สมดุ บันทึกกิจกรรมการเรยี นรู
ประกอบชุดวชิ า ประวัติศาสตรชาตไิ ทย
รายวิชาเลอื กบงั คบั ระดบั มัธยมศึกษาตอนตน
รหสั รายวชิ า สค22020
ตามหลกั สูตรการศึกษานอกระบบระดบั การศึกษาขน้ั พ้นื ฐาน
พทุ ธศักราช 2551
สํานักงานสง เสรมิ การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั
สาํ นกั งานปลดั กระทรวงศกึ ษาธิการ
กระทรวงศกึ ษาธิการ
คาํ นํา
สมดุ บันทึกกิจกรรมการเรยี นรู ชุดวิชาประวตั ศิ าสตรช าตไิ ทย รหัสรายวชิ า สค22020
ระดับมัธยมศึกษาตอนตน นี้ เปน สมดุ บันทกึ สาํ หรบั ทํากจิ กรรมทกี่ าํ หนดไวในชุดวชิ า เพ่ือใหผเู รยี น
ไดท ดสอบความรู ความเขาใจ และฝกทักษะประสบการณท่ีจําเปนในวชิ าประวัติศาสตรชาติไทย
ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนตน
กิจกรรมท่ีกําหนดจะชวยสงเสริมใหผูเรียน มีประสิทธิภาพในการเรียนรูเพิ่มขึ้น
ในแตล ะเรื่อง ดังน้ี
1. คําชี้แจงการใชส มุดบนั ทึกกิจกรรมการเรียนรู
2. แบบทดสอบกอนเรียน
3. กิจกรรมทา ยเร่อื งหนว ยการเรียนรูที่ 1 ความภมู ใิ จในความเปนไทย
4. กิจกรรมทา ยเรอื่ งหนว ยการเรยี นรูท่ี 2 มรดกไทยสมัยกรุงศรอี ยธุ ยา
และกรงุ ธนบุรี
5. กจิ กรรมทา ยเรอื่ งหนว ยการเรียนรูท ี่ 3 บทเรยี นจากเหตกุ ารณท างประวตั ิศาสตร
ในสมยั กรุงศรีอยธุ ยาและกรุงธนบรุ ี
6. กิจกรรมทา ยเรือ่ งหนวยการเรยี นรทู ี่ 4 ความสัมพนั ธกับตา งประเทศ
ในสมัยกรงุ ศรีอยธุ ยาและกรุงธนบุรี
7. แบบทดสอบหลังเรยี น
สํานักงาน กศน. หวังวาเม่ือผูเรียนไดศึกษาจากชุดวิชาประวัติศาสตรชาติไทย
พรอ มทําแบบทดสอบ ปฏิบัติ และทํากิจกรรม ตามคําแนะนําอยางสมบูรณครบถวนแลว ผูเรียน
จะประสบความสาํ เร็จในการศกึ ษาได
สาํ นักงาน กศน.
พฤษภาคม 2561
คาํ ช้แี จงการใชสมุดบันทึกกจิ กรรมการเรยี นรู
สมุดบันทึกกิจกรรมการเรียนรูน้ี ใชควบคูกับชุดวิชา ประวัติศาสตรชาติไทย
รหสั รายวชิ า สค22020 รายวิชาเลือกบังคับ ระดับมัธยมศึกษาตอนตน ใหผูเรียนทําแบบทดสอบ
กอ นเรียนของชุดวิชาตามที่กาํ หนด เพอ่ื ใหผ ูเรยี นทราบความรูพ้ืนฐาน และตรวจคําตอบจากเฉลย
แบบทดสอบกอนเรยี นทายเลม หลงั จากน้นั ผูเ รียนศกึ ษาเนอ้ื หาในชดุ วิชาในแตละหนวยการเรียนรู
และใหทํากิจกรรมทายเรื่องของแตละหนวยการเรียนรูในสมุดบันทึกกิจกรรมการเรียนรู ผูเรียน
สามารถตรวจคาํ ตอบจากเฉลยทายเลม หากผูเ รียนทํากิจกรรมไมถูกตอ งใหกลับไปทบทวนเนื้อหา
สาระในเร่ืองนั้นใหเขา ใจแลว ทาํ กจิ กรรมเรียนรซู ํา้ อกี ครงั้ จนถูกตอง และเมอื่ ทาํ กิจกรรมการเรียนรู
ครบทกุ หนวยการเรียนรูแ ลว ใหทําแบบทดสอบหลงั เรยี นและตรวจคําตอบจากเฉลยทา ยเลม
ในการทํากิจกรรมการเรียนรูน้ี ผูเรียนตองทํากิจกรรมดวยตนเองใหครบถวน
ทกุ กจิ กรรม เพือ่ ใหก ารเรียนรขู องผเู รยี นมีประสทิ ธภิ าพประสทิ ธิผล บรรลตุ ัวช้วี ัดของชดุ วิชานี้
สารบญั หนา
คาํ นาํ 1
คาํ ชแี้ จงการใชส มดุ บนั ทึกกจิ กรรมการเรียนรู 9
สารบญั 9
แบบทดสอบกอ นเรียน 11
หนวยการเรียนรทู ่ี 1 ความภมู ใิ จในความเปนไทย
12
เรอ่ื งท่ี 1 สถาบันหลักของชาติ 12
เร่อื งที่ 2 บญุ คณุ ของแผน ดนิ 13
16
หนวยการเรียนรทู ่ี 2 มรดกไทยสมยั กรงุ ศรอี ยธุ ยาและกรุงธนบรุ ี 17
เรอ่ื งที่ 1 ความหมาย/นิยาม “มรดกไทย” 19
เรอ่ื งที่ 2 ประเพณไี ทย
เรือ่ งที่ 3 วัฒนธรรมไทย 20
เรื่องที่ 4 ศิลปะไทย 20
เรื่องท่ี 5 การอนรุ ักษมรดกไทย 20
22
หนวยการเรยี นรูที่ 3 บทเรียนจากเหตกุ ารณท างประวตั ศิ าสตรในสมยั กรงุ ศรอี ยธุ ยา 23
และกรงุ ธนบุรี 25
เรื่องท่ี 1 สงครามชางเผือก
เรอ่ื งท่ี 2 การเสยี กรงุ ศรีอยธุ ยา ครง้ั ที่ 1
เรื่องที่ 3 สงครามยุทธหัตถขี องสมเด็จพระนเรศวรมหาราช
เรอ่ื งท่ี 4 การเสยี กรงุ ศรีอยุธยา คร้ังท่ี 2
เรื่องท่ี 5 การกอบกเู อกราชของสมเด็จพระเจา ตากสนิ มหาราช
สารบัญ (ตอ )
หนวยการเรียนรูท ่ี 4 ความสัมพนั ธก บั ตา งประเทศในสมัยกรุงศรอี ยธุ ยาและกรงุ ธนบรุ ี 26
เรือ่ งที่ 1 ความสมั พนั ธกับตา งประเทศในสมัยกรงุ ศรอี ยุธยา 26
เรื่องที่ 2 ความสัมพนั ธกบั ตา งประเทศในสมัยกรงุ ธนบรุ ี 29
แบบทดสอบหลงั เรยี น 31
เฉลยแบบทดสอบกอ นเรียน 38
เฉลย/แนวคาํ ตอบทา ยกิจกรรม 39
เฉลยแบบทดสอบหลังเรยี น 54
คณะผจู ัดทาํ 55
1
แบบทดสอบกอนเรยี น
คาํ สง่ั ใหผ ูเรยี นเลือกคาํ ตอบทถ่ี กู ทส่ี ดุ แลว ทําเครอื่ งหมาย × หนา ขอ ทถี่ กู ที่สดุ
1. พระมหากษัตรยิ พระองคใดท่ถี อื เปน ปฐมกษตั รยิ ของชนชาตไิ ทย ต้งั แตส มัยกรงุ สโุ ขทยั
ก. พอขนุ ศรอี ินทราทติ ย
ข. พอ ขนุ รามคําแหงมหาราช
ค. สมเด็จพระนเรศวรมหาราช
ง. สมเดจ็ พระรามาธบิ ดีที่ 1 (พระเจาอทู อง)
2. ขอใดตอไปนี้ไมถ กู ตอ ง
ก. กรุงศรอี ยธุ ยามพี ระมหากษตั รยิ ปกครองรวม 5 ราชวงศ
ข. กรงุ ศรีอยธุ ยา มพี ระมหากษตั ริยป กครอง 33 พระองค
ค. กรงุ ศรีอยธุ ยา เปน ราชธานีของไทยยาวนานถึง 417 ป
ง. กรุงศรีอยุธยาถูกปกครองโดยกษัตริยพ มา
3. ขอใดบอกความหมายของ “ชาติ” ตามพจนานุกรมแปล ไทย-ไทย ราชบณั ฑติ ยสถาน
ไดถกู ตอ งท่ีสดุ
ก. ชาติ หมายถงึ คนและแผน ดนิ
ข. ชาติ หมายถึง แผน ดินทกี่ ลุมคนอาศยั อยู
ค. ชาติ หมายถึง การประกอบกนั ของ 3 สถาบันหลกั คอื ชาติ ศาสนา
และพระมหากษตั ริย
ง. ชาติ หมายถึง ประเทศ ประชาชนทเ่ี ปน พลเมอื งของประเทศ ที่มคี วามรูส ึกในเรื่อง
เช้ือชาติ ศาสนา ภาษา ประวัติศาสตรความเปนมา ขนบธรรมเนียมประเพณี
และวฒั นธรรมอยา งเดียวกนั หรืออยูในปกครองรัฐบาลเดียวกนั
2
4. ขอใดอธิบายการรวมชาติใหเ ปน ปกแผนไดดีทส่ี ดุ
ก. พอ ขุนผาเมอื ง รว มกบั พอขุนศรอี นิ ทราทิตย รวบรวมไพรพล สถาปนากรงุ สโุ ขทยั ให
เปนอาณาจกั รของชนชาตไิ ทย
ข. สมเดจ็ พระรามาธบิ ดีที่ 1 (สมเด็จพระเจาอทู อง) ผนวกเมอื งตาง ๆ เขาดวยกันแลว
สถาปนากรงุ ศรอี ยธุ ยา เปน ราชธานขี องชนชาตไิ ทย
ค. สมเดจ็ พระนเรศวรมหาราช กอบกูเอกราชบานเมืองและประกาศอสิ รภาพใหก รุงศรี
อยุธยา หลังจากทเ่ี สียกรุงศรคี ร้ังท่ี 1 ใหก บั พมา
ง. ถกู ทกุ ขอ
5. พระพุทธศาสนาที่เผยแผเ ขามาสชู นชาตไิ ทย ครั้งแรกในสมยั กรงุ สโุ ขทัย เปนนกิ ายอะไร
ก. นิกายเถรวาท
ข. นกิ ายมหายาน
ค. นิกายลงั กาวงศ
ง. ท้งั 2 นกิ ายคอื เถรวาท และมหายาน
6. ในรัชสมัยใด ท่ีมีการหลอพระพุทธรูป “พระศรีสรรเพชญ” ซึ่งเปนพระพุทธทองคําที่
ใหญท ีส่ ุดในโลก
ก. ในสมยั สมเดจ็ พระรามาธิบดที ี่ 1
ข. ในสมัยสมเด็จพระรามาธบิ ดที ่ี 2
ค. ในสมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ
ง. ในสมัยสมเดจ็ พระเจาอยูห ัวบรมโกศ
7. ขอใดไมใชค วามสาํ คัญของสถาบนั กษตั ริยต งั้ แตอ ดตี จนถึงปจ จุบันทม่ี ีตอแผนดนิ ไทย
ก. เปนประมขุ แหง รัฐเชิงสญั ลักษณเ ทา นน้ั
ข. เปน ผูรวบรวมชนชาตไิ ทยใหเ ปน ปกแผน
ค. เปนผนู าํ ทพั ในการออกศกึ สงคราม
ง. เปน ศนู ยร วมใจของคนในชาติ
3
8. ขอ ใดตอไปนี้ไมถูกตอง
ก. ชนชาวไทยเสยี กรงุ ศรีอยธุ ยาใหก ับพมา ครั้งท่ี 1 เมื่อป พ.ศ. 2121
ข. ชนชาวไทยเสยี กรงุ ศรีอยุธยาใหกับพมา ครั้งที่ 2 เมอ่ื ป พ.ศ. 2310
ค. สงครามยุทธหัตถเี กิดข้ึนกอ นทส่ี มเดจ็ พระนเรศวร จะขนึ้ ครองราชย
ง. สมเดจ็ พระนเรศวร ประกาศอสิ รภาพ ณ เมืองแครง เมอ่ื ป พ.ศ. 2127
9. ขอใดไมใ ชเ หตกุ ารณท ่ีเกดิ ขนึ้ ในสมัยสมเด็จพระนารายณม หาราช
ก. สงคณะทตู ไปเจรญิ ไมตรีกบั ประเทศฝรัง่ เศส
ข. กอบกูเ อกราช หลังจากเสยี กรุงศรอี ยุธยาใหกบั พมา
ค. กวเี อกนาม ศรีปราชญ แตง หนังสือกําศรวลศรีปราชญ
ง. แตง ตั้งเจาพระยาวิชเยนทร ซงึ่ เปน ชาวตางชาติใหเขารับราชการ
10. ขอ ใดตอไปนี้ไมถกู ตอง
ก. ขุนรองปลดั ชู เปน ทหารเอกของสมเดจ็ พระเจา ตากสนิ
ข. พระสุพรรณกลั ยาถูกถวายตัวใหบ ุเรงนองเพื่อเปนตวั ประกัน
ค. สมเด็จพระสุริโยทยั สิน้ พระชนมบ นหลงั ชางในการตอ สกู บั พระเจา แปร
ง. ชาวบา นบางระจันตอสูศึกตานกองทัพพมาไดถ ึง 8 ครั้ง ชวงกอ นเสยี กรุงศรีอยุธยา
ครัง้ ที่ 2
11. สถานทตี่ อ ไปนเี้ ปนมรดกไทยทไี่ ดขน้ึ ทะเบยี น “มรดกโลก” ยกเวน ขอ ใด
ก. นครประวัติศาสตรพ ระนครศรอี ยุธยา
ข. เมืองประวัตศิ าสตรส ุโขทัยและเมืองบรวิ าร
ค. วัดพระศรีรัตนศาสดาราม กรุงเทพมหานคร
ง. เขตรกั ษาพันธุสัตวป าทงุ ใหญ – หว ยขาแขง
4
12. “วนั เนา” ของประเพณสี งกรานตต รงกบั วนั ใด
ก. วนั ท่ี 12 เมษายน
ข. วันที่ 13 เมษายน
ค. วันท่ี 14 เมษายน
ง. วนั ที่ 15 เมษายน
13. ความหมายของคําวา “บา นนอก” ในสมัยอยุธยา ตรงกบั คาํ ใด
ก. ชนบท
ข. เมอื งนอก
ค. ตา งจงั หวดั
ง. ตา งประเทศ
14. ขอใดคอื ความสําคญั ของหนงั สอื “จนิ ดามณ”ี
ก. เปนการต นู เลมแรกของไทย
ข. เปน นิตยสารเลมแรกของไทย
ค. เปนแบบเรยี นเลม แรกของไทย
ง. เปนราชกจิ จานุเบกษาฉบบั แรกของไทย
15. ขอ ใดเปน ศลิ ปะอยธุ ยาตอนกลาง
ก. ปราสาทพระนครหลวง
ข. พระเจดยี ว ัดใหญข ัยมงคล
ค. พระพุทธรูปปางประธานวดั ไชยวัฒนาราม
ง. พระพทุ ธรูปปางประธานวัดพุทไธสวรรย
5
16. พระพุทธรปู องคใ หญท ว่ี ดั พนญั เชงิ จังหวดั พระนครศรีอยธุ ยาเปนประติมากรรม
ในสมัยใด
ก. พระบรมไตรโลกนาถ
ข. พระเจาปราสาททอง
ค. พระเจาตากสินมหาราช
ง. สมเด็จพระรามาธบิ ดที ่ี 1
17. การเมืองการปกครองในสมยั กรงุ ธนบรุ ี มลี ักษณะอยางไร
ก. การปกครองสวนกลาง
ข. การปกครองสวนกลาง, การปกครองสว นหวั เมือง
ค. การปกครองสว นกลาง, การปกครองสว นหัวเมือง, การปกครองสว นเมือง
ประเทศราช
ง. ไมม ีขอ ใดถูก
18. ขอใดไมใชป ญ หาความขัดแยง ระหวางไทยกบั พมา
ก. ตองการแยงชิงความเปนใหญเ หนือดนิ แดนนี้
ข. ตอ งการขยายอาณาเขตใหกวา งใหญ
ค. ตองการเขา ไปมอี าํ นาจเหนือลา นนา
ง. ตอ งการแกแ คน ซ่งึ กันและกัน
19. กลุมคนในขอ ใดในสมยั กรงุ ศรอี ยุธยาทมี่ ีบทบาทในการเมืองการปกครองมากท่สี ดุ
ก. ไพร
ข. ขนุ นาง
ค. เจานาย
ง. พระสงฆ
6
20. เหตุผลทรี่ าชธานตี องสงเชอ้ื พระวงศไปปกครองดูแลเมืองหนา ดานเพราะอะไร
ก. เพื่อเปน ทฝ่ี กหัดวาราชการงานเมือง
ข. อยูไกลราชธานีจึงมักเกดิ กบฏบอ ยคร้ัง
ค. เพ่อื ชวยกาํ กับดูแลเมอื งประเทศราชอีกชน้ั หนึง่
ง. เอาไวเ ปนเมืองปองกันขาศึกกอ นท่ขี าศึกจะจโู จมมาถงึ ราชธานี
21. ขอใดคอื สาเหตุหนึ่งของการเสยี กรุงศรอี ยธุ ยาครง้ั ที่ 2 พ.ศ. 2310
ก. นโยบายกดี กันชาวตะวนั ตก
ข. การต้ังตนเปนอสิ ระของหวั เมืองมอญ
ค. ความเหินหางระหวา งพระมหากษตั รยิ ก ับราษฎร
ง. กรงุ ศรอี ยุธยาขาดศูนยร วมอํานาจอนั แทจริงในการปกครอง
22. เหตกุ ารณท นี่ ําไปสกู ารจลาจลในกรุงธนบรุ ีเปนลาํ ดับแรกคือเหตกุ ารณใ ด
ก. จวนเจา เมอื งกรงุ เกาถกู ปลน
ข. พระยาสรรคน ํากําลงั เขายดึ วงั
ค. การปราบปรามกลุม เจา พระฝาง
ง. สมเด็จพระเจา ตากสินมหาราชทรงผนวช
23. ขอ ใดไมใชเ หตุผลของการยา ยราชธานจี ากกรงุ ศรีอยุธยามาท่ีกรงุ ธนบุรี
ก. กรงุ ศรีอยุธยาทรดุ โทรมเกนิ กวาจะบรู ณะซอ มแซม
ข. กรงุ ศรีอยธุ ยามศี ัตรรู อบดา นแมมีปอ มปราการทีม่ ่ันคง
ค. กรงุ ศรอี ยุธยาสามารถติดตอ คา ขายทางทะเลกบั ตางชาตไิ ดอยางสะดวก
ง. พมารูลทู างภมู ศิ าสตรข องกรงุ ศรอี ยุธยาซึ่งเปนขอเสียเปรยี บในการปอ งกนั พระนคร
24. นโยบายตางประเทศในสมยั กรงุ ศรีอยุธยาข้นึ อยกู บั ปจจัยใด
ก. ปจจัยดานสงั คมและวัฒนธรรม
ข. ปจจยั ดานการปกครองและศาสนา
ค. ปจจัยดานการเมอื งและเศรษฐกจิ
ง. ปจจัยดา นเศรษฐกจิ และการศึกษา
7
25. ขอ ใดเปน ความสมั พนั ธทเี่ หน็ ไดช ดั เจนทสี่ ดุ ระหวา งอาณาจักรกรุงศรีอยธุ ยากบั เขมร
ก. ความสัมพนั ธท างวัฒนธรรม
ข. ความสมั พนั ธทางการปกครอง
ค. ความสัมพันธท างเศรษฐกิจ
ง. ความสัมพนั ธท างการเมือง
26. จุดประสงคส าํ คัญท่ีสดุ ท่สี มเดจ็ พระนารายณม หาราชทรงเจรญิ สมั พนั ธไมตรกี ับอังกฤษ
คือเรือ่ งใด
ก. การคาระหวา งประเทศ
ข. การสรา งพระราชวังใหม
ค. การใหคานอํานาจกบั ฮอลนั ดา
ง. การชว ยเหลือทางดา นวิทยาการสมยั ใหม
27. ความสมั พนั ธร ะหวา งกรุงศรีอยธุ ยากับชาตติ ะวนั ตกเปนไปในลกั ษณะใดเปนสว นใหญ
ก. การเมอื งนาํ การคา
ข. การคา นาํ การเมือง
ค. การทูตนําการเผยแพรศาสนา
ง. การเผยแพรศ าสนานําการทตู
28. ชาตติ ะวนั ตกทเี่ ขา มาคา ขายกบั อาณาจกั รกรงุ ศรอี ยธุ ยาเปนชาตแิ รกและเขา มาตั้ง
สถานีการคา ที่กรงุ ศรอี ยุธยา นครศรธี รรมราช ปต ตานี มะรดิ ตะนาวศรี คอื ชาตใิ ด
ก. องั กฤษ
ข. ฮอลันดา
ค. ฝรง่ั เศส
ง. โปรตุเกส
8
29. ความสมั พนั ธก ับตา งประเทศในสมยั กรุงธนบรุ ีมีลกั ษณะสาํ คัญอยา งไร
ก. การปอ งกันประเทศจากการรกุ รานของตา งชาติ
ข. การปองกันประเทศจากการเผยแพรศ าสนา
ค. การแขงขนั ทางดา นเศรษฐกิจ
ง. การแขงขนั ทางการคา ขาย
30. ประเพณีสงกรานตเปน ราชพธิ ใี หขา ราชการไปกราบบังคมเกิดขึ้นในเดือนอะไร
ก. เดือน 2
ข. เดือน 3
ค. เดือน 4
ง. เดือน 5
9
หนวยการเรยี นรูท่ี 1
ความภูมใิ จในความเปนไทย
กิจกรรมทายเร่อื งท่ี 1 สถาบนั หลักของชาติ
กิจกรรมท่ี 1 จงตอบคําถามตอไปนี้
1. ใหอ ธบิ ายความหมายของ “ชาติ”
…………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………....................
..................…………………………………………………………………………………………………………..............
2. ใหอธิบายความเปน มาของชนชาตไิ ทย
…………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………....................
..................…………………………………………………………………………………………………………..............
3. ใหย กตัวอยางพระปรีชาสามารถของพระมหากษตั ริยไ ทยในการรวบรวมชาติ
มา 1 พระองค
…………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………....................
..................…………………………………………………………………………………………………………..............
10
4. ใหบ อกความสาํ คัญของสถาบันศาสนาทีม่ ีตอ สังคมไทย
…………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………....................
..................…………………………………………………………………………………………………………..............
5. ใหอธิบายความสําคัญของสถาบันพระมหากษัตริยท่ีมีตอคนไทย พรอมยกตัวอยาง
ประกอบ
…………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………....................
..................…………………………………………………………………………………………………………..............
6. ใหบ อกพฤติกรรมท่ีแสดงถงึ ความภมู ิใจในความเปนไทย และพฤติกรรมท่ีแสดงออกถึง
การรกั ชาติ ศาสนา และพระมหากษัตรยิ มาอยา งนอ ย 3 พฤติกรรม
…………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………....................
..................…………………………………………………………………………………………………………..............
11
กจิ กรรมทา ยเรอ่ื งท่ี 2 บญุ คณุ ของแผน ดนิ
กจิ กรรมที่ 1 จงจบั คพู ระราชกรณียกิจ วีรกรรม หรือพระปรีชาสามารถของพระมหากษัตริย
วีรชน กับช่ือพระมหากษัตริยหรือวีรชนใหถูกตอง โดยนําตัวเลขมาไวในชอง
ดา นหนา
เชน สมเด็จพระเจา อูทอง ตรงกับขอท่ี 1. การสถาปนากรงุ ศรอี ยธุ ยาข้ึนเปนราชธานีของไทย
สมเดจ็ พระเจา อทู อง 1. การสถาปนากรุงศรอี ยธุ ยาข้ึนเปนราชธานขี องไทย
สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ 2. รัชสมัยที่เสยี กรงุ ศรอี ยุธยา ครง้ั ที่ 1
สมเด็จพระมหาจกั รพรรดิ 3. ตอ สูศ กึ ตา นกองทัพพมาไดถึง 8 คร้ัง ชวงกอนเสีย
กรงุ ศรอี ยุธยา ครัง้ ท่ี 2
สมเด็จพระมหนิ ทราธริ าช 4. กอบกเู อกราช หลังการเสียกรุงศรอี ยุธยา ครง้ั ที่ 1
สมเด็จพระธรรมราชาธริ าช 5. ถูกถวายใหบ ุเรงนองเพื่อเปนตวั ประกนั
สมเด็จพระนเรศวรมหาราช 6. มกี ารต้ังสมณวงศใ นลังกา ทเี่ รยี กวา สยามวงศ
หรอื อุบาลวี งศ
สมเดจ็ พระนารายณมหาราช 7. กอบกูเอกราช หลงั การเสยี กรงุ ศรอี ยธุ ยา คร้ังที่ 2
สมเด็จพระเจา อยหู วั 8. รัชสมยั ทเ่ี สียกรุงศรอี ยุธยา ครัง้ ที่ 2
พระบรมโกศ
สมเด็จพระเจาเอกทศั น 9. ส้ินพระชนมบ นหลังชางในการตอ สกู บั พระเจา แปร
สมเด็จพระเจา ตากสินมหาราช 10. ไดร ับการแตง ต้งั ใหเ ปนกษัตริยครองกรุงศรีอยุธยา
จากบุเรงนอง
พระสุริโยทยั 11. รวบรวมพลได 400 คน ตอสศู ึกพมา
พระสพุ รรณกลั ยา 12. ปฏริ ปู การปกครองแบบจตสุ ดมภ
ขนุ รองปลดั ชู 13. มีการแตงต้ังคณะทูตไปเจริญไมตรีกับประเทศ
ฝร่ังเศส ในสมัยพระเจา หลุยส ที่ 14
ชาวบานบางระจนั 14. สงครามชา งเผอื ก
15. สถาปนากรงุ ธนบุรเี ปนราชธานี
16. ประกาศอิสรภาพ ณ เมอื งแครง
12
หนว ยการเรียนรทู ่ี 2
มรดกไทยสมยั กรุงศรีอยธุ ยาและกรุงธนบรุ ี
กิจกรรมทา ยเรอื่ งท่ี 1 ความหมาย นิยาม มรดกไทย
กิจกรรมที่ 1 ตอบคาํ ถามตอ ไปนี้
1. จงบอกความหมายของ “มรดกไทย” พรอมยกตวั อยางประกอบ
.........................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
13
กจิ กรรมทายเร่อื งท่ี 2 ประเพณไี ทย
กจิ กรรมท่ี 1 จงอธบิ ายประเพณไี ทยตอไปน้ีในสมัยกรุงศรอี ยุธยาและกรุงธนบรุ ีมาพอสงั เขป
1) พระราชพิธีพยุหยาตราทางชลมารค
.........................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
2) พธิ ีจรดพระนังคลั แรกนาขวญั
.........................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
14
3) ประเพณสี งกรานต
.........................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
4) ประเพณลี งแขกทํานา
.........................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
15
5) ประเพณเี ดือน 11 การแขงเรอื
.........................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
6) ประเพณเี ดือน 12 พธิ ีจองเปรียงตามประทปี (ชักโคม)
.........................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
16
กิจกรรมทายเรอื่ งท่ี 3 วฒั นธรรมไทย
กจิ กรรมท่ี 1 จงอธิบายวฒั นธรรมไทยในสมัยกรุงศรีอยุธยาและกรุงธนบรุ ดี า นตอ ไปน้ี
มาพอสังเขป
1) ดานการแตงกาย
.........................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
2) การใชภาษา
.........................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
17
กจิ กรรมทายเรอื่ งที่ 4 ศลิ ปะไทย
กิจกรรมที่ 1 จงบอกศลิ ปะไทยในสมัยกรงุ ศรีอยุธยาและกรงุ ธนบรุ ดี า นตอไปนี้ มาพอสงั เขป
1) ดานวรรณกรรม
.........................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
2) ดานสถาปต ยกรรม
.........................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
18
3) ดา นประติมากรรม
.........................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
19
กจิ กรรมทา ยเรอื่ งท่ี 5 การอนรุ กั ษมรดกไทย
กจิ กรรมที่ 1 จงบอกความภาคภูมิใจในมรดกไทยพรอ มยกตัวอยา ง อยา งนอ ย 3 ตวั อยา ง
.........................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
20
หนวยการเรยี นรูท ่ี 3
บทเรยี นจากเหตุการณทางประวตั ิศาสตรใ นสมัยกรงุ ศรีอยุธยาและกรงุ ธนบุรี
กิจกรรมทา ยเร่อื งที่ 1 สงครามชา งเผอื ก
กิจกรรมที่ 1 บอกแนวทางการนาํ บทเรียนจากเหตกุ ารณส งครามชางเผือกท่นี าํ มาปรบั ใช
ในการดําเนนิ ชีวิต
.......................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
กจิ กรรมทา ยเรื่องที่ 2 การเสยี กรงุ ศรอี ยุธยา ครง้ั ที่ 1
กจิ กรรมที่ 2.1 เลา เหตกุ ารณการเสยี กรงุ ศรีอยธุ ยาครง้ั ที่ 1
............................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
21
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
กิจกรรมที่ 2.2 บอกแนวทางการนาํ บทเรียนจากเหตกุ ารณก ารเสียกรุงศรอี ยุธยาครัง้ ที่ 1
ที่นํามาปรับใชในการดาํ เนินชวี ติ
.......................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
22
กิจกรรมทา ยเรอ่ื งที่ 3 สงครามยทุ ธหตั ถขี องสมเดจ็ พระนเรศวรมหาราช
กิจกรรมที่ 1 เลาเหตกุ ารณท่เี กดิ ข้ึนจากภาพน้ี
............................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
23
กจิ กรรมทา ยเรือ่ งที่ 4 การเสียกรงุ ศรอี ยุธยา ครั้งที่ 2
กิจกรรมท่ี 4.1 เลาเหตกุ ารณก ารเสยี กรงุ ศรีอยุธยาครั้งท่ี 2
..............................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
24
กจิ กรรมที่ 4.2 บอกแนวทางการนําบทเรียนจากเหตุการณการเสยี กรงุ ศรอี ยธุ ยาครั้งท่ี 2
ทีน่ ํามาปรับใชในการดาํ เนินชวี ิต
.............................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
25
กิจกรรมทายเรื่องที่ 5 การกอบกเู อกราชของสมเดจ็ พระเจา ตากสนิ มหาราช
กิจกรรมท่ี 1 เลาถงึ การสถาปนากรงุ ธนบรุ ีเปน ราชธานี
..............................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
26
หนวยการเรียนรูที่ 4
ความสัมพันธกบั ตางประเทศในสมยั กรงุ ศรีอยธุ ยาและกรุงธนบรุ ี
กิจกรรมทายเรอื่ งที่ 1 ความสัมพนั ธก ับตา งประเทศในสมัยกรงุ ศรอี ยุธยาและกรุงธนบรุ ี
กจิ กรรมท่ี 1.1 ใหผูเรยี นอธบิ ายความสมั พันธข องรฐั เพอ่ื นบา นในสมยั กรงุ ศรอี ยุธยาและกรงุ ธนบรุ ี
รฐั เพอ่ื นบา น ลักษณะความสมั พนั ธ
.......................................................................................................................
สโุ ขทัย .......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
ลา นนา .......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
พมา .......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
หวั เมืองมอญ .......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
เขมร .......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
ลา นชาง .......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
27
รัฐเพ่อื นบา น ลักษณะความสัมพนั ธ
ญวน
.......................................................................................................................
มลายู .......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
กิจกรรมที่ 1.2 ใหผูเรยี นอธบิ ายความสัมพนั ธระหวางอาณาจักรอยธุ ยากับทวีปเอเชีย
1. การทก่ี รงุ ศรอี ยธุ ยาสง คณะทูตและเครื่องบรรณาการไปประเทศจนี เปน ประจาํ สง ผลให
ไทยเปน อยา งไร
.........................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
2. กรุงศรีอยุธยามคี วามสัมพนั ธกับญป่ี ุนอยา งเปน ทางการในสมัยของพระมหากษตั รยิ
พระองคใ ด
.........................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
28
3. ความสมั พนั ธร ะหวา งกรุงศรอี ยุธยากบั ญ่ปี นุ ในสมยั กรุงศรีอยุธยาตอนกลางเสอื่ มลง
เพราะเหตุใด
.........................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
กิจกรรมที่ 1.3 ใหผูเรยี นวิเคราะหค วามสัมพนั ธร ะหวา งกรงุ ศรอี ยุธยากับชาตติ ะวนั ตก (ทวีปยุโรป)
1. ชาติตะวนั ตกท่เี ขามาติดตอ กับกรุงศรีอยธุ ยา เพอื่ จุดประสงคอ ะไร
.........................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
2. ชาติตะวนั ตกเขามาตดิ ตอและมีความสมั พันธก บั กรงุ ศรอี ยุธยาไดแ กชาตใิ ดบาง
.........................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
3. ใครคอื ทตู ของโปรตเุ กสทีม่ าเจริญสัมพนั ธไมตรกี บั กรงุ ศรีอยุธยา
.........................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
29
4. ชาติตะวันตกใดท่ีมาติดตอกับกรุงศรีอยุธยาเพ่ือตองการเผยแพรคริสตศาสนา
เพยี งอยา งเดยี ว
.........................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
5. ความสมั พนั ธร ะหวางกรงุ ศรีอยธุ ยากบั ชาตติ ะวนั ตกยุตลิ งดวยสาเหตใุ ด
.........................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
กิจกรรมทายเรอื่ งที่ 2 ความสมั พนั ธก ับตา งประเทศในสมัยกรุงธนบรุ ี
กจิ กรรมท่ี 2.1 ใหผูเรยี นวเิ คราะหค วามสัมพันธระหวา งกรุงธนบรุ กี ับประเทศเพือ่ นบา น
1. กรุงธนบุรีทําสงครามกับพมา ถงึ 10 ครั้ง การรบครง้ั ไหนเปน การรบคร้ังท่ีสําคญั ที่สุด
.........................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
2. เหตุใดสมเดจ็ พระเจาตากสนิ มาราชจงึ ตองยกทัพไปตีเมอื งจาํ ปาศักด์ิ
.........................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
3. เหตใุ ด สมเดจ็ พระเจาตากสนิ มหาราชจึงปลอ ยใหห วั เมอื งมลายูอยูเ ปน รฐั อิสระ
.........................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
30
4. พระยาโยธาถกู ตัดศีรษะเสยี บประจาร เน่อื งจากสาเหตุใด
.........................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
5. สถานทที่ กี่ องทพั พมาใชเ ปน ที่เกบ็ คลงั เสบยี งทุกคร้งั ที่เดินทางมารบกบั ไทย
ในสมัยกรงุ ธนบรุ ี คอื ท่ีใด
.........................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
กจิ กรรมที่ 2.2 ใหผ เู รยี นวเิ คราะหความสัมพนั ธก ับตางประเทศในสมยั กรงุ ศรอี ยธุ ยากบั
กรุงธนบุรีท่เี กีย่ วกับความมน่ั คงของประเทศมา 5 ประเทศ
เชน ความสัมพนั ธกับจีนในสมยั กรุงศรีอยุธยาไดมีการสงคณะทูตไทยไปประเทศจีนหลายคร้ัง
ทาํ ใหป ระเทศมีความม่ันคง นอกจากน้ียังไดรับความรวมมือจากจีนในการติดตอคาขายทําให
เศรษฐกิจเจริญรุงเรอื ง
31
แบบทดสอบหลังเรียน
คาํ สงั่ ใหผ ูเรียนเลือกคําตอบทถี่ กู ท่สี ุด แลว ทาํ เคร่ืองหมาย × หนา ขอ ทถ่ี กู ทสี่ ดุ
1. ขอใดตอ ไปน้ีไมถกู ตอ ง
ก. กรงุ ศรีอยธุ ยามพี ระมหากษัตรยิ ปกครองรวม 5 ราชวงศ
ข. กรุงศรอี ยธุ ยา มพี ระมหากษตั ริยปกครอง 33 พระองค
ค. กรงุ ศรีอยธุ ยา เปนราชธานขี องไทยยาวนานถึง 417 ป
ง. กรงุ ศรีอยุธยาถกู ปกครองโดยกษัตริยพ มา
2. ขอใดอธิบายการรวมชาตใิ หเปนปก แผนไดดีทสี่ ดุ
ก. พอขุนผาเมือง รว มกับพอ ขุนศรอี นิ ทราทิตย รวบรวมไพรพ ล สถาปนากรงุ สโุ ขทยั ให
เปนอาณาจักรของชนชาตไิ ทย
ข. สมเด็จพระรามาธบิ ดที ี่ 1 (สมเด็จพระเจา อทู อง) ผนวกเมอื งตาง ๆ เขาดวยกันแลว
สถาปนากรุงศรีอยุธยา เปน ราชธานขี องชนชาติไทย
ค. สมเด็จพระนเรศวรมหาราช กอบกเู อกราชบานเมืองและประกาศอิสรภาพใหกรุงศรี
อยธุ ยา หลงั จากทเี่ สยี กรุงศรคี ร้ังท่ี 1 ใหก บั พมา
ง. ถกู ทุกขอ
3. พระมหากษัตรยิ พ ระองคใ ดที่ถอื เปน ปฐมกษัตริยของชนชาติไทย ตั้งแตส มัยกรงุ สุโขทยั
ก. พอขุนศรีอินทราทิตย
ข. พอ ขุนรามคาํ แหงมหาราช
ค. สมเด็จพระนเรศวรมหาราช
ง. สมเด็จพระรามาธิบดที ี่ 1 (พระเจาอูทอง)
4. ขอใดบอกความหมายของ “ชาติ” ตามพจนานุกรมแปล ไทย-ไทย ราชบณั ฑติ ยสถาน
ไดถ ูกตองทสี่ ดุ
ก. ชาติ หมายถงึ คนและแผน ดิน
ข. ชาติ หมายถงึ แผน ดนิ ที่กลมุ คนอาศยั อยู
ค. ชาติ หมายถึง การประกอบกนั ของ 3 สถาบันหลกั คือ ชาติ ศาสนา
และพระมหากษัตริย
ง. ชาติ หมายถึง ประเทศ ประชาชนท่ีเปนพลเมอื งของประเทศ ที่มีความรสู กึ ในเรือ่ ง
เชื้อชาติ ศาสนา ภาษา ประวัติศาสตรความเปนมา ขนบธรรมเนียมประเพณี
และวฒั นธรรมอยา งเดียวกันหรืออยใู นปกครองรัฐบาลเดียวกนั
32
5. ขอ ใดไมใชค วามสําคญั ของสถาบันกษตั ริยต ั้งแตอดีตจนถึงปจจุบันท่ีมตี อ แผน ดินไทย
ก. เปน ประมุขแหง รัฐเชงิ สญั ลักษณเ ทาน้นั
ข. เปนผรู วบรวมชนชาติไทยใหเปน ปก แผน
ค. เปน ผูนําทพั ในการออกศึกสงคราม
ง. เปนศูนยรวมใจของคนในชาติ
6. ขอ ใดตอไปน้ีไมถ ูกตอง
ก. ชนชาวไทยเสียกรงุ ศรอี ยธุ ยาใหก บั พมา คร้ังที่ 1 เมื่อป พ.ศ. 2121
ข. ชนชาวไทยเสียกรงุ ศรีอยธุ ยาใหก บั พมา คร้งั ท่ี 2 เมือ่ ป พ.ศ. 2310
ค. สงครามยุทธหตั ถเี กดิ ขึน้ กอ นที่สมเดจ็ พระนเรศวร จะขึ้นครองราชย
ง. สมเด็จพระนเรศวร ประกาศอสิ รภาพ ณ เมืองแครง เม่อื ป พ.ศ. 2127
7. พระพทุ ธศาสนาท่ีเผยแผเ ขามาสชู นชาตไิ ทย คร้ังแรกในสมยั กรุงสุโขทัย เปนนกิ ายอะไร
ก. นิกายเถรวาท
ข. นิกายมหายาน
ค. นกิ ายลังกาวงศ
ง. ทั้ง 2 นิกายคอื เถรวาท และมหายาน
8. ในรัชสมัยใด ท่ีมีการหลอพระพุทธรูป “พระศรีสรรเพชญ” ซ่ึงเปนพระพุทธทองคําท่ี
ใหญที่สุดในโลก
ก. ในสมัยสมเด็จพระรามาธบิ ดที ่ี 1
ข. ในสมยั สมเดจ็ พระรามาธิบดีที่ 2
ค. ในสมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ
ง. ในสมัยสมเด็จพระเจา อยูห วั บรมโกศ
9. สถานท่ตี อ ไปนเ้ี ปน มรดกไทยท่ไี ดข นึ้ ทะเบยี น “มรดกโลก” ยกเวน ขอ ใด
ก. นครประวตั ิศาสตรพระนครศรอี ยุธยา
ข. เมืองประวตั ิศาสตรส ุโขทัยและเมอื งบรวิ าร
ค. วัดพระศรีรตั นศาสดาราม กรุงเทพมหานคร
ง. เขตรักษาพนั ธุสัตวปาทุง ใหญ – หว ยขาแขง
33
10. ขอใดตอไปน้ีไมถ ูกตอง
ก. ขนุ รองปลดั ชู เปนทหารเอกของสมเดจ็ พระเจา ตากสิน
ข. พระสพุ รรณกัลยาถูกถวายตวั ใหบ ุเรงนองเพอื่ เปนตัวประกัน
ค. สมเดจ็ พระสุรโิ ยทยั สน้ิ พระชนมบ นหลังชา งในการตอสูกับพระเจาแปร
ง. ชาวบา นบางระจนั ตอ สศู ึกตา นกองทพั พมาไดถ ึง 8 ครั้ง ชวงกอนเสยี กรงุ ศรอี ยธุ ยา
ครงั้ ท่ี 2
11. ขอ ใดไมใชเ หตุการณทเ่ี กดิ ขน้ึ ในสมัยสมเด็จพระนารายณม หาราช
ก. สงคณะทูตไปเจรญิ ไมตรีกบั ประเทศฝรั่งเศส
ข. กอบกเู อกราช หลงั จากเสยี กรุงศรีอยธุ ยาใหก ับพมา
ค. กวเี อกนาม ศรีปราชญ แตง หนังสอื กําศรวลศรปี ราชญ
ง. แตงต้ังเจา พระยาวชิ เยนทร ซงึ่ เปน ชาวตางชาตใิ หเ ขา รบั ราชการ
12. ขอ ใดเปนศลิ ปะอยธุ ยาตอนกลาง
ก. ปราสาทพระนครหลวง
ข. พระเจดียว ดั ใหญข ัยมงคล
ค. พระพุทธรปู ปางประธานวดั ไชยวฒั นาราม
ง. พระพทุ ธรปู ปางประธานวดั พทุ ไธสวรรย
13. พระพุทธรปู องคใ หญท ่วี ดั พนัญเชิง จงั หวัดพระนครศรอี ยธุ ยาเปนประตมิ ากรรม
ในสมยั ใด
ก. พระบรมไตรโลกนาถ
ข. พระเจา ปราสาททอง
ค. พระเจา ตากสนิ มหาราช
ง. สมเด็จพระรามาธบิ ดที ี่ 1
14. ความหมายของคําวา “บา นนอก” ในสมัยอยธุ ยา ตรงกบั คาํ ใด
ก. ชนบท
ข. เมอื งนอก
ค. ตา งจังหวดั
ง. ตา งประเทศ
34
15. “วันเนา” ของประเพณสี งกรานตต รงกบั วนั ใด
ก. วันท่ี 12 เมษายน
ข. วันที่ 13 เมษายน
ค. วนั ที่ 14 เมษายน
ง. วนั ที่ 15 เมษายน
16. การเมอื งการปกครองในสมัยกรงุ ธนบรุ ี มีลกั ษณะอยา งไร
ก. การปกครองสวนกลาง
ข. การปกครองสวนกลาง, การปกครองสว นหัวเมือง
ค. การปกครองสว นกลาง, การปกครองสวนหัวเมือง, การปกครองสว นเมอื ง
ประเทศราช
ง. ไมมขี อ ใดถูก
17. ขอ ใดคอื ความสําคญั ของหนงั สอื “จินดามณ”ี
ก. เปนการต นู เลม แรกของไทย
ข. เปน นติ ยสารเลม แรกของไทย
ค. เปนแบบเรียนเลมแรกของไทย
ง. เปนราชกจิ จานุเบกษาฉบับแรกของไทย
18. กลมุ คนในขอ ใดในสมยั กรงุ ศรีอยธุ ยาทีม่ บี ทบาทในการเมอื งการปกครองมากท่สี ดุ
ก. ไพร
ข. ขนุ นาง
ค. เจา นาย
ง. พระสงฆ
19. ขอใดไมใชป ญหาความขดั แยง ระหวา งไทยกบั พมา
ก. ตอ งการแยงชงิ ความเปน ใหญเหนือดินแดนนี้
ข. ตอ งการขยายอาณาเขตใหกวา งใหญ
ค. ตอ งการเขาไปมอี ํานาจเหนือลานนา
ง. ตอ งการแกแ คนซงึ่ กันและกัน
35
20. นโยบายตา งประเทศในสมยั กรงุ ศรอี ยธุ ยาขึ้นอยกู บั ปจ จยั ใด
ก. ปจ จัยดา นสงั คมและวัฒนธรรม
ข. ปจจัยดานการปกครองและศาสนา
ค. ปจจยั ดา นการเมอื งและเศรษฐกจิ
ง. ปจ จยั ดานเศรษฐกจิ และการศกึ ษา
21. จุดประสงคส ําคัญท่ีสดุ ทีส่ มเดจ็ พระนารายณมหาราชทรงเจรญิ สมั พนั ธไมตรกี บั องั กฤษ
คือเรอ่ื งใด
ก. การคาระหวางประเทศ
ข. การสรา งพระราชวงั ใหม
ค. การใหคานอํานาจกับฮอลนั ดา
ง. การชว ยเหลือทางดา นวทิ ยาการสมยั ใหม
22. เหตผุ ลท่รี าชธานตี องสงเช้ือพระวงศไปปกครองดแู ลเมอื งหนาดานเพราะอะไร
ก. เพอ่ื เปน ทฝี่ ก หดั วา ราชการงานเมือง
ข. อยูไกลราชธานจี งึ มกั เกดิ กบฏบอยครั้ง
ค. เพือ่ ชว ยกาํ กับดแู ลเมืองประเทศราชอกี ชัน้ หน่ึง
ง. เอาไวเปนเมอื งปองกนั ขาศึกกอนที่ขา ศกึ จะจโู จมมาถึงราชธานี
23. ขอ ใดคอื สาเหตุหน่งึ ของการเสียกรุงศรีอยุธยาครงั้ ที่ 2 พ.ศ. 2310
ก. นโยบายกีดกนั ชาวตะวนั ตก
ข. การตง้ั ตนเปนอสิ ระของหวั เมืองมอญ
ค. ความเหินหา งระหวา งพระมหากษตั รยิ กับราษฎร
ง. กรงุ ศรอี ยุธยาขาดศนู ยร วมอาํ นาจอนั แทจริงในการปกครอง
24. ขอใดไมใชเ หตผุ ลของการยา ยราชธานจี ากกรงุ ศรอี ยธุ ยามาท่ีกรงุ ธนบุรี
ก. กรุงศรอี ยธุ ยาทรุดโทรมเกนิ กวา จะบูรณะซอ มแซม
ข. กรงุ ศรอี ยธุ ยามีศตั รูรอบดา นแมม ีปอ มปราการท่มี ัน่ คง
ค. กรงุ ศรอี ยธุ ยาสามารถตดิ ตอ คาขายทางทะเลกบั ตางชาตไิ ดอ ยางสะดวก
ง. พมารูลทู างภูมิศาสตรข องกรุงศรอี ยธุ ยาซงึ่ เปน ขอ เสยี เปรียบในการปองกนั พระนคร
36
25. เหตุการณทน่ี ําไปสูก ารจลาจลในกรุงธนบรุ ีเปนลาํ ดับแรกคือเหตกุ ารณใด
ก. จวนเจาเมอื งกรงุ เกา ถกู ปลน
ข. พระยาสรรคน ํากาํ ลังเขา ยดึ วัง
ค. การปราบปรามกลุมเจาพระฝาง
ง. สมเด็จพระเจา ตากสินมหาราชทรงผนวช
26. ความสมั พนั ธระหวา งกรุงศรอี ยุธยากับชาตติ ะวนั ตกเปน ไปในลกั ษณะใดเปน สวนใหญ
ก. การเมอื งนาํ การคา
ข. การคา นาํ การเมือง
ค. การทูตนาํ การเผยแพรศ าสนา
ง. การเผยแพรศ าสนานําการทตู
27. ความสมั พนั ธก บั ตางประเทศในสมัยกรุงธนบรุ มี ลี กั ษณะสาํ คัญอยางไร
ก. การปอ งกันประเทศจากการรกุ รานของตา งชาติ
ข. การปองกันประเทศจากการเผยแพรศาสนา
ค. การแขงขนั ทางดา นเศรษฐกิจ
ง. การแขง ขนั ทางการคา ขาย
28. ขอใดเปน ความสมั พนั ธท เี่ หน็ ไดช ดั เจนที่สดุ ระหวา งอาณาจกั รกรงุ ศรีอยุธยากับเขมร
ก. ความสมั พันธท างวัฒนธรรม
ข. ความสมั พันธท างการปกครอง
ค. ความสมั พนั ธท างเศรษฐกจิ
ง. ความสัมพนั ธทางการเมอื ง
29. ชาตติ ะวนั ตกทีเ่ ขา มาคา ขายกบั อาณาจกั รกรงุ ศรอี ยธุ ยาเปนชาตแิ รกและเขามาตงั้ สถานี
การคา ทก่ี รงุ ศรอี ยุธยา นครศรธี รรมราช ปต ตานี มะรดิ ตะนาวศรี คอื ชาติใด
ก. อังกฤษ
ข. ฮอลนั ดา
ค. ฝร่งั เศส
ง. โปรตเุ กส
37
30. ประเพณีสงกรานตเ ปนราชพิธีใหขา ราชการไปกราบบงั คมเกดิ ขึ้นในเดือนอะไร
ก. เดือน 2
ข. เดือน 3
ค. เดอื น 4
ง. เดือน 5
38
เฉลยแบบทดสอบกอ นเรยี น
1. ก 11. ค 21. ง
2. ง 12. ค 22. ก
3. ง 13. ข 23. ค
4. ง 14. ค 24. ข
5. ก 15. ข 25. ก
6. ง 16. ง 26. ค
7. ก 17. ข 27. ข
8. ค 18. ง 28. ง
9. ข 19. ข 29. ก
10. ก 20. ง 30. ง
39
เฉลย/แนวคาํ ตอบกจิ กรรมทายเรือ่ ง
หนว ยการเรียนรทู ่ี 1
ความภูมใิ จในความเปน ไทย
เฉลยกิจกรรมทา ยเรอื่ งที่ 1 สถาบนั หลกั ของชาติ
กจิ กรรมที่ 1 จงตอบคาํ ถามตอ ไปนี้
แนวคาํ ตอบ
1. ใหอ ธิบายความหมายของ “ชาต”ิ
หมายถงึ ประเทศ ประชาชนที่เปนพลเมอื งของประเทศ กลุม ชนทมี่ ีความรูส กึ ในเร่ือง
เชือ้ ชาติ ศาสนา ภาษา ประวัติศาสตรความเปนมา ขนบธรรมเนียมประเพณี และวัฒนธรรม
อยางเดียวกนั หรืออยใู นปกครองรัฐบาลเดียวกัน หรือ
ชาติ หมายถึง กลุมคนหรือประชาชนท่ีมีจุดรวมของการเปนชาติดวย เชน มี
ประวตั ิศาสตร วฒั นธรรมทีส่ ืบตอ กันมาหรอื มเี ปาหมายทีด่ ีสําหรับการรวมเปนชาตเิ ดียวกัน
2. ใหอ ธบิ ายความเปนมาของชนชาตไิ ทย
ความเปนมาของชนชาตไิ ทยมหี ลายแนวคิด เชน
1. กลมุ แรกในระยะแรก ๆ นกั วชิ าการสว นใหญเชือ่ วา ถิ่นกาํ เนิดของชนชาตไิ ทย
อยใู นดนิ แดนเทอื กเขาอัลไต แลวอพยพถอยรน ลงมาทางตอนใตของประเทศจนี
2. กลุม ที่สองเชื่อวา ถน่ิ ฐานกาํ เนิดของชนชาติไทย นาจะอยทู างตอนเหนอื ของประเทศ
จนี บริเวณมณฑลเสฉวน ลุม แมน ํา้ แยงซีเกยี งแลว อพยพลงมาทางใต
3. กลุมที่สามเชื่อวาถ่ินฐานเดิมของคนไทยอยูกระจัดกระจายทางตอนใตของจีนและ
ทางตอนเหนือของภาคพ้ืนเอเชียตะวันออกเฉียงใต ตลอดจนบริเวณรัฐอัสสัมของ
อินเดยี และตอมาอพยพยา ยถิน่ กระจายออกไป
3. ใหยกตัวอยา งพระปรชี าสามารถของพระมหากษตั ริยไ ทยในการรวบรวมชาติ มา 1 พระองค
1. สมเด็จพระเจาอูทอง กษัตริยพระองคแรกของกรุงศรีอยุธยาที่รวมแผนดินและ
สถาปนากรงุ ศรอี ยธุ ยาในป พ.ศ. 1893
2. สมเด็จพระนเรศวรมหาราช กอบกูเ อกราชบานเมืองและประกาศอิสรภาพให
กรุงศรอี ยธุ ยา หลังจากท่เี สียกรงุ ศรีครั้งท่ี 1 ใหก บั พมา
40
4. ใหอธบิ ายความสาํ คัญของสถาบนั ศาสนาท่ีมตี อสังคมไทย
สถาบนั ศาสนามีความสําคญั ตอ สงั คมไทย อาทิ สรา งความเปน ปก แผน ความสงบ ความ
สามคั คใี หแกสังคม สรางเสริมและถายทอดวัฒนธรรมแกสังคม ควบคุมสมาชิกใหปฏิบัติตาม
บรรทัดฐานของสังคม และสนองความตอ งการทางจิตใจแกสมาชิกเมื่อสมาชิกเผชิญกับปญหา
ตา ง ๆ
5. ใหอ ธบิ ายความสาํ คัญของสถาบนั พระมหากษตั รยิ ท ม่ี ีตอคนไทย พรอ มยกตวั อยา งประกอบ
สถาบนั พระมหากษัตรยิ เปน ศูนยร วมใจของคนในชาตแิ ละเปน สถาบันทก่ี อบกแู ละรวม
ชาตใิ หเปน ปกแผน เชน การกอบกูกรงุ ศรีอยุธยาของสมเดจ็ พระนเรศวรมหาราช และการสรา ง
กรุงธนบุรีของสมเดจ็ พระเจา ตากสนิ มหาราช
6. ใหอธบิ ายพฤตกิ รรมท่ีแสดงถึงความภมู ิใจในความเปนไทย และพฤตกิ รรมท่ีแสดงออกถึง
การรักชาติ ศาสนา และพระมหากษัตริย มาอยา งนอ ย 3 พฤติกรรม
การแสดงออกงายที่สุดทีแ่ สดงความภูมิใจในความเปน ไทย คือ
1) การยนื ตรงเคารพธงชาติและรอ งเพลงชาติไทยไดถ กู ตอ งชัดเจน
2) พฤติกรรมท่แี สดงออกถงึ การรกั ชาติ ศาสนาและพระมหากษัตริย เชน การพูดถึงแต
ส่ิงท่ีดีของทงั้ สามสถาบัน
3) ปฏิบตั ติ ามคําสง่ั สอนของศาสนาท่เี รานบั ถอื และปกปองชาติและแผนดนิ เห็นอะไรที่
สามารถทําเพอ่ื ชาติเพื่อพระมหากษตั ริยได ก็ตอ งรบี ทํา
กจิ กรรมทา ยเรื่องท่ี 2 บุญคุณของแผนดนิ
กิจกรรมที่ 1 จงจับคูพระราชกรณียกิจ วีรกรรม หรือพระปรีชาสามารถของพระมหากษัตริย
วีรชน กับช่ือพระมหากษัตริยหรือวีรชนใหถูกตอง โดยนําตัวเลขมาไวในชอง
ดา นหนา
เชน สมเด็จพระเจาอทู อง ตรงกบั ขอ ท่ี 1. การสถาปนากรงุ ศรอี ยุธยาข้ึนเปน ราชธานีของไทย
แนวคําตอบ
1 สมเด็จพระเจา อทู อง 1. การสถาปนากรงุ ศรอี ยุธยาข้นึ เปน ราชธานขี องไทย
12 สมเดจ็ พระบรมไตรโลกนาถ 2. รชั สมยั ท่ีเสียกรุงศรีอยธุ ยา ครง้ั ที่ 1
14 สมเด็จพระมหาจักรพรรดิ 3. ตอสศู กึ ตา นกองทัพพมาไดถึง 8 คร้ัง ชวงกอนเสีย
กรงุ ศรอี ยธุ ยา ครั้งที่ 2
2 สมเดจ็ พระมหนิ ทราธิราช 4. กอบกูเ อกราช หลังการเสียกรุงศรีอยุธยา ครง้ั ที่ 1
10 สมเด็จพระธรรมราชาธริ าช 5. ถกู ถวายใหบ เุ รงนองเพอื่ เปน ตวั ประกัน
41
4, 16 สมเดจ็ พระนเรศวรมหาราช 6. มีการต้ังสมณวงศในลังกา ท่เี รยี กวา สยามวงศหรือ
อุบาลวี งศ
13 สมเดจ็ พระนารายณมหาราช 7. กอบกเู อกราช หลังการเสยี กรงุ ศรีอยธุ ยา คร้ังท่ี 2
6 สมเดจ็ พระเจา อยหู ัวพระบรมโกศ 8. รชั สมยั ทเี่ สียกรุงศรอี ยธุ ยา ครงั้ ที่ 2
8 สมเดจ็ พระเจาเอกทศั น 9. สิ้นพระชนมบ นหลงั ชางในการตอสกู บั พระเจา แปร
7, 15 สมเดจ็ พระเจา ตากสินมหาราช 10. ไดร ับการแตงตงั้ ใหเปนกษัตริยครองกรุงศรีอยุธยา
จากบุเรงนอง
9 พระศรีสุรโิ ยทัย 11. รวบรวมพลได 400 คน ตอ สศู กึ พมา
5 พระสุพรรณกลั ยา 12. ปฏิรปู การปกครองแบบจตสุ ดมภ
11 ขุนรองปลัดชู 13. มีการแตงตั้งคณะทูตไปเจริญไมตรีกับประเทศ
ฝรง่ั เศส ในสมยั พระเจา หลุยส ท่ี 14
3 ชาวบานบางระจัน 14. สงครามชางเผอื ก
15. สถาปนากรุงธนบรุ ีเปนราชธานี
16. ประกาศอสิ รภาพ ณ เมืองแครง
หนวยการเรยี นรูที่ 2
มรดกไทยสมยั กรุงศรอี ยธุ ยาและกรุงธนบรุ ี
กิจกรรมทา ยเรอ่ื งท่ี 1 ความหมาย นิยาม มรดกไทย
กิจกรรมท่ี 1 ตอบคาํ ถามตอไปน้ี
1. จงบอกความหมายของ “มรดกไทย” พรอ มยกตวั อยางประกอบ
แนวคําตอบ
มรดกไทย คือ มรดกทางวัฒนธรรมท่แี สดงออกถงึ สัญลกั ษณของความเปนชาติ ไดแก
1. โบราณวัตถุ เชน เศียรพระพุทธรูป เครื่องสังคโลก ปูนปนรูปยักษ เทวดา
ประดบั เจดยี ห รือติดตง้ั ตามวิหาร
2. ศิลปวตั ถุ เชน ภาพเขียน รูปปน เคร่ืองลายคราม เครื่องถม สิ่งที่ทําดวยมือ
อยา งประณีตและมีคณุ คาสูงในทางศลิ ปะ
3. โบราณสถาน
4. วรรณกรรม
วรรณกรรมลายลักษณ ไดแ ก วรรณกรรมทบ่ี นั ทึกเปนตัวหนังสอื
วรรณกรรมมขุ ปาฐะ ไดแ ก วรรณกรรมท่เี ลา ดวยปากไมไ ดจดบันทึก นทิ าน
ตํานาน เรื่องเลา ขําขัน เรือ่ งสั้น นวนิยาย บทเพลง คําคม
42
5. ศลิ ปหตั ถกรรม
6. นาฏศลิ ปและดนตรี
กิจกรรมทายเร่อื งท่ี 2 ประเพณไี ทย
กิจกรรมที่ 1 จงอธบิ ายประเพณไี ทยตอไปน้ีในสมยั กรงุ ศรีอยุธยาและกรงุ ธนบรุ มี าพอสงั เขป
1) พระราชพธิ ีพยุหยาตราทางชลมารค
แนวคําตอบ
1. กระบวนพยุหยาตราทางชลมารค จัดข้ึนในคราวที่พระมหากษัตริย
เสดจ็ พระราชดําเนินไปในการตาง ๆ ทั้งสวนพระองคและท่ีเปนพระราชพิธี ตลอดจนโอกาส
สําคัญ เชน พระราชพิธีบรมราชาภิเษก การเสด็จพระราชดําเนินไปนมัสการรอยพระบาท
การอัญเชิญพระพุทธรูปที่สําคัญจากหัวเมืองเขาประดิษฐานในเมืองหลวง การตอนรับ
ทูตตางประเทศ
2. พระราชพธิ ีจรดพระนงั คลั แรกนาขวญั เปน พธิ ีพราหมณ จดั ข้ึนเพ่ือเปนขวัญ
กําลังใจ และเปนสิริมงคลแกชาวนา พระมหากษัตริยจะโปรดใหพระอินทกุมาร เปนผูแทน
พระองคในการไถหวาน นางเทพเี ปนผหู วานพนั ธขุ าว สว นเสนาบดีกรมนา หรือออกญาพลเทพ
มหี นาที่จงู โค พระราชพธิ นี ี้จดั ขึน้ ณ ทุงแกว หรอื ที่นาหลวง เมอ่ื มีการไถหวา นครบ 3 รอบแลว
จะใหพระโคออกกนิ ของเสยี่ งทายดว ยของ 3 อยา ง คือ ถ่ัว 3 อยา ง หญา 3 อยา ง ถา กินสิ่งใด ก็มี
คําทํานายไว
3. สงกรานต เปนพระราชพธิ ใี นเดอื น 5 เปน การใหข าราชการพากนั ไปถวายบังคม
ถือนํ้าพิพัฒนสัจจาแลวพระราชทานเบ้ียหวัด ผาป แกขาราชการฝายใน และฝายหนา
สมัยกรุงศรีอยุธยา พิธีน้ีขยายกวางออกไป มีการสรงน้ําพระพุทธรูป และพระสงฆมีการ
กอ เจดยี ทราย และจดั ฉลองกนั อยา งสนุกสนาน
4. เปน ประเพณอี ีกประเพณหี น่งึ ท่ชี าวกรุงศรีอยธุ ยารักษาเอาไว คือ เม่ือฤดูเก่ียวขาว
ชาวนาจะชวยกันเกบ็ เก่ยี ว รองราํ ทาํ เพลงกนั ไปบา ง ไดท ้ังงานไดทั้งความเบกิ บานสําราญใจ และ
ไมตรีจิตมิตรภาพ ประเพณีแสดงใหเห็นถึงความพรอมเพรียง ความรักพวกพองของชาวกรุงศรี
อยุธยาเปนการปฏิบัติเขาทํานองสุภาษิตโบราณวา “ถาเหลือกําลังลาก ใหออกปากบอกแขก
ชวยแบกหาม”
5. การแขงเรอื เปน การเสย่ี งทายระหวางพระเจาแผน ดนิ กับพระมเหสี และพระบรม-
วงศานุวงศ เปนพิธปี ลอบขวญั กําลังใจแกราษฎรมากกวาจะแขงกันอยางจริงจัง เพราะถาหาก
เรือไกรสรมขุ เปน เรอื ศีรษะราชสหี ข องพระเจา แผนดินชนะ ทายวา ขา วจะไดมาก จะอุดมสมบูรณ
ราษฎรกจ็ ะไดสบายใจ แตถาหากเรือสมรรถไชยเปนเรือพระมเหสีชนะ ทายวาจะเกิดยุคเข็ญ
เดอื ดรอ น
43
6. พธิ ีจองเปรียง เปนการพิธียกโคมขึ้นบูชาพระเปนเจาท้ังสาม คือ พระอิศวร
พระนารายณ และพระพรหมในศาสนาพราหมณ ครั้นเมื่อพระเจาแผนดินทรงมานับถือ
พระพุทธศาสนาแลว พระราชพธิ ีนจ้ี งึ เปนการบูชาพระบรมสารีริกธาตุ พระจุฬามณีในสวรรค
ชนั้ ดาวดึงส และพระพุทธบาท ไดกําหนดการยกไววา ถาปใดท่ีมีอธิกามาส ใหยกโคมขึ้นตั้งแต
วันแรม 14 คํ่า ถึงวันข้นึ 1 คา่ํ เดือนอาย เปนวนั ลดโคมหรืออีกนัยหนึ่งกาํ หนดตามโหราศาสตรวา
พระอาทติ ยถ งึ ราศพี ฤศจิก พระจันทรอยูร าศีพฤษภเม่อื ใด เม่ือน้ันเปนกําหนดทีจ่ ะยกโคม หรือ
อีกนัยหน่ึงกําหนดดวยดวงดาวกฤติกา คือ ดาวลูกไก ถาเห็นดาวลูกไกนั้นตั้งแตหัวค่ําจนรุง
เมอื่ ใดเมอื่ น้นั เปน เวลายกโคม
กิจกรรมทา ยเร่อื งที่ 3 วฒั นธรรมไทย
กจิ กรรมท่ี 1 จงอธบิ ายวัฒนธรรมไทยในสมยั กรุงศรีอยุธยาและกรุงธนบรุ ดี า นตอไปน้ี
มาพอสงั เขป
1) ดา นการแตง กาย
แนวคําตอบ
1) ดา นการแตง กาย
1. การแตงกายของคนชนั้ สงู คนช้ันสูงแตงกายตามขนบธรรมเนียมประเพณี
ของราชการ ซึ่งเจา นายหรอื ขาราชการผูใหญท งั้ หลายใชกนั และพวกผดู มี สี กุล ผูหญิงทั้งหลาย
ถือเปนแบบอยางเพราะแสดงใหเ ห็นวาอยใู นสงั คมชน้ั สูง
2. การแตงกายของชาวบาน ชาวบานจะนุงโจงกระเบน พวกทางเหนือ
ผูชายมักไวผมยาว สวนพวกทางใตมักตัดผมใหส้ัน สมัยสมเด็จพระนารายณ ผูชายตัดผม
ทรงมหาดไทย สวนผูหญงิ คงไวผมยาว และหมผาสไบ
3. การแตงกายเมอ่ื เกิดสงคราม เมอ่ื เกดิ สงครามผหู ญิงอาจตองชวยสรู บ หรอื
ใหการสนับสนุน มีการเปลี่ยนทรงผมตัดผมใหส้ันดูคลายชาย ทะมัดทะแมงเขมแข็งข้ึน
การนุงหม ตองใหรัดกมุ แนนไมรุมรา ม เคลื่อนไหวไดสะดวก หมผาแบบตะเบ็งมาน สวนผูชาย
ไมเปลย่ี นแปลง
2) การใชภาษา
สําเนียงด้ังเดิมของกรุงศรีอยุธยามีความเช่ือมโยงกับชนพ้ืนเมืองตั้งแต
ลุมนาํ้ ยมท่เี มืองสโุ ขทยั ลงมาทางลมุ นํา้ เจาพระยาฝงตะวันตกในแถบสพุ รรณบรุ ี ราชบรุ ี เพชรบรุ ี
ซ่ึงสําเนียงดังกลาวมีความใกลชิดกับสําเนียงหลวงพระบาง ประชาชนชาวกรุงศรีอยุธยา ท้ัง
พระเจาแผนดนิ จนถึงไพรฟา ราษฎร กล็ ว นตรัสและพูดจาในชีวิตประจําวัน หากเปรียบเทียบ
กบั สาํ เนียงกรุงเทพฯ ในปจ จุบันนี้ ทีใ่ นสมัยนนั้ ถอื วาเปนสําเนียงบานนอกถ่ินเล็ก ๆ ของราชธานี
ท่ีแปรงและเยือ้ งจากสําเนยี งมาตรฐานของกรุงศรีอยุธยา ภาษาดัง้ เดมิ ของกรุงศรอี ยุธยาปรากฏ
44
อยใู นโองการแชง น้าํ ซง่ึ เปนรอ ยกรองท่เี ต็มไปดว ยฉันทลักษณที่แพรหลายแถบแวนแควนสองฝง
ลุมแมน้าํ โขงมาแตด กึ ดาํ บรรพ และภายหลงั ไดพากันเรียกวา โคลงมณฑกคติ เน่ืองจากเขาใจวา
ไดรบั แบบแผนมาจากอนิ เดีย ซ่ึงแทจ รงิ คอื โคลงลาว หรือ โคลงหา ท่ีเปนตนแบบของโคลงด้ัน
และโคลงสสี่ ภุ าพ โดยในโองการแชง นํา้ เตม็ ไปดว ยศพั ทแ สงพื้นเมืองของไทย - ลาว สวนคาํ ทมี่ าจาก
บาลี - สันสกฤต และเขมรอยนู อ ย โดยหากอา นเปรยี บเทยี บก็จะพบวา สํานวนภาษาใกลเคียงกับ
ขอ ความในจารกึ สมยั สุโขทัย และพงศาวดารลานชาง ดวยเหตุท่ีกรุงศรีอยุธยาตั้งอยูใกลทะเล
และเปนศนู ยก ลางการคา นานาชาติ ทําใหส งั คมและวฒั นธรรมเปลย่ี นไปอยา งรวดเร็ว ภาษาใน
กรงุ ศรีอยุธยากไ็ ดร บั อิทธิพลของภาษาจากตางประเทศ จึงรับคําในภาษาตาง ๆ มาใช เชนคําวา
กหุ ลาบ ทย่ี ืมมาจากคําวา กุลอบ ในภาษาเปอรเซีย ที่มีความหมายเดิมวา น้ําดอกไม และยืมคําวา
ปาดรื (Padre) จากภาษาโปรตเุ กส แลวออกเสยี งเรียกเปน บาทหลวง เปน ตน
กิจกรรมทา ยเรอื่ งท่ี 4 ศิลปะไทย
กิจกรรมที่ 1 จงบอกศิลปะไทยในสมัยกรงุ ศรีอยุธยาและกรงุ ธนบรุ ดี านตอ ไปนี้ มาพอสังเขป
แนวคาํ ตอบ
สมัยกรงุ ศรอี ยธุ ยา
1. ดานวรรณกรรม ไดแ ก ลิลิตโองการแชงนํ้าแตงขึ้นเพ่ือใชในพระราชพิธีถือนํ้า
พิพฒั นสัตยา ลลิ ิตยวนพา ย ลิลติ พระลอ มหาชาตคิ าํ หลวง กาพยมหาชาติ และหนังสือจินดามณี
แบบเรยี นเลม แรกของคนไทย
2. ดานสถาปต ยกรรม
สมัยอยุธยาตอนตนไดแก ปรางคประธานวัดพุทไธศวรรย ปรางคประธานวัดมหาธาตุ
สมัยอยุธยาตอนกลาง ไดแก พระมหาสถูปสามองค วัดพระศรีสรรเพชญ
พระเจดียวัดใหญชัยมงคล จังหวดั พระนครศรอี ยธุ ยา
สมัยอยุธยาตอนปลาย ไดแก ปรางคประธานวัดไชยวัฒนาราม ปราสาท-
พระนครหลวง นอกจากน้ียังนิยมสรางพระเจดียยอมุมไมสิบสอง เปนลักษณะเฉพาะของ
สถาปตยกรรมอยุธยา
3. ดานประตมิ ากรรม
ยุคแรก ไดแก พระพุทธรูปองคใ หญท่วี ดั พนญั เชิง จงั หวดั พระนครศรอี ยุธยา
ยุคท่สี อง ไดแ ก พระรศั มตี ามแบบอยา งศลิ ปะสโุ ขทยั และนยิ มทาํ ปางมารวชิ ยั
ปางปา เลไลยก ปางประทานอภัย
ยคุ ทีส่ าม ไดแ ก พระพุทธรูปทรงเครอ่ื งแบบราชาธริ าช
สมยั กรุงธนบุรี
ดานสถาปตยกรรม ไดแ ก วดั อรณุ ราชวราราม หรือวัดแจง ปอมวไิ ชยประสิทธ์ิ