คู่มือการดำเนินงานกองทุนเพื่อโครงการอาหารกลางวันในโรงเรียน

2. โรงเรียนด�ำเนินการแตง่ ตงั้ คณะกรรมการประเมนิ ตนเองประกอบดว้ ย
2.1 ผู้อ�ำนวยการโรงเรยี น ประธานกรรมการ
2.2 ผูแ้ ทนคณะกรรมการสถานศกึ ษาข้นั พนื้ ฐาน กรรมการ
2.3 ผู้ทรงคุณวฒุ ิจากองคก์ รปกครองส่วนท้องถ่นิ หรอื องค์กรเอกชน กรรมการ
2.4 ครูผูร้ บั ผิดชอบอาหารกลางวนั กรรมการ
2.5 ครผู รู้ บั ผิดชอบโครงการเงนิ ทุนหมุนเวยี นสง่ เสริมผลผลติ กรรมการและเลขานุการ
เพือ่ โครงการอาหารกลางวัน

3. โรงเรียนประเมินตนเองตามแบบท่ีก�ำหนด (ตัวอย่าง 13 ภาคผนวก ง) โรงเรียนท่ีสามารถ
เสนอของบประมาณสนับสนุนจากโครงการส่งเสริมผลผลิตเพ่ืออาหารนักเรียนในโรงเรียนได้ ต้องมี
ผลการประเมนิ ตนเองไม่ต�ำ่ กวา่ รอ้ ยละ 60

4. โรงเรยี นจดั ทำ� แบบคำ� ของบประมาณ (ตวั อยา่ ง 14 ภาคผนวก ง) และโครงการพฒั นา (ตวั อยา่ ง
15 ภาคผนวก ง) พรอ้ มภาพประกอบ หรอื เอกสารประกอบอน่ื (ถา้ ม)ี เชน่ ภาพนำ�้ ทว่ มพนื้ ทเี่ กษตร ภาพผลการ
ดำ� เนนิ โครงการทผ่ี า่ นมา ในกรณที ที่ ำ� มาอยา่ งตอ่ เนอ่ื ง หรอื สภาพพน้ื ทท่ี ต่ี อ้ งการขยายพน้ื ทใ่ี นการทำ� การเกษตร
น�ำเสนอเอกสารทั้งหมดต่อคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพ้ืนฐานเพื่อขอความเห็นชอบ เมื่อผ่านความเห็นชอบ
โครงการและแบบค�ำขอจากคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานแล้ว ให้โรงเรียนจัดส่งแบบค�ำขอและเอกสาร
ประกอบอน่ื ๆ (ถา้ ม)ี พรอ้ มหนงั สอื ราชการนำ� สง่ ไปยงั สำ� นกั งานเขตพนื้ ทก่ี ารศกึ ษา ตามระยะเวลาทก่ี ำ� หนด หาก
ไม่ผ่านความเห็นชอบจากคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน โรงเรียนควรน�ำกลับไปพิจารณาจัดท�ำโครงการ
และแบบค�ำขอใหม่

5. สำ� นกั งานเขตพน้ื ทกี่ ารศกึ ษา เมอื่ ไดร้ บั แบบคำ� ขอสนบั สนนุ งบประมาณ พรอ้ มเอกสารประกอบ
ในการเสนอของงบประมาณจากโรงเรียนแล้ว ให้ส�ำนักงานเขตพ้ืนท่ีการศึกษาด�ำเนินการแต่งตั้งคณะกรรมการ
ระดับเขตพ้ืนที่ ไม่น้อยกว่า 9 คน เพื่อพิจารณากลั่นกรองแบบค�ำขอ โดยคณะกรรมการพิจารณาควร
ประกอบดว้ ย

5.1 ผู้อ�ำนวยการสำ� นักงานเขตพ้นื ทกี่ ารศกึ ษาประถมศกึ ษา ประธานกรรมการ
หรอื รองผู้อ�ำนวยการส�ำนกั งานเขตพ้ืนทีก่ ารศกึ ษา
ประถมศกึ ษาทไ่ี ดร้ บั มอบหมาย
5.2 ผู้อำ� นวยการกลุ่มบริหารงานการเงินและสินทรพั ย์ กรรมการ
5.3 ผอู้ �ำนวยการกล่มุ นโยบายและแผน กรรมการ
5.4 ผอู้ �ำนวยการกลมุ่ นิเทศ ตดิ ตาม และประเมนิ ผล กรรมการ
5.5 ผแู้ ทนผอู้ �ำนวยการโรงเรยี น กรรมการ
5.6 ผู้แทนขององคก์ รภาครัฐหรอื เอกชน กรรมการ
5.7 ผู้แทนขององค์กรปกครองสว่ นท้องถน่ิ กรรมการ
5.8 ผู้แทนครูที่รบั ผดิ ชอบโครงการเงนิ ทนุ หมนุ เวียนสง่ เสริมผลผลิต
เพื่อโครงการอาหารกลางวันหรอื อาหารกลางวนั ในโรงเรยี น กรรมการ
5.9 ผอู้ �ำนวยการกลุ่มสง่ เสรมิ การจดั การศึกษา กรรมการและเลขานุการ

38 คู่มอื การด�ำ เนนิ งานกองทนุ เพือ่ โครงการอาหารกลางวันในโรงเรยี น

6. คณะกรรมการพิจารณากลั่นกรองค�ำขอและวิเคราะห์รายละเอียดคำ� ขอและเอกสารประกอบ
ระดับเขตพื้นท่ีการศึกษา ร่วมกันวิเคราะห์พิจารณาแบบค�ำขอ หลังจากนั้นจึงจัดเรียงล�ำดับความส�ำคัญ จัดท�ำ
สรุปผลการเสนอของบประมาณ (งบหน้าการเสนอของบประมาณของโรงเรียนทุกโรงที่ผ่านการคัดเลือก) จัดส่ง
เอกสารแบบคำ� ขอและเอกสารประกอบทง้ั หมดเรยี งเอกสารของโรงเรยี นตามลำ� ดบั งบหนา้ ไปยงั กองทนุ เพอ่ื โครงการ
อาหารกลางวันในโรงเรียนประถมศึกษา ส�ำนักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพื้นฐาน ในรูปของเอกสาร และ
file เอกสารตามแบบทกี่ ำ� หนด

7. กองทนุ เพอื่ โครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรยี นประถมศกึ ษา สำ� นกั งานคณะกรรมการการศกึ ษา
ข้ันพื้นฐาน ตรวจสอบความถูกต้องของงบหน้าการเสนอของบประมาณที่ได้รับจากเขตพื้นท่ี หลังจากนั้นจึงแต่ง
ตั้งคณะกรรมการวิเคราะห์และจดั ท�ำรายละเอยี ดขอ้ มูลประกอบดว้ ย
7.1 ผู้อำ� นวยการส�ำนักพฒั นากจิ กรรมนักเรยี น ประธาน
ส�ำนกั งานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพ้ืนฐาน
7.2 ผู้แทนสำ� นักงานเขตพืน้ ท่กี ารศึกษาประถมศกึ ษา รองประธาน
7.3 ผแู้ ทนองคก์ รหนว่ ยงานท่ีเก่ียวขอ้ ง กรรมการ
7.4 ผแู้ ทนผอู้ ำ� นวยการกลุ่มนโยบายและแผน กรรมการ
7.5 ผแู้ ทนผู้อ�ำนวยการโรงเรยี น จาก 4 ภมู ิภาค กรรมการ
7.6 ผแู้ ทนนกั วชิ าการ สำ� นกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขนั้ พน้ื ฐาน กรรมการ
7.7 ผูร้ ับผดิ ชอบโครงการอาหารกลางวนั ส�ำนักงานคณะกรรมการ
การศึกษาขั้นพ้ืนฐาน กรรมการและเลขานุการ

8. คณะกรรมการที่ได้รับการแต่งตั้งร่วมกันวิเคราะห์แบบค�ำขอและโครงการ โดยด�ำเนินการ
ดังนี้
8.1 พจิ ารณาจัดกรอบงบประมาณวงเงินที่ได้รบั
8.2 คณะกรรมการทุกคนร่วมกันพิจารณาอนุมัติโครงการและแบบค�ำของบประมาณ
ตามหลกั เกณฑ์
8.3 คณะกรรมการสรุปงบประมาณทพี่ จิ ารณาตามกรอบวงเงนิ
8.4 คณะกรรมการตรวจสอบความถกู ต้อง
8.5 จดั ท�ำบัญชีจัดสรรงบประมาณ

9. กองทนุ เพอื่ โครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรยี นประถมศกึ ษา สำ� นกั งานคณะกรรมการการศกึ ษา
ขั้นพื้นฐาน แจ้งจัดสรรงบประมาณและโอนเงินไปยังส�ำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา เพื่อให้เขตพ้ืนท่ีการศึกษา
โอนเงนิ ใหโ้ รงเรียน

10. หลังจากโรงเรียนได้รับโอนเงินเรียบร้อยแล้วให้โรงเรียนออกใบเสร็จรับเงินส่งให้ส�ำนักงาน
เขตพ้ืนที่การศึกษาทันที เพ่ือที่ส�ำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาจะรวบรวมจัดส่งใบเสร็จรับเงินไปยังกองทุน
เพือ่ โครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรยี นประถมศึกษา สำ� นกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขัน้ พ้นื ฐาน ตอ่ ไป



คู่มือการดำ�เนนิ งานกองทนุ เพอ่ื โครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรยี น 39

1.2 โครงการพฒั นาระบบสขุ าภบิ าลอาหารทด่ี แี ละน้�ำดื่มสะอาดในโรงเรยี น
โครงการพัฒนาระบบสุขาภิบาลอาหารท่ีดีและน�้ำดื่มสะอาดในโรงเรียน เป็นอีกภารกิจหน่ึงของ
กองทุนเพื่อโครงการอาหารกลางวันในโรงเรียนประถมศึกษาท่ีน�ำเอาเงินดอกผลของกองทุนเพื่อโครงการอาหาร
กลางวันในโรงเรียนประถมศึกษามาช่วยเหลือ สนับสนุนงบประมาณให้โรงเรียนพัฒนาในด้านการบริหารจัดการ
เกยี่ วกบั วสั ดอุ ปุ กรณท์ ใ่ี ชใ้ นการรบั ประทานอาหาร การประกอบอาหาร สถานทปี่ ระกอบอาหาร สถานทรี่ บั ประทาน
อาหาร ระบบการกำ� จดั ขยะ การกำ� จดั นำ้� เสยี จดั หานำ�้ ดม่ื สะอาดและสงิ่ อำ� นวยความสะดวกอนื่ ๆ เพอ่ื ใหน้ กั เรยี น
ซึ่งเป็นผู้รับบริการอาหารกลางวันของโรงเรียนได้รับประทานอาหารท่ีดี มีคุณภาพ มีความสะอาดปลอดภัย ใน
สภาพบรรยากาศสิ่งแวดล้อมที่ดีเอ้ือต่อการเรียนรู้ และเพ่ือให้การด�ำเนินงานโครงการพัฒนาระบบสุขาภิบาล
อาหารที่ดีและน�้ำดื่มสะอาดในโรงเรียน เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ ทางกองทุนเพ่ือโครงการอาหารกลางวันใน
โรงเรียนประถมศึกษา จงึ ก�ำหนดมาตรฐานและวธิ กี ารขอสนบั สนุนงบประมาณเพ่ือจดั ท�ำโครงการดงั กลา่ ว ดงั นี้
หลกั เกณฑแ์ ละวธิ กี ารพจิ ารณาโครงการพฒั นาระบบสขุ าภบิ าลอาหารทดี่ แี ละนำ�้ ดม่ื สะอาดในโรงเรยี น
การเสนอโครงการเพอ่ื ขอรบั การสนบั สนนุ งบประมาณเงนิ ดอกผลจากกองทนุ เพอื่ โครงการอาหาร
กลางวนั ในโรงเรยี นประถมศกึ ษา สำ� หรบั โครงการพฒั นาระบบสขุ าภบิ าลอาหารทด่ี ใี นโรงเรยี นนน้ั โรงเรยี นทเี่ สนอ
งบประมาณตอ้ งมีคุณสมบตั ิ ใหส้ อดคลอ้ งกบั หลักเกณฑข์ ้อใดข้อหนง่ึ ดังต่อไปนี้
1. โรงเรียนตง้ั อยใู่ นเขตพ้ืนท่ภี ูเขาสงู และถิน่ ทรุ กนั ดาร /โรงเรียนชายขอบ
2. โรงเรยี นทมี่ นี ักเรียนบ้านไกลพกั นอน
3. โรงเรียนทีม่ คี วามจำ� เป็นในการพัฒนาระบบสุขาภบิ าลอาหาร
4. โรงเรียนท่ีมภี าวะทพุ โภชนาการ มากกว่ารอ้ ยละ 20
5. โรงเรียนที่มีผลการประเมินตนเองด้านมาตรฐานสุขาภิบาลอาหารท่ีดีในโรงเรียนต่�ำกว่า
รอ้ ยละ 80 หรอื กรณที มี่ ผี ลการประเมนิ สงู กวา่ รอ้ ยละ 80 แตไ่ มผ่ า่ นการประเมนิ มาตรฐานดา้ นสขุ าภบิ าลอาหารทด่ี ี
ด้านใดดา้ นหนงึ่ สำ� หรับมาตรฐานดา้ นสขุ าภบิ าลอาหารทด่ี ี ประกอบดว้ ย 8 มาตรฐาน คอื
5.1 มาตรฐานดา้ นการบริหารจดั การ
5.2 มาตรฐานดา้ นภาชนะและอุปกรณ์
5.3 มาตรฐานดา้ นสุขอนามัยส่วนบคุ คล
5.4 มาตรฐานดา้ นสถานท่ีประกอบอาหาร
5.5 มาตรฐานด้านสถานทรี่ บั ประทานอาหาร
5.6 มาตรฐานด้านสงิ่ อำ� นวยความสะดวกและความปลอดภัย
5.7 มาตรฐานด้านระบบกำ� จัดขยะ น�้ำเสีย พาหะนำ� โรค
5.8 มาตรฐานดา้ นการจัดกิจกรรมบรู ณาการการเรยี นรู้

40 คมู่ ือการด�ำ เนนิ งานกองทนุ เพอ่ื โครงการอาหารกลางวันในโรงเรียน

วิธีด�ำเนินการในการขอรับสนับสนุนงบประมาณโครงการพัฒนาระบบสุขาภิบาลอาหารที่ดี
และนำ้� ดมื่ สะอาดในโรงเรียน
วิธีการด�ำเนินงานโครงการพัฒนาระบบสุขาภิบาลอาหารที่ดีและน�้ำด่ืมสะอาดในโรงเรียนและ
การเสนอของบประมาณเพื่อสนับสนุนโครงการ ควรด�ำเนินการดงั นี้

1. สำ� นกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขนั้ พน้ื ฐานโดยกองทนุ เพอ่ื โครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรยี น
ประถมศึกษา แจ้งรายละเอียดให้ส�ำนักงานเขตพ้ืนท่ีการศึกษาและหน่วยงานท่ีเกี่ยวข้องในเรื่องหลักเกณฑ์
และวิธกี ารคมู่ ือประเมินมาตรฐานใหท้ ราบและดำ� เนนิ การ

2. ส�ำนักงานเขตพื้นท่ีการศึกษาและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องแจ้งโรงเรียนถึงหลักเกณฑ์และวิธีการ
ในการเสนอของบประมาณพร้อมแบบประเมินมาตรฐานด้านสุขาภิบาลอาหารท่ีดีในโรงเรียน เพื่อให้โรงเรียน
จัดทำ� แบบค�ำของบประมาณพรอ้ มภาพประกอบท่เี ป็นปัญหาในการพฒั นาโครงการ และรายละเอียดการใช้จ่าย
งบประมาณในการปรับปรุงพัฒนาระบบสุขาภิบาลอาหารที่ดีในโรงเรียน ซ่ึงครอบคลุมการปรับปรุงพัฒนา
สถานทปี่ ระกอบอาหาร สถานทป่ี รงุ อาหาร สถานทรี่ บั ประทานอาหาร และภาชนะ วสั ดุ อปุ กรณท์ ใ่ี ชใ้ นการปรงุ
หรอื ใสอ่ าหาร

3. โรงเรียนด�ำเนินการแต่งต้ังคณะกรรมการประเมินมาตรฐานด้านสุขาภิบาลอาหารที่ดี
และน้ำ� ดม่ื สะอาดในโรงเรยี นของตนเอง ประกอบดว้ ย
3.1 ผอู้ �ำนวยการโรงเรียน ประธานกรรมการ
3.2 ครผู ้รู ับผิดชอบโครงการอาหารกลางวัน กรรมการ
3.3 ครผู รู้ ับผิดชอบงานอนามยั โรงเรยี น กรรมการ
3.4 เจา้ หนา้ ที่ประจ�ำโรงพยาบาลหมบู่ ้าน/ต�ำบล กรรมการ
3.5 ผแู้ ทนคณะกรรมการสถานศกึ ษาข้นั พืน้ ฐาน กรรมการ
3.6 เจ้าหน้าทอี่ าสาสมัครสาธารณสุขประจ�ำหมูบ่ ้าน กรรมการ
3.7 ครผู ู้รับผิดชอบงานอาคารสถานที ่ กรรมการและเลขานุการ

4. โรงเรียนประเมินตนเองตามแบบประเมินมาตรฐานด้านสุขาภิบาลอาหารท่ีดีในโรงเรียนตาม
แบบทก่ี ำ� หนด (ตวั อยา่ ง 16 ภาคผนวก ง) โรงเรยี นทส่ี ามารถเสนอของบประมาณสนบั สนนุ โครงการพฒั นาระบบ
สุขาภิบาลอาหารท่ีดีในโรงเรียนได้ โรงเรียนต้องมีผลการประเมินตนเองด้านมาตรฐานสุขาภิบาลอาหารที่ดีใน
โรงเรียนต่�ำกว่าร้อยละ 80 หรือกรณีท่ีมีผลการประเมินสูงกว่าร้อยละ 80 แต่ไม่ผ่านการประเมินมาตรฐานด้าน
สุขาภิบาลอาหารที่ดดี ้านใดด้านหนึ่ง ส�ำหรับมาตรฐานดา้ นสุขาภิบาลอาหารท่ีดี

5. โรงเรียนจัดทำ� แบบค�ำของบประมาณ (ตัวอย่าง 17 ภาคผนวก ง) โดยน�ำผลจากการวเิ คราะห์
มาตรฐานระดับปรับปรุงมาวิเคราะห์สภาพปัญหาสาเหตุ แนวทางแก้ไข หลังจากน้ันจึงจัดท�ำโครงการพัฒนา
ให้สอดรับกบั ผลการวเิ คราะหส์ ภาพปญั หาพรอ้ มภาพประกอบ หรอื เอกสารประกอบอืน่ (ถ้าม)ี เชน่ ภาพสภาพ
ของโรงอาหารท่ีช�ำรุดทรุดโทรม สภาพของสถานที่ปรุงอาหารที่ไม่สะดวกปลอดภัย สภาพของวัสดุ อุปกรณ์
ภาชนะ เคร่ืองใช้ในห้องครัวช�ำรุด หรือภาพสถานที่รับประทานอาหารท่ีไม่เพียงพอ น�ำเสนอเอกสารท้ังหมด
ต่อคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพ้ืนฐานเพ่ือขอความเห็นชอบ เมื่อผ่านความเห็นชอบโครงการและแบบค�ำขอ
จากคณะกรรมการสถานศึกษาขัน้ พนื้ ฐานแล้ว ใหโ้ รงเรียนจดั ส่งเอกสารท้งั หมดพรอ้ มหนังสอื ราชการน�ำส่งไปยัง

คู่มอื การดำ�เนินงานกองทุนเพือ่ โครงการอาหารกลางวันในโรงเรยี น 41

สำ� นกั งานเขตพนื้ ทกี่ ารศกึ ษา`ตามระยะเวลาทกี่ ำ� หนด สำ� หรบั เอกสารทตี่ อ้ งสง่ ไปยงั สำ� นกั งานเขตพนื้ ทกี่ ารศกึ ษา
ประกอบดว้ ย
5.1 แบบค�ำของบประมาณ
5.2 ภาพประกอบทีเ่ ปน็ ปัญหา
5.3 โครงการพฒั นา
5.4 รายละเอียดการใช้จา่ ยงบประมาณ
5.5 คำ� ส่ัง/ประกาศแต่งตั้งคณะกรรมการประเมินมาตรฐาน

หากโครงการหรือแบบค�ำขอของโรงเรียนใดไม่ผ่านความเห็นชอบจากคณะกรรมการ
สถานศกึ ษาข้นั พนื้ ฐาน โรงเรียนควรน�ำกลับไปพิจารณาจัดท�ำ ปรับปรงุ โครงการและแบบคำ� ขอใหม่
6. สำ� นกั งานเขตพน้ื ทกี่ ารศกึ ษา เมอ่ื ไดร้ บั แบบคำ� ขอสนบั สนนุ งบประมาณ พรอ้ มเอกสารประกอบ
ในการเสนอของบประมาณจากโรงเรียนแล้ว ให้ส�ำนักงานเขตพื้นท่ีการศึกษาด�ำเนินการแต่งตั้งคณะกรรมการ
ระดับเขตพื้นที่ไม่น้อยกว่า 9 คน เพื่อพิจารณากล่ันกรองแบบค�ำขอโดยคณะกรรมการพิจารณากล่ันกรอง
ประกอบดว้ ย
6.1 ผอู้ �ำนวยการสำ� นกั งานเขตพน้ื ท่ีการศึกษา ประธานคณะกรรมการ
6.2 รองผ้อู ำ� นวยการฯ ทรี่ บั ผิดชอบ รองประธานคณะกรรมการ
6.3 ผู้แทนสาธารณสขุ จงั หวดั กรรมการ
6.4 ผแู้ ทนองคก์ รปกครองส่วนท้องถ่ิน กรรมการ
6.5 ผูแ้ ทนผู้อ�ำนวยการโรงเรียน กรรมการ
6.6 ผแู้ ทนครผู ู้สอน กรรมการ
6.7 ผู้อำ� นวยการกลุ่มนโยบายและแผน กรรมการ
6.8 ผูอ้ �ำนวยการกลุ่มส่งเสริมฯ กรรมการและเลขานุการ
6.9 เจ้าหนา้ ทีผ่ ู้รับผิดชอบกลุม่ สง่ เสรมิ ฯ กรรมการและชว่ ยเลขานุการ

7. คณะกรรมการพจิ ารณาค�ำขอและวิเคราะห์รายละเอียดค�ำขอและเอกสารประกอบ ระดับเขต
พ้ืนที่การศึกษา ร่วมกันวิเคราะห์พิจารณาแบบค�ำขอ หลังจากนั้นจึงจัดเรียงล�ำดับความส�ำคัญ จัดท�ำสรุป
ผลการเสนอของบประมาณ (งบหน้าการเสนอของบประมาณของโรงเรียนทุกโรงท่ีผ่านการคัดเลือก) จัดส่ง
เอกสารแบบค�ำขอและเอกสารประกอบทั้งหมด เรียงเอกสารของโรงเรียนตามล�ำดับงบหน้า ส่งไปยังกองทุน
เพอ่ื โครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรยี นประถมศกึ ษา สำ� นกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขนั้ พน้ื ฐานในรปู ของเอกสาร
และ file เอกสารตามแบบทกี่ �ำหนด

8. กองทนุ เพอื่ โครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรยี นประถมศกึ ษา สำ� นกั งานคณะกรรมการการศกึ ษา
ขั้นพ้นื ฐาน ตรวจสอบความถกู ต้องของงบหนา้ การเสนอของบประมาณท่ไี ด้รับจากส�ำนักงานเขตพน้ื ทก่ี ารศกึ ษา
หลังจากนั้นจึงแตง่ ตงั้ คณะกรมการวิเคราะหแ์ ละจัดทำ� รายละเอียดขอ้ มลู ประกอบดว้ ย
8.1 ผอู้ �ำนวยการส�ำนกั พัฒนากิจกรรมนกั เรียน
สำ� นักงานคณะกรรมการการศกึ ษาขน้ั พ้ืนฐาน ประธาน
8.2 ผ้แู ทนส�ำนักงานเขตพื้นทกี่ ารศึกษาประถมศึกษา รองประธาน
8.3 ผู้แทนองค์กรหน่วยงานท่เี ก่ียวข้อง กรรมการ

42 ค่มู อื การดำ�เนินงานกองทุนเพอ่ื โครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรียน

8.4 ผูแ้ ทนผูอ้ �ำนวยการกลุ่มนโยบายและแผน กรรมการ
8.5 ผูแ้ ทนผู้อ�ำนวยการโรงเรียน จาก 4 ภมู ิภาค กรรมการ
8.6 ผู้แทนนักวิชาการ กรรมการ
สำ� นักงานคณะกรรมการการศึกษาขน้ั พ้นื ฐาน กรรมการและเลขานุการ
8.7 ผูร้ ับผดิ ชอบโครงการอาหารกลางวนั
ส�ำนกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขนั้ พนื้ ฐาน

9. คณะกรรมการทไี่ ดร้ ับการแตง่ ตง้ั รว่ มกันวิเคราะห์แบบค�ำขอและโครงการโดยด�ำเนนิ การดงั นี้
9.1 พิจารณาจัดกรอบงบประมาณวงเงินที่ไดร้ บั
9.2 คณะกรรมการทุกคนร่วมกันพิจารณาอนุมัติโครงการและแบบค�ำของบประมาณตาม
หลกั เกณฑ์
9.3 คณะกรรมการสรุปงบประมาณทีพ่ ิจารณาตามกรอบวงเงิน
9.4 คณะกรรมการตรวจสอบความถกู ตอ้ ง
9.5 จดั ทำ� บญั ชจี ดั สรรงบประมาณเพอ่ื นำ� เสนอกองทนุ เพอื่ โครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรยี น
ประถมศกึ ษา ส�ำนกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาข้ันพืน้ ฐาน

10. กองทนุ เพอื่ โครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรยี นประถมศกึ ษา สำ� นกั งานคณะกรรมการการศกึ ษา
ข้ันพ้ืนฐาน น�ำเสนอบัญชีจัดสรรงบประมาณต่อคณะกรรมการบริหารกองทุนเพื่อโครงการอาหารกลางวัน
ในโรงเรียนประถมศึกษา เพื่อขอความเห็นชอบในการจัดสรรเงินงบประมาณให้แก่โรงเรียน หลังจากผ่าน
ความเห็นของจากคณะกรรมการบริหารกองทุนเพื่อโครงการอาหารกลางวันในโรงเรียนประถมศึกษาเป็นที่
เรียบร้อยแล้ว จึงน�ำรายละเอียดการจัดสรรงบประมาณต่อปลัดกระทรวงศึกษาธิการในฐานะประธาน
คณะกรรมการบริหารกองทุนเพื่อโครงการอาหารกลางวันในโรงเรียนประถมศึกษาเพื่อขออนุมัติ เมื่อได้รับ
อนุมัติงบประมาณเป็นท่ีเรียบร้อยแล้ว ทางส�ำนักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการจึงโอนเงินไปยังส�ำนักงาน
คณะกรรมการการศึกษาข้ันพื้นฐาน เพื่อรับไปด�ำเนินการในการแจ้งจัดสรรงบประมาณและโอนเงินไปยัง
สำ� นักงานเขตพนื้ ท่ีการศกึ ษา เพือ่ ให้เขตพน้ื ทกี่ ารศึกษาโอนเงินใหโ้ รงเรียนตอ่ ไป

11. โรงเรียน หลังจากโรงเรียนได้รับโอนเงินเรียบร้อยแล้วให้โรงเรียนออกใบเสร็จรับเงินส่งให้
สำ� นกั งานเขตพน้ื ทกี่ ารศกึ ษาทนั ที เพอื่ ทสี่ ำ� นกั งานเขตพน้ื ทก่ี ารศกึ ษาจะรวบรวมจดั สง่ ใบเสรจ็ รบั เงนิ ไปยงั กองทนุ
เพ่ือโครงการอาหารกลางวันในโรงเรียนประถมศึกษา ส�ำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานให้ทัน
ตามระยะเวลา

2. การบริหารโครงการที่ได้รบั สนบั สนนุ งบประมาณจากเงินดอกผลกองทุนเพื่อโครงการอาหาร
กลางวันในโรงเรยี นประถมศกึ ษา

หลังจากที่โรงเรยี นได้รับการสนับสนนุ งบประมาณท้ัง 2 โครงการเปน็ ทเ่ี รยี บรอ้ ยแลว้ เพื่อให้การดำ� เนนิ
โครงการเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพโครงการมีความเป็นเลิศ โรงเรียนควรเลือกรูปแบบการบริหารโครงการ
ใหส้ อดคลอ้ งกบั บรบิ ทของโรงเรยี นนน้ั ๆ แตส่ ำ� หรบั คมู่ อื เลม่ นท้ี างกองทนุ เพอื่ โครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรยี น
ประถมศกึ ษา ขอนำ� เสนอกระบวนการบรหิ ารโครงการโดยใชว้ งจรพฒั นาคณุ ภาพงาน PDCA ของเดมมงิ่ 4 ขนั้ ตอน

คู่มือการด�ำ เนินงานกองทุนเพอ่ื โครงการอาหารกลางวันในโรงเรียน 43

ประกอบดว้ ย การวางแผน (Plan : P) การปฏบิ ตั ิ (Do : D) การตรวจสอบ (Check : C) และ การปรบั ปรงุ แกไ้ ข
(Action : A) รายละเอียดดงั นี้
1. การวางแผนการดำ� เนนิ งาน (Plan : P)
1.1. ผ้รู บั ผดิ ชอบโครงการดำ� เนินการ ดงั น้ี
- ศึกษารายละเอียดของโครงการที่ได้รับอนุมัติ วัตถุประสงค์เป้าหมายในการด�ำเนิน
โครงการและสภาพปัญหาของโรงเรียน สภาพบริบทที่เอ้ือ ความพร้อมในการบริหารโครงการส่งเสริมผลผลิต
เพอื่ อาหารนกั เรยี นในโรงเรียน เช่น สภาพพื้นที่ ความร่วมมือของชุมชน ภูมิปัญญาท้องถ่ินในการท�ำการเกษตร
แหลง่ นำ้� ทใี่ ชใ้ นการเกษตร สว่ นโครงการพฒั นาระบบสขุ าภบิ าลอาหารทดี่ ี ควรมกี ารศกึ ษาสภาพจรงิ ของโรงอาหาร
หอ้ งครวั ภาชนะในการประกอบหรอื ใสอ่ าหาร ภาชนะในการรบั ประทานอาหาร สถานทใี่ นการรบั ประทานอาหาร
จดั ท�ำเป็นข้อมลู ปจั จัยเอื้อ และปจั จยั ท่เี ปน็ อปุ สรรคในการดำ� เนนิ โครงการเรียงล�ำดับความสำ� คญั ของโครงการ
- จดั ทำ� ข้อมูลสารสนเทศท่ีใชใ้ นการดำ� เนินโครงการและกำ� หนดกจิ กรรม
เพ่ือด�ำเนินการให้สอดคล้องกับรูปแบบและลักษณะการด�ำเนินโครงการโดยจัดท�ำเป็นสภาพข้อมูลก่อน
ด�ำเนินโครงการวา่ เปน็ อยา่ งไร
- กำ� หนดปฏทิ นิ ปฏบิ ตั กิ จิ กรรม/กำ� หนดการและผรู้ ว่ มรบั ผดิ ชอบในการดำ� เนนิ โครงการกจิ กรรม
- ร่างคำ� ส่งั /ประกาศแต่งตง้ั คณะทำ� งาน
- ประมาณการคา่ ใชจ้ ่ายในการจัดกจิ กรรม การด�ำเนินโครงการ
- รว่ มประชมุ กบั คณะทำ� งาน ตวั แทนนกั เรยี น ตวั แทนชมุ ชนเพอ่ื สำ� รวจแหลง่ สนบั สนนุ ปจั จยั
ในการบรหิ ารโครงการ เช่น โครงการสง่ เสรมิ ผลผลิตเพ่อื อาหารนกั เรียนในโรงเรยี น โรงเรยี นควรทราบถึงขอ้ มูล
แหล่งเรียนรู้ทางการเกษตรในชุมชน ภูมิปัญญาชาวบ้าน ปราชญ์ท้องถิ่นที่สามารถเป็นวิทยากร แหล่งเรียนรู้
ให้กับนักเรียนและครูได้ ส่วนโครงการพัฒนาระบบสุขาภิบาลอาหารที่ดีในโรงเรียน โรงเรียนควรสร้างเครือข่าย
ความร่วมมือเพ่ือขอสนับสนุนแรงงานจากชุมชนในการช่วยปรับปรุงพัฒนาระบบสุขาภิบาลอาหารที่ดีและ
น้�ำด่มื สะอาดในโรงเรียนจะทำ� ใหป้ ระหยดั คา่ ใช้จา่ ยได้มาก
- จัดท�ำบันทึกข้อตกลงความร่วมมือในการด�ำเนินโครงการระหว่างครูผู้รับผิดชอบโครงการ
นักเรียน กับผอู้ �ำนวยการสถานศกึ ษาถงึ แนวทางในการด�ำเนินโครงการ
- รวบรวมเอกสารทีเ่ กยี่ วขอ้ งเสนอผู้บรหิ าร ดังน้ี
(1) บันทึกเสนอขออนญุ าตจัดกิจกรรม
(2) แผนการจดั กจิ กรรม
(3) ปฏทิ นิ / ก�ำหนดการ
(4) ร่างค�ำสงั่ คณะทำ� งาน
(5) รายละเอียดประกอบการพิจารณาอ่นื ๆ (ถา้ มี)
1.2. ผู้บริหารดำ� เนนิ การดังน้ี
- ศกึ ษารายละเอียดประกอบการพจิ ารณา
- สอบถามเพ่ิมเติมหรือให้ขอ้ เสนอแนะ
- ร่วมกับบคุ ลากรและทีมงานกำ� หนดเป้าหมายตวั ชีว้ ัดทชี่ ัดเจนในการด�ำเนินโครงการ
- อนุมัติงบประมาณและใหด้ �ำเนินกิจกรรม

44 ค่มู อื การด�ำ เนินงานกองทุนเพอื่ โครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรยี น

2. การปฏบิ ตั ิ (Do : D)
2.1. ผ้รู ับผิดชอบโครงการ ดำ� เนนิ การดังนี้
- จดั ทำ� หรือมอบให้ผ้รู ับผดิ ชอบงานธรุ การจดั ท�ำค�ำสั่งคณะทำ� งาน
- แจ้งเวียนค�ำส่งั ให้ผ้เู ก่ียวขอ้ งทราบ
- ก�ำหนดผลผลิต และผลลัพธ์ที่ต้องการให้เกิดขึ้นจากการด�ำเนินโครงการ เช่น ต้องการ
ผลผลิตอะไร จ�ำนวนเท่าไหร่จึงจะเพียงพอต่อความต้องการในการประกอบอาหารกลางวัน หลังจากนั้น
จึงจัดสรรพ้ืนท่ี บุคลากรงบประมาณ ในการด�ำเนินการ หรือจะปรับปรุงพัฒนาอะไรบ้างในการพัฒนา
ระบบสขุ าภบิ าลอาหารทีด่ ีในโรงเรียน ใครจะมสี ว่ นเก่ยี วข้องชว่ ยเหลือในเรอื่ งใดไดบ้ ้าง
- จดั หาแหลง่ งบประมาณสนบั สนุนการดำ� เนนิ โครงการ/ปราชญช์ าวบา้ น
ภมู ิปัญญาท้องถ่นิ ช่างฝมี อื เพ่ือขอร่วมมือในการดำ� เนินโครงการ
- จัดท�ำเอกสารการเงินและบัญชีการใช้จ่ายเงินเพื่อโครงการอาหารกลางวัน ตามระเบียบ
การเบิกจา่ ยเงนิ และระเบยี บพัสดุ พ.ศ. 2535 และทีแ่ ก้ไขเพิม่ เติม
- บูรณาการกับการเรียนการสอน โรงเรียนต้องออกแบบกิจกรรมของโครงการให้สอดคล้อง
กับเน้ือหากลุ่มสาระการเรียนรู้ทุกกลุ่มสาระ นอกจากนี้ต้องสอดคล้องกับวิถีชีวิตความเป็นอยู่ของท้องถ่ิน เช่น
การปลูกผัก อาจเรียนรู้วิธีการปลูกผักจากกลุ่มสาระการงานอาชีพและเทคโนโลยี หรือกิจกรรมชุมนุม เรียนรู้
การชั่งน้�ำหนัก การคิดราคา จากวิชาคณิตศาสตร์ การก�ำจัดแมลง ศัตรูพืช จากวิชาวิทยาศาสตร์และ
ภมู ิปญั ญาทอ้ งถน่ิ เปน็ ตน้
- ประเมนิ ความพงึ พอใจของผ้เู ก่ียวข้อง
- รวบรวมเอกสารเสนอผบู้ ริหารประกอบด้วย
(1) บนั ทึกเสนอรายงานผลการจดั กจิ กรรม
(2) แบบรายงานผลการจดั กิจกรรม
(3) แบบประเมนิ ผลการปฏิบัติงาน
(4) รายละเอียดการใชจ้ ่ายเงิน
(5) แบบประเมนิ ความพงึ พอใจของผูเ้ ก่ยี วขอ้ ง
(6) ภาพกจิ กรรม
(7) ผลงาน เอกสารหลักฐาน ร่องรอยการดำ� เนนิ การ (ถา้ มี)
2.2. ผู้บรหิ าร ด�ำเนินการดงั นี้
- จดั ประชมุ หรอื มอบหมายให้ประชุมคณะทำ� งาน
- ชี้แจงท�ำความเข้าใจและมอบหมายภารกิจ โดยการร่วมกับบุคลากรในการแปลงนโยบาย
ลงส่กู ารปฏบิ ัติ
- นเิ ทศ ก�ำกบั ตดิ ตาม ทกุ ขน้ั ตอนการดำ� เนนิ งาน
- บรหิ ารงบประมาณ ตรวจสอบระบบการใชจ้ ่ายเงนิ ใหเ้ ปน็ ไปตามระเบยี บพัสดุ และการใช้
จา่ ยเงนิ อดุ หนนุ
- จัดหาแหลง่ สนบั สนุนงบประมาณในรูปแบบทห่ี ลากหลาย และเครือขา่ ยความร่วมมอื เพื่อ
ใหง้ านส�ำเรจ็
- สนบั สนนุ ปัจจยั เอ้ืออื่นๆ เพอื่ ใหก้ ารด�ำเนินโครงการบรรลุตามวัตถปุ ระสงคแ์ ละเป้าหมาย

คู่มอื การดำ�เนนิ งานกองทนุ เพอื่ โครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรียน 45

2.3. คณะทำ� งานด�ำเนนิ การ
- เขา้ ประชุมรบั ฟงั คำ� ชแี้ จงและรบั มอบภารกจิ
- ดำ� เนินการตามภารกิจท่ีรับมอบ
- ขอรับคำ� ปรกึ ษาข้อเสนอแนะจากผ้บู ริหารหรอื ฝา่ ยอำ� นวยการ
- จดั หาเครอื ขา่ ยความร่วมมอื เพอ่ื ใหง้ านส�ำเร็จ
3. การตรวจสอบ (Check : C)
3.1. ผ้รู ับผดิ ชอบโครงการดำ� เนินการดังน้ี
- ตรวจสอบการด�ำเนินการครบทุกกิจกรรมหรือไม่ เร่ืองใดปฏิบัติได้หรือปฏิบัติไม่ได้
ตามที่วางแผนไว้ ปญั หาอุปสรรคในการดำ� เนินงาน
- รวบรวมขอ้ มูล เอกสาร ผลงานร่องรอยการดำ� เนนิ งาน ภาพกิจกรรม
- เสนอหลักฐานการด�ำเนินงานให้ท่ีประชุมคณะท�ำงานพิจารณาเพื่อประเมินผล
การปฏบิ ัตงิ านของคณะท�ำงานฝา่ ยต่างๆ
- รวบรวมผลการด�ำเนนิ งาน ปัญหาอุปสรรค ข้อเสนอแนะจากที่ประชุม
- จดั ท�ำแบบประเมินผลการปฏบิ ตั ิหน้าทีข่ องคณะทำ� งานแต่ละคน
- จัดท�ำแบบประเมินความคุ้มค่าของโครงการ
- รวบรวมเอกสารหลกั ฐานท่ีเกีย่ วข้องเสนอผ้บู ริหารดังรายละเอียดดังน้ี
(1) บนั ทึกเสนอขออนญุ าตจดั กิจกรรม
(2) แผนการจัดกิจกรรม
(3) ปฏทิ นิ ปฏบิ ตั กิ จิ กรรม / ก�ำหนดการ
(4) ค�ำสัง่ แตง่ ต้งั คณะทำ� งาน
(5) รายละเอยี ดประกอบการพิจารณาอ่นื ๆ (ถ้าม)ี
(6) บนั ทกึ เสนอรายงานผลการจดั กิจกรรม
(7) แบบรายงานผลการจัดกจิ กรรม
(8) แบบประเมนิ ผลการปฏบิ ตั ิงาน
(9) รายละเอียดการใชจ้ า่ ยเงิน
(10) ภาพกจิ กรรม
(11) ผลงาน เอกสารหลักฐาน ร่องรอยการด�ำเนนิ การ (ถา้ มี)
3.2. ผบู้ รหิ ารดำ� เนนิ การดังนี้
- ตรวจสอบความถกู ตอ้ งของเอกสารและแบบประเมนิ
- ให้ข้อเสนอแนะในการด�ำเนินงาน
- นิเทศ ก�ำกบั ติดตาม ผลการด�ำเนินงานระหว่างดำ� เนนิ โครงการ

46 คมู่ อื การด�ำ เนินงานกองทนุ เพ่อื โครงการอาหารกลางวันในโรงเรยี น

4. การปรับปรงุ แก้ไข (Action : A)
4.1. ผู้รับผิดชอบโครงการ ด�ำเนนิ การดงั นี้
- สรุปรายงานผลการด�ำเนินโครงการ ปัญหา อุปสรรค ในการด�ำเนินการและแนวทาง
ในการดำ� เนนิ โครงการในปตี อ่ ไป
- ประเมินผลวัตถุประสงค์ ความคุ้มค่าความเพียงพอของปัจจัยการผลิต คน งบประมาณ
วัสดุอปุ กรณ์ การบริหารจัดการ และความพงึ พอใจของผูเ้ ขา้ รว่ มโครงการ
- สรปุ ผลและรายงานผลโดยการรวบรวมเอกสารจดั ทำ� เปน็ รปู เลม่ จดั เกบ็ ไว้ เพอื่ อา้ งองิ ตอ่ ไป
- รวบรวมเอกสารเสนอผบู้ ริหารดังนี้
(1) ผลการประเมนิ โครงการตามวตั ถุประสงค์
(2) ผลการปะเมินความพึงพอใจ
(3) รายงานผลการดำ� เนนิ โครงการ
(4) ร่างแนวทางการดำ� เนินโครงการในปตี ่อไป
4.2. ผูบ้ ริหาร ด�ำเนนิ การดงั นี้
- พิจารณารายละเอยี ด เอกสารประกอบการด�ำเนนิ โครงการ ผลการดำ� เนนิ โครงการ ความ
คุ้มคา่ ของโครงการ การมสี ่วนรว่ มของบุคลากรในการด�ำเนินโครงการ
- ประชมุ คณะครู คณะท�ำงานเพือ่ ประเมินผลการจดั กจิ กรรม
- ประชุมพจิ ารณาผลการดำ� เนนิ งานปญั หา /อปุ สรรค และใหข้ ้อเสนอแนะ
- มอบเกียรตบิ ตั รแกค่ รูและบคุ ลากรท่ีมีสว่ นช่วยด�ำเนนิ โครงการ

3. การนิเทศ ก�ำกับ และติดตามโครงการที่ได้รับงบประมาณสนับสนุนจากเงินดอกผลกองทุน
เพ่อื โครงการอาหารกลางวันในโรงเรียนประถมศกึ ษา

การนิเทศ ก�ำกับ และติดตามโรงเรียนที่ได้รับการสนับสนุนงบประมาณจากดอกผลกองทุนเพ่ือโครงการ
อาหารกลางวันในโรงเรียนประถมศึกษา เพื่อให้โครงการด�ำเนินไปตามวัตถุประสงค์ที่ก�ำหนดไว้จ�ำเป็นจะต้องมี
การนเิ ทศ กำ� กบั ตดิ ตาม โครงการอยา่ งใกลช้ ดิ และตอ่ เนอื่ ง ทงั้ ในระดบั โรงเรยี น ระดบั เขตพนื้ ทกี่ ารศกึ ษา และระดบั
กองทนุ เพอื่ โครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรยี นประถมศกึ ษา ดว้ ยวธิ กี ารทห่ี ลากหลาย ครอบคลมุ กระบวนการดำ� เนนิ
โครงการทง้ั ก่อนด�ำเนนิ การ ขณะดำ� เนินการ และหลังดำ� เนินการจัดกจิ กรรม ใหม้ ปี ระสทิ ธิภาพ มรี ายละเอียดดงั น้ี
ระดับโรงเรียน
1. แต่งตั้งคณะท�ำงาน นิเทศ ก�ำกับ และติดตาม ตามความเหมาะสมของแต่ละสถานศึกษา ทั้งนี้
ให้มีคณะกรรมการสถานศกึ ษาหรอื ผูป้ กครองหรอื ผู้น�ำชมุ ชนหรือตวั แทนหน่วยงานอนื่ ร่วมเป็นกรรมการ
2. วางแผนการนเิ ทศ กำ� กบั และตดิ ตาม ใหส้ อดคลอ้ งการดำ� เนนิ งานของโครงการทไ่ี ดร้ บั งบประมาณ
จากเงนิ ดอกผลกองทุนเพอ่ื โครงการอาหารกลางวันในโรงเรียนประถมศึกษา
3. จดั ทำ� ปฏทิ ินปฏบิ ตั ิงานและดำ� เนนิ การนิเทศ ก�ำกบั และติดตาม อย่างนอ้ ย ภาคเรียนละ 1 ครัง้
4. วิเคราะห์และสรุปรายงานผลการนิเทศ ก�ำกับ และติดตามต่อส�ำนักงานเขตพ้ืนท่ีการศึกษา
ตามแบบรายงานและกำ� หนดเวลาตามปฏทิ นิ ปฏบิ ตั งิ าน เสนอตอ่ ทปี่ ระชมุ คณะกรรมการสถานศกึ ษาขนั้ พนื้ ฐาน
ผปู้ กครอง ครูและผู้ทีม่ สี ว่ นเกยี่ วขอ้ งอยา่ งนอ้ ยภาคเรยี นละ 1 ครง้ั

คมู่ ือการดำ�เนินงานกองทนุ เพือ่ โครงการอาหารกลางวันในโรงเรยี น 47

ระดับเขตพื้นทก่ี ารศกึ ษา
1. แต่งต้ังคณะท�ำงานนิเทศ ก�ำกับ และติดตามสถานศึกษาท่ีโครงการได้รับงบประมาณจาก
เงินดอกผลกองทนุ เพอ่ื โครงการอาหารกลางวันในโรงเรยี นประถมศกึ ษา
2. วางแผนการนเิ ทศ กำ� กบั และตดิ ตาม ใหส้ อดคลอ้ งการดำ� เนนิ งานของสถานศกึ ษาทโ่ี ครงการไดร้ บั
งบประมาณสนับสนนุ
3. จัดท�ำปฏิทินปฏิบัติงานแจ้งแก่โรงเรียนและผู้เก่ียวข้องในการด�ำเนินการนิเทศ ก�ำกับ และติดตาม
โครงการอย่างน้อยภาคเรยี นละ 1 ครงั้
4. วิเคราะห์และสรุปรายงานผลการด�ำเนินงานของโรงเรียนที่โครงการได้รับงบประมาณสนับสนุนต่อ
กองทุนเพื่อโครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรยี นประถมศึกษา ตามแบบและก�ำหนดเวลาในปฏิทินปฏิบตั ิงาน
ระดบั กองทุนเพ่ือโครงการอาหารกลางวันในโรงเรยี นประถมศึกษา
1. แต่งต้งั คณะทำ� งาน นเิ ทศ กำ� กับและติดตาม
2. วางแผนการดำ� เนนิ งานนเิ ทศ กำ� กบั และตดิ ตาม ใหส้ อดคลอ้ งการจดั สรรงบประมาณแกส่ ถานศกึ ษา
ทีโ่ ครงการได้รบั งบประมาณสนับสนนุ
3. สำ� นกั งานโครงการอาหารกลางวนั เสนอแผนการนเิ ทศ กำ� กบั และตดิ ตามของคณะกรรมการบรหิ าร
กองทนุ เพ่อื โครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรยี นประถมศกึ ษาหรือคณะทำ� งานท่ีได้รบั การแตง่ ตงั้ เพอื่ ติดตามการ
ดำ� เนินงานอาหารกลางวันในระดบั ประเทศ อย่างนอ้ ยปลี ะ 1 ครง้ั
4. ด�ำเนนิ การนิเทศ ก�ำกับและติดตาม ตามปฏทิ ินทก่ี ำ� หนดไว้
5. วเิ คราะหแ์ ละสรปุ รายงานผลการนเิ ทศ กำ� กบั และตดิ ตามการดำ� เนนิ งานโครงการตอ่ คณะกรรมการ
บรหิ ารกองทุนเพื่อโครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรยี นประถมศกึ ษาอยา่ งนอ้ ยปลี ะ 1 คร้ัง

4. การประเมนิ และรายงานผลโครงการที่ได้รบั งบประมาณจากเงินดอกผลกองทุนเพอ่ื โครงการ
อาหารกลางวนั ในโรงเรียนประถมศกึ ษา

4.1 การประเมินผล
การประเมินผลโครงการท่ีได้รับงบประมาณสนับสนุนจากเงินดอกผลของกองทุนเพ่ือโครงการ
อาหารกลางวันในโรงเรียนประถมศกึ ษา ก�ำหนดให้โรงเรยี นประเมนิ ผลโครงการใหเ้ สร็จสิ้นภายในเดือนเมษายน
โดยโรงเรียนจะต้องมีการประชุมคณะท�ำงานท่ีเกี่ยวข้อง เพ่ือค้นหา นวัตกรรม หรือรูปแบบการด�ำเนินโครงการ
ท่ีมีความเป็นเลิศในการด�ำเนินโครงการส่งเสริมผลผลิตเพื่ออาหารนักเรียนในโรงเรียน และโครงการพัฒนา
ระบบสุขาภิบาลอาหารท่ีดีในโรงเรียน ตลอดจนส�ำรวจปัญหาอุปสรรคในการด�ำเนินโครงการ ประเมิน
ความคุ้มค่าของโครงการ ประเมินความพึงพอใจของผู้เก่ียวข้อง เพื่อน�ำข้อสรุปท่ีได้ไปใช้ในการปรับปรุง
พัฒนาโครงการกจิ กรรมในปตี อ่ ไป
4.2 การรายงานผล
การรายงานผลการด�ำเนินโครงการ เป็นความจ�ำเป็นท่ีผู้รับผิดชอบโครงการและผู้เกี่ยวข้อง
ตอ้ งดำ� เนนิ การเปน็ การสรปุ ผลการดำ� เนนิ โครงการตงั้ แตร่ เิ รม่ิ โครงการจนสน้ิ สดุ โครงการ สำ� หรบั เนอื้ หาการรายงาน
ผลโครงการท่ีดี ควรประกอบด้วย บทน�ำ วิธีด�ำเนินโครงการ ผลการด�ำเนินโครงการที่สะท้อนถึงความสามารถ
ในการด�ำเนินโครงการให้บรรลุผลตามวัตถุประสงค์และเป้าหมายของการด�ำเนินโครงการ และภาคผนวก

48 คู่มอื การดำ�เนินงานกองทุนเพ่อื โครงการอาหารกลางวันในโรงเรียน

อาจประกอบด้วยแบบประเมินผลการด�ำเนินงานตามวัตถุประสงค์แบบประเมินผลความคุ้มค่าของโครงการ
แบบประเมินผลความพึงพอใจของผู้เก่ียวข้อง ภาพประกอบต่างๆ ค�ำส่ังคณะกรรมการด�ำเนินงาน เป็นต้น
เพื่อจัดท�ำรายงานเสนอกองทุนเพ่ือโครงการอาหารกลางวันในโรงเรียนประถมศึกษา ผ่านส�ำนักงานเขตพื้นที่
การศึกษา เพ่ือวิเคราะห์ผลการด�ำเนินงานเสนอต่อคณะกรรมการบริหารกองทุนเพ่ือโครงการอาหารกลางวัน
ในโรงเรียนประถมศกึ ษา และรายงานส�ำนกั งบประมาณตอ่ ไป
สำ� หรับการประเมินผลและการรายงานผล เพื่อใหก้ ารดำ� เนนิ โครงการเป็นไปอย่างมีประสทิ ธิภาพ
หนว่ ยงานทเี่ กยี่ วขอ้ งในแตล่ ะระดบั จะมบี ทบาทหนา้ ทใี่ นการดำ� เนนิ การประเมนิ ผลและรายงานผลทแี่ ตกตา่ งกนั
ดังน้ี
ระดบั โรงเรียน
1. แต่งตงั้ คณะกรรมการประเมินและรายงานผลการประเมนิ ตามความเหมาะสมของแตล่ ะโรงเรยี น
2. วางแผนการประเมินและรายงานผลให้สอดคล้องการด�ำเนินงานของโครงการท่ีได้รับงบประมาณ
โดยกำ� หนดให้ดำ� เนินการประเมินผลโครงการใหเ้ สรจ็ ส้นิ ภายในเดอื นเมษายน
3. ด�ำเนินการประเมินและรายงานผล โดยมีองค์ประกอบที่ส�ำคัญ ได้แก่ บทน�ำ วิธีด�ำเนินโครงการ
ผลการดำ� เนนิ โครงการทสี่ ะทอ้ นถงึ ความสามารถในการดำ� เนนิ โครงการใหบ้ รรลผุ ลตามวตั ถปุ ระสงคแ์ ละเปา้ หมาย
ของการด�ำเนินโครงการ และภาคผนวก (แบบประเมินผลการด�ำเนินงานตามวัตถุประสงค์ แบบประเมินผล
ความคมุ้ คา่ ของโครงการ แบบประเมนิ ผลความพงึ พอใจของผเู้ กย่ี วขอ้ ง ภาพประกอบตา่ งๆ คำ� สง่ั คณะกรรมการ
ดำ� เนนิ งาน เป็นตน้ )
4. วิเคราะห์และสรุปการประเมินต่อส�ำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา ตามแบบรายงานและก�ำหนดเวลา
ตามทีก่ ำ� หนดไว้
ระดบั เขตพนื้ ท่ีการศึกษา
1. แต่งตั้งคณะท�ำงาน วางแผน ด�ำเนินงานประเมินและรายงานผลให้สอดคล้องการด�ำเนินงานของ
โรงเรียนทีโ่ ครงการได้รับงบประมาณสนบั สนนุ
2. จดั ทำ� รายงานผลการดำ� เนนิ งานโรงเรยี นในภาพรวมระดบั เขตพน้ื ทกี่ ารศกึ ษาเพอ่ื โครงการตอ่ กองทนุ
เพื่อโครงการอาหารกลางวันในโรงเรียนประถมศึกษาตามแบบและก�ำหนดเวลาในปฏิทินปฏิบัติงาน ตามแบบท่ี
ก�ำหนดไว้
3. คัดเลือกโรงเรียนตน้ แบบนวตั กรรมการดำ� เนนิ งานอาหารกลางวันในระดับเขตพ้ืนที่การศกึ ษา
ระดับกองทุนเพอื่ โครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรยี นประถมศึกษา
1. แตง่ ตงั้ คณะทำ� งาน วางแผน ดำ� เนนิ งานประเมนิ และรายงานผลใหส้ อดคลอ้ งการจดั สรรงบประมาณ
ใหแ้ กโ่ รงเรยี นทไี่ ดร้ บั จัดสรรงบประมาณสนับสนนุ
2. วิเคราะห์ผลการประเมินและรายงานผลต่อคณะกรรมการบริหารกองทุนเพื่อโครงการอาหารกลางวัน
ในโรงเรยี นประถมศกึ ษา อย่างน้อยปีละ 1 ครงั้ และรายงานหน่วยงานที่เกย่ี วข้อง
3. ค้นหา นวัตกรรม หรือรูปแบบการด�ำเนินโครงการที่มีความเป็นเลิศในการด�ำเนินโครงการส่งเสริม
ผลผลติ เพอ่ื อาหารนกั เรยี นในโรงเรยี น และโครงการพฒั นาระบบสขุ าภบิ าลอาหารทดี่ แี ละนำ้� ดมื่ สะอาดในโรงเรยี น

คมู่ อื การดำ�เนินงานกองทุนเพือ่ โครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรียน 49

5. การยกย่องชมเชย/ประชาสัมพันธ์โครงการท่ีได้รับงบประมาณจากเงินดอกผลกองทุน
เพ่ือโครงการอาหารกลางวันในโรงเรยี นประถมศกึ ษา

การยกยอ่ งชมเชยหรอื ประชาสมั พนั ธโ์ ครงการ เปน็ ขน้ั ตอนสดุ ทา้ ยของการบรหิ ารโครงการทดี่ มี ปี ระสทิ ธภิ าพ
การสร้างขวัญก�ำลังใจให้บุคลากรของโรงเรียนเกิดความภาคภูมิใจในการท�ำงานถือเป็นภารกิจหลักที่โรงเรียน
ตอ้ งดำ� เนนิ การ ซ่งึ โรงเรยี นสามารถดำ� เนินการได้หลายวิธี เช่น การยกย่องชมเชยและมอบเกียรติบตั ร โลร่ างวัล
หรือให้ผลตอบแทนความดีความชอบแก่ผู้รับผิดชอบโครงการท่ีท�ำงานได้บรรลุตามวัตถุประสงค์ของโครงการ
และอาจดำ� เนนิ การเสนอผลงานของผรู้ บั ผดิ ชอบโครงการ ผา่ นสำ� นกั งานเขตพนื้ ทก่ี ารศกึ ษา เพอื่ นำ� เสนอยกยอ่ ง
คณุ ความดตี อ่ สำ� นกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขน้ั พน้ื ฐานตามลำ� ดบั ซงึ่ ทางสำ� นกั งานคณะกรรมการการศกึ ษา
ขั้นพ้ืนฐาน โดยกองทุนเพ่ือโครงการอาหารกลางวันในโรงเรียนประถมศึกษา จะมีการจัดกิจกรรมยกย่อง และ
ประชาสัมพันธ์ ยกย่องบุคคลหรือโรงเรียนที่ด�ำเนินงานโครงการอาหารกลางวันโดยการน�ำโครงการท่ีได้รับ
งบประมาณจากเงินดอกผลกองทุนเพื่อโครงการอาหารกลางวันในโรงเรียนประถมศึกษา มาช่วยสนับสนุน
การด�ำเนินโครงการอาหารกลางวันจนเกิดผลส�ำเร็จอย่างย่ังยืนในทุกปีผ่านรูปแบบการเผยแพร่ประชาสัมพันธ์
รปู แบบต่างๆ ทห่ี ลากหลาย

50 ค่มู ือการด�ำ เนินงานกองทนุ เพอ่ื โครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรยี น

ส่วนที่ 3

การบูรณาการโครงการอาหารกลางวัน
สู่กระบวนการจดั การเรียนรู้

การบรู ณาการโครงการอาหารกลางวันสูก่ ระบวนการจัดการเรยี นรู้

กองทนุ เพอื่ โครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรยี นประถมศกึ ษา มวี ตั ถปุ ระสงคท์ สี่ ำ� คญั คอื เปน็ ทนุ หมนุ เวยี น
และใชจ้ า่ ยสำ� หรบั การสนบั สนนุ และชว่ ยเหลอื ภาวะโภชนาการของนกั เรยี นในโรงเรยี นประถมศกึ ษา โดยมมี าตรฐาน
อาหารและโภชนาการในสถานศกึ ษา เปน็ ตวั ชวี้ ดั ความสำ� เรจ็ ซงึ่ เปน็ ตวั ชวี้ ดั ในดา้ นปจั จยั กระบวนการและผลผลติ
มกี ระบวนการท่สี ำ� คัญคอื การสง่ เสริมความรู้ดา้ นอาหารและโภชนาการ ประกอบด้วยตวั ชี้วดั ต่างๆ โดยดา้ นครู
ได้แก่ การบูรณาการการจัดการเรียนรู้เก่ียวกับอาหารและโภชนาการในสถานศึกษาเข้าไปในหลักสูตรการเรียน
การสอนในกล่มุ สาระตา่ งๆ ด้านนักเรยี นมกี ิจกรรมเชงิ ปฏิบตั เิ พ่ือสนับสนุนงานอาหารและโภชนาการ มีกจิ กรรม
เสริมสร้างความรู้ด้านโภชนาการและความปลอดภัยอาหาร มีส่วนร่วมในงานอาหารและโภชนาการ ได้แก่
การจดั รายการอาหาร เตรียมอาหาร จัดบรกิ ารอาหารและเก็บล้าง โรงเรยี นมีส่อื เผยแพร่ความรดู้ า้ นโภชนาการ
และความปลอดภัยอาหารโดยอาศัยช่องทางส่ือสารต่างๆ อย่างต่อเนื่อง ดังน้ันการส่งเสริมโรงเรียนให้มีความรู้
และนำ� วชิ าการและเทคโนโลยดี า้ นตา่ งๆ มากำ� หนดเปน็ กจิ กรรมการเรยี นรู้ และปฏบิ ตั ใิ หเ้ กดิ ผลผลติ เพอื่ สนบั สนนุ
โครงการอาหารกลางวันภายในโรงเรียน รวมทั้งการผดุงความย่ังยืนของงบประมาณที่ได้รับการสนับสนุน ท้ังนี้
ผลลพั ธท์ ส่ี ำ� คญั คอื โครงการอาหารกลางวนั จะชว่ ยสนบั สนนุ สง่ เสรมิ ใหน้ กั เรยี นมสี ขุ ภาพอนามยั ทสี่ มบรู ณแ์ ขง็ แรง
การขับเคลื่อนโครงการอาหารกลางวันให้บรรลุวัตถุประสงค์น้ัน ย่อมมีกระบวนการบริหารจัดการ
ทส่ี อดรบั กนั โดยเฉพาะกระบวนการจดั การเรยี นการสอนเพอ่ื ใหผ้ เู้ รยี นมคี วามตระหนกั ในการสรา้ งเสรมิ สขุ ภาพ
อนามัยท่ีดีของตน อนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ประยุกต์ใช้ความรู้และหลักการด้านอนามัย
ทถ่ี ูกตอ้ งแก่ตนเองและสมาชิกในครอบครวั ปฏิบตั ิจนเปน็ นสิ ยั และสามารถปรบั ตวั ใหอ้ ย่ใู นสังคมท่เี ปล่ียนแปลง
ไปอยา่ งรวดเรว็ ไดอ้ ยา่ งมคี วามสุข
จุดมุ่งหมายสูงสุดของหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพ้ืนฐาน พุทธศักราช 2551 มุ่งพัฒนาผู้เรียน
ให้มีความรู้ เป็นคนดี มีปัญญา มีความสุข มีศักยภาพในการศึกษาต่อ และประกอบอาชีพ มีคุณธรรม
จริยธรรม และค่านิยมท่ีพึงประสงค์ เห็นคุณค่าของตนเอง มีสุขภาพกายและสุขภาพจิตท่ีดี มีสุขนิสัย และ
รักการออกก�ำลังกาย มาตรฐานการเรียนรู้เป็นเป้าหมายในการพัฒนาคุณภาพผู้เรียน ซ่ึงมาตรฐานการเรียนรู้
ได้ระบุส่ิงท่ีผู้เรียนพึงรู้และปฏิบัติได้ เมื่อส�ำเร็จการศึกษาข้ันพื้นฐาน (กระทรวงศึกษาธิการ, 2552) การจัด
การเรียนรู้ที่ดี จึงเป็นการจัดการเรียนรู้ ท่ีสอนให้นักเรียนเรียนรู้จากการปฏิบัติท่ีสามารถบรรลุมาตรฐาน
การเรียนรู้ และตวั ช้วี ัดในการจัดการเรยี นรู้
การจดั การเรยี นรโู้ ดยใชโ้ ครงการอาหารกลางวนั เปน็ ฐานจงึ มคี วามสำ� คญั เพราะเปน็ การนำ� วตั ถปุ ระสงค์
กระบวนการด�ำเนินงานของโครงการมาบูรณาการกับกระบวนการจัดการเรียนการสอนตามหลักสูตรท้องถิ่น
และหลักสูตรสถานศึกษาที่โรงเรียนได้จัดท�ำ ซึ่งอาจหลอมรวมในรายวิชาพ้ืนฐาน รายวิชาเพ่ิมเติมท่ีมีสาระ
ที่ควรเรยี นรูต้ ามกรอบสาระการเรยี นรแู้ กนกลางทั้ง 8 กลุ่มสาระการเรยี นรู้ หรอื อาจน�ำมาบรู ณาการในกิจกรรม
พฒั นาผเู้ รยี น โดยตอ้ งใหม้ คี วามสอดคลอ้ งกบั มาตรฐานการเรยี นรทู้ ผ่ี เู้ รยี นควรมเี มอื่ สำ� เรจ็ การศกึ ษาแตล่ ะระดบั
ได้แก่ องค์ความรู้ ทักษะหรือกระบวนการเรียนรู้ และคุณลักษณะอันพึงประสงค์ (วัชรินทร์ โพธ์ิเงินและ
คณะ, 2558) ครูผู้สอนจ�ำเป็นต้องเรียนรู้ ค�ำนึงถึงความสนใจและความต้องการของผู้เรียนในแต่ละระดับ
ท่ีสามารถน�ำไปสู่การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ท่ีพัฒนาตามที่ก�ำหนดไว้ในแต่ละระดับชั้นดังแสดงให้เห็น
ในแผนภาพ 6

52 คูม่ อื การดำ�เนินงานกองทนุ เพ่อื โครงการอาหารกลางวันในโรงเรียน

หลกั สตู รแกนกลาง โครงการอาหารกลางวัน/โครงการ
การศกึ ษาข้ันพ้นื ฐาน ทไ่ี ด้รบั จากเงนิ ดอกผลกองทุนฯ
พทุ ธศกั ราช 2551
มาตรฐานอาหารและโภชนาการในสถานศกึ ษา
มาตรฐานตามหลกั สูตรแกนกลาง
หลักสูตรสาระทอ้ งถ่ิน
หลกั สูตรสถานศึกษา

รายวชิ าพื้นฐาน รายวชิ าเพ่มิ เติม กจิ กรรมพฒั นาผเู้ รยี น
หน่วยการเรียนรทู้ ่ี 1 หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี 1 กิจกรรมท่ี 1
หน่วยการเรียนรูท้ ี่ 2 หน่วยการเรยี นรู้ที่ 2 กจิ กรรมที่ 2
หน่วยการเรียนรู้ท่ี .... หน่วยการเรียนรูท้ ี่ .... กจิ กรรมที่ ....

การจัดการเรียนรูโ้ ดยใช้รูปแบบท่หี ลากหลาย เช่น การเรยี นรูแ้ บบโครงงาน ฯลฯ

คณุ ภาพผเู้ รียน

ความรู้ คณุ ลกั ษณะอันพึงประสงค์
ทักษะ/กระบวนการเรียนรู้ สขุ ภาพพลานามัยสมบรู ณ์สมวยั

แผนภาพ 6 แนวทางการบรู ณาการโครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรยี นสกู่ ระบวนการจดั การเรยี นรู้

ค่มู ือการด�ำ เนนิ งานกองทุนเพ่อื โครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรยี น 53

จากแผนภาพ 6 ในการสรา้ งใหผ้ ้เู รียนมคี ณุ ภาพ ท้ังดา้ นความรู้ ทกั ษะกระบวนการเรยี นรู้ คณุ ลกั ษณะ
อนั พงึ ประสงค์ และการมสี ขุ ภาพพลานามยั สมบรู ณ์ สมสว่ นนน้ั โรงเรยี นสามารถดำ� เนนิ การโดยนำ� มาตรฐานตาม
หลกั สตู รแกนกลาง บรู ณาการกบั มาตรฐานอาหารและโภชนาการในโรงเรยี นจดั ทำ� เปน็ หลกั สตู รสถานศกึ ษาและ
หลักสูตรท้องถิน่ นำ� มาจัดกระบวนการเรยี นรไู้ ด้ 3 ระดบั คอื ระดบั รายวิชาพ้ืนฐาน ระดับรายวชิ าเพ่มิ เติม และ
ระดบั กิจกรรมพัฒนาผ้เู รียน (ส�ำนกั วชิ าการและมาตรฐานการศกึ ษา, 2551) โดยมขี ั้นตอนการด�ำเนินงาน ดงั น้ี

รายวิชาพน้ื ฐาน

ขั้นที่ 1 วเิ คราะห์เปา้ หมายคณุ ภาพผเู้ รียน
ข้ันท่ี 2 ว ิเคราะห์มาตรฐานการเรียนรู้ ตัวชี้วัดตามเป้าหมายคุณภาพผู้เรียนท่ีเช่ือมโยงกับมาตรฐาน

อาหารและโภชนาการในสถานศกึ ษา
ขั้นท่ี 3 ออกแบบหน่วยการเรียนรู/้ แผนการจัดการเรยี นรู้
ขนั้ ท่ี 4 จดั การเรียนรู้ตามหนว่ ยการเรียนรู/้ แผนการจดั การเรยี นรู้
ขั้นที่ 5 ประเมนิ ผลการเรียนรู้ดว้ ยวิธกี ารและเคร่ืองมอื ทห่ี ลากหลาย

รายวชิ าเพมิ่ เตมิ

ข้ันที่ 1 ศกึ ษาขอ้ มลู พน้ื ฐานของชุมชน
ขัน้ ที่ 2 วเิ คราะหเ์ ปา้ หมายคณุ ภาพผเู้ รยี นทเี่ ชอ่ื มโยงกบั มาตรฐานอาหารและโภชนาการในสถานศกึ ษา

และสอดคลอ้ งกบั บรบิ ทของชุมชน
ขั้นท่ี 3 ก�ำหนดผลการเรยี นรู้
ข้ันที่ 4 จัดท�ำค�ำอธบิ ายรายวิชา
ขนั้ ท่ี 5 จัดท�ำโครงสร้างรายวชิ า
ขน้ั ท่ี 6 ออกแบบหน่วยการเรยี นร/ู้ แผนการจัดการเรยี นรู้
ขั้นที่ 7 จัดการเรียนร้ตู ามหน่วยการเรยี นรู้/แผนการจดั การเรยี นรู้
ขน้ั ที่ 8 ประเมินผลการเรียนรดู้ ้วยวิธกี ารและเคร่อื งมอื ที่หลากหลาย


กิจกรรมพฒั นาผ้เู รยี น

ขน้ั ท่ี 1 วเิ คราะหเ์ ปา้ หมายคณุ ภาพผเู้ รยี นทเ่ี ชอื่ มโยงกบั มาตรฐานอาหารและโภชนาการในสถานศกึ ษา
ขนั้ ท่ี 2 ว เิ คราะหค์ วามเหมาะสมในการเลอื กกจิ กรรมวา่ จะกำ� หนดในกจิ กรรมแนะแนว กจิ กรรมนกั เรยี น

หรือกจิ กรรมเพือ่ สังคมและสาธารณประโยชน์
ข้นั ท่ี 3 ออกแบบหน่วยกจิ กรรมพฒั นาผเู้ รยี น
ขั้นท่ี 4 จัดการเรยี นรู้ตามหน่วยกจิ กรรมพฒั นาผเู้ รยี น
ข้ันที่ 5 ประเมินผลการเรยี นรู้ดว้ ยวธิ ีการและเครื่องมอื ท่หี ลากหลาย

54 คู่มือการดำ�เนินงานกองทุนเพื่อโครงการอาหารกลางวันในโรงเรียน

มาตรฐานอาหารและโภชนาการในสถานศึกษา

1. นโยบายการสง่ เสรมิ อาหารและโภชนาการ
1.1 มนี โยบายจัดอาหารมื้อหลกั เพ่ือส่งเสรมิ ภาวะโภชนาการของนักเรยี น
1.2 มีนโยบายจัดอาหารระหว่างมือ้ เพื่อสง่ เสรมิ ภาวะโภชนาการของนักเรยี น
1.3 มีนโยบายในการควบคุมคุณภาพและชนิดของอาหารท่ีจ�ำหน่ายในโรงเรียนและส่งเสริม
การขายอาหารทม่ี คี ณุ ภาพภายนอกโรงเรยี น
1.4 มนี โยบายเก่ียวกับการตรวจความปลอดภัยในอาหาร
1.5 มีนโยบายใหบ้ คุ ลากรทุกฝ่ายมสี ่วนร่วมในงานอาหารและโภชนาการ
1.6 มีนโยบายเกี่ยวกับการส่งเสริมความรู้และศักยภาพของบุคลากรที่เก่ียวข้องกับอาหารและ
โภชนาการ
1.7 มีนโยบายในการกำ� กับดูแลการรับตวั อย่างผลิตภณั ฑ์อาหารเพอื่ การโฆษณาประชาสมั พนั ธ์
1.8 มีนโยบายในการก�ำกบั ดูแลการรบั การสนบั สนนุ ในรปู แบบต่างๆเพอื่ โฆษณาผลติ ภณั ฑ์อาหาร
1.9 มปี ระกาศประชาสัมพนั ธ์นโยบายด้านอาหารและโภชนาการใหแ้ กผ่ ้เู กย่ี วข้องไดร้ บั ทราบ
2. การบริหารงานอยา่ งเปน็ ระบบ
2.1 มีการบริหารโดยต้ังคณะท�ำงานหรือคณะกรรมการอาหารและโภชนาการ ประกอบด้วย
5 องคป์ ระกอบ
2.2 มกี ารประชมุ คณะกรรมการหรือคณะทำ� งานอย่างน้อยเทอมละ 2 คร้ัง
2.3 มกี ารจดั ท�ำแผนงานและมาตรการสง่ เสรมิ ด้านโภชนาการและด�ำเนนิ การตามนนั้
2.4 มกี ารประเมนิ ผลการดำ� เนินงานเพื่อการส่งเสริมและสนับสนนุ งานโภชนาการประจำ� ปี
2.5 ผู้บริหารมีความสามารถในการประสานและจัดระบบเพ่ือการส่งเสริมงานอาหารและ
โภชนาการ
2.6 ผบู้ รหิ ารสามารถจดั สรร / จดั หางบประมาณจากแหลง่ ตา่ งๆ เพอ่ื ใชใ้ นการบรหิ ารงานโภชนาการ
3. การดำ� เนนิ งาน
3.1 อาหารจานหลัก
1) มีการก�ำหนดรายการอาหารลว่ งหน้า
2) มีการกำ� หนดต�ำรับอาหาร
3) มอี าหารครบ 5 หมู่ ทกุ วนั ในแตล่ ะสปั ดาห์
3.2 อาหารว่าง
1) มีการควบคุมการจ�ำหน่ายขนมกรุบกรอบที่มีส่วนประกอบเป็นแป้ง โซเดียม และ /
หรอื ไขมนั สูง
2) มกี ารควบคุมการจำ� หน่ายขนมทีไ่ ม่เอือ้ ตอ่ สขุ ภาพ มนี �้ำตาลสูงและเสยี่ งตอ่ ฟนั ผุ
3) มีร้านจ�ำหน่ายหรือจัดบริการผลไม้สดอย่างน้อย 1 ชนิด เป็นประจ�ำอย่างน้อย 3 วัน /
สัปดาห์
4) มรี ้านจำ� หน่ายอาหารวา่ งท่มี ีประโยชน์

คูม่ ือการดำ�เนินงานกองทุนเพ่ือโครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรยี น 55

3.3 คุณภาพของเครอื่ งดมื่
1) มกี ารบรหิ ารจดั การบรกิ ารใหน้ กั เรยี นไดด้ มื่ นมรสจดื และมเี ครอื่ งหมาย อย. ทกุ วนั ในชว่ งเปดิ เรยี น
2) มกี ารส่งเสรมิ การดมื่ นมจืด
3) มกี ารบริการหรือจ�ำหน่ายน�้ำดื่มที่สะอาดทกุ วัน
4) มีการจ�ำหนา่ ยเคร่อื งดม่ื ที่มีประโยชน์
5) ไมม่ กี ารจำ� หนา่ ยนำ�้ อดั ลม/เครอ่ื งดมื่ ทม่ี นี ำ�้ ตาลสงู (ไมเ่ กนิ รอ้ ยละ 5 กรณไี มใ่ สน่ ำ�้ แขง็ และ
ไมเ่ กนิ รอ้ ยละ 10 กรณีใส่น�ำ้ แขง็ ) หรอื เครื่องดมื่ ไมจ่ ำ� เป็นตอ่ สุขภาพชนดิ อ่ืนๆ
6) มกี ารใชแ้ กว้ น�้ำดื่มแยกรายบุคคลเปน็ ประจ�ำ
3.4 การดแู ลอาหารเพื่อความปลอดภัย
1) มกี ารเกบ็ รกั ษานมอยา่ งถกู วธิ ี เพอ่ื รกั ษาสภาพของนมใหเ้ หมาะสมตอ่ การบรโิ ภคอยา่ งปลอดภยั
2) ไม่มกี ารขายหรือใหบ้ ริการขนมและเคร่อื งดม่ื ท่ีมกี ารเตมิ แตง่ สฉี ดู ฉาด
3) ไม่มีการขายหรือให้บริการอาหารหมกั ดอง
4) มกี ารตรวจสอบการปนเปอ้ื นของสงิ่ แปลกปลอม วตั ถอุ นั ตรายทางกายภาพทม่ี อี ยใู่ นอาหาร
และหรือมรี ะบบการรบั ค�ำร้องจากผู้บริโภค
5) มีการตรวจสอบการปนเปื้อนของสารเคมีทห่ี า้ มใช้ในอาหาร
6) มกี ารตรวจสอบการปนเป้อื นของจุลนิ ทรยี ข์ องอาหารท่ีจดั ให้บริการในโรงเรยี น
3.5 การเฝ้าระวังภาวะโภชนาการ
1) มีการชง่ั น�้ำหนกั และวัดสว่ นสงู อย่างนอ้ ยปีละ 2 ครงั้
2) มกี ารนำ� นำ�้ หนกั และสว่ นสงู ทชี่ ง่ั – วดั ไปประเมนิ ภาวะโภชนาการของนกั เรยี นโดยบคุ ลากร
ของโรงเรยี น
3) มกี ารนำ� ผลการประเมนิ ภาวะโภชนาการไปแกไ้ ขปญั หาโภชนาการของนกั เรยี นเปน็ รายบคุ คล
4) ผลการด�ำเนินการเพอื่ ลดปญั หาดา้ นการเจรญิ เตบิ โต (สว่ นสงู ต่ำ� กว่าเกณฑ์อายุหรอื เต้ยี )
เมอ่ื เทยี บกบั ปกี ารศกึ ษาก่อน
5) ผลการด�ำเนินการเพื่อลดปัญหาภาวะโภชนาการขาด (น้�ำหนักต่�ำกว่าเกณฑ์ส่วนสูง
หรอื ผอม) เมอ่ื เทียบกบั ปีการศกึ ษาก่อน
6) ผลการด�ำเนินการเพื่อลดปัญหาภาวะโภชนาการเกิน (น�้ำหนักเกินกว่าเกณฑ์ส่วนสูง
หรอื อ้วน) เมื่อเทยี บกบั ปีการศกึ ษากอ่ น
3.6 ความพร้อมของวัสดอุ ปุ กรณ์
1) ภาชนะอปุ กรณป์ ระเภทจาน ชาม มคี รบสำ� หรบั ทกุ คน หรอื สามารถบรหิ ารจดั การหมนุ เวยี น
ใหใ้ ชไ้ ด้อยา่ งเพยี งพอ
2) ภาชนะอปุ กรณป์ ระเภทชอ้ น สอ้ ม มคี รบสำ� หรบั ทกุ คน หรอื สามารถบรหิ ารจดั การหมนุ เวยี น
ให้ใชไ้ ดอ้ ย่างเพียงพอ
3) ภาชนะอปุ กรณป์ ระเภทชอ้ นกลาง มบี รกิ ารเพยี งพอ หรอื สามารถบรหิ ารจดั การหมนุ เวยี น
ใหใ้ ช้ได้อย่างเพยี งพอ
4) ความพรอ้ มของอุปกรณ์ประเมนิ ภาวะโภชนาการ – เครื่องช่ังนำ้� หนกั
5) ความพรอ้ มของอุปกรณ์ประเมินภาวะโภชนาการ – ทว่ี ดั ส่วนสงู

56 คู่มือการด�ำ เนินงานกองทุนเพ่ือโครงการอาหารกลางวันในโรงเรยี น

4. การสง่ เสริมความรูด้ า้ นอาหารและโภชนาการ
4.1 มีการบูรณาการการสอนเร่ืองอาหารและโภชนาการ เข้าไปในหลักสูตรการเรียนการ
สอนวชิ าต่างๆ
4.2 นักเรยี นมีกิจกรรมเชิงปฏิบตั ิ เพือ่ สนับสนนุ งานอาหารและโภชนาการ
4.3 นักเรียนมกี ิจกรรมเสรมิ สรา้ งความรดู้ ้านโภชนาการและความปลอดภยั อาหาร
4.4 นักเรียนมีส่วนร่วมในงานอาหารและโภชนาการได้แก่การจัดรายการอาหารเตรียมอาหาร
จดั บริการอาหารและเก็บล้าง
4.5 มีส่ือเผยแพร่ความรู้ด้านโภชนาการและความปลอดภัยอาหารโดยอาศัยช่องทางส่ือสารต่างๆ
อย่างต่อเนอ่ื ง
4.6 ครูไดร้ บั การเสรมิ สรา้ งทกั ษะดา้ นอาหารและโภชนาการ
4.7 ครเู ปน็ ตวั อย่างทีด่ โี ดยการรบั ประทานอาหารพรอ้ มนักเรียน
4.8 มีการอบรมให้ความรู้ดา้ นโภชนาการ แก่ผ้จู ดั – ผรู้ บั ผดิ ชอบการจัดบรกิ ารอาหาร
4.9 ไม่มปี ้ายโฆษณาผลติ ภัณฑอ์ าหารและเครอ่ื งด่มื ในบรเิ วณโรงเรยี น
5. การตดิ ตามและประเมนิ ผลการดำ� เนนิ งาน
5.1 มกี ารประเมนิ ความพงึ พอใจของนกั เรยี นเกยี่ วกบั อาหารทบี่ รกิ ารในโรงเรยี น เชน่ รสชาติ ปรมิ าณ
ความสะอาด
5.2 มีการประเมินปัญหาอุปสรรคในการรับบริการอาหารในโรงเรียน เช่น ความเพียงพอของ
รา้ นค้า ราคา ความสะดวกในการรับบรกิ าร
5.3 มกี ารประเมนิ ปญั หาอปุ สรรคในการจดั บรกิ ารอาหารในโรงเรยี น เชน่ ความสะดวก ความพรอ้ ม
ของสถานทใ่ี นการใหบ้ รกิ าร
5.4 มกี ารจดั ทำ� รายงานประจำ� ปขี องการประเมนิ ผลการดำ� เนนิ งานและประมวลสถติ กิ ารเจบ็ ปว่ ย -
ภาวะโภชนาการ
การจัดการเรียนรู้โดยใช้รูปแบบท่ีหลากหลาย โดยน�ำรายวิชาพ้ืนฐาน รายวิชาเพ่ิมเติม ในสาระการเรียนรู้
แกนกลางทงั้ 8 กลมุ่ สาระ หรือกิจกรรมพัฒนาผเู้ รยี น ซ่งึ ประกอบดว้ ยกจิ กรรมชมุ นมุ ชมรม กิจกรรมแนะแนว
กจิ กรรมสาธารณประโยชน์ ซง่ึ สามารถใชแ้ นวทางในการจดั การเรยี นรแู้ บบบรู ณาการ แบบโครงงานเปน็ ฐาน หรอื
รปู แบบอ่ืนๆ โดยพจิ ารณาถึงบรบิ ท ระดับช้ันเรียน

การจดั การเรยี นรแู้ บบบูรณาการ

การจัดการเรียนรู้แบบบูรณาการ หมายถึง การจัดการเรียนรู้โดยการเช่ือมโยงเนื้อหาองค์ความรู้
จากศาสตร์ต่างๆ ของรายวิชาเดียวกันหรือรายวิชาต่างๆ ที่สัมพันธ์กันมาใช้ในการจัดการเรียนรู้เพ่ือให้ผู้เรียน
สามารถประยุกต์ใช้ในชีวิตจริงได้ลักษณะส�ำคัญของการสอนแบบบูรณาการ คือการบูรณาการระหว่างความรู้
กระบวนการและการปฏบิ ตั โิ ดยนำ� สาระการเรยี นรขู้ องแตล่ ะวชิ ามาบรู ณาการกนั อยา่ งกลมกลนื เชอ่ื มโยงระหวา่ ง
สงิ่ ทเี่ รยี นกบั ชวี ติ จรงิ เพอื่ ลดความซำ�้ ซอ้ นของเนอื้ หา ใหเ้ กดิ ความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งความคดิ รวบยอดของวชิ าตา่ งๆ
ท�ำให้เกิดการเรียนรู้ที่มีความหมายการจัดการเรียนการสอนแบบบูรณาการสามารถท�ำได้ 2 รูปแบบ คือ

คู่มือการดำ�เนนิ งานกองทนุ เพือ่ โครงการอาหารกลางวันในโรงเรียน 57

การบรู ณาการภายในวิชา โดยน�ำเน้ือหาสาระส�ำคัญ ตวั ช้ีวดั ภายในวชิ านนั้ ทส่ี ัมพนั ธก์ นั มาบรู ณาการโดยไมแ่ ยก
หรือขยายไปกับสาระอื่น และการบูรณาการระหว่างวิชา โดยพิจารณาเน้ือหาสาระ ตัวช้ีวัดระหว่างสอง
หรอื สามวชิ าทส่ี มั พนั ธก์ นั และนำ� มาเชอื่ มโยงกนั ไมจ่ ำ� เปน็ วา่ ตอ้ งทกุ วชิ าหรอื ทกุ กลมุ่ ประสบการณ์ (สำ� นกั วชิ าการ
และมาตรฐานการศึกษา, 2555)

การวางแผนจัดท�ำหน่วยการเรียนรแู้ บบบูรณาการ

1. การเลอื กหวั เรอ่ื ง พจิ ารณาจากประเดน็ สาระสำ� คญั ทกี่ ำ� หนดไวใ้ นมาตรฐานการเรยี นรใู้ นรายวชิ าที่
จะน�ำมาบรู ณาการเชือ่ มโยงกับมาตรฐานอาหารและโภชนาการในสถานศกึ ษา
2. นำ� ตัวชี้วัดของรายวชิ าต่างๆ ท่ีสัมพันธ์กันมาสร้างเป็นหัวเร่อื ง
3. ก�ำหนดกิจกรรมการเรยี นรู้ สอ่ื นวัตกรรมและวธิ กี ารวัด ประเมนิ ผล

การจัดการเรียนรแู้ บบโครงงาน

การเรียนรู้แบบโครงงานเป็นการส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิต สอดคล้องกับหลักทฤษฎีการเรียนรู้แบบ
สรา้ งความรู้ และการเรยี นรแู้ บบรว่ มมอื ทม่ี แี นวคดิ วา่ ความรไู้ มใ่ ชเ่ กดิ จากผสู้ อนเพยี งอยา่ งเดยี ว แตส่ ามารถสรา้ ง
ข้ึนโดยผู้เรียนเองได้ และการเรียนรู้จะเกิดขึ้นได้ดีก็ต่อเมื่อผู้เรียนลงมือกระท�ำด้วยตนเอง ซึ่งการลงมือกระท�ำนี้
ไม่เพียงแต่ได้รับความรู้ใหม่ด้วยตนเองแล้วแต่ยังจะสามารถเก็บข้อมูลของสิ่งแวดล้อมเข้าไปเป็นโครงสร้างของ
สมองตนเอง ขณะเดยี วกนั กส็ ามารถนำ� ความรเู้ ดมิ ทมี่ อี ยปู่ รบั ใหเ้ ขา้ กบั สง่ิ แวดลอ้ มภายนอกไดแ้ ละจะเกดิ เปน็ วงจร
เชน่ นี้อย่างตอ่ เน่ือง ดงั นน้ั การลงมอื กระทำ� ดว้ ยตนเองจะสามารถเชอ่ื มโยงความรรู้ ะหวา่ งความรเู้ ก่าและความรู้
ใหม่สร้างเป็นองค์ความรู้ใหม่ขึ้นมา ซ่ึงท้ังหมดจะอยู่ภายใต้ประสบการณ์และบรรยากาศที่เอื้ออ�ำนวยต่อ
การเรียนรู้โดยยึดหลักคิดที่ว่า “การเรียนรู้ท่ีดีไม่ได้มาจากการหาวิธีการสอนที่ดีแก่ผู้สอน แต่มาจากการให้
โอกาสทด่ี แี ก่ผูเ้ รยี นในการสร้าง”
การเรยี นรู้ (Learning Pyramid) ซงึ่ เปน็ การแสดงใหเ้ หน็ รอ้ ยละของการจดั กจิ กรรมทตี่ า่ งกนั แตล่ ะอยา่ ง
โดยกิจกรรมทต่ี า่ งกนั จะท�ำให้เราจดจ�ำสิ่งทีไ่ ดก้ ารเรียนรตู้ ่างกัน ดังนี้
- การเรียนในหอ้ งเรียน (Lecture) นั่งฟังบรรยายจะจ�ำได้เพียง ร้อยละ 5
- การอ่านดว้ ยตัวเอง (Reading) จะจำ� ไดเ้ พ่ิมขน้ึ เปน็ ร้อยละ 10
- การฟงั และได้เหน็ (Audiovisual) เช่นการดโู ทรทศั น์ ฟงั วิทยุได้ รอ้ ยละ 20
- การไดเ้ ห็นตัวอยา่ ง (Demonstration) จะช่วยใหจ้ �ำได้ รอ้ ยละ 30
- การได้แลกเปล่ียนพูดคุยกัน (Discussion) เช่น การพูดคุยแลกเปลี่ยนความรู้กันในกลุ่มจะช่วย
ใหจ้ ำ� ไดถ้ งึ รอ้ ยละ 50
- การได้ทดลองปฏิบัติเอง (Practice doing) จะจำ� ได้ถงึ รอ้ ยละ 75
- การได้สอนผอู้ ่ืน (Teaching) เชน่ การสอนแบบเข้มหรอื การสอนจะชว่ ยใหจ้ �ำไดถ้ งึ รอ้ ยละ 90
ดงั นนั้ การจัดการเรียนรู้แบบโครงงานนนั้ จงึ เป็นกระบวนการเรียนรทู้ ี่นกั เรียนเกดิ การเรยี นรู้ท่ีคงทน

58 ค่มู ือการด�ำ เนนิ งานกองทนุ เพื่อโครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรียน

ประเภทของโครงงาน

โครงงานเปน็ การศกึ ษาคน้ ควา้ เกยี่ วกบั สง่ิ ใดสง่ิ หนงึ่ หรอื หลายๆ สง่ิ ทอ่ี ยากรคู้ ำ� ตอบใหล้ กึ ซง้ึ หรอื เรยี นรู้
ในเรือ่ งนนั้ ๆ ให้มากขึน้ โดยใช้กระบวนการ วธิ ีการทีศ่ ึกษาอยา่ งมรี ะบบเปน็ ขนั้ ตอน มกี ารวางแผนในการศกึ ษา
อย่างละเอียด ปฏิบตั งิ านตามแผนทีว่ างไว้ จนได้ข้อสรุปหรือผลสรปุ ท่ีเป็นคำ� ตอบในเร่อื งน้ันๆ การจัดการเรยี นรู้
แบบโครงงานจงึ เปน็ การจดั ประสบการณใ์ นการปฏบิ ตั งิ านใหแ้ กน่ กั เรยี นเหมอื นกบั การทำ� งานในชวี ติ จรงิ เพอื่ ให้
นักเรียนมีประสบการณ์ตรง และได้เรียนรู้วิธีการแก้ปัญหารู้จักการท�ำงานอย่างมีระบบ รู้จักการวางแผนในการ
ทำ� งาน ฝึกการคิดวเิ คราะห์และเกดิ การเรียนรดู้ ว้ ยตนเอง สามารถจดั ไดห้ ลายประเภท ดงั นี้
1. โครงงานประเภททดลอง เป็นโครงงานที่ต้องท�ำการทดลอง เพ่ือศึกษาว่าตัวแปรหนึ่งจะมีผล
ต่อตัวแปรท่ีต้องการศึกษาอย่างไรบ้าง โดยมีขั้นตอนการด�ำเนินงานประกอบด้วย 1) การก�ำหนดปัญหา
การต้ังวัตถุประสงค์หรือสมมุติฐาน 2) การออกแบบทดลอง 3) การรวบรวมข้อมูล 4) การด�ำเนินการทดลอง
5) การแปรผล และ 6) สรุปผลการทดลอง ตัวอย่างโครงงานประเภทน้ี เช่น การปลูกพืชสวนครัวโดยไม่ใช้ดิน
ไขเ่ ค็มสตู รใหม่ ยากนั ยุงจากพืชสมนุ ไพร
2. โครงงานประเภทส�ำรวจ เป็นโครงงานที่ไม่ต้องมีการจัดหรือก�ำหนดตัวแปร เป็นการส�ำรวจ
และรวบรวมข้อมูลเก่ียวกับเร่ืองใดเร่ืองหนึ่งจากแหล่งความรู้ต่างๆ แล้วน�ำข้อมูลน้ันมาจ�ำแนกเป็นหมวดหมู่
น�ำเสนอในรูปแบบต่างๆ อย่างมีระบบ เช่น การส�ำรวจมลภาวะในชุมชน ลักษณะนามในภาษาถิ่น การใช้
ภาษาแสลงในหนงั สือพมิ พ์
3. โครงงานประเภททฤษฎี เป็นโครงงานท่ีเสนอแนวคิดหรือทฤษฎีใหม่ๆ โดยต้ังข้อตกลง
หรือกติกาข้ึนมา แล้วเสนอหลักการหรือแนวคิดที่ยังไม่มีผู้ใดคิดมาก่อน ซ่ึงผู้จัดท�ำโครงงานจะต้องเป็นผู้มี
ความรู้ในเรอ่ื งนนั้ ๆ เป็นอยา่ งดี ตวั อยา่ งโครงงาน เชน่ ความมหัศจรรย์ของกลว้ ย เกษตรผสมผสาน
4. โครงงานประเภทสิ่งประดิษฐ์ เป็นโครงงานประดิษฐ์หรือพัฒนาเครื่องมือเครื่องใช้ หรือ
อุปกรณ์ต่างๆ ที่น�ำมาใช้ประโยชน์ในการท�ำงาน อาจเป็นส่ิงประดิษฐ์ใหม่หรือพัฒนาจากของเดิมที่มีอยู่แล้ว
นำ� มาปรับปรุงให้มีประสิทธภิ าพดีกวา่ เดมิ ตวั อย่างโครงงาน เช่น เครอ่ื งกรองดกั ไขมนั ภาชนะจากพชื


คมู่ อื การด�ำ เนนิ งานกองทนุ เพือ่ โครงการอาหารกลางวันในโรงเรียน 59

การจดั กจิ กรรมการเรยี นรแู้ บบโครงงาน เพอ่ื ใหเ้ กดิ ความสำ� เรจ็ ในการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู้ ครแู ละ
นักเรียนควรแสดงบทบาท ดังตารางที่ 1

บทบาทครู บทบาทนกั เรียน

ก�ำหนดหัวข้อโครงงานเบ้ืองต้นเพ่ือให้นักเรียนเห็น นักเรียนเสนอหัวข้อโครงงานหรือประเด็นใหม่ที่
ความจ�ำเป็นของหัวข้อและทักษะต่างๆ ท่ีต้องพัฒนา เหมาะสมและเปน็ ทส่ี นใจ ผเู้ รยี นตัดสินใจเลอื กหัวข้อ
แลว้ ครพู ดู คยุ กบั นกั เรยี นเกย่ี วกบั โครงงาน เปดิ โอกาส การทำ� โครงงาน
ให้นักเรียนเสนอหัวข้อโครงงานหรือประเด็นใหม่
ที่น่าสนใจได้ และให้นักเรียนเป็นผู้ตัดสินใจในการ
ทำ� โครงงาน

เปดิ โอกาสใหน้ กั เรยี นรว่ มกนั วางแผนการทำ� โครงงาน นกั เรยี นรว่ มวางแผนการทำ� โครงงานดำ� เนนิ การคน้ ควา้
ดำ� เนนิ การคน้ ควา้ และพฒั นาชน้ิ งาน โดยครเู ปน็ เพยี ง และพัฒนาชิ้นงาน แลกเปลี่ยนความรู้กับผู้อื่น
ผอู้ ำ� นวยความสะดวกเตรยี มแหลง่ คน้ ควา้ ใหค้ ำ� แนะนำ� น�ำเสนอโครงงาน เช่น การเสนอปากเปล่าในช้ันเรียน
ตลอดจนพิจารณาทักษะพ้ืนฐานของนักเรียนและ พร้อมกับการท�ำรายงานการน�ำเสนอในชุมชน
ฝึกทักษะเฉพาะทางที่จ�ำเป็นให้แก่นักเรียนเพื่อให้ การแสดงนิทรรศการ เป็นตน้
สามารถท�ำโครงงานไดส้ �ำเรจ็

การประเมินการท�ำโครงงานของนักเรียน โดยครูอาจ ประเมนิ ผลการทำ� โครงงานของตนเองและกลมุ่ สะทอ้ น
ใช้วิธีการสังเกตทักษะต่างๆ และความรู้ท่ีนักเรียนใช้ ความคดิ เกย่ี วกบั งานของตนและเพอื่ น การทำ� งานกลมุ่
ในการทำ� โครงงาน เปดิ โอกาสใหน้ กั เรยี นประเมนิ ตนเอง ความรู้สึกเก่ียวกับงานตรวจสอบความก้าวหน้าของงาน
และเพอื่ น รวมทง้ั ใหน้ กั เรยี นมสี ว่ นรว่ มในการกำ� หนด ทกั ษะและความรทู้ ไ่ี ด ้ สง่ิ ทตี่ อ้ งปรบั ปรงุ ผา่ นการอภปิ ราย
สิ่งทจี่ ะประเมนิ และเสนอแนะวิธกี ารประเมิน กลุ่มย่อย การใช้แบบสอบถาม การใช้แบบตรวจสอบ
รายการ การจัดท�ำแฟ้มสะสมงาน การเขียนบันทึก
การเรียนรหู้ รือการเขียนเรียงความ

ตาราง 1 แสดงบทบาทการจดั กิจกรรมการเรยี นรขู้ องครูและนักเรียน
ในการประยุกต์แนวทางการจัดการเรียนรู้แบบโครงงาน ครูต้องวิเคราะห์มาตรฐานการเรียนรู้ ตัวช้ีวัด
ที่สัมพันธ์กันในรายวิชาเดียวกัน หรือต่างวิชา หรืออาจบูรณาการแบบสหวิทยาการ แต่การก�ำหนดภาระงาน
และชิ้นงานให้นักเรียนท�ำโครงงาน โดยศึกษาจากตัวอย่างการออกแบบหน่วยการเรียนรู้ได้จากตัวอย่าง 18-20
(ภาคผนวก จ) เพ่อื นำ� ไปก�ำหนดแผนการเรยี นร้ตู ่อไป

60 คู่มือการดำ�เนนิ งานกองทนุ เพ่ือโครงการอาหารกลางวันในโรงเรยี น

บทที่ 3

แนวทางการใช้จา่ ยเงิน
เพื่อโครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรยี น

กองทนุ เพื่อโครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรยี นประถมศกึ ษา
กระทรวงศกึ ษาธิการ

แนวทางการใช้จา่ ยเงนิ เพ่ือโครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรียน

แนวทางการใชจ้ า่ ยเงนิ เพอื่ โครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรยี น ในบทนจี้ ดั ทำ� ขน้ึ เพอื่ ใชเ้ ปน็ แนวปฏบิ ตั ขิ องโรงเรยี น
ทีเ่ ก่ียวข้องกบั การรบั และเบิกจ่ายเงนิ เพอื่ โครงการอาหารกลางวันในโรงเรียน ซง่ึ เกย่ี วข้องกับ
1. เงินอุดหนุนท่ัวไปท่ีได้รับจากองค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน ซ่ึงจัดสรรให้กับนักเรียนทุกคนในระดับ
ชั้นอนุบาล 1 ถึงช้ันประถมศึกษาปีท่ี 6 คนละ 20 บาท จ�ำนวน 200 วัน และเงินอุดหนุนทั่วไป ประเภท
เงนิ ปจั จัยพน้ื ฐานนักเรียนยากจนและขาดแคลน
2. เงินนอกงบประมาณประเภทเงินรายได้สถานศึกษาเพ่ือโครงการอาหารกลางวัน ได้แก่ เงินที่ได้รับ
จากการขายอาหารกลางวันให้กับนักเรียน การรับเงินค่าอาหารท่ีเก็บจากนักเรียน ครู บุคลากรทางการศึกษา
และเงนิ บริจาคเพือ่ อาหารกลางวัน
3. เงินดอกผลกองทุนเพื่อโครงการอาหารกลางวันในโรงเรียนประถมศึกษา ได้แก่ โครงการส่งเสริม
ผลผลิต7เพื่ออาหารนักเรียนในโรงเรียน โครงการพัฒนาระบบสุขาภิบาลอาหารท่ีดีและน�้ำดื่มสะอาดในโรงเรียน
โดยนำ� เสนอรายละเอยี ดการใช้จา่ ยเงินเพ่ือโครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรยี น ออกเปน็ 2 ส่วน ไดแ้ ก่
ส่วนท่ี 1 การใช้จ่ายเงินเพื่อโครงการอาหารกลางวันในโรงเรียน โดยใช้เงินอุดหนุนท่ัวไปและ
เงินนอกงบประมาณประเภทเงินรายได้สถานศึกษาเพอื่ โครงการอาหารกลางวนั
สว่ นท่ี 2 การใช้จ่ายเงินเพ่ือโครงการอาหารกลางวันในโรงเรียน โดยใช้เงินดอกผลกองทุน
เพอ่ื โครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรยี นประถมศึกษา

คู่มอื การดำ�เนนิ งานกองทุนเพอ่ื โครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรยี น 63



ส่วนที่ 1

การใช้จา่ ยเงินเพอ่ื โครงการอาหารกลางวันในโรงเรียน
โดยใช้เงนิ อุดหนุนทวั่ ไปและเงนิ นอกงบประมาณ

ประเภทเงนิ รายได้สถานศกึ ษาเพ่อื โครงการอาหารกลางวัน

การใช้จา่ ยเงนิ เพอ่ื โครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรยี น โดยใช้เงนิ อดุ หนนุ ทัว่ ไป
และเงินนอกงบประมาณประเภทเงนิ รายไดส้ ถานศึกษาเพ่ือโครงการอาหารกลางวัน

การใชจ้ า่ ยเงนิ เพอื่ โครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรยี น โดยใชเ้ งนิ อดุ หนนุ ทว่ั ไปและเงนิ นอกงบประมาณ
ประเภทเงินรายได้สถานศึกษาเพือ่ โครงการอาหารกลางวนั มีแหลง่ ท่ีมาของเงนิ 2 ประเภท คอื เงนิ งบประมาณ
หมวดเงนิ อดุ หนนุ (โดยโรงเรยี นไดร้ บั มาจากองคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถน่ิ คนละ 20 บาทตอ่ วนั ) และจากสำ� นกั งาน
คณะกรรมการการศกึ ษาขนั้ พน้ื ฐาน คอื เงนิ อดุ หนนุ ปจั จยั พนื้ ฐานสำ� หรบั นกั เรยี นยากจน และ เงนิ นอกงบประมาณ
ไดแ้ ก่ เงนิ รายไดส้ ถานศกึ ษาเพอื่ โครงการอาหารกลางวนั โดยโรงเรยี นสามารถนำ� มาจดั อาหารกลางวนั ใหน้ กั เรยี น
ได้รับประทานตามวิธีการจดั หาอาหารกลางวนั 3 วธิ ี ได้แก่
1. การซือ้ อาหารสด อาหารแหง้ มาประกอบอาหารเอง
2. การจา้ งเหมาทำ� อาหาร
3. จ้างบุคคลภายนอกมาประกอบอาหาร
ส�ำหรับการใช้จ่ายเงินเพื่อโครงการอาหารกลางวันในโรงเรียนในส่วนน้ีจะมีรายละเอียดท่ีเก่ียวข้องกับ
การปฏิบัติด้านการเงิน ได้แก่ การรับเงิน การจ่ายเงิน การเก็บรักษาเงิน และด้านบัญชี ได้แก่ การบันทึกบัญชี
การรายงานการเงินและเพอ่ื ใหก้ ารด�ำเนินงานของโรงเรยี นเป็นไปอยา่ งถกู ต้องตามระเบียบ กฎหมายท่เี กีย่ วข้อง
จึงได้ก�ำหนดขั้นตอน เอกสารประกอบการใช้จ่ายเงินเพ่ือโครงการอาหารกลางวันให้ครอบคลุมครบถ้วนและ
ใชเ้ ปน็ แนวปฏบิ ตั เิ พอ่ื ใหเ้ กดิ ประสทิ ธภิ าพสงู สดุ สามารถสรปุ แนวทางการใชจ้ า่ ยเงนิ เพอื่ โครงการอาหารกลางวนั
ในโรงเรียน โดยใช้เงินอุดหนุนท่ัวไปและเงินนอกงบประมาณประเภทเงินรายได้สถานศึกษาเพื่อโครงการ
อาหารกลางวนั ดังแผนภาพ 7

66 ค่มู อื การดำ�เนินงานกองทุนเพ่อื โครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรยี น

แหลง่ ท่มี าของเงิน

เงินงบประมาณหมวดเงนิ อุดหนุน เงินนอกงบประมาณ

เงินอุดหนุนรับจาก อปท. เงินอุดหนนุ รบั จาก สพฐ. รายได้สถานศกึ ษา
(เงินปจั จยั พ้ืนฐานนักเรียนยากจน)

วธิ ีปฏิบัติการใช้จ่ายเงินเพ่อื โครงการอาหารกลางวนั

ดา้ นการเงนิ การบญั ชี การจดั หาอาหารกลางวัน

การเงนิ การบญั ชี การซอื้ อาหารสด-แหง้
รายงานบญั ชี การรับ มาประกอบอาหารเอง
การจา้ งเหมาทำ�อาหาร
การจา่ ย การจดั ทำ�บญั ชี การจา้ งบคุ คลภายนอก
การเกบ็ มาประกอบอาหาร

ข้นั ตอนการใชจ้ ่ายเงิน ขั้นตอนการใช้จา่ ยเงนิ ปัจจยั พ้ืนฐาน
เพอ่ื โครงการอาหารกลางวัน นกั เรียนยากจนขาดแคลน
กรณีวิธีจดั หาอาหารกลางวัน กรณจี า่ ยเงนิ สด

กรณีการยืมเงินโครงการอาหารกลางวนั
เพ่อื จัดซื้ออาหารสด-อาหารแห้ง

กรณกี ารจา้ งเหมาทำ�อาหารกลางวัน

กรณกี ารจ้างบคุ คลภายนอกมาประกอบอาหาร
(จ่ายคา่ ตอบแทนหรือคา่ แรง)

แผนภาพ 7 การใช้จ่ายเงินเพ่ือโครงการอาหารกลางวันในโรงเรียน โดยใช้เงินอุดหนุนทั่วไปและเงินนอก
งบประมาณประเภทเงินรายได้สถานศึกษาเพ่อื โครงการอาหารกลางวัน

ค่มู อื การด�ำ เนนิ งานกองทนุ เพอื่ โครงการอาหารกลางวันในโรงเรียน 67

แหลง่ ที่มาของเงนิ โครงการอาหารกลางวัน

แหลง่ ทมี่ าของเงนิ ทนี่ ำ� มาใชเ้ พอ่ื ดำ� เนนิ งานโครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรยี นประถมศกึ ษา มแี หลง่ ทมี่ า
2 ประเภท สรปุ ได้ดังนี้
1. เงินงบประมาณหมวดเงินอดุ หนุน
1.1 เงินอุดหนุนทั่วไปค่าอาหารกลางวัน คนละ 20 บาทต่อวัน รับจากราชการส่วนท้องถิ่น
(องคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถิ่น เช่น องคก์ ารบรหิ ารส่วนตำ� บล และเทศบาล)
เดิมเป็นเงินงบประมาณหมวดเงินอุดหนุนของกระทรวงศึกษาธิการประเภทเงินอุดหนุน
โครงการอาหารกลางวันเด็กระดับก่อนประถมศึกษา และเงินอุดหนุนโครงการอาหารกลางวันในโรงเรียน
ประถมศึกษาส�ำหรับนักเรียนระดับประถมศึกษา ปัจจุบันเป็นเงินงบประมาณของกระทรวงมหาดไทย
ส�ำนักงบประมาณได้อนุมัติรายจ่ายให้กรมส่งเสริมการปกครองส่วนท้องถ่ิน แผนงานส่งเสริมและพัฒนา
องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน งานสนับสนุนเงินอุดหนุนให้องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน งบเงินอุดหนุนทั่วไป
รายการเงนิ อุดหนนุ ค่าอาหารกลางวันตามภารกจิ ถา่ ยโอนดา้ นการศึกษา
1.2 เงินอุดหนุนปัจจัยพ้ืนฐานส�ำหรับนักเรียนยากจน เป็นเงินงบประมาณท่ีได้รับจัดสรรจาก
ส�ำนักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพื้นฐานให้ด�ำเนินการเป็นค่าอาหารกลางวันในโรงเรียนประถมศึกษา
แผนงานจดั การศกึ ษาขนั้ พน้ื ฐาน งานจดั การศกึ ษาขน้ั พน้ื ฐาน ผลผลติ การจดั การศกึ ษาภาคบงั คบั งบเงนิ อดุ หนนุ
รายการเงนิ อดุ หนนุ คา่ ใชจ้ า่ ยในการจดั การศกึ ษาขน้ั พน้ื ฐาน (ปจั จยั พนื้ ฐานสำ� หรบั นกั เรยี นยากจน) โดยแนวปฏบิ ตั ิ
ใหโ้ รงเรียนเลอื กด�ำเนินการเพอ่ื ให้นกั เรียนรบั ประทานอาหารกลางวันโดยใชว้ ธิ ใี ดวิธีหนง่ึ ดงั ต่อไปน้ี
1.2.1 จ่ายเงนิ ใหน้ กั เรียนโดยตรง โดยโรงเรยี นแตง่ ตง้ั คณะกรรมการอย่างนอ้ ย 3 คน รว่ มกนั
จ่ายเงิน โดยใชใ้ บส�ำคญั รับเงินซงึ่ นักเรยี นลงชอ่ื รับเงินและคณะกรรมการลงชื่อจ่ายเงนิ
1.2.2 โรงเรยี นจดั ซื้อวสั ดุประกอบอาหาร (วสั ดุเคร่ืองบรโิ ภค อาหารสด อาหารแหง้ ) เพ่อื จดั
ท�ำอาหารกลางวันใหน้ ักเรียนรบั ประทาน หรือโรงเรียนจ้างเหมาท�ำอาหาร โดยไม่ตอ้ งจ่ายเงินใหน้ กั เรียน

2. เงินนอกงบประมาณ ประเภทเงนิ รายได้สถานศกึ ษาเพ่อื โครงการอาหารกลางวัน
เงินนอกงบประมาณประเภทเงินรายได้สถานศึกษาเพื่อโครงการอาหารกลางวันที่โรงเรียนได้รับ
ดงั ต่อไปนี้
1. รับจากการขายอาหารกลางวนั ใหน้ ักเรียน
2. รับจากค่าอาหารท่เี ก็บจากนักเรยี น ครแู ละบุคลากรทางการศึกษา
3. เงินบรจิ าคเพอ่ื อาหารกลางวัน

วธิ ปี ฏิบตั กิ ารใชจ้ ่ายเงนิ เพือ่ โครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรยี น

การปฏบิ ัตกิ ารใชจ้ า่ ยเงินเพื่อโครงการอาหารกลางวัน แบง่ วิธีดำ� เนนิ การออกเป็น 3 แนวทาง ไดแ้ ก่
1. วิธีการจัดหาอาหารกลางวัน
2. การบรหิ ารจดั การดา้ นการเงิน การบัญชี
3. ขั้นตอน เอกสารประกอบการใชจ้ า่ ยเงนิ เพ่อื โครงการอาหารกลางวนั


68 คมู่ อื การดำ�เนินงานกองทุนเพ่อื โครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรยี น

1. วิธีการจดั หาอาหารกลางวนั
การจดั หาอาหารกลางวนั ตามโครงการอาหารกลางวัน โดยใช้เงนิ อุดหนนุ ทว่ั ไปจากองคก์ รปกครอง
สว่ นทอ้ งถน่ิ ซง่ึ มวี ตั ถปุ ระสงคเ์ พอ่ื ชว่ ยเหลอื นกั เรยี นทมี่ ภี าวะทพุ โภชนาการ โรงเรยี นควรนำ� เงนิ ไปจดั อาหารกลางวนั
อาหารเสริม ซ่งึ มีวธิ กี ารจัดอาหารกลางวนั ดงั น้ี
1. ซอ้ื อาหารสด อาหารแหง้ มาประกอบอาหารเอง
2. จ้างเหมาทำ� อาหาร
3. จ้างบคุ คลภายนอกมาประกอบอาหาร

2. การบรหิ ารจัดการด้านการเงิน การบญั ชี
2.1 การเงิน
2.1.1 การรบั เงิน
เงินที่โรงเรียนได้รับมาแต่ละประเภทเพื่อด�ำเนินการตามโครงการอาหารกลางวัน
ให้โรงเรียนออกใบเสร็จรับเงินตามแบบท่ีทางราชการก�ำหนดให้แก่ผู้จ่ายเงินทุกครั้ง ต้องควบคุมใบเสร็จรับเงิน
ใหส้ ามารถตรวจสอบได้ และนำ� สำ� เนาใบเสรจ็ รบั เงนิ เปน็ หลกั ฐานการบนั ทกึ รายการบญั ชดี า้ นรบั ตามระบบบญั ชี
ท่โี รงเรยี นใชต้ ามแต่กรณี
2.1.2 การจ่ายเงนิ
2.1.2.1 กรณีที่มีการจัดซื้ออาหารสด แห้ง เพื่อน�ำมาประกอบอาหารให้ด�ำเนินการ
จัดซ้ือโดยใช้แบบใบจัดซ้ือวัสดุเคร่ืองบริโภค เป็นแบบรายงานขอซ้ือ การอนุมัติจัดซื้อ การออกใบรับรองแทน
ใบเสรจ็ รบั เงนิ และการตรวจรบั พสั ดุ (ตามทก่ี ระทรวงการคลงั อนมุ ตั ใิ นหนงั สอื กระทรวงการคลงั ท่ี กค 0414/3132
ลงวนั ท่ี 17 กมุ ภาพันธ์ 2554)
การจา่ ยเงนิ คา่ วสั ดเุ ครอ่ื งบรโิ ภคนอกจากจะจา่ ยเปน็ เงนิ สดเพอื่ นำ� ไปซอ้ื อาหาร
สดอาหารแหง้ แลว้ เพ่ือความคล่องตัวใหใ้ ชร้ ะบบการยืมเงนิ ดงั น้ี
1) ระยะเวลายืมเงนิ
1.1) ระยะส้ัน (ตามความเหมาะสมแต่ ไม่ควรเกิน 20 วัน โดยพจิ ารณา
จากวงเงินยืม)
1.2) ยมื เปน็ ภาคเรยี น ตอ้ งไมเ่ กนิ 1 ภาคเรยี น (สำ� นกั งานคณะกรรมการ
การศึกษาขนั้ พ้ืนฐาน, 2548)
2) วงเงินยืม
2.1) กรณีผู้บริหารพิจารณาให้ยืมระยะส้ันไม่ควรเกิน 20 วัน โดยแนบ
ประมาณการ ภายในวงเงินเท่ากบั จำ� นวนนกั เรยี น x ราคาอาหารต่อคนตอ่ วนั (20 บาท) x จ�ำนวนวัน
2.2) กรณใี หย้ มื เปน็ ภาคเรยี น ไมค่ วรมากเกนิ ความจำ� เปน็ กลา่ วคอื ให้
เพียงพอใช้จ่ายส�ำหรับ 5 วันท�ำการ (ประมาณ 1 สัปดาห์) โดยแนบประมาณการ ภายในวงเงินเท่ากับจ�ำนวน
นกั เรียน x ราคาอาหารตอ่ คนตอ่ วนั (20 บาท) x จ�ำนวนวัน

คูม่ ือการด�ำ เนนิ งานกองทุนเพอื่ โครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรยี น 69

3) การรวบรวมใบสำ� คญั ส่งใช้สญั ญายมื
3.1) กรณียืมระยะส้ัน
- เมื่อครบก�ำหนดเวลาตามสัญญายืมเงิน ให้น�ำหลักฐานการจ่าย
(ใบจดั ซื้อวสั ดเุ ครอ่ื งบรโิ ภค) และเงินเหลือจา่ ย ส่งใช้สญั ญาการยืมเงนิ และท�ำสัญญาการยืมเงินใหม่
3.2) กรณียมื เปน็ ภาคเรยี น
- เม่ือใช้จ่ายเงินใกล้จะหมดหรือหมด ให้น�ำหลักฐานการจ่ายเงิน
ทั้งหมด (ใบจดั ซ้อื วัสดุเครื่องบรโิ ภค) มาขอเบกิ เงนิ (ชดเชย - สง่ ใชใ้ บสำ� คัญคจู่ ่าย)
- การเบกิ เงนิ ชดเชยไมม่ ีผลกระทบตอ่ วงเงินตามสัญญาการยืมเงิน
- เม่ือผู้ยืมได้รับเงินชดเชยให้เก็บรักษาและน�ำไปใช้จ่ายหมุนเวียน
ตลอดไปจนกว่าจะสน้ิ ภาคเรียน
- เมอ่ื สนิ้ ภาคเรยี น ใหผ้ ูย้ ืมรวบรวมหลักฐานการจา่ ยเงนิ (ใบจัดซ้อื
วสั ดเุ ครอื่ งบริโภค) และหรือเงนิ สด (ถา้ ม)ี ในสปั ดาหส์ ดุ ทา้ ยส่งใชส้ ัญญาการยมื เงิน
2.1.2.2 การจัดซื้อวัสดุหรืออาหารแห้งเพื่อส�ำรองไว้ใช้ในปริมาณมาก เช่น ข้าวสาร
เครอื่ งปรงุ รส แกส๊ หงุ ตม้ ฯลฯ โรงเรยี นตอ้ งดำ� เนนิ การตามระเบยี บสำ� นกั นายกรฐั มนตรวี า่ ดว้ ยการพสั ดุ พ.ศ. 2535
และแกไ้ ขเพมิ่ เตมิ และจะจา่ ยเงนิ เมอ่ื มกี ารตรวจรบั ถกู ตอ้ งและลงลายมอื ชอื่ ของคณะกรรมการตรวจรบั ครบถว้ น
หลักฐานการจ่ายใหใ้ ช้ใบเสร็จรบั เงินของร้านค้า กรณเี ปน็ นิติบุคคล การจดั ซ้ือมลู คา่ สินค้าต้ังแต่ 500 บาทข้ึนไป
หักภาษี 1% หลังหักภาษีมูลค่าเพ่ิม กรณีเป็นบุคคลธรรมดา การจัดซื้อมูลค่าสินค้าตั้งแต่ 10,000 บาทขึ้นไป
หกั ภาษี 1% (หนงั สอื สำ� นกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขน้ั พนื้ ฐาน ที่ ศธ 04012/340 ลงวนั ท่ี 2 สงิ หาคม 2550
เรื่อง หารือแนวปฏิบัติในการจัดท�ำเอกสารประกอบการหักภาษี ณ ที่จ่ายของสถานศึกษาระดับมัธยมศึกษา
สังกัดกรมสามญั ศกึ ษา (เดมิ )
2.1.2.3 ครโู ภชนาการหรอื เจา้ หนา้ ทผ่ี รู้ บั ผดิ ชอบ
โครงการอาหารกลางวัน ตอ้ งระบุรายการอาหาร ที่จดั ทำ� ในใบจดั ซอื้ วสั ดุ
เคร่ืองบริโภคทุกคร้ัง เพ่ือสอบทาน ความสอดคล้อง ความเหมาะสม
ของเครอ่ื งปรงุ กบั รายการอาหาร
2.1.2.4 การจ่ายเงินค่าจ้างเหมาท�ำอาหาร
ค่าจ้างบุคคลภายนอกมาประกอบอาหาร จะจ่ายเงินเมื่อมีการตรวจรับ
ถูกต้องและลงลายมือชื่อของคณะกรรมการตรวจรับครบถ้วน หลักฐาน
การจ่ายให้ใช้ใบเสร็จรับเงินหรือใบส�ำคัญรับเงินของผู้รับจ้างพร้อม
ส�ำเนาบัตรประจ�ำตัวประชาชนที่รับรองส�ำเนาถูกต้องแล้ว เก็บไว้เป็น
หลักฐาน กรณีเป็นนิติบุคคล การจัดจ้างวงเงินต้ังแต่ 500 บาทข้ึนไป
หักภาษี 1% หลังหักภาษีมูลค่าเพิ่ม กรณีเป็นบุคคลธรรมดา การจัดจ้าง
วงเงินตง้ั แต่ 10,000 บาทข้นึ ไป หกั ภาษี 1%
2.1.2.5 การจา่ ยเงนิ สด กรณจี า่ ยเงนิ ปจั จยั พนื้ ฐาน
นักเรียนยากจนให้นักเรียนกลุ่มเป้าหมาย ให้ใช้หลักฐานการจ่ายเป็น
ใบส�ำคัญรบั เงนิ

70 คู่มือการดำ�เนนิ งานกองทนุ เพือ่ โครงการอาหารกลางวันในโรงเรียน

2.1.3 การเกบ็ รกั ษาเงนิ
โรงเรยี นสามารถเกบ็ รกั ษาเงนิ สดไวเ้ พอื่ สำ� รองจา่ ย โดยการเกบ็ เงนิ สดใหเ้ กบ็ ใน ตนู้ ริ ภยั
สำ� หรบั โรงเรยี นทไี่ มม่ ตี นู้ ริ ภยั ใหผ้ อู้ ำ� นวยการโรงเรยี นเปน็ ผเู้ กบ็ รกั ษาและจดั ทำ� “บนั ทกึ การรบั เงนิ เพอื่ เกบ็ รกั ษา”
มอบให้ เจา้ หนา้ ทกี่ ารเงนิ โรงเรยี นไวเ้ ปน็ หลกั ฐานและสง่ คนื เงนิ ใหเ้ จา้ หนา้ ทก่ี ารเงนิ โรงเรยี นเพอ่ื จา่ ยในวนั ทำ� การ
ถัดไปโดยวงเงนิ เก็บรักษาแยกเปน็ 2 ประเภท ดงั นี้
2.1.3.1 เงนิ อดุ หนนุ ที่ได้รบั จากองค์กรปกครองส่วนท้องถน่ิ
- สามารถเก็บรักษาเงินสดไว้ใช้จ่ายส�ำหรับทุกโครงการรวมกันได้ในวงเงิน
ไม่เกิน 50,000 บาท (ตามหนงั สือกระทรวงการคลงั ท่ี กค 0406.3/ว.59 ลงวนั ที่ 22 กรกฎาคม 2552)
- นำ� ฝากธนาคารไดภ้ ายในวงเงนิ ไมเ่ กิน 200,000 บาท
- สว่ นทเ่ี กิน 200,000 บาท ใหน้ ำ� ฝาก สพป.เพอ่ื นำ� ฝากคลัง
- ดอกผลท่ีเกิดจากการน�ำเงินฝากธนาคารให้น�ำส่งคลังเป็นรายได้แผ่นดิน
(หนังสอื สพฐ.ท่ี ศธ04002/ว 544 ลงวนั ที่ 14 มนี าคม 2554)
2.1.3.2 เงินรายได้สถานศึกษา
ตามหนงั สอื กรมบัญชีกลาง ท่ี กค 0414/ว 7509 ลงวนั ท่ี 5 ตลุ าคม 2549
ซ่งึ แจ้งตามหนงั สอื สำ� นกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขน้ั พนื้ ฐาน ที่ ศธ 04002/383 ลงวนั ที่ 30 ตลุ าคม 2549
มหี ลักการดังนี้
1) เงินรายได้สถานศึกษาอ่ืน (เงินบ�ำรุงการศึกษาเดิม เงินผลประโยชน์
ที่ราชพัสดุ เงินค่าปรับ เป็นต้น) ให้มีวงเงินเก็บรักษาในแต่ละหน่วยงาน โดยยึดจ�ำนวนนักเรียนเป็นหลัก
เพ่ือให้สอดคลอ้ งกับการปฏิรปู ระบบราชการ ดงั ตาราง 2

ตาราง 2 แสดงวงเงนิ การเกบ็ รกั ษาเงนิ รายได้สถานศกึ ษา

วงเงนิ สำ�รองจา่ ย วงเงินฝากธนาคาร
ณ ที่ทำ�การไม่เกนิ วนั ละ
30,000 บาท
โรงเรียนขนาดเลก็ ท่มี นี กั เรยี นไมเ่ กนิ 120 คน 20,000 บาท ไม่เกนิ 1 ลา้ นบาท
ไมเ่ กิน 5 ล้านบาท
โรงเรยี นทม่ี ีนกั เรียนเกิน 120 คนขนึ้ ไป 30,000 บาท

สำ�นักงานเขตพน้ื ทีก่ ารศกึ ษา 100,000 บาท

สว่ นทเี่ กนิ ใหน้ ำ� ฝากกรมบญั ชกี ลาง สำ� นกั งานคลงั จงั หวดั ณ อำ� เภอแลว้ แตก่ รณี
สำ� หรบั ดอกผลที่เกดิ จากเงินฝากธนาคารให้สมทบเปน็ เงินรายไดส้ ถานศึกษาตามเดมิ
2) เงินรายไดส้ ถานศึกษาในส่วนท่เี ก่ยี วกบั การจดั อาหารกลางวัน (ทีม่ ิไดม้ า
จากเงนิ งบประมาณ) ใหโ้ รงเรยี นทจ่ี ดั อาหารบรกิ ารใหก้ บั นกั เรยี นมเี งนิ สดสำ� รองไว้ ณ สถานศกึ ษาไดเ้ พมิ่ จากขอ้
1 อีกวนั ละไม่เกนิ 20,000 บาท ส่วนทเี่ หลือให้น�ำฝากธนาคารไดท้ ง้ั จำ� นวน ส�ำหรับดอกผลทีเ่ กดิ จากการน�ำเงิน
ฝากธนาคารใหส้ มทบเป็นเงนิ รายได้สถานศึกษาเพื่อใช้จา่ ยเกี่ยวกับการจัดอาหารกลางวนั ของนกั เรยี น
3) การน�ำฝากธนาคารที่เป็นรัฐวิสาหกิจท่ีต้ังอยู่ในท้องที่อ�ำเภอเดียวกันกับ
ทอ้ งถนิ่ ทตี่ งั้ ของหนว่ ยงาน หากทอ้ งทน่ี น้ั ไมม่ ธี นาคารทเ่ี ปน็ รฐั วสิ าหกจิ ใหบ้ รกิ าร กใ็ หน้ ำ� ฝากธนาคารพาณชิ ยอ์ นื่
ภายในทอ้ งท่อี �ำเภอเดียวกันได้ สำ� หรับประเภทเงินฝากให้อยใู่ นดลุ พนิ ิจของแตล่ ะหนว่ ยงาน

คูม่ ือการดำ�เนนิ งานกองทนุ เพอื่ โครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรยี น 71

2.2 การบนั ทึกบัญชแี ละการรายงาน
การบรหิ ารจดั การดา้ นบญั ชี ไดแ้ ก่ การบนั ทกึ บญั ชี และการจดั ทำ� รายงานการเงนิ ซง่ึ โรงเรยี น
จะมีวิธีการบนั ทึกบัญชอี อกเป็น 2 ระบบ ดังน้ี
2.2.1 กรณโี รงเรยี นจดั ทำ� บญั ชตี ามระบบบญั ชี หนว่ ยงานยอ่ ย พ.ศ. 2515 (สำ� นกั งานคณะกรรมการ
ศกึ ษาข้นั พนื้ ฐาน 2548)
2.2.1.1 ให้โรงเรียนน�ำหลักฐานมาบันทึกควบคุมการรับจ่ายเงินในสมุดเงินสด
ทะเบยี นคมุ เงนิ นอกงบประมาณประเภทตา่ งๆ ทเ่ี กีย่ วข้องตามคมู่ ือการบัญชีหน่วยงานย่อย พ.ศ. 2515
2.2.1.2 ให้เสนอสมุดเงินสดต่อผู้อ�ำนวยการโรงเรียนทุกวันท่ีมีความเคลื่อนไหว
ทางการเงิน
2.2.1.3 การจดั ทำ� รายงานการเงนิ โรงเรยี นตอ้ งจดั ทำ� รายงานการเงนิ นำ� สง่ สำ� นกั งาน
เขตพ้ืนทีก่ ารศกึ ษา ภายในวนั ที่ 15 ของเดือนถดั ไป และเกบ็ ส�ำเนาไวเ้ ปน็ หลกั ฐานทีโ่ รงเรยี น 1 ชุด ได้แก่
1) รายงานเงนิ คงเหลือประจำ� วัน ณ วันส้นิ เดอื น
2) รายงานประเภทเงนิ คงเหลือ
3) งบเทยี บยอดเงนิ ฝากธนาคาร (กรณี มบี ญั ชเี งนิ ฝากธนาคารประเภทกระแส
เงนิ รายวนั )
2.2.2 กรณโี รงเรยี นจดั ทำ� ระบบควบคมุ การเงนิ ของหนว่ ยงานยอ่ ย พ.ศ.2544 (สำ� นกั งานคณะ
กรรมการศกึ ษาขัน้ พื้นฐาน, 2548)
2.2.2.1 ให้โรงเรียนน�ำหลักฐานมาบันทึกในทะเบียนคุมเงินนอกงบประมาณประเภท
ต่างๆทเี่ กยี่ วข้องตามระบบการควบคมุ การเงินของหน่วยงานย่อย พ.ศ.2544
2.2.2.2 จดั ทำ� รายงานเงินคงเหลอื ประจำ� วนั ดังนี้
1) จัดท�ำรายงานเงินคงเหลือประจ�ำวัน ทุกวันท�ำการที่มีการรับ - จ่าย
เสนอต่อผูบ้ ริหารสถานศกึ ษาทราบทุกครงั้
2) กรณีวันใดไม่มีการรับจ่ายเงิน ให้ระบุในรายงานเงินคงเหลือประจ�ำวัน
ช่อง “หมายเหต”ุ ว่า “ไมม่ กี ารรับจ่ายเงนิ ” ในวนั ท�ำการถดั ไปทมี่ กี ารรบั จ่ายเงนิ
3) จัดท�ำงบเทียบยอดเงินฝากธนาคาร ณ วันสิ้นเดือนทุกครั้ง (กรณีมีบัญชี
เงนิ ฝากธนาคารประเภทกระแสเงินรายวนั )
2.2.2.3 การจดั ทำ� รายงานการเงนิ
การจัดท�ำรานงานการเงินให้โรงเรียนส�ำเนารายงานเงินคงเหลือประจ�ำวัน
ณ วันท�ำการสุดทา้ ยของเดือน จ�ำนวน 2 ชุด พร้อมเอกสารประกอบรายงาน เช่น งบเทยี บยอดเงนิ ฝากธนาคาร
ส�ำเนาเงินฝากธนาคารที่ปรับยอดเป็นปัจจุบัน ส�ำเนาเงินฝากคลัง (ถ้ามี) ส�ำเนาสัญญาเงินยืม (ถ้ามี)
ส่งส�ำนักงานเขตพื้นท่ีการศึกษา จ�ำนวน 1 ชุด ภายในวันที่ 15 ของเดือนถัดไป และเก็บส�ำเนาไว้เป็นหลักฐาน
ทีโ่ รงเรียน จำ� นวน 1 ชุด

72 คูม่ ือการดำ�เนินงานกองทนุ เพือ่ โครงการอาหารกลางวันในโรงเรียน

3. ข้ันตอนการใชจ้ า่ ยเงินเพ่อื โครงการอาหารกลางวันในโรงเรียนตามวิธีจัดหาอาหารกลางวนั
การใช้จ่ายเงินเพ่ือโครงการอาหารกลางวันในโรงเรียนนั้น มีหลากหลายวิธีท่ีโรงเรียนสามารถด�ำเนินการได้
แต่ทั้งนี้โรงเรียนต้องเลือกใช้ให้ถูกต้องเหมาะสมและมีความสอดคล้องกับวิธีการจัดหาอาหารกลางวันที่โรงเรียน
เลือกด�ำเนินการ ส�ำหรับข้ันตอน เอกสารประกอบการจ่ายเงินเพื่อโครงการอาหารกลางวันในแต่ละกรณี
มีรายละเอยี ดการด�ำเนินการ(ส�ำนกั งานคณะกรรมการศึกษาขนั้ พืน้ ฐาน, 2551) ดังนี้
1. กรณีการยมื เงนิ โครงการอาหารกลางวันเพื่อจัดซอ้ื อาหารสด-อาหารแห้ง
1.1 การยืมเงนิ ระยะส้ัน
1.1.1 เจ้าหน้าที่ผู้รับผิดชอบโครงการอาหารกลางวัน ท�ำสัญญายืมเงิน พร้อมแนบประมาณ
การคา่ ใชจ้ ่าย (จำ� นวนนกั เรียน x ราคาอาหารต่อคน/ต่อวัน x จ�ำนวนวนั ) เพ่ือใช้ส�ำรองจ่ายในการจัดซือ้ วตั ถุดิบ
อาหารสด-อาหารแห้งประกอบอาหารในแตล่ ะวัน ย่ืนตอ่ เจา้ หน้าท่ีการเงนิ
1.1.2 เจ้าหน้าที่การเงินตรวจสอบความถูกต้อง เสนอผู้อ�ำนวยการโรงเรียน เพ่ือพิจารณาอนุมัติ
วงเงินท่ียมื ใหอ้ ยใู่ นดลุ พินจิ ของผูอ้ �ำนวยการโรงเรียนพจิ ารณาตามความจ�ำเปน็ เหมาะสม แต่ไม่ควรเกิน 10 - 15 วนั
1.1.3 เจ้าหน้าท่ีผู้รับผิดชอบโครงการอาหารกลางวันด�ำเนินการจัดซ้ืออาหารสดอาหารแห้ง
เพอื่ ประกอบอาหารแตล่ ะวนั ตามรายการอาหาร โดยคำ� นงึ ถงึ คณุ ภาพอาหาร และใชแ้ บบใบจดั ซอื้ วสั ดเุ ครอื่ งบรโิ ภค
ในแต่ละวนั (หนงั สอื กระทรวงการคลัง ท่ี กค 0414/3132 ลงวันท่ี 17 กมุ ภาพันธ์ 2554)
1.1.4 เม่ือครบก�ำหนดตามสัญญาการยืมเงิน เจ้าหน้าที่ผู้รับผิดชอบโครงการอาหารกลางวัน
(ผยู้ มื เงนิ ) รวบรวมหลกั ฐานแบบใบจดั ซอื้ วสั ดเุ ครอื่ งบรโิ ภคของแตล่ ะวนั เงนิ สดคงเหลอื (ถา้ ม)ี และจดั ทำ� บนั ทกึ
ขออนุมัติเบิกจ่ายเงินผ่านเจ้าหน้าท่ีการเงินล้างลูกหนี้เงินยืม หลังจากนั้นจึงท�ำสัญญาการยืมเงินใหม่ส�ำหรับ
เปน็ ค่าอาหารกลางวนั ทจี่ ะจา่ ยในวนั ตอ่ ไป
1.1.5 เจ้าหน้าท่ีการเงินตรวจสอบหลักฐาน และเสนอผู้อ�ำนวยการโรงเรียนพิจารณาอนุมัติ
ลา้ งลูกหนเ้ี งินยมื
1.1.6 บันทึกการส่งใช้เงินยืม ด้านหลังสัญญาการยืมเงิน ว่าได้รับเป็นแบบใบจัดซ้ือวัสดุ
เครื่องบริโภค และหรอื เงินสดจ�ำนวนเท่าใด
สำ� หรบั เอกสารประกอบการเบิกจา่ ยให้ด�ำเนินการตามตวั อย่าง 21-26 (ภาคผนวก ฉ)
ซงึ่ ประกอบด้วย
(1) บันทกึ ขออนุมัติยมื เงิน
(2) สัญญาการยืมเงนิ พรอ้ มแบบประเมินการคา่ ใชจ้ า่ ย
(3) บันทึกขออนุมตั ิเบกิ จ่ายเงินเพอ่ื ชดใชเ้ งินยืม
(4) แบบใบจดั ซอ้ื วัสดเุ คร่ืองบรโิ ภค

ค่มู อื การดำ�เนินงานกองทุนเพ่อื โครงการอาหารกลางวันในโรงเรียน 73

1.2 การยมื เงนิ เป็นภาคเรยี น
1.2.1 เจา้ หนา้ ทผ่ี รู้ บั ผดิ ชอบโครงการอาหารกลางวนั ทำ� สญั ญาการยมื เงนิ พรอ้ มแนบประมาณ
การค่าใช้จ่าย (จ�ำนวนนักเรียน x ราคาอาหารต่อคน/ต่อวัน x จ�ำนวนวัน) เพ่ือใช้ส�ำรองจ่ายในการจัดซ้ือวัสดุ
อาหารสด-อาหารแห้งประกอบอาหารในแต่ละวนั ยื่นตอ่ เจ้าหน้าที่การเงนิ
1.2.2 เจ้าหน้าที่การเงินตรวจสอบความถูกต้อง เสนอผู้อ�ำนวยการโรงเรียนพิจารณาอนุมัติ
(วงเงินท่ยี ืม ไมค่ วรเกนิ 5 วันท�ำการ ระยะเวลาการยมื เงนิ 1 ภาคเรยี น)
1.2.3 เจา้ หนา้ ทผ่ี รู้ บั ผดิ ชอบโครงการอาหารกลางวนั ดำ� เนนิ การจดั ซอื้ อาหารสด อาหารแหง้
เพื่อประกอบอาหารแต่ละวันตามรายการอาหาร โดยค�ำนึงถึงคุณภาพอาหาร และใช้แบบใบจัดซ้ือวัสดุเครื่อง
บรโิ ภคในแต่ละวนั (หนงั สอื กระทรวงการคลงั ท่ี กค 0414/3132 ลงวันที่ 17 กมุ ภาพนั ธ์ 2554)
1.2.4 เจา้ หนา้ ท่ีผูร้ บั ผิดชอบโครงการอาหารกลางวัน (ผยู้ ืมเงนิ ) รวบรวมใบจัดซ้ือวัสดุเครื่อง
บรโิ ภค รวม 5 วนั ทำ� การ และหลกั ฐานที่เกี่ยวข้อง จดั ท�ำใบสรปุ เบิกเงนิ ชดเชยเงนิ ยมื โครงการอาหารกลางวัน
1.2.5 เจา้ หนา้ ทกี่ ารเงนิ ตรวจสอบหลกั ฐานการจา่ ยเสนอผอู้ ำ� นวยการโรงเรยี นพจิ ารณาอนมุ ตั ิ
เบิกจา่ ยเงิน
1.2.6 เจา้ หนา้ ทผ่ี รู้ บั ผดิ ชอบโครงการอาหารกลางวนั รบั เงนิ ชดเชยเงนิ ยมื เพอื่ ใหว้ งเงนิ สำ� รอง
จ่ายเท่ากบั เงินยืม โดยยังไมต่ อ้ งสง่ คนื เงินยมื
1.2.7 การสง่ ใช้เงนิ ยมื เมือ่ สิ้นภาคเรียน
1.2.7.1 น�ำหลักฐานการจ่าย (แบบใบจัดซ้ือวัสดุเครื่องบริโภค) เบิกชดเชยเงินยืม
ตามปกติ แลว้ นำ� เงินสดทง้ั จำ� นวน (ตามจำ� นวนในสัญญาเงินยมื ) ลา้ งลูกหนเ้ี งนิ ยมื
1.2.7.2 น�ำหลักฐานการจ่าย (แบบใบจัดซ้ือวัสดุเครื่องบริโภค) และเงินสดคงเหลือ
(ถ้ามี) ส่งใช้คืนเงินยมื เพ่ือลา้ งลกู หน้เี งนิ ยืมท้งั จ�ำนวน
1.2.7.3 บันทึกการส่งใช้เงินยืมด้านหลังสัญญาการยืมเงิน ว่าได้รับเป็นใบส�ำคัญ
(ใบจัดซือ้ วสั ดเุ ครอื่ งบรโิ ภค) และหรอื เงินสดจำ� นวนเทา่ ใด
ส�ำหรับเอกสารประกอบการเบกิ จ่ายใหด้ �ำเนนิ การตามตัวอยา่ ง 27-33 (ภาคผนวก ช)
ประกอบด้วย
(1) บนั ทกึ ขออนมุ ัตยิ มื เงนิ
(2) สัญญาการยมื เงินพรอ้ มแบบประเมินการค่าใชจ้ ่าย
(3) ใบสรปุ เบิกเงนิ ชดเชยเงินยมื โครงการอาหารกลางวนั
(4) แบบใบจัดซอื้ วัสดุเครอ่ื งบริโภค
(5) บนั ทึกขออนุมตั ิเบกิ จ่ายเงินเพ่อื ชดใชเ้ งินยมื (กรณีส่งใช่เงินยมื ตามข้อ 1.2.7.3)
2. กรณกี ารจา้ งเหมาท�ำอาหารกลางวนั
การจา้ งเหมาบคุ คลภายนอกจดั ทำ� อาหารกลางวนั ใหน้ กั เรยี นรบั ประทานโรงเรยี นตอ้ งดำ� เนนิ การตาม
ระเบียบส�ำนกั นายกรัฐมนตรวี ่าด้วยการพัสดุ พ.ศ. 2535 และท่ีแกไ้ ขเพม่ิ เตมิ
กรณวี งเงนิ ดำ� เนนิ การจา้ งเหมาอยใู่ นหลกั เกณฑท์ ต่ี อ้ งดำ� เนนิ การจดั ซอื้ จดั จา้ งภาครฐั ดว้ ยวธิ กี ารทาง
อเิ ล็กทรอนิกส์ (e-GP) โรงเรียนตอ้ งปฏิบตั ิการตามหลกั เกณฑท์ ่กี ำ� หนดไว้

74 ค่มู ือการด�ำ เนินงานกองทุนเพอื่ โครงการอาหารกลางวันในโรงเรยี น

กรณวี งเงนิ อยูใ่ นหลักเกณฑ์การจัดจ้างโดยวธิ ตี กลงราคา ให้ด�ำเนนิ การดงั น้ี
1. เจา้ หนา้ ทพ่ี สั ดจุ ดั ทำ� รายงานเสนอขออนมุ ตั จิ ดั จา้ งบคุ คลภายนอกทำ� อาหารกลางวนั ตอ่ ผอู้ ำ� นวยการ
โรงเรยี นพร้อมทง้ั แตง่ ตั้งผ้ตู รวจรับพสั ดุ หรอื คณะกรรมการตรวจรบั พสั ดุ
2. เม่ือผู้อ�ำนวยการโรงเรียนอนุมัติแล้ว จึงจัดท�ำข้อตกลงเป็นหนังสือโดยระบุรายละเอียดเกี่ยวกับ
การจัดท�ำอาหาร ระยะเวลา จ�ำนวนนักเรียน ตามท่ีโรงเรียนต้องการพร้อมทั้งเงื่อนไขการช�ำระเงิน ซ่ึงสามารถ
ท�ำข้อตกลงจ้างตลอดภาคเรียนได้ โดยก�ำหนดเง่ือนไขการช�ำระเงินเป็นรายวัน หรือรายสัปดาห์ หรือรายเดือน
หรือจะช�ำระครั้งเดียวเมื่อผู้รับจ้างจัดท�ำอาหารแล้วเสร็จตามสัญญาก็ได้ และต้องระบุค่าปรับเป็นรายวันเป็น
จ�ำนวนเงนิ ในอัตรา ร้อยละ 0.01 ถึง 0.10 ของราคาจา้ ง แตต่ อ้ งไม่ต�ำ่ กว่าวันละ 100 บาท
3. ผู้ตรวจรับพัสดุหรือคณะกรรมการตรวจรับพัสดุ ตรวจรับทุกวัน ท่ีผู้รับจ้างจัดท�ำอาหารตาม
รายการทกี่ ำ� หนดในบันทกึ ตกลงจ้าง โดยใช้แบบใบตรวจรับพสั ดุ
4. เมอ่ื ผรู้ บั จา้ งจดั ทำ� อาหารเสรจ็ ตามบนั ทกึ ตกลงจา้ ง ใหจ้ ดั ทำ� เอกสารสง่ มอบพสั ดุ เพอื่ ใหผ้ ตู้ รวจรบั
พสั ดหุ รอื คณะกรรมการตรวจรบั พสั ดุ ดำ� เนนิ การตรวจรบั ในใบแบบตรวจรบั พสั ดุ และเสนอผอู้ ำ� นวยการโรงเรยี น
ทราบผลการตรวจรบั และลงนามอนมุ ัต ิ
5. เจ้าหนา้ ทกี่ ารเงนิ บันทึกขออนุมัติเบิกจา่ ยเงนิ ใหแ้ ก่ผรู้ บั จา้ ง โดยใช้ใบเสรจ็ รบั เงินหรือใบส�ำคัญ
รบั เงนิ (พรอ้ มแนบสำ� เนาบตั รประจ�ำตวั ประชาชนท่รี ับรองถูกต้องแล้ว) เปน็ หลักฐานการจ่าย
ส�ำหรับเอกสารประกอบการเบิกจ่ายให้ด�ำเนินการตามตัวอย่าง 34-38 (ภาคผนวก ซ) ซ่ึงจะ
ประกอบดว้ ย
(1) รายงานขอจ้างเหมาทำ� อาหารกลางวนั
(2) บันทกึ ตกลงจ้างพร้อมรายละเอียดการจ้าง (รายการอาหาร ระยะเวลาจำ� นวนนักเรียน)
(3) ใบตรวจรบั พัสดุ
(4) บนั ทกึ ขออนุมัตเิ บิกจ่ายเงิน
(5) ใบเสร็จรบั เงนิ /ใบส�ำคัญรบั เงิน
(6) หนงั สอื รบั รองการหักภาษี ณ ที่จ่าย
3. การจ้างบุคคลภายนอกมาประกอบอาหาร (จา่ ยคา่ ตอบแทนหรอื คา่ แรง)
กรณีท่ีโรงเรียนจัดซื้อวัตถุดิบมาท�ำอาหารแต่จ้างบุคคลภายนอกเป็นผู้ประกอบอาหาร มีขั้นตอน
การดำ� เนินงานดังนี้
1. การจัดซ้อื วตั ถุดบิ มาประกอบอาหารให้ด�ำเนนิ การจัดซ้ือเหมือนกรณที ่ี จัดซ้ือวสั ดเุ ครอื่ งบรโิ ภค
อาหารสด-อาหารแหง้ ประกอบอาหาร
2. การจา้ งบุคคลภายนอกมาประกอบอาหาร(จ่ายเป็นค่าตอบแทนหรือคา่ แรง)
ใหด้ �ำเนินการเหมือนกรณีจ้างเหมาทำ� อาหารกลางวนั ได้แก่
2.1 รายงานขอจ้างแต่เปน็ การจ้างเพ่ือให้ค่าตอบแทนเปน็ คา่ ประกอบอาหารกลางวัน
2.2 บนั ทึกตกลงจา้ งเหมอื นกับการจา้ งท�ำอาหารแต่มขี ้อความตา่ งกัน
2.3 ตรวจรบั ทุกวนั
2.4. บันทกึ ขออนุมัติจ่ายเงิน ให้ผรู้ บั จ้าง

คู่มอื การดำ�เนนิ งานกองทุนเพอ่ื โครงการอาหารกลางวันในโรงเรียน 75

สำ� หรบั เอกสารประกอบการเบกิ จา่ ยใหด้ ำ� เนนิ การตามตวั อยา่ ง 39-44 (ภาคผนวก ฌ) ประกอบดว้ ย
(1) รายงานขอจ้างบคุ คลภายนอกมาประกอบอาหารกลางวัน
(2) บันทึกตกลงจา้ ง
(3) ใบตรวจรับ
(4) บันทกึ ขออนมุ ัติเบิกจา่ ยเงนิ
(5) ใบเสรจ็ รับเงิน/ใบสำ� คญั รับเงนิ
(6) หนงั สอื รับรองการหกั ภาษี ณ ท่จี ่าย

ขนั้ ตอนการใชจ้ า่ ยอดุ หนนุ เงนิ ปจั จยั พน้ื ฐานนกั เรยี นยากจนขาดแคลน กรณจี า่ ยเงนิ สด
เป็นคา่ อาหารกลางวนั ใหน้ กั เรยี นโดยตรง

การจ่ายเงินอุดหนุนปัจจัยพ้ืนฐานส�ำหรับนักเรียนยากจน (กรณีจ่ายเงินสดเป็นค่าอาหารกลางวัน
ให้นกั เรียนโดยตรง) โรงเรยี นควรด�ำเนินการดงั น้ี
1. เจ้าหน้าที่การเงินจัดท�ำบันทึกขออนุมัติจ่ายเงินต่อผู้อ�ำนวยการโรงเรียน พร้อมทั้งเสนอแต่งต้ัง
คณะกรรมการจ่ายเงนิ อยา่ งนอ้ ย 3 คน
2. ใชแ้ บบใบสำ� คญั รบั เงนิ ใหน้ กั เรยี นลงลายมอื ชอื่ เปน็ หลกั ฐานการจา่ ยเงนิ และมกี รรมการลงลายมอื
ชือ่ จ่ายเงิน
สำ� หรบั เอกสารประกอบการเบกิ จา่ ยใหด้ ำ� เนนิ การตามตวั อยา่ ง 45-46 (ภาคผนวก ญ) ซง่ึ ประกอบดว้ ย
(1) บนั ทึกขออนมุ ตั ิเบกิ จา่ ยเงนิ
(2) ใบสำ� คัญรบั เงนิ
ข้อสงั เกตในการใช้จา่ ยเงินอดุ หนุนเพอ่ื โครงการอาหารกลางวันในโรงเรยี น
1. ในกรณีโรงเรียนขนาดเล็กได้รับเงินอุดหนุนทั่วไปจากองค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินเพียงเล็กน้อย
(อ�ำนาจการเก็บรักษาเงินสดทุกโครงการรวมกันได้ในวงเงินไม่เกิน 50,000.- บาท) เพ่ือความคล่องตัวจะ
ด�ำเนินการจัดซื้ออาหารสด อาหารแห้งมาประกอบอาหารให้นักเรียนรับประทาน และจ่ายเงินสดทุกวันพร้อม
บนั ทกึ บญั ชจี า่ ยโดยใชแ้ บบใบจดั ซอื้ วสั ดเุ ครอ่ื งบรโิ ภคเปน็ หลกั ฐานการจา่ ยในแตล่ ะวนั กไ็ ด้ สว่ นเงนิ สดทเี่ หลอื อยู่
ในมือ ใหจ้ ดั ทำ� “บนั ทกึ การรับเงินเพือ่ เกบ็ รกั ษา” เปน็ หลักฐาน
2. การจา่ ยเงนิ สด กรณที ไ่ี มม่ ตี นู้ ริ ภยั ตอ้ งเกบ็ รกั ษาเงนิ สดในรปู “บนั ทกึ การรบั เงนิ เพอื่ เกบ็ รกั ษา” และ
ในกรณที โ่ี รงเรยี นมรี ายรบั จากการขายเพมิ่ ทกุ วนั ควรพจิ ารณาจำ� นวนเงนิ ทจี่ ะเกบ็ รกั ษาใหเ้ หมาะสมและเปน็ ไป
ตามระเบียบ โดยสง่ มอบเงนิ ใหผ้ ู้อ�ำนวยการโรงเรยี นเปน็ ผูเ้ กบ็ รกั ษาไว้ ตามอ�ำนาจการเกบ็ รักษาเงนิ
3. ในกรณีท่ีโรงเรยี นยืมเงนิ แล้ว ไม่ควรถอื เงนิ สดในมือ (ในรูป “บันทกึ การรบั เงนิ เพอ่ื เก็บรกั ษา”) อีก
เวน้ แต่จะมรี ายรบั ท่ีเกิดจากการขายในแตล่ ะวนั
4. ขอ้ ดขี องการยืมเงนิ วธิ ีการนท้ี �ำให้ไมจ่ �ำเปน็ ต้องบันทกึ บญั ชจี า่ ยทกุ วนั จะบันทกึ บญั ชจี า่ ยก็ต่อเม่ือ
สง่ ใช้ใบส�ำคัญเพอ่ื เบกิ ส่งใชเ้ งินยมื และจะสะดวกกบั ผรู้ ับผิดชอบโครงการ เนอ่ื งจากจะมีเงนิ สำ� รองไวใ้ ช้จ่าย โดย
ไม่ตอ้ งนำ� เงนิ ส่วนตวั ไปสำ� รองกอ่ น
5. ข้อเสียของการจา่ ยเงินสด โรงเรียนจะต้องบันทึกบญั ชจี ่ายทุกวนั

76 ค่มู อื การดำ�เนินงานกองทนุ เพอ่ื โครงการอาหารกลางวันในโรงเรยี น

สว่ นที่ 2

การใช้จ่ายเงนิ เพ่อื โครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรยี น
โดยใช้เงนิ ดอกผลกองทนุ เพื่อโครงการอาหารกลางวนั

ในโรงเรียนประถมศึกษา

การใช้จ่ายเงนิ เพือ่ โครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรียน โดยใชเ้ งินดอกผลกองทนุ
เพ่ือโครงการอาหารกลางวันในโรงเรยี นประถมศึกษา

การใชจ้ า่ ยเงนิ เพอ่ื โครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรยี น โดยใชเ้ งนิ ดอกผลกองทนุ เพอ่ื โครงการอาหารกลางวนั
ในโรงเรยี นประถมศกึ ษา เพอ่ื ใหค้ รอบคลมุ แหลง่ ทมี่ าของเงนิ และวธิ กี ารปฏบิ ตั ทิ เี่ กยี่ วขอ้ งการใชจ้ า่ ยเงนิ ดอกผล
ของกองทนุ เพ่ือโครงการอาหารกลางวัน สามารถสรุปไดด้ งั แผนภาพ 8

แหลง่ ท่มี าของเงนิ

เงินดอกผลกองทุนเพื่อโครงการอาหารกลางวันในโรงเรียนประถมศึกษา

โครงการสง่ เสรมิ ผลผลติ โครงการพฒั นาระบบสขุ าภบิ าลอาหารทดี่ ี
เพื่ออาหารนกั เรียนในโรงเรียน และนำ�้ ดม่ื สะอาดในโรงเรียน

วิธปี ฏิบตั ิเกย่ี วกบั เงนิ ดอกผลกองทนุ เพื่อโครงการอาหารกลางวนั

การจดั หาวสั ดุ ครภุ ณั ฑ์ อุปกรณ์ การจัดด้านการเงิน การบัญชี
โรงเรือน / ลงทนุ
การเงิน การบญั ชี
ระเบียบสำ�นกั นายกรฐั มนตรวี า่ ด้วยการพสั ดุ การรับเงนิ จดั ทำ�บญั ชี
พ.ศ. 2535 และแกไ้ ขเพม่ิ เติม การจ่ายเงิน รายงานบญั ชี
การเก็บรักษา

แผนภาพ 8 การใช้จ่ายเงินเพื่อโครงการอาหารกลางวันในโรงเรียน โดยใช้เงินดอกผลกองทุนเพ่ือโครงการ
อาหารกลางวันในโรงเรยี นประถมศกึ ษา

78 คูม่ อื การดำ�เนนิ งานกองทุนเพ่ือโครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรียน

แหลง่ ท่ีมาของเงนิ

แหลง่ ทม่ี าของเงนิ ดอกผลกองทนุ เพอื่ โครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรยี นประถมศกึ ษา เปน็ เงนิ ทเี่ กดิ ขนึ้
จากพระราชบญั ญตั กิ องทนุ เพอ่ื โครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรยี นประถมศกึ ษา พ.ศ. 2535 ทรี่ ฐั บาลไดอ้ ดุ หนนุ
เงินงบประมาณเป็นเงินทุนประเดิมให้กับกองทุนเพื่อโครงการอาหารกลางวันในโรงเรียนประถมศึกษา จ�ำนวน
6,000 ล้านบาท โดยให้น�ำดอกผลท่ีเกิดข้ึนจากเงินกองทุนประเดิมดังกล่าวไปใช้แก้ปัญหาด้านโภชนาการ
ของนักเรียนระดับประถมศึกษาในสถานศึกษาทุกสังกัด เงินดอกผลกองทุนเพ่ือโครงการอาหารกลางวัน
ในโรงเรียนประถมศึกษา ที่ส�ำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานได้พิจารณาจัดสรรให้กับโรงเรียน
ที่ขอรับการสนับสนนุ ในปจั จุบนั นนั้ ได้สนบั สนุนให้โรงเรียนดำ� เนนิ การ 2 โครงการ ไดแ้ ก่

1. โครงการส่งเสรมิ ผลผลิตเพ่ืออาหารนักเรยี นในโรงเรียน

2. โครงการพัฒนาระบบสขุ าภบิ าลอาหารที่ดแี ละน�ำ้ ดืม่ สะอาดในโรงเรียน



วธิ ปี ฏบิ ตั เิ กยี่ วกบั การใชจ้ า่ ยเงนิ ดอกผลกองทนุ เพอื่ โครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรยี นประถมศกึ ษา

เงินสนับสนุนโครงการท่ีโรงเรียนได้รับสนับสนุนจากเงินดอกผลกองทุนเพื่อโครงการอาหารกลางวัน
ในโรงเรยี นประถมศกึ ษา เมอ่ื โรงเรยี นไดร้ บั อนมุ ตั เิ งนิ ใหโ้ รงเรยี นดำ� เนนิ งานใหต้ รงตามวตั ถปุ ระสงคข์ องโครงการ
และการใช้จ่ายเงินให้เป็นไปตามระเบียบส�ำนักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยการพัสดุ พ.ศ. 2535 และแก้ไขเพิ่มเติม
ซึ่งมีรายละเอียดข้ันตอนวิธีปฏิบัติในการใช้จ่ายเงินดอกผลเพ่ือโครงการอาหารกลางวันในโรงเรียนประถมศึกษา
ดงั นี้

1. เปิดบญั ชีเงินฝากธนาคารประเภทออมทรพั ยก์ บั ธนาคารทเี่ ปน็ รัฐวสิ าหกจิ หรือธนาคารพาณชิ ยอ์ ่นื
กรณีที่ไม่มีธนาคารท่ีเป็นรัฐวิสาหกิจ ชื่อบัญชี “กองทุนเพื่อโครงการอาหารกลางวันในโรงเรียนประถมศึกษา
โรงเรียน..................”

2. ดอกผลที่เกิดจากบัญชีเงินฝากธนาคาร ให้โรงเรียนเก็บสมทบไว้เพื่อด�ำเนินการตามวัตถุประสงค์
ของกองทนุ และโครงการเพือ่ ใช้จา่ ยต่อไป โดยไมต่ อ้ งน�ำส่งเป็นเงนิ รายไดแ้ ผน่ ดิน

3. การใช้จา่ ยเงินดอกผลกองทนุ เพือ่ โครงการอาหารกลางวันในโรงเรยี นประถมศึกษา ท้ัง 2 โครงการ
ได้แก่ โครงการส่งเสริมผลผลิตเพื่ออาหารนักเรียนในโรงเรียน และโครงการพัฒนาระบบสุขาภิบาลอาหารท่ีดี
ในโรงเรียน ในการจัดหาวัสดุ ครุภัณฑ์ อุปกรณ์ โรงเรือนต่างๆ ให้ด�ำเนินการตามระเบียบส�ำนักนายกรัฐมนตรี
ว่าด้วยการพสั ดุ พ.ศ. 2535 และแก้ไขเพิ่มเตมิ

4. การเงนิ การบัญชี ให้ปฏบิ ตั ติ ามระเบยี บของทางราชการ

คู่มอื การดำ�เนนิ งานกองทุนเพื่อโครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรียน 79

ส�ำหรับข้ันตอนในการจัดหาวัสดุ ครุภัณฑ์ อุปกรณ์ โรงเรือน ต่างๆ ที่โรงเรียนต้องด�ำเนินการ
ตามระเบียบส�ำนักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยการพัสดุ พ.ศ. 2535 และแก้ไขเพ่ิมเติมตลอดจนวิธีการเงิน การบัญชี
ท่ีโรงเรียนต้องปฏิบตั ิตามระเบียบของทางราชการ มรี ายละเอียดอธิบายเพ่ิมเตมิ ดังน้ี

การจดั หาวสั ดุ ครุภัณฑ์ อุปกรณ์ โรงเรอื นในการจัดทำ� โครงการ

การจัดหาวัสดุ ครุภัณฑ์ อุปกรณ์ โรงเรือน ตามรายละเอียดโครงการท่ีโรงเรียนได้รับอนุมัติ
สามารถด�ำเนินการได้หลายวิธีขึ้นกับจ�ำนวนวงเงินที่ได้รับอนุมัติเช่น ถ้าวงเงินเกิน 100,000 บาท ต้องท�ำการ
ประกาศสอบราคา แต่ถา้ วงเงินไมเ่ กนิ 100,000 บาท ให้ด�ำเนินการจดั ซื้อ จัดจา้ งโดยวิธตี กลงราคา แตส่ �ำหรบั
คู่มือเล่มน้ีจะยกตัวอย่างเฉพาะการจัดหาพัสดุและการจ้าง โดยวิธีตกลงราคา ตามระเบียบส�ำนักนายกรัฐมนตรี
ว่าดว้ ยการพสั ดุ พ.ศ. 2535 และแกไ้ ขเพิ่มเติม ดังนี้
1. การจดั ซ้อื โดยวธิ ีตกลงราคากรณดี �ำเนนิ การตามปกติ มขี ั้นตอนการดำ� เนินการดงั นี้
1.1 การเตรียมการ
1.1.1 ผู้รับผิดชอบโครงการหรือผู้ที่ได้รับมอบหมายแจ้งความต้องการใช้วัสดุ ครุภัณฑ์
ใหเ้ จ้าหน้าทพ่ี ัสดทุ ราบ
1.1.2 ตรวจสอบงบประมาณท่ีได้รับแจ้งจัดสรรและการโอนเงินจากส�ำนักงานคณะกรรมการ
การศึกษาขั้นพ้ืนฐาน
1.1.3 ตรวจสอบคณุ ลกั ษณะเฉพาะและราคามาตรฐานของวสั ดหุ รอื ครภุ ณั ฑท์ ตี่ อ้ งการจดั ซอื้
ซ่งึ ตอ้ งตรงกับรายการทีไ่ ด้รับอนุมัติ
1.2 การด�ำเนนิ การ
1.2.1 เจา้ หนา้ ทพ่ี สั ดจุ ดั ทำ� รายงานขอซอื้ พรอ้ มเสนอแตง่ ตงั้ ผตู้ รวจรบั พสั ดุ หรอื คณะกรรมการ
ตรวจรับพัสดุ เสนอต่อผู้อ�ำนวยการโรงเรียนโดยผ่านหัวหน้าเจ้าหน้าที่พัสดุ เพ่ือขอความเห็นชอบและขออนุมัติ
ใหด้ ำ� เนนิ การ
1.2.2 คณะกรรมการตรวจรับพัสดุ ประกอบด้วย ประธานกรรมการ 1 คน และกรรมการ
อยา่ งน้อย 2 คน โดยคณะกรรมการใหแ้ ต่งต้งั จากข้าราชการตงั้ แต่ระดบั 3 หรือเทียบเท่าข้นึ ไป ในกรณที ่ีจ�ำเปน็
หรอื เพ่อื ประโยชน์ของทางราชการอาจจะแตง่ ต้ังบคุ คลอืน่ อีกได้ไม่เกิน 2 คนรว่ มเป็นกรรมการด้วยก็ได ้
1.2.3 กรณวี งเงินจดั ซือ้ ไมเ่ กนิ 10,000 บาท จะแต่งตั้งข้าราชการหรอื ลกู จ้าง - ประจำ� เพยี ง
คนเดยี วเป็นผตู้ รวจรบั พสั ดกุ ไ็ ด้
1.2.4 แจ้งผู้ตรวจรบั พัสดุ หรือคณะกรรมการตรวจรับพสั ดุ รบั ทราบคำ� ส่ังได้รับ
1.2.5 เจา้ หนา้ ทพ่ี สั ดุ ตดิ ตอ่ ตกลงราคากบั ผขู้ าย ตามรายงานขอซอ้ื ภายในวงเงนิ ความเหน็ ชอบ
และระยะเวลาท่ีก�ำหนด
1.3 การจัดทำ� ใบสัง่ ซื้อ
1.3.1 หัวหนา้ เจ้าหนา้ ท่ีพัสดสุ ง่ั ซ้อื พัสดุ ภายในวงเงนิ ทไี่ ดร้ บั ความเห็นชอบ
1.3.2 จดั ท�ำใบสงั่ ซ้ือ จำ� นวน 2 ฉบับ มอบใหผ้ ูข้ าย 1 ฉบบั โรงเรียนเก็บไว้ 1 ฉบับ

80 คู่มอื การดำ�เนินงานกองทนุ เพือ่ โครงการอาหารกลางวันในโรงเรยี น

1.3.3 กรณรี าคาไมเ่ กิน 10,000 บาท จะไมท่ ำ� ใบสัง่ ซอ้ื กไ็ ด้
1.3.4 การจดั ซ้ือครุภัณฑ์ตอ้ งมีรายละเอียดคณุ ลกั ษณะเฉพาะประกอบใบสงั่ ซอ้ื ด้วย
1.4 การตรวจรบั พสั ดุ
1.4.1 เมอ่ื ผขู้ ายสง่ มอบพสั ดุ ใหผ้ ตู้ รวจรบั พสั ดหุ รอื คณะกรรมการตรวจรบั พสั ดทุ ำ� การตรวจรบั
พสั ดใุ ห้เป็นไปตามใบสั่งซ้อื
1.4.2 โดยปกตใิ หต้ รวจรบั พสั ดใุ นวนั ทผี่ ขู้ ายนำ� พสั ดมุ าสง่ และใหด้ ำ� เนนิ การเสรจ็ สนิ้ โดยเรว็ ทส่ี ดุ
แต่อย่างชา้ ไม่เกนิ 5 วนั ท�ำการ
1.4.3 จดั ท�ำใบตรวจรบั พัสดุ
1.4.4 เม่ือไดต้ รวจรับเรียบรอ้ ยแล้ว ให้เจ้าหนา้ ท่ีพัสดลุ งบัญชีวสั ดุ หรือทะเบยี นคมุ ทรัพย์สิน
แล้วแต่กรณ ี เม่อื มีความต้องการใชว้ สั ดุใหจ้ ดั ท�ำใบเบิกพัสดุ
1.4.5 รายงานผลการตรวจรับให้ผูอ้ ำ� นวยการโรงเรียนทราบ
1.4.6 ส่งมอบหลักฐานการด�ำเนินการจัดซ้ือให้เจ้าหน้าที่การเงินเพื่อจ่ายเงินให้กับเจ้าหน้ี
ต่อไป
ส�ำหรับเอกสารประกอบการเบิกจ่ายให้ด�ำเนินการตามตัวอย่าง 47 - 53 (ภาคผนวก ฎ)
ซ่ึง ประกอบด้วย
(1) บันทกึ รายงานขอซื้อ
(2) ใบสง่ั ซ้อื
(3) ใบส่งของ
(4) ใบตรวจรบั พัสดุ
(5) บันทกึ ขออนมุ ตั ิเบิกจ่ายเงิน
(6) ใบเสร็จรับเงนิ
(7) หนังสือรบั รองการหักภาษี ณ ที่จา่ ย

2. การจ้างโดยวธิ ีตกลงราคากรณดี �ำเนินการตามปกติ มขี น้ั ตอนการด�ำเนินการดังน้ี
2.1 การเตรยี มการ
2.1.1 ผู้รับผิดชอบหรือผู้ท่ีได้รับมอบหมาย แจ้งความต้องการให้เจ้าหน้าที่พัสดุทราบ เช่น
จ้างท�ำโรงเรอื น หรือ จ้างขดุ บ่อปลา
2.1.2 ตรวจสอบงบประมาณที่ได้รับจัดสรรและการโอนเงินจากส�ำนักงานคณะกรรมการ
การศึกษาข้ันพ้ืนฐาน จัดท�ำรายละเอียด รูปแบบรายการท่ีโรงเรียนได้รับอนุมัติให้ท�ำการจ้างจัดท�ำโรงเรือน
หรอื ขดุ บอ่ ปลา ตามรายละเอียดรายการหรอื และสิง่ กอ่ สรา้ งทีโ่ รงเรียนไดร้ บั จดั สรรและอนมุ ตั ิ
2.2 การดำ� เนนิ การ
2.2.1 เจ้าหน้าท่ีพัสดุจัดรายงานขอจ้าง พร้อมเสนอแต่งตั้งคณะกรรมการตรวจการจ้างเสนอ
ตอ่ ผอู้ �ำนวยการโรงเรียนโดยผ่านหวั หน้าเจ้าหนา้ ทีพ่ ัสดุเพ่อื ขอความเหน็ ชอบ

ค่มู ือการด�ำ เนินงานกองทุนเพ่อื โครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรียน 81

2.2.2 คณะกรรมการตรวจการจ้าง ประกอบด้วย ประธานกรรมการ 1 คน และกรรมการ
อยา่ งนอ้ ย 2 คน โดยปกตใิ หแ้ ตง่ ตง้ั จากขา้ ราชการระดบั 3 หรอื เทยี บเทา่ ขน้ึ ไป ในกรณจี ำ� เปน็ หรอื เพอ่ื ประโยชน์
ของทางราชการจะแตง่ ต้งั บุคคลอืน่ อีกไม่เกิน 2 คนรว่ มเป็นกรรมการดว้ ยกไ็ ด้
2.2.3 กรณวี งเงนิ จดั จา้ งไมเ่ กนิ 10,000 บาท จะแตง่ ต้ังขา้ ราชการหรอื ลกู จ้างประจำ� เพียง
คนเดยี วเปน็ ผู้ตรวจรับการจา้ งก็ได้
2.2.4 แจ้งคณะกรรมการตรวจรบั การจ้างรับทราบค�ำสัง่
2.2.5 เจ้าหน้าท่ีพัสดุติดต่อตกลงราคากับผู้รับจ้าง ตามรายงานขอจ้างภายในวงเงิน
ที่ไดร้ บั ความเหน็ ชอบ

2.3. การจดั ท�ำใบสั่งซ้อื
2.3.1 หัวหนา้ เจา้ หนา้ ที่พสั ดสุ ่ังจา้ ง ภายในวงเงินท่ไี ดร้ บั ความเหน็ ชอบ
2.3.2 จดั ทำ� ใบสัง่ จา้ ง 2 ฉบบั พรอ้ มปดิ อากรแสตมป์ 1,000บาทละ 1 บาท
เศษของ 1,000 ใหป้ ดิ อากรแสตมป์เพมิ่ 1 บาท ใบส่งั จ้างมอบใหผ้ รู้ บั จา้ ง 1 ฉบบั โรงเรยี นเกบ็ ไว้ 1 ฉบบั

2.4. การตรวจรับพสั ดุ
2.4.1 เม่ือผู้รับจ้างส่งมอบงานจ้างให้คณะกรรมการตรวจการจ้าง ท�ำการตรวจรับการจ้างให้
เปน็ ไปตามใบส่ังจ้าง

2.4.2 โดยปกตใิ หต้ รวจรบั การจา้ งในวนั ทผี่ รู้ บั จา้ งสง่ คำ� รอ้ งมอบงานจา้ ง และดำ� เนนิ การจา้ ง
ให้เสร็จส้นิ โดยเร็วทส่ี ุด แต่อยา่ งช้าไมเ่ กิน 5 วันทำ� การ
2.4.3 จดั ทำ� ใบตรวจรบั การจา้ ง และรายงานผลการตรวจรบั การจา้ งใหผ้ อู้ ำ� นวยการโรงเรยี นทราบ
2.4.4 สง่ มอบหลกั ฐานการการจดั จา้ งใหเ้ จา้ หนา้ ทก่ี ารเงนิ เพอ่ื ขออนมุ ตั จิ า่ ยเงนิ ใหก้ บั ผรู้ บั จา้ งตอ่ ไป
ส�ำหรับเอกสารประกอบการเบิกจ่ายให้ด�ำเนินการตามตัวอย่าง 54 - 60 (ภาคผนวก ฏ)
ซึง่ ประกอบด้วย
(1) บนั ทกึ รายงานขอจา้ ง
(2) ใบสง่ั จา้ งหรือบันทึกตกลงจ้าง
(3) ค�ำรอ้ งสง่ มอบงานจา้ ง
(4) ใบตรวจรับการจา้ ง
(5) บันทึกขออนุมตั เิ บกิ จ่ายเงิน
(6) ใบเสรจ็ รบั เงนิ
(7) หนงั สอื รบั รองการหกั ภาษี ณ ทจ่ี า่ ย

82 ค่มู ือการด�ำ เนนิ งานกองทุนเพอื่ โครงการอาหารกลางวันในโรงเรยี น

การบรหิ ารจัดการด้านการเงนิ การบญั ชี

1. การเงิน
1.1 การรับเงนิ
1.1.1 เงนิ ทโ่ี รงเรยี นไดร้ บั มาแตล่ ะประเภทเพอ่ื ดำ� เนนิ การตามกองทนุ โครงการอาหารกลางวนั
ให้โรงเรียนออกใบเสร็จรับเงินตามแบบที่ทางราชการก�ำหนดให้แก่ผู้จ่ายเงินทุกครั้ง ต้องควบคุมใบเสร็จรับเงิน
ให้สามารถตรวจสอบได้และนำ� ส�ำเนาใบเสรจ็ รบั เงินเปน็ หลกั ฐานการบันทึกรายการบัญชดี า้ นรับตามระบบบัญชี
ทโ่ี รงเรียนใชต้ ามแต่กรณี
1.1.2 ดอกผลจากเงินฝากธนาคาร เม่ือโรงเรียนทราบว่ามีดอกผลจากการฝากธนาคาร
ให้บนั ทกึ รายการบญั ชีดา้ นรบั ตามระบบบญั ชที โ่ี รงเรยี นใช้ตามแต่กรณี
1.1.3 ผลผลติ ท่ไี ดจ้ ากการด�ำเนินโครงการ เช่น โครงการเลี้ยงไก่ ผลผลิต คือ ไขไ่ ก่ โรงเรียน
สามารถนำ� ผลผลติ ไปจำ� หนา่ ยใหก้ บั โครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรยี นเพอ่ื ประกอบอาหารใหน้ กั เรยี นไดร้ บั ประทาน
ในราคาถูก หรือ ให้จ�ำหน่ายให้กับบุคคลภายนอกหรือผู้สนใจรายได้จากการจ�ำหน่ายผลผลิตให้ถือเป็นรายได้
ของสถานศึกษาสามารถรบั เขา้ เงินโครงการเพื่อเปน็ ทนุ หมนุ เวยี นตอ่ ไปได้ ใหป้ ฏบิ ัติเชน่ เดียวกับ ขอ้ 1.1.1
1.2 การจ่ายเงนิ
1.2.1 การจ่ายเงินจะจ่ายเงินเมื่อมีการตรวจรับพัสดุ ตรวจรับการจ้างถูกต้อง และลงลายมือ
ชอื่ ของผตู้ รวจรบั พสั ดุ จา้ ง หรอื คณะกรรมการตรวจรบั พสั ด/ุ การจา้ ง ครบถว้ น หลกั ฐานการจา่ ยใหใ้ ชใ้ บเสรจ็ รบั เงนิ
ของร้านค้า หรือกรณีจ้างบุคคลธรรมดาท่ีไม่จดทะเบียนการค้าพาณิชย์ ให้ใช้ใบส�ำคัญรับเงิน (แนบส�ำเนาบัตร
ประจ�ำตัว) กรณีเป็นนิติบุคล การจัดจ้างวงเงินตั้งแต่ 500 บาทขึ้นไป หักภาษี1% หลังจากหักภาษีมูลค่าเพ่ิม
กรณีเป็นบุคคลธรรมดา การจัดจ้างวงเงนิ ต้งั แต่ 10,000 บาทขน้ึ ไป หักภาษี 1%
1.2.2 ต้องมีหลกั ฐานการจ่ายไวเ้ พ่อื ประโยชน์ในการตรวจสอบ
1.2.3 กรณีส้ินสุดโครงการ หรือหมดความจ�ำเป็นต้องใช้งบประมาณ หากมีเงินคงเหลือ ให้
โรงเรยี นน�ำสง่ เงนิ คืนกองทุนเพื่อโครงการอาหารกลางวันในโรงเรยี นประถมศกึ ษา
1.3 การเกบ็ รักษาเงนิ
โรงเรยี นสามารถเกบ็ รกั ษาเงนิ โดยนำ� ฝากธนาคารประเภทออมทรพั ยก์ บั ธนาคารทเี่ ปน็ รฐั วสิ าหกจิ
หรือธนาคารพาณชิ ยก์ รณีทไ่ี ม่มธี นาคารทีเ่ ป็นรฐั วิสาหกิจ

2. การบญั ชี
การบริหารจัดการด้านการบัญชี ได้แก่ การบันทึกบัญชี และการจัดท�ำรายงานการเงินซึ่งโรงเรียน
จะมีวิธีการบันทกึ บญั ชอี อกเป็น 2 แบบ ดังนี้
1. โรงเรียนจดั ทำ� บัญชีตามระบบบญั ชี หน่วยงานย่อย พ.ศ. 2515
1.1 ให้โรงเรียนน�ำหลักฐานมาบันทึกควบคุมการรับจ่ายเงินในสมุดเงินสดทะเบียนคุมเงินนอก
งบประมาณประเภทตา่ งๆ ทเ่ี ก่ยี วข้องตามคู่มือการบัญชีหน่วยงานย่อย พ.ศ. 2515
1.2 ให้เสนอสมดุ เงนิ สดต่อผอู้ �ำนวยการโรงเรียนทกุ วันทม่ี คี วามเคลอ่ื นไหวทางการเงนิ

คมู่ อื การด�ำ เนนิ งานกองทนุ เพอื่ โครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรยี น 83

1.3 การจัดท�ำรายงานการเงินโรงเรียนต้องจัดท�ำรายงานการเงิน น�ำส่งส�ำนักงานเขตพื้นที่
การศกึ ษา ภายในวันที่ 15 ของเดือนถัดไป และเก็บสำ� เนาไวเ้ ปน็ หลกั ฐานท่โี รงเรยี น 1 ชุด ไดแ้ ก่
1.3.1 รายงานเงนิ คงเหลือประจ�ำวนั ณ วันสิน้ เดือน
1.3.2 รายงานประเภทเงินคงเหลือ
1.3.3 งบเทยี บยอดเงนิ ฝากธนาคาร (กรณี มบี ญั ชเี งนิ ฝากธนาคารประเภทกระแสเงนิ รายวนั )
2. กรณโี รงเรียนจัดทำ� ระบบควบคุมการเงินของหนว่ ยงานย่อย พ.ศ.2544
2.1 ใหโ้ รงเรยี นนำ� หลกั ฐานมาบนั ทกึ ในทะเบยี นคมุ เงนิ นอกงบประมาณประเภทตา่ งๆ ทเ่ี กย่ี วขอ้ ง
ตามระบบการควบคมุ การเงินของหน่วยงานย่อย พ.ศ.2544
2.2 จดั ท�ำรายงานเงนิ คงเหลอื ประจ�ำวัน ดงั นี้
2.2.1 จัดท�ำรายงานเงินคงเหลือประจ�ำวันทุกวันท�ำการท่ีมีการรับ-จ่าย เสนอต่อผู้อ�ำนวยการ
โรงเรียนทราบทกุ ครั้ง
2.2.2 กรณวี นั ใดไมม่ กี ารรบั จา่ ยเงนิ ใหร้ ะบใุ นรายงานเงนิ คงเหลอื ประจำ� วนั ชอ่ ง “หมายเหต”ุ
ว่า “ไม่มีการรบั จา่ ยเงิน” ในวนั ท�ำการถดั ไปที่มกี ารรับจ่ายเงิน
2.2.3 จัดท�ำงบเทียบยอดเงนิ ฝากธนาคาร ณ วันส้นิ เดือนทกุ คร้ัง
(กรณมี ีบัญชเี งนิ ฝากธนาคารประเภทกระแสเงินรายวัน)
2.3 การจัดท�ำรายงานการเงนิ
การจดั ทำ� รายงานการเงนิ ใหโ้ รงเรยี นสำ� เนารายงานเงนิ คงเหลอื ประจำ� วนั ณ วนั ทำ� การสดุ ทา้ ย
ของเดอื น จำ� นวน 2 ชดุ พรอ้ มเอกสารประกอบรายงาน เชน่ งบเทยี บยอดเงนิ ฝากธนาคาร สำ� เนาเงนิ ฝากธนาคาร
ที่ปรับยอดเป็นปัจจุบัน ส�ำเนาเงินฝากคลัง (ถ้ามี) ส�ำเนาสัญญาเงินยืม (ถ้ามี) ส่งส�ำนักงานเขตพ้ืนท่ีการศึกษา
จำ� นวน 1 ชดุ ภายในวันท่ี 15 ของเดือนถดั ไป และเก็บสำ� เนาไวเ้ ป็นหลกั ฐานท่ีโรงเรยี น จ�ำนวน 1 ชุด

84 คู่มอื การด�ำ เนนิ งานกองทนุ เพือ่ โครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรียน

บทที่ 4

ความคาดหวังสู่ความสำ�เร็จท่ยี ั่งยนื

กองทนุ เพื่อโครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรยี นประถมศกึ ษา
กระทรวงศกึ ษาธิการ

ความคาดหวังสู่ความส�ำเรจ็ ทย่ี ่ังยืน

กองทุนเพ่ือโครงการอาหารกลางวันในโรงเรียนประถมศึกษา ส�ำนักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ
ส�ำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ ได้ด�ำเนินภารกิจในการส่งเสริมสนับสนุน
นักเรียนในความรับผิดชอบต้ังแต่ชั้นอนุบาล 1 ถึงช้ันประถมศึกษาปีที่ 6 ให้มีอาหารกลางวันรับประทาน
ครบทุกวัน ทุกคนตลอดปีการศึกษา เพ่ือให้นักเรียนมีภาวะโภชนาการปกติและสามารถลดภาวะทุพโภชนาการ
ในเดก็ นกั เรยี นไดอ้ ยา่ งตอ่ เนอ่ื ง ตลอดจนสนบั สนนุ ใหโ้ รงเรยี น สามารถพฒั นาระบบสขุ าภบิ าลอาหารทดี่ ใี นโรงเรยี น
ให้เออื้ ตอ่ สุขลักษณะและสขุ ภาพของนกั เรยี นเปน็ สำ� คัญ ความคาดหวังสงู สุดของการด�ำเนินการโครงการอาหาร
กลางวันในโรงเรียน คือ การที่นักเรียนได้รับสารอาหารที่มีคุณค่าทางทางโภชนาการครบถ้วน บริเวณภายใน
โรงเรยี นมรี ะบบสขุ าภบิ าลอาหารทดี่ ี นกั เรยี นมคี วามพรอ้ ม รา่ งกายเตบิ โตสมวยั พรอ้ มทจี่ ะเรยี นรแู้ ละสรา้ งองค์
ความรู้ใหม่จากส่ิงท่ีได้ศึกษาเพ่ือเติบโตเป็นผู้ใหญ่ท่ีดีมีคุณภาพมีสุขภาพร่างกายแข็งแรงสมบูรณ์ ปลอดภัยจาก
ภาวะเสยี่ งในการเปน็ โรคตดิ ตอ่ ไมร่ า้ ยแรงและโรคอนื่ ๆ และมคี วามพรอ้ มในการชว่ ยพฒั นาประเทศใหเ้ จรญิ กา้ วหนา้
ตอ่ ไปในอนาคต ตลอดจนให้ท�ำให้โรงเรียนประถมศึกษาเป็นโรงเรียนตน้ แบบการด�ำเนินโครงการอาหารกลางวนั
ทดี่ มี ปี ระสทิ ธิภาพที่ได้รับการยอมรับจากประชาชนในวนั ข้างหนา้
เพื่อให้เกิดความส�ำเร็จที่ย่ังยืน กองทุนเพื่อโครงการอาหารกลางวันในโรงเรียนประถมศึกษาจึงได้จัดท�ำ
คู่มือการด�ำเนินงานโครงการอาหารกลางวันในโรงเรียนขึ้นโดยมุ่งหวังให้คู่มือฉบับนี้ เป็นแนวทางในการ
ด�ำเนินงานท่ีจะช่วยให้โรงเรียนตลอดจนผู้เก่ียวข้องได้น�ำไปใช้เป็นแนวปฏิบัติในการบริหารจัดการโครงการ
และดำ� เนนิ กจิ กรรมตามโครงการทโ่ี รงเรยี นไดร้ บั งบประมาณสนบั สนนุ ใหเ้ กดิ ประโยชนส์ งู สดุ ตอ่ ผเู้ รยี นจนสามารถ
ก้าวสู่ความเป็นเลิศได้ในที่สุด ความคาดหวังสู่ความส�ำเร็จท่ียั่งยืน ต้ังแต่ขั้นแรกจนถึงขั้นสูงสุดจึงฝากความหวัง
ไว้ท่ีผู้อ�ำนวยการโรงเรียน คณะครูและบุคลากรในโรงเรียนท่ีร่วมรับผิดชอบโครงการ ตลอดจนผู้ท่ีเก่ียวข้อง
ภาคเี ครอื ขา่ ย และหนว่ ยงานระดบั นโยบาย ทตี่ อ้ งชว่ ยกนั ปฏบิ ตั หิ นา้ ทแี่ ละดำ� เนนิ กจิ กรรมใหบ้ รรลตุ ามเปา้ หมาย
ความคาดหวงั สู่ความส�ำเรจ็ ทีย่ ง่ั ยืน ของโครงการอาหารกลางวนั ในโรงเรียน เปน็ ดังนี้
1. นักเรียนทุกคนได้รับประทานอาหารกลางวันท่ีมีคุณค่าอาหารครบถ้วนสมวัยความตระหนัก
ในภารกิจอันส�ำคัญของโรงเรียนท่ีจะพัฒนานักเรียนในทุกมิติ โดยเฉพาะอย่างยิ่งด้านอาหารและโภชนาการ
ซึ่งจะเป็นปัจจัยหลักในการเจริญเติบโตของร่างกาย และพัฒนาสมองของนักเรียนให้สามารถเรียนรู้และ
รับประสบการณ์ต่างๆ จากครูผู้สอนและสภาพแวดล้อมรอบตัวนักเรียน เพ่ือเติบโตไปเป็นผู้ใหญ่ที่มีคุณภาพ
ดังน้ันผู้ท่ีเก่ียวข้องทุกระดับจึงต้องตระหนักในภารกิจอันส�ำคัญนี้โดยเฉพาะอย่างย่ิงในระดับโรงเรียนซึ่งมี
ผอู้ ำ� นวยการโรงเรียนเป็นผู้ทีส่ �ำคญั ทีส่ ดุ ในการขับเคลื่อนกิจกรรมโครงการอาหารกลางวันในโรงเรียน
2. มแี หลง่ ผลติ วตั ถดุ บิ ทป่ี ลอดสารเคมตี กคา้ งปอ้ นเขา้ สโู่ ครงการอาหารกลางวนั และมรี ะบบสขุ าภบิ าล
อาหารทด่ี แี ละนำ้� ดมื่ สะอาดในทกุ โรงเรยี น กองทนุ เพอื่ โครงการอาหารกลางวนั ไดอ้ นมุ ตั งิ บประมาณใหโ้ รงเรยี น
ดำ� เนนิ โครงการ 2 โครงการเพอ่ื ชว่ ยสนบั สนนุ โครงการอาหารกลางวนั ใหม้ ปี ระสทิ ธภิ าพมคี วามยง่ั ยนื คอื โครงการ
สง่ เสรมิ ผลผลติ เพอื่ อาหารนกั เรยี นในโรงเรยี น เพอื่ ใหโ้ รงเรยี นนำ� เงนิ ทไี่ ดร้ บั สนบั สนนุ ไปเปน็ เงนิ ทนุ ในการดำ� เนนิ
โครงการไปใชจ้ า่ ยในการจดั หาวตั ถดุ บิ เชน่ การเพาะปลกู การปลกู ผกั พชื การเลย้ี งสตั ว์ ทป่ี ลอดภยั จากสารเคมี
ตกค้างป้อนเข้าสู่โครงการอาหารกลางวันในรูปของสินค้าทางการเกษตร ผลิตภัณฑ์ หรือผลผลิตอื่นที่สามารถ
สร้างงาน สร้างรายได้ สร้างคุณภาพอาหารกลางวันในโรงเรียนให้แก่นักเรียน นอกจากนี้ยังสนับสนุนระบบ
สุขาภิบาลอาหารท่ีดีและน�้ำดื่มสะอาดในโรงเรียนโดยมุ่งหวังให้โรงเรียนมีสถานท่ีประกอบอาหาร สถานท่ีรับ
ประทานอาหารวัสดุอุปกรณ์เครื่องใช้ในการด�ำเนินโครงการอาหารกลางวันท่ีสะอาดปลอดภัยถูกสุขลักษณะ
ตลอดจนนำ้� ดื่มสะอาดใหก้ ับนกั เรียนและมคี วามเพยี งพอตอ่ ความต้องการของโรงเรยี น

คู่มือการด�ำ เนินงานกองทนุ เพอ่ื โครงการอาหารกลางวันในโรงเรียน 87