Q&A_BIO_T4_KSSM_BAB_10_PENGANGKUTAN_DALAM_MANUSIA_&_HAIWAN

TICKET TO VICTORY 2021 JPN PERAK

TICKET TO VICTORY 2021 JPN PERAK

TICKET TO VICTORY 2021 JPN PERAK



10.4
MEKANISME PEMBEKUAN DARAH

Praktis Formatif 10.4 Mekanisma Pembekuan Darah Buku Teks Biologi KSSM

1. Pada akhir mekanisme pembekuan darah, fibrin terbentuk untuk menjerat eritosit.
Terangkan maksud fibrin dan fungsinya

• Fibrin ialah gentian protein berupa bebenang
• Ia berfungsi mencegah kehilangan darah apabila seseorang terluka dan
• Mencegah kemasukan mikroorganisma seperti bakteria dan benda asing lain

ke dalam darah
• Juga mengekalkan tekanan darah

2. Namakan dua penyakit yang berkaitan dengan pembekuan darah.

• Hemofilia dan trombosis

Praktis Formatif 10.4 Mekanisma Pembekuan Darah Buku Teks Biologi KSSM

3 Terangkan mekanisme pembekuan darah.

• Platlet tergumpal, sel rosak dan faktor pembeku membentuk trombokinase.
• Trombokinase (dengan kehadiran Ca2+ dan vitamin K) menukarkan protombin
kepada trombin.
• Trombin menukar fibrinogen kepada fibrin.
• Fibrin membentuk satu jaringan pada permukaan luka dan menghalang
kehilangan darah.

4. Terangkan mengapa pembentukan darah beku dalam salur darah
boleh menyebabkan serangan jantung

• Sekiranya darah beku berlaku dalam arteri koronari,
• bahagian otot jantung mungkin mati atau rosak selama-lamanya akibat

kekurangan bekalan oksigen ke bahagian itu.
• Ini menyebabkan serangan jantung.

SPM 2006 Q 22

SPM 2006 Q 23

SPM 2007 Q 29

SPM 2007 Q 31

SPM 2015 Q 32

SPM 2007 Q 31

SPM 2018 Q 31

SPM 2008 Q 7

Rajah 7.1 menunjukkan satu electron mikrograf bagi • Platlet menghasilkan membentuk
komponen sel darah manusia. trombokinase.
• Trombokinase (dengan kehadiran
Berdasarkan Rajah 7.1 ,Terangkan bagaimana Ca2+ dan vitamin K) menukarkan
platlet membantu dalam penghentian pendarahan protombin kepada trombin.
semasa luka • Trombin menukar fibrinogen kepada
fibrin.
• Fibrin membentuk satu jaringan pada
permukaan luka untuk memerangkap
eritrosit
• Untuk membentuk gumpalan
• dan menghalang kehilangan darah.

SPM 2012 Q 8(a)

Seorang budak lelaki telah terluka jarinya. Dia mengalami pendarahan dan kemudian
darahnya berhenti kerana pembekuan darah.
Terangkan kepentingan pembekuan darah.(4 Markah)

• Kudis terbentuk bagi menutup luka
• Ia bertujuan menghalang kehilangan darah yang berlebihan
• Bagi mengekalkan tekanan darah pada julat normal
• Oleh itu jantung boleh mengepam darah ke seluruh badan
• Ia juga bertujuan untuk mengekalkan peredaran darah
• Oleh itu keperluan sel dapat diangkut dengan cekap
• Ia juga bertujuan menghalang kemasukan pathogen atau bahan asing
• Iaitu sebagai satu mekanisma pertahanan atau meminimakan risiko

infeksi atau jangkitan di dalam badan

SPM 2015 Q 4

Rajah 4.1, Rajah 4.2 dan Rajah 4.3 menunjukkan
tindakan tiga jenis darah dalam mekanisma pertahanan
badan manusia

Namakan sel darah P dan sel darah Q
P : Platlet
Q: Sel darah putih/Leukosit/Neutrofil

SPM 2015 Q 4

Rajah 4.1, Rajah 4.2 dan Rajah 4.3 menunjukkan Terangkan kepentingan sel darah P
tindakan tiga jenis darah dalam mekanisma pertahanan • Platlet bergumpal menyebabkan
badan manusia
pembekuan darah
• Ini menutup luka
• Bagi menghalang kemasukan

mikroorganisma/pathogen
• Ia juga menghalang kehilangan darah

yang berlebihan
• Bagi mengekalkan tekanan darah

SPM 2015 Q 4

Rajah 4.1, Rajah 4.2 dan Rajah 4.3 menunjukkan Terangkan Tindakan sel darah Q ke atas
tindakan tiga jenis darah dalam mekanisma
pertahanan badan manusia bakteria
• Sel darah Q menjalankan proses

fagositosis.
• Fagosit /neutrophil bergerak kearah

bakteria dan menggunakan

pseudopodia.
• Q memenelan bakteria
• Dan membentuk fagosom(vakoul

makanan)
• Lisosom bergabung dengan fagosom

dan membebaskan enzim lisozim ke

dalam fagosom
• Lisozim menghidrolisiskan dan

memusnahkan bakteria

SPM 2015 Q 4

Rajah 4.1, Rajah 4.2 dan Rajah 4.3 menunjukkan Nyatakan tindakan antigen antibody dalam
tindakan tiga jenis darah dalam mekanisma Rajah 4.3.
pertahanan badan manusia

• Aglutinasi
• Aglutinin /antibody mengumpalkan

antigen bersama-sama.

Praktis Formatif 10.5 Kumpulan Darah Manusia Buku Teks Biologi KSSM

1. Nyatakan kumpulan darah yang merupakan penderma universal

Darah O
Darah O , sel darah merahnya tiada sebarang
antigen pada permukaan membrannya.
Oleh itu penerima mempunyai antibodi dalam
serum darah yang tidak akan boleh bertindak
terhadap pada sel darah merah seorang penderma
darah O kerana tiada kehadiran sebarang antigen
A atau B pada permukaan membrannya

2. Ramalkan apa yang akan berlaku jika kedua-dua kumpulan
darah penerima dan penderma tidak sepadan.

Sel darah merah penerima akan mengalami pengaglutinan.

Praktis Formatif 10.5 Kumpulan Darah Manusia Buku Teks Biologi KSSM

3. Tiga orang bayi P, Q dan R mempunyai kumpulan darah B, O dan AB masingmasing.
Tiga pasangan ibu bapa mempunyai kumpulan darah berikut:
Pasangan ibu bapa pertama: B dan O
Pasangan ibu bapa kedua: A dan B
Pasangan ibu bapa ketiga: AB dan O Padankan bayi kepada pasangan ibu bapa yang
betul

Jenis pasangan Pasangan ibu bapa Pasangan ibu bapa Pasangan ibu bapa

pertama kedua ketiga

Kumpulan darah ibu B dan O A dan AB AB dan O
bapa

Kumpulan darah 0 AB B
anak

Praktis Formatif 10.5 Kumpulan Darah Manusia Buku Teks Biologi KSSM

4. Seorang lelaki Rh-positif berkahwin dengan seorang perempuan Rh-negatif. Anak pertama
yang Rh-positif hidup tetapi anak kedua yang juga Rh-positif meninggal dunia. Terangkan
mengapa.Ramalkan apa yang akan berlaku jika kedua-dua kumpulan darah penerima dan
penderma tidak sepadan.

Dalam bulan terakhir kehamilan, serpihan sel darah fetus anak pertama yang mengandungi antigen
Rhesus bercampur dengan darah ibu melalui plasenta yang mula tanggal.
• Keadaan ini merangsang sistem keimunan ibu untuk menghasilkan antibodi terhadap antigen
Rhesus.
• Antibodi (anti-Rhesus) yang terbentuk mengalir melalui plasenta ke dalam sistem peredaran
darah fetus.
• Lazimnya, jumlah antibodi yang terbentuk tidak mencukupi untuk memberi kesan kepada anak
pertama.
• Walau bagaimanapun, antibodi yang memusnahkan sel darah merah kekal dalam darah ibu.
• Apabila ibu tersebut hamil dengan anak kedua dan sekiranya anak itu juga merupakan Rhpositif,
sedikit darah fetus yang memasuki darah ibu merangsang lebih banyak anti-Rhesus dirembeskan.
• Antibodi yang meresap ke dalam sistem peredaran darah fetus menyebabkan pemusnahan sel
darah merah.
• Sel darah merah fetus mengalami hemolisis.

Praktis sumatif 10.5 Kumpulan Darah Manusia Buku Teks Biologi KSSM

Seorang mangsa kemalangan yang mempunyai kumpulan darah jenis B memerlukan
pemindahan darah dengan serta-merta. Adakah selamat untuk dia menerima darah
daripada individu yang mempunyai kumpulan darah jenis O? Terangkan mengapa..

Ya selamat.
Individu yang mempunyai kumpulan darah jenis O tidak mempunyai antigen A atau
antigen B pada membrane sel darah merahnya.
Jadi boleh menderma darah kepada individu yang mempunyai kumpulan darah jenis
B kerana pengaglutinan tidak akan berlaku.
Kerana tindakbalas antigen antibody tidak berlaku

SPM 2012 Q 45

SPM 2013 Q 47

SPM 2015 Q 47

SPM 2017 Q 46

Rajah menunjukkan beberapa sel darah merah Namakan jenis darah berikut
yang terdapat dalam badan individu P,Q,R ,S.
T,U ,V dan W. P : Darah A +
Q: Darah A –
R: Darah B +
S: Darah B -
T: Darah O +
U: Darah O -
V: Darah AB +
W: Darah AB -



SPM 2016 Q 4

Jadual 5.1 menunjukkan kumpulan darah ABO, ujian Jadual 5.2 menunjukkan keputusan ujian ABO
ABO digunakan untuk menentukan kumpulan darah untuk pesakit-pesakit yang memerlukan
.jenis sampel darah dicampurkan gengan antibody A pemindahan darah.
dan antibody B.jika sel sel daeah bergumpal , ini (i) Lengkapkan jadual dengan menuliskan
bermakna sel darah tersebut yelah bertindak jenis kumpulan darah David dan Lee
dengan antibody itu.

A
O

SPM 2016 Q 5

Jadual 5.1 menunjukkan kumpulan darah ABO, ujian (ii) Berdasarkan Jadual 5.1 , manakah jenis
ABO digunakan untuk menentukan kumpulan darah kumpulan darah yang sesuai untuk David dan
.jenis sampel darah dicampurkan gengan antibody A Lee bagi pemindahan darah.
dan antibody B.jika sel sel daeah bergumpal , ini
bermakna sel darah tersebut yelah bertindak David : Darah A atau Darah O
dengan antibody itu.

Lee : Darah O

SPM 2016 Q 5

Jadual 5.1 menunjukkan kumpulan darah ABO, ujian (iii) Seorang mangsa kemalangan yang
ABO digunakan untuk menentukan kumpulan darah mempunyai darah jenis B memerlukan
.jenis sampel darah dicampurkan gengan antibody A pemindahan darah semasa kecemasan.
dan antibody B.jika sel sel daeah bergumpal , ini Adakah selamat untuk dia menerima darah
bermakna sel darah tersebut yelah bertindak jenis O?. Terangkan mengapa.
dengan antibody itu.

• Ya selamat
• Kerana kumpulan darah o adalah

penderma universal
• Darah jenis O tidak mempunyai antigen

A dan antigen B pada permukaan

membrane sel darah merahnya
• Tiada antigen yang akan melekat pada

antibody
• Maka tiada pengumpalan /agglutinasi

berlaku

SPM 2011 Q 7(c)

Seorang lelaki mempunyai factor Rhesus dalam darahnya ialah Rh positif .Isterinya tidak mempunyai factor
Rhesus dalam darahnya ialah Rh negative. Anak pertama mereka Rh positif dapat hidup tetapi anak kedua
mereka Rh positif tidak dapat hidup.
Terangkan petikan tersebut.

• Semasa bulan terakhir kehamilan, serpihan sel darah fetus anak pertama yang mengandungi antigen
Rhesus meresap masuk ke dalam system darah ibu melalui plasenta yang mula tanggal.
• Keadaan ini merangsang sistem keimunan ibu untuk menghasilkan antibodi terhadap antigen Rhesus.
• Antibodi (anti-Rhesus) yang terbentuk meresap melalui plasenta ke dalam sistem peredaran darah fetus.
• Lazimnya, jumlah antibodi yang terbentuk adalah sedikit
• Menyebabkan sedikit agglutinasi dan sedikit hemolysis sel darah merah fetus
• Oleh itu tidak mencukupi untuk memberi kesan kepada anak pertama.

• Apabila ibu tersebut hamil dengan anak kedua dengan Rhpositif, sedikit darah fetus yang memasuki
darah ibu
• ini merangsang lebih banyak penghasilan antibody anti-Rhesus .
• lebih banyak antibodi yang meresap ke dalam sistem peredaran darah fetus
• menyebabkan lebih banyak agglutinasi dan lebih banyak hemolysis sel darah merah fetus berlaku.
• keadaan ini dikenali sebagai eritroblastosis fetalis
• Fetus mengalami jaundis/anemia teruk/kerosakan jantung , hati dan otak.

10.6 ISU KESIHATAN BERKAITAN SISTEM
PEREDARAN MANUSIA

Praktis Formatif 10.6 Isu Kesihatan Berkaitan Sistem Peredaran Manusia
Buku Teks Biologi KSSM

1 Apakah maksud penginfarkan miokardium?.

Serangan jantung.
2 Jelaskan bagaimana strok berlaku.

Strok berlaku apabila darah beku menyekat pengaliran darah ke
otak.
3 Pada pendapat anda, apakah faktor-faktor yang menyumbang
kepada risiko seseorang menghidap penyakit kardiovaskular?

Diet makanan yang kaya dengan lipid
Diet makanan rendah dalam serat,
kurang bersenam,
obesiti dan
merokok

Praktis Formatif 10.6 Isu Kesihatan Berkaitan Sistem Peredaran Manusia
Buku Teks Biologi KSSM

4 Terangkan bagaimana aterosklerosis terjadi

• Pembentukan dan pemendapan plak pada dinding
dalam arteri.
• Plak terdiri daripada kolesterol, lipid, tisu penghubung
bergentian, tisu otot yang mati dan platlet yang
tergumpal.
• Plak menyumbatkan lumen salur darah dan
menyempitkan lumen.
• Aterosklerosis merupakan peringkat awal
arteriosklerosis

Praktis Sumatif 10.6 Isu Kesihatan Berkaitan Sistem Peredaran Manusia
Buku Teks Biologi KSSM

7 Penyakit jantung koronari merupakan penyebab utama kematian dalam negara kita. Berikut adalah faktor-
faktor yang boleh meningkatkan risiko seseorang menghidap penyakit itu: • merokok • gizi yang tidak
seimbang • gaya hidup yang tidak sihat Terangkan bagaimana faktor-faktor tersebut menyumbang terhadap
penyakit jantung koronari.

Merokok
• Asap rokok mengandungi nikotina.
• Nikotina menyebabkan ketagihan.
• Nikotina mengecutkan salur darah.
• Nikotina meningkatkan tekanan darah.
• Menyebabkan pengumpulan plak.
• Menyebabkan trombosis / arteriosklerosis.
• Asap rokok mengandungi karbon monoksida.
• Karbon monoksida bersaing dengan oksigen untuk bergabung dengan hemoglobin membentuk
karboksihemoglobin.
• Menjejaskan kecekapan pengangkutan oksigen.
• Menyebabkan kesukaran bernafas dan serangan jantung
• Asap rokok mengandungi tar yang membentuk satu lapisan pada dinding alveolus yang mengurangkan
pertukaran gas

Praktis Sumatif 10.6 Isu Kesihatan Berkaitan Sistem Peredaran Manusia
Buku Teks Biologi KSSM

7 Penyakit jantung koronari merupakan penyebab utama kematian dalam negara kita. Berikut adalah faktor-
faktor yang boleh meningkatkan risiko seseorang menghidap penyakit itu: • merokok • gizi yang tidak
seimbang • gaya hidup yang tidak sihat Terangkan bagaimana faktor-faktor tersebut menyumbang terhadap
penyakit jantung koronari.

Gizi tidak seimbang
• Pengambilan lemak/ lipid / karbohidrat yang tinggi
• Kolesterol dan lemak terkumpul dan mengenap di dalam lumen salur darah.
• Lumen arteri koronari menjadi kecil dan sempit.
• Ini menyebabkan ateroklerosis, strok atau trombosis.

Gaya hidup yang tidak sihat
• Kurang senaman fizikal dan gaya hidup yang kurang pergerakan.
• Menyebabkan kegendutan dan obesiti, stres, tekanan darah tinggi dan serangan
jantung

Praktis Sumatif 10.6 Isu Kesihatan Berkaitan Sistem Peredaran Manusia
Buku Teks Biologi KSSM

10 Bagaimanakah seseorang yang mempunyai arteri
koronari yang tersumbat dengan enapan kolesterol
boleh dirawat?

Rawatan yang dapat dijalankan ialah pembedahan
pintasan arteri koronari dan penempatan gegelung besi
(stent) dalam salur darah.

Praktis Sumatif 10.6 Isu Kesihatan Berkaitan Sistem Peredaran Manusia
Buku Teks Biologi KSSM

11 Setiap tahun, beribu-ribu orang mati akibat kehilangan
darah secara berlebihan disebabkan oleh kecederaan semasa
kemalangan atau peperangan. Salah satu cara untuk
mengurangkan pengaliran darah keluar secara berterusan dari
kawasan luka ialah menahan luka dengan menggunakan kain
pembalut.
Pada pendapat anda, apakah penyesuaian yang boleh
dilakukan kepada kain pembalut supaya menjadi lebih cekap
menghentikan pengaliran darah untuk sementara waktu
sehingga pesakit dikejarkan ke hospital?

Kain pembalut luka perlulah mengandungi kuantiti
trombin dan fibrinogen yang banyak agar dapat
menghentikan aliran darah.
Pembalut luka ini boleh digunakan sewaktu kecemasan
untuk menutup luka kemalangan

Praktis Sumatif 10.6 Isu Kesihatan Berkaitan Sistem Peredaran Manusia
Buku Teks Biologi KSSM

8b (b) Kaki Ali berasa kebas setelah duduk bersila selama 1 jam. Cadangkan tindakan yang patut diambil
dan jelaskan alasan anda.P

• Ali perlu berjalan atau melakukan gerakan pada
kakinya supaya otot rangka pada kakinya dapat
mengecut.
• Pengecutan otot rangka kaki dapat menghasilkan
daya untuk menolak darah dalam vena kembali ke
jantung.
• Pengecutan otot juga dapat membantu menolak
darah mengalir ke bahagian tisu kaki yang
kekurangan bekalan oksigen dan nutrien

Praktis Sumatif 10.6 Isu Kesihatan Berkaitan Sistem Peredaran Manusia
Buku Teks Biologi KSSM

8(c) Elly suka makan rendang daging dan nasi lemak. Terangkan mengapa amalan pemakanan ini untuk
jangka masa lama boleh membawa kesan buruk terhadap kesihatannya.

•Rendang daging dan nasi lemak yang dimasak dengan
santan kelapa mengandungi kandungan lipid (trigliserida) dan
kolesterol yang tinggi.
• Biasanya, tubuh manusia lebih cenderung menyimpan lemak
daripada menggunakannya untuk membekalkan tenaga.
Oleh itu, lemak dan kolesterol berlebihan akan terenap pada
dinding arteri (arteriosklerosis).
• Lumen arteri menjadi sempit dan menyukarkan serta
menyekat pengaliran darah.
• Keadaan ini meningkatkan tekanan darah (hipertensi).
• Jantung terpaksa bekerja dengan lebih kuat untuk mengepam
darah. Keadaan ini menambahkan tekanan pada jantung.

Praktis Sumatif 10.6 Isu Kesihatan Berkaitan Sistem Peredaran Manusia
Buku Teks Biologi KSSM

8(c) Elly suka makan rendang daging dan nasi lemak. Terangkan mengapa amalan pemakanan ini untuk
jangka masa lama boleh membawa kesan buruk terhadap kesihatannya.

• Sekiranya lumen arteri yang menyempit ialah arteri koronari (arteri di
jantung), sakit jantung mungkin berlaku, terutamanya apabila aktiviti
atau keadaan emosi seseorang itu menyebabkan jantung bekerja
dengan lebih kuat.

• Keadaan ini disebut angina dan disebabkan oleh kekurangan bekalan
oksigen ke otot jantung.

• Kekurangan bekalan darah dan oksigen ke jantung boleh
menyebabkan kematian sebahagian tisu otot jantung dan membawa
maut sekiranya darah tidak sampai ke tisu otot jantung tersebut.

• Sekiranya enapan kolesterol dan lemak bersama dengan darah beku
dialirkan ke tempat lain, misalnya ke otak, strok boleh berlaku.

• Oleh itu, adalah wajar untuk beliau menghentikan amalan
pemakanan tidak sihat ini bagi mengelakkan serangan strok,
hipertensi dan penyakit kardiovaskular.

SPM 2016 Q 31

SPM 2017 Q 33

SPM 2006 Q 28

SPM 2013 Q

Rajah menunjukkan satu keratan rentas arteri seorang . (d) Terangkan kesan tabiat pemakanan yang tidak sihat
individu yang mengamalkan tabiat pemakanan yang terhadap kesihatannya.
tidak sihat. Penyakit kardiovaskular

Individu ini memakan lipid atau lemak berlebihan

Pengumpulan lemak terenap di bahagian dalam
dinding arteri(aterosklerosis)

Lumen arteri menjadi lebih sempit

Ini menghasilkan rintangan yang tinggi kepada aliran
darah seterusnya tekanan darah meningkat

Arteri mengeras akibat enapan kalsium dan
kehilangan kekenyalannya(arteriosclerosis)

Aliran darah menjadi perlahan dan
Melemahkan otot jantung

SPM 2013 Q 1

Rajah menunjukkan satu keratan rentas arteri seorang (e) Cadangkan satu amalan untuk mengelakkan pembentukan
individu yang mengamalkan tabiat pemakanan yang enapan S dalam arteri.
tidak sihat.

Memakan makanan yang seimbang
Memakan makanan yang kurang berminyak
Memakan makanan mengikut pyramid

Mengamalkan cara hidup yang sihat

Kerap bersenam

SPM 2012 Q 8C

Merokok , mengamalkan diet MEROKOK
yang tidak seimbang dan • Asap rokok mengandungi nikotina
mengamalkan gaya hidup yang • Nikotina menyebabkan ketagihan
tidak sihat menyebabkan • Nikotina mencerutkan salur darah
penyakit kardiovaskular.
menyebabkan lumen salur darah
Bincangkan mengenai
pernyataan itu mengecil
• Lalu meningkatkan tekanan darah
(10 • Ia juga menyebabkan kepada
markah)
penmbentukan plak
• Menyebabkan thrombosis dan

arterosklerosis