รายงานสรุปการจัดทำบัญชีประชาชาติด้านการท่องเที่ยว ปี พ.ศ. 2559

ราดยา้ งนากนากราทร่อจงัดเทท่ีย่ำวบฉญั บชบั ปี สรมะบชูราณชา์ ติ ้

โครงการพัฒนาระบบและจดั ทำบัญชีประชาชาติด้านการทอ่ งเทีย่ ว
(TOURISM SATELLITE ACCOUNT : TSA)
ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2560

สำนกั งานปลดั กระทรวงการทอ งเที่ยวและกีฬา

รายงานการจดั ทาบญั ชปี ระชาชาติด้านการท่องเทยี่ วฉบบั สมบรู ณ์ (Final Report)
โครงการพัฒนาระบบและจดั ทาบญั ชีประชาชาติดา้ นการท่องเทย่ี ว (Tourism Satellite Account : TSA)
ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2560
สานกั งานปลดั กระทรวงการทอ่ งเที่ยวและกีฬา

รายงานสรปุ สาหรับผบู้ รหิ าร
(Executive Summary)

รายงานการจดั ทาบัญชปี ระชาชาติดา้ นการทอ่ งเท่ียวฉบับสมบรู ณ์ (Final Report)
โครงการพัฒนาระบบและจัดทาบญั ชีประชาชาติดา้ นการทอ่ งเทยี่ ว (Tourism Satellite Account : TSA)
ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2560
สานักงานปลัดกระทรวงการทอ่ งเทีย่ วและกีฬา

รายงานสรุปสาหรบั ผู้บริหาร
(Executive Summary)

ผลการดาเนินงานโครงการพัฒนาระบบและจัดทาบัญชีประชาชาติด้านการท่องเที่ยว
(Tourism Satellite Account : TSA) ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2560 ประกอบดว้ ย

1) ผลการจัดทาบัญชีประชาชาติดา้ นการท่องเที่ยวรายปี พ.ศ. 2559 และการปรับปรุง
ย้อนหลัง

2) ผลการจัดทาบัญชีประชาชาติด้านการท่องเที่ยวรายไตรมาส พ.ศ. 2559 และ
การปรบั ปรงุ ยอ้ นหลงั

3) ผลการจัดทาบัญชีประชาชาติด้านการท่องเที่ยวรายเขตพัฒนาการท่องเท่ียว
พ.ศ. 2559

4) ตารางปจั จัยการผลิตและผลผลติ 8 เขต พ.ศ. 2559 ขนาด 26x26 สาขาการผลิต
5) ตารางปัจจัยการผลิตและผลผลิตด้านการท่องเท่ียวของประเทศไทย พ.ศ. 2559

ขนาด 89x89 สาขาการผลิต
6) ผลการจดั ทาบัญชปี ระชาชาตดิ ้านการทอ่ งเทย่ี วชุมชน พ.ศ. 2559

1. ผลการจดั ทาบัญชีประชาชาตดิ า้ นการท่องเท่ยี ว

1.1 ผลการจัดทาบัญชีประชาชาติด้านการท่องเท่ียวรายปี พ.ศ. 2559 โดยมีการจัดทา
ตารางที่ 1 - ตารางที่ 10 สรปุ ไดด้ งั นี้

 มูลค่าการบริโภคเพื่อการท่องเที่ยวภายในประเทศท้ังหมดปี พ.ศ. 2559
มีมูลค่าเท่ากับ 2,576,158.03 ล้านบาท ขยายตัวร้อยละ 12.11 เม่ือเทียบกับปี พ.ศ. 2558 (มูลค่า
ตามราคาตลาด) ซึ่งเป็นผลมาจากการเพิ่มข้ึนของการใช้จ่ายของผู้เยี่ยมเยือน (visitors)
ชาวต่างประเทศมีมูลค่ารวมเท่ากับ 1,693,953.27 ล้านบาท ขยายตัวร้อยละ 13.32 และค่าใช้จ่าย
ท่องเที่ยวของคนไทยที่ท่องเที่ยวในประเทศมีมูลค่าเท่ากับ 882,204.76 ล้านบาท ขยายตัวร้อยละ
9.85 ส่วนค่าใช้จ่ายเพ่ือการท่องเท่ียวต่างประเทศมีมูลค่า 251,855.24 ล้านบาท ขยายตัวร้อยละ
56.55 ส่วนหนึ่งมาจากการที่ประเทศไต้หวันมีการยกเว้นวีซ่าเข้าประเทศให้กับคนไทย เมื่อเดือน
สิงหาคม พ.ศ. 2559 ทาให้คนไทยเดนิ ทางไปเทยี่ วไตห้ วนั เพ่ิมขึน้

 มูลค่าการบริโภคเพื่อการท่องเที่ยวภายในประเทศปี พ.ศ. 2559 ก่อให้เกิด
ผลิตภัณฑ์มวลรวมของอุตสาหกรรมท่องเที่ยว (Gross Domestic Product of Tourism Industry,
GDPTI) เท่ากับ 1,252,204.71 ล้านบาท หรือคิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 8.62 ของผลิตภัณฑ์มวลรวม
ภายในประเทศทั้งหมด (Gross Domestic Product, GDP) ทม่ี ีมูลค่า 14,533,465 ล้านบาท สว่ นค่า
GVATI ในปี 2559 มีค่าเท่ากับ 1,157,815.25 ล้านบาท และเมื่อคานวณเป็นค่า Tourism direct
GDP ซง่ึ ก็คอื GDP ของอตุ สาหกรรมการท่องเทย่ี วและอตุ สาหกรรมอื่น อนั เปน็ ผลมาจากนักทอ่ งเที่ยว
โดยตรง ในปี 2559 มีค่าเท่ากับ 1,014,647 ล้านบาท หรือคิดเป็นร้อยละ 6.98 เมื่อเทียบกับ GDP
รวมของประเทศ ขณะเดียวกันก็ก่อให้เกิด Tourism indirect GDP หรือ GDP ที่เกิดกับอุตสาหกรรม

หน้าท่ี 1

รายงานการจดั ทาบัญชปี ระชาชาตดิ ้านการท่องเทย่ี วฉบับสมบรู ณ์ (Final Report)
โครงการพฒั นาระบบและจัดทาบญั ชีประชาชาติด้านการทอ่ งเท่ียว (Tourism Satellite Account : TSA)
ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2560
สานักงานปลัดกระทรวงการท่องเทีย่ วและกีฬา

อ่ืน อนั เป็นผลเช่อื มโยงมาจากอุตสาหกรรมท่องเที่ยวเท่ากับ 1,613,197 ล้านบาท หรอื คดิ เป็นร้อยละ
11.10 เมื่อเทียบกับ GDP รวมของประเทศ และเมื่อรวมท้ังผลของ Tourism direct GDP และ
Tourism indirect GDP แล้วในปี 2559 มีค่าคิดเปน็ สัดสว่ นเท่ากบั ร้อยละ 18.08 เมอ่ื เทยี บกับ GDP
รวมสงู กวา่ ปี 2558 ซึง่ เทา่ กับร้อยละ 17.26

 จานวนการจ้างงานในอุตสาหกรรมท่องเที่ยว ใน ปี พ.ศ. 2559 มีการจ้างงาน
เท่ากับ 4,257,821 คน คิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 11.30 ของการจ้างงานรวมของประเทศที่มีจานวน
การจา้ งงานท้ังหมดเท่ากับ 37,679,348 คน

 มูลค่าการสะสมทุนคงท่ีเพ่ือการท่องเที่ยวของอุตสาหกรรมท่องเท่ียวและ
อตุ สาหกรรมอ่นื ๆ ที่เกย่ี วข้อง (Gross Fixed Capital Formation in Tourism) ในปี พ.ศ. 2559 มี
มูลค่า 91,683.37 ล้านบาท เพิ่มข้ึนร้อยละ 21.68 เม่ือเทียบกับปี พ.ศ. 2558 ซ่ึงเป็นการลงทุนสาขา
ขนส่งผู้โดยสารทางถนนมากท่ีสุด (Road passenger transport) มีสัดส่วนร้อยละ 29.89 ของ
การสะสมทุนทั้งหมด รองลงมาคือ สาขา Air passenger transport มีมูลค่า 23,717.40 ล้านบาท
คิดเปน็ สัดส่วนร้อยละ 25.87 และสาขา Accommodation for visitor มมี ูลคา่ 13,660.63 ล้านบาท
คิดเป็นสดั ส่วนรอ้ ยละ 14.90

 ค่าใช้จ่ายของภาครัฐเพื่อการส่งเสริม บริหาร กากับดูแล และการจัดการบริการ
สาธารณะเพื่อการท่องเท่ียวในปี พ.ศ. 2559 มีมูลค่ารวม 14,989.65 ล้านบาท ขยายตัวร้อยละ 4.36
เม่ือเทียบกับปี พ.ศ. 2558 รายจ่ายท่ีมีมูลค่าสาคัญสูงสุด คือ การใช้จ่ายเพ่ือส่งเสริมการท่องเที่ยว
(Tourism promotion services) มมี ูลคา่ 6,774.50 ล้านบาท

หนา้ ท่ี 2

รายงานการจดั ทาบัญชปี ระชาชาตดิ า้ นการท่องเทย่ี วฉบบั สมบรู ณ์ (Final Report)
โครงการพฒั นาระบบและจดั ทาบญั ชปี ระชาชาติด้านการท่องเทย่ี ว (Tourism Satellite Account : TSA)
ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2560

สานักงานปลัดกระทรวงการทอ่ งเทยี่ วและกฬี า

ตารางท่ี 1 สรุปผลทางเศรษฐกจิ จากบัญชปี ระชาชาตกิ ารทอ่ งเที่ยวของประเทศไทยปี พ.ศ. 2559

Indicators units 2553 2554 2555 2556 2557 2558r 2559p

Tourism Expenditure MB 976,703.55 1,236,858.43 1,533,643.35 1,833,546.33 1,807,786.50 2,297,960.09 2,576,158.03
Internal tourism expenditure % 26.64 24.00 19.55 -1.40 27.11 12.11
growth rate
1,147,881.43 1,037,358.41 1,494,887.38 1,693,953.27
- Inbound tourism expenditure MB 546,809.62 729,433.58 939,946.10 22.12 -9.63 41.11 13.32
growth rate
% 33.40 28.86 685,664.90 770,428.09 803,073.31 882,204.76
- Domestic tourism expenditure 15.49 12.36 4.24 9.85
MB 429,893.93 507,424.85 593,697.25
150,076.27 147,412.67 160,881.66 251,855.24
growth rate % 18.03 17.00 5.99 -1.77 9.14 56.55

Outbound tourism expenditure MB 124,561.00 126,187.98 141,596.80 876,297.88 901,935.00
812,396.49 838,847.49
growth rate % 1.31 12.21 63,901.39 63,079.62
12,915,159.00 13,230,303.00
Productions of Tourism
6.79 6.82
Gross Domestic Product of tourism industry, GDPTI MB 661,057.61 707,899.55 792,830.82 663,355 654,231 1,055,453.40 1,252,204.71
1,080,246.95 1,157,815.25
- Gross Value Added of tourism industry, GVATI MB 613,166.61 651,852.71 729,727.69 5.14 4.94
1,320,130 1,300,094 65,523.95 76,988.34
- Taxes on products (VAT) of tourism industry MB 47,891.00 56,046.84 63,103.13 13,746,997.00 14,533,465.00
10.22 9.83
Gross Domestic Product (GDP), total MB 10,808,142.00 11,306,907.00 12,357,344.00 15.36 14.77 7.68 8.62
869,737 1,014,647
% GDPTI / total GDP % 6.12 6.26 6.42 38,906,889.00 38,077,429.00
4,069,378 4,089,382 6.33 6.98
Tourism Direct Gross Domestic Product ; TDGDP MB 372,135 462,112 566,538 10.46 10.74 1,502,336 1,613,197
17,663.46 59,169.42
% TDGDP / total GDP % 3.44 4.09 4.58 234.98 10.93 11.10
13,415.84 14,509.51 17.26 18.08
Tourism Indirect Gross Domestic Product ; TIDGDP MB 686,243 883,750 1,102,161 20.26 8.15

% TIGDP / total GDP % 6.35 7.82 8.92

% (TDGDP+TIGDP) / total GDP % 9.79 11.90 13.50
Employment

Total employed persons 38,037,342.00 38,464,667.00 38,939,130.00 38,016,169.00 37,679,348.00
Employed in tourism industry persons 3,931,599 3,854,147 4,082,439 4,168,083 4,257,821
% Employed in tourism industry / Total employed 10.34 10.02 10.48 10.96 11.30
Gross Fixed Capital Formation in Tourism % na. na. na. 75,350.37 91,683.37
growth rate MB 27.35 21.68
Tourism collective consumption % 6,903.52 10,657.18 11,155.49 14,362.97 14,989.69
growth rate MB 54.37 4.68 -1.01 4.36
%

หนา้ ท่ี 3

รายงานการจดั ทาบญั ชีประชาชาติด้านการท่องเทย่ี วฉบับสมบรู ณ์ (Final Report)
โครงการพฒั นาระบบและจดั ทาบญั ชปี ระชาชาติดา้ นการท่องเทย่ี ว (Tourism Satellite Account : TSA)
ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2560
สานกั งานปลดั กระทรวงการท่องเท่ยี วและกฬี า

1.2 ผลการจัดทาบัญชปี ระชาชาตดิ า้ นการทอ่ งเท่ยี วรายไตรมาส ของปี พ.ศ. 2559 โดยมี
การจดั ทาตารางที่ 1- ตารางที่ 6 สรุปไดด้ งั น้ี

 มูลค่าการใช้จ่ายของผู้เย่ียมเยือน (visitors) ชาวต่างประเทศ ที่เกิดขึ้นใน
ประเทศไทย พบว่า ในไตรมาสที่ 1 มีมูลค่ามากที่สุด เท่ากับ 443,507.95 ล้านบาท เน่ืองจากเป็น
ช่วงฤดูหนาวของแถบยุโรป ชาวต่างชาติที่ไม่ต้องการความหนาวเย็นมาก จึงมาเที่ยวในประเทศไทย
ประกอบกับเป็นช่วงเทศกาลตรุษจีน ทาให้นักท่องเท่ียวชาวจีนหล่ังไหลเข้ามาเท่ียวในประเทศไทย
จานวนมาก ส่วนในไตรมาสที่ 3 มีมูลค่าน้อยที่สุด เท่ากับ 404,770.12 ล้านบาท เน่ืองจากเป็น
ช่วงฤดูฝน และเม่ือพิจารณาอัตราการขยายตัวเม่ือเทียบกับไตรมาสเดียวกันของปี พ.ศ. 2558 พบว่า
ไตรมาสท่ี 2 ขยายตวั มากทีส่ ุด คอื ร้อยละ 26.67 และไตรมาสที่ 4 ขยายตัวน้อยทีส่ ดุ รอ้ ยละ 8.19

 ค่าใช้จ่ายท่องเที่ยวของคนไทยท่องเที่ยวในประเทศไทยพบว่า ในไตรมาสท่ี 4
มีมูลค่ารวมมากที่สุด เท่ากับ 239,029.35 ล้านบาท เนื่องจากมาตรการลดหย่อนภาษีจาก
การท่องเที่ยว เพื่อเป็นการกระตุ้นการท่องเที่ยวในประเทศ (ไทยเท่ียวไทย) รวมถึงการมีวันหยุดยาว
ต่อเน่ือง 2 ครั้ง ในช่วงเดือนธันวาคม ส่วนในไตรมาสท่ี 2 มีมูลค่าน้อยท่ีสุด เท่ากับ 208,449.22
ล้านบาท และเมื่อพิจารณาอัตราการขยายตัวโดยเปรียบเทียบกับไตรมาสเดียวกันของปี พ.ศ. 2558
พบว่าไตรมาสท่ี 3 ขยายตัวมากทส่ี ดุ คือ รอ้ ยละ 29.61 ในขณะทไ่ี ตรมาสท่ี 1 หดตวั ร้อยละ 3.32

 คนไทยเดินทางไปท่องเที่ยวต่างประเทศ ในไตรมาสท่ี 4 มีมูลค่ารวม
มากที่สุด เท่ากับ 70,650.54 ล้านบาท เน่ืองจากมีวันหยุดยาวต่อเนื่อง 2 คร้ังและเป็นช่วงเทศกาล
ข้ึนปีใหม่ รองลงมา คือ ไตรมาสที่ 2 มีมูลค่ารวม 67,943.94 ล้านบาท เน่ืองจากเป็นช่วงเทศกาล
สงกรานต์ที่มีวันหยุดยาว ส่วนในไตรมาสที่ 3 มีมูลค่าน้อยที่สุด เท่ากับ 54,882.95 ล้านบาท และ
เม่ือพิจารณาอัตราการขยายตัว โดยเปรียบเทียบกับไตรมาสเดียวกันของปี พ.ศ. 2558 พบว่า ท้ัง
4 ไตรมาสมกี ารขยายตวั ใกลเ้ คียงกนั

 ผลิตภัณฑ์มวลรวมของอุตสาหกรรมท่องเที่ยว (Gross Domestic Product of
tourism industry, GDPTI) ในไตรมาสที่ 3 มคี า่ มากท่ีสุดเท่ากบั 327,195.52 ล้านบาท โดยมีสัดส่วน
ร้อยละ 9.06 ของผลิตภัณฑ์มวลรวมของประเทศ (GDP) ส่วนในไตรมาสท่ี 1 และไตรมาสท่ี 4
มีมูลค่า GDPTI เท่ากับ 301,026.17 ล้านบาท และ 315,391.51 ล้านบาท ตามลาดับ โดยมีสัดส่วน
รอ้ ยละ 8.36 ของผลิตภณั ฑม์ วลรวมของประเทศ (GDP) เท่ากนั ท้งั 2 ไตรมาส

หนา้ ท่ี 4

รายงานการจดั ทาบัญชีประชาชาตดิ า้ นการทอ่ งเทยี่ วฉบับสมบรู ณ์ (Final Report)
โครงการพฒั นาระบบและจัดทาบญั ชปี ระชาชาตดิ ้านการท่องเทีย่ ว (Tourism Satellite Account : TSA)
ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2560

สานกั งานปลดั กระทรวงการทอ่ งเทย่ี วและกฬี า

ตารางท่ี 2 สรุปผลทางเศรษฐกจิ จากบญั ชปี ระชาชาติการท่องเที่ยวของประเทศไทยรายไตรมาสปี พ.ศ. 2559

Indicators units 2557 Q4 Q1 2558 2559 Q4
Q1 Q2 Q3 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3
Tourism Expenditure 620,274.09 668,722.89
Internal tourism MB 458,160.84 400,602.35 434,886.19 514,137.10 35.38 513,820.67 541,240.45 622,625.48 659,572.45 624,430.88 623,431.82 7.40
expenditure 28.26 24.46 21.10 6.34 21.53 15.19
growth rate % -4.07 -7.68 -2.88 8.42 396,789.47 429,693.54
- Inbound tourism 43.30 328,398.65 372,532.73 397,166.53 443,507.95 415,981.66 404,770.12 8.19
expenditure MB 276,887.22 222,362.70 232,547.96 305,560.53 47.69 60.20 29.98 11.77 26.67 8.65
223,484.62 239,029.35
growth rate % -12.46 -19.17 -13.12 5.80 23.29 185,422.02 168,707.72 225,458.95 216,064.50 208,449.22 218,661.70 6.02
- Domestic tourism 4.03 -16.62 8.09 -3.32 12.42 29.61
expenditure MB 181,273.62 178,239.65 202,338.23 208,576.57 37,280.06 70,650.54
growth rate 11.05 42,696.24 35,132.24 45,773.12 58,377.82 67,943.94 54,882.95 54.35
Outbound tourism % 12.39 12.20 12.34 12.50 11.96 4.77 8.53 56.59 59.13 56.22
expenditure 291,199.13 315,391.51
growth rate MB 33,569.53 38,136.70 33,531.17 42,175.26
Productions of Tourism 274,922.98 295,659.40
Gross Domestic Product % -3.14 -3.41 -2.07 1.16 16,276.15 19,732.11
of tourism industry, 3,433,358.0 3,773,669.0
GDPTI MB 222,616.58 217,678.04 213,532.85 248,126.64 278,601.20 279,481.66 296,488.89 301,026.17 308,589.79 327,195.52
- Gross Value Added of 8.48 8.36
tourism industry, GVATI MB 206,947.60 202,154.15 197,813.41 231,959.33 262,475.76 263,153.09 279,695.10 281,902.27 289,642.96 308,010.03
- Taxes on products MB 15,668.98 15,523.89 15,719.44 16,167.31 16,125.44 16,328.57 16,793.79 19,123.90 18,946.83 19,185.49
(VAT) of tourism industry MB 3,320,684.0 3,242,172.0 3,257,701.0 3,409,744.0 3,334,623.0 3,414,377.0 3,564,649.0 3,600,551.0 3,547,171.0 3,612,084.0
Gross Domestic Product % 6.70 6.71 6.55 7.28
(GDP), total 8.35 8.19 8.32 8.36 8.70 9.06
% GDPTI / total GDP

หน้าท่ี 5

รายงานการจดั ทาบัญชปี ระชาชาตดิ า้ นการท่องเท่ยี วฉบบั สมบรู ณ์ (Final Report)
โครงการพัฒนาระบบและจัดทาบญั ชปี ระชาชาตดิ ้านการท่องเทยี่ ว (Tourism Satellite Account : TSA)
ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2560
สานักงานปลัดกระทรวงการท่องเท่ียวและกฬี า

1.3 ผลการจัดทาบัญชีประชาชาติด้านการท่องเที่ยวรายเขตพัฒนาการท่องเท่ียวทั้ง
8 เขต ปี พ.ศ. 2559 โดยจัดทาตารางที่ 1- ตารางท่ี 6 สรปุ ได้ดังนี้

 มูลค่าการใช้จ่ายของผู้เย่ียมเยือน (visitors) ชาวต่างประเทศมีมูลค่าสูงท่ีสุดคือ
เขตพัฒนาการท่องเท่ียวอันดามัน มีมูลค่า 374,228.81 ล้านบาท รองลงมา คือ เขตพัฒนา
การท่องเท่ียวฝ่ังทะเลตะวันออก มีมูลค่า 142,819.48 ล้านบาท และเขตท่ีมีมูลค่าน้อยที่สุด คือ
เขตพัฒนาการท่องเที่ยวอารยธรรมอีสานใต้ มีมูลค่า 1,111.42 ล้านบาท สะท้อนให้เห็นว่าจังหวัดที่
ติดชายทะเลคอ่ นข้างเป็นท่ีนยิ มของนักท่องเท่ยี วชาวตา่ งชาติมากกวา่ ท่อี ่ืน ๆ

 ค่าใช้จ่ายท่องเท่ียวของคนไทยมีมูลค่าสูงท่ีสุด คือ เขตพัฒนาการท่องเท่ียว
อันดามันเท่ากับ 91,663.01 ล้านบาท รองลงมาคือ เขตพัฒนาการท่องเที่ยวอารยธรรมล้านนา
มีมูลค่า 77,277.40 ล้านบาท เขตพัฒนาการท่องเท่ียวฝ่ังทะเลตะวันออก มีมูลค่า 74,384.93
ล้านบาท และเขตที่มีมูลค่าน้อยที่สุด คือ เขตพัฒนาการท่องเท่ียววิถีชีวิตลุ่มแม่น้าโขง มีมูลค่า
12,282.78 ล้านบาท

 ผลิตภัณฑ์มวลรวมของอุตสาหกรรมท่องเท่ียว (Gross Domestic Product of
tourism industry, GDPTI) ของเขตพัฒนาการท่องเท่ียวอันดามันมีค่ามากท่ีสุด เท่ากับ 232,645
ล้านบาท หรือคิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 50.62 ของผลิตภัณฑ์มวลรวมในเขตพัฒนาการท่องเท่ียว
อันดามัน รองลงมา คือ เขตพัฒนาการท่องเท่ียวฝ่ังทะเลตะวันออก มีมูลค่า GDPTI เท่ากับ 154,917
ล้านบาท หรือคิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 8.11 ของผลิตภัณฑ์มวลรวมเขตพัฒนาการท่องเที่ยวฝ่ังทะเล
ตะวันออก สว่ นเขตพฒั นาการท่องเที่ยววิถชี ีวติ ลุ่มแม่น้าโขงมมี ูลค่า GDPTI น้อยท่สี ุด เทา่ กับ 11,722
ลา้ นบาท หรือคิดเปน็ สดั สว่ นรอ้ ยละ 7.20 ของผลิตภัณฑม์ วลรวมในเขตดงั กลา่ ว

หนา้ ที่ 6

รายงานการจดั ทาบญั ชปี ระชาชาตดิ ้านการท่องเที่ยวฉบบั สมบรู ณ์ (Final Report)
โครงการพัฒนาระบบและจดั ทาบญั ชปี ระชาชาติด้านการท่องเทยี่ ว (Tourism Satellite Account : TSA)
ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2560

สานักงานปลัดกระทรวงการทอ่ งเทยี่ วและกีฬา

ตารางท่ี 3 สรปุ ผลทางเศรษฐกิจจากบญั ชีประชาชาติการทอ่ งเทีย่ วของประเทศไทยรายเขตพัฒนาการท่องเท่ียว ปี พ.ศ. 2559

Indicators units Area 1 Area 2 Area 3 Area 4 Area 5 Area 6 Area 7 Area 8

Tourism Expenditure 13,466.74 17,699.75
1,183.96 1,854.90
Internal tourism expenditure MB 112,545.26 59,589.58 217,203.41 465,891.82 30,590.14 22,272.75 12,282.78 15,844.85
2,968.31 4,130.77
- Inbound tourism expenditure MB 35,267.86 14,449.23 142,819.48 374,228.81 1,111.42 6,315.68
11,722.00 15,890.00
- Domestic tourism expenditure MB 77,277.40 45,140.35 74,383.93 91,663.01 29,478.72 15,957.07 162,774.00 275,365.00

Outbound tourism expenditure MB 10,590.55 3,574.49 17,742.06 4,462.75 8,639.25 18,946.75 7.20 5.77

Productions of Tourism

Gross Domestic Product of tourism industry, GDPTI MB 65,090.00 39,421.00 154,917.00 232,645.00 30,755.00 72,626.00

Gross Domestic Product (GDP), total MB 497,062.00 252,168.00 1,910,844.00 459,629.00 586,865.00 1,141,556.00

% GDPTI / total GDP % 13.09 15.63 8.11 50.62 5.24 6.36

หมายเหตุ
Area 1 : เขตพัฒนาการท่องเทีย่ วอารยธรรมลา้ นนา
Area 2 : เขตพฒั นาการทอ่ งเทีย่ วฝั่งทะเลตะวนั ตก
Area 3 : เขตพฒั นาการท่องเทีย่ วฝ่ังทะเลตะวนั ออก
Area 4 : เขตพฒั นาการทอ่ งเที่ยวอนั ดามัน
Area 5 : เขตพัฒนาการทอ่ งเทีย่ วอารยธรรมอสี านใต้
Area 6 : เขตพัฒนาการท่องเทย่ี วลมุ่ แมน่ ้าเจา้ พระยาตอนกลาง
Area 7 : เขตพัฒนาการท่องเที่ยววิถีชวี ิตลมุ่ แมน่ า้ โขง
Area 8 : เขตพฒั นาการทอ่ งเที่ยวมรดกโลกด้านวฒั นธรรม

หนา้ ท่ี 7

รายงานการจดั ทาบญั ชีประชาชาติด้านการท่องเทยี่ วฉบบั สมบรู ณ์ (Final Report)
โครงการพฒั นาระบบและจัดทาบญั ชปี ระชาชาตดิ ้านการทอ่ งเท่ยี ว (Tourism Satellite Account : TSA)
ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2560

สานักงานปลดั กระทรวงการท่องเท่ยี วและกีฬา

2. ตารางปัจจยั การผลิตและผลผลติ ด้านการทอ่ งเท่ียว

2.1 ผลการจัดทาตารางปัจจัยการผลิตและผลผลิตด้านการท่องเที่ยวรายเขตพัฒนา
การท่องเทีย่ วปี พ.ศ. 2559 ขนาด 26 x 26 สาขาการผลิต

 มูลค่าผลผลิต เขตพัฒนาการท่องเท่ียวอารยธรรมล้านนาและเขตพัฒนา
การทอ่ งเทยี่ วฝัง่ ทะเลตะวนั ตก มสี ัดส่วนมลู ค่าผลผลติ ของอุตสาหกรรมท่องเที่ยวต่อมูลค่าผลผลิตรวม
ใกล้เคียงกัน คือ ร้อยละ 13.52 และ ร้อยละ 13.42 ส่วนเขตพัฒนาการท่องเท่ียวฝ่ังทะเลตะวันออก
เขตพัฒนาการท่องเท่ียวอารยธรรมอีสานใต้ เขตพัฒนาการท่องเท่ียวลุ่มแม่น้าเจ้าพระยาตอนกลาง
เขตพัฒนาการท่องเที่ยววิถีชีวิตลุ่มแม่น้าโขง และเขตพัฒนาการท่องเท่ียวมรดกโลกด้านวัฒนธรรม
มีสัดส่วนมูลค่าผลผลิตของอุตสาหกรรมท่องเท่ียวต่อมูลค่าผลผลิตรวมใกล้เคียงกัน คือ ร้อยละ 5.31;
5.83; 4.77; 7.97 และ 5.78 ตามลาดับ ในขณะที่เขตพัฒนาการท่องเที่ยวอันดามันมีสัดส่วนมูลค่า
ผลผลิตของอุตสาหกรรมท่องเทย่ี วต่อมูลค่าผลผลิตรวม รอ้ ยละ 50.66 แสดงใหเ้ หน็ ว่ารายได้หลักของ
เขตดังกล่าวนี้มาจากอุตสาหกรรมท่องเท่ียวมากกว่าอุตสาหกรรมอ่ืน ๆ เนื่องจากมีแหล่งท่องเที่ยว
ทางทะเลทสี่ าคญั ของประเทศ

ตารางท่ี 4 เปรียบเทียบมลู คา่ ผลผลติ ของ 8 เขตพัฒนาการท่องเท่ียวจากตาราง I/O รายเขต

มลู ค่าผลผลติ (ลา้ นบาท) สัดสว่ น

เขตพฒั นาการทอ่ งเที่ยว อตุ สาหกรรม นอก รวม อตุ สาหกรรม นอก รวม
ท่องเทย่ี ว อตุ สาหกรรม ทอ่ งเท่ียว อตุ สาหกรรม
เขต 1 : อารยธรรมลา้ นนา ทอ่ งเทีย่ ว ท่องเที่ยว 100.0
เขต 2 : ฝ่งั ทะเลตะวนั ตก 100.0
เขต 3 : ฝง่ั ทะเลตะวันออก 129,496 828,117 957,614 13.52 86.48 100.0
เขต 4 : อนั ดามนั 100.0
เขต 5 : อารยธรรมอสี านใต้ 77,146 497,856 575,002 13.42 86.58 100.0
เขต 6 : ลมุ่ แมน่ า้ เจา้ พระยา
296,539 5,286,105 5,582,644 5.31 94.69
ตอนกลาง
เขต 7 : วิถีชวี ติ ลุม่ แมน่ า้ โขง 418,555 407,581 826,137 50.66 49.34
เขต 8: มรดกโลกดา้ น
64,068 1,035,613 1,099,682 5.83 94.17
วฒั นธรรม
135,551 2,707,931 2,843,481 4.77 95.23 100.0

24,833 286,614 311,447 7.97 92.03 100.0

31,236 509,565 540,801 5.78 94.22 100.0

 มูลค่าเพ่ิม เขตพัฒนาการท่องเที่ยวอารยธรรมล้านนาและเขตพัฒนา
การท่องเที่ยวฝ่ังทะเลตะวันตก มีสัดส่วนมูลค่าเพิ่มของอุตสาหกรรมท่องเท่ียวต่อมูลค่าเพิ่มรวม
ใกล้เคียงกัน คือ ร้อยละ 13.09 และ 15.63 ส่วนเขตพัฒนาการท่องเท่ียวฝ่ังทะเลตะวันออก
เขตพัฒนาการท่องเท่ียวอารยธรรมอีสานใต้ เขตพัฒนาการท่องเท่ียวลุ่มแม่น้าเจ้าพระยาตอนกลาง
เขตพัฒนาการท่องเท่ียววิถีชีวิตลุ่มแม่น้าโขง และเขตพัฒนาการท่องเท่ียวมรดกโลกด้านวัฒนธรรม
มีสัดส่วนมูลค่าเพิ่มของอุตสาหกรรมท่องเที่ยวต่อมูลค่าเพ่ิมรวมใกล้เคียงกัน คือ ร้อยละ 8.11; 5.24;

หน้าท่ี 8

รายงานการจดั ทาบญั ชีประชาชาติดา้ นการทอ่ งเที่ยวฉบับสมบรู ณ์ (Final Report)
โครงการพฒั นาระบบและจดั ทาบญั ชปี ระชาชาตดิ ้านการท่องเทีย่ ว (Tourism Satellite Account : TSA)
ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2560
สานักงานปลดั กระทรวงการท่องเท่ยี วและกีฬา

6.36l; 7.20 และ 5.77 ตามลาดับ ในขณะที่เขตพัฒนาการท่องเที่ยวอันดามนั มีสัดสว่ นมูลค่าเพิ่มของ
อุตสาหกรรมท่องเทยี่ วตอ่ มลู ค่าเพมิ่ รวม รอ้ ยละ 50.62 สอดคลอ้ งกบั มลู คา่ ผลผลิต

ตารางที่ 5 เปรยี บเทยี บมูลค่าเพิม่ ของ 8 เขตพฒั นาการทอ่ งเท่ียวจากตาราง I/O รายเขต

มลู คา่ เพิ่ม (ล้านบาท) สัดสว่ น

เขตพฒั นาการท่องเท่ยี ว อุตสาหกรรม นอก รวม อุตสาหกรรม นอก รวม
ท่องเที่ยว ท่องเที่ยว
เขต 1 : อารยธรรมลา้ นนา อตุ สาหกรรม อุตสาหกรรม 100.0
เขต 2 : ฝงั่ ทะเลตะวันตก ทอ่ งเท่ียว ท่องเที่ยว 100.0
เขต 3 : ฝงั่ ทะเลตะวันออก 100.0
เขต 4 : อันดามนั 65,090 431,972 497,062 13.09 86.91 100.0
เขต 5 : อารยธรรมอสี านใต้ 100.0
เขต 6 : ลุ่มแม่น้าเจา้ พระยา 39,421 212,747 252,168 15.63 84.37
100.0
ตอนกลาง 154,917 1,755,927 1,910,844 8.11 91.89
เขต 7 : วถิ ีชวี ิตลุม่ แมน่ า้ โขง 100.0
เขต 8: มรดกโลกดา้ น 232,645 226,984 459,629 50.62 49.38
100.0
วัฒนธรรม 30,755 556,110 586,865 5.24 94.76

72,626 1,068,930 1,141,556 6.36 93.64

11,722 151,052 162,774 7.20 92.80

15,890 259,475 275,365 5.77 94.23

2.2 ผลการจัดตารางปัจจัยการผลิตและผลผลิตด้านการท่องเท่ียวของประเทศไทย
ปี พ.ศ. 2559 ขนาด 89 x 89 สาขาการผลติ

 ด้านโครงสร้างการผลิต ประกอบด้วย มูลค่าผลผลิตรวม (Gross Output, GO
หรือ รหัส 210) มีมูลค่า 33,617,836 ล้านบาท การใช้ปัจจัยการผลิตข้ันกลางรวม (Toatal
Intermidiate Cost, IC หรือ รหัส 190) มีมูลค่า 19,698,597 ล้านบาท คิดเป็นร้อยละ 58.60 ของ
มูลค่าผลผลิตรวม และมูลค่าเพ่ิมรวม (Toatl Value Addedหรือรหัส 209) มีมูลค่า 13,919,239
ลา้ นบาท หรอื รอ้ ยละ 41.40 ของมลู คา่ ผลผลิตรวม และเมื่อเทยี บกบั ตารางปจั จัยการผลติ และผลผลิต
ดา้ นการท่องเทย่ี วของประเทศไทยปี พ.ศ. 2553 พบว่าในระยะ 6 ปีดังกลา่ วมูลคา่ ผลผลิตรวมมีอัตรา
การเจริญเติบโตร้อยละ 21.02 หรือเฉลี่ยต่อปีเท่ากับร้อยละ 3.23 การใช้ปัจจัยการผลิตข้ันกลางรวม
เติบโตร้อยละ 17.36 หรือเฉลี่ยต่อปีเท่ากับร้อยละ 2.47 และมูลค่าเพ่ิมรวมมีอัตราการเติบโตร้อยละ
29.30 หรือเฉลยี่ ต่อปี ร้อยละ 4.38 (ตารางที่ 6)

หนา้ ที่ 9

รายงานการจดั ทาบัญชีประชาชาติด้านการทอ่ งเทยี่ วฉบบั สมบรู ณ์ (Final Report)
โครงการพัฒนาระบบและจดั ทาบญั ชีประชาชาติดา้ นการท่องเทยี่ ว (Tourism Satellite Account : TSA)
ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2560

สานักงานปลดั กระทรวงการทอ่ งเทย่ี วและกฬี า

ตารางท่ี 6 ด้านโครงสรา้ งการผลติ จากตาราง I/O ปี พ.ศ. 2559 ขนาด 89x89 สาขาการผลิต

รายการ มูลคา่ สดั สว่ น อตั ราการ อัตราการ
(ลา้ นบาท) (%) เจริญเตบิ โต เจรญิ เติบโต
มูลค่าผลผลติ รวม (GO) พ.ศ. 2553- เฉล่ียต่อปี (%)
การใช้ปัจจยั การผลติ ข้ันกลาง (IC) 33,617,836 100.00 2559 (%)
มลู คา่ เพม่ิ รวม (VA) 19,698,597 58.60
13,919,239 41.40 21.02 3.23

17.36 2.47

29.03 4.38

 ด้านอุปสงคข์ ั้นสดุ ท้าย ประกอบดว้ ย

1) ก า ร ใ ช้ จ่ า ย เ พื่ อ ก า ร บ ริ โ ภ ค ข อ ง เ อ ก ช น (Private Consumption
Expenditure, PCE หรือ รหสั 301) มมี ลู คา่ 7,296,054 ลา้ นบาท สาขาทม่ี กี ารใช้จา่ ยมากท่ีสุด ไดแ้ ก่
สาขาโรงแรมและรีสอร์ท (รหัส 054) มีมูลค่า 324,843 ล้านบาท รองลงมา คือ สาขาภัตตาคารและ
ร้านอาหาร (รหัส 052) มีมูลค่า 300,891 ล้านบาท สาขาการบริการเคร่ืองด่ืมเป็นหลักในร้าน (รหัส
056) มีมูลค่า 155,393 ล้านบาท

2) การใช้จ่ายเพื่อการบริโภคของรัฐบาล (Government Consumption
Expenditure, GCE หรือ รหัส 302) มีมูลค่า 2,473,260 ล้านบาท สาขาท่ีมีการใช้จ่ายมากที่สุด
ได้แก่ สาขาการขนส่งทางอากาศ (รหัส 064) มีมูลค่า 10,749 ล้านบาท รองลงมาคือสาขาโรงแรม
และรีสอร์ท (รหัส 054) มีมูลค่า 8,152 ล้านบาท สาขาภัตตาคารและร้านอาหาร (รหัส 052) มีมูลค่า
5,579 ล้านบาท

3) การสะสมทุน (Gross Fixed Capital Formation, GFCF หรือ รหัส 303)
มีมลู คา่ 3,493,232 ล้านบาท

ตารางที่ 7 ด้านอปุ สงคข์ น้ั สดุ ทา้ ยจากตาราง I/O ปี พ.ศ. 2559 ขนาด 89x89 สาขาการผลติ

รายการ มูลคา่
(ล้านบาท)
การใช้จ่ายเพือ่ การบริโภคของเอกชน
การใชจ้ ่ายเพอ่ื การบรโิ ภคของรฐั บาล 7,296,054
การสะสมทนุ
2,473,260
3,493,232

หน้าท่ี 10

รายงานการจดั ทาบญั ชปี ระชาชาติดา้ นการทอ่ งเท่ยี วฉบบั สมบรู ณ์ (Final Report)
โครงการพฒั นาระบบและจดั ทาบญั ชปี ระชาชาตดิ ้านการทอ่ งเท่ยี ว (Tourism Satellite Account : TSA)
ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2560

สานักงานปลัดกระทรวงการท่องเทย่ี วและกีฬา

3. ผลการจัดทาข้อมูลดา้ นการทอ่ งเทีย่ วชมุ ชน

3.1 โครงสรา้ งคา่ ใชจ้ ่ายของอุตสาหกรรมท่องเท่ียวชุมชน

รายได้จากการประกอบการเฉลี่ยต่อชุมชนต่อปี มีมูลค่า 36,047.16 บาท แบ่งออกเป็น
ค่าใช้จ่ายรวมมีมูลค่า 31,881.52 บาท หรือคิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 88.44 ของรายได้รวม และกาไร
มีมูลคา่ 4,165.63 บาท หรอื คดิ เป็นสดั ส่วนร้อยละ 11.56 ของรายได้รวม โดยคา่ ใชจ้ ่ายทม่ี ีมลู ค่าและ
มีสัดส่วนต่อรายได้รวมมากท่ีสุด คือ ค่าจ้างแรงงานและค่าตอบแทน มีมูลค่า 13,653.09 บาท หรือ
คิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 37.88 และค่าใช้จ่ายอื่น ๆมีมูลค่า 11,384.79 บาท หรือร้อยละ 31.58
ส่วนท่ีเหลือ คือ ค่าไฟฟ้า ประปา และก๊าซ ค่าซื้ออุปกรณ์ และเคร่ืองใช้ต่าง ๆ เช่น อุปกรณ์เก่ียวกับ
ไฟฟา้ เครอ่ื งใช้ในครวั เป็นตน้

3.2 ผลการจัดทาบัญชีประชาชาติด้านการท่องเท่ียวชุมชน ซึ่งได้จัดทาเฉพาะตารางท่ี 1 –
ตารางท่ี 2 และ ตารางท่ี 4 มีผลโดยสรปุ ดังนี้

 ค่าใช้จ่ายเพ่ือการท่องเที่ยวในชุมชนของผู้เย่ียมเยือน (visitors) ชาวต่างประเทศ
มีมูลค่า 191.64 ล้านบาท โดยเป็นค่าอาหารและเครื่องดื่มมากที่สุดเท่ากับ 104.64 ล้านบาท
รองลงมาคือการขนส่งผู้โดยสารทางรถยนต์ มีมูลค่า 49.28 ล้านบาท และการซ้ือของท่ีระลึก มีมูลค่า
15.96 ล้านบาท ส่วนค่าที่พักจะมีมูลค่าน้อย เท่ากับ 2.02 ล้านบาท เนื่องจากชาวต่างไม่นิยม
พักค้างคืนในชุมชน จะเข้ามาท่องเท่ียว ร่วมทากิจกรรมของชุมชน รับประทานอาหาร ซ้ือของที่ระลึก
เทา่ นนั้

 ค่าใช้จ่ายเพ่ือการท่องเที่ยวภายในชุมชนของคนไทยมีมูลค่า 942.31 ล้านบาท
โดยเป็นค่าอาหารและเคร่ืองด่ืมมากที่สุดเท่ากับ 529.89 ล้านบาท รองลงมา คือ ซ้ือของที่ระลึก
308.34 ล้านบาท ส่วนค่าท่ีพัก มีมูลค่า 23.87 ล้านบาท สะท้อนให้เห็นว่า นักท่องเท่ียวชาวไทย
สว่ นหนงึ่ จะนยิ มพกั ค้างคนื รว่ มทากจิ กรรมต่าง ๆ และซือ้ ของทร่ี ะลกึ ในชมุ ชน

 เม่ือรวมทั้งนักท่องเท่ียวต่างประเทศและนักท่องเท่ียวคนไทยที่เดินทางมา
ท่องเท่ียวภายในชุมชนทั้งหมด(เท่ากับผลรวมของตารางท่ี 1 และตารางที่ 2) มีมูลค่ารวมเท่ากับ
1,133.95 ล้านบาท โดยเป็นค่าอาหารและเครอื่ งดมื่ มากทสี่ ุดเทา่ กับ 634.53 ล้านบาท ซือ้ ของทีร่ ะลึก
324.30 ล้านบาท การขนส่งผู้โดยสารทางรถยนต์ 65.70 ล้านบาท ค่าจ้างยานพาหนะเพ่ือเดินทาง
ท่องเท่ียวในชุมชน บริการตัวแทนนาเที่ยวและค่าแพคเกจท่องเท่ียวชุมชนมีมูลค่ารวมเท่ากับ 37.27
ล้านบาท และส่วนทเี่ หลอื คอื คา่ ใช้จา่ ยอน่ื ๆ

ตารางท่ี 8 สรุปผลทางเศรษฐกจิ จากบัญชีประชาชาตกิ ารท่องเท่ยี วชุมชน ปี พ.ศ. 2559

Indicators Units 2559

Tourism Expenditure MB 1,133.95
Internal tourism expenditure MB 191.64
- Inbound tourism expenditure MB 942.31
- Domestic tourism expenditure

หนา้ ท่ี 11

รายงานการจดั ทาบญั ชปี ระชาชาตดิ า้ นการทอ่ งเท่ียวฉบับสมบรู ณ์ (Final Report)
โครงการพัฒนาระบบและจดั ทาบญั ชีประชาชาติดา้ นการทอ่ งเทย่ี ว (Tourism Satellite Account : TSA)
ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2560
สานกั งานปลดั กระทรวงการท่องเทย่ี วและกฬี า

4. ปญั หา อุปสรรคในการดาเนนิ งาน

ในการดาเนนิ งานโครงการดังกลา่ ว พบปัญหาอปุ สรรคต่าง ๆ สรุปไดด้ งั นี้

1) ปัญหาความร่วมมือของผู้ประกอบการในการตอบแบบสอบถาม เนื่องจากในการสารวจ
ข้อมูลภาคสนาม ต้องมีการสอบถามข้อมูลรายได้และค่าใช้จ่ายในการทาธุรกิจซ่ึงเป็น
ข้อมูลเชิงลึกผู้ประกอบการส่วนหนึ่งจึงไม่ค่อยให้ความร่วมมือ เนื่องจากมีความกังวลใน
การตอบข้อถามโดยเฉพาะอย่างยิง่ ในเร่ืองของการเปิดเผยรายได้

2) ผู้ประกอบการภาคเอกชน ยังไม่ค่อยเห็นความสาคัญของการเปิดเผยข้อมูลต่อภาครัฐ
และเห็นว่าการเปิดเผยข้อมูลนั้นไม่ได้ส่งผลประโยชน์ต่อผู้ประกอบการ ดังนั้นทีมสารวจ
ภาคสนามจึงต้องอธิบายและชี้แจงวัตถุประสงค์ของการดาเนินงาน และขอความร่วมมือ
เพ่อื ให้ไดข้ ้อมูลตามแบบสอบถาม

3) มีหน่วยงานอื่น ๆ ทาการสารวจข้อมูลภาคสนามในช่วงเวลาเดียวกัน และต้องการข้อมูล
ในลกั ษณะท่ีใกล้เคียงกัน ทาใหไ้ ดร้ บั ความรว่ มมือจากผู้ประกอบการค่อนขา้ งน้อย จงึ ตอ้ ง
มกี ารช้แี จงและอธิบายวตั ถปุ ระสงคก์ ารดาเนนิ งานหลายครั้ง

4) แบบสอบถามมีประเด็นท่ีต้องการข้อมูลหลายส่วน ได้แก่ รายรับ ค่าใช้จ่าย การจัดซื้อ
รวมทั้งจานวนพนักงานหรือลูกจ้าง ฯลฯ ซ่ึงข้อมูลเหล่านี้บางสถานประกอบการไม่ได้
รวมอยู่ในส่วนงานเดียวกัน จึงต้องประสานงานในการเข้าพบผู้ให้ข้อมูลหลายครั้ง เพื่อให้
ได้ข้อมลู ท่สี มบรู ณ์

5) การดาเนนิ งานสารวจข้อมูลภาคสนาม จะพบวา่ บางสาขาการผลิต มีจานวนแบบสอบถาม
ท่ีได้รับน้อยกว่าจานวนเป้าหมาย จึงต้องมีการสารวจในกิจกรรมการผลิตอ่ืนทดแทน
เนือ่ งจากสถานประกอบการบางแห่งมีการจดทะเบียนท่ีไมต่ รงกับการประกอบการจริง

6) การสารวจข้อมูลด้านการท่องเท่ียวชุมชน จะทาการสารวจได้เพียงบางช่วงเวลาเท่านั้น
เนื่องจากหากไม่ใช่เป็นช่วงเทศกาลท่ีมีวันหยุดติดต่อกันยาว ก็จะไม่มีนักท่องเท่ียวเข้าไป
เทีย่ วในชุมชน จงึ ไมม่ ีกจิ กรรมเกิดข้ึนในชุมชน

5. ขอ้ เสนอแนะ

5.1 ข้อเสนอแนะเชิงนโยบาย

1) เนื่องจากอุตสาหกรรมการท่องเท่ียวจะสามารถส่งผลต่อเนื่องไปยัง การเพ่ิม
ขีดความสามารถการแข่งขัน การสร้างโอกาสทางเศรษฐกิจ การกระจายรายได้
การขยายตัวทางเศรษฐกิจของประเทศ ดังนั้นจึงจาเป็นต้องเร่งส่งเสริมและ
สร้างศกั ยภาพด้านการทอ่ งเทย่ี วใหส้ ูงยิ่งขน้ึ ตอ่ เนอ่ื งไป

2) การลงทุนด้านการท่องเท่ียว ปี 2559 มีมูลค่าเท่ากับ 91,683.37 ล้านบาท
เม่ือเทียบกับการลงทุนรวมท้ังประเทศ Gross fixed capital formation (GFCF)
ซึ่งมีมูลค่าเท่ากับ 3,484,348.00 ล้านบาท หรือมีสัดส่วนเท่ากับร้อยละ 2.63

หนา้ ท่ี 12

รายงานการจดั ทาบญั ชีประชาชาตดิ า้ นการท่องเท่ยี วฉบบั สมบรู ณ์ (Final Report)
โครงการพัฒนาระบบและจดั ทาบญั ชปี ระชาชาตดิ า้ นการท่องเทย่ี ว (Tourism Satellite Account : TSA)
ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2560
สานักงานปลัดกระทรวงการทอ่ งเทยี่ วและกีฬา

ซึ่งมีค่าค่อนข้างต่าเมื่อเทียบกับ Tourism Direct GDP ต่อ GDP รวมของประเทศ
ซ่ึงมีสัดส่วนเท่ากับร้อยละ 6.98 ดังนั้น เพ่ือเพิ่มศักยภาพของการผลิตบริการ
ด้านการท่องเท่ียวให้เติบโตในอัตราที่สูงต่อเนื่องไป จาเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องมี
การลงทุนในภาคธุรกิจการท่องเท่ียวให้มากขึ้น โดยเฉพาะอย่างย่ิงการลงทุนของ
ภาคเอกชนซึ่งที่ผ่านมายังถือว่ามีสัดส่วนที่น้อย ดังนั้นจึงควรมีมาตรการและ
เคร่ืองมือด้านการเงินเพื่อส่งเสริมการลงทุนในภาคการท่องเท่ียวของประเทศให้มี
มลู ค่าสงู ขน้ึ หรือในอัตราทเ่ี รง่ ตัวสงู ยิ่งขนึ้

3) การดาเนินงานของภาครัฐที่ผ่านมามีการใช้จ่ายด้านส่งเสริมด้านการตลาด
ก า ร ท่ อ ง เ ที่ ย ว ใ น สั ด ส่ ว น ที่ ค่ อ น ข้ า ง สู ง เ มื่ อ เ ที ย บ กั บ ด้ า น ก า ร บ ริ ห า ร จั ด ก า ร
การท่องเที่ยว จึงควรเพิ่มค่าใช้จ่ายด้านการจัดการซ่ึงจะมีผลโดยตรงต่อการดูแล
ท่องเทยี่ วอยา่ งยงั่ ยนื

4) เนื่องจากการใช้จ่ายของนักท่องเที่ยวมีผลโดยตรงต่อการสร้างรายได้ในท้องถ่ิน
ดังน้ัน การสนับสนุนให้หน่วยงานที่เก่ียวข้องร่วมกันพัฒนาการท่องเที่ยวโดยเฉพาะ
อย่างยิ่งการจัดการการท่องเที่ยวในระดับพื้นท่ี เช่น การส่งเสริมการจัดการธุรกิจ
ท่องเที่ยวของกลุ่มท่องเท่ียวชุมชนและ SMEs สาขาท่องเที่ยวในแต่ละพ้ืนท่ีให้มี
ศกั ยภาพเพ่ิมข้นึ กจ็ ะส่งผลต่อการกระจายรายได้ไปยังพน้ื ท่ีที่ดยี ่งิ ข้นึ

5) เพื่อทาให้เกิดการขยายตัวของการท่องเที่ยวในเมืองรองให้สูงยิ่งข้ึน จึงควรมี
มาตรการกระตุ้นการท่องเที่ยวในเมืองรอง เช่น การใช้มาตรการภาษีท่ีน่าจูงใจมาก
ย่งิ ข้ึนกวา่ ในปัจจบุ นั โดยเพ่ิมสิทธกิ ารลดภาษีเป็น 2 หรอื 3 เทา่ ของรายจา่ ย

6) ควรมีการวางแผนยุทธศาสตร์ด้านการท่องเที่ยวระยะยาว 10-20 ปีโดยการให้มี
การบูรณาการหน่วยงานท่ีเก่ียวข้องกับการท่องเท่ียวท้ังภาครัฐและเอกชนท่ีมี
ความครอบคลุมทั้งดา้ นเศรษฐกจิ สงั คม ทรพั ยากรธรรมชาติและส่งิ แวดลอ้ มเพ่ือเข้า
มากาหนดยทุ ธศาสตร์ เป้าหมาย กลยทุ ธ์ และแนวทางการดาเนนิ งานร่วมกัน

7) ควรนาเทคโนโลยีดิจิตอลที่ทันสมัยและการจัดนิทรรศการมาผสมผสาน
ในการนาเสนอเนื้อหาและข้อมูลของแหล่งท่องเที่ยวให้เกิดความชัดเจนและเป็นท่ี
นา่ สนใจแกน่ กั ทอ่ งเทีย่ ว

5.2 ข้อเสนอแนะในจัดทาบัญชีประชาชาติด้านการท่องเที่ยว (Tourism Satellite
Account :TSA)

1) การจัดทาขอ้ มูล TSA ใหเ้ ป็นรูปแบบมลู ค่าทแี่ ท้จรงิ (Real Term)

การจัดทาบัญชีประชาชาติด้านการท่องเท่ียวท่ีผ่านมา เป็นการจัดทาข้อมูลในมูลค่า
ณ ราคาประจาปี (Nominal term) ในขณะที่การวิเคราะห์อัตราการขยายตัวของภาคการท่องเที่ยว
จาเป็นต้องตัดอิทธิพลของราคาออกให้เหลือมูลค่าท่ีแท้จริง (Real Term) ดังนั้นเพ่ือให้สามารถ

หน้าท่ี 13

รายงานการจดั ทาบัญชปี ระชาชาตดิ ้านการท่องเที่ยวฉบับสมบรู ณ์ (Final Report)
โครงการพัฒนาระบบและจดั ทาบญั ชีประชาชาติด้านการท่องเท่ียว (Tourism Satellite Account : TSA)
ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2560
สานกั งานปลดั กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา

สะท้อนอัตราการขยายตัวที่แท้จริงได้ ดังน้ัน จึงควรจัดทาบัญชีประชาชาติด้านการท่องเท่ียวในมูลคา่
ทแ่ี ทจ้ รงิ

2) การจัดทา TSA เพม่ิ เตมิ จาแนกรายภาค
เน่ืองจากได้มีการจัดทาบัญชีประชาชาติด้านการท่องเที่ยว ทั้งรายปี รายไตรมาส

และรายเขตพัฒนาการท่องเท่ียวแล้ว ดังน้ัน เพ่ือให้สามารถวิเคราะห์ภาพรวมในระดับภาค จึงควรมี
การจัดทาบัญชีประชาชาติด้านการท่องเท่ียวรายภาคและในการแบ่งภาคน้ัน ควรสอดคล้องกับ
นโยบายการพฒั นาท่องเที่ยวระดับพ้ืนที่รวมทั้งการพจิ าณาถึงความสอดคล้องกับหนว่ ยงานอ่ืน ๆ เช่น
สานกั งานพฒั นาการเศรษฐกจิ และสงั คมแห่งชาติ สานกั งานสถิตแิ หง่ ชาติ เป็นตน้

3) ควรมกี ารจดั ทาตารางปจั จยั การผลติ และผลผลิตด้านการท่องเทยี่ วรายภาค
ในการวิเคราะห์ผลกระทบทั้งทางตรงและทางอ้อมน้ัน จะใช้เครื่องมือช่วย

ในการวิเคราะห์ น่ันคือ ตารางปัจจัยการผลิตและผลผลติ ซึ่งได้มีการจัดทาตารางระดับประเทศ และ
รายเขตพัฒนาการทอ่ งเทย่ี วแล้ว ดังนน้ั จึงควรจัดทาตารางปจั จยั การผลติ และผลผลติ รายภาค เพ่อื ให้
สามารถวิเคราะห์ผลกระทบในระดับภาค และสอดคล้องกับการจัดทาบัญชีประชาชาติด้าน
การท่องเทยี่ วรายภาค

4) การพัฒนาคุ้มรวมบัญชปี ระชาชาตดิ า้ นการทอ่ งเที่ยว
ควรพัฒนาคุ้มรวมบัญชีปร ะชาชาติด้านการท่องเท่ียวในรายการท่ีพัก

(Accommodation for visitors) เนื่องจากยังไม่มีการประเมินค่าอุปโภค (Consumtion) เรื่องที่พัก
ของนกั ท่องเทีย่ วท่ไี ปพกั บ้านญาติ บ้านเพือ่ น หรอื บา้ นหลังที่สอง

5) การประชาสัมพันธ์ เพื่อให้นักท่องเท่ียวท้ังชาวไทยและชาวต่างชาติ รวมถึง
ผูป้ ระกอบการกิจการตา่ ง ๆ ให้ทราบถงึ วตั ถปุ ระสงคข์ องโครงการฯ

ควรมีการประชาสัมพันธ์ เพื่อให้นักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและชาวต่างชาติ รวมถึง
ผู้ประกอบการกจิ การต่าง ๆ ให้ทราบถึงวตั ถปุ ระสงคข์ องการสารวจภาคสนามของโครงการฯ โดยผ่าน
สื่อต่าง ๆ เช่น เว็บไซตข์ องกระทรวงท่องเท่ียวและกีฬา สื่อโทรทศั น์ วิทยุ เปน็ ต้น

หน้าท่ี 14

รายงานการจัดทาบญั ชปี ระชาชาติ
ด้านการท่องเท่ยี วฉบับสมบรู ณ์

(Final Report)

โครงการพัฒนาระบบและจดั ทาบญั ชปี ระชาชาติ
ด้านการท่องเที่ยว (Tourism Satellite Account : TSA)

ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2560

โดย
สานักงานปลัดกระทรวงการทอ่ งเทีย่ วและกฬี า

รายงานการจดั ทาบัญชีประชาชาติด้านการท่องเทยี่ วฉบับสมบรู ณ์ (Final Report)
โครงการพฒั นาระบบและจัดทาบญั ชปี ระชาชาตดิ า้ นการท่องเทีย่ ว (Tourism Satellite Account : TSA)
ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2560

สานกั งานปลัดกระทรวงการทอ่ งเท่ยี วและกฬี า

สารบัญ

รายงานสรุปสาหรับผู้บริหาร (Executive Summary) หน้า
1 - 14
บทที่ 1 บทนา 1-1 – 1-5
1-1
1. หลักการและเหตุผล 1-3
2. วัตถุประสงค์ของโครงการ 1-3
3. ขอบเขตการดาเนนิ งาน 1-5
4. ผลท่ีคาดวา่ จะได้รบั 2-1 – 2-33
2-1
บทที่ 2 แนวคิดและทฤษฎีทเี่ กยี่ วข้อง
2-17
1. แนวคดิ ของระบบบัญชปี ระชาชาตดิ ้านการท่องเท่ียว (TSA: RMF 2008) 2-23
และอ่นื ๆ ที่เกี่ยวข้อง 2-25
3-1 – 3-12
2. แนวความคดิ และทฤษฎที เ่ี กย่ี วข้องกบั ตารางปจั จยั การผลติ และผลผลติ
3. เขตพฒั นาการท่องเทย่ี ว 3-1
4. การทอ่ งเทยี่ วโดยชมุ ชน (Community - Based Tourism)
3-4
บทท่ี 3 ข้นั ตอนการจัดทาบัญชีประชาชาติด้านการท่องเท่ยี ว
และตารางปัจจยั การผลติ และผลผลติ ดา้ นการท่องเทยี่ ว 3-9

1. ขน้ั ตอนการจดั ทาบัญชปี ระชาชาติดา้ นการท่องเทยี่ ว ปี พ.ศ. 2559 3-10
รายปี รายไตรมาส และรายเขตพฒั นาการทอ่ งเทย่ี ว

2. การจดั ทาตารางปัจจัยการผลิตและผลผลิตด้านการท่องเที่ยว
เขตพัฒนาการท่องเทยี่ ว

3. การจัดทาตารางปัจจัยการผลิตและผลผลิตของประเทศไทย
ดา้ นการท่องเทย่ี วให้เป็นปจั จุบัน

4. การจดั ทาบญั ชีประชาชาติดา้ นการทอ่ งเท่ียวชุมชน

(1)

รายงานการจดั ทาบัญชปี ระชาชาตดิ า้ นการท่องเท่ียวฉบับสมบรู ณ์ (Final Report)
โครงการพัฒนาระบบและจดั ทาบญั ชปี ระชาชาตดิ ้านการท่องเทีย่ ว (Tourism Satellite Account : TSA)
ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2560

สานักงานปลดั กระทรวงการท่องเทีย่ วและกีฬา

สารบัญ (ตอ่ )

หน้า

บทท่ี 4 แนวทางการปรบั ปรุงการจัดทาตารางบัญชีประชาชาติ 4-1 – 4-37
ให้เปน็ ปัจจุบันและกาหนดขนาดตวั อย่างและวธิ กี ารสารวจ
เพอ่ื การจัดทาบญั ชีประชาชาตดิ า้ นการทอ่ งเทยี่ ว 4-1
1. แนวทางการปรับปรงุ การจดั ทาตารางบญั ชีประชาชาติใหเ้ ป็นปัจจุบนั 4-6
2. การกาหนดนยิ ามและขอบเขตการจาแนกสาขาการผลติ ของตารางปัจจัย
การผลิตและผลผลติ ดา้ นการทอ่ งเที่ยวของประเทศ 4-6
และเขตพฒั นาการท่องเท่ียว 4-13
3. กาหนดขนาดตวั อย่างและวิธีการสารวจเพ่ือการจดั ทาบัญชีประชาชาติ
ด้านการท่องเทีย่ ว 4-36
4. การรวบรวมข้อมลู เพื่อจัดทาตารางปจั จัยการผลิตและผลผลิต
ด้านการท่องเท่ยี วของประเทศไทยปี พ.ศ. 2559
และในระดับเขตพฒั นาการท่องเท่ยี วปี พ.ศ. 2559
5. การรวบรวมข้อมูลเพ่ือจดั ทาบัญชปี ระชาชาติดา้ นการท่องเท่ยี วชุมชน

บทท่ี 5 ผลการศกึ ษาแนวทางการพัฒนาแบบจาลอง 5-1 – 5-15

Computable General Equilibrium (CGE) เพ่อื ใชเ้ ป็นเครือ่ งมอื สาหรับ

การวเิ คราะหผ์ ลกระทบจากอุตสาหกรรมทอ่ งเทย่ี วท่ีมีต่อระบบเศรษฐกจิ

และอุตสาหกรรมอนื่ ๆ

1. ความหมายของแบบจาลองดุลยภาพท่ัวไป

(Computable General Equilibrium model; CGE model) 5-4

2. วธิ กี ารและขั้นตอนของการสรา้ ง CGE 5-10

3. การกาหนดตัวแบบและโครงสร้างของแบบจาลอง CGE 5-11

บทท่ี 6 รายงานผลการสารวจ 6-1 – 6-32
1. การสารวจข้อมูลภาคสนามและผลการสารวจ 6-1
2. การรวบรวมข้อมลู ทตุ ยิ ภมู ิ 6-31

บทที่ 7 ตารางบญั ชปี ระชาชาติด้านการท่องเที่ยวตารางท่ี 1-10 7-1 – 7-89

จนถึงปี พ.ศ. 2559

1. การจัดทาบญั ชปี ระชาชาตดิ ้านการทอ่ งเท่ียว ปี พ.ศ. 2559 7-1

2. การจดั ทาบัญชปี ระชาชาตดิ ้านการท่องเทยี่ วของประเทศ (TSA) รายไตรมาส 7-20

3. การจัดทาบัญชปี ระชาชาตดิ ้านการทอ่ งเท่ยี วรายเขตพัฒนาการทอ่ งเท่ียว 7-44

ปี พ.ศ. 2559 ท้ัง 8 เขตพฒั นาการท่องเท่ยี ว

(2)

รายงานการจดั ทาบญั ชีประชาชาติด้านการท่องเที่ยวฉบบั สมบรู ณ์ (Final Report)
โครงการพัฒนาระบบและจัดทาบญั ชีประชาชาติดา้ นการทอ่ งเทีย่ ว (Tourism Satellite Account : TSA)
ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2560

สานักงานปลดั กระทรวงการท่องเทย่ี วและกีฬา

สารบัญ (ต่อ)

หน้า

บทที่ 8 บัญชีประชาชาตดิ า้ นการทอ่ งเทยี่ วชุมชน 8-1 – 8-5
1. โครงสร้างคา่ ใช้จา่ ยของอุตสาหกรรมท่องเทีย่ วชุมชน 8-1
2. บัญชีประชาชาติด้านการท่องเที่ยวชมุ ชน 8-2

บทที่ 9 ตารางปจั จัยการผลิตและผลผลิตดา้ นการท่องเท่ียวของเขตพฒั นา 9-1 – 9-64
การท่องเท่ียวและตารางปจั จยั การผลิตและผลผลติ ด้านการทอ่ งเที่ยว 9-1
ของประเทศ 9-49
1. การจดั ทาตารางปจั จยั การผลิตและผลผลติ ด้านการท่องเท่ียวของ
เขตพฒั นาการท่องเท่ียวท้ัง 8 เขต ปี พ.ศ. 2559 ขนาด 26x26
สาขาการผลติ (Input-Output Table, I-O)
2. ตารางปัจจัยการผลิตและผลผลติ ดา้ นการท่องเท่ียวของประเทศไทย
ปี พ.ศ. 2559 ขนาด 89 x 89 สาขาการผลติ

บทที่ 10 บทสรุปและขอ้ เสนอแนะ 10-1 – 10-20

1. ระบบบญั ชปี ระชาชาตดิ ้านการท่องเทีย่ ว 10-2
2. ตารางปัจจยั การผลิตและผลผลิต 10-4
3. การทอ่ งเทีย่ วโดยชมุ ชน (Community-Based Tourism) 10-5
4. แนวทางในการพฒั นาแบบจาลอง 10-6

Computable General Equilibrium (CGE) 10-7
5. ผลการจัดทาบัญชีประชาชาติดา้ นการท่องเทย่ี ว 10-18
6. ปญั หา อปุ สรรคในการดาเนินงาน 10-19
7. ขอ้ เสนอแนะ

ภาคผนวกที่ 1 ตารางปจั จยั การผลติ และผลผลิตด้านการท่องเทยี่ วของเขตพัฒนาการท่องเที่ยว ปี 2559
ขนาด 26x26 สาขาการผลติ ณ ราคาผ้ซู อ้ื

ภาคผนวกที่ 2 ตารางปัจจัยการผลิตและผลผลิตดา้ นการท่องเทยี่ วของประเทศไทย ปี 2559 ขนาด
89x89 สาขาการผลติ ณ ราคาผ้ซู ้อื

(3)

รายงานการจดั ทาบญั ชปี ระชาชาติด้านการท่องเทย่ี วฉบับสมบรู ณ์ (Final Report)
โครงการพฒั นาระบบและจัดทาบญั ชีประชาชาติดา้ นการทอ่ งเทีย่ ว (Tourism Satellite Account : TSA)
ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2560
สานกั งานปลดั กระทรวงการทอ่ งเท่ยี วและกีฬา

บทท่ี 1
บทนำ

1. หลกั กำรและเหตผุ ล

อุตสาหกรรมการท่องเที่ยวเป็นอุตสาหกรรมที่มีความสาคัญต่อระบบเศรษฐกิจของประเทศ
เนื่องจากสามารถนาเงินตราต่างประเทศเข้ามาประเทศไทยเป็นจานวนมาก และมีความเก่ียวข้องกับ
ภาคเศรษฐกิจต่าง ๆ ในทุกระดับของการผลิต รวมถึงก่อให้เกิดการจ้างงานในอุตสาหกรรม
การท่องเที่ยวและอุตสาหกรรมทีเ่ กีย่ วเน่ือง เปน็ ส่วนชว่ ยในการกระจายรายได้ใหแ้ ก่ท้องถน่ิ และชุมชน
ต่าง ๆ ทาให้มีการหมุนเวียนของเงินในทุกภาคส่วน ซึ่งเป็นการช่วยกระตุ้นเศรษฐกิจของประเทศ
ปัจจุบันอุตสาหกรรมท่องเที่ยวย่ิงมีบทบาทสาคัญและมีการแข่งขันกันมากข้ึนในแตล่ ะประเทศ ดังน้ัน
การสนับสนุนและส่งเสริมการท่องเท่ียวจึงเป็นยุทธศาสตร์หลักท่ีสาคัญ และเพ่ือให้การกาหนด
นโยบายและแผนยุทธศาสตร์ด้านการท่องเที่ยวเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ จึงจาเป็นต้องอาศัย
เคร่ืองมือที่ได้รับการพัฒนาเพ่ือการนี้โดยเฉพาะ ซึ่งก็ระบบบัญชีประชาชาติด้านการท่องเที่ยว
(Tourism Satellite Account : TSA)

ประเทศไทยได้ดาเนินโครงการจัดทาบัญชีประชาชาติดา้ นการทอ่ งเท่ียวมาแล้ว 4 คร้ัง ไดแ้ ก่

1) โครงการจัดทาบัญชีประชาชาติด้านการท่องเที่ยวของประเทศไทย ระยะที่ 1 เป็น
การจัดทาข้อมูลเบ้ืองต้นของตารางบัญชีประชาชาติด้านการท่องเที่ยวของประเทศไทย (Tourism
Satellite Account Development Project : Phase 1 Preliminary Data of Thailand Tourism
Satellite Account) ในปีงบประมาณ พ.ศ.2556 โดยเป็นการวางโครงสร้างระบบบัญชีประชาชาติ
ด้าน การ ท่องเที่ยว ของป ระเทศไทยให้เป็น ไปตามมาตรฐานของ องค์ก รการท่องเที่ย วโลกแห่ง
ส ห ป ร ะ ช า ช า ติ (United Nation World Organization : UNWTO) แ ล ะ ใ ห้ เ ห ม า ะ ส ม กั บ
สภาพแวดล้อมของอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวในประเทศไทย รวมทั้งได้จัดทาบัญชีประชาชาติด้าน
การท่องเที่ยวปี พ.ศ. 2553 วิเคราะห์ความสาคัญของผลิตภัณฑ์มวลรวมด้านการท่องเที่ยวต่อระบบ
เศรษฐกิจของประเทศในปี พ.ศ. 2553 และคาดการณ์ผลกระทบในปี พ.ศ. 2554 และ พ.ศ. 2555
พร้อมท้ังวิเคราะห์ผลกระทบของอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวต่อระบบเศรษฐกิจของประเทศ และ
จัดทาตวั ชว้ี ดั ดา้ นการทอ่ งเทยี่ ว

2) โครงการค่าใช้จ่ายในการจัดทาบัญชีประชาชาติด้านการท่องเที่ยว ระยะท่ี 2 เป็นโครงการ
พัฒนาระบบบัญชีประชาชาติด้านการท่องเที่ยวต่อจากระยะที่ 1 โดยมีการพัฒนาฐานข้อมูล
ภาคอตุ สาหกรรมการท่องเท่ยี ว และการสารวจโครงสรา้ งตน้ ทุนของอุตสาหกรรมท่องเทยี่ ว นอกจากน้ี
ได้มีการปรับปรุงข้อมูลบัญชีประชาชาติด้านการท่องเท่ียว ปี พ.ศ. 2553 ในระยะที่ 1
ให้สมบูรณ์ย่ิงขึ้น และจัดทาบัญชีประชาชาติด้านการท่องเท่ียวและอุตสาหกรรมที่เกี่ยวเนื่องทั้งหมด
32 สาขาอุตสาหกรรมการผลิต (Tourism Industrial sectors) และการจัดทาตารางปัจจัยการผลิต
และผลผลิตของอุตสาหกรรมท่องเท่ียว (Tourism Input-Output Table : I/O Table) ขนาด 58 X 89
สาขาการผลิต ณ ราคาผู้ซ้ือ เพ่ือนาไปใช้เป็นฐานข้อมูลในการวิเคราะห์ความเช่ือมโยงของผลกระทบ
ระหว่างอุตสาหกรรมท่องเท่ียวกับอุตสาหกรรมอื่น ๆ รวมท้ังนามาใช้ในการวิเคราะห์ผล

หนา้ ท่ี 1-1

รายงานการจดั ทาบัญชีประชาชาตดิ ้านการท่องเทย่ี วฉบบั สมบรู ณ์ (Final Report)
โครงการพัฒนาระบบและจัดทาบญั ชปี ระชาชาตดิ ้านการทอ่ งเทยี่ ว (Tourism Satellite Account : TSA)
ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2560
สานักงานปลัดกระทรวงการท่องเทย่ี วและกฬี า

จากการพยากรณ์รายรับอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวท่ีได้จากแบบจาลองทางเศรษฐมิติ เพื่อเช่ือมโยง
ลงสู่การคาดการณ์การผลติ ในระดับสาขาอุตสาหกรรมด้านการท่องเท่ียวในมิตติ ่างๆ ประกอบกับได้มี
การพัฒนาแบบจาลองทางเศรษฐมิติสาหรับการพยากรณ์และวิเคราะห์ผลกระทบจากอุตสาหกรรม
ท่องเท่ียวต่อระบบเศรษฐกิจของประเทศด้วย

3) โครงการพัฒนาระบบบัญชีประชาชาติด้านการท่องเท่ียว ระยะท่ี 3 เป็นโครงการพัฒนา
ฐานข้อมูลให้ทันสมัยต่อเนื่องจากระยะท่ี 2 ซึ่งเป็นการจัดทาบัญชีประชาชาติด้านการท่องเที่ยว
ในปี พ.ศ. 2557 เพ่ือให้ระบบบัญชีประชาชาติด้านการท่องเท่ียวของประเทศไทยครบถ้วนสมบูรณ์
ตามมาตรฐานของ UNWTO ที่มีกรอบแนวคิดการนาตารางด้านอุปสงค์และอุปทานมารวมกันและ
มีความสมดุลกันในระบบตารางบัญชีท่องเท่ียว โดยกาหนดให้มีตารางบัญชีท่องเที่ยว ท้ังด้านอุปสงค์
และอุปทาน รวมถึงตารางที่เกี่ยวข้องท้ังหมด จานวน 10 ตาราง ซึ่งโครงการในระยะที่ 3 นอกจากได้
มีการพัฒนาบัญชีประชาชาติด้านการท่องเที่ยวของประเทศให้มีความครบถ้วนสมบูรณ์ ถูกต้องและ
สอดคล้องตามมาตรฐานสากลแล้ว ยังได้มีการปรับปรุง I/O Table ในด้านการกระจายผลผลิตที่ได้
จดั ทาไว้เดิมใหม้ ีความสมบูรณย์ ่งิ ขนึ้ ทาให้ได้ตารางขนาด 89 X 89 สาขาการผลิต

4) โครงการพัฒนาระบบบัญชีประชาชาติด้านการท่องเท่ียว ระยะที่ 4 เป็นการดาเนินการ
ในปีงบประมาณ พ.ศ. 2559 โดยให้ความสาคัญ 2 ประเด็นหลัก คือ การพัฒนาและรายงาน TSA
ได้รวดเร็วกว่ารายปี และการพัฒนา TSA ในระดับพื้นท่ี เน่ืองจากปัจจุบันการเปล่ียนแปลงของ
เศรษฐกจิ การท่องเท่ียวเกิดขึ้นรวดเร็ว การจดั ทา TSA จะต้องสามารถสะท้อนการเปลีย่ นแปลงดังกล่าว
ได้ จงึ มีการจดั ทา TSA ในระดับประเทศเป็นรายไตรมาส และเน่ืองจากกระทรวงการท่องเทย่ี วและกีฬา
ได้ออกกฏกระทรวงตามพระราชบัญญัตินโยบายการท่องเที่ยวแห่งชาติ พ.ศ. 2551 โดยประกาศ
เขตพัฒนาการท่องเที่ยว 5 เขต ในราชกิจจานุเบกษาเม่ือวันท่ี 27 มนี าคม พ.ศ. 2558 และเมอ่ื วันที่ 12
พฤษภาคม 2559 ได้มีการประกาศเขตพัฒนาการท่องเที่ยวเพิ่มเติมอีก 3 เขต ดังนั้น การจัดทา TSA
ซ่ึงเป็นข้อมูลระดับมหภาคซึ่งใช้สาหรับการกาหนดนโยบายและวางแผนท่องเที่ยว จึงต้องจัดทาเป็น
รายพน้ื ทตี่ ามเขตพฒั นาการท่องเทย่ี ว พร้อมทั้งได้มีการจัดทาตารางปัจจยั การผลิตและผลผลิตในระดับ
เขตพัฒนาการท่องเท่ียว เพ่ือใช้เป็นเครื่องมือในการวิเคราะห์ผลกระทบด้านการท่องเที่ยวในระดับ
เขตพัฒนาการท่องเที่ยว นอกจากน้ี ยังได้มีการพัฒนา TSA ต่อเน่ืองจากระยะที่ 3 โดยการปรับปรุง
และพัฒนาฐานข้อมูลของบัญชีประชาชาติด้านการท่องเที่ยวทั้ง 10 ตาราง โดยทาการสารวจข้อมูล
ทเี่ กี่ยวขอ้ ง เพื่อนามาพัฒนาฐานข้อมลู ให้ทันสมัยอย่างต่อเน่ือง และการจัดทา TSA ปี พ.ศ. 2558 เป็น
รายไตรมาส พร้อมทงั้ ได้มีการจัดทาโครงการนาร่อง (Pilot) เพ่อื รวบรวมข้อมลู ด้านการท่องเท่ียวชุมชน
ซึง่ เปน็ นโยบายสาคัญของกระทรวงการท่องเทยี่ วและกีฬาในการส่งเสริมท่องเท่ยี วชุมชน เพ่ือก่อให้เกิด
การกระจายรายไดแ้ ละประโยชน์จากการท่องเทยี่ วลงสูช่ ุมชน

สาหรับโครงการพัฒนาระบบบัญชีประชาชาติด้านการท่องเท่ียวในคร้ังนี้ เป็นโครงการ
ระยะท่ี 5 คือ การพัฒนาและรายงาน TSA ในระดับประเทศเป็นรายปีและรายไตรมาสของปี 2559
และการพัฒนา TSA ในระดับเขตพัฒนาการท่องเที่ยวเป็นรายปี รวมทั้งจัดทาตารางปัจจัยการผลิต
และผลผลิตในระดับเขตพัฒนาการท่องเที่ยว เพื่อใช้เป็นเครื่องมือในการวิเคราะห์ผลกระทบ
ด้านการท่องเที่ยวในระดับเขตพัฒนาการท่องเท่ียว และจัดทาบัญชีประชาชาติด้านการท่องเท่ียว

หนา้ ท่ี 1-2

รายงานการจดั ทาบัญชีประชาชาตดิ ้านการทอ่ งเทย่ี วฉบบั สมบรู ณ์ (Final Report)
โครงการพัฒนาระบบและจัดทาบญั ชีประชาชาติด้านการท่องเที่ยว (Tourism Satellite Account : TSA)
ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2560
สานักงานปลัดกระทรวงการท่องเทย่ี วและกฬี า

เป็นรายพื้นที่ พร้อมทั้งรวบรวมข้อมูลด้านการท่องเท่ียวชุมชนต่อเน่ืองจากที่ริเริ่มดาเนินการ
ในโครงการพัฒนาระบบบัญชีประชาชาติด้านการท่องเท่ียว ระยะที่ 4 เพื่อนาข้อมูลมาพัฒนา
เป็นบัญชีประชาช าติ ด้ าน กา ร ท่องเท่ียวชุ มชน แล ะใช้ เป็น เ คร่ื องมือใน กา รวิเ คร า ะห์ผ ล กร ะ ทบ
การดาเนินการตามนโยบายสาคัญของกระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬาในการส่งเสริมการท่องเท่ียว
ชมุ ชน

2. วัตถปุ ระสงค์ของโครงกำร

2.1 เพื่อพัฒนาระบบการจัดทาบัญชีประชาชาติด้านการท่องเท่ียวของประเทศไทย
ใหเ้ ปน็ ไปตามมาตรฐานสากล

2.2 เพ่ือปรับปรุงข้อมูลและจัดทาบัญชีประชาชาติด้านการท่องเท่ียวของประเทศไทย
ใหม้ คี วามสมบูรณ์และต่อเนื่อง สาหรบั ใช้เป็นตัวชวี้ ดั เศรษฐกิจการท่องเท่ยี วในระดับมหภาค ทราบถึง
แนวโน้มการเปล่ียนแปลงและทิศทางและความสาคัญของอุตสาหกรรมการท่องเท่ียวท่ีมีต่อระบบ
เศรษฐกจิ ของประเทศไทย

2.3 เพื่อให้มีระบบฐานข้อมูลด้านการท่องเท่ียวที่เป็นสากลสาหรับการวางแผน
ด้านการท่องเที่ยวของประเทศไทย

2.4 เพ่ือพัฒนาและจัดทาบัญชีประชาชาติด้านการท่องเที่ยว ในระดับประเทศ
เป็นรายไตรมาส

2.5 เพื่อพัฒนาและจัดทาตารางปัจจัยการผลิตและผลผลิตด้านการท่องเท่ียว
ปี พ.ศ. 2559 ในระดับเขตพัฒนาการท่องเที่ยว สาหรับใช้เป็นเคร่ืองมือวิเคราะห์ผลกระทบ
ด้านการท่องเท่ียวในระดับเขตการพัฒนาการท่องเท่ียว ตามนโยบายการพัฒนาการท่องเท่ียวของ
กระทรวงการท่องเทย่ี วและกฬี า

2.6 เพ่ือพัฒนาและจัดทาบัญชีประชาชาติด้านการท่องเที่ยวเป็นรายพ้ืนท่ีโดยสอดคล้อง
กับตารางปจั จยั การผลติ และผลผลติ ของอตุ สาหกรรมท่องเท่ียวรายพ้นื ท่ี

2.7 เพ่ือพัฒนาบัญชีประชาชาติด้านการท่องเท่ียวชุมชน สาหรับใช้เป็นเครื่องมือ
ในการวิเคราะห์ผลการดาเนินการตามนโยบายสาคัญของกระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา
ในการสง่ เสริมการท่องเทยี่ วชุมชน

2.8 เพ่ือศึกษาแบบจาลองใหม่เพ่ือเป็นเครื่องมือในการวิเคราะหผ์ ลกระทบภาคการท่องเท่ียว
ต่อเศรษฐกิจและอุตสาหกรรมอ่ืน

3. ขอบเขตกำรดำเนนิ งำน

โครงการพัฒนาระบบบัญชีประชาชาติด้านการท่องเท่ียวในระยะที่ 4 โดยมีขอบเขตของงาน
สรุปได้ ดังน้ี

หน้าที่ 1-3

รายงานการจดั ทาบญั ชปี ระชาชาติดา้ นการทอ่ งเทยี่ วฉบบั สมบรู ณ์ (Final Report)
โครงการพัฒนาระบบและจัดทาบญั ชีประชาชาตดิ ้านการท่องเทย่ี ว (Tourism Satellite Account : TSA)
ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2560
สานกั งานปลัดกระทรวงการท่องเท่ยี วและกฬี า

3.1 สารวจข้อมูลภาคสนามค่าใช้จา่ ยนักท่องเท่ียว ปี พ.ศ. 2560 เพ่ือนามาพัฒนาฐานข้อมูล
ของบญั ชปี ระชาชาติดา้ นการท่องเทย่ี ว ท้งั 10 ตาราง ใหท้ นั สมัย จานวน 20,000 ตวั อยา่ ง

3.2 สารวจข้อมูลภาคสนามด้านการสะสมทุนเพ่ือการท่องเที่ยว จานวน 12 สาขาการผลิต
จานวน 2,000 ตัวอย่าง เพ่ือนามาจัดทาตารางที่ 8 คือตารางการสะสมทุนเพ่ือการท่องเท่ียว
ปี พ.ศ. 2559

3.3 สารวจข้อมลู ภาคสนามเพื่อใชจ้ ัดทาตารางปัจจัยการผลิตและผลผลิต รวมทง้ั สน้ิ 48,000
ตัวอยา่ ง ประกอบด้วย

(1) ด้านโครงสร้างการผลิตสินค้าและบริการของผู้ประกอบการในอุตสาหกรรม
ท่องเที่ยวและกิจกรรมที่เก่ียวเน่ือง เพื่อนามาจัดทาตารางปัจจัยการผลิตและผลผลิต
ด้านการท่องเท่ียวมีขนาด 26 X 26 สาขาการผลิต ในเขตพัฒนาการท่องเที่ยว พ.ศ. 2559 จานวน
8 เขต เขตละ 3,000 ตัวอย่าง รวมเป็น 24,000 ตัวอย่าง ครอบคลุมทุกพ้ืนท่ีและสาขาการผลิต
ในเขตพฒั นาการทอ่ งเท่ยี ว

(2) ด้านโครงสร้างอุปสงค์ข้ันสุดท้ายในระดับครัวเรือนและนักท่องเที่ยว จานวน
24,000 ตวั อย่าง ครอบคลุมทกุ จังหวดั ในเขตพัฒนาการทอ่ งเทยี่ วใน 8 เขตพัฒนาการท่องเทย่ี ว

3.4 รวบรวมข้อมูลทุติยภูมิท่ีเกี่ยวข้องในเขตพัฒนาการท่องเท่ียว เพื่อนาข้อมูล
มาประกอบการจดั ทาบญั ชีประชาชาติด้านการทอ่ งเที่ยวในระดบั พนื้ ท่ี

3.5 จัดทาตารางปัจจัยการผลิตและผลผลิตของประเทศไทยด้านการท่องเท่ียว
ปี พ.ศ. 2553 (Tourism I-O Table of Thailand 2010) ให้เป็นมาตรฐานและปรับปรุงข้อมูล
ท่เี กีย่ วข้องใหเ้ ป็นปจั จบุ ัน

3.6 พัฒนาและจัดทาบัญชีประชาชาติด้านการท่องเที่ยวของประเทศไทยเป็นรายไตรมาสใน
ตารางท่ี 1 ถงึ 6 ปี พ.ศ. 2559

3.7 พัฒนาและจัดทาบัญชีประชาชาติด้านการท่องเท่ียวรายเขตพัฒนาการท่องเท่ียว
ปี พ.ศ. 2559 ของเขตพฒั นาการทอ่ งเทยี่ ว

3.8 ปรับปรงุ ข้อมูลในบัญชปี ระชาชาตดิ า้ นการท่องเท่ียวตารางที่ 1-10 จนถึงปี พ.ศ. 2559

3.9 สารวจโครงสรา้ งคา่ ใช้จ่ายของนักท่องเที่ยวชาวไทยและชาวต่างชาติทเี่ ข้าไปท่องเที่ยวใน
ชุมชนจานวน 15 ชุมชนต่อภาค ได้แก่ ภาคกลาง ภาคตะวันออก ภาคตะวันตก ภาคเหนือ
ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และภาคใต้ รวมทั้งสิ้น 90 ชุมชน โดยสารวจนักท่องเที่ยวจานวน 50 ราย
ต่อชมุ ชน รวมท้งั สิ้น 4,500 ราย

3.10 สารวจโครงสร้างค่าใช้จ่ายของอุตสาหกรรมการท่องเท่ียวชุมชน ท้ังมูลค่าผลผลิต
ต้นทุน ค่าใช้จ่าย และมูลค่าเพ่ิม รวมท้ังจานวนการจ้างงาน โดยสารวจในชุมชน จานวน 15 ชุมชน
ต่อภาค ได้แก่ ภาคกลาง ภาคตะวันออก ภาคตะวันตก ภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และ
ภาคใต้ รวมทง้ั สิน้ 90 ชมุ ชน สารวจผ้ผู ลิตรวมทงั้ สิน้ จานวน 900 ราย

3.11 จดั ทาบัญชีประชาชาตดิ ้านการทอ่ งเท่ียวชมุ ชน

หน้าท่ี 1-4

รายงานการจดั ทาบัญชปี ระชาชาตดิ า้ นการท่องเทีย่ วฉบับสมบรู ณ์ (Final Report)
โครงการพฒั นาระบบและจดั ทาบญั ชีประชาชาตดิ า้ นการท่องเทย่ี ว (Tourism Satellite Account : TSA)
ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2560
สานกั งานปลัดกระทรวงการทอ่ งเทยี่ วและกฬี า

3.12 จัดทาข้อเสนอแนะและแนวทางการปรับปรุง การจัดทาบัญชีประชาชาติ
ดา้ นการทอ่ งเทยี่ ว เพอื่ เปน็ แนวทางในการพฒั นา TSA ในระยะต่อไป

3.13 พัฒนาโครงสร้างข้อมูลท้ังหมดที่เกี่ยวข้องให้เป็นในรูปแบบ Soft-file เพ่ือสามารถ
นามาเชอื่ มโยงกับระบบเทคโนโลยีสารสนเทศของกระทรวงการทอ่ งเท่ยี วและกฬี า

3.14 ศึกษาแนวทางการพัฒนาแบบจาลอง Computable General Equilibrium (CGE)
เพื่อใช้เป็นเครื่องมือสาหรับการวิเคราะห์ผลกระทบจากอุตสาหกรรมท่องเที่ยวท่ีมีต่อเศรษฐกิจและ
อุตสาหกรรมอืน่ ๆ

3.15 จัดฝึกอบรมถ่ายทอดความรู้การจัดทาและการใช้ประโยชน์จากตารางบัญชีประชาชาติ
ด้านการท่องเที่ยว และการวิเคราะห์ผลกระทบจากการท่องเที่ยวโดยเคร่ืองมือที่พัฒนาข้ึน
จากวิทยากรที่มีความรู้ความชานาญ ให้แก่เจ้าหน้าที่สานักงานปลัดกระทรวงการท่องเท่ียวและกีฬา
และหนว่ ยงานที่เก่ียวข้อง ไมน่ ้อยกวา่ 50 คน

3.16 จัดประชุมคณะทางานเพื่อพิจารณาการจัดทา TSA จานวน 3 คร้ัง เพ่ือดาเนินการ
วเิ คราะหท์ บทวนการจดั ทา TSA ใหม้ คี วามทนั สมัยและสมบรู ณ์

3.17 จัดทาข้อมูลระบบการจัดทาบัญชีประชาชาติด้านการท่องเท่ียวของประเทศไทย และ
นาเสนอช้ีแจงและจัดทารายงานสรปุ ข้อมูล โดยทีป่ รึกษาดาเนินการตามที่กระทรวงการทอ่ งเทยี่ วและ
กีฬาได้มอบหมาย รวมทั้งจัดทาและส่งมอบข้อมูลทั้งหมดในรูปเล่มรายงานและแผ่น DVD-ROM
จานวน 150 ชุด เพื่อเผยแพร่แก่หน่วยงานท่ีเกี่ยวข้องให้เกิดประโยชน์ในการใช้บัญชีประชาชาติ
ดา้ นการทอ่ งเทย่ี ว

4. ผลทคี่ ำดว่ำจะได้รับ

4.1 มรี ะบบบัญชปี ระชาชาติดา้ นการท่องเทย่ี วของประเทศไทย รายปี และรายไตรมาส และ
รายเขตพัฒนาการท่องเที่ยว ท่ีจัดทาข้ึนตามมาตรฐานสากล ซึ่งเป็นประโยชน์ต่อการนามาใช้
ในการวิเคราะห์และวางแผนการพัฒนาการท่องเท่ียวทั้งในภาพรวมของประเทศ และในระดับ
เขตพัฒนาการทอ่ งเท่ยี ว

4.2 มีตัวชี้วัดเศรษฐกิจการท่องเที่ยวในระดับมหภาค เพื่อทราบถึงแนวโน้มการเปลี่ยนแปลง
และทศิ ทางและความสาคญั ของอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวที่มีตอ่ ระบบเศรษฐกิจของประเทศไทย

4.3 มีตารางปัจจัยการผลิตและผลผลิตด้านการท่องเท่ียว ปี พ.ศ. 2559 ในระดับ
เขตพัฒนาการท่องเท่ียว สาหรับใช้เป็นเครื่องมือวิเคราะห์ผลกระทบด้านการท่องเท่ียวในระดับ
เขตการพัฒนาการท่องเที่ยว ตามนโยบายการพัฒนาการทอ่ งเท่ียวของกระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา

4.4 มีระบบฐานข้อมลู ท่องเท่ียวชุมชน และบัญชีประชาชาติด้านการท่องเทีย่ วชุมชน สาหรับ
ใช้เป็นเคร่ืองมือในการวเิ คราะห์ผลการดาเนินการตามนโยบายสาคัญของกระทรวงการท่องเท่ียวและ
กีฬาในการสง่ เสรมิ การทอ่ งเท่ียวชุมชน

4.5 มีแนวทางการพัฒนาแบบจาลองใหม่เพื่อเป็นเคร่ืองมือในการวิเคราะห์ผลกระทบ
ภาคการท่องเท่ียวต่อเศรษฐกิจและอตุ สาหกรรมอืน่

หนา้ ท่ี 1-5

รายงานการจดั ทาบญั ชีประชาชาติดา้ นการท่องเทย่ี วฉบบั สมบรู ณ์ (Final Report)
โครงการพัฒนาระบบและจดั ทาบญั ชปี ระชาชาติดา้ นการท่องเทยี่ ว (Tourism Satellite Account : TSA)
ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2560
สานักงานปลัดกระทรวงการท่องเทยี่ วและกฬี า

บทที่ 2
แนวคดิ และทฤษฎที เี่ ก่ยี วขอ้ ง

1. แนวคดิ ของระบบบัญชปี ระชาชาตดิ า้ นการท่องเท่ียว และอน่ื ๆ ที่เกย่ี วข้อง
1.1 แนวคดิ ของระบบบัญชีประชาชาตดิ า้ นการท่องเทีย่ ว
บัญชีประชาชาติด้านการท่องเที่ยว หรือที่รู้จักกันในระดับสากลว่า “Tourism Satellite

Account หรือ TSA” เป็นบัญชีย่อยท่ีแยกออกมาจากบัญชีประชาชาติของประเทศ โดยการรวบรวม
ข้อมูลแต่ละสาขาการผลิตซึ่งเกี่ยวข้องและสัมพันธ์โดยตรงกับนักท่องเท่ียว เช่น สาขาท่ีพักแรม
สาขาภัตตาคารและร้านอาหาร สาขาบริการขนส่งผโู้ ดยสาร สาขาธุรกจิ นาเท่ยี ว สาขาบริการทางด้าน
วัฒนธรรม และสาขาบริการบันเทิงและสันทนาการต่างๆ เป็นต้น ออกมาจากภาคบริการ แล้วนามา
แสดงไว้เป็นการเฉพาะตามวิธีการ รูปแบบ และข้อกาหนดของระบบบญั ชีประชาชาติการทอ่ งเที่ยว

บั ญ ชี ป ร ะช า ช า ติ ก า ร ท่ อง เ ที่ ย ว มี แ น ว คิ ด ที่ ส า คัญ ม า จ า ก คว า ม ต้ อง ก า ร ท่ีจ ะ อธิ บ า ย ถึ ง
ปรากฏการณ์ (phenomenon) ของอปุ สงค์ของการท่องเทีย่ ว ซึ่งก็คอื ค่าใช้จ่ายภายใต้กิจกรรมต่างๆ
ของนักท่องเท่ียวท่ีเกิดข้ึน และบทบาทของนักท่องเท่ียวที่ทาให้ได้รับสินค้าและบริการต่างๆ
(acquisition of goods an services) จากการเดินทางท่องเที่ยว ส่วนมุมมองในด้านอุปทานน้ัน
การท่องเท่ียว คือ กิจกรรมการผลิตสินค้าและบริการท้ังหมด (set of productive activities)
ที่ให้บริการ สร้างความพึงพอใจ (cater) ให้กับนักท่องเที่ยว การสร้างบัญชีประชาชาติ
ด้านการท่องเท่ียวจึงเป็นความพยายามท่ีจะวัดค่าความสาคัญของเศรษฐกิจการท่องเท่ียว ณ สถานท่ี
ท่ีนักท่องเท่ียวได้เดินทางไปท่องเท่ียวดังกล่าว (measuring its economic contribution, mostly
in the place visited) โดยมีเง่ือนไขของการนาเสนอท่ีสาคัญ คือ การประเมินค่าของอุปสงค์และ
อปุ ทานของการทอ่ งเทีย่ วที่สมดุลกนั

ความสัมพันธ์ระหว่างอุปสงค์และอุปทานการเดินทางท่องเท่ียวตามระบบ TSA ทั้งระดับ
อุตสาหกรรมและระดบั คา่ รวมของระบบเศรษฐกิจสามารถแสดงไดต้ ามแผนภูมิข้างลา่ ง

หนา้ ที่ 2-1

รายงานการจดั ทาบญั ชปี ระชาชาติด้านการท่องเท่ยี วฉบบั สมบรู ณ์ (Final Report)
โครงการพฒั นาระบบและจดั ทาบญั ชีประชาชาตดิ ้านการท่องเทยี่ ว (Tourism Satellite Account : TSA)
ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2560

สานกั งานปลัดกระทรวงการท่องเท่ยี วและกีฬา

ตารางท่ี 2-1 ความสัมพันธ์ระหว่างดัชนีมหภาคที่บ่งบอกขนาดของการท่องเท่ียวจากมุมมอง
ดา้ นอปุ ทาน

มูลค่าเพิ่มของ มูลค่าเพิ่ม ผลผลติ มวลรวม ผลิตภณั ฑ์มวล
อตุ สาหกรรม ทางตรงของ ภายในประเทศ รวม
ทอ่ งเท่ยี ว การทอ่ งเทยี่ ว ทางตรงจาก
(TDGVA) การทอ่ งเที่ยว ภายในประเทศ
(GVATI) ทั้งหมดจาก
(TDGDP) การท่องเที่ยว
(T-GDP)
มูลค่าเพ่ิม ณ ราคาพ้ืนฐาน   
ท่ีเกิดจากกิจกรรมการผลิต 
ที่ ต อ บ ส น อ ง ต่ อ ผู้ ม า เ ยื อ น
โดยอตุ สาหกรรมท่องเท่ียว

มูลค่าเพ่ิม ณ ราคาพ้ืนฐาน    
ท่ีเกิดจากกิจกรรมการผลิต    
ท่ี ต อ บ ส น อ ง ต่ อ ผู้ ที่ ไ ม่ ใ ช่
ผู้มาเยือนโดยอุตสาหกรรม
ท่องเที่ยว

มูลค่าเพิ่ม ณ ราคาพ้ืนฐาน
ที่เกิดจากกิจกรรมการผลิต
ที่ ต อ บ ส น อ ง ต่ อ ผู้ ม า เ ยื อ น
โดยอุตสาหกรรมอ่นื ๆ

มูลค่าเพ่ิม ณ ราคาพื้นฐาน

ท่ีเกิดจากกิจกรรมการผลิต    
ที่ตอบสนองต่อผู้ที่ไม่ใช่ผู้มา 

เยือนโดยอุตสาหกรรมอน่ื ๆ

ภาษีสุทธิที่เก็บจากผลิตภัณฑ์

แ ล ะ ก า ร น า เ ข้ า ที่ ร ว ม อยู่

ใ น มู ล ค่ า ก า ร บริ โภคเพื่ อ   

การท่องเท่ียวภายในประเทศ

ท้งั หมด (ณ ราคาผู้ซื้อ)

ท่ีมา : อนันต์ วัฒนกุลจรัส “การศึกษาทบทวนการจัดทาบัญชีประชาชาติด้านการท่องเท่ียวสาหรับประเทศไทย” โดยคณะ
พฒั นาการเศรษฐกจิ สถาบนั บัณฑิตพฒั นบริหารศาสตร์ ตลุ าคม 2551 หนา้ 56/273

คว ามสาคัญของ Tourism Satellite Accounts คือ การเป็นดัช นีมหภาคที่ชี้วัด
ถึงความสาคัญ โครงสร้าง ทิศทางและแนวโน้มของการเปล่ียนแปลงทางเศรษฐกิจของ
ภาคการท่องเท่ียวของประเทศ สามารถนาไปวิเคราะห์เปรียบเทียบกับภาคอุตสาหกรรมอื่นๆ และ
การวิเคราะหเ์ พ่ือเปรยี บเทียบบทบาทของอุตสาหกรรมท่องเท่ียวระหว่างประเทศ ได้แก่

หนา้ ท่ี 2-2

รายงานการจดั ทาบัญชีประชาชาตดิ า้ นการท่องเท่ยี วฉบับสมบรู ณ์ (Final Report)
โครงการพัฒนาระบบและจดั ทาบญั ชีประชาชาติด้านการทอ่ งเท่ียว (Tourism Satellite Account : TSA)
ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2560
สานักงานปลัดกระทรวงการท่องเท่ยี วและกีฬา

1) ค่าใช้จ่ายเพอ่ื การทอ่ งเท่ยี วในประเทศทง้ั หมด (Internal tourism expenditure)
2) การบรโิ ภคเพอื่ การท่องเทย่ี วภายในประเทศท้ังหมด (Internal tourism consumption)
3) มูลค่าเพ่ิมของอุตสาหกรรมท่องเที่ยว (Gross value added of tourism industries;

GVATI)
4) มูลค่าเพมิ่ ทางตรงของอุตสาหกรรมท่องเทย่ี ว (Tourism direct gross value added;

TDGVA)
5) ผลผลิตมวลรวมภายในประเทศทางตรงจากการท่องเที่ยว (Tourism direct gross

value added; TDGDP)

ผลการจัดทา TSA ท่ีสมบูรณ์จะเป็นเคร่ืองมือตัวหนึ่งท่ีใช้วัดผลได้ทางเศรษฐกิจ ซ่ึงเกิดจาก
ภาคการท่องเท่ียวได้อย่างครบถ้วนและชัดเจน โดยแสดงได้ในรูปของผลกระทบท่ีมีต่อตัวแปร
ทางเศรษฐกิจต่าง ๆ อาทิ สัดส่วนของผลผลิตภายในประเทศ การจ้างงาน การลงทุนของภาครัฐและ
เอกชนที่เกี่ยวข้องกับการท่องเที่ยวและท่ีสาคัญที่สุดคือ ทาให้เรารู้ขนาดของการท่องเท่ียวท่ีสัมพันธ์
กบั สาขาการผลิตอน่ื ๆ ในระบบเศรษฐกิจ

นอกจากสร้างตัวช้ีวัดทางด้านการท่องเท่ียวให้เป็นมาตรฐานเดียวและเปรียบเทียบได้กับ
สาขาผลิตอื่นๆ และนามาใช้ในการกาหนดนโยบายและแผนปฏิบัติงานของประเทศแล้ว TSA ยังเป็น
เครื่องมือใช้เปรียบเทียบขีดความสามารถในภาคการท่องเที่ยวของแต่ละประเทศที่พึ่งพารายได้จาก
การท่องเท่ยี วเป็นหลักในระดับสากล

1.2 รูปแบบของตารางบญั ชีประชาชาติดา้ นการท่องเท่ียวของประเทศไทย

โดยรูปแบบของตารางตามกรอบคาแนะนาวิธีการจัดทา ระบบบัญชีประชาชาติ
ดา้ นการท่องเทยี่ ว (Tourism Satellite Account: Recommended Methodological Framework,
TSA : RMF 2008) มจี านวนของตารางสถติ ริ วมทัง้ ส้ิน 10 ตารางดังนี้

 ตารางท่ี 1 ค่าใช้จ่ายเพ่ือการท่องเท่ียวของผู้มาเยือนท่ีมิได้มีถิ่นพานักอาศัยในประเทศ
แยกตามผลิตภัณฑ์และประเภทของผู้เย่ียมเยือน (Inbound tourism expenditure by products
and classes of visitors)

 ตารางที่ 2 ค่าใช้จ่ายเพ่ือการท่องเท่ียวภายในประเทศ แยกตามผลิตภัณฑ์ ประเภทของ
ผู้เยี่ยมเยือน และรูปแบบการเดินทางท่องเท่ียว (Domestic tourism expenditure by products,
classes visitors and types of trips)

 ตารางที่ 3 ค่าใชจ้ ่ายเพ่อื การท่องเท่ยี วต่างประเทศ แยกตามผลติ ภัณฑ์ และประเภทของ
ผู้เยี่ยมเยอื น (Outbound tourism consumption by products and classes of visitors)

ตารางท่ี 1-3 แสดงองค์ประกอบของการใช้จ่ายเพื่อการท่องเท่ียวของผู้เย่ียมเยือน
(Visitors) ผู้เยี่ยมเยือนได้จ่ายออกไปจากงบประมาณส่วนตัวและรวมท้ังผู้อ่ืน เช่น นายจ้างเป็น
ผู้จ่ายให้เพอ่ื เป็นประโยชน์ตอ่ ผู้เยยี่ มเยอื น อย่างไรกต็ าม คา่ ใช้จ่ายดงั กล่าวจะไมร่ วมการโอนทางสังคม

หนา้ ท่ี 2-3

รายงานการจดั ทาบัญชีประชาชาตดิ ้านการทอ่ งเท่ยี วฉบับสมบรู ณ์ (Final Report)
โครงการพฒั นาระบบและจัดทาบญั ชีประชาชาติดา้ นการทอ่ งเท่ียว (Tourism Satellite Account : TSA)
ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2560

สานักงานปลดั กระทรวงการทอ่ งเทย่ี วและกฬี า

ที่ไม่ใช่ตัวเงิน ยกเว้นกรณีการชดเชยค่าใช้จ่ายท่ีผู้เย่ียมเยือนได้ชาระไปล่วงหน้า และกรณีค่าใช้จ่ายที่
จ่ายจริงในทุกรูปแบบของการเข้าพักอาศัย รวมทั้งการพักในบ้านพักตากอากาศท่ีผู้เย่ืยมเยือนเป็น
เจ้าของเอง ให้จัดเป็นค่าใช้จ่ายเพ่ือการท่องเท่ียวด้วย โดยตารางที่ 1 แสดงค่าการท่องเที่ยวของผู้
เยี่ยมเยือนท่ีมิได้มีถิ่นพานักอาศัยในประเทศ ส่วนตารางที่ 2 แสดงค่าการท่องเที่ยวภายในประเทศ
ของผู้มีถิ่นพานักอาศัยในประเทศ และตารางที่ 3 แสดงค่าการท่องเท่ียวตา่ งประเทศของผูม้ ีถิ่นพานัก
อาศัยในประเทศ ทั้ง 3 ตารางแสดงข้อมูลโดยแยกตามประเภทผลิตภัณฑ์ และประเภทของ
ผู้เยี่ยมเยือน ซ่ึงประกอบด้วย นักท่องเที่ยว (tourist) ซ่ึงหมายถึง ผู้ท่ีมาท่องเท่ียวแล้วมีการพักค้าง
และนักทัศนาจร (Excursionists) ซึ่งกค็ อื ผ้ทู มี่ าท่องเท่ียวแบบไปเช้า-เยน็ กลบั โดยไมม่ ีการพกั คา้ ง

Table 1

Inbound tourism expenditure by products and classes of visitors

Inbound tourism expenditure

Products Tourists Excursionists Visitors
A. Consumption products
(overnight visitors) (same-day visitors)

(1.1) (1.2) (1.3) = (1.1) + (1.2)

A.1 Tourism characteristic products
1 - Accommodation services for visitors
2 - Food and beverage serving services

3 - Railway passenger transport services
4 - Road passenger transport services
5 - Water passenger transport services

6 - Air passenger transport services
7 - Transport equipment rental services
8 - Travel agencies and other reservation services

9 - Cultural services
10 - Sports and recreational services
11 - Country-specific tourism characteristic goods

12 - Country-specific tourism characteristic services
A.2 Other consumption products

Total

หนา้ ที่ 2-4

รายงานการจดั ทาบญั ชปี ระชาชาติดา้ นการท่องเท่ียวฉบบั สมบรู ณ์ (Final Report)
โครงการพฒั นาระบบและจัดทาบญั ชีประชาชาตดิ า้ นการทอ่ งเทย่ี ว (Tourism Satellite Account : TSA)
ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2560

สานักงานปลัดกระทรวงการท่องเทยี่ วและกฬี า

Table 2
Domestic tourism expenditure by products, classes of visitors and types of trips

Domestic tourism expenditure

Domestic trips Outbound trips All types of trips

Tourists Excursionists Visitors Tourists Excursionists Visitors Tourists Excursionists Visitors
(overnight (same-day (overnight (same-day (overnight (same-day
Products visitors) visitors)

visitors) visitors) visitors) visitors)

(2.1) (2.2) (2.3) (2.4) (2.5) (2.6) (2.7) (2.8) (2.9)

= (2.1) + (2.2) = (2.4) + (2.5) = (2.1) + (2.4) = (2.2) + (2.5) = (2.3) + (2.6)

A. Consumption products

A.1 Tourism characteristic products

1 - Accommodation services for visitors

2 - Food and beverage serving services

3 - Railway passenger transport services

4 - Road passenger transport services

5 - Water passenger transport services

6 - Air passenger transport services

7 - Transport equipment rental services

8 - Travel agencies and other reservation services

9 - Cultural services

10 - Sports and recreational services

11 - Country-specific tourism characteristic goods

12 - Country-specific tourism characteristic services

A.2 Other consumption products

Total

Table 3
Outbound tourism expenditure by products and classes of visitors

Outbound tourism expenditure

Products Tourists Excursionists Visitors

A. Consumption products (overnight visitors) (same-day visitors)
A.1 Tourism characteristic products
1 - Accommodation services for visitors (3.1) (3.2) (3.3) = (3.1) + (3.2)
2 - Food and beverage serving services
3 - Railway passenger transport services
4 - Road passenger transport services
5 - Water passenger transport services
6 - Air passenger transport services
7 - Transport equipment rental services
8 - Travel agencies and other reservation services
9 - Cultural services
10 - Sports and recreational services
11 - Country-specific tourism characteristic goods
12 - Country-specific tourism characteristic services
A.2 Other consumption products
Total

หนา้ ท่ี 2-5

รายงานการจดั ทาบญั ชีประชาชาตดิ า้ นการทอ่ งเที่ยวฉบบั สมบรู ณ์ (Final Report)
โครงการพฒั นาระบบและจัดทาบญั ชปี ระชาชาตดิ ้านการท่องเทยี่ ว (Tourism Satellite Account : TSA)
ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2560

สานกั งานปลัดกระทรวงการท่องเท่ียวและกีฬา

Table 4

Internal tourism expenditure by products

Products Internal tourism expenditure
Inbound tourism Domestic tourism Internal tourism
A. Consumption products
A.1 Tourism characteristic products expenditure expenditure expenditure
1 - Accommodation services for visitors (1.3) (2.9) (4.1) = (1.3) + (2.9)
2 - Food and beverage serving services
3 - Railway passenger transport services
4 - Road passenger transport services
5 - Water passenger transport services
6 - Air passenger transport services
7 - Transport equipment rental services
8 - Travel agencies and other reservation services
9 - Cultural services
10 - Sports and recreational services
11 - Country-specific tourism characteristic goods
12 - Country-specific tourism characteristic services

A.2 Other consumption products

Total

 ตารางที่ 4 การบริโภคเพ่ือการท่องเที่ยวภายในประเทศท้ังหมดแยกตามผลิตภัณฑ์
(Internal tourism consumption by products) เป็นตารางท่รี วบรวมการอุปโภคเพ่ือการท่องเที่ยว
ภายในประเทศท้ังหมด โดยรวมท้ังรายจ่ายท่ีได้จ่ายออกไปจริงตามตารางที่ 1 และ 2 ซ่ึงแบ่งเป็น
ค่าใช้จ่ายเพื่อการท่องเที่ยวของผู้เยี่ยมเยือนชาวต่างชาติท่ีมิได้มีถิ่นพานักอาศัยในประเทศ และ
คา่ ใชจ้ ่ายเพ่ือการท่องเทยี่ วภายในประเทศของคนไทย รวมกับรายจา่ ยอน่ื ที่ไม่ได้จ่ายออกไปจริงในรูป
ของเงินสด (Other consumption products) ซ่ึงประกอบด้วย 3 รายการท่ีสาคัญ คือ (1) social
transfer inkind (2) accommodation services of vacation home ownership แ ล ะ (3) own
accounts consumption อย่างไรก็ตาม เน่ืองจากรายการอ่ืนๆ (Other component of tourism
consumption) ยังมีข้อจากัดในการจัดทาทั้งในด้านข้อมูลที่ยังไม่สามารถรวบรวมได้ และความ
สอดคล้องกับบัญชีประชาชาติ (National Accounts) ของประเทศ ดังนั้น การจัดทาในที่น้ีจึงยังคง
เป็นการรวมค่าของ Inbound tourism expenditure (ตารางท่ี1) และ Domestic tourism
expenditure (ตารางที่ 2) เข้าด้วยกนั เทา่ นน้ั

 ตารางท่ี 5 บัญชีการผลิตของอุตสาหกรรมท่องเท่ียวและอุตสาหกรรมอื่นๆ (ณ ราคา
พ้ืนฐาน หรือ ราคาทุน) (Production accounts of tourism industries and other industries
(at basic prices)) แสดงมูลค่าการผลิตของอุตสาหกรรมท่องเท่ียวและอุตสาหกรรมอ่ืนๆ ในระบบ
เศรษฐกิจ โดยผลผลิตจะแยกตามผลิตภัณฑ์ และวัดมูลค่าของผลผลิต ณ ราคาทุน และการบริโภค
ขั้นกลางหรือที่เรียกว่า วัตถุดิบข้ันกลางของการผลิต (Intermediate consumption) ซึ่งวัดมูลค่า

หน้าที่ 2-6

รายงานการจดั ทาบัญชีประชาชาตดิ า้ นการท่องเทีย่ วฉบับสมบรู ณ์ (Final Report)
โครงการพัฒนาระบบและจดั ทาบญั ชปี ระชาชาตดิ ้านการท่องเท่ยี ว (Tourism Satellite Account : TSA)
ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2560
สานักงานปลัดกระทรวงการท่องเท่ียวและกฬี า

ณ ราคาผู้ซื้อ โดยผลต่างระหว่างสองมูลค่าน้ี เรียกว่า มูลค่าเพิ่ม ณ ราคาทุน (Gross value added
at basic price) ซึ่งเป็นค่ารวมของมูลค่าเพิ่มสาหรับแต่ละสาขาอุตสาหกรรม โดยแยกเป็น
ค่าตอบแทนแรงงาน ผลกาไรจากการดาเนินงานของผู้ประกอบการ และรายได้อ่ืนๆ เรียกว่า mixed
income ค่าเสอ่ื มราคา และภาษสี ุทธิอืน่ ๆ ทเี่ กบ็ จากการผลติ

 ตารางที่ 6 อุปทานภายในประเทศโดยรวมและการบริโภคเพ่ือการท่องเที่ยว
ภายในประเทศทั้งหมด แยกตามผลิตภัณฑ์ ณ ราคาผู้ซ้ือ (Total domestic supply and internal
tourism consumption (at purchasers’ prices)) เป็นหัวใจหลักของระบบ TSA เป็นตารางท่ี
นาเอาอุปทานและอุปสงค์ หรือการบริโภคเพ่ือการท่องเท่ียวภายในประเทศทั้งหมดมารวมเข้าไว้ใน
ตารางเดียวกัน โดยอุปทานของสินค้าและบริการทั้งหมดในระบบเศรษฐกิจที่อ้างอิง ประกอบไปด้วย
การผลิตภายในประเทศและการนาเข้า จะนามาเปรียบเทียบกับการบริโภคเพ่ือการท่องเท่ียวและ
สามารถหามูลค่าเพิ่มสาหรับแต่ละอุตสาหกรรมที่ให้บริการแก่ผู้เย่ียมเยือนได้ โดยอาศัยค่าของ
tourism ratio ข้อมูลในตารางนี้จะนามาใช้ในการคานวณหามูลค่าเพิ่มทางตรงและผลผลิตมวลรวม
ภายในประเทศทางตรงจากการทอ่ งเท่ียว

หนา้ ท่ี 2-7

รายงานการจดั ทาบญั ชปี ระชาชาติดา้ นการท่องเท่ยี วฉบบั สมบรู ณ์ (Final Report)Table 5
โครงการพฒั นาระบบและจดั ทาบญั ชปี ระชาชาติดา้ นการท่องเท่ียว (Tourism Satellite Account : TSA)Production accounts of tourism industries and other industries (at basic prices)
ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2560
สานกั งานปลัดกระทรวงการทอ่ งเทย่ี วและกีฬาTourism Industries

หนา้ ที่ 2-8
1- 2- 3- 4- 5- 6- 7- 8- 9- 10- 11- 12-

Travel Retail

Accommo Food and Railway Road Water Air Transport agencies Cultural Sports trade of Country- Total O ther Output of
dation for beverage passenger passenger passenger passenger equipmen and other industry and country- specific industries domestic
serving transport transport transport transport t rental reservatio recreation specific tourism
Products visitors industry n services al industry tourism industries producers
characteri
industry (at basic

stic goods Prices)

(5.15) =

(5.1) (5.2) (5.3) (5.4) (5.5) (5.6) (5.7) (5.8) (5.9) (5.10) (5.11) (5.12) (5.13) (5.14) (5.13) +

(5.14)

A. Consumption products

A.1 Tourism characteristic products

1 - Accommodation services for visitors

2 - Food and beverage serving services

3 - Railway passenger transport services

4 - Road passenger transport services

5 - Water passenger transport services

6 - Air passenger transport services

7 - Transport equipment rental services

8 - Travel agencies and other reservation services

9 - Cultural services

10 - Sports and recreational services

11 - Country-specific tourism characteristic goods

12 - Country-specific tourism characteristic services

A.2 Other consumption products

(I.) Total Output (at basic prices)

(II.) Total Intermediate Consumption (at purchasers' prices)

(III. = I - II). Total Gross Value Added (at basic prices)

III.1 Wages and Salaries

III.2 Operating Surplus

III.3 Depreciation

III.4 Indirect Taxes less Subsidies

รายงานการจดั ทาบญั ชปี ระชาชาติดา้ นการท่องเท่ยี วฉบบั สมบรู ณ์ (Final Report)Table 6
โครงการพฒั นาระบบและจดั ทาบญั ชปี ระชาชาติดา้ นการท่องเท่ียว (Tourism Satellite Account : TSA)Total domestic supply and internal tourism consumption (at purchasers' prices)
ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2560
สานกั งานปลัดกระทรวงการทอ่ งเทย่ี วและกีฬาTourism Industries

หนา้ ที่ 2-9 1- 2- 3- 4- 5- 6- 7- 8- 9- 10- 11- 12- Taxes less

Travel Retail trade of Output of subsidies on Trade and Domestic Internal
products transport supply (at tourism
Food and Railway Road Water Air passenger Transport agencies and Cultural Sports and country- Country- Other domestic Imports nationally margins purchasers' consumption Tourism ratios
Accommodati beverage passenger passenger passenger transport equipment other industry recreational specific specific industries producers (at produced prices) (%)
on for visitors serving transport transport transport industry tourism tourism Total
Products rental reservation characteristic industries basic Prices)
industry services
and inported

industry goods

o utput tourism o utput tourism o utput tourism o utput tourism o utput tourism o utput tourism o utput tourism o utput tourism o utput tourism o utput tourism o utput tourism o utput tourism o utput tourism o utput tourism o utput tourism o utput tourism o utput tourism o utput tourism (6.4) = (4.3) (6.5) =
(5.1) share in (5.2) share in (5.3) share in (5.4) share in (5.5) share in (5.6) share in (5.7) share in (5.8) share in (5.9) share in (5.10) share in (5.11) share in (5.12) share in (5.13) share in (5.14) share in (5.15) share in (6.1) share in (6.2) share in (6.3) share in (5.15) + (6.1)
value value value value value value value value value value value value value value value value value value + (6.2) + (6.3) (4.3)/(6.4) x 100

A. Consumption products
A.1 Tourism characteristic products
1 - Accommodation services for visitors
2 - Food and beverage serving services
3 - Railway passenger transport services
4 - Road passenger transport services
5 - Water passenger transport services
6 - Air passenger transport services
7 - Transport equipment rental services
8 - Travel agencies and other reservation services
9 - Cultural services
10 - Sports and recreational services
11 - Country-specific tourism characteristic goods
12 - Country-specific tourism characteristic services
A.2 Other consumption products

(I.) Total Output (at basic prices)
(I.) Total Intermediate Consumption (at purchasers' prices)
(II. = I - I). Total Gross Value Added (at basic prices)

II.1 Wages and Salaries
II.2 Operating Surplus
II.3 Depreciation
II.4 Indirect Taxes less Subsidies

รายงานการจดั ทาบัญชปี ระชาชาติดา้ นการทอ่ งเท่ียวฉบบั สมบรู ณ์ (Final Report)
โครงการพฒั นาระบบและจัดทาบญั ชปี ระชาชาตดิ า้ นการท่องเทย่ี ว (Tourism Satellite Account : TSA)
ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2560

สานกั งานปลัดกระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา

 ตารางท่ี 7 การจ้างงานในอุตสาหกรรมท่องเท่ียว (Employment in the tourism
industries) ตามคู่มือการจัดทา TSA (TSA : RMF 2008) ได้อธิบายไว้ว่า การวัดการจ้างงานใน
อุตสาหกรรมท่องเท่ียวอาจจะต้องประสบปัญหาสาคัญหลายประการ เช่น ปัญหาฤดูกาล ความ
หลากหลายในสภาพการทางาน ความยดื หยนุ่ และไมเ่ ป็นทางการของสัญญาการจา้ งงานในหนว่ ยผลิต
ขนาดเล็ก เป็นต้น อย่างไรก็ตาม การจ้างงานเป็นตัวแปรที่บ่งบอกถึงความสาคัญทางเศรษฐกิจของ
การท่องเทีย่ วและมีความสาคัญต่อการใช้งาน TSA เนอ่ื งจากแรงงานเป็นปจั จัยการผลติ ทีเ่ ก่ยี วข้องกับ
อตุ สาหกรรม ซึง่ กอ่ ให้เกิดผลผลติ ท่ีหลากหลาย

การวัดการจ้างงานจากัดอยู่เฉพาะการจ้างงานในอุตสาหกรรมท่องเท่ียวและตัวแปร
ที่ใช้วัดปริมาณการจ้างงาน คือ จานวนสถานประกอบการ (Number of establishment) จานวน
ตาแหน่งงาน (Number of jobs) และจานวนชั่วโมงการทางาน (House works) ในช่วงเวลาใด
เวลาหนง่ึ

Table 7

Employment in the tourism industries

Number of number of jobs by status in employment number of hours worked by status in employment number of full-time equivalent jobs by status in employment

Tourism industries establishme employees Self employed employees Self employed employees Self employed

nts Male Female Total Male Female Total Male Female Total Male Female Total Male Female Total Male Female Total

1 - Accommodation for visitors

2 - Food and beverage serving industry

3 - Railway passenger transport

4 - Road passenger transport

5 - Water passenger transport

6 - Air passenger transport

7 - Transport equipment rental

8 - Travel agencies and other reservation services industry

9 - Cultural industry

10 - Sports and recreational industry

11 - Retail trade of country-specific tourism characteristic goods

12 - Country-specific tourism industries

Total

 ตารางที่ 8 การสะสมทุนถาวรเพื่อการท่องเที่ยวของอุตสาหกรรมท่องเที่ยวและ
อุตสาหกรรมอื่นๆ (Tourism gross fixed capital formation of tourism industries and other
industries) แสดงรายการการสะสมทุนถาวรที่เก่ียวกับการท่องเที่ยว ประกอบด้วย การซื้อสุทธิ
ในสินค้าทุนโดยอุตสาหกรรมท่องเท่ียวและผลรวมทั้งหมดของการสะสมทุนถาวรของอุตสาหกรรม
ท่องเที่ยว การซื้อสุทธิในสินค้าทุนเฉพาะการท่องเที่ยวโดยอุตสาหกรรมอื่น ๆ และผลรวมของสินค้า
ทุนท่จี ัดซ้ือมาทั้งหมดโดยแต่ละอุตสาหกรรมท่องเท่ียวและอุตสาหกรรมอ่นื ๆ

หนา้ ที่ 2-10

รายงานการจดั ทาบัญชีประชาชาตดิ า้ นการท่องเที่ยวฉบบั สมบรู ณ์ (Final Report)Table 8
โครงการพฒั นาระบบและจดั ทาบญั ชีประชาชาติด้านการท่องเทยี่ ว (Tourism Satellite Account : TSA)Tourism gross fixed capital formation of tourism industries and other industries
ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2560
สานกั งานปลัดกระทรวงการท่องเท่ียวและกีฬาTourism Industries

หนา้ ที่ 2-11 1- 2- 3- 4- 5- 6- 7- 8- 9- 10- 11- 12- Tourism
gross fixed
Travel Retail Other capital
industries formation
Products Accommo Food and Railway Road Water Air Transport agencies Cultural Sports trade of Country- Total (8.15) =
dation for beverage passenger passenger passenger passenger equipmen and other industry and country- specific (8.13) +
visitors serving transport transport transport transport t rental reservatio recreation specific tourism
industry n services al industry tourism industries (8.14)
characteri
industry
stic goods

(8.1) (8.2) (8.3) (8.4) (8.5) (8.6) (8.7) (8.8) (8.9) (8.10) (8.11) (8.12) (8.13) (8.14)

I. Tourism specific fixed assets

1. Accommodation for visitors

1.1 Hotels and other accommodation facilities for visitors

1.2 Vacation homes under full ownership

1.3 Vacation homes under other forms of ownership

2. Other non-residential buildings and structures proper to tourism industries

2.1 Restaurants and similar buildings for food and beverage serving services

2.2 Buildings and infrastructure for the long distance transport of passengers

2.3 Building for cultural and similar services mainly for use by visitors

2.4 facilities for sport, recreation and entertainment

2.5 Other facilities and structures

3. Passenger transport equipment for tourism purposes

3.1 Land (including road and rail)

3.2 Sea

3.3 Air

4. Other machinery and equipment specialized for the production of tourism

characteristic products

5. Improvement of land used for tourism purposes

II. Investment by the tourism industries in other non tourism specific produced assets

Total (I. + II.)

รายงานการจดั ทาบญั ชีประชาชาตดิ ้านการทอ่ งเท่ยี วฉบบั สมบรู ณ์ (Final Report)
โครงการพัฒนาระบบและจัดทาบญั ชปี ระชาชาตดิ า้ นการทอ่ งเท่ียว (Tourism Satellite Account : TSA)
ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2560

สานกั งานปลัดกระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา

 ตารางท่ี 9 การใช้จ่ายหรือการบริโภคของภาครัฐเพื่อการจัดการบริการสาธารณะเพ่ือ
การท่องเท่ียวแยกตามผลิตภัณฑ์และระดับของภาครัฐ (Tourism collective consumption by
products and levels of government) แสดงรายการการบริการท่ีไม่ได้ผ่านตลาด ซ่ึงเป็นบริการ
สาธารณะเพ่ือการท่องเที่ยว การผลิตวัดได้จากต้นทุนการผลิตรวมท้ังค่าเสื่อมราคาของการใช้ทุน
(การบริโภคทนุ ถาวร) ซึ่งเป็นองค์ประกอบหนงึ่ ในต้นทุนน้ี

Table 9
Tourism collective consumption by products and levels of government

Products National Levels of government Local Tourism collective consumption
(9.1) (9.3) (9.4) = (9.1) + (9.2) +(9.3)
85561 Tourism promotion services Regional
85562 Visitor information services (9.2)
91135 Administrative services related to the distributive and
catering trades, hotels and restaurants
91136 Public administrative services related to tourism affairs
Part of:
83700 Market research and public opinion polling services
91260 Police and fire protection services
92219 Other education and training services, n.e.c.
92920 Educational support services

Total

 ตารางท่ี 10 ตัวช้ีวัดท่ีไม่ใช่ทางการเงิน (Non-monetary indicators) แสดงตัวชี้วัด
เชิงปริมาณที่มีความสัมพันธ์กับตารางก่อนหน้า และมีความสาคัญต่อการตีความข้อมูลทางการเงิน
ต่าง ๆ ตัวช้ีวัดนี้รวมถึงจานวนเท่ียวของการเดินทาง แยกตามรูปแบบของการท่องเที่ยว ประเภท
ของผู้เยยี่ มเยือน ชว่ งระยะเวลาของการค้างแรม อีกทัง้ ตวั ช้ีวัดทางกายภาพที่เกยี่ วกบั รูปแบบของที่พัก
อาศัย รูปแบบการเดินทางเข้าประเทศของผู้เย่ียมเยือนที่ไม่ได้มีถิ่นพานักอาศัยในประเทศน้ัน รวมทั้ง
จานวนและขนาดของธรุ กิจหรอื กจิ การท่ีเป็นสว่ นหนง่ึ ของอุตสาหกรรมท่องเทยี่ ว

Table 10

Non-monetary indicators

a. Number of trips and overnights by forms of tourism and classes of visitors

Inbound tourism Domestic tourism Outbound tourism
Tourists Excursionists Visitors Tourists Excursionists Visitors Tourists Excursionists Visitors
(overnight (Same-day (overnight (Same-day (overnight (Same-day
Visitors) Visitors) Visitors) Visitors) Visitors) Visitors)

Number of trips
Number of overnights

หนา้ ท่ี 2-12

รายงานการจดั ทาบัญชปี ระชาชาติดา้ นการท่องเทีย่ วฉบบั สมบรู ณ์ (Final Report)
โครงการพัฒนาระบบและจัดทาบญั ชีประชาชาติดา้ นการทอ่ งเท่ียว (Tourism Satellite Account : TSA)
ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2560

สานกั งานปลัดกระทรวงการท่องเทย่ี วและกฬี า

Table 10 (Continued)
Non-monetary indicators

b. Inbound tourism: number of arrivals and overnights by modes of transport

Number of arrivals Number of overnights

1. Air
1.1 Scheduled flights
1.2 Unscheduled flights
1.3 Private aircraft
1.4 Other modes of air transport

2. Waterway
2.1 Passenger line and ferry
2.2 Cruise ship
2.3 Yacht
2.4 Other modes of water transport

3. Land
3.1 Railway
3.2 Motor coach or bus and other public road transportation
(i) Taxis, limousines and rental private motor vehicle with driver
(ii) Rental of man or animal drawn vehicle
3.4 Owned private vehicle (with capacity up to 8 persons)
3.5 Vehicle rental without operator (up to 8 persons)
3.6 Other modes of land transport (horseback, bicycle, motorcycles, etc.)
3.7 On foot
Total

Table 10 (continued)
Non-monetary indicators

c. Number of establishments and capacity by types of accommodation

Accommodation for visitors in ISIC 55 Real estate activities in ISIC 68

Short-term Camping grouns, Other Real estate activities Real estate activities

accommodation activities recreational vehicle parks accommodation with own or leased on a fee or

and trailer parks property contract basis

Number of establishments
Capacity (rooms)
Capacity (beds)
Capacity utilization (rooms)
Capacity utilization (beds)

หน้าที่ 2-13

รายงานการจดั ทาบญั ชปี ระชาชาตดิ ้านการท่องเทย่ี วฉบบั สมบรู ณ์ (Final Report)
โครงการพัฒนาระบบและจัดทาบญั ชีประชาชาติดา้ นการทอ่ งเทีย่ ว (Tourism Satellite Account : TSA)
ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2560

สานักงานปลดั กระทรวงการท่องเที่ยวและกฬี า

Table 10 (continued)
Non-monetary indicators

d. Number of establishments in tourism industries classified according to average number of jobs

Tourism industries 1-4 5-9 10-19 20-49 50-99 100-249 250-499 500-999 > 1,000 Total

1 - Accommodation for visitors

2 - Food and beverage serving industry

3 - Railway passenger transport

4 - Road passenger transport

5 - Water passenger transport

6 - Air passenger transport

7 - Transport equipment rental

8 - Travel agencies and other reservation services industry

9 - Cultural industry

10 - Sports and recreational industry

11 - Retail trade of country-specific tourism characteristic goods

12 - Country-specific tourism industries

Total

1.3 การกาหนดนยิ ามและขอบเขตของสาขาการผลติ ในอตุ สาหกรรมการท่องเที่ยว

ความสาคัญของบัญชีประชาชาติด้านการท่องเที่ยว คือ การวัดขนาดเศรษฐกิจของ
สาขาการทอ่ งเที่ยวและสามารถเปรยี บเทยี บกับสาขาเศรษฐกิจอนื่ ของประเทศได้ รวมทั้งเปรียบเทียบ
กับประเทศอื่นๆ ได้อย่างมีมาตรฐานที่เป็นสากล ดังน้ันการกาหนดสาขาการผลิตของตารางบัญชี
ประชาชาติด้านการท่องเ ที่ยวของปร ะเ ทศไทยจึงได้ อ้ างอิงการ กาหนดสาขาก ารผลิตต าม กร อบ
คาแนะนาในการจัดทาบัญชีประชาชาติด้านการท่องเท่ียว (TSA: RMF 2008) ซ่ึงแบ่งออกเป็น
12 สาขา ท้ังการจาแนกสาขาตามประเภทของผลิตภัณฑ์ (Products) และสาขาตามประเภทของ
กิจกรรม (Activities)

ตารางที่ 2-2 การจาแนกประเภทของผลติ ภัณฑ์และกิจกรรมด้านการท่องเทย่ี ว

Products Activities

1. Accommodation services for visitors 1. Accommodation for visitors

2. Food and beverage serving services 2. Food and beverage serving activities

3. Railway passenger transport services 3. Railway passenger transport

4. Road passenger transport services 4. Road passenger transport

5. Water passenger transport services 5. Water passenger transport

6. Air passenger transport services 6. Air passenger transport

7. Transport equipment rental services 7. Transport equipment rental

8. Travel agencies and other reservation 8. Travel agencies and other reservation

services services activities

9. Cultural services 9. Cultural activities

10. Sports and recreational services 10. Sports and recreational activities

หนา้ ที่ 2-14

รายงานการจดั ทาบัญชีประชาชาติด้านการทอ่ งเที่ยวฉบบั สมบรู ณ์ (Final Report)
โครงการพฒั นาระบบและจัดทาบญั ชปี ระชาชาตดิ า้ นการท่องเที่ยว (Tourism Satellite Account : TSA)
ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2560

สานักงานปลดั กระทรวงการท่องเท่ียวและกฬี า

ตารางท่ี 2-2 การจาแนกประเภทของผลติ ภัณฑแ์ ละกิจกรรมดา้ นการท่องเท่ยี ว (ต่อ)

Products Activities

11. Country specific tourism characteristic 11. Retail trade of country specific

goods tourism characteristic goods

12. Country specific tourism characteristic 12. Other country specific tourism

services characteristic activities

นอกจากน้ี ในการกาหนดองค์ประกอบของสาขาท้ังสองส่วนข้างต้น คือ ผลิตภัณฑ์และ
กิจกรรมยังสามารถเทียบเคียงหรืออ้างอิงกับการจาแนกสาขาการผลิตของตารางปัจจัยการผลิตและ
ผลผลิตด้านการท่องเท่ียวของประเทศไทย (Thailand Input-Output Table, I/O) โดยจาแนก
กิจกรรมด้านการท่องเที่ยวจากจานวน 12 กิจกรรม ให้เป็นจานวน 32 กิจกรรม เพื่อประโยชน์ในการ

วิเคราะห์ผลกระทบและการเปรียบเทียบผลที่ได้กับภาคการผลิตอ่ืน ๆ ในระบบเศรษฐกิจ ซ่ึงมี
รายละเอียดของการจาแนกกจิ กรรมดังน้ี

ตารางที่ 2-3 การจาแนกรายละเอยี ดสาขาการผลิตด้านการทอ่ งเท่ยี วของประเทศไทย

กิจกรรม รายละเอียดของแต่ละกจิ กรรมดา้ นการทอ่ งเท่ียว

ด้านการทอ่ งเทยี่ ว ของตารางปจั จัยการผลติ และผลผลติ ด้านการท่องเทย่ี ว

1. Accommodation for visitors

- โรงแรมและรีสอร์ท

- เกสตเ์ ฮา้ ส์

- ทพ่ี กั สัมผัสวัฒนธรรมชนบท

2. Food and beverage serving activities

- ภัตตาคารและรา้ นอาหาร

- การบริการอาหารบนแผงลอยในตลาดและแบบเคลอ่ื นที่

- การบรกิ ารเครอื่ งดื่มเปน็ หลักในรา้ น

- บริการอาหารและเคร่ืองดื่มในรปู แบบอืน่ ๆ

3. Railway passenger transport

- การขนสง่ ผู้โดยสารทางรถไฟ

4. Road passenger transport

- การขนสง่ ผูโ้ ดยสารด้วยรถโดยสารประจาทางระหว่างจังหวัด

- การขนส่งผ้โู ดยสารด้วยรถโดยสารประจาทางในเขตเมืองและชนบท
- การขนสง่ ผโู้ ดยสารด้วยรถโดยสารไมป่ ระจาทาง

- การขนสง่ ผู้โดยสารดว้ ยรถยนต์

หน้าที่ 2-15

รายงานการจดั ทาบัญชีประชาชาติดา้ นการท่องเท่ียวฉบับสมบรู ณ์ (Final Report)
โครงการพฒั นาระบบและจดั ทาบญั ชีประชาชาตดิ า้ นการทอ่ งเท่ียว (Tourism Satellite Account : TSA)
ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2560

สานักงานปลัดกระทรวงการท่องเท่ยี วและกฬี า

ตารางที่ 2-3 การจาแนกรายละเอียดสาขาการผลติ ดา้ นการทอ่ งเทย่ี วของประเทศไทย (ต่อ)

กจิ กรรม รายละเอยี ดของแต่ละกิจกรรมดา้ นการทอ่ งเท่ียว

ด้านการท่องเที่ยว ของตารางปจั จัยการผลติ และผลผลิตดา้ นการท่องเที่ยว

5. Water passenger transport

- การขนสง่ ผโู้ ดยสารทางทะเลและชายฝ่งั

6. Air passenger transport

- การขนสง่ ทางอากาศ

7. Transport equipment rental

- การเชา่ รถยนต์และจักรยานยนต์โดยไม่มคี นควบคุม

8. Travel agencies and other reservation services activities

- ตวั แทนบรษิ ทั นาเที่ยว

9. Cultural activities

- การแสดงการละเล่นพนื้ บ้าน ศลิ ปวฒั นธรรม และสวนสตั ว์
- พพิ ธิ ภัณฑ์สถาน และสถานท่ีทางประวตั ิศาสตร์
- อุทยานแหง่ ชาติ และสวนฤกษศาสตร์

10. Sports and recreational activities

- กจิ กรรมออกกาลังกายเพ่ือการผ่อนคลายทงั้ ร่างกายและจติ ใจ
- สปาและการนวด
- สนามกอล์ฟ

- กจิ กรรมผจญภัย
- สวนสนกุ
- กจิ กรรมนันทนาการอื่นๆ

- กิจกรรมดา้ นกีฬา
- การเช่าอปุ กรณ์ด้านการท่องเทย่ี วอืน่ ๆ

11. Retail trade of country specific tourism characteristic goods

- การขายสินคา้ เพื่อการทอ่ งเท่ียว

12. Other country specific tourism characteristic activities

- การจัดประชุมและแสดงสนิ ค้า
- การใหบ้ ริการด้านสุขภาพ

- การใหบ้ ริการฝึกอบรมและเรียนรวู้ ฒั นธรรม

- การให้บรกิ ารสว่ นบคุ คลอน่ื ๆ ทเี่ กยี่ วกบั การท่องเทย่ี ว เชน่
ซกั อบรดี เสรมิ สวย อาบอบนวด

นอกจากกิจกรรมดังกล่าวข้างต้น ยังมีกิจกรรมนอกภาคการท่องเที่ยว ซึ่งก็คือการผลิตท่ี
เหลอื ท้งั หมดในระบบเศรษฐกจิ ดังน้ี

หน้าท่ี 2-16

รายงานการจดั ทาบัญชีประชาชาติด้านการท่องเท่ียวฉบับสมบรู ณ์ (Final Report)
โครงการพัฒนาระบบและจัดทาบญั ชปี ระชาชาตดิ ้านการท่องเทยี่ ว (Tourism Satellite Account : TSA)
ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2560
สานักงานปลดั กระทรวงการท่องเทยี่ วและกีฬา

ตารางท่ี 2-4 กิจกรรมนอกภาคการทอ่ งเทยี่ ว

รายละเอียดกจิ กรรมทางเศรษฐกจิ นอกภาคการทอ่ งเท่ียว
เกษตรกรรม การลา่ สตั ว์ และการป่าไม้

การทาเหมืองแรแ่ ละเหมืองหนิ

การผลิต

การไฟฟ้า ก๊าซ และการประปา

การก่อสร้าง

การขายสง่ - ปลีก การซ่อมแซมยานยนตแ์ ละของใชส้ ว่ น

กิจกรรมด้านการเงนิ และบรกิ ารธรุ กิจ

กจิ กรรมบริการอ่นื ๆ ซง่ึ มไิ ดจ้ ดั ประเภทไว้ที่อน่ื

สาหรับการจาแนกสาขาของหน่วยเศรษฐกิจที่ไม่ใช่หน่วยการผลิต แต่เป็นหน่วยเศรษฐกิจ
ทีม่ คี วามเกย่ี วขอ้ งกบั การหมนุ เวียนของสินคา้ และบรกิ ารในระบบเศรษฐกิจ สามารถจาแนกได้ ดงั น้ี

พิจารณาทางด้านอุปสงค์ หมายถึง หน่วยเศรษฐกิจท่ีเป็นผู้บริโภคข้ันสุดท้าย (Final
Demand Sectors) ประกอบด้วย การอุปโภคบริโภคของครัวเรือน (Private Consumption
Expenditure : PCE) ก า ร ซื้ อ สิ น ค้ า แ ล ะ บ ริ ก า ร ข อ ง รั ฐ บ า ล (Government Consumption
Expenditure : GCE) การสะสมทุน (Gross Fixed Capital Formation : GFCF) ส่วนเปล่ียนแปลง
สินค้าคงเหลือ (Change in Stock : STK) การส่งออก (Export : EXP) และการส่งออกพิเศษ
(Special Export : SP-EXP)

พิจารณาทางด้านอุปทาน หมายถึง หน่วยเศรษฐกิจที่เป็นมูลค่าเพิ่มของการผลิต ได้แก่
ค่าตอบแทนแรงงาน (Wages and Salaries) ส่วนเกินจากการประกอบการ (Operating Surplus)
ค่าเสอื่ มราคา (Depreciation) ภาษที างอ้อมสทุ ธิ (Indirect Taxes minus Subsidies)

2. แนวความคดิ และทฤษฎีทเ่ี ก่ยี วขอ้ งกับตารางปจั จยั การผลิตและผลผลติ

แบบจาลองวิเคราะห์ปัจจัยการผลิตและผลผลิต (I/O) เป็นแบบจาลองประเภทโครงสร้าง
(Structural Model) โดยแสดงโครงสรา้ งการใช้ปัจจัยการผลิตต่อผลผลิต รวมถงึ การไดม้ าและการใช้
ไปของสินค้าและบริการ ท้ังที่ใช้ไปเพื่อเป็นปัจจัยการผลิตขั้นกลาง (Intermediate inputs) สาหรับ
ผลิตสินค้าต่อเนื่อง และใช้ไปเพ่ือเป็นสินค้าอุปโภคและบริโภคข้ันสุดท้าย (Final consumption)
การนาทฤษฎีการผลิตไปประยุกต์ใช้กับแบบจาลอง I/O จะต้องจัดทาสมการแสดงพฤติกรรมของ
หน่วยการผลิต (Firms หรือ Activities ของการผลิต) โดยสมการดังกล่าวเรียกว่า ฟังก์ชันการผลิต
(Production function) ซึ่งได้นาเอาความสมั พันธก์ ารผลิตระหว่างปัจจัยการผลิตท่ีใช้ไปและผลผลิต
ที่ได้มา จัดอยู่ในรูปตารางหรือระบบสมการ จากฟังก์ชันการผลิตหน่ึง ๆ จะบอกให้รู้ถึงจานวนหน่วย

หนา้ ที่ 2-17

รายงานการจดั ทาบัญชีประชาชาตดิ ้านการท่องเทยี่ วฉบับสมบรู ณ์ (Final Report)
โครงการพัฒนาระบบและจัดทาบญั ชีประชาชาติดา้ นการทอ่ งเทยี่ ว (Tourism Satellite Account : TSA)
ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2560

สานักงานปลัดกระทรวงการทอ่ งเทยี่ วและกีฬา

ท่ีต่าสุดของปัจจัยการผลิตที่จาเป็นต้องใช้ในการผลิตเพ่ือให้ได้ผลผลิตแต่ละจานวน (Cost
minimization) หรืออีกนัยหนึ่งฟังก์ชันการผลิตจะบอกให้รู้ถึงจานวนสูงสุดของผลผลิตที่สามารถ
ผลิตได้จากการใช้ปัจจัยการผลิตจานวนใดจานวนหน่ึงภายใต้เทคนิคการผลิตที่เป็นอยู่ขณะน้ัน
(Output maximization)

หากการผลิตสินค้าดังกล่าวมีการใช้ปัจจัยการผลิตท้ังที่เป็นปัจจัยการผลิตข้ันต้นและปัจจัย
การผลิตขน้ั กลาง เราสามารถใข้ตวั แปร X แทนปจั จัยการผลิตดงั กล่าวในสมการการผลติ ได้ ดงั นี้

= ( 1 , 2 , 3 , … , ) j=1, 2, 3, .., m (1)

โดยท่ี , และ คือ ผลผลติ เทคโนโลยกี ารผลิต และปัจจยั การผลติ
สาขาการผลติ ท่ี j ดังที่กลา่ วไว้แล้วขา้ งตน้

อย่างไรก็ดี ในกรณีของการวิเคราะห์โดยใช้ทฤษฎีปัจจัยการผลิตและผลผลิต (Input
Output Analysis) ความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยการผลิตและผลผลิต หรือ ฟังก์ชันการผลิตท่ีไม่มี
การทดแทนกันระหว่างปัจจัยการผลิต โดยผู้ผลิตจะทาการผลิตสินค้าและบริการออกสู่ตลาดด้วยวิธี
ต้นทุนต่าสุด (Cost minimization) โดยใช้สัดส่วนปัจจัยการผลิตแต่ละประเภทต่อผลผลิตในอัตรา
ทีค่ งท่ี (Fixed proportion)

= ⁡( 1 , 2 , 3 , … , ) (2)

1 2 3

โดยท่ีกาหนดให้ 1 , 2 , 3 , … , แทนสัดส่วนผลตอบแทนปัจจัยการผลิต

ของแต่ละปัจจัย(Fixed proportion technology)โดยค่า  ใดๆ จะเป็นค่าคงที่ของสัดส่วน

ค่าสัมประสิทธ์ิปัจจัยการผลิต และสัญญาลักษณ์ min ในสมการ คือ การระบุให้อัตราส่วน 1 ,

1

2 , 3 ,…, ⁡นั้นต่าท่ีสุดเมื่อนามาผลิตสินค้าและบริการให้ได้จานวน หน่วย หรือทาการ
2
3

ผลติ ในตน้ ทุนทีต่ ่าทสี่ ดุ

แผนภูมิที่ 2-1 รูปแบบสมการการผลติ แบบ Leontief หรือ Fixed proportion

X2

1′′′
1′′
1′

X1

หน้าท่ี 2-18

รายงานการจดั ทาบัญชปี ระชาชาตดิ ้านการทอ่ งเที่ยวฉบบั สมบรู ณ์ (Final Report)
โครงการพัฒนาระบบและจดั ทาบญั ชีประชาชาติดา้ นการทอ่ งเทีย่ ว (Tourism Satellite Account : TSA)
ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2560
สานกั งานปลัดกระทรวงการท่องเทยี่ วและกีฬา

แบบจาลองวิเคราะห์ปัจจัยการผลิตและผลผลิต (Leontief Input-Output Model : I/O)
มีลักษณะเป็นฟังก์ชันการผลิตซึ่งมีสัดส่วนการใช้ปัจจัยการผลิตต่อผลผลิตที่คงที่ โดยแบบจาลอง
วิเคราะห์ปัจจัยการผลิตและผลผลิตเป็นการวิเคราะห์เก่ียวกับปัญหาการผลิตของอุตสาหกรรม
การผลิตว่า จะทาการผลิตสินค้าเป็นจานวนเท่าใดให้เพียงพอกับความต้องการสินค้าชนิดนั้น ๆ
นอกจากน้ี สินค้าท่ีผลิตแต่ละชนิดจาเป็นต้องพ่ึงพาสินค้าที่ผลิตจากอุตสาหกรรมอ่ืน ๆ และสินค้า
ท่ีผลิตจากอุตสาหกรรมของตนเอง และต้องคานึงถึงการนาสินค้าท่ีผลิตได้ใช้ไปเพื่อสนองต่ออุปสงค์
ข้นั สุดทา้ ย (Final demand) ไดด้ ว้ ย

การวิเคราะห์ I/O ดังกล่าวสามารถนาไปใช้ประโยชน์ด้านการวางแผนการผลิต โดยจะเปน็
ดุลยภาพเฉพาะในตลาดผลผลิต (Goods market Equilibrium) หรือเป็นดุลยภาพบางส่วน (Partial
equilibrium) ท่ีมีความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยการผลิต (Input) และผลผลิต (Output) เป็นแบบ
สัดส่วนท่ีคงที่ ซ่ึงแตกต่างจากการวิเคราะห์ดุลยภาพทั่วไป (General equilibrium) ท่ีจะต้อง
กาหนดให้เกิดดุลยภาพตลาดอ่ืน ๆ เช่น ตลาดแรงงาน และอาจขยายแบบจาลองเช่ือมโยงไปถึง
ตลาดการเงินได้ด้วย โดยจะต้องจัดระบบสมการให้มีการเชื่อมโยงและเกิดดุลภาพพร้อม ๆ กัน
ในทุกตลาด (General equilibrium) เปน็ ต้น

สมมติฐานของแบบจาลองวิเคราะห์ปจั จยั การผลติ และผลผลติ มีดงั นี้

1) Homogeneity : อุตสาหกรรมแตล่ ะอตุ สาหกรรมผลิตสินค้าเพียงอย่างเดียวที่มีลักษณะ
เหมือนกัน (Homogeneous product) ถ้าอุตสาหกรรมใดผลิตสินค้ามากกว่า 1 ชนิดแล้ว จะต้อง
แยกออกเปน็ หลายอุตสาหกรรม

2) Fixed technologies : อัตราส่วนของปัจจัยการผลิตต่อผลผลิตคงท่ี กาหนดอยู่ในรูป
ค่าสัมประสิทธิ์เทคนิคการผลิต (Technical coefficient) ซ่ึงถือว่าไม่มีการเปล่ียนแปลงในระดับ
เทคโนโลยกี ารผลติ

3) No substitution possibility : ปัจจัยการผลิตไม่สามารถทดแทนกันได้แม้ราคาปัจจัย
จะเปลีย่ นแปลงไป และไมเ่ กดิ การประหยดั ต่อขนาด (Diseconomies of scale) โดยการใชป้ ัจจยั การ
ผลิตเป็นจานวนที่มาก จะไม่ส่งผลให้ราคาผลผลิตลดลง ซ่ึงจะทาให้ผู้ใช้ปัจจัยหันไปใช้ปัจจัย
ชนิดอน่ื ทร่ี าคาเปรียบเทียบต่ากว่า

นอกจากจะใช้แบบจาลอง I/O ในการวิเคราะห์ระดับการผลิตในแต่ละอุตสาหกรรม และ
กาหนดความต้องการปัจจัยการผลิตขั้นต้น (Primary inputs) ได้แก่ ปัจจัยแรงงาน และปัจจัยทุน
หรือเรียกว่า “มลู ค่าเพม่ิ ” แล้ว สนิ คา้ ชนดิ นั้นยงั ต้องถูกจาหน่ายให้กับสาขาการผลิตอนื่ ๆ เพื่อใช้เป็น
ปัจจัยในการผลิตสินค้าต่อเน่ือง นอกจากน้ี ยังจาหน่ายสินค้าท่ีผลิตได้ให้แก่ภาคครัวเรือน รัฐบาล
ธุรกิจเอกชน ส่งออก รวมถึงการเก็บไว้เป็นสินค้าคงคลัง โดยกาหนดให้อยู่ในรูปของ การอุปโภค
บรโิ ภคเอกชน (C) การลงทนุ (I) การอุปโภคบริโภครัฐบาล (G) และการส่งออก (X) โดยสามารถแสดง
เปน็ รูปตารางความสมั พนั ธไ์ ด้ ดังนี้

หน้าที่ 2-19

รายงานการจดั ทาบัญชปี ระชาชาตดิ ้านการทอ่ งเทยี่ วฉบบั สมบรู ณ์ (Final Report)
โครงการพฒั นาระบบและจัดทาบญั ชปี ระชาชาตดิ า้ นการทอ่ งเทยี่ ว (Tourism Satellite Account : TSA)
ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2560
สานกั งานปลัดกระทรวงการทอ่ งเที่ยวและกีฬา

แผนภูมิท่ี 2-2 ตารางแสดงความสมั พนั ธข์ องโครงสร้างการผลิตและการกระจายผลผลติ

การกระจายผลผลิต

ความต้องการสินค้าและบริการ ความตอ้ งการสนิ ค้าและ มูลค่าผลผลิตรวม

ขั้นกลางเพ่ือใช้ในการผลิต (xij) บรกิ ารขนั้ สดุ ท้าย (Fi) (Xi)

สนิ คา้ และบรกิ ารขน้ั x11 x12 x13……….x1n f1 x1
กลางที่ใชใ้ นการผลติ x21 x22 x23………. x2n f2 x2
: : : ………… : : :
(xij) xn3……….xnn
xn1 xn2 fn xn

ค่าตอบแทนปจั จยั การ

ผลติ ขนั้ ต้นหรอื v1 v2 v3…………vn
มลู คา่ เพิ่มรวม (Vj)

มูลคา่ ผลผลิตรวม x1 x2 x3…………xn
(Xj)

ในแผนภูมิที่ 2-2 เป็นการจาลองแสดงให้เห็นถึง ปริมาณการจาหน่ายสินค้าและบริการ
ของแต่ละสาขาการผลิตเพ่ือสนองต่อความต้องการขั้นสุดท้าย (Final demand) โดยตรงของสาขา
การผลิตน้ัน ๆ และการจาหน่ายให้สาขาการผลิตด้วยกันเองเพ่ือผลิตสินค้าและบริการต่อเน่ือง
(Intermediate demand) เพ่ือผลิตสินค้าให้สนองความต้องการขั้นสุดท้ายในที่สุด ในตารางปัจจัย
การผลิตและผลผลิต สาขาการผลิตจะถูกเรียงลาดับไว้ในแนวตั้ง (Column) ส่วนสินค้าที่ผลิต
จะเรียงลาดับไว้ในแนวนอน (Row) อย่างไรก็ดี เน่ืองจากมีข้อสมมุติฐาน Homogeneity ของตาราง
ปัจจัยการผลิตและผลผลิตท้ังแนวตั้งและแนวนอน จึงมีความหมายเดียวกัน โดยสินค้า (Products)
และกิจกรรม (Activities) ก็จะเป็นอันเดียวกัน ดังน้ัน ในตารางปัจจัยการผลิตและผลผลิตส่วน
ของการเชื่อมโยงปัจจัยการผลิต (Inter-industry) จึงเป็นแบบสี่เหลี่ยมจัตุรัส (Square matrix)
ซึ่งต่างจากตารางอุปสงค์และอุปทาน (Supply and Use Table) ซึ่งไม่เป็น Homogeneity
โดยกิจกรรมเดยี วอาจผลิตไดห้ ลายสินคา้ และสินค้าเดยี วอาจผลิตไดจ้ ากหลายกิจกรรม รูปแบบตาราง
จึงเปน็ แบบสี่เหลย่ี มผืนผา้ (Rectangular matrix)

ในตารางปัจจัยการผลิตและผลผลิต แนวนอน (Row) แต่ละแถวแสดงถึงมูลค่าการจาหน่าย
สินค้าและบริการท้ังหมดท่ีผลิตจากสาขาการผลิตนั้น โดยส่วนหน่ึงจาหน่ายให้แก่สาขาการผลิตของ
ตนเอง และอกี ส่วนจาหน่ายใหส้ าขาการผลติ อ่ืน ๆ เพ่ือใชเ้ ป็นปัจจยั การผลติ ข้นั กลาง และสว่ นที่เหลือ
จาหน่ายให้แก่การบริโภคข้นั สุดทา้ ย ดังที่กลา่ วไวแ้ ล้วข้างตน้

ในแนวตั้ง (Column) แต่ละแถวจะแสดงถึงมูลค่าการใช้ปัจจัยการผลิตทั้งหมดของแต่ละ
สาขาการผลิต เพื่อใช้ในการผลิตสินค้าออกสู่ตลาด ประกอบด้วย ปัจจัยการผลิตท่ีได้จากสินค้า
และบริการที่ผลิตข้ึนภายในสาขาการผลิตน้ันเอง และปัจจัยการผลิตท่ีเป็นสินค้าและบริการท่ีผลิต

หนา้ ที่ 2-20

รายงานการจดั ทาบญั ชีประชาชาตดิ า้ นการทอ่ งเท่ียวฉบบั สมบรู ณ์ (Final Report)
โครงการพฒั นาระบบและจัดทาบญั ชปี ระชาชาตดิ ้านการท่องเทีย่ ว (Tourism Satellite Account : TSA)
ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2560
สานักงานปลัดกระทรวงการท่องเท่ียวและกีฬา

จากสาขาการผลิตอ่ืน ๆ นอกจากนี้ ยังใช้ปัจจัยการผลิตข้ันต้น (Primary input) ซึ่งเป็นปัจจัย
การผลิตท่ีมิได้ถูกผลิตข้ึนมาโดยสาขาการผลิตใดๆ ในระบบเศรษฐกิจ (เป็น Exogenous)
ประกอบด้วย แรงงาน ทุน และรายการอ่ืน ๆ ท่ีถือเป็นมูลค่าเพ่ิม เช่น ค่าเสื่อมราคา ภาษีทางอ้อม
สทุ ธิ และส่วนเกนิ ผปู้ ระกอบการ

ด้านการกระจายสินค้า เม่ือรวมรายการสินค้านาเข้ามาบันทึกในตารางแล้ว ตารางปัจจัย
การผลิตและผลผลิตจะแสดงดุลยภาพท่ี Demand เท่ากับ Supply ของสินค้าในระบบเศรษฐกิจ
ขณะเดียวกันในด้านโครงสร้างการผลิต จะเป็นการแสดงความสัมพันธ์ของปัจจัยการผลิต (Input)
เท่ากับผลผลิต (Output) ซึ่งสามารถนาไปใช้เป็นเงื่อนไขดุลยภาพหลัก (Main closures)
ในแบบจาลองตารางปัจจัยการผลิต จากความสัมพันธ์ด้านการกระจายผลผลิต สามารถจัดให้อยู่
ในรูปสมการพีชคณิตไดด้ งั น้ี

จากแบบจาลองข้างบนนสี้ ามารถท่จี ะอธิบายในรปู ของพีชคณิต (Algebra) ได้ดงั นี้

ด้านแนวนอน (Row) จะแสดงถงึ การกระจายผลผลติ ของสาขาอตุ สาหกรรม i โดยสมมติให้
มี n สาขาการผลิตคอื

n (1)

 X ij  Fi  X i i  1,2,...,n

j 1

โดยที่ X ij = การไหลเวยี นของสินค้าจากอุตสาหกรรม i เพ่ือการผลติ สินค้า
ในอตุ สาหกรรม j
= มูลคา่ ผลผลติ ของอตุ สาหกรรม i
Xi = อปุ สงคข์ นั้ สดุ ทา้ ยท่ีมตี ่อสินคา้ ของอุตสาหกรรม i

Fi

ในทานองเดียวกันทางด้านแนวต้ังจะแสดงถึงโครงสร้างค่าใช้จ่าย (หรือต้นทุน) ในการผลิต
สินคา้ ของอุตสาหกรรม j คือ

n (2)

 X ij  V j  X j  j  1,2,...,n

i 1

โดยท่ี Vj = มูลค่าเพ่ิมของสาขาการผลติ j

สมมติให้การใช้ปัจจัยการผลิต (Input) เป็นสัดส่วนโดยตรงกับมูลค่าผลผลิต (Output) จะ
ได้สมการดังนคี้ ือ

X ij  Aij  X j (3)

หรือ

หนา้ ท่ี 2-21

รายงานการจดั ทาบัญชีประชาชาติดา้ นการทอ่ งเทีย่ วฉบบั สมบรู ณ์ (Final Report)
โครงการพัฒนาระบบและจัดทาบญั ชีประชาชาตดิ ้านการทอ่ งเท่ียว (Tourism Satellite Account : TSA)
ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2560

สานักงานปลัดกระทรวงการท่องเที่ยวและกฬี า

Aij  X ij (4)
Xj

โดยที่ Aij จะเรียกว่า ค่าสัมประสิทธป์ิ ัจจัยการผลิต (Input or Technical
Coefficients) ซึ่งหมายถงึ สดั สว่ นการใช้ปัจจยั การผลติ จากอตุ สาหกรรม i เพอ่ื การผลติ สินคา้ ใน
อตุ สาหกรรม j

จากความสมั พันธท์ ี่แสดงข้างบนนี้สามารถอธิบายในรูปเมทริกซ์ (Matrix Form) ไดด้ งั นี้

X  AX  F (5)
(6)
หรือ
X  I  A 1  F

X1   f1 
   
 X 2   f 2 

โดยที่  .  , . 
X   F  . 
.  
. 
 . 
 X n  
 fn 

a11 a12 ... a1n 
a21 a22 ... 
a2 n 

A   . . aij . . .
 . . ... 
 . 

. . . . . .
an1 an2 
... ann 

I  A 1 คือ ค่าของตัวทวีคูณ (Multipliers) ในรูปของเมทริกซ์ซึ่งมีช่ือเรียกหลายชื่อ

ดังต่อไปนี้ Inverse Matrix หรือ Total Requirements Matrix หรือ Leontief Inverse Matrix
ซึ่งต้ังช่ือเพ่ือเป็นเกียรติให้กับ Prof. Wassilly W. Leontief ผู้คิดค้นทฤษฎี Input-Output สาหรับ
Inverse Matrix น้ีนับเป็นหัวใจสาคัญในการใช้วิเคราะห์ผลกระทบทางเศรษฐกิจด้วยตารางปัจจัย
การผลิตและผลผลติ

หนา้ ที่ 2-22

รายงานการจดั ทาบัญชีประชาชาติด้านการท่องเทีย่ วฉบับสมบรู ณ์ (Final Report)
โครงการพฒั นาระบบและจัดทาบญั ชีประชาชาติด้านการท่องเทย่ี ว (Tourism Satellite Account : TSA)
ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2560
สานักงานปลัดกระทรวงการท่องเทย่ี วและกีฬา

3. เขตพฒั นาการท่องเทย่ี ว

กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา ให้ความสาคัญในการพัฒนาการท่องเที่ยวในเชิงพ้ืนที่
โดยการประกาศเขตพัฒนาการท่องเท่ียว 5 เขต ในราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 132 ตอนที่ 22 ก
27 มีนาคม 2558 ว่าด้วยกฎกระทรวงกาหนดเขตพัฒนาการท่องเที่ยวฝั่งทะเลตะวันตก
เขตพฒั นาการท่องเทย่ี วฝง่ั ทะเลตะวนั ออก เขตพัฒนาการทอ่ งเท่ยี วอนั ดามนั เขตพัฒนาการท่องเที่ยว
อารยธรรมลา้ นนา และเขตพัฒนาการท่องเทย่ี วอารยธรรมอสี านใต้ พ.ศ. 2558 ดังน้ี

เขตพัฒนาการท่องเท่ียวอารยธรรมล้านนา ประกอบด้วย จังหวัดเชียงใหม่ เชียงราย
สาพูน ลาปาง และพะเยา โดยมีเป้าหมายหลักในการพัฒนาไปสู่การท่องเท่ียวทางวัฒนธรรม และ
ภูมิปัญญาล้านนาเชิงสร้างสรรค์เช่ือมโยงอนุภาคลุ่มน้าโขง ผ่านมาตรการการยกระดับวัฒนธรรมและ
ภูมิปัญญาล้านนาสู่สินค้าและบริการทางการท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ ให้ความสาคัญกับการพัฒนา
และส่งเสริมเส้นทางการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์และวัฒนธรรม ยกระดับและส่งเสริมการค้าการลงทุน
อุตสาหกรรมการจัดประชุมและนิทรรศการทั้งระดับชาติและระดับนานาชาติ ส่งเสริมการสร้างสรรค์
สินค้า และบริการชุมชน OTOP ให้โดดเด่นและมีคุณค่า พัฒนาเช่ือมโยงสินค้าทางการเกษตร
ผลิตภัณฑ์ชุมชนสู่ภาคอุตสาหกรรมบริการท่องเท่ียว แทนการนาเข้าและบริโภคสินค้า
จากตา่ งประเทศ

เขตพัฒนาการท่องเที่ยวฝ่ังทะเลตะวันตก ประกอบด้วย จังหวัดเพชรบรุ ี ประจวบคีรีขันธ์
ชุมพร และระนอง โดยมีเป้าหมายหลักในการพัฒนาไปสู่การท่องเที่ยวพักผ่อนเพื่อสุขภาพช้ันนา
ของโลก ผ่านมาตรการส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงคุณภาพ เพ่ือรองรับนักท่องเท่ียวกลุ่มครอบครวั และ
ผู้สูงอายุ มีแนวทางการพัฒนา โดยยกระดับเป็นเมืองพักผ่อนเพ่ือสุขภาพระดับสากล ยกระดับ
ขีดความสามารถทางการแข่งขันเพื่อรองรับกลุ่มนักท่องเท่ียวคุณภาพ กาหนดขีดความสามารถ
ในการรองรับนักท่องเท่ียวในพื้นท่ีแหล่งท่องเท่ียวสาคัญ เช่น เขตอุทยาน เกาะ เป็นต้น ส่งเสริม
การสร้างสรรค์สินค้าและบริการชุมซน OTOP ให้โดดเด่นและมีคุณค่า พัฒนาเชื่อมโยงสินค้า
ทางการเกษตร ผลิตภัณฑ์ชุมชนสู่ภาคอุตสาหกรรม บริการท่องเที่ยว แทนการนาเข้าและบริโภค
สินคา้ จากต่างประเทศ

เขตพัฒนาการท่องเที่ยวฝ่ังทะเลตะวันออก ประกอบด้วย จังหวัดชลบุรี ระยอง จันทบุรี
และตราด โดยมีเป้าหมายหลักในการพัฒนาไปสู่การท่องเท่ียวชายทะเลสีสันตะวันออกระดับสากล
ท่ีเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมเชื่อมโยงสู่กัมพูชา และเวียดนาม ผ่านมาตรการสนับสนุนการพัฒนา
เศรษฐกจิ สร้างสรรคด์ ้านการท่องเที่ยวและกีฬา และส่งเสรมิ การท่องเท่ียวให้มีการเติบโตอย่างสมดุล
และย่ังยืน ซ่ึงมีแนวทางการพัฒนา โดยส่งเสริมให้เมืองพัทยาเป็น Tourism & Sport City พัฒนา
คุณภาพแหล่งท่องเท่ียว สินค้าและบริการให้ได้มาตรฐานโดยคานึงถึงชุมชนและส่ิงแวดล้อม พัฒนา
เช่ือมโยงสินค้าทางการเกษตรผลิตภัณฑ์ชุมชนสู่ภาคอุตสาหกรรมบริการท่องเที่ยว แทนการนาเข้า
และบริโภคสนิ ค้าจากตา่ งประเทศ

หน้าท่ี 2-23

รายงานการจดั ทาบัญชปี ระชาชาติดา้ นการทอ่ งเทีย่ วฉบบั สมบรู ณ์ (Final Report)
โครงการพัฒนาระบบและจดั ทาบญั ชีประชาชาตดิ า้ นการท่องเทย่ี ว (Tourism Satellite Account : TSA)
ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2560
สานกั งานปลดั กระทรวงการท่องเทยี่ วและกฬี า

เขตพัฒนาการท่องเท่ียวอันดามัน ประกอบด้วย จังหวัดภูเก็ต กระบี่ พังงา ตรัง และสตูล
โดยมีเป้าหมายหลักในการพัฒนาไปสู่การท่องเท่ียวทางทะเลระดับโลก บนฐานวัฒนธรรมอันดามัน
ผ่านมาตรการส่งเสริมและพัฒนาแหล่งท่องเท่ียวระดับ High-Class มีแนวทางการพัฒนา ได้แก่
พัฒนาขีดความสามารถทางการแข่งขันของการเป็นเมืองท่องเท่ียวทางทะเลและท่าเทียบเรือสาราญ
ที่มีมาตรฐานระดับสากล พัฒนาระบบการบริหารจัดการทรัพยากรและการเพิ่มคุณค่าให้กับ
แหล่งท่องเที่ยวทางทะเล ส่งเสริมการสร้างสรรค์สินค้าและบริการชุมชน OTOP ให้โดดเด่นและ
มีคุณค่า พัฒนาเช่ือมโยงสินค้าทางการเกษตร ผลิตภัณฑ์ชุมชน สู่ภาคอุตสาหกรรมบริการท่องเท่ียว
แทนการนาเข้าและบริโภคสนิ ค้าจากต่างประเทศ

เขตพัฒนาการท่องเที่ยวอารยธรรมอีสานใต้ ประกอบด้วย จังหวัดนครราชสีมา บุรีรัมย์
สุรินทร์ ศรีสะเกษ และอุบลราชธานี โดยมีเป้าหมายหลักในการพัฒนาไปสู่การท่องเท่ียวแห่งวิถีชีวิต
อีสานใต้ร่วมสมัย เช่ือมโยง ลาว กัมพูชา และเวียดนาม ผ่านมาตรการการยกระดับอารยธรรมอีสานใต้
และภูมปิ ญั ญาท้องถ่ิน เพอื่ เพิ่มมูลค่าและคุณค่าทางการท่องเท่ียว มีแนวทางการพัฒนา ไดแ้ ก่ พฒั นา
โครงสร้างพ้ืนฐานเส้นทางท่องเท่ียวเชื่อมโยงแหล่งท่องเที่ยวทางประวัติศาสตร์ และกลุ่มประเทศ
เพ่ือนบ้าน พัฒนาและสร้างสรรค์การท่องเที่ยววิถีชีวิตวัฒนธรรมอีสานใต้ร่วมสมัย ส่งเสริม
การสร้างสรรค์สินค้าและบริการชุมชน OTOP ให้โดดเด่นและมีคุณค่า พัฒนาเชื่อมโยงสินค้า
ทางการเกษตร ผลิตภัณฑ์ชุมชน สู่ภาคอุตสาหกรรมบริการท่องเที่ยว แทนการนาเข้าและบริโภค
สินคา้ จากตา่ งประเทศ

ในปีต่อมาได้มีการประกาศเขตพัฒนาการท่องเที่ยวเพ่ิมอีก 3 เขต โดยมีประกาศใน
ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 133 ตอนท่ี 42 ก 12 พฤษภาคม 2559 ว่าด้วยกฎกระทรวงกาหนดเขต
พัฒนาการท่องเท่ียวมรดกโลกด้านวัฒนธรรม เขตพัฒนาการท่องเท่ียววิถีชีวิตลุ่มแม่น้าโขง และเขต
พัฒนาการทอ่ งเทยี่ ววิถชี วี ิตลมุ่ แมน่ ้าเจา้ พระยาตอนกลาง พ.ศ. 2559 ดงั นี้

เขตพัฒนาการท่องเที่ยวลุ่มแม่น้าเจ้าพระยาตอนกลาง ประกอบด้วย จังหวัดสิงห์บุรี
อ่างทอง พระนครศรีอยุธยา ปทุมธานี และนนทบุรี โดยมุ่งเน้นการพัฒนาและฟ้ืนฟูแหล่งท่องเท่ียว
เชิงประวัตศิ าสตร์ ศลิ ปวัฒนธรรม โดยยังคงอตั ลักษณว์ ิถีชีวติ ชุมชนและภูมปิ ัญญาท้องถนิ่ และพัฒนา
ส่งเสริมเส้นทางการท่องเที่ยวทางน้าในลุ่มแม่น้าเจ้าพระยา ตลอดจนพัฒนาคุณภาพ
สถานประกอบการโรงแรม โฮมสเตย์ ร้านอาหาร และยกระดับบุคลากรในอุตสาหกรรมบริการ
ให้ได้มาตรฐาน

เขตพฒั นาการท่องเท่ียววิถีชีวิตลุ่มแมน่ า้ โขง ประกอบด้วย จงั หวัดเลย หนองคาย นครพนม
มุกดาหาร และบึงกาฬ มุ่งเน้นการพัฒนาเส้นทางการท่องเท่ียวตามลาน้าโขงเชื่อมโยงกับประเทศ
เพ่อื นบ้าน สง่ เสริมเทศกาล กิจกรรม ประเพณที ้องถิ่นให้เป็นเทศกาลระดับสากล และสนบั สนุนกิจกรรม
แข่งขันกีฬาทางน้า รวมถึงปรับปรุงมาตรฐานการอานวยความสะดวกในการตรวจลงตรา (VISA) และ
การผา่ นแดน

หน้าที่ 2-24

รายงานการจดั ทาบัญชีประชาชาติด้านการท่องเที่ยวฉบับสมบรู ณ์ (Final Report)
โครงการพฒั นาระบบและจดั ทาบญั ชีประชาชาตดิ ้านการทอ่ งเทยี่ ว (Tourism Satellite Account : TSA)
ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2560
สานักงานปลดั กระทรวงการทอ่ งเที่ยวและกีฬา

เขตพัฒนาการท่องเที่ยวมรดกโลกด้านวัฒนธรรม ประกอบด้วย จังหวัดสุโขทัย
กาแพงเพชร พิษณุโลก และตาก มุ่งเน้นการฟ้ืนฟูและพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวมรดกโลก เช่น อุทยาน
ประวตั ิศาสตร์สุโขทัย-ศรสี ัชนาลัย-กาแพงเพชร และพัฒนาแหลง่ ท่องเท่ียวเชงิ นิเวศ ตลอดจนเส้นทาง
ท่องเที่ยวเช่ือมโยงทางประวัติศาสตร์ และให้ความสาคัญกับการพัฒนาองค์ความรู้ด้านการบริหาร
จัดการท่องเที่ยวโดยชมุ ชน (CBT)

และล่าสุดได้มีการประกาศเขตพัฒนาการท่องเที่ยวเพ่ิมอีก 1 เขต โดยมีประกาศใน
ราชกิจจานุเบกษา เล่มท่ี 134 ตอนที่ 115 ก 1 พฤศจิกายน 2560 ว่าด้วยกฎกระทรวงกาหนด
เขตพัฒนาการท่องเท่ียวหมู่เกาะทะเลใต้ พ.ศ. 2560 กาหนดให้มีเขตพัฒนาการท่องเท่ียวหมู่เกาะ
ทะเลใต้ ประกอบด้วย เขตพ้ืนท่ีเกาะเต่า เกาะพะงัน เกาะสมุย และหมู่เกาะอ่างทอง จังหวัด
สุราษฎรธ์ านี โดยมีจงั หวดั สุราษฎร์ธานีเป็นศนู ยป์ ฏบิ ัติการของเขตพัฒนาการท่องเทยี่ ว

4. การท่องเทย่ี วโดยชุมชน (Community - Based Tourism)

การทอ่ งเทีย่ วโดยชุมชน (Community - Based Tourism) คอื การท่องเท่ียวท่คี านงึ ถึง
ความยั่งยืนของสิ่งแวดล้อม สังคม และวัฒนธรรม กาหนดทิศทางโดยชุมชน จัดการโดยชุมชน
เพือ่ ชุมชน และชุมชนมีบทบาทเป็นเจา้ ของมีสทิ ธใิ นการจดั การดแู ลเพื่อใหเ้ กิดการเรยี นรแู้ ก่ผมู้ าเยือน

1)ความเปน็ มา

ในช่วงปี พ.ศ.2535 โลกตื่นตัวเรื่องการท่องเท่ียวที่ย่ังยืนและหาทางเลือกใหม่ของ
การท่องเที่ยว หลังจากน้ัน การท่องเท่ียวเชิงนิเวศ (Ecotourism) เข้ามาเป็นกระแสใหม่และกระแส
ใหญ่ในอุตสาหกรรมทอ่ งเทยี่ วไทย โดยการผลักดันของการทอ่ งเท่ยี วแห่งประเทศไทย (ททท.) ในขณะ
ท่ีการท่องเที่ยวโดยชุมชน (Community Based Tourism - CBT) เร่ิมก่อตัวขึ้นเติบโตคู่ขนานไปกับ
การท่องเที่ยวเชิงนิเวศ โดยการทางานในระดับพื้นท่ีของโครงการท่องเที่ยวเพื่อชีวิตและธรรมชาติ
(Responsible Ecological Social Tours - REST) ต่อมา REST ได้ร่วมมือกับสานักงานกองทุน
สนับสนุนการวิจัย จัดต้ังสถาบันการท่องเที่ยวโดยชุมชน ซึ่งในช่วงดังกล่าวช่ือท่ีเรียกขาน
การท่องเที่ยวรูปแบบใหม่มีหลากหลายช่ือ อาทิ การท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ การท่องเที่ยวเชิงเกษตร
การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม การท่องเท่ียวสีเขียว หลังปี พ.ศ.2545 เกิดการท่องเท่ียวลงไปในชนบท
หลากหลายรูปแบบ ในปี พ.ศ.2547 มีการให้มาตรฐานโฮมสเตย์ ปัจจุบันการท่องเท่ียวโดยชุมชน
เริ่มเป็นที่ยอมรับว่าเป็นการท่องเท่ียวรูปแบบหน่ึง ซึ่งชุมชนเข้ามาบริหารจัดการการท่องเที่ยว
ด้วยตนเอง (สถาบันการทอ่ งเทีย่ วโดยชมุ ชน, http://www.cbt-i.org)

2)องค์ประกอบของการจดั การทอ่ งเที่ยวโดยชุมชน

(1) ด้านทรัพยากรธรรมชาติและวัฒนธรรม ชุมชนมีฐานทรัพยากรธรรมชาติท่ีอุดม
สมบูรณ์และมีวิถีการผลิตท่ีพ่ึงพาและใช้ทรัพยากรธรรมชาติอย่างย่ังยืน และชุมชนมีวัฒนธรรม
ประเพณที ่ีเป็นเอกลกั ษณเ์ ฉพาะถิน่

หน้าท่ี 2-25