แผนพัฒนาจังหวัดมุกดาหาร (พ.ศ. 2566-2570)

แผนพฒั นาจงั หวดั มกุ ดาหาร (พ.ศ. 2566 – 2570)

การพฒั นาและแก้ไขปัญหาของจังหวัดมกุ ดาหารในชว่ งที่ผา่ นมาในภาพรวม

ในปีงบประมาณ พ.ศ. 2564 จังหวัดมุกดาหารจึงได้มีส่งเสริมและสนับสนุนการสร้างการเติบโต
ทางเศรษฐกิจ โดยเน้นการเพ่ิมมูลค่าในภาคการเกษตร การสนับสนุนภาคการค้าชายแดน และการส่งเสริม
การท่องเที่ยวในเชิงธรรมชาติ ธรรมะ และวัฒนธรรม รวมท้ังยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชน สร้างชุมชน
ให้น่าอยู่มีความม่ันคง ปลอดภัย และเป็นธรรม ตลอดจนส่งเสริมให้มีการอนุรักษ์ฟื้นฟู ทรัพยากรธรรมชาติและ
สิ่งแวดล้อม และการป้องกันภัยธรรมชาติในด้านต่าง ๆ ที่อาจจะเกิดข้ึน โดยในปีงบประมาณ พ.ศ. 2563 ที่ผ่านมา
จังหวดั มกุ ดาหารมแี ผนงาน/โครงการท่ีสำคัญซงึ่ สามารถบรรลุเป้าหมายและแนวทางการพฒั นาจงั หวัด ดังนี้

1) ดา้ นเศรษฐกจิ (เกษตร การคา้ การลงทนุ และการทอ่ งเทีย่ ว)
1.1) โครงการพัฒนาและส่งเสริมการแปรรูปและเพิ่มมูลค่าผลิตภัณฑ์ทางการเกษตร เป็นการเพ่ิม

ประสิทธิภาพการผลิตข้าวให้ได้มาตรฐานและมีความปลอดภัยต่อผู้บริโภค เพ่ือส่งเสริมสินค้าเกษตรข้าวอินทรีย์
ให้เป็นท่ีรู้จักของผู้บริโภคมากย่ิงขึ้น รวมท้ังส่งเสริมให้เกษตรกรในพื้นที่หันมาปลูกพืชนอกฤดูกาล เพื่อเพิ่มรายได้
และส่งเสริมการท่องเท่ยี วเชงิ เกษตรในชมุ ชน

1.2) โครงการส่งเสริมศักยภาพบุคลากร และผู้ประกอบการด้านการเกษตรของจังหวัดมุกดาหาร
เป็นการพัฒนาและต่อยอดการสร้าง Young Smart Farmer ในพื้นที่ รวมท้ังส่งเสริมและพัฒนากลุ่มยุวเกษตรกร
ในโรงเรียน และส่งเสรมิ การทำเศรษฐกิจพอเพยี งในชุมชนตามพระราชดำริ

1.3) โครงการส่งเสริมและพัฒนาการผลิตปศุสัตว์และประมงจังหวัดมุกดาหาร เป็นการเพิ่มศักยภาพ
การผลิตแปลงใหญ่โคเนอ้ื คุณภาพสูง และโคขุนหนองสูงตลอดหว่ งโซก่ ารผลิต ตัง้ แตก่ ระบวนการเล้ียงโค การแปรรูป
จนถึงกระบวนการส่งออกซึ่งสามารถสร้างรายได้ให้กับเกษตรกรผู้เล้ียงโคในพื้นท่ีได้ และจังหวัดมุกดาหารยังมี
การส่งเสรมิ และพฒั นาการเล้ยี งปลานิล ซง่ึ ถือเป็นสัตว์เศรษฐกิจของเกษตรกรผูเ้ ล้ียงปลานิลในพื้นท่ี โดยการส่งเสริม
ให้มีการเลี้ยงปลานิล การแปรรูปปลานิล และส่งเสริมการตลาดปลานิล ทำให้กลุ่มเกษตรกรผู้เลี้ยงปลานิลในพ้ืนท่ีมี
รายไดเ้ พิม่ มากขึ้น

1.4) โครงการพัฒนาแหล่งน้ำและเพิ่มพื้นที่ชลประทาน เพื่อใช้ในการเกษตรและอุปโภค - บริโภค
จำนวน 5 แห่ง เพ่ือให้เกษตรกรในพ้ืนท่ีได้มีแหล่งน้ำไว้ใช้เพื่อการเกษตรและอุปโภคบริโภคในช่วงฤดูแล้ง โดยได้มี
การก่อสรา้ งฝายน้ำลน้ ขดุ สระกกั เก็บนำ้

1.5) โครงการพัฒนาโครงสร้างพ้ืนฐานเพ่ือยกมาตรฐานการเกษตร เป็นการปรับปรุงซ่อมแซมเส้นทาง
คมนาคมเพอ่ื การเกษตร ซึ่งเกษตรกรในพ้ืนที่ใช้ในการสัญจรไปมา และขนส่งผลผลิตทางการเกษตรไปสู่ตลาด ทำให้
เกษตรกรในพื้นทสี่ ามารถขนส่งผลผลติ ทางการเกษตรไดร้ วดเร็วและมคี วามปลอดภยั มากยิ่งขนึ้

1.6) โครงการพัฒนาโครงสร้างพ้ืนฐานและเสริมสร้างศักยภาพบุคลากรภาครัฐ แรงงาน ผู้ประกอบการ
เพ่ือรองรับเขตพัฒนาเศรษฐกิจพิเศษมุกดาหาร เป็นการปรับปรุงซ่อมแซมถนนเพ่ือรองรับการจัดตั้งเขตเศรษฐกิจ
พิเศษ และประชาสัมพันธ์การจดั ต้ังเขตเศรษฐกจิ พิเศษของจงั หวัดมุกดาหารใหเ้ ป็นทีร่ ู้จกั ของประชาชนมากยิง่ ขึน้

1.7) โครงการพัฒนาเพื่อยกระดับการผลิตสินค้าและบริการให้ได้มาตรฐาน เป็นพัฒนาและยกระดับ
สิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ผ้าหมักโคลนหนองสูงให้สามารถแข่งขันและสร้างมูลค่าเพ่ิมให้กับผ้าหมักโคลนด้วยนวัตกรรม
นาโน และเป็นการประชาสมั พนั ธแ์ ละเชอ่ื มโยงตลาดสินคา้ ของจงั หวัดมุกดาหารใหเ้ ปน็ ท่รี ู้จักมากยิง่ ขึ้น

1.8) โครงการส่งเสริมการเปิดตลาด และพัฒนาความร่วมมือทางการค้า การลงทุน ทั้งในและ
ต่างประเทศ เป็นการเปิดตลาดอละพัฒนาความร่วมมือทางการค้า การลงทุนของจังหวัดมุกดาหารกับประเทศ
เพ่ือนบา้ นให้มีความเข้มแข็งมากย่ิงข้ึน

1.9) โครงการพฒั นาแหล่งท่องเท่ียวเชิงธรรมชาติ ธรรมะ และวัฒนธรรมอยา่ งเป็นระบบเป็นพฒั นาและ
ปรับปรุงแหล่งท่องเท่ียวเชิงธรรมชาติ ธรรมะ และวัฒนธรรมของจังหวัดมุกดาหารให้มีความสวยงามสามารถรองรับ

44

แผนพฒั นาจังหวดั มุกดาหาร (พ.ศ. 2566 – 2570)

นักท่องเท่ียวในพ้ืนที่ได้ และมีการประชาสัมพันธ์แหล่งท่องเท่ียวเชิงประวัติศาสตร์ท่ีสำคัญของจังหวัดมุกดาหาร
ใหเ้ ป็นทร่ี ู้จกั ของนักท่องเท่ยี วมากยิง่ ขึน้

1.10) โครงการพัฒนาโครงสร้างพืน้ ฐานและสิ่งอำนวยความสะดวกเข้าแหล่งท่องเที่ยวจังหวัดมุกดาหาร
เป็นการปรับปรุงโครงสร้างพ้ืนฐานเข้าแหล่งท่องเท่ียวที่สำคัญของจังหวดั มุกดาหาร ให้สามารถอำนวยความสะดวก
และรองรบั นักทอ่ งเทย่ี วท่เี ขา้ มาในพื้นท่ใี หม้ ีความปลอดภัยในชวี ิตและทรพั ยส์ ินมากย่งิ ขึ้น

1.11) โครงการพัฒนาการตลาด กิจกรรม และประชาสัมพันธ์ด้านการท่องเที่ยวจังหวัดมุกดาหาร
สู่ความยั่งยืน เป็นการส่งเสริมการจัดกิจกรรมการท่องเท่ียวของจังหวัดมุกดาหารท่ีสำคัญให้เป็นที่รู้จักของ
นักท่องเท่ียว เพื่อดึงดูดนักท่องเที่ยวให้เข้ามาท่องเท่ียวในจังหวัดมากยิ่งข้ึน ซึ่งโครงการดังกล่าวสามารถสร้างรายได้
จากการทอ่ งเทยี่ วให้กบั ประชาชนและผ้ปู ระกอบการในพนื้ ทไี่ ดม้ ากยิง่ ขน้ึ

1.12) โครงการยกระดับมาตรฐานบุคลากร สินค้า และการบริการทางการท่องเท่ียวจังหวัดมุกดาหาร
สู่ความย่ังยืน เป็นการอบรมให้ความรู้กับมัคคุเทศก์ในพื้นท่ีเพ่ือยกระดับให้ได้มาตรฐาน ตลอดจนเป็นการส่งเสริม
ความร่วมมือด้านการท่องเท่ียวของจังหวดั มกุ ดาหารกับประเทศเพ่อื นบ้านใหส้ ามารถรองรับนกั ท่องเท่ียวท้ังชาวไทย
และชาวตา่ งชาตไิ ด้อย่างทว่ั ถงึ

2) ดา้ นสังคมและความมนั่ คง
2.1) โครงการเพิ่มศักยภาพคนมกุ ดาหารให้ก้าวทันยคุ ไทยแลนด์ 4.0 เป็นการอบรมและตอ่ ยอดกิจกรรม

วิทยาลัย ฒ ผู้เฒ่า ให้สามารถรองรับสังคมผู้สูงอายุในพ้ืนที่มุกดาหารให้มีศักยภาพและยกระดับในการทำงานของ
ผสู้ งู อายใุ นพืน้ ทใ่ี หม้ ีความแขง็ แรงมากยง่ิ ข้นึ

2.2) โครงการเพิ่มศักยภาพระบบบริการสาธารณสุขพ้ืนฐานเพ่ือการเข้าถึงของประชาชน
ทุกกลุ่มเป้าหมายโดยถ้วนหน้าแบบไร้รอยต่อ เป็นการเพิ่มศักยภาพด้านอาชีพให้กับแรรงานนอกระบบให้สามารถ
แขง่ ขันกบั ภายนอกได้

2.3) โครงการปรับปรุงและพัฒนาโครงสร้างพ้ืนฐานเพื่อการเข้าถึงและลดความเหลื่อมล้ำในสังคม เปน็ การ
ปรบั ปรงุ โครงสร้างพนื้ ฐานในพนื้ ท่ี ใหม้ ีสภาพทป่ี ลอดภยั สามารถลดมลภาวะทางอากาศให้กบั ประชาชนในพ้ืนท่ี

2.4) โครงการป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพตดิ แบบบูรณาการจังหวัดมุกดาหาร เปน็ การเสรมิ สร้างและ
พฒั นาตน้ แบบดา้ นการปอ้ งกนั และแก้ไขปญั หายาเสพติดในพน้ื ทข่ี องจังหวัดมุกดาหารใหก้ บั เดก็ เยาวชน และกลมุ่ เส่ียง
ต่าง ๆ ให้รู้เท่าทันเก่ียวกับยาเสพติด ทำให้เด็กและเยาวชนห่างไกลยาเสพติดโดยการรณรงค์และสร้างความเข้มแข็ง
ท้งั สถาบนั ครอบครวั สถานประกอบการ และชุมชนในการป้องกันและแกไ้ ขปัญหายาเสพตดิ ในพน้ื ท่ี

2.5 โครงการพัฒนาและเสริมสร้างความเข้มแข็งของประชาชนในพื้นท่ีชายแดน เป็นการให้ความรู้
ด้านศาสตร์พระราชาให้กับประชาชนในพ้ืนที่ เพื่อสร้างความปลอดภัย ความม่ันคงในชีวิตและทรัพย์สินของ
ประชาชนในพืน้ ทช่ี ายแดน

2.6) โครงการส่งเสริมความสัมพันธ์กับประเทศเพ่ือนบ้านเพื่อเสริมสร้างความม่ันคงชายแดนจังหวัด
มุกดาหาร เป็นการจัดประชุมเพื่อเสริมสร้างความสัมพันธ์อันให้กับประชาชนและเจ้าหน้าท่ีภาครัฐของไทยกับ
ประชาชนในประเทศเพ่ือนบา้ น

3) ด้านทรัพยากรธรรมชาติ
3.1) โครงการสง่ เสรมิ การอนุรักษ์ ป้องกนั และฟื้นฟูทรัพยากรธรรมชาติ เปน็ การจัดตัง้ ศูนยเ์ รียนรู้และ

ถ่ายทอดการอนุรักษ์ ป้องกัน และฟื้นฟูทรัพยากรธรรมชาติตามโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ โดยการให้
ความรู้กับประชาชนในการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ การฟื้นฟูสภาพป่าไม้ในพื้นท่ี การป้องกันการลักลอบตัดไม้ใน
พื้นท่ี และส่งเสริมให้เยาวชนในพ้ืนที่รู้จักพิทักษ์และรักษาทรัพยากรป่าไม้และสัตว์ปา่ ในพื้นที่ป่าอนุรักษ์ สามารถลด
ปญั หาในการตัดไมท้ ำลายปา่ ในพื้นทไี่ ด้

45

แผนพัฒนาจงั หวดั มุกดาหาร (พ.ศ. 2566 – 2570)

3.2) โครงการส่งเสริมการรักษาส่ิงแวดล้อมอย่างมีส่วนร่วมในการคัดแยกขยะตั้งแต่ต้นทาง กลางทาง
และปลายทาง รวมท้ังทำให้ประชาชนได้รับทราบถึงโทษของขยะและการใช้ประโยชน์จากขยะประเภท ต่าง ๆ
ไดอ้ ย่างมปี ระสทิ ธิภาพ

3.3) โครงการบริหารจัดการทรัพยากรน้ำ เป็นการขุดเจาะบ่อน้ำบาดาลพร้อมติดตั้งเครื่องสูบน้ำ
ด้วยระบบพลังงานแสงอาทิตย์ เพื่อแก้ไขปัญหาภัยแล้งในพ้ืนที่ ซ่ึงโดยสภาพของจังหวัดมุกดาหารที่เป็นพื้นที่ราบ
ติดภูเขาทำให้ประสบกับปัญหาการขาดแคลนน้ำเพื่อใช้ในการอุปโภค บริโภคในช่วงฤดูแล้ง จึงได้มีการขุดเจาะ
บ่อบาดาลในพ้ืนที่ท่ีประสบปัญหาภัยแล้งเพ่ือแก้ไขปัญหาให้กับประชาชนในพ้ืนท่ี ทำให้ประชาชนมีน้ำเพ่ือใช้ใน
การเกษตรและอุปโภคบรโิ ภค ทำใหค้ ณุ ภาพชีวิตของประชาชนดีข้นึ

46

แผนพัฒนาจังหวดั มุกดาหาร (พ.ศ. 2566 – 2570)

3.2 ประเดน็ การพัฒนาจังหวัดมกุ ดาหาร

3.2.1 การวิเคราะห์สถานการณ์จงั หวัดมกุ ดาหาร

3.2.1.1 ดา้ นเศรษฐกิจ

มูลค่าผลิตภัณฑ์มวลรวมจังหวัด (GPP) ณ ราคาประจำปี พ.ศ. 2562 พบว่าเศรษฐกิจของจังหวัด
มุกดาหารมีสัดส่วนต่ำที่สุดของกลุ่มจังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน 2 โดยมีมูลค่า 27,316 ล้านบาท
คิดเป็นร้อยละ 20.5 ของเศรษฐกิจของกลุ่มจังหวัด ส่วนจังหวัดสกลนครมีมูลค่ามากที่สุด 60,737 ล้านบาท
คิดเป็นร้อยละ 45.7 และจังหวัดนครพนมมีมูลค่า 45,053 ล้านบาท คิดเป็นร้อยละ 33.8 ทั้งน้ีภาพรวมมูลค่าทาง
เศรษฐกิจของกลุ่มจังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน มีมูลค่าทางเศรษฐกิจ 133,106 ล้านบาท หรือ
คดิ เป็นรอ้ ยละ 0.8 ของมูลค่าทางเศรษฐกิจของไทย (GDP มมี ลู ค่า 16,898,086 ล้านบาท) มอี ตั ราการขยายตัวจากปี
ก่อนหน้าร้อยละ 4.2 และนับจากปี พ.ศ. 2561 กลุ่มจังหวัดภาคะวันออกเฉียงเหนือตอนบน 2 มีอัตรา
การเติบโตทางเศรษฐกิจเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องจนถึงปัจจุบัน เมื่อพิจารณาภาพรวมเศรษฐกิจของกลุ่มจังหวัด
ภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน 2 ปัจจัยที่ทำให้เศรษฐกิจของจังหวัดมุกดาหารสามารถขับเคลื่อน แบ่งได้เป็น
4 ด้าน ได้แก่ ภาคการเกษตร ภาคอุตสาหกรรม ด้านการค้าและเขตเศรษฐกิจพิเศษ (การขายส่ง การขายปลีก
การซ่อมแซมยานยนต์ และจักรยานยนต)์ และดา้ นการท่องเทีย่ ว

แผนภาพ 1 มูลคา่ ผลิตภณั ฑม์ วลรวมกลุ่มจังหวัดภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนอื ตอนบน 2 ณ ราคาประจำปี 2562

( ล้านบาท)

150,000

100,000 57,030 59,078 60,737 สกลนคร
50,000 42,993 43,126 45,053 นครพนม
มุกดาหาร

26,106 25,584 27,316
2561 2562
0

2560

จงั หวัด 2560 2561 2562

มกุ ดาหาร มูลคา่ สดั สว่ น มูลค่า สดั สว่ น มลู ค่า สดั ส่วน
นครพนม
สกลนคร (ล้านบาท) (ร้อยละ) (ลา้ นบาท) (ร้อยละ) (ล้านบาท) (ร้อยละ)
GPP กลมุ่ จงั หวัด
26,106 20.7 25,584 20.0 27,316 20.5

42,993 34.1 43,126 33.7 45,053 33.8

57,030 45.2 59,078 46.3 60,737 45.7

126,129 100.0 127,788 100.0 133,106 100.0

ที่มา: สำนกั งานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแหง่ ชาติ

47

แผนพฒั นาจังหวดั มกุ ดาหาร (พ.ศ. 2566 – 2570)

แผนภาพ 2 สัดสว่ นมลู คา่ ผลติ ภณั ฑ์มวลรวมกลมุ่ จังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน 2 พ.ศ. 2562

(ลา้ นบาท)
60,000

40,000 28,433 39,582

20,000 15,597 4,124 5,842
4,679 12,497 15,313
สกลนคร
0 7,040 นครพนม
มุกดาหาร

ภาคเกษตร ภาคอตุ สาหกรรมและเหมอื งแร่ ภาคบริการและอ่ืนๆ

ท่ีมา: สำนกั งานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกจิ และสงั คมแห่งชาติ

ทั้งนี้เศรษฐกิจของจังหวัดมุกดาหาร ปี พ.ศ. 2562 มีการขยายตัว โดยมีอัตราการเพิ่มขึ้น
ของผลิตภัณฑ์มวลรวมจังหวัด ณ ราคาประจำปี ร้อยละ 6.8 ซึ่งมีมูลค่าทางเศรษฐกิจอยู่ที่ 27,316 ล้านบาท
เมื่อพิจารณาเป็นภาคเศรษฐกิจใหญ่ๆ พบว่าภาคเศรษฐกิจที่มีสัดส่วนมากที่สุดคือ ภาคบริการและอื่นๆ โดยมีมูลค่า
กว่า 15,597 ล้านบาท รองลงมาคือ ภาคเกษตร 7,040 ล้านบาท และภาคอุตสาหกรรมและเหมืองแร่ที่ 4,697 ล้านบาท
อย่างไรก็ตามหากพิจารณาในรายละเอียดของภาคเศรษฐกิจเหล่านี้ จะเห็นได้ว่าสัดส่วนของภาคบริการนั้นค่อนข้าง
กระจัดกระจาย ไม่ว่าจะเป็นทั้งการขายส่ง ขายปลีก ก่อสร้าง ตัวแทนทางการเงิน การศึกษา และอื่น ๆ ดังนั้น
สามารถกล่าวได้ว่าภาพรวมจังหวัดมุกดาหารยังคงต้องพึ่งพิงภาคการเกษตร โดยเฉพาะการเกษตรกรรมเป็นสำคัญ
เนื่องจากเป็นภาคเศรษฐกิจที่มีมูลค่าในปี พ.ศ. 2562 อยู่ที่ 7,040 ล้านบาท ซึ่งถือว่าสูงที่สุดหากเทียบกับ
ภาคเศรษฐกจิ อ่นื ๆ ของจงั หวดั มุกดาหาร

แผนภาพ 3 มลู คา่ ผลติ ภณั ฑม์ วลรวมจงั หวดั มุกดาหาร ณ ราคาประจำปี แยกตามประเภทอุตสาหกรรม

(ลา้ นบาท)
30,000

20,000 15,386 14,317 15,597

10,000 3,703 4,005 4,679

7,018 7,262 7,040

0

2560 2561 2562

ภาคเกษตร ภาคอตุ สาหกรรมและเหมอื งแร่ ภาคบริการและอนื่ ๆ

ทม่ี า: สำนักงานคณะกรรมการพฒั นาการเศรษฐกจิ และสังคมแห่งชาติ

48

แผนพัฒนาจังหวดั มุกดาหาร (พ.ศ. 2566 – 2570)

ในส่วนของมูลค่าผลิตภัณฑ์มวลรวมต่อหัวของจังหวัดมุกดาหารพบว่ามีการเติบโตที่ต่อเนื่องจนถึงปี
พ.ศ. 2560 และมีการชะลอตัวลงในปี พ.ศ. 2561 แต่ในปี พ.ศ.2562 ผลิตภัณฑ์มวลรวมต่อหัวของจังหวัดมุกดาหาร
กลับเข้าสู่ทิศทางที่มีการเติบโตเพิ่มขึ้น โดยเพิ่มขึ้นร้อยละ 5.2 ต่อปีจากปี 2560 ซึ่งมูลค่าผลิตภัณฑ์
มวลรวมตอ่ หัวของจงั หวดั มุกดาหาร หรอื ประชาชนมรี ายได้เฉลีย่ ตอ่ หวั ประมาณ 66,599 บาทต่อปี จัดลำดบั เป็นท่ี 17
ของภาค และที่ 72 ของประเทศ เมื่อเปรียบเทียบในกลุ่มจังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน 2 พบว่าจังหวัด
มกุ ดาหารมีผลติ ภณั ฑม์ วลรวมตอ่ หัวตำ่ กวา่ จังหวดั นครพนม แตส่ ูงกวา่ จังสกลนคร

แผนภาพ 4 มลู คา่ ผลติ ภัณฑม์ วลรวมจังหวดั มุกดาหารต่อหัว ณ ราคาประจำปี และจำนวนประชากร

500 63,312 66,599 80,000
65,623 404 410 60,000
40,000
400 20,000
300
200 398
100

00

2560 2561 2562

ประชากร (1,000 คน) ผลติ ภัณฑม์ วลรวมจังหวดั ต่อคน (บาท)

แผนภาพ 5 มลู คา่ ผลิตภัณฑ์มวลรวมจงั หวัดตอ่ หัว พ.ศ. 2562
(จงั หวดั 3 ลำดบั แรก 3 ลำดับสุดท้าย และจังหวัดกล่มุ ภาคตะวนั ออกเฉียงเหนอื ตอนบน 2)

(บาท)

1,200,000 988,748

800,000 637,397 571,234
400,000
78,802 66,599 65,900 63,002 62,623 59,498
0

ระยอง กทม. ชลบุรี นครพนม มกุ ดาหาร สกลนคร หนองบวั ลาภู ยโสธร นราธวิ าส

123 57 72 73 75 76 77

ท่ีมา: สำนกั งานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกจิ และสังคมแห่งชาติ

49

แผนพฒั นาจงั หวดั มกุ ดาหาร (พ.ศ. 2566 – 2570)

1) การเกษตร
จังหวัดมุกดาหารเป็นจังหวัดมีพื้นที่เล็กที่สุดในกลุ่มจังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 2 รองจาก
จังหวัดสกลนคร และจังหวัดนครพนม มีพื้นที่ทั้งหมด 2,712,394 ไร่ มีพื้นที่ทางการเกษตรคิดเป็นจำนวนเกือบ
ครึ่งหนึ่งของพื้นที่จังหวัด หรือประมาณ 47% ซึ่งมีทั้งสิ้น 1,288,544 ไร่ โดยมีพื้นที่นาข้าวมากที่สุดถึง 548,931 ไร่
(ร้อยละ 42) รองลงมาคือ พื้นที่พืชไร่ 298,300 ไร่ (ร้อยละ 23) ดังนั้น ประชากรส่วนใหญ่ในจังหวัดมุกดาหาร
จงึ ประกอบอาชพี เกษตรกรรมเป็นหลกั ไดแ้ ก่ การทำเกษตรกรรม ปศุสัตว์ และประมง

แผนภาพ 6 เนอื้ ทกี่ ารใชป้ ระโยชนท์ างการเกษตร จังหวดั มุกดาหาร พ.ศ. 2561

เนื้อทปี่ ่าไม้ เน้อื ท่ใี ช้ สวนผัก/ อ่นื ๆ นาข้าว
850,208 ประโยชน์อืน่ ๆ ไมด้ อก/ไมป้ ระดับ 199,610 548,931
31% 15% 43%
573,642 2,124
21% 0% เนอ้ื ทีใ่ ชป้ ระโยชน์
ทางการเกษตร
เนอื้ ทีท่ ั้งหมด: เนอ้ื ที่ใช้ สวนไม้ผล/ 1,288,544 ไร่
2,712,374 ไร่ ประโยชนท์ าง ไมย้ นื ต้น
การเกษตร 239,520 พชื ไร่
1,287,743 19% 298,300
23%
47%

ทม่ี า: สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร

มูลค่าทางการเกษตรของประเทศไทยในปี พ.ศ. 2562 คิดเป็น 1,374,987 ล้านบาท โดยจังหวัด
มุกดาหารมีมูลค่าทางการเกษตรอยู่ที่ 7,040 ล้านบาท หรือประมาณร้อยละ 0.5 ของประเทศไทย มีสัดส่วนประมาณ
ร้อยละ 20.2 ของกลุ่มจังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน 2 หรือมีมูลค่าทางการเกษตรต่ำที่สุด
เปน็ อนั ดับท่ี 3 ของกลมุ่ รองจากจงั หวัดสกลนคร และจงั หวดั นครพนม

แผนภาพ 7 สดั สว่ นมลู ค่าดา้ นเกษตรกรรมของจังหวัดมุกดาหาร
เทียบกบั กล่มุ จังหวัดภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือตอนบน 2 และประเทศไทย ปี พ.ศ. 2562

มกุ ดาหาร สกลนคร มุกดาหาร
7,040 15,313 7,040
0.5% 44% 20%

ประเทศไทย กลุ่มจงั หวัด
1,374,987 ภาคตะวันออก
ล้านบาท เฉยี งเหนอื ตอนบน 2
34,850 ล้านบาท

จงั หวัดอืน่ ๆ นครพนม
1,367,947 12,497
99.5% 36%

ทมี่ า: สำนกั งานคณะกรรมการพฒั นาการเศรษฐกิจและสงั คมแห่งชาติ

50

แผนพัฒนาจังหวดั มกุ ดาหาร (พ.ศ. 2566 – 2570)

เมื่อพิจารณา มูลค่าผลิตภัณฑ์มวลรวมด้านการเกษตรของจังหวัดมุกดาหาร มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นอย่าง
ต่อเนื่อง แต่ในปี พ.ศ. 2562 กลับมีอัตราลดลงถึงร้อยละ 3.1 จากปีก่อนหน้า หรือลดลงจาก 7,262 ล้านบาทเหลือ
เพียง 7,040 ล้านบาท อย่างไรก็ดียังพบว่าภาคการเกษตรของจังหวัดมุกดาหารยังมีความผันผวนในแต่ละปี
แต่ในภาพรวมนับว่ามีการเติบโตที่เพิ่มสูงขึ้น โดยมีสินค้าทางการเกษตรที่สำคัญ ได้แก่ ข้าว อ้อย มันสำปะหลัง และ
ยางพารา

ข้อมูลจากสำนักงานเกษตรจังหวัดมุกดาหาร ระบุว่าพืชเศรษฐกิจหลักของจังหวัดมุกดาหารที่สร้าง
รายได้ให้กับจังหวัดมุกดาหาร ได้แก่ ข้าว อ้อย มันสำปะหลัง และยางพารา มีปริมาณผลผลิตทั้งสิ้นประมาณ
1,569,080 ตัน โดยผลผลิตอ้อยมีปริมาณสงู ที่สุดอยู่ที่ 946,698 ตัน คิดเป็นร้อยละ 60 ของผลผลิตทั้งหมด รองลงมา
ไดแ้ ก่ มันสำปะหลัง 330,717 ตนั คดิ เป็นรอ้ ยละ 21 ขา้ ว 232,041 ตัน คดิ เปน็ ร้อยละ 15 และยางพารา 59,624 ตนั
คิดเปน็ รอ้ ยละ 4 ตามลำดบั

แผนภาพ 8 มลู คา่ ผลติ ภณั ฑ์มวลรวมด้านเกษตรกรรมของจงั หวดั มกุ ดาหาร

(ลา้ นบาท)
8,000

6,000

4,000 7,018 7,262 7,040
2,000

0
2560 2561 2562

ทีม่ า: สำนกั งานคณะกรรมการพฒั นาการเศรษฐกจิ และสังคมแห่งชาติ

แผนภาพ 9 สดั สว่ นและปรมิ าณผลผลติ ทางการเกษตรทสี่ ำคัญ จงั หวดั มกุ ดาหาร พ.ศ. 2563

มัน ยางพารา ขา้ ว
สาปะหลัง 59,624 232,041
330,717 4% 15%

21% ปรมิ าณผลผลิต
การเกษตร
1,569,080 ตัน

ออ้ ย
946,698
60%

ทม่ี า: สำนักงานเกษตรจังหวัดมกุ ดาหาร

51

แผนพัฒนาจังหวดั มกุ ดาหาร (พ.ศ. 2566 – 2570)

แผนภาพ 10 ปรมิ าณผลผลติ ทางการเกษตรทส่ี ำคญั ของจงั หวัดมุกดาหาร

(ตนั ) 41,894 44,795 59,624
2,500,000 319,615 430,402 330,7…
2,000,000 946,698
1,500,000 1,438,527 1,154,804
1,000,000 232,041
208,230 208,562 2563
500,000 2561 2562 ยางพารา
0 ออ้ ย มนั สาปะหลงั
ข้าว

ทมี่ า: สำนักงานเกษตรจงั หวดั มกุ ดาหาร

ภาพรวมของปริมาณผลผลิตของพืชเศรษฐกิจของจังหวัดมุกดาหารมีลดลงร้อยละ 14.7 จากปีก่อนหนา้
หรอื ลดลงจาก 1,838,563 ตัน เปน็ 1,569,080 ตนั หากจำแนกตามชนิดของพชื เศรษฐกจิ มีรายละเอียดดงั นี้

ข้าวนาปี ปีการเพาะปลูก 2563/2564 มีพื้นที่ปลูกข้าวนาปีทั้งสิ้น 445,807 ไร่ ผลิตข้าวได้ทั้งส้ิน
232,041 ตัน ซึ่งมีผลผลิตเฉลี่ย 520 กิโลกรัมต่อไร่ พื้นที่ปลูกข้าวนาปีส่วนใหญ่เป็นพื้นที่ปลูกข้าวเหนียว 346,477 ไร่
ให้ผลผลิต 185,311 ตัน มีผลผลิตเฉลี่ย 535 กิโลกรัมต่อไร่ และเป็นพื้นที่ปลูกข้าวเจ้า 99,330 ไร่ ให้ผลผลิต 46,730
ตนั ผลผลิตเฉลีย่ 470 กโิ ลกรัมตอ่ ไร่ ซ่ึงพนั ธข์ุ ้าวส่วนใหญท่ ใี่ ชป้ ลกู เปน็ พันธุ์ กข 6 และข้าวหอมมะลิ 105

ออ้ ยโรงงาน ปีการเพาะปลกู 2563 มีพืน้ ท่เี พาะปลกู ออ้ ยโรงงาน 121,415 ไร่ ไดผ้ ลผลิต 946,698 ตัน
มีผลผลิตเฉล่ีย 11,755 กิโลกรมั ต่อไร่

มันสำปะหลัง ปีการเพาะปลูก 2563 จังหวัดมุกดาหารมีพื้นที่เพาะปลูกมันสำปะหลัง 122,588 ไร่
ได้ผลผลิต 330,717 ตัน มีผลผลิตเฉลี่ย 3,252 กิโลกรัมต่อไร่ ผลผลิตลดลงจากปี 2562 ร้อยละ 23.2 เป็นผลมาจาก
พ้นื ท่ีปลกู และพนื้ ทเ่ี ก็บเกีย่ วลดลง ส่งผลใหผ้ ลผลติ ลดลงจากปีทผ่ี า่ นมา โดยพื้นทเ่ี ก็บเก่ียวลดลงรอ้ ยละ 18.1

ยางพารา ปีการเพาะปลูก 2563 มีพื้นที่ปลูกยางพารารวมทั้งสิ้น 247,022 ไร่ เปิดกรีดยาง 154,698 ไร่
ได้ผลผลิต 59,624 ตัน มผี ลผลิตเฉลยี่ 385 กโิ ลกรัมตอ่ ไร่

52

แผนพฒั นาจังหวดั มกุ ดาหาร (พ.ศ. 2566 – 2570)

แผนภาพ 11 พืน้ ท่ีเกบ็ เก่ยี ว ผลผลติ และผลผลติ ต่อไรข่ องสนิ ค้าเกษตรทีส่ ำคัญ จงั หวดั มุกดาหาร

ข้าว พื้นที่เ ็กบเ ่ีกยว (ไร่) 208,230 208,562 232,041 300,000ผลผลิต ( ัตน) 550 520
200,000 ผลผลิตต่อไร่ (กก.) 462
600,000 100,000 500
400,000 450,352 445,807 0 449
200,000
450
-
346,672 400
2561/2562 2562/2563 2563/2564
2561/2562 2562/2563 2563/2564

ออ้ ย ้ืพน ีท่เ ็กบเ ่ีกยว (ไร่) 1,438,527 1,154,804 ผลผ ิลต ( ัตน)1,600,000 12,000 9,775 11,485 11,755
147,166 946,698 ผลผ ิลตต่อไร่ (กก.)1,200,0009,0002561
160,000 800,000 6,000 2562 2563
120,000 100,547 80,537 400,000 3,000 3,465 3,252
80,000 0 2562 2563
40,000 - 385
216 2563
- 2562

2561 2562 2563

มนั สาปะหลงั 430,402 500,000 4,000
124,227 400,000 3,000
150,000 2562 300,000 2,000
200,000
100,000 ื้พน ่ีทเ ็กบเ ่ีกยว (ไ ่ร) 319,615 330,717 ผลผ ิลต ( ัตน)100,000 3,214
101,710 ผลผลิตต่อไ ่ร (กก.)0 2561
50,000 99,455 2563
- 2561

ยางพารา 59,624

200,000 44,795 60,000 500
150,000 207,386
100,000 ้ืพน ่ีทเ ็กบเ ่ีกยว (ไ ่ร) 41,894 ผลผ ิลต ( ัตน)
50,000 193,952 2562 ผลผลิต ่ตอไ ่ร (กก.)
40,000
- 2561 300 216

154,698 20,000

0 100
2563 2561

ท่มี า: สำนักงานเกษตรจงั หวัดมกุ ดาหาร

53

แผนพฒั นาจงั หวดั มุกดาหาร (พ.ศ. 2566 – 2570)

2) ปศุสัตว์
จังหวัดมุกดาหารมีเกษตรกรผู้เลี้ยงสัตว์ จำนวน 21,796 ราย มีสัตว์เศรษฐกิจที่สำคัญ ได้แก่ โคเน้ือ
65,804 ตัว กระบือ 13,823 ตัว สุกร 19,133 ตัว ไก่ 739,916 ตัว และ เป็ด 38,461 ตัว การเลี้ยงสัตว์ในจังหวัด
มุกดาหารมีแนวโน้มปริมาณเพิ่มขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งโคเนื้อและโคขุน ซึ่งได้รับการส่งเสริมจากภาครัฐและ
ความต้องการของผู้บริโภคทั้งภายในและภายนอกประเทศที่เพิ่มขึ้น ผลิตภัณฑ์โคเนื้อที่สำคัญที่ได้รับความนิยมมาก
ของจงั หวดั มุกดาหาร คอื ผลิตภณั ฑโ์ คขนุ หนองสงู

(ตวั ) แผนภาพ 12 ปริมาณปศุสตั วท์ ่ีสำคัญ พ.ศ. 2563 ของจังหวัดมกุ ดาหาร
200,000 เทยี บกบั กลุ่มจงั หวัดภาคตะวนั ออกฉยี งเหนือตอนบน 2

150,000 196,281

100,000 65,804 69,525 62,230 98,911 93,774 โคเน้ือ
13,82319,133 50,805 กระบอื
50,000 สุกร

0

มกุ ดาหาร สกลนคร นครพนม

จำนวนปศุสัตว์ทสี่ ำคญั ของกล่มุ จังหวัดภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือตอนบน 2

อืน่ ๆ โคเนื้อ กระบือ
1,059 65,804 13,823 มุกดาหาร
เปด็ 0% 8% 2% สกุ ร 65,804
38,461 18%
4% 19,133
2%
สกลนคร
ปศสุ ัตว์ 196,281 โคเน้ือ นครพนม
877,992 ตวั 54% 360,996 ตวั 98,911
28%
ไก่
739,916

84%

จำนวนปศุสัตวจ์ ังหวดั มกุ ดาหาร จำนวนโคเน้อื
กลุ่มจังหวดั ภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนือตอนบน 2

ที่มา: สำนักงานปศุสัตว์จังหวัดมกุ ดาหาร

54

แผนพฒั นาจังหวดั มุกดาหาร (พ.ศ. 2566 – 2570)

3) การประมง
จังหวัดมุกดาหารมีพื้นที่ติดแนวชายฝั่งติดแม่น้ำโขง จึงมีประชาชนประกอบอาชีพการประมง

จำนวนมากในปี 2562 มีเกษตรกรผู้เลี้ยงปลา 10,535 ราย และเป็นเกษตรการผู้เลี้ยงปลาในกระชังแม่นำ้ โขง 80 ราย
ซึ่งมีการประกอบอาชีพการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำจืดและการจับสัตว์น้ำจากธรรมชาติ ทั้งนี้การเลี้ยงเพาะเลี้ยงปลาน้ำจืด
มีผลผลิต 2,384 ตัน มูลค่าประมาณ 171 ล้านบาท เกษตรกรเลี้ยงสัตว์น้ำจืดในบ่อดิน สัตว์น้ำจืดที่นิยมเลี้ยง ได้แก่
ปลานิล ปลานิลแปลงเพศ ปลาไน ปลาตะเพียนขาว ปลายี่สกเทศ ปลานวลจันทร์เทศปลาสร้อยขาว ปลาจีน ปลาดุก
กบ เป็นต้น การเลี้ยงในกระชังบริเวณแม่น้ำโขง สัตว์น้ำจืดที่เลี้ยง ได้แก่ ปลานิลแปลงเพศ และปลากดแก้ว
ส่วนการจับสัตว์น้ำจากธรรมชาติมีผลผลิต 1,566 ตัน มูลค่าประมาณ 149 ล้านบาท ชนิดสัตว์น้ำที่จับ ได้แก่
ปลาดุก ปลาช่อน ปลานิล ปลาตะเพียนขาว ปลาสร้อยขาว ปลากด ปลาเผาะ ปลากาดำ ปลาโจก กบ เขียด และ
สัตวน์ ำ้ อ่นื ๆ

จังหวัดมุกดาหารยังประสบปัญหาด้านการประมง ได้แก่ ปัญหาการขาดแคลนน้ำ การเลี้ยงสัตว์น้ำ
ของเกษตรกรอาศัยน้ำฝนเป็นหลัก ต้นทุนการผลิตมีราคาแพง ได้แก่ ลูกพันธ์ุสัตว์น้ำ และอาหารสัตว์น้ำ ฯลฯ
การขาดแคลนแหลง่ ลกู พนั ธสุ์ ัตวน์ ้ำในพน้ื ท่ี เกษตรกรต้องซอื้ ลูกพันธุส์ ัตวน์ ้ำจากแหล่งผลิตนอกพ้นื ท่ี ทรพั ยากรประมง
มีปรมิ าณลดลงทัง้ ชนิดและจำนวนสตั วน์ ำ้ และการทำการประมงผิดกฏหมาย

แผนภาพ 13 ปรมิ าณการประมงจงั หวดั มุกดาหาร พ.ศ. 2562

(ตนั )

5,000 4,257 4,627
4,000

3,000 2,487 2,384
2,000 1,473 1,566

1,000

0
2560 2561 2562

การเพาะเล้ยี งสตั ว์นา้ จืด การจบั สตั ว์น้าจากธรรมชาติ

ทม่ี า : สำนกั งานประมงจงั หวัดมุกดาหาร

ข้อมูลจากสำนักงานเกษตรจังหวัดมุกดาหาร แสดงให้เห็นว่าจังหวัดมุกดาหาร ในปี 2560
มีปริมาณการประมงทั้งสิ้น 3,215 ตัน โดยกว่าร้อยละ 77 เป็นปลานิล และอีกร้อยละ 23 เป็นปลาอื่นๆ เช่น ปลาดุก
ปลาตะเพียน เป็นต้น จากข้อมูลจะเห็นได้ว่าตั้งแต่ปี พ.ศ. 2558 การเพาะเลี้ยงปลานิลมีแนวโน้มเพิ่มสูงข้ึน
และมีผลผลิตสูงสดุ ในปี พ.ศ. 2560 เนือ่ งจากมามปี ัญหาโรคในปลานิลและราคาปลานลิ มีราคาสูงทำให้เกษตรกรขยาย
กำลังการผลิต โดยมีปริมาณการผลิตทั้งสิ้น 2,463 ตัน เพิ่มขึ้นจากปี พ.ศ.2559 จำนวน 168 ตัน หรือคิดเป็นร้อยละ
7.32 แต่ทั้งนี้เกษตรกรผู้เพาะเลี้ยงสัตว์น้ำยังคงประสพปัญหาการขาดแคลนน้ำ ยังอาศัยน้ำฝนเป็นหลัก ต้นทุนการ
ผลิตมีราคาแพง ได้แก่ ลูกพันธ์สัตว์น้ำและอาหารสัตว์น้ำ ขาดแคลนแหล่งลูกพันธุ์สัตว์นำ้ ในพ้ืนที่ เกษตรกรต้องซื้อลูก
พันธสุ์ ัตวน์ ้ำจากแหล่งผลิตนอกพน้ื ที่

55

แผนพัฒนาจงั หวดั มกุ ดาหาร (พ.ศ. 2566 – 2570)

4) อตุ สาหกรรม
จงั หวัดมุกดาหารมีมลู ค่าทางด้านอุตสาหกรรมในปี พ.ศ. 2562 อยู่ที่ 4,679 ลา้ นบาท คิดเป็นสัดส่วน
ประมาณร้อยละ 32 ของกลุ่มจังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน 2 ซึ่งมีสัดส่วนสูงกว่าจังหวัดนครพนม
แต่น้อยกว่าจังหวัดสกลนคร และคิดเป็นประมาณร้อยละ 0.09 ของมูลค่าทางอุตสาหกรรมโดยรวมของประเทศ
หากพิจารณาข้อมูลในอดีตพบว่าภาคอุตสาหกรรมของจังหวัดมุกดาหารมี แนวโน้มเพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง
โดยปี พ.ศ. 2561 มีอัตราเพิ่มขึ้นร้อยละ 8.2 และปี พ.ศ. 2562 เพิ่มขึ้นร้อยละ 16.8 ต่อปี เม่ือจำแนกมูลค่า
ตามประเภทอตุ สาหกรรมในปี 2562 พบว่าประเภทการผลติ อุตสาหกรรมมีมลู ค่ามากทีส่ ุด 4,076 ล้านบาท รองลงมา
คือ ไฟฟ้า ก๊าซ และระบบปรับอากาศ 355 ล้านบาท การประปาและการจัดการของเสีย 175 ล้านบาท และการทำ
เหมืองแร่และเหมืองหนิ 73 ล้านบาท ตามลำดบั
อุตสาหกรรมในจังหวัดมุกดาหารส่วนใหญ่เป็นอุตสาหกรรมขนาดกลางและขนาดย่อม มีอุตสาหกรรม
ที่สำคัญ ได้แก่ อุตสาหกรรมน้ำตาลและอุตสาหกรรมโรงสีข้าว จำนวนโรงงานหรือสถานประกอบการอุตสาหกรรม
ณ ส้ินปี 2563 มจี ำนวน 128 แหง่ มเี งนิ ลงทุนรวม 5,806.39 ลา้ นบาท ส่วนใหญเ่ ปน็ อุตสาหกรรมประเภทการเกษตรมาก
ท่สี ุด รองลงมาได้แก่อตุ สาหกรรมประเภทอโลหะ ขนสง่ เกษตร อาหาร ผลิตภัณฑ์โลหะ ไมแ้ ละผลติ ภณั ฑจ์ ากไม้ และยาง
ตามลำดบั โดยมกี ารจ้างงานในภาคอุตสาหกรรม รวม 2,168 คน

แผนภาพ 14 สัดสว่ นมูลคา่ ด้านอตุ สาหกรรมของจงั หวัดมุกดาหาร
เทยี บกบั กลมุ่ จงั หวัดภาคตะวนั ออกฉยี งเหนอื ตอนบน 2 และประเทศไทย พ.ศ. 2562

มุกดาหาร มุกดาหาร นครพนม
4,679 4,003 3,972
0.09% 30% 30%

ประเทศไทย กลุม่ จังหวดั ภาค
5,258,973
ล้านบาท ตะวันออกเฉียงเหนือ

ตอนบท 2

13,352 ล้านบาท

จังหวดั อน่ื ๆ สกลนคร
5,254,294 5,377
99.91% 40%

(ล้านบาท) มลู ค่าดา้ นอตุ สาหกรรมจงั หวดั มกุ ดาหาร
5,000
4,000 106 133 134 การทาเหมืองแร่และเหมืองหนิ
3,000 303 309 275 การผลติ อตุ สาหกรรม
2,000
1,000 ไฟฟ้า กา๊ ซ และระบบปรับอากาศ
0
3,339 3,191 3,503 การประปาและการจัดการของเสีย

136 92 91

2559 2560 2561

ที่มา: สำนกั งานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแหง่ ชาติ

56

แผนพัฒนาจงั หวดั มกุ ดาหาร (พ.ศ. 2566 – 2570)

จากข้อมูล ปี พ.ศ. 2563 หากพิจารณาในส่วนของจำนวนโรงงานอุตสาหกรรมประเภท 2 และ 3
พบว่าจังหวัดมุกดาหารมีจำนวนโรงงานน้อยที่สุดในกลุ่มจังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน 2 โดยมีจำนวน
128 แห่ง หรือคิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 5 ในขณะที่จังหวัดสกลนครมีจำนวนโรงงานสูงที่สุด จำนวน 2,385 แห่ง
คิดเป็นร้อยละ 86 และจังหวัดนครพนมมีโรงงาน 252 แห่ง คิดเป็นร้อยละ 9 ทั้งนี้พบว่าอุตสาหกรรมของจังหวัด
มกุ ดาหารแมว้ ่าจะมีจำนวนโรงงานนอ้ ยที่สุดแต่เปน็ อุตสาหกรรมทีม่ กี ารสร้างมลู คา่ สงู ในกลุ่มจังหวดั

แผนภาพ 15 สดั ส่วนและจำนวนโรงงานของกลมุ่ จงั หวดั ภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือตอนบน 2 พ.ศ. 2562

มกุ ดาหาร นครพนม
128 252
5% 9%

สกลนคร โรงงานกลมุ่ ภาค
2,385 ตะวนั ออกเฉียงเหนอื
86%
ตอนบท 2
2,765 แห่ง

ทมี่ า: สำนักงานอุตสาหกรรมจงั หวัดมุกดาหาร

เม่ือเทียบขอ้ มลู ต้งั แต่ปี พ.ศ. 2560 จนถึงปี พ.ศ. 2562 พบว่าจงั หวัดมุกดาหารมจี ำนวนโรงงานลดลง
กว่าครึ่ง แต่เงินลงทุนเพิ่มมากขึ้นประมาณ 4,778 ล้านบาท ส่วนจำนวนคนทำงานลดลงเหลือ 2,168 คน ประเภท
อุตสาหกรรมมีเงินลงทุนสูงสุด 5 อันดับแรก ได้แก่ ยางและผลิตณฑ์จากยาง อุตสาหกรรมอาหาร ผลิตภัณฑ์จากพืช
อุตสาหกรรมเครื่องดม่ื และผลิตยานพาหนะและอปุ กรณ์ รวมท้งั การซอ่ มยานพาหนะและอปุ กรณ์ ซ่ึงโรงงานส่วนใหญ่
ในจังหวัดมุกดาหารใช้วัตถุดิบที่มีในพื้นที่เป็นหลัก ภาคอุตสาหกรรมของมุกดาหารควรมีการพัฒนาขีดความสามารถ
ของผู้ประกอบการ ทั้งในเรื่องของมาตณฐานการผลิต การเพิ่มประสิทธิภาพด้านการผลิต การลดพลังงาน การตลาด
โลจิสติกส์ และการพัฒนานวัตกรรม การสนับสนุนงานวิจัยและเทคโนโลยีต่างๆ เพื่อให้สามารถแข่งขันได้ในอนาคต
และจากแนวโน้มจำนวนคนทำงานที่ลดลงอย่างต่อเนื่องอาจต้องพิจารณาลงทุนเครื่องจักรเพิ่มเติมเพื่อลดการใช้
แรงงาน หรอื พฒั นาทักษะ และเพม่ิ ผลผลิตแรงงานมากขึ้น

แผนภาพ 16 จำนวนโรงงาน เงินทนุ และคนงาน ของจงั หวัดมกุ ดาหาร

5,999 4,778 2,560
3,778
6,000

4,500 2,561
2,562
3,000 2,707 2,698 2,168

1,500 เงนิ ลงทุน (ล้านบาท) คนงาน (คน)

253 250 128

-

จานวนโรงงาน (แหง่ )

ทมี่ า: สำนกั งานอุตสาหกรรมจังหวัดมกุ ดาหาร

57

แผนพัฒนาจังหวดั มกุ ดาหาร (พ.ศ. 2566 – 2570)

5) การค้าปลกี และคา้ ส่ง
จังหวดั มกุ ดาหารมีมูลค่าการค้าปลีกและค้าสง่ ในปี พ.ศ. 2562 อย่ทู ี่ 4,569 ล้านบาท คิดเป็นสดั สว่ น
รอ้ ยละ 16.7 ของผลิตภัณฑ์มวลรวมจังหวดั และคิดเปน็ ร้อยละ 23 ของกลุ่มจังหวดั ภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือตอนบน 2
ซึง่ มสี ัดส่วนตำ่ ท่ีสุด รองจากจังหวัดสกลนคร และจังหวัดนครพนม ตามลำดบั
สำหรับนิติบุคคลที่คงอยู่ประเภทการค้าปลีก-ค้าส่งของจังหวัดมุกดาหาร ในปี พ.ศ. 2562 มีจำนวน
374 ราย จากนิติบุคคลทั้งสิ้น 1,233 ราย คิดเป็นร้อยละ 30.3 ทั้งนี้พบว่านิติบุคคลที่คงอยู่ประเภทการค้าปลีก-ค้าส่ง
ลดลงร้อยละ 14.8 สว่ นนติ บิ ุคคลทีต่ งั้ ใหม่ จำนวน 51 ราย

แผนภาพ 17 สดั สว่ นมลู ค่าการค้าปลกี และค้าสง่ ของจงั หวัดมุกดาหาร
เทียบกบั กลมุ่ จงั หวัดภาคตะวนั ออกฉยี งเหนอื ตอนบน 2 และประเทศไทย พ.ศ. 2562

คา้ ปลกี -ส่ง สกลนคร มุกดาหาร
, 3,778 7,912 4,569
16.7% 43.9% 25.3%

GPP กล่มุ จังหวดั ภาค
จังหวัดมกุ ดาหาร ตะวนั ออกเฉียงเหนอื

27,316 ตอนบท 2
ลา้ นบาท 18,038 ล้านบาท

อน่ื ๆ นครพนม
21,585 5,557
83.3% 30.8%

ทมี่ า: สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสงั คมแหง่ ชาติ

แผนภาพ 19 นิตบิ ุคคลทีค่ งอยแู่ ละต้ังใหมท่ ีจ่ ดทะเบยี น ประเภทการขายปลีก-ขายสง่ จังหวัดมุกดาหาร

500 413 439
400
374 นิติบคุ คลทคี่ งอยู่
นิติบคุ คลต้งั ใหม่
300

200
100 85 47 51

0
2560 2561 2562

ทม่ี า : สำนกั งานพาณิชย์จังหวดั มกุ ดาหาร

จากการสำรวจภาวะการณทำงานของประชากรจงั หวัดมุกดาหาร พบวา่ ในปี พ.ศ. 2562 มีผูท้ ีท่ ำงาน
ในสาขาการขายปลีก-ขายส่ง จำนวน 26,546 คน จากประชากรอายุ 15 ปีขึ้นไปที่มีงานทำ 188,726 คนหรือคิดเป็น
ร้อยละ 14.1 จะสังเกตได้ว่าจำนวนแรงงานทั้งหมดมีแนวโน้มที่ลดลง และแรงงานการค้า (ประชากรอายุ 15 ปีขึ้นไป
ท่มี ีงานทำในสาขาการขายสง่ -การขายปลีก) เริม่ มีจำนวนลดลง นอกจากนจี้ ากรายงานสำมะโนธุรกิจและอุตสาหกรรม
พ.ศ. 2560 ของสำนักงานสถิติแห่งชาติ ยังพบว่าจังหวัดมุกดาหารมีสถานประกอบการค้าปลีก 4,555 ราย และสถาน
ประกอบการค้าสง่ 325 ราย ซ่ึงสว่ นใหญเ่ ปน็ กิจการขนาดเลก็ มีคนทำงาน 1-5 คนเทา่ นนั้

58

แผนพฒั นาจังหวดั มุกดาหาร (พ.ศ. 2566 – 2570)

จากข้อมูลข้างต้นน้ีจึงอาจสามารถตั้งเป็นข้อสังเกตได้สองกรณีด้วยกัน ได้แก่ 1) การค้าที่เกิดขึ้น
ในจังหวัดมุกดาหารอาจเป็นการค้าผ่านแดนที่มาจากพื้นที่อื่นๆ โดยที่จังหวัดมุกดาหารอาจไม่ได้เป็นจุดตั้งต้นหรือ
ปลายทางในการขนส่งสินค้า แม้ว่าอาจจะทำให้มีมูลคา่ ทางการค้าแตก่ ไ็ มส่ ามารถสร้างรายได้ให้กับผู้ประกอบการหรือ
แรงงานในพื้นที่อย่างจริงจัง ซึ่งท้ายที่สุดจะส่งผลต่อจำนวนของผู้ประกอบการและแรงงานที่ลดลง หรือ
2) ผปู้ ระกอบการทางดา้ นการคา้ ในจังหวัดอาจมีการพฒั นาการค้าทมี่ ีมลู ค่าต่อชน้ิ สูงมากขนึ้ แทนการเนน้ ปรมิ าณที่ต้อง
ใช้แรงงานเยอะ ทำใหม้ กี ารพึ่งพิงแรงงานการค้าที่ลดลง เปน็ ตน้

แผนภาพ 18 จำนวนผ้ทู ่ีมงี านทำและผู้ที่มงี านทำในสาขาการขายปลกี -ขายส่ง จงั วดั มกุ ดาหาร

250,000 192,209 195,333 188,726
200,000
150,000 25,388 25,287 26,546
100,000
50,000

-

2560 2561 2562

ประชากรอายุ 15 ปที ่มี งี านทา (คน) ผ้ทู ี่มงี านสาขาการขายปลีก-ขายส่ง (คน)

ทีม่ า: การสำรวจภาวะการทำงานของประชากร สำนักงานสถติ แิ หง่ ชาติ

6) การค้าชายแดนและการคา้ ผา่ นแดน
การคา้ ชายแดน
ภาวะการค้าชายแดนไทย-สปป.ลาว ช่วงครึ่งปีแรกของปี 2562 (มกราคม – มิถุนายน 2562)
มีมูลค่าการค้ารวม 99,396 ล้านบาท เทียบกับช่วงเดียวกันของปีก่อนที่มีมูลค่า 107,658 ล้านบาท ลดลงร้อยละ 7.7
เป็นการส่งออกมูลค่า 59,547 ล้านบาท ลดลงร้อยละ 10.3 และการนำเข้ามูลค่า 39,849 ล้านบาท ลดลง
ร้อยละ 3.5 ไทยไดด้ ลุ การค้า 19,697 ลา้ นบาท
สำหรับมูลค่าการค้าชายแดนไทยด้านจังหวัดมุกดาหาร ซึ่งเป็นการค้าชายแดนไทยกับ สปป.ลาว
ในปี 2562 รอบ 6 เดือนแรก (มกราคม – มิถุนายน 2562) มีมูลค่าการค้ารวม 27,662.09 ล้านบาท มีมูลค่าสินค้า
ส่งออก 11,501.88 ล้านบาท มูลค่าการนำเข้า 16,160.21 ล้านบาท และเสียดุลการค้า 4,658.32 ล้านบาทคาดว่า
ตลอดปี 2562 มูลคา่ การค้าชายแดนด้านจงั หวดั มกุ ดาหารจะมแี นวโน้มลดลงจากปกี ่อนหนา้

59

แผนพฒั นาจงั หวดั มุกดาหาร (พ.ศ. 2566 – 2570)

แผนภาพ 19 มูลค่าการคา้ ชายแดนไทย-สปป. ลาว ของด่านมุกดาหาร และดา่ นอื่น ๆ

มลู ค่าส่งออกชายแดน มลู คา่ นาเขา้ ชายแดน
ไทย-สปป.ลาว ไทย-สปป.ลาว
59,547 ล้านบาท 39,849 ล้านบาท

(ลา้ นบาท) หมายเหต:ุ พ.ศ. 2562 เปน็ ข้อมลู 6 เดอื นแรก (มกราคม – มถิ นุ ายน 2562)
การค้าชายแดนด้านจงั หวดั มกุ ดาหาร
100,000

80,000 63,55562,317 2,560
60,000 2,561
36,879 2,562
40,000 27,662 29,24725,438 34,308
11,502
20,000 16,160

- ส่งออก นาเข้า

มูลค่าการคา้ ชายแดน

หมายเหต:ุ พ.ศ. 2562 เป็นขอ้ มลู 6 เดอื นแรก (มกราคม – มิถุนายน 2562)
ที่มา: ศนู ย์เทคโนโลยสี ารสนเทศและการสอ่ื สาร กรมการคา้ ต่างประเทศ โดยความร่วมมือจากกรมศุลกากร

การค้าผ่านแดน มูลค่าการค้าชายแดนไทยด้านจังหวัดมุกดาหาร ซึ่งเป็นการค้าผ่านแดนไทยไปจีน
ตอนใต้ และผ่านแดนไทยไปเวียดนาม ปี 2562 รอบ 6 เดือนแรก (มกราคม – มิถุนายน 2562) มีมูลค่าการค้าผ่าน
แดนรวม 46,798.51 ล้านบาท มีมูลค่าสินค้าส่งออก 13,934.97 ล้านบาท มูลค่าการนำเข้า 16,160.21 ล้านบาท และ
เสียดุลการค้า 18,928.57 ล้านบาท คาดว่าตลอดปี 2562 มูลค่าการค้าผ่านแดนด้านจังหวัดมุกดาหารจะมีแนวโน้ม
เพิม่ ข้นึ จากปกี ่อนหนา้ และมแี นวโนม้ เสียดลุ การค้ามากขึน้

60

แผนพฒั นาจังหวดั มกุ ดาหาร (พ.ศ. 2566 – 2570)

ตาราง 20 มลู คา่ การคา้ ผา่ นแดนดา้ นจงั หวดั มุกดาหาร

(ลา้ นบาท)

120,000

100,000 89,043 37,56029,668 59,375 2,560
80,000 42,717 32,864 2,561
60,000 64,214 2,562
40,000 46,799

20,000 13,935

0 สง่ ออก นาเขา้

มูลคา่ การค้าชายแดน

หมายเหต:ุ พ.ศ. 2562 เป็นขอ้ มลู 6 เดือนแรก (มกราคม – มิถนุ ายน 2562)
ท่มี า: ศูนย์เทคโนโลยสี ารสนเทศและการสอ่ื สาร กรมการคา้ ต่างประเทศ โดยความร่วมมือจากกรมศลุ กากร

สินค้านำเข้าที่สำคัญ ได้แก่ เครื่องประมวลผลหรือหน่วยเก็บข้อมูล ทองแดงบริสุทธิ์ พลังงานไฟฟ้า
ส่วนประกอบของกล้อง เครื่องโทรศัพท์ เครื่องบันทึกหรืออุปกรณ์หน่วยความจำต่าง ๆ แผ่นวงจรพิมพ์ เครื่องจักร
สำหรบั วัดและตรวจสอบ เสื้อเบลาส์เซต้ิ สตรหี รอื เด็กหญิง และเหลก็

สินค้าส่งออกที่สำคัญ ได้แก่ เครื่องประมวลผลหรือหน่วยเก็บข้อมูล แผ่นวงจรพิมพ์ อุปกรณ์สำรอง
ไฟฟ้า ทรานซิสเตอร์และอุปกรณ์กึ่งตัวนำที่คล้ายกัน น้ำตาลทราย น้ำมันเชื้อเพลิง ส่วนประกอบของกล้อง ผลไม้
อบแหง้ ชิ้นสว่ นของอ่ืน ๆ ทำด้วยพลาสติก และเคร่อื งอปุ กรณ์ไฟฟา้ สำหรบั ใหส้ ัญญาณ

7) ภาคการท่องเท่ยี ว
ศักยภาพทางเศรษฐกิจของภาคการท่องเที่ยวของจังหวัดมุกดาหาร พบว่าปี พ.ศ. 2561 จังหวัด
มุกดาหารมีรายได้จากการท่องเที่ยว 3,498 ล้านบาท คิดเป็นร้อยละ 3 ของรายได้จากจากท่องเที่ยวของ
ภาคตะวันออกฉียงเหนือซึ่งอยู่ที่ 97,252 ล้านบาท หากเทียบกับจังหวัดในกลุ่มจังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
ตอนบน 2 พบว่ามุกดาหารมีสัดส่วนรายได้จากการท่องเที่ยวมากที่สุด ถึงร้อยละ 43 รองลงมาคือจังหวัดสกลนคร
และจังหวัดนครพนม มีสัดส่วนรายได้ร้อยละร้อยละ 30 และร้อยละ 27 ตามลำดับ พิจารณารายได้จากการท่องเที่ยว
จำแนกตามกลุ่มผู้มาเยี่ยมเยือนจังหวัด จะมีรายได้จากรายได้จากนักท่องเที่ยวชาวไทย 3,118 ล้านบาท และจาก
นักท่องเที่ยวต่างชาติอีก 338 ล้านบาท หรือมีรายได้จากการท่องเที่ยวเพิ่มขึ้นร้อยละ 14.7 ซึ่งมีแนวโน้มเติบโตอย่าง
ต่อเน่ือง ทั้งนจ้ี ังหวดั มหี ้องพักไว้รองรับหรอื ใหบ้ รกิ าร 2,948 หอ้ ง
จำนวนผู้มาเยี่ยมเยือนจังหวัดมุกดาหารมีการเติบโตค่อนข้างดี ซึ่งบ่งบอกถึงโอกาสในด้านการ
ท่องเที่ยว รวมถึงด้านการค้าการลงทุนในพื้นที่จังหวัดมุกดาหารอีกด้วย โดยในปี พ.ศ. 2561 มีผู้มาเยี่ยมเยือน
2,085,615 คนหรือเพิ่มขึ้นร้อยละ 4.0 โดยเป็นนักทัศนาจร จำนวน 1,369,013 คน และเป็นนักท่องเที่ยว จำนวน
716,602 คน แยกเป็นชาวไทยร้อยละ 91.2 และเป็นชาวต่างชาตอิ ีกร้อยละ 8.8

61

แผนพฒั นาจงั หวดั มกุ ดาหาร (พ.ศ. 2566 – 2570)

แผนภาพ 21 รายได้จากการทอ่ งเทย่ี วจังหวดั มกุ ดาหาร เทยี บกบั กล่มุ จงั หวดั ภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนือตอนบน 2
และภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนือ พ.ศ. 2561

มุกดาหาร นครพนม, มุกดาหาร,
3,498 2,136, 3,498,
3% 27% 43%

จังหวัดอืน่ ๆ รายไดจ้ ากการท่องเท่ียว รายได้จากการทอ่ งเทย่ี ว
97,252 ภาคตะวัออกเฉยี งเหนือ กลุ่มภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือ
97%
97,252 ล้านบาท ตอนบน 2
8,042 ล้านบาท

สกลนคร,
2,407,
30%

(ลา้ นบาท) ทม่ี า: สำนักงานปลดั กระทรวง กรมการทอ่ งเท่ียว ชาวตา่ งชาติ
4,000 ชาวไทย
3,000 แผนภาพ 22 รายไดจ้ ากการทอ่ งเทย่ี วของจงั หวัดมกุ ดาหาร

380
307 333

2,000

1,000 2,528 2,716 3,118

-

2559 2560 2561
ทีม่ า: สำนกั งานปลดั กระทรวง กรมการท่องเท่ียว

แผนภาพ 23 จำนวนผูเ้ ยี่ยมเยอื น (นกั ทศั นาจรและนักท่องเทย่ี ว) ของจังหวัดมกุ ดาหาร

จานวน (คน) +4.0% นกั ทศั นาจร
นกั ทอ่ งเทย่ี ว
2,500,000
1,244,135 1,316,110 1,369,013
2,000,000

1,500,000

1,000,000

500,000 657,777 689,120 716,602

0

2559 2560 2561

หมายเหตุ: นักท่องเทย่ี ว หมายถึง ผทู้ เ่ี ดินทางไปเยือนจงั หวดั นน้ั โดยวัตุประสงคท์ ีไ่ ม่ใช่การไปทำงานประจำหรอื การศกึ ษา และไม่ใช่คนทอ้ งถ่นิ ทมี่ ภี มู ลิ ำเนา
หรือศกึ ษาอย่ทู ่ีจังหวดั น้ัน ท้งั น้ีต้องพกั คา้ งคืนอยา่ งนอ้ ย 1 วัน

นักทศั นาจร หมายถึง ผมู้ าเย่ียมเยือนท่ไี ม่พักค้างคนื (ที่มา: กรมการทอ่ งเท่ยี ว กระทรวงการทอ่ งเที่ยวและกฬี า

ที่มา : สำนกั งานปลัดกระทรวง กระทรวงการท่องเทย่ี วและกฬี า

62

แผนพฒั นาจงั หวดั มุกดาหาร (พ.ศ. 2566 – 2570)

3.2.1.2 ด้านสงั คม

1) ดา้ นการศกึ ษา
ในปีการศึกษา พ.ศ. 2562 จังหวัดมุกดาหารมีสถานศึกษา จำนวน 310 แห่ง จำแนกตามสังกัด
ออกเป็นสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษามุกดาหาร 246 แห่ง สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา
มัธยมศึกษา เขต 22 (มุกดาหาร) 30 แห่ง สังกัดสำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมการศึกษาเอกชน 11 แห่ง สังกัด
สำนักบริหารงานการศึกษาพิเศษ 2 แห่ง สังกัดสำนักงานตำรวจแห่งชาติ 2 แห่ง สังกัดสำนักงานคณะกรรมการ
อุดมศึกษา 1 แห่ง สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา 6 แห่ง สังกัดสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ
1 แห่ง สังกัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 4 แห่ง มีจำนวนนักเรียนระดับการศึกษาขั้นพื้นฐานทั้งสิ้น 53,871 คน และ
มีจำนวนครู 3,524 คน มอี ตั ราเฉล่ียจำนวนนกั เรียนต่อครูเท่ากับ 15 : 1 มนี กั ศึกษาระดบั อาชีวะศกึ ษา จำนวน 4,268
คน และนักศึกษาระดบั อดุ มศึกษา 255 คน
สำหรับการวัดผลการสอบทางการศึกษาระดับชาติ (O-NET) ในปี 2562 ของนักเรียนจังหวัดมุกดาหาร
ในระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 และระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 ไม่มีรายวิชาใดที่มีค่าคะแนนเฉลี่ยเกินครึ่ง
ส่วนระดับชั้นมธั ยมศกึ ษาปที ่ี 3 มีเพียงรายวชิ าภาษาไทยท่ีมีคา่ คะแนนเฉลย่ี เกินครง่ึ

แผนภมู ิ 24 ค่าคะแนนเฉลย่ี ผลการสอบ O-NET ของนักเรยี นจังหวัดมกุ ดาหาร ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ่ี 6

44.47
52.71

47.11
34.95
35.49
31.40
37.72

38.76
33.97
31.89
34.3
29.37
60

50 2560
40 2561
30 2562

20

10

0

ภาษาไทย คณติ ศาสตร์ วทิ ยาศาสตร์ ภาษาอังกฤษ

ท่ีมา : สถาบันทดสอบทางการศึกษาแหง่ ชาติ (องค์การมหาชน)

แผนภูมิ 25 ค่าคะแนนเฉลีย่ ผลการสอบ O-NET ของนักเรียนจงั หวดั มุกดาหาร ชน้ั มธั ยมศึกษาปที ี่ 3

45.07
50.53
51.84

22.37
26.25

23.03
30.43
33.96
28.93
27.91

26.93
29.50
60.00

50.00 2560
40.00 2561
30.00 2562

20.00

10.00

-

ภาษาไทย คณิตศาสตร์ วทิ ยาศาสตร์ ภาษาอังกฤษ

ที่มา : สถาบนั ทดสอบทางการศกึ ษาแหง่ ชาติ (องคก์ ารมหาชน)

63

แผนพฒั นาจงั หวดั มกุ ดาหาร (พ.ศ. 2566 – 2570)

แผนภมู ิ 26 คา่ คะแนนเฉลี่ยผลการสอบ O-NET ของนกั เรียนจงั หวดั มุกดาหาร ช้ันมธั ยมศึกษาปที ี่ 6

50
40 2560

2561
30 2562

20
43.23
41.16
36.80
19.16
23.76
19.85
26.14
27.44
26.41
23.8
26.14
24.87
31.69
32.64
32.87

10

0 คณติ ศาสตร์ วิทยาศาสตร์ ภาษาองั กฤษ สงั คมศกึ ษาฯ
ภาษาไทย ทม่ี า : สถาบันทดสอบทางการศึกษาแหง่ ชาติ (องค์การมหาชน)

2) ดา้ นแรงงาน
กำลังแรงงานและการมีงานทำ จากการสำรวจในปี พ.ศ. 2562 พบว่าจังหวัดมุกดาหารมีผู้ที่อยู่ใน
กำลังแรงงานทั้งหมดจำนวน 193,767 คน หรือร้อยละ 70.35 ของผู้ที่มีอายุ 15 ปีขึ้นไป ในจำนวนนี้เป็นผู้มีงานทำ
192,796 คน และมีผู้ว่างงาน 971 คน ส่วนผู้ที่ไม่อยู่ในกำลังแรงงานทั้งหมดจำนวน 80,801 คน หรือร้อยละ 29.65
ของผู้ที่มีอายุ 15 ปีขึ้นไป แบ่งได้เป็นผู้ทำงานบ้าน จำนวน 18,792 คน เรียนหนังสือ จำนวน 21,469 คน และอื่นๆ
37,089 คน
อัตราการว่างงาน จังหวัดมุกดาหารในแต่ละไตรมาสมีการปรับตัวสูงขึ้นและลดลงตามปัจจัยฤดูกาล
ผลิตทางการเกษตร เนื่องจากจังหวัดมุกดาหารแรงงานส่วนใหญ่ทำงานอยู่ในภาคเกษตรกรรม และในปี 2563 อัตรา
การว่างงานเพิ่มขึ้น เป็นร้อยละ 0.7 ทั้งนี้ผู้ที่มีงานทำหมายความรวมถึงผู้ที่ช่วยทำงานในธุรกิจหรือทำงานในไร่นา
เกษตรของครัวเรือนโดยไม่ได้รับค่าจ้างเป็นตัวเงินด้วย และจากข้อมูลการสำรวจแรงงานนอกระบบของสำนักงานสถิติ
แห่งชาติ พบว่าปี พ.ศ. 2563 จำนวนแรงงานในจังหวัดมุกดาหารส่วนใหญ่เป็นแรงงานนอกระบบ มีสัดส่วนแรงงานนอก
ระบบต่อแรงงานทั้งสิ้น ร้อยละ 82.1 โดยแรงงานนอกระบบส่วนใหญ่ของจังหวัดมุกดาหารอยู่ในภาคเกษตรกรรมมาก
ทสี่ ุดถึงรอ้ ยละ 82.8

แผนภาพ 27 อตั ราการว่างงานจงั หวัดมกุ ดาหาร

(รอ้ ยละ)

1.0 0.77 0.72 0.7
0.8 0.44

0.6

0.4

0.2

0.0
2560 2561 2562 2563

(อัตราการวา่ งงาน = (ผู้ว่างงาน/ผ้อู ยู่ในกำลังแรงงาน) x 100)

ที่มา: การสำรวจภาวะการทำงานของประชากร สำนักงานสถิติแหง่ ชาติ

64

แผนพัฒนาจังหวดั มุกดาหาร (พ.ศ. 2566 – 2570)

แรงงานต่างด้าว สำหรับข้อมูลแรงงานต่างด้าวทำงานในจังหวัดมุกดาหารปี 2562 (ข้อมูล ณ วันที่ 25
กันยายน 2562) จำนวนทั้งสิ้น 1,363 คน แยกเป็น คนต่างด้าวมาตรา 9 ทั่วไป จำนวน 133 คน นำเข้า MOU 541 คน
พสิ ูจน์สญั ชาติ 682 คน มาตรา 13 ชนกล่มุ นอ้ ย 7 คน และยังไมพ่ บคนต่างดา้ วเขา้ เมอื งผดิ กฎหมาย (บัตรสชี มพ)ู

ปญั หาแรงงานตา่ งดา้ ว
1) เนื่องจากจังหวัดมุกดาหาร เป็นจังหวัดที่มีชายแดนติดกับสปป. ลาว และงานบางประเภทคนไทย
ไม่ทำ ทำให้ขาดแคลนแรงงานในบางประเภทกิจการ เช่น งานก่อสร้าง งานผู้รับใช้ในบ้าน และกรรมกรอื่นๆ เป็นต้น
ทำใหน้ ายจา้ งบางรายจา้ งแรงงานตา่ งดา้ วทดแทน
2) คนต่างดา้ วสญั ชาติลาวตามแนวชายแดนทีเ่ ขา้ มาอยู่ในประเทศไทยเป็นเวลานาน และมคี รอบครวั กบั
คนไทยยากตอ่ การปฏิบตั ติ ามกฎหมายโดยเครง่ ครดั
3) ขั้นตอนในการขอจ้างแรงงานต่างด้าวมีหลายขั้นตอนและเกี่ยวข้องกับหลายหน่วยงาน รวมทั้งมี
ค่าใช้จ่ายสูง ใช้เวลาดำเนินการนาน เช่น การนำเข้าตาม MOU ทำให้นายจ้างบางรายเลือกที่จะลักลอบจ้างแรงงานต่าง
ด้าวผิดกฎหมายแทน
4) นายจ้างต้องการจ้างแรงงานต่างด้าวเข้ามาทำงานในภาคเกษตรตามฤดูกาล เช่น งานตัดอ้อย
งานเกี่ยวข้าว ดำนา เป็นต้น โดยต้องการให้แรงงานต่างด้าวเข้ามาทำงานแบบไป-กลับ หรือตามฤดูกาล และการจ้าง
งานชั่วคราวตามแนวชายแดน (มาตรา 64) แต่ยังไม่สามารถดำเนินการได้ เนื่องจากบันทึกความตกลงว่าด้วยการ
เดินทางข้ามแดนระหว่างไทย -สปป. ลาว ยังไม่ได้รับการแก้ไข คือ การเพิ่มวัตถุประสงค์ให้สามารถเดินทางเข้ามา
ทำงานแบบไป-กลบั หรือตามฤดูกาลได้
จังหวดั มุกดาหารเปน็ จังหวดั เขตพัฒนาเศรษฐกิจพิเศษ มีแนวโนม้ ที่นกั ลงทนุ จะเข้ามาลงทนุ ในจังหวดั
เพิ่มขึ้น ส่งผลให้การเคลื่อนย้ายเข้ามาทำงานของแรงงานต่างด้าวไม่ว่าจะเป็นแรงงานระดับฝีมือ หรือแรงงานไร้ฝีมือใน
จังหวัดเพิ่มมากขึ้น โดยเฉพาะแรงงานจากประเทศเพื่อนบ้าน นอกจากนี้รัฐบาล ยังเห็นชอบให้จ้างแรงงานต่างด้าวที่จะ
เข้ามาทำงานแบบไป – กลับ หรือตามฤดูกาล (มาตรา 64) ในเขตพัฒนาเศรษฐกิจพิเศษ และพื้นที่จังหวัดชายแดน
เพื่อแก้ไขปัญหาการขาดแคลนแรงงาน ซึ่งจะสามารถสนองความต้องการด้านแรงงานในเขตพัฒนาเศรษฐกิจพิเศษได้
เป็นอยา่ งดี
3) ด้านสาธารณสุข
จังหวัดมุกดาหารมีโรงพยาบาลของรัฐบาล จำนวน 7 แห่ง โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (รพ.สต.)
จำนวน 78 แห่ง รวมจำนวนเตียงทั้งสิ้น 481 เตียง นอกจากนี้ยังมีโรงพยาบาลเอกชน จำนวน 1 แห่ง จำนวนเตียง 60 เตียง
และมีคลนิ ิกรวมทุกประเภท จำนวน 80 แหง่ มีแพทย์ 85 คน คดิ เปน็ สัดส่วนต่อประชากร 1 : 4,155
สถานะสุขภาพและปัญหาสุขภาพแรกเกิด (Life expectancy at birth) ในช่วงปี 2551 - 2561
มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นจากปี 2560 โดยปี 2561 ชาย 76.59 ปี (72.22 ปี) หญิง 82.91 ปี (80.25 ปี) (อายุคาดเฉล่ีย
เมอื่ แรกเกิด (e0) (Life Expectancy at Birth) ปี พ.ศ. 2559 - 2563 ค่าเฉลย่ี ระดบั ประเทศ ชาย 72.6 ปี หญงิ 79.3 ปี
ทม่ี าจากระบบฐานข้อมลู ดา้ นสงั คมและคุณภาพชีวติ )
สถิติชีพ ในปี พ.ศ. 2563 จังหวัดมุกดาหารมีอัตราการเกิด 8.44 ซึ่งมีแนวโน้มอัตราเกิดของ
ประชากรลดลงจากปี พ.ศ. 2562 สำหรับอตั ราตายของประชากรมแี นวโนม้ เพ่มิ ขนึ้ จากปี พ.ศ. 2562
ด้านอนามยั แม่และเดก็ ในปีงบประมาณ 2563 จงั หวดั มุกดาหารพบมารดาตาย จำนวน 1 ราย

65

แผนพัฒนาจังหวดั มุกดาหาร (พ.ศ. 2566 – 2570)

แผนภาพ 28 อายคุ าดเฉลย่ี เม่ือแรกเกิด จงั หวัดมกุ ดาหาร

100 79.47 79.54 73.89 79.83 77.86
72.27 71.56 68.28 72.16 72.48
80 80.5 80.8 82.61 80.25 82.91
60 73.67 74.1 76.68
72.22 76.59 ชาย

40 หญิง

20

0

2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561

ทมี่ า : สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดมกุ ดาหาร

แผนภาพ 29 รอ้ ยละของอตั ราเพิ่มของประชากร จังหวดั มุกดาหาร

0.60 0.53 0.44 0.53 0.44 0.41 0.37
0.40 0.25 0.25
0.20 0.33 0.26 0.3

0.00
2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562

ที่มา : สำนกั ทะเบียนราษฎร์ กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย

แผนภาพ 30 อตั รามารดาตายต่อการเกิดมีชพี แสนคน จงั หวัดมกุ ดาหาร

รอ้ ยละ
80

60 63.09

40 27.18 23.98 24.59 25.85 35.87
20

0 00 0 00 0

2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2563

ท่มี า : สำนักงานสาธารณสุขจังหวดั มกุ ดาหาร

66

แผนพฒั นาจงั หวดั มกุ ดาหาร (พ.ศ. 2566 – 2570)

แผนภาพ 31 อัตราทารกตายปรกิ ำเนิดจังหวัดมกุ ดาหาร

รอ้ ยละ 6.02 4.36 5.38
8 5.01 4.65 4.11
5.09
6 2.91 3.52

4 1.93
1.5
2
2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2563
0
2553 ทีม่ า : สำนกั งานสาธารณสขุ จงั หวดั มกุ ดาหาร

ผู้ที่ได้รับเบี้ยยังชีพ ในปี พ.ศ. 2562 จังหวัดมุกดาหารมีผู้ที่ได้รับเบี้ยยังชีพผู้พิการ 16,104 คน จากผู้
พกิ ารทขี่ ึน้ ทะเบียน 11,179 คน นอกจากนม้ี ีผู้ท่ไี ดร้ บั เบีย้ ยังชพี ผสู้ ูงอายุ 46,571 คน และผ้ทู ่ไี ดร้ ับเบ้ยี ยงั ชพี ผู้ปว่ ยโรคเอดส์
450 คน รวมจำนวนเงินทต่ี ้องจ่ายเบยี้ ยงั ชีพทง้ั ส้นิ 39,167,200 บาท

แผนภาพ 32 จำนวนผพู้ กิ ารท่ขี ึ้นทะเบียนจังหวัดมกุ ดาหาร

(คน)

4,000 3,368 3,603

3,000 1,877
743 79 104 458
2,000 1,208
1,000

0
ทางการเ ็หน
ทางการได้ยิน/
สื่อความหมาย
ทางการเค ื่ลอนไหว/
ทาง ่รางกาย

ทางจิตใจ/
พฤ ิตกรรม
ทางสติปัญญา
ทางการเ ีรยนรู้
ทางออ ิทส ิตก
ิพการมากก ่วา
1 ประเภท

ท่ีมา : สำนักงานพัฒนาสงั คมและความมนั่ คงของมนษุ ย์จังหวดั มกุ ดาหาร (ข้อมลู ณ 16 มนี าคม 2564)

67

แผนพัฒนาจงั หวดั มุกดาหาร (พ.ศ. 2566 – 2570)

3.2.1.3 ด้านทรัพยากรธรรมชาติและสิง่ แวดลอ้ ม

1) ทรัพยากรป่าไม้
จังหวัดมุกดาหารเป็นจังหวัดที่มีสัดส่วนพื้นที่ป่าไม้ในปริมาณมาก ปี 2563 จังหวัดมุกดาหารมีพื้นที่
ป่าไม้ 850,064.18 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 32.96 ของพื้นที่จังหวัด ซึ่งสูงกว่าสัดส่วนป่าไม้ของภาคตะวันออกเฉียงเหนือที่มี
อยู่ร้อยละ 17.97 และสูงกวา่ ค่าเฉล่ียของประเทศไทยทมี่ ีอยูร่ อ้ ยละ 31.68 อยา่ งไรกต็ าม หากพิจารณาข้อมูลพืน้ ที่ปา่ ไม้
ในช่วงทีผ่านมาจะพบว่าพื้นที่ป่าไม้ในจังหวัดมีแนวโน้มที่ลดลงอย่างต่อเน่ือง ปัญหาหรือสถานการณ์ปัจจุบันจังหวัด
มุกดาหารยังคงมีการลักลอบตัดไม้ทำลายป่า โดยเฉพาะปัญหาการลักลอบตัดไม้มีค่า ได้แก่ ไม้พะยูง ไม้ประดู่
ไม้มะค่าโมง ไม้ชิงชัน เป็นต้น นอกจากนี้ยงั มีปัญหาการบุกรุกพื้นที่ปา่ เพื่อเป็นที่ทำกนิ และใช้ประโยชน์อืน่ ๆ ในส่วนของ
ภาครัฐยังมีปัญหาจำนวนเจ้าหน้าที่ป่าไม้มีจำนวนไม่เพียงพอเมื่อเทียบสัดส่วนต่อพื้นที่ป่าไม้ที่ต้องดูแล ดังนั้นจึงจำเปน็
อย่างยิ่งที่ทุกภาคส่วน ต้องร่วมมือ ร่วมใจกันป้องกัน ดูแลรักษาพื้นที่ป่าไม้ที่เหลืออยู่ไม่ให้ถูกบุกรุกทำลาย พร้อมทั้ง
รว่ มกนั ฟนื้ ฟสู ภาพป่าและปลูกตน้ ไม้ เพิ่มเติมในทกุ พ้ืนท่ีและในทกุ วาระโอกาส
จังหวดั มุกดาหารมีพ้นื ท่ดี านทศิ เหนอื และทิศตะวันตกเปนภเู ขาสูงตอจากเทอื กเขาภูพาน เป็นปาดบิ แลง
ปาเบญจพรรณ และปาเต็งรัง ดานทิศใตและทิศตะวันออกเปนที่ราบสลับภูเขา ประกอบ ดวย ป่าเบญจพรรณ และ
ป่าเต็งรัง มีพื้นที่ได้รับการคุมครองพื้นที่ป่าโดยประกาศเปน ป่าสงวนแห่งชาติ 13 แหง อุทยานแหงชาติ 3 แห่ง
เขตรักษาพันธุสัตวปา 1 แหง เขตหามลาสัตวปา 1 แหง วนอุทยาน 1 แหง และสวนรุกขชาติ 1 แหง โดยพบพื้นท่ี
ป่าไม้ในทุกอำเภอ พื้นที่ป่าไม้พบอยู่ในพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติป่าดงบังอี่ ป่าสงวนแห่งชาติป่าดงภูพาน ป่าสงวนแห่งชาติ
ป่าดงภูสีฐาน ป่าสงวนแห่งชาติป่าดงหมู เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูสีฐาน อุทยานแห่งชาติภูผาเทิบ อุทยานแห่งชาติภูผายล
และอุทยานแห่งชาติภูสระดอกบวั สภาพพื้นทีป่ ่าไม้โดยรวมของจังหวัด มีจำนวนเพิม่ ขึน้ 848 ไร่ หรือร้อยละ 0.1 ในรอบ
ปีที่ผ่านมา (รายงานฉบับสมบูรณ์ โครงการจัดทำข้อมูลพื้นที่ป่าไม้ ปี พ.ศ. 2563 กรมป่าไม้ กระทรวง
ทรัพยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดล้อม)

แผนภาพ 33 สัดสว่ นพื้นทป่ี า่ ไมจ้ งั หวัดมกุ ดาหาร พ.ศ. 2563
เทียบกับกลุ่มจังหวดั ภาคตะวนั ออกฉยี งเหนือตอนบน 2 และประเทศไทย

100%

80%
60% 68.36 85.01 67.04 82.43 86.16

40%

20% 31.64 14.99 32.96 17.57 13.84
ภาคอีสาน มกุ ดาหาร สกลนคร นครพนม
0%
ประเทศไทย

พื้นที่ปา่ ไม้ พืน้ ที่อืน่ ๆ

ที่มา: กรมป่าไม้ กระทรวงทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสิ่งแวดล้อม

68

แผนพฒั นาจงั หวดั มกุ ดาหาร (พ.ศ. 2566 – 2570)

แผนภาพ 34 สัดส่วนพ้ืนท่ปี า่ ไมจ้ ังหวัดมุกดาหาร พ.ศ. 2556 -2562

1,000,000 34.65 35.00

800,000 33.47 33.48 33.22 33.14 32.97 33.00 34.00
600,000
33.00

400,000 32.00

200,000 893,659 31.00
863,199
863,281
856,604
854,598
850,208
851,056
0 30.00
25257 25358 25459 25560
25516 25661 25762

พ้นื ที่ป่าไม้ (ไร)่ สัดสว่ นพ้นื ทปี่ ่าไม้ต่อพืน้ ท่จี งั หวดั (รอ้ ยละ)

ทีม่ า: กรมป่าไม้ กระทรวงทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละส่งิ แวดล้อม

2) ทรัพยากรนำ้
จังหวัดมุกดาหารมีแหล่งน้ำผิวดินที่เป็นแม่น้ำสายหลัก ได้แก่ แม่น้ำโขง ไหลผ่านพื้นที่ 3 อำเภอ คือ
อำเภอเมืองมุกดาหาร อำเภอหว้านใหญ่ และอำเภอดอนตาล โดยที่ใช้เป็นแหล่งน้ำดิบเพื่อการผลิตน้ำประปา
การเกษตรกรรม และการใช้ประโยชน์ด้านเศรษฐกิจอื่นๆ เช่น การคมนาคม การขนถ่ายสินค้า การดูดทราย
การประมง เป็นต้นและมีลำน้ำสาขา ได้แก่ ห้วยมุก ห้วยบางทราย ห้วยบังอี่ ห้วยชะโนด และมีอา่ งเก็บน้ำ จำนวน 22 แห่ง
มีความจุ 101.26 ล้าน ลบ.ม. และมพี ้นื ท่ชี ลประทาน 54,431 ไร่
3) ทรพั ยากรนำ้ บาดาล
จังหวัดมุกดาหารมีการขุดเจาะบ่อน้ำบาดาล (บ่อบาดาลที่ได้รับอนุญาตตามพระราชบัญญัติ
น้ำบาดาล พ.ศ. 2520) จำนวน 737 บ่อ เป็นบ่อบาดาลเพื่อใช้ในการอุปโภคหรือบริโภค 460 บ่อ เพื่อใช้ประกอบ
ธรุ กิจ 216 บอ่ และใชเ้ พ่ือการเกษตร 61 บอ่ และในปี 2563 ภาครฐั ไดม้ โี ครงการขุดบอ่ บาดาลเพอ่ื ใช้ในการเกษตรอีก
200 บอ่ เพอื่ แก้ปญั หาภยั แลง้ และการขาดแคลนนำ้ ในการทำการเกษตร

แผนภาพ 35 จำนวนบ่อบาดาลจังหวดั มกุ ดาหาร จำแนกตามประเภทการใชป้ ระโยชน์

500 460

400 330 360 อุปโภคบรโิ ภค
192 216 ธรุ กจิ
300
การเกษตร
200 152

100 40 60 61

0

2560 2561 2562

ที่มา : กรมทรัพยากรน้ำบาดาล, สำนกั งานทรพั ยากรธรรมชาติและสิง่ แวดลอ้ มจังหวดั มกุ ดาหาร

69

แผนพัฒนาจงั หวดั มกุ ดาหาร (พ.ศ. 2566 – 2570)

4) การกำจดั ขยะมูลฝอยและการบำบดั นำ้ เสยี
จังหวัดมุกดาหารมีขยะมูลฝอยในปี 2562 มีปริมาณ 334.64 ตันต่อวัน ซึ่งไม่แต่งต่างจากปี 2561
ในส่วนของสถานที่กำจัดขยะขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น จำนวนทั้งสิ้น 14 แห่ง (จากเดิม 15 แห่ง ซึ่งปิดการ
ดำเนนิ การแลว้ 1 แหง่ ) เปน็ สถานทกี่ ำจดั ขยะที่ไม่ถกู หลักวิชาการ 13 แห่ง และสถานท่กี ำจัดขยะท่ีถกู หลกั สุขาภิบาล
มี 1 แห่ง คือเทศบาลเมืองมุกดาหาร เป็นระบบกำจัดขยะมูลฝอยแบบฝังกลบที่ถูกต้องตามหลักสุขาภิบาล (Sanitary
Landfill) แต่ในปัจจุบันกรมควบคุมมลพิษได้กำหนดให้เป็น ระบบ open dump เนื่องจากสถานที่กำจัดขยะมูลฝอย
ของเทศบาลเมืองมุกดาหารไม่มีการฝังกลบกำจัดขยะมูลฝอยอย่างถูกต้อง โดยเปิดดำเนินการมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2546
มีพื้นที่ 44-2-67 ไร่ ตั้งอยู่ที่ชุมชนศรีพัฒนา หมู่ 17 ตำบลมุกดาหาร อำเภอเมือง จังหวัดมุกดาหาร (อยู่บริเวณถนน
เลี่ยงเมืองมุกดาหารคำชะอี-ธาตุพนม) สามารถรวบรวมขยะจากองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นและหน่วยงานต่าง ๆ
จำนวน 10 แห่ง ประกอบไปด้วย เทศบาลตำบลผึ่งแดด อบต.หนองเอี่ยน เทศบาลตำบลนิคมคำสร้อย เทศบาลตำบล
คำป่าหลาย เทศบาลตำบลมุก แขวงการทางมุกดาหาร เทศบาลตำบลบางทรายใหญ่ อบต.บางทรายน้อย เทศบาล
ตำบลคำอาฮวน และ เทศบาลตำบลดงเย็น
สำหรับระบบบำบัดน้ำเสียมีปัญหาท่อรวบรวมน้ำเสียยังไม่ครอบคลุมทุกพื้นที่ในเขตเทศบาลเมือง
มุกดาหาร ทำให้น้ำเสียเข้าระบบยังน้อยอยู่ ซึ่งสถานที่บำบัดน้ำเสียมีพื้นที่ 97 ไร่ ตั้งอยู่ในเขตเทศบาลเมืองมุกดาหาร
เป็นระบบ Stabilization Pond มปี ริมาณนำ้ เสยี ที่เข้าระบบฯ สะสม 7,071.73 ลบ.ม. ตอ่ วัน

70

แผนพฒั นาจังหวดั มกุ ดาหาร (พ.ศ. 2566 – 2570)

3.2.2 บทวเิ คราะหก์ ารทบทวนสภาวะแวดล้อม (SWOT) จังหวัดมกุ ดาหาร

จุดแข็ง (Strength) จุดอ่อน (Weakness)

1. ที่ตั้งทางภูมิศาสตร์มีความได้เปรียบ เป็นประตูสู่ 1. ขาดระบบขนส่งทางอากาศและระบบราง

ประเทศอินโดจีนตามเส้นทางระเบียงเศรษฐกิจ 2. ขาดระบบการจัดการที่มีประสิทธิภาพ เช่น

ตะวันออก-ตะวันตก (East-West Economic ระบบการจดั การขยะ การบรหิ ารจัดการนำ้

Corridor : EWEC) และมีสะพานมิตรภาพแหง่ ท่ี 2 3. ความเหลื่อมล้ำด้านรายได้สูง ประชากร

(มกุ ดาหาร - สะหวนั นะเขต) บางสว่ นยากจน

2. เป็นแหล่งผลิตสินค้าเกษตรที่หลากหลาย (ข้าว 4. ผลติ ภาพแรงงานต่ำ ขาดแคลนแรงงานฝีมอื

มันสำปะหลัง ยางพารา อ้อย ปศุสัตว์ และ 5. ผลสัมฤทธ์ิทางการศึกษาต่ำ ขาดโอกาสดา้ น

ประมงนำ้ จืด) การศกึ ษา

3. มีแหล่งท่องเที่ยวหลากหลาย ทั้งทางธรรมชาติ 6. โครงสร้างประชากรเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ

เชิงประวตั ศิ าสตร์ และวฒั นธรรมประเพณี มากข้ึน

4. มีขนบธรรมเนียม ประเพณี ศิลปวัฒนธรรม 7. ระบบบริการพท้นฐานไม่เพียงพอต่อความ

อันดีงามเป็นเอกลักษณ์ เช่น วัฒนธรรมพื้นบ้าน ต้องการของประชาชน เช่น การมีอัตรา

8 ชนเผา่ และภูมิปัญญาทอ้ งถิน่ แพทยต์ ่อประชากรตำ่

5. ศักยภาพด้านพลังงานทดแทนสูง (พลังงานลม)

มภี าคอุตสาหกรรมที่ต่อเนือ่ งจากภาคเกษตร

โอกาส (Opportunity) ภัยคุกคาม (Threat)

1. ความตกลงระหว่าประเทศที่ไทยทำกับประเทศ 1. การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา

เพอื่ นบ้าน 21019 (COVID – 19)

• ข้อตกลงด้านการคมนาคมขนส่งระหว่างไทย- 2. ข้อจำกัดด้านกฎหมาย ระเบียบ ระหว่าง
ลาว-เวยี ดนาม ประเทศที่ซับซ้อนไม่เอื้อต่อการค้า การ
ลงทนุ การทอ่ งเทย่ี ว และการศกึ ษา
• การสถาปนาความสัมพันธเ์ มืองคู่แฝดระหว่าง
มุกดาหาร - สะหวันนะเขต (สปป.ลาว) - 3. ปัญหาความมั่นคงชายแดน เช่น การ
กวางตรี (เวียดนาม) - ฉงจวั่ (จนี ) ลักลอบเข้าเมือง สินค้าหนีภาษี และปัญหา
ยาเสพติด
• นโยบายเปิดเสรีทางการค้ากับกลุ่มประเทศ
อาเซยี นประเทศอืน่ ๆ 4. ความผันผวนของราคาสินค้าเกษตร
5. ต้นทุนการผลิตด้านการเกษตรสูง เนื่องจาก
2. เป็นเขตพัฒนาเศรษฐกิจพิเศษมุกดาหาร
(3 อำเภอ 11 ตำบล ปัจจัยการผลิตมกี ารปรบั ราคาสูงขึ้น
6. ภัยธรรมชาติจากการเปลี่ยนแปลงของ
3. เป็นเขตส่งเสริมเมืองอัจฉริยะจังหวัดมุกดาหาร
(Mukdahan Smart City) ประเภทเมอื งเดมิ นา่ อยู่ ภูมอิ ากาศ ภยั แล้ง อุทกภยั

(Liveable City)

4. โครงการสร้างทางรถไฟทางคู่ (สายบ้านไผ่ -

ร้อยเอ็ด – มหาสารคาม - มกุ ดาหาร – นครพนม)

5. สถานีขนถ่ายสินค้าโดยรถบรรทุกขนาดใหญ่

(Truck Terminal)

6. โครงการก่อสรา้ งท่าอากาศยานมกุ ดาหาร

7. การเปล่ียนแปลงสู่สังคมดจิ ทิ ลั

71

การวเิ คราะหแ์ ละพัฒนายทุ ธศาสตร์

ภาพใตแ้ นวคิด TOWS Matrix จึงสามารถวเิ คราะหย์ ุทธศาสตรท์ สี่ ำคญั

ปจั จยั ภายใน / ปัจจัยภายนอก โอก
จดุ แข็ง ยทุ ธศาสตร์เ
จดุ ออ่ น ยุทธศาสตรเ์ ชงิ

ประเดน็ การพัฒนาที่ 1 การเพิ่มความสามารถในการแขง่ ขนั ด้านการคา้ การลงทนุ เพอ่ื เ

SWOT เดิม
SWOT ตามแผนพฒั นาจงั หวัดมกุ ดาหาร พ.ศ. 2561 – 2565 แผนพัฒ

72 ยุทธศาสตร์เชงิ รุก (SO)

จุดแขง็ • ที่ต้งั ทางภูมศิ าสตรม์ ีความไดเ้ ปรยี บ • ทีต่
(Strength) • เปน็ แหลง่ ผลติ สนิ ค้าเกษตรทหี่ ลายหลาย • เป

• มอี ัตราการขยายตัวทางเศรษฐกจิ สูง • มีอ

• อตั ราการเขา้ ถงึ ระบบสาธารณปู โภคอยูใ่ นเกณฑท์ ดี่ ี • อตั

โอกาส • ความตกลงระหว่างประเทศท่ีไทยทำกับประเทศ • คว
(Opportunities) เพ่อื นบา้ น
เพ่อื นบา้ น

• นโยบายของรัฐบาลที่ให้ความสำคัญกับการ • นโ

พัฒนาด้านโครงสร้างพื้นฐาน เศรษฐกิจ สังคม พลังงาน พัฒนาด้าน

ทรพั ยากรธรรมชาติ และส่งิ แวดลอ้ มในระดับพนื้ ที่ ทรัพยากร

• นโยบายของรัฐบาลในการประกาศให้จังหวัด • นโ

มกุ ดาหารเปน็ เขตพฒั นาเศรษฐกิจพเิ ศษ มุกดาหาร

โดยใชก้ รอบแนวคดิ TOWS Matrix

จากการวเิ คราะห์และพิจารณาจากประเด็นจาก SWOT ทีส่ ำคัญข้างตน้ ได้ ดังน้ี

กาส อปุ สรรค
เชงิ รกุ (SO) ยทุ ธศาสตรเ์ ชงิ แก้ไข (ST)
งป้องกัน (WO) ยุทธศาสตร์เชงิ รับ (WT)

เช่อื มโยงสสู่ ากล สถานะ เหตผุ ล
การทบทวน การปรับปรุง/เพมิ่ เตมิ
SWOT ใหม่
ฒนาจงั หวดั มกุ ดาหาร พ.ศ. 2566 – 2570

(รอบปี 2566)

ต้งั ทางภมู ิศาสตร์มคี วามได้เปรยี บ คงเดมิ
คงเดมิ
ป็นแหล่งผลิตสนิ ค้าเกษตรทีห่ ลายหลาย

อัตราการขยายตัวทางเศรษฐกิจสูง

ตราการเข้าถงึ ระบบสาธารณูปโภคอยู่ในเกณฑท์ ด่ี ี

วามตกลงระหว่างประเทศท่ีไทยทำกบั ประเทศ
น

โย บ า ย ข อ ง รั ฐ บ า ล ที่ ให้ ค ว า ม ส ำ คั ญ กั บ ก า ร
นโครงสร้างพ้ืนฐาน เศรษฐกิจ สังคม พลังงาน
รธรรมชาติ และส่งิ แวดล้อมในระดับพืน้ ที่

โยบายของรัฐบาลในการประกาศให้จังหวัด
รเป็นเขตพัฒนาเศรษฐกิจพิเศษ

ประเดน็ การพัฒนาที่ 1 การเพิ่มความสามารถในการแขง่ ขันด้านการคา้ การลงทุนเพอื่ เ

SWOT เดิม
SWOT ตามแผนพฒั นาจังหวัดมกุ ดาหาร พ.ศ. 2561 – 2565 แผนพัฒ

• การปฏิวัติทางด้านดิจิตัล และการขับเคล่ือน • กา

นโยบายเศรษฐกจิ และสังคมเชงิ ดิจติ ลั นโยบายเศ

• จะนำมาสู่การปรับพัฒนาฝีมือแรงงาน พัฒนา • จะ

ประสทิ ธภิ าพในการทำงานของภาคส่วนต่าง ๆ ได้ ประสิทธิภ

73 ประเดน็ การพัฒนาที่ 2 การยกระดบั มาตรฐานการเกษตรและการตอ่ ยอดเพอื่ เพิ่มมูลคา่

SWOT เดิม
SWOT ตามแผนพฒั นาจังหวัดมกุ ดาหาร พ.ศ. 2561 – 2565 แผนพัฒน

ยทุ ธศาสตร์เชงิ รุก (SO)

จดุ แข็ง • เป็นแหล่งผลิตสินค้าเกษตรท่ีหลากหลาย ข้าว • เป
(Strength) มันสำปะหลัง ยางพารา ออ้ ย ปศุสัตว์ และการทำประมง ข้าว มันส

การแปรรปู ผลผลติ ทางการเกษตร ทำประมง

• มภี

โอกาส • รัฐบาลผลักดันให้ใช้ความได้เปรียบของพ้ืนที่ • รัฐ
(Opportunities) ในการพั ฒ นาเศรษ ฐกิจที่ มีมูลค่าสูงเพื่ อแข่งขัน ในการพัฒ

กับตลาดโลก ตลาดโลก

•

เช่อื มโยงสสู่ ากล

SWOT ใหม่ สถานะ เหตุผล
ฒนาจงั หวัดมกุ ดาหาร พ.ศ. 2566 – 2570 การทบทวน การปรบั ปรงุ /เพิ่มเตมิ

(รอบปี 2566)

ารปฏิวัติทางด้านดิจิตัล และการขับเคลื่อน

ศรษฐกจิ และสังคมเชงิ ดจิ ิตลั

ะนำมาสู่การปรับพัฒนาฝีมือแรงงาน พัฒนา

ภาพในการทำงานของภาคส่วนตา่ ง ๆ ได้

า ด้วยเทคโนโลยีและนวตั กรรม สถานะ เหตุผล
การทบทวน การปรับปรงุ /เพ่ิมเตมิ
SWOT ใหม่
นาจงั หวดั มกุ ดาหาร พ.ศ. 2566 – 2570

(รอบปี 2566)

ป็นแหล่งผลิตสินค้าเกษตรท่ีหลากหลาย คงเดิม ใหส้ อดคล้องกบั
สำปะหลัง ยางพารา อ้อย ปศุสัตว์ และการ เพิม่ สถานการณป์ ัจจุบัน
ง การแปรรปู ผลผลิตทางการเกษตร

ภาคอุตสาหกรรมทีต่ ่อเน่อื งจากภาคเกษตร

ฐบาลผลักดันให้ใช้ความได้เปรียบของพ้ืนที่ คงเดมิ
ฒนาเศรษฐกิจท่ีมีมูลค่าสูงเพ่ือแข่งขันกับ

•ม
ป
ท

ประเดน็ การพฒั นาที่ 3 การพัฒนาการท่องเทยี่ วตามวถิ ชี วี ติ ลุ่มน้ำโขง แผนพฒั

SWOT เดิม
SWOT ตามแผนพฒั นาจงั หวดั มกุ ดาหาร พ.ศ. 2561 – 2565

ยทุ ธศาสตรเ์ ชงิ รกุ (SO)

จดุ แข็ง • เป็นแหล่งท่องเที่ยวที่มีความหลากหลาย ท้ังด้าน • เป
(Strength) ทรัพยากรท่ีเกิดข้ึนเองตามธรรมชาติ ทรัพยากรที่มนุษย์ ทรัพยากร
สร้างข้ึน วัฒนธรรมประเพณี เช่น การท่องเที่ยวริมฝ่ัง สร้างขึ้น ว
74 แม่น้ำโขง อุทยานแห่งชาติภูผาเทิบ อุทยานแห่งชาติ แม่น้ำโขง

ภูผายล อุทยานแห่งชาติภูสระดอกบัว พระพุทธรูป ภูผายล อ
เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัว รัชกาลท่ี 9 เฉลมิ พระเ

ณ วดั รอยพระพทุ ธบาทภมู โนรมย์ เปน็ ตน้ ณ วดั รอย

• มีขนบธรรมเนยี ม ประเพณี ศลิ ปวัฒนธรรมอันดงี าม • มีข

เป็นเอกลักษณ์ เช่น ภูมิปัญญาท้องถ่ิน วัฒนธรรม งามเป็นเอ

พื้นบา้ น 8 เผา่ เป็นตน้ พื้นบ้าน 8

• มีตลาดอินโดจีนเป็นแหล่งกระจายสินค้าสำคัญ • มีต

และสามารถเป็นแหลง่ ดึงดูดนักท่องเท่ยี ว และสามา

• ผลิตภัณฑ์ของจังหวัดกำลังได้รับการจดทะเบียน • ผล

เป็นส่ิงบง่ ชีท้ างภูมิศาสตร์ (ผา้ หมกั โคลน) เปน็ สงิ่ บง่ ช

•

มีข้อตกลงระหว่างประเทศที่ไทยทำกับ เพม่ิ
ประเทศเพ่ือนบ้าน และจังหวดั มุกดาหารได้
ทำกับประเทศเพอื่ นบ้าน เพมิ่ ศักยภาพ

SWOT ใหม่ สถานะ เหตุผล
ฒนาจงั หวัดมุกดาหาร พ.ศ. 2566 – 2570 การทบทวน การปรับปรงุ /เพม่ิ เตมิ

(รอบปี 2566)

ป็นแหล่งท่องเที่ยวท่ีมีความหลากหลาย ทั้งด้าน คงเดมิ
รท่ีเกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ ทรัพยากรท่ีมนุษย์
วัฒนธรรมประเพณี เช่น การท่องเที่ยวริมฝั่ง
ง อุทยานแห่งชาติภูผาเทิบ อุทยานแห่งชาติ
อุทยานแห่งชาติภูสระดอกบัว พระพุทธรูป
เกยี รตพิ ระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั รชั กาลท่ี 9
ยพระพุทธบาทภมู โนรมย์ เป็นต้น

ขนบธรรมเนียม ประเพณี ศิลปวัฒนธรรมอันดี
อกลักษณ์ เช่น ภูมิปัญญาท้องถ่ิน วัฒนธรรม
8 เผา่ เป็นต้น

ตลาดอินโดจีนเป็นแหล่งกระจายสินค้าสำคัญ
ารถเปน็ แหลง่ ดงึ ดดู นกั ทอ่ งเที่ยว

ลิตภัณฑ์ของจังหวัดกำลังได้รับการจดทะเบียน
ช้ีทางภูมิศาสตร์ (ผ้าหมกั โคลน)

ประเดน็ การพัฒนาที่ 3 การพัฒนาการท่องเท่ยี วตามวถิ ชี วี ิตลมุ่ น้ำโขง แผนพัฒ

SWOT เดมิ
SWOT ตามแผนพัฒนาจงั หวัดมุกดาหาร พ.ศ. 2561 – 2565

โอกาส • ความตกลงระหว่างประเทศท่ีไทยทำกับประเทศ • คว
(Opportunities) เพ่อื นบา้ น
เพอื่ นบา้ น

• ป ระชาชน ใน ชุม ชน ทั้ งสองฝั่งแม่น้ ำโขงมี • ปร

ความสัมพันธ์อันดี และมีขนบธรรมเนียมประเพณี และ ความสัมพ

การสอื่ สาร ภาษาทค่ี ล้ายคลึงกนั การส่อื สาร

• รัฐบาลประกาศให้จังหวัดมุกดาหารเป็นเขต • รัฐ

พฒั นาการทอ่ งเที่ยววิถชี วี ติ ล่มุ แม่น้ำโขง พฒั นาการ

75 •เ

(3

• เข

(M

น

•โ

ร

น

•โ

ร

• โค

SWOT ใหม่ สถานะ เหตุผล
ฒนาจงั หวัดมกุ ดาหาร พ.ศ. 2566 – 2570 การทบทวน การปรับปรุง/เพ่ิมเตมิ

(รอบปี 2566) ใหส้ อดคลอ้ งกบั
สถานการณ์ปจั จบุ ัน
วามตกลงระหว่างประเทศที่ไทยทำกับประเทศ คงเดิม

น

ระชาชนใน ชุมชนท้ั งสองฝั่งแม่น้ำโขงมี

พันธ์อันดี และมีขนบธรรมเนียมประเพณี และ

ร ภาษาที่คลา้ ยคลึงกนั

ฐบาลประกาศให้จังหวัดมุกดาหารเป็นเขต

รท่องเทีย่ ววถิ ชี ีวิตลุม่ แมน่ ้ำโขง

ข ต พั ฒ น า เศ ร ษ ฐ กิ จ พิ เศ ษ มุ ก ด า ห า ร เพม่ิ

3 อำเภอ 11 ตำบล)

ขตส่งเสริมเมืองอัจฉริยะจังหวัดมุกดาหาร

Mukdahan Smart City) ประเภทเมืองเดิม

น่าอยู่ (Livable City)

ครงการสร้างทางรถไฟทางคู่ (สายบ้านไผ่ -

ร้อ ย เอ็ ด - ม ห าส ารค าม - มุ ก ด าห าร -

นครพนม)

ค ร ง ก า ร ก่ อ ส ร้ า ง ส ถ า นี ข น ถ่ า ย สิ น ค้ า โ ด ย

รถบรรทุกขนาดใหญ่ (Truck Terminal)

ครงการกอ่ สรา้ งท่าอากาศยานมุกดาหาร

ประเดน็ การพัฒนาที่ 4 การพัฒนาเมืองและชุมชนนา่ อยู่อย่างยั่งยนื แผนพัฒ

SWOT เดิม
SWOT ตามแผนพัฒนาจังหวดั มุกดาหาร พ.ศ. 2561 – 2565

ยทุ ธศาสตรเ์ ชงิ ป้องกัน (WO)

จดุ ออ่ น • ระบบโครงสร้างพื้นฐานยังไม่เพียงพอต่อความ • ระ

(Weaknesses) ต้องการ ส่งผลให้เกิดความแออัดในบางพ้ืนที่ เช่น ต้องการ

การจราจรบริเวณด่านท่ีมีลักษณะเป็นคอขวด เส้นทาง การจราจ

การจราจรคับแคบ และการขาดระบบขนส่งทางอากาศ การจราจ

และระบบราง ซึ่งจะช่วยความสะดวกด้านการค้า การ และระบบ

ลงทุน และการท่องเท่ยี ว ลงทุน แล

76 • ขาดระบบการจัดการท่ีมีประสิทธิภาพ เช่น ระบบ • ขา

การจัดการขยะ การบริหารจัดการน้ำ การบังคับใช้ การจัดกา

กฎระเบียบบรเิ วณตลาดอินโดจนี เปน็ ต้น กฎระเบีย

• ระ บ บ บ ริ ก าร พื้ น ฐ าน แ ก่ ป ระ ช าช น ข าด • ระ

ประสิทธิภาพ และไม่เพียงพอต่อความต้องการ เช่น ประสิทธิภ

การมีอัตราส่วนแพทย์ต่อประชากรต่ำกวา่ เกณฑ์ คุณภาพ การมอี ัตร

การศกึ ษาต่ำ การขาดโอกาสทางการศกึ ษา การศกึ ษา

• ยังคงมีปัญหาความเหล่ือมล้ำทางด้านรายได้ และ • ยัง

โอกาสการเข้าถึงการศกึ ษาในจงั หวดั โอกาสการ

• พื้นที่บางอำเภอเข้าไม่ถึงระบบโทรคมนาคม และ • พ้ืน

อินเตอร์เน็ต อนิ เตอร์เน

• กา

(C

SWOT ใหม่ สถานะ เหตุผล
ฒนาจงั หวดั มุกดาหาร พ.ศ. 2566 – 2570 การทบทวน การปรบั ปรุง/เพ่มิ เติม

(รอบปี 2566)

ะบบโครงสร้างพื้นฐานยังไม่เพียงพอต่อความ คงเดมิ ใหส้ อดคลอ้ งกบั
ส่งผลให้เกิดความแออัดในบางพ้ืนที่ เช่น เพิ่ม สถานการณป์ จั จุบัน

จรบริเวณด่านที่มีลักษณะเป็นคอขวด เส้นทาง
จรคับแคบ และการขาดระบบขนส่งทางอากาศ
บราง ซ่ึงจะช่วยความสะดวกด้านการค้า การ
ละการทอ่ งเที่ยว

าดระบบการจัดการท่ีมีประสิทธิภาพ เชน่ ระบบ
ารขยะ การบริหารจัดการน้ำ การบังคับใช้
ยบบริเวณตลาดอินโดจีน เปน็ ตน้

ะ บ บ บ ริ ก ารพ้ื น ฐ าน แ ก่ ป ระ ช าช น ข าด
ภาพ และไม่เพียงพอต่อความต้องการ เช่น
ราส่วนแพทย์ต่อประชากรต่ำกว่าเกณฑ์ คุณภาพ
าต่ำ การขาดโอกาสทางการศึกษา

งคงมีปัญหาความเหล่ือมล้ำทางด้านรายได้ และ
รเข้าถงึ การศกึ ษาในจังหวดั

นท่ีบางอำเภอเข้าไม่ถึงระบบโทรคมนาคม และ
น็ต

ารแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019
COVID-19)

ประเดน็ การพัฒนาที่ 4 การพัฒนาเมืองและชมุ ชนนา่ อยอู่ ยา่ งย่ังยนื แผนพฒั

SWOT เดมิ
SWOT ตามแผนพฒั นาจังหวัดมุกดาหาร พ.ศ. 2561 – 2565

77 ยุทธศาสตร์เชงิ ป้องกนั (WO)
โอกาส • นโยบายของรัฐบาลท่ีให้ความสำคัญกับการ • นโ

(Opportunities) พฒั นาด้านโครงสรา้ งพ้ืนฐาน เศรษฐกิจ สังคม พลังงาน พฒั นาด้าน
ทรพั ยากรธรรมชาติ และส่ิงแวดลอ้ มในระดบั พ้นื ที่ ทรพั ยากร

•เ
(3

• เข
(M
น

•โ
ร
น

•โ
ร

• โค

SWOT ใหม่ สถานะ เหตุผล
ฒนาจงั หวัดมุกดาหาร พ.ศ. 2566 – 2570 การทบทวน การปรบั ปรงุ /เพมิ่ เตมิ

(รอบปี 2566)

โย บ า ย ข อ งรั ฐ บ า ล ที่ ให้ ค ว า ม ส ำ คั ญ กั บ ก า ร คงเดมิ ให้สอดคลอ้ งกบั
นโครงสรา้ งพื้นฐาน เศรษฐกจิ สังคม พลังงาน เพ่ิม สถานการณ์ปจั จุบัน
รธรรมชาติ และส่งิ แวดลอ้ มในระดับพน้ื ที่

ข ต พั ฒ น า เศ ร ษ ฐ กิ จ พิ เศ ษ มุ ก ด า ห า ร
3 อำเภอ 11 ตำบล)

ขตส่งเสริมเมืองอัจฉริยะจังหวัดมุกดาหาร
Mukdahan Smart City) ประเภทเมืองเดิม
น่าอยู่ (Livable City)

ครงการสร้างทางรถไฟทางคู่ (สายบ้านไผ่ -
ร้อ ย เอ็ ด - ม ห าส ารค าม - มุ ก ด าห าร -
นครพนม)

ค ร ง ก า ร ก่ อ ส ร้ า ง ส ถ า นี ข น ถ่ า ย สิ น ค้ า โ ด ย
รถบรรทกุ ขนาดใหญ่ (Truck Terminal)

ครงการก่อสร้างทา่ อากาศยานมกุ ดาหาร

ประเดน็ การพฒั นาที่ 5 การจดั การทรพั ยากรธรรมชาติและส่ิงแวดล้อมเพอื่ เป็นฐานการ

SWOT เดมิ
SWOT ตามแผนพฒั นาจังหวดั มกุ ดาหาร พ.ศ. 2561 – 2565 แผนพฒั

ยทุ ธศาสตร์เชงิ แก้ไข (ST)

จดุ แขง็ • เป็นแหล่งที่มีทรัพยากรธรรมชาติที่สมบูรณ์ และมี • เป

(Strength) มลพษิ ในจังหวัดนอ้ ย มลพษิ ในจ

• ศักยภาพด้านพลงั งานทดแทนสงู • ศกั

อุปสรรค • ภัยธรรมชาติหรือสาธารณภัยที่มีแนวโน้มสูงข้ึน • ภัย

(Threats) จากการเปลี่ยนแปลงของภูมิอากาศ ทำให้มีการใช้เงิน จากการเป

78 งบประมาณเพอ่ื ชดเชยความเสยี หายจากภัยพิบตั ิสงู ขึ้น งบประมา

• กระแสโลกาภิวัตน์ที่ส่งผลกระทบต่อประเทศไทย • กร

เช่น ราคาน้ำมนั ในตลาดโลก อัตราดอกเบ้ีย เปน็ ตน้ เช่น ราคา

• การพัฒนาเขตเศรษฐกิจพเิ ศษอาจสง่ ผลกระทบใน • กา

ด้านสังคม และสิ่งแวดล้อมเพ่มิ มากขนึ้ ในด้านสัง

รพัฒนาอยา่ งย่ังยนื สถานะ เหตุผล
การทบทวน การปรบั ปรงุ /เพมิ่ เตมิ
SWOT ใหม่
ฒนาจงั หวดั มุกดาหาร พ.ศ. 2566 – 2570

(รอบปี 2566)

ปน็ แหล่งท่ีมีทรพั ยากรธรรมชาตทิ ี่สมบรู ณ์ และมี คงเดมิ
จังหวัดนอ้ ย คงเดิม

กยภาพด้านพลงั งานทดแทนสูง

ยธรรมชาติหรือสาธารณภัยที่มีแนวโน้มสูงข้ึน
ปล่ียนแปลงของภูมิอากาศ ทำให้มีการใช้เงิน
าณเพ่อื ชดเชยความเสยี หายจากภัยพบิ ัติสูงขึ้น

ระแสโลกาภิวัตนท์ ่ีสง่ ผลกระทบตอ่ ประเทศไทย
านำ้ มนั ในตลาดโลก อตั ราดอกเบยี้ เปน็ ต้น

ารพัฒนาเขตเศรษฐกิจพิเศษอาจส่งผลกระทบ
งคม และสง่ิ แวดล้อมเพม่ิ มากขน้ึ

ประเดน็ การพัฒนาที่ 6 การเสรมิ สรา้ งความมัน่ คงชายแดน แผนพฒั

SWOT เดมิ
SWOT ตามแผนพฒั นาจังหวัดมกุ ดาหาร พ.ศ. 2561 – 2565

ยทุ ธศาสตร์เชงิ รบั (WT)

จดุ ออ่ น • ระบบโครงสร้างพ้ืนฐานยังไม่เพียงพอต่อความ • ระ

(Weaknesses) ต้องการ ส่งผลให้เกิดความแออัดในบางพ้ืนที่ เช่น ต้องการ

การจราจรบริเวณด่านที่มีลักษณะเป็นคอขวด เส้นทาง การจราจ

การจราจรคับแคบ และการขาดระบบขนส่งทางอากาศ การจราจ

และระบบราง ซ่ึงจะช่วยความสะดวกด้านการค้า การ และระบบ

ลงทุน และการท่องเท่ยี ว ลงทนุ แล

79 • ขาดระบบการจัดการที่มีประสิทธิภาพ เช่น ระบบ • ขา

การจัดการขยะ การบริหารจัดการน้ำ การบังคับใช้ การจัดก

กฎระเบียบบริเวณตลาดอนิ โดจีน เปน็ ตน้ กฎระเบีย

อปุ สรรค • มีความเส่ียงจากการเกิดปัญหาด้านความมั่นคง • มีค

(Threats) อันเป็นผลจากการมีอาณาเขตติดต่อกับประเทศเพ่ือน อันเป็นผล

บ้านมีแม่น้ำโขงเป็นแนวสันพรมแดน เช่น การลักลอบ บ้านมีแม

กระทำผิดกฎหมาย การลักลอบเข้าเมือง สินค้าหนีภาษี กระทำผิด

แรงงานตา่ งดา้ ว เป็นตน้ แรงงานต

SWOT ใหม่ สถานะ เหตุผล
ฒนาจงั หวดั มุกดาหาร พ.ศ. 2566 – 2570 การทบทวน การปรบั ปรุง/เพมิ่ เตมิ

(รอบปี 2566)

ะบบโครงสร้างพื้นฐานยังไม่เพียงพอต่อความ คงเดมิ
ส่งผลให้เกิดความแออัดในบางพ้ืนท่ี เช่น คงเดิม

จรบริเวณด่านที่มีลักษณะเป็นคอขวด เส้นทาง
จรคับแคบ และการขาดระบบขนส่งทางอากาศ
บราง ซ่ึงจะช่วยความสะดวกด้านการค้า การ
ละการทอ่ งเทยี่ ว

าดระบบการจัดการท่ีมีประสิทธภิ าพ เช่น ระบบ
ารขยะ การบริหารจัดการน้ำ การบังคับใช้
ยบบริเวณตลาดอนิ โดจนี เป็นตน้

ความเส่ียงจากการเกิดปัญหาด้านความม่ันคง
ลจากการมีอาณาเขตติดต่อกับประเทศเพ่ือน
ม่น้ำโขงเป็นแนวสันพรมแดน เช่น การลักลอบ
ดกฎหมาย การลักลอบเข้าเมือง สินค้าหนีภาษี
ตา่ งด้าว เปน็ ตน้

แผนพัฒนาจังหวดั มกุ ดาหาร (พ.ศ. 2566 – 2570)

3.2.3 เปา้ หมายการพัฒนาจังหวัดมกุ ดาหาร (พ.ศ. 2566 - 2570)

“เมอื งการค้าทนั สมัย เกษตรคณุ ภาพสงู ทอ่ งเทยี่ วชายโขง เช่อื มโยงสู่สากล”

พันธกจิ

1. พฒั นาระบบการคา้ การลงทนุ เพ่ือเพม่ิ สมรรถนะและขดี ความสามารถในการแข่งขนั
2. พัฒนาการเกษตร เพอื่ เพ่ิมสมรรถนะและขดี ความสามารถในการแข่งขัน
3. พฒั นาการทอ่ งเที่ยว ส่งเสริมขนบธรรมเนียม ประเพณี วฒั นธรรม ภูมปิ ญั ญาทอ้ งถ่นิ ใหเ้ กิด

ประโยชน์ทางเศรษฐกจิ และสังคมและความร่วมมอื ระหว่างประเทศ
เพื่อนบ้านอาเซียน
4. พฒั นาทรพั ยากรมนษุ ย์ใหม้ ีศกั ยภาพสู่สงั คมฐานความรู้เพื่อให้สามารถรองรับการ
เปลย่ี นแปลงของพลวตั โลก
5. สร้างความสมดลุ ของระบบเศรษฐกิจ สงั คม ทรัพยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ้ ม
6. เสริมสร้างความม่นั คงชายแดน

แนวทางการพัฒนา

1. สรา้ งการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ โดยเนน้ การเพ่ิมมลู คา่ ในภาคเกษตร และสนบั สนุนภาค
การคา้ ชายแดน อุตสาหกรรม และการท่องเทย่ี วดว้ ย Smart Economy City/Smart
Mobility City

2. เพ่อื ยกระดบั คุณภาพชวี ิตของประชาชน สร้างชุมชนให้น่าอยู่ มคี วามมัน่ คง และเป็นธรรม สู่
Smart Living City/Smart People City

3. เพอ่ื อนุรกั ษ์ ฟ้ืนฟู ทรัพยากรธรรมชาตแิ ละสิง่ แวดลอ้ ม และป้องกันภยั ธรรมชาติ ภายใต้
Smart Environment City/Smart Energy City

ตำแหนง่ ทางยทุ ธศาสตร์ (Positioning)

1. ดา้ นการค้าการลงทุน : การคา้ ชายแดน โลจสิ ตกิ ส์ การลงทุน เขตพฒั นาเศรษฐกิจพิเศษ และ
เมอื งอจั ฉรยิ ะ

2. ด้านเกษตร เกษตรแปรรูป และเกษตรมลู คา่ สูง : โคเนอ้ื คณุ ภาพ ขา้ วอินทรยี ์ ปลากดแก้ว แพะ
3. ดา้ นท่องเท่ียว : ท่องเทีย่ วเชงิ วัฒนธรรม วิถชี ีวติ ล่มุ นำ้ โขง
4. ด้านอุตสาหกรรม : อตุ สาหกรรมการเกษตรมลู ค่าสูง และอุตสาหกรรมมลู ค่าสูง

ประเดน็ การพฒั นาจังหวดั มกุ ดาหาร

ประเดน็ การพฒั นาท่ี 1 การเพมิ่ ความสามารถในการแขง่ ขนั ดา้ นการคา้ การลงทนุ เพอื่ เชื่อมโยงสูส่ ากล
ประเด็นการพัฒนาที่ 2 การยกระดับมาตรฐานการเกษตรและตอ่ ยอดเพ่อื เพ่ิมมลู ค่า ด้วยเทคโนโลยี

และนวัตกรรม
ประเดน็ การพัฒนาท่ี 3 การพัฒนาการทอ่ งเทีย่ วตามวถิ ีชวี ิตลุ่มนำ้ โขง
ประเด็นการพัฒนาท่ี 4 การพฒั นาเมอื งและชุมชนนา่ อยู่อย่างยั่งยนื
ประเด็นการพัฒนาท่ี 5 การจัดการทรพั ยากรธรรมชาติและสงิ่ แวดล้อมเพือ่ เป็นฐานการพัฒนา

อย่างย่งั ยืน
ประเดน็ การพฒั นาท่ี 6 การเสรมิ สร้างความมั่นคงชายแดน

80

3.2.4 ตัวช้วี ดั ความสำเร็จตามเปา้ หมายการพัฒนาจังหวัด

แนวทางการพฒั นา ตัวชี้วัด/เป้าหมาย ข้อมลู คา่ ฐาน พ.ศ. 256
รวม 5 ปี

1. สร้างการเติบโตทางเศรษฐกิจ อัตราการขยายตัวของ ผลิตภัณฑม์ วลรวม เพิ่มขึ้น
โดยเน้นการเพ่ิมมูลคา่ ในภาค ผลิตภัณฑม์ วลรวม ประจำปี พ.ศ. 2565 รอ้ ยละ 3 ต
เกษตร และสนบั สนุนภาคการค้า (GPP) เพิ่มขึน้ ร้อยละ 3
ชายแดน อตุ สาหกรรม และการ ต่อปี ผลติ ภัณฑ์มวลรวม เพิ่มขน้ึ
ทอ่ งเที่ยวด้วย Smart Economy ภาคการเกษตร ร้อยละ 3 ต
City / Smart Mobility City อัตราการขยายตัวของ ประจำปี พ.ศ. 2565
ผลิตภณั ฑ์มวลรวม
81 (GPP) ภาคการเกษตร
เพิ่มขน้ึ รอ้ ยละ 3 ตอ่ ปี

มูลคา่ การจำหน่าย มลู ค่าการจำหน่าย เพิ่มขน้ึ
ผลิตภัณฑ์ OTOP ผลติ ภณั ฑ์ OTOP ร้อยละ 5 ต
เพมิ่ ขึ้นร้อยละ 5 ตอ่ ปี ประจำปี พ.ศ. 2565

รายได้การท่องเท่ยี ว รายไดก้ ารท่องเทย่ี ว เพิ่มขึ้น

เพิ่มขึ้นร้อยละ 3 ต่อปี ปี พ.ศ. 2565 ร้อยละ 3 ต

จำนวนนักท่องเท่ียว จำนวนนักเที่ยว เพม่ิ ขึ้น
เพมิ่ ขน้ึ ร้อยละ 3 ต่อปี ปี พ.ศ. 2565 รอ้ ยละ 3 ต

เป้าหมายรายปี

66 พ.ศ. 2567 พ.ศ. 2568 พ.ศ. 2569 พ.ศ. 2570 พ.ศ.
2566-2570

น เพ่มิ ขนึ้ เพิ่มขึ้น เพม่ิ ข้ึน เพ่ิมข้นึ เพิ่มขึ้น

ต่อปี รอ้ ยละ 3 ต่อปี ร้อยละ 3 ต่อปี ร้อยละ 3 ต่อปี ร้อยละ 3 ตอ่ ปี ร้อยละ 3 ตอ่ ปี

น เพิ่มขึน้ เพิ่มขน้ึ เพม่ิ ขน้ึ เพิ่มขึ้น เพมิ่ ขนึ้
ต่อปี รอ้ ยละ 3 ต่อปี รอ้ ยละ 3 ต่อปี รอ้ ยละ 3 ตอ่ ปี รอ้ ยละ 3 ต่อปี รอ้ ยละ 3 ตอ่ ปี

น เพิ่มขึ้น เพม่ิ ขน้ึ เพ่มิ ขน้ึ เพิ่มข้ึน เพิ่มขน้ึ
ตอ่ ปี รอ้ ยละ 5 ตอ่ ปี ร้อยละ 5 ต่อปี รอ้ ยละ 5 ต่อปี รอ้ ยละ 5 ตอ่ ปี ร้อยละ 5 ต่อปี

น เพม่ิ ข้ึน เพิ่มขึ้น เพม่ิ ขน้ึ เพิ่มขนึ้ เพิ่มขน้ึ
ตอ่ ปี ร้อยละ 3 ต่อปี ร้อยละ 3 ตอ่ ปี ร้อยละ 3 ต่อปี รอ้ ยละ 3 ต่อปี ร้อยละ 3 ตอ่ ปี

น เพม่ิ ขึ้น เพ่มิ ขึน้ เพม่ิ ขึ้น เพิ่มขึ้น เพ่มิ ข้นึ
ต่อปี รอ้ ยละ 3 ต่อปี ร้อยละ 3 ตอ่ ปี รอ้ ยละ 3 ตอ่ ปี รอ้ ยละ 3 ต่อปี ร้อยละ 3 ต่อปี

แนวทางการพฒั นา ตัวชวี้ ดั /เป้าหมาย ขอ้ มูลคา่ ฐาน พ.ศ. 256
รวม 5 ปี
2. เพื่อยกระดับคุณภาพชีวติ ของ
82 ประชาชน สร้างชุมชนใหน้ า่ อยู่ อัตราผเู้ สียชวี ิตจาก อัตราคนผเู้ สยี ชีวิต ลดลงร้อย
มคี วามมั่นคง และเป็นธรรมสู่ อบุ ัติเหตุบนท้องถนน จากอุบัตเิ หตุบนท้อง 5 ตอ่ ป
Smart Living City / Smart ลดลงร้อยละ 5 ต่อแสน ถนนลดลงตอ่ แสน
People City ประชากร ประชากร คา่ มาตรฐ
คะแนนเฉล่ียสติปัญญา ปี พ.ศ. 25
3. เพอ่ื อนุรักษ์ ฟ้นื ฟูทรพั ยากร (IQ) เดก็ ไทย ไม่ตำ่ กว่า ปี พ.ศ. 2565
ธรรมชาติและสิ่งแวดลอ้ ม และ เกณฑม์ าตรฐาน ค่าเฉล่ียสติปัญญา ลดลงร้อย
ป้องกันภยั ธรรมชาติ ภายใต้ IQ ของเด็ก 2 ตอ่ ป
Smart Environment City / อัตราการคลอดมีชพี ใน ประถมศกึ ษาปที ี่ 1
Smart Energy City หญิง อายุ 15 – 19 ปี เพ่ิมขึ้น
ตอ่ ประชากรหญิง อายุ อตั ราการคลอดมชี ีพ ร้อยละ 1 ต
15 – 19 ปี พนั คน ในหญิง อายุ 15 –
19 ปี ตอ่ ประชากร
จำนวนพนื้ ท่ีปา่ เพ่ิมขน้ึ หญิง อายุ 15 – 19 ปี
ไมน่ อ้ ยกวา่ รอ้ ยละ 1 พันคน ปี พ.ศ. 2565

พืน้ ท่ปี ่า ปี พ.ศ. 2565

อตั ราการใชพ้ ลังงาน อตั ราการใชพ้ ลังงาน เพ่มิ ขน้ึ ร้อ
ทดแทน ทเ่ี พิ่มข้ึน รอ้ ยละ ทดแทน ปี พ.ศ. 2565 3 ตอ่ ป
3 ต่อปี

เป้าหมายรายปี

66 พ.ศ. 2567 พ.ศ. 2568 พ.ศ. 2569 พ.ศ. 2570 พ.ศ.
2566-2570

ยละ ลดลงร้อยละ ลดลงร้อยละ ลดลงรอ้ ยละ ลดลงรอ้ ยละ ลดลงร้อยละ

ปี 5 ตอ่ ปี 5 ต่อปี 5 ต่อปี 5 ต่อปี 5 ต่อปี

ฐาน ค่ามาตรฐาน ค่ามาตรฐาน ค่ามาตรฐาน คา่ มาตรฐาน คา่ มาตรฐาน
565 ปี พ.ศ. 2565 ปี พ.ศ. 2565 ปี พ.ศ. 2565 ปี พ.ศ. 2565 ปี พ.ศ. 2565

ยละ ลดลงร้อยละ ลดลงรอ้ ยละ ลดลงรอ้ ยละ ลดลงร้อยละ ลดลงร้อยละ
ปี 2 ตอ่ ปี 2 ต่อปี 2 ตอ่ ปี 2 ต่อปี 2 ตอ่ ปี

น เพ่มิ ขน้ึ เพ่ิมข้นึ เพ่มิ ขึน้ เพ่มิ ขึน้ เพิ่มข้ึน
ตอ่ ปี รอ้ ยละ 1 ตอ่ ปี รอ้ ยละ 1 ตอ่ ปี รอ้ ยละ 1 ต่อปี รอ้ ยละ 1 ตอ่ ปี รอ้ ยละ 1 ต่อปี

อยละ เพมิ่ ข้นึ ร้อยละ เพม่ิ ขน้ึ ร้อยละ เพิ่มข้ึน รอ้ ยละ เพ่มิ ขนึ้ รอ้ ยละ เพ่มิ ขนึ้ รอ้ ยละ
ปี 3 ต่อปี 3 ต่อปี 3 ต่อปี 3 ตอ่ ปี 3 ตอ่ ปี

3.2.5 ประเด็นการพัฒนาของจังหวดั มกุ ดาหาร

ประเด็นการพฒั นาท่ี 1 การเพมิ่ ความสามารถในการแขง่ ขนั ดา้ นการคา้ การลงท
ประเด็นการพัฒนาที่ 2 การยกระดบั มาตรฐานการเกษตรและตอ่ ยอดเพื่อเพมิ่ ม
ประเดน็ การพฒั นาท่ี 3 การพฒั นาการท่องเทีย่ วตามวถิ ีชวี ติ ลมุ่ นำ้ โขง
ประเดน็ การพัฒนาท่ี 4 การพฒั นาเมืองและชมุ ชนนา่ อยู่อย่างย่ังยนื
ประเด็นการพฒั นาท่ี 5 การจดั การทรพั ยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอ้ มเพอ่ื เป็น
ประเดน็ การพฒั นาที่ 6 การเสริมสร้างความม่นั คงชายแดน

83 ประเด็นการพัฒนา วัตถุประสงค์ เป้าหมายและตวั ชว้ี ดั พ.ศ. พ.
2566 25
ประเด็นการพัฒนาที่ 1 ม ู ล ค ่ า ก า ร ค้ า ร้อยละท่ีเพิ่มขึ้นของมูลค่า
การเพิ่มความสามารถใน และการลงทุน การจำหน่ายผลิตภัณฑ์ เพมิ่ ขึน้ เพ่มิ
การแข่งขันด้านการค้า ข อ ง จ ั ง ห วั ด OTOP ร้อยละ 5 ร้อยล
การลงทุน เพื่อเชื่อมโยง เพมิ่ ข้นึ
ส่สู ากล ตอ่ ปี ตอ่