD, dh W i? W wK B{z epoK d/ okj N[o rJh B{z ;Zs ;kb j' u[Ze/ jB-
SW okik towBFw/o/ ;ZiDFfJj eh efjzd/< wEoh bD{ K ftZuA' dtS/ ns/ r;[ / Bz{ ;wMD c'B dh sko eZNh rJh j?-
nZi fdB ufVnk s/o/ ozr tork fGZNFnzrh bJh BhtK gkT[Ad/ ftZu n;woE W . wK ;dek y[ZbQ/ ofjD tkb/ do pzd j' rJ/ jB j[D
s/o/ u[zwD fgSbh ;zr tork s{z T[; B{z noXzrh Bk u[D wEohF d';s'! pj[s w[Seb j[zdk J/ w[õ kfsp j'Dk pzd p{fjnK B{z
W feoBK d/ ftu BSk fijk fwb ;ed? pkeh i' ukj[zd? go b{Dk e[M ;wM Bk nkfJnk s/ iK doK dh T[vhe pD e/
fe;/ Shp/ ;Zg d/ vzr tork. fGZNFnzrh dk ;[Zuk fgzvk feT[ s/o/ fdb s/ nk p?mk ;dk bJh d{o s[o rJhnK wktK d/ w{e o[dB B{z ;[DBk
fSt B/ BkNFekt: B{z o'wkfue pBkT[D nk iKdk W i/ s{z efjzdk. d[Zy dk wjK e[bZStK ;kfJnk< wkor doSe, ;G s'A tZvk ofjB[wk-
bJh e[M Bt/ ekbgfBe feodkoK (gksoK) B{z okik ;btkB fJ; soKQ dh soshp Bz{ wBz D sz{ sk okwFosB to gkfJnk g[ZsK d/ okjK u'A ezv/ u[r e/ nkgD/ g'fNnK B{z ghVk eoB tkbh
b? e/ nkT[dk fi; ftZu uzp/ d/S dk okik s'A ;kc fJBeko eodk W. p[ZY/ oki/ d/ bV bZrD Bkb'A b{DK jkth wb{e g?oK j/m sbhnK XoB tkbh-
towB, okDh ez[s, b{DK dhnK ;j/bhnK Jhok okik ;btkBF d/ ukj/ T[j rohp r[opk jh j't/ bV bZrDk bkvfbnK B{z o'VK dh u[GD s'A pukT[D bJh
ns/ wEoh, b{DK dk rohp pkg pko{ Skfwb w?A sk ;[gBF;ogBh dk pZ; iBw iBw ;[Gkr ;wMdh W. ;G s'A tZvh ;[gB;kz pZfunK dh
jB. fJzBk gksoK iohJ/ T[; B/ fJ; ejkDh bJh ;kE jk wrz dk okik towB nkgD/ fwZso bD{ kF B?DK ftu ;[gB/ Xodh,
fe;/ B{z n;odko pDk fdZsk Bkb jh nZbr dh y[;h th ukj[zdk go d[fBnkdkoh s'A vodk fpBk jkt fi;wK dk gkDh b'VK E'VK dh gqtkj ehs/ fpBK -pZfunK d/ ukn g{o/ eodh-
nZbr Bzfonk ohsh otkiK, wBZ[yh GktBktk, th W. pD/ Bk rzrk ;G s'A tZvh õ ?o-ytkj,
fo;fsnk ns/ fJZe i'pB g{oB fJ;soh dh okik towBF nXFnzr/ s'A uzrk Bh uVQdh ebk bJh nodk;K eodh ;[ZyK wzrdh,
GktBktK gsq h gS/ ehsk. fJZSok skJh izwD tkb/ w?B{z fGN nzrk N[ZNd/ ;kjK dh nT[X jzYkT[AfdnK th,
okik towBF vodk e'Jh joc Bk nkt/. fJzBk ;ztKdk w?B{z fGNFnzrh B{z pZfunK dh bzwh T[wo dh d[nktK eodh Xos
nkfyo n?;k d[Zy th eh W< ftZu BkNe dk jo gkso nkgDh nkgDh fGN nzrk to d/t'. fgnko jwdodh d/ c?j/ Xodh-zõ w K 's/
d[Zy sk gzSh T[vD jko/ dbhbK Bkb y[Zd B{z mhe dZ;dk W. BkNe d/ fJ; gVkn s/ nk e/ fSt bD{ K d/ w'j dhnK Ne'oK eodh,dod jodh f;zwdh ghV 's/ -
nZi fJ; Yko/ eZbQj T[; Yko/ okik ;btkBF iohJ/ nkgD/ ;wki dh fJZe pjs[ tZYh so[ZNh e[dos dh wjkB feos, sfjzhp dh nDw'b dks,
okik ;btkB okDh fJZSoK tko/F joc s[;K s/ Bz{ g/S eodk W. ;wki ftZu fJ;soh dk ;EkB Xos d/ ftjV/ Ä 'u f;skfonK dh goks
eJh tko w?A ukfjnk foSsk s'V fdnk sd nktr/ k wK Xh ns/ n"os d/ o{g ftZu wod s/ fBoGo W i' fBZx so"Ae/, foSwK tzv/, ;[yB dh fowfMw-
nZr dh ;ZgDh pkpb d/ xo wV' fdnk s/ nkg/ iZd ;btkB th g[Zso B{z Xh s'A finkdk gokEfwesk fwbdh W nkgDk-nkgk- ikfJnK s'A tko/-
B{z ;[zRK d/ ;zr i'V fdnk. wo iktr/ k. fJ; ;zpzX ftZu fSt nkgDk BiohnK wzzbK dh gqkgsh dk nfjd wkBtsk dk ;G s'A tZvk s'jck,
go jo ;ZgDh dk pkpb okik towBF gqGktSkbh sohe/ Bkb g/S eodk W. ihtB-iku dh gkmSkbk,
fBod'Sk W jo Xh dk orz jo pkpb bJh e;' k W fJj fJSoK ;zr nfBnk W bD{ kF fzzdrh dh ;[uZih ftukoXkok-fBwosk dk w[iZ;wk
jo Xh jo pkpb dh gZr dk N'Nk W. T[j s/o/ ftjV/ dh SK W ;JhJ/ Bh ;[D w/ohJ/ ;JhJ/ T[j j't/ xo T[vheD- x{ohnK-fMVeK d/ gb w[V fiT{D
oki/ ;btkB dh M'bh ftZu pVh d/o pkd s/ s/o/ g[Zso dh wK W nZr dh ghV gSkD/ fejVk r?o-jkzoh ftu do T[dk; j' ikD
oZp B/ g[Zso dh dks pySh. Bkoh iZd fJZe wK pD ikt/ nZr d/ d[Zy B{z ikD/ fejVk T[vhe ysw j' ikt/-f;tk ;/eDk th B;hp Bk j't/
okik ;btkBF Bkoh Bjh p/FihGh rK W. ;JhJ/ iZd th nZr izwdh W wVhnK dh okõ co'bD i'r/ ofj ikD g[Zs-
nZr dh ;ZgDh dh e[Zy'A okDh ezs[ i' oki/ ;btkB dh w{zj p'bh nZr dh nzpoh o' g?Adh W Bkb jh o[õ ;s j' iKdhnK B/ dksK dhnK eDhnK,
w?B{z ;{oi bZGk fBob'nk, G?D pDh j'Jh W ns/ nkgD/ tho bJh b{Dk d/ jo nzpoh dh e[Zy ftZu ;JhJ/ p[ZM iKd/ B/ ofjwsK d/ fuokr -id N[o ikt/-
wo/ k ihtB wB? z{ itkbk bZrk go Tj[ ;o{ i u[Bkt B{z woh ns/ ikfJi pBkT[D bJh fJj g[Zso dh y[;p' ofjzdh W ezpD br ikD jZEK Bkb fdZshnK n;h;K-
w/o/ wZE/ ed/ Bk bZrk nmkok tQo/ dh T[jdh b" dbhb fdzdh W. nZr izw/ sK d[ZX ;[Ze iKdk id p'b :kd nkT[Ad/ B/ sK wB-wwNh 's/ fuokr irdk j?-
Bz{ idz ok tik. okDh e[zsF ftZu eb/i/ y' g?Adh W g[Zs G[Zy sK BjhA bZrh, t/b/ f;o o'Nh yk fbnk eo
w/ok g[Zso g{oB w?B{z ed/ Bk bZGk Bkoh, Bo dk fSZt dk Bkoh d/ gqsh ftt/e ns/ SoXk BhAd g{oh zo{o efonk eoÄ '-nkgDh f;js dk fynkb oZyhA,
f;nkbe'N dk okik ;btkB nkgD/ o;jhD T[j rfjDK W fJzBk gzeshnK ftZu nkgD/ gkso JhoK okjh X[ydhnK fsZyV d[gfjok wktK pbdhnK SktK
i"pB ns/ ihtB dh fBokSk ns/ d[ftZXk oki/ Bo d/ rZb ftZu fpnkB eodk W. rw ns/ ftr'funK 'u -
towB B{z e[M fJ; sok ftnkydk W. sk ofjDK W JhoKF wZE/ 's/ T[Zeo/ fd;jZfdnK dk BkweoB
jK fwZso. i/ Bo B{z T[; w'j b?Dk W Xosh s/ i' e[M S'jDk W eow ;kXBk nu/s wBK u T[Zeoh toDwkbk
s{z ;Zu efjzdk W nze shikF T[; d/ fgS/ Bko ntZS W neb-eN'ok ns/ ezB-wo'VBh w'j-fGZih x{oh, -
j[D sk ;{oi Yb uZfbnk ;h b{DK ns/ ;btkB dk ftnkj j' frnk W i' e[M fe;/ wjkB W ofunk ;G s'A tZvh gBkj,fwZmh ijh fMVe,
X[Zg dk pkbD pb uZfbnk ;h ns/ oki/ ;btkB Bkb ikD bJh fsnko W T[; ftZu Bkoh dk jh jZE W rvhok th s/ xBQ/Vh th
;[gBF;ogBh tkbk ;[gBk b{DK nkgDhnK d' ;j/bhnK JhoK ns/ wEoh Bkoh nkg/ BokfJD W b'oh g'sVk u'r s/ fMVe th
j[D fwZNh ftZu ob uZfbnk ;h Bkb rZbK eo ojh W. jo wZE/ dh shih nZy W. fyv"Dk ;[gBk okr s'sb/ p'b th
go eZbQj ;[ZgBk nZyh sZe e/ f;Zt fJ; nze ftZu fJe BtK nbzeko fJ; ;fEsh ftZu b{DK dk wB ns/ wZEk T[;dh p[Zeb u e[dos -g?oK u ;tor,
w?B{z w[V e/ Sb uZfbnk W nZr d/ o{g ftZu tosdk W. nZr d/ ftZu i'S, nkgD/ Bkb j'Jh fJ; nBj'Dh dk p'i u[ZeD fJ; dopko u skiK sysK tkb/ th f;o M[ek<D
w/oh wfjeFftS[zBh o{j s/ rowkfJS ns/ skes W i' nkgDh fJZSk go{ sh ftZu n;woE Bzo nkT[Adk W. d[Zy nt;/u/ je{wsK fBt ikD pkdSkjhnK ;bkw eoB-
w[V e'JhFu/so wb uZfbnk W. bJh pkeh f;qSNh B{z nkgD/ ftZu ;wkT[D dh ;kE, fgsk sA' ftSVD ns/ dS/ sA' do{ ikD dk nzpoK torh ukjs fzzdrh dk ;ZG s'A ;[Zuk ;o'eko
Ts[ ;t ftZu oki/ ;btkB d/ fdb s/ bD{ K skes oZydh W. nZr f;oc g{oh soQK pbe/ jh j[zM{nk d/ okjh feodk W. jocK u Bk ;wk ;eD tkbh fJpkds -
d/ i"pD dh fpibh eVe ns/ po; u[Zeh W. nb'g ns/ ysw j' ;edh W. wEohF ;koh oks s[odh-fcodh iBs
okik towB T[; d/ wB dh rZb ikBD bJh bD{ KF Bh JhoK, fJjB{z o'tD d/ s{z wZeh d/ N[Ze torh bzs
pj[Zs T[s;[Ze j' e/ g[ZSdk W. w? nZr N[oh god/; dkok fdbK d/ X'tD d/ s{z fi;dh fjZe ftu dod f;zw/
okik towBF Bh ;JhT[ jzM{ ;kv/ ;' fwZso i' ;[Zs/ bkvb/ d/ B?DhA sod/ ;[gfBnK dh bkbh
w? tZvFGkrk fJ; fwZNh u'A fJe Sksh w/oh jkVo sgdz k pV/ fgnko/ s/ p/Froz/ fBzdokJhnK oksK u ;[yB dk ikr bkT[Adh
i/ s/B{z s/ok ;[ZgBk bZG/ d{ik sgd/ k i/m ;kv/ d[Zy dh ykfso fijV/ pZfunK d/ f;ojkD/ p?mk oZp
fejVh o{gtsh W n?;h jo pkpb to Y{zvD ikt/ c'N'-jh fJe ofj rJh wK.
w?B{z th e[M gsk sk bZr/< jo nrBh d/ w/u u[Zg ughs/ B/ fvZr wod/
fSZt dh yk;hns T[;dh Spdktbh i' i' pkpb, to Y{zv fbnkfJnk vkH nwoihs NKvk
nB'yh ns/ nEkj W i' fe ;[iZM/ ;[fBnko/ dh ;' Bk nkfJnk w/u efjzd/ jzM{ ;' tN/ i'
soQK ;pdK d/ jho/ w'sh okDh jko i' T[;dh b{DK ns/ T[; dhnK ;j/bhnK ftZu
eftsk W ftZu wVD dh p/fw;kb w[jkfos tkoskbkg rohp dh fBopbsk, p/p;h ns/ fgnko B{z s'bD sZeVh uVd/
oZydk W f;t nkgD/ ;pdK dk ikd{ ubke/ itkB Xh dh p;/ jkJhgD/ dh jkbs do;kTA[dh
fJZe ;[gBF;ogBh dh ftnkfynk fJ; soQK W. ;' :koK dh :koh Bkb'A
eodk W fJ; ftnkyD ftZu w[jkto/, ny'sK, JhoKF
ejkT[Ask, ebgBk, fBokb/ ns/ n;odko ;[D Bh nVhJ/ fJZe j[M{ dh :koh uzrh
nbzeko tosdk W. fJj Spd gzikph G?DK b{DK
;ZfGnkuko dk fJZe fjZ;k jB fJjh rZb fe; s/oh p[X B{z ehsk N{Dk fgnko dh pkzh fisB Bkb'A
T;[ dh yp{ h ns/ ebkekoh Bz{ fwnko d/ niwkB fgnko dh pkzh jkoh uzrh.
s/ b? iKdh W. pko{ i' b{Dk dk pkg W nkgDh p/p;h ns/
okik ;btkBF
jK fwZso. fBopbsk fJ; soQK fpnkB eodk W
T[j feoB i/jh i'
;[ZsFT[ZBh d/ B?DK tkbh pkoF{
e'j e'j bzw/ tkbk tkbh
BhwFT[dk;/ nzrK tkbh jo Xh dk d[Zy ikBD wktK
d[ZXhFX's/ ozrK tkbh
bzwF;bzwh uzdBFr/bh pkpb ikBD wko eh XhJ/
Gko/ fij/ fBszGK tkbh
w'shFtzB/ dzdK tkbh b'eh efjzd/ nkJ/ r[ops
bD{ K
fijVh eZbQj T[s;t ftZu Bo f;zxk ntsko Bh XhJ/
u[ZDh ;h :[tsh ;zrK tkbh
;[gBF;ogBh vzrK tkbh. fBoXD d/ xo Xh dk izwDk
BkNe d/ fJ; gVkn s/ f;Zt ;kv/ ;wki
ftZu iks gks ns/ T[u Bhu tko/ nkgDk fe;ws B{z W jko Bh XhJ/
Bifonk th gkmeK Bz{ gS/ eodk W ns/ Xow d/
ohsh otkiK ns/ so{NhnK dh rZbk eodk W. pkjo rik nk yVjkaaa
okik ;btkBF
s/ Bkb/ yVj/ n;tko Bh XhJ/

fJe fBoXB pkpb dk b? ik

nzsw tko fgnko Bh XhJ/.

shi/ nze dh ;wkgsh b{Dk dh v'bh oki/

;btkB d/ xo ikD s/ j[zdh W. nrb/ Gkr

ftZu pkeh nzeK dh ejkDh dk ;zy/g ;ko g/S
eoD dh ef' SS eoKrk. Tw[ hd W gVB, fbyD
tkfbnK Bz{ f;t dh wjkB ouBk tko/ eM[ ikBD

dk w"ek fwfbnk j't/rk.

gtB e[wko

29 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016

ezrDk dk n?gh;'v j'fJnk BjhA, j[D/ sK fJ;B/ j'Dk j?L fofse

fofse o'SB e[ZM ;wK gfjbK nkgDh eoKrk. fofse, id'A s[jkB{z w'jBi'dV' dk jK. T[; ;w/A ;kvh d';sh ftZu fJZe fJZe feqJ/fNt ;g/;, i' fe;/ B/ pDkJh
gsBh ;[i?B ykB Bkb sbke B{z b? e/ eh s[jkB{z bZrdk j? fe fJ; gq;skt fwfbnk, sK T[; ;w/A s[jkv/ n;fjisk ;h, gozs{ w'jBi'dV' sZe j?, T[j fizdrh Go bJh T[;/ dh j[zdh
ns/ fco phs/ fdBhA jho'JhB ezrDk oB"s fdwkr ftZu eh uZb fojk ;h< nkT[Ad/- nkT[Ad/ n;h fJZe-d{i/ d/ Bkb j?. T[; B{z e'Jh j'o fet/A pDk ;edk
d/ Bkb j'J/ fttkd B{z b? e/ ekch uouk fttkd dh tiQk Bkb s[jkvh Jhw/i ;fji j' rJ/. fJ; tko n;hA d';s pDe/ j?, feT[Afe ;ko/ fJzvfti{nb jB, tZyo/
ftZu oj/, gozs{ nZi eZbQ T[j nkgDh ns/ e?ohno B{z ekch B[e;kB gj[zfunk fJj ;feqgN w?B{z d' tko nkco j'Jh fcbw pDkJh. w?A T[BQK d/ ;kjwD/ e[ZM -tZyo/ jB. e'Jh fet/A j' ;edk j? < i'
BthA fcbw w'jBi'dV' B{z b? e/ ypoK j?< ;h. gfjbh tko fJj w?B{z 200 gzfBnK th efj ;edk ;h. jkbKfe, T[j p/jZd w?A pDkfJnk j?, T[j w/ok jh ofjD tkbk
ftZu jB. fJ; yk; w[bkeks ftZu T[BQKB/ ftZu fwbh. T[;d/ v/Y ;kb pknd Bow jB ns/ nkgDh rZb efjD dh j?. jK, T[;s'A tXe/ j' ;edk j?. n;h
nkgDh fcbw, e?ohno, pZfunK ns/ fJ;d/ pko/ ftZu w?A pj[s e[ZM p'bD nkS[s'S B/ w/o/Bkb fco ;zgoe ehsk. g{oh nkzkdh fdzd/ jB, gozs{ id'A ;?N ;ko/ fe;/ Bk fe;/ s'A gq/fos j[zd/ jK,
ezrDk d/ pko/ ftZu ;kv/ Bkb y[Zbe/ tkbk jK, gozs{ fJ; w[Zd/ B{z b? e/ w/o/ T[d'A sZe T[j fJ; B{z 80 gzfBnK ftZu T[Zs/ fe;/ th soQK dk e'Jh ezfwT{Bhe/SB gozs{ fe;/ dk ;EkB BjhA b?
rZbK ehshnK L wB ftZu fJZe no[uh ns/ Bky[;h, spdhb eo u[Ze/ ;B. w?A d[gfjo t/b/ r?g BjhA j[zdk j?, sK ezw eoB ftZu ;ed/.
feT[Afe w?B{z pugB s'A f;ykfJnk frnk ;feqgN gVQh ns/ Skw B{z w?A nkS[s'S B{z pj[s wik nkT[Adk j?. T[j nfij/ fBod/
ezrDk dk i' n?gh;'v j'fJnk, j? fe wod dh wodkBrh jw/Sk n"os fejk fe w?A fJj fcbw eo fojk jK. w?A Se jB, i' nkgDh ek;N ns/ eo{ B{z fJZe fgsk d/ o{g ftZu s[;h fezB/
T[;B{z s[;h fe;ws wzBd/ j' iK B{z gqkN?eN eoB ftZu j?. sK fJ; tiQk fJj fcbw fJ;bJh BjhA ehsh fJ;dk y[S oZyD ftZu Go';k eod/ jB. T[j fBg[zB j'J/ j'< eh g/o/fNzr s[jkv/ bJh
pdfeZ;wsh< Bkb w/o/ bJh T[j ;jh o;sk bZGDk p?erokT[Av fJfsjkf;e j?, pbfe w?B{z pj[s fdbdko jB. T[BQK tor/ pj[s xZN fJZe Nc Nk;e j?<
E'VQk - fijk w[Sfeb j' fojk j?. T[Ai fJ;dh ejkDh B/ pj[s fznkdk gq/fos fJB;kB j[zd/ jB, i' fJzBk fgnko fdzd/
gfjbh rZb sK fJj j? fe s[;h efj th w?A pj[s Bow ns/ fBwkD/ ;[Gkn ehsk. fJ;dh ejkDh ns/ w/o/ feodko jB. (jZ;d/ j'J/) pdfe;wsh Bkb w/o/
oj/ j' ezrDk dk n?gh;'v j'fJnk! fJj dk fJB;kB jK, gozs{ i/eo fe;/ B/ ;owB dh ;kdrh w?B{z Gk rJh. fJZe pZu/ pj[s uzr/ jB ns/ w?A efjzdk jK
j[D/ j'fJnk BjhA pbfe fJj j'D tkbk e[ZM rbs ehsk j? sK fco fJj w/ok bzp/ ;w/A s'A w?A nrBhgE, p?Ar - p?Ar, ;owB dh G{fwek bJh s[;hA fe; fe fJj w/oh pdfeZ;wsh j?. T[j iok
j? ns/ fJ;d/ bJh s[jkB{z fJzsiko eoBk ;wkfie coi pDdk j? fe w?A T[; B{z feqS tor/ feodkoK B{z fBGkT[Adk soQK dh wkBf;e ns/ ;ohfoe fsnkoh th fvwKfvzr BjhA jB. e[ZM wzrd/ jh
j't/rk. mhe eoK ns/ T[j ;wki d/ fjZs ftZu nkfJnk jK. bzp/ r?g d/ pknd w?A fJj ehsh< BjhA j?. Bk jh gq/SkB eod/ jB. ed/-
j't/. s[;h b'e Xhoi oZy', ;Zu S/sh jh f;ZXk - ;kdk, G'bk - Gkbk fijk ed/ w?A ;'udk jK fe T[j w?B{z ;skT[D,
s[;hA fJ; g{o/ fttkd B{z fet/A j?Avb ;G d/ ;kjwD/ nkt/rk. feodko ih fojk jK. nfijh ;kdrh jo o'b B{z ihD dh w/oh fJZe jh w/o/ e'b'A soQK - soQK dhnK wzrK eoB,
ehsk< w?A ;kbK gfjbK ej' Bk fgnko j? ns/ gqfeqnk j[zdh j?. w?A nkgD/ feodko d/ E'VQh fijh S?skBh ns/ pdwkSh eoB,
o'fjs d/ feodko ftZu t/yh ;h. n;b fJw'SB B{z wfj;{; eodk jK. w?A ;owB gozs{ T[j nfijk e[ZM eod/ jh BjhA.
w?A j?Avb ehsk BjhA, fJ;B{z w?A vhb ftZu T[j ;'udk j? fe d[Bhnk pj[s dh G{fwek B{z gVQe/ ;'udk jK fe w?A T[j pj[s jh ;fgfou[nb fe;w d/ pZu/
y{p;{os j?, ;ko/ b'e uzr/ jB. fJj fJ;d/ pko/ ftZu eh chb eodk jK. jB.
feodko w/o/ Bkb ekch w/b yKdk j?. fJZe tko id'A w?A feodko d/ iipks
w?A id'A nkgD/ e?ohno dh S[o{nks ehsh B{z cV b?Adk jK, sK fco pkeh uhiK w/ s[;h pZfunK B{z fe; soQK dh
;h, T[d'A w?A th pj[s f;ZXk - ;kdk ;h o/ bJh w[Sfeb BjhA ofj iKdhnK jB. t?fbT{i d/Dk ukj'r/<
ns/ d[Bhnk w/o/ bJh pj[s y{p;{os ;h, w?A T[jBK iipksK B{z nkgD/ doSeK
gozs{ fit/A - fit/A ;wK phsdk iKdk B{z th wfj;{; eotkT[Adk jK ns/ T[;/ w?A T[BQK B{z T[jh t?fbT{i d/Dk
j?, T[;B{z ;ZwM ftZu nkT[Adk j? fe d/ nkXko T[Zs/ nkgD/ ufoZso B{z ukjKrk, i' w/o/ ftZu j'D. pZuk i' t/
d[Bhnk em'o j?. ;owB d[Bhnk dh fJ; fBGkT[Adk jK. fJj feodko i/eo ye/ f;Zy ;edk j?, T[j p'be/ BjhA f;Zy
e"Vh ;ZukJh B{z wfj;{; eodk j? ns/ T[dk; j't/rk, sK fet/A bZr/rk iK i/ ;edk. s[;h i/eo y[d ;w'e eod/ jB,
fco fBnK bJh bVdk j?. ejkDh d/ eo fJj r[Z;/ j't/rk, sK fJ;dk Gkt sK s[;h nkgD/ pZu/ B{z f;roN ghD s'A
fJ; rqkc B/ w?B{z pzB fdZsk. fej' fijk j't/rk. w/o/ bJh feodko B{z BjhA o'e ;ed/. s[jkB{z nkgD/ pZfunK
ihDk y[d B{z oh-fvckJhB eoB tork d/ nZr/ fJZe fw;kb ;?N eoBh g?Adh
nkS[s'S r'tkoheo d/ Bkb fJj j[zdk j?. j?. w?A ukj[zdk jK fe w?A nkgD/ pZfunK
s[jkvh d{ih fcbw j?, sK fJ; fcbw d/ nZr/ fJZe fw;kb g/ S eoK ns/ T[j
d/ Bkb s[jkvh ns/ T[BQK dh i[rbpzdh BthA ghVQh d/ jho'i d/ pko/ ftZu T[;dh Beb eoB. w?A pZfunK B{z p'be/
fezBh wip{s j'Jh< s[;h eh ;'ud/ j'< eh T[j ed/ s[jkvh BjhA, eoe/ fdyktK.
iK fszB ykBK dh EK b? ;e'r/<
i'Xk nepo d/ ;w/A n;h d';s pD/ fpT{o'
;h, gozs{ fJ; fcbw ftZu n;h d';s BjhA, w?B{z BjhA bZrdk fe e'Jh fe;/
dh EK b? ;edk j?. w?A ;ZwMdk jK fe

30gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016

g{o/ ftSt Go d/ ;?bkBhnK B{z nkeofSs eodk j? fiT{foy n"osK B{z nkeofSs eodh ojh j? T[jBK d/ Bkw tkbh it?boh

e[dos B/ fiT{foy B{z e[dosh ;[zdosk dk todkB sK fdZsk jh j?, Bkb jh BK it?boh jw/Sk jh n"osK B{z w/Nb, r'bv-f;bto fwe; w?Nb B/w ;NkJhb e?oh eoBk ukj[zdh j' sK s[;h
fJZE'A d/ oyoykU ns/ N{fo;NK dh ;j{bhns bJh e[Sb gqpzXB dk :'rdkB th xZN nkgD/ tZb nkeofSs eodh j?. fJ; soQK B?eb/; ekch fou b[e fdzd/ jB. fJ; nkgDh g;zd ns/ ;NkJhb d/ nB[;ko
BjhA j?. fJ;/ bJh sK ;ftNiob?Av dk fJj Sfjo ;z;ko Go d/ ;?bkBhnK bJh fyZu dh it?boh dh ;Gs'A tZvh yk;hns fJj gqeko d/ fwe; w?Nb; B{z B/w N?r; th fJBQK B{z nkovo T[Zs/ th pDtk ;ed/
dk e/Ado pfDnk j'fJnk j? ns/ N{foiw fJZE/ fJZe T[d:'r dh soQK cbc{b fojk j?. j[zdh j? fe s[jkvk Bkw s[jkvh it?boh fejk iKdk j?. i/eo s[jkB{z n?e;g?ohw?AN j'. fJ; ;NkJhb ftZu s[;h g{o/ Bkw s'A
B{z fJZe go;Bb ns/ fvco?AN Nu fdzdk eoBk g;zd j? ns/ s[;h e[ZM fJB't/fNt b? e/ fJBhSnb d/ B?eb/; th pDtk e/
fJZE'A dk w[Zy fyZu fiT{foy Mhb j?. fJZE/ sZe nkT[D bJh s[;h Bdh okj dk th j?. fJ; bJh sK fozr; s'A b? e/ B?eb/; gfjBDk g;zd eodh j? sK s[;h fJ;B{z gfjB ;ed/ j'. i/eo s[;h nkgDk Bkw
fJ;s/wkb eo ;ed/ j'. Bdh d/ feBko/ yohdkoh bJh tZvhnK-tZvhnK d[ekBK, sZe tZy-tZy BktK B{z fvco?AN ;NkJhb; j?frzr phv;, ;/o';eh feq;Nb; iK ;/wh E'VQk SkJhfBzr ftZu ukj[zdh j' sK s[;h
ykD -ghD bJh o/;soK ns/ ofjD bJh j'Nb ns/ d{i/ feBko/ T[Zs/ wS/fonK d/ d/ Bkb fJ;s/wkb ehsk iKdk j?. fJj gq/fSn; ;N'A; d/ Bkb ;NkJhb B/w B?eb/ r'bv gb/N/v B/w B?eb/; gkU. Bkb jh
;kc-;[Eo/ ozro'rB ehs/ xo th jB. Bdh ftZu gkodoSh SZsK ns/ dhtkoK rfjD/ d/yD ftZu f;oc wkvoB b[e jh ; gfjB ;edhnK jB. s[;h fJ;d/ Bkb nN?u j'D tkbh u/B d/
tkbhnK s?odhnK BktK N{fo;NK B{z x[wkT[AdhnK jB ns/ rkJhv Sfjo dk fJfsjk; BjhA fdzd/ pbfe s[jkv/ ;NkJhb B{z th Bkb th e[ZM feqJ/fNt eo ;edhnK j'.
dZ;dk j?. tXkT[D dk ezw eod/ jB. fiZE/ sZe e?i[nb b[e s'A gkoNh sZe
Bkw tkb/ B?eb/; dh rZb j? sK nZieZbQ B/w B?eb/; dh fJZe yk;hns fJj gb/ ftd ebo;
Skfgzr wkb d/ pknd ;Gs'A finkdk N{fo;N Mhb T[Zs/ jh fdykJh fdzd/ jB. fJ;ftZu fvco?AN w?Nb; ns/ g?NoB dh j[zdh j? fe fJj p/jZd bkJhNt/N j[zd/ jB, nZieZbQ B/w B?eb/; B{z Nq?Avh
fJj fJZE'A dh shih ;Gs'A tZvh Mhb j?. fJ; ftZu pZsyK ns/ ibw[orhnK j;hA tos' ehsh ik ojh j?. bkJhNt/N j'D d/ fiBQK d/ ekoB s[;hA fJBQK B{z v/bhftno pDkT[D bJh fvco?AN ebo; ns/ g?NoB
wike eodhnK ofjzdhnK jB. fezBk th ;wK Mhb d/ feBko/ fpskU, e[dosh Bkb-Bkb N/qAvh j'D d/ ekoB rob; d/ d/ Bkb-Bkb ps"o gkoNh thno th e?oh dk fJ;s/wkb ehsk iKdk j?. j[D gfjbK
;z[dosk t/ye/ wB jh BjhA Godk. ftZu fJ;dk uzrk eq/i poeoko j?. sK eo ;ed/ jB. yk;s"o s/ wkvoB b[e dh soQK e[ZM Bkowb ebo; dk jh fJ;s/
nkU ikDd/ jK B/w B?eb/; d/ tZXd/ d/ Bkb sK fJj fJZedw fcN p?mdhnK wkb BjhA j[zdk pbfe fJBQK B{z E'VQk feqJ/
N{fo;NK B{z ukj/ fiT{foy d/ nkb/ d[nkb/ d/ SfjoK dh :ksok eoBh j't/ iK Nq?Av d/ pko/ ftZu- jB. nZieZbQ B/w B?eb/; B{z fvco?AN fNt b[e d/D bJh nkcphN ebo fit/A
nkbg; dh poc Bkb YehnK f;yoK B{z d/yDk j't/ iK fJzNob/eB d/ e[dosh ;NkJhb; ftZu pDtkfJnk ik fojk j?, fgze, tkJhN, g/;Nob iK fwe; ebo
;[zdosk dk doSB eoBk j't/ ns/ fco i[zrcok dhnK xkNhnK d/ T[Zs/ jtk ftZu B/w Nq?Av j? ekch fJ;bJh fJj g{oh soQK s[jkv/ T[Zs/ fBoGo nkfd dk th ekch fJ;s/wkb ehsk iKdk
s?odhnK NqkbhnK ftZu ;?o eoBh j't/, jo EK bJh s/i ns/ ;[ftXkiBe ns/ fgSb/ e[ZM ;w/A s'A c?SB tobv ftZu eodk j? fe s[;h fe; ;NkJhb B{z e?oh j?. fJ; soQK d/ ebo; e[VhnK tZb'A ekch
nkokwdkfJe go wfjzrh o/b ;/tk T[gbZpX j?. fiT{foy s'A b{;oB sZe dk o;sk B/w ns/ ;b'rB dh tos' ekch tZv/ eoBk g;zd eod/ j'. nfijk io{oh BjhA g;zd ehs/ ik oj/ jB ns/ fJjh nkcphN
p/jZd ;[zdo j?. g?wkB/ T[Zs/ ehsh ik ojh j? fco ukj/ j? fe s[;h wkoehN ftZu fwbD tkb/ B/ ebo; fJ; B/w B?eb/; dh y{p;{osh B{z
rZb Nh-SoN; dh j't/ iK it?boh dh. w B?eb/; th gfjB'. i/eo s[;h y[d dk T[GkoB d/ Bkb-Bkb fJBQK B{z gkoNh
;ftNiob?Av ftZu fe;/ th gjkV dh f;Zyo sZe ikDk j't/, fe;/ th Sfjo jo EK fJBQK B{z nk;kBh Bkb t/fynk ik ftno th pDkT[Ad/ jB.
ftZu g[ZiDk j't/ sK nktkikJh d/ ;kXB T[gbZpX jB, i' fe nkokwdkfJe ns/ ;edk j?. B/w Nh-SoN; dh soQK jh B/w
s/i jB. s[jkB{z fes/ th g?db nkT[D-ikD ftZu ;wK popkd eoB dh b'V BjhA B?eb/; dh tos'A th c?SB d/ y/soK ftZu o/Ai ftZu t?okfJNh
gt/rh. fgskb[; gjkV dhnK f;yoK d/ j/mK y[Zb/ w{zj tkbhnK r[cktK pDhnK pky{ph j' ojh j?. T[Ai B/w B?eb/; dh b'eb wkoehN ftZu fwbD tkb/ B/
j'JhnK jB. fJZE'A uko/ gk;/ dk ;[zdo fdqS t/fynk ik ;edk j?. dhtkBrh f;oc nkw :{E ftZu jh BjhA, w B?eb/; brGr 300 o{gJ/ s'A S[o{ j[zd/
pbfe pkbht[v fJZE/ sZe fe jkbht[v jB. fJ; o/Ai d/ B/w B?eb/; B{z s[;h
;ftNiob?Av ftZu ;?o dk ft;Eko fJZe cbd/-c[bd/ T[d:'r dh soQK j'fJnk j? ;?bhpo/Nhi d/ ftZu th nk;kBh Bkb t/ e?i[nb b[e bJh e?oh eo ;ed/ j'. T[E/
i' fdB d[rDh oks u"r[Dh soZeh eo fojk j?. jo j'Nb ns/ N{fo;N ;?ANo T[Zs/ yh ik ;edh j?. jh i/eo s[;h gkoNh bJh B/w B?eb/;
ozr-fpozr/ po'So ns/ BeS/ ;woZE wksok ftZu fwbd/ jB ns/ gjkV dh f;Zyo gfjBDk ukj[zdh j' sK s[jkB{z 2000 o{gJ/
sZe gj[zukT[D bJh nktkikJh d/ ;kXB T[gbZpX jB. fvco?AN w?Nhohnb s'A b? e/ 10000 o{gJ/ sZe fwb ;ed/
B/w B?eb/; pDkT[D ftZu fvco?AN jB. T[Ai B/w B?eb/; dh o/Ai fJ; ftZu
;w[Zu/ :{og ftZu jo iBse ;EkB T[Zs/ ukj/ T[j ;N/SB j't/ iK gkoe, gjkV w?Nhohnb dk fJ;s/wkb ehsk ik fojk fJ;s/wkb j'D tkb/ w?Nb T[Zs/ fBoGo
j't/ iK o/;soK, ;kc-;[Eo/ S"ukb: dh ftt;Ek j?. e[dosh ;z[dosk dh Sth B{z j?. fJjBK ftZu o/iB gbk;fNe, gb/B eodh j?.
pDke/ oZyD ftZu fJZE'A d/ fBtk;hnK dk xZN :'rdkB BjhA j?.
S[ro d/ wohzK B{z b?Dk ukjhdk j? :'r dk ;jkok
fJ; Sfjo ftZu j'NbK dh uzrh Gowko j?. gzi f;skok s'A b? e/ fJZe f;skok
sZe ns/ ngkoNw?AN j'Nb s'A b? e/ p'ofvzr jkT{; sZe fJZE/ nk;kBh Bkb T[gbZpX Gkos ftZu nZi bZrGZr jo xo gfjbK tKr j' ikU. fJ; gqfeqnk B{z d' pknd j"bh-j"bh-j"bh-j"bh fJZe' fij/
jB. fJjBK j'NbK ftZu foiot/SB eotk e/ ;ftNiob?Av nkT[Dk ;[ftXkiBe ftZu s[jkB{z e'Jh Bk e'Jh S[ro dk o'rh s'A fszB tko d'jokU. dSk ftZu nk ikU. j[D fJ; fefonk B{z
ofjzdk j?. fwb jh ikt/rk. T[Ai sK nkws"o s/ b'e T[bN fdSk ftZu eo'. roG nt;Ek d/
fJ; fpwkoh B{z e'Jh yk; stZi' BjhA fdzd/ ;otKrk;B d"okB fJj nk;B BjhA eoBk ukjhdk
Ü go fJZe tko fJ; fpwkoh dh geV ftZu fJj ;oho dh ;zg{oB e;os j?. fJ;B{z j?.
nk ikD d/ pknd fJ;s'A S[Nekok eoB Bkb EkJhokfJv ns/
ikBb/tk j' ;edk j? ;bhg n?gBhnk gkT[Dk p/jZd w[Sfeb j' iKdk j?. Bkb g?okEkJhokfJv rqzEhnK B{z wip{sh fwbdh gqkDk:kw
jh fJj fJZe nfijh fpwkoh j? fe fi;d/ j?. fJ; B{z eoB d/ gfjb/ f;ZX/ b/N ikU, gqkDK:kw S[ro d/ o'rhnK bJh pj[s
oks B{z ;'Ad/ ;w/A yZokN/ b?D tkb/ nfij/ b'e fiBQK B{z nkp;NoefNt ;bhg pknd wB[Zy B{z pj[s ;kohnK uhiK s'A fco g?oK B{z j"bh-j"bh-j"bh-j"bh u[Zed/ ckfJd/wzd j[zdk j?. yk;s"o s/, Gokwoh
n?gBhnk dh ;wZf;nk j[zdh j?, T[BQK B{z oks ftZu tko-tko g/Skp (BkeN{fonk) feBkok eoBk g?Adk j?. fJzBk jh BjhA, j'J/ 90 fvroh dk e'D pDkU. jZEK s'A ns/ Go;foek gqDkfJnkw sK vkJhfpfNe
nkT[Adk j?. nkp;NoefNt ;bhg n?gBhnk :kBh ;'Ad/ ;w/A ;kj pzd j' ikD dh e[ZM ;wK gfjbK sZe fiZE/ fJj fJZe ewo B{z ;jkok fdU. fJ; nk;B ftZu b'eK B{z io{o eoBk ukjhdk j?. fJBQK d/
;wZf;nk j?. T[wo d/ pknd jh b'eK B{z nkgDh ug/N ;oho dk ;kok Gko rodB T[Zs/ g?Dk B/wh nfGnk; s'A ;No?; b/tb xZN j[zdk
ftZu b?Adk ;h, T[E/ jh rbs ykD-ghD ukjhdk j?. g?oK B{z f;ZXk oZy'. j? ns/ ;oho ftZu nke;hiB dh wksok
;bhg n?gBhnk dh tiQk Bkb oks B{z ;kj b?D ftZu nkT[D tkbh o[ektN Bkb ns/ ihtBS?bh d/ ekoB toswkB ftZu tZXdh j?. Gokwoh gqkDK:kw eoB bJh
w"s dk õ sok tZX iKdk j?. wkfjoK d/ w[skfpe, nkp;NoefNt ;bhg n?gBhnk xZN T[wo d/ b'e th fJ;s'A ghfVs j' oj/ noX wsf;J/Adok;B gdwk;B ftZu p?m ikU. nzr{m/ Bkb
ftZu rb/ d/ fgZS/ d/ Bkie szs{ ;"Ad/ ;w/A n;EkJh o{g Bkb ezw eoBk pzd eo fdzd/ jB. nfij/ ftZu fJj p/jZd zo{oh j? fe fJj nk;B :feqs ns/ w{sokSJ/ B{z ezB pzd eo' ns/ T[Zs/ dhnK fszB
jB, fi;d/ ekoB e[ZM gbK bJh wohi ;kj BjhA b? ;edk. fJ;dk fJbki ;kj b?D e[ZM nfij/ T[gkn ehs/ ikD, fi;d/ Bkb ;orow pDkT[Adk j?. fiBQK b'eK d/ ;oho T[ArbhnK B{z nZyK T[Zs/ oZy'. j[D v{zxk
tkb/ ;h gh J/ gh ;wZroh nk;kBh Bkb ehsk ik ;edk j?, i' rb/ d/ nzdo jtk G/ s[jkvk S[ro ezNo'b ftZu oj/. S[ro B{z d/ nzdo fJz;{fbB dk T[sgkdB BjhA ;kj b?Ad/ j'J/ rb/ s'A T[ukoD eo'.
i e/ fJjBK szs{nK B{z pzd j'D s'A o'edk j?. ekp{ oZyD ftZu :'r s[jkv/h ekch ezw j[zdk iK fiBQK B{z S[ro dh fpwkoh j[zdh G;foek gqDkfJnkw bJh gdw nk;B
nk ;edk j?. sK nkU ikDd/ jK S[ro j?, fJj nfGnk; T[BQK d/ ;oho ftZu ftZu p?m ikU. v{zxk ;kj bU ns/ T[;B{z
vkeNoK dk efjDk j? fe, ;bhg n?gBhnk d/ 41 ch;dh wohiK ftZu gkfJnk B{z ezNo'b eoB tkb/ e[ZM :'r nk;Dk nrBkSJ/ B{z ;orow pDke/ fJz;{fbB d/ ibdh-ibdh SZv'. fJ; gqfeqnk ftZu
iKdk j?. BkeN{fonk dk õ sok f;ZX/ s"o s/ ;bhg n?gBhnk dh rzGhosk Bkb d/ pko/ ftZu- T[sgkdB ftZu ;fj:'r fdzdk j?, w{zj pzd oZy' ns/ ;kj dh ;koh gqfeqnk
i[fVnk j?. 50 ;kb s'A fznkdk T[wo d/ b'eK ftZu fJj finkdk rzGho j[zdk j?. fJ;bJh fJj S[ro d/ fJbki bJh e[dosh BZe Bkb jh eo'.
gSfuw'ZskBk;B dtkJh j?. fJ; nk;B B{z eoB bJh ;Gs'A
fo;ou ftZu gkfJnk frnk j? fe x[okV/ b?Ad/ ;w/A ;bhg n?gBhnk Bkb w"s dk fJ; nk;B Bkb ;oho dk gfjbK ;kjwD/ tkb/ gk;/ d'tK g?oK B{z ;{oi Bw;eko
õ sok tZX iKdk j?. wkfjoK B/ th dZf;nk j? fe nkp;NoefNt ;bhg n?gBhnk gkuBszso wip{s j[zdk j? ns/ ;oho c?bke/ p?m ikU. j[D ;Zi/ g?o B{z w'Vd/ i/eo s[jkv/ e'b ;ko/ nk;DK B{z
Bkb ghfVs ;ko/ b'eK ftZu fJj õ sok gkfJnk iKdk j?. fo;ou ftZu gsk ufbnk ftZu y{B dk ;zuko s/ih Bkb j[zdk j?, j'J/ yZp/ r'v/ d/ prb ftZu pkjo d/ tZb eoB dk g{ok ;wK BjhA j? sK o'i d' s'A
j? fe õ sok S/ r[Dk tZX iKdk j?, fi;dk wsbZp j? fe 40 dh T[wo ftZu ;bhw fi;d/ Bkb ftnesh B{z vkJhfpNhi Bkb oZy'. fJ;d/ pknd yZp/ B{z ;Zi/ tZb w'V'. fszB tko ;{oi Bw;eko zo{o eo'. f;oc
n?gBhnk j'D Bkb w"s dk õ sok UBk jh j[zdk j?, fiBQK 57 ;kb dh T[wo tkb/ bVB ftZu nk;kBh j[zdh j?. fJj nk;B nZvh ;Zi/ fBszp d/ e'b oj/. yZp/ jZE B{z fJ; nk;B B{z eoB s'A th s[;h ekch
ftnesh B{z fpBK ;bhg n?gBhnk d/ j[zdk j?. eoB bJh g?o f;ZX/ c?bk e/ p?m ikU. ;Zi/ g?o d/ pkjo d/ tZb oZyd/ j'J/ ;Zi/ jZd sZe fJ; fpwkoh B{z fB:zsfos eo
fco d'tK jZEK B{z T[Zs/ T[mkU ns/ ;kj g?o d/ frZN/ iK nzr{m/ B{z cV'. ;Zik jZE ;e'r/. fJ; Bkb ;k;, fYZv ns/ o'e
fJZe Nhw B/ 40 s'A 65 ;kb dh T[wo d/ 380 g[oSK ns/ n"osK d/ nzeV/ fJZem/ b?Ad/ j'J/ g?oK d/ sbt/ B{z cVB dh e'fSS fgZS/ d/ tZb ewo ftZu bg/Nd/ j'J/ ;oho gqsho'Xe ;woZEk B{z ckfJdk g[Zidk j?.
ehs/. fJjBK ftu'A fszB B{z rzGho nkp;NoefNt ;bhg n?gBhnk ;h, 18 B{z wZX eo'. x[NB/ Bkb wZEk fugeDk ukjhdk B{z ;Zi/ gk;/ w'V'. nzsw dSk ftZu fgZm fJjBK rZbK dk oZy' fynkb
gZXo dk ns/ 77 B{z jbe/ gZXo dk ;bhg n?gBhnk ;h. pkeh 285 b'eK B{z fJj j?. fco ;kj SZvd/ j'J/ jZE T[Zs/ eoe/ B{z finkdk s'A finkdk w'VB dh e'fSS i/eo s[;h :'r okjhA S[ro dk fJbki
;wZf;nk BjhA ;h. 14 ;kb dh gVskb d/ d"okB T[BQK 33 ch;dh b'eK dh w"s j' eo'. fJZe fwzN fJ; dSk ftZu o[eD d/ eo oj/ j' sK e[ZM rZbK dk fXnkB zo{o
rJh, fiBQK B{z wZX s'A rzGho gZXo dk ;bhg n?gBhnk ;h. id'A fe fJjBK dh s[bBk oZy'. ;G s'A gfjbK jw/Sk ykbh fYZv jh
ftZu jbe/ ;bhg n?gBhnk tkfbnK ftZu 6H5 ch;dh ns/ fpBK ;bhg n?gBhnk :'r efonk eo'. Bkb jh fYZb/, jbe/
tkfbnK ftZu 7H7 ch;dh nfij/ wkwb/ gkJ/ rJ/. ns/ nkokwdkfJe eZgV/ gfjBe/ jh :'r
eo'. nfijk io{oh BjhA j? fe s[;h ;ko/
fpT{o' :'r nk;B eo' go i' th eo', T[;B{z mhe
Yzr Bkb eo'. Bkb jh fJ; B{z e[M fdBK
dh uKdBh Bk pDkU pbfe brksko
jw/Sk eoB dh nkds gkU. :'r nk;B
d/ fJbktk i/eo ;zGt j't/ sK jcs/ ftZu
fJZe fdB B/sh fefonk iK e[zib fefonk
zo{o eo'. fJjBK efonktK B{z S[o{nks
ftZu fe;/ wkfjo dh d/y-o/y ftZu jh
eo'. id'A s[;h fJ; nfGnk; ftZu wkfjo
j' ikU sK fJBQK B{z xo T[Zs/ fJeZb/ th
eo ;ed/ j'.

31 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016

32 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016

nk;No/bhnk dh fJj 8 ;kbK dh pZuh ;Ve jkd;/ 'u ftnesh dh w"s s'A

feT[A wzr ojh j? w"s, ikD' g{oh ejkDh s[ozs pknd e?wo/ 'u e?d j'Jh nkswk

f;vBh (fpT{o') fJe wK d/ fdb 's/ T[; ;w/A eh phsdh j? id T[;dk pZuk T[; tkfSzrNB (fpT{o') nwohek d/ e/AN[eh
nZr/ w"s dh nghb eo fojk j't/. nfijk jh fdb B{z S{jD tkbk fJe feZ;k nk;No/ ;{p/ ftu fJe ;Ve jkd;/ ftu fJe
bhnk ftu d/yD B{z fwfbnk. fJZE/ B'nkwh e[Ze Bkw dh n"os dh 8 ;kbk dh pZuh ftnesh dh w"s s'A s[ozs pknd fyZuhnK
jBk Nkokc B{z po/B fNT{wo j' frnk ;h. fJ; ekoB 2014 ftu T[;dk nkgo/SB s;thoK ftu fJe nkswk th e?d j'
ehsk frnk ;h ns/ fNT{wo ysw j' frnk ;h go nkgo/SB wro'A T[; B{z jkJhg'E/b/ rJh. fJj s;tho b'eK ftu uouk dk
fwe (w'Nkg/ dh phwkoh) s'A i{MDk g? fojk j?. fi; ekoB T[;dk tzB pj[s tX fojk ftSk pDh j'Jh j? ns/ ;'Sb whvhnk 's/
j?. fJj pZuh fJ; rZb s'A go/SkB j' u[Zeh j?. B'nkwh B/ dZf;nk fe T[;dh Xh B{z fJj s/zh Bkb tkfJob j' ojh j?.
pj[s ;kohnK w[SebK dk ;kjwDk eoBk g?Adk j?. fJ;/ ekoB T[j tko-tko nkgDh
wK B{z efjzdh j?,''w?A T[ZE/ ikDk ukj[zdh jK, fiZE/ gohnK ofjzdhnK jBHHH wK w?A woBk fJj jkd;k wzrbtko B{z Skw eohp
ukj[zdh jK.'' fJj ;G ;[D e/ fJ; wK dk ekbik SZbh j' iKdk j? ns/ nZyK Go ;kY/ gzi ti/ e/AN[eh d/ gkt/b ekT{ANh
iKdhnK jB. B'nkwh B/ dZf;nk fe fJ; ;kb fco jBk B{z po/B fNT{wo s'A i{MDk g? fty/ tkgfonk. fJ; jkd;/ ftu fJe
fojk j? ns/ j[D T[j pj[s go/SkB j' rJh j?. T[;dh wK B/ dZf;nk fe T[j jZ;D- w'Nb;ekJhb ;tko p[oh soQK zywh j'
y/vD bJh th fsnko BjhA j[zdh. ;kok fdB f;oc woB dhnK jh rZbK eodh ofjzdh frnk. rzGho jkbs ftu T[; B{z j;gskb
j?. B'nkwh B/ fejk fe T[j pj[s go/SkB j' rJh j?. gj[zukfJnk frnk, fiZE/ T[; dh w"s j'
rJh. jkd;/ d/ ;w/A wkT{AN ;Nofbzr dk
b[N/fonK B/ Gkosh-nk;No/bhnB ;kb t?et/i Bkwh ftnesh jkd;/ tkbh
EK d/ e'b'A bzfxnk. T[; B/ fJ; EK dh
gfotko B{z vok Xwek e/ 2 ekoK b[ZNhnK s;tho fyZuh ns/ T[; B{z s;tho ftu

i' fdykJh fdZsk, T[; B{z d/y e/ T[j j?okB

j' frnk. s;tho ftu t?et/i B{z fJe

goSktK fdykJh fdZsk. t?et/i B/ fJ;

s;tho B{z nkgD/ c/;p[Ze nekT{AN 's/
g';N eo fdZsk. fJ; s'A pknd fJ;

s;tho B{z j[D sZe 3800 s'A fznkdk
tko S/no ehsk ik u[Zek j?. b'eK dk
efjDk j? fJj fwqse ftnesh dh nkswk

j?, i' T[; dk ;oho SZv e/ ik ojh j?.

15 bZy 'u'A fJZe wkwbk, nbpoNk 'u n"os B/ fdZsk uko jwSeb pZuhnK B{z iBw

nbpoNk (fpT{o') d[Bhnk 'u o'zkBk jB. nfijk jh fJZe wkwbk e?B/vk 'u ;{p/ u' fJZe n"os B/ uko p/NhnK B{z iBw
jh nihp wkwb/ ;kjwD/ nkT[Ad/ ofjzd/ ;kjwD/ nkfJnk j?, fiZE'A d/ nbpoNk fdZsk j?. j?okBh tkbh rZb fJj j? fe

fJj uko'A bVehnK d/yD 'u fpbe[b
fJZe'-fijhnK jB. fJ; n"os dk BK p/

EkBh j? ns/ fJBQK bVehnK dk iBw

phsh 4 wJh B{z j'fJnk ;h. p/EkBh tb'A

fJBQK pZuhnK dk fgSb/ wjhB/ c'N'S{N
eotkfJnk frnk ;h, fijVk fe fJBQK-

fdBhA ;'Sb whvhnk 's/ ekch tkfJob j'
frnk j?.

p/EkBh B/ dZf;nk fe T[; d/ gsh dk

BK fNw t?Zp j?. T[; B/ dZf;nk fe T[BQK

dk fJokdk j"bh-j"bh nkgD/ gfotko B{z

tXkT[D dk ;h go nbNok;kT{Av u' id'A
T[BQK B{z gsk bZfrnk fe T[; d/ roG u'
uko pZu/ jB sK T[j j?okB ofj rJh.

s[jkB{z dZ; dJhJ/ fe eohp 15 bZy

wkwfbnK 'u'A fJZe jh wkwbk nfijk
j[zdk j?, fiZE/ fJZe' Seb d/ uko pZu/
fJZe' tko g?dk j[zd/ jB.

XhnK pukT[D bJh Gkos dhnK 'pkJhfezr

e[JhBz' B/ g{ok ehsk 10 dS/ K dk nB'yk ;co

f;vBh (fpT{o') nk;No/bhnk d/ Sfjo w?bp"oB ftu b[ZN-y'j dhnK xNBktK f;zrkg[o (fpT{o') Gkos dhnK uko th rJhnK, T[ZE/-T[ZE/ b'eK B{z Go{D fwnKwko, EkJhb?Av, ezp'vhnk wb/Shnk,
;kjwD/ nk ojhnK jB. fJZE/ ofj oj/ fJe Gkosh-nk;No/bhnB gfotko dk efjDk G{NkB, thnsBkw nkfd d/SK dh :ksok
j? fe T[BQK d/ xo B{z fBSkBk pDkfJnk frnk. T[BQK dZf;nk fe pzd{eXkoh b[N/fonK pkJhfezr e[JhBz B/ pkJhe 's/ 10 J/ jZfsnk d/ fybkc ikro{e eodhnK eodhnK j'JhnK f;zrkg[o gj[zuhnK.
B/ T[BQK d/ xo dh ezX NZgh ns/ xo dk eZu tkbk dotkzk th s'V fdZsk. fJ; ShnkJh d/SK dh :ksok g{oh eo bJh
gfotko dk efjDk j? fe b[N/fonK B/ T[BQK B{z vok-Xwek e/ d't/A ekoK dhnK ns/ T[; :ksok d/ nkyoh gVQkn 's/ T[j rJhnK. fJBQK B/ nkgD/ ;co dh S[o{nks Gkos dhnK pkJhfezr e[ JhBz dh
ukphnK d/D bJh fejk. fJ; gfotko dh w?Apo ns/ o?;N'o?AN dh wkbeD ohuk f;zrkg[o gj[zu rJhnK jB. fJ; :ksok 3 wJh B{z gqXkB wzsoh w'dh Bkb fwbD fJ; Nhw B/ fJ; d"okB 10,000 feb'whNo
tkbhnk B/ dZf;nk fe fJj b[N/o/ ncoheB Bkrfoe bZr oj/ ;B. ohuk B/ dZf;nk dk ;co g{ok ehsk ns/ o;s/ ftu nkT[D
fe T[j T[; ;w/A nkgD/ wK-pkg ns/ 16 ;kb d/ Gok Bkb xo ftu w"i{d ;h. b[N/ d"okB Gkos dhnK fJj XhnK fiZE/-fiZE/ 40 fdBK dh s'A pknd ;{os s'A ehsh ;h.
fonK B/ T[BQK dhnK d' ekoK jKvk ;hH nkoH thH ns/ f;fte eko d/ Bkb fJe fJ; s'A pknd T[j B/gkb, r[jkNh, tkb/ ;e{bK, :{Bhtof;NhnK ns/ ;oekoh
w'pkJhb c'B th b[ZN fbnk. fouk B/ dZf;nk fe T[;d/ wK-pkg EZb/ tkb/ ewo/ ftu
;[Zs/ ;B ns/ T[BQK dh ikr pkjo'A nktkzK ;[DB eoe/ y[ZbQ rJh. T[;B/ fejk,' fJe s/ r?o-;oekoh ;z;EktK B{z fwb e/ Go{D
b[N/o/ B{z n;hA fJe eko dh ukph fdZsh go pkeh 3 b[N/o/ jfEnko fdyk e/ d{ih eko
dh ukph th wzrD bZr/. fJ; ;w/A w/o/ fgsk B/ fejk fe T[j i' th wzrd/ jB T[BQK B{z jZfsnk ns/ tXd/ j'J/ fbzr-G/d fybkc
d/ fdU feT[Afe n;hA fBjZE/ jK ns/ T[BQK e'b jfEnko jB.'
ikro{esk c?bkJh. nkgD/ fJ; ;co d/
ohuk B/ fejk fe fJ;/ wjhB/ ftu fJZE/ fJ; soQK dh fJj brGr u"Eh xNBk j?.
T[BQK B/ d' tko g[b; B{z wdd bJh c'B th ehsk ;h. g[b; ;N/SB T[BQK d/ xo s'A nzs 's/ fJBQK ukoK B/ f;zrkg[o 'u Gkos
ekch d{o j? ns/ g[b; B{z fJZE/ nkT[D ftu 20 fwzN dk ;wK bZrk. T[;B/ fejk fe d/ jkJh efwSBo mke[o f;zx Bkb th
fJj uzrk fJbkek ;h go e[ZM fdBK s'A tkgo ojhnK nfijhnK xNBktK ekoB j[D w[bkeks ehsh.
vo bZr fojk j?. w/o/ wK-pkg 35 ;kbK s'A fJZE/ ofj oj/ jB go ni/ se T[BQK Bkb
nfijh e'Jh xNBk BjhA tkgoh ;h. fJ; xNBk Bkb w/ok ;kok gfotko vo frnk fJ; pkJhfezr e[JhBz ro[Zg dh
j?. oZp dk S[eo j? fe ;kvk gfotko ;[oZfyns j?. uhzK w[V pD iKdhnK jB go ;EkgBk 40 ;kbk ;kfoek wfjsk B/
gfotko d/ w?Apo w[V BjhA fwbd/. ehsh ;h. ;kfoek wfjsk fJe gotso'jh

pfjojkb g[bh; B/ fJBQK d'jK b[N/fonK B{z frqcsko eo fbnk j?. fJBQK s'A j?. fJ; ezw ftu T[; dk ;kE :[rwk d/
g[ZSfrZS ehsh ik ojh j?.
;kJh (nkoehN?euo ns/ fJzNhohno

fvzkJhBo), fynksh d/;kJh (n?ZuH nkoH
gq'c?SBb), d[ohnk NZghnk (No?tb J/izN)
B/ fdZsk. Gkos dhnK fJBQK ukoK XhnK

dk BK, g/ Sk, gSkD Gkt/A tZy-tZy j?
go fJBQK dk we;d fJe j?. T[j we;d

j? gqXkB wzsoh Bfozdo w'dh dh 'p/Nh
pukU, p/Nh gVQkU' w[fjzw B{z d[Bhnk d/
e'B/-e'B/ sZe gj[zukT[Dk ns/ T[BQK B/

fJj ezw pky{ph ehsk j?.

33 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016

jk;/ s/ jzM{ fwjBsh-fJwkBdko bJh nkg• d/ p{j/ yZbQ/ jB fezBh d{o nk rJ/

nkw nkdwh gkoNh j[D Gkos dh 300 w?ApoK dh p?me eK;fNT{SB ebZp gkoNh 'u Skfwb j'D dhnK õ poK uouk gzikp d/ eBthBo ;H ;[Zuk f;zx S'N/g[o ohMK d/ ozr fpozr/, c[ZbK B{z u[DfdnK ,
tXhnk f;nk;h gkoNh j? fi; B{z noftzd ftZu j'Jh, fi; ftZu noftzd e/iohtkb 'u jB. f;ZX{ d/ fJ; n?bkB B{z nkw B/ nZi fejk fe Bti's f;zx f;ZX{ dk skfonK dh SKt/A, o'z ;[gfBnK B{z
e/iohtkb B/ pDkfJnk ;h. gkoNh B{z B/ fejk fe T[BQK dh gkoNh ftZu nkw nkdwh gkoNh d/ gzikp wkwfbnK pko/ gkoNh d/ Bt/A w?Apo ti'A fdb'A ;tkrs p[DfdnKHHH
26 Btzpo 2012 B{z izso-wzso fty/ nkdwh, n"osK ns/ pZu/ j'Dr/. j?. ;H S'N/g[o B/ NftZNo 's/ fejk fe j"bh j"bh t/y ;[Ze/ o[yQ g[zrok rJ/ ,
nfXekoe s"o 's/ S[o{ ehsk frnk. fJzukoi ;zi? f;zx B/ fJe db/oh Gfonk Bti's f;zx f;ZX{ dk nkg 'u Skfwb jZE cVQ t/y n;hA, fezBh d{o nk rJ/ HHH
gkoNh d/ ;z;Ekge w?ApoK dh j'Jh p?me feqeNo s'A f;nk;sdkB pD/ Bti's j'D bJh ;tkrs j?. Gkigk s'A n;shck
ftZu gkoNh d/ BK ns/ ;zrmB d/ f;zx f;ZX{ B/ nkgDh f;nk;h gkoh 'u edw eoko fdZsk. ;zro{o s'A b'e ;Gk d/D bJh Bti's f;zx f;ZX{ s/ vkH Bti's 1H tfonK dk g?Avk, fdBK dhnK
;zftXkB B{z wBz{oh fdZsh rJh. brGr wk;No ;No'e y/vfdnK oki ;Gk ns/ e"o f;ZX{ dh Sbkxk eofdnK T[BQK fejk g"VhnK ,
Gkigk s'A n;shck fdzfdnK Bk f;oc w?Apo Grtzs wkB B/ T[BQK Bkb okpsk fe nkg 'u T[BQK d/ ;tkrs dk fJzszko :kdK B{z ;zM', yZNh fwmh e[M e"VhnK HHH
;G B{z j?okB eo fdZsk, ;r'A n;shc/ eo oj/ jK. fJe d{i/ dk ;jkok pD, fezBk e[M gk
fgZS'A nkgD/ gqsheow okjhA ;{pk eoB 's/ fejk fe i/eo T[j (f;ZX{ i'Vh) rJ/ ,
f;nk;s 'u w[V tkg;h dk n?bkB th nkg Bkb ;zgoe eoBr/ sK gkoNh ;ko/ dZ;' eh B[Ze;kB j't/rk, gkoNh jZE cVQ t/y n;hA fezBh d{o nk rJ/HHHH
dk ;r'A nokw Bkb ;hN fiZs e/ d/t/rk
vk nwoihs NKvk (f;vBh) y[ZbQfdbh Bkb T[BQK dk ;tkrs eo/rh. s/ j'o ;hNK th fisk ;edk j?. ekjd/ 2H tes B/ id th ;tkb BtK ;[fNnk,
bJh J/Bk S'o gkfJnk ik fojk j?. gkoNh ftStk; s/o/ w/o/, fJe BtK gZp
eo fdZsk. nkgDh p/pke Sph bJh ikD/ jkbKfe wkB B/ f;ZX{ dh w[Zy wzsoh dh B{z fiZsD tkb/ th ukjhd/ B/ s/ fiskT[D g[ZfNnkHHH
iKd/ Bti's f;zx f;ZX{ dk n;shck tkb/ th. fezB/ n"y/ rhs nk;kBh Bkb rk rJ/ ,
Gkigk õ k; s"o 's/ gzikp fJekJh bJh dknt/dkoh pko/ ;gZSN s"o 's/ jkwh jZE cVQ t/y n;hA fezBh d{o nk rJ/HHH
fJe tZvk MNek wzfBnk ik fojk j?. BjhA Goh, go fJj zo{o fejk fe w[Zy Grtzs wkB B/ ;hN fiZs e/
T[BQK dh gsBh ns/ Gkigk dh 'Bkokz' wzsoh gzikp s'A j't/rk ns/ gzikph j't/ ftykJh-gkobhw?AN u th p'bdk j?-pkeh 3H E'VQk-E'VQk eo fJe d{i/ B{z
B/sk Bti's e"o f;ZX{ B/ th nkgD/ nj[d/ i/ ghAdk j? sK xZN eok btKr/. S'N/g[o ikfDnk ,
s'A n;shck d/Dk fe;/ fdB. f;ZX{ i'Vh rk. wkB w[skfpe gkoNh nrb/ 10 fdBK Gkih dh tXhnK nrtkJh j?-nkg/ ;wMk X[ZgK SktK, fezBhnK jh pkfoSK B{z
d/ n;shc/ s'A pknd d'tK d/ nkw nkdwh 'u bVhtko ftXkfJeK d/ BKn dk n?bkB b?Dr/ id Bkb Bk fe;/ B/ p?mD fdsk wkfDnKHHH
eo/rh ns/ T[; s'A pknd w[Zy wzsoh d/ iK nbkfJuhnK oZy bKr/ i/p 'u. eJh nkT[Ad/ iKd/ w";wK l u :kdK fyzvk
ghAd/ B/ n;hA th ghJh dh j?-;w?e sK rJ/,
BKn dk n?bkB ehsk ikt/rk. go f;ZX{ BjhA t/ud/ yKd/. e[co sK BjhA s'bd/. jZE cV t/y n;hA fezBh d{o nk rJ/HHH
ezto ;zX{ dk fezBk ckfJdk j'fJnk,
d/ oki ;Gk dh w?Apoh ns/ Gkigk s'A x[Zrh, tKr eJh ;hNK ;kvhnK gZehnK Btihs e"o ;zX{
jB. ;[Zygkb y?ok f;nkDk nkr{ j?. pE/
n;shc/ s'A pknd f;nk;h jbfenK 'u ohnK ;hNK fJjBK B/ b? d/DhnK B/-
fJ; B{z 'nkg' d/ o;s/ f;ZX{ dh gzikp nkgDhnK fiZs e/ ftykbDr/. w?B{z gsk
f;nk;s 'u w[V tkg;h dk okj jh tbzNhno j'Dr/ r[Z;/-n;hA j[D sZe
dZf;nk ik fojk j?. nkw nkdwh gkoNh ;/tk eo oj/ jK-fe;/ B/ fNeN sK eh
d/Dh nk-ed/ fNeN pko/ rZb th BjhA
Ç J; ojZ;wJh iht pko/ ikD e/ s[;hA th j't'r/ j?okB ehsh.

goE (fpT{o') nk;No/bhnk d/ goE gkDh 'u fJe pj[s ojZ;wJh iht d/ T[BQK B/ tQ/b B{z fJ; jkbs 'u ed/ BjhA p; fwjBs Bkb nkgD/ 2 y/so
d/ e'b fcSow?B wkoe tkNfeB; B/ fynk. T[j nkgD/ fgsk d/ Bkb wZSh d/fynk ;h. e[M fdB gfjbK nfijk jh J/ohJ/ u bZr/ oj' oks fdB-Grs g{oB
f;zx tKr-xo nkt/rh fNeN. xpokU
wko oj/ ;B. gfjbh Bzo 'u T[BQK B{z fJe wkwbk nop dh ykVQh 'u ;kjwD/ Bk œnkg@ 2 eotk fdU fJZe tko. n;hA
bZfrnk fe fJj e'Jh j'N J/no p?b{B j? nkfJnk ;h. fiE/ ijkz 'u ;tko sK efjB/ nK fwjBsh fJwkBdko,;hN
wS/fonK B{z nukBe fJe ftSkb iht fiZsD tkbk nk ikt/-;kv/ p{j/ yZbQ/ jB.
iK fco e'Jh feSsh j?. fit/A-fit/A T[j fdykJh fdZsk, i' wfonk j'fJnk ;h. fJ; 'eBthBo fJzNoB?SBb nkw nkdwh
nZr/ tX/ sK T[BQK B/ d/fynk fe Skoe gkoNh vk NKvk tZb'A Bti's f;ZX{ d/
fJ; B{z yk ojh j?. fJ; d"okB fcSow?B 'u'A ekch pdp{ nk ojh ;h wS/fonK B/ c?;b/ dh Sbkxk nkg• 'u ;[nkrs.
ekch eBfcT{z j' frnk. T[j ;wMD bJh T[; B{z eohp s'A d/y e/ gSkDB dh e'fSS
iht tZb frnk. B/V/ ikD 's/ gsk th ehsh, go fJ; ojZ;wJh iht B{z
bZfrnk fe fJj fJe gqeko dh tQ/b j?.
gSkD Bk ;e/. jkbKfe ijkz 's/ ;tko
T[; dk ;oho c[Zb frnk j?. fcSow?B B/ e[M b'e fJ; B{z d[obZG tQ/b eoko d/ oj/
fejk fe r?; d/ ekoB tQ/b dk g/N c[Zb
;B, sK e[M b'e fJ; B{z J/bhnB dZ;
frnk ;h. fJ; bJh ojZ;wJh iht torh
oj/ ;B. T[Xo e[M b'eK w[skpe fJj
fdZ;D bZrh ;h. T[j wo u[Zeh ;h.
fe;/ wo/ j'J/ iht dh pkvh ;h, i' gkDh
fcSow?B B/ dZf;nk fe fJ; s'A gfjbK
d/ ekoB nihp fdykJh d/ ojh ;h.

34 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016 fJ; pZu/ Bkb j'fJnk uwseko, dcBkT[D s'A

r{rb noE B/ bZfGnk 'J/bhnBK dk Sfjo'

nZm fdB pknd th fBefbnk fiT[Adk

e?bhc'oBhnk (fpT{o') :{H n?ZcH UH jzNoz (T[vD sSsoh y'ihnK) B/ r{rb noE 'u ;kjwD/ nkfJnk j? fiE/ zwhB 'u
dh tos'A eoe/ e?bhc'oBhnk dh ykVh ftu fJe J/bhnB f;Nh bZGD dk dkntk dcBkJ/ Btizw/ pZu/ B{z 8 fdBK pknd
ehsk j?. T[BQK w[skpe 76 whb bzp/ fJ; Sfjo B{z w?e;he' dh ;w[zdoh sZN s'A 45 whb
dh d{oh s'A d/fynk ik ;edk j?. fJj Sfjo 2H4 whb u"Vk j?. fiT[Adk pkjo eZfYnk j?. ikDekoh

w?e;he' rhe :{fNT{p :{zo B/ thvhU S/nfozr ;kJhN 's/ r{rb noE dh y'i dh nB[;ko n"SX phB ojh fJe n"os b{ c/
thvhU fdykJh. ArfbnKr B/ zwhB d/ nzdo pZu/ dh o"D
dh nktkz ;[Dh. nktkz zwhB d/ pj[s
fJ; bVeh B{z d/yD bJh bZr iKdh j? GhV, ikD' feT[A< j/m'A nk ojh ;h. T[j n"os vo rJh ns/

fenkBvKr (fpT{o') efjzd/ jB, oZp j[zdk j? T[; B{z e'Jh wko BjhA ;edk B/V/ jh ofjD tkb/ fJe p[ZX fGeS{ B{z
iK T[; B{z e'Jh B[e;kB BjhA gj[zuk p[bk e/ b? nkJh. id'A d'tK B{z nfj;k;
'ike' oky/ ;KJhnk wko ;e/ Bk e'J/' fJj ;edk j?. nfijk jh fJe wkwbk uhB
rZb ;Zu j? fi; dh oZfynk eoB tkbk j'fJnk fe fe;/ B/ Btizw/ pZu/ B{z zwhB
'u dcBk fdZsk j? ns/ T[BQK B/ g[b; B{z
;{fus ehsk.

g[b; B{z ikDekoh d/D s'A pknd

T[; irQK dh y[dkJh ehsh rJh. 2 c[ZN

y[dkJh eoB s'A pknd zwhB d/ nzdo
rZs/ dk vZpk fdykJh fdZsk ns/ id'A

T[; B{z y'fbQnk sK T[; 'u'A fiT[Adk pZuk
fBefbnk. id'A g[b; B/ fJ; wkwb/ dh

iKu ehsh sK gsk bZfrnk fe fJ; pZu/

B{z T[; dh dkdh B/ fJ; bJh dcBkfJnk

feT[Afe pZu/ dk p[Zb eZfNnk j'fJnk ;h.

8 fdBK pknd pZu/ d/ fiT[Ad/ ofjD dk

ekoB g[b; th fJe uwseko jh wB

ojh j?. go vkeNoK dk efjDk j? fe

pZu/ B{z zwhB s'A f;oc 5 ;?AHwh j/mK jh
dcBkfJnk frnk ;h. fJ; bJh ;zGt j?

fe ekov p'ov d[nkok gj[zuh pkfoS dh
Bwh Bkb pZuk fiT[Adk fojk j't/.

nihp'-rohp phwkoh Bkb bV ojh j?

skJhg/Jh (fpT{o') d[Bhnk Go 'u eJh nfijhnK bVehnK jB i' fpbe[Zb fJj n"os pDBk ukj[zdh j? d[bjD
pkoph v"b dh soQK bZrdhnK jB. nfijh jh fJe bVeh skJhtkB dh ofjD tkbh
;[ t/-jkB j?. T[j ekT{f;zr f;Nh d/ w?e v'Bkbv 'u ezw eodh j?. fJ; B{z i' th d/ fBT{ io;h (fpT{o') d[Bhnk 'u eJh j'D s'A pknd th jko BjhA wzBd/ ns/ j?. nfijk jh fJe wkwbk nwohek d/
ydk j? T[j j?okB j' iKdk j? feT[Afe fJ;dk fujok fe;/ r[Zvh dh soQK bZrdk j?. nfij/ b'e jB i' rzGho phwkoh s'A rq;s T[BQK 'u fiT[D dh fJZSk poeoko ofjzdh fBT{ io;h 'u ;kjwD/ nkfJnk j?. fBT{
;[ t/-jkB ekT{ANo j[zdh j?, T[E/ b'eK dh bkJhB bZrh ofjzdh j?. jo e'Jh fJ; d/ io;h 'u ofjD tkbh eNhnk g/i fJe
jZEK s'A jh ck;N c{v b?Dk ukj[zdk j?. e'Jh fJ; B{z t/Jht/Jh sK e'Jh j?s[B d/ BK nihp'-rohp phwkoh fbg'vhwk, eq'fBe
Bkb p[bkT[Adk j?. e[M wjhB/ gfjbK jh skJhtkB d/ ofjD tkb/ fJe pbkro fv;nkovo Bkb bV ojh j?. fJ; phwkoh
o?Bvkr dh fJ; 's/ Bzo gJh sK T[BQK B/ fJ; dhnK s;thoK efbZe eoe/ nkgD/ d/ ekoB fJ; d/ pkvh d/ j/mb/ fjZ;/ dh
pbkro 's/ gk fdZshnK. ;[ t/-jkB dhnK s;thoK B{z bZyK b'eK B/ bkJhe ehsk. ro'E brksko j[zdh j?. s[;hA fJBQK
;'Sb ;kJhN 's/ fit/A jh ;[ t/-jkB dhnK s;thoK tkfJob j'JhnK b'eK B/ e[w?AN d/ s;thoK 'u d/y ;ed/ j' fe jkEh d/ g?o
okjhA nkgDh gqshfefonk d/Dh S[o{ eo fdZsh. e[M b'eK tb'A fJ; bVeh B{z w?e fizB/ w'N/ j' rJ/ jB. vkeNoK dk wzBDk
v'Bkbv d/ fJfsjk; 'u ;G s'A fgnkoh d/th fejk ik fojk j?. T[Xo e[M b'eK B/ j? fe i/eo eNhnk d/ g?oK dh ro'E fJE/
fJ; B{z c/e dZf;nk. T[BQK w[skpe nfijh e'Jh bVeh BjhA j?. jkbKfe t/Jht/Jh dk th BjhA o[Zeh sK S/sh jh T[; dh w"s j'
fJz;Nrqkw nekT{AN th j?, fiE/ T[; d/ 1 bZy 11 jzko s'A fznkdk c'b'noz jB. ikt/rh. ukj/ fJj wfjbk fJzBh rzGho
c/;p[Ze 's/ 1 bZy 36 jzko b'eK B/ t/Jht/Jh d/ g/i B{z bkJhe ehsk j?. phwkoh Bkb bV ojh j? go fco th fJ;
'u fiT[D dh fJZSk ni/ th pkeh j?.
S'Nh fijh rbsh 's/ ik ;edh ;h bVeh dh vkeNo T[; d/ fJ; i[B{B B{z d/y e/ ekch
y[S jB. vkeNo T[; dk brksko
ikB, e[M fJ; soQK j'fJnk ftnkj dk c'N'S{N fJbki eo T[; d/ g?oK dh ;'i B{z j"bh-
j"bh xZN eoB dh e'fSS eo oj/ jK. e/
N S/sh mhe j' e/ ftnkj eoBk ukj[zdh
j?.

id nukBe 40 NB dh tQ/b skohnK

wkodh nkJh ;kjwD/ sK fcoHHH

ß Bth (fpT{o') fdZbhºftnkj bJh tXhnk c'N'S{N d/ uZeo 'u c'N'rqkco eh-eh f;vBh (fpT{o') nk;No/bhnkJh B{z T[; ;w/A vo dk ;kjwDk eoBk fgnk fJe tQ/b wZSh bzxh. feSsh 'u p?m/ 52
BjhA eod/ jB. fJ; d"okB eJh tko pj[s ;kohnK w[SebK 'u'A fBebDk g?Adk j?. ;w[zdo ftu feSsh ubk oj/ e[ZM b'eK id T[BQK dh feSsh s'A E'Vh jh d{oh s'A ;kb d/ i"B r[vfoi B/ fJ; xNBk B{z
jkb jh 'u fJZe t?fvzr c'N'S{N d"okB nkJh;b?Av 'u nfijk jh e[M j'fJnk, id'A nkgD/ e?wo/ ftu e?d eo fbnk.
bkVh d/ f;o d/ fpbe[b 's'A j?bhekgNo fBeb frnk ns/ bkVh dk ;zs[bB ftrV
frnk. dZ;D:'r j? fe fJj c'N'S{N gkg[bot?fvzr c'N'rqkco ;hH n?ZwH fbT[Ar eo oj/ ikDekoh w[skpe i"B fJe c'N'
;B. fJ; d"okB T[BQK B/ c'N'S{N bJh nkJh;b?Av d/ e[M fJbkfenK B{z u[fDnk ;h. rqkco j? ns/ T[BQK B/ fejk fe id T[BQK
dZ;D:'r j? fe T[j fiZE/ c'N'S{N eo oj/ ;B, T[ZE/ fe;/ j'o dh wdd bJh e';N B/ nkgDh s;tho fyZuD bJh e?wok
rkov j?bhekgNo nkfJnk ;h. nfij/ 'u fbT[Ar B/ tXhnk c'N'S{N eoB bkVh B{z fsnko ehsk sK mhe T[;/ ;w/A fJe tQ/b
j?bhekgNo tkb/ o;s/ 'u yVQk eo fdZsk. fJ; fdqS B{z d/y e/ nfijk bZr fojk j? wZSh fdykJh fdZsh i' fe ;w[zdo ftu
fit/A bkVh dk f;o ukgo Bkb Neok ikt/rk go nfijk e[M BjhA j'fJnk. j?bhekgNo r's/ brk ojh ;h. T[BQK B/ dZf;nk fe i/
eo e[ZM fwzNK gfjbK T[j tQ/b skohnK
bkVh d/ f;o s'A fJZe c[ZN dh T[ZukJh s'A fBeb frnk. fzeo:'r j? fe fiZE/ fJj S{N wkodh sK eJh b'e wo ikD/ ;B. dZf;nk
ehsk frnk ;h, T[ZE/ tZv/-tZv/ yZv/ th ;B. nfij/ 'u S'Nh fijh rbsh th bVeh dh ik fojk j? fe fJ;dk Gko seohpB 40
ikB bJh ysok pD ;edh ;h. NB s'A tX/o/ j?. i"B B/ fejk,'w?A
y[Sfe;ws ;h fe w/oh feSsh T[; ;w/A
pj[s d{o ;h ns/ w?B{z fJj j?okBh tkbh
s;tho fyZuD dk w"ek fwfbnk.

fzeo:'r j? fe eJh tko fJzBh B/
fVUA tQ/b d/yD tkb/ b'e pj[s vo iKd/
jB ns/ bzp/ ;w/A se fJj fJ; B{z G[Zb
BjhA gkT[Ad/ go i"B pj[s y[S jB ns/
T[BQK tb'A fyZuh s;tho B{z g;zd ehsk
ik foj? j?.

35 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016

Be'do d/ B"itkB B{z fJzv'BS/ hnk 'u j'D ewkb !! 19 pZfunK dh wK B/

tkbh w"s dh ;zk Nbh, ikD' g{oh ejkDh fyZuh 20t/A pZu/ dh fsnkoh

iekosk$ibzXo (fpT{o') 12 ;kb gfjbK fJzv'B/Shnk 'u BSk s;eoh d/ bzvB (fpT{o') fpqN/B d/ ;G s'A tZv/ ftu T[; d/ 9 Gok ns/ 9 G?DK gfjbK wksk-fgsk pDB tkb/ jB. c'p d/ iBw
wkwb/ 'u c;/ Be'do d/ ofjD tkb/ r[odhg f;zx dh w"s dh ;zk B{z n?B w"e/ gfotko ftu jkb jh ftu fJe BtK s'A jB.
Nkb fdZsk frnk j?. r[odhg dh w"s dh ;zk w[nkc eoB bJh ftd/S wzsoh wfjwkB nkfJnk j?. ;{ o?vc'ov ns/ B'J/ s'A pknd j[D fJj gfotko fJe j'o pZuk
;[Swk ;toki tb'A g[oz'o e'fSSK ehshnK ik ojhnK ;B, i' nkyoh ;w/A 's/ b o?vc'ov B/ fJ; wjhB/ nkgDh 19thA bzekSkfJo dk fJj gfotko fpqN/B
ozr b? jh nkJhnK. jkbKfe fJzv'B/Shnk B/ ni/ fJj ;kc BjhA ehsk j? fe ;zskB B{z iBw fdZsk j? go fJj gfotko dk ;G s'A tZvk gfotko j?. ;{ ns/ B'J/b ukj[zdk j? sK i' pZfunK dh frDsh fi;s
r[odhg ;w/s BSk s;eoh 'u i[V/ 10 j'o d'ShnK dh cK;h dh ;zk fet/A o'e fJZE/ o[eD dk BK BjhA b? fojk. T[BQK dk w'oe?Ap/ ftu p/eoh Skg ubkT[Ad/ jB.
fdZsh rJh. ypoK d/ w[skpe fJ; wkwb/ Bkb i[V/ 14 b'eK 'u'A 4 B{z thotko efjDk j? feT[j 20t/A pZu/ dh fsnkoh fJ; i'V/ B/ 13 wjhB/ gfjbK nkgD/ 18t/ BzpoK ftu j' ikt/. fcbjkb T[j BthA
dh oks B{z cK;h d/ fdZsh rJh go pkeh 10 b'eK dh ;zk w[nkc eo fdZsh eoBr/ sK s' pZfunK dhnK i'VhnK pD A pZu/ j?bh n?bchnk pkT{ d/ iBw s'A
rJh j? iK fco nkT[D tkb/ fdBK 'u fJ; 's/ nwb j't/rk iK BjhA, fJj ;eD. ;{ ns/ B'J/b d/ xo fJ; wjhB/ pknd s?n ehsk ;h fe T[j j'o pZu/ pZuh d/ iBw B{z b? e/ ekch y[Sh jB.
ni/ ;kc BjhA j' ;fenk j?. fJe BzBQh goh nkJh j?. fJ; gfotko B{z g?dk BjhA eor/ go iBtoh ftu T[BQK fJ; i'Vk nkgD/ gfotko dk gkbD
B{z gsk bZrk fe T[j fJe j'o pZu/ d/
Gkos dk ftd/S wzsokbk r[odhg B{z pukT[D bJh brksko fJzv'B/Shnk g'SD o?r{bo ukJhbv p?B/fcN s'A fJbktk
;oeko d/ ;zgoe 'u ;B. ;[Swk ;toki B/ thotko dh oks B{z th r[odhg d/ ;{p/ tZb'A fwbD tkb/ fpBK fe;/ tX/o/
gfotko Bkb rZb eoe/ Go';k d[nkfJnk ;h fe ;oeko r[odhg B{z pukT[D
dh g{oh e'fSS eo/rh. bkG d/ eodk j?. ;{ dk efjDk j? fe T[j

'w/oh bkS nkt/rh, fdb wzp{s oZfyU' wfjz 14 ;kbK dh ;h, id'A gfjbh tko
roGtsh j'Jh ;h. T[; ;w/A T[; B/ feq;
ibzXo fzb/ d/ Be'do fJbke/ 'u ofjD tkb/ r[odhg f;zx B/ nkgDh gsBh B{z
c'B 's/ fejk ;h, 'w/oh bkS nkt/rh, fdb wzp{s oZfyU,'. T[; B/ fJj th fejk ;h fe B{z iBw fdZsk ;h, fi; dh T[wo j[D 27
T[; B{z r'bh wko fdZsh ikt/rh ns/ gfotko T[; dh bkS Gkos wzrtk bt/.
;kb j?. fJ; s'A fJbktk ;{ ns/ B'J/b
2004 'u frqcsko j'fJnk ;h r[odhg
;'ch (22), u'Jh (21), i?e (19), b{e
r[odhg fJzv'B/Shnk 'u BSk s;eoh d/ d'S 'u 2004 'u T[; ;w/A frqcsko
j'fJnk ;h, id'A T[; e'b'A 300 rqkw j?o'fJB pokwd ehsh rJh ;h. T[; ;w/A T[; B/ (15), fwbh (14), e?Nh (13), i/wz
g[b; dh g[ZSfrZS d"okB fejk ;h fe T[; B{z j?o'fJB gkfe;skB d/ z[bcheko nbh (12), n?bh (11), n?wh (10), i'S (9),
B/ w[jZJhnk eotkJh ;h go T[; B/ iZiK d/ g?Bb ;kjwD/ z[bcheko ns/ T[; dh w?e; (7), fNbh (6), nk;eo (4), e?;go
gsBh B{z fBod'S dZf;nk. T[; B/ fejk fe g[b; B/ T[; B{z Nkouo eoe/ z[bcheko B{z
j?o'fJB s;eoh Bkb i'VB bJh dpkn gkfJnk ;h go ndkbs B/ r[odhg d/ gfjb/ (3) ns/ n?bh (13) wjhB/ ns/ c'p d/
fpnkB B{z ;jh wzBd/ j'J/ z[bcheko dh ;zk th poeoko oZyh. 2005 'u r[odhg B{z
14 b'eK Bkb w"s dh ;zk ;[DkJh rJh. fJBQK ;ko/ b'eK 's/ BSk s;eoh dk e/; ;h. wksk-fgsk jB.

;[Swk ;toki B/ ehsk ;h fJj NthN fJ; i'V/ dh fJe pZuh dh i[bkJh,
2014 ftu w"s th j' rJh ;h. fJj
r[odhg B{z pukT[D bJh ;[Swk ;toki B/ fJe NthN eoe/ fejk ;h fe n;hA 28 gfotko nkgD/ pZfunK d/ gkbD-g'SD
i[bkJh B{z s?n w"s dh ;zk s'A gfjbK r[odhg dh ikB pukT[D dh g{oh e'fSS 's/ ;kbkBk 30 bZy o[gJ/ you eodk
eoKr/. fzeo:'r j? fe fJ; ;zk d/ fybkc fJzv'B/Shnk ;w/s g{oh d[Bhnk 'u fjT{wB j?. fJ; ftu jo pZu/ d/ iBw fdB 's/
okJhN; n?eNhft;N gqdoSB eo oj/ jB. 10 jzko o[gJ/ ns/ feq;w; 's/ jo pZu/
's/ 10 jzko o[gJ/ s'A b? e/ 25 jzko
sZe youk Skwb j?. fJ; s'A fJbktk
fJj gfotko jo ;kb ftd/S :ksok 's/
iKdk j?.

nihp phwkoh Bkb fxo/ fJj d't/A pZu/, G[Zy

fwNkT[D bJh e{Vk ykD s'A th BjhA eod/ r[oz/

jkoNc'ov (fpT{o') eB?efNeN 'u fe e{V/ tkb/ vZp/ B{z th skbk brk e/ fJZe d[obZG phwkoh ekoB jw/Sk G[Zy/
ofjD tkbh fJZe wK B{z nkgD/ xo 'u oZyDk g?Adk j?. T[; B{z nfijk fJ; bJh ofjzd/ jB.
;kohnK ykD tkbhnK uhzK, fJZE'A sZe eoBk g?Adk j? feT[Afe T[; d/ i[VtK pZu/
ikDekoh w[skpe gqkv/o-ftbh

f;zvow ns/ nkNhzw Bkb iBw/A 12 ;kb
d/ ;Nht ns/ n?vh B{z id'A ykD bJh

wBk ehsk iKdk j? sK T[j fjz;e j' iKd/

jB. dZ;D:'r j? fe gqkv/o-ftbh fJZe

nfijh ;fEsh j?, i' fe jo 25000
pZfunK 'u'A fJZe B{z gqGkfts eodh j?
ns/ T[BQK B{z s/z G[Zy g?dk eoB Bkb
wk;g/ShnK dh ewz'oh ns/ p'bD 'u d/
oh dk ekoB th pDdh j?. dZ;D:'r j?

fe pZfunK dh wK vkfJBk B/ dZf;nk fe

T[BQK d/ p/N/ ed/-ed/ fJzB/ fznkdk G[Zy/
j' iKd/ jB fe T[j e{Vk sZe ykD bZr

iKd/ jB. T[j efjzdh j? fe T[BQK dh

;fEsh o'zkBk ftrVdh ik ojh j?.
nfijk fJZe th fdB BjhA j[zdk j?, id'A

;kv/ xo e'Jh tZvh xNBk Bk tkgo/.

pZfunK B{z ezNo'b 'u oZyD 'u vkfJBk
B{z pj[s w[Seb j[zdh j? feT[Afe T[BQK dk
tzB 82 feb' j?. fJ; d"okB T[; dh
ftnkj[sk fzzdrh spkj j' rJh j? ns/
T[; dk gsh T[; B{z SZv e/ ubk frnk

j?.

36 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016

100 ;kbK 'u Gkosh wod 1 fJzu, n"osK 2 fJzu bzwhnK j'JhnK ftnkj s'A 80 ;kb pknd j'Jh fJ; pz[or i'Vh dh fJZSk g{oh

bzvB (fpT{o') fJe nfXn?B Bkb phfizr (fpT{o') d[Bhnk 'u eJh nfij/ feZ;/ ;kjwD/ nkT[Ad/ jB, fizBQK B{z ;[D
y[bk;k j'fJnk j? fe 100 ;kbK 'u e/ y[Sh j'D d/ Bkb-Bkb nZyK Bw j' iKdhnK jB. nfijk jh fJZe feZ;k uhB 'u
Gkosh wod 1 fJzu sK n"osK 2 fJzu d/yD B{z fwfbnk j?.
bzwhnK j'JhnK jB. T[E/ d[Bhnk ftu
;G s'A bzw/ wod Bhdob?Av s'A jB. fJBQK ikDekoh w[skpe uhB d/ nBj[Jh ;{p/ 'u ofjD tkbh fJZe pz[or i'Vh B/
dh n";sB bzpkJh 5 c[ZN 11 fJzu j?. ftnkj d/ 80 ;kb pknd nkgDk ;[gBk g{ok eod/ j'J/ 't?fvzr c'N'S{N' eotkfJnk.
;G s'A bzwhnK n"osK bksthnk s'A jB. dZ;D:'r j? fe fJ; i'Vh dk ftnkj 23 i[bkJh 1936 'u j'fJnk ;h go ftnkj d/
fJBQK dh n";sB T[ukJh 5 c[ZN 6 fJzu ;w/A fJe i'Vh dh jkbks fJzBh fznkdk tXhnk BjhA ;h fe T[j t?fvzr c'N'S{N eotk
j?. fJzghohnb ekbi bzvB d/ y'iekoK ;ed/ go ;'Ar fezrfbB (102) ns/ T[BQK dh gsBh ;'Ar fbSh (99) B/ nkgD/ ftnkj
B/ 1914 s'A 2014 ftukb/ eJh d/SK d/ dh 80thA toQ/rzY 's/ t?fvzr S{N eotkfJnk. fJ; w"e/ i'Vh d/ pZfunK B/ fwb e/ T[BQK
n"osK-wodK dh bzpkJh 's/ ftSt f;js dh fJj fJZSk g{oh ehsh. S{N d"okB fezrfbB B/ fotkfJsh egZV/ ns/ T[BQK dh gsBh
;zrmB Bkb fwb e/ nfXn?B ehsk. B/ ;c?d ozr dk rkT{B gkfJnk. fzeo:'r j? fe fJ; i'Vh d/ 6 pZu/, 5 g's/-g'shnK
y'iekoK dh Nhw ftu 800 ftfrnkBh jB.
Skwb ;B.
;ktXkB! i/eo s[;hA th dod fBtkoe
fJzM ehsk nfXn?BL
y'iekoK B/ s?n ;w/A bJh f;js, r'bhnK yKd/ j' sK gVQ' fJj ypo
g"SfNe y[oke, phwkohnK nkfd dk vkNk
i[NkfJnk. fJ; s'A T[BQK B/ 1914 bJh
1896 'u iBw/ b'eK dh n";s bzpkJh
eZYh. T[E/ 2014 bJh 1996 ftu iBw/
b'eK dh n";sB bzpkJh gsk ehsh.
ikgkB ftu wodK dh bzpkJh 100 ;kbK
'u ;kY/ 5 fJzu sZe tXh. n"osK ftu
fJj nzeVk 6 fJzu sZe fojk. uhB d/
wodK s/ n"osK dh bzpkJh 100 ;kbK
'u eqwtko 4H2 fJzu ns/ 3H7 fJzu sZe
tXh. fJ; ;fEsh ftu J/Shnk 'u Gkos
pj[s fgZS/ ofj frnk j?. fJE/ wodK
ns/ n"osK dh n";sB bzpkJh eqwtko
1 ns/ 2 fJzu jh tXh j?.

vo 'u pdbh fJ; wK dh y[Sh, nbNok;kT{Av

dh s;tho 'u fdZf;nk y"cBke Bzkok

bzvB (fpT{o') fpqN/B d/ Sfjo fwvb;po' dh ofjD tkbh ;Nzv S/b'oN id'A nbNok;kT{Av bJh gj[zuh, sK T[; f;vBh (fpT{o') nk;No/bhnk 'u 42 ;kb dh n"os B{z dod fBtkoe dtkJhnK
B{z gsk uZfbnk fe T[j 3 wjhB/ dh ykD dh nfijh bs bZrh fe T[j fJe fdB 'u 92 r'bhnK ykD bZr gJh. ykuB B/
roGtsh j?. vkeNoK B/ T[BQK B{z dZf;nk dZf;nk fe 2011 ftu T[; dh dkVQ dod eodh ;h. fJ; bJh T[;B/ B{o'fcB gbZ;
fe S/sh jh T[j fJe p/N/ B{z iBw d/D dtkJhnK ykDhnK S[o{ ehshnK. T[;dh fJj nkds fJzBh p[oh pD rJh fe T[j d'
tkbh j?. vkeNoK dh fJ; rZb B{z ;[D e/ ;kbK wro'A fJe fdB 'u 92 r'bhnK ykD dh nkdh j' rJh. T[;B/ dZf;nk fe fpBK
T[; dh y[Sh dk e'Jh fmekDk BjhA fojk. r'bhnK ykX/ T[j nkgD/ pZfunK B{z ;e{b th SZvD BjhA ik ;edh ;h. T[j dtkJhnK
go S/sh jh T[; dh y[Sh vo 'u pdb
rJh. don;b j;gskb s'A p[nkJ/co?Av dh fJzBh nkdh j' rJh fe fJ; nkds ekoB T[;d/ tkb MV rJ/ ns/ 30 feb' Gko
d/ Bkb xo tkg; iKd/ j'J/ T[j tko- xZN frnk. nBhwhnk ekoB T[;dk ozr jok-jok j'D bZr frnk ;h. T[; B/ fejk,''
tko nkgDh nbNok;T{Av dhnK s;thoK w?A z'wph tKr fdykJh d/D bZr rJh ;h ns/ w/ok gfotko d[Zyh ns/ go/SkB j' frnk
d/y ojh ;h fe sK nukBe T[; B/ s;tho ;h.'' fJ; wro'A T[;d/ nzdo nb;o pD frnk. cotoh 2013 ftu T[;d/ gfotko B/
'u e[M nfijk d/fynk fe T[; dh y[Sh T[; B{z j;gskb ftu Gosh eotkfJnk. fiZE/ bzp/ ;w/A se T[;dk fJbki uZfbnk
vo 'u pdb rJh. T[; B{z nfijk bZfrnk
fit/A T[j s;tho 'u jkbht[Zv dh jkoo ns/ gfotko tkfbnK B/ T[;dk pj[s fXnkB oZfynk. T[;B/ fejk fe T[;B/ nkg jh
fcbw ;eqhw dk wk;e d/y ojh j?.
nkgDk ihtB popkd ehsk j?. T[;B/ fejk fe fJe ;w/A sK T[; B{z bZrk ;h fe T[;d/
T[; B{z fJj s;tho fJ; edo
voktBh bZrh fe j[D T[j T[; B{z d/yDk d't/A pZu/ j[D o[b ikDr/ T[BQK d/ f;o s'A wK dk ;kfJnk u[Zfenk ikt/rk. i/eo
BjhA ukj[zdh. T[BQK dk efjDk j? fe n;hA
G{sK 'u ftStk; BjhA oZyd/, go fJ; T[;dk gfotko T[;dk fJbki Bk eotkT[Adk sK SkfJd T[j fiT{Adh Bk pudh. T[;B/
s;tho B/ w?B{z ekch vok fdZsk j?. j[D fejk fe dtkJhnK ykD s'A gfjbK ;G B{z ;'uDk-;wMDk ukjhdk j?. dtkJh B{z
w?A fJ; s;tho B{z BjhA d/y ;edh. fJ;
B{z w?A fizBh tko d/ydh jK gfjbK s'A dtkJh dh soQK jh ykDk ukjhdk j?, nkdh BjhA pDBk ukjhdk.
fznkdk vo iKdh j?. fcbjkb vkeNoK
B/ T[; B{z fvbtoh bJh 11 d;zpo dh
skohe fdZsh j? ns/ j[D T[; B{z f;oc
nkgD/ p/N/ dh T[vhe j?.

ekeo'u dk 'd[ZX' S/sh pD ;ed? BtK ;[goc{v

tkfSzrNB (fpT{o') fJe BthA y'i s'A nk;No/bhnk 'u 9 nr;s B{z j't/rh
gsk bZrk j? fe ekeo'u nkgD/ pZfunK
B{z fi; sob gdkoE B{z d[ZX d/ s"o 's/ ;/ wodwS[wkoh, fsnkohnK S[o{
tB eokT[Adk j?, T[j fJB;kB bJh ekch
ckfJd/wzd j' ;edk j?. y'i w[skpe w?bp"oB (fpT{o') nk;No/bhnk 'u gZso ftjko okjhA iK nkBbkJhB
ekeo'u d/ 'd[ZX' ftu tZvh wksok ftu nzeVk ftGkr tZb'A ehsh ikD tkbh
skes gkJh iKdh j?. fJ; B{z fJB;kBK gZso ftjko bJh fJe nr;s s'A jo
dh tos'A ftu nkT[D tkb/ y[oke gdkoE wodwS[wkoh 9 nr;s s'A S{o[ j'D ik
d/ o{g ftu pdfbnk ik ;edk j?. ojh j?. wodwS[wkoh 'u gqkgs nzefVnK fJe xo 'u fJe ckow G/fink ikt/rk.
ekeo'u dh fJe B;b g?;hfce phNb d/ nXko 's/ jh gsk uZbdk j? fe nk;No/ fJ; ckow 'u do;kJ/ rJ/ ;tkbK 'u
ekeo'u nkgD/ pZfunK B{z fi; d[ZX dk bhnk 'u fejV/ GkJhuko/ dh fezBh 16 Bzpo ;tkb g[ZfSnk ikt/rk fe s[;hA
;/tB eotkT[Ad/ jB, T[; ftu tZvh frDsh j?. fJBQK d/ nkXko 's/ jh fwbD
wksok ftu gq'NhB, c?N ns/ S{ro gkJ/ tkbhnK ;j{bsK fit/A ;e{b, j;gskb, nkgD/ xo 'u nzro/zh s'A fJbktk j'o
iKd/ jB. fejVh p'bh p'bd/ j' sK T[; 'u nkgDh
efwT{fBNh ;?ANo nkfd pko/ c?;b/ bJ/ o'zkBk p'b-ukb tkbh p'bh GoBh gt/
n?NbKNk, :{H n?Z;H ftu 'coBp?Ae rh . 2011 'u j'Jh wodwS[wkoh d"okB
fwT{zhnw nkc B?u[ob fj;Noh' ftu iKd/ jB. wodS[wkoh 'u Gkr b?Dk nk;No/bhnk 'u gzikphnK dh frDsh
';e{b n?Av n?i{e/No gq'rokw' d/ bkzwh j? Gkt/A T[j fe;/ th thz/ 's/ ekch fznkdk ;h. fJ; wodwS[wkoh 'u
vkfJo?eNo p/ch c/;o B/ dZf;nk fe fe;/ j't/. gzikph p'bh B{z nk;No/bhnk dh w[Zy
ekeo'u s'A gqkgs ehsk ikD tkbk sob
gdkoE n;b ftu d[ZX BjhA j[zdk j?. GkSktK 'u gqwkfDs eokT[D bJh gzikph
xZN s'A xZN fJj T[; d[ZX tork BjhA gq/whnK B/ w[fjzw S[o{ ehsh j?. fi; ekoB
j[zdk, fit/A n;hA ;'ud/ jK. ekeo'u d/ r[o{xoK ns/ ;'Sb whvhnk 's/ whfNzrK
pZu/ d/ g/N ftu fJj sob gdkoE gq'NhB okjh nk;No/bhnk 'u t;d/ gzikphnK
feq;Nb; d/ o{g ftu j[zdk j?. B{z nkgDh p'bh gzikph fbytkT[D bJh

ikro{e ehsk ik fojk j?.

37 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016

u{fjnK 'u zhek tkfJo; n?ANhpkvhz dh j'Jh gSkD 8 xzN/ brksko ezw eoB tkb/ b'eK B{z

b?Dh ukjhdh j? 5 fwzN dh p/qe

tkfSzrNB (fpT{o') ftfrnkBhnK B/ u{fjnK 'u 6 zhek tkfJo; n?ANhpkvhz dh bzvB (fpT{o') 8 xzN/ sZe dcso j? fe ed/ th nkgD/ dcso ftu fpskT[Ad/ jB, fi; ekoB T[BQK dh p/w"s
gSkD ehsh j?, fi; dh wdd Bkb zhek tkfJo; d/ fJzc?eSB s'A puD bJh Nhek, ftu ezw eoB tkb/ fznkdkso b'e ;oho brksko ezw Bk eo' ns/ jo xzN/ s'A
fpjso fJbki ns/ brGr Bt/A fJbki dh y'i ehsh ik ;edh j?. y'ieosktK B/ o{g Bkb pj[s xZN ;orow ofjzd/ jB, pknd xZN'A-xZN 5 fwzN dh po/e zo{o dk ysok eJh r[Dk tX iKdk j?. wkjoK
fi; ekoB d[Bhnk Go ftu jo ;kb bt'A ns/ E'VQk s[o'-fco'.
u{fjnK 's/ gqhyD eoe/ n?ANhpkvhz dh gSkD ehsh j?. fJ; y'i Bkb roGtsh xZN s'A xZN 90 jzko b'e dh nuBu/sh dh okJ/ j? fe i' b'e 6 s'A 8 xzN/ sZe
n"osK B{z zhek tkfJo; d/ fJBc?eSB s'A puD bJh fJbki dh Gkb ehsh ik ;edh w"s j' iKdh j?. ftfrnkBhnK B/ fJ; fJe fog'oN w[skpe 9 s'A 5 ti/
j?. tkfSzrNB :{Bhtof;Nh ;e{b nkc w?vhf;B d/ wkJheb n?; vkfJw?Av ns/ v/ ikBb/tk Bshi/ B{z d/yd/ j'J/ ;bkj fdZsh sZe dcso ftu ezw eoB tkfbnK dh brksko ezw eod/ jB, T[BQK B{z jo xzN/
ftv n?u cq/w'AN dh nrtkJh tkbh Nhw B/ fJ; y'i B{z nzikw fdZsk j?. n?ANhpkvhz ihtBS?bh 'u Yb/ b'e ;{;s fzzdrh
dh gSkD j'D Bkb zhek tkfJo; d/ fJBc?eSB s'A puD bJh Nhek pBkT[D dh 5 fwzN dh po/e b?Dh ukjhdh j? ns/ jo
okj ;"yk j' ;edk j?. y'ieosktK B{z fJj th gsk bZrk fe fJBQK 'u'A d' Bt/A zhek
n?ANhpkvhz, u{fjnK B{z fJBc?eSB s'A pukfJnk ik ;edk j?. w"i{dk ;w/A 'u zhek fdB fJe xzNk e;os eoBh ukjhdh j?.
tkfJo; d/ fJBc?eSB dk e'Jh fJbki BjhA j? ns/ fJ; Bkb ;G s'A fznkdk ysok
T[BQK n"osK B{z ofjzdk j? i' roGtsh ofjD d"okB fJ; Bkb fJBc?eSB j' iKdk j?. s/z ukb ftu s[oB iK ;kJheb
fJ; dh tiQk Bkb T[BQK d/ pZfunK 'u fe;/ soQK dhnK phwkohnK j'D dk ysok ubkT[Dk th fJ; ;fEsh ftu UBK jh
pfDnk ofjzdk j?.
ckfJd/wzd j?.
iBwfdB ftS/S L s;thoK 'u d/y' 'S/dh f;zx'
e?Afpqi :{Bhtof;Nh d/ S'XeosktK
dh y{p;{os gsBh B{z, d' pZfunk d/ jB fgsk B/ brksko 20 ;kb sZe 10 bZy s'A
tX b'eK dh ihtBS?bh 's/ Bzo oZyh
ns/ d/fynk fe jo jo 6 'u'A fJe dh
w"s nkb; ekoB j[zdh j?. fJ; ekoB

fdb dh phwkoh, e?A;o ns/ S{ro dk ysok
th tX iKdk j?. S'X d"okB d/fynk frnk
fe nkb; Goh fzzdrh fiT{D tkb/ b'e
xo gosD 's/ 3 xzN/ NhH thH d/yd/ jB,
fi; ekoB T[BQK dh f;js j'o fvZr iKdh

j?. ;hBhno S'Xeosk gq'c?;o dk efjDk
j? fe eJh b'eK dk ezw nfijk j[zdk j?

fe T[BQK B{z v?;e 's/ jh ezw eoBk j[zdk
j? ns/ T[j T[; B{z SZv e/ fes/ BjhA ik

;ed/, nfij/ b'eK bJh 5 fwzN dk po/e

b?Dk pj[s zo{oh j?.

fJZXo dhfgek dh tZXh ch;,

T[ZXo Gz;kbh dh tXh w[Seb

w[zpJh (fpT{o') pkbht[Zv ndkeko ;bwkB ykB dh fcbw 'dpzr' 'u Bekokswe BthA fdZbh (fpT{o') pkbht[Zv s'A
G{fwek 'S/dh f;zx' dk feodko fBGkn u[Ze/ ndkeko ;'B{z ;{d 43 ;kb d/ j' rJ/
jB. 1973 B{z w'rk (gzikp) 'u iBw/ ;'B{z dh fJj rZb ekch xZN b'e ikDd/ jB fe jkbht[Zv sZe nkgD/ nfGB? dk j[Bo
T[j ftnkj/ jB. T[BQK dh gsBh dk BK ;'Bkbh ;{d j?. ypo w[skpe T[BQK dk ftnkj
fdyk u[Zeh dhfgek gkd[e'D d/ Gkn tX
25 ;szpo 1996 B{z j'fJnk ;h. ;'B{z d/ d' p/N/ th jB, fiBQK dk BK n:kB ns/
rJ/ jB. j[D jo e'Jh T[BQK B{z nkgDh
fJSKs j?.
ikDekoh nB[;ko ;'Bkbh ;{d dk fcbwh irs Bkb e'Jh ;zpzX BjhA j?. fJ;/ fcbw dh jho'fJB pDkT[Dk ukj[zdk j?.

ekoB T[j fJzv;Noh 'u tX/o/ wSj{o th BjhA j?. ;'Bkbh nkgD/ gsh ;'B{z Bkb eJh õ po j? fe fJ; tko dhfgek dh ch; j'o
iBse ;wkrwK 'u d/yh ik u[Zeh j?. ;'B{z d/ fgsk dk fdjKs fJ;/ ;kb cotoh 'u
j'fJnk ;h. fJ; s'A 8 ;kbK gfjbK T[BQK dh wK dk fdjKs j' u[Zfenk j?. ;'B{z dhnK tZX rJh j?. dhfgek fcbw 'gdwktsh'
bJh fznkdk ch; ukoi eo ojh j?.
d' G?DK jB, fiBQK 'u'A fJe dk ftnkj gzikp 'u j'fJnk j? ns/ d{ih ftd/S 'u ;?Nb
j?. 'pkihokt w;skBh' B/ pke; nkfc;
's/ pj[s uzrk gockow ehsk ;h. fJ;
fzeo:'r j? fe pkbht[Zv fJzv;Noh 'u nkT[D s'A gfjbK ;'B{z d' ;kb sZe ;kT{E 'u dhfgek d/ ezw B{z th ekch ;okfjnk
dhnK fcbwK 'u ezw eo u[Ze/ jB. 2002 'u T[BQK dh gfjbh pkbht[Zv fcbw 'Sjhd- frnk ;h. fco dhfgek B/ jkbht[Zv fcbw
J/-nkzw' fobhz j'Jh. fJ; s'A pknd T[BQK B/ 'ejK j' s[w', ':[tk', 'ShSk', 'nkfSe
pDkfJnk nkgD/', 'nko okie[wko', 'i'Xk nepo', 'J/e fttkj n?;k Gh', 'dpzr', 'fNqgb n?e; foNoB nkc i/Avo e?i' 'u
'p[ZYk j'rk s/ok pkg', 'w?e;hww', 'oZwJhnk t;sktJhnk', 'j?gh fBT{ Jhno' th ezw ehsk. fJ; Bkb dhfgek d/ j"A;b/
torhnK eJh fcbwK 'u ezw eo u[Ze/ jB. 'dpzr' 'u 'S/dh f;zx' d/ feodko Bkb
;'B{z ;{d B/ b'eK dhnK y{p tkjktkjh pN'oh ;h. ekch p[bzd j' rJ/ jB.

;{soK nB[;ko ;[DB 'u nk fojk j?
fe Gz;kbh B/ 'gdwktsh' gfjb/ fgq:zek
u'gVk B{z nkco ehsh ;h go fgq:zek j[D

jkbht[Zv 'u p/jZd o[Mh j'Jh j?. nfij/
'u dhfgek 'gdwktsh' B{z jk;b eoB
'u ;cb ojh. go j[D dhfgek
'gdwktsh' bJh nkgDh ch; ekch tXk
ojh j?.

fcbjkb pkbht[Zv 'u ;G s'A fznkdk
ch; b?D tkbh jho'fJBK 'u fgq:zek ns/
dhfgek dk BK ;G s'A nZr/ j?.

nkgD/ ;ys otJhJ/ Bkb y[d dk jh B[e;kB eo ojh j? Gkosh iBsk gkoNh

;Zsk ftZu d' ;kb s'A fznkdk fJ;ftZu e'Jh d' okJ/ BjhA fe Gkigk B{z fto'Xh fXo d/ jwb/ s'A puk d"okB n?Bc'o;w?AN vkfJo?eNo/N (Jhvh) A fiZs ;ed/ jB, go fJj ftXkfBe
ofjD d/ pkti{d Gkigk j[D/ th nkgD/ d:kSzeo f;zx d/ fBy/Xh:'r fpnkB d/ ;ed/ ;B. T[j fto'Xh fXo B{z fJ; ;[brd/ B/ jfonkD/ d/ ;kpek w[Zywzsoh G[fgzdo :'rsk ftZu spdhb BjhA j[zdk feT[Afe
fto'Xh ;[Gkn B{z pdb BjhA ;eh j?. pknd Gkigk B/ T[BQK B{z gkoNh tb'A j'J/ w;b/ T[Zs/ ;ys edw u[ZeD dh f;zx j{Zvk d/ fybkc eKro; dh wbehns fto'Xh fXo ;oeko B{z Szek dh Bzo Bkb
nfijk bZrdk j? fe T[j j[D/ th :{ gh w[nZsb eoB ftZu c[osh fdykJh, go nkgDh rzGho fJZSk dk nfj;k; th tkbh ezgBh, n?;';hJ/N ioBb; t/ydh j?.
J/ ;oeko d/ d"okB nkgDh fto'Xh gZy r[ioks d/ T{Bk Sfjo ftZu dfbs ;'SD eotk ;ed/ ;B. fbfwfNv, B{z r?o ekB{zBh sohe/ Bkb
dh G{fwek fBGk ojh j't/. gozs{ T[;d/ d/ w;b/ T[Zs/ gqXkBwzsoh Bfozdo w'dh zwhB nbkN d/ wkwb/ ftZu e/; doi w'dh B{z ;kpek gqXkBwzsoh nNb
fJ; jwbkto o[Zy nkgDh nkeokwesk dh u[Zgh B/ fto'Xh fXo B{z p/b"Vk fJZe iBse s"o s/ fe;/ w[Zd/ T[Zs/ fJZe eo fdZsk. fJ; Bkb ;oeko ns/ eKro; fpjkoh tkigkJh d/ okieki dh S?bh s'A
dk ;Gs'A fznkdk B[e;kB y[d Gkigk BtK w[Zd/ d/ fdZsk j?. w'dh dh b'efgq:sk tshok ngDkT[Dk okiBhsh ftZu d/ ftZu j[D d{ohnK d[pkok tZXdhnK ikD p[ZM e/ b?Dh ukjhdh ns/ fto'Xh
B{z jh ;z;d ftZu u[ZeDk g? fojk j?. ftd/S ftZu fJ;bJh j? fe T[j ft;t B{z o'wKue io{o j' ;edk j? go ;z;d B{z Bzo nk ojhnK jB. j[D eKro; B/ fXo Bkb nfjw c?;fbnK T[Zs/ nkw
r[v; n?Av ;oft;/i N?e; (ihn?;Nh) Gkos d/ ;wkfie ns/ ftZsh ;wkt/S dh ;fji o{g Bkb ubkT[D bJh fto'Xh fXo wzr ehsh j? fe ih n?; Nh gk; j'D s'A ;fjwsh pDkT[D dh e'fSS eoBh
fpb T[Zs/ ;oeko B/ Gkt/A jh fto'Xh fXo rZb eod/ jB, go nkgD/ d/S ftZu d/ Bkb soe;zrs skbw/b eoBk g?Adk gfjbK ;oeko B{z e[ZM nfjw fpb gk; ukjhdh. fJ; Bkb ;z;d d/ ftZu ;oeko
Bkb d';sh dk jZE tXkfJnk ;h, go nkgDh gkoNh ns/ B/sktK dhnK j?. Gkigk B/sktK B/ ih n?; Nh T[Zs/ eoB/ g?Dr/, fw;kb d/ s"o T[Zs/ tBo'gD ns/ fto'Xh fXo d/ ftZu sDkU d/ wkj"b
r[ioks ftZu dfbsK T[Zs/ j'J/ z[bw rbshnK ;theko eoB s'A ezBh fto'Xh fXo Bkb rZbpks eoe/ uzrh Bkb i[fVnk j'fJnk fpb j?. ftZu ewh nkt/rh ns/ ;z;d fJibk;K
T[Zs/ Gkigk dh f;yo nrtkJh dk esokT[Ad/ jB. i/eo w'dh B/ fgSb/ jcs/ S[o{nks ehsh ;h, go phs/ jcs/ eKro; dh T[g:'rsk ftZu Gkoh tkXk j't/rk
otZJhnk T[BQK dk ezw ftrkV ;edh mhe ;w/A s/ dfbs ;';D d/ wkwb/ ftZu B/ fJbzkw brkfJnk fe ;oeko B/ ikD 56 fJzu dh Sksh ns/ ftnoE dhnK fi;d/ Bkb d/S d/ ftek; d/ ezwK ftZu
j?. dybnzdkih ehsh j[zdh sK T[; Bkb T[j p[ZM e/ nKXoK gqd/S B{z ftS/S doik rZbK T[Zs/ ;wK Bk rtkT[D dh Sth s/ih nkt/.
fdtkT[D dk fpb gk; eo fdZsk. fJ; Bkb w'dh iBsk dk fdb ns/ u'D, d't/
;ziht f;zx

38 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016

gsb/ b'eK d/ w[ekpb/ xZN p[ZXhwkB j[zd/ jB w'N/ b'e fznkdk Jhno c'B dh tos'A eoB tkb/ j' ikD ;ktXkB

bzvB (fpT{o')fJZe nfXn?B 'u j? fe w'Nkg/ d/ fSeko b'e feT[A yokp tkfSzrNB (fpT{o') nZi d/ pZu/ o'z bzp/ ;w/A sZe eod/ jB. fJ; s'A c[ceko iK uhAuhA dh nktkz dZ;d/ jB.
dkntk ehsk frnk j? fe gsb/ b'eK G'iB d/ ftebg u[Dd/ jB. T[BQK 'u fNBhfN; (ezBK 'u brksko r{zidh fJbktk BkJhN ebZp, fv;e' ns/ o"e pqkzhb dh ;kU gkUb' :{Bhtof;Nh
y[d B{z ezNo'b eoB dh wkBf;e ;woZEk nktkz) dh ;wZf;nk Bkb i{M oj/ jB.
dh s[bBk 'u w'N/ b'e xZN p[ZXhwkB fJj p'b/gB d/ bZSD j[zd/ jB. fJe BthA ez;oN tor/ S'o Sokp/ tkbhnK EktK d/ sfBs rKi ;kB/u/i B/ dZf;nk fe
j[zd/ jB. dZ;D:'r j? fe w'Nkg/ d/ fSeko BjhA j?. fJj b'e id'A e'Jh th uhz yKd/ 's/ ikDk th ezBK bJh B[e;kBdkfJe
j'J/ ftneshnK d/ fdwkr d/ nfjw fjZ;/ jB sK y[d B{z yokp G'iB d/ ftbeg B{z y'i okjhA gsk bZrk j? fe fJBQK bZSDK j?. y'ieosktK w[skpe fNBhfN; fJe nZbQVK 'u tZv/ gZXo 's/ fNBhfN; dh
;wZf;nk j?. fJ; B{z fusktBh d/ s"o 's/
'u rq/n ns/ tQkJhN w?No xZN j[zdk j?. u[DB s'A BjhA o'e gkT[Ad/. dZ;D:'r j? B{z S[o{nksh fusktBh d/ s"o 's/ b?Dk nfijh w?vheb ;wZf;nk j?, fi; Bkb b?Dk ukjhdk j? feT[Afe fJBQK nktkzK
ikDekoh w[skpe y'ieosktK B/ ukjhdk j? feT[Afe fJBQK dk ;kjwDk eo 's/ p'b/gB dk rzGho ysok wzvok fojk
fe fJ; fET{oh d/ fttkdrq;s j'D dk ezBK 'u brksko nfijh nktkz tZidh j?. i/eo B"itkB ghVQh brksko fJzB/
fejk fe T[BQK dk nfXn?B fJj dZ;dk oj/ B"itkBK B{z p'b/gB dk rzGho ysok ofjzdh j? fi; dk e'Jh pkjoh ;o's w"i{d
SZe j? feT[Afe tzB xNkT[D dk gquko T[Zu/ gZXo 's/ j'D tkb/ S'o dofwnkB
eoB tkb/ fJ; rZb 's/ z'o fdzd/ jB fe j?. y'ieosktK dk efjDk j? fe fNBhfN; BjhA j[zdk. fJ; s'A ghVs b'e fJ; B{z oj/rh sK ;zGt j? fe id'A sZe T[j 30
jo ftnesh dk T[; d/ ;oho Bkb ;zxoS iK 40 ;kb d/ j'Dr/ T[d'A sZe T[BQK dh
dk tZyok ekoB j[zdk j?. fJ; y'i 'u dh ;wZf;nk ekoB Jhno pv j?, fiBQK ezBK 'u xzNh tZiD torh nktkz dZ;d/ ;[BD dh ;woZEk ysw j' u[Zeh j't/rh.
pkbNhw'o d/ 16 pkbr bVe/ ns/ jB, id'A fe j'o fJ; B{z ;hNh, r{zi,
dh tos'A B"itkB ;zrhs ;[BD bJh jo y'ieosktK B/ 11 s'A 17 ;kb d/ 170
bVehnK d/ fdwkr dhnK s;thoK ftfdnkoEhnK d/ ezBK dk gqhyD eoB

bJhnK rJhnK jB. fJBQK 'u'A T[BQK b'eK bJh nkN';e'g dh tos'A ehsh ;h. nZbQVK
B{z tZy eo fdZsk frnk, fiBQK dk fdwkr
s'A fJe gqSkBtbh GoB B{z fejk frnk,
yokp iK fco wkBf;e phwkoh j'D d/ fi; 'u g[ZfSnk frnk ;h fe eh phs/
12 wjhfBnK 'u T[BQK B/ fNBhfN; dk
fJfsjk; pko/ gsk bZrk ;h. szopk ehsk j?, i/eo jK sK T[; dh
nktkz fezBh s/z ;h, fezBh d/o sZe
froM d/ jwb/ s'A pfunk fJj pZuk, s;thoK j'Jhnk tkfJob ;[DkJh fdZsh ns/ pkozpkosk fezBh j?.

brGr nZX/ nZbQVK (54H7 ch;dh) B/

fejk fe T[BQK B/ fNBhfN; dk szopk
ehsk j?.

eh pqfjwzv d/ iBw fgZS/ j? 'fpr pkT{A;'<

nk;No/bhnk (fpT{o') wZX nk;No/bhnk ;fEs J/fb; ;gfozr v?zoN gkoe 'u bzvB (fpT{o') fJe Bt/A nfXn?B w[skpe fJj ;zGt j?
fJe nihp'-rohp xNBk tkgoh. don;b pov; nkc gq/ S' d"okB fJe froM B/ fe gfjbK s'A w"i{d pqfjwzv d/ ftGkiB Bkb ;kvk pqfjwzv
fJe pZu/ 's/ jwbk eo fdZsk. brGr 7 ;kb dk pZuk T[; ;w/A pu frnk id'A fJe j'Ad 'u nkfJnk j't/rk. fJj ftuko T[; f;ZXKs d/ T[bN
froM B/ T[; B{z u[ZeD dh e'fSS ehsh. T[; B/ fJe nfijh i?e/N gkJh ;h fi; 'u j? fe fJe fpzd{ d/ gq;ko Bkb ;kv/ pqfjwzv dk iBw j'fJnk
T[j fJe gzSh tork fdZ; fojk ;h ns/ froM B/ T[; 's/ jwbk eo fdZsk. fJ; ikt/rk. Bt/A ftuko Bkb 'fpr pkT{A;' f;ZXKs B{z z'o
xNBk d"okB T[; d/ w{zj 's/ ;ZN bZrh j?. fJ; xNBk dhnK s;thoK ekch tkfJob fwbdk j?, i' ;kv/ pqfjwzv d/ iBw pko/ dZ;dk j?. jkb/
j' ojhnK jB. pqfjwzv dk ft;Eko j' fojk j? s/ nfijh wkBsk j? fe fpr
p?Ar s'A pknd fJj j'Ad 'u nkfJnk ;h.
ikD' n?Stfonk d/ fe; ezw s'A pZuB gfotko B{z nkfJnk
jkbKfe, e[M b'eK dk wzBDk j? fe pqfjwzv 'u ft;Eko
r[Z;k, fejk, 'fJj ezw s[jkB{z S'Gk BjhA fdzdk' s/ ;[zrVB dh gqfefonk uZbdh ofjzdh j? s/ w"i{dk ft;Eko
fJ; dk fJe gVkn j?. efEs 'fpr pkT{A;' dk f;ZXKs
mhe BjhA uZb fojk. fJ; dk ekoB j? pZuB ;kb 1922 s'A j? go ;jh ftnkfynk eoB 'u n;woE j'D
gfotko dh B{zj n?Stfonk okJ/ pZuB. ;{soK ekoB fJ; ;pzXh ;tkb T[Zmd/ oj/ jB. fJ; nfXn?B dk
nB[;ko pZuB gfotko d/ r[Z;/ j'D dh tiQk gqekSB fczheb ohthT{ b?Noz 'u ehsk frnk j?.
n?Stfonk dh nkT[D tkbh fcbw 'n? fdb
j? w[Sfeb' j?. fJ; fcbw 'u n?Stfonk B/ TANDA PEST CONTROL
oDpho eg{o Bkb ekch jkN ;hB fdZs/ jB.
fit/A jh fJj ypo T[BK d/ gfotko B{z gsk
uZbh sK T[BQK B/ n?Stfonk 's/ nkgDh
Bkokzrh iskJh.

fzeo:'r j? fe n?Stfonk B{z fejk frnk
fe T[j fJe Sohc ns/ fJzsdko gfotko
dh B{zj j?, fi; ekoB T[BQK B{z fJj' fij/ fdqS
fcbwkT[D/ S'Gk BjhA fdzd/. fJ; s'A pknd
w[zpJh (fpT{o') fgSb/ e[M fdB gfjbK pkbht[Zv ndkekok n?Stfonk B/ fcbw d/ fBod/Se eoB i"jo
n?Stfonk okJ/ pZuB dk nkgD/ gsh nfGS/e Bkb bVkJh B{z fcbw 'u'A fJj j"N fdqS jNtkT[D pko/
dhnK ypoK /B/ ekch ;[oyhnK pN'ohnK ;B, idfe fJBQK ;kohnK fejk go eoB B/ fJj fdqS jNkT[D s'A
ypoK B{z fJBQK d'jK B/ nctkj dZf;nk ;h. j[D pZuB gfotko fJBeko eo fdZZsk go pknd 'u nfwskG
dh fJe j'o ypo ;kjwD/ nkJh j?. pZuB gfotko 'u e[M th d/ efjD 's/ eoB okzh j' rJ/.

'mr' 'u fofse o"SB dh irQk j[D nkfwo ykB nkT[Dr/ Bzo

w[zpJh (fpT{o') fcbw 'mr' fobhz s'A gfjbK jh ekch uouk o"SB B{z ;kJhB ehsk frnk j? go j[D
'u j?. ypo j? fe 'X{w 3' d/ vkfJo?eNo fti? feqSDk nkukohnk uouk j? fe nkfwo ykB B/ fofse B{z
S/sh jh fcbw 'mr' pDkT[D ik oj/ jB. nfijhnK ypoK ;B fogb/S eo fdZsk j?. jkbKfe ni/ fJ;
fe fJ; fcbw 'u w[Zy G{fwek bJh pkbht[Zv nfGB/sk fofse rZb dh e'Jh nfXekoe ikDekoh BjhA
fdZsh rJh j?.

fJ; fcbw bJh nkfwo dk BK
;kjwD/ nkT[Dk e'Jh j?okBh tkbh rZb
BjhA j? feT[Afe nkfwo 'X{w 3' 'u th
fti? Bkb ezw eo u[e/ jB. S{fNzr d"okB
d'tK ftukb/ ekch uzrh d';sh j'Jh j't/
rh, fJ;/ bJh sK j[D fofse BjhA, ;r'A
nkfwo fJ; fcbw dk fjZ;k j' ;ed/
jB. T[AM ypo sK fJj th j? fe fofse
B/ y[d fJ; fcbw 'u ezw eoB s'A wBQk
eo fdZsk j? feT[Afe T[j d/yDk ukj[zd/
jB fe T[BQK dh nkT[D tkbh fcbw
'w'fjzi' dko'' B{z fe; soQK dk j[zrkok
fwbdk j?. fJ; s'A pknd jh T[j e'Jh
c?;bk b?Dk ukj[zd/ jB.

39 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016

f;X r'o;kffNJ-;4k fgnko'/feenkk GotkhnfJ? ;;fuk,;{ufkij'fsJ.[ ;;kudSkpd;f[ypB[ jw[e'Jfsh B..e'fJ'

(bVQh i'VB bJh i{B wjhB/ dk b/y T[; iht dh fsqSBk dh nZr ;fsr[o{ dh fjod/ ftZu gqG{ d/ Bkw dh ;ZukJh jh ftZu, sj-T[; nt;Ek ftZu, nBjs gdnoEL gb? j'fJ-jk;b ehsk j't/
gVQ'. fJ; b/y ftZu f;ZXK d/ ;tkbK ns/ ozk ftZu s[oB Bkb fwN iKdh j?.¤¦. ;ko/ ikgK dk fSo'wDh ikg j?. id sZe ;[zB s{o/-fJZe-o; nc[o nt;Ek d/ tki/ , ;'fJ-T[j iht, ;jfi-nv'bsk ftZu,
r[o{ BkBe ;kfjp d/ itkpK dh nkyoh fjod/ ftZu Bkw-sZs ;jh BjhA j[zdk iht , r[gsh pkDh-b[ethA o", ;'fJ-T[j iht. ;u GkfJ-;Zu/ dh ozk ftZu ofj e/.
bVQh fdZsh ik ojh j?. i'rh 'gqSB' eo B'NL r[o{ BkBe ;kfjp dk T[Zso B{z eJh fe;w d/ d[Zy ns/ w"s dk vo
oj/ jB ns/ r[o{ BkBe ;kfjp 'T[Zso' nrbh gT[Vh s/ ysw j[zdk j?. d[yh eodk j?. id'A fjod/ ftZu fBo'b id'A gqG{-Bkw dh poes Bkb wkfJe fi; iht B/ ;Zuk Bkw-XB yZfNnk
d/ oj/ jB. ) gqG{-Bkw dh ;ZukJh gorN j' iKdh j? gdkoEK dh d"V fwN iKdh j? ns/ gqG{- j? T[j nkg 'd[Zso ;kro' s'A sodk ns/
;u G? oksk rop[ fBtko?.. sK iht dk wB gqG{ dh ;ZukJh ftZu fwbkg dh nt;Ek ftZu ;[os fNe iKdh j'oK B{z skodk j?. nv'b nt;Ek ftZu
etD w{b[ etD wfs t/bk.. J/e' iksk ;pd[ thuko?.. gshi iKdk j?, w/o-s/o tkbk ;[GkT[ d{o j? sK r[ow[y fJZe-o; nc[o nt;Ek d/ ofj e/ T[j iht n;bhns B{z ;wMdk j?
s/ok etD[ r[o{ fi; ek s{ u/bk.. ;pd[ t;? ;u[ nzsfo jhnk.. j' iKdk j?, iht oZph-J/esk d/ xo ftZu tki/ tikT[Ad/ jB. fJj nc[o nt;Ek ns/ nkdo gkT[Adk j?. nfij/ iht dk
etD eEk b/ ojj[ fBokb/.. sB[ wB[ ;hsb[ ozfr ozrhnk.. nk fNedk j?, oZph-ihtB dh bfjo T[BQK d/ nzdo n?BQh pbtkB j' iKdh j? e'Jh w[Zb BjhA gk ;edk. j/ BkBe! ;Zu/
p'b? BkBe[ ;[Dj[ s[w pkb/.. ekw[ eq'X[ fpy[ nrfB fBtko/.. nzdo uZb g?Adh j? ns/ oZph-fwbkg dh fe j'o c[oBk T[E/ nk jh BjhA ;edk. gqG{ dh ozk ftZu ofj e/ iht 'd[so
J/;[ eEk ek d/fJ phuko[.. BkBe Bdoh Bdfo fgnko/..¤§.. nt;Ek pbtkB j' iKdh j?. fJ; soQK j/ fJ; nt;Ek ftZu nZgV e/ r[ow[y ;dk ;kro' s'A gko bzx iKdk j? ns/ jo gk;/
Gtib[ ;pfd bzxktDjko[..¤£.. gdnoEL- ;u G?-;Zu/ gqG{ d/ vo BkBe ! ;ji nt;Ek ftZu fNeD Bkb gqG{ B{z nzr-;zr t/y e/ T[; ftZu fNe/ gqG{ B{z ftnkge d/ydk j?.•§.
gzBK ©¤¢ ftZu, nzsfo jhnk-fjod/ ftZu, Bdoh- iht ns/ gqG{ dk fwbkg ;dk bJh gZek ofjzd/ jB. T[BQK B{z ;Zuk gqG{ jo/e EK s/
gqSBL wB[Zyk ihtB dk w{b eh j?. w/jo dh Bzo eoB tkbk gqG{. j' iKdk j?.•0. fdZ;dk j?. fi; iht B{z gqG{ nkgD/ nzr- ;[ ;pd ek ejk tk;[ eEhnb/ fis[
wB[Zyk iht iBw ftZu fejVh f;Zfynk noEL fi; iht d/ nzdo ;dk ekfJw ;zr ns/ ;G ftZu ftnkge fdZ; g?Adk sohn? Gtib[ ;z;ko'..
b?D dk fJj w"ek j?. s{z fe; r[o{ dk u/ ofjD tkb/ gqG{ dk vo w"z{d j? T[j iht nzsfo ;[zBz pkjfo ;[zBz fsqGtD ;[zB j?, j/ BkBe! T[j iht ;Zu/ gqG{ d/ Bkw-
bk j?A. fejVh rZb Bkb s{z fBob/g jzeko d{o eo b?Adk j?. T[j iht ;dk jh w;[zBz.. o{g dh edo ;wM b?Adk j?.•£. sq? ;s nzr[b tkJh ejhn? fs;[ ej[
ofjzdk j?A. BkBe efjzdk j? i'rhnK B/ r[o{ dh f;Zfynk B{z nkgD/ nzdo ftukodk etB[ nXko'..
g[ZfSnk fe j/ pkbe BkBe ! ;kB{z fJj j?. r[o{ dh f;Zfynk Bkb T[j iht gqG{ B{z uT[E/ ;[zB? i' Bo[ ikD? sk eT[ gkg[ ;ji GkfJ fwbhn? ;[y[ j't?..
rZb Gh ;wMk fe r[o{ fet/A iht B{z jo EK gSkD b?Adk j?. fi; iht d/ fjod/ B g[zBz.. r[ow[fy ikr? Bhd B ;'t?.. p'b? y/b? n;fEo[ j't? feT[ efo nby[
;z;ko-;w[zdo s'A gko eoB d/ ;woZE ftZu r[o{ dk f;Zfynk tZ;dh j? T[; d/ ;[zB ;pd[ ngozgfo Xko?.. bykJ/..
j?.¤£. nzdo gqG{ nkg tZ;dk j?. gqG{ d/ fgnko xfN xfN ;[zB ek ikD? G/T[.. ejs/ w[es[ ;pfd fB;sko?..
gtB nozG[ ;fsr[o wfs t/bk.. ftZu T[; iht dk wB-sB mzYk j' iKdk nkfd g[oy[ fBoziB d/T[.. r[o eh dhfynk ;/ ;fu oks/.. ;[fD ;[nkwh ;u[ BkBe[ gqDt? ngD/
;pd[ r[o{ ;[ofs X[fB u/bk.. j?. T[j iht nkgD/ nzdo'A ekw, eq'g-o{g i' iB[ Bkw fBoziB oksk.. BkBe nkg[ rtkfJ fwbD Bjh Gqks/ wB ;wMkJ/..
neE eEk b/ ojT[ fBokbk.. zfjo ns/ fsqSBk dh nZr B{z fwNk b?Adk BkBe ;'Jh g[oy[ fpXksk..•¡.. ..•¤.. gzBK ©¤¤
BkBe i[fr i[fr r[o r'gkbk.. j?. j/ BkBe ! T[j iht s/ w/jo eoB gdnoEL ;[zB-fBor[D gqG{, ;[zB gdnoEL ;[zB ;pd[-fBor[D gqG{ dh r[ow[fy ;pd/ ;fu fbt bkr? efo
J/e[ ;pd[ fis[ eEk thukoh.. tkb/ fgnko/ gqG{ dh jo t/b/ Bzo ofjzdh w;[zB-fBo'b fBor[D gqG{ jh, fBo'b T[jh f;cs-;kbkj dh pkDh, ngozgfo- p/nzs Bdoh w/fb fwbkJ/..
r[ow[fy jT[w? nrfB fBtkoh..¤¤.. j?.¤§. gqG{ i' wkfJnk d/ c[ofBnK d/ n;o j/m gqG{ ftZu, ;pfd-f;Zfynk okjhA, dhfynk-
gzBK ©¤£ etB w[fy uzd[ fjt? xo[ SkfJnk.. BjhA, uT[E/ ;[zB-uT[Eh nt;Ek tkb/ T[; T[j f;Zfynk fi; Bkb f;Zy nkgD/ nkg nkg/ dkBk nkg/ phBk g{o? Gkfr
gdnoEL gtB-gqkD, ;[ofs X[fB- etB w[fy ;{oi[ sg? sgkfJnk.. fBor[D gqG{ B{z i' fsqr[Dh wkfJnk d/ B{z r[o{ d/ jtkb/ eodk j?, Gqks/-GNeDk. ;wkJ/..•®..
fNekT[, neE-gqG{ fi; dk g{ok fpnkB etB w[fy ekb[ i'js fBs oj?.. n;o s'A T[Zuk j?. xfN xfN ;[zB ek-T[j nv'bsk ftZu ofj e/ jh gqG{ B{z fwbD
BjhA j' ;edk, ojT[-w?A ofjzdk jK, J/e[ etB p[fX r[ow[fy gfs oj?.. gqG{ i' jo/e xN ftZu w"i{d ns/ fBob/g Bkb g{ok ;[y fwbdk j?. r[o{ d/ j[ew gdnoEL eEhnb/-fejk ikJ/, sq?
;pd[-e/tb T[gd/S jh. etB[ i'X[ i' ekb[ ;zxko?.. Gh j?, G/T[-G/s, nkfd-;G dk w[ZY, ftZu s[oB Bkb iht ;[u/s ofjzdk j?, ;s-fszB s/ ;Zs, d;, tkJh-gqkD, ej[-
T[ZsoL r[o{ BkBe ;kfjp dZ;d/ jB p'b? pkDh BkBe[ phuko?..¤®.. fpXksk-eosk-g[oy, gqG{. wkfJnk dh BhAd ftZu BjhA ;"Adk ns/ dZ;'. etB[-eh. ;[fD-;[D e/, wB ;wMkJ/
fe gqkD iht dh j;sh d/ w[ZY jB. gdnoEL etB w[fy-fe; soQK. fjt? id'A fjod/ ftZu fBo'b gqG{-Bkw dh gqwkswk dh f;cs-;kbkj dh pkDh T[; -nkgD/ wB B{z fet/A ;wMkJ/, dkBk-fdb
iht d/ iBw dk w"ek ;fsr[o{ dh xo[-poc dk xo, SkfJnk-gqGkt gkJh ;ZukJh gorN j' iKdh j? sK iht B{z B{z gqG{ ftZu fNekJh oZydh j?. fJ; pkDh dh ikDB tkbk gqG{, phBk-gSkDB
f;Zfynk b?D dk j?. Spd Gkt r[o{ dh oZy/, ;{oi[-frnkB dk ;{oi, i'js- fJj :ehB j' iKdk j? fe nzdo-pkjo, s'A f;Zfynk b? e/ iht jT[w? s'A ;[szso j' tkbk, ;wkJ/-gqG{ ftZu fNfenk ofjzdk
f;Zfynk w/ok r[o{ j?. w/oh ;[os dk sZedk, i'X[-;{owk. r[gs-gorN, fdZ;d/-nDfdZ;d/ iKdk j? ns/ j'oQK B{z Gh r[o{-f;Zfynk j?.
fNekT[ w/o/ r[o{ dk f;Zy j?. w?A neZE gqSBL r[o{ BkBe ;kfjp efjzd/ jB okjhA w[es eokT[dk j?. j/ BkBe ! fiBQK
gqG{ d/ r[D rk e/ wkfJnk s'A fBob/g fe i'rhnK B/ g[ZfSnk fe fe; soQK iht pbfpzdo f;zx ihtK B/ r[o{ dh f;Zfynk rqfjD ehsh j? B'NL gfjbhnK uko s[eK ftu
ofjzdk jK ns/ j/ BkBe ! gqG{ jo/e d/ wB ftZu ;hsbsk dk xo uzdqwk T[j ;Zu/ gqG{ ftZu ozr/ iKd/ jB. fco i'rhnK d/ gqSB jB. gzithA s[Ze s'A r[o{
i[r ftZu w"i{d j?. e/tb r[o-Spd jh fNfenk oj/. fe; soQK wB ftZu SKsh gdkoEK ftZu, ;koh b'ekJh ftZu, jo T[BQK ihtK dh GNeDk fwN iKdh j? ns/ ;kfjp dk T[Zso S[o{ j[zdk j? i' ¦0thA
j? fi; dh f;Zfynk okjhA gqG{ d/ r[D pDh oj/. fe; soQK wB ftZu ;{oi Gkt EK gqG{ nkg jh t;dk j?. fJ; nt;Ek gqG{ Bkb j' iKdk j?.•¤. gT[Vh s/ ik e/ ysw j[zdk j?.
ftuko/ ik ;ed/ jB. r[o{ dh f;Zfynk frnkB dk gqekS ;dk pfDnk oj/. fe; ftZu fco wkfJnk d/ c[oB/ BjhA T[md/. e[p[fX utkt? ;' fes[ mkfJ..
okjhA r[ow[y B/ jT[w? dh nZr nkgD/ soQK wB ftZu'A w"s dk ;fjw w[Ze ikt/. wkfJnk gG{ dh jh pDkJh j'Jh y/v j?. feT[ ss[ B p{M? u'Nk ykfJ.. gqSBL fi; f;Zfynk okjhA ;z;ko-
nzdo'A d{o ehsh j?.¤¤. T[j fejVh ;wM j? fi; Bkb r[ow[y dh wkfJnk s'A fBob/g gqG{ B{z ;wM b?D Bkb iw dfo pkX/ e'fJ B oky?.. ;w[zdo so ;edk j? r[o{ dh T[; f;Zfynk
w?D e/ dzs feT[ ykJhn? ;ko[.. fJZzs pDh ofjzdh j?. T[j fejVk ;{owk iht ftZu nksfwe nv'bsk nk iKdh fpB[ ;pd? Bkjh gfs ;ky?.. dk fNekDk feZE/ fejk ik ;edk j?.
fis[ rop[ ikfJ ;[ etD[ nkjko[.. j? i' w"s d/ GT[ B{z wko b?Adk j?.¤®. j?. fco gkg-g[zB iht B{z vok BjhA ;ed/ feT[ efo p{M? gkt? gko[.. ;tk;K B{z d;-T[Arb-gqwkD dZ;d/ jB,
fjt? ek xo[ wzdo[ nrfB fgokjB[.. ;pd[ Gkys ;f; i'fs ngkok.. . j[D e'Jh gkg fe;/ e[eow tb BjhA gq/ BkBe wBw[fy B p[M? rtko[..••.. dZ;' fJ; dk eh nk;ok j?. i' ihtkswk
etB r[ck fis[ oj? ntkjB[.. ;f; xfo ;{o[ t;? fwN? nzfXnkok.. odk ns/ e'Jh g[zB-eow fe;/ ;tor gqSBL iht nkgDh G?Vh wZs fe; fJ; ;oho ftZu p'bdk ns/ eb'b eodk
fJs T[s fe; eT[ ikfD ;wkt?.. ;[y[ d[y[ ;w efo Bkw[ nXkok.. nkfd dh bkb;k g?dk BjhA eodk. i' soQK d{o eo ;edk j?. iht ;Zu B{z feT[A j? T[j ;dk bJh fet/A nv'b j' ;edk j?
etB fXnkB[ wB[ wBfj nkg/ gkfo T[skoDjkok.. iht fJj fdqVQ eo b?Adk j? fe gqG{ jo/e BjhA ;wMdk ns/ feT[A d[yh j[zdk j?. iw ns/ fet/A T[; gqG{ B{z t/y/ fi; dk e'Jh
;wkt?..¤•.. r[o gou? wB[ ;kfu ;wkfJ.. xN ftZu w"i{d ns/ fBob/g Gh j? sK d/ pZX/ j'J/ iht dh e'Jh wdd feT[A BjhA yk; fujB uZeq BjhA. BkBe efjzdk j?
gdnoEL- w?D-w'w, ;ko[-b'jk, gqDtfs BkBe[ ekb[ B ykfJ..¤©.. T[j iht d[BhnK ftZu ofjzdk j'fJnk eo ;edk. ;fsr[o{ d/ Spd s'A fpBQK fe i'rhnK B/ fJj Gh g[ZfSnk fe j/
fjt-poc, fgokjB[-u'bk, ntkjB[- B'NL r[o{ BkBe ;kfjp tb'A i'rhnK fBoziB gqG{ dk jh o{g j' iKdk j?. j/ iht dh fes/ fJZzs ns/ fJspko feT[A ;[nkwh! gqG{ dh rZb ;[D e/ iht nkgD/
nv'b, fJs T[s-b'e gob'e ftZu, jo d/ T[gobh gT[Vh ftZu ehs/ ;tkbK d/ BkBe ! wkfJnk s'A fBob/g gqG{ d/ T[gd/ BjhA. d[BhnK dhnK w"iK ftZu cf;nk wB B{z fet/A r[o{ dh wZs tZb bk ;edk
EK. itkp ¤©thA s'A b? e/ •¤thA gT[Vh sZe S ftZu ozfrnk j'fJnk iht gqG{ dk jh j'fJnk iht w"s s'A Gh feT[A jo t/b/ j?.
gqSBL w'w d/ dzdK Bkb b'jk fet/A zkoh jB. o{g j' iKdk j?.•¡. vodk j?. fJj' fijhnk ;ZNK ;dk yKdk
ykXk ikJ/. T[j fejVk ykDk j? fi; T[ZsoL fi; t/b/ ;fsr[o{ dh f;Zfynk ofjzdk j?, d[yh ofjzdk j?, go fco Gh T[ZsoL r[o{ d/ j[ew ftZu s[o e/ ns/
Bkb wB dk jzeko d{o j' ikJ/. i/ poc s/ uZbD Bkb fjod/ ftZu uzdqwk dh ;[zB' ;[zB[ ej? ;G[ e'Jh.. ;Zu B{z feT[A BjhA ;wMdk. j/ BkBe ! r[o{-f;Zfynk okjhA iht dh fbt ;Zu/ gqG{
dk wzdo j't/ ns/ T[; T[Zs/ nZr dk ngko i's gorN j' iKdh j? Gkt fjod/ nBjs ;[zB[ ejk s/ j'Jh.. dZ;' fe wBw[y w{oy feT[A BjhA ;wMdk. ftZu bZr iKdh j?. gqG{ nkgDh w/jo
u'bk j't/ sK T[; B{z fe; r[ck ftZu ftZu SKsh g?dk j' iKdh j? ns/ uzdqwk nBjs ;[zfB os/ ;/ e?;/.. fJj iht fet/A ;wM/ ns/ 'd[Zso ;kro' Bkb iht B{z nkgD/ ftZu i'V b?Adk j?.
oZyhJ/ fe fJj fNfenk oj/. jo EK fe; d/ xo ftZu ;{oi nk tZ;dk j? Gkt fi; s/ T[gi/ fs; jh i?;/.. s'A fet/A gko bZr/..••. iht d/ fdb dh rZb gqG{ nkg jh ikDdk
B{z gSkD e/ T[; ftZu fJj wB bhB oj/ SKs fjod/ ftZu frnkB dk ;{oi uVQ UfJ iBfw B wofj B nktfj ikfj.. e[p[fX fwN? r[o ;pd[ phukfo.. ns/ gSkDdk j?. uzr/ GkrK Bkb r[ow[y
. T[j fejVk fNetK pZMtK fynkb j? iKdk j? T[; t/b/ nfrnkBsk dk jB/ok BkBe r[ow[fy wB[ ;wMkfj..•¢.. ;fsr[o[ G/N? w'y d[nko.. gqG{ ftZu fNfenk ofjzdk j?.•®.
fi; okjhA wB nkgD/ nzdo fNfenk oj/ fwN iKdk j?. r[o-Spd dh poes Bkb gdnoEL ;[zB' ;[zB[-T[j nt;Ek fiE/ ss[ B uhB? wBw[y[ ifb ikfJ..
ns/ feZs/ Bk GNe/..¤•. r[ow[y d[Zy ns/ ;[Zy B{z fJe' fijk ;wM wkfJnk d/ c[oB/ Bk T[ZmD. nBjs-;dk d[owfs ftS[fV u'Nk ykfJ.. ;[ ;pd eT[ fBozsfo tk;[ nbyz ij
jT[ jT[ w? w? ftuj[ y't?.. e/ r[o{ dh f;Zfynk B{z jh fzzdrh dk fNeh ofjD tkbh, ejk s/-fe; s'A. feE'A. wkB? j[ew[ ;G/ r[D frnkB.. d/yk sj ;'Jh..
d{ik w/N? J/e' j't?.. nk;ok pDk b?Adk j?. i/ d[Zy-;[Zy t/b/ jo iht 'nc[o nt;Ek' dk fzeo BkBe dorj gkt? wkB[..•¦..
ir[ eoVk wBw[y[ rktko[.. iht gqG{ B{z Bk G[bkt/ sK gqG{ T[; iht eodk j? go nwbh ihtB ftZu fJ; tko/ T[ZsoL ;fsr[o{ dh f;fynk okjhA G?Vh gtB ek tk;k ;[zB fBtk;k neb
;pd[ ewkJhn? ykJhn? ;ko[.. B{z nkg jh 'd[so ;kro' s'A gko bzxk e'Jh ftobk jh ikDdk j? fe ;dk fNeh ws d{o j[zdh j?. id'A r[o{ fwb g?Adk j? ebk Xo ;'Jh..
nzsfo pkjfo J/e' ikD?.. b?Adk j?. BkBe p/Bsh eodk j? fe ofjD tkbh nc[o nt;Ek fet/A pD sK fJ; G?Vh ws s'A ybk;h dk okj bZG
BkBe nrfB wo? ;fsr[o e? ;fsr[o{ Bkb v{zxh ;KM pDkT[D r[ow[y ;edh j?. fJ; nt;Ek tkbk ihtB iKdk j?. go i' iht wB d/ fgZS/ s[odk Bdfo eo/ ;pd[ xN wfj t;? ftuj[
GkD?..¤¦.. dk wB ;Zu/ gqG{ ftZu bhB ofjzdk j? fiT[D Bkb jh fJ; dh ;wM g? ;edh j? T[j n;bhns BjhA gSkD ;edk ns/ Gow[ rtkJ/..
gdnoEL d{ik-w/o-s/o, ftseok, ns/ T[; B{z w"s dk vo d[yh BjhA j?. ejD-wksq i/ e'Jh g[ZS/ fe nc[o ftekoK ftZu ;Vdk ofjzdk j?. fJ;
nrfB-fsqSBk-nZr, jT[ jT[, w? w?- eodk.¤©. nt;Ek ftZu i[V/ j'J/ iht fej' fij/ wBws ekoB iht gqG{ s'A ftS[V e/ d[yh sB[ wB[ fBowb[ fBowb pkDh Bkw[
y[d-rozh. Bkw ss[ ;G jh f;fo ikg?.. j[zd/ jB sK fJ; dk T[Zso fJj j? fe T[j j[zdk j?. j/ BkBe! i' iht r[o{ dk j[ew wzfB t;kJ/..
T[ZsoL i' iht r[o{ d/ ;Bw[y j? T[j fpB[ Bkt? d[y[ ekb[ ;zskg?.. iht T[; gqwkswk, fi; s'A T[j g?dk j'J/ wzBdk j?, T[; ftZu ;ko/ r[D nk iKd/
wB ftu'A y[d-rozh d{o eo b?Adk j?. ss' ss[ fwb? wB[ wkB?.. jB, tor/ jh j' iKd/ jB. j/ BkBe ! i' jB, T[; B{z ;koh ;{M gqkgs j' iKdh j? ;pfd r[o{ Gt;kro[ sohn? fJs T[s
ftseok fwNk fdzdk j?. ;kfonK Bkb d{ik ikfJ fJes[ xfo nkB?.. iht nkgD/ wB B{z r[o{ d/ j[ew s/ bkT[Ad/ ns/ T[j gqG{ dh jz{oh ftu nkdo J/e' ikD?..
;KM pDk b?Adk j?. go w{oy iht wB d/ p'b? gtBk rrB[ roi?.. jB T[j fco nksfwe s"o s/ iBw-woB gkT[Adk j?.•¦.
fgZS/ s[odk j?. T[; bJh ihtB d[ZyK dh BkBe fBjub[ fwbD[ ;ji?..•0.. d/ uZeo ftZu BjhA g?Ad/. T[BQK dk nktk- B'NL r[o{ BkBe ;kfjp tb'A fdZsk fujB[ toB[ Bjh SkfJnk wkfJnk
ykD j?. ;z;ko dk d[ydkJh b'jk sK jh gdnoEL Bkw ss[-gqG{ d/ Bkw dh rtB dk uZeo w[Ze iKdk j?.•¢. frnk T[Zso nrbh gT[Vh ftZu zkoh BkBe ;pd[ gSkD?..•©..
ykXk ik ;edk j? i/ iht ;fsr[o{ d/ ;ZukJh, ;G jh f;fo ikg?-;ko/ ikgK s'A BT[ ;o ;[Go d;t? g{o/.. j?.
j[ew ftZu uZb/. fJ; B{z efjzd/ jB w'w ;q/SN ikg, ss' ss[-fBo'b sZs gqG{- sj nBjs ;[zB tiktfj s{o/.. ;ku[ tyo[ XB[ gb? j'fJ.. B'NL r[o{ BkBe ;kfjp w[skpe 'gqG{'
d/ dzdK Bkb b'j/ B{z uZpDk. j/ BkBe ! Bkw dh ;ZukJh, p'b? gtBk-oZph ihtB ;ku? oku/ d/fy ji{o/.. nkfg so? sko/ Gh ;'fJ.. ns/ 'gqG{' dh 'f;cs-;kbkj' dk noE
i' iht nkgD/ nzdo, pkjo ns/ ;ko/ dh bfjo uZb g?Adh j?, rrB[-oZph xfN xfN ;ku[ ofjnk Gog{o/.. ;jfi osk p{M? gfs j'fJ.. 'Spd-T[gd/S' jh j?.
;z;ko ftZu fJZe gqG{ B{z ;wMdk j? sK fwbkg dh nt;Ek, roi?- pbtkB j[zdk r[gsh pkDh gorN[ j'fJ.. sk eh ehwfs eo? B e'fJ..
j?. BkBe gofy bJ/ ;u[ ;'fJ..•£.. ij d/yk sj ofjnk ;wkfJ.. r[o{ d/ fi; Spd Gkt f;Zfynk okjhA
r[o{ BkBe ;kfjp efjzd/ jB fe gdnoEL ij-fi; nt;Ek ftZu, BkBe gkfo go? ;u GkfJ..•§.. iht B/ 'd[Zso ;kro' s'A soBk j? T[j
BT[ ;o-;oho dhnK B" r'beK, ;[Go- Spd jo EK Gog{o j?. 'Spd' nbZy gqG{
Bek-Be Go/ j'J/, d;t?-d;t/A ;o'to dk o{g j?. w?A fiXo t/ydk jK T[Xo Spd
jh Spd j?. fit/A nc[o gqG{ dk tk;k jo
EK j? T[;/ soQK 'Spd' dk tk;k Gh jo
EK j?. 'Spd', ;zg{oD ;Zfsnk-Xkoh gqG{
nkg jh j? Gkt 'gqG{', gqG{ dh f;cs' ns/
'Spd' fJZe jh jB. fi; iht T[Zs/ gqG{
w/jo dh Bzo eodk j? T[; d/ fjod/ ftZu
fJj 'Spd' tZ; iKdk j?, T[j iht fjod/
ftZu'A GZNeDk d{o eo b?Adk j?, iht dk
wB, sB ns/ p'b-pkDh gftsq j' iKd/
jB. gqG{ dk Bkw jh T[j iht nkgD/
wB ftZu t;kJh oZydk j?. ;fsr[o d/
'Spd' okjhA jh ;z;ko-;w[zdo sfonk ik
;edk j?. sfonk j'fJnk T[j iht fco
jo EK fJZe gqG{ B{z ftnkge ikDdk j?.

pkeh ;ck 41 s/

40 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016

w"Bh pkpkejkDh pha n?;apho

;oekoh gqkfJwoh ;e{b ftu i/a fdzd/aaa go fpBK p'fbnK jhaaa. fJe ;b/ d/ ;oho B/ w/o/ ;oho B{z nkgD/ iZc/ 'uaaa. w[ysko nkfrnkekoh pZu/ tKr i;bhB dk fynkb jh BjhA nkfJnk.
phaNha gk; i;oki e"o B/ ftnkj s'A N s/ ;b/Nh ;zraaa. i' th efjDk j[zdk w[ysko e"vh dk fyvkoh fojk ;h s/ T[j
brGr ;kY/ uko ;kb pknd, gfjbh T[j ;b/N 's/ fby fdzd/ s/ jz{ohnK ;/te T[; oks th ed/ XkthA pD iKdk s/ edh T[mdk Waaa s/ pkEo{w ik e/, w{zj s/ fSZN/ ftukoh G[yhFGkDh gJh W.aaaa T[; bJh
tko gsh w[ysko f;zx B{z Sokp gh e/ ;b/N gVQ e/ wkJhe 's/ ;[DkT[Adk fe cbK ikchaaa. aaago w/ok wB s/ ;w[Zuk T[; d/
rzdhnK, p/j[dk s/ nSbhb rkbK eZYd/ pzd/ B/ fJj ;[nkb ehsk ;h iK g[ZS oZyh p'bK B{z so;dk fojkaa go T[j ;oho d/ wko, s"bhJ/ Bkb ;kc eodk nkT[Adk W d[ZX row eodh WF fJe go"Amh pDkT[Adh
t/fynk sK T[j GwZso rJh W. n?stko ;h s/ ;zs ih B/ fJj i[nkp fdZsk jh p'b p'bdk fojkaaa s/ ;oho d/ p'b id'A
d/ fdB sK T[j ne;o Skw B{z S/ ti/ W.aaa'XzB Waaa XzB W' dh X[Bh r{zi g?Adhaaa. g{o/ j' iKd/ s/ T[j gk;k tN, w{zj d{i/ s/ efjzdk WF W. i;bhB B{z zpod;sh T[mk e/ go"Amh
xo w[Vdk ;h s/ ni T[j frnkoK ti/ i;oki B{z :kd nkT[Adk W fe pj[s tZv/ gk;/ eo b/N iKdk. aaafco T[; dk ;oho y[nk e/ , d[ZX fgbk T[; B{z u?B nkT[Adk
jh xo w[V nkfJnk W s/ T[j th Sokp FtZv/ SkfwnkB/ bkJ/ rJ/ ;Baaa Gzvkok e[M fuo wro'A T[; B{z irk fdzdk sK T[j ''i;!aaa ni w?A s?B{z th szr ehs/aaa
'u r[N j' e/! fszB ;kb dh T[BQK dh p/Nh ns[ZN tos fojk ;haaa gzi soQK dhnK w/o/ ftu'A w/ok ;oho jh Gkbdkaa. e"vh dh T[; jokwzkd/ B/ w/oh th ;j[z s[VkJh W. i;bhB dh BhAd g{oh BjhA j'Jhaaa fJ;
i;bhB ;fjw e/ nkgDh wK dhnK bZsK ;pzhnK, dkbK s/ gzi soQK d/ fwZm/ G'iB fJ; y/v ftu T[; B/ w?B{z e"vh gkT[D bJh Waaa.@
B{z uzpVh yb'sh W. w[ysko f;zx B{z xo s/ fwfmnkJhnK toskJ/ ik oj/ ;Baaa. edh ;Zdk Bk fdZskaaa. aaay/v w[ek T[j bJh T[j w[V b/N, ;"A iKdh W.
nkJ/ g"Dk xzNk j' frnk ;h s/ T[; dhnK jzkoK SoXkb{nK 'u fJ;sohnK dh b/N iKdk s/ w?A SZs dhnK eVhnK frDdh ''gfjbK s[;hA o'Nh ykUaaa fco df;U
rkbQK dk tjkn o[e BjhA fojk. n;fG: frDsh Bk wkso ;haaa T[j :kd eodh ofj iKdhaaa. wB ftubh Nh; jZvK B{z th ;G e[Maaa.@ i;oki Ekbh oy j'o c[be/ i;oki ezX 's/ Nzr/ ebkZe tZb
s/ nSbhb rkbK T[j eY fojk W. W fe w;K ;Zso nZ;h wkJhnK phphnK p/u?B eoh oyZdh. wB B{z wko fbnk ;haaa t/ydh WF S/ ti rJ/ jB Skw d/aaa
i;oki 'u fjzws Bk j'Jh fe T[j gsh jh T[ZE/ jkzo ;B s/ pkeh ;G SoXkb{ s/ ;'funk ;h j"bhFj"bh w[ysko bkJhB bkj[D bJh o;'Jh tb ubh iKdh W. sqekbK t/b/ ;"Dk uzrk BjhA j[zdkaaa.' T[j
B{z Sokp gh e/ nkT[D s/ nfijhnK GkJh. jkzo phphnK 'u th pj[shnK s/ nk ikt/rk. aaagfjb/ wjhB/ jh i;bhB nkgD/ nkg B{z efjzdh W. T[j w[ysko d/
nGZdo rkbQK eZYD dk ekoD g[ZS/.aaa ;ZmK B{z NZghnK j'JhnK ;B. T[; d/ jkD T[; d/ g/N 'u nk rJh s/ wwsk d/ nfj;k; row row d' j'o c[be/ b? e/ nkT[Adh
T[; B{z nzdo'A s;Zbh ;h fe T[j rkbQK s/ T[wo dhnK w;K gzi d; jh T[E/ jkzo B/, w?B{z fJ; w"Bh pkp/ Bkb i'Vh ofynk. p?Zv e'b ik e/ fJe gb mmzpodh W s/
Bk sK T[; B{z eZY fojk ;haaa Bk jh ;Baaa. j;gskb T[; Bkb T[j iKdh. edhFedh Waa w[ysko B/ ni/ fJe c[bek jh
fe;/ nkgD/ ;keF;pzXh B{z s/ Bk jh fe;/ T[j g[ZS b?Adk 'j[D few/A J/A< s/ edh edh fco j"A;bk eod/ efjzdh WF
B/V/Fs/V/ d/ d';sFfwZso B{z. aaaT[j sK i;oki bJh jo n?stko w[;hps s/ b/fNnK T[j nkgDk jZE w/o/ g/N 's/ oy w[ekfJnk W. T[j d' c[be/ T[; dh Ekbh
p; rkbQK eY fojk ;haa s/ rkbK fi; nkswFfrbkBh dk e"Vk nB[Gt b? e/ e/ nkT[D tkb/ pZu/ dk jkb zo{o g[S ''aaa i;bhB d/ gkgkaaa! T[m' s[;hA
B{z eY fojk ;h, T[; dk BK th BjhA ;h nkT[Adk W. T[; B/ eJh tko ;'funk fe b?Adk go w{zj'A xZN tX jh p'bdk. aaafJ; 'u oyD brdh W sK T[j efjzdk WF e/;h fJSBkB th eoB?aaa. S/ ti ub/ B/
b? fojk. ';kb/ ezio B/aaa v/o/ dk BK T[j gsh B{z SZv e/ g/e/ ubh ikt/aaa Bkb Bkb T[j nkgD/ nkg B{z s;Zbh d/D dh ''p; fJe pj[s Waaa. j[D s{z yk b?aaa aaa!@
pdBkw eo skaaa fezfBnK dh sgZf;nk jh i;bhB B{z b? e/aaa. aaa ;dk ;dk bJh e'fSS eodh. i;bhB d/ nkT[D Bkb th
Gzr eo shaaa s/ ezio B/ jzkoK dk ubh ikt/. nfij/ w"Bh pkp/ Bkb ofj e/ T[; dk w"BFtos pj[sk Bk N[fNnk. T[j s{z th sK sVe/ dh ukj ghsh j'Jh Waaa w[ysko nZyK wbdk nZyK B{z y'bQdk
ftStk; s/ SoXk s'V shaaa.@ eh eoBk fi; B{z p; 'nkgDh's/ nkgDh i;bhB B{z u[edkaaa E'VQk fijk 'nkT{A
;kXBk dh, nkgDh w[esh dhaaa nkgD/ nkT{A' eodk go fJ; gqkgsh bJh T[j s/ohnK nKdoK 'u tN g? ikD/ B/aaa.@ Waaa T[;dk fujok j[D gfjbK Bkb'A
i;oki B/ t/fynk fe T[; d/ gsh wkBf;e u?B dh jh X[B ;tko ofjzdh W. w?B{z w[pkoepkd Bk fdzdkaaa. i;oki B{z nkgDk nzdobk pkjobk
B/ nkgD/ e'N dh i/p 'u'A nzro/zh Sokp g/fenk tb'A T[; e'b e'Jh wdd iK fByfonk j'fJnk, i;oki wfj;{; eodh
dk nZXhnk efYnk s/ o;'Jh 'u ik e/ nk;ok BjhA ;h. T[j fJeZbh ;zskB ;h i;oki o;'Jh 'u yVke dh nktkz fv;e' eodk wfj;{; j[zdk W fe T[; d/
frbk; b? e/ u"Ek fjZ;k T[; ftu nkgD/ wkskFfgsk dh . n?stko dk w"B ;[Ddh W s/ ;'udh W 'fpZbh Bk j't/'aaa. W.
T[v/b, x[N e[ gkDh obk nkgD/ nzdo tos T[j oks B{z T[; d/ ;oho Bkb i;bhB B{z fbNk e/, T[; 's/ oikJh gk gsh B{z T[; dh fezBh fceo W. ftnkj
v'b fbnk W. T[; B/ e'fSS ehsh fe fybtkV eoe/ jh s'Vdk. fJj e/, T[j o;'Jh tb nkT[Adh Waaa. o;'Jh 'u ''i;! s{z w?B{z gfjbK T[mkT[Dk ;h@
g[ZS/ rZb eh j'Jh W.aaa T[; B/ ;[fDnk ;'uFftuko eo th T[j nkgD/ wB B{z e'Jh BjhA ;h. w[ysko jh o;'Jh 'u frnk s'A pknd T[; B/ nkgD/ gsh B{z T[; dh aaa ukj d/ d' Go/ eZg t/y e/ y[S j[zdk W
j'fJnk ;h fe ;[Zeh Sokp ekbi/ B{z 'mkj wko b?Adh. ;h s/ mzv/ gkDh dk frbk; gh, w[V fp;so s/ g[Sdk WF ''ukj fbnkJh ;h s{zaaa w?B{z
eoe/' tiZdh W. fJ; bJh T[; B/ cNkcN s/ ik b/fNnk ;h. i;oki t/ydh W. fceo eod/ ni gfjbh tko t/fynk W. sK :kd Jh BjhA ;h fojkaaa row eo
fJe ;/p X' e/ uko N[eV/ eo gb/N 'u i;oki d{i/ ewo/ 'u p?mh ;'u ojh
Xoaaa ezpd/ jZEk Bkb gb/N gsh d/ WFn"os bJh nfijh EK Boe s'A th fdB d/ d' ti ub/ jBaaa d[gfjo dh T[j BkFfwnkT[Adh y[Sh ;zr efjzdh WF fbnkF gfjbK gh bJhJ/aaa!
;kjwD/ Xo fdZsh W.aaa w[ysko B/ pdso W fiZE/ gsh nkgD/ jT[A bJh jh o'Nh ;pzh th fsnko eoBk T[j G[b rJh ''b?! w?B{z eh j'D/< aaaa p;aaa p; s[;hA
fejkFBjhA ykDk w?A ;/pF;{p. fJ; jokw gsBh B{[z tosdk Waaa ed/ T[; Bkb p?m W. aaa;'udh W gfjbK fJe tko g[S ''fpbe[b BjhAaaa i/ ghDh J/ sK skzh
d/ fgZb/ B/aaa wB dh SKsh s/ u?B rc{o T[; d/ nzdob/ B{z ;wMD dh, ;wMkT[D btKF'o'Nh ykT[r/ Bk<' aaafco ;fjwdh W fJe c[bek j'o zo{o b?D/ aaa w?A skzk pDk fbnkT[Adh jK. aaa i/ s[;hA gfjbK
eo fds/ B/aaa.@ go id'A gsBh B/ gb/N dk :sB jh BjhA eodkaaa. ftnkj s'A fe fes/ T[; dh rkbK dh MVh T[; s/ jh bkj e/ fbnkJh. mzvk j'fJnk c[bek
nZr/ ehsh sK T[; fJe N[eVk v[Zeo gfjbK T[; B{z s/ T[; d/ wkskFfgsk B{z Bk S[o{ j' ikt/aaa Sokph dk eh gsk <' e/;h Bkj bT[ sK fco ukj ghDh s[jkB{z
fbnk s/ d{ik N[eVk jZE 'u cV fbnk ;kc d; fdZsk frnk ;h fe ;kvk w[zvk aaanKY r[nKY s/ ;j/bhnK s'A T[; B/ s[;hA Bk ykfJU.@ T[j o;'Jh ikD brdh
s/ fejkF ''pkeh dk s{z b? yk b? s/ xN tX jh p'bdk s/ s[;hA fJ; dk wsbp SokphnK pko/ pj[s e[M ;[fDnk j'fJnk p/jso br/rh.@
i;bhB B{z d/ d/aaa.@ rbs Bk eYDk. aaa id'A i;oki xo Waaa. T[j u[g ukg o;'Jh iKdh Waaa rkio W. w[ysko nktkz fdzdk WF
nk ikT{rh ;G mhe j' ikT{rkaaa 'B{D wNo dh ;pih s/ S'fbnK dh dkb fsnko ''o[e! s{z nkgD/ tk;s/ bkj b?, w?B{z ''fpbe[b mhe c[owkfJn? aaa bU w?A
wK Xh B/ id'A fJj ;[fDnk sK d'jK s/b beVh' dh ejkDh sK tZv/ tZfvnK eodh WF fJj d't/A w[ysko dhnK wB e/;h Bkj e/ nkT[Adk jKaaa w/oh eZS,
B{z Xotk; j'fJnk fe w[ysko xZN'FxZN, B{z p'bD bk fdzdh Waaa w[ysko dh G{nk g;zd jB. c[be/ bkj[D s'A gfjbK, T[j fJj' d/ d/!@
T[BQK d'jK Bkb n"yk Gkok BjhA W.aaaa B/ j;d/ j;d/ fejk ;h id'A T[j ;ko/ gsh d/ B/V/ iKdh WaaaaT[j nZyK y'bQD dk p[B?D, s"bhnk<@
T[; B/ fJe N[eVk fszB ;kbK dh Xh i;oki s/ w[ysko dh o'e eoB nkJ/ :sB eo fojk Waaa BSk T[; d/ fdwkr ''aaa BjhA aaaBjhA J/j w?A nkg jh yk
i;bhB B{z fdZsk s/ d{ik nkgD/ jZE ;B. w[ysko B/ th w[;eok e/ w{e 'jkwh' s/ nZyk 's/ Gko{ Waaa d{ih rZb g/N th bT{A. s[jkv/ bJh rowFrow fbnkJh ''aaa ;G e[M pkEo{w 'u s[jkvk
'u b?, fuVh tKr N[e fbnk. Goh ;h.aaa w[zdohFgkT[D dh o;w t/b/ w"ek ykbh W. aaaT[j e[MFe[M ;fjwdh efjzdh fJzsiko eo oj/ B/aaa s/b, S?Ag{ th.@
;zGkb, id'A w[ysko B/ T[; d/ j"bh fijh WF bkj e/aaa.@ i;oki w[;eokT[Adh W.
''aaa s[;hA nkokw Bkb nzdo p?m'.aaa uz[Yh y'G fdZsh ;h sK i;oki d/ nzdo
b'eh eh efjDr/aaa ;[DBr/ sK yzGK fwZmh fijh ezpDh fSV rJh ;haaa T[; B{z ''S'fbnK dh dkb, rkioFwNo dh i;oki fpibh tKr o;'Jh 'u'A ''aaa U aaa j' aaaj'! nkgDh i;bhB
dhnK vkoK pDkT[Dr/.@ i;oki B/ j"bh Go';k j' frnk ;h fe T[; dk 'w[ysko ' ;pzh fsnko Waaa T[m'A w{zjFjZE X' bT[ s/ rowFrow c[bek bkj e/ fbnkT[Adh W feE/ J/aaa< Bzo BjhA nk ojh<@ w[ysko
fijh fejk.aaa w[ysko gsBh d/ nky/ ;G mhe W s/ fJzBk w"Bh pkpk BjhA fizBk fco w?A row row c[bek bkj e/ o[e e/ g[Sdk W.
br, nzdob/ ewo/ 'u nk frnk go fe T[; pko/ Xz[wkfJnk ik fojk W. aaa fbnkT[Adh jK.@ s/ w[ysko dh Ekbh 'u oydh W. w[ysko
rkbK eZYD dk f;bf;bk ikoh fojkaaa! tZYh rJh u[zYh B/ T[; d/ wodg[D/ dk yKdk ofjzdk W. i;oki y[S W fe j[D ''aaa T[j efjzdh efjzdh ;"A rJhaaa
rkbK eYd/ eYd/ T[j vpb p?Zv 's/ nfj;k; s/ ;p{s d/ fds/ ;B. T[; ;w/A ''mhe Waaa go zok frbk; cVk T[; B/ rkbK dh po;ks eoBh pzd eo 'w/b/ gkgk ;[Zs/ gJ/ B/aaa w?A feT[A ikrK<@
sehJ/ dk ;jkok b? nZXk bzw i;oki nzdo'A pkjo'A boz rJh ;h. T[; d/aa!@ w[ysko gZr bkj e/ oydk W s/ i;oki d;dh W fe T[j th go"Amh yk,
b/N j' frnk s/ Sokp d/ BS/ s/ b'o 'u d/ nkgD/ wB B/ fejk ;hF'fJ; w"Bh pkp/ nkgD/ wZE/ B{z nkgD/ d'j/ jZEK Bkb wbdk fdZsh W. T[j yb'shFyb'sh T[; B{z o'Nh
T[; dhnK nZyK pzd j' rJhnKaaa go dk tos w?A iKd/ jh s[Vk d/D?aaa W. e/;K 'u ykoS eodk W. T[j ukj[zdh W d[ZX gh e/ nkg jh w[V ;"A rJh. aaas[;hA
noX p/j'Sh dh jkbks ftu th, T[; w/Bek pD e/aaa.' i/aphaNh dh fe T[j w[ysko B{z j'o Sokp ghD s'A o'e/, yKd/ fBjkodh ofjzdh W.
tb'A rkbK fBozso ikoh ofjzdhnK jB. No/fBzr d"okB, T[; B/ w/Bek s/ go T[; dk nzdobk w[V vo iKdk W. e/;h fJSBkB eoe/ nkUaaa w?A T[; B{z
ftStkfwZso dh ejkDh eJh tko gVQh ykbh frbk;, gkDh dk iZr fbnk e/ ''s{z pfj ik w{V/ 's/aaa yVQh yVQh EZe irkT[Adh jKaaa.@
gsBh i;oki WokB fJ; rZb 's/ s/ ;[Dh ;h.aaa n"os dk j[;B s/ sqhnk fdzdh W s/ Bkb jh fJe e'bh 'u S'fbnK ikJ/Arh@ w[ysko dkb dk uwu w{zj 'u
W fe T[j fi; B{z rkbK eZY foj?, T[; ufoZso sK tZv/FtZv/ foShnK w[BhnK B{z dh rowFrow dkbaaa@ gkT[AfdnK efjzdk W. ''aaai/ ikr ikJ/ sK mheaaa pj[sk
dk BK th BjhA b? fojk. v/o/ d/ fe;/ fjbk fdzd?aaa J/j sK u[zYh tZYD tkbk szr Bk eohA T[;B{zaaa!@ w[ysko pkEo{w
nj[d/dko iK ;/tkdko B/ e[M nfijk w[ysko fe; gkDh jko j't/rkaaa T[d'A T[; w[ysko B/ fJe w'Nk fijk g?Zr frbk; ''bU!@ i;oki w{VQ/ 's/ p?m iKdh tb iKd/ efjzdk W.
fejVk ntZbVk ekok ehsk W fe T[; ;'funk ;h. 'u gkfJnk W s/ T[Bk jh gkDh. ghD dk W s/ T[; dk fdb eodk W fe T[j w[ysko
dk gsh nkgDh N/e s/ jo n?stko dh siopk T[; B{z BjhA Waaa T[j w[V Sokp fJ; d"okB i;oki o;'Jh 'u ik e/
o[NhB ;kXBk, Grsh ftukb/ SZv xo HHai;bhB B{zEkgVd/FEkgVd/ fco nkgD/ nzdo v'b b?Adk W s/ nXhnk u[e dk fJe tko w{zjFwZEk u[zw bt/aaa. ;{ih dk jbtk fsnko eo b?Adh W. fco
w[V nkfJnk W. i;oki B{z :kd nkT[Adk i;oki fynkbK 'u r[nku rJh W. e/ efjzdk WA ''i;oki fJ; ezioK ykDh i;bhB B{z T[mkT[Adh WF ''t/y'! E'v/ gkgk
W fe T[; dk gsh fgSb/ ;Zs ;kbK s'A ftnkj j' frnk s/ T[j eko 'u p?m e/ B{z b? ikaaa goK oy d/ fJ; B{zaaa T[; ezio w[ysko o'Nh w[ek e/ T[mdk W s/ E'B{zF :kd eod/ B/aaa pkEo{w rJ/ B/aaa
v/o/ dk T[gk;e s/ nk;Ek oyD tkbk nkgDk g/ek e;pk SZv w[ysko dh B/ nZi w?B{z fJXo th XZe skaaa.aaa w?A sk w/oh i;bhB, w/oh i;bhB eod/ eod/,
W. fJj v/ok w"Bh pkp/ dk v/ok eoe/ w/Bek pD T[; d/ S'N/ fij/ Sfjo nk ed/ w{zj th BjhA bkJh ;haaa@ i;oki y[Sh M{m/ GKv/ nkg jh o;'Jh ftu oyD ikD e/;h fJSBkB eoB rJ/ B/aaa.@
gqf;ZX W s/ fJ; d/ w[yh ;zs joikg f;zx rJh. aaa;[jkr oks B/ T[; B{z pj[sh y[Sh 'u pKtoh j' e/ nXhnk T[; d/ jZE'A cVdh
w"Bh jBaaa. fJeFd' tko gsh B/ T[; B{z BjhA ;h fdZsh feT[Afe w[ysko 's/ T[; W. T[; ftubh nZXh Sokp w[ysko gh bJh nZr/ tXdk W. i;oki T[m yb"Adh ''j[D T[j r[Z;/ sK BjhA j'Dr/aaa rkbK
v/o/ ubD bJh fejk sK T[j x/; wko dk w"B Gko{ fojk W s/ T[j w"Bh pkpk jh u[Zek s/ xo nkT[D s'A gfjbK th T[j sK BjhA eYDr/<@
rJh ;h. pj[sk z'o T[; B/ th BjhA ;h fznkdk d/o pfDnk fojkaaa ;[jkr oks pkjo'A gh e/ nkfJnk W. WF
fdZsk. fJe ;kbkBk ;wkrw 'u T[j gsh d/ d[ZX dk frbk; id'A T[; B{z EwkfJnk ''fpbe[b BjhA.@ aaai;oki gfjbK
Bkb v/o/ io{o rJh ;h fi; ftu jzkoK sK fJe x[N gh e/ d{ik x[N T[; B/ i;oki o;'Jh dh ekB; 's/ Sokp dk ''fbnkU fdU w?B{zaaa!@ T[j w[ysko nkgD/ w{zj s/ T[Arb Xodh W s/ fco
SoXkb{ d{o'AFB/fVUA s/ ftd/SK s'A nkJ/ frbk; B{z w/o/ w{zj Bkb bk e/ GoB bJh nXhnk oy, d' c[be/ rowFrow d/ jZE'A M{m/ ehs/ j'J/ GKv/ cVdh W s/ i;bhB d/ e'wb pZ[bK 's/aaa.
;B. T[; ;w/A ;zs w"Bh ih B/ fgSb/ fszB fejk ;h. aaap; fJe x[N T[j Godk s/ c[bkFEkbh 'u ;pzh s/ dkb oy, w[ysko
;kbK s'A w"B tos XkoD ehsk j'fJnk d{ik x[N w?B{z GoB bJh fJSkok eodkaaa e'b b? e/ iKdh W. T[j w[V g;o frnk T[j efjzdk WF w[ysko B{z e/;h fJSBkB ehsk
;h. nkgD/ f;Zy ;/teK d/ wBK dhnK fJzi frbk; g{ok ykbh eo gfjbK w?B{z Waaa s/ dkb dh gfjbK tkbh e'bh th nZXh nkT[Adk, i;oki t/ydh W sK T[; dk
T[j p[M e/ T[BQK d/ SzfenK B{z fBtkoB nkgD/ iZc/ ftu b? fbnk ;h s/ fco T[; jh ykbh ehsh j'Jh t/ydh W. T[j j"A;bk ''i;! w/ok f;o GT[A foj?aa w?A d' e[ fujok fyV iKdk W . aaa fszB ;kbK dh
eoe/aaa T[BQK dhnK g[ZSK d/ e/ i[nkp eodh WF xzN/ b/N btKaaa nkokw eoB Bkb tb i;bhB dk fujok xpokjN d/ fuzBQ
do;kT[Adk W. w[ysko T[; B{z nkgDhnK
''fco ;"A ikDkaaa. gfjbK o'Nh yk j' ikt/rkaaa. T[m e/ e/;h fJSBkB eo{zaaa pkjtK ftu b? e/ fgnko fdzdk W s/ T[;
bT.[ @ j[D s{z o'Nh yk b?!@ d/ wZE/ B{z d' tko uz[wdk W. i;bhB s'sbh
nktkz 'u g[Sdh WF
''ukj dk eZg<@ i;oki d/ fujo/
s/ nrzwh B{o g;o frnk W. ''gkgk, s[Sh j[D r[ZS/ sK BjhA
j't'r/<aaa rkbK th BjhA eY'r/<@
''ub mhe W! gfjbK s{z o'Nh yk b?
s/ fco d' eZghnK eo bJh ukj dhnK. '';"oh p/N/! aaa edh th BjhA aaa!@
w[ysko T[; B{z p?Zv 's/ yVQk eo, nkgD/
ftu ndoe th gk d/JhA G'ok e[aaa. fJe d'j/A r'fvnK d/ Gko p?m, nkgD/ d'j/A ezB
cVdk W. i;oki s/ i;bhB d't/A wKFXh
nkg d/ bJh thaaa.@ w[;eokT[AdhnK jB. pkeh ;ck 47 s/

i;oki o;'Jh 'u ik e/ d' c[be/
dkb ;pzh Ekbh Xo s/ No/n 'u d' eZg
ukj d/ b? e/ tkg; gosdh W. w[ysko

BS/ dh skp Bk ;fjzdk j'fJnk w[V
fp;so 's/ g;o frnk W.aaa i;oki
Ekbh s/ No/n B{z w/z 's/ oZy, ezpb T[;
's/ gkT[Adh W. j[D T[j ukj ghD bJh,
T[; B{z BjhA T[mkT[Adh.

i;oki ukj[zdh W fe T[j nkokw

eo bt/. T[j T[E/ jh p?m e/ gfjbK d'

c[be/ ;fji/F;fji/ S'NhFS'Nh rokjhA

w{zj 'u gkT[Adh ofjzdh W. fco ukj ghD
brdh W s/ eZg w{zj s'A jNk b?Adh W.

nkgD/ nkg B{z efjzdh WF

'ukj sK w?A j[D w[ysko Bkb jh
ghT{Arhaaa.'

i;oki o;'Jh 'u GKv/ oye/aaa o;'Jh
B{z ;KGD brdh W. o;'Jh dh ;kcF;ckJh

eo, T[j ;ko/ xo B{z fbSek fdzdh W s/
fco pkEo{w ik e/ nkgD/ nkg B{z

fbSekT[Adh W. fJ; d"okB T[j nkgDh
Xh i;bhB B{z th G[b rJh W. aaa;[Zsh

j'Jh Xh dk fynkb nkT[D 's/, T[j
nkgD/ nkg B{z bkjBsK gkT[Adh WF ''w?A
nkg sK fYv Go fbnk. aaa c[b fijh

41 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016

'fenk Gthn? ;fu ;{uk j'fJ. ;ku Spd fpB w[efs B e'fJ'

;ck 39 dk pkeh ;Vdk, fpzd[-thoi, fpzd[ B okfynk-T[j BkGh-o{g xo ftZu nk;D s/ p?mdk j? ns/ nkgDh jT[w? B{z r[o-Spd okjhA iht gqG{-T[gd/S ftZu oZs/ j'J/ jB T[jh
j/ BkBe ! 'Spd' B{z gSkD e/ id iht ekndk ish., gtB[ B ;kfXnk- ns/ ;fsr[o{ okjhA y'i eo e/ jh iht gqG{ ;kVdk j? sK T[; dk wB, sB ns/ jo t/b/ wstkb/ jB. gqG{-T[gd/S s'A jh
iht 'Spd' Bkb v{zxh ;KM gk b?Adk j? gqkD tZ; ftu BjhA ehs/. B{z bZGdk j?. r[oSpd 'd[so ;kro' s'A p'b-pkDh gftsq j' iKd/ jB. fco T[j ;[y fwbdk j?. gqG{-T[gd/S s'A jh g{oB
sK T[; T[Zs/ wkfJnk gqGkt BjhA ofjzdk, skodk j? ns/ wB fJe-o; gqG{ ftZu iht dk wB ;Zu/-gG{ ftZu fNfenk frnkB gqkgs j[zdk j?. gqG{-T[gd/S s'A
T[; dk nkgDk tZyok-gD fwN iKdk r[o-Spd dh ewkJh s'A fpBQK iht fNedk j?. r[oSpd okjhA jh iht fsqb'eh ofjzdk j?. fJ; soQK gqG{-uoBK ftZu jh ;koh ;{M g?Adh j?. gqG{-T[gd/S SZv e/
j? ns/ T[; d/ nzdo'A w/o-s/o d{o j' iKdh wkfJe XzfXnK ftZu ;Vdk ns/ fyZMdk ftZu ftnkge gqG{-i's B{z bZGdk j?. fiT[A w;s j' e/ iht gqG{-Bkw ftZu jh i' iht j'o G/y eod/ jB T[BQK B{z ;Zu/
j?.•©. ofjzdk j?. fJ; eoe/ iht dk wB gqG{ d/ fiT[A ;Zu/ gqG{ B{z fwbD dh sKx tXdh j? i[fVnk ofjzdk j? ns/ ;dk gqG{ B{z jh gqG{ B/ nkg jh e[okj/ gk fdZsk j?. j/
sq? ;s nzr[b tkJh nT[X{ ;[zB ;u[ fgnko ftZu ozfrnk ns/ nkBzd ftZu fsT[A fsT[A iht d[ZyK B{z w[ek b?Adk j? ns/ fjod/ ftZu fNekJh oZydk j?. j/ BkBe i'rh ! ;fsr[o{ sA. jh gqG{-T[gd/S fwbdk
nkjko'.. yhtk BjhA j[zdk. r[o-Spd dh ewkJh s'A ;Zu/ gqG{ ftZu fsqgs ofjzdk j?. fJe-o; ! nkgD/ fjod/ ftZu ftuko e/ t/y bt' j?. gqG{-T[gd/S Bkb jh gqG{-w/b dh i[rs
r[ow[fy p'b? ss[ fpo'b? uhB? nby fpBQK ish pD e/ iht B/ e[ZM BjhA ftnkge oZph ihtB-o" B{z fe;/ ftob/ fe gqG{ d/ T[gd/S s' fpBQK gqG{ Bkb f;o/ uVQdh j?. j/ BkBe ! wB ftZu
ngko'.. yZfNnk. ;Zu/ gqG{ B{z f;woB s'A pr?o iht r[ow[y B/ jh ikfDnk ns/ fJj okz fwbkg BjhA j' ;edk.¦®. ftuko eo e/ t/y bt', gqG{-T[gd/S s'A
sq? r[D w/N? ;pd[ t;kJ/ sk wfB B/ gqkDk:kw eo e/ e[ZM Gh gqkgs BjhA ;wfMnk j?. r[o{ BkBe ;kfjp nkyd/ jB fpBQK iht B{z w[esh BjhA fwbdh. Gkt/A
u{e? njzeko'.. ehsk. j/ BkBe ! neZE gqG{ d/ r[D rk fe fi; iht B/ fJj okz ;wM fbnk j? B'NL ¦B{ZthA gT[Vh ftZu i'rhnK e'Jh siopk eo e/ t/y bt', gqG{ d/ Bkw-
nzsfo pkjfo J/e' ikD? sk jfo Bkfw e/ ns/ d[Zy-;[Zy B{z fJZe-;wkB ;wM e/ T[j iht ;Zu/ gqG{ B{z f;wodk j? ns/ gqG{- ehs/ ;tkbK d/ r[o{ BkBe ;kfjp tb'A f;woB s'A fpBQK jT[w? s'A ybk;h BjhA
br? fgnko'.. nkgDk ihtB fpskT[D Bkb iht gqG{ ozr ftZu ozfrnk ofjzdk j?. fco T[; dk ztkp, §¢thA gT[Vh s/ ysw j' rJ/ j[zdh.§¢.
;[ywBk fJVk fgzr[bk p{M? ik nkg/ B{z gqkgs eo b?Adk j?.¦¢. fJj ozr ed/ T[sodk BjhA.¦•. jB.
nby[ bykJ/.. s/oh rfs fwfs s{j? ikDfj fenk e'
BkBe fsj[ s/ T{gfo ;kuk ;fsr[o r[o go;kdh ozr/ oksk.. ik fJj[ fjodk d/j B j'sh sT[ wB[ r[ow[fy ;ku[ ;pd[ phuko? e'fJ.. nkfy tykD?..
;pfd ;wkJ/..¦0.. nzfwqs[ ghnk ;ku/ wksk.. e?m? ojsk.. r[ow[fy ;u[ pkDh gorN[ j'fJ..
gdnoEL nT[X{-j/ i'rh! ss[- r[o thukoh nrfB fBtkoh.. r[ow[fy wB[ Ghi? ftobk p{M? e'fJ.. s{ nkg/ r[gsk nkg/ gorN[ nkg/ ;fG
n;bhns, fto'b?-foVedk j?, fJVk- nfgT[ ghU nksw ;[y[ Xkoh.. BkfG ewb n;EzG[ B j's' sk gtB[ r[ow[fy fBi xfo tk;k j'fJ.. ozr wkD?..
yZph Bk; dh BkVh, fgzr[bk-;Zih Bk; ;u[ nokfXnk r[ow[fy so[ skoh.. etB xfo ;jsk.. r[ow[fy i'rh i[rfs gSkD?..
dh BkVh, ;[ywBk-ftuekobh BkVh BkBe p{M? e' thukoh..¦£.. r[ow[fy BkBe J/e' ikD?..¦©.. gzBK ;kfXe f;X r[o{ pj[ u/b/ y'is fcofj
fiE/ gqkDk:kw t/b/ ;[nk; fNekJhd/ jB, ;fsr[o dh w/jo ns/ gqG{-fgnko o{g[ B j's' o/y B ekJh sk ;pfd ejk ©¤¦ c[owkD?..
fsj[ s/ -fsBK Gkt fJVk, fgzr[bk ns/ ftZu ozr/ ikD Bkb iht Bkw-nzfwqs fbt bkJh.. gdnoEL pkDh-r[o{ dh pkDh dh
;[ywBk s'A. gh b?Adk j?. iht fco ;Zu/ gqG{ ftZu yhtk okjhA, fBi xfo-nkgD/ n;b ;o{g wkrfj Bkw[ gkfJ fJj fGfynk s/o/
j/ i'rh! d;-T[Arb-gqwkD gqkDK ofjzdk j?. r[o-Spd okjhA iht oes[ fpzd[ eh wVh B j'sh fwfs ehwfs ftZu, i[rfs-gqG{-w/b dh i[rs. do;B eT[ e[opkD?..
dh y[oke ;Zuk gqG{ nkg j? Gkt gqG{ dk ftukotkB j' iKdk j?. iht dh fsqSBk Bjh gkJh.. r[o{ d/ j[ew ftZu s[o e/ id'A iht
Bkw jh gqkDK dk nk;ok j?. r[o{ d/ p[M iKdh j?. Bkw-nzfwqs ghD Bkb iht ;Zu/ T[gd/S B{z ftukodk j? sK ;fsr[o nfpBk;h gqfG y/b[ oukfJnk r[ow[fy
j[ew ftZu s[o e/, ;[nk;-;[nk; gqG{ B{z nkswe ;[Zy bZG iKdk j?. j/ i'rh ! toB[ G/y[ n;o{g[ B ikgh feT[ efo dh pkDh d[nkok ;Zuk gqG{ T[; d/ fjod/ ;'Mh j'Jh..
dk Bkw ig e/ iht gG{ B{z jk;b eo r[o d/ T[gd/S ns/ ;Zu/ gqG{ dk Bkw f;wo ikgf; ;kuk.. ftZu gorN j' iKdk j?. r[ow[y dk wB
b?Adk j? ns/ iht ngko gqG{ B{z gSkD e/ 'd[so ;kro' s'A gko bzx. j/ BkBe ! Bkw-o; ftZu fGZi iKdk j? go e'Jh BkBe ;fG i[r nkg/ tos? d{ik
e/ gqG{ Bkb v{zxh ;KM gk b?Adk j?. r[o- e'Jh ftobk ftukotkB iht jh fJ; rZb BkBe Bkfw os/ p?okrh fJp sp ;ku' ftobk iht jh fJ; rZb B{z ;wMdk j?. nto[ B e'Jh..§£..¡..
Spd dh poes Bkb id'A r[o-Spd B{z B{z ;wMdk j?.¦£. ;kuk..¦¦.. r[ow[y d/ wB ftZu jo t/b/ e/tb gqG{
fjod/ ftZu t;k e/ iht wkfJnk dk fJj[ wB[ w?rb[ ejk p;hnb/ ejk dk T[gd/S ofjzdk j?. ;fsr[o{ d/ j[ew B'NL §¢thA gT[Vh s/ nk e/ i'rhnK
sq?-r[Dh gqGkt fwNk b?Adk j? sK T[; d/ p;? fJj[ gtBk.. gdnoEL wB[-u/sBsk, e?m?-fe; EK ftZu s[oBk jh n;b i'rh j?. fJ; soQK Bkb ºgqG{-fwbkgº pko/ uouk w[Ze rJh
wB ftu'A jzeko dk BkS j' iKdk j?. ejk p;? ;[ ;pd[ nT[X{ sk eT[ u{e? s/. n;EzG-;jkok, gtB[-;[nk;, ;jsk- iht gqG{-fwbkg dh i[rs gSkD b?Adk j?. §£thA i' nyhobh gT[Vh j? ftZu r[o{
fJ; soQK ;ko/ ;z;ko ftZu fJZe gqG{ B{z wB ek GtBk.. nk;ok b?Adk ;h, oes[-o[Zs, fpzd[-phoi, j?. j/ BkBe ! r[o{ d/ j[ew ftZu s[oB BkBe ;kfjp nodk; eod/ jB fe j/
jh t/yD Bkb iht dk fgnko gqG{ d/ Bdfo eo/ sk ;fsr[o[ w/b/ sk fBi wVh-;oho, fJp-j[D id ;oho w"i{d j?, tkbk iht gqG{ B{z jo EK ftnkge gqG{ ! s{z nkg jh ikDdk s{z fej' fijk j?A
Bkw ftZu bZr iKdk j?. j/ BkBe ! xfo tk;k fJj[ wB[ gkJ/.. sp-id ;oho BjhA ;h. ikDdk j?.¦©. ns/ feBQK tZvk j?A. e'Jh iht s?B{z g{oh
id'A nbZy gqG{ nkgD/ ;o{g dh ;wM nkg? nkg[ ykfJ sk fBowb[ j't? fpB[ ;fsr[o ;/t/ i'r[ B j'Jh.. soQK fpnkB BjhA eo ;edk. szd nkg
pySdk j? sK r[ow[y fJVk, fgzr[bk ns/ Xkts[ tofi ojkJ/.. gqSBL id'A fjodk ns/ BjhA ;oho ;h fpB[ ;fsr[o G/N/ w[efs B e'Jh.. jh b[fenk ns/ nkg jh gorN j?A. s{z
;[ywBk B{z ;wM b?Adk j?. T[; B{z fJj feT[ w{b[ gSkD? nksw[ ikD? feT[ sK fJj wB feZE/ ofjzdk ;h. id'A BkGh d/ fpB[ ;fsr[o G/N/ Bkw[ gkfJnk B nkg jh ;{yw ns/ nkg jh n;E{b j?A. s{z
;wM nk iKdh j? fe gqG{ fJVk, fgzr[bk ;f; xfo ;{o[ ;wkt?.. uZeo dh EzwQh BjhA ;h sK ;[nk; fe; ikfJ.. nkg jh d[BhnK d/ ;ko/ ozr wkD fojk
ns/ ;[ywBk d/ nZfGnk; s'A T[go j?. r[ow[fy jT[w? ftuj[ y't? sT[ BkBe ;oho ftZu nk;ok b?Ad/ ;B. id'A e'Jh fpB[ ;fsr[o G/N/ wjk d[y[ gkfJ.. j?A. j/ gqG{ ! i'rh, f;ZX, T[BQK d/ r[o{ ns/
r[o{ dh f;Zfynk okjhA jh iht gqG{ ftZu ;jfi ;wkt?..¦¤.. o{g-o/y BjhA ;h sK Spd B/ feE/ fbt fpB[ ;fsr[o G/N/ wjk rofp u/b/, s/o/ j[ew ftZu s?B{z y'id/ jB, s/
;wk ;edk j?.¦0. gdnoEL w?rb[-w;s jkEh, GtBk- bkJh j'Jh ;h. wK dh oZs ns/ fgsk d/ r[pkfo.. ok 'Bkw' wzrd/ jB ns/ s/o/ do s'A
wB ek ihT[ gtB[ eEhnb/ gtB[ GNeDk, Xkts[-ftekoK tb d"Vdk j?, phoi s'A pD/ ;oho pr?o fJj wB ngko BkBe fpB[ r[o w[nk iBw[ fGZfynk b? e/ s/o/ dhdko s'A ;de/ iKd/
ejk o;[ ykJh.. tofi-o'e e/, ;f;-uzdqwk. ns/ nw[Zb gqG{ ftZu fbt fet/A bkT[Adk jkfo..§0.. jB. j/ BkBe ! nfpBkSh gqG{ B/ ;z;ko
frnkB eh w[dqk etB nT[X{ f;X gqSBL w;s jkEh tork fJj wB ;h. fi; gqG{ dk ozr, G/y ns/ ;o{g BjhA ;fsr[o{ d/ T[gd/S s'A fpBQK gqG{ Bkb dh fJj y/v ouh j?. r[ow[yK B{z jh fJj
eh etB ewkJh.. feE/ tZ;dk j?. fJj gqkD feE/ tZ;d/ jB. j? T[j p/nzs gqG{ fet/A bZfynk ik ;edk w/b BjhA j' ;edk. r[o{ B{z fwbD s'A ;wM g? iKdh j? fe ;ko/ i[ZrK ftZu gqG{
fpB[ ;pd? o;[ B nkt? nT[X{ jT[w? j/ i'rh BkBe ! ;kB{z fJj dZ; fe T[j j?. fpBQK w[esh BjhA fwbdh. r[o{ B{z fwbD nkg jh w"z{d j?. e'Jh Gh iht gqG{ tork
fgnk; B ikJh.. Spd, fi; okjhA s[jkv/ ws-nB[;ko wB s'A pr?o gqG{ dk Bkw fwb BjhA ;edk BjhA j?.§£.¡.
;pfd os/ nzfwqs o;[ gkfJnk ;ku/ dh GNeDk w[Zedh j?, feE/ tZ;dk j?. T[ZsoL j/ BkBe ! gqG{ d/ Bkw ftZu ns/ iht nksfwe-d[Zy ;jkodk j?. r[o{
oj/ nxkJh.. T[ZsoL gqG{ dh w/jo ;dek ;fsr[o ozr/ j'J/ iht B{z gqG{ ;G EK w"z{d j[zdk B{z fwbD s'A fpBQK iht x'o jB/o/ ns/ nZi d[BhnK i'rk ;kXBk ftZu
etB p[fX fis[ n;fEo[ ojhn? fes[ Bkb fwbkg j[zdk j?. r[o{ d/ fwbD Bkb j?.¦¦. jzeko ftZu ofjzdk j?. j/ BkBe ! gkrb j'Jh gJh j?. nkgD/ ;oho B{z no'r
G'ifB fsqgsk;?.. fJj wB nkgD/-nkg ftZu fNe iKdk ;fsr[o{ s'A fpBQK iht nksfwe-fzzdrh oZyD bJh b'e Bt/A-Bt/A nk;B pDkT[Ad/
BkBe d[y[ ;[y[ ;w efo ikg? j?. r[o{ d/ j[ew ftZu s[o e/ id'A wB B'NL r[o{ BkBe ;kfjp tb'A i'rhnK dh pkzh jko iKdk j? ns/ nkswe w"s jB go vkeNoK d[nkok dZ;/ j'J/ goj/z
;fsr[o s/ ekb[ B rqk;?..¦¡.. gzBK nkgD/-nkg B{z yk iKdk j? Gkt wB d/ T[gq'fes ;tkbK dk ztkp ¦•thA gT[Vh wo iKdk j?.§0. s/ nwb BjhA eod/. fJ; bJh d[yh ofjzd/
©¤¤-¤• nkgD/ ;zebg-ftebg w[ek d/Adk j? ns/ sZe zkoh j?. r[ow[fy wB[ ihsk jT[w? wkfo.. jB. t'NK ykso ;oeko th i'rk B{z jbkS/
gdnoEL o;[-y[oke, ejk-feE'A. nkgD/ fgZS/ s[oB dh EK id'A r[o{ d/ r[ow[fy ;ku[ ofynk T[o Xkfo.. oh d/ ojh j?. r[o{ BkBe ;kfjp B/ i'r
w[dqk-;kXB, f;X-i'r-;kXBK ftZu j[ew ftZu s[odk j? sK wB gftsq j' fjodk d/j B j'sh nT[X{ sT[ wB[ r[ow[fy ir[ ihsk iwekb[ wkfo ws B{z g{oB s"o s/ Bekfonk j?. fJVk,
g[Zrk j'fJnk i'rh, etB ewkJh-eh iKdk j?. fJ; soQK r[o-T[gd/SK Bkb ;[zfB oj? p?okrh.. fpdkfo.. fgzrbk, ;[ywBk, n"y/-n"y/ nk;DK,
fwb iKdk j?. nxkfJ oj/-oZi/ ofjzd/ iht wkfJnk tb d"Vd/ wB B{z o'e b?Adk r[ow[fy dorj B nkt? jkfo.. izrbK ftZu ofjDK, Bzr/ ofjDK, wzr-
jB, fsqgsk;?-oZi/ ojhdk j?, ;w- j?. BkfG ewb[ n;EzG[ B j's' sk fBi r[ow[fy w/fb fwbkJ/ ;[ ikD?.. ykDk, eokwksK fdykT[D nkfd B{z
pokpo, fJZe-;wkB, rqk;?-ftnkgdk. gqSBL iht irs d/ w[ZY gqG{ B{z xfo p;sT[ gtB[ nBokrh.. BkBe r[ow[fy ;pfd gSkD?..§¡.. r[ows ftZu e'Jh EK BjhA j?.
gqSBL wB dk nk;ok gqkDK B{z fet/A gSkD/. nkgDh nkswk B{z fet/A gdnoEL T[o-fjodk, fpdkfo-gkV
efjzd/ jB. gqkDK dk nk;ok e"D j?. j/ ;wM/. uzdqwk d/ xo ftZu ;{oi fet/A o{g[ B o/fynk ikfs B j'sh sT[ e/, w/fb-;zi'r okjhA. i'rh i[rfs B ikD? nzX[. gzBK ¦¦¢
i'rh ! frnkB dh gqkgsh dk fejVk fNe/. ne[bhfD ojsT[ ;pd[ ;[ ;ko[.. r[o{ d/ j[ew ftZu s[o e/ iht B/ ;kB{z fJj fJ; rZb ;wMD dh b'VQ
;kXB j?. i'r-;kXBK ftZu g[Zr/ j'J/ T[ZsoL i' iht r[o{ d/ j[ew ftZu nkgDh jT[w? B{z wko fbnk ns/ nkgDk j? fe r[o{ BkBe ;kfjp e/tb ;Zu ns/
i'rh B{z eh gqkgs j' iKdk j?. s[odk j?, T[j iht nkgD/ nzdo'A 'jT[w?' rT[B[ rrB[ ip spfj B j'sT[ wB fiZs fbnk j?. fi; iht B/ gqG{ B{z e/tb fJZe oZp dk g[ikoh j?. 'f;X r';fN'
T[ZsoL j/ i'rh ! ;fsr[o{ dk T[gd/S d{o eo b?zdk j?. fJ; soQK j/ BkBe ! fsqGtD i'fs nkg/ fBozeko[.. nkgD/ fjod/ ftZu go' fbnk j? ns/ ftZu 'ojkT[' tkbh s[Ze, 'fenk Gthn?
jh gqkDK dk nk;ok ns/ y[oke j?. r[o{- T[j iht ;fji nt;Ek ftZu fNe iKdk w"s dk vo wko w[ek e/ irs B{z fiZs ;fu ;{uk j'fJ. ;ku ;pd fpB[ w[efs B
Spd s'A fpBQK jT[w? BjhA fwNdh. r[o{- j?.¦¤. toB[ G/y[ n;o{g[ ;[ J/e' J/e' ;pd[ fbnk j? T[j iht ihtB dh pkzh fiZs e'fJ.' dk T[gd/S j?, 'd/S d/SKsoK, shoEK
Spd ftZu ozr e/ iht B{z ;dk fNe/ B'NL r[o{ BkBe ;kfjp tb'A i'rhnK ftvkDh.. iKdk j?. gqG{ r[ow[y B{z nkgD/ ftZu d/ uZeo ns/ fJSBkB nkfd dk e'Jh
ofjD tkbk gqG{ fwb iKdk j?. iht d/ T[gq'fes ;tkbK dk ztkp ¦CthA fwbk b?Adk j?. fJ; G/s B{z e/tb r[ow[y bkG BjhA. ;dk ekfJw ofjD tkb/ gqG{
;Zu/ gqG{ d/ Bkw ftZu i[V e/ ;zs'yh j' gT[Vh s/ ik e/ ysw j[zdk j?. ;ku fpBk ;{uk e' Bkjh BkBe neE jh ;wMdk j?. j/ BkBe ! r[ow[y, r[o{ d/ f;woB Bkb jh iht gftsq j' ;edk
iKd/ jB. fJj[ wB[ fBjub[ fjod? t;hnb/ ejkDh..¦§.. d/ T[gd/S okjhA gqG{ Bkb ikD-gSkD j?. ;fsr[o dh f;Zfynk s/ uZbD s'A fpBQK
gqSBL fejVh ws okjhA wB ;dk r[ow[fy w{b[ gSkfD oj?.. pDk b?Adk j?.§¡. wB[Zyk ihtB w[es BjhA j' ;edk.' 'f;X
fNfenk ofj ;edk j?. fejVh y[oke BkfG gtB[ xfo nk;fD p?;? r[ow[fy T[ZsoL j/ i'rh ! id'A fjodk ns/ d/j ;pd? ek fBp/Vk ;[fD s{ nT[X{ fpB[ r';fN' dk ;ko T[gd/S fJj j? fe r[o{ dh
Bkb wB ;dk oZfink ofj ;edk j?. y'is ss[ bj?.. BjhA ;h sK t?okrh wB fBor[D gqG{ ftZu Bkt? i'r[ B j'Jh.. ws B{z ;wM e/ n;hA nkgDk ihtB ;cb
T[ZsoL j/ BkBe ! ;fsr[o{ dh ws ;[ ;pd[ fBozsfo fBi xfo nkS? fNfenk j'fJnk ;h. id'A BkGh-uZeo o{gh Bkw/ oks/ nBfdB[ wks/ Bkw? s/ ;[y[ eoBk j?.
s/ uZbD Bkb d[Zy-;[Zy fJZe' fijk fsqGtD i'fs ;[ ;pfd bj?.. Ezwh BjhA ;h sK gqG{-gq/wh gqkD nkgD/ j'Jh.. r[o{ BkBe ;kfjp d/ shi/ ;o{g, r[o{
brdk j? ns/ iht B{z fe;/ w"s dk vo ykt? d{y G{y ;ku/ eh ;ku/ jh n;b xo gqG{ ftZu tZ;dk ;h. id'A irs Bkw? jh s/ ;G[ gorN[ j't? Bkw/ ;'Mh nwo dk; ;kfjp dk Gh fJjh T[gd/S j?
BjhA ofjzdk.¦¡. fsqgskf; oj?.. dk e'Jh o{g, o/y BjhA ;h sK T[; t/b/ gkJh.. fe j/ GkJh ! s?B{z nkgDk xo pko
B'NL r[o{ BkBe ;kfjp dk T[Zso nBjd pkDh r[ow[fy ikDh fpob' 'd[so ;kro' s'A skoB tkbk T[gd/S e[b- fpB[ Bkt? G/y eofj pj[s/o/ ;u? nkfg fsnkrD dh zo{os BjhA. frqj;s
¦£thA gT[Vh sZe zkoh j?. e' noEkt?.. ofjs gqG{ ftZu ofjzdk ;h. irs ns/ y[nkJh.. fsnkr e/, r/o{ ozr d/ eZgV/ gfjB e/
ozfr B oksk of; Bjh wksk.. BkBe[ nky? ;u[ ;[Gky? ;fu og? ozr[ nekS dh nDj'Ad t/b/ nkeko-ofjs ;fsr[o s/ Bkw[ gkJhn? nT[X{ i'r iK w?b/ gfjokt/ Bkb gqwkswk dk fwbkg
fpB[ r[o ;pd? ifb pfb sksk.. epj{ B ikt?..¦•.. fsqGtDh i's-;o{g gqG{ nkg jh nkg ;h i[rfs sk j'Jh.. BjhA j' ;edk. j/ BkBe ! r[o{ d/ T[gd/
fpzd[ B okfynk ;pd[ B Gkfynk.. gdnoEL fBi xfo-nkgD/ n;b ns/ irs dk ozr, G/y ns/ n;uoi- efo phuko[ wfB d/yj[ BkBe fpB[ SK nB[;ko nkgDk ihtB fiT[A e/
gtB[ B ;kfXnk ;u[ B nokfXnk.. xo ftZu, nkS?-j?, noEkt?-n;bhns o{g Gh gqG{ nkg jh nkg ;h. j/ BkBe ! Bkt? w[efs B j'Jh..§¢.. frqj;s ftZu ofjzfdnK jh gqwkswk Bkb
neE eEk b/ ;w efo oj?.. B{z ;wMdk j?, og?-ozfrnk iKdk j?. nZby ns/ ;Zu/ gqG{ B{z fwbD s'A fpBQK gdnoEL ;pd? ek-;ko/ T[gd/S dk, fwbkg j' iKdk j?.
sT[ BkBe nksw okw eT[ ;fsr[o{ d/ j[ew ftZu s[o e/ ns/ e'Jh iht ;[Zuk BjhA j' ;edk.¦§. fBp/Vk-c?;bk, wks/-wstkb/, y[nkJh- ;b'e wjbk £
bj?..¦¢.. gzBK ©¤• irs d/ w{b-gqG{ B{z gSkD e/ id iht e[okj/ gkJ/ jB, nBfdB[-jo o'z. i'r[ B Grth egVh i'r[ B w?b/ t/
gdnoEL wksk-w;s, sksk- gqG{ Bkb ;KM gkT[Adk j? sK fJj wB fes[ fes[ fpfX ir[ T[gi? g[oyk fes[ j/ i'rh ! ;ko/ T[gd/S dk fBp/Vk f;..
nv'b j' e/ fjod/ ftZu fNe iKdk j?. fes[ d[fy fpBf; ikJh.. fJj j? fe gqG{-Bkw Gkt gqG{-T[gd/S s'A BkBe xfo p?fmnk i'r[ gkJhn?
gqkDK dk nkozG BkGh s'A j[zdk j?. ;[nk; fpBQK gqG{ dk fwbkg BjhA j' ;edk. i' ;fsr[o e? T[gd/f;..¦¤.. gzBK ¡¤¢0
jT[w? ftfu ir[ T[gi? g[oyk Bkfw
ft;fon? d[y[ gkJh.. tkfj r[o{ ih ek ykb;k.
tkfj r[o{ ih eh csfj.
r[ow[fy j't? ;[ frnkB[ ss[ phuko?
jT[w? ;pfd ibkJ/.. ;wkgs

sB[ wB[ fBowb[ fBowb pkDh ;ku?
oj? ;wkJ/..

Bkw/ Bkfw oj? p?okrh ;ku[ ofynk
T[fo Xko/..

BkBe fpB[ Bkt? i'r[ ed/ B j't? d/
yj[ fod? phuko/..¦®..

gqSBL j/ g[oyk ! dZ; ! fejVh ftXh
Bkb irs T[gidk, fe; soQK d[Zy ftZu
g?Adk ns/ fet/A BkS j' iKdk j?.

T[ZsoL j/ i'rh ! irs jT[w? ftZu
g?dk j[zdk j?. gqG{ ftZ;ko e/ iht d[Zy
;jkodk j?. fi; t/b/ iht r[o{ d/ j[ew
ftZu s[o e/ sZs-frnkB B{z ftukodk j?

42 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016 pkpk ;qh uzd ih wjkoki

frnkBh fwjo f;zx

;ot Sqo'wDh irs i/ g{oDw[yk d/ Bzd.. ;qh r[o{ BkBe d/t ih n;{tdh 10 ;zws r[o{ BkBe ih ek bZy g{s fsnkrh gow ftZu pkpk ;qh uzd ih B{z fwbD rJ/. pkpk ;qh uzd okik wjkokDk gqskg id'A us"V B{z w[V jk;b
sk; gk; ww pzdBk, ikek Bkw ;qh uzd.. 1596 B{z eoskog[o ;fseosko ftZu bhB j' ;fG nftaaaaa ih B/ nkg dk ;[nkrs ehsk. fgnko Bkb puB
;h; iNk ek w[eN j? w;se ;j? uzd.. rJ/. pkpk ;qh uzd ih pkom fgzv s'A ube/ nkJ/ fpbk; j'J/. eoB bJh ;zxoS eo oj/ ;B sK pkpk ;qh uzd
fjod/ w/ nke/ p;', ;qh r[o{ BkBe uzd.. i's sK ;Zuyzv ubh rJh ;h, ;oho fgnk ;h pkpk x'Vk fJe gzi ;" o[g:k G/N dJh j'fJ ih ekmhnk tkV s'A tkfg; nkT[Ad/ j'J/ wjkokDk
BkBe ;[s ;qh uzd ih, dhBk pX{ ntsko.. ;qh uzd ih B/ nkfynk, ''fgsk ih fJe fdB tk;s/ y[ifb:k.. pkpk ;qh uzd ih B/ r[o{ ih B{z g[ZfSnk, ''nkg
GrsB e/ fjod/ p;?, ;zsB g{okB nXko.. nke/ doSB fdT[.@ ih d/ fesB/ ;kfjpzkd/ jB.@ B{z fwb/ ns/ T[BQK B{z vN/ ofjD dk T[gd/S fdZsk.
pkpk ;qh uzd ih dk iBw Gkdo'A ;[dh B"wh ;qh uzd spfrok T[ukjh ekfj pYkJh dkjVh ngDh ;kX GkSk ftZu c[owkfJnk, fis jko sK
1551 fpeowh B{z ;qh r[o{ BkBe d/t ih d/ xo r[o{ BkBe d/t ih fco ;Zuyzv s'A nke/ ;oho Gkoh.. r[o{ ih B/ fejk, ''nekb g[oy d/ pyS/ j'J/ gqG{ dh fJZSk T[Zs/ fBoGo j?. go S[G ;zebg ns/
wksk ;[byDh dh e[y'A ;[bskBg[o b'Xh fty/ ftu gqt/S ehsk fejk, ''wzr' eh wzrDk<@ gzi g[Zso jB.@ Xow dh oZfynk bJh pbh d/D dk ;kj; fi;
j'fJnk. iBw ;w/A ;[fBjoh tkb, ezB ftZu wk; okwdk; r[ofBwo j' j? efjT[ nkg ;/ ;kX{ ftnesh ftZu j? T[; T[Zs/ JhSto dh feogk
dhnK w[zdoK s/ sB fpG{sh e[dosh ;h. pkpk ;qh uzd ih B/ nkfynk, '';kv/ gk; j'o i' j?.. pkpk ih B/ fejk, ''fjj ;ko/ nkgD/ e'b jh j[zdh j?.
;[bskBg[o b'Xh ftZu y[ShnK j'D brhnK. oj'.@ oyD/ jB iK e'Jh ;kB{z th d/Dk j?.@
bywh dk; dk iBw 1553 fpeowh B{z j'fJnk. T[Be/ uoB gq';B/ ekoB fJw efj br/ ujB pkpk ih dk d/jKs 15 nZ;{ ;zws 1669 B{z
bywh dk; rqfj;Eh ;h, fJe fdB fSeko y/v r[o{ ih B/ nkfynk, ''T[d'A fznkdk wzr b?Adk sfj aaaaa r[o{ ih B/ fejk, ''fJj ;kvk tZvk ;kfjpzkdk j'fJnk. pkpk ;qh uzd ih dh T[wo 118 ;kb dh
e/ nkJ/ Bkb w'J/ j'J/ fjoB B{z Gh b? nkJ/. pkpk sK fznkdk ofj ;ed/ ;h go j[D T[Bk jh ;wK r[ofdsk ;kv/ Bkb jh j? nkg ih dh ;/tk bJh ;h nkg ;koh T[wo pkb pqfjwkukoh oj/. nkg ih
;qh uzdo ih B/ nkfynk fSeko y/vDk mhe ofjDk fisBk wzfrnk ;h.@ ;qh uzd y[; j'fJ T[ukok fJ;h s/ok xo b[fNU jkzo j?. B/ ;koh T[wo ofjD bJh e'Jh e[Nhnk BjhA
BjhA. fBod'S ihnK dh ikB iKdh j? s[jkB{z jwkok pDkJh. ;z;ko ftu ofjzfdnK th ;z;ko s'A fBob/
fJ;dk b/yk d/Dk gt/rk. T[E/ nwbk Bkb fBp/ pkpk ;qh uzd ih B/ nkfynk, ''r[orZdh sK fJj ;[D e/ pkpk ;qh uzd ih B/ ;/bh N'gh ;qh g oj/.
V/ j[zd/ jB. fJj ;[D e/ bywhdk; B/ x'Vk ;/te B{z d/ fdZsh ;kB{z eh fdZsk<@ i' pkeh Eh npe[M w' g? ShB bJh :'jh s[w r[ofdZsk ih B{z d/ e/ fejk, ''r[o{ rZdh sK gfjbK
fsnko ehsk, ngDh fJ;sqh s/ pkbe Xow uzd ;' g?. jh s[jkv/ xo ftu j? ;kv/ gk; E'Vk fijk sg s/ nzfwqs fgnkbk T[fde wB dfJnk..
B{z x'V/ s/ ngD/ fgZS/ fpmk e/ efjD br/, ''w?A r[o{ ih B/ fejk, ''rZdh dk jZe fi;dk ;h cehoh ;h fJj Gh b? bt' nkg ih dh G/AN eod/ i' ght? fBowb GfJnk..
j[D jh ;Zuyzv ik e/ b/yk d/ nkT[Adk jK. J/Bk T[;B{z fwb frnk go s[jkvk th ;fseko j't/rk pkpk ;qh uzd ih B{z tZvh T[wo sg s/i r[o{ jK.@ T[; fdB s'A pkpk r[ofdsk ih pkpk ;qh uzd fJVk w/ nkt/ fgzrbk w/ ikt/..
nkye/ x'V/ ;D/ nekS tZb T[vkoh bk fdZsh. eokwks dh pyfSS ehsh.@ g[Zso s/ wkD s/ gqhfynk d/ fynkb Bkb fejk, ih d/ ikBShB pD rJ/. ;[ywBk e/ xo ;fji ;wkt/..
id pkpk ;qh uzd ih B/ T[sKjk tZb t/fynk sK ''g[oyk dkjVh feT[A tXkJh j'Jh j?. r[o npBkSh y/b oukfJnk..
x'Vk 4 i'iB T[go ik u[Zek ;h. pkpk ih B/ fJe r[o{ nwodk; ih 21 tko rzrk d/ fJSBkB GkJh ;zs'y f;zx ih ;{oi gqekS ftu fbyd/ nrw fBrw ek gzE pskfJnk..
dw 4 i'iB pKj T[uh eoe/ Xow uzd pkbe eoB rJ/. rZdh s/ fpokiwkB j'e/ shoEK dh r[o{ ih B/ itkp fdsk, ''nkg ih tor/ jBL ;qh uzdo r[o GJ/ T[dk;h..
B{z bkj e/ Xosh s/ b? nKdk. Xow uzd dh :ksok ehsh. r[o{ ih tk;s/ ;G s'A tZvk shoE wjkg[oSK d/ uoB MkVB bJh.@ fejk jh BjhA nBGT[ frnkB ehB gqek;h..
gkbDk ehsh s/ Skdh ehsh. Xow uzd d/ d' r[o{ BkBe ih dk v/ok pkpk BkBe nkJ/ fco pkom pbfe dkjVh cVe/ uoB MkVB br/. pkb{ j;Bk c{bg[B r'Adk no nbw;s.. w[orkph gkDh ftZu ofjzdh j? go T[; d/ yzG
bVe/ j'J/ wkBe uzd s/ fwjo uzd. fJ; s'A p/ fgzv pkpk ;qh uzd ih B{z fwb/ pkpk w'jB ih Bkb w[y T[dk;h fJj GJ/ pjo' ;kX ;w;s.. BjhA fGid/, ewb dk c[b fuZeV ftu j[zdk j?
dh tzS nZr/ ubh. ;B. r[o{ nwodk; ih pkpk ;qh uzd ih gk; 18 r[o{ noiB d/t ih th pkpk ;qh uzd ih d/ pkpk r[ofdZsk ih s'A nZr/ f;Zyh d/ gqukoe go fuZeV s'A T[Zuk j[zdk j?. fJ;/ soQK wjKg[oy
fdB oj/. ;qh r[o{ okwdk; ih dh T[gwk ;[D e/ fgzv gk; pkom fgzv nkJ/ r[o{ g[Zso j'D eoe/ wkD T[dk;h ub/ jB. T[dk;hnK d/ uko X{zJ/ S/ pyfSSK ;z;ko ftu nkT[Ad/ jB go ;z;ko s'A fBob/g
pkom s'A pkpk ;qh uzd ih nzfwqs;o nkJ/, pkpk ehsk r[opkDh dh ftuko ehsh. ;[ywBh dh jB fiBQK ftu'A pkb{ j;Bk s/ nbw;s d/ d' X{J/ ofjzd/ jB. iBw woB d/j{ wfj Bkjh iB go
ih d/ Bkb T[BQK dk ;/te GkJh r'dVhnk th ;h. ;skothA nSNgdh pko/ fejk, pkpk ;qh uzd ih B/ jB fJj ;ko/ pkpk ;qh uzd ih dh ;ky ftu jB. T[gekoh nkJ/..
r[o{ ih B/ nkg ih dk ;[nkrs ehsk. pkpk ih ;b'e T[ukoB ehsk. pkpk ;qh uzd ih B/ oki/ wjkoki/ B{z T[gd/S pkpk ;qh uzd ih ;z;ko d/ Gb/ tk;s/ nkJ/
s/ r[o{ ih d/ puB fpbk; j'J/, frnkBh frnkB fdZsk r[o{ BkBe ih d/ tZv/ ;g[Zso pkpk ;qh uzd ns/ ;z;ko s'A fBob/g oj/.
f;zx ih fJ; tkosk B{z fJ; soQK fbyd/ jBL nkfd ;u[ i[rkfd ;u[ j? fG ;u[ BkBe j';h ih d/ ihtB ufoZso s'A th gqrN j[zdk j?.
Gh ;u[.. fJfsjk; ftZu fzeo nkT[Adk j? fe w/tkV dk

fJj Gh r[o{ ih B{z pkpk ih B/ nkfynk nkg
ih y[d ;woZE j'.

r[o{ jfor'fpzd ;kfjp fJZe tko pkom fgzv

b/b/ eT[ u/s fBs G/v

ftdtkBK B/ wB B{z tZ; eoB d/ fszB ihtB fiT{D bJh, okj ftu nkJhnK o[ektNK (rT[Vh epho ih eh Bkfb obkfJ fbfynk nkfJnk Wl n;bhns B{z Bk ;wMDk. fJBQK ;kjwD/ gqrN j' frnk W. b/bk eh W s/ G/v
;kXB wzB/ jBFf;woB, ehosB s/ Spd dh B{z d{o eoB bJh gq/fos ehsk frnk W. ;b'e wjbk 5, gzBk 326) s[eK dh ftnkfynk nrbhnK s[eK ftu ehsh eh W< fJBQK d/ GktFnoE btKr/. b/bk wB B{z
thuko. f;woB ftu tkoFtko wB B{z w'V e/ dhnK rfjokJhnK ftu fJzi fbfynk WL rJh W. f;y e"w BfSnK dh ieV ftu c; nkfynk frnk W idfe G/v ws B{z nkfynk
fbnkT[Dk g?Adk W. pj[s ;w/A T[gozs wB fNedk g[okD/ ;w/A ftu xoK ftu gkDh d{o'A rJh W. ftekoK, BfSnK s/ eowFeKvK B{z ''joh frnk W. ukjhdk sK fJj ;hFws T[Zuh j[zdh,
W. ehosB ftu, okr skb dk ;[w/b j[zdk W. e' W bfoek p/uJh bfoeh p/u? e'fJ.. fbnkT[Dk g?Adk ;h. f;nkDhnK n"osK ;t/o t/ nzr{oh@ nkfynk W. wB[Zyh ;[Gkn B{z rX/ Bkb wB BhtK j[zdk, go fJj BjhA W. wB T[Zuk W,
wB fJekro j[zdk W. okr skb eoe/ wB pkjo ;kMk eo? epho f;T[, b/ d[ZX foVeD dh fsnkoh B{z w[Zy oZyfdnK s[bBkfJnk frnk W. feo;kB eDe phidk ws BhthA W. nodk; d/ pj[s fgnko/ p'b jBF''
BjhA GZidk. r[opkDh Bkb i[fVnk ofjzdk W. jfo ;zfr pBi[ eo/fJ..43.. oks B{z jh gkDh dk gqpzX eo b?AdhnK ;B. fJe W. j"bhFj"bh y/s jfonk j[zdk W. y'sk nfij/ f;ZyK dk wB BhtK ws T[Zuh', n;hA pj[s dck
Spd dh thuko n?;k ;kXB W fi; okjhA wB GKv/ ftu gkDh gk e/ oZy b?Dk, d{;o/ GKv/ y/s ftu ubk frnk. wB ftu pj[s y[S j[zdk r[o{ xo'A ws b?D bJh BjhA nkT[Ad/, ;r'A ws
;fji/ jh fNe iKdk W. thukoK wB nzdo nkJ/ (;b'e epho ih, gzBk1366) ftu d[ZX B{z ikr bk e/ oZy b?Dk. ;t/o T[m e/ W. fes/ ykD B{z ;[Zek gZmk, fes/ jfonk s/ d/D bJh jh nkT[Ad/ jK. r[o{ dh wfs r[opkDh
GowK B{z d{o eodhnK jB. frnkB dk gqekS wB wkfJnk dk t/fVQnk fgnk W. wB d/ d[ZX foVefdnK gkDh tos b?Dk. j'fJnk fJj e{bk e{bk gZmk W. id feo;kB B{z gsk uZfbnk thuko d[nkok jh nk ;edh W. nkw eoe/ f;Zy
j[zdk W, ;wM nkT[Dh S[o{ j' iKdh W. ;dk bJh gzi g[Zso jB s/ gzi jh XhnK jB. wB jw/Sk fe d[ZX d/ G[b/y/ ftu gkDh tkbh ukNh nzdo fe w/oh phih j'Jh c;b spkj j' ojh W sK T[; gfotkoK B{z uzr/ w?rzhB, uzrhnK g[;seK gVQB
wB fNe iKdk W. epho ih B/ ftnzrksfwe nkgD/ g[Zso s/ XhnK dk fynkb oZy e/ jh wXkDh gkJh rJh. w[zBQ/o dk ;wK j'D eoe/ gsk B/ vzv/ Bkb rX/ B{z y{p c?AfNnk. ''joh nzr{oh@ dh nkds BjhA W. fco uzr/ tes/ B{z ;[DB dh
Yzr Bkb wB[Zy B{z ;wMkfJnk WF;z;ko nzdo ;z;ko ftu ftuoB dk :sB eo fojk W. g[ZsoK Bk bZr ;fenk. id ukBD j'fJnk sK phph ykD tkbk rXk pj[s y[S j' fojk ;h. nukBe nkds BjhA W. nkw ;[DhnK ;[DkJhnK nctkjK
e'Jh th n?;k wB[Zy BjhA W, i' nkgD/ xo B{z s/ XhnK 's/ ezNo'b BjhA W. fJ; ;zskB dhnK okDh B/ eh d/fynk, w/oh fwjBs n;cb rJh ;/tk j'D s/ o"D bZr fgnk. j[D t/yD B{z BSk ;kvk Xow pD u[Zek W, nuoi y/b swkSk j'
nZr brkJ/. jo nkdwh nkgD/ xo B{z pukT[D wzrK pj[s jB. fJj wzrK g{ohnK BjhA j' W feT[Afe w?A djhA d/ G[b/y/ ftu gkDh jh Skw d/ ;w/A pj[s uzrk brdk W. nkdwh ghAdk fojk W.
dk jh T[gokbk eodk W. nkgD/ gfotko d/ ;edhnK. d[Zy iBw b?D/ S[o{ eo d/Ad/ jB. foVedh ojh jK. fJj fJe gqshe W. wB[Zy th W, y[S j[zdk W. r[od/ c/bQ j'D 's/ nk ikD sK
ihnK B{z e'Jh th BjhA ;kV ;edk. g{ok ;b'e bfoek dk noEFekw, e'qX, b'G, w'j s/ jzeko n;bhns B{z SZv e/ eowFeKvh pD frnk W, gSskT[Adk W. fJ; B{z ''jhr? wo?@ nkfynk L ej[ epho gorN[ GJh y/v..
fJ; gqeko WL s/ bfoeh dk noEFnkSk, fsqSBk, Jhoyk, fJ; bJh sZs;ko dh ;'Mh BjhA nk ojh. ukjhdk b/b/ eT[ u{x? fBs G/v..
fBzfdnk s/ fuzsk. nkdwh wzvh ftu ik e/ sK fJj ;h r[opkDh gVQF;[D e/ ftukodkl joh nzr{oh rdjk uo?.. r[o{ noiB ;kfjp dhnK fJ; Spd nzdo
epho n?;k e'Jh B iBfwU, nkgDh fiB; t/udk W fiB; t/uD tkb/ s/ ihtB ftu'A nfrnkBsk, Gow, G[b/yk d{o fBs T[fm jk;? jhr? wo?.. (gzBk 326) wrobhnK d' s[eK jB. r[o{ ih B/ j'o ;gZSN
ngB? xfo bkt? nkfr.. fiB; b?D tkb/ tgkoh ftu fJe ftu'bk eodkl ;zrs Bkb ;KM gkT[Adk, jT[w?, Jhoyk joh nzr{oh fteko jB ns/ fpwkohnK jB. ehsk W fe i' y/v gqrN j'Jh W, i' gsk uZfbnk
gKuT[ bkfoek ikfo e?, nkVQsh W, i' d'BK fXoK ftu ;"dk eokT[Adk W. B{z wkodk. j'fJnk fJ;d/ T[bN W. epho ;kfjp fteko wkDfdnK y[Sh j[zdh W. id phwkoh iBw W fe wB d/ fgZS/ ws uZb ojh W, fJj r[o{ d/
oj? okw fbt bkfr..42.. epho ;kfjp nkyd/ jBF;"dk w/o/ gk; W, tgko B/ i' e[M d/fynk ;h. T[j e[M nZi f;Zy e"w eo b?Adh W fco o'Dk g?Adk W. Spd dh thuko s'A gsk uZfbnk W. f;Zy gzE
eoBk W Bkw dk s/ nkVQsh W ;fs;zrs. ojh W. fJj efjD ftu nfsFeEBh BjhA W. fJ; Spd ftu d{;oh thuko M'N/ dh fdZsh ftu nuoi y/b jh j' fojk W. jo rbh w[jZb/
(;b'e epho ih, gzBk1366) frnkB dh gqkgsh bJh ;zrs ftu nkT[Dk fiZE'A ;kB{z r[o{ BkBe ;kfjp B/ u[Zfenk ;h, W. M'N/ dhnK fszB ewz'ohnK jB. M'Nk jo M'N/ tkb/ gkDh dhnK SphbK brk oj/ jB, go r[o{
nkgD/ xo nZr bkT[D dk noE W zo{oh W. w/o/ fjod/ ftu gowkswk dk Bkw tZ; n;hA fco T[E/ jh ik fvZr/ jK. eoBk sK fJj Bkb f;zr c;kT[Adk Wl d{;ok jo/e dhtko, xo bkfJpq/oh s'A ykbh j'Dr/. eh fbNo/uo
nkgDh ngDZs B{z wkoBk, nkgDh jT[w? B{z ikJ/, fJ; d/ pdb/ w?A nkgDk gfotko t/u ;h ''i/ e' ykt? i/ e' G[zu? fs; ek j'fJ doZys Bkb x;o e/ bzxdk W ns/ sh;ok dh Sphb n;hA BjhA brk ;ed/< ;kvk wB
wkoBk. ''gKuT[ bkfoek@ ;kVB dk noE W fdnK. ;w[Zu/ ;b'e nzdo pj[s jh ;[zdo rfjokJh T[Xko'..@r[opkDh gVQd/F;[Dd/ thuko e/ nw'V W. n;uoi ejkDh sK fJj W fe fi; B{z jT[w?, Jhoyk, dt?S ftu c; u[Zfenk W,
gzi ftekoK s'A pzd ybk;h eokT[Dh. ftob/ B{z fpnkfBnk frnk W, r[o{ dh ;zrs 's/ z'o ihtBFiKu pDkT[Ad/. ftekoK tb'A w[es j[zd/ Xow pko/ frnkB BjhA W T[j Xow dh pfj; r[opkDh thuko ;kvk nkdoS BjhA fojk,
wB[Zy jB i' ;ohoe w'j, ngDZs s'A T[Zgo fdZsk frnk W. r[o{ dh ;zrs ftu'A frnkB . j[D toswkB dSk ftu thuko tkbh rZb eo fojk W. d{;o/ B[z jokT[D dk :sB eo fojk pbfe r[opkDh ftykt/ tkbh g{ik ;kvk nkdoS
T[m e/ ;kfonK B{z nkgDk ;wMD. d{;ok gqkgs j[zdk W. r[o{ dk frnkB gowkswk dh ysw W. i/ thuko W th sK T[j r[owfs d/ W. jo nkdwh Bkb pfj; eoB dk :sB eo j' frnk W. y/b T[bNh j' rJh W, r[opkDh B/
ftekoK B{z ;wMD dk :sB eo/. sh;ok ;{so W gqkgsh dk ;kXB W. nB[e{b BjhA WFehosB dopko, f;woB dhnK fojk W. ;G s'A ysoBke gfjb{ fJj W fe n;hA frnkB fdZsk W. fJj frnkB ihtBFiKu W.
gowkswk Bkb fbt bZrh oj/. gowkswk Bkb fJ; ihtBFekb ftu wB[Zy T[bN fdSk ftXhnK, nyzv gkm, ;zeN gkm, gkmK dhnK nkgDh neb B{z skbk wko fbnk W. n;hA fJj r[opkDh oZph fB:wktbh B{z ;wMkT[Adh W.
fbt dk noE W fB:wtkbh B{z ;wM b?Dk. ftu ezw eo fojk W. d[ZX d/ G[b/y/ ftu gkDh bVhnK, gqGks c/ohnKFfJBQK ftXhnK 's/ ;wMd/ jK, i' ;kB{z nk frnk fJj nzsw W. oZph j[ew B{z ;wMkT[Adh W. f;Zy B/ fJj ;wM
T[; d/ j[ew ftu s[oB dk ;dk jh :sB eod/ foVe fojk W. sZs;ko dh n;bhns gSkDB fJsBk z'o d/ fdZsk W. n;bh ihtB G[Zb e/ r[owfs dh dbhb ;[DB bJh fsnko BjhA jK. fbnk W fe e/tb G/Nk oZyD iK o[wkbk
ofjDk. T[go'es ;b'e nzdo uko rZbK ftu n;cb j' fojk W . fJ; dk tZvk ekoB ;zeN gkmK ftu'A gob'e d/ cb dh T[vhe ftu fJj jh n;uoi W. i' ezw BjhA eoBk T[j eo uVQkT[D Bkb w/ok gqb'e ;zto ;edk W.
;wMkJhnK rJhnK jB. ;ko/ ;z;ko nzdo ftob/ wB[Zy nkgDh ws B{z wB d/ fgZS/ ubkT[D dk p?m/ jK. r[od[nkfonK dk ;fGnkuko nyzv gkmK oj/ jK. i' eoBk W T[j BjhA eo oj/,T[bNh nfijk bkok r[opkDh BjhA bkT[Adh. n;uoi
wB[Zy jB i' nkgD/ ;[nkoE s'A T[Zgo T[m e/ :sB eo fojk W. r[opkDh ftu okr rT[Vh she f;wN e/ ofj frnk W. d[jkJh d/ oj/ jK, fdSk ftu uZb oj/ jK. M'N/ d/ ;[Gkn ftu y/b SZv e/ n;b y/b y/bD dk :sB eohJ/.
goF;[nkoE bJh e[M eod/ jB. gokJ/ ;[nkoE nzdo fJe n?;k Spd W i' epho ih s/ r[o{ BfSnK dk z'o tX frnk W. nfijk feT[A W< ftuo oj/ jKL fJj n;b y/v y/vD bJh r[o{ okwdk; gksSkj
B{z, gokJh ;/tk B{z fi; B/ ihtB ftu fBSkBk noiB gksSkj B/ rkT[D d/ s"o 's/ T[ukoD n;hA gkDh foVe oj/ jK. p/b'VhnK o;wK ftu wksk G?;k nzw[jk ikfJ.. d/ fJj puB jw/Sk :kd oZyhJ/L
fwZE fbnk W T[j ftekok s'A T[Zgo T[m iKdk ehsk W. g{ok Spd j/mK fbfynk WL T[bM e/ ofj rJ/ jK. cb gqkgs j'D dh nk; e[fd e[fd uo? o;ksfb gkfJ.. (gzBk 326) ;/te f;y g{iD ;fG nktfj,
W. fJj T[gZo T[m ikDk jh ns/ gqG{ dh :kd n?;' nuoi[ d/fyU epho.. brkJh p?m/ jK. J/;/ bJh 'ojkT[' dhnK s[eK wB[Zyh ;[Gkn ftu d' fposhnK ezw eo ;fG rktfj jfo jfo T{sw pkBh..
ftu i[V ikDk ''oj? okw fbt bkfr@ W. dfX e? G'b? fpo'b? Bho{..1.. ojkT[.. ftu epho ;kfjp c[owk oj/ jBF wB[Zy d[ZX ojhnK jB. nkgDh fposh fJ; B/ ysw eo rkftnk ;[fDnk fsB ek
nrb/ ;b'e ftu gowkswk d/ Bkw d/ joh nzr{oh rdjk uo?.. SZv e/ gkDh foVe fojk W. f;y e"w th thuko bJh W. nksfwe s"o 's/ d[yh ofjD dk ekoB jfo EkfJ gkt?,
tgko dh rZb ehsh W. d[BhnK ftu e[M b?Dk fBs T{fm jk;? jhr? wo?..1.. s'A T[yV e/ eowFeKvh pD rJh W. r[opkDh th J/jh W. epho ;kfjp nkyd/ jBF w?B{z fJzi fiB ;fsr[o eh nkfrnk,
s/ e[M d/Dk. fJ; B{z tgko nkfynk iKdk W. wksk G?;k nzw[jk ikfJ.. d/ w{b f;XKs B{z ;wMD bJh fsnko BjhA WL wfj;{; j'fJnk W fe wB ns/ ws dk nkg;h ;fs ;fs efo wkBh..
epho ih B/ fJe fynkb g/S ehsk W fe w?A e[fd e[fd uo? o;ksfb gkfJ..2.. foSsk T[bN g[bN j' frnk W. p/;wM j'D d/ XBk;oh, wL 4, gzBk 669)
gowkswk dk Bkw yohdD bJh nkgDhnK XhnK ej[ epho gorN[ GJh y/v.. n?;' nuoi[ d/fyU epho.. ekoB ws wB d/ fgZS/ uZb ojh W. wB rbs
s/ g[Zso t/uD bJh fsnko jK. i/ w/ok fJj b/b/ eT[ u{x? fBs G/v..3.. dfX e? G'b? fpo'b? Bho[.. (326) c?;b/ d/ fojk W. epho ;kfjp d/ fynkb gq'a r[opuB f;zx
gfotko fte ikJ/ s/ gowkswk dk Bkw fwb okw ows wfs gor[Nh nkJh.. ''dfX@ dk gqshe Spd dh thuko bJh nB[;ko b/b/ B{z G/v u[zx ojh W. fJj y/b/ w/o/
ikJ/, e'Jh pj[Zs wfjzrk ;"dk BjhA W. ;[uZik ej[ epho r[fo ;'Mh gkJh..4.. nkfJnk W. ''Bho[ fpo'b?@ eowFeKv bJh

g'Eh dkdk ih dh

''nktj[ G?D/ rfb fwbj ;op'sw rqzE ';qh r[o{ rqzE' ;kfjp BoB frnkB fBZi nfXesk tkfjr[o{ tkfjr[o{, tkfjr[o{ 4a ;zrs ftu p?m e/ Bkw ;[D
nzfe ;j/bVhnkj (;[nkwh okw shoE ih efjs/ j?A fJj frnkB fpBK g;{ ikB wkor ubs jo/ jfo rkJhJ?.. (ezBk Bkb ;[D)
fwfb e? eoj ejkDhnK, ;zwqE ezs ;koh T[Zsw g[oy ftZu rb pks j?. wB[y e'b ;wM j?, ftuko j?, fJ; Bkb wB fNe/rk.
ehnkj gfjb/ nkgD/ wB B{z f;XkT[Dk j?, c/o frnkB j?. fNe/ j'J/ wB Bkb p/Bsh eo', i' th ezw eo/ fBwosk ;kfjs eo.
o{jkBhns d/ w[i;w/ , eb:[r d/ d{;o/ e' d;'. wkJh w? XB gkfJU jfo Bkw@ r[o{ fBwosk s'A fBwo j' e/ th, ;{y;[w o{g
p'fjE XzB XzB ';qh r[o{ rqzE ;kfjp ih' s/r pjkdo ;kfjp wB w/o' XktB eT[ nkgD/ nkg B{z ;wMkU fe n?;/ ezw eo j' e/ ;/tk eo. nkgDk nkg BjhA
nzfwqs puB e/ ;'w/ ;G soQK ek :'r j?. J/ w/o/ wB nkgD/ nkg B{z gqp'X' S{fNT[ eo p?m' fp;okw@ fe gqG{ B{z s{z uzrk brD br gJ/.. iBkT[Dk..
;ohoe s"o s/, wB d/ s'o/ s/, gfjbK, nro n;hA ihtB e' thuko r[o{ wjkoki B/ fejk ;t/o/ T[m e/
nkswk d/ s"o s/ GktBk d/ s"o s/ ns/ bJhJ?. L- ''nzsfo r[o{ nokXBk io{o f;woB 1a T[mfdnk -tkfjr[o{ tkfjr[o{ ''w'eT[ ehi? dk;[ dk;B e'@.
Sesh Grsh d/ s"o s/ ;gz{oB jB fe;/ eo'L- efj{ T[; dk Bkw jh ;[y j?, tfvnkJh
fe;w dk Gow, G[b/yk BjhA ofj iKdk. eth jofdnkb ih-G'iB fBzdqk ''T{ms p?ms ;'ts fXnkJhn? j?, gq;zBsk fwbdh j?.
G'r G? 2a fJSBkB eo
3a ;zrs ftu p?m (o;Bk Bkb Bkw g'soh
fJj g;[ g[oy ;wkB iZg) gowihs e"o
B?;Bb e?ghNb e?Bpok

43 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016

ozr Go' fdwkrh e;osgtBe[wko

pZfuU\ nkgDhnK ozrdko g?A;bK u[Ze' pZfuU, T[Zgo fdZs/ fpzd{ fwbkT[ d/y' eh pDdk
ns/ ozr Go'. j?.

pkb ikd{ d/ r'b/

ejkDh

;/m pBtkoh bkb fJe pVk tZvk ehsh go id'A sebhcK z'o cVB bZrhnK soQK g;hBk BjhA nk iKdk. g;hBk bZr ojh W. T[ZgoFEZb/, nZr/FfgZS/ eoBk SZv
sK T[; B/ nkgD/ fJbke/ d/ ;G s'A tZv/ nkT[D s'A pknd jh fJBQK ikd{ d/ r'fbnK e[M fdB j'o bzx rJ/ sK ;/m j'ohA fdZsk, T[;/ fdB s[;hA fpwko g?
fzzwhdko ;h. T[; dh Bkb brd/ t?d (jehw) B{z p[bkfJnk. B/ n;o eoBk W.@ ikUr/.@
fszBFuko fgzvK ftu pj[s fznkdk zwhB fpbe[b szdo[;s wfj;{; eoB bZr
;h. pj[sh zwhB T[j m/e/ s/ d/ d/Adk go T[; tZv/ t?d B{z gsk ;h fe fJj pzdk ;/m B/ t?d ih d/ efjD w[skfpe gJ/. T[j t?d ih d/ ikd{ d/ r'fbnK s'A ;/m pBtkoh bkb nZi nkgD/ fgzv
e[M zwhB T[Zgo T[;d/ ezw eoB tkb/ ykDFghD dk S"ehB W go fJ; B/ edh T[BQK vzpbK B{z T[ZgoFEZb/, nZr/FfgZS/ pVk gqGkfts j'J/. T[BQK B/ t?d B{z p[bk ftu ;G s'A bzwh T[go d/ szdo[;s pz[or
w[zkjo/ tkjh eod/. eZy GzB e/ d{jok BjhA ehsk. t?d d/ eoBK S[o{ eo fdZsk. gfjb/ e[M fdB e/ fJBkw fdZsk ns/ r'fbnK dk ojZ; jB. T[j nZi th ikd{ d/ r'fbnK dh
fynkb ftu T[; B{z dtkJh dh BjhA ;r'A sK g[ZfSnk. T[;/ soQK tos'A eod/ jB fi; soQK t?d
;/m pBtkoh bkb pj[s nwho j'D nkgDk ;oho fjbkT[D :kBh e;os eoB ;/m j'ohA pV/ n"y/ j'J/, T[BQK B{z ;kj uVQ ih B/ T[BQK B{z pj[s ;kb gfjbK dZ;h
dh zo{os W. frnk ns/ pj[s fznkdk EektN j' rJh t?d ih B/ fejk, '';/m ih, fJj ;h.
d/ BkbFBkb fdb dk th uzrk nkdwh go e[M fdBK pknd jh T[BQK B{z bZrk ikd{ d/ r'b/ jB. s[;hA fJBQK dh
t?d B/ ;/m pBtkoh bkb dk uzrh fe ikd{ d/ r'fbnK B/ n;o eoBk S[o{ tos'A, fit/A s[jkB{z gfjbK dZf;nk ;' i/ n;hA szdo[;s ofjDk W sK ;kB{z
;h. T[j nkgD/ ekfwnK B{z fe;/ fe;w soQK w[nkfJBk ehsk ns/ nrb/ fdB fJe eo fdZsk W. T[BQK B/ wfj;{; ehsk fe W, i/ o'z eoh uZb'r/ sK s[jkv/ B/V/ ;kfonK B{z o'z e;os ns/ ;?o eoBh
ikd{ dh dtkJh d/D dk tkfJdk ehsk. ;oho ftu c[osh nk ojh W, G[Zy fznkdk e'Jh th fpwkoh BjhA nkJ/rh. fi; ukjhdh W.
dh szrh BjhA ;h nkT[D d/Adk. ;/m ftu nrb/ fdB t?d, ;/m e'b nkfJnk. t?d fdB s[;hA fJBQK ikd{ d/ r'fbnK B{z
B/ d' vzpb u[Ze/ j'J/ ;B. t?d B/ fejk, vka e[bpho f;zx ;{oh
fJe pVh tZvh ewz'oh ;h. T[j pVk '';/m ;kfjp, fJj d' ikd{ d/ r'bFr'b
;[;s, nkb;h go ykDFghD dk S"ehB r'b/ jB. fJj s[jkB{z fpbe[b szdo[;s nkU pZfuU ;[gB/ bJhJ/ c"ih wkwk
;h. T[j yk gh e/ ;kok fdB b/fNnk eo d/Dr/. s[;hA fJBQK d'jK r'fbnK B{z
T[ZgoFEZb/, nZr/ fgZS/ T[sBh bweD id'A yi{ohA yZr/, c"ih wkwk nkfJnk W.
ofjzdk. d/o eoh ikDk W, fizBh d/o s[jkB{z uzrh T[j o[Zs ;[jDh ;[jDh bZr/. y[ShnK d/ Y/o fbnkfJnk W.
p?m fijdh r'dh ftu ejhJ/,
itkBh d/ fdB sK T[; d/ uzr/ fBeb nkU pZfuU ;[gB/ bJhJ/. T[Zuh p'b/ y[ZbQ e/ jZ;/.
fzzdrh d/ eJh G/d th dZ;/.
rJ/. id'A T[j E'Vk tv/oh T[wo ftu g?o fuZs ftu ;'BF;t/ok oZyhJ/, T[; dhnK rZgK ;[D ;[D e/,
gops fiZvk i/ok oZyhJ/, nBzd ;GBK B/ gkfJnk Waaa
oZyD bZrk sK pdjzwh eoe/ T[; B{z ftu dfonktK tKr{z tjhJ/, youk th T[j y[ZbQk eodk.
eJh soQK dhnK sebhcK ofjDhnK S[o{ nkU pZfuU ;[gB/ bJhJ/. ;w';/, fNZehnK fbnk e/ Xodk.
j' rJhnK. gfjbK sK T[; B/ gotkj Bk ;[gB/ bU fJziBhno wjkB d/, nkg/ ukj pDk fbnkT[Adk.
iK bU fco ;kfJz;dkB d/ poch g/Vk th toskfJnk Waaa
YZ[etkBk BK y'i nkgDh dh X[zB ftu bjhJ/, ed/ ed/ go/v eokT[Adk.
nkU pZfuU ;[gB/ bJhJ/. SokoshnK B{z uzv th bkT[Adk.
ih n/seh sK dhtkbh s/ ;Nhb dhnK gb/NK zo{o b? d/DhnK. b/ye dh gsBh fJj fezB{nK dk pkr i' W Bk, T[Ai SkpkS ;G B{z nkyh ikt/,
efjzdh j?. pD ubhJ/ ub s'skFw?Bk. Xhoz pVk tXkfJnk Waaa
t/JhA eb eb trdh gJh J/, T[Zuk bzwk wkwk w/ok.
'b? fdnKr/, i/ e'b g?;/ j'J/ sK Bk' b/ye efjzdk j? nkU pZfuU ;[gB/ bJhJ/. bZrd? T[; ftu z'o pE/ok.
s[;hA jo tkoh fJzi jh efjzd/ j'< gsBh fco fBj'ok eodh j?. skB id'A ;[gB/ dh ;[DhJ/, id'A T[j ezw B{z bZr ikt/,
dhtkbh s'A e[M fdB gfjbK b/ye Bz{ fJe wkf;e gso ftu Sgh ouBk dk ;/ eo dJhJ/ nZyo ftu r[DhJ/. fco ezw B{z r/V/ gkfJnk Waaa
tk cb fwbdk j?. 'uoB' eth fco pD pD pjhJ/, T[;d/ j[zfdnK o"De ofjzdh.
j[D gsBh d/ jZp wzp{s j' iKd/ jB s/ T[j nkgDh wzr wBtk b?Adh j?. GKfvnK nkU pZfuU ;[gB/ bJhJ/. fzzdrh ;wM' v[ZbQ v[ZbQ g?Adh.
dh d[ekB s'A d't/ iD/ ;Nhb dhnK gb/NK yohd b?Ad/ jB. ''wkth'' B{z j[D vo Bk bZr/
Gok ih j[D BK th fby fdU. b/ye dh gsBh d[ekBdko Bz{ efjzdh j?. uoB ;hu/tkbth 'S/o' efj e/ id'A p[bkfJnk Waaa
d;' eh BK fbyDk j?< d[ekBdko BK fbyD tkbh wShB jZE ftu cV e/ T[BPK
tb t/ydk j?. r[odoSB f;zx wkthgoo
fbyd/ 'iB ;kfjs' b/ye d[ekBdko Bz{ efjzdk j?.
d[ekBdko ed/ jZE ftu cVh wShB tb s/ ed/ d'jK ihnK tb d/ydk j?.

dbhg f;zx i[B/ik

44 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016 p/dyb feSs -3

Bktb

fgSb/ nze s'A nZr/HHH b?Adk. s;Zbh eo b?Adk. pkb e/ gsk BjhA eh eo ojh ;h. b'VK w/o/ fBZih you/ g{o/ ehs/. w?A fit/A n?; ;keh
fezBk fuo pkT{ ih B{z iZch gkJh T[; dk e'Jh th n"yk ezw Gkt/A fe;/ fp;so SZv w?A Bjksk. c/o egfVnK fJZe' tkoh nkgD/ nkg B{z T[jBK d/
yb'sk fojk. e[M gbK bJh w/o/ pugB nfj;kB j/m dZfpnk wfj;{; eoB t/ydk fojk. c/o T[; B/ fJZe ozrdko X'sh
d/ phs/ fdB fit/A c/o w[V nkJ/ j'D! w/o/ wB[Zy B/ feT[A Bk ehsk j't/, iK fe;/ okjhA dk T[j i'Vk pkjo eZfYnk fijVk w?A brdk. w?B{z cVKfdnK fejk,
S'N/ j[zfdnK d/ fdB. g{o ufVQnk j't/ go T[j T[; dk ;kok eth ;zw/bBK ftu gfjD e/ iKdk ;h.
S[o{ s'A wK B{z sK xo d/ ezwK s'A jh e?qfvN oZp B{z d/ fdzdk. wdd eoB tkb/ T[jBK B{z gq?; ehsk. p{NK s/ egVk pkT{ ih dh ;'u SZv c/o wK w/ohnK ''GkJh ;kfjp, s[jkvh wksk ih B{z
ftjb BjhA ;h fwbdh. jo t/b/ T[j e[M B{z sK T[j G[Zb jh iKdk. wkfonk. nZyK w{jo/ nk iKdh W. T[j S[o{ s'A T[;/ fJj pj[s g;zd nkt/rh.@
Bk e[M N[ZNFGZi eodh ofjzdh. soQK dh fgnko eoB tkbh wK ikgdh W.
w?A pj[sk pkT{ ih B/V/ ofjzdk ;h. w/ok ezw Gkt/A uhwk ;kfjp B/ ehsk pkT{ ih ni/ xo jh ;B. w?A N[oD B{z pZ; T[; ftZu i/ coe fgnk sK T[j T[; w?A ;/biw?B B{z g?;/ fdZs/ ns/ d[ekB
B"eoh s'A nk fizBK th tes T[jBK e'b ;h go wK B/ sK fJ; pko/ g[ZfSnk she j'fJnk jh ;h fe wK gb/N ftZu skz/ dh T[wo dk W. j[D T[j T[wo s'A th tZvh s'A pkjo nk frnk. nzdo y[Sh Bkb
j[zdk T[j eJh YzrK Bkb w/o/ ;zr pshs BjhA. e[M nkfynk th BjhA. pZ; T[j sK pDkJ/ u"b, djhA, uhBh b? nkJh. T[j w?B{z j' rJh bZrdh W. Gfonk j'fJnk ;h. ;koh T[wo wK e'b'A w?A
eod/! id'A T[jBK B{z w/o/ s/ pj[s fgnko nZyK pzd eoe/ GrtkB dh w{osh nZr/ wzdo ;kjwD/ b? rJh. w?A d't/A jZE i'V sK jZE nZv e/ wzrdk jh nkfJnk ;h.
nkT[Adk sK gsk BjhA fezBh tkoh sK T[j yVh j' rJh. fit/A oZp B/ jh efj e/ uhwk yVk j' frnk. wK B/ oZp e'b'A w/oh ;[Zy wK B/ fet/A pkT{ ih dk ;kE fdZsk. nZi gfjbk w"ek ;h w?A wK B{z e[M d/ fojk
w?B{z fJ;/ soQK nkgD/ Bkb fugek b?Ad/ ;kfjp e'b'A fJj ezw eotkfJnk ;h. wzrh, soZeh wzrh. fet/A ;koh T[wo E[V dh fzzdrh eZNh. n"y ;h. fJ; tkoh c/o w/o/ N[od/ g?o fJZe
;B. dh fzzdrh b? fiT[Adh ojh. T[; B/ sK e[M d[ekB w{jo/ o[e rJ/ fi; ftZu Bt/A
''p/aaa nkj eh eo fojK< s{z sK w[V wK dh wZs ;h fe pzd/ d/ ftrV/ ezw w?A wK ns/ pkT{ ih d/ g?o th ;[ykbk BjhA t/fynk. E'V/ fij/ g?f;nK ;kJheb gJ/ ;B.
fszBFuko ;kbK dh T[wo dk i[nke pD oZp jh ;ztkodk. T[; okjhA jh sK T[jd/ S{j/. c/o u[Zgukg xo'A pkjo fBeb B"eoh Bkb fet/A xo N'fonk. fet/A s'VFi'V
frnk brd?A. S'Nk j[zdk fJ;/ soQK sK g[Zs dk ezw f;o/ ufVQnk. bJh N[o fgnk. eodh ojh T[j;koh T[wo. nkg/ fes/ e[M T[BQK B{z t/yfdnK jh w?Bz{ pkT{ ih dk
efonk eodk ;h s{z. id'A wozh fgT[ B{z wBch j' iKdk fes/ nkg/ i[V iKdk. go T[j ;kJheb u/s/ nk frnk fijV/ fgSb/
iZch gk b?Adk ;h. fJj th c/o s?B{z fezBK wK w{oshnK w{jo/ wZEk N/e w[V o;'Jh ni/ B"A jh tZi/ ;B id'A w?A nkfc; T[j ;G e[M ;KG b?Adh. T[j E[V d/ g?f;nK thj tfoQnK s'A jo fJZe w[Sfeb ftZu
fezBK fuo BjhA SZvd/ ;B. pZ; nkgD/ 'u ubh rJh. w?A ns/ pkT{ ih rZbK eoB gj[zu frnk. w?A uhwk ;kfjp d/ ghaJ/a B{z Bkb wjhBK bzxK fdzdh. ;koh T[wo fJj T[jBK dk ;kE fdzdk nk fojk ;h. fi; dh
Bkb ugekJh oZyd/. go nZi fJj s?B{z eh bJh wzi/ s/ pfj rJ/. w?A j"b/Fj"b/ T[jBK fwfbnk. T[jBK B{z gsk ;h w?A uhwk wBch eoBk ns/ i'V eoBk eodh ojh jkbs th j[D pkT{ ih fijh j' rJh ;h,
j' frnk<@ B{z phs/ gzi fdBK dh ;koh ikDekoh ;kfjp dk e'Jh yk; ;h fJ; bJh w/o/ Bkb T[j. y;sk ns/ N[ZNh /GZih. fi; B{z T[j o'z
gsk BjhA u[ZbQ/ B/V/ s'A T[Zm wK ewo/ fdZsh fe fet/A i;ftzdo B/ nkgD/ v?v B{z T[jBK dk toskT[ pj[s uzrk ;h. ;t/o/ fit/A zpod;sh fyZud/ j'J/ Bkb b?
'u eh b?D nk rJh. w?B{z fJ; soQK pkT{ nky w/ok fJj ezw eotkfJnk ;h. jB/ok j' uZfbnk ;h id'A w?A nkfc; iKd/ ;B ns/ jB/o/ j'J/ xo fbnk ezX
ih Bkb fuwfNnk d/y jh sK T[; B/ fJj T[jBK ugok;h B{z ;Zd w?B{z T[; Bkb 'u pkjo fBefbnk. pkjo mzY ;h go sK Bkb yVk eo fdzd/ ;B. fijVk j[D T[;
fejk ;h. ''s{z g[Zs B"eoh s/ ed'A ikD?A<@ B/V/ d/ g';N nkfc; G/i fdZsk. T[; EK th ;VeK s/ ni/ o"De ;h. Gkt'A ni/ S/ p[ZY/ x'V/ tKr ;h, fijVk wip{o j'
wK dh rZb ;[D w?A pkT{ ih B{z SZv ''eZbQ sVe/ B"A ti/ she gj[zu nkgDh ezw eodk e'Jh th pzdk w?B{z BjhA ;h jh tZi/ ;B. ;{oi v[ZpD s/ fdB dk wkbe dk ;kE fdzdk j'fJnk sKrk
fdZsk. nZEo{nK Bkb w/ok ;kok fujok fog'oN d/Dh W.@ w?A pkT{ ih d/ ;tkb dk ikDdk. ukBD jB/o/ ftZu pdbD dh fsnkoh eo fyZudk ofjzdk j? go ed/ e[M BjhA
fGZfink fgnk ;h. fi; B{z t/y fJe tkoh itkp fdzfdnK fejk. fojk ;h. oks nkT[D bJh fdB d/ dotkz/ efjzdk. T[jBK dk ;kE BjhA SZvdk.
sK pkT{ ih th itke fij/ j' rJ/ ;B. ''pZ; p/N/ fiZE/ th ezw eo' T[; ftZu gfjb/ fdB s'A w/oh fvT{Nh S[o{ j' rJh s/ d;se d/ ojh ;h. ;Ve dhnK ns/
T[jBK d/ fujo/ d/ jktFGkt pdb rJ/ pzd/ B{z JhwkBdko sK j'Dk jh ukjhdk W. ;h. gsk BjhA w/o/ Bkb nkJ/ ugVk;h B/ d[ekBK dhnK pZshnK ir gJhnK ;B. Gkt/A xo ftZu g?f;nK dh pj[s b'V
;B. ;ukJh dk gZbk ed/ Bk SZv'. nkgD/ ;[Zy ikD s'A gfjbK tZv/ pkT{ B{z eh fejk fe ;h go fJj ;'u e/ nrb/ wjhB/ th fwb
''eh j' frnk nwo< fJj s{z o' feT[A bJh fe;/ d{i/ B{z d[Zy Bk d/t'. nkgD/ fJ; EK th ;G w/ok fynkb oZy oj/ ;B. w?A u[Zgukg pkzko 'u N[fonk ik ikD/ B/, w?A d[ekB nzdo ubk frnk. ;/
fojK<@ ckfJd/ bJh fe;/ dk B[e;kB Bk eo'! fojK. w?B{z fit/A nkgDk e'Jh gsk BjhA. bzw?B dh wdd Bkb pkT{ ih bJh w?A
''pkT{ ih w?B{z B"eoh fwb rJh W.@ ''rbs ezw eod/ j'J/ iK wkVk ezw T[jBK w/o/ Bkb fJZe pzdk j'o bk e'Jh ypo BjhA w?B{z nkgDh. w?B{z xo BthA ;kJheb th yohd bJh. X'sh ns/
''B"eoh fwb rJh<@ eod/ j'J/ i/ ;kB{z e'Jh BjhA t/ydk sK oZp fdZsk ;h. d'FfszB fdBK ftZu jh w?A ;kok gj[zuD dh e'Jh ekjb BjhA. BtK ;kJheb b? e/ th w/o/ e'b sBykj
''jK pkT{ ih w?B{z ;oekoh B"eoh fwb zo{o t/ydk W.c/o oZp s'A sK pzd/ B{z voDk ezw ;wM fbnk ;h. w?A ;t/o/ xo'A N[odk. ftZu'A g?;/ pu rJ/ ;B.
rJh.@ jh ukjhdk W.@ wK w/o/ bJh vZp/ ftu o'Nh g?e eo fdzdh. ni/ w?A E'Vk nZr/ frnk jh ;h fe
''eh efj fojK< fes/ s{z ;kvk fdb ni/ pkT{ ih dh rZb fJZE/ she jh ;kok fdB bk w?A gzi ti/ she xo w/oh Bzo ;kVQhnK dh fJZe d[ekB s/ ubh id'A w?A d/o Bkb xo gj[zfunk sK wK
oZyD bJh M{m sK BjhA p'b fojk.@ w/o/ gj[zuh ;h fe wK d' gb/NK ftu ;kv/ bJh gj[zudk. rJh. s/ pkT{ ih fceo eod/ j'J/ w/oh T[vhe eo
fGZi/ fujo/ tZb t/yfdnK pkT{ ih p'b/. row eVkj pDk b? nkJh. oj/ ;B. w?A ;kJheb pkjo ;N?Av s/ yVQk
''bZv{nK Bkb w{zj fwZmk eotk e/ ''g[Zs xo 'u pj[s fdBK pknd y[Sh nZi fJZe wjhBk g{ok j' frnk ;h e[M fuo w?A d[ekB d/ pkjo yV'sk eo ewo/ nzdo dkfyb j'fJnk.
pzdk M{m fet/A p'b ;edk W pkT{ ih<@ nkJh W. nkgDk w{zj sK fwZmk eo, fJZE/ ezw eofdnK. w?B{z sBykj fwbh W. d[ekB tZb Mkedk fojk. pkjo ShS/ d/ d'
T[jBK d/ ;tkb dk itkp fdzfdnK w?A nkgD/ pkT{ ih dk w{zj th fwZmk eotk.@ nkfc; d/ ;ko/ eowukoh nkgDh fvT{Nh S'e/SK ftZu n"osK d/ wkvb pj[s ''p/ s{z feZE/ fojk fJzBk fuo< d/y
fejk. fJzBk nky wK c/o o;'Jh tZb ubh g{oh eo ns/ sBykj b? xoK B{z ub/ rJ/ ;'jDhnK ;kVQhnK pzBQh yb's/ ;B. T[jBK ;kvk sK fceo Bkb eh jkb j' frnk j?.''
''w/oh pkT{ ih g';N nkfc; wfjew/ rJh. B/. go fJZe w?A jK fijVk fJeZbk jh B{z t/y c/o gsk BjhA wK fet/A w/o/ zfjB
'u B"eoh bZr rJh W. fJj w/o/ fwZso pkjo Gkt/A ni/ jB/ok ;h ns/ mzYh nkfc; dh e[o;h s/ p?mk jK. ftZu nk rJh. ozr fcZNh X'sh pzBQh w?A e[ZM BjhA p'fbnk. pZ; jZE 'u cV/
i;ftzdo eoe/ fwbh W. T[; d/ v?v g';N oks dk nyho ;h go w/oh nZy ;t/o/ i'VFs'V eoB tkbh wK. w/o/ edw nkg/ g?eN 'u'A X'sh B{z pkjo ezY wK B{z d/ fdZsh.
nkfc; wfjew/ d/ ;G s'A tZv/ nj[d/ s/ ;d/jK jh y[ZbQ rJh. yk;k fuo w?A fp;so w/o/ jZE ftZu sBykj tkb/ g?;/ cV/ d[ekB nzdo B{z N[o gJ/. nzdo gfjbK jh
jB. fJj T[jBK dhaaa.@ 'u bzwk fgnk nkT[D tkb/ ;'jD/ fdBK j'J/ B/. fJzBh tZvh oew fJ; s'A gfjbK w?A fszBFuko rkje p?m/ ;kVQhnK yohd oj/ wK B/ gfjbK w/o/ tZb t/fynk ns/ c/
ni/ w/oh rZb fJZE/ she jh gj[zuh ;h pko/ ;'uD bZrk. fiBQK B{z w?A fynkbK ed/ BjhA ;h t/yh. w?A T[jBK B{z fBjkodk ;B. w?B{z t/y ;/bzw?B B/ w/o/ e'b nk o X'sh wZE/ Bkb bk T[; B{z Bw;ekfonk.
fe w/o/ B/V/ yb"sh wK ewo/ nzdo fJZe ftZu jh j'o y{p;{os pDk pDk t/y fojk ns/ w[V w[V frDB bZr iKdk jK. jo g[ZfSnk,
gk;/ pDkJ/ wzfdo ;kjwD/ yVh j' rJh. ;h. tkoh T[j o[gJ/ T[sB/ jh ofjzd/ B/. Bk ''pkT{ ih nZi w?B{z gfjbh sBykj
T[; d/ d't/A jZE i[V rJ/. T[; B/ d't/A nZyK nkT[D tkb/ ;'jD/ fdB fit/A w/ok xNd/ B/ s/ Bk tXd/ B/. ''eh ukjhdk W pkp{ ih<@ fwbh j?. w?A s[jkv/ bJh th e[ZM b? e/
pzd eo bJhnK. T[j w{zj ftZu e[M p'b th fJzszko eo oj/ ;B. ''wK bJh fJZe X'sh ukjhdh W.@ w?A nkfJnK.''
ojh ;h. w?A nkgDhnK ;kohnK fJZSktK dh e[o;h s/ p?mk w?A bzp/ bzp/ fj;kp ;/bzw?B B{z fejk.
rohp nkdwh ;koh T[wo oZp e'b'A g{osh eoKrk. ;G s'A gfjbK wK ns/ pkT{ i'VD bZr iKdk jK. ''p?m ikT[.@ T[; B/ w/oh b'V B{z fJj nky w?A pkT{ ih dk jZE cV
e[M Bk e[M wzrdk jh ofjzdk. T[; dhnK ih dhnK y[ShnK w'VKrk. sBykj d/ g?;/ GKgfdnK fejk. T[jBK B{z pkjo tZb b? N[fonk. T[jBK B{z
w[SfebK T[; B{z nfijk eoB bJh wip{o fwbD s/ uzr/ ns/ tZv/ SkfJoK dhnK T[j fj;kp ftZu ;G s'A gfjbK pkT{ E'V/ fuo ftZu jh T[; B/ w/o/ ;kjwD/ BtK ;kJheb ftykfJnk.
eodhnK ofjzdhnK B/. T[; d/ ezw c/o g{o/ feskpK yohdKrk. nkgDh bkfJpo/oh ih ;kjwD/ nk iKd/ B/. T[jh pj[s S[o{ s'A X'shnK dk Y/o bk fdZsk. w?B{z ;wM BjhA
th j[zd/ ofjzd/ B/. ftZu j'o tkXk eoKrk. y{p gVQKrk. EZe/ EZe/ w[SfebK Bkb i{Md/ j'J/ pkp{ ;h nk ojh fe w?A wK bJh fe; soQK dh X'sh nfijk j'D s/ fJzB/ tfoQnK pknd w?A
id'A T[; dk e'Jh ezw g{ok BjhA uVQdk pj[s e[M BtK fbyKrk fijVk o;kfbnK ih. o'z N[ZfNnk fijk ;kJheb cVh jB/ yohdK< nyho w?A ;/bzw?B dk ;jkok gfjbh tko x;w?b/ fij/ ukBD ftZu
sK T[j fJj nky 'oZp dh woih W', nypkoK ftZu Sg/rk. b'e w?B{z gVQDr/. o/ j'J/ xo nzdo dkyb j' oj/ pkT{ ih. b?Dk jh mhe ;wfMnk. pkT{ ih d/ EZe/ j'J/ fujo/ s/ y[Sh dhnK
;zs[SN j' iKdk. nkgD/ wB B{z ;wMk w/ok j'o BkT[A j' ikt/rk. gkmeK ftZu ''GkJh ;kfjp w/oh wK e'Jh behoK t/yhnK ;B.
tkXk j't/rk. fJzB/ ;kbK s'A w?A T[jBK B{z fi; soQK gzikjFgutzik ;kbK dh W. w/o/ pkT{ ih
gsk BjhA bZrk fezBk fuo w?A fJ;/ dk t/ydk nkfJnk T[j ;kok e[M fJZe th ;kv/ Bkb jh ofjzd/ B/. s[;hA wK bJh BtK ;kJheb t/y pkT{ ih e[ZM BjhA
soQK ws/ gekT[Adk fojk. fcbw tKr w/ohnK nZyK ;kjwD/ x[zwD nkgDh g;zd dh e'Jh X'sh d/ d't' pj[s p'b/. pZ; T[jBK w?B{z pKj s'A cV fJt/A
pkjo ni/ E'VQh o'SBh j'Jh ;h fe w?A bZr iKdk W. w/jopkBh j't/rh. w?B{z f;b?eN eoBh nkgDh fjZe Bkb bk fbnk, fit/A w?A
fp;sok SZv fdZsk. wK o;'Jh 'u nZr w[Sfeb ikg ojh W. go jK X'sh pj[sh T[jBK ;kjwD/ fJe tkoh c/o S'Nk pZuk
T[jBK dh wip{oh, T[jBk dh p/p;h ehwsh BjhA j'Dh ukjhdh.@ pD frnk ;h.
w?B{z u?B BjhA b?D fdzdh. fit/A T[j w/ohnK e[M fuo bJh ;/bzw?B X'shnK tZb
nZyK ;kjwD/ bkuko j'J/, p/p; j'J/ yV/ n?;a;keh
B/. T[j i' eod/ B/ T[; s'A tZX eoB s'A
n;woE B/. T[jBk d/ tZ; 'u BjhA fJ;
s'A tZX eoBk.

fet/A T[jBK w?B{z gkfbnk. fet/A
gVQkfJnk. fet/A tZvk ehsk. w/ohnK

ejkDh ckek

fpoX ntZ;Ek ftZu g[Zi/ pkp/ eodh dh nktki rbh ftu'A r[io gsBh pz;', g[Zso whsk s/ Xh ;zsh G?DK dh p/j[owsh dk nkbw xD/ jB/ dh EKt/ nfij/ jkbks ftZu th fJj
joBkw/ B/ ;ZE ftZu p?mh YkDh d/ ;kfwb ;B, fJjBK d/ wBK nzdo th o/ tKr{z uko/ gk;/ c?b frnk. Go/ wzB gfotko tkfjr[o{ dk ;[eokBk eoBk
efjD s/ iZrphshnK s/ jZv phshnK oj/ fgzv tk;hnK d/ ezBK ftZu wX[o nkgD/ g[ofynK tKr jh b'VtzdK Bkb s/b{okw d/ gfotko B/ th Bk G[Zbdk. ;kok gfotko o'ih o'Nh
d/ BZe' BZe gNko/ ftu'A fJZe iZr dh jo ;zGt ;jkfJsk eoB d/ r[D Gfonk GokfJnk xo SZv e/ ikB dh d/ nkjo ftZu n?;k i[Ndk fe fJj
phsh ;KMh eofdnK, rZb s'oh fe ;zrhs x'bdh ;h. ;kok gfotko B/e pky{ph ;w'J/ j'J/ ;B. rZb eh ;bkwsh bJh fofcT{ih e?Ag ftZu th gsk Bk bZrdk fe fdB ed'A
;zB 1947 s'A gfjbK d/ Gkos d/ ;{p/ gfotko y[;jkbh Gog{o ihtB p;o ;oB bJh. fJ; gfotko d/ y[;jkbh ufVQnk s/ ed'A fSfgnk. E'jV/ no;/
gzikp dh gZSwh r[Zm ftZu t;/ fJZe ubD s/ oZp dk ;[eokBk eoB tkbk eo fojk ;h. bzph r[bkwh s'A pknd d/ fdB ysw j' u[Ze/ ;B ns/ j[D pknd fdB fcoB bZr/ s/ fJj
fgzv ftZu s/b{ okw d/ g[oy/ pVh ;zB 1947 ftZu d/; nkikd j'fJnk fJj t;dk o;dk gfotko dkD/ dkD/ gfotko w[V uVQdhnK ebK tZb
nwB-u?B dh fizdrh p;o eo oj/ ;h. fe;/ d/ d[Zy dod ftZu fXo pD s/ d/; d/ d' N[eV/ j' rJ/ fJZe fjzd Bz{ w[Eki j'fJnk j' frnk. go fJ; tXD bZrk. ob e/ ehs/ ;zxo; s/
;B. fJ; gfotko dk fJbke/ ftZu s/ d{ik gkfe nytkfJnk. ;{pk n"y/ ;w/A s/ gfotko B/ nkgDk J/ek fwjBs d/ pbp{s/ e[M ;kbK ftZu
uzrk n;o o;{y th ;h. b'VtzdK dh e/ yVBk, s/b{ okw d/ g[ofynK d/ gzikp dh th tzv j' rJh/ - fJZe s/ j";bk pDkJh oZfynk. ;kok fJ; gfotko dh nkwdB ftZu uzrk
wdd eoB bJh fJj gfotko jw/;K bfjzdk s/ d{ik uVQdk gzikp gfotko Bt/A f;o/ s'A nkgDh sedho tkXk j'D bZrk . wzdjkbh d/ d"o d/
ssgo ofjzdk. iwhB d/ uko f;nkV ;[Gkn ftZu ;w'fJnk j'fJnk ;h. ;ko/ nytkfJnk. s/b{okw dk fgzv bfjzd/ pDkT[D fwjBs -wid{oh d/ okj s[o p[o/ tes Bz{ ;[gB/ dh fBnkJhA G[Zb
e'b j'D d/ Bkb Bkb wZMK dk tgko gzikp d/ y[D/ fgnk . tzv d/ Bkb jh fgnk . b'VtzdK dh fdb y'bQ e/ wdd e/ gfotko nkgD/ g[ofynK d/ gkJ/
th uzrk uZbdk ;h. xo ftZu d[ZX XowK d/ b'e fJ; gfotko dh oZi e/ dzr/ c;kdK dk d"o th nkozG j'fJnk, eoB tkbk fJj gfotko j[D bhj'A g{ofBnK s/ w[V gfjok d/D d/ ;woZE
djhA dh e'Jh ewh BjhA ;h. sVe;ko nkgD/ th gokJ/ fd;D bZr/. bj{ dk bZEh rZvh tKrz{ ihtB pshs eo j' frnk.
ukNh ftZu wXkDh gk e/ djhA foVedh skohc eod/ s/ g{ok wkD ;fseko ozr ;c/d j' frnk. fuoK dhnK ;KMK fojk ;h. eJh eJh fdB g/N Go ykDk
dh ;[nkDh uzB' dh GiB pzdrh th fcZehnK g?D bZr gJhnK. XhnK th Bk fwbDk . e[dos s/ o';k eoB oki e[wko ;kj'tkbhnk
th fdzd/. do s/ nkJ/ ;tkbh Bz{

ed/ fBok; Bk eod/ . fgzv

ftZu fe;/ dh Xh-G?D dh ;kdh j[zdh

sK fJj gfotko nkgD/ xo nkJh

pkoks tKrz{ w'joh G{fwek fBGkT[Adk.

e[dos B/ fJ; gfotko Bz{ XB d"bs

s/ i/ok th tZvk pyf;; ehsk j'fJnk

;h. s/b{okw d/ g[ofynK dh d{ih ghVQh

ftZu s/b{okw s'A fJbktk T[; dh

45 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016

ejkDh GNehnK o{jK

n?; ;keh

e[o;hnK s/ p?m/ ;ko/ iD/ T[Zm e/ yV/ ;oeko B/ T[; B{z wkBsk d/ fdZsh@ ubh rJh j[zdh j?, fiZE/ pkJh Xosh dk Go nkfJnk, nktki fit/A T[jd/ ;zx 'u n?; ;keh
j' rJ/. T[BQK nZyK pzd eo bJhnK. fujo/ s{z fceo Bk eo ;[ytzs s/oh th e'Jh iht ihT[AfdnK sK gj[zu jh BjhA nNe rJh.
E'VQ/ nZr/ B{z M[ek bJ/. w{zj d[Zy Bkb ;edk. nkt/Ark sK nZgK X[Zg/ p?fmnk eoKr/. w?A
bweke/ bzp/ eo bJ/ T[BQK B/. ;oeko d/ xo g[ZS g?D tkbh j?. s?B{z T[; ''go ;[ytzs fJe rZb dZ; id'A s?B{z nkgDhnK ;kohnK BthnK ejkDhnK
b/ye Bkb'A th tZvk g[o;eko fwb/rk. w?A ''go ;[ytzs s{z T[Zgo feE/ ofjzdk<@ ew/Nh dk w?Apo ouBk B{z tXhnk efj ;[DktKrk. c/oaaaaT[ZE/ sK n;hA fJeZb/ th
fJj fJe jkb ewok ;h fiZE/ jo T[; B{z s;Zbh fdzdk j'fJnk efjzdk. w?A T[; dh rZb eZN g[ZfSnk. b/ye dh feskp g[o;feqs eotk fdzdk sK sK j'tKr/. T[ZE/ fe;/ B{z e'Jh fceo BjhA.
wjhB/ fwEh sohe B{z ;kfjse ;Gk j[zdh T[; nzdo vo BjhA j[zdk fe ebQ B{z gkso T[ZE/ sK ;ko/ nkgD/ ftu w;s ofjzd/ B/.@
;h. fi; ftZu ;Zd/ rJ/ b/ye nkgDhnK go T[j fdB sK nkfJnk jh BjhA. T[j ''pkJh T[Zgo sK EK jh EK j?. c/o tor T[;B{z eh ej/rk id'A T[j ouBk B{z e[M fuo bJh T[j u[Zg j' frnk go c/o
ouBktK g/S eod/ ;B. nyho 'u T[BQK sK ;BwkB ns/ fJBkw dh T[vhe eodk- nkswk B{z sK EK dh b'V j[zdh jh BjhA. T[j gVQ/rk<aaaaaasKaaaaaa<@ fit/A woh fijh nktki Bkb T[; B/ fejk,
ouBktK s/ nkb'uBk j[zdh ;h fijVh ;Gk eodk N[odk pfDnk. dk fejVk e'Jh nkeko j[zd?. EK bJh sK
'u nkJ/ :{Bhtof;Nh d/ gq'c?;o :{Bhtof;Nh Xosh d/ b'e jh wko XkV eod/ B/. Bkb/ w/ok ;tkb nX{ok jh ofj frnk, go ''nZSk pkJh ubK j[D w?A.@ w/o/ w'Y/ s/
d/ vkeNo iK e[M yk; pzd/ eod/ ;B. ;Gk ftu id'A th e'Jh b/ye tXhnk T[; EK w?A fJeZbk E'V/ jK. T[Zgo sK pkJh ;[ytzs s[ozs w/oh rZb eZN itkp fdzdk jZE Xo T[j p'fbnk. ''E'Vk fuo j'o pfj
ejkDh gVQdk sK T[j pj[s nkBzd wkDdk. w/o/ fij/ nDfrDs ihtK dhnK nkswktK j'fJnk p'bD bZrk, ik ;[ytzs.
gq'rokw S[o{ j'D s'A gfjbK ;Gk d/ go id'A fe;/ b/ye dh ouBk fYZbh j[zdh GNe ojhnK B/. T[BQK ftu'A pj[shnK sK
;zukbe B/ ;kfonK B{z fJe fwzN bJh yVQk s/ jkb ftu p?mk T[; B{z ikDB tkbk e'Jh d[yh B/. j? th mhe pkJh id'A iht j/mK s'A ''fJe f;nkDk gkme tor fJ; soQK ''BjhA pkJh w?B{z ikD d/. w?B{z sK
j'D bJh fejk ;h. c/o fJ; soQK j[zdk th nkb'ue wzu s/ nk T[; dh gqSzSk eodk n"yk j', d[yh j' T[go iKd? sK T[; B{z T[go j'D s/ zo{o o"bk gkT[Adk j?, go sK th e[M gfjbK jh d/o j' rJh j?.@
ed/-edkJh ;h, id'A e'Jh b/ye nkgDh sK ;[ytzs B{z fJzBk r[Z;k uVQdk fe T[j th fet/A nkokw fwb ;ed?. T[go ik e/ th BjhA j[zdk. s{z w/oh rZb ;Zu wzB pkJh w?B{z
;z;koe :ksok g{oh eoe/ ufbnk iKdk nkgDh EK s/ T[m jkb ftu pkjo fBeb sK T[; B{z d[y jh fwb/rk. sK fJt/A brdk fe j[D sK pj[s ;oekoh ''feT[A aaaaaekjdh d/oaaas{z feZE/ ikDk
;h. gq'rokw S[o{ j'D s'A gfjbK T[; b/ye iKdk. i/ ouBk g/S eoB tkbh e'Jh fJBkw fwbd/ jh fJ; soQK B/. uzrk j?aaaaaa<@
dh nkswk dh SKsh bJh ;ko/ ifDnK B{z fJ;soh b/fyek j[zdh c/o sK nkb'ueK dk fJe rZb j'o pkJhaaaaa. T[Zgo eo'VK j'fJnk pkJh w?A S/sh N[o frnk. id'A w?A
yVk j'Dk g?Adk ;h. ni th ;ko/ ;zukbe otZJhnk T[; bJh jw/Sk jh Bow j[zdk. ftu'A e'Jh fJe nZXh nfijh nkswk th fiT{Adk ;h w?B{z sK nkgD/ Bkb fJj' frbk ''ikDk j? pkJh. T[ZE/ T[go fJe
d/ efjD s/ fJe fwzN bJh yV/ j'J/ s/ c/o e'Jh b/fyek eJh tkoh fJzBh tXhnk j[zdh j? fijVh pqjwbhB j' iKdh j?, w'eS ;h fe w/oh b/yDh ftu e'Jh xkN j?. w?A rkfJph skes j? fijVh ;kvhnK o{jK B{z
p?m rJ/. ejkDh gVQdh fe gq'rokw w[ZeD s'A eJh dh gqkgsh eo b?Adh j? p; pkJh d/y' w/ok tXhnk ejkDhnK BjhA fbydk. go pkJh ;z;ko 'u ftuoD bJh jo o'i fszB
fdB pknd she th ;[ytzs T[; dh gqSzSk Bzpo th ed'A bZrdk. fJzM sK w?A e'Jh p[ok j[D w?B{z e'Jh frbk BjhA fe;/ Bkb. w?B{z xzfNnK dk tes fdzdh j?. c/o o'i Skwh
id'A th w?A ed/ whfNzr ftZu nkT[Adk eodk ofjzdk. ezw BjhA ehsk d/y' foibN eh fBebdk ;koh rZbQ dk i' gsk bZr frnk j?. fijV/ ;kvh sK jkzoh th bZrdh j?.@
jw/Sk jkb ewo/ d/ nyho e[o;hnK dhnK th g[o;eko j[D she fdZs/ rJ/ s/ fiBQK
fgSbhnK d' eskoK SZv e/ p?mdk. fJ; go nZiaaaaaaaa. w?A fJeZbk nk e/ ''Xosh s/ ofjD tkb/ iht ns/ T[go B/ fdZs/ w?A T[BQK ;G nzdo Mke e/ t/fynk ;kfjs ;Gk dk go'rokw ed'A w[Ze
soQK eoBk w?B{z uzrk bZrdk ;h. id'A fe fgSbh esko ftZu e[o;h s/ p?m frnk jK. GNedh nkswk ftu eh e'Jh coe j?<@ w?A p; T[BQK ftu'A e[M jh b/ye n;bh fJBkwK frnk w?B{z sK fJj ypo BjhA bZrh.
w/o/ nkb/-d[nkb/ dhnK e[o;hnK ne;o ni w/o/ Bkb tkbh e[o;h ykbh j?. ;[ytzs ;[ytzs dh bzph rZb eZN g[ZfSnk. d/ jZedko ;B. ;[ytzs dhnK rZbK fezBhnK ;ZuhnK ;B
ykbh j[zdhnK ;B feT[A fe nfijh whfNzr i' T[ZE/ BjhA j?. w/ok wB pj[s T[dk; j?. fe ;kB{z sK gsk BjhA bZrk fe wzu s/ p?mh
ftZu xZN jh pzd/ nkT[Ad/ ;B. T[j w?B{z pj[s :kd nk fojk. ;Gk d/ coe j? pkJhaaaapj[s coe j?aaa. T[; '';Zu pkJh fJe rZb s?B{z j'o dZ;K. fJ;soh b/fyek B/ ed'A ejkDh gVQh< wzu
;zukbe B/ g'qrokw S[o{ eoB s'A gfjbK EK nkswk ;oho ofjs i' j[zdh j?. c/o iht fJ; ;Gk ftu eJh pzd/ sK e/tb J/; eoe/ s/ p?m/ d't/A eth th eftsk-gkm eo u[Ze/
w/o/ yZp/ gk;/ dh Bkb tkbh ;hN s/ ;[ytzs dh, T[; dh fbyDh dh pj[s gq;z;k dh T[j nkswk fijVh fe;/ B{z fd;dh BjhA nkT[Ad/ B/ feT[A fe T[BQK tZb'A gVQh rJh ;B.
jw/Sk w/ok fwZso ;[ytzs p?fmnk j[zdk ;h. ehsh. T[; dhnK ejkDhnK dk fzeo fes/ th ik ;edh j?. e'Jh o'e N'e BjhA ouBk dh ;whfynk i' eoBh j[zdh j? ns/
xo'A fJZem/ ub/ n;hA p; okjhA whfNzr ehsk. T[; d/ Bktb B{z ;okfjnk. fco T[;B{z. T[j sK Xosh s/ ofjzd/ fe;/ th iht pkJh wi/dko rZb sK fJj j? fe T[BQK ;[ytzs B/ e[o;h s'A T[Zm fJe tkoh wzu
ftu gj[zud/. go nZiaaaaaaa< ;kfonK B/ fJe fwzN dk w"B tos oZfynk. d/ ;oho nzdo gqt/S eoe/ T[; d/ fdb s/ ftZu'A eJhnK B{z sK nkb'uBk eoB dk tZb t/fynk fi; s/ ;Gk dk ;zukbe,
T[efonk ;G e[M gVQ b?Adh j?. T[; d/ wB G'ok th frnkB BjhA. T[j sK ;Gk ftu ejkDheko b/fyek ns/ d' eth p?m/ ;B.
w/o/ Bkb tkbh e[o;h ykbh j?. w/ok S'e ;Gk ysw j'Jh sK w?A e[M fuo dh jo fJe rZb B{z ;wM ;edh j?. jkzoh jh J/; eoe/ brtkT[Ad/ B/ feT[Afe
;kEh ;[ytzs whfNzr ftu jkzo Bjh. fJe nZyK pzd eoe/ e[o;h s/ pfj frnk. nzdo T[BQK gqXkB d/ nkfynK gVQh rJh ouBk fJ; s'A pknd T[j pkjo tZb N[o
jcsk gfjbK fpwko g? e/ T[j ubkDk eo pj[s wkVk-wkVk j' frnk ;h. ;[ytzs dh ''T[j t/y pkJh ;G s'A nrbh esko pko/ e[M sK p'bDk zo{o j[zd?.aaaa. bzph rbQ fgnk. jkb d/ w/B r/N s/ gj[zu T[; B/ sK
frnk ;h id'A fe T[jdh T[wo sk w;K xkN wfj;{; j' ojh ;h. o'efdnK-o'efdnK 'u ;zukbe Bkb fijVk Bhbh gZr tkbk eodk j'fJnk ;[ytzs e[M fuo bJh u[Zg fJe tkoh th fgZS/ w[V BjhA t/fynk. T[j
;ZmK s'A E'Vh jh T[Zgo ;h. ;Gk d/ ;zukbe th w/ohnK nZyK gkDh Bkb Go rJhnK. b/ye p?mk, fi; dhnK ejkDhnK dhnK d' eo frnk fit/A p'bdk j'fJnk T[j pj[s sK T[;/ soQK u[g u[g, T[dk; fijk jkb dk
B/ T[; bJh, fJe fwzN dk w"B oytkfJnk feskpK jh SghnK B/ fijVk gkmeK ftu EZe frnk ;h. go c/o w?A jh T[; u[Zg B{z tZvk dotkzk y'bQ pkjo fBeb frnk.
;h. go sd/ fe;/ B/ w/o/ w'Y/ s/ jZE Xfonk. pj[sk jowB fgnkok BjhA, pj[sk s'fVnk.
SkfJd e'Jh b/ye iK ;Gk 'u nkT[D ;okfjnk BjhA iKdk go aaaT[; B{z d{i/ jkb ftZu gq'rokw ni/ th ub fojk
;[ytzs ns/ w/ok pj[s bzpk ;kE fojk tkbk pzdk j't/rk, fJ; bJh w?A ;'udk ejkDh ;zqrfj s/ jh ;oeko tZb'A g[o;eko '';[ytzs s?B{z T[ZE/ fet/A bZrdkaaaaa<@ ;h. Gkt/A w/o/ wB dh Bzo sK pkjo
fijVk pugB s'A S[o{ j'fJnk id'A wkfgnK j'fJnk nZyK pzd eo p?mk fojk. e[M fuo fwb u[Zfenk j?. ''eh dZ;K pkJh fJzM sK T[ZE/ ;G e[M dotkz/ tZb ;h fi; ftu'A e[M fuo gfjbK
;kB{z ;e{b gVQB gkfJnk ;h, c/o ;e{b pknd id'A w?A nZyK y['bQ e/ Bkb dh e[o;h mhe j? go w?B{z T[ZE/ fJeZb pj[s wfj;{; ;[ytzs pkjo nk frnk ;h, go aaaw?A
ekbi ;koh gVQkJh No/fBzr B"eoh ns/ s/ p?m/ pzd/ tZb t/fynk w/oh sK uhe jh pkJh w?A sK ;wMdk ;h fJj pj[s j[zdh j?. w/ok nzdo nZi pj[s Gfonk ;kjwD/ wzu tZb t/y fojk ;h fiZE/ wkfJe
ftnkj she T[j w/o/ Bkb Bkb N[odk fojk fBebdh-fBebdh ofj rJh. w?A w;K jh tZvk b/ye j? fi; dh wkBsk d' ejkDh Gfonk ;h sK jh s?B{z fwbD nk frnk. B/V/ yV'sk :{Bhtof;Nh dk fJZe gq'c?;o
;h. ;kvh ;KM fes/ th BjhA N[ZNh. fes/ th nkgD/ nkg B{z p'funk, nkgD/ nkg B{z ;zrqfj SgD s/ jh fJzBh tX rJh fe T[E/ w/o/ fJeZb/ dk G'ok th ihn BjhA ;N/i s/ p?mh ejkDheko b/fyek okjhA
nZv BjhA j'J/ n;hA. jo EK w?A T[; B{z ;KfGnk, n;b ftu rZb jh nfijh j' ;oeko B/ fJ; B{z ;BwkfBs eo fdZsk. w?A bZrdk. xo pj[s :kd nkTAdk. pZu/ gVQh rJh ejkDh dh nkb'uBk eodk
nkgD/ Bkb-Bkb t/fynk. w?A fes/ th rJh ;h. w/o/ Bkb tkbh e[o;h s/ ;[ytzs woB pknd fJjd/ nzdo tVe/ t/fynk. pj[s :kd nkT[Ad/ B/. s/oh Gkph pj[s j'fJnk ejkDh dhnK skohcK d/ g[b pzBQ
fJeZb wfj;{; BjhA ehsh. p?mk ;h. T[;B/ jh w?B{z T[dk; t/y w/o/ w'Y/ gsk fJ; B/ fJj g[o;eko fet/A gqkgs :kd nkT[Adh j? ns/ s{zaaaaaa, fojk ;h.aaaaans/aaaa!
s/ jZE Xfonk ;h. ehsk<@ ''s{z th uZb pkJh w/o/ Bkb. T[ZE/ T[Zgo
n;b ftZu n;hA d't/A fJe' Sfjo d/ n;hA d't/A fJZem/ ojKr/. e[o;hnK s/ p?m/ ;ko/ iD/ w?B{z fit/A
ofjD tkb/ ;h, ;r'A fJe' w[jZb/ d/ th ;h. '';[ytzs s{zaaaaaaaa<@ w/o/ w{zj'A w;K d' fJzBk nky ;[ytzs w/o/ tZb t/yD aaaaaaaago w/o/ Bkb s{z fet/A ik nZX ;[Zs/ fij/ ikg/aaaaaa. fit/A T[BQK dh sK
n;hA gokfJwoh ;e{b 'u gfjbh iwks s'A Spd pkjo fBeb/. bZrk. T[; d/ J/; ;tkb s/ w?A BKj ftu ;ed?Aaaaaaa< id'A she pzd/ d/ ;tk; g{o/ nkb'uBk ftu e'Jh th o[uh BjhA ;h.
jh fwZso pD rJ/ ;h. gVQkJh g{oh eoe/ f;o fjbk fdZsk go p'fbnk e[M BjhA. BjhA j' iKd/ T[j nkgD/ u'b/ ftu'A fet/A
n;hA fJeZfmnK Nhuo No/fBzr ehsh. c/o ''jK pkJh w?A jKaaaa! s{z T[dk; ;h fJ; pkjo fBeb ;edkaaaaa. e'Jh BjhA s{z n?;a;keh
d't/A ;e{b wk;No bZr rJ/. B"eoh ;oekoh bJh w?A s?B{z fwbD nk frnk. s{z fceo Bk '';[D pkJhaaaa;[ytzs B/ rZb nZr/ S[o{ nkgDk tes g{ok eo b? c/o s{z th T[go c'B 0061-403848789
;h. fJe u'A d{i/ ;e{b 'u pdbh j[zdh eo fJ; t/b/ w?A s?B{z jh fd; fojk jK. jkb ehsh, nk ikthA. w?A s/o/ nkT[D she T[E/ s/oh
ofjzdh. eJh tkoh n;hA fJe' ;e{b 'u ftu p?mk e'Jh th w?B{z BjhA t/y ;edk.@ T[vhe eoKrk. w?A sK T[ZE/ GNedhnK o{jK f;vBh nk;N/qbhnk
fJeZm/ j' iKd/. wkfgnK dh g;zd dh e[Vh fJ; B{z fJj g[o;eko fJ; dh tXhnk s/ eJh ejkDhnK th fbyhnK B/. w?A sK
Bkb ftnkj j' frnk. n;hA d'-d' pZfunK go s{z sKaaaaa.@ Spd w/o/ w{zj 'u nNe/ b/yDh eoe/ E'VQ/ jh fwfbnk. n;b ftu T[BQK s/ fJe Bktb th fbyD dh ;'u fojk
d/ fgsk pD rJ/. ofj rJ/. go rZb g{oh eoB bJh w?A c/o fJjBK fJBkwK dh u'D eoB bJh ;oeko jK, nfijk Bktb fi; ftS/ s/ ni she
p'bD bZrk. B/ fJe ew/Nh pDkJh ;h. e[dosh T[; fe;/ B/ BjhA fbfynk.
;[ytzs B/ ekbi t/b/ s'A jh fbyDk ew/Nh ftu fJe pzdk b/ye dh gsBh dk ''T[go pj[s y[bQh EK j? pkJh. s{z
S[o{ eo fdZsk ;h. T[j ejkDhnK fbydk s{z sK ;[ytzs wo frnk ;h. w?A jh s?B{z foSs/dko fBeb nkfJnk. p; c/o eh
;h. id'A T[jdh gfjbh ejkDh fJe Bkwh BjkfJnk ;h. s/oh wJhns fsnko ehsh b/ye sK o'z jh T[BQK d/ xo ufbnk iKdk. ;[ywBh ;kfjp
o;kb/ ftu Sgh sK T[j pj[s y[S j'fJnk ;h. s/oh wib; ftu Gkt/A j'o th eJh ed/ T[BQK d/ pZfunK bJh fyv"D/, ed/
;h. T[; fdB T[j w/o/ Bkb fezBK fuo rZbK b/ye ;B, ftdtkB ;B s?B{z ikBD tkb/ foSs/dko dh gsBh bJh ;kVQh ns/ ed/ r[opyShS f;zx B/ pV/ T[dk; wB Bkb T[ikro f;zx B{z dZf;nk, ':ko nZi
eodk fojk, nkT[D tkb/ fdBK dhnK ;B go w?A jh s?B{z bKp{ bkfJnk ;h. w?B{z foSs/dko bJh wfjzrh nzro/zh Sokp dh Sfjo pj[s ezw ;h ns/ ;kok fdB Sfjo ftZu x[zwdk fojk, Sfjo ftZu r[o{ noiB
rZbK id'A ;kfjs ftZu T[jdk BK j't/rk. sK fJj th u/s/ j? s/o/ wfonK s/ fet/A uheK p'sb b? iKdk. ;kfjp ih dh nd[Zsh Sjkds B{z ;wogs doiBK SphbK bZrhnK j'JhnK ;h. jo
id'A T[; d/ pj[s ;ko/ gkme j'Dr/. id'A wkohnK ;B Gkph B/, fet/A s/ohnK d't/A Sphb s/ ezB gkVthA ntkz ftZu bZuo rkfJeK tZb'A rkJ/ j'J/ Xkofwe nky/ iKd/
T[; dh jo EK g[ZS j't/rh. e[VhnK ftobkg eo ojhnK ;B! ''pkJh fJzBk i[rkV eoB s/ g[o;eko rhs tZi oj/ ;h, g{o/ Sfjo ftZu fJZe th Sphb BjhA bZGh, fiZE/ pkp/ r[o{ noiB
sK fJ; B{z fwbDk jh ;h. w?A sK ;'udK ;kfjp tZb'A ou/ nkfd rqzE ';qh r[o{ rqzE ;kfjp' dh pkDh iK fco pkp/ dh nkgDh
c/o fJZe fdB nfijk nk th frnk w?A ;[ytzs e'b'A phshnK eJhnK rZbK fisBh w/jBs J/; B/ foSs/dko B{z y[S T[ukoh pkDh ;[ywBh ;kfjp dk gkm o;fGzBh ntkz ftZu brkfJnk j't/.
id'A T[; B/ fwjBs ns/ fJwkBdkoh Bkb g[ZS bJhnK eoB bJh ehsh i/ fes/ fJzBh fwjBs fJj
;kfjs ftZu ;Zu-w[u jh nkgDh EK pDk nkgDh b/yDh s/ eodk sKaaaaaa< fJj ;[D e/ T[ikro f;zx th r[opyShS f;zx dh T[dk;h B{z jzYkT[D bZr fgnk.
bJh. T[j ejkDhnK fbydk frnk ns/ ''s{z mhe fejk pkJh. w?B{z ;G u/s/ j?. fJetke f;zx gZNh
T[jd/ ejkDh ;zrqfj Sgd/ rJ/. T[BQK dh w?A sK ;Zu-w[Zu jh wo frnk jK. s{z w?B{z ''s{z SkfJd wzB/ Bk pkJh eJh iD/ sK
uouk j'Jh. gkmeK dk dkfJok tXdk B[jkfJnk, w/oh noEh fsnko ehsh. fJ; ;Gk ftu p?m/ ipod;sh b/ye pD/ fNT{SB
frnk, go c/o th gsk BjhA ufbnk T[j SwSkB xkN b? e/ frnk. w/oh o'Adh gsBh j'J/ B/ fJjBK B{z fbyDk b[yDk e[M BjhA
feT[A nkgD/ nkg e'b'A ;zs[SN Bk j[zdk. ns/ XhnK B{z s{z jh fdbk;k fdZsk ;h. nkT[Adk, go fJj nfijhnK r[ZNpzdhnK T[ikro f;zx nZi dZ;D bZrk fe id T[j nkgD/ g's/ B{z ;e{b dkyb eotkT[D
T[; Bz{ ;kfjs d/ N[od/ f;;Nw ftZu e[M w/oh wK s?B{z iZch gk e/ jkJ/ p/ ;[ytzsaaaajkJ/ Bkb i[V/ j'J/ B/ fiBQK B/ fJjBK b/yeK B{z
xkN fijh wfj;{; j[zdh. tZv/ b/yeK ftZu, p/ ;[ytzs efjzdh ;[Dh ;h w?A. go pkJh nkekS s/ ukVQ fdZsk. fJjBK b/yeK B/ frnk sK jo uhz ;e{b s'A b?Dh gJh fit/A ekghnK, g?Af;bK, g?ZB, c[ZNk, opV-
T[BQK dhnK r[ZNpzdhnK ftZu nfijk e[M w/ok sK fJeZbk ;oho jh wfonk j?.@ sK XZe/ Bkb jh ;kfjs ftu EK pDkJh SkogBo, i[w?Noh s/ i[w?Noh d/ nzdo dk ;kok zo{oh ;kwkB, feskpK, p?r, ekghnK
tkgodk ofjzdk fijVk T[; e'b'A ;fjD Bk j'Jh j?. d/ eto, p{N-z[okpK, g?AN-ewhz, NkJh-p?bN, p?u, o[wkb ns/ j'o pj[s fBZe ;[Ze
j[zdk. w?A ;wfMnk BjhA ;[ytzs<@ w?A g[ZfSnk! d/ Bkb w'Nh ch;.
''pkJh wodk sK pzd/ dk ;oho jh j?. ''w?A pkJh skJhT[A sK fgZS/ ofj frnk.
T[; B/ ejkDhnK Bkb Bktb th fby/ fJj sK j? Jh BkStkB go pzd/ dh nkswk fJjBK pokpo BjhA d"V ;fenk. w/o/ ftu fJj ;[D e/ r[opuB f;zx efjD bZrk, uZb oZp B/ fdZsk j? sK pZfunK s/ jh
fijV/ gkmeK ftZu pj[s wep{b j'J/. E'Vh wodh j?.@ w?A u[g ofj T[;dh T[j rZb sK fJj' xkN ;h fe p/ neb ;h, p/ ;wM
d't/A ftXhnK ftu fbyD tkbk T[j uofus ;[D fojk ;h fi; dk w?B{z gfjbK s'A gsk ;h. fpBK e[M ;'u/ fJwkBdkoh Bkb fbydk bkT[Dk nkgK, Bkb/ wfjzr/ s/ tXhnk ;e{b ftZu'A gVQkJh tXhnk eo bT{rk i[nke.
b/ye pD frnk. go id'A ;oeko fe;/ ;h. T[j nkgDh rZb g{oh eoB bJh nZr/ frnk. Gkt/A w?A fbfynk sK fJzBk tZX go
nfij/ b/ye B{z ;BwkfBs eo fdzdh fi; p'bD bZrk, eo e[M th BjhA ;fenk. n;b ftu fJ; gVQkJh tkbh rZb ;[DfdnK ftZu'A jhA N'e e/ T[ikro f;zx efjD bZrk, 'T[; gVQkJh
dhnK w;K d' jh feskpK gqekfSs j'JhnK ''pkJh id'A pzdk wodk sK nkgDk 'u e;{o sK w/ok jh j?. w?A ed/ fe;/ w?Apo bJh sK fNT{SB oytkJh nk pkjo. ;e{bK ftZu sK pZ; j[D eko'pko jh j[zdk
j'D sK T[; fdB T[j pj[s T[dk; j' iKdk u'bk jh pdbdk. T[; B{z wo/ gJ/ B{z t/y e[M d/ p{j/ s/ i' BjhA frnk ed/ fe;/ tZv/ gVkT[D fbykT[D d/ ezw dk sK pZ; oZp jh okykHH!
ns/ w?B{z zo{o g[ZSdk, fuo bJh T[jd/ xo d/ o'Ad/ fgNd/ B/ ns/ b/ye B{z BjhA fwfbnk. w?A sK fe;/ B{z uzrh
d[yh j[zd/ B/. c/o T[j o'D fgZND tkb/ soQK ikDdk th BjhA id'A fe fJj ;z;ko fJetke f;zx gZNh
'pkJh T[; B/ nfijk eh fby fdZsk i' pj[sk fuo iht dh d/j B{z Bk ;KG nZr sK fJ; soQK d/ fsewVpki b/yeK Bkb
d/ jtkb/ eo fdzd/ B/. nkswk sK gfjbK Gfonk fgnk.@
s'A jh T[jd/ ;oho u'A pkjo fBeb T[go
fJj efjzfdnK sK ;[ytzs dk nzdo

46 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016 ;[rzXk fJepkb f;zx N'eh

ejkDh

uzvhrVQ d/ B/V/ BtK tf;nk Bt/A izw/ pZfunK dhnK iBw e[zvbhnK beVh dk jE"Vk wkodk sK i' nkosh ftu xzNhnK tZiD br g?AdhnK B/!@ r[od[nko/ d/ fBjzr f;zxK s'A ;g?Sb
pDtkT[D s/ T[BQK d/ GftZy pko/ fSt fSt dZs dh nktkz ftu ;ukJh Mbe ;[Zeh Gzr, poQwh p{Nh, pkdkw s/ fw;oh
gzue{bk Sfjo s/ pknd ftu fzbQk dZs s'A wStok s/ T[gkn g[ZSD bZr S[o{ ehsh ikJ/. nkosh T[gozs ;ko/ ojh ;h. B{z rT{ d/ d[ZX ftu x'fNnk. u[zfBzd/
pfDnk, eohp gzikj ;kb gfjbK e[M gJhnK. p/Ubkd n"osK, Ubkd gqkgs SoXkb{ nkg' nkgDh okj b?Ad/. SoXkb{ fiBQK ftu e[M n"osK th ;B,
eoB ykso fSt dZs B{z fwbD bJh ''fit/A s[jkvh wozh gzvs ih. w?B{z fJj gqSkd Sed/ s/ w;sh ftu fSt
fgzvK dk ;w{j ;h. fBtk;h y/sh eod/ T[s;e ofjzdhnK. fJ; pko/ T[j fJe Skw nkosh s'A pknd ;[rzXk nkgDh g?dkfJS pko/ e'Jh ikDekoh G'b/ Gzvkoh dk r[DrkD eod/.
fJeZfbnK fwbD dk NkJhw wzrdhnK SoXkb{nK dh soQK nkgD/ xo tb s[oD BjhAaaae/jVh irQk s/ fe; fdB g?dk
;B. pkfoS s'A fJbktk, gkDh dk ;o's sK i' fe fe;/ j'o SoXkb{ B{z fJ; dh bZrh sK fSt dZs B/ T[; B{z o[eD dk j'Jh. Bk jh w/o/ wksk fgsk B/ fJ; pko/ SoXkb{nK dh GhV ekoB fSt dZs
g[oksB gzi e{bK ;B. T[Zso fdSk d/ GDe Bk gt/. fJSkok ehsk. ;[rzXk o[e rJh. T[j ;'u df;nk s/ Bk jh w?B{z ed/ g[ZSD dh ni ekch ftn;s ;h. fJe wShB dh
gjkVQK 'u'A fo;dk ;kc s/ fBowb gkDh ojh ;h, SkfJd fSt dZs wzdo d/ fe;/ io{os wfj;{; j'Jh. w?B{z BjhA gskaaaan?;h soQK T[j SoXkb{nK d/ wZE/ T[Zs/ uzdB
fJBQK e{bK, ftu tfjzdk. gkDh dk fJe fSt dZs B/ fJ;sqh SoXkb{nK dk ezw gqsh T[; dh ;bkj iK wdd ukj[zdk jkbs ftu e[zvbh fet/A pD/rh<@ dk fsbe bkT[Adk s/ gqSkd fdzdk.
fJe ehosBh iZEk th pDk fdZsk i' o'z E'VQ-E'VQ/ tec/ pknd T[j SoXkb{nK
j'o ;o's j?, po;ksh dfonk xZxo i' Skw B{z nkosh s'A gfjbK fJe xzNk j?. '';[rzXkaaaaez[vbh pBkTD d/ j'o dh esko s'A b? e/ wzdo d/ w/B r/N tb
GiB ehsoB eodk. tes phsD Bkb sohe/ th B/! s?B{z fJ; gqsh fuzsk eoB t/y b?Adk. T[; dh p/u?B fBrkj ;[rzXk
fjwkub ftu'A nkT[Adk j?. ;{oig[o s'A fJ; iZE/ ftu fJ;sqhnK s'A fJbktk ''jK gzvs ihaaaaas[;hA e[M efjDk dh b'V BjhAaaaafJj ezw w/ok j?.@ B{z y'i ojh ;h. oks d/ B"A ti rJ/, go
wod SoXkb{ th :'rdkB gkT[D br ukj[zd/ U<@ ;[rzXk B/ fSt dZs dhnK efjzfdnK fSt dZs B/ ;b/N T[Zs/ pkoQK ;[rzXk wzdo BjhA nkJh. soQK soQK d/
e[M gfjbK e"SZfbnk Bdh th xZxo gJ/. wzdo dh b'e gqhnsk fdB'A fdB nZyK 'u nZyK gkT[AfdnK fejk. ykB/ pDk bJ/ s/ jo ykB/ ftu frqjK d/ fynkb fSt dZs B{z gq/SkB eoB
ftu Skwb j' iKdh j?. Bzdhe t;d/ tXdh rJh. jo fsT[jko pVh X{w-Xkw BKn Go fdZs/. pV/ fXnkB Bkb nkgD/ bZr/. ;[rzXk feT[A BjhA nkJhaaaT[; dh
wSj{o fJsjk;e n;EkBK ftu wksk Bkb wBkfJnk ikD bZrk. ''jK ;[rzXkaaaas[jkv/ GiB dh skohc ;Zi/ jZE dk nzr{mk, T[ArbhnK d/ g'fNnK sphns sK mhe j?< T[; dk ihn eodk
wB;k d/th, uzvh wksk wzdo, fgzi"o sK ;ko/ SoXkb{ eod/ B/. w?A th T[BQK T[Zs/ BukT[D br fgnk. ;b/N T[Zs/ e[M fe GiB wzvbh d/ fe;/ SoXkb{ e'b'A
gzvs d/t dZs dk :'rdkB BKj d/ ftu Skwb nK. s[jkvh nktkzaaaas[jkv/ S'N/ BeS/ pDkT[D T[gozs y[Sh Bkb ;[rzXk pko/ g[ZS/. go n?;k eoB ftu
dk w[rb pkr, w'oBh gjkVhnK s/ pokpo j' frnk. T[j fJe w{e doSe ;[oaaa s/ s[jkv/ fdb dhnK v{zxkJhnK s'A p'fbnk, '';[rzXkaaani se w?A frqjK dk T[; B{z vo brdk, e'Jh rbs wsbp
pD e/ ofj frnk. wzdo dh jo ;/tk n?;k ndG[s :'r BjhA t/fynk. E'V/ Bk eZfYnk ikJ/. ;[rzXk nDfrDs
r[o{d[nkok Bkvk ;kfjp jB. fJ; ftu gzvs fSt dZs jh Bzo nkT[Adk. fBeb/ nodk;h bfji/ ftu i' ;ZukJh SpdK ftu ejK sK fe;/ fJ;sqh dh n?;h SoXkb{nK ftu'A fJe j?, T[; pko/ g[ikoh
T[; dh ;/js ftu gfjbK Bkb'A tX e[zvbh BjhA t/yh. T[Zu e'Nh dk d/ fceo eoB dk eh wsbp< fJBQK
n;EkB B{z d;t/A gksSkj ;qh r[o{ fByko nk frnk. u"V/ fBZro ;hB/ j?, T[; dh ;dkn noS se iKdh j?. fdwkraaaanoS se ikD tkbh ;'u. ftukoK ftu T[bM/ fSt dZs dh wkBf;e
r'fpzd f;zx ih wjkoki d/ uoBK dh d[nkb/ M{bd/ iB/T{ B{z T[j zo{os nB[;ko s[jkv/ s/ gow fgsk gowkswk dh ngko fJzdo d/t dhnK ng;oK tkbh ;z[dosk, dSk T[; d/ u/jo/ s'A ;kc gVQh ik ;edh
fJXo T[Xo eodk ofjzdk. fSt dZs dh e'wbsk s/ fJ;sqhns. ;[o dh ;wM ;h. nukBe fJe ikDh gfjukDh
S'j gqkgs j?. d{o d[okv/ s'A r[ow[Zy fwZmh o; Goh Xkofwe i[pkB s/ w[;ekB feqgk po;dh j? i' s[jkvh ek:k okjhA tkbh e'fJb torh ;kc ;[Eoh, ;[ohbh
;dek eM SoXkb{ wod s/ n"osK B/ nktkz. fJj ;ko/ r[D fe;/ th fJ;sqh B{z nktkz B/ fSt dZs B{z u"Aekn fdZsk,
SoXkb{ ;kok ;kb fJ; t;hn s/ fdbeS wzdo dh ;/tk ftu tX uVQ e/ fjZ;k SoXkb{nK se gj[zudh j?. T[BQK B{z fJe Skjeko pDk fdzd/ B/. jo rqfj ''i? G"b? BkE gzvs ih. fStoksoh dh
r[o{d[nko/ ftu r[og[op wBkT[Ad/ jB gkT[Dk S[o{ eo fdZsk. T[j fSt dZs d/ wfj;{; j[zdh j? s/ fsqgs eodh j?.@ fSt nkgD/ xo ftu fJe d{i/ dk ;{ue j?. pj[s pj[s w[pkoe!@ ;[rzXk B/ fStfbzr
ej/ T[Zs/ fyV/ wZE/ nwb eod/. fJj t/ dZs, ;[rzXk d/ ;ko/ n;fsZst B{z fBjko wzk nk frn?.@ B{z Bw;eko eoB T[gozs wzdo dh xzNh
s/ y[ShnK gqkgs eod/ jB. u{B/ d/ yfdnK, wzdo dh ew/Nh B/ wsk gk;
gZEo dh y[dkJh pzd j'D ekoB, ;{oig[o ehsk fe gzvs d/t dZs dh S[ZNh eo fojk ;haaafBjkb j' fojk ;h. gzvs ihaaaw?B{z rqfjK s/ T[BQK d/ xoK tikJh. fSt dZs dk u/jok B{okBh y[Sh
fdZsh ikJ/ s/ T[; dh sBykj dk g?;k pko/ e'Jh frnkB BjhA. jKaaai/ s[;hA w/ Bkb iZr fgnk. T[; B/ ;[rzXk B{z f;o
dk pha;havpb:{ ;hw?AN ekoykBk mZg puk e/ wzdo dhnK ;[thXktK ftu tkXk ''pj[s pj[s XzBtkd gzvs ih! w?A o/ xo ed/ uoB gkT[aaafiE/ w?A ofjzdh nK
ehsk ikJ/. d/t dZs B/ fJ; gq;skt dk fe; ekpb nK< nBgVQ rztko. ;zrhs sK s[jkvh e[zvbh Sow;ko j' ikJ/rh. s'A g?oK sZe fBjkfonk. ;[rzXk Ske;ks
eoBk fgnk. gzikp d/ w[Zy wzsoh, vZN e/ fto'X ehsk. T[; B/ gzvs fSt T[; xo ftu'A Sokp s/ uwV/ dh pdp{ s'A fJzdo d/t dh ng;ok br ojh ;h.
dZs T[Zs/ fJj ;kfiS ouD dk d'S s/ ;[o s'A fpbe[b nBikD. fe;/ B/ BjhA fJbktk s[jkB{z e[M BjhA fwb/rk. xo
;odko gqskg f;zx e?o'A dh fjzws Bkb bkfJnk. ;/tk s'A eZY/ ikD s/ d/t dZs tkg; nkT[D s/ s[jkB{z fJSBkB eoBk ;[rzXk B/ g?oK Gko p?m e/ uzdB dk
B/ ;EkBe ndkbs ftu nozh bkJh s/ f;ykfJnk w?B{z. jKaaanktkz io{o pySh gt/rk. w?A dfbs jK. w/ok pkg{ uwV/ dk
;zB 1962 ftu n?uan?waNha fgzi"o dk ;N/n b? fbnk. ew/Nh B/ T[; B{z sBykj j? w/o/ oZp B/! w/o/ ftu e'Jh j[Bo BjhA. ezw eodk j?. Skw YbfdnK Jh Sokp s/ fsbe brtkfJnk s/ gqSkd bJh
d/Dh ikoh oZyh go fe;/ th ;/tk s/ whN b? e/ p?m iKdk j?. id'A w?A ;Zs ;kb d't/A jZE nZr/ ehs/. fSt dZs B/ o;w
ekoykBk j'Ad ftu nkfJnk, i' j[D fzzw/tkoh s'A d/t dZs B{z tKfMnk oZfynk. gqwkswk dk r[DrkD eoB bZfrnK dh ;h sK w/oh wK fJ; ;z;ko s'A ubh g{oh eofdnK j"bh fijh fejk, ''w?A
d' wjhfBnK dh ;[DtkJh pknd d/t rJh,aaawo rJh. w/oh wK B{z wzdo ftu s[jkv/ tk;s/ ;g?Sb fSt gq;kd dk
nkyoh ;kj b? fojk j?. ;zB 1971 dh dZs e/; jko frnk. ew/Nh B/ T[; dk i/jVk E'VQk pj[s ;[o s/ b?n br iKdh GiB ehosB dk S"Ae ;h. T[; dh ;t/o frbk; oZy fbnk ;h. n?j bU, ;/tB
;kwkB wzdo d/ pkjo oZy fdZsk s/ ewo/ wzdo s'A S[o{ j[zdh s/ oks ;"D s'A gfjbK
Gkos-gkfe;skB izr s'A pknd uzvh B{z skbk bk fdZsk. n;jkJ/ gzvs d/t j? sK SkfJd SoXkb{nK B{z uzrk bZrdk wzdo ikDk T[; dh fdB uoh:k ftu eo'. fJ; Bkb fuZs fJekro j't/rk s/
dZs B/ wzdo d/ ;kjwD/ e[M fdB XoBk j?. fJj T[BQK dk fgnko j?aaaankShotkd ikgdk ;h. w/oh wK B{z T[j eJh tko fJ;
wzdo fty/ T[Zsoh Gkosh dh ftokN c"ih fdZsk go SoXkb{nK tZb'A e'Jh th j?.@ ;[rzXk B/ fBwosk Bkb fejk. pko/ vKNdkaaaarkbQK eZYdk s/ wzdo G'b/ BkE dk GiB eoB ftu ;Zuk
j[zrkok Bk fwbD ekoB T[j tkg; ikD B{z tes dh popkdh d;dk. wK B{z
SkT[Dh j'Ad ftZu nkJh j?. eJh y{phnK wE[ok ubk frnk. '';[rzXk, ih. efjzd/ B/aaaac[Zb nkgDh SkfJd wzdo dk y[Sp{dko s/ Xkofwe nkBzd nkt/rk.@ ;[rzXk B/ fSt dZs
ozrs, y{p;{osh s/ y[Sp{ B{z BjhA ikDdk. tksktoB, xo ftu c?bh pdp{ s/ x[NB dhnK nyK 'u nZyK gkT[AfdnK frbk;
ekoB gzue{bk B{z uzvhrVQ s'A tXhnk fJ;sqhnK d/ ehosBh iZE/ ftu dhge EZb/ jB/ok j[zdk j?. c[ZbK dh s'A nkzkdh gqdkB eodkaaT[; dh o{j B{z p[bQK, Bkb bk fbnk s/ fJe' vhe Bkb
eohp thj ;kbk ;[rzXk ;G s'A tZX uVQ SKs eodk. w/o/ ozr o{g s/ w[Vzr/ dk
wzfBnk iKdk j?. fJE'A d/ ;?eNo Bzpo e/ fjZ;k gkT[Adh. S/ c[ZN eZd, GotK wfjeaaaadhge d[nkok c?bkJh o'SBh dk jtkbk d/ e/ w/ok pkg{ w/oh wK Bz{ gh e/ ykbh frbk; fSt dZs B{z tkg;
;/jswzd Bo'nk fi;w, ;kc ;[Eoh ek:k, Bzkok s/ fBZx nkbk d[nkbk Jh wfj;{; pdubD efjzdk. T[; w[skfpe w?A T[; eo fdZsk.
9 ftu fJe gqkuhB fSt wzdo j?. fejk fsZy/ B?B BeS, gsb/ r[bkph p[b, eodk j? s/ nkBzfdZs j[zdk j?. w?A sK dh n"bkd Jh BjhAaaaaawzdo d/ fe;/
iKdk j? fe fJ; wzdo dk fSt fbzr fuD/ j'J/ dzd s/ w'NhnK uwedko SoXkb{ iK g[ikoh dh n"bkd nK. fJBQK ;[rzXk ihaaaaankosh s'A gSuks
pj[s g[oksB j? s/ e[dos tZb'A gqrN nZyK. e'fJb torh fsZyh ;[ohbh s[jkv/ ;zrhs s/ ;[o dk wdkj j' frnk w/jfDnK dh skp Bk ;fjzfdnK w/oh wK o[e e/ ikDk.@
nktkz. id'A w;sh ftu GiB rkT[Adh fznkdk d/o ihn Bk ;eh. w?A dZ; ;kb
j'fJnk j?. nkb/ d[nkb/ d/ fBtk;h fJ; sK T[; dh nktkz SoXkb{nK d/ ezBK jKaaafJe BSk skoh j' iKdk j? w/o/ ;ko/ dh j'Jh sK w/ok M[ekn th wzdo tb j' ''mhe j? gzvs ihaaaaafit/A s[jkvh
ftu o; x'b fdzdh. T[j M{wD bJh ti{d ftu! d/th T[so nkT[Adh j? s[jkvh frnk . w?B{z gsk j?aaaaa w/o/ rqfj w?B{z fJZSk! w?A o[e iktKrh.@
fSt fbzr B{z GrtkB G'b/ BkE fSt dk wip{o j' iKd/. wzdo dh xzNh torh e/jV/ xo b? ikDr/. s[jkvh pDkJh
gqsZy o{g ikD e/ g{ik eod/ B/. ni NDedh, ;[rzXk dh nktkz T[BQK dhnK ek:k ftu.@ fSt dZs dh nktkz ftu e[zvbh d/ rqfjK dk xo ;b/N T[Zs/ jh ofj ;[rzXk fSt dZs d/ u/jo/ B{z gVQD
B;K ftu gqtkj eo iKdh. ;[rzXk B/ w[ezwb ;wogD ;h. ikJ/rkaaaaapbfe fwZN ikJ/rk. dh e'fSS eo ojh ;h. ''fJZSk G'b/ BkE
eb fJ; EK T[Zs/ T[;ko/ GtB T[Zgo rkT[D dh e'Jh pkekfJdk N/qfBzr BjhA dhaaa i? G'b/ BkE!@ efj e/ fSt dZs
;h bJh. fJ; d/ pkti{d T[; d/ ;[oK ''n?;k e[M BjhA gzvs ihaaaaw?A th ;[zrXkaaasedho Bkb seoko BK nkgD/ ezw ftu bZr frnk.
gzskbh c[ZN T[Zuk ekb/ ro?BkJhN gZEo ftu T[;skdK torh e'wbsk s/ ;ZukJh jo SoXkb{ dh soQK jZv, wK; dh pDh eo! e[dos d/ b/yK B{z e'Jh fwNk BjhA
;h. eJh SoXkb{ fJ; B{z e[dos dh d/D nK. fJj s[jkvh ;'u s/ Bzo dh nZSkJh ;edk. okwkfJB dk ou/sk foSh nZi ;[rzXk d/ GiB ftu rzp dh
dk fSt fbzr pDkfJnk frnk j?, i' s/ efoSwk wzBd/ ;B. GiB rkT[AfdnK, j? aaaagftZsosk j?, i' s[;hA fJ; soQK pkbfwe, ;zs pBD s'A gfjbK vke{ ;h. T{oik otkBh s/ w;sh ;h. fJzi brdk
e[dosh fSt fbzr dh ftSkbsk s/ ;[rzXk d/ ;zX{oh u/jo/ T[Zs/ pbkn dh T[Arbhwkb, p[ZX pBD s'A gfjbK Bo
Gftnsk dk gqshe j?. sVe/ ;t/o s'A o"De s/ s/i T[ZsgzB j' iKdk. T[j wfj;{; eo oj/ U!@ GySh ;h. fJfsjk; n?;hnK fw;kbK ;h wkB'A T[j G'b/ BkE d/ ;keSks
w[ezwb p/y[dh ftu M{wdh. eJh SoXkb{ Bkb Gfonk fgnk j? id'A fJe BtK s/ doSB eo ojh W. T[; d/
Skw se fJe yk; fcoe/ d/ b'eK dk wzso w[rX j' e/ T[; d/ nkb/-d[nkb/ ;[rzXk ihaaaas[jkB{z gsk Jh j?aaaaw?B{z nB'yk fJB;kB pBD ftu tes BjhA u/jo/ T[Zs/ o{jkBh B{o po; fojk ;h.
fJE/ sKsk bZrk ofjzdk j?. tfoX BZud/ fiBQK ftZu fJ;sqhnK s/ wod bZrk. tes pj[s pbtkB j?aaaan;hA
d't/ Skwb j[zd/ ;B. fSt dZs fJj ;G e[zvbh pBkT[D dk S"Ae j?. eJh ;ko/ tes d/ r[bkw jK. fwzNK ;fezNK fSt dZs fJ; Bzko/ B{z nkgD/
g[ikoh gzvs d/t dZs nkJ/ GrsK d/ t/ydk. yk; eoe/ ;[rzXk d/ fJ; B{okBh SoXkb{nK dhnK e[zvbhnK pDkJhnK B/ ftu efoSwk j' iKdk j?. fJB;kB B{z n;fsZst ftu ;w'n fojk ;h. ;ko/
o{g B{z fBjkodk s/ nkBzfdZs j[zdk. w?A! yk; eoe/ fJ;sqh SoXkb{nK dhnK ukjhdk j?, e[dos d/ c?;b/ nZr/ f;o
wZE/ s/ e/;o dk fsbe bkT[Ad/ s/ fSt ;[rzXk T[; B{z fJ; ;z;ko dh ;G s'A T[BQK d/ xo/b{ wB w[Nkn, eb/Saaaan"bkd M[ekJ/aaao{j d/ pdbkn ftu nfVZek BK fJ;sqh wod SoXkb{ ;[rzXk d/ ;[o Bkb
fbzr T[Zs/ ib uVQkT[D gSuks T[BQK ;'jDh, ;o/Sm s/ w[ezwb fJ;sqh Bzo gqkgs eoB pko/ T[gkn tr?ok. eJhnK gkJ/.@ fSt dZs B/ soe fdZsk. M{w oj/ ;Baaa BZu oj/ ;B. SkfJd fJj
B{z gqSkd Bkb nkShotkd d/Ad/. nkT[Adh. n?;h fJ;sqh, fi; ftu'A Bkoh ewkb ;g?Sb fSt gqSkd 'u x'Nh j'Jh
dk nbkjh ;[jZgD ;ko/ nkb/ d[nkb/ B{z B{z bkG th j'J/ B/aaaT[j ;zs[SN B/. s[;hA nZi fStoksoh dk fsT[jko ;h. Gzr dk ;h. GiB ehosB gSuks fSt
wE[ok fBtk;h gzvs d/t dZs pj[s nkgD/ ozr ftu ;w/N fojk j?. fJ; nkgDh e[zvbh s/ GftZy pko/ ed/ th w/ sVe;ko s'A jh n"osK p/b d/ gZfsnK gkopsh dk ftnkj oukfJnk frnk.
B{okBh pkfoS ftu fGZiD ;dek, tkbh d[ZX dh bZ;h Bkb Gfonk ewzvb
jh SkbhB s/ fwZmk p'bD tkb/ g[ikoh SoXkb{nK dh nkswk X[b ojh j?, o/ Bkb rZb BjhA ehsh. w/oh fdZbh fJZSk jZE 'u cVh wzdo nk ojhnK ;B. fSt bktK dh o;w d/o oks v/Y ti/ ;wgzB
;B. T[j pVh SoXk s/ ;fseko Bkb fBowb j' ojh j? s/ sB wB fBjkb j' fbzr B{z fJ; bZ;h Bkb fJSBkB eokT[D
wzdo dh ;/tk eod/. ;wgzB fJbkek fojk j?. id'A ;[rzXk dk GiB ;wkgs j?aaaaas[jkvh e[zvbh pDktK.@ T[gozs pVh SoXk s/ ;wogD Bkb j'Jh. ;[rzXk B/ fJ; nB{mh fefonk
j[zdk sK fJe ;zBkNk Sk iKdk. SoXkb{ nkgDhnK ;[ZyK wzrdhnK. wzdo ftu
j'D ekoD wzdo dk uVQktk th ekch j' e[M gbK bJh ;[rzXk B{z fJzi fBjkod/ ''gzvs ihaaaw/oh e[zvbh w?B{z fe;/ pj[s o"De ;h. SoXkb{, p/o dk gqSkd ftu tZX uVQ e/ :'rdkB gkfJnk.
wkB'A d/th d/ Ske;ks doSB eo oj/ tfjw ftu gk d/t/rh. w/oh fzzdrh ftu uVkT[Ad/ s/ xzNh tik e/ i? G'b/ BkE dk
frnk. wzdo dh ew/Nh B/ SoXkb{nK dh j'D. fSt dZs fgZsb d/ xfVnkb T[Zs/ n?;k e[M BjhA tkgfonk iK tkgoD dh i?ekok wkod/. wzdo dh ew/Nh B/ fJ; nkosh dh ;wkgsh s/ ;ko/ SoXkb{ nkg'
tX ojh frDsh B{z w[Zy oZyfdnK c?;bk S[G got s/ G'b/ BkE dk gowrq;s nkgD/ xoK B{z ub gJ/. fSt dZs B/
r[zzkfJS j?, fi; T[Zs/ oSe ehsk ik ;e/ gqSkd th fsnko ehsk. Bzdheh ;[rzXk B{z fBjkofdnK fejk,'';[rzXk
fbnk fe fJe g[ikoh j'o oZy fbnk . w?B{z nkgDk fpskfJnk ;wK sK gsk ihaaa w?A fJe rb efjDh ukj[zdk jKaaa

ikt/. gzvs d/t dZs B/ ew/Nh d/ fJ; Jh j?. nkgDh n"eks d/ dohu/ ftu'A w?A i/ s[;hA r[Z;k Bk eo'.@

;[Mk B{z wzB fbnk. n?;k j'D s/ T[; B{z nkgD/ GftZy dh ebgBk eo ;eBh '' n?;h eh rZb W fi; gqsh w?A r[Z;k
eoK< s[;hA jo fbjkz Bkb w/o/ s'A
nkokw eoB dk tes th fwb ikDk nK. fco e[zvbh pDk e/ eh bkG< fJB;kB fznkdk ;wMdko s/ r[DtkB j'. j[ew
eo'aaaw?A fe; bkfJe nK<@ ;[rzXk B/
;h. ew/Nh B/ gzvs d/t dZs B{z jh dh fe;ws sK pdb BjhA ;edh. efjzd/
jbhwh Bkb fejk.
nkgDh g;zd dk fJwkBdko s/ w/jBsh B/aaaaates s'A gfjbK s/ fe;ws s'A
'';[rzXkaaaw/oh rZbaaae/tb rZb
g[ikoh bZGD dk fzzwk ;"Afgnk frnk. fznkdk e[M BjhA fwb ;edk.@ ;[rzXk wkso BjhA. w/o/ fdb dk jkb Waaa w/oh
gzvs d/t dZs B{z nkgD/ d{o d/ B/ T[dk; bfji/ 'u fejk.
fzzdrh dk we;d Waaa w/oh o{j dh
foSs/dko gzvs fSt dZs us[ot/dh dk ;[rzXkaaaas/ohnK ;kohnK rZbK s/ fJZSk W i/ s[;hA okzh j't' sK.@ fSt
fynkb nkfJnk. fSt dZs thj pkJh dZs B/ E'Vh t;kjs ehsh.
;kbK dk B"itkB ;h. T[Zuk bzwk eZd, soe mhe B/. s/oh e[zvbh w?A s/o/ tk;s/
pkeh ;ck 47 s/
Bo'nk fi;w, r'ok ozr s/ fsZy/ B?B BjhA pDkT[ADh! w?A s/o/ rqfjK dk :'r

BeS! d/t dZs dk ftStkS ;h fe E'V/ t/yDk ukj[zdk jK. GiB rkT[AfdnK i'
nfGnk; wro'A fSt dZs wzdo dk ezw
;zGkb bt/rk. ew/Nh B/ fJ; pko/ T[BQK B{o, s/i s/ t/r w?A s/o/ u/jo/ T[Zs/

B{z g{o/ nyfsnko d/ oZy/ ;B. Bshi/ t/fynk j?aaaaaai' T{oik s/oh ek:k u'A

ti'A fSt dZs B{z g[ikoh fB:[es eo fczk ftu ftuodh j?aaaani se wfj;{;
fbnk frnk. fSt dZs B{z e[zvbh BjhA ehsh. fJ; B{z e[dos dk efoSwk
pBkT[D s/ i'fsS dk th frnkB ;h. s/ todkB jh fejk ik ;edk j?. fJ;
fJ; ekoB T[j fJ;sqh SoXkb{nK ftu
ibdh jowB fgnkok j' frnk. n"osK, wzdo ftu SoXkb{nK s'A fJbktk eJh
Bkwh rkfJe GiB ;[Dk u[Ze/ B/. i' ikd{

s/ nbkjh nkBzd s/o/ rkfJB ftu j?,

T[; dk e'Jh i[nkp BjhA. s/oh nktkz
rb/ ftu'A BjhA, fdb dhnK v{zxkJhnK u'A

fBebdh j?. ezBK okjhA ;o'fsnK B{z wzso

w[rX eo fdzdh j?. fdwkr dhnK B;K

itbzs j' T[mdhnK B/aaaa;ko/ ti{d

47 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016

;[rzXk

;ck 46 dk pkeh fdb dh rb z[pkB T[Zs/ BjhA fbnk p[M/rh. fJ; itkbK w[yh B{z w?A th SKsh Bkb wo ;eK.@ T[Zs/ w?A ;ops d/th d/tfsnK d/
;fenk. fSt gqSkd B/ fJj skes zo{o ;w/N b? fSt dZsaaa BjhA sK fJj w/oh ''pkg{aaaw?A ;wMdh nK ;G. s[;hA
gzvs ihaaa p[MkosK BK gkUaaa pySh W fe w?A fBvo s/ fB;zr j' e/ ek:k B{z ;kV d/t/rkaaa oky pDk ;zBw[Zy s/ ;w;s ;zrs dh jkzoh ftu
ni fJj ;G ;kc ;kc efjD dh fjzws d/t/rk w?B{z! s/o/ fJBeko dh ;{os ftu fuzsk BK eo'. w?B{z s[jkvh fJZzs ikB fJe
;ze'u Bk eo'. fpBK fe;/ tb c/o s/ w?B{z rzrk wJhnK dh r'd ftu ;wkT[D s'A fznkdk fgnkoh W.@ efjzfdnK
i[Nk ;fenk nK. fJ; ftu oZsh Go s'A fJbktk e'Jh T[gkn BjhA ;[ZM fojk. ;[rzXk xo'A pkjo nk rJh. p/Bsh eoBk ukj[zdk jK. w?B{z g{ok
fjueukjN d/ nkgDh wBSk d;'. n;hA j[D w/ok e'Jh n;fsZst BjhA fojkaaa
GrtkB G'b/ BkE d/ xo ftu jK s/ th M{m s/ y'N BjhA. w?A s/o/ bbkN s/ w?A j[D n"os pD rJh nKaaa fpBK xo ;[rzXk id'A wzdo nkJh sK ;t/o :ehB Waaa w/oh ;ZukJh s/ ;/tk ;dek
s/ xo tkb/ d/. w?B{z BjhA gskaaa w/o/
G'b/ BkE dh jz{oh ftu ej/ Spd noSK nZyK ftu n?;k jh nfj;k; d/y fojk rqfj j[D w?B{z fejV/ xo b? ikDr/. dk GiB ehosB nkozG j' u[fenk ;h. w/oh fJ; p/Bsh B{z gqtkBrh fdU[r/.@
se iKd/ B/.@ ''fpbe[b mheaaa ;[rzXk w/o/ d/tskaaaa w/o/ fpyo/ ti{d B{z
ih. s[;hA w/o/ fdb dh rb ehsh Waaa w/ nK. jKaaa fJ;sqh Xow s?B{z fJj sZE ;zGkbD s/ nk;ok d/D dk dkfJsZt T[j wZEk N/e e/ fJe e'B/ ftu dhtko ;koh ;zrs ;kj o'e e/ fSt dZs B{z
j[D s[jkvk W. i/ s[;hA w{zj c/o fbnk ;[D ojh ;h. ;[rzXk jkb/ th nZyK whuh
ok j"A;bk tXk fdZsk W. w?A GrtkB ep{bD s/ z[pkB T[Zs/ fbnkT[D bJh sK w?A fe;/ i'rh BjhA ojKrh.@ ;[rzXk dh N/e b? e/ p?m rJh. fJe tko fSt
toi fojk W. ;[rzXkaaa j[D d/o Bk eo. B/ fSt dZs B{z iZch 'u b? fbnk. T[; dZs Bkb BzoK fwbk e/ T[; B/ nZyK nkgD/ fXnkB ftu r[zw ;h. fSt dZs
G"b/ BkE B{z jkzo Bkzo ikD e/ efjzdk dk u/jok jzM{nK Bkb fGZi frnk ;h. pzd eo bJhnK. T[j BjhA ;h ukj[zdh B/ pVh jbhwh Bkb fejk,''phsh oks
nKaaai/ s[jkB{z ;theko j't/ sK w?A z[pkB Bkb Bk ;jhaaa nkgD/ sB wB w?A nkgD/ fdb dhnK v{zxkJhnK s'A
Bkb fJ; nbkjh y[Sp{ dh w/o/ T[Zs/ ''w/oh ;[rzXkaaafceo BK eo. w?A fe SoXkb{ T[; dhnK bkb ;[oy nZyK
s[jkB{z fJ;/ gb nkgDh noXKfrBh toyk eod/aaa ;okp'o eod/ w/o/ ti{d ;fEsh s'A Gbh GKsh ikD{ nK. w?B{z B{z t/yD. ;[rzXk gfjbK tKr T[Zuh ukfjn?, fe ;[rzXk w/oh ihtB ;zfrBh
nkgD/ nkg T[Zs/ g{ok :ehB s/ ezNo'b
;theko eodk nK. fJj gqD eodk nK B{z. s'V d/ ;wki dhnK M{mhnK o;wK W. fJj edw w?A g{oh B/e Bhnsh s/ nktkz ftu GiB rkT[D dh pikJ/ pD/aaanoXKfrBh pD/. fJ; pko/ w?A
dfoVQ fJokd/ Bkb u[Zfenk W. s?B{z fJ; w{zj ftu jh e[M p[Vp[Vk ojh ;h. fJj
fe jo jkb ftu fJj fzzdrh s[jkv/ s/ fotkfJsK B{z. w[ezwb eo d/ w/o/ nX{o/ pko/ fe;/ Gow 'u g?D iK fuzsk eoB nkgDk wB ;[rzXk B{z zkfjo th ehsk
Bkb r[zkoKrk.@ fSt dZs B/ nkgDh dh b'V BjhA. GrtkB G'b/ BkE ;keSh nzdkzk bkT[Dk w[Sfeb ;h fe T[j GiB ;h. i/ ;ot;wsh Bkb ;zrs dh s/
wBSk ;kc-;kc dZ; fdZsh. gD B{zaaa fBjkb eo d/ w?B{z. ;ko/ d/th W ;kv/ fJ; gftZso s/ wX[o fwbB dk. rk ojh W iK nkgD/ s"o s/ gow
Go';k oZy w/o/ T[Zs/aaa w?A nkgDh ;[rzXk ;[rzXk dh wBi{oh j't/ sK w?A fJ;/ gb
''gzvs ihaaa s[jkB{z gs?, s[;hA eh d/ts/ ;keSh B/ ;kv/ gftZso fwbB dh y[Sp{ B{z d{fSs BjhA j'D fdnKrk. gqwkswk nZr/ e'Jh nodk; eo ojh| W. gow gqwkswk dh ji{oh ftu ;[rzXk B{z
efj oj/ U< w? dfbsaaa s/ s[;hA T[Zu d/!@ fSt dZs B/ pkjtK c?bk fdZshnK. G'b/ BkE Gbh eoBr/aaa i? G'b/ BkE!@ nkgDh noXKfrBh ;thekodk jK s/
;[rzXk B/ jfEnko ;[ZN fdZs/aaa nksw fSt dZs B/ ;[rzXk B{z u[Ze e/ T[; d/ u/jo/ s'A EektN ;kc Mbe ojh gqD eodk jK fe jo jkb ftu nkgD/
e'Nh d/ gzvs! ;wkih skD/ pkD/ d/ d' fpmkfJnk. fJXo T[Xo fybo/ t;soK nkfyoh ;tk; se fJj iBw w?A ;[rzXk
;wogD eo fdZsk. fSt dZs dhnK B{z T[; d/ jtkb/ ehsk. wzdo d/ egkN ;h. fJzi ikgdk ;h wkB'A jzkoK whbK Bkb r[ikoKrk.@ d't/ jZE i'V e/ yVk
f;o/ fiBQK dk w/b Bkw[wfeB W. zks wip{s pkjtK ftu T[; dk ti{d y'bQ e/ xzNh tikJh s/ nkgDh fdB dk ;co s?n eoe/ nkJh j't/ s/ wzfzb fSt dZs ;zrs s/ ;[rzXk d/ c?;b/ dk
gks dk wkfonk fJj ;wki ;kvk gsh uoh:k 'u ftn;s j' frnk. jkb/ th ndfoS j't/. d{o d{o se fJzsiko eo fojk ;h. ;[rzXk B/ nZyK
fgxb frnk. ;zBkNk s/ thokBk. nZyK pzd eoe/ T[j y'bhnKaaa T[Zmh s/ fSt dZs d/ yZp/ gk;/
gsBh j'Dk ed/ th ;theko BjhA xo nkT[D s/ ;[rzXk d/ fgsk B/ SkBk pSkBk jZE i'V e/ yVh j' rJh.
''gzvskaaa fJzi br foj? fit/A vKND d/ bfji/ 'u fejk,''eb Skw fJ; thokB/ ftu'A nkgDh wzfzb bZGD nrb/ jh gb ;kok jkb r{zi T[fmnk,
eo/rkaaa ;kB{z ihD BjhA d/t/rk. Boe G[ukb nk frn?. fSt G'b/ BkE d/ vwo{ dh xo'A fBebh j[D nkJh J/< ;koh oks dh n;cb e'fSS eo ojh ;h. fSt dZs 'i? GrtkB fSt G'b/ BkEaaa i?
dh XtBhA w/o/ ;ko/ n;fsZst ftu r{zi wzdo 'u Jh r[zkoh@ ;[rzXk d/ fJ; nB{gw o{g B{z d{o'A fBjko wjKd/th gkopsh. gzvs fSt dZs s/
pDk d/t/rk ;kvh fzzdrh B{z!@ ;[rzXk gsBh ;[rzXk B{z fStoksoh dhnK bZy
B/ jZE i'V e/ fwzBZs d/ bfji/'u fejk. ojh W. w/ok sB w:{o gzy dh soQK jbek ''jKaaa s[jkB{z gsk Jh Waaa eb fojk ;h. T[; dk fdb eodk fe T[j bZy tXkJhnK.@ fSt dZs s/ ;[rzXk
fStoksoh ;h. GrtkB G'b/ BkE s/ B{z c[ZbK d/ jkoK Bkb bZd fdZsk
;[rzXk aaaw?A s/oh ek:k dh gkehzrh j' frnk Waaa w?A jtk ftu s?o ojh nK. gkopsh d/th d/ ftnkj dh oks. fJ; ;[rzXk B{z fJ; fJeZb/gD s'A eZY/aaa T[; frnk. T[BQK T[Zs/ c[ZbK dh toyk ehsh.
s/ y[Sp{ B{z wfj;{; ehsk j?. fJ; nfwzqs gktB ftnkj dhnK o;wK d/o oks se e[M SoXkb{ sK fSt dZs s/ ;[rzXk
B{z w?A nkgD/ o'w o'w ftu ;w'Dk ukj[zdk fSt rzrk w/o/ nzdo gqtkj eo ojh W. ;wgzB j[zdhnK B/. w?A th fJ; S[G B{z p/dko eo/ sK i' T[j gfjbK tKr d[nkb/ x/ok gk e/ y[Sh Bkb BZuD
fJj e?;h dSk j' rJh W nt;o dh ;keSh pDh nK. fJ;/ bJh br gJ/. eJhnK B/ T[BQK dh i'Vh B{z
nK. gqwkswk dh fJj pyfS; fe;/ ftob/ w/oh! eh eo fdZsk W gzvsk s{z< fJ; d/o j' rJh. w?A fJSBkB eoe/ s[jkvk GiB ehosB ftu nkgDk :'rdkB gk fSt gkopsh d/ gktB nkShotkd Bkb
B{z jh B;hp j[zdh W. w?A s[jkvh wBz{oh BkSsk pDk fdzBh nKaaaa ;t/o d/ GiB i'fVnk s/ ;cb ftnkj[sk ihtB dh
s/ ;fjwsh tk;s/ nkgDk dkwB gb ftuaaa fJ; jkb ftu wo fwND B{z ehosB tk;s/ ikD?.@ ;[rzXk dh ;e/. T[; d/ nzdo fJe eSweS ub ekwBk ehsh. fJj f;bf;bk ekch d/o
nktkz ftu jbhwh s/ fwzBs ;h. ojh ;h fe T[j eh eo/< ;[rzXk B{z fJ;
c?bkfJnk Waaa c?;bk s[;hA eoBk W. ihn eo fojk W. w/oh fzzdrh tkg; se ubdk fojk. ;[rzXk u[Zgh s'VfdnK
eod/ gzvskaaa w?A woBk BjhA w?B{z brd?aaa s{z th nkgDh wK dh gq/SkBh Goh u[Zgh s'A fet/A pkjo eZY/<
w?B{z nkgD/ nkg T[Zs/ g{ok :ehB Waaa okj T[Zs/ uZb ojh n?A. gsk BjhAaaa eh ;[rzXk dh fJ; jkbs s/ ;fEsh gqsh p'bh, w?A ;koh ;zrs d/ fgnko s/
ukj[zdhaaaw?A ihDk ukj[zdh nK.@ ;[rzXk fwbd? s[jkB{z fJj ;G eoe/< T[wo
w? nkgD/ c?;b/ T[Zs/ fdqVQ nk. i/ s{z BK t/yh W s{z nkgDh. G'b/ BkE d/ ftnkj T[j nkgD/ nkg B{z g{oB s"o s/ nkShotkd dh foDh jKaaayk; eoe/
p/y[dh ftu p'b ojh ;h. fSt dZs B/ s'A io{oh W s/ok nkgDk ftnkj. i/ gzvs fSt dZs dh. gzvs ih B/ w/ok
fwbh sK w?A ;koh fzzdrh fJ; nX{o/gD u[Zgh ;kX oZyh ;h. T[j BjhA ;h ukj[zdk s/o/ J/jh ukb/ oj/ sK pokdoh ftu'A fzzw/tko wzB fojk ;h. ;op SeshwkB fgS'eV ikBD d/ pkti{d w?B{z
Bkb r[zko fdnKrk. w/oh o{j fJ; e/jVk wod s?B{z ;theko eo/rk< ;[Zy d/ dopko 'u yVk fSt dZs ;'u fojk
ftS'V/ dh nrBh ftZu ;Vdh oj/rh.@ ;[rzXk dh w;sh s/ t/r ftu fe;/ soQK ;Kd s/ fJZzs Bkb nkgD/ xo ikjaaa ;h fe fe; soQK fJ; Xz[Xbe/ 'u'A ;[oy[o{ noXKfrBh ti'A ;thekfonk Waaa iks
j' e/ fBeb/.
fSt dZs Gkt[e j' frnk. ''gzvs ih dh o[ektN iK nVuD gt/. fJ; gks dhnK zzihoK s'VhnK B/A. w?A gqD
aaa w?B{z brd? GrtkB G'b/ BkE d/ GiB ehosB ;wgzB j' frnk. j[D eoBh nK fe ;kok ihtB T[BQK dh s/
nkbw ftu d't/A ed'A ;fEo j' rJ/aaa;"
;g?Sb gqSkd dk BSk s[jkv/ fdb t/bk ;h ;ko/ ;w{j tb'A nkosh dk. fJ; wzdo dh ;/tk g{ik ftu r[zko
fdwkr T[Zs/ jkth j' frn?. nZi sZe rJ/aaagsk Jh BjhA bZrk. sVe/ uko fdnKrh. ;kok wkj"b ;zrs dhnK
s'A gfjbK fe ;ko/ SoXkb{ nkosh tk;s/
sK s[;hA fJ; fJZSk pko/ ed/ e'Jh ti/ gzShnK dh ufjujkN Bkb fSt yVQ/ j'D, fSt dZs B/ xfVnkb tik z'odko skVhnK Bkb r{zi T[fmnk.
dZs dh ikr y[Zbh. T[; B/ ;[rzXk d/ e/ ;G B{z p?m/ ofjD dk fJSkok eofdnK gzvs fSt dZs B/ xfVnkb tik e/
fJSkok BjhA ehskaaae'Jh rZb BjhA fejk, ''d/thU s/ ;iD'Aaaa phsh oks nkosh dk S[G nkozG ehsk. gqSkd
ehsh.@ fBot;so ;zrwowoh fi;w B{z n;hA fStoksoh dk gktB fsT[jko ftsoB T[gozs fSt dZs s/ ;[rzXk wzdo
pj[s jh SoXk s/ T[sSkj Bkb d/ w/B r/N T[Zs/ yVQ/ j' e/ xo'A xohA
'';[rzXkaaa Gzr fJZe gftZso n"SXh fBjkfonkaaa T[; d/ nzr nzr B{z wBkfJnk W. GrtkB G'b/ BkE fSt
W, fi; dk ;wpzX fdt:k fBgNkB ih s/ gkopsh dk ftnkj ouk e/ nkgD/ iKdh ;zrs dk nkShotkd b? oj/ ;B.
u[zfwnk. fJepkb f;zx N'eh
Bkb WaaasB s/ wB Bkb Waaa wkBt rqfj;s ihtB dh ;cbsk gqsh T[BQK
'';[rzXk ihaaa wzdo d/ egkN y'bQD
n;fsZst Bkb W. fJj wjKekb dk dk ;wK j' frn?. SoXkb{ nkT[Ad/ Jh dh ngko feqgk s/ nkShotkd gqkgs
j'Dr/. t;so XkoB eo bU s/ xo ehs/ jB. fBSfus s"o s/ GrtkB G'b/
G'r Waaa BSk BjhA. fSt gqSkd B{z BSk BkE s/ wjKd/th gkopsh ;kv/ ;kfonK
efj e/ fJ; dk fBodko Bk eo! fJj ik e/ fJSBkB eoe/ GiB ehosB
tk;s/ nk ikT[.@ fSt dZs B/ ;[rzXk T[Zs/ feqgk po;kT[Dr/. fJ; S[G nt;o
gqSkd sK wB B{z fJekro eodk W. d/ p[bQ u[zwfdnK fejk.
;op SeshwkB Bkb i'Vdk WaaaT[; dh
wfjwK B{z wfj;{; eoB ftu ;jkJh ''gzvs ihaaaaaw/o/ y[bQ/ egkN j[D
fJSBkB Bkb SKs BjhA j'Dr/. GiB
j[zdk W. fJj ;Zu Waaa gfjbK w?A nkgD/ ehosB Bkb fJj nrBh BjhA

;ck 40 dk pkkeh eodh Waaa. t/;D d/ e'cfsnK dh fJe w"Bh pkpk ''aaaezio dk ;zs joikg f;zx, w?B{z pkjo nk frnk s/ Sokp d/ jks/ 's/
;pzh th fsnko eodh Waaaa s/ u[bQ/ d/ d;d/ j'J/ Sow nkT[Adh W fe T[j fezB/ gj[zu T[E/ p?m nXhnk gh fbnk s/ nXhnk
i;oki o;'Jh 'u ik e/ ;{ih dk d{i/ gk;/ xZN ;/e 's/ nkN/ s/ w?d/ dhnK tko fe;/ wod B{z fwb ojh j't/. wjhB/ s'A ftukoh r{zrh Gb/wkD; r'rk j'o b? e/ xo nk frnk.@
feSfwS s/ y'g/ tkbk jbtk s/ ukj d/ pDhnK ;/thnK dh feSfwS tkbh yho nukBe w'pkfJb 's/ xzNh tidh W. Bkb y/j yKdk fojk s/ XwekT[Adk fojk
fszB eZg b? e/ nkT[Adh W. aaa i;oki B{z th foMdh ofjzdh W. fe fe;/ B{z d;Dk BjhA . T[j ftukoh i;oki t/ydh W fe w[ysko dk
w[ysko w'pkfJb B{z ezBK s/ bkT[D s'A v/o/ dh ;/tk eJh ;kbK s'A eo ojh ;h.aaa fujok w[V r[Z;/ s/ o'; 'u fsbfwbk fojk
brdk W fe T[j fszB'A fe;/ w/b/ 'u p?m/ nZm ti/ fszB'A p?m e/ oks dk ykDk gfjbK Bzpo d/ydk WF ikfDnk eb T[; dh sphns yokp j' rJh s/ T[; W s/ bkb j[zdk ik fojk W. T[; B/ i;oki
jB fiE/ y[ShnK jh y[ShnK fybohnK yKd/ jB. i;bhB ykDk yk e/ T[pk;hnK gSkfDnk Bzpo W. v/o/ d/ fJe r[oGkJh B{z j;gskb b? rJ/aaa gsk bfrnk fe s'A g[fSnk F;t/o/ dh dko{ puh ;h, gJh
j'JhnK jB. e'Jh o[;/tK, e'Jh fSetk wBK b?D brdh W s/ w[ysko T[; B{z nkgDh s/ yk; d';s dh ekb W. d';s g[ZSdk T[; d/ g/N ftu uko wjhfBnK dk pZuk j'Dh W<@
ftu BjhA fojk W. w[ysko ;{ih dk jbtk r'd ftu fbNk b?Adk W . id'A T[j ;"A WF '' fco nZr/ eh gq'rokw pDkfJn?<@ Waaa. tkg; v/o/ s/ T[; B{z fbnKdk frnk.
iKdh sK i;oki T[; B{z gsh dh r'd s'A aaa ni ;t/o/ w[y iE/dkoK dh whfNzr j'Jh ''BjhA w?A sK v'b fdZsh ;h!@ i;oki
gfjbK i;bhB p/Nh d/ w{zj ftu fdzdk W u[e, vpb p?Zv d/ fJe gk;/ fbNk oikJh ''aap; pj[s e[Zs/ ykDh j' rJh. j[D fi; ftu w?B{z th p[bkfJnk frnkaaa T[; B/ M{m p'fbnk W.
Bkb T[; B{z fBZx fdzdh W. w/o/ w;K ;?ZN j'J/ w{v B{z yokp Bk eo.aaa ftukoh r'rk B/ fJSko/ Bkb ;kcF;kc
s/ fco d{ik uwu i;oki d/ w{zj tb v/ok, v/o/ tkb/ ;ko/ ikD YZm/ y{j ftuaaa. d; fdZsk e T[; d/ g/N ftubk gkg fJ;/ ''ub'aaamhe W. uzrk ehskaaa gkDh
i;oki ukj[zdh W fe w[ysko nkg nfijk ezioykBkaaa! tkfjr[o{ tkfjr[o{! w"Bh gyzvh ;kX dk W . aaa go T[j BjhA dk mzvk frbk; fbnk d/aaa. w/ok nzdobk
tXkT[Adk W. y[Sh ftu i;oki dhnK jh nkgDh ejkDh dZ;/ fe T[j d' xzN/ aaa w?A BjhA j[D w{zj eoBk v/o/ tb aaa s/ wzfBnk s/ ;b/N s/ fbydk fojkF ''J/j Gy foj?.@
nZyK d/ e'fJnK 'u jzM{ nNe e/ uweD rkbK feT[A s/ fe; B{z eYdk fojk W. go T[Xo'A dh bzxDk th BjhA .@ M{m p'bdh WF e[co s'b ojh W.@
brd/ jB. T[j efjzdh WF ''aaa gfjbK aaa T[j fco th nzsK dh ;t/o/ s'A jh y[S W aaai;oki rJh s/ cfoZi 'u mzv/
s[;hA nkg ykUaaa fcoaa!@ fe nkyo T[; d/ nkgD/ 'w"Bh pkp/' B/ ''t/y b?aaa ;'u b?aaa ekjb 'u c?;bk go nBgVQ s/ r{zrh r'rk B/ n;wkB gkDh dh p'sb fbnk e/ T[; B{z cVk
rkbK eY e/ jh nkgDk w"B tos sK Bk eohA,@ d';s efjzdk W. tb fJSkok eofdnK fejkF 'T[; B{z oZp fdZsh.aaa s/ T[j rNkrN eoe/ mzv/ gkDh
''w?A th b?Adkaaa p; f;oc fJe uwu ni s'fVnk W. E'VQh d/o T[j d't/A dh ;j[z i/ T[j M{m p'b/.' aaafco whfNzr dh g{oh p'sb d;zpo d/ wjhB/ gh frnk
jh fwb/rkaaa fJzBk y[Sp{nK ;zr fbgfNnK o[wKfNe fcbw t/yd/ jB. w[ysko p?Zv ''w?A sK c?;bk eo fbn?aa gZEo 's/ j'Jh iZE/dko dhaaaT[BQK 'u'A pj[s/ efjD W.
jbtk w?A Svdk BjhA.@ w[ysko uwu s/ Y'n bkJh p?mk W s/ i;oki e[o;h 's/ bhe ;wMaaa. s/ok ihn i' eo/ eo!@ br/ v/o/ dh fJZzs ;GBK dh fJZzs W.
p?mh W. w[ysko T[; B{z fJSko/ Bkb nkgD/ w[ysko j[D nkgD/ gZe/ c?;b/ dh d' N[e aaaT[BQK joikg f;zx d/ gkg dk mheok ''aaaub' j[D ;"A ikJhJ/aaa!@ i;oki
gsBh d/ w{zj 'u fdzdk W s/ Xh i;bhB e'b nkT[D bJh efjzdk W. T[; dk jZE rZb eodk W. gzikj ;kbK d/ iwKdko ;/tkdko 's/ GzB B/ T[; B{z b/N ikD bJh fejk W.
y[Sh 'u skVhnK tikT[Adh W. i;oki cV e/ T[; B{z e[o;h s'A T[mkT[Adk W. fds? s/ bkbu d/ e/ T[; B{z wBk fbn? s/
dh y[Sh BjhA ;wkT[Adh s/ T[j nDejh ''w?A s/o/ Bkb nK@, w'pkfJb s'A T[; s'A fbytk th fbn? fe r'rk Bkb w[ysko fJe tko SZs tZb t/ydk
y[Sh 'u d'johFu'joh j[zdh iKdh W. aaa i;oki B{z brdk W fe fes/ ni nktkz nkT[Adh W. T[; d/ ;zpzXK dk jh Bshik W fe r'rk W s/ fco f;o 'jK' ftu fjbkT[Adk W.
T[j y[Sh ftu gkrb jh Bk j' ikt/. ;kY/ B{z roG mfjfon?. aaa T[j jh T[; d/ pZu/
aaae[M d/o T[j N?bhftzB 's/ gzikph uko ;kbK dh ftnkj[sk fzzdrh 'u gfjbh ''Uae/aaa r[v BkJhN.@ w[ysko nky dk pkg Waaa go r'rk nkyho se f;o aaaj[D T[; B/ i;oki B{z th nkgD/
gq'rokw t/yd/ jB. ''aaas[;hA Nhatha t/y'. tko SrBk GfonK ;wK T[;B{z B;hp j' w'pkfJb dk o?Zv pNB dpk fdzdk W. wkodh ojhaaa g/N 's/ w[ZehnK wko wko e/ Bkb bzwk gk fbnk. i;oki B/ fe;/
w?A s[jkv/ bJh o'Nh ;pzh dk gqpzX eoe/ fojk j?. T[j gsh s/ ;[Zsh p/Nh d/ ftueko d;D dk :sB eodh ojh fe fJj ekok nb"fee y[Sh s/ nDikD/ ukU nXhB
nkJh!@ i;oki T[m e/ yb' rJh W. nk p?mdh j? s/ w[ysko T[; d/ w'fYnK s/ w[ysko id'A w{zj s'A w[V rkbK d/ w"Bh ;zs dk jh W. aaa joikg f;zx w[SNzv/ nkgDhnK nZyK fJzi nZXhnK whN
nkgDh yZph pKj oy fdzdk W s/ nkgD/ ckfJo eoB brdk W sK i;oki T[; d/ ;kX dk W. aaa w?A whfNzr ftZu/ jh SZv bJhnK jB s/ nZXhnK y[bQhnK oyhnK
''d[gfjo dh dkb s/ ;pzh sK gJh Bkb bk e/ x[Ndk W. T[j Sow ;zr fJzi w{zj 's/ nkgDk jZE Xo fdzdh WF jB fit/A T[j nkgDh gfjbh fwbB oks
j'Dh Waa T[j' ekch j'T{!@ aaaw[ysko efjzdk S{Jh w{Jh j[zdh iKdh W fit/A T[j gfjbh nkgD/ w[ysko Bkb wBkT[D brh W.
''paap; j[D w{v BjhA yokp eoBk.@
W. ''mhe Waaa BjhA eodk! aaa go s?B{z pha n?;a pho
gsk sK j'Dk ukjhd? fe v/o/ 'u eh nBoE c'B L 00919988886364
''gJhnK d't/A B/aaago fJe skzh ;pzh j'fJnk<aaa ni id'A ;t/o/ T[E/ frnkaaa@
s/ BthA fwZmh fvS j'o pDk e/ j[D/ ''dZ;'aaa w?A ;[D ojh jK@, i;oki B/ BkGk, gzikp
nkJh.@ i;oki nkgD/ nzdo y[Sh dk d'j/A pkjtK gsh d/ bZe d/ nkb/F d[nkb/
Y'b tidk wfj;{; eodh W s/ jo/ gk fdZshnK jB.

wNoKFjo/ bZ;D s/ iho/ dk g[bkn fsnko

48 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016

4442 eo'V d/ wfjb 'u ofjzdh j? fJ; okSNogsh Skjo[y s/ ftfdnk pkbB dhnK fcbwK
dh gsBh, ghAdh j? 1H33 bZy dh 'fuZNh ukj' dh j't/rh pke; nkfc; 's/ NZeo

nzekok (fpT{o') syskgbN dh e'fSS B{z Bkekw eoB tkb/ s[oeh d/ fznkdkso w[zpJh (fpT{o') pkbht[Zv d/ ;[go;Nko jB. Skjo[y dh fcbw 'vhno fzzdrh' d/ 2' fobhz j' ojh j?.
b'e fiZE/ G[Zy Bkb p/jkb jB ns/ rohph ftu ihtB r[zko oj/ jB, T[ZE/ okSNogsh T[;/ fdB fobhz j'D dh T[whd j?, fi; jkb jh 'u 'vhno fzzdrh' dk co;N
s?:/g oh;/g n?od'rB ns/ T[; dh gsBh d/ mkm d[Bhnk s'A e[M fBokb/ jh jB. nkw Skjo[y ykB s/ ftfdnk pkbB dhnK fdB ftfdnk pkbB dh fcbw 'ejkDh
s"o 's/ ;oekoh nfXekohnK dhnK gsBhnK n?S sK eodhnK jB go okSNogsh fcbwK pke; nkfc; 's/ Neok ;edhnK b[Ze ikoh ehsk frnk, fi; 'u fcbw
s?:/g dh gsBh n?whB/ dh n?S d/ eh efjD/. w?vw 4442 eo'V o[gJ/ d/ wfjb ftu dh fobhz v/N 25 Btzpo dZ;h rJh j?.
ofjzdh j? ns/ 1H33 bZy o[gJ/ feb' tkbh ;g?Sb 'fuZNh ukj' ghDk g;zd eodh j?. fJ; fcbw 'u Skjo[y, nkbhnk GZN d/
bt r[o{ dk feodko fBGkT[Ad/ Bzo
n?whB/ dkntk eodh j? fe T[j nkgD/ ;z;ekoK dk fynkb oZydh j? ns/ ;kdk nkT[D tkb/ jB. ;[ikJ/ x'S dh fcbw
ihtB pshs eodh j? go ;ZukJh fJ; s'A ekch goQ/ j?. n?whB/ i' fuZNh ukj ghAdh j?, 'ejkDh 2' th 25 Btzpo B{z jh fobhz
T[j yk; ;'B/ dhnK gZshnK d/ fvzkJhB tkb/ eZg ftu ghDk g;zd eodh j?. fJ; j'D ik ojh j?. fJ; 'u ftfdnk w[Zy
fJe eZg dh ehws th 22 jzko o[gJ/ j?. w?vw B{z Skfgzr fJzBhA g;zd j? fe fJe tko G{fwek 'u Bzo nkt/rh.
Skfgzr bJh T[; B/ pq;bz dk Skfgzr wkb jh pzd eotk fdZsk ;h. nkgD/ gsh Bkb
g'b?Av dh nfXekos :ksok d"okB n?whB/ B/ 33 bZy o[gJ/ d/ n?ANhe gh; jh yohd ;[ikJ/ x'S B/ fJ; rZb dk n?bkB
bJ/ ;B. ekch gfjbK jh eo fdZsk ;h fe T[j

n?whB/ dk fJj SkBdko wfjb nzekok s'A d{o izrb ftu pDkfJnk frnk j?. 'ejkDh 2' B{z 25 Btzpo B{z fobhz eoB
fJj 2 bZy ;et/no whNo ftu c?fbnk j'fJnk j? ns/ fJ; ftu 1000 ewo/ jB. ik oj/ jB. fzeo:'r j? fe 'vhno
fiBQK 'u ;?AeV/ b'e fJeZm/ ofj ;ed/ jB. wzfBnk iKdk j? fe fJ; wfjb dk fzzdrh' B{z Skjo[y s/ eoB d/ gq'veSB
nkoehN?euo wkvoB ns/ Nq?fvSBb dk fwSoD j?. fJ; d/ vpb v'o dotkfznK 's/ jkT{; fwb e/ gq'fvT{; eo oj/ jB. fcbw
32 bZy o[fgnK d/ f;be tkb g/go brkJ/ rJ/ jB. wfjb B{z eohp 62 eo'V d/
ekog/N Bkb ;ikfJnk frnk j?. n?whB/ d/ gsh oh;/g n?od'rB e'b 3 wfjb jB. dk fBod/SB r"oh fSzd/ eo oj/ jB.
fiBQK 'u'A fJj wfjb p/jZd yk; ns/ SkBdko j?.
frZgh ro/tkb dh fcih 'u S{N j' ojh
jBh f;zx d/ ibdh mhe j'D dh
fcbw dk BK nkfJnk ;kjwD/
ocsko B/ ehsh d[nk, fejkHHH
ibzXo (fpT{o') frZgh ro/tkb dh
ibzXo (fpT{o') ocsko s/ jBh f;zx ftukb/ MrVk ekch d/o s'A uZb fojk ;h, nrkwh fobhz j'D tkbh fcbw pko/
fi; 's/ o'e brkT[AfdnK ocsko B/ fJe fpnkB fdZsk j?. jkb jh 'u fJe fJzNoftT{ S{fNzr s'A jh uouktK S[o{ j' rJhnK jB.
d"okB ocsko B/ fejk fe T[; B{z jBh f;zx dh yokp f;js dhnK ypoK fwbhnK eJh t?Zp;kJhNK tb'A fJj ypo c?bkJh
jB, fi; d/ ubfdnK T[; B{z jBh f;zx Bkb jwdodh j?. ik ojh j? fe frZgh ro/tkb dh fi;
fcbw dh S{fNzr fcih 'u j' ojh j?, T[;
gfjbK sK ocsko B/ jBh f;zx Bkb nkgDh seoko B{z b? e/ fejk fe i' nkgDk dk BK 'ikBh' j?. jkbKfe i' ;Zu j?, T[j
j[zdk j?, s[;hA T[; Bkb jh bV ;ed/ j'. jBh f;zx T[; bJh nkgDk ;h, e[M rZbK B{z j[D ;kjwD/ nk u[ek j?.
b? e/ T[BQK ftukb/ tZyosk nk rJh, i' d{ohnK s'A pknd ysw j' rJh. j[D T[j
T[whd eodk j? fe jBh f;zx S/sh mhe j'Dr/ sK fe w[V ;ys w[ekpbk fJzv;Noh frZgh ro/tkb B/ y[d fJ; ;pzXh
'u pD ;e/. ikDekoh fdZsh j?. T[BQK fejk fe fcih
'u fi; fcbw dh S{fNzr T[j eo oj/ jB,
d efgb Sowk S'n' dh T[; dk BK 'BhA s{z iZN dh g;zd' j?. fcbw
dk frZgh d/ c?Bz p/;poh Bkb fJzszko
;[w'Bk pD rJh j? wK eo oj/ jB feT[Afe fcbw 'u frZgh ro/
tkb gfjbh tko o'wK; eod/ Bzo
w[zpJh (fpT{o') NhHth S'n 'd efgb nkT[Dr/. fcbw Uw ih ro[Zg d/ wBhS
Sowk S'n' dh nkB ;eqhB gsBh ;[w'Bk ;kjBh tb'A pDkJh ik ojh j?, fi; B{z
ueotsh wK pD rJh j?. go ;ZukJh ;whg ezr vkfJo?eN eo oj/ jB. fcbw
fJj j? fe ;[w'Bk dh fzzdrh 'u d' S'N/ 'u frZgh ro/tkb Bkb BtBhs e"o w[Zy
BzB/ fgnko/ wfjwkB nk rJ/ jB. G{fwek fBGkT[Adh Bzo nkt/rh.

s[;hA ;'u oj' j' fe ;[w'Bk fpBK 9 ;kbK pknd w[V nfijk eod/
ftnkj fet/A wK pD rJh. fznkdk j?okB
j'D tkbh rZb Bjh j?. ;[w'Bk B/ d' Bzo nkT[Dr/ nkfwo ykB
e[ZfsnK B{z r'd fbnk j?. ;[w'Bk nkgD/
fJBQK e[ZfsnK Bkb pj[s fgnko eodh w[zpJh (fpT{o') pkbht[Zv nfGB/sk
j?. nkfwo ykB 9 ;kbK pknd w[V ;eqhB
's/ rhs rkT[Ad/ Bzo nkT[Dr/. T[j
nkgDh GbtkBh 's/ nkXkfos fcbw
'dzrb' 'u o?g ;"Ar rkT[Dr/. fJ; s'A
gfjbK nkfwo 'r[bkw' fcbw 'u 'nksh
e:k yzvkbk' rhs rk u[e/ jB, fijVk
;[gofjZN fojk ;h. fJ; s'A pknd T[BQK
B/ 'sko/ zwhA go' bJh th rhs rkfJnk.

dZ;D:'r j? fe o?g ;"Ar nkfwo dh
fcbw dh gqw'SB dk fjZ;k j't/rk. rhs
dh foekofvzr j'D s'A pknd fJ; dh
thvhU fsnko ehsh ikt/rh. fJ; rhs
d/ p'b nfwskG GZNkukohnk B/ fby/ jB.
Bkb jh gqhsw fJ; dk ;zrhs d/ oj/ jB.
fJBQhA fdBhA nkfwo fJ; o?g ;"Ar dh
fojo;b 'u o[ZM/ j'J/ jB.

'uw/bh eh Skdh' dh ohw/e ftZu

fdbihs-gfoDhsh dh i'Vh gkt/rh Xwkb!

ibzXo (fpT{o') uouk j? fe gzikph
;[go;Nko fdbihs d[;KM s/ pkbht[Zv
nfGB/soh gfoDhsh u'gVk 80 d/ djke/
'u pDh pkbht[Zv fcbw 'uw/bh eh Skdh'
dh ohw/e 'u fJeZm/ Bzo nk ;ed/ jB.
fdbihs fJ; 'u nfBb eg{o dh G{fwek
fBGkT[Dr/, idfe gfoDhsh nzfwqsk f;zx
dh G{fwek 'u Bzo nkt/rh.

n?ANoN/Bw?AN t?Zp;kJhN ;g'Np[nkJ/
dh ypo w[skpe c?ANw B/ fJ; d/ nfXeko
yohd bJ/ jB s/ ohw/e B{z o'fjs i[roki
vkfJo?eN eoB ik oj/ jB, fiBQK B/
jkb jh 'u ';odko ih 2' torh ;[gofjZN
fcbw pDkJh. pkeh ikDekoh ;wK
nkT[D 's/ jk;b j' jh ikt/rh.

49 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016

Sejal Madan wins Premier Multicultural Media Award

Sydney, (Bureau) Sejal Madan a year 10 student
from Girraween High School was awarded the “Best
Student Work Promoting Harmony and Cultural
Diversity” award at the “2016 NSW Premier’s
Multicultural Media Awards”. These awards honour
multicultural media in NSW and are presented by
the Hon. Mike Baird, Premier of NSW and the Hon.
John Ajaka, Minister for Multiculturalism.

Sejal Madan, a 15 year old student and
promising young writer, won the award with a
powerful poem about the Stolen Generation and
intergenerational injustice suffered by Aboriginal
and Torres Strait Islander peoples. The poem was
a school assignment for NAIDOC week last year
and was published in the Fiji Times. The judges
were very impressed with the maturity in Sejal’s
writing.

Sejal made the community proud for being the
youngest recipient of a Premier’s Multicultural Media
Award in its four-year history.

Addressing the awards ceremony, NSW Premier
Mike Baird said awards showed the importance of
diversity.

"Some people would say we are actually not
sure if multiculturalism is a good thing, and I say to
each and every one of them you are wrong, it's
what makes this state great," he said.

We at Punjab Times congratulate Sejal Madan
on her achievement and wish her all the best for
bright future.

Star Event Productions celebrated their 5th Anniversary

Bikram Cheema and Indu Takher of Star Event Productions organise a thanksgiving dinner for their sponsors, performers and media, celebrating
5 years of organising events in Blacktown and surrounding areas. Mayor of Blacktown City Council, Stephen Bali, also graced the occasion.

Meet and greet with Neha Kakkar organised by Rohit Duggal at Maharaja's Haveli.

50 gzikp NkJhwz, f;vBh, nr;s 2016

d[BhnK ozr fpozrh

;/t dk NkJhro ikB yso/ ftZu

fJzNoB?SBb NkJhrb v/ s'A gfjbK g[oh fty/ pkxK B{z pukT[D d/ ;[B/j/ Bkb o/s dh ebkfeqsh fsnko eodk w{osheko w?fvqv ftZu fJZe p[bckJhN d"okB 26 ;kb d/ ;g?fBS p[bckJhNo p'bKv', ;kBQ
;[doSB gNBkfJe d/ XZe/ uVQ rJ/. s;tho ftZu p'bKv' B{z nkgD/ f;zrK Bkb T[Skbdk j'fJnk. fJ;
d"okB T[;dk f;zr p'bKv' d/ c/cfVnK ftZu tV frnk ns/ 8 fJzu v{zxk iyw j'
o/s d/ ozr frnk. T[j fizdrh ns/ w"s dh bVkJh bV fojk j?.

rJh pkJhe gkDh ftZu

fsZps y[dw[yfsnkoh y/so ftZu gzuw bkwk d/rqfj wzdo ftZu ozrdko o/s Bkb fsnko fJZe ouBk fi;B{z p"X fGyS{nK B/
nkgD/ jZE Bkb pDkfJnk j?.

pzd/ Bkb'A T[Zuk e[Zsk

uhB d/ t[jkB fty/ fJZe ikro{esk gq'rokw d"okB pkJhe Bkb gkDh ftZu izg
eodk fJZe ftnesh

gszr fe wZSh

fpqN/B ftZu nkgD/ wkfbeK Bkb 77 feZb' Gko tkbk 7 c[ZN T[Zuk rq/N v?B e[Zsk, i' fdB ftZu 22 xzN/ ;[Zsk ofjzdk j?. fJZe fJzv'B/Shnk d/ pkbh Sfjo ftZu wZSh torh fJZe ftSkb gszr B{z T[vkT[Ad/ b'e.
nzdki/ nB[;ko fJj e[Zsk ftSt dk ;G s'/A T[Zuk e[Zsk j?.


Click to View FlipBook Version