ภาพชุดเรื่องราวภูมิปัญญาชาวบ้าน

ภาพถ่ายชุดเรื่องราว

ภูมิปั ญญาชาวบ้าน
จังหวัดมหาสารคาม

รายวิชา การถ่ายภาพ รหัสวิชา 0537212
ผศ.ดร.รัฐสาน์ เลาหสุ รโยธิน

นางสาววิรัลยา วงศ์รักษา

รหัสนิสิ ต 63010518069
สาขาเทคโนโลยีการศึ กษาและคอมพิ วเตอร์ศึ กษา

คณะศึ กษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม

ก ลุ่ ม ท อ ผ้ า บ้ า น ห น อ ง เ ขื่ อ น ช้ า ง

บ้านหนองเขื่อนช้าง ตำบลท่าสองคอน อำเภอเมืองมหาสารคาม
จังหวัดมหาสารคาม ระยะห่างจากตัวจังหวัดไปตามถนน
สายมหาสารคาม – ขอนแก่น ประมาณ 16 กิโลเมตร

ชาวบ้านหนองเขื่อนช้างได้ดำเนินการทอผ้าพื้ นเมือง
และผลิตภัณฑ์งานประดิษฐ์ จากสิ่ งทอ ตั้งแต่อดีตเป็นต้น
มาและได้ดำเนินการอย่างจริงจังเมื่อปี พ.ศ 2514

ปี พ.ศ 2531 กรมการพั ฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย
ไ ด้ คั ด เ ลื อ ก ใ ห้ เ ป็ น ห มู่ บ้ า น เ ศ ร ษ ฐ กิ จ ค ร บ ว ง จ ร ข อ ง จั ง ห วั ด

ปี พ.ศ 2532 กรมส่ งเสริมอุตสาหกรรม
กระทรวงอุตสาหกรรม ได้คัดเลือกให้เป็นหมู่บ้านหัตถกรรม

ชาวบ้านหนองเขื่อนช้าง มีความชำนาญในการทอผ้า มาตั้งแต่สมัยโบราณ
ทั้งผ้าฝ้ายและผ้าไหม ต่อมามีการนำเอาเส้ นไหมมาออกแบบมัดหมี่
ต า ม ล ว ด ล า ย ที่ ต้ อ ง ก า ร

ลวดลายที่ละเอียดสวยงาม มีกระบวนการทอที่ซับซ้อน ตั้งแต่การมัดหมี่
การย้อมสี ไปจนถึงการทอออกมาเป็นผืน ซึ่ งแสดงให้เห็นถึงความ
ป ร ะ ณี ต บ ร ร จ ง ข อ ง ผู้ ท อ ผ้ า เ ป็ น อ ย่ า ง ม า ก

ก ลุ่ ม เ ค รื่ อ ง เ รื อ น ห ว า ย แ ล ะ ผั ก ต บ ช ว า ตำ บ ล ล า ด พั ฒ น า

ก ลุ่ ม เ ค รื่ อ ง เ รื อ น ห ว า ย แ ล ะ ผั ก
ตบชวา 94 หมู่ 7 บ้านวังไผ่
ตำบลลาดพั ฒนา อำเภอเมืองฯ
จั ง ห วั ด ม ห า ส า ร ค า ม

ก ลุ่ ม ป ร ะ ก อ บ อ า ชี พ จั ก ส า น
เ ค รื่ อ ง เ รื อ น ทำ ผ ลิ ต ภั ณ ฑ์
จากหวาย ณ บ้านวังไผ่ ในปี
พ.ศ. 2539 เป็นการนำวัตถุดิบ
ใ น ชุ ม ช น ม า ส ร้ า ง ร า ย ไ ด้ ใ ห้
คนในชุมชน รวมทั้งเป็นแหล่ง
ถ่ า ย ท อ ด ค ว า ม รู้ ใ ห้ เ ย า ว ช น
แ ล ะ ลู ก ห ล า น ใ น ชุ ม ช น

การทำเครื่องเรือนหวายและผักตบชวา ตำบลลาดพั ฒนาอำเภอเมืองฯ
จังหวัดมหาสารคาม สื บทอดมาจากบรรพบุรุษ ปั จจุบันได้พั ฒนารูปแบบ
ของใช้ภายในบ้านเป็นจำพวกเฟอร์นิเจอร์เช่น เก้าอี้ ชุดรับแขก
เตียงนอนโคมไฟฉากกั้นชุดอาหาร ฯลฯ

ก ลุ่ ม จั ก ส า น ไ ม้ ไ ผ่

บ้านกุดไส้จ่อ หมู่ที่ 11 ตำบลกุดไส้จ่อ อำเภอกันทรวิชัย จังหวัด
มหาสารคาม

การสานสุ่ มไก่เป็นการสื บทอด
ภูมิปั ญญาชาวบ้านจากรุ่นต่อรุ่น
ซึ่ งจุดเด่นของสุ่ มที่สาน คือการ
ขึ้ นลายของหัวสุ่ ม ที่จะสวยงาม
แ ล ะ มี ค ว า ม แ ข็ ง แ ร ง ม า ก ก ว่ า
ลายอื่นๆ ที่มีขายทั่วไป รวมถึง
ก า ร เ ลื อ ก วั ส ดุ ที่ นำ ม า ส า น
จะเลือกเอาไผ่สี สุ กที่แก่พอเหมาะ
ทำให้ได้สุ่ มไก่ที่มีความแน่นหนา
แ ข็ ง แ ร ง แ ล ะ ท น แ ด ด ท น ฝ น ไ ด้ ดี
ซึ่ งจะมีอายุการใช้งานได้นาน
3-5 ปี ตามรูปแบบการใช้งาน
ทำ ใ ห้ ไ ด้ รั บ ค ว า ม นิ ย ม จ า ก ลู ก ค้ า
มี ร า ย ไ ด้ เ ลี้ ย ง ค ร อ บ ค รั ว
10,000-20,000 บาทต่อเดือน

เครื่องปั้ นดินเผา

ที่บ้านหม้อ อำเภอเมืองฯ
จั ง ห วั ด ม ห า ส า ร ค า ม
ร ะ ย ะ ห่ า ง จ า ก ตั ว จั ง ห วั ด
ไปตามถนนสายมหาสารคาม –
ร้อยเอ็ด ประมาณ 15 กิโลเมตร

ชาวบ้านเล่าว่า บรรพบุรุษของ
พ ว ก เ ข า นั้ น อ พ ย พ ห นี ค ว า ม
ความแห้งแล้งมาจาก อำเภอ
โนนสู ง จังหวัดนครราชสี มา
แ ล ะ ไ ด้ นำ ค ว า ม รู้ ค ว า ม ส า ม า ร ถ
ในการปั้ นหม้อปั้ นไหติดตัวมา
ด้วย เป็นการสื บทอภูมิปั ญญา
ช า ว บ้ า น จ า ก รุ่ น ต่ อ รุ่ น
แ ล ะ เ ป็ น ก า ร ส ร้ า ง ร า ย ไ ด้ ใ ห้ กั บ
ค น ใ น ชุ ม ช น

การทอเสื่ อกก

บ้านหนองโก ตำบลโคกพระ อำเภอกันทรวิชัย จังหวัดมหาสารคาม

การทอเสื่ อกก
เป็นภูมิปั ญญาของคนในท้องถิ่น ที่นำเอาต้นกกมาแปรสภาพให้เป็น
เส้ นย้อมสี แล้วสานทอให้เป็นแผ่นผืน เพื่ อนำมาใช้ปูลาดรองนั่งหรือนอน
หรือทำธุรกรรมต่างๆ ตลอดจนทำพิ ธีกรรมทางศาสนาและความเชื่อ

การทอเสื่ อกก เป็นการทอด้วยมือ สำหรับใช้สอยในครัวเรือน ถวายวัด
และแลกเปลี่ยน ต่อมามีผู้พบเห็นมีการมาขอซื้อไปใช้เอง
จากผลผลิตที่ตั้งใจว่าจะทำไว้ใช้เองทำให้กลับกลายเป็นการผลิตเพื่ อ
จำหน่ายสู่ ท้องตลาด

การทอเสื่ อกกเป็นลายต่างๆ
เช่น ลายมัดหมี่ ลายถักเปีย
ลายขิต ลายแหลม

เ อ ก ลั ก ษ ณ์ อั น โ ด ด เ ด่ น ข อ ง
เสื่ อกกมีสี สั นที่กลมกลืน
ล า ย มั ด ห มี่ ที่ ส ะ ดุ ด ต า
เนื้อแน่น ละเอียด มีการผูก
เส้ นยืน ต้องผูกให้ตึง