The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search
Published by ayurvedapnaye, 2021-04-27 10:19:37

ArdhMagthi Prakrut

ArdhMagthi Prakrut

3. An{R>V CVmao

1.

EJmo {dßnmo naXog§ J§VyU MC>ìdo¶§ nmaAmo hmoD$U gXog§ AmJAmo& Vñg B{È>g§nÞmo {Îm ZmD$U AÞ-{dßnoU
{Z¶-Xm[aJm {XÞm& gmo ¶ bmoE{h§Vmo X[³IUmAmo Xìd§ bhB& VoU gmo A{h¶§ B{È>g§nÞmo OmAmo& VoU {Z¶-
^m[a¶mE gw~h§þ Ab§H$mam {XÞm & gm ^m[a¶m V§ Ab§H$mam {Zƒ‘§{S>¶m AÀN>B& {dßnoU ^UB ‘E¶§ MmoaJm‘mo,
Vm Vw‘§ E¶m Am^aÊmm{U nìdUr-{Vhrgw YmaoB; H§$qh{M Mmoam AmJÀN>o‚mm Vmo gwh§ Jmo{d‚mpÝV&’ gm ^UB
‘Ah§ VmE dobmE {g½K‘od§ Ad{Uñg§’ {V& AÞ¶m VËW MmoamU YmS>§ n{S>¶§& V‘od {Zƒ-‘§{S>¶m {Jh§ n{dÆ>m&
Voqh VrE gmb§H$mam J{h¶m gm ¶ nUr¶-^mo¶UÎmmAmo ‘§gmod{M¶-nm{U-nm¶m Z g¸$B H$S>mB©{U AdUoC>§ &
VAmo Mmoaoqh Vrgo hËWo nmE N>oÎmyU AdUr¶m{U {JpÊhD$U M Ad¸§$Vm&

Imbrb àíZm§Mr CËVao {bhm.

1) ~«m÷UmZo naXoemV OmD$Z H$m¶ Ho$bo?
2) ~«m÷U d¡^d g§nÝZ H$gm Pmbm?
3) ~«m÷UmZo n¡emMo H$m¶ Ho$bo?
4) ~«m÷UmZo nËZrg Ab§H$mam{df¶r H$m¶ gm§{JVbo?
5. ~«m÷UmÀ¶m nËZrg Ab§H$mam{df¶r H$moUVr gd¶ hmoVr?
6) ~«m÷U nËZrZo nVrbm H$moUVo CËVa {Xbo?
7) Mmoam§Zr Mmoar H$moR>o Ho$br?
8) Ab§H$ma {‘idʶmgmR>r Mmoam§Zr H$m¶ Ho$bo?
9) ¶mo½¶ erf©H$ Xçm.

mmm

2.

O¶§VrE Z¶arE gw§Xamo Zm‘ gËWdmhmo ApËW& AÝZ¶m gmo YU§ A{ÁOC§ XÿaXogo H§$MUnwao Z¶ao JAmo &
VËW VoU {dCb§ YU§ A{‚mAmo& {Z¶Z¶ao J§VwH$m‘mo {d AmgÊUmo nmD$gmo {Îm {R>Amo VËWod H§$MUCao, qH$Vw
Ho$ {d gpËW¶m npËW¶m& VËW ‘o OU{U-K[aUrU§ B‘m{U Aßno‚mgw {Îm ^{UD$U VoU Xm‘moXa-{dßnñg
g‘rdo gÎm-a¶UmB§ g‘pßnE& gmo {d nÎmmo O¶§VrE & bmo^-XmogAmo VoU AdbÎmmB§ VmB§& AÊU-d{UE nmgo
ApßnAmo bohmo& ‘Xm‘mo¶a-nmgmAmo gÎm-a¶UmB§ KoVìd§’ {V& Xm‘mo¶amo a¶Um{U Z XoB& VoU ^UB, ‘Z ‘‘ hËWo
no{g¶m{U&’ Eg nwU H$Amo Ho$Um{d Hy$S>-bohmo& VAmo YU{gar {dgÊU‘U§ AmJ¶m {Jh§&

Imbrb àíZm§Mr CËVao {bhm.

1) gw§Xa ì¶mnmar H$m§MZnwa ZJarg H$m Jobm?
2) gw§Xa ì¶mnmar Amnë¶m Jmdr H$m OmD$ eH$bm Zmhr?
3) gw§Xa ì¶mnmè¶mZo Amnë¶m Kar aËZo H$er nmR>dbr?
4) gw§Xa ì¶mnmè¶mZo nÌ H$m nmR>dbo?

92

5) Xm‘moXamZo YZlrg H$moUVo CËVa {Xbo?
6) YZlr Xþ:Ir ‘ZmZo Kar naV H$m Ambr?
7) ¶mo½¶ erf©H$ Xçm.

mmm

3.

amBUm {XAmo nwÆ>mo - ‘qH$ é¶{g’? gmo ^UB - ‘Xod, Eg E¸$mo Mod ‘‘ gwAmo& A{hUm XÆ>mo ¶ B‘§
OmAmo {ZƒoÆ>m& Vm H$mD$U H$éU§ Ordmdohr B‘§&’ Z[a§XoU ¶ AmUÎmmo do‚mmo - ‘Hw$Ugw {Zpìdg‘o¶§&’ do‚moU
^{U¶§, Opå‘ JmoÎmo Hw$bo dm H$moB Z ‘Amo VmAmo {JhmAmo ^yB© Am{U‚mB Vm Ordmdo{‘ B¶§& ‘p½J¶m {XEU ^yB©
Omd ghñg§ Kao Kao Vmd nƒoJm Kao ~§Yw-AmB¶U§ ‘aUmB§ hmoBËWm VoU H$maUoU do‚moU gm{h¶§ ^yB© Z nmdB&
VoU gm{h¶§- ‘Xod, ZpËW do‚mmo d {XÆ>mo ^yB©E bãYmo& amBUm ^{U¶§ ‘OB Ed§ Vm qH$’ {Z¶nwÎm§ gmoE{g? gìd-
{Vhþ¶Uñg Amhma§ B‘§ ‘aU§&’

Imbrb àíZm§Mr CËVao {bhm.

1) ~«m÷U H$m aS>V hmoVm?
2) ~«m÷UmZo amOmg H$moUVr {dZ§Vr Ho$br?
3) d¡XçmZo H$moUVm Cnm¶ gm§{JVbm?
4) d¡XçmZo gm§{JVbobr (amI) {d^yVr H$m {‘imbr Zmhr?
5) amOmZo ~«m÷UmMo gm§ËdZ H$go Ho$bo?
6) CVmè¶mg ¶mo½¶ erf©H$ Xçm.

mmm

4.

H$mog§~r Zm‘ Z¶ar& VËW MmoX²Xñg{d‚mmR>mU§ nma§Jmo H$mgdmo ~§^Umo& amBUm ~hþ‘Amo & Vñg Ogm Zm‘
^m[a¶m& Voqg nwÎmmo H${dbmo Zm‘& H$mgdmo Vpå‘ H${dbmo IwÈ>dE Mod H$mbJAmo & Vmho Vpå‘ ‘E V§ n¶§ amBUm
AÞñg ‘ê$¶Jñg {XÞ§& gmo ¶ AmgoU N>ÎmoU Y[a‚m‘mUoU dƒB& V§ XQ²Ry>U Ogm néÞm & H${dboU nwpÀN>¶m&
VmE {gÆ>§ Ohm- ‘Vd {n¶m {d‚mmg§nÞmo & VoU Ed§ {dhmE B–rE {Z½JpÀN>¶mBAmo& H${dbmo ^UB ‘Ah§ {n
A{h‚mm{‘&’ gm ^UB- ‘B¶§ Vw‘§ ‘ÀN>aoU Z H$moB {g³ImdoB & dƒ, gmdËWrE Z¶arE& VËW {n¶{‘Îmmo
B§XXÎmmo Zm‘ ‘mhUmo gmo Vw‘§ {g³ImdoB& gmo JAmo gmdpËW¨ & B§XXÎmñg g‘rd§ nÎmmo& {dU¶nwìd¶§ ^{U¶§ VoU
‘^¶d§, Ah§ {d‚mËWr Vm H$aoh ‘o {d‚mmE AÁPmdUoU ngmAmo&’

Imbrb àíZm§Mr CËVao {bhm.

1) amOmZo H$mí¶n ~«m÷UmMm gÝ‘mZ H$m Ho$bm?

2) H$mí¶nmÀ¶m nËZrMo d ‘wbmMo Zmd H$m¶ hmoVo?

3) amOmZo H$mí¶nmÀ¶m ‘¥Ë¶yZ§Va ˶mMo nX H$moUmbm {Xbo?

4) ¶em H$m aS>V hmoVr?

93

5) H${nbmg amOXa~mamV ‘mZmMo nX H$m {‘imbo Zmhr?
6) AmB©Zo H${nbmg lmdñVrg OmʶmMm gëbm H$m {Xbm?
7) lmdñVr ZJarV H$moU amhmV hmoVo?
8) H${nbmZo B§ÐXËVmg H$moUVr {dZ§Vr Ho$br?
9) ¶mo½¶ erf©H$ Xçm.

mmm

5.

ApËW H$mo {d X[aÔmo nw[agmo & {H$gr H$å‘mB§ H$a|Vñg {d qH${M {d YU§ Z bã^B& VAmo doa½JoU Kañg
~mqh {Zp½JD$U AÞR>mUo ^‘B& AÞ¶m ‘½Jo EJpå‘ Jm‘o gmo EJ§ XodCbo a{Îm§ dgB& Vñg Xþ³I§ Om{UD$U
Xod¶mE {h¶E X¶m g‘wßnÞm & Xod¶mE qMVoB - ‘Ahmo, Eg damAmo Xm[aÔ§ A¸§$Vmo& H$ao{‘ Cd¶ma§ {Îm& VrE
^{UAmo, ‘^mo nw[ag, Ah§ Xod¶m, E¶§ {d‚mm‘§{V¶-KS>oU VwÁP Xm[aÔ§ Zmgo{‘& O§ O§ ‘½J{g V§ V§ Egmo KS>mo
Vw‘§ XoB& g§VwÆ>-‘UoU V§ KS>§ KoÎmyU gmo {Z¶{Jho EB& VËW n^mdoU {d{dh-^moJo ^w§O§Vmo gwhoU§ H$mb§ J‘oB&
H$mb§VaoU gmo Cå‘Îmmo hmoB& AÞ¶m Cå‘ÎmoU gmo V§ KS>§ I§Yo R>{dD$U ZƒB& Vñg n‘mEU gmo KS>mo ^y{‘¶bo
n{S>D$U ^½Jmo& VAmo {d‚mmH$Amo ^moJm {d ZÆ>m& VoU gmo nw[agmo nwUmo {d X[aÔmo hmoB&

Imbrb àíZm§Mr CËVao {bhm.

1) X[aÐr ‘Zwî¶ KamVyZ ~mhoa H$m nS>bm?

2) X[aÐr ‘Zwî¶ amÌr H$moR>o am{hbm?

3) XodVoZo H$moUVm {dMma Ho$bm?

4) XodVoZo X[aÐr ‘Zwî¶mg H$m¶ {Xbo?

5) X[aÐr ‘Zwî¶ nwÝhm X[aÐr H$m Pmbm?

6) ¶mo½¶ erf©H$ Xçm.

mmm

6.

AÝZ¶m H$¶mB H$mo dwS²>T>mo AÝZ§ Jm‘§ JÀN>§Vmo g§Vmo ^yAmo& gmo A§~é³Iñg N>m¶mE J§VyU gwÎmmo ¶
C{Q²>R>Amo g‘n[ahm[aAmo & gmo V§{g A§~é³Iñg ~hÿ{U n¸$’$bm{U XQ²>Ry>U Vogw ‘mo{hAmo & VmU AmgmBÎmE
BpÀN>¶m{U & na§ gmo é³Imod[a Amamo{hC§ Ag‘ËWmo & VoU gmo ’$bm{U Ag‘ËWmo& H$mb§VaoU H$B¶m dmUam V§{g
é³I§{g AmJ¶m & Vo ‘hþam{U ’$bm{U Im¶ÝVm {R>¶m & dmUamU XQ²>Ry>U gmo dwS²>T>mo g§VwQ²>R>mo hmoB & VoU H$B¶m
Cdbm {JpÊhD$U dmUaogw {IÎmm & EEU dmUam AB©d Hw$Õm & Voqh dmUao[h§ é³Io{hÝVmo ’$bm{U dwS²>T>ñg garao
{IÎmm{U, dwS²>T>oU V§ ’$b§ g§{MD$U gh[ag§ ^p³ID$U gXog§ JAmo&

Imbrb àíZm§Mr CËVao {bhm.

1) d¥X²Y H$moR>o OmV hmoVm?

2) d¥X²Y Am‘«d¥jmÀ¶m gmdbrV H$m Jobm?

94

3) d¥X²Y Am§~o Imʶmg Ag‘W© H$m Pmbm?
4) H$mbm§VamZo Am‘«d¥jmda H$moU Ambo?
5) d¥X²YmZo ’$io H$er {‘i{dbr?
6) CVmè¶mg ¶mo½¶ erf©H$ Xçm.

mmm

7.

AÝZ¶m ~bXodmo {d ‘mgnmaUmE {^³IQ²>R>m EJpå‘ Z¶ao n{dg§Vmo & EJmE VéUrE Hy$dVS>-{Æ>¶mE
Hy$dOb§ H${–C§ H$m‘mE {X{Æ>Jmo¶a§ JAmo & VAmo VrE ~bXod-ê$dmBg¶p³IËV-V½J¶-{MÎmVUAmo Hy$S>-
‘§VrE {Z¶-H${S>¶bwÎm[a¶-nwÎmñg H§$R>o nmgmo {XÝZmo& VAmo Amo¶m[aAmo Hy$do E¶§ M ~bXodoU {XÆ>§ & VAmo
g§doJ‘wdJAmo & Ahmo, ‘o Xohmo {d AUÆ>hoC-nm{UU§ {V qM{V¶§& V§ M ~mb¶§-AUwH§$nmE ‘mo¶mdoD$U Vm g§n¶§
OB VËW{Æ>Amo BpËW¶mqh A{Xñg‘mUmo {^³I§ b{^ñgm{‘ Vmho JopÊhñg§ Z AÝZhm & Ed‘{^½Jh§ KopÊh¶§ VAmo
Mod {Z¶{Îm¶§ V§ Mod dU§ JAmo &

Imbrb àíZm§Mr CËVao {bhm.

1) ~bXodmZo ZJamV àdoe H$m Ho$bm?

2) {d{harÀ¶m H$mR>mda Agboë¶m ñÌrMr AdñWm H$er Pmbr?

3) ~bXod {da³V H$m Pmbm?

4) ~bXodmZo H$moUVo d«V KoVbo?

5) Z§Va ~bXod H$moR>o Jobm?

6) CVmè¶mg ¶mo½¶ erf©H$ Xçm.

mmm

8.

V¶m AAmoÁPmdB© [aghXodmo AËWmU‘§S>do qghmgUo Cd{dÆ>mo& ‘§{VgoQ²>R>r‘hmOUmB AßnUmo AßnUmo
AmgUo Cd>{dÆ>m & Zrb§OUm AÀN>am {d{dh^§Jo{h Z{ƒC>§ b½Jm& gìdo {ÀmÎmo {b{h¶ìd§ V§ {Xìd§ Zƒ§ noÀN>§{V&
Zƒ§Vr Zrb§OUm ghgm Yg{Îm YaUr¶bo n{S>¶m nmUoqh ‘w¸$m ¶& Or{d¶§ A{Uƒ§ ZmD$U [aghXodmo {daÎmmo
OmAmo & n§M‘w{Q²>R>Ho$gbmo¶§ H$mD$U gmo nìdBAmo&

Imbrb àíZm§Mr CËVao {bhm.

1) qghmgZmda H$moU {damO‘mZ Pmbo?
2) g^mJ¥hmV H$moU-H$moU CnpñWV hmoVo?
3) g^mJ¥hmV H$moUVm H$m¶©H«$‘ gwê$ hmoVm? AMmZH$ H$moUVr KQ>Zm KS>br?
4) F$f^Xod {daº$ H$m Pmbo? ˶m§Zr H$m¶ Ho$bo?
5) CVmè¶mg ¶mo½¶ erf©H$ Xçm?

mmm

95

àmH¥$V gÅ>H$ (ZmQ>ç ) gm{h˶

96

* gÅ>H - n[aM¶ *

àmH¥$V gÅ>H$ (ZmQ>ç ) gm{h˶ n[aM¶

àmñVm{dH$

bmoH$m§Mo ‘ZmoaO§Z H$aʶmgmR>r à˶oH$ OmVr-Y‘m©À¶m ^mfm gm{h˶m‘ܶo H$Wm-H$WZ, Jm¶Z,
Z¥Ë¶ VgoM {d{dY àH$maÀ¶m AmdmOmMr Z¸$b H$aUo qH$dm hmd^md, hmbMmbtÀ¶m ‘mܶ‘mVyZ
EImXçm {df¶mMo ñnîQ>rH$aU H$aʶmMr nÕV àmMrZ H$mimnmgyZ Agbobr {XgyZ ¶oVo. ¶mVyZM
ZmQ>çmMr, ZmQ>H$mMr {Z{‘©Vr Pmbobr Agmdr. ˶m‘wio à˶oH$ ^mfoÀ¶m gm{h˶mV ZmQ>çgm{h˶mg
{deof ‘hËËd Agbobo {XgyZ ¶oVo.

g§ñH¥$V {dX²dmZm§Zr Amnë¶m ZmQ>H$m§‘ܶo à‘wI nmÌm§À¶m Vm|S>r g§ñH¥$V^mfm Va Zm{¶H$m, {ó¶m,
~mbH$, ZmoH$a, Xmg B˶mXr nmÌm§À¶m Vm|S>r àmH¥$VmVrb {d{dY ^mfm§Mm Cn¶moJ Ho$bobm {XgyZ ¶oVmo.
Aem àH$maMr ZmQ>Ho$ àma§^r amOXa~mamV qH$dm ZJamVrb bmoH$m§À¶mgmR>rM ‘¶m©{XV hmoVr.

na§Vw amOXa~mamnojm qH$dm ZJamnojmhr J«m‘rU ^mJmVrb bmoH$m§Mo ‘Zmoa§OZ H$aʶmV ZmQ>çmMo
à¶moJ A{YH$ ¶eñdr hmoV Agbobo nmhÿZ g§ñH¥$V ZmQ>H$m§V àmH¥$V^mfoMo àm~ë¶ dmT>V Jobo. {edm¶
à‘wI nmÌm§À¶m åhUOoM amOm, ‘§Ìr AmXr§À¶mhr Vm|S>r àmH¥$V^mfoMm dmna hmoD$Z H$mbm§VamZo àmH¥$V
^mfoVhr g§nyU© ZmQ>çJ«§W {b{hbo Jobo. ˶m ZmQ>çJ«§WmbmM gÅ>H$ Ago g§~moYʶmV ¶oD$ bmJbo.

B.g. 9 ì¶m eVH$mV hmoD$Z Jobobo g§ñH¥$V-àmH¥$V ^mfmn§{S>V amOeoIa ¶m§Zr ‘H$ny©a‘§Oar’ ho
àmH¥$V ^mfoVrb n{hbo gÅ>H$ {b{hbo Ago ‘mZbo OmVo. H$Xm{MV ˶m§À¶mhr AJmoXa gÅ>Ho$ {b{hbr
AgmdrV na§Vw XþX£dmZo AmO Vr CnbãY ZmhrV. H$Xm{MV H$mimÀ¶m àdmhmV Vr ZîQ> Pmbobr
AgmdrV qH$dm Vr ZmQ>Ho$ BVa ^mfoV ê$nm§V[aVhr Pmbobr AgVrb.

gÅ>H$mMr d¡{eîQ>ço

à˶oH$ ^mfoVrb H$WmZH$m§Mr H$mì¶m§Mr, ZmQ>H$m§Mr H$mhr Img d¡{eîQ>ço AgVmV. ˶mà‘mUo
àmH¥$V gÅ>H$m§Mrhr H$mhr d¡{eîQ>ço Agbobr {XgyZ ¶oVmV. Vr nwT>rbà‘mUo.

1) gÅ>H$mMr aMZm àmH¥$V^mfoV AgVo.
2) gÅ>H$mV g§ñH¥$VmVrb àdoeH$, {dîH§$^H$, A§H$, g§Yr B. Mm A^md AgVmo. gÅ>H$mV A§H$mEodOr

‘Od{ZH$m’ ¶m eãXm§Mm Cn¶moJ Ho$bm OmVmo.
3) Zm{Q>Ho$à‘mUo gÅ>H$mMo H$WmZH$ H$mën{ZH$ AgVo.
4) Zm¶H$ d Zm{¶H$m amOHw$bmoËnÞ AgVmV.
5) gÅ>H$mVrb Zm¶H$ hm {ddm{hV AgyZhr A{ddm{hV VéU Zm{¶Ho$da JwßVnUo ào‘ H$aV Agbobm

{XgyZ ¶oVmo.

97

6) Zm¶H$mMr nËZr (à‘wI amUr) Zm¶H$mda gVV dM©ñd JmO{dUmar AgVo.
7) H$Wo‘ܶo AX²^wV Am{U e¥§Jma agmMo àmãmë¶ A{YH$ Agbo Varhr gQ²>Q>H$mV am¡Ð, dra, ~r^Ëg

¶m agm§Mm Cn¶moJ Ho$bm OmV hmoVm.
8) gQ²>Q>H$mV nwéfnmÌmnojmhr ór nmÌm§Mr g§»¶m A{YH$ AgVo.
9) gQ²>Q>H$mÀ¶m H$WmZH$mMm eodQ> amOm d Zm{¶H$m ¶m§À¶m ào‘mMo ê$nm§Va {ddmhmV Pmbobo {XgyZ

¶oVo.

10) gQ²>Q>H$ ho Mma Od{ZHo$Zo ¶w³V H$WmZH$ AgVo.

àmH¥$VmVrb à‘wI gQ²>Q>Ho$ nwT>rbà‘mUo

1) H$ny©a‘§Oar (amOeoIa) 2) e¥§Jma‘§Oar ({dídoída)
3) M§ÐboIm (éÐXmg) 4) AmZ§Xgw§Xar (KZí¶m‘)

5) a§^m‘§Oar (Z¶M§Ð)

1. H$ny©a‘§Oar (amOeoIa)

àmñVm{dH$ :
g§ñH¥$V gm{h˶mà‘mUo àmH¥$V gm{h˶m‘ܶohr Oo ZmQ>çgm{h˶ CnbãY Agbobo {XgyZ ¶oVo. ¶m
ZmQ>ç gm{h˶mgM gQ²>Q>H$ åhQ>bo OmVo. àmH¥$V gm{h˶mV AmO Mma-nmM gQ²>Q>Ho$M CnbãY AmhoV.
˶m‘ܶo amOeoIam§Mo ‘H$ny©a‘§Oar’ ho n{hbo àmH¥$V gQ²>Q>H$ Agë¶mMo ‘mZbo OmVo. ˶mMm n[aM¶
nwT>rbà‘mUo.

1) gQ²>Q>H$H$ma amOeoIam§Mm n[aM¶ :
H$dr amOeoIa ho ~«m÷U Hw$imV OÝ‘bobo AgyZ {dX²dÎmm ˶m§À¶m Hw$imV na§naoZo MmbV Ambobr
hmoVr. ˶m§À¶m Hw$imV AH$mbObX ZmdmMo EH$ loîR> H$dr hmoD$Z Jobo. Vo amOeoIam§Mo AmOmo~m hmoVo.
˶m§Zm ‘‘hmamîQ>´ MyS>m‘Ur’ hr nXdr {‘imbobr hmoVr.

XþX©wH$ (Xþ{hH$) ho ˶m§À¶m {n˶mMo Am{U erbdVr AmB©Mo Zmd hmoVo. Vo JwO©a amOmÀ¶m
Xa~mamVrb EH$ ‘§Ìr hmoVo. ˶m‘wio amOeoIam§Zmhr Xa~mamV ‘mZmMo ñWmZ hmoVo. amOeoIam§Zr Mm¡hmZ
Hw$imVrb Ad§Vrgw§Xarer ào‘{ddmh Ho$bm hmoVm. ˶m§Mr nËZrhr g§ñH¥$V, àmH¥$VmV {ZnwU hmoVr. {Vbm
àmH¥$V ^mfo{df¶r A{YH$ AmdS> hmoVr. {VÀ¶m AmJ«hmZoM amOeoIam§Zr ‘H$ny©a‘§Oar’ ho gQ²>Q>H$
{b{hë¶mMo VgoM {dX^© d Hw§$Vb Xoem{df¶r H$dtÀ¶m ‘ZmV A{YH$ AmXa^md Agë¶mZoM J«§Wm§V
Z‘yX Ho$bobo Amho. H$ny©a‘§Oar hr Hw§$Vbm{YnVrMr H$ݶm Agë¶mMo Va {d^«‘boIm hr X{jUm{YnVrMr
({dX^©amOmMr) H$ݶm Agë¶mMm CëboI Ho$bm Amho.

amOeoIam§Zr H$ny©a‘§Oar ¶m gQ²>Q>H$m{edm¶ ‘{dX²Yemb-^§{OH$m, ~mbam‘m¶U, ~mb^maV’ B.

98

g§ñH¥$V ZmQ>Ho$ {b{hbr. ¶m{edm¶ Ab§H$maemómdarb ‘H$m춑r‘m§gm’ Am{U ‘ha{dbmg ‘hmH$m춒
B˶mXr J«§W {b{hbo. ^m¡Jmo{bH$ {df¶mda ‘m{hVr XoUmam ^ydZH$moe ZmdmMm J«§W {b[hbm. Aem
àH$maÀ¶m {d{dY J«§WaMZm§‘wio amOeoIam§Zm ~mbH$dr, H${damO, ^mfmMVwa B. {deofUm§Zr gÝ‘m{ZV
Ho$bo hmoVo. VgoM JwOamVÀ¶m ‘h|ÐnmbamOm§Zr amOeoIam§Zm Amnbm Jwê$ ‘mZyZ ˶m§Zm Xa~mamV ‘mZmMo
ñWmZhr {Xbobo hmoVo. amOeoIam§Mm H$mi 9-10 ì¶m eVH$mMm ‘mZbm OmVmo.

H$ny©a‘§Oar gQ²>Q>H$mMm n[aM¶ :

àñVmdZoZ§Va amOmM§Ðnmb amUr {d^«‘boIm, {dXÿfH$ Am{U {dMjUm Xmgr B˶mXr gd©OU
CXçmZmV OmD$Z dg§V CËgd (F$Vy) Am{U ‘b¶nd©VmH$Sy>Z ¶oUmè¶m W§S> dmè¶mMo dU©Z H$aV
AgVmV.Voìhm VoWo AMmZH$nUo ^¡admZ§X ZmdmMm ¶moJr ¶oD$Z ñdV:À¶m e³VsMo dU©Z H$aVmo. {edm¶
‘m¶mH$Sy>Z Vwåhmg H$m¶ Ano{jV Amho Ago {dMmaVmo, Voìhm {dXyfH$mÀ¶m gm§Jʶmdê$Z ^¡admZ§X
¶moJr ¶moJgm‘϶m©Zo {dX^m©Vrb Hw§$Vb XoemÀ¶m dëb^amO amOmÀ¶m H$ny©a‘§Oar ZmdmÀ¶m VéU gw§Xa
amOH$ݶog KoD$Z ¶oVmo.

{d^«‘boIm amUr ^¡admZ§X ¶mo½¶mMr ^³V, {eî¶m Agë¶mZo ˶mÀ¶m gm§JʶmZwgma H$ny©a‘§Oarg
Amnë¶mH$S>o R>oD$Z KoVo. na§Vw H$ny©a‘§OarMo Vméʶ d gm¢X¶© nmhÿZ amOm {VÀ¶mH$S>o AmH${f©V hmoVmo.
H$ny©a‘§OarÀ¶m ‘Zm‘ܶohr M§ÐnmbamOm{df¶r ào‘^md {Z‘m©U hmoVmV.

Xþgè¶m Od{ZHo$‘ܶo :

amOm H$ny©a‘§OarÀ¶m ào‘mV nS>ë¶mZo ì¶mHy$i Pmbobm Amho. Va BH$S>o H$ny©a‘§Oarhr amOmÀ¶m
ào‘mZo ì¶mHy$i hmoD$Z {dah ghZ H$aVo. Voìhm {dXÿfH$ d {dMjUm Xmgr ¶m XmoZ ào{‘H$m§Mr ^oQ> ìhmdr
åhUyZ à¶ËZ H$aVmV.

H$ny©a‘§Oar Amnbo ào‘ àH$Q> H$aʶmgmR>r Ho$dS>çmÀ¶m nmZmda ‘OHy$a {bhÿZ amOmH$So nmR>{dVo
amOmhr ˶m ào‘mg Amnbr AZwHy$bVm Xe©{dVmo. na§Vw hm gd© àH$ma {d^«‘boImamUrÀ¶m bjmV
Amë¶mZo ˶m§À¶m ^oQ>rda ~§Xr KmbVo.

{Vgè¶m Od{ZHo$‘ܶo :

{dahmZo ì¶mHy$i Pmboë¶m XmoKm ào{‘H$m§Mr ^oQ> KS>dyZ AmUʶmgmgmR>r {dXÿfH$ d {dMjUm
Xmgr CXçmZmnmgyZ amOdmS>çmn¶ªV Agboë¶m JwßV ‘mJm©Mm (^w¶ma) Cn¶moJ H$aVmV.

Mm¡Ï¶m Od{ZHo$‘ܶo :

{d^«‘boImamUr amOmg dQ>gm{dÌrMm CËgd nmhʶmMo {Z‘§ÌU XoVo. ˶m {Z‘§ÌUmg ‘mZ XoD$Z
amOm ^¡admZ§X, {dXÿfH$ AmXr gd© hOa amhVmV. Voìhm ^¡admZ§X ¶moJr {d^«‘boIm amUrg JwéX{jUm
åhUyZ H$ny©a‘§Oar Am{U M§Ðnmb amOmÀ¶m {ddmhmg amUrZo ‘mݶVm XoʶmMr AQ> KmbVmo. H$maU ¶m
{ddmhmZo M§Ðnmb amOmg MH«$dVunXmMm ‘mZ {‘iʶmMo ^{dî¶ gm§JVmo. ˶m‘wio amUr ñdV:hÿZ amOm
d H$ny©a‘§Oar ¶m§Mm {ddmh bmdyZ XoVo. AemàH$mao H$ny©a‘§Oar gQ²>Q>H$mMo H$WmZH$ Agbobo {XgyZ ¶oVo.

99

^mfme¡br :
‘H$ny©a‘§Oar’ ho ‘hmamîQ>´r àmH¥$V ^mfoVrb gQ²>Q>H$ Agbo Varhr JXçmgmR>r em¡agoZr àmH¥$VMm
Va nXçmgmR>r ‘hmamîQ>´r àmH¥$V ^mfoMm Cn¶moJ Ho$bobm {XgyZ ¶oVmo. amOm d H$ny©a‘§Oar ¶m§À¶m ào‘mVyZ
e¥§Jmaag ñnîQ> hmoVmo. {dXÿfH$ Am{U {dMjUm Xmgr ¶m§À¶m ^m§S>UmVyZ {dZmoX d hmñ¶{Z{‘©Vr Pmbobr
{XgyZ ¶oVo.

nXçm‘ܶo dg§V{VbH$m AZwàmg, Cn‘m, CËàojm AmXr {d{dY Ab§H$mam§Mm dmna Ho$bobm
{XgyZ ¶oVmo. gy¶m©oX¶, M§ÐmoX¶, dg§VF$Vy g§Ü¶mH$mi B. ‘YyZ {ZgJ©dU©Zohr gmH$mabobr {XgyZ ¶oVmV.
AemàH$mao H$ny©a‘§Oar gQ²>Q>H$mMr ^mfme¡br AmH$f©H$ Ho$bobr {XgyZ ¶oVo.

mmm

2. e¥§Jma‘§Oar ({dídoída)

àmñVm{dH$ :
àmH¥$V gQ²>Q>H$m§n¡H$s e¥§Jma‘§Oar ho EH$ ‘hÎdnyU© gQ²>Q>H$ Agë¶mMo {XgyZ ¶oVo. Á¶mà‘mUo
H$ny©a‘§Oar ho àmH¥$V gm{h˶mVrb n{hbo gQ²>Q>H$ Amho. ˶mà‘mUo e¥§Jma‘§Oar ho àmH¥$V gm{h˶mVrb
eodQ>Mo gQ²>Q>H$ Agë¶mZo ¶m gQ²>Q>H$mghr àmH¥$V gm{h˶mV A{YH$ ‘hÎd Agbobo {XgyZ ¶oVo. ¶m
gQ²>Q>H$mMr aMZm H$dr {dídoídam§Zr Ho$bobr Amho. ¶m gQ²>Q>H$mMm g§{jßV n[aM¶ nwT>rbà‘mUo.

gÅ>H$H$ma (H$dr) {dídoída ¶m§Mm n[aM¶ :
H$dr {dídoída ho Ab‘moS>m (H$Zm©Q>H$) ¶oWrb AgyZ Vo ^maÛmO d§emV OÝ‘bobo hmoVo. ˶m§À¶m
d{S>bm§Mo Zmd bú‘rYa hmoVo. bú‘rYa ho H$mì¶emó, VH©$emó, ݶm¶emó B. {d{dY emóm‘ܶo
{ZnyU hmoVo. {edm¶ Vo g§ñH¥$V-àmH¥$V ^mofoMo {dX²dmZhr hmoVo. {d{dY {dXçm {eH${dUmao Jwê$hr
hmoVo. ˶m§À¶mH$Sy>Z {dídoídam§Zm g§ñH¥$V, àmH¥$V ^mfoMo kmZ {‘imbo. ˶m‘wio {dídoída d¶mÀ¶m
10 ì¶m dfmªnmgyZ J«§WaMZm H$aV hmoVo. {dídoídam§Zr H$mì¶emó, ì¶mH$aUemó, Y‘©emó, V§Ìemó,
ZmQ>çemó B. {df¶mda hr J«§WaMZm Ho$boë¶m {XgyZ ¶oVmV.

e¥§Jma‘§Oar ho gQ²>Q>H$ {b{hʶmnydu H$ny©a‘§Oar aËZmdbr, ‘mb{dH$m{½Z{‘Ì B. g§ñH¥$V
ZmQ>çJ«§WmMmhr ˶m§Zr Aä¶mg Ho$bobm {XgyZ ¶oVmo.{dídoídam§Mm H$mi A{bH$S>Mm åhUOo 18 ì¶m
eVH$mÀmm ‘mZbm OmVmo.

e¥§Jma‘§Oar gQ²>Q>H$mMm g§{jßV n[aM¶ :
e¥§Jma‘§Oar gQ²>Q>H$mMr aMZm {dídoídam§Zr Ho$bobr Amho. ˶m§À¶m ¶m gQ²>Q>H$mda amOeoIam§À¶m
H$ny©a‘§Oar gQ²>Q>H$mMm A˶§V à^md Agbobm {XgyZ ¶oVmo. e¥§Jma‘§Oar gQ²>Q>H$ åhUOo H$ny©a‘§Oar
gQ²>Q>H$mMr Xþgar Amd¥ËVr Agmdr EdT>o gmå¶ ¶m XmoÝhr gQ²>Q>H$m§‘ܶo Agbobo {XgyZ ¶oVo.

100

àW‘ Od{ZH$m :

e¥§Jma‘§Oar gQ²>Q>H$mVrb àW‘ Od{ZHo$‘ܶo àma§^r Zm§Xr AgyZ ¶m‘ܶo gyÌYma Am{U ZQ>r ¶m§À¶m
g§dmXmVyZ AmO e¥§Jma‘§Oar gQ²>Q>H$mMm à¶moJ gmXa Ho$bm OmUma Agë¶mMr gyMZm Ho$br OmVo. ¶m
gyMZoZwgma gQ²>Q>H$mg àma§^ hmoVmo.

àma§^r amOm {dXÿfH$ CXçmZm‘ܶo OmD$Z JßnmJmoîQ>r H$aV AgVmZm amOm {dXyfH$mg åhUVmo,
‘ho {‘Ìm, AmO ‘m¶m ñdßZm‘ܶo EH$ gw§Xar Ambr hmoVr, Ago åhUyZ amOm ñdßZgw§XarMo gm¢X¶© dU©Z
H$aVmo. Voìhm dg§V{VbH$mXmgr Mmoê$Z hm g§dmX EoH$Vo d ho gm¢X¶©dU©Z H$moUmMo Agob?' Agm {dMma
H$aV AgVm ho gm¢X¶© Amnbr ‘¡ÌrU e¥§Jma‘§OarMoM Agë¶mMo OmUyZ Vr AmZ§{XV hmoVo.

X²{dVr¶ Od{ZH$m :

¶m Od{ZHo$‘ܶo {dXÿfH$mMm àW‘ àdoe hmoVmo. Amnbm {‘Ì d Zm¶H$ Agboë¶m amOmMr ˶mÀ¶m
ñdßZgw§Xarer H$er ^oQ> KSy>Z ¶oB©b? ¶mMo qMVZ H$aV AgVmo. Voìhm gwX¡dmZo ‘w»¶amUrH$Sy>Z ‘XZ
-CËgdmÀ¶m nyOoMo {Z‘§ÌU ¶oVo. Voìhm AmZ§{XV hmoD$Z ‘XZ-CËgd nmhʶmgmR>r amOm d [dXÿfH$
OmVmV.

¶m ‘XZCËgdmÀ¶m doir {dXÿfH$ d dg§VgoZm ho XmoKo Amnmnë¶m ~w{ÕMmVw¶m©Zo {ZgJm©Mo dU©Z
H$aV AgVmV. ¶m dU©ZmVrb loîR> dU©Z H$moUmMo Amho. ¶mMm {ZU©¶ XoʶmgmR>r {d{dY emóm‘ܶo
{ZnwU Agboë¶m e¥§Jma‘§Oarg {Z‘§{ÌV H$aʶmV ¶oVo. AemàH$mao amOm d e¥§Jma‘§OarMr ^oQ> KS>dyZ
AmUbr OmVo.

{Vgar Od{ZH$m :

¶m Od{ZHo$‘ܶo Zm¶H$ d Zm{¶Ho$À¶m nañnam§À¶m ^oQ>rJmR>r‘wio ào‘m‘ܶo d¥X²Yr Pmbobr {XgyZ
¶oVo. na§Vw amUrg ho ào‘àH$aU Z AmdS>ë¶mZo amOm d e¥§Jma‘§Oar ¶m§À¶m ^oQ>rda amUr ~§Xr KmbVo.
na§Vw {dXÿfH$ d dg§VgoZm ¶m§À¶m ‘XVrZo ‘mYdrbVm CXçmZm‘ܶo amOm d e¥§Jma‘§Oar ¶m§À¶m JwßV
^oQ>r hmoV amhVmV.

Mm¡Wr Od{ZH$m :

amOm d e¥§Jma‘§Oar ¶m§À¶m JwßV ^oQ>rMm d¥ËVm§V g‘Oë¶mZo e§{H$V Pmbobr amUr e¥§Jma‘§Oarg
A§YmaH$moR>S>r‘ܶo ~§{XñV R>odVo. {edm¶ {dXÿfH$ d dg§V{VbH$m Xmgr ¶m§À¶m ^oQ>rdahr ~§Xr KmbVo.
H$mbm§VamZo amUr nmd©Vr XodVoÀ¶m Xe©ZmgmR>r Jobr AgVm VoWo AmH$medmUr hmoVo. ‘nVrMr godm H$aUo
hmM n{Vd«VoMm loîR> Y‘© Amho. VgoM {ZanamYr 춳Vrg Xþ:I XoUo ho (A¶mo½¶) nmnH$‘© Amho.’ hr
AmH$medmUr EoH$ë¶mZo amUrÀ¶m ‘Zm‘ܶo n[adV©Z hmoD$Z e¥§Jma‘§Oar d amOm ¶m§Mm ñdV:hÿZ {ddmh
H$ê$Z XoVo. AemàH$mao e¥§Jma‘§Oar gQ²>Q>H$mMo H$WmZH$ Agbobr {XgyZ ¶oVo.

^mfme¡br :

ì¶mH$aU J«§WmÀ¶m AmYmao H$mhr ê$no V¶ma H$ê$Z ˶mMm Cn¶moJ Ho$bobm {XgyZ ¶oVmo. nXçm‘ܶo

‘hmamîQ´>r àmH¥$V Agë¶mZo ‘A’ lwVrÀmm A{YH$ dmna Pmbobm {XgyZ ¶oVmo. JXçmV em¡agoZr ^mfm

AmT>iVo. àmH¥$V gm{h˶mVrb ho EH$ ‘hËËdnyU© gQ²>Q>H$ Amho. mmm

101

3. M§ÐboIm gQ²>Q>H$ (éÐXmg)

àmñVm{dH$ :

‘M§ÐboIm’ ho àmH¥$Vgm{h˶mVrb ‘hÎdnyU© gQ²>Q>H$ hmo¶. ¶mMr aMZm H$dr éÐXmg ¶m§Zr Ho$br.
˶mMm g§{jßV n[aM¶ nwT>rbà‘mUo

gQ²>Q>H$H$ma éÐXmgmMm n[aM¶

H$dr ê$ÐXmg ¶m§Zr M§Ðbohm ¶m gQ²>Q>H$mMr aMZm Ho$br. ê$ÐXmg ho Ho$ai‘Yrb nmamgd OmVrV
OÝ‘bo hmoVo. éÐXmgmMo AmB©-dS>r>b Ho$ai‘Yrb EH$m ‘§{XamV ñdÀN>Vm d BVa H$m‘ H$aV AgV.
ê$ÐXmgm§Mo g§ñH¥$V ^mfoda Mm§Jbo à^wËd hmoVo.ê$ÐXmgm§Zr daéMtÀ¶m ‘àmH¥$V àH$me’ ¶m ì¶mH$aU
J«§WmMm gImob Aä¶mg H$ê$Z àmH¥$V ^mfoda Mm§Jbo à^wËd {‘i{dbo hmoVo. ˶m§Zr B. 1660 ‘ܶo
H$ny©a‘§Oar ¶m gQ²>Q>H$mÀ¶m YVuda ‘M§Xbohm’ ¶m gÅ>H$mMr aMZm Ho$br.

H$dr éÐXmg ho éÐ d lrH§$R> Jwê§$Mo {eî¶ hmoVo. {edm¶ éÐ åhUOo {ed Vo {edmMohr na‘^º$
hmoVo. ˶m‘wio ˶m§Zr éÐXmg ho Zmd YmaU Ho$bobo Agmdo. ˶m§Mm H$mi 17 ì¶m eVH$mÀmm ‘mZbm
OmVmo. B. g. 1660 ‘ܶo ˶m§Zr ‘§M§ÐboIm’ ¶m gQ²>Q>H$mMr aMZm Ho$br.

M§ÐboIm J«§WmMm n[aM¶ :

‘M§ÐboIm’ ho àmH¥$V gm{h˶mVrb EH$ gQ²>Q>H$ hmo¶. H$dr ê$ÐXmg ¶m§Zr ¶m M§ÐboIm gQ²>Q>H$mMr
aMZm Ho$br ¶m gQ²>Q>H$mV Mma Od{ZH$m AgyZ amOm ‘mZdo§Ð Am{U M§ÐboIm amOHw$‘marÀ¶m ào‘mMr
H$Wm d{U©bobr Amho.

"M§ÐboIm' gQ²>Q>H$mMm {df¶ - M§ÐboIm ¶m gÅ>H$mV qMVm‘{UaËZmÀ¶m gm‘϶m©Zo ‘mZdo§Ð
amOm Am{U M§ÐboIm Zm{¶Ho$Mr ^oQ> KS>yZ ¶oVo. ¶m n{hë¶m ^oQ>rVM Zm¶H$ ‘mZdo§Ð amOm Am{U M§ÐboIm
Zm{¶H$m nañnam§da AmH${f©V hmoD$Z nañnam§À¶m ào‘mV nSy>Z ^oQ>rg AmVwa hmoVmV.

M§ÐboIm g§JrVH$boV {ZnwU AgVo. ho OmUyZ ‘hmamUr M§ÐboIoMo Jm¶Z EoH$ʶmÀ¶m CÔoemZo
M§ÐboIoÀ¶m g§JrV-Jm¶ZmÀ¶m H$m¶©H«$‘mMo {Z¶moOZ H$aVo. ˶m H$m¶©H«$‘mMm amOmH$Sy>Z ‘Z‘wamX AmñdmX
KoVbm OmVmo. ˶m‘wio amOm M§ÐboIoÀ¶m ^oQ>rg A{YH$M AmVwa hmoVmo.

˶mZ§Va M§ÐboIm Am{U amOm ¶m§À¶m ào‘mMr amUrg e§H$m Amë¶mZo amUr amOg^oVrb EH$m
‘yVuÀ¶m H§$R>mV gm[aH$m ~gdVo. ˶m‘wio amUrg ‘mZdo§Ð amOm Am{U M§ÐboImÀ¶m ào‘mÀmm d¥ËVm§V
g‘OVmo. ˶m‘wio ‘hmamUr A˶§V H«$mo{YîR> hmoVo.

˶mZ§Va amUrMm M§ÐHo$Vy ‘mdg^mD$ AMmZH$nUo VoWo ¶oD$Z M§nmdZmVyZ Amnbr ~hrU M§ÐboIm
AMmZH$nUo ZîQ> Pmë¶mMm d¥ËVm§V gm§JVmo. Vo EoHy$Z ‘hmamUr Amnë¶mH$S>o Agboë¶m qMVm‘Ur aËZmg
{dZ§Vr H$aVo. Amnë¶m M§ÐboIm ~{hUrMm emoY KoD$Z Vm~S>Vmo~ ¶oWo AmUmdo. ˶mà‘mUo M§ÐboIm
Vm~S>Vmo~ VoWo hOa hmoVo. ˶m‘wio gd©OU AmZ§{XV hmoVmV.

102

˶mZ§Va ˶m qMVm‘{UaËZmMr XodVm gdmªÀ¶m g‘moa ñnîQ> H$aVo. ‘M§ÐboIoer {ddmh H$aUmar
춳Vr MH«$dVu g‘«mQ> hmoB©b’ Vo EoHy$Z ‘hmamUrÀ¶m ‘ZmV ‘Amnbm nVr MH«$dVu g‘«mQ> ìhmdm’ Aer
Vrd« BÀN>m {Z‘m©U Pmë¶mZo amOm ‘mZdo§Ð Am{U M§ÐboIm ¶m§À¶m {ddmhmbm ‘hmamUr ñdV: hmoD$Z
AZw‘Vr XoVo. AemàH$mao XmoZ ào{‘H$m§À¶m ào‘mMr nyU©Vm Pmbobr {XgyZ ¶oVo.

^mfme¡br :
‘M§ÐboIm’ ¶m gQ²>Q>H$mMr ^mfm ‘hmamîQ>´r àmH¥$V Amho. H$drZo ‘moO³¶m eãXm§V gw§Xa {MÌU
Ho$bobo {XgyZ ¶oVo. BVa gQ²>Q>H$mà‘mUo ¶m gQ²>Q>H$mVhr e¥§Jma agmMm A{YH$ à^md Amho. VgoM
qMVm‘Ur aËZmÀ¶m à^mdmZo AX²^wV agmMmhr Cn¶moJ Pmbobm {XgyZ ¶oVmo.

mmm

103

~«måhr {bnrVrb ñda Am{U 춧OZo

ñda
춧OZo

104


Click to View FlipBook Version