วารสารวิทยาจารย์ ฉบับเดือนกันยายน 2563

วันไหวค้ รู

วนั ไหวค้ รู คอื วันทล่ี ูกศิษยพ์ รอ้ มใจกนั ทําพิธีไหว้หรือบชู าครเู พื่อระลึกถงึ
พระคุณของครผู ูใ้ หก้ ารอบรมส่งั สอน ซ่ึงจัดในชว่ งหลังเปดิ เทอมเพอ่ื ให้ลูกศิษย์
ได้นําดอกไมห้ รอื จัดพานเพือ่ บชู าครูกอ่ นเริ่มการเรยี นการสอนในปีนนั้ ๆ
อยา่ งไรก็ตาม วนั ไหวค้ รูไดป้ รบั ปรุงเปลยี่ นแปลงกิจกรรมให้สอดคลอ้ งกับบริบท
ของสังคมตลอดเวลา ส่วนมากมกั ประกอบด้วยกิจกรรม 3 ประเภท คอื

1. กิจกรรมทางศาสนา
2.พธิ รี ําลกึ ถึงพระคณุ บูรพาจารย์ ประกอบดว้ ยพิธีปฏิญาณตน การกลา่ ว
คํารําลึกถงึ พระคุณบูรพาจารย์
3.กิจกรรมเพอ่ื ความสามัคคีระหว่างผูป้ ระกอบอาชพี ครู เชน่ การแข่งขนั กีฬา
หรอื การจัดงานที่มีความสนกุ สนานรื่นเริง

มักเกิดความสั บสนระหว่าง "วันไหว้ครู" กับ "วันครู" เน่ืองจากมีช่ือเรียกคล้ายกัน โดยวันครู
ให้ถือเอาวันท่ี 16 มกราคม ของทุกปี คือวันท่ีส่ งเสริมความสามัคคีและความเข้าใจอันดีของครู
และประชาชน เป็ นวันท่ีครูได้มาพบปะแลกเปล่ียนเพ่ือถ่ายทอดชีวิตการเรียนการสอนเด็ก ๆ
ในโรงเรียน รวมถึงสวัสดิภาพของครูในปี ท่ีผ่านมา

บทบรรณาธิการ

อดทน อยา่ ประมาท การด์ ไมต่ ก
เราทุกคนต่างทราบกันดีวา่ การแพรร่ ะบาดของเช้ือไวรัส
โคโรนา 2019 หรอื โควดิ - 19 เปน็ ปรากฏการณท์ สี่ ง่ ผลกระทบ
ไปท่ัวโลก ท่ามกลางวิกฤตท่ียาวนานทุกคนเริ่มตน้ ดว้ ย
ความหวาดวิตก นําไปสู่ความคุน้ ชิน และการยอมรับต่อ
สถานการณอ์ ย่างหลกี เลย่ี งไมไ่ ด้ ซง่ึ ตลอดระยะเวลาเกอื บปีทผ่ี า่ นมา

อาจกาํ ลงั ทาํ ให้เราร้สู กึ ค้นุ เคยกบั โควดิ - 19 จนบางครง้ั เขา้ ใจว่า

สามารถปรับตัวใหอ้ ยูร่ ่วมกับไวรัสรา้ ยน้ีไดอ้ ยา่ งสบายใจขึ้น

ทวา่ ในความเป็นจรงิ โควดิ -19 ยงั คงไมไ่ ดล้ ดความอนั ตรายลงเลย

สกั นดิ และเรายงั ต้องตงั้ การด์ ไว้จนกว่าจะมวี คั ซนี ป้องกนั

หนง่ึ ในตวั อยา่ งทช่ี ดั เจนทสี่ ดุ ของมาตรการควบคมุ โควดิ - 19

ที่ชาวการศึกษาคุ้นเคยกันแล้วก็คือ การเรียนการสอนในยุค

ปกติใหม่ (New Normal) ที่สถานศึกษาตอ้ งปรับวิธีการสอน

หลายรูปแบบ โดยดําเนินการตามมาตรการการเฝ้าระวังของ

กระทรวงสาธารณสขุ และศนู ย์บรหิ ารสถานการณโ์ ควดิ - 19 (ศบค.)

ถงึ แมว้ นั นก้ี ระทรวงศกึ ษาธกิ ารได้ประกาศใหโ้ รงเรยี นทดลองเรยี น

เต็มรูปแบบทั่วประเทศแลว้ โดยนักเรียนจะต้องยึดหลัก

สวมหน้ากากและใชเ้ จลล้างมืออย่างเครง่ ครัด ซ่ึงอาจจะสร้าง

ความรู้สึกของความปกติเดิมใหแ้ กผ่ ู้ปกครองและนักเรียนข้ึนมา ว่าท่รี อ้ ยตรี ธนุ วงษ์จนิ ดา
แต่ในมมุ ของสถานศกึ ษาและคุณครแู ลว้ ย่ิงต้องเพิม่ ความเขม้ ข้น บรรณาธิการ

ในการเฝ้าระวงั ขน้ึ ไปอกี

วารสารวทิ ยาจารย์ฉบบั นย้ี งั คงเกาะตดิ โควดิ - 19 อยา่ งใกล้ชดิ

เพอื่ อปั เดตในหลากหลายมติ ิ อาทิ บทความเรอ่ื งจากปก "หอ้ งเรยี น ขอเชิญร่วมส่ งบทความ

ปลอดภยั ห่างไกลโควดิ " รวมไปถงึ "การออกแบบห้องเรยี นปลอดภยั เกี่ยวกับการประกอบวิชาชีพครู

ใหห้ ่างไกลโควดิ " และเรอื่ ง "ความปกตใิ หมข่ องการพฒั นาครไู ทย" และบุคลากรทางการศึ กษา

นอกจากน้ี ยังมีเรื่องราวน่ารัก ๆ ของ "โครงการสรา้ งเครือขา่ ย เพ่ือเผยแพร่ในวารสารวิทยาจารย์
อาสาสมคั รให้ความรเู้ ดก็ ๆ ในไซต์งานก่อสร้าง" รวมถงึ "การศกึ ษา โดยสามารถสง่ ผลงาน ได้ดังน้ี
ในเรือนจํา พัฒนาทักษะเพื่อตอ่ ยอดชีวิตใหม่ให้นักโทษ" เปน็ ต้น 1. อีเมล [email protected]
และอย่าลมื รว่ มสนกุ กบั เกมท้ายเลม่ ทนี่ อกจากจะชว่ ยลบั สมองแล้ว 2. ไปรษณยี ์ กองบรรณาธิการวารสาร
ยงั มขี องรางวลั ใหล้ นุ้ กนั ดว้ ย
วทิ ยาจารย์ สํานักงานเลขาธกิ ารครุ สุ ภา
สุดทา้ ยน้ี คณะผูจ้ ัดทําวารสารวิทยาจารยข์ อเป็นสว่ นหนึ่ง เลขที่ 128/1 ถนนนครราชสีมา
ในการต่อส้กู บั วกิ ฤตโควดิ - 19 ไปด้วยกนั และคงยา้ํ เตอื นกนั ตอ่ ไปว่า แขวงดสุ ิต เขตดสุ ิต กรงุ เทพฯ 10300
ถงึ แม้จะมกี ารผอ่ นปรนมาตรการรบั มอื กบั โควดิ - 19 จนเกอื บจะ 3. โทรศัพท์และโทรสาร 0 2282 1308
กลับเข้าสูภ่ าวะปกติแลว้ แตก่ ารปฏิบัติตนตามมาตรการเฝา้ ระวัง
โดยไม่ประมาท จะช่วยใหท้ ุกคนผ่านพน้ ความยากลําบากน้ีไปได้ ผลงานทสี่ ง่ มานนั้ ตอ้ งมไิ ด้ลอกเลยี น ดดั แปลงงาน
ดว้ ยกนั ครบั ของผ้อู น่ื ผลงานทไ่ี ด้รบั คดั เลอื กเผยแพร่ จะได้รบั
ค่าตอบแทนตามทกี่ องบรรณาธกิ ารกาํ หนด

วิทยาจารย์ • 1

สาร

2 • วิทยาจารย์

รบัญ

วิทยาจารย์ • 3

14 • วิทยาจารย์ ว่าท่ีร้อยตรี ดร. ธนุ วงษ์จินดา เลขาธิการคุรุสภา

SPECIAL

EDUCATION
IN THE NEW NORMAL

การพัฒนาครูไทยบนความปกติ ใหม่

คุยกับว่าที่ร้อยตรี ดร. ธนุ วงษ์จินดา เลขาธิการคุรุสภา ถึงวิสั ยทัศน์ ในการบริหาร
การศึ กษาท่ามกลางภาวะวิ กฤติ โควิ ด - 19 การยกระดั บระบบบริหารจั ดการ
วิ ชาชี พครู และบุ คลากรทางการศึ กษา และมุ มมองต่ อการเปลี่ ยนแปลง
ทางเทคโนโลยีการศึ กษา เพื่อเตรียมพร้อมสํ าหรับการปรับตัวบนความปกติ ใหม่

เรียบเรียง กองบรรณาธิการ

กําหนดวิสั ยทัศน์ วัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาดูแลเรื่องมาตรฐานและ
ให้สอดคล้องกับภารกิจ จรรยาบรรณวชิ าชพี ครแู ละบคุ ลากรทางการศกึ ษา
จงึ กาํ หนดวสิ ยั ทศั น์ให้มคี วามสอดคล้องกบั ภารกิจ
กระทรวงศกึ ษาธกิ ารม่งุ ดาํ เนนิ การในภารกจิ หลกั อันนําไปสูก่ ารกําหนดวิสัยทัศน์ใหส้ อดคลอ้ งกับ
ตามแผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตรช์ าติ 20 ปี ยคุ สมยั ด้วย เนอื่ งจากการแพร่ระบาดของเชอื้ ไวรสั
(พ.ศ. 2561 – 2580) ในฐานะหน่วยงานเจ้าภาพ โควิด - 19 จงึ ทาํ ให้เกิด New Normal ขนึ้
ขับเคล่ือนทุกแผนย่อยในประเด็น 12 การพัฒนา
การเรียนรู้ และแผนยอ่ ยท่ี 3 ในประเด็น 11 ราชการทุกสว่ นรวมท้ังคุรุสภาเองต้องปรับตัว
ศักยภาพคนตลอดชว่ งชีวิต รวมทั้งแผนการปฏิรูป ถึงแม้สถานการณ์ในปัจจุบันจะเร่ิมคล่ีคลายแล้ว
ประเทศดา้ นการศึกษา และนโยบายรัฐบาล แต่ในอนาคตยงั มคี วามไม่แนน่ อน วถิ ชี วี ติ เรากจ็ ะต้อง
ทง้ั ในสว่ นนโยบายหลกั ดา้ นการปฏริ ปู กระบวนการ เปลย่ี นไปทง้ั หมด การบรหิ ารจดั การกต็ อ้ งเน้นเรอื่ ง
เรียนรู้ และการพัฒนาศักยภาพของคนไทย Social Distancing เพราะฉะนนั้ วสิ ยั ทศั นท์ เี่ รา
ทุกช่วงวัย และนโยบายเร่งดว่ น เร่ืองการเตรียม ควรจะกาํ หนดในอนาคตนั้น ควรจะตอ้ งมี "การนาํ
คนไทยส่ศู ตวรรษที่ 21 เทคโนโลยที ม่ี คี วามทนั สมยั เขา้ มาใชใ้ นการบรหิ าร
จดั การ" เพ่อื ส่งเสริมและพัฒนาผู้ประกอบวชิ าชีพ
อย่างไรก็ดี ท่ีผ่านมามีเร่ืองของสถานการณ์ ค รู แ ล ะ บุ ค ล า ก ร ท า ง ก า ร ศึ ก ษ า ใ ห ้มี คุ ณ ภ า พ
การแพร่ระบาดของเช้ือโควิด - 19 ซ่ึงสง่ ผล ไดม้ าตรฐาน โดยในปจั จบุ ัน ระบบเดิมขององค์กร
ต่อการศึกษาโดยตรง เช่น การเล่ือนเปดิ เทอม บางส่วนเราก็ยังใชอ้ ยู่ แต่จะเพิ่มเทคโนโลยี
การกาํ หนดรปู แบบการเรยี นการสอนใหม่ เปน็ ตน้ ท่ีทันสมัยเขา้ ไป ตอ้ งเป็นเทคโนโลยีที่สามารถ
ทา่ มกลางความยากลําบากและความท้าทายนี้ เช่อื มโยงกับส่วนราชการอ่นื ๆ ทดี่ ูแลครูทุกหนว่ ย
ในอีกมุมหน่ึงก็นับเป็นโอกาสและชว่ งเวลาสําคัญ เพื่อพัฒนาให้ครูและบุคลากรทางการศึกษาให้มี
ใ น ก า ร ป รั บ ป รุ ง ร ะ บ บ ก า ร ศึ ก ษ า ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ คุณภาพ เป็นผูท้ ่ีมีจรรยาบรรณและเปน็ ไปตาม
ใหม้ คี วามเขม้ แข็งมากยิ่งขน้ึ มาตรฐานวิชาชีพ

คุรุสภาในฐานะองคก์ รท่ีจัดตั้งขึ้นมาโดยมี

วิทยาจารย์ • 15

การกระจายอํานาจ หลายระบบ เช่น ระบบขอใบอนญุ าตประกอบวชิ าชพี
แตป่ ญั หาทพี่ บคอื ระบบอาจจะยงั ไม่เสถยี ร อาจจะ
อีกอยา่ งท่ีสําคัญคือ "การกระจายอํานาจ" ยังมีขอ้ ผิดพลาดอยู่บา้ ง เพราะบางทีครูเข้ามาใช้
โดยหากพิจารณาโครงสรา้ งคุรุสภาจะเห็นไดว้ า่ เปน็ จํานวนมาก เป็นหลักแสนคน จึงทําใหร้ ะบบ
แท้จริงแลว้ กลุ่มคนที่ตอ้ งให้บริการมีจํานวนมาก เกดิ Error ขนึ้ มาบ้าง ประกอบกบั เพอ่ื ให้สอดคล้อง
ท่ีอยู่ในพ้ืนที่ห่างไกล ในต่างจังหวัด ในภูมิภาค กบั ทไี่ ดเ้ สนอการแก้ระเบยี บและขอ้ บงั คบั ครุ สุ ภาวา่
ซ่ึงในตอนนี้อยู่ในกระบวนการของการประชุม ตอ่ ไปใบอนุญาตประกอบวิชาชีพครูจะเป็นแบบ
เพื่อมอบอํานาจใหส้ ่วนภูมิภาคมากขึ้น เพื่อให้ Smart Card เปน็ แบบอิเล็กทรอนิกสท์ ั้งหมด
เกิดความคลอ่ งตวั สามารถดงึ สว่ นบรกิ ารทงั้ หลาย ให้เชอื่ มโยงกบั ทผ่ี มบอกวา่ นาํ เทคโนโลยที ท่ี นั สมยั
ไม่วา่ จะเป็นการขอขน้ึ ทะเบยี นใบอนญุ าตประกอบ เขา้ มาใช้ ใบอนุญาตประกอบวิชาชีพแบบเดิม
วชิ าชพี ครู หรอื การต่อใบอนญุ าตประกอบวชิ าชพี ครู จะเป็นแผ่นกระดาษ แตต่ ่อไปนี้ถา้ แกร้ ะเบียบ
ให้ในภูมิภาคสามารถเข้าถึงไดง้ ่าย ซ่ึงในระบบ เสรจ็ แล้วกจ็ ะไปอยใู่ นโทรศพั ท์มอื ถอื เหมอื นใบขบั ขี่
KSP Self - service ท่ีเราใช้อยูใ่ นปจั จุบัน ตอนนกี้ าํ ลงั เสนอรฐั มนตรลี งนามประกาศออกเปน็
อาจจะยังมีข้ันตอนของการประสานสว่ นจังหวัด ใบอนญุ าตประกอบวชิ าชพี อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ ครไู ม่ตอ้ ง
ซึ่งต้องมาท่สี ่วนกลาง ตรงนี้เรากล็ ดขั้นตอนไปเลย เดินทางมาท่ีคุรุสภา ไม่ต้องมาติดตอ่ ท่ีจังหวัด
ไมต่ ้องมาที่ส่วนกลาง ใหส้ ามารถจบไดท้ ี่สว่ นของ ไมว่ ่าครูจะอยูท่ ี่ไหนก็สามารถพิมพใ์ บอนุญาต
จังหวัดและมีความสอดคลอ้ งกับวิสัยทัศน์ที่วา่ ประกอบวิชาชีพออกมาได้ สามารถท่ีจะเก็บไวใ้ น
นําเทคโนโลยีท่ที นั สมัยมาใช้ โทรศัพทม์ อื ถือก็ได้

นอกจากสว่ นกลางแล้วสว่ นจงั หวดั กต็ ้องนาํ เอา ส่วนเรื่องของการสอบสามารถที่จะไปสอบ
เทคโนโลยไี ปใชด้ ว้ ย ไม่ใช่ให้อาํ นาจส่วนจงั หวดั แลว้ หรือไปสอนที่ไหนก็ได้ เพียงแสดงใบอนุญาต
แตก่ ็ยังไปใช้รูปแบบเดิมก็จะไม่เช่ือมโยงกับ ประกอบวชิ าชพี อเิ ลก็ ทรอนกิ สใ์ ห้ดไู ด้อย่างรวดเรว็
วิสัยทัศน์ทใี่ หม้ าเบือ้ งต้น ปญั หาโควิด - 19 ทําให้ และสะดวกสบาย ใครท่ีจะไปสอนไม่ว่าโรงเรียน
ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น ป รั บ เ ป ล่ี ย น รู ป แ บ บ ไ ป เ ป น็ ของรฐั หรอื เอกชน ยกเวน้ ระดบั อดุ มศกึ ษาไมต่ อ้ งมี
ออนไลนม์ ากขึ้น จึงจําเป็นตอ้ งนําเทคโนโลยี
เขา้ มาใช้ ไม่อยา่ งน้ันก็จะต้องมาติดพันกับเร่ือง
ระวังปอ้ งกันเร่ืองโรค ตอนน้ี ศบค. ก็คอ่ นขา้ ง
คมุ เข้มอยู่ เราจงึ ตอ้ งนาํ เทคโนโลยเี ข้ามาใช้เพอื่ ลด
การมาใกลช้ ดิ กนั ลดเรอ่ื งการเดินทางด้วย

การเปลี่ยนแปลง
นําไปสู่ การพัฒนาคุรุสภา

สํ า นั ก ง า น เ ล ข า ธิ ก า ร คุ รุ ส ภ า มี ก า ร พั ฒ น า
เปล่ียนแปลงระบบอยา่ งตอ่ เน่ือง เราเคยใชม้ า

ใครจะสอนขั้ นพื้ นฐานต้ องมี

ใบอนุญาตประกอบวิชาชีพ เพราะครู

เป็ นอาชีพควบคุม ใครสอนโดยไม่มี

ใบอนุ ญาตประกอบวิ ชาชี พ

ถื อว่ าผิ ดกฎหมาย

16 • วิทยาจารย์

ใบอนุญาตประกอบวิชาชีพ แต่ถ้าเป็นข้ันพื้นฐาน ทนายกต็ อ้ งไปสอบใบวชิ าชพี ทเี่ รยี กวา่ สอบตว๋ั ทนาย
ตอ้ งมีใบอนุญาตประกอบวิชาชีพทุกคน เพราะครู ของเราก็เหมือนกับสอบต๋ัวครู เริ่มจากคนท่ีจบ
เปน็ อาชีพควบคุม ใครสอนโดยที่ไม่มีใบอนุญาต ปี 2562 ก็จะไดเ้ รม่ิ สอบครงั้ แรกเดือนกุมภาพนั ธ์
ประกอบวิชาชีพถือว่าผิดกฎหมาย ดังน้ัน ส่ิงที่ครู 2564 ตอนนี้ที่จะสอบในรอบแรกสมัครมาแลว้
เ ข า้ ม า ทํ า กั บ คุ รุ ส ภ า ม า ก ที่ สุ ด คื อ ม า อ อ ก 7,800 คน ทุกคนต้องเรียนสาขาทางการศึกษา
ใบอนุญาตประกอบวิชาชีพครู เราจึงต้องนําเอา เพราะเราสอบวิชาครู วชิ าท่ีจดั สอบมี 5 วิชา คือ
ระบบเทคโนโลยีเขา้ มาใชเ้ พื่อให้เกิดความสะดวก 1) ความสามารถในการใชภ้ าษาไทยเพอ่ื การสอ่ื สาร
ไมต่ อ้ งจดั ส่งเอกสารเขา้ มา อย่ทู ไี่ หนกส็ ง่ ลงิ กข์ อ้ มลู 2) ความสามารถในการใช้ภาษาอังกฤษเพ่ือการ
ไปให้จังหวัด จังหวัดสง่ ข้อมูลมาที่ส่วนกลาง สื่อสาร 3) ความสามารถในการใชเ้ ทคโนโลยี
ส่วนกลางก็ดําเนินการตรวจสอบ และนําไปข้ึนไว้ เพื่อการจัดการเรียนการสอน 4) วิชาครู และ
ในระบบ ครูอยูท่ ่ีไหนก็สามารถปร้ินต์ออกมาได้ 5) วิชาเอก
นี่คือระบบที่วางเอาไว้ และเราก็จะออกระเบียบ
มารองรับด้วย เราจัดสอบเร่ืองวิชาครู เร่ืองความรู้ เรื่องครู
มจี รรยาบรรณ เรอื่ งมาตรฐานวชิ าชพี ครู ถา้ คนทจ่ี บ
ภารกจิ ต่อไปคอื รบั รองปรญิ ญาของมหาวทิ ยาลยั จากคณะอน่ื จะมาสอบกต็ ้องไปเรยี นวชิ าครมู าเพม่ิ
ท่เี ปิดสอนในระดับปรญิ ญาทางการศึกษา ตอ้ งเอา ณ เวลาน้ีเปน็ แบบนี้ แตใ่ นอนาคตผมมองว่า
หลักสูตรมาเสนอให้คุรุสภาพิจารณาแลว้ ดูวา่ อาจจะเปน็ อีกทางเลือกหน่ึงก็คือ การขอยกเว้น
ไดค้ ุณภาพ ได้มาตรฐาน คุรุสภาก็อนุญาตให้ ใบอนุญาตประกอบวิชาชีพครู สําหรับคนท่ี
เปดิ สอน ในปัจจบุ นั ในระเบยี บข้อบงั คบั ของครุ สุ ภา ไม่ไดเ้ รยี นมาทางครแู ตอ่ ยากจะประกอบวชิ าชพี ครู
ถึงแม้ว่าจะได้รับอนุญาตใหเ้ ปิดแล้ว แตพ่ อมี กต็ อ้ งมาขอยกเวน้ ทค่ี รุ สุ ภา
นักศึกษาท่ีเรียนจบแลว้ จะตอ้ งมาสอบอีกคร้ังหนึ่ง
ถงึ จะได้ใบอนญุ าตประกอบวชิ าชพี ถา้ สอบไมผ่ ่าน คุรุสภาเตรียมพร้อม
ก็ตอ้ งสอบแก้ตัวจนกว่าจะผา่ น ตวั อย่างกค็ ลา้ ย ๆ สํ าหรับการพัฒนาในยุคดิจิทัล
ใบอนญุ าตประกอบวิชาชีพของทนายความ คนจบ
การปรบั เปลยี่ นให้ทนั กบั ยคุ สมยั นน้ั ทางครุ สุ ภา
มีการเตรียมพร้อมอยู่แลว้ ผมเพียงแตม่ าชวนให้
เขาไปเรว็ ขนึ้ ใหม้ นั เปน็ ไปได้ เพราะทกุ คนตระหนกั
อยู่แล้ววา่ ในยุคนี้เป็นยุคของดิจิทัล เปน็ ยุคของ

วิทยาจารย์ • 17

ครูที่เป็ นแบบอย่างที่ดี ใบอนุญาตประกอบวิชาชีพหรือเลื่อนวิทยฐานะ
คุ รุ สภาก็ จะยกย่ องเชิ ดชู เกี ยรติ จ ะ ต ้อ ง ไ ด ร้ ั บ อ นุ มั ติ จ า ก ส ถ า บั น คุ รุ พั ฒ น า
ท่ีอยูภ่ ายใตค้ ุรุสภา เพราะฉะน้ันในการพัฒนา
นอกจากพัฒนาแล้ว เราต้อง เราจะเป็นตน้ น้ําในการเห็นชอบหลักสูตร อนุมัติ
ยกย่ องเชิ ดชู เกี ยรติ ครู ด้ วย หลักสูตรและติดตาม ข้อสําคัญคือเราจะตอ้ ง
ติดตามวา่ หลังจากท่ีเราอนุมัติหลักสูตรไปให้
เทคโนโลยี ใครไมเ่ ปลี่ยนเราก็จะถูกโลกนี้เปล่ียน สพฐ. อาชีวะ กศน. เราก็จะตามไปดวู ่า เปน็ ไปตาม
เทา่ ทผี่ มคยุ กบั ผทู้ เ่ี กย่ี วขอ้ งสว่ นใหญเ่ ขากเ็ หน็ ดว้ ย วัตถุประสงคท์ ี่เขียนไว้หรือไม่ วา่ มีวัตถุประสงค์
คอื ทกุ สว่ นในสง่ิ แวดลอ้ มของเรากเ็ ปลยี่ นหมดแลว้ เพื่อพัฒนาการเรียนการสอนครูใหเ้ ป็นแบบ
ถ้าใครตามไมท่ ันก็จะตกยุคไปเลย เพราะฉะนั้น Active learning หรือไม่ นั่นคือบทบาทของ
ทกุ คนรอู้ ยแู่ ล้ววา่ จะต้องเปลยี่ นทกุ เรอื่ ง ทง้ั วถิ ชี วี ติ การพัฒนาครู
การบริหารจัดการ การให้บริการท่ีเป็นหน้าท่ีของ
คุรุสภาต้องเขา้ สู่ระบบอิเล็กทรอนิกสท์ ้ังหมด การยกย่องเชิดชูเกียรติ
ทุกคนพร้อมที่จะเดินหน้า สว่ นเจ้าหน้าท่ีคุรุสภา
ผมมองวา่ เขาอยู่ในวัยท่ีพรอ้ มทจ่ี ะเปล่ียนแปลง นอกจากนี้ ยังมีการเสริมสรา้ งการยกยอ่ ง
เชิดชูเกียรติครูท่ีเป็นแบบอย่างที่ดีในด้านต่าง ๆ
"คุรุพัฒนา" ก้าวต่อไป คุรุสภาก็จะยกย่องเชิดชูเกียรติ มีรางวัลตา่ ง ๆ
ของการพัฒนาครูไทย เรามีสํานักพัฒนาและยกยอ่ งเชิดชูเกียรติครู
คือนอกจากพัฒนาแลว้ ตอ้ งยกย่องเชิดชูเกียรติ
ทุกหนว่ ยงานท่ีจะอบรมพัฒนาครูจะตอ้ ง ครูด้วย
ทําหลักสูตรเพื่อพัฒนาครู โดยเช่ือมโยงกับ
อกี ด้านหนงึ่ คอื การพกั ใช้ เพกิ ถอน และควบคมุ
ครูกลุม่ หน่ึง อันประกอบไปดว้ ย 1) ครูท่ีมีเรื่อง

18 • วิทยาจารย์

การล่วงละเมดิ เดก็ นกั เรยี น 2) ครทู ไี่ ปเกยี่ วข้องเรอื่ ง แนวทางการท�างาน
ยาเสพติด และ 3) ครูที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการ ของผู้บรหิ ารและพนักงาน
ทุจริต ท้งั หมดนตี้ ้องดําเนินการโดยเร็ว เรามสี าํ นัก เจ้าหน้าที่ ของส�านักงาน
จรรยาบรรณและนิติการดแู ลอยู่ และต้องทําระบบ เลขาธิการครุ ุสภา
สง่ ขอ้ มูลไปยังหน่วยงานที่เก่ียวข้องตา่ ง ๆ ก็จะ
ย้อนกลบั ไปทว่ี สิ ยั ทศั นท์ วี่ า่ นาํ เทคโนโลยที ที่ นั สมยั 1. การบริการที่มีความสุ ข โดยเริ่มจาก
เขา้ มาใช้โดยจะเปน็ แบบออนไลนเ์ พื่อเช่ือมกับ การทําตนเองให้มีความสุ ข การทํางาน
หนว่ ยงานอื่นด้วย เช่ือมโยงทั้งการมีใบอนุญาต ที่มีความสุ ข การร่วมสร้างองค์กร
ประกอบวิชาชีพ เช่ือมโยงการขอต่อใบอนุญาต ให้มีความสุ ข และการแบ่งปั นความสุ ข
ประกอบวิชาชพี การพัฒนาครู การสง่ เสรมิ และ ให้ผู้อื่น โดยเฉพาะผู้ประกอบวิชาชีพครู
สุดท้ายคอื การลงโทษคนทีป่ ระพฤตผิ ดิ และบุคลากรทางการศึ กษามีความสุ ข
มี ความพึ งพอใจในการบริ การ
ครู ไทยในความปกติ ใหม่
2. การลดข้ันตอน ลดระยะเวลา
สืบเน่ืองจากท่กี ระทรวงศึกษาธกิ ารให้นโยบาย กระบวนการทํางานท่ีซ้ําซ้อน ที่ส่ งผลให้
การจดั การเรยี นการสอนออนไลน์ วนั นคี้ รไู ทยทเี่ หน็ การปฏิ บั ติ งานล่ าช้ า
จากวกิ ฤตโิ ควดิ - 19คอื ครสู ามารถปรบั ตวั ได้เรว็ มาก
ทุกโรงเรียนมีความพรอ้ ม แม้แต่โรงเรียนเล็ก ๆ 3. การปรับแก้กฎระเบียบ ข้อบังคับ
กส็ ามารถจดั การเรยี นการสอนออนไลน์ได้ นนั่ กค็ อื เพื่อการทํางานท่ีคล่องตัว มีการบริหาร
ความสามารถดา้ นเทคโนโลยีของครู ผมเชือ่ มั่นวา่ ความเส่ี ยงและการควบคุมความเส่ี ยง
ครูของเราพัฒนาตนเองตลอด ปรับตัวให้เขา้ กับ
สถานการณต์ ลอด เพราะความเป็นครคู ือต้องเป็น 4. การนําเทคโนโลยีมาใช้ ในการปฏิบัติงาน
ผนู้ าํ ทางจติ วญิ าณ ทางความรู้ ดงั นนั้ จงึ เรยี กไดว้ า่ ให้มากข้ึน ให้สามารถทํางานได้ทุกที่ทุกเวลา
ถ้าใครไมเ่ ขา้ ถึงเทคโนโลยีคือตกยุคเลย แตค่ รูเรา
เขา้ ถึงเร็ว แมแ้ ตค่ รูสูงวัยก็ยังพยายามท่ีจะใช้ 5. การสร้างพันธมิตรในการทํางาน
สิ่งเหล่านี้เพื่อปรับตัวเอง ปรับเทคนิคการสอน และการบู รณาการร่ วมกั นกั บเครื อข่ าย
เพ่ือให้เด็กนักเรียนไดเ้ รียนรู้ ดังน้ัน ครูของเรา และหน่วยงานทางการศึ กษา
พัฒนาตัวเองไดด้ ีมาก มีความรู้ความสามารถ
และพร้อมทีจ่ ะพฒั นาผเู้ รยี นให้มีคณุ ภาพตอ่ ไป 6. การทํางานตามบทบาทหน้าท่ี ตามมาตรา 8
วัตถุประสงค์ และมาตรา 9 อํานาจหน้าที่
แห่ งพระราชบั ญญั ติ สภาครู และบุ คลากร
ทางการศึ กษา พ.ศ. 2546

7. การจัดทํานโยบายและแผนพัฒนาวิชาชีพ
ที่ คํ านึ งถึ งบทบาทหน้ าท่ี ของคุ รุ สภา
เป็ นหลัก รวมถึงระเบียบข้อบังคับของ
คุรุสภา มาตรฐานและจรรยาบรรณ
ของวิชาชีพ และสอดคล้องกับนโยบาย
กระทรวงศึ กษาธิการและยุทธศาสตร์ชาติ

8. สนับสนุนและเสริมสร้างการมีส่ วนร่วมของ
บุคลากรภายในหน่วยงาน ท้ังส่ วนกลาง
และส่ วนภูมิภาค ในการปฏิบัติงานสามารถ
เป็ นท่ีพ่ึงของผู้ประกอบวิชาชีพครูและ
บุคลากรทางการศึ กษาได้

9. การประชาสั มพันธ์ สร้างการรับรู้
ผลการดํ าเนิ นงานตามภารกิ จของคุ รุ สภา
ในยุค New Normal

วิทยาจารย์ • 19

เรียน

รอบตัว

TEACHER
CAPABILITY
DEVELOPMENT :
A WAY TO BRIDGE
EDUCATION GAP
IN THAILAND

การพัฒนาศั กยภาพของครู...
หน่ึ งในหนทางลดความเหลื่ อมล้ํ า
ทางการศึ กษาในประเทศไทย

รู้จักกับ Dynamic School ผ่านการบอกเล่าของคุณอภิษฎา โสภาพันธุ์
ตัวแทนจากกลุ่มคนรุ่นใหม่ผู้ริเริ่ม "โครงการพัฒนาครูเพื่อสร้างโรงเรียน
แห่งการเรียนรู้ท่ี ไร้ขีดจํากัด" เพื่อให้เด็กสามารถอ่านออก เขียนได้ และคิดเป็ น

เรียบรียง วราภา ไทยประเสริฐ

20 • วิทยาจารย์

ความเหลื่อมล้ําทางการศึกษาเปน็ หนึ่ง คงไม่ ผิ ดนั กหากจะกล่ าวว่ าการพั ฒนา
ในประเด็นปัญหาท่ีอยู่คูก่ ับสังคมไทย
มาอยา่ งช้านาน ในขณะทเ่ี ดก็ นกั เรยี น คุณภาพของสถานศึ กษาและการจัด
ในเมืองส่วนใหญเ่ ดินทางมาโรงเรียน
อย่างสะดวกสบายดว้ ยการนั่งรถโรงเรียนหรือ การเรียนการสอน เป็ นหน่ึงในส่ิ งสํ าคัญ
มี ผู ้ป ก ค ร อ ง ขั บ ร ถ ย น ต ์ม า ส ง่ เ ด็ ก นั ก เ รี ย น
ในถ่ินทุรกันดารบางรายต้องเดินเท้าเปน็ ระยะทาง ท่ี จะช่ วยลดช่ องว่ างของความเหลื่ อมล้ํ า
หลายกิโลเมตรเพ่ือจะมาโรงเรียนในแต่ละวัน
ในขณะเดียวกัน เด็กนักเรียนในเมืองมีโอกาส ทางการศึ กษาภายในประเทศไทย
ได้เรียนภาษาต่างประเทศภายในโรงเรียนตั้งแต่
เยาวว์ ัย แตใ่ นทางตรงกันขา้ มเด็กด้อยโอกาส ประกอบกบั ตวั แปรอนื่ ๆ ทส่ี ่งผลต่อการเรยี นร้ขู อง
ในพ้ืนที่สูงบางรายยังไม่สามารถแมแ้ ตจ่ ะส่ือสาร นกั เรยี นในพนื้ ทช่ี นบท อยา่ งเชน่ ครู และทรพั ยากร
ภาษาไทยไดอ้ ยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพ หรอื จากสถานการณ์ ทางการศกึ ษา
ทโ่ี รงเรยี นตอ้ งปดิ ทาํ การเพอ่ื ป้องกนั การแพร่ระบาด
ของเชือ้ ไวรสั โควิด - 19 เม่อื ไมน่ านมาน้ี นักเรียน อกี หนงึ่ ผลการศกึ ษาทนี่ า่ สนใจคอื ผลการศกึ ษา
ในเมอื งสามารถเข้าถงึ สอ่ื การเรยี นการสอนผา่ นทาง ดา้ นความเหล่ือมลํ้าทางการศึกษาของไทย
ออนไลนไ์ ดอ้ ย่างสะดวกรวดเร็ว ในทางกลับกัน โดย ดร. นณริฏ พิศลยบุตร นักวิชาการจาก
เด็กในพื้นท่ีห่างไกลยังขาดแมแ้ ตค่ วามพรอ้ ม สถาบนั วิจยั เพือ่ การพัฒนาประเทศไทย ซ่งึ วัดจาก
ท้ังด้านโครงสรา้ งพื้นฐานทางอินเทอร์เน็ตท่ีท่ัวถึง ค ว า ม แ ต ก ต ่า ง ข อ ง ผ ล ค ะ แ น น ส อ บ P I S A
รวดเรว็ และอปุ กรณใ์ นการเขา้ ถึงเนอื้ หาการเรยี น พบวา่ หากกําหนดให้ขนาดของความเหล่ือมลํ้า
การสอนที่ถึงแมจ้ ะเป็นเน้อื หาเดียวกนั ทางการศึกษาอยูท่ ่ีร้อยละ 100 องคป์ ระกอบ
ความแตกต่างและความเหล่ือมลํ้าเหลา่ น้ี ท่ีสําคัญท่ีสุดของความเหลื่อมล้ําทางการศึกษา
ไมเ่ พยี งสะท้อนผา่ นเหตกุ ารณ์ทเ่ี ราสามารถพบเหน็ ไดแ้ ก่ ความแตกตา่ งทางดา้ นสถานศึกษาหรือ
ได้อย่างง่ายดายในชีวิตประจําวันเท่านั้น แต่ยัง โรงเรียน ซ่ึงสูงถึงร้อยละ 47 สว่ นองคป์ ระกอบ
สะท้อนผา่ นผลสัมฤทธิ์ทางวิชาการที่แตกตา่ งกัน ทส่ี าํ คญั รองลงมาคอื ปัจจยั ทเี่ กย่ี วขอ้ งกบั ครอบครวั
อีกดว้ ย เชน่ การอยู่ร่วมกันกับบิดาและมารดา ระดับของ
จากผลการประเมนิ สมรรถนะนกั เรยี นมาตรฐาน การศึกษาบิดาและมารดา อาชีพของบิดาและ
สากล (Programme for International มารดา และปจั จัยเฉพาะส่วนบุคคล เช่น อายุ เพศ
Student Assessment: PISA) ในปี พ.ศ. 2558 ตามลําดับ อยา่ งไรก็ตาม ยังมีองคป์ ระกอบอ่ืน ๆ
โดยองค์การเพื่อความรว่ มมือทางเศรษฐกิจและ
การพัฒนา (Organisation for Economic
Co - operation and Development: OECD)
พบวา่ ในระบบโรงเรียนไทย นกั เรียนจากโรงเรียน
ในชนบท (โรงเรยี นทตี่ ง้ั อยใู่ นหมบู่ ้านหรอื ในชนบท
ท่ีมีประชากรนอ้ ยกว่า 3,000 คน) มีคะแนน
ด้านวิทยาศาสตร์ตํ่ากว่านักเรียนจากโรงเรียน
ในเมือง (โรงเรียนท่ีต้ังอยูใ่ นเมืองที่มีประชากร
มากกวา่ 100,000 คน) อยู่ 63 คะแนน
ซึ่งเปรียบไดก้ ับการเรียนท่ีแตกต่างกันถึงสองปี
โดยมสี าเหตสุ าํ คญั จากความเสยี เปรยี บด้านสถานะ
ทางเศรษฐกิจและสังคมของนักเรียนและโรงเรียน

วิทยาจารย์ • 21

ข้ อดี ของโรงเรี ยนในพ้ื นที่ ห่ างไกลคื อ ศักยภาพของครูและกระบวนการสอนในโรงเรียน
เพ่ือสง่ เสริมใหเ้ ด็กนักเรียนสามารถอา่ นออก
มี สภาพแวดล้ อมท่ี เต็ มไปด้ วยธรรมชาติ เขียนได้ และคิดเปน็ จะช่วยแก้ไขปญั หาและ
ลดความเหลื่อมลาํ้ ไดอ้ ยา่ งยัง่ ยืน
มีปราชญ์ชุมชน และมีชุมชนท่ีเข้มแข็ง
คุณไอซ์ อภิษฎา โสภาพันธุ์ ตัวแทนจากทีม
โรงเรี ยนสามารถนํ าข้ อได้ เปรี ยบเหล่ านี้ Dynamic School เลา่ ใหว้ ารสารวิทยาจารย์
ฟงั ว่า Dynamic School มเี ปา้ หมายทจี่ ะเปลยี่ น
มาเป็ นสื่ อหรือพ้ืนที่การเรียนรู้ ให้แก่เด็ก ๆ "ข้อจํากัด" ของโรงเรียนยากไรใ้ นพื้นที่ห่างไกล
ให้เปน็ คาํ ว่า "ไร้ขดี จาํ กดั " เพอื่ เปน็ โรงเรยี นต้นแบบ
มากถึงร้อยละ 42 ท่ีไม่สามารถอธิบายได้ภายใต้ และสรา้ งแรงบันดาลใจให้กับโรงเรียนอ่ืน ๆ
กรอบการวิเคราะหต์ ามข้อมูลของ PISA ข้างตน้ ที่มีขอ้ จํากัดนอ้ ยกวา่ ในการพัฒนาโรงเรียนและ
ผลการศกึ ษานส้ี ะทอ้ นให้เหน็ ว่าปัญหาความเหลอ่ื มลาํ้ เพ่ิมศักยภาพของนักเรยี น
ทางด้านการศึกษาของไทยมีสาเหตุสําคัญมาจาก
ความแตกต่างทางดา้ นสถาบันการศกึ ษา จากประสบการณใ์ นการลงพื้นท่ีของทีม
Dynamic School พบว่า โรงเรียนยากไร้
ดังนั้น คงไมผ่ ิดนักหากจะกล่าววา่ การพัฒนา ในพนื้ ทหี่ ่างไกลมกั มอี ปุ สรรคด้านงบบรหิ ารจดั การ
คุณภาพของสถานศึกษาและการจัดการเรียน โรงเรียนที่คอ่ นข้างจํากัด ประกอบกับมีจาํ นวนครู
การสอนเปน็ หน่ึงในหนทางสําคัญท่ีจะช่วย ท่ีไมเ่ พียงพอ ส่งผลให้ครูหนึ่งคนในโรงเรียน
ลดช่องวา่ งของความเหลื่อมล้ําทางการศึกษา หา่ งไกลโดยเฉพาะในโรงเรียนขนาดเล็กมีบทบาท
ภายในประเทศไทย สอดคล้องกับแนวคิดของทีม มากกว่าการเปน็ แคค่ รูที่สอนหนังสือแกน่ ักเรียน
Dynamic School กล่มุ คนร่นุ ใหมผ่ รู้ เิ รมิ่ "โครงการ เท่าน้ัน แต่อาจตอ้ งทําทั้งงานธุรการ งานภารโรง
พัฒนาครูเพ่ือสร้างโรงเรียนแหง่ การเรียนรู้ ทําสวน ไปจนถึงทําอาหารใหแ้ ก่เด็ก ๆ จํานวนครู
ที่ไร้ขีดจํากัด" ซึ่งเชื่อว่าการพัฒนาคุณภาพ ท่ีมีอยู่อยา่ งจํากัดนี้ส่งผลใหค้ รูไม่สามารถทําในส่ิง
การเรยี นการสอนในโรงเรยี นยากไร้ ผ่านการพฒั นา

22 • วิทยาจารย์

ท่ี ต น เ อ ง ถ นั ด ไ ด ้อ ย ่า ง เ ต็ ม ศั ก ย ภ า พ อี ก ทั้ ง องคป์ ระกอบสาํ คญั คอื "คดิ เป็น" โดย Dynamic
ยังส่งผลถึงเวลาและความพร้อมในการเตรียม School ม่งุ สง่ เสรมิ การพฒั นาทกั ษะการคดิ วเิ คราะห์
การสอน และโอกาสในการใช้เวลาที่มีคุณภาพ ของเด็ก โดยการจัดหรือเอื้ออํานวยให้เด็กเจอ
รว่ มกับเด็ก ๆ ดว้ ยเหตุน้ี Dynamic School สถานการณ์ ผ่านการโยนโจทย์กว้าง ๆ ที่ไม่มี
จึงมองเห็นความสําคัญของการค้นหาศักยภาพ คําตอบท่ีตายตัว เพ่ือกระตุ้นความอยากรูแ้ ละ
ของแตล่ ะโรงเรียนในบริบทที่แตกตา่ งกันออกไป ส่งเสริมกระบวนการคิด จินตนาการ และการฝึก
โดยทางทมี มองวา่ ข้อดขี องโรงเรยี นในพนื้ ทห่ี า่ งไกล ตั้ ง คํ า ถ า ม ข อ ง เ ด็ ก ๆ ซึ่ ง จ ะ ช ว่ ย ใ ห เ้ ข า เ กิ ด
คือมีสภาพแวดลอ้ มที่เต็มไปดว้ ยธรรมชาติ กระบวนการเรยี นร้ดู ้วยตนเอง
มีปราชญช์ ุมชน และมีชุมชนท่ีเข้มแข็ง โรงเรียน
สามารถนาํ ขอ้ ไดเ้ ปรยี บเหล่านม้ี าเปน็ สอื่ หรอื พน้ื ที่ จากแนวทางเหลา่ นี้ ส่งผลใหค้ รูจําเป็น
การเรยี นรใู้ หแ้ กเ่ ดก็ ๆ อกี ทงั้ ครยู งั สามารถนาํ สง่ิ เหลา่ น้ี ต้องปรับเปลี่ยนรูปแบบและกระบวนการสอน
มาประยุกต์ใชใ้ นกระบวนการสอน เพ่ือใหเ้ ด็ก ๆ โดยคํานึงถึงผูเ้ รียนเป็นศูนยก์ ลาง และมุ่งเน้น
เห็นภาพ จดจํา และเรียนรูจ้ ากสถานการณจ์ ริง กิจกรรมการเรียนการสอนที่ชว่ ยใหเ้ ด็กนักเรียน
ซง่ึ อาจชว่ ยให้เกดิ กระบวนการเรยี นร้ทู ม่ี ปี ระสทิ ธภิ าพ สามารถเกิดกระบวนการเรียนรูไ้ ดด้ ้วยตนเอง
มากกว่าการเรยี นรจู้ ากในหนงั สอื เสยี ด้วยซาํ้ เรยี กได้ว่า ผา่ นรปู แบบการเรยี นรแู้ บบ Dynamic Learning
เป็นการเปลี่ยนส่ิงท่ีทุกคนคิดว่าเปน็ ข้อจํากัด ซึ่งทางทีม Dynamic School ไมเ่ พียงแต่ช่วย
ใหก้ ลายเป็นไรข้ ดี จาํ กดั ตามทที่ างทมี คาดหวังไว้ ครูและโรงเรียนในการพัฒนากระบวนการสอน
ให้เกิดผลลัพธ์ขา้ งตน้ ผ่านการฝกึ อบรมครูเทา่ นั้น
อีกหนึ่งเป้าหมายสําคัญของทีม Dynamic แต่ยังก้าวเดินทางไปพรอ้ ม ๆ กับครูและโรงเรียน
School คอื การส่งเสรมิ ใหเ้ ดก็ "อา่ นออก เขยี นได้ ในการพัฒนาศักยภาพครูและกระบวนการสอน
คิดเปน็ " เพราะหากเด็กไม่สามารถอา่ นออกและ ผ่านการปรับปรุง ติดตาม และประเมินผล
เขยี นได้ จะทําให้เดก็ ถูกปดิ ก้นั โอกาสในการเขา้ ถงึ อยา่ งต่อเนื่อง ตลอดจนส่งเสริมความมีส่วนรว่ ม
ข้อมลู และถกู ตดั ขาดจากทกุ ศกั ยภาพอนั ไรข้ ดี จาํ กดั ของทง้ั ผู้อํานวยการ ครู นกั เรยี น ผู้ปกครอง และ
ท่ีเขาควรไดร้ ับ การอา่ นออกและเขียนไดจ้ ึงเปน็ ชมุ ชน หรือหน่วยงานท้องถนิ่ ใหร้ ่วมกนั มีส่วนชว่ ย
พ้ืนฐานที่เด็กทุกคนจําเป็นตอ้ งมี และอีกหนึ่ง พฒั นาคณุ ภาพชวี ติ ของเด็ก ๆ

วิทยาจารย์ • 23

Knowledge is

All Around

VOLUNTEERING NETWORK:
SCHOOL PREPARING FOR
MIGRANT CHILDREN LIVING
IN THE CONSTRUCTION SITE

โครงการสรา้ งเครือข่ายอาสาสมคั ร
ใหค้ วามรูเ้ ด็ก ๆ ในไซตง์ านก่อสรา้ ง

แม้ ในวันท่ี โลกยังไม่มี โควิด-19 ยังมีเด็กหลายกลุ่มท่ี ไม่สามารถเข้าถึงระบบ
การศึ กษาได้ Edudee เกิดข้ึนมาเพื่อเตรียมพร้อมเด็กข้ามชาติท่ีอาศั ยอยู่

ในไซต์ก่อสร้างก่อนส่ งเข้าสู่ รั้วโรงเรียน

เรียบเรียง พิชยะพงศ์ เนียมประพันธ์

24 • วิทยาจารย์

การแพรร่ ะบาดของโควิด-19 ทําให้ แรงงานสูป่ ระเทศไทย ซ่ึงสถิตินี้ยังไม่รวมแรงงาน
นกั เรยี นไทยต้องงดกจิ กรรมการเรยี น สญั ชาตอิ นื่ และแรงงานทไ่ี มม่ ีใบอนุญาตด้วย
ในโรงเรยี นไปเกอื บ 2 เดือน กระนนั้
ยังมีเด็กหลายกลุม่ ที่ไม่สามารถ คุณผักขมกลา่ วถึงแรงบันดาลใจในการคิด
เขา้ ถึงระบบการศึกษาได้แม้ในสภาพการณป์ กติ โครงการนขี้ น้ึ มาว่า ตนไดเ้ ดนิ ผ่านไซต์งานกอ่ สร้าง
หน่งึ ในนั้นคอื เด็ก ๆ ขา้ มชาตทิ ่อี าศัยอย่ใู นบา้ นพัก แล้วพบเห็นเด็กเล็กจํานวนหนึ่ง จึงเกิดคําถามวา่
คนงานในไซต์กอ่ สรา้ ง ทมี ‘Edudee’ ซง่ึ นําโดย เหตุใดเด็กเหล่าน้ีจึงไม่ไปโรงเรียน และการอยู่
คุณทัศนส์ นธิ์ คงแก้ว หรือ ‘คณุ ผกั ขม’ จงึ ไดร้ เิ รม่ิ ในสภาพแวดลอ้ มของไซตง์ านกอ่ สรา้ งถือเปน็
โครงการ ‘สรา้ งเครือข่ายอาสาสมัครให้ความรู้ สวัสดิภาพท่ีดีหรือไม่ กอปรกับการท่ีคุณผักขม
เดก็ ๆ ในไซตง์ านกอ่ สรา้ ง’ ขน้ึ มา เพื่อชว่ ยเหลือ เติบโตมากับเรื่องการศึกษา ท้ังในครอบครัวที่มี
เด็กกลุ่มน้ี คุณพ่อเปน็ ครู การเปน็ เด็กกิจกรรมและครูอาสา
‘Edudee เรยี น เลน่ ร’ู้ เปน็ โครงการอาสาสมคั ร ทเ่ี ข้ารว่ มค่ายอาสาเปน็ ประจาํ เมอ่ื สมยั เรยี นมธั ยม
เพ่ือเตรียมความพร้อมเด็ก ๆ ให้เข้าสู่ระบบ และมหาวิทยาลัย ทําให้ตนเองสนใจประเด็น
การศึกษา ทั้งการสอนหนังสือนอกห้องเรียน การศึกษาเป็นพิเศษ จึงไดร้ วมกลุม่ กับเพื่อน
เพอ่ื ปพู นื้ ฐาน การดแู ลสขุ อนามยั และการจดั เตรยี ม รว่ มแนวคดิ ก่อเกดิ Edudee ขนึ้ มา ดว้ ยความตงั้ ใจ
เอกสารทจี่ าํ เปน็ ในการเข้าเรยี น กล่มุ เปา้ หมายหลกั ที่จะพัฒนาคุณภาพชีวิตของเด็กท้ังการศึกษา
คอื เดก็ ทอี่ าศยั อยตู่ ามไซตก์ ่อสร้างหรอื ทพี่ กั คนงาน และสขุ ภาวะ ถงึ แม้ทางทีมจะมีความร้คู วามเขา้ ใจ
ของบริษัทกอ่ สรา้ ง ในพ้ืนที่เมืองอย่างกรุงเทพฯ เกยี่ วกบั ประเดน็ เดก็ ขา้ มชาตนิ ้อยและเปน็ ประเดน็
และปริมณฑล เด็กชว่ งอายุระหวา่ ง 6 – 12 ปี ท่ีใหม่สําหรับทีม แตก่ ็มิไดท้ ําให้ความตั้งใจ
ห รื อ เ ที ย บ เ ท ่า ร ะ ดั บ อ นุ บ า ล ถึ ง ป ร ะ ถ ม ศึ ก ษ า อยากชว่ ยเหลอื เดก็ กล่มุ นลี้ ดลงไป และนาํ แนวคดิ นี้
ซึ่งสว่ นใหญม่ ักเป็นเด็กท่ีถือสัญชาติอ่ืน เน่ืองจาก ไปนําเสนอในงาน Education Disruption
ตอ้ งตดิ ตามไปอย่อู าศยั กบั ผปู้ กครองทเ่ี ป็นแรงงาน Hackathon 2 ซง่ึ เป็นงานแขง่ ขนั พฒั นานวตั กรรม
ขา้ มชาติ ทําใหเ้ ด็กเหลา่ น้ขี าดโอกาสในการศกึ ษา ด้านการศึกษาเมื่อเดือนพฤษภาคม 2563
รวมถึงสวัสดิภาพและความปลอดภัยในร่างกาย
นอกจากนั้นแลว้ สถานศึกษาบางแห่งและการรับรู้ จากสภาพปั ญหาจริง สู่ แนวทาง
ของสังคมยังคิดวา่ เด็กข้ามชาติไมส่ ามารถ โครงการ
เขา้ รับการศกึ ษาในไทยได้ รวมทัง้ เด็กเองก็ยงั ขาด
ความมั่นใจที่จะเข้าสูโ่ รงเรียน โดยเฉพาะการใช้ จากการลงพื้นที่จริงทางทีมพบว่า เด็กเหลา่ นี้
ภาษาท่ีแตกต่าง จึงเป็นความน่าสนใจของปญั หา
ทท่ี างทีม Edudee ต้องการเข้ามาปิดช่องว่างน้ี ประเทศไทยได้อนุญาตและรับรองสิ ทธิแก่เด็ก
ที่ ไม่ ได้ถือสั ญชาติ ไทยหรือไม่มีเอกสารแสดง
แรงบันดาลใจของเหล่าคนอาสา ตนให้สามารถเข้ารับการศึ กษาได้ ตามมติคณะ
รัฐมนตรี เม่ือวันที่ 5 กรกฎาคม 2548
สํานักบริการแรงงานตา่ งด้าวรายงานสถิติ
การทํางานของคนขา้ มชาติในไทย ประจําเดือน
กรกฎาคม 2563 วา่ มแี รงงานข้ามชาติ 4 สญั ชาติ
(เมียนมา ลาว กัมพูชา และเวียดนาม) ที่ได้รับ
อนญุ าตให้ทํางานตามมาตรา 59 (ประเภทท่ัวไป)
ทง้ั หมด 2,261,796 คน คดิ เปน็ แรงงานในกิจการ
ก่อสร้าง 458,552 คน หรือสัดส่วน 1 ใน 5 ถอื วา่
กิจการกอ่ สรา้ งเปน็ ประเภทกิจการท่ีได้รับอนุญาต
มากเปน็ ลําดับตน้ ๆ ของทุกประเภทการนําเข้า

วิทยาจารย์ • 25

ต้องเจอปัญหาหลกั ๆ สองดา้ น คอื 1) ดา้ นคณุ ภาพ หลักสู ตร เรียน เล่น รู้ เพื่อก้าวสู่
ชีวิตความเป็นอยู่ หรือการอยู่ในสภาพแวดลอ้ ม โรงเรียน
ท่ีไม่ปลอดภัยและขาดสุขอนามัยที่ดี โดยเฉพาะ
ในช่วงวิกฤติโควิด-19 ไดต้ อกยํ้าปญั หาด้านนี้ ทีม Edudee ได้พัฒนาโครงสรา้ งหลักสูตร
ชัดเจนย่ิงขนึ้ และ 2) ด้านการศกึ ษา คอื เขา้ ไม่ถึง โครงการเตรยี มความพร้อมเดก็ กลมุ่ น้ี ตกผลกึ รว่ ม
ระบบการศกึ ษา ไมไ่ ดไ้ ปโรงเรยี น ไมไ่ ดเ้ รยี นตามวยั กบั ทมี งาน กสศ. ทม่ี คี วามชาํ นาญและประสบการณ์
ทําให้ไมส่ ามารถพัฒนาการเรียนรูพ้ ื้นฐานอยา่ ง โ ด ย จ ะ เ ป ็น กิ จ ก ร ร ม ก า ร เ รี ย น รู ้แ บ บ ล ง มื อ ทํ า
การอา่ น พดู เขียน ได้ (Active Learning Activities) หรือแบบ
มีส่วนร่วม ทีม่ โี ครงสรา้ ง 3 ส่วน คอื
เร่ืองคา่ ใช้จา่ ยสําหรับผู้ปกครองท่ีตอ้ งดูแลลูก
ทีม Edudee พบวา่ ค่าจา้ งท่ีแรงงานกอ่ สรา้ ง • การอา่ นออก เขียนได้ (Literacy) ซ่ึงมี
ขา้ มชาติไดร้ ับในบริษัทอสังหาริมทรัพยแ์ ห่งหน่ึง การประเมินเป็นการอา่ นและเขียนศัพท์
ในกรุงเทพฯ อยทู่ ่วี นั ละ 400 บาท ทํางานเฉล่ีย ไดถ้ ูกตอ้ ง คลอ่ งแคลว่ ชัดเจน ตลอดจน
เดอื นละ 24 วนั จะมรี ายไดต้ ่อเดอื น 9,600 บาท การสื่อสารทั้งการฟัง พูด อา่ น เขียน
ขณะทคี่ ่าใช้จ่ายในสถานเลย้ี งเดก็ ราว 6,000 บาท ตามเกณฑข์ อง สพฐ.
ข้ึนไป คิดเป็นร้อยละ 62.5 ของรายได้ ทําให้
ผูป้ กครองสว่ นใหญไ่ ม่สามารถสง่ ลูกหลานเขา้ ไป • ทักษะการใชช้ ีวิตในสังคม (Life skill)
อย่ใู นสถานเลย้ี งเดก็ ได้ เดก็ จงึ ต้องใช้ชวี ติ ประจาํ วนั การเรียนรูว้ ัฒนธรรมและสังคมไทย ซึ่งจะ
อยู่ในไซต์งานก่อสรา้ ง และไม่มีผูใ้ หญด่ ูแลในชว่ ง สะทอ้ นผา่ นความมั่นใจในการมีส่วนร่วม
เวลาทํางาน ในห้องเรียน

ในแนวคิดเบื้องตน้ ของทีม Edudee คือ • สุขลักษณะและการป้องกันโรคติดตอ่
ต้องการจะเขา้ ไปทํากิจกรรมกับเดก็ ๆ ในส่วนของ (Health care) ที่เด็กจะต้องมีสุขอนามัย
การดูแลตนเองพื้นฐาน เชน่ ดา้ นสุขอนามัย ตามเกณฑพ์ ้ืนฐาน ดแู ลตนเองได้ โดยเฉพาะ
และทกั ษะในการใช้ชวี ติ เบอ้ื งตน้ ตามวยั แต่หลงั จาก ในสถานการณ์โควิด-19
ที่ไดเ้ ข้ารว่ มงาน Education Disruption
Hackathon 2 และได้รับคําแนะนํา พร้อมกับ ทีมจะดําเนินการเรียนการสอนสัปดาหล์ ะ
การแลกเปลย่ี นขอ้ มลู กบั ผเู้ ชยี่ วชาญด้านการศกึ ษา 3 วนั วนั ละ 3 ช่ัวโมง แบง่ เปน็ วิชาละ 1 ชวั่ โมง
และทมี งานจาก กสศ. (กองทนุ เพอื่ ความเสมอภาค โดยหลกั สตู รดงั กลา่ วถอื เป็นการเตรยี มความพร้อม
ทางการศึกษา) ทีม Edudee จึงเห็นแนวทาง เพอ่ื นาํ เด็กเขา้ ส่รู ะบบการศึกษาต่อไป
การพฒั นาโครงการทช่ี ดั เจนยงิ่ ขน้ึ โดยมเี ป้าหมาย
คือ นําเด็กกลุ่มน้ีเขา้ สู่ระบบการศึกษาตามระบบ เพ่ือใหบ้ รรลุเปา้ หมาย ทีม Edudee ยังมี
ให้ได้ ซง่ึ จะเปน็ การเปดิ โอกาสการพฒั นาตวั เดก็ เอง แนวทางการทาํ งานเพมิ่ เตมิ คอื การใหเ้ ดก็ ขา้ มชาติ
ในระยะยาว เพม่ิ โอกาสในชวี ติ มากขน้ึ มสี วสั ดภิ าพ เข้าถึงบรกิ ารทางดา้ นสขุ ภาพ รวมถงึ ประสานงาน
ท่ีปลอดภัย ตลอดทั้งไดเ้ รียนรู้และมีพัฒนาการ เรือ่ งการเขา้ ศึกษาในโรงเรยี น อาทิ การจัดเตรียม
ตามวยั กบั เพอื่ น ๆ เอกสารที่จําเป็นสําหรับเด็กท่ีไม่ถือสัญชาติไทย
ซึ่งถือว่าเป็นขอ้ กังวลของผูป้ กครองและโรงเรียน
แนวทางการดําเนินโครงการจะเริ่มที่ พัฒนา ท่ีไม่เคยรบั เดก็ ขา้ มชาติเขา้ เรยี น
และเสรมิ ทกั ษะภาษาแกเ่ ดก็ กลุม่ น้ี เพื่อลดกําแพง
ด้านการสื่อสาร ตามดว้ ยการพัฒนาทักษะ ค่าใช้จ่ายในสถานเลี้ยงเด็กราว 6,000 บาท
ด้านสังคม การปรับตัว และการเข้ากับเพ่ือน ๆ
เพื่อเป้าหมายสุดทา้ ยคือการที่เด็กสามารถเข้าสู่ คิดเป็ นร้อยละ 62.5 ของรายได้ ทําให้
โรงเรยี นและปรับตวั เรียนรูด้ ว้ ยตวั เองได้
ผู้ปกครองส่ วนใหญ่ ไม่สามารถจ่ายได้

เด็ กจึ งต้ องใช้ ชี วิ ตประจํ าวั นในไซต์ งาน

ก่อสร้าง ไม่มีผู้ ใหญ่ดูแลในช่วงเวลางาน

26 • วิทยาจารย์

ขยายแนวคิดให้ออกผลความย่ังยืน ก่อนที่จะไดล้ งพื้นที่ทํางานจริง อาสาสมัคร
จะตอ้ งผา่ นกระบวนการฝกึ อบรม (Training)
คุณผักขมกลา่ วเพิ่มเติมกับวารสารวิทยาจารย์ เพื่อใหม้ ีความรูแ้ ละเขา้ ใจในเรื่องเด็กขา้ มชาติ
ถงึ แนวทางการพฒั นาโครงการให้ยงั่ ยนื ขน้ึ โดยทมี เนื่องจากเป็นประเด็นท่ีออ่ นไหวซึ่งอาจส่งผลต่อ
Edudee จะวางบทบาทของตนเองและโครงการ พัฒนาการการเรียนรู้และการเขา้ สังคมของเด็ก
เปน็ ศูนยก์ ลางประสานงานระหวา่ งอาสาสมัคร ทีม Edudee จะเป็นผูส้ รรหาทีมงานฝกึ อบรม
กับพ้ืนท่ีไซตก์ อ่ สรา้ ง เชื่อมอาสาสมัครที่มีความรู้ ทม่ี คี วามเชย่ี วชาญ อาสาสมคั รจะตอ้ งเขา้ ฝกึ อบรม
ความสามารถใหเ้ ข้าไปสอนเดก็ ๆ ในไซต์กอ่ สรา้ ง ในด้านจิตวิทยาเด็ก การเข้าชุมชนหรือทักษะ
ตามหลักสูตรที่ผ่านการพัฒนามา ซ่ึงจะทําให้ การเขา้ ถงึ พน้ื ท่ี และความเขา้ ใจในหลกั สตู รทส่ี อน
โครงการขยายผลออกไปมากทส่ี ดุ เมอ่ื อาสาสมคั ร
มที กั ษะและความชาํ นาญจะทาํ ให้โครงการสามารถ นอกจากประเด็นของการสรา้ งเครือขา่ ย
ดําเนินตอ่ ไปไดด้ ว้ ยตนเอง อาสาสมัครเพื่อใหโ้ ครงการสามารถขยายผล
และดําเนินต่อไดอ้ ย่างยั่งยืนแล้ว ทีม Edudee
ยังได้ออกแบบ CSR Package อันเป็น
การดําเนินการเตรียมความพร้อมเด็กขา้ มชาติ
ตามโครงการ แตใ่ หอ้ งค์กรหรือบริษัทที่ตอ้ งการ
แสดงความรับผิดชอบต่อสังคมและสิ่งแวดลอ้ ม
(CSR; Corporate Social Responsibility)
เข้ามาสนบั สนนุ โครงการ เพอื่ เปน็ การขยายโอกาส
จากเดมิ ท่ี Edudee ต้องขอทนุ จากหน่วยงานรัฐ
หรอื เครอื ข่ายประชาสงั คมอน่ื ๆ โดยแนวคดิ ตงั้ ต้น
คือ ใหบ้ ริษัทสนับสนุนเงินสําหรับโครงการ
เตรียมความพร้อมดังกล่าวให้แกน่ ักเรียนข้ามชาติ
ตามคา่ ดําเนนิ การทคี่ ดิ คํานวณมา แล้ว Edudee
จะเปน็ ทีมงานที่ดําเนินการแทนในนามบริษัท
โดยกลุ่มเป้าหมายหลักของ CSR Package
จะเป็นกลุ่มบริษัทอสังหาริมทรัพย์เปน็ ลําดับแรก
เนื่องจากอยู่ในประเภทธุรกิจที่เก่ียวขอ้ งกับปัญหา
มากทีส่ ุด รวมทงั้ ทําใหท้ มี งานสามารถเข้าถึงพื้นท่ี
ไซตง์ านก่อสร้างได้สะดวกมากข้ึน กลุม่ เป้าหมาย
ต่อมาจะเปน็ บริษัทอื่น ๆ หรือองคก์ รต่าง ๆ
ท่ีมีความสนใจและตระหนักถึงประเด็นการศึกษา
และต้องการสนบั สนนุ โครงการนี้ ผลตอบแทนหรอื
แรงจงู ใจทบี่ รษิ ทั ต่าง ๆ จะได้รบั จากการดาํ เนนิ การ
โครงการจะเปน็ การแสดงความรบั ผดิ ชอบต่อสงั คม
ทจ่ี ะสง่ เสรมิ ภาพลกั ษณอ์ งค์กรใหด้ ขี นึ้ สะทอ้ นผ่าน
การใหค้ ุณคา่ ตอ่ การศึกษาเด็กขา้ มชาติ สามารถ
นําไปประชาสัมพันธ์องคก์ รได้ และท่ีสําคัญและ
นา่ สนใจสําหรับบริษัทอสังหาริมทรัพยก์ ็คือ
โครงการเตรียมความพร้อมและนําเด็กขา้ มชาติ
เข้าสูร่ ะบบการศึกษาน้ี จะทําใหพ้ นักงานที่เปน็
แรงงานขา้ มชาติในบริษัทของตนมีประสิทธิภาพ

วิทยาจารย์ • 27

กระทรวงศึ กษาธิการมีนโยบายและมาตรการ Education) ที่ทั่วถึงและเท่าเทียม และข้อ 10
อย่างเป็ นทางการ ในการอุดหนุนเงินศึ กษาราย การลดความไม่เทา่ เทยี ม (Reduced Inequalities)
หัวสํ าหรับผู้ ไม่มีทะเบียนราษฎร ไม่มีสั ญชาติ จากการดาํ เนินนโยบายแบบไมแ่ บ่งแยก
ไทย หรือบุตรหลานของแรงงานข้ามชาติ
มากกว่า 10 ปี โดยให้สถานศึ กษากําหนดรหัส ความร่วมมือกับหลายภาคส่ วน
ประจําตัวผู้เรียน 13 หลักที่ข้ึนต้นด้วย G,P
หรืออ่ืน ๆ ซ่ึงไม่เก่ียวข้องกับรหัสประจําตัว นอกจากภาคประชาชนอยา่ งอาสาสมัครและ
ประชาชน 13 หลัก ภาคเอกชนอยา่ งบริษัทอสังหาริมทรัพย์แลว้
ทีม Edudee ยังตระหนักถึงความสําคัญของ
และกาํ ลงั ใจในการทาํ งานมากขน้ึ เนอื่ งจากไม่ตอ้ ง ความร่วมมือกับหน่วยงานภาครัฐ ดังท่ีกล่าว
กังวลเร่ืองลูกหลานอีก ถือเป็นการให้สวัสดิการ ไปแล้วขา้ งตน้ ว่า กสศ. ได้เขา้ มาช่วยเหลอื พัฒนา
แก่พนักงานของตนเองดว้ ย อยา่ งไรก็ตาม ยังมี แนวทางการดาํ เนนิ การโครงการดว้ ยความชาํ นาญ
ข้อกังวลคือ หากค่าดําเนินการมีราคาที่สูงมาก ในประเด็นปญั หา นอกจากน้ัน ยังมีความร่วมมือ
อาจไม่ดงึ ดดู ใจใหบ้ รษิ ทั ดาํ เนนิ โครงการน้ี เนอ่ื งจาก กบั ภาคประชาสงั คมหรอื องคก์ รไม่แสวงผลประโยชน์
จะเปน็ การเพ่ิมค่าใช้จ่ายให้บริษัท แต่หากทีม (NGOs) อีกดว้ ย อันหมายถึงมูลนิธิเครือข่าย
Edudee คิดค่าดําเนินการต่ําเกินไป ก็จะทําให้ พัฒนาบ้านเด็ก (Baan Dek Foundation)
ต้องแบกรบั คา่ ใชจ้ า่ ยเพม่ิ เติมน่ันเอง ท่ีมีภารกิจในการชว่ ยเหลือเด็กท่ีอาศัยอยูใ่ นที่พัก
ของแรงงานกอ่ สรา้ งขา้ มชาตเิ ปน็ หลกั สอดคล้องกบั
ทีม Edudee ไดเ้ ชอ่ื มโยงแนวทางการพัฒนา กลมุ่ เป้าหมายของ Edudee ทาํ ให้สามารถทาํ งาน
โครงการกับเปา้ หมายการพัฒนาอย่างย่ังยืน รว่ มกันได้ดี โดยเฉพาะการแลกเปล่ียนเรียนรู้
(Sustainable Development Goals) จากประสบการณแ์ ละข้อท้าทายท่ีแปลกใหมแ่ ละ
ที่ทางองคก์ รสหประชาชาติ หรอื UN ไดก้ าํ หนดไว้ แตกต่างกนั
ว่าจะทาํ ให้สงั คมบรรลเุ ป้าหมายอย่างน้อยหลกั ๆ
3 ข้อดว้ ยกนั โดยเฉพาะ ขอ้ 3 การทเ่ี ดก็ มสี ขุ ภาพ ขอ้ มูลจาก ‘รายงานการจัดการศึกษาสําหรับ
และสุขภาวะที่ดี (Good Health and Well- เด็กท่ีไม่มีสัญชาติไทยและบุตรหลานแรงงาน
being) ขอ้ 4 การศึกษาที่มีคุณภาพ (Quality ขา้ มชาติในประเทศไทย’ โดยกลุ่มพัฒนานโยบาย
ดา้ นการเพ่ิมโอกาสการเรียนรู้ตลอดชีวิต สํานัก

28 • วิทยาจารย์

อาสาสมัครจากมูลนิ ธิ ปี 2562 วา่ จํานวนเด็กข้ามชาติและไร้สัญชาติ
เครื อข่ ายพั ฒนาบ้ านเด็ ก เขา้ รับการศึกษาในโรงเรียนรัฐบาลของเพิ่มขึ้น
อยา่ งชัดเจน ราว 150,000 คนกําลังศึกษาอยู่
ม า ต ร ฐ า น ก า ร ศึ ก ษ า แ ล ะ พั ฒ น า ก า ร เ รี ย น รู ้ นับตั้งแตม่ ี พ.ร.บ. การศึกษาแหง่ ชาติปี 2542
สํานักงานเลขาธิการสภาการศึกษา ในปี 2561 และมติคณะรัฐมนตรีเมอ่ื ปี 2548
แจ้งว่า ประเทศไทยเขา้ รว่ มเป็นภาคีอนุสัญญา
ว่าด้วยสิทธเิ ดก็ ระดับสากลอย่แู ลว้ เชน่ อนุสัญญา อยา่ งไรก็ตาม ปจั จุบันพบวา่ มีเด็กขา้ มชาติ
ว่าดว้ ยสทิ ธเิ ด็ก ทไ่ี ดใ้ หส้ ัตยาบนั ไว้ตั้งแตป่ ี 2535 ที่ยังไมไ่ ดเ้ ขา้ โรงเรียนประมาณ 200,000 คน
รวมทั้งพันธกิจและเปา้ หมายตาม UNESCO โดยได้อธิบายว่ามีสาเหตุและอุปสรรคหลากหลาย
และ UNICEF ตลอดถึงขอ้ กฎหมายในไทยเอง ประการ ท้ังทัศนคติเชิงลบของสังคมไทยที่มีตอ่
ทงั้ รัฐธรรมนูญ พระราชบัญญัตกิ ารศึกษาแห่งชาติ เดก็ ขา้ มชาติ การย้ายถน่ิ ทอี่ าศยั ของครอบครวั เดก็
พ.ศ. 2542 และท่ีแก้ไขเพ่มิ เตมิ มติคณะรฐั มนตรี และขาดการรับรู้ในบริการตา่ ง ๆ ท่ีแรงงานข้าม
ระเบียบ และประกาศกระทรวงศึกษาธิการ ชาติสามารถเข้ารบั ได้ รวมท้งั การขาดความเข้าใจ
อนั สะทอ้ นวา่ ภาครฐั ไดใ้ หค้ วามสาํ คญั และต้องการ ในกระบวนการปฏิบัติหรือนโยบายของบุคลากร
ลดชอ่ งว่างทางการศกึ ษาของเดก็ ขา้ มชาตมิ าเสมอ ทางการศึกษา และการขาดการสนับสนุนที่ดี
ในการจดั การศึกษาแกเ่ ด็กข้ามชาติ
องค์การยนู เิ ซฟ ประเทศไทย และสหภาพยโุ รป
รายงานสถานการณก์ ารเข้าเรียนของเด็กข้ามชาติ ความท้าทายของ Edudee
ในรายงาน ‘ไร้เสน้ กั้นการศึกษา: แนวปฏิบัติท่ีดี
และการถอดบทเรียนจากการจัดการศึกษาสําหรับ เม่ือถามถึงปัญหาหรือขอ้ ติดขัดในการทํางาน
เด็กข้ามชาติในประเทศไทย’ เมื่อเดือนธันวาคม คณุ ผกั ขมกลา่ ววา่ ส่วนใหญจ่ ะเป็นเรอื่ งการสอื่ สาร
เนอ่ื งจากมกี าํ แพงภาษาและวฒั นธรรมมาเกย่ี วข้อง
ปั จจุบันมีเด็กข้ามชาติที่ยังไม่ ได้ เร่ืองของเช้ือชาติด้วย ซึ่งจะมีความอ่อนไหวเปน็
เข้าโรงเรียนประมาณ 2 แสนคน พเิ ศษ ส่วนเรื่องอนื่ ๆ ก็ไดร้ ับการชว่ ยเหลืออยา่ งดี
จากความรว่ มมือหลายภาคสว่ น ดังทกี่ ล่าวไปแล้ว
โดยมี อุ ปสรรคหลายประการ
ท้ังทัศนคติเชิงลบของสั งคม สุดทา้ ยนี้ คุณผักขมไดเ้ ล่าถึงความประทับใจ
ที่มีต่อเด็กข้ามชาติ การย้ายที่อยู่ ในการทํางานน้ีว่า ตนเองได้พูดคุยกับผูป้ กครอง
ของครอบครัว และขาดการรับรู้ แรงงานข้ามชาติ ซงึ่ ตา่ งกม็ คี วามตน่ื ตวั และตอ้ งการ
ในบริ การที่ สามารถเข้ ารั บได้ ให้ลกู หลานของตนได้รบั การศกึ ษา เพอ่ื จะมคี วามรู้
หรือวิชาติดตัว ใหเ้ ขาสามารถพึ่งพาตนเองได้
สามารถประกอบอาชีพที่จะพัฒนาคุณภาพชีวิต
ให้ดีขึ้นได้ ถึงแมว้ ันนี้คุณผักขมและทีมงานได้พัก
ภารกิจ Edudee ไว้ก่อน เน่ืองจากขาดแคลน
ทีมงานเพิ่มเติม แตแ่ นวคิดท่ีน่าสนใจน้ีจะเป็น
ประโยชนแ์ ละจุดประกายใหก้ ับผูอ้ า่ น โดยเฉพาะ
ผ้เู กย่ี วข้องในระบบการศกึ ษาทจี่ ะชว่ ยทลายกาํ แพง
ความแตกต่างเพอ่ื ร่วมกันสร้างโอกาสให้กับเดก็ ๆ
อย่างเท่าเทยี มและท่วั ถึงตอ่ ไป

• http://backoffice.onec.go.th/uploads/Book/1633-file.pdf
• https://www.doe.go.th/prd/assets/upload/files/alien_

th/142ae0874fc061e0a51cb73fb5a2b926.pdf
• https://www.unicef.org/thailand/th/press-releases/อียู-ยนู เิ ซฟออก

รายงานลา่ สุด-เพอื่ ลดอุปสรรคทางการศกึ ษาของเด็กข้ามชาติในประเทศไทย-ง
• https://www.eef.or.th/32134/

วิทยาจารย์ • 29

ยุทธศาสตร์

การศึ กษา

Redesign Our Edu

ออกแบบความปกติ ให

การปฏิรูปการศึกษาเป็ นประเด็นท่ีถูกพู ดถึงกันมาหลายปี ซึ่งสะท้อนว่าหลายฝ่ าย

ต่างก็เห็นตรงกันถึงความจําเป็ นที่ต้องปรับเปล่ียนระบบการศึ กษาให้ทันต่อ

ยุคสมัยและบริบทของโลกท่ีเปล่ียนแปลงไป คุณณิชา พิทยาพงศกร นักวิจัย

ด้านการศึกษาจากสถาบันวิจัยเพ่ือการพัฒนาประเทศไทย (ทีดีอาร์ ไอ) ฉายภาพ

ให้เห็นถึงระบบการศึ กษาของไทยในปั จจุบันและโอกาสในการออกแบบให้เกิด

"ความปกติใหม่ในระบบการศึกษาไทย" ท่ีมีบทเรียนมาจากสถานการณ์ ไม่ปกติ

ในช่วงโควิด - 19 และมองไปยังทิศทางในอนาคต เรียบเรียง อักษราภัค ลาภานันต์

30 • วิทยาจารย์

ucational System

หม่ของการศึ กษาไทย

จากการเกิดขึ้นของโรคโควิด - 19 ภาพของปญั หาท่ีมีอยู่ในระบบการศึกษาชัดเจน
ซึ่งทําใหค้ นในแวดวงการศึกษา มากข้ึนและย่ิงสะทอ้ นความสําคัญของการพัฒนา
ต้องปรับตัวและหาหนทางเพ่ือพยุง ระบบการศึกษาให้ตอบโจทยข์ องโลกยุคใหม่
ใหก้ ารศึกษาดําเนินตอ่ ไปได้ วิธีการ
และเครื่องมือต่าง ๆ ถูกนํามาปรับใชใ้ นเวลา โควิด - 19 ทําให้การศึ กษาไทย
จาํ กัด แตย่ ังไมส่ ามารถใชไ้ ดอ้ ยา่ งเต็มที่ เนอื่ งจาก เปล่ียนไปอย่างไรบ้าง
ยังมีข้อจํากัดเรื่องทรัพยากรและความพรอ้ ม
ของทั้งโครงสรา้ งพื้นฐานสําหรับการศึกษา โ ค วิ ด - 1 9 ส ่ง ผ ล ก ร ะ ท บ กั บ ก า ร ศึ ก ษ า
ในโลกยคุ ใหม่และความพรอ้ มของบคุ ลากรทเ่ี กย่ี วข้อง ในระยะส้ันและระยะยาว ชว่ งท่ีมีการระบาดและ
สถานการณท์ ี่เหนือความคาดหมายเชน่ นี้ได้ทําให้ มีการล็อคดาว ปดิ โรงเรียนก็ทําให้นักเรียน
นกั ศกึ ษาไม่ไดไ้ ปโรงเรียน ทาํ ให้จาํ นวนชวั่ โมงหรอื

วิทยาจารย์ • 31

จาํ นวนเวลาท่นี ักเรียนได้เรยี นลดนอ้ ยลงไป ส่วนน้ี และอุปกรณอ์ ิเล็กทรอนิกสม์ ากข้ึนซ่ึงก็ถือเปน็
เปน็ ผลกระทบในระยะส้นั สัญญานที่ดี เร่ืองเทคโนโลยีด้านการศึกษา
มีมานานแล้วแต่โรงเรียนไทยไม่ได้มีการนําไปใช้
นอกจากนช้ี ว่ งทโี่ รงเรยี นปิด ผ้สู อนกจ็ ะพยายาม เท่าไหร่ ก็เลยมองเห็นผลดีอย่างหน่ึงก็คือทําให้
จัดการเรียนการสอนทางไกลซึ่งกลายเป็นวา่ บุคลากรในภาคการศึกษามาคุน้ เคยกับการใชส้ ่ือ
นั ก เ รี ย น จ ะ เ รี ย น ไ ด ไ้ ห ม ข้ึ น อ ยู ค่ ว า ม พ ร อ้ ม และเทคโนโลยใี นการทาํ งานมากขนึ้ แต่ว่าจะสง่ ผล
ข อ ง อุ ป ก ร ณ ์ ผู ้เ รี ย น มี ค อ ม พิ ว เ ต อ ร ์ ที วี กับการเรียนหรอื ไม่ก็ยังไม่ชดั เจน
อินเทอรเ์ น็ตท่ีบ้านหรือเปล่า เลยอาจจะทําใหเ้ กิด
ความเหล่ือมลํ้ารูปแบบใหมข่ ึ้นมาอีก จากเดิม ในการปฏิรูปการศึ กษาไทย
ก็มีความเหลื่อมล้ําอยู่แล้วในแตล่ ะโรงเรียน ที่คนพู ดถึงกันค่อนข้างมาก
แต่พอมโี รคโควดิ - 19 เข้ามายง่ิ กลายความพร้อม ต้องเร่ิมจากส่ วนไหน
จากท่ีบ้านของนักเรียนยิ่งสง่ ผลต่อความสามารถ
ในการเข้าถงึ การศกึ ษา หากทบ่ี า้ นไม่มอี นิ เทอรเ์ นต็ ส า เ ห ตุ ห นึ่ ง ท่ี เ ร า ต ้อ ง พู ด เ ร่ื อ ง ก า ร ป ฏิ รู ป
ก็อาจจะเขา้ ถึงการเรยี นออนไลนไ์ ม่ได้ การศกึ ษากนั ตลอดเพราะว่าระบบการศกึ ษาไมค่ วร
จะหยดุ นง่ิ มนั ไม่มกี ารปฏริ ปู ครง้ั เดยี วทท่ี าํ แลว้ สาํ เรจ็
พอผ่านระยะน้ันมาไดถ้ ึงชว่ งที่เปิดเทอมแลว้ เพราะระบบการศกึ ษาต้องเชอื่ มต่อกบั โลกข้างนอก
มีการอนุญาตให้เปิดการเรียนการสอนก็แทบจะ เมอื่ ใดทโี่ ลกขา้ งนอกเปลย่ี น การเรยี นร้ใู นโรงเรยี น
เรียกได้ว่ากลับไปสูก่ ารเรียนการสอนแบบเดิม กต็ ้องเปลย่ี น หลกั สตู รกต็ อ้ งเปลย่ี น วธิ กี ารประเมนิ
จงึ อาจจะมองได้วา่ ในระยะยาวโรคโควดิ ไม่ไดม้ ผี ล วิธีการเรียนการสอน สิ่งท่ีเด็กตอ้ งเรียนรู้ก็ตอ้ ง
ตอ่ การเรียนการสอนมากเท่าไหร่เพราะสุดท้าย เปลย่ี น ดงั นน้ั ในขณะทโี่ ลกขา้ งนอกทก่ี า้ วไปเรอื่ ย ๆ
เรากลบั มาทกี่ ารเรยี นในโรงเรยี นแบบเดมิ แตต่ อนนี้ ไม่มวี นั หยดุ นงิ่ ระบบการศกึ ษากห็ ยดุ นงิ่ ไมไ่ ด้เช่นกนั
เรากย็ งั ไม่รวู้ ่าในอนาคตจะมกี ารระบาดระลอกใหม่
หรือเปลา่ ถ้าเกิดขึ้นอีกก็จะกลับไปเหมือนช่วงตน้
ทพ่ี ง่ึ พาการเรยี นทบ่ี า้ น โควดิ -19 เลยทาํ ให้เราเหน็
ถงึ ความไมแ่ นน่ อนน้ี ดงั นน้ั ในอนาคตเรากต็ อ้ งคดิ
แบบใหม่ เพราะท่ีผ่านมาเราก็มีความเชื่อวา่
โรงเรียนมันเปิดตลอดเวลา ตอนนี้เราก็ตอ้ ง
ปรับตัวกับเหตุการณ์ความไมแ่ นน่ อนท่ีอาจจะเกิด
ในอนาคต เชน่ โรงเรยี นอาจจะเปดิ วนั นี้ พรงุ่ นอี้ าจจะ
มีเหตุการณท์ ่ีทําให้โรงเรียนตอ้ งปิด เราจะเปลี่ยน
การเรียนการสอนอย่างไรให้โรงเรียนพร้อมรับมือ
กับส่งิ นี้ตลอดเวลา

สง่ิ หน่งึ ทเี่ หน็ เม่อื กลับมาทกี่ ารใช้เทคโนโลยคี ือ
พอมีโควิดน้ีขึ้นมา คุณครูก็ปรับตัวมาใชพ้ วกสื่อ

การศึ กษาและการพัฒนาบุคคลากร

เป็ นคีย์เวิร์ดสํ าคัญสํ าหรับการพัฒนายุคใหม่

เราเผชิญกับการเปลี่ยนแปลงสํ าคัญเพราะ

เทคโนโลยีเปล่ียนไปแล้ว ทําให้กระบวนการผลิต

และการบริ การเปล่ี ยนแปลงไปด้ วย

32 • วิทยาจารย์

ตอ้ งตอบสนองกับผูอ้ ํานวยการ ผู้อํานวยการ
ต้องตอบสนองต่อผูอ้ ํานวยการเขต ขึ้นไปเรื่อย ๆ
ขณะท่ีในภาพของหอ้ งเรียนท่ีควรจะเปน็ คือ
คุณครูควรจะตอบสนองต่อเด็กนักเรียนว่าเด็ก ๆ
กําลังเกิดการเรียนรูไ้ หมหรือกําลังสนใจสิ่งท่ี
ครูสอนหรือเปลา่ เป็นเร่ืองที่นักเรียนทําได้ดีหรือ
ทาํ ไมไ่ ด้แล้วคณุ ครคู วรจะชว่ ยเหลอื อย่างไร แตเ่ มอ่ื
โฟกัสของบุคลากรทางการศึกษาไปอยูท่ ี่การ
ตอบสนองกบั คาํ สง่ั และนโยบายจากผบู้ งั คบั บญั ชา
มันก็เลยทําใหโ้ ฟกัสท่ีตัวนักเรียนหลุดลอยออกไป
เกิดเป็นปรากฎการณ์ท่ีเรามีโครงการต่าง ๆ
มากมาย มรี ปู แบบการจดั การเรยี นการสอนมากมาย
แตส่ ุดท้ายเราไมเ่ ห็นผลลัพธว์ ่าที่ตัวนักเรียน
เกิดการเรียนรูห้ รือไม่ เราตอ้ งแยกออกจากกัน
ระหวา่ งการเรยี นรู้ การจดั การศกึ ษา กบั ระบบการศกึ ษา

จงึ มองว่าคําทเ่ี ราควรจะใชไ้ มใ่ ช่คาํ วา่ ปฏิรูป แตว่ ่า เราควรจะออกแบบการศึ กษาไทย
ควรจะใชค้ ําวา่ การพัฒนาอย่างตอ่ เนื่องของระบบ อย่างไร และอนาคตของการศึ กษา
การศกึ ษามากกวา่ ควรเป็ นแบบไหน

ปัญหาท่ีผ่านมาก็คือ ตัวระบบการศึกษาเอง นักวิชาการหลายทา่ นไดพ้ ูดถึงการพัฒนาไปสู่
มนั ไม่ได้พฒั นาอย่างต่อเนอ่ื งแต่มกี ารทาํ เป็นช่วง ๆ ทักษะในศตวรรษท่ี 21 ให้กับนักเรียน ซ่ึงส่วนนี้
ซงึ่ ตรงนเี้ กดิ จากการดาํ เนนิ นโยบายหลายอยา่ งดว้ ย คิดวา่ มันก็เปน็ สิ่งท่ีคนพูดถึงกันเยอะ แต่ในทาง
เรามกี ารเปลยี่ นแปลงนโยบายบ่อย เมอื่ มกี ารเปลยี่ น ปฏิบัติจะทําได้อยา่ งไรก็ยังเปน็ ส่ิงท่ีทา้ ทายและ
ผู้บริหารกระทรวงศึกษาธิการก็จะมีนโยบายหรือ ตอ้ งทํากันอีกเยอะมาก เชน่ หลักสูตรท่ีใช้กันอยู่
ไอเดยี ใหม่เกิดขึน้ มานาํ มาสคู่ าํ ส่ัง โครงการต่าง ๆ ทุกวันนี้เป็นหลักสูตรที่ใชก้ ันมาต้ังแต่ปี 2551
ลงไปยังโรงเรียน คุณครู ผูอ้ ํานวยการก็ตอ้ งคอย ก็ 12 ปมี าแล้ว ควรจะตอ้ งปรบั ปรงุ ปรบั ใหส้ อดคล้อง
ตอบสนองกับโครงการเหลา่ นี้จนทําใหเ้ วลาที่ กบั สถานการณ์ปัจจบุ นั หรอื เปลา่ เน้นไปทกี่ ารสรา้ ง
จะเอามาใชก้ ับการศึกษา กับการเรียนรูข้ องเด็ก ทักษะมากกวา่ ไปท่ีตัวชี้วัดเน้ือหาที่ทุกวันน้ีเนื้อหา
มาดูแลนักเรียน หรือออกแบบการเรียนการสอน เด็กสามารถเขา้ ถึงได้จากอินเทอรเ์ น็ต เด็กเค้า
น้อยลงไป อยากรู้อะไรเค้าก็หาได้

อีกอยา่ งหน่ึง เราก็ปฏิเสธไม่ได้ว่าระบบ นอกจากนยี้ งั มกี ารปรบั ในเรอื่ งของวธิ กี ารเรยี นรู้
การศึกษาเมืองไทยยึดโยงอยู่กับระบบราชการ คณุ ครกู ต็ ้องปรบั เปลย่ี น เพราะคณุ ครเู ป็นผทู้ ที่ าํ ให้
คุณครูเปน็ ข้าราชการ โรงเรยี นก็ถือเปน็ หนว่ ยงาน หลักสูตรกลายเปน็ สิ่งที่นักเรียนจับต้องได้ ดังน้ัน
ราชการ แลว้ ในระบบราชการก็จะมีวัฒนธรรม หน้าท่ีของครูในหอ้ งเรียนก็ตอ้ งเปล่ียนไปเป็นคนที่
ของการสง่ั การและการตอบสนองตอ่ ผบู้ งั คบั บญั ชา กระต้นุ ใหเ้ กิดการเรยี นรมู้ ากกว่าเปน็ คนมาบอกวา่
อยา่ งแข็งแรงมาก เปน็ อํานาจในแนวด่ิงท่ีคุณครู อ่านเรื่องนี้หรือขอ้ นี้ต้องตอบอยา่ งน้ี นอกจากน้ี

วิทยาจารย์ • 33

หลักสูตรในโรงเรียนและระบบการบริหารจัดการ เชน่ การใช้งบประมาณจะมกี ฎระเบยี บค่อนขา้ งมาก
ในโรงเรยี นกต็ ้องเออ้ื ให้คณุ ครดู ว้ ย ต้องทาํ ให้คณุ ครู ไม่คล่องตวั รวมทง้ั เรอื่ งบคุ ลากรทโี่ รงเรยี นไม่สามารถ
สามารถเรียนรู้รว่ มกันได้ว่าเค้าตอ้ งกา้ วใหท้ ันโลก เ ลื อ ก คุ ณ ค รู ท่ี เ ห ม า ะ ส ม กั บ บ ริ บ ท กั บ รู ป แ บ บ
ข้างนอก การเรยี นการสอนทอี่ ยากจะจดั ตรงนจ้ี ะเป็นเรอ่ื งของ
ภาคนโยบายทตี่ อ้ งปรบั เปลย่ี นกฎระเบยี บเพอื่ มาชว่ ย
คุณครูหรือโรงเรียนสามารถ ให้เอ้ือมากขึ้น อย่างไรก็ตามภาคนโยบายไม่ควร
เร่ิมออกแบบหรือพัฒนา มาสั่งใหโ้ รงเรียนเปล่ียน ไมเ่ ช่นน้ันก็จะกลับไปสู่
การศึ กษาใหม่ได้อย่างไร การผลติ ซา้ํ วฒั นธรรม รอคาํ สง่ั จากข้างบน มนั ควร
จะเป็นวา่ ข้างบนเออื้ อาํ นวยอสิ ระให้โรงเรยี นกล้าทาํ
เทา่ ที่ศึกษาเกี่ยวกับการศึกษาของไทยมา แลว้ ไม่ไปจับผิดว่าโรงเรียนนี้สอนไม่เหมือนที่อ่ืน
โรงเรยี นกม็ อี สิ ระพอสมควร มบี างส่วนทท่ี างโรงเรยี น มันจะยิ่งขัดขวางการใชค้ วามคิดสรา้ งสรรค์
หรอื คณุ ครสู ามารถทาํ ได้เลย เชน่ การปรบั หลกั สตู ร ในการจัดการเรียนการสอนรปู แบบใหม่
มาเป็นการเรยี นร้แู บบบรู ณาการ การนาํ วชิ าตา่ ง ๆ
มาบูรณาการเขา้ ด้วยกัน ตรงนี้โรงเรียนสามารถ การแบ่งแผนการเรียน สายวิทย์/
ทําไดอ้ ยูแ่ ลว้ การสร้างความรว่ มมือกับบุคคล สายศิ ลป์ ยังเหมาะสมอยู่หรือไม่
ขา้ งนอก ให้ผ้เู ชยี่ วชาญทมี่ คี วามร้ดู า้ นตา่ ง ๆ เข้ามา
สอนเป็นวิชาพิเศษ สว่ นน้ีโรงเรียนก็สามารถทาํ ได้ ตรงน้มี องได้สองดา้ น ดา้ นแรกคือการแบง่ สาย
หมดเลย ถือวา่ คอ่ นข้างมอี ิสระดา้ นวิชาการสูง ของมัธยมปลายก็มีประโยชนใ์ นแงว่ า่ ทําให้เด็ก
พอจะเห็นภาพลาง ๆ ว่าในอนาคตถา้ ไปทํางาน
แต่ยงั มบี างสว่ นทโี่ รงเรยี นยงั ไม่มอี สิ ระเท่าทค่ี วร

34 • วิทยาจารย์

ในสายนี้จะต้องเรียนรู้เรื่องอะไร นี่คือเรื่องของ ขา้ งนอก ซ่ึงโลกตอนน้ีมีความซับซ้อนและ
early specialization ซึง่ จะชว่ ยให้เห็นภาพ ผันผวนมากจําเปน็ ต้องผนวกความรู้หลากหลาย
สาขาวิชาเขา้ มาแก้ปญั หาหน่ึง อย่างเร่ืองโควิด
แต่ในอีกมุมหนึ่ง การแบ่งท่ีเร็วเกินไปก็อาจจะ จะเห็นภาพเลยวา่ ต้องใช้ความรูห้ ลายดา้ น
ผูกมัดไมใ่ หน้ ักเรียนได้ไปสํารวจหรือไปเห็นหรือ มาผนวกเขา้ ด้วยกัน ท้ังความรูด้ า้ นสาธารณสุข
ทดลองอะไรอย่างอ่นื ได้ ดงั นัน้ การถกเถียงเรื่องน้ี เร่ืองโรคระบาด และต้องใชค้ นที่มีความรู้เร่ือง
นา่ จะตอ้ งอีกไกลว่า จะทํายังไงใหเ้ ด็กไดท้ ดลอง เศรษฐกจิ และเรอื่ งอตุ สาหกรรมเข้ามาทาํ งานร่วมกนั
อะไรหลาย ๆ อย่างแล้วเริ่มเห็นเค้าลางว่า โจทยข์ องโลกจะซับซ้อนมากขึ้น จะตอ้ งใช้ความรู้
เด็กอยากไปทําอะไรตอ่ โดยที่จะแบง่ เป็นสายหรือ หลายแขนงเพราะฉะน้ันถา้ คนมีความรูก้ ว้างก็ช่วย
ไม่เป็นสายก็ได้ ถ้าแบง่ ละเอียดและเร็วเกินไป ไดม้ าก ขณะทีค่ นที่มคี วามเปน็ specialist มาก
เด็กบางคนเรียนสายวิทย์มาแลว้ ไม่ชอบก็ไม่รู้ บางครั้งอาจจะติดอยู่ในศาสตร์ของตัวเองมาก
จะเปล่ียนไปอีกสายไดไ้ หม ในทางกลับกัน จนมองไม่เห็นมติ ิอ่ืนของการแกป้ ัญหา
ถา้ เด็กเรียนสายศิลป์มาแลว้ อาจจะมาคิดทีหลังวา่
อาจจะชอบงานสายวิทย์ เด็กก็ขาดโอกาสท่ีจะได้ อย่างไรกต็ าม ถ้าเราจะร้แู ค่อยา่ งละนดิ ไปหมดเลย
ทดลองเรียนในสายวิทย์ เพราะโดนแบ่งไปแล้ว เราก็อาจจะไปไดไ้ มไ่ กลเหมือนกัน ดังน้ัน เราอาจ
ไมไ่ ดเ้ รยี นวิชาในสายวทิ ยด์ ว้ ยซ้าํ จะต้องมีด้านหน่ึงท่ีรู้ลึกเชน่ กัน เรียกว่าการเรียนรู้
แบบรูปตัว P คือมีหัวท่ีเปน็ แนวกว้างแต่ก็มีสว่ น
ข ณ ะ เ ดี ย ว กั น ร ะ บ บ ก า ร ศึ ก ษ า ที่ เ ร า จั ด ใ ห ้ ที่เป็นเสน้ ดิ่งลึกลงมาด้วยเชน่ กัน คิดว่าการศึกษา
คนจํานวนมากเรยี น กต็ ้องมีความหลากหลายและ ควรจะทาํ ใหเ้ กดิ การเรยี นรทู้ เ่ี ป็น P - Shaped แบบนี้
กวา้ งพอ เช่น สมมุติว่าในโรงเรียนที่มีเด็กจํานวน
200 คน เราไม่รู้วา่ ในเด็กจํานวน 200 คนน้ี ในการศกึ ษาของไทยถ้าดใู นหลกั สตู รจะเหน็ ว่า
ชอบอะไรกันบ้าง ก็เลยตอ้ งมีความกวา้ งและ การศกึ ษาขนั้ พนื้ ฐานในชน้ั ประถม - มธั ยม เราเนน้
เปิดโอกาสใหเ้ ด็กแต่ละคนสามารถเจาะไปที่ การเรียนรูท้ ่ีกวา้ งมาก เด็กต้องเรียนเยอะมาก
ความสนใจของตัวเองไดด้ ว้ ย ในหลายสาขา แล้วเราก็มีความคาดหวังว่า
เด็กต้องรูล้ ึกในหลายสาขา ทําใหต้ รงน้ียากและ
การศึ กษาในโลกยุคใหม่ควรจะ แน่นเกินไป แล้วพอมาเป็นระดับมหาวิทยาลัย
พัฒนาให้ผู้เรียนมีทักษะรอบด้าน จะเป็นการเรียนใหล้ ึกลงไปเลย อันที่จริงแล้ว
(Generalize) หรือความชํานาญ ควรจะเปดิ ให้คนไดเ้ รียนทั้งกวา้ งและลึกในทุกชว่ ง
เฉพาะทาง (Specialize) มากกว่ากัน โดยเฉพาะในช่วงการศึกษาข้ันพื้นฐาน เราควร
ใหเ้ ด็กไดเ้ รียนรูก้ วา้ ง ๆ แตไ่ มต่ อ้ งเน้นลึกทุกด้าน
ในหนังสือ Range ซ่ึงเขียนถึงเร่ืองนี้ไว้ ขณะที่หลักสูตรวิทยาศาสตรข์ องมัธยมปลาย
คอ่ นขา้ งดีเลย เค้าบอกว่าในโลกยคุ ใหม่ คนทเ่ี ป็น เราเรียนลึกมาก ทั้งฟิสิกส์ เคมี ชีววิทยา ทําให้
Generalist จะได้เปรียบมากกว่าคนที่เปน็ การเรยี นเปน็ เร่อื งยาก
Specialist คนทรี่ กู้ วา้ งจะไดเ้ ปรยี บกว่าคนทรี่ แู้ คบ
แตใ่ นระบบการเรียนการสอนปจั จุบันเราทําให้ การศึกษาขั้นพ้ืนฐานควรจะเนน้ ไปทางกว้าง
คนพยายามที่จะรูล้ ึก พอออกมาทํางานในโลก ไว้กอ่ นให้เด็กไดท้ ดลองหลายอยา่ ง โดยอาจจะมี
โอกาสให้เลือกท่ีจะลงลึกเป็นบางวิชา ขณะท่ี
การศึ กษาขั้นพื้นฐานควรจะเน้นไปทาง ใ น ร ะ ดั บ ม ห า วิ ท ย า ลั ย ท่ี ค อ่ น ข ้า ง ล ง ลึ ก ไ ป
เฉพาะทางก็อาจจะมีช่องเปิดโอกาสใหเ้ ขาได้เรียน
กว้างไว้ก่อน ให้เด็กได้ทดลองหลายอย่าง แบบกวา้ งไวด้ ว้ ย

โดยอาจจะมี โอกาสให้เลือกท่ีจะลงลึก

เป็ นบางวิชา ขณะที่ ในระดับมหาวิทยาลัย

ท่ี ค่ อนข้ างลงลึ กไปเฉพาะทาง

วิทยาจารย์ • 35

เลือกเอง

ในการกล่าวสุ นทรพจน์ต่อรัฐสภาเม่ือวันที่
5 มีนาคม 2019 รัฐมนตรีว่าการกระทรวง
ศึ กษาธิการของสิ งคโปร์ ได้กล่าวถึงการเตรียม
ปฏิรูประบบการศึ กษาครั้งใหญ่ โดยจะยกเลิก
การแบ่งสายวิชาการและสายพิเศษ เนื่องจาก
รัฐบาลมองว่าระบบดังกล่าวล้าสมัยและเป็ นการ
แบ่งระหว่างนักเรียนท่ีเก่งและไม่เก่ง โดยจะ
เปลี่ ยนมาให้ นั กเรี ยนระดั บมั ธยมเลื อกเรี ยนวิ ชา
ที่ตนเองถนัดแทน สิ งคโปร์เป็ นประเทศที่มี
การปรับหลักสู ตรการศึ กษามาอย่างต่อเนื่อง

อะไรคื อความปกติ ใหม่ ของ นก่ี เ็ ป็นบทเรียนใหม่
การศึ กษาไทย การออกแบบ นอกจากน้ี ก็เปน็ ในเรื่องที่วา่ เราจะจัดรูปแบบ
ความปกติใหม่ของการศึ กษา
ควรเป็ นไปในทิศทางไหน การเรียนการสอนอยา่ งไรถา้ เวลาเรียนลดลง
อย่างตอนนี้ ถา้ คณุ ครจู ะสอนตามหลกั สตู รทกี่ าํ หนด
สิ่งที่นา่ เศร้าคือ ส่ิงท่ีเรากลับไปเรียนมันไม่ใช่ เชน่ ภาษาไทยตอ้ งเรียน 200 ช่ัวโมงตอ่ เทอม
ความปกตใิ หม่แต่กลบั เปน็ ความปกตเิ ก่า เรากลับ อาจจะทาํ ไม่ได้ เราต้องทอนหลกั สตู รลงใหก้ ระชบั
ไปสู่ความปกติเก่าที่ไมไ่ ดป้ รับเปลี่ยนการเรียน หรือครูต้องออกแบบการเรียนการสอนที่นักเรียน
การสอนเลย เราเรยี นหลกั สตู รเดมิ เรยี นรปู แบบเดมิ สามารถไปคน้ ควา้ ด้วยตัวเองแลว้ มาดูท่ีผลลัพธ์
ใช้ตาํ ราเดมิ ในการสอน ดงั นนั้ โควดิ ไม่ไดท้ าํ ใหเ้ กิด ให้เป็นโครงการแลว้ เด็กไปค้นคว้ามานําเสนอครู
ความปกตใิ หม่ แค่นาํ ไปส่คู วามปกตใิ หม่ระยะหนงึ่ ในรูปแบบผลลพั ธ์ ไมไ่ ด้จาํ เปน็ ตอ้ งมานับท่ีจาํ นวน
แล้วกลับมาสูค่ วามปกติเก่า ชั่วโมงอีกต่อไป

ส่วนทเ่ี ราควรจะปรบั เปลย่ี นไปส่คู วามปกตใิ หม่ เรื่องเหลา่ น้ีตอ้ งมาคิดวางแผนกันอยา่ งจริงจัง
และไปใหไ้ กลมากกวา่ น้ีก็คือ เราน่าจะวางแผนว่า จึงจะสรา้ งความปกติใหม่ได้ นําบทเรียนท่ีผา่ นมา
ถา้ เกิดเหตุการณแ์ บบโควิดอีกซึ่งเราไม่สามารถ มาปรับหลักสูตรใหเ้ ป็นความปกติใหมห่ รือนํามา
เปดิ เรียนได้ เรามีบทเรียนอะไรจากการระบาด ใชแ้ กป้ ัญหาทเ่ี คยมมี าแตเ่ ราไม่เคยแก้ได้ อย่างเชน่
ระลอกแรกที่เราตอ้ งปรับ อย่างเช่น โครงสร้าง
พน้ื ฐานดา้ นไอที ซง่ึ เรอื่ งนอ้ี าจจะอย่นู อกการศกึ ษา
ไปหนอ่ ย แตโ่ ครงสร้างพ้ืนฐานจําเปน็ ต้องปรับ
เ พ่ื อ ที่ ว า่ ถ ้า เ ด็ ก ต ้อ ง อ ยู ท่ ่ี บ ้า น อี ก ใ น อ น า ค ต
เด็กจะสามารถเรียนได้ ตอ้ งเข้าถึงอินเทอรเ์ น็ตได้
คอมพวิ เตอร์ เครอ่ื งมอื การเพมิ่ ทรพั ยากรด้านไอที

36 • วิทยาจารย์

นกั เรยี นในพนื้ ทหี่ ่างไกลต้องเดนิ เทา้ หลายกโิ ลเมตร ใชแ้ ล้วนักเรียนได้เรียนรู้มากข้ึนไหมหรือมีช่องวา่ ง
ไปโรงเรียน ปัญหาเหล่าน้กี ค็ ลา้ ยกับโควดิ คอื เด็ก อะไรอกี ทคี่ ณุ ครคู วรจะมาเตมิ น่าจะเป็นประเดน็ นี้
ไมส่ ามารถเขา้ ถึงโรงเรียนที่มีคุณภาพได้ เราจะ มากกวา่ ทวี่ า่ ตอ้ งใชเ้ ทคโนโลยตี อ่ จากชว่ งโควดิ เท่านน้ั
จดั การเรยี นรทู้ างไกลทมี่ คี ณุ ภาพได้อย่างไร ถา้ เรา เพราะไมใ่ ชว่ า่ เทคโนโลยีทุกอยา่ งจะตอบโจทย์
จัดการเรียนรู้ทางไกลท่ีมีคุณภาพไดใ้ นช่วงโควิด เรอ่ื งการเรยี นได้ แต่เป็นการใชอ้ ยา่ งใคร่ครวญ เช่น
ในช่วงปกติเราก็สามารถเอาบทเรียนในชว่ งโควิด เราเปิดแอปพลิเคชันนี้ใหน้ ักเรียนดูแลว้ นักเรียน
ไปใช้กับเด็กท่ีอยู่ไกลท่ีเขา้ ถึงยากไดเ้ ชน่ กัน ส่ิงน้ี สนุกมากแต่ยังมีบางอยา่ งที่นักเรียนไม่เขา้ ใจ
ที่จะนําไปส่คู วามปกตใิ หม่ สว่ นนี้คุณครูก็มาเติมเต็ม การสร้างความสัมพันธ์
แบบใหมข่ องเทคโนโลยีกับคุณครูในหอ้ งเรียน
การปรับใช้เทคโนโลยีในการศึ กษา จ ะ ทํ า เ พ่ิ ม ป ร ะ สิ ท ธิ ภ า พ ใ น ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น
มากยง่ิ ขึ้น
เท่าท่ีทราบคือหลายโรงเรียนขนาดกลางและ
ขนาดเลก็ ในต่างจงั หวดั จะมกี ารใช้การเรยี นการสอน • https://thestandard.co/singapore-2024-ending-the-streaming-for-
ทางไกล หรอื DLTV มาตง้ั แตก่ อ่ นโควดิ ตามโรงเรยี น students/
ก็จะมกี ารเปดิ DLTV ใหน้ ักเรียนดู ดงั นัน้ ควรจะ
มีการสะท้อนคิดจากการใช้เทคโนโลยีพวกน้ีว่า • https://www.straitstimes.com/singapore/education/pisa-2018-
singapore-slips-to-second-place-behind-china-but-still-chalks-up-high

วิทยาจารย์ • 37

ประสบการณ์

BIG DATA
FOR BETTER EDUCATION

Big Data คือแหล่งรวบรวม ในการส่งอีเมลหรือหน้าเว็บท่ีพนักงานบริษัท
สว่ นใหญ่ชอบเข้าไปดู ฯลฯ ขอ้ มลู เหล่านี้มีจาํ นวน
ข้ อมู ลในปริ มาณมหาศาลท่ี มี มหาศาล มีความเคลื่อนไหวหรือเปลี่ยนแปลง
ตลอดเวลา เปน็ ลกั ษณะของข้อมลู ดบิ ทไ่ี ม่สามารถ
ประโยชน์อย่างมาก การนําข้อมูล จัดเก็บหรือวิเคราะหไ์ ดด้ ้วยเครื่องคอมพิวเตอร์
และโปรแกรมวเิ คราะห์ทัว่ ไป
เหล่านี้มาใช้ประโยชน์ ในแวดวง
สํ า ห รั บ ห น ว่ ย ง า น ส ถ า บั น ห รื อ อ ง ค ก์ ร
การศึ กษา สามารถทําให้เกิด แวดวงการศึกษาแลว้ Big Data ย่อมหมายถึง
ทุกอยา่ งท่ีเกี่ยวข้องกับท่ีแหง่ นั้น ต้ังแตข่ อ้ มูล
การพั ฒนาอย่ างก้ าวกระโดด

แก่ ทั้ งผู้ เรี ยนและผู้ สอน

ความรอ้ นแรงของกระแส Big Data
ณ เวลานี้ คือส่ิงที่ปฏิเสธไม่ได้
ใ น แ ท บ ทุ ก ว ง ก า ร แ ห ล ่ง ข ้อ มู ล
อนั มากมายมหาศาลนี้ สามารถนาํ มาใช้
ประโยชนไ์ ด้อย่างหลากหลาย ข้ึนอยูก่ ับวา่ ผูใ้ ช้
จะตอ้ งการใหเ้ ปน็ ไปในทศิ ทางใด
ในแวดวงการศึกษา การนํา Big Data
มาคัดกรองเพ่ือใช้ประโยชน์น้ันมีมาระยะหน่ึงแลว้
และหลายภาคสว่ นก็มีการพัฒนาอย่างรวดเร็ว
ไม่เพียงเฉพาะสว่ นของกระบวนการเรียนการสอน
แต่รวมไปถึงการปรับเปล่ียนลักษณะการเรียน
การสอน และสร้างสงิ่ ใหม่ ๆ เพ่อื รองรับแนวโน้ม
ของโลกอนาคต

Big Data คืออะไรและส่งผลอย่างไร
ต่อแวดวงการศึ กษา

Big Data คือข้อมูลทุกชนิดท้ังออนไลน์
และออฟไลนท์ ่ีเกิดขึ้นและมีอยู่ในแพลตฟอรม์
องค์กร บริษัทหรือหน่วยงาน นับต้ังแต่ขอ้ มูล
สําคัญ ๆ เชน่ โครงสรา้ งองค์กร เทคโนโลยี
ที่ใช้สรา้ งโปรแกรม ข้อมูลการซื้อขายในตลาดหุน้
ไปจนถงึ ขอ้ มลู เล็ก ๆ น้อย ๆ จปิ าถะ เชน่ ความถ่ี

38 • วิทยาจารย์

รายชื่อครูอาจารย์ นักเรียน/นักศึกษา หลักสูตร ข้อมลู ทจ่ี ะนำ� มำใช้
ท่ีสอน วิชาท่ีได้รับความนิยม สถิติคะแนนสอบ ในกำรท�ำ Big Data
ไปจนถึงข้อมูลย่อยอยา่ งความสนใจสว่ นตัว
ทักษะพิเศษของนักเรียน/นักศึกษา หรือกิจกรรม เราอาจแบ่งได้เป็ น 4 ประเภท คือ
ที่พวกเขานิยมเข้ารว่ ม 1. ข้อมูลท่ีมีอยู่แล้ว และได้ทําการวิเคราะห์แล้ว
2. ข้อมูลท่ีมีอยู่แล้ว แต่ ไม่เคยนํามาวิเคราะห์
เปน็ เวลานานมาแล้วที่วงการศึกษาได้ช่ือวา่ 3. ข้อมูลที่ยังไม่เคยเก็บ แต่น่าจะมีประโยชน์
ปรับตัวตามยุคสมัยได้ไม่รวดเร็วนัก แต่การมาถึง 4. ข้อมูลจากแหล่งอ่ืน ๆ
ของ Big Data ไดเ้ รม่ิ กอ่ ให้เกดิ ความเปลย่ี นแปลง ซ่ึงการเร่ิมต้นทํา Big Data ที่ง่าย ๆ อาจจะ
ในหลายด้าน สถาบนั การศกึ ษาหลายแห่งทน่ี าํ ข้อมลู พิจารณาที่ ‘ข้อมูลท่ีมีอยู่แล้ว แต่ ไม่เคยนํามา
เหล่าน้ีไปผา่ นการวิเคราะห์ จนกระทั่งมองเห็น วิ เคราะห์ ’ ก่ อน แล้ วค่ อยขยายไปสู่ ข้ อมู ล
ขอ้ บกพรอ่ งแล้วแกป้ ัญหาไดโ้ ดยอย่างตรงจุด แบบอื่น ๆ
ไม่ต้องเสยี เวลา เสยี ค่าใชจ้ า่ ยเกินควร ไมว่ ่าปญั หา
เหล่านั้นจะเปน็ งานในสว่ นของการบริหารจัดการ การนํา Big Data มาใช้
เช่น การวา่ จา้ งบคุ ลากร การทาํ งบประมาณคา่ ใช้จ่าย ในการเรียนการสอน
การจดั สรรตาํ แหนง่ หนา้ ทใ่ี นแผนกต่าง ๆ หรอื จะเป็น
งานในส่วนของการพัฒนาแผนการเรียนการสอน ทา่ มกลางมหาสมทุ รขอ้ มลู แห่ง Big Data น้ี
เชน่ การคดั เลอื กคณาจารย์ การออกแบบหลกั สตู ร มี ข ้อ มู ล ท่ี เ ป น็ ป ร ะ โ ย ช น ์อ ยู เ่ ป น็ จํ า น ว น ม า ก
แนวทางการออกขอ้ สอบ เกณฑก์ ารจัดกลุม่ และสถาบันศึกษาต่าง ๆ สามารถนํามาใชง้ าน
นักเรียน/นักศึกษาท่ีเหมาะสมแก่รายวิชา เพื่อให้ ไดห้ ลายชอ่ งทาง ข้ึนอยู่กับวา่ จะหยิบอะไรมาใช้
สอดคล้องกับความต้องการในตลาดแรงงานโลก กับสว่ นไหนเท่าน้ัน ซึ่งแง่มุมท่ีมีการใชป้ ระโยชน์
มากทส่ี ดุ กค็ อื การสร้างหรอื ปรบั ปรงุ แผนการเรยี น
ผลดีที่เห็นไดช้ ัดของสถาบันการศึกษาที่ใช้ การสอน
ประโยชนจ์ ากการวิเคราะหข์ อ้ มูลก็คือ สามารถ
ลดงานท่ีซ้ําซ้อนกัน ลดทอนคา่ ใช้จา่ ยส่วนเกิน เนอื่ งจาก Big Data เป็นข้อมลู ดบิ การจะนาํ มา
ไดอ้ ย่างมีประสิทธิภาพ มองเห็นแนวโน้มของ ใช้งานเลยย่อมเป็นไปไม่ได้ จะตอ้ งมีกระบวนการ
การลงทุนเพ่ิมเติมได้ดีข้ึนวา่ ควรทํากับสว่ นไหน คัดกรองและวิเคราะห์ออกมากอ่ น ซึ่งขั้นตอนน้ี
ต้องปรับหลักสูตรอยา่ งไรเพ่ือดึงดูดนักเรียน/ อาจจะต้องใชโ้ ปรแกรมหรือซอฟตแ์ วรเ์ ขา้ มาชว่ ย
นักศึกษาไดม้ ากขึ้น ตลอดจนปรับลักษณะ หลังจากน้ันจึงค่อยนําข้อมูลดังกล่าวมาใชไ้ ด้
การทาํ งานของบคุ ลากรในสถานศกึ ษาเพอ่ื คณุ ภาพ หลายแนวทางเพื่อประโยชน์สูงสุดของผูเ้ รียน
ชีวิตที่ดีขึ้นได้อีกด้วย ซ่ึงส่ิงเหล่าน้ีมีประโยชน์มาก กล่าวคือ
สําหรับสถาบันการศึกษาท่ีตอ้ งเลี้ยงตัวเอง
โดยปราศจากเงินชว่ ยเหลอื จากรัฐ • ใ ช ้เ พ่ื อ ป รั บ ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น ใ ห ้มี
ประสิทธิภาพยิ่งข้ึน และเหมาะสมกับนักเรียน
Big Data มีข้อมูลที่เป็ นประโยชน์ เป็นรายบุคคลได้งา่ ยขึ้น การมีข้อมูลของนักเรียน
อยา่ งครบถ้วนอยู่ในมือจะช่วยใหค้ รูมองเห็นภาพ
อยู่เป็ นจํานวนมาก สามารถนํามาใช้ ได้

หลายช่องทาง ซ่ึงแง่มุมที่มีการใช้ประโยชน์

มากที่สุ ดก็คือการสร้างหรือปรับปรุง

แผนการเรียนการสอน

วิทยาจารย์ • 39

ได้ชัดเจนขึ้นว่า จุดออ่ นและจุดแข็งของนักเรียน ข้อควรรูใ้ นการใช้ Big Data
ในความดแู ลคืออะไร เชน่ นักเรยี นบางคนเกง่ วิชา
คณิตศาสตร์ แตไ่ มเ่ ก่งดา้ นภาษา บางคนชอบวิชา อย่ าหลงประเด็ น เพราะปริมาณข้ อมู ลที่ มี มากมายมหาศาล
วิทยาศาสตร์ แต่ไม่ชอบวิชาสังคมศาสตร์ ขอ้ มูล จะทําให้ผู้ ใช้งานหลงทางได้ง่าย ๆ ทางท่ีดีควร ‘ต้ังโจทย์ ’ ก่อน
เหล่านี้จะทําใหค้ รูรูว้ ่าปญั หาอยู่ตรงไหน และควร ผู้ ที่ จะนํ าข้อมู ลไปใช้ต้ องรู้ว่าแผนงานท่ี ต้ องการคื ออะไร หรือ
แก้ไขอย่างไร จะมีวิธีใดท่ีช่วยกระตุ้นความสนใจ ปั ญหาคืออะไร เช่น ต้องการแก้ปั ญหาจํานวนนั กเรียนที่ลดลง
ในการเรียนวิชาที่นักเรียนไม่ถนัดหรือไมช่ อบ หรือต้องการปรับปรุงหลักสู ตรที่ไม่ทันยุคสมัย เพ่ือจะได้คัดเลือก
และส่งเสรมิ ในส่วนทที่ าํ ไดด้ อี ย่แู ล้ว เพอ่ื ใหน้ กั เรยี น หรือวางขอบเขตข้อมูลท่ีต้องการใช้ ได้อย่างเหมาะสม
มีความกา้ วหนา้ ในการเรียนอยา่ งเทา่ เทยี ม
ในโรงเรยี นโดยเฉพาะ แม้หลกั สตู รมาตรฐานจะเปน็
นอกจากชว่ ยใหน้ กั เรยี นเรยี นได้ดขี น้ึ แล้ว ยงั อาจ หลักสูตรที่ดี แตก่ ็ไมแ่ นว่ ่าจะเหมาะกับนักเรียน
ช่วยลดปญั หานักเรียนที่ตอ้ งหยุดเรียนกลางคัน ทกุ คน นอกจากนย้ี งั มบี างโรงเรยี นทอ่ี ยใู่ นพนื้ ทเ่ี ฉพาะ
ซึ่งเป็นปัญหาใหญ่ประการหน่ึง โดยเฉพาะ ต้องการให้การเรียนการสอนมีความสอดคลอ้ ง
ในโรงเรียนตา่ งจังหวัด นักเรียนจํานวนไม่น้อย กบั วถิ ชี มุ ชน หรอื มลี กั ษณะเปน็ โรงเรยี นเฉพาะทาง
จําเป็นต้องออกจากโรงเรียนก่อนเวลาอันควร เช่น โรงเรียนสาํ หรับเด็กพเิ ศษ โรงเรียนสองภาษา
ด้วยเหตุผลต่างกันไป และมีหลายคนท่ีตอ้ ง ทางโรงเรียนหรือครูผูส้ อนสามารถใช้ข้อมูลที่มี
ถูกใหอ้ อกเพราะสอบไมผ่ า่ นเกณฑ์ ซึ่งจุดนี้เอง
ที่ครูสามารถดึงข้อมูลมาใชเ้ พื่อป้องกันปัญหาได้
ข้อมูลจะชว่ ยใหค้ รูมองเห็นวา่ นักเรียนเหลา่ น้ัน
มีปัญหากับวิชาใด มีความถนัดในเร่ืองไหน
และปรับการเรียนการสอนให้เหมาะเพื่อชว่ ย
แก้ปญั หาการเรียนได้

• ใชเ้ พ่อื ปรับหลักสตู รใหเ้ หมาะสมกับนักเรียน

40 • วิทยาจารย์

ใ น ก า ร คิ ด ห ลั ก สู ต ร ที่ เ ห ม า ะ ส ม กั บ นั ก เ รี ย น ด้วยการเขยี น จงึ อธบิ ายโจทยไ์ ม่ได้ ทงั้ ทร่ี ู้คาํ ตอบ
ในโรงเรียนได้มากขึ้น สําหรับโรงเรียนเหล่าน้ี ครกู อ็ าจจะตอ้ งจดั ใหเ้ รยี นเสรมิ ด้านการเขยี น หาวธิ ี
ควรจัดใหม้ ีการประเมินผลและเก็บขอ้ มูลเพิ่มเติม จดั ระบบความคดิ ใหอ้ อกมาเป็นตวั หนงั สอื เปน็ ต้น
เปน็ ระยะ เพื่อครูผู้สอนจะได้ปรับหลักสูตรได้
ทันทว่ งที กรณีท่ีการเรียนการสอนไมท่ ําให้เกิด ในแงข่ องการเรียนการสอน การนาํ Big Data
ผลลัพธ์ตามที่คาดหวังไว้ จะได้ชว่ ยเหลือนักเรียน มาวเิ คราะห์จนได้ขอ้ มลู อนั เป็นประโยชน์ จะชว่ ยให้
ท่ีมปี ญั หาในการปรบั ตวั ให้เข้ากบั หลักสตู รได้ด้วย ครูอาจารยท์ ี่มีหน้าที่กําหนดหลักสูตร วางแผน
การสอน สามารถปรับเแตง่ เน้ือหาและรูปแบบ
• ใช้เพอื่ ช่วยปรับปรุงผลการเรียนของนกั เรยี น การสอนได้ตรงความสนใจและความตอ้ งการ
และความสามารถในการทําขอ้ สอบ แนน่ อนวา่ ของผูเ้ รียนมากขึ้น รวมถึงตรงกับความต้องการ
การสอบตามปกติยังเปน็ เร่ืองจําเป็นในการวัดผล ของบริษัทและหน่วยงานต่าง ๆ ที่เปน็ เปา้ หมาย
แต่จะเปน็ การดีมากหากครูนําสถิติผลการสอบ ของนักเรียน/นักศึกษาที่เรียนจบแล้ว และอีก
แต่ละครัง้ มาจัดเกบ็ เปน็ ขอ้ มลู เพอ่ื มองหาจุดออ่ น ไมน่ านนัก เราก็อาจจะไดเ้ ห็นการต้ังเปน็ หลักสูตร
ของนกั เรยี นในแต่ละวชิ า รวมถงึ ออกแบบการสอน พเิ ศษเฉพาะรายบคุ คล
กิจกรรม และข้อสอบท่ีทดสอบในหัวข้ออื่น ๆ
นอกเหนอื จากเนอ้ื หาทางวชิ าการ เชน่ หวั ข้อเกย่ี วกบั อนง่ึ การใช้ Big Data ในการเรยี นการสอนนน้ั
การใชค้ วามคิดสร้างสรรค์ การคิด วิเคราะหแ์ ละ ไม่ใช่แคเ่ พียงดึงขอ้ มูลมาใช้เทา่ นั้น แตจ่ ะตอ้ ง
แกไ้ ขปัญหา เพื่อช่วยแก้จุดดอ้ ยและดึงจุดเดน่ มีการเก็บขอ้ มูลเพ่ิมเติมตลอดเวลา ย่ิงถ้าหาก
ของนักเรียนออกมาได้ชัดเจนยิ่งขึ้น นักเรียน ต้องการให้นักเรียน/นักศึกษาที่เรียนอยูม่ ีทักษะ
ท่ีทอ่ งจําเนื้อหาในตําราไมเ่ กง่ อาจเก่งดา้ นการใช้ และความรู้ที่สอดคลอ้ งกับความต้องการในตลาด
ความคดิ สรา้ งสรรค์สงิ่ ใหม่ ๆ มากกวา่ และหากไม่มี ดว้ ยแล้ว Big Data ทคี่ วรนาํ มาใช้ จงึ ไม่ได้มีเพยี ง
การทดสอบในหัวขอ้ เหล่าน้ี นักเรียนเหลา่ น้ัน สว่ นทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั การศกึ ษา แต่ตอ้ งคาํ นงึ ถงึ ข้อมลู
กจ็ ะถกู ประเมนิ วา่ มผี ลการเรยี นระดบั ตาํ่ ครผู สู้ อน ดา้ นอ่นื ๆ เชน่ ขอ้ มูลด้านประชากรศาสตร์ ขอ้ มูล
ก็จะไมม่ ีวันรูว้ า่ นักเรียนของตนมีความสามารถ เชิงเศรษฐกิจ การตลาดและการลงทุนในปัจจุบัน
ดา้ นอนื่ ด้วย ข้อมลู ตลาดแรงงานและแนวโน้มของวชิ าชพี ใหม่ ๆ
ท่เี ปน็ ท่ีตอ้ งการในอนาคต ไปพร้อมกันอีกดว้ ย
• ใช้เพื่อพัฒนาความสามารถและทักษะ
ทจี่ าํ เป็นของนกั เรยี นให้ตรงจดุ เมอ่ื มกี ารเกบ็ ข้อมลู • https://www.smartdatacollective.com/how-big-data-and-education-
เก่ียวกับนักเรียนเปน็ รายบุคคลอย่างสม่ําเสมอ can-work-together-help-students-thrive/
ครูผูส้ อนก็จะมองเห็นภาพรวมของความก้าวหน้า
ของนกั เรยี นได้ชดั เจนขน้ึ และสะดวกในการวเิ คราะห์ • https://techsightings.com/5-ways-on-how-to-use-big-data-in-
นักเรียนแตล่ ะคนอยา่ งละเอียด ว่าควรปรับ education/
ตรงไหน เสริมอะไร มีปัญหาจุดใด เช่น นักเรียน
ท่คี ดิ วเิ คราะหเ์ กง่ มาก แตม่ ีปญั หาด้านการสอ่ื สาร • https://inoxoft.com/impact-of-big-data-on-education-history-
benefits-and-examples/
จะเป็ นการดีมากหากครูนําสถิติผลการสอบ

แต่ละคร้ังมาจัดเก็บเป็ นข้อมูล เพ่ือมองหา

จุดอ่อนของนักเรียนในแต่ละวิชา รวมไปถึง

ออกแบบการสอน กิจกรรม และข้อสอบ

วิทยาจารย์ • 41

บริหาร
การศึ กษา

เทคโนโลยี 5G
ดนั การศกึ ษา
ออกนอก
กรอบสี่เหลี่ยม

อินเทอร์เน็ตความเร็วสู ง
และเทคโนโลยี 5G
มีศั กยภาพท่ีจะพลิกโฉม
การศึ กษา ติดจรวดให้
ห้ องเรี ยนไร้ ขอบเขต

เรียบรียง ปรีดา ชัยนาจิตร

เทคโนโลยีเครือข่ายไรส้ ายรุ่นที่ 5 จะนําพา ในภาคการศึกษาแหง่ สหราชอาณาจักรระบุวา่
ผูค้ นไปสู่ยุคใหมข่ องเทคโนโลยีการเชื่อมต่อ ความกา้ วหนา้ ของเทคโนโลยีโทรศัพทเ์ คลื่อนท่ี
ในปี 2020 เทคโนโลยีการเชือ่ มตอ่ โทรศพั ท์ อนิ เทอร์เนต็ แหง่ สรรพส่งิ (Internet of Things
เคล่ือนที่รูปแบบใหมน่ ้ี จะเพิ่มสมรรถภาพ หรอื IoT) และอนิ เทอรเ์ นต็ ทสี่ อ่ื สารด้วยการสมั ผสั
ในการรับสง่ ข้อมูลของอุปกรณแ์ ละความเร็ว (Touch หรอื Tactile Internet) จะก่อใหเ้ กิด
ของเครือข่าย อีกทั้งยังทําใหก้ ารรับส่งขอ้ มูล เทคโนโลยีการศกึ ษารปู แบบใหม่ ๆ
มีความหนว่ งเวลาต่ํา หรืออีกนัยหน่ึงคืออัตรา
ก า ร ต อ บ ส น อ ง ข อ ง เ ค รื อ ข ่า ย เ ม่ื อ สั ญ ญ า ณ ส ่ง Gartner คน้ พบวา่ เทคโนโลยี 5G จะนาํ มาใช้
จ า ก อุ ป ก ร ณ ์เ ค ร่ื อ ง ห นึ่ ง ไ ป ยั ง อี ก เ ค ร่ื อ ง ห น่ึ ง ในการส่ือสารของ IoT หรือ การสื่อสารระหวา่ ง
จะใช้เวลาไมถ่ งึ 10 มิลลิวนิ าที กล่าวไดว้ า่ เดินทาง อุปกรณ์ต่าง ๆ โดยในบริบทของการศึกษานั้น
เรว็ กว่าสญั ญาณสมองของมนษุ ยท์ ใี่ ช้เวลาเดนิ ทาง ไดม้ กี ารนาํ IoT มาใช้ในทางปฏบิ ตั ิ เชน่ ใช้อปุ กรณ์
14 มิลลวิ นิ าที เลยทเี ดียว ตรวจจบั การเคลอ่ื นไหวแบบสวมใสใ่ นวชิ าพลศกึ ษา
ประโยชน์ของ 5G ต่อภาคการศึกษา ไดแ้ ก่ มีการใชบ้ ัตรนักศึกษาแบบ RFID และระบบ
เครือขา่ ยแบบใหม่ที่รองรับการนําเทคโนโลยี รกั ษาความปลอดภยั
ความจรงิ เสมอื น (Virtual Reality หรอื VR) และ
ความจรงิ เสรมิ (Augmented Reality หรอื AR) ในปัจจุบัน 83 เปอร์เซ็นตข์ องหอ้ งเรียน
มาใช้งานในช้ันเรียน โมเดลการเรยี นรูแ้ ห่งอนาคต ในสหรัฐอเมริกามีการติดต้ัง Wi - Fi เพ่ือใช้งาน
จะมุง่ เนน้ ความสําคัญไปท่ีนักเรียนแต่ละคน คอมพิวเตอร์และอินเทอรเ์ น็ต อย่างไรก็ตาม
ดงั นน้ั การประยกุ ต์ใชเ้ ทคโนโลยี 5G จะเปลย่ี นแปลง เทคโนโลยี 5G สามารถเพ่มิ ความเรว็ ในการรบั สง่
บทบาทของครใู นหอ้ งเรียนไป ข้อมลู เหนอื กว่า Wi-Fi ถงึ 10 เทา่ เป็นการยกระดบั
รายงานของ Jisc บรษิ ทั ผใู้ ห้บรกิ ารเทคโนโลยี ขีดความสามารถชว่ ยใหส้ ามารถเขา้ ถึงเนื้อหา
รปู แบบใหม่บนอนิ เทอร์เนต็ ไมว่ ่าจะเป็น Virtual
Reality หรือ Augmented Reality

42 • วิทยาจารย์

ถึงแมเ้ ทคโนโลยี 5G จะมีขีดความสามารถ ลองนึ กภาพห้ องเรี ยน
มากมาย แต่การใชเ้ ทคโนโลยีนี้ในภาคการศึกษา
จะไมส่ ามารถแกไ้ ขปญั หาทั้งหมดที่โรงเรียน ท่ี เต็ มไปด้ วยนั กเรี ยนผู้ อยากรู้
และสถาบันการศึกษาตา่ ง ๆ กําลังเผชิญอยู่ได้
อยา่ งไรกต็ าม เทคโนโลยกี ารสือ่ สารไรส้ ารรุ่นใหม่ อยากเห็น ตื่นเต้น และสนใจฟั ง
จะพลิกโฉมวิธกี ารทีน่ กั เรยี นทาํ การศึกษาเล่าเรียน
ตลอดจนเทคโนโลยที ร่ี องรบั การศกึ ษาของพวกเขา ครู อธิ บายแนวคิ ดท่ี เข้ าใจยาก
ลองนกึ ภาพหอ้ งเรยี นทเ่ี ตม็ ไปดว้ ยนกั เรยี นผ้อู ยากรู้
อยากเหน็ ตน่ื เตน้ และสนใจฟังครอู ธบิ ายแนวคดิ เทคโนโลยี วิศวกรรม และคณติ ศาสตร์ โปรแกรม
ที่เขา้ ใจยากในห้องเรียน เครือขา่ ยการเชื่อมต่อ ดังกล่าวเปดิ โอกาสใหน้ ักเรียนได้สัมผัสเทคโนโลยี
แบบใหมจ่ ะรวดเร็วยิ่งข้ึน ลดเวลาการดาวน์โหลด อุบัติใหม่ และการออกแบบ 3 มิติ Justina
ขอ้ มลู เปิดทางให้การนาํ เนอ้ื หาแบบความจรงิ ผสม Nixon - Saintil ผ้อู ํานวยการฝ่าย Corporate
(Mixed Reality หรอื MR) ซงึ่ ผสมผสานระหวา่ ง Social Responsibility ของ Verizon กล่าวว่า
VR กบั AR มาใชใ้ นหอ้ งเรียนมากข้นึ “นักเรียนจะได้เสริมสร้างทักษะดา้ นความยืดหยุ่น
และความร่วมมือ ตลอดจนการเรียนรูเ้ พื่อ
พัฒนาการของเทคโนโลยี 5G และผลกระทบ สร้างสรรคด์ ้วยความเขา้ ใจ เราหวังวา่ พวกเขา
ต่อภาคการศึกษาจะผลักดนั ให้ Touch Internet จะขดั เกลาทกั ษะเหลา่ นแ้ี ละนาํ ไปประยกุ ต์ใชต้ ลอด
เกิดขึ้น ซึ่งจะช่วยลดระยะเวลาการตอบสนอง ในช่วงเรียนหนังสือ” หนึ่งในจุดเดน่ ของโปรแกรม
เมอ่ื นกั เรยี นปอ้ นคาํ สงั่ ใหแ้ สดงผลลพั ธ์ เปดิ โอกาส การเรียนรู้น้ี คือ Design Thinking ซ่ึงชว่ ยให้
ในการนําประสบการณท์ ี่ไดส้ ัมผัสจากการใช้ VR นักเรียนเห็นประโยชน์ของความล้มเหลวและ
และ AR มาใช้เป็นเครื่องมือสําหรับการเรียน ตระหนกั ถงึ บทเรยี นสาํ คญั ในการพฒั นาผลติ ภณั ฑ์
การสอนในหอ้ งเรียน หรือโซลูชันใหด้ ียิ่งข้ึน กอ่ ให้เกิดการสรา้ งทักษะ
ความยดื หยนุ่ และความรว่ มมอื
5G ชว่ ยใหก้ ารศึกษาทางไกลมีความเป็นไปได้
มากขึ้น ส่งผลดีตอ่ นักเรียนท่ีเคลื่อนไหวไมส่ ะดวก ด้วยขดี ความสามารถทย่ี กระดบั ขน้ึ มาจาก 4G
หรือนักเรียนท่ีพักอาศัยอยูใ่ นพ้ืนที่ที่การเช่ือมต่อ เทคโนโลยี 5G จะขับเคล่ือนการศึกษาท้ังใน
ไมท่ ว่ั ถงึ ใหส้ ามารถเข้ารว่ มห้องเรยี นเสมอื น (Virtual ตา่ งประเทศและในประเทศใหห้ ลุดกรอบออกไป
Classroom) ได้ ส่งผลให้สถิติการเข้าช้ันเรียน จากหน้าหนังสือ จอคอมพิวเตอร์ จอฉายสไลด์
ดีข้นึ นอกจากนี้ ศนู ย์การศกึ ษาตา่ ง ๆ จะสามารถ ไปสู่สภาพแวดล้อมและประสบการณ์การเรียนรู้
แลกเปล่ียนการบริการและองค์ความรูไ้ ดอ้ ย่าง ที่ไม่ได้จํากัดอยู่ภายในรอบสี่เหล่ียมอีกต่อไป
สะดวก ส่งผลใหน้ ักเรียนสามารถศึกษาเรียนรู้ ด้วยการผนวกรวมเทคโนโลยีต่าง ๆ เขา้ ดว้ ยกัน
ด้วยวิธีการใหมแ่ ละเพิ่มโอกาสเขา้ ถึงการเรียนรู้ ไม่ว่าจะเป็น IoT, VR, AR, MR และ Tactile
เฉพาะบุคคล (Personalized learning) Internet กอ่ เกิดเป็นภาพเสมอื นจรงิ สงั่ การด้วย
การสัมผัสในหอ้ งเรียนท่ีไรก้ ําแพง (Walled - off
ยกตัวอยา่ งเช่น Verizon Innovative Classroom) ทลายขอ้ กาํ จดั ของหอ้ งเรยี นแบบเดมิ
Learning เป็นโครงการที่ชว่ ยให้เด็กนักเรียน ตลอดจนสง่ เสรมิ การใช้ทรพั ยากรการเรยี นการสอน
ระดับมัธยมศึกษาตอนตน้ ท่ีขาดแคลนทุนทรัพย์ ร่วมกันระหว่างนักเรียนจํานวนมาก ไมว่ ่าจะ
ทั่วสหรัฐอเมริกา สามารถเรียนวิชาวิทยาศาสตร์ เล่าเรยี นจากสถานทใี่ ดกต็ าม

5G แตกต่างจาก 4G อย่างไร

5G อาศั ยช่ วงคลื่ นความถี่ ระดั บมิ ลลิ เมตรระหว่ าง 30-300 GHz
ส่ งสั ญญาณครอบคลุมพ้ืนที่ ได้น้ อยกว่า 4G แต่สามารถครอบคลุม
ระยะทางด้ วยความเร็วและความจุ ในการรั บส่ งข้ อมู ลที่ เหนื อกว่ า
อีกท้ังรองรับการเช่ือมต่อมากกว่า 1 ล้านอุปกรณ์ต่อตารางกิ โลเมตร
เม่ือเทียบกับเสาสั ญญาณ 4G ที่รองรับเพียง 2,000 อุปกรณ์

วิทยาจารย์ • 43

นานา

น่ารู้

รับมือกับ ภา ว ะ ซึ ม เ ศ ร า้ ห รื อ โ ร ค ซึ ม เ ศ ร า้
ภาวะซึมเศร้า (Depression) เปน็ โรคทางจิตเวชท่ีมี
ของนั กเรี ยน ผู้ปว่ ยในไทยเปน็ จํานวนมาก จากสถิติ
ของกรมสขุ ภาพจติ ปี 2561 ประเทศไทย
ภาวะซึมเศร้าเกิดข้ึนได้กับทุกคน แม้แต่ มผี ้ปู ่วยโรคน้ีอยูถ่ งึ 1.5 ล้านคน ขณะทีท่ ั่วโลกมผี ปู้ ว่ ย
เด็ กในวั ยเรี ยนซ่ึ งยั งไม่ สามารถเข้ าใจได้ ราว 300 ล้านคน แมท้ ุกวนั นี้ คนไทยจะเรมิ่ รูจ้ กั โรคน้ี
ว่าเกิดอะไรข้ึนกับตัวเอง และอาจทําให้ มากขึน้ แตก่ ม็ นี อ้ ยคนทีจ่ ะเข้าใจจรงิ ๆ วา่ โรคซึมเศรา้
คอื อะไร และควรปฏิบัตติ ัวอยา่ งไรตอ่ ผปู้ ่วย
ไม่ ได้ รั บการรั กษาทั นเวลา ครู ผู้ สอน ในบรรดาผู้ที่ประสบภาวะซึมเศร้าเหลา่ นี้ มีผู้ปว่ ย
ท่ีอยู่ในวัยเรียนเป็นจํานวนไมน่ อ้ ย ทําให้โรงเรียน
จึ งมีบทบาทสํ าคั ญท่ี จะช่ วยให้ นั กเรียน และสถานศึกษาตา่ ง ๆ ท่ัวโลกเริ่มใหค้ วามสนใจ
รับมือปั ญหาน้ี ได้ดีข้ึน และเริ่มมีคูม่ ือ มีการแนะนําครูผู้สอนในการรับมือ
นั ก เ รี ย น ที่ มี แ น ว โ น ม้ จ ะ เ ป ็น ผู ป้ ว่ ย โ ร ค ซึ ม เ ศ ร ้า
เรียบเรียง วรรณกร ทองเสริม เพ่ือป้องกนั เหตสุ ลดใจทีอ่ าจเกิดขน้ึ ได้
คําถามที่สําคัญข้อแรกก็คือ "จะรูไ้ ด้อย่างไรว่า
นกั เรยี นมภี าวะซมึ เศร้า" ซงึ่ ทางผเู้ ชย่ี วชาญทางจติ เวช
ในโลกตะวันตกไดใ้ หข้ ้อสังเกตง่าย ๆ ว่า คุณครู
พึงจับตามองนักเรียนท่ีมีแสดงพฤติกรรมเหลา่ นี้
เป็นพิเศษ ได้แก่ นักเรยี นทมี่ อี ารมณ์หดหู่ ร้องไห้บ่อย
หงุดหงิดง่าย คบคุมอารมณ์ตัวเองไม่ได้ สมาธิลดลง
หรือไมม่ ีสมาธิ ไมส่ นใจกิจกรรมที่เคยชื่นชอบ
แสดงอาการเฉื่อยชา เก็บตัว เล่ียงการสังสรรคก์ ับ
เพอื่ นฝงู มกั แสดงออกในเชงิ ดถู กู ตวั เอง (เช่น การพดู วา่
"ไมม่ ีใครรักหนู" "หนูเป็นคนไมเ่ อาไหน ไมไ่ ดเ้ ร่ือง")
งว่ งเหงาหาวนอนตลอดเวลาหรือมีอาการบง่ บอกวา่
ขาดการพักผ่อน หยุดเรียนบอ่ ย ลาป่วยบอ่ ย เรียนรู้
ส่งิ ต่าง ๆ ไดช้ า้ ลง การเรียนตกตาํ่ ลงเร่อื ย ๆ กินน้อย
ไม่มีความอยากอาหาร น้ําหนักตัวลดลงจนเห็นได้ชัด
ตัดสินใจแบบไมม่ ีเหตุผล หรือแสดงความสับสน
โดยไมม่ ีสาเหตุ และแสดงอาการหวาดระแวงหรือ
แสดงความก้าวรา้ วกับครู เพ่อื น คนใกล้ตวั
นักเรียนท่ีมีอาการเหล่าน้ีอย่างต่อเน่ือง แม้เพียง
2 - 3 ประการ ก็แสดงถึงความเป็นไปได้ว่าอาจกาํ ลัง
เผชิญภาวะซึมเศรา้ โดยเฉพาะนักเรียนท่ีเพ่ิง
ผ่านเหตกุ ารณส์ ะเทอื นใจรา้ ยแรง เชน่ คนในครอบครวั
เสียชีวิตหรือประสบอุบัติเหตุครั้งใหญ่ เมื่อสงสัยว่า
มีนักเรียนคนใดมีแนวโนม้ จะเปน็ ผูป้ ว่ ยโรคซึมเศร้าได้
ผู้เป็นครูควรทาํ ดังน้ี
• แสดงให้เห็นวา่ ครูหว่ งใยและพร้อมเสมอ
ท่ีจะให้ความช่วยเหลือ ยินดีรับฟังทุกเร่ือง น่ีคือ
หัวใจสําคัญในการรับมือปญั หาน้ี เพื่อให้นักเรียน

44 • วิทยาจารย์

มีผู้ป่ วยที่อยู่ ในวัยเรียนเป็ นจํานวน ในระยะเวลา 2 สัปดาห์
ท่ีผ่านมา คุณมีอาการ
ไม่น้อย ทําให้ โรงเรียนต่าง ๆ ทั่วโลก ในข้อ 1 - 9 บ่อยแค่ไหน

เร่ิมให้ ความสนใจและเริ่ มมี คู่ มื อ ไม่มีเลย  =  0

มี การแนะนํ าครู ผู้ สอนในการรั บมื อ มีอาการบางวัน  =  1

ไม่กลัวที่จะพูดคยุ ถึงความรสู้ ึกในแง่ลบของตน มีอาการมากกว่าเจ็ดวัน  =  2
• อยา่ ทําใหน้ ักเรียนรู้สึกผิด หรือรู้สึกว่าตัวเอง
มีอาการแทบทุกวัน  =  3
เป็นตวั ปัญหา
• เปดิ โอกาสให้ได้ทํากิจกรรมเล็ก ๆ นอ้ ย ๆ ○ เบ่อื ไม่สนใจอยากทาํ อะไร

ท่ีสรา้ งความภูมิใจในตัวเองได้ และอย่าลืมชมเชย ○ ไม่สบายใจ ซมึ เศรา้ ทอ้ แท้
เมื่อนักเรียนสามารถทํางานท่ีคุณมอบหมายให้ลุลว่ ง
ไปได้ต่อหน้าเพื่อน ๆ ○ หลบั ยาก หลับ ๆ ตื่น ๆ หรอื หลบั มากไป

• จัดกิจกรรมท่ีทําใหน้ ักเรียนและเพื่อนร่วมช้ัน ○ เหนื่อยงา่ ย หรือไมค่ ่อยมีแรง
ได้ออกกําลัง มีการเคลื่อนไหวร่างกาย เพื่อกระตุ้น
ความรู้สึกกระตือรือรน้ ซึ่งจะช่วยคลายความเครียด ○ เบือ่ อาหาร หรอื กินมากเกินไป
หรือความวิตกกงั วลของนักเรยี นได้
○ รู้สกึ ไมด่ กี ับตวั เอง คดิ ว่าตวั เองลม้ เหลว
• ควรพูดคุยใหค้ ําปรึกษาแกน่ ักเรียนในสถานท่ี ทําใหต้ นเองหรอื ครอบครวั ผดิ หวัง
ที่เป็นสว่ นตัว ช่วยจัดแผนการเรียนที่เหมาะสม
เพราะนักเรียนที่ป่วยมักจะต้องการเวลาในการเรียนรู้ ○ สมาธไิ ม่ดีเวลาทาํ กิจกรรม เช่น ดโู ทรทศั น์
และทํากิจกรรมมากกว่านักเรยี นปกติ ฟงั วทิ ยุ หรือทาํ งานทต่ี อ้ งใชค้ วามตัง้ ใจ

• ติดตามและติดต่อกับครอบครัวนักเรียนท่ีมี ○ พูดชา้ ทําอะไรชา้ ลงจนคนอ่ืนสังเกตเหน็ ได้
ภาวะซึมเศรา้ อยา่ งสม่ําเสมอ เพ่ือให้ความช่วยเหลือ หรือกระสบั กระสา่ ย ไม่สามารถอยู่นิง่ ๆ ได้
และประเมินอาการ ในกรณีของนักเรียนที่มีอาการ
รุนแรง แกไ้ ขได้ยาก ครูผูส้ อนก็ตอ้ งแจ้งให้ผู้ปกครอง ○ คดิ ทํารา้ ยตนเอง หรือคดิ วา่ ถ้าตายไปก็คงจะดี
รบั ทราบ เพอ่ื ใหน้ กั เรยี นไดร้ บั การรกั ษาอยา่ งเหมาะสม
จากจิตแพทย์ตอ่ ไป  0  - 6  = ปกติ
 7  - 12 = ซึมเล็กน้อย เฝ้าดูอาการ
มีขอ้ หา้ มสําคัญประการหนึ่ง เม่ือต้องรับมือ  13 - 18 = ซึมปานกลาง ควรพบแพทย์
นักเรียนที่มีภาวะซึมเศร้าก็คือ อย่าแสดงกิริยา  19 - 27 = ซึมรุนแรง ควรรับการบ�าบัด
ตกอกตกใจจนเกินควร หรือเอย่ ปากตั้งขอ้ สังเกต
วิพากษว์ ิจารณ์ถึงความผิดปกติของนักเรียนต่อหนา้ • เวบ็ ไซต์กรมสุขภาพจิต http://www.prdmh.com/แบบประเมนิ โรคซึมเศรา้ -9-คําถาม-9q
เพอ่ื นร่วมชน้ั หรอื ในทเี่ ปดิ เผย รวมถงึ งดเวน้ การล้อเลยี น
ดูหมิ่นต่าง ๆ โดยเฉพาะในกรณีที่นักเรียนคนน้ัน
แสดงกิริยาผิดปกติ ทําส่ิงท่ีผิดแปลกไปจากมาตรฐาน
สังคมหรือแสดงอารมณ์รุนแรงโดยไม่มีสาเหตุ เพราะ
การกระทาํ เช่นนไี้ ม่เพยี งไม่เหมาะสมในแงข่ องการเปน็
ครูผูส้ อนแล้ว ยังอาจทําให้อาการปว่ ยของนักเรียน
เลวร้ายลงยิ่งกว่าเดมิ ได้อกี ดว้ ย

• https://www.foxnews.com/health/10-signs-and-symptoms-of-
student-depression

• https://kidshealth.org/en/parents/depression-factsheet.html

วิทยาจารย์ • 45

การศึ กษา
พิเศษ

อาชวี ะสรา้ งชา่ งฝีมือ

เพอ่ื เปน็ อาชวี ะพนั ธ์พุ ิเศษ

เรื่อง สุ นันทา พลโภชน์ ผู้อํานวยการกลุ่มประชาสั มพันธ์ สํ านักงานคณะกรรมการการอาชีวศึ กษา

ตามนโยบายของคณะรัฐมนตรี โดยพลเอก ประยุทธ์ จันทร์ โอชา นายกรัฐมนตรี

เกี่ยวกับการลดความเหล่ือมล้ําของสั งคมและสร้างโอกาสการเข้าถึงการศึ กษา

สํ านักงานคณะกรรมการการอาชีวศึ กษา (สอศ.) จึงได้ดําเนินการในรูปแบบ

การจัดการเรียนการสอนแบบพิเศษท่ี ใช้เวลาเรียนน้อยแต่เต็มไปด้วยคุณภาพ
อาชีวะสรา้ งชา่ งฝมี ือ ถือได้ว่าเปน็
ความพิเศษของการจัดการศึกษา เทคนคิ แม่สอด จงั หวดั ตาก วทิ ยาลยั การอาชพี เสนา
ดา้ นวชิ าชพี โดยโครงการนจ้ี ดั การศกึ ษา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา วิทยาลัยเทคนิค
วิชาชีพในหลักสูตรประกาศนียบัตร โพธาราม จงั หวดั ราชบรุ ี วทิ ยาลยั การอาชพี เวยี งสา
จงั หวดั น่านวทิ ยาลยั การอาชพี ศรสี าํ โรงจงั หวดั สโุ ขทยั

วิชาชีพ (ปวช.) ระยะเวลาศึกษาตลอดหลักสูตร วิทยาลัย สารพัดช่างเพชรบุรี วิทยาลยั สารพดั ชา่ ง

คอื 1 ปี ขณะนมี้ สี ถานศกึ ษาอาชวี ศกึ ษาทดี่ าํ เนนิ การ อุตรดิตถ์ วิทยาลัยเกษตรและเทคโนโลยีพิจิตร

ตามโครงการน้ีจํานวน 12 แห่ง ไดแ้ ก่ วิทยาลัย วิทยาลัยเกษตรและเทคโนโลยีสระแกว้ วิทยาลัย

46 • วิทยาจารย์

เทคนิคกาญจนาภิเษกปตั ตานี วิทยาลัยเกษตร เครื่องยนตร์ ถไถนา เคร่ืองยนต์เล็ก เครื่องรถ
และเทคโนโลยกี าญจนบรุ ี และวทิ ยาลยั เกษตรและ มอเตอรไ์ ซค์ ฐานงานชา่ งอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ ฝึกการบดั กรี
เทคโนโลยสี พุ รรณบรุ ี ผ้ทู เี่ ขา้ เรยี นตอ้ งเปน็ เยาวชน ตอ่ วงจรเครื่องเสียง ฐานชา่ งตีเหล็ก ฝกึ การตีมีด
หรือบุคคลทั่วไปท่ีมีอายุไมเ่ กิน 25 ปี ขาดแคลน ชบุ เหลก็ ฐานงานปนู ฝกึ ก่ออฐิ ฉาบปนู ก่อกระเบอ้ื ง
ทนุ ทรพั ย์ ขาดโอกาสทางการศกึ ษา วา่ งงาน อาศยั อยู่ วดั พนื้ ที่ ฐานงานไม้ ฝกึ การใช้เครอื่ งมอื สว่ิ กบไสไม้
ในพนื้ หา่ งไกล ชายแดน ชายขอบ ในเขตชนบท หรอื ประกอบเก้าอี้โดยไมใ่ ช้เคร่ืองมือไฟฟา้ ฐานงาน
เขตเศรษฐกิจพเิ ศษ ทสี่ าํ คญั ตอ้ งมคี วามประพฤตดิ ี เขียนแบบ ฝกึ เขียนแบบช้ินงาน เขียนแบบบ้าน
โดยการรบั รองของผทู้ ไ่ี ด้รบั ความเชอ่ื ถอื เช่น กาํ นนั ตึก อาคาร ฐานงานชา่ งไฟฟา้ ฝึกเดินสายไฟ
ผู้ใหญบ่ า้ น กอ่ นเรียนต้องมีการทดสอบร่างกาย ภายในอาคาร นอกอาคาร อ่านแบบไฟฟา้ ฐานงาน
สอบวัดความรพู้ ้ืนฐาน และตรวจสารเสพตดิ ตะไบ ฝึกตะไบหัวค้อน ตกี ิ๊ปสายไฟ ฐานงานเชอื่ ม
ฝกึ เช่ือมแต้มจุดตามแนว ตามเส้น ฝกึ เชื่อม
โดยเปา้ หมายของโครงการนี้ ตอ้ งการให้ หนา้ เหล็กบาง ฐานงานนิวเมตริกและไฮดรอริก
ผทู้ จ่ี บการศกึ ษามงี านทาํ ทนั ที มที กั ษะชวี ติ มอี าชพี ฝกึ เขียนแบบอา่ นแบบนิวเมตรกิ และไฮดรอริก
ตดิ ตวั เปน็ ผ้ทู ม่ี คี ณุ ธรรม จรยิ ธรรม ในการดาํ รงตน
อยูใ่ นสังคม เปน็ ผู้ท่ีมีความสุขในอาชีพ และ ฐานตอ่ ไปท่ีต้องฝึกตอ่ อีกฐานละ 3 เดือน
มี คุ ณ ลั ก ษ ณ ะ ท่ี ส อ ด ค ล ้อ ง กั บ ค ว า ม ต ้อ ง ก า ร ได้แก่ ชา่ งยนต์ ช่างไฟฟา้ ชา่ งกลโรงงาน จากน้ัน
ของสถานประกอบการท้งั ภาครัฐ และเอกชน ออกฝึกประสบการณ์อาชีพในสถานประกอบการ
อีก 2 เดือน ตามสาขาอาชีพที่เลือกจากพื้นฐาน
ในระยะเวลา 1 ปี ทุกคนตอ้ งพร้อมท่ีจะใช้ชวี ติ ความถนัด ความชอบ และกลับมาเรียนรูแ้ ละ
แบบนกั เรยี นประจาํ ในหอพกั ทาํ งานเปน็ ระบบกล่มุ ฝกึ เพิ่มเติมที่สถานศึกษาอีกจนครบ 1 ปี ก่อนจบ
แบง่ เวรกันรับผิดชอบแตล่ ะด้าน แตล่ ะงาน เช่น การศึกษาจะมีเวทีใหผ้ ูเ้ รียนเข้าร่วมแขง่ ขันทักษะ
ตอ้ งช่วยกนั ประกอบอาหาร ทาํ ความสะอาดสถานที่ วิชาชีพโครงการอาชีวะสรา้ งช่างฝีมือ เพื่อหา
ทาํ แปลงเพาะปลกู เพอ่ื ใหม้ วี ตั ถดุ บิ ประกอบอาหาร สดุ ยอดช่างฝมี ือแตล่ ะสาขาประจาํ รุ่น
สําหรับการเรียนตอ้ งเริ่มตน้ ชีวิตดว้ ยการเขา้ เรียน
ในรูปแบบเตรียมชา่ ง โดยไม่แยกสาขาวิชาชีพ ท่ีผ่านมาได้ดําเนินการตามโครงการไปแล้ว
คือ ตอ้ งเรียนพื้นฐานทุกช่าง ทั้งช่างยนต์ ชา่ งกล 2 รุ่น ผู้ท่ีจบมามีงานทํา 100 เปอรเ์ ซ็นต์ ได้รับ
ช่างเชือ่ ม ช่างกอ่ สรา้ ง ชา่ งไฟฟ้า - อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ คําช่ืนชมจากสถานประกอบการในเรื่องทักษะ
ช่างซอ่ มบํารุง ที่สําคัญ คือ ต้องเรียนรู้วิถีเกษตร ความชํานาญ ความซื่อสัตย์ และความอดทน
เศรษฐกิจพอเพียง ทุกเช้าจะต้องเริ่มต้นวันใหม่ โครงการนย้ี งั คงดาํ เนนิ การตอ่ ไป และจะมกี ารขยาย
ตงั้ แตเ่ วลา 05.00 น. ดว้ ยการฝกึ ร่างกายแบบทหาร สถานที่เรียนใหม้ ากข้ึน เพราะเกิดประโยชน์กับ
เพอื่ ใหม้ คี วามสมบรู ณ์แขง็ แรง พร้อมทจ่ี ะปฏบิ ตั งิ าน ตัวผู้เรยี น ครอบครวั และสงั คมอย่างแทจ้ ริง
ในรูปแบบช่างฝีมือไดอ้ ยา่ งเต็มที่ เร่ิมเรียนในฐาน
ท่ีกําหนดใหต้ ั้งแตเ่ วลา 08.30 น. และเขา้ นอน
เวลา 21.00 น.

ฐานงานช่างท่ีตอ้ งเรียนรู้ในชว่ ง 3 เดือนแรก
ไดแ้ ก่ ฐานงานชา่ งยนต์ ฝกึ เครื่องยนต์ดีเซล

ผู้ที่จบการศึ กษามีงานทําทันที
มีทักษะชีวิต มีอาชีพติดตัว มีคุณธรรม
จริยธรรม ในการดํารงตนอยู่ ในสั งคม

และมี คุ ณลั กษณะที่ สอดคล้ องกั บ
ความต้ องการของสถานประกอบการ

วิทยาจารย์ • 47

CODING THA

วิ ช า เ เ ห่ ง ยุ ค ดิ จิ ทั ล

CODING

โครงการส่ งเสริมเเละสนับสนุนการเรียนรู้ด้านวิทยาการคอมพิวเตอร์
ทักษะที่จําเป็ นสํ าหรับเด็กรุ่นใหม่ท่ีจะก้าวสู่ ยุคดิจิทัลอย่างเต็มตัว เพ่ือพัฒนา
ทักษะด้านการวิเคราะห์เเละใช้ความคิดสร้างสรรค์ ได้อย่างมีประสิ ทธิภาพ

กเรียบเรียง กฤษณา กาญจนเพ็ญ ทําความรู้จัก Coding Thailand
ร ะ ท ร ว ง ดิ จิ ทั ล เ พื่ อ เ ศ ร ษ ฐ กิ จ แ ล ะ
สงั คม (ดอี )ี ร่วมกบั สาํ นกั งานสง่ เสรมิ สงิ่ สาํ คัญของ Coding Thailand คอื รปู แบบ
เศรษฐกิจดิจทิ ลั (DEPA) หรือ ดีป้า การเรยี นรผู้ า่ น Codingthailand.org จะครอบคลมุ
สง่ เสริมการสรา้ งศักยภาพกําลังคน ท้ังการเรียนรูแ้ บบเป็นทางการและไมเ่ ปน็ ทางการ
ดิจทิ ัล รว่ มมือกบั code.org องคก์ รไม่แสวงหา (Formal & Informal Education) โดยเนน้
กาํ ไร เดนิ หน้าโครงการ Coding Thailand เปดิ ตวั เนอ้ื หาของบทเรียนดา้ น coding ให้เขา้ กับบริบท
แพลตฟอรม์ ออนไลน์ CodingThailand.org การศกึ ษาในชนั้ เรยี นระดบั ตา่ ง ๆ ควบค่กู บั กจิ กรรม
ของประเทศ เพอื่ สง่ เสรมิ การเรยี นร้ดู า้ นเทคโนโลยี ทก่ี ระต้นุ ใหเ้ กดิ การเรยี นร้นู อกชน้ั เรยี น เพอื่ ส่งเสรมิ
ดิจิทัล และวิทยาการคอมพิวเตอร์ รวมถึง การเรียนรูแ้ ละมุ่งพัฒนาทักษะกระบวนการคิด
ฝึกกระบวนการคดิ อย่างเปน็ ระบบ ตอ่ ยอดความคดิ ตลอดจนทักษะด้านวิทยาการคอมพิวเตอร์และ
เป็นนวัตกรรมดิจิทัล อันเปน็ รากฐานสําคัญ เทคโนโลยีดิจทิ ลั เเบ่งออกเปน็ 2 ประเภท ไดเ้ เก่
ในพัฒนาทักษะดิจิทัลให้กับบุคลากรของประเทศ
พรอ้ มรว่ มขับเคล่ือนเศษฐกิจและสังคมดว้ ย 1. การเรยี นรู้ดา้ น Coding
เทคโนโลยีดิจิทัล โดยต้ังเป้าหมายไวว้ ่าตอ้ งการ 2. การเรียนร้ดู ้วยอปุ กรณฮ์ ารด์ แวร์
เข้าถงึ เยาวชนไทย 10 ล้านคนทวั่ ประเทศ เพื่อให้เกิดการสรา้ งสรรค์นวัตกรรม สามารถ
เรียนรู้ไดต้ ั้งแต่รูปแบบ Unplug หรือการเรียนรู้

48 • วิทยาจารย์

A I LAND Coding เป็ นเรื่องสํ าคัญ
จึงผลักดัน Code.org
ที่ไมต่ ้องใช้คอมพิวเตอร์ เพื่อใหเ้ หมาะสมกับ
เดก็ ปฐมวัย อยา่ งท่ีทราบกันดีว่า เทคโนโลยีน้ันได้เขา้ มา
มีบทบาทในชีวิต ดังน้ัน การเรียนรู้โค้ดด้ิง
Coding Thailand จงึ เป็นสง่ิ จาํ เปน็ เพราะเกอื บทกุ เทคโนโลยเี กิดจาก
Tournament การเขียนโคด้ ท้ังน้ัน ไม่ว่าจะเปน็ โทรศัพทม์ ือถือ
แอปพลิเคชันที่ใช้ เกม ลว้ นเปน็ ผลพวงของโค้ด
CodingThailand.org มีต้นแบบมาจาก ทัง้ ส้นิ คาํ สง่ั โค้ดตา่ ง ๆ ที่เราเขียนส่ังไป ผลออกมา
Hour of Code โครงการสง่ เสริมการเขียนโคด้ เป็นการกระทําและแสดงใหเ้ ห็น ผา่ นส่ิงตา่ ง ๆ
ที่เปดิ สอนออนไลนต์ ้ังแตร่ ะดับพ้ืนฐาน 1 ช่ัวโมง ตามที่ได้ส่ัง ซ่ึงการเรียนโค้ดดิ้งน้ันไม่จํากัดอายุ
ตอ่ สัปดาห์ ผู้เรียนสามารถเรียนรู้วิทยาการ แตถ่ ้าเริ่มตั้งแตเ่ ด็กก็จะชว่ ยให้เปน็ คนท่ีมีความคิด
คอมพิวเตอรไ์ ด้อยา่ งสนุกสนานผ่านเกมท่ีกระตุ้น เป็นเหตุเปน็ ผลมากขึน้
ความคดิ และจนิ ตนาการ
ดงั นน้ั จงึ ควรสง่ เสรมิ ให้เรม่ิ เรยี นตง้ั แต่เดก็ เพราะ
ในปี 2017 มีผู้ลงทะเบียนจากท่ัวโลก จะได้เรียนรูโ้ ครงสรา้ งของคําตอบและความคิด
ถึง 154,145 คน ซ่ึงเปน็ การปูความรู้ตั้งแต่ ผ่านการแก้ไขปัญหาในขั้นตอนดําเนินการตา่ ง ๆ
ขั้นพ้ืนฐาน ตลอดจนพัฒนาไปสูน่ ักวิทยาการ อยา่ งเป็นระบบ ซง่ึ ผลลพั ธท์ ไี่ ด้จากการเรยี นโค้ดดง้ิ
คอมพิวเตอรไ์ ดใ้ นอนาคต โดยมีแผนกิจกรรม จะช่วยเสรมิ การเขา้ ใจวชิ าอ่ืน ๆ เช่น คณติ ศาสตร์
สํ า ห รั บ เ ย า ว ช น ค ร อ บ ค ลุ ม ทุ ก ภู มิ ภ า ค ท่ั ว ไ ท ย วทิ ยาศาสตร์ นกั เรยี นจะเขา้ ใจโจทยม์ ากขน้ึ ใชเ้ วลา
คือ แผนการจัดแข่งขัน Coding Thailand ทําความเขา้ ใจนอ้ ยลง เเละชว่ ยให้เขา้ ใจวชิ าอ่ืน ๆ
Tournament ท่ีจะสรา้ งบรรยากาศการเรียนรู้ ได้ง่ายยิ่งขึ้น นอกจากน้ี โคด้ ดิ้งยังชว่ ยเสริม
ดา้ น Coding ให้เข้ากบั ไลฟ์ สไตลข์ องเยาวชนไทย ทกั ษะอื่น ๆ อกี เชน่ จดั การกบั ปญั หา วเิ คราะห์
ในปจั จุบัน ซึ่งถือเปน็ การปฏิวัติรูปแบบการเรียนรู้ ปัญหา มคี วามเชอ่ื มนั่ มคี วามคดิ สร้างสรรค์ ทกั ษะ
ดา้ นดิจิทลั ของเยาวชนไทยอยา่ งแทจ้ ริง คดิ เชงิ คาํ นวณ เเละไหวพรบิ

โดยเฉพาะอย่างย่ิงระบบอัตโนมัติจะเขา้ มา
ทดแทนการทํางานของมนุษย์มากกวา่ คร่ึงหนึ่ง
ของผูท้ ่ีกําลังทํางานอยู่ในปัจจุบัน ดว้ ยเหตุน้ี
เด็กทุกคนจึงควรได้รับการส่งเสริมและพัฒนา

“เราต้องการเป็ นกําลังสํ าคัญ

ให้กับทุกคนบนโลกใบน้ี รวมไปถึง

ตั้งใจท่ีจะส่ งเสริมเยาวชนไทย

ให้มีทักษะทางดิจิทัล ให้พวกเขา

สามารถบรรลุเป้ าหมายที่ยิ่งใหญ่

และก้ าวข้ ามขี ดจํ ากั ดในยุ ค

เศรษฐกิจและสั งคมดิจิทัลได้”

นายธนวัฒน์ สุ ธรรมพันธ์ุ
กรรมการผู้จัดการ บริษัท ไมโครซอฟท์ (ประเทศไทย) จํากัด

วิทยาจารย์ • 49

ทกั ษะใหพ้ ร้อมต่อการเปล่ยี นแปลงด้วยการเรยี นรู้ การเรี ยนรู้ แบบสาระบั นเทิ งและการเล่ นเกม
ด้านวิทยาการคอมพิวเตอรแ์ ละวิทยาการคํานวณ
ซ่ึงเป็นพื้นฐานสําคัญในศตวรรษท่ี 21 และทักษะ ช่วยกระตุ้นความสนใจ เปิ ดโอกาสให้เยาวชน
พ้ืนฐานเหลา่ น้ีจะช่วยเพ่ิมขีดความสามารถ
ของเยาวชนไทยใหไ้ ม่ใชเ่ พียงแค่ ‘ใช้เป็น’ เทา่ นน้ั นํ าการเรี ยนรู้ ผนวกกั บความคิ ดสร้ างสรรค์
แตย่ ังสามารถ ‘ต่อยอด’ ในอนาคตได้ นี่คือส่ิงท่ี
Code.org มุง่ สง่ เสริมให้นักเรียนและบุคลากร ก่อให้เกิดความอยากพัฒนา ความภาคภูมิ ใจ
ทางการศึกษาสามารถเข้าถึงหลักสูตรการเรียนรู้
ตา่ ง ๆ ไดโ้ ดยไมม่ คี ่าใชจ้ ่าย และความกระหายใคร่ รู้ ด้ วยตนเอง

Code.org เปน็ ผนู้ าํ ในด้านการเรียนการสอน แบบง่าย ๆ ในชอ่ งทางต่าง ๆ ทง้ั เวบ็ ไซต์ สมาร์ทโฟน
วิทยาการคอมพิวเตอรส์ ําหรับการศึกษาตั้งแต่ และอปุ กรณ์อัจฉริยะ (Smart Device)
อนุบาล ประถมศึกษา และมัธยมศึกษา โดยมี
นกั เรยี นกว่า 25 ล้านคน และครรู าว 800,000 คน Coding Colosseum :
จากกว่า 180 ประเทศ ลงทะเบียนเพ่อื ร่วมเรียนรู้ สนามเด็กเล่น ของคนชอบโค้ด
บนแพลตฟอร์มเเห่งนี้
Coding Colosseum เป็น Platform
Online Knowledge แรกของประเทศไทยในการสร้าง Edutainment
Community Program ผ่าน Gamification โดยมี Model
และ Proof of Concept จากหลายประเทศวา่
หากพูดถึง Codingthailand.org นั้น สามารถเติบโตเเละระดมทนุ ไดจ้ ริง อีกทง้ั ยังสร้าง
เ ป รี ย บ เ ส มื อ น O n l i n e K n o w l e d g e ผลกระทบในเชิงบวกได้ในวงกว้าง นอกจากนี้
Community ที่สามารถเรียนรูไ้ ด้ทุกท่ีทุกเวลา เราสามารถเป็นเจ้าของ (Owned) Platform และ
โ ด ย ผ ส ม ผ ส า น ร ะ ห ว ่า ง ค ว า ม รู ้แ ล ะ ส่ื อ บั น เ ทิ ง พัฒนาเกมดว้ ยตัวเองตอ่ ได้ อีกท้ังผู้ใช้ยังสามารถ
เพื่อเป็นการกระตุน้ ใหผ้ ูเ้ รียนเกิดความสนใจ สรา้ ง Content (UGC: User Generated
ในตัวบทเรียนโดยไมเ่ กิดการเบื่อหนา่ ย ด้วยการ Content) ซ่ึงเป็นพื้นฐานของความเข้าใจ
ส ร ้า ง เ นื้ อ ห า ข อ ง บ ท เ รี ย น ท า ง ด ้า น ก า ร เ ขี ย น กระบวนการคิด และการส่ือสารอย่างเป็นระบบ
โปรแกรมคอมพิวเตอร์ และแนวคิดการเขียน (Computational Thinking) เพ่ือนาํ ไปต่อยอด
โ ป ร แ ก ร ม เ ชิ ง ท ฤ ษ ฎี ใ ห ้กั บ นั ก เ รี ย น ใ น ร ะ ดั บ สกู่ ารพัฒนาอ่นื ๆ เช่น อนิ เทอร์เนต็ แห่งสรรพส่งิ
ประถมจนถึงระดับมัธยม ผนวกเขา้ ไปรวมเอาไว้ (Internet of Things: IoT) วิทยาการหุ่นยนต์
ในหลักสูตรเพื่อให้นําความรูด้ ้านวิทยาการ (Robotics) การเรยี นร้ขู องเครอื่ งจกั ร (Machine
คอมพิวเตอร์สูน่ ักเรียนจํานวนมาก ผา่ นบทเรียน Learning) และปญั ญาประดิษฐ์ (Artificial
Intelligence)

ด.ญ.ณัฐยา ชิวารักษ์ นั กเรียนช้ันประถมศึ กษาปี ท่ี 6 ด.ช.วริศ จู ระมงคล นั กเรียนชั้ นประถมศึ กษาปี ท่ี 5
จากโรงเรียนเซนต์ โยเซฟคอนเวนต์ กล่าวว่า “หนูชอบ จากโรงเรียนสาธิตจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ฝ่ ายประถม
เล่ นเกมมาก เพราะรู้สึ กว่ าเป็ นสิ่ งที่ สนุ กและท้ าทาย กล่าวว่า “ผมเร่ิมสนใจเก่ียวกับการเขียนโค้ดด้ิงตอนท่ี
และหนู เกิ ดความสงสั ยว่าเกมท่ี ตั วเองเล่ นมี ท่ี มาท่ี ไป ผมได้เริ่มเล่นเกมไมน์ คราฟท์ หลังจากนั้ น ผมมี โอกาส
อย่างไร จากนั้นก็ ได้เรียนรู้ว่าเราสามารถสร้างเกมหรือ เข้ าร่วมโครงการฝึ กอบรมของไมโครซอฟท์ ที่ ใช้เกมนี้
การออกแบบอ่ื น ๆ จากการเขียนโค้ดด้ิงได้ เมื่อก่อน เป็ นสื่ อในการสอน ผมชอบเรียนเขียนโค้ดดิ้งเพ่ือควบคุม
หนู เคยคิ ดว่ าการเขี ยนโค้ ดดิ้ งเป็ นสิ่ งที่ ยากเกิ นไป หุ่นยนต์ เพราะรู้สึ กว่าเป็ นส่ิ งท่ีสนุก และเชื่อว่ามันจะเป็ น
จนหนูเริ่มฝึ กเขียนโค้ดดิ้งผ่าน Code.org และได้เรียนรู้ ทักษะที่เป็ นประโยชน์กับตัวผมเองในอนาคต ผมยิ่งรู้สึ ก
ว่ามั นเป็ นสิ่ งท่ี ง่ายและสนุ กมาก เป้ าหมายในอนาคต ชอบการเขี ยนโค้ ดด้ิ งเม่ื อมี โอกาสได้ เรี ยนรู้ เพิ่ มเติ ม
ของหนู คื อการฝึ กและพัฒนาทั กษะการเขี ยนโค้ ดด้ิ ง จากวิ ชาเลือกท่ี โรงเรียน ซ่ึงคุณครูได้ ใช้หลักสู ตรจาก
ของตั วเองจนเก่ งพอที่ จะสร้ างเกมหรื อแอปพลิ เคชั น Code.org ในการสอน ความฝั นของผมคื อการเขี ยน
บนสมาร์ทโฟนเป็ นของตัวเองค่ะ” โค้ ดดิ้ งและสร้ างหุ่ นยนต์ ที่ ช่ วยเหลื อผู้ อ่ื นได้ ครั บ”

50 • วิทยาจารย์

ดังน้ัน การจะสร้างเด็กและเยาวชนไทยให้มี ไดแ้ ก่ ทีมผู้เช่ียวชาญด้านเทคโนโลยี และทีม
ความคุน้ เคยกับ Coding ไดน้ ั้น การปลูกฝงั ผู้เชี่ยวชาญดา้ นการศึกษาเพ่ือสาธารณประโยชน์
ด้านวิชาการอยา่ งเดียวไมเ่ พียงพออีกต่อไป เพ่ือสรา้ งความมั่นใจวา่ โครงการนี้จะดําเนินการ
เ พ ร า ะ ห น่ึ ง ใ น ก ร ะ บ ว น ก า ร เ รี ย น รู ้ที่ ดี ที่ สุ ด ต่อไปอย่างยงั่ ยนื และสามารถขยายการดาํ เนนิ การ
สําหรับเยาวชนก็คือ การเรียนรูแ้ บบสาระบันเทิง สู่ระดับประเทศต่อไป
(Edutainment) และการเลน่ เกม (Gamification)
ทจ่ี ะชว่ ยกระตนุ้ ความสนใจ เปดิ โอกาสให้เยาวชน น อ ก จ า ก ไ ม โ ค ร ซ อ ฟ ท ์จ ะ นํ า แ พ ล ต ฟ อ ร ์ม
นําการเรียนรู้มาผนวกกับความคิดสรา้ งสรรค์ อัจฉริยะท่ีปลอดภัยอยา่ ง Microsoft Azure
ความสนุก การแข่งขัน ก่อใหเ้ กิดความภาคภูมิใจ มาพัฒนาเว็บไซต์สําหรับการเรียนรูอ้ อนไลน์
ความอยากพฒั นา และกระหายใครร่ ู้ (Curiosity) Codingthailand.org และสนับสนนุ การพัฒนา
ดว้ ยตนเองต่อไปได้ สิ่งนี้เองท่ีเป็นส่ิงสําคัญ ทักษะด้านการเขียนโค้ดด้ิงแล้ว ไมโครซอฟท์
ใ น ก า ร ส ร ้า ง หั ว ใ จ ข อ ง ก า ร เ รี ย น รู ้ต ล อ ด ชี วิ ต ยังรว่ มมือกับสํานักงานสง่ เสริมเศรษฐกิจดิจิทัล
ให้เยาวชนของเรา จึงเป็นที่มาของโครงการ เพอื่ สนบั สนนุ ครแู ละนกั เรยี นผา่ นโครงการฝกึ อบรม
C o d i n g C o l o s s e u m : ส น า ม เ ด็ ก เ ล น่ ทกั ษะดา้ นเทคโนโลยีใหก้ ับบุคลากรทางการศึกษา
ของคนชอบโคด้ นั่นเอง (Training the Trainers) ด้วยการใช้แนวคดิ หลกั
และวิธีปฏิบัติด้านวิทยาการคอมพิวเตอรเ์ ชิงลึก
ไ ม โ ค ร ซ อ ฟ ท ์มี ค ว า ม มุ ่ง มั่ น ท่ี จ ะ ส นั บ ส นุ น ที่จะช่วยพัฒนาทักษะเชิงดิจิทัลใน 5 ภูมิภาค
การลดชอ่ งว่างด้านทกั ษะและอาชพี ในประเทศไทย ในประเทศไทย
พร้อมส่งเสริมการอยู่ร่วมกันท่ีดีย่ิงขึ้นระหว่าง
ผูค้ นที่มาจากพื้นเพที่หลากหลาย ท้ังในเมืองและ • https://www.depa.or.th/th/digitalservice/digital-manpower-fund/
ตา่ งจังหวัด ดว้ ยการใช้เทคโนโลยีมาเป็นตัวช่วย studying-code-outside-the-classroom
ดังน้ัน ตั้งแต่แรกเร่ิมไมโครซอฟท์ทุม่ เทให้กับ
การสนับสนุนโครงการน้ี ดว้ ยการจัดหาทีมงาน • https://www.thaiprogrammer.org/2020/07/depa
2 ทีมท่ีทํางานเต็มเวลาเพื่อโครงการนี้โดยเฉพาะ • https://www.salika.co/2018/06/16/de-depa-launch-coding-thailand/
• https://medium.com/@pingloaf/coding-thailand-online-quiz-

challenge-
• https://www.brandbuffet.in.th/2018/06/microsoft-support-coding-

thailand/

วิทยาจารย์ • 51

ห้องเรียน

วิชาการ

PERSONALIZED
LEARNING

เทคโนโลยี ดิ จิ ทั ลถู กพั ฒนา

มาอย่างต่อเน่ือง ทําให้ปั จจุบัน

บุคคลมีพื้นที่ ในการแสวงหา

ความรู้ ผ่ านเทคโนโลยี ดิ จิ ทั ล

อย่างไร้ขีดจํากัด องค์ความรู้
ต่าง ๆ จากทั่วโลกถูกนําเสนอ

ลงบนโลกอิ นเทอร์ เน็ ตมากมาย
ซ่ึ งจากการพั ฒนาน้ี เองทํ าให้

บุ คคลทุ กเพศทุ กวั ยมี ช่ องทาง

ในการแสวงหาความรู้ ได้ด้วย

ตนเอง (self - learning) นําไปสู่

การส่ งเสริมให้บุคคลได้ ใช้

ศั กยภาพการเรียนรู้ ในด้านที่ตน

ให้ ความสนใจ

กเรียบเรียง กฤษณา กาญจนเพ็ญ รู้เชิงลึก (Deep Learning) ที่ประสบผลสําเร็จ
ารเปดิ กว้างของพ้ืนท่ีในการแสวงหา โ ด ย ก า ร เ รี ย น รู ้ดั ง ก ล ่า ว จ ะ ต ้อ ง ส อ ด ค ล ้อ ง กั บ
ค ว า ม รู ้ท่ี ม า จ า ก ก า ร พั ฒ น า ข อ ง ธรรมชาติ ความต้องการ ตลอดจนความแตกตา่ ง
เ ท ค โ น โ ล ยี ดิ จิ ทั ล ทําใ ห ว้ ง ก า ร ส่วนบุคคลของผู้เรียนแต่ละคน และถือวา่ ผูเ้ รียน
การศกึ ษาต้องปรบั ตวั ให้ทนั กระแสโลก เป็นเจา้ ของการเรยี นรขู้ องตนเอง
ด้วยเหตุนี้จึงเกิดแนวคิดเรื่อง Personalized
Learning หรือ การเรียนรูต้ ามศักยภาพเฉพาะ ก า ร เ รี ย น รู ้ต า ม แ น ว คิ ด น้ี จ ะ ต ้อ ง อ า ศั ย
บคุ คลขน้ึ โดยแนวคดิ นเี้ ปน็ แนวคดิ ทนี่ าํ เสนอวธิ กี าร ปัจจัยหลายด้าน ผู้เรียนจึงจะประสบความสําเร็จ
การเรียนรู้ด้วยตนเองของบุคคลโดยคํานึงถึง ในการเรยี นรู้ กลา่ วคือ ผเู้ รียนต้องแสวงหาความรู้
ความชน่ื ชอบ ความสุข ความสนใจ และธรรมชาติ ด้วยตนเองตามที่สนใจ ดังนน้ั หากตอ้ งการใหเ้ กิด
ของผู้เรยี น การเรียนรูโ้ ดยแทจ้ ริงผูเ้ รียนจําเป็นจะต้องมีวินัย
ในตวั เอง ซงึ่ การมวี นิ ยั จะช่วยควบคมุ และผลกั ดนั ให้
Personalized Learning คืออะไร? ผู้เรียนดําเนินการเรียนรูด้ ้วยตนเองอย่างต่อเนื่อง
ลําดบั ต่อมาคอื สภาพแวดล้อมท่ีเออ้ื ตอ่ การเรียนรู้
แนวคิด Personalized Learning หรือ มีทรัพยากรที่ส่งเสริมใหผ้ ูเ้ รียนสามารถแสวงหา
การเรยี นร้ตู ามศกั ยภาพเฉพาะบคุ คล คอื การเรยี นรู้ ความรูไ้ ดส้ ะดวกขณะเดียวกันสภาพแวดล้อม
ในเร่ืองใดก็ตามอย่างมปี ระสทิ ธิภาพเปน็ การเรียน

52 • วิทยาจารย์

ร อ บ ข ้า ง ก็ ต ้อ ง มี ก า ร จั ด พ้ื น ท่ี ใ ห ้เ ห ม า ะ ส ม ต ่อ แนวทางการปฏิบัติของผู้สอน
ความต้องการของผเู้ รยี นด้วย และวธิ กี ารการเรยี นรู้ ในกระบวนการเรียนรู้ตามศั กยภาพ
ที่มีการออกแบบมาแตกตา่ งกัน ให้มีความเฉพาะ เฉพาะบุคคล
เจาะจงตามศกั ยภาพของแตล่ ะบคุ คลมากข้นึ
ภายใต้กระบวนการการเรียนรู้ไมว่ ่าจะเป็น
ปัจจัยตา่ ง ๆ ขา้ งตน้ น้ีจะชว่ ยส่งเสริมให้ รูปแบบใด จะประกอบดว้ ยบุคคลสองฝา่ ย
การเรียนรู้ตามศักยภาพเฉพาะบุคคลประสบ เป็นสําคัญคือ ผู้เรียน และผู้สอน ซึ่งทั้งสองฝ่าย
ความสําเร็จ โดยผู้เรียนจะไดร้ ับความรู้ท่ีมาจาก จะมีบทบาทหน้าท่ีของตนเอง เช่น การเรียนรู้
วิธีการท่ีเหมาะสมเฉพาะตัว อันนําไปสู่การเกิด ในอดีตมลี ักษณะการเรยี นรู้จากครูโดยตรง ผสู้ อน
ความภาคภูมิใจในตนเองและเกิดการศกึ ษาเรียนรู้ หรอื ครทู าํ หนา้ ทถี่ า่ ยทอดองค์ความรโู้ ดยให้ผเู้ รยี น
ในเรื่องที่สนใจอยา่ งลึกซึ้งรอบด้าน อยา่ งไรก็ตาม รับความรูจ้ ากครูมาอยา่ งเดียว โดยการเรียน
การจะเริ่มต้นการเรียนรูโ้ ดยใชว้ ิธีการตามแนวคิด ในลักษณะน้ี อาจไม่ได้คํานึงถึงความเหมาะสม
ดังกลา่ ว นอกจากจะต้องอาศัยกระบวนการ ตอ่ ผเู้ รียน เป็นตน้
ในการวางแผนที่ดีแลว้ ผูส้ อนและผูเ้ รียนก็จะ
ตอ้ งทําหนา้ ท่ีของตนเองอยา่ งเต็มกําลังเพ่ือให้ จากตัวอยา่ งดังกลา่ วจะเห็นได้ว่า ไมใ่ ช่เฉพาะ
กระบวนการการเรียนรู้เกิดประโยชนต์ อ่ ตัวผูเ้ รียน ผ้เู รยี นเท่านนั้ ทม่ี คี วามสาํ คญั ต่อกระบวนการเรยี นรู้
มากทส่ี ุด แตค่ รู หรือผู้สอน คืออีกบุคคลสําคัญเพราะ
เปน็ ผู้ถา่ ยทอดองคค์ วามรูใ้ ห้กับผูเ้ รียน ดังน้ัน
หากต้องการให้การเรยี นร้เู ปน็ ไปอย่างมปี ระสทิ ธภิ าพ
ผูส้ อนควรมีแนวทางในการสอนที่ดีและกระตุ้น

ตอบสนอง เปิ ดโอกาส
ความหลากหลาย ให้ ผู้ เรี ยน
ใช้ศั กยภาพตนเอง
ของผู้ เรี ยน อย่ างเต็ มท่ี

สิ่ งแวดล้อม หลักการ ช่องทาง
ท่ี เอื้ อต่ อ เรียนรู้ การเรียนรู้
การเรียนรู้ ส่ วนบุคคล ที่ หลากหลาย

ผู้ เรี ยนมี วิ นั ย วิทยาจารย์ • 53
ในตนเองเพื่อ
ควบคุ มการเรี ยนรู้

ให้ ประสบ
ความสํ าเร็จ

ให้ผเู้ รยี นได้เรยี นร้อู ย่างเตม็ ศกั ยภาพ ซง่ึ ในปจั จบุ นั ตามศกั ยภาพเฉพาะบคุ คลประสบความสาํ เรจ็ แล้ว
อันเป็นยุคที่องคค์ วามรูถ้ ูกบันทึกไว้ในช่องทาง การออกแบบการเรียนรูท้ ี่ดีเป็นอีกปัจจัยสําคัญ
ทหี่ ลากหลาย ทง้ั หนงั สอื บทความ สอื่ รปู แบบต่าง ๆ ที่เปรียบเปน็ กระดูกสันหลังท่ีจะทําใหก้ ารเรียนรู้
ตลอดจนส่ืออินเทอร์เน็ต ทําให้ผู้เรียนมีขอบเขต ส่วนบุคคลดําเนินไปตามแผนอย่างมีประสิทธิภาพ
ในการคน้ หาความรู้ได้กวา้ งขวาง ผูส้ อนจึงต้อง และมีความเหมาะสมต่อธรรมชาติของผู้เรียน
ปรับเปลี่ยนแนวทางในการสอนให้สอดคล้อง มากทส่ี ดุ โดยการออกแบบการเรยี นร้ตู ามศกั ยภาพ
ตามบริบทดังกลา่ วด้วย โดยในสว่ นของการเรียนรู้ เฉพาะบุคคลมีแนวทางตามลาํ ดับข้ันตอน ดังนี้
ตามศักยภาพเฉพาะบุคคลนั้น ผูส้ อนมีแนวทาง
ในการปฏบิ ตั ิ ดงั นี้ 1. วเิ คราะหธ์ รรมชาตแิ ละความต้องการของ
ผูเ้ รียน การเรียนรูต้ ามศักยภาพเฉพาะบุคคล
1. สร้างบรรยากาศที่เอ้ือใหเ้ กิดการเรียนรู้ เป็นการเรียนรูท้ ี่มุง่ เน้นความสําคัญไปท่ีความ
2. ตั้งคําถาม เพ่ือกระตุน้ ให้ผูเ้ รียนได้ใช้ แตกตา่ งของผ้เู รยี นแตล่ ะคน โดยการเรยี นร้จู ะต้อง
เป็นไปอย่างสอดคลอ้ งกับธรรมชาติของผู้เรียน
ความคิด เป็นการเปดิ โอกาสใหผ้ ูเ้ รียน ไมว่ ่าจะเปน็ ในส่วนของความสนใจ ความช่ืนชอบ
เกิดการเรียนรู้ กิจกรรมท่ีทําใหผ้ ูเ้ รียนมีความสุข ซึ่งส่ิงนี้จะทําให้
3. สนับสนุนใหผ้ ู้เรียนเกิดใช้กระบวนการ เกิดการเรียนรู้ที่มีคุณภาพ ดังน้ัน ข้ันตอนแรกน้ี
เรียนรู้ เชน่ การวิเคราะห์ การแสวงหา จึ ง มี ค ว า ม สํ า คั ญ สํ า ห รั บ ก ร ะ บ ว น ก า ร เ รี ย น รู ้
ความรู้ เปน็ ต้น สว่ นบคุ คลเปน็ อยา่ งยงิ่ ผ้สู อนจงึ ตอ้ งใหค้ วามใส่ใจ
4. ใหก้ ําลังใจและใชก้ ารตั้งคําถามเพ่ือให้ ล ง ลึ ก ถึ ง ร า ย ล ะ เ อี ย ด ที่ เ ก่ี ย ว ข อ้ ง กั บ ผู เ้ รี ย น
ผู้เรียนไดค้ ิดหาทางออก ในยามท่ีผูเ้ รียน ให้รอบด้านอาทิความถนดั ความสนใจความชน่ื ชอบ
ประสบปญั หา เป็นต้น การวิเคราะห์ธรรมชาติและความตอ้ งการ
5. ดู แ ล แ ล ะ ช ว่ ย เ ห ลื อ ผู เ้ รี ย น ใ ห ้ป ร ะ ส บ ของผูเ้ รียนมาเปน็ อยา่ งดีจะนําไปสูก่ ารออกแบบ
ความสําเรจ็ ในการเรยี นรู้
6. ช่วยเหลือประสานงานกับแหลง่ เรียนรู้
หากผู้เรียนต้องการขอ้ มูลจากบุคคลหรือ
องคก์ รภายนอก
7. ติดตามความกา้ วหนา้ ในการเรียนรู้ของ
ผู้เรียน เพื่อกระตุ้นใหผ้ ู้เรียนพัฒนาตนเอง
อยูเ่ สมอ
8. ประเมินผลการเรียนรูอ้ ย่างสรา้ งสรรค์
โดยไม่ทาํ ใหผ้ ้เู รียนเสยี กาํ ลงั ใจ
9. ตรวจสอบและปรับปรุงวิธีการเรียนรู้ให้มี
ประสทิ ธิภาพ และทันสมัยอยู่เสมอ
แ น ว ท า ง ก า ร ป ฏิ บั ติ ข อ ง ผู ้ส อ น ข ้า ง ต น้ น้ี
เป็นแนวทางทผี่ สู้ อนจะต้องคาํ นงึ ถงึ และปฏบิ ตั ติ าม
ให้ครบถ้วน เพอื่ ใหก้ ารเรยี นรตู้ ามศกั ยภาพเฉพาะ
บุคคลเปน็ ไปอย่างมีประสิทธิภาพ และนําผูเ้ รียน
ไปส่กู ารประสบความสําเร็จในการเรียนรู้

แนวทางการออกแบบการเรียนรู้
ตามศั กยภาพเฉพาะบุคคล

น อ ก จ า ก ก า ร ท่ี ผู ส้ อ น จ ะ ต ้อ ง นํ า แ น ว ท า ง
การปฏบิ ตั ไิ ปปรบั ใชเ้ พอ่ื ให้กระบวนการการเรยี นรู้

54 • วิทยาจารย์

กิจกรรมการเรียนรู้ที่เหมาะสมตอ่ ผูเ้ รียนโดยตรง เลือกสรรวิธีการแสวงหาความรู้ที่เหมาะสมกับ
อันนําไปสูก่ ารประสบความสําเร็จในการเรียนรู้ ตัวเองไดต้ ามความต้องการ ขณะเดียวกันผู้สอน
ของผเู้ รียน จะทาํ หนา้ ทเี่ ป็นโคช้ (Coach Learning) ทจี่ ะคอย
กระต้นุ ให้ผ้เู รยี นกระตอื รอื รน้ ในการเรยี นรู้ พร้อมทงั้
2. กําหนดชอ่ งทางการเรียนรู้หลังจาก เปิดโอกาสใหผ้ ูเ้ รียนได้ใชศ้ ักยภาพของตนเอง
ผา่ นการวิเคราะหต์ ัวตนผู้เรียนในขั้นตอนแรกแล้ว ในการแสวงหาความรูอ้ ยา่ งเต็มที่ พร้อมกันนี้
ลาํ ดับต่อไปคือการวางแผน แสวงหา และกาํ หนด ทั้งสองฝ่ายจะตอ้ งมีการแลกเปล่ียนเพ่ือให้เกิด
ชอ่ งทางสําหรับการเรียนรูท้ ่ีมีความเหมาะสม การเรียนร้ไู ปพร้อม ๆ กนั ดว้ ย
ต่อธรรมชาติและความต้องการของผูเ้ รียน
โดยเฉพาะ เช่น การเรียนรู้จากสื่อบันเทิงคดี 5. ประเมินผลการเรียนรู้ผู้สอนจะต้อง
การเรียนรู้จากหอ้ งสมุด การเรียนรู้จากสื่อ ประเมินวา่ ผู้เรียนบรรลุผลสําเร็จในการเรียนรู้
อินเทอรเ์ น็ต เปน็ ตน้ โดยชอ่ งทางการเรียนรู้ ตามที่ตนเองคาดหวังไว้หรือไม่ โดยสามารถใช้วิธี
จะตอ้ งอ้างอิงมาจากการวิเคราะห์ตัวผูเ้ รียน การประเมินไดอ้ ยา่ งหลากหลาย มีการประเมิน
เปน็ หลัก ผูส้ อนควรกําหนดชอ่ งทางการเรียนรู้ จากหลายฝ่าย ซึ่งการประเมินที่มีความสําคัญย่ิง
ให้มีตัวเลือกที่หลากหลาย เพ่ือใหผ้ ู้เรียนสามารถ คอื เปดิ ช่องทางให้ผ้เู รยี นร้ไู ดป้ ระเมนิ ตนเอง อาจเปน็
คัดเลือกช่องทางการเรียนรู้ท่ีเหมาะสมกับตนเอง การประเมินระหว่างการทํากิจกรรมการเรียนรู้
มากท่สี ุดนน่ั เอง หรือประเมินตนเองในตอนท้ายหลังจบบทเรียน
การประเมินตนเองนี้จะทําให้ผูเ้ รียนเขา้ ใจตนเอง
3. ออกแบบกิจกรรมการเรยี นรู้ ผสู้ อนจะตอ้ ง มากข้ึน ขณะเดียวกันผู้สอนก็จะตอ้ งประเมิน
ออกแบบกิจกรรมการเรียนรู้ใหส้ อดคล้องกับ และใหข้ ้อมูลผูเ้ รียนยอ้ นกลับไป เพ่ือนําไปสู่
ตัวผู้เรยี น โดยการออกแบบกจกรรมจะใช้ช่องทาง การปรบั ปรงุ พัฒนาตวั ผเู้ รยี นในลาํ ดับตอ่ ไป
การเรยี นรทู้ เี่ หมาะสมต่อความสามารถของผเู้ รยี นด้วย
ซงึ่ หากการออกแบบกจิ กรรมยากเกนิ ความสามารถ แนวทางทง้ั 5 ขน้ั ตอนนจี้ ะเป็นแนวทางทชี่ ่วยให้
ของผู้เรียนอาจทําให้ผูเ้ รียนท้อ และหมดกําลังใจ เกิดกระบวนการเรียนรู้ท่ีมาพร้อมกับความเข้าใจ
ท่ีจะเรียนรู้ได้ นอกจากน้ี กิจกรรมการเรียนรู้ ในตัวตนของผู้เรียน ซ่ึงทําใหผ้ ูเ้ รียนมีความสุข
จะตอ้ งเป็นกิจกรรมทต่ี ืน่ เต้น น่าสนใจ และท้าทาย ในการแสวงหาความรู้ ดงั นน้ั เพอ่ื ก่อใหเ้ กดิ ผลลพั ธ์
ความสามารถผ้เู รยี น เพอ่ื เปน็ การกระต้นุ ให้ผเู้ รยี น การเรียนรูท้ ่ีดี ผูส้ อนควรใสใ่ จรายละเอียดของ
เกิดความต้องการที่จะเข้าถึงองค์ความรู้ต่าง ๆ แนวทางการออกแบบการเรียนรูต้ ามศักยภาพ
ไดส้ ําเรจ็ ตามเปา้ หมายการเรยี นร้ทู ี่กาํ หนด เฉพาะบุคคลในทกุ ๆ ขัน้ ตอน

4. ดําเนินการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ผู้เรียน Personalized Learning หรอื การเรยี นรู้
ดําเนินกิจกรรมการเรียนรู้ที่ออกแบบขึ้นโดยใช้ ตามศกั ยภาพเฉพาะบคุ คล เปน็ แนวทางการเรยี นรู้
ช่องการการเรยี นรทู้ ห่ี ลากหลาย ซง่ึ ผเู้ รยี นสามารถ ท่ีสอดคล้องตอ่ ความเปลี่ยนแปลงและพัฒนา
ของโลกที่ในปัจจุบันมีแหลง่ สําหรับคน้ คว้าข้อมูล
การเรียนรู้ตามศั กยภาพเฉพาะบุคคล ความรูท้ ี่หลากหลายและกว้างขวาง ซึ่งการเรียนรู้
ส่วนบุคคลไมเ่ พียงแตท่ ําใหผ้ ู้เรียนไดร้ ับความรู้
เป็ นการเรียนรู้ที่มุ่งเน้นความสํ าคัญ ตามแผนที่กําหนด เกิดการเรียนรูท้ ่ีละเอียด
ลึกซ้ึงเทา่ น้ัน หากแตเ่ ปน็ การเรียนรู้ที่ส่งเสริมให้
ไปท่ี ความแตกต่ างของผู้ เรี ยนแต่ ละคน ผู้เรียนไดใ้ ช้ศักยภาพของตนเองในการหาความรู้
อยา่ งเตม็ ความสามารถ ซง่ึ สง่ิ นจ้ี ะทาํ ใหเ้ กิดความรู้
โดยการเรียนรู้จะต้องเป็ นไปอย่าง ที่ยั่งยืนและสร้างความภาคภูมิใจในตนเองสําหรับ
ผูเ้ รยี นอีกด้วย
สอดคล้ องกั บธรรมชาติ ของผู้ เรี ยน
• E-Book เรอ่ื ง การเรยี นรสู้ ่วนบคุ คล Personalized Learning โดย รศ.ดร. วชิ ยั วงษใ์ หญ่
ไม่ว่าจะเป็ นความสนใจ ความช่ืนชอบ และ รศ.ดร. มารตุ พฒั ผล, skillsolved และ Sanook

หรือกิจกรรมท่ีทําให้ผู้เรียนมีความสุ ข

วิทยาจารย์ • 55

ทัศนศึ กษา

CLASSROOM
OF TOMORROW

เรียบเรียง วรรณกร ทองเสริม

56 • วิทยาจารย์

เทคโนโลยี XR คือ นวัตกรรม ราว 20 - 30 ปกี ่อน ในยุคท่เี ทคโนโลยี
ล่าสุ ดที่ต่อยอดมาจากเทคโนโลยี VR (Virtual Reality) เพิ่งเปดิ ตัว
การจําลองภาพรุ่นแรก ๆ และ ใ น เ ชิ ง พ า ณิ ช ย แ์ ล ะ แ พ ร ่ห ล า ย น้ั น
กําลังเป็ นท่ีจับตามองในฐานะ เทคโนโลยีสรา้ งความจริงเสมือนนี้
เครื่องมือส่ื อประสบการณ์ สร้างความตื่นตาต่ืนใจใหผ้ ู้บริโภคเปน็ อย่างมาก
ท่ีสมจริง ซ่ึงสามารถนํามาใช้ ได้ และต่อมาก็ได้มีการพัฒนาตอ่ ยอดเปน็ เทคโนโลยี
ในหลายแวดวง รวมถึงวงการ AR (Augmented Reality) MR (Mixed
การศึ กษาด้วย Reality) และลา่ สุดก็คือ XR (Extended
R eality) ซ่ึงกําลังเปน็ กระแสใหม ่ม าแรง
เพราะให้ภาพจําลองท่ีใหค้ วามสมจริงสูงและ
โต้ตอบกับผู้ใช้ได้ด้วย ทั้งยังนําไปใช้งานได้
หลายด้าน ไมว่ า่ จะเปน็ การค้า การท่องเที่ยว
สุขภาพ การทหาร วิศวกรรม รวมทั้งการศกึ ษา

เทคโนโลยี XR คืออะไร

การจะอธิบายถึง XR โดยไม่พูดถึงเทคโนโลยี
ตั้งต้นอย่าง VR, AR, MR คงจะเป็นไปได้ยาก
ท้ังนี้ เทคโนโลยีต้ังตน้ ก็คือ Virtual Reality
(VR) เปน็ การใช้เทคโนโลยีสร้างสภาวะจําลอง
จากของจริงแบบ 360 องศาจากคอมพิวเตอร์
ทมี่ ปี ระสทิ ธภิ าพสงู โดยเปน็ การจาํ ลองฉากทงั้ หมด
ข้ึนมาใหม่ ผูใ้ ชจ้ ะต้องสวมอุปกรณ์ เชน่ แวน่ ตา
หฟู งั ถงุ มือ หรืออุปกรณ์ควบคุมอื่น ๆ ที่ออกแบบ
มาโดยเฉพาะ เพอื่ สมั ผสั ประสบการณแ์ บบสามมติ ิ
ในโลกจําลองน้ัน ๆ ตัวอย่างการใช้เทคโนโลยีน้ี
ก็คอื เกมตา่ ง ๆ ทเี่ ลน่ กบั เครอื่ งเพลย์ สเตชัน

ส่วนเทคโนโลยี AR หรือ Augmented
Reality นั้นจะเรยี กวา่ เป็นความจรงิ ทีถ่ กู แตง่ เติม
ก็ได้ เพราะต้องมีการเก็บขอ้ มูลภาพและเสียง
จากสภาพแวดล้อมจริง จากน้ันค่อยนํามาแตง่

แว่น AR ราคาประหยัด
ที่ ผลิ ตจากกระดาษ

วิทยาจารย์ • 57

เติมดว้ ยเทคโนโลยีดิจิทัล เพื่อใหไ้ ดภ้ าพจําลอง และจุดนี้เองท่ีทําให้ทั้งภาครัฐและเอกชน แวดวง
ตามต้องการ ผใู้ ช้ไมจ่ าํ เปน็ ตอ้ งสวมอปุ กรณ์พิเศษ ธุรกิจ การทํางาน และการศึกษา มองวา่ XR
แตจ่ ะตอ้ งมีกลอ้ งหรือฟังก์ชันกล้องที่ถ่ายภาพได้ เป็นเทคโนโลยีที่มีประโยชนม์ ากและจะสร้าง
ในอุปกรณ์ ตัวอยา่ งท่เี ห็นไดช้ ัดเจนของเทคโนโลยี มิติใหมใ่ ห้วงการต่าง ๆ ได้
น้กี ็คอื เกมสดุ ฮิตอยา่ งเกม Pokemon Go น่ันเอง
การนําเทคโนโลยี XR มาใช้
สาํ หรับเทคโลยโี น MR หรือ Mixed Reality ในการเรียนการสอน
เป็นการต่อยอดจาก AR อีกทีหน่ึง และจะแยก
จากกันได้ค่อนขา้ งยาก (บางครั้งก็เรียกรวมกัน เทคโนโลยี XR สามารถนาํ มาใชง้ านในชนั้ เรยี น
ไปเลยวา่ เป็น AR) แต่ MR นนั้ อาจจะดู ‘เหนือช้นั ’ ไดอ้ ยา่ งหลากหลาย ในฐานะเปน็ ตัวช่วยหรือ
กวา่ AR ตรงทสี่ ามารถสรา้ งภาพจําลองสามมติ ไิ ด้ เสริมบทเรียนที่สําคัญ โดยเฉพาะในสถานการณ์
และตอบสนองตอ่ ผูใ้ ช้หรือผู้ดูได้แบบสมจริง ทํานองเดียวกับปัจจุบันที่โลกยังถูกคุกคามดว้ ย
พูดงา่ ย ๆ ว่า AR น้ันเปน็ เหมือนการ ‘แปะ’ โรคระบาดโควิด - 19 ทําใหห้ ลายพ้ืนที่ต้องพึ่งพา
ภาพดิจิทัลลงไปบนภาพจริง แต่ MR น้ันเปน็ การเรียนการสอนแบบทางไกล แต่บางช้ันเรียน
การสรา้ งภาพจําลองสามมิติขึ้นมาในสถานที่จริง ก็จําเปน็ ตอ้ งมีกิจกรรมท่ีใชส้ ถานท่ีหรืออุปกรณ์
และผูใ้ ชง้ านสามารถจับต้อง เปล่ียนทิศทาง พเิ ศษทไ่ี มอ่ าจหาไดท้ วั่ ไป ตวั อย่างเชน่ การทดลอง
ภาพจําลองนน้ั ได้ เหมือนกับทที่ ํากับวตั ถุจรงิ ๆ ทางวิทยาศาสตร์ การฝกึ ใชอ้ ุปกรณ์กูช้ ีพหรือ

สุดทา้ ยคือเทคโนโลยี XR (Extended
Reality) ซ่ึงอธิบายแบบงา่ ย ๆ ไดว้ ่ามันคือ
ท้ังหมดท่ีกลา่ วมาขา้ งต้น หรือการรวมเทคโนโลยี
VR, AR, MR เขา้ ไว้ดว้ ยกันนั่นเอง เทคโนโลยี
ใดก็ตามท่ีนําเอาขอ้ มูลจากสภาพแวดล้อมจริง
มาต่อยอดด้วยเทคโนโลยดี จิ ทิ ลั ลว้ นจดั วา่ เปน็ XR
ไดท้ ง้ั สน้ิ และขณะนกี้ าํ ลงั ไดร้ บั การพฒั นาใหใ้ ช้งาน
ได้หลากหลายยง่ิ ขน้ึ โดยเฉพาะการใชง้ านแบบกล่มุ
และเชื่อมตอ่ ระหว่างผู้ใชง้ านซ่ึงไมจ่ ําเป็นต้อง
อยู่ในสถานที่เดียวกัน ผ่านโครงขา่ ยอินเทอร์เน็ต

Pokemon Go เป็ นเกมที่นํา AR XR คือการรวมเทคโนโลยี VR, AR, MR
มาใช้ร่วมกับโทรศั พท์มือถือ เข้าไว้ด้วยกัน เทคโนโลยี ใดก็ตามท่ีนําเอา
ข้ อมู ลจากสภาพแวดล้ อมจริ งมาต่ อยอด
ด้วยเทคโนโลยีดิจิทัล ล้วนจัดว่าเป็ น XR

58 • วิทยาจารย์

ความสนุ กสนานของบทเรี ยน ทะเลทรายซาฮาร่า ทงุ่ หญ้าสะวนั นา หรือทุ่งหมิ ะ
แหง่ ไซบเี รยี ใหน้ กั เรยี นได้เหน็ และสมั ผสั บรรยากาศ
จะช่ วยกระตุ้ นความอยากรู้ การได้เห็นภาพจําลองของยุโรปศตวรรษท่ี 18
ในชั้นเรียนประวัติศาสตร์ หรือการเดินชมวิหาร
อยากเห็นของผู้เรียน สามารถ ดูโอโมในอิตาลีแบบเสมือนจริงในช้ันเรียนศิลปะ
เปน็ ตน้ เทคโนโลยี XR จะทําใหเ้ รื่องเหล่านี้
ลงลึ กในบทเรี ยนได้ มากข้ึ น เป็นไปไดด้ ้วยข้อมูลภาพและเสียงที่สมจริง

จึ งมี ความเข้ าใจในวิ ชาได้ มากข้ึ น ประโยชน์ของ XR ในการศึ กษา

การฝึกทําซีพีอาร์ (CPR: Cardiopulmonary ประโยชน์ประการแรกที่เห็นไดช้ ัดก็คือ ทําให้
Resuscitation คือการปฐมพยาบาลเบ้ืองต้น บทเรียนนา่ สนใจข้ึน สง่ ผลให้นักเรียนสามารถ
เพ่ือช่วยเหลือผูป้ ่วยท่ีหัวใจหยุดเตน้ ) จุดน้ีเอง เรยี นรไู้ ดเ้ ร็วขึ้น เทคโนโลยี XR ช่วยเปดิ โอกาสให้
ท่ีเทคโนโลยี XR จะเขา้ มามีบทบาท เน่ืองจาก นกั เรยี นได้สมั ผสั สง่ิ ต่าง ๆ ในบทเรยี นอย่างใกล้ชดิ
มีจุดเดน่ ในการสร้างภาพจําลองท่ีสมจริงและ และรสู้ กึ วา่ จบั ต้องได้ โดยไมจ่ าํ เป็นตอ้ งมวี ตั ถนุ นั้ ๆ
โตต้ อบกับผูใ้ ชง้ านไดแ้ บบเรียลไทม์ (Realtime อยูใ่ นมือ หรืออยู่ในสถานที่จริง จากเดิมที่รับรู้
คื อ ก า ร มี ป ฏิ กิ ริ ย า ต อ บ รั บ ต ่อ ก า ร ก ร ะ ทํ า แ บ บ ผ่านคําอธิบายเปน็ ตัวหนังสือไดเ้ พียงอย่างเดียว
ทันที) ทําใหถ้ ูกนําไปใชใ้ นการเรียนการสอน ซึง่ อาจทาํ ความเขา้ ใจได้ยาก เชน่ การเรยี นรู้ระบบ
ท่ีตอ้ งมีการจําลองสถานการณเ์ สียส่วนใหญ่ เช่น สุริยะจักรวาล กระบวนการเกิดเมฆและฝน
ช้ันเรียนการฝึกบินเคร่ืองบินตา่ ง ๆ การฝกึ ซ้อม การศกึ ษากายวภิ าคของมนษุ ย์ เป็นต้น เทคโนโลยี XR
ผ่าตัดทางการแพทย์ การเรียนรู้และประกอบ ยังสามารถแตง่ เติมประสบการณจ์ ําลองเหลา่ นี้
ช้ินส่วนทางวิศวกรรมท่ีมีความซับซ้อน ต้ังแต่ ให้มีสีสัน เพิ่มความสนุกสนานและทําให้นักเรียน
รถยนต์ไปจนถงึ ยานอวกาศ รสู้ กึ วา่ บทเรยี นไม่น่าเบ่อื

ใช่ว่าจะมแี ต่ชน้ั เรยี นดา้ นวทิ ยาศาสตร์ทนี่ าํ XR นักเรียนสามารถลงลึกในบทเรียนได้มากขึ้น
มาใช้ประโยชน์ไดด้ ี ในช้ันเรียนเชิงสังคม ภาษา จงึ มคี วามเขา้ ใจในวิชาได้มากขึ้น ความสนุกสนาน
และศิลปะก็ทําได้เชน่ กัน ลองนึกภาพช้ันเรียน ของบทเรียนจะชว่ ยกระตุน้ ความอยากรูอ้ ยากเห็น
ภูมิศาสตร์ที่ครูสามารถแสดงภาพจําลองของ ของผเู้ รยี น การใช้ XR จะชว่ ยเพมิ่ โอกาสในการสรา้ ง
กจิ กรรมในการเรยี นได้งา่ ยขน้ึ หรอื สร้างบททดสอบ
ในรปู แบบเกมต่าง ๆ ท่ีน่าตนื่ ตาตน่ื ใจ นอกเหนือ
ไปจากการเรียนเนื้อหาในตํารา โดยเฉพาะ
ในรายวิชาท่ีมีการฝกึ ฝนทักษะท่ีต้องอาศัย
การลงมือทําจริง ๆ ทําให้นักเรียนรูส้ ึกอยากมี
ส่วนรว่ มในชนั้ เรยี น และมองว่าการทาํ ความเขา้ ใจ
บทเรยี นไมใ่ ช่เรอ่ื งยาก

ลดปัญหาอปุ กรณ์ไมพ่ อ และชว่ ยลดคา่ ใช้จ่าย
ในระยะยาว สําหรับช้ันเรียนที่มีภาคปฏิบัติ
เปน็ หัวใจสําคัญ เช่น ช้ันเรียนวิทยาศาสตร์หรือ
ศิลปะ บางโรงเรียนอาจไม่มีอุปกรณ์เพียงพอ
มปี ญั หาในการจดั ซอ้ื อปุ กรณ์เพอ่ื รองรบั การใชง้ าน
ของนักเรียนจํานวนมาก หรือไม่มีงบประมาณ

วิทยาจารย์ • 59