2.ประ

สมดุ บันทึกกิจกรรมการเรยี นรู
ประกอบชุดวชิ า ประวัติศาสตรชาตไิ ทย

รายวิชาเลอื กบงั คบั ระดบั มัธยมศึกษาตอนตน
รหสั รายวชิ า สค22020

ตามหลกั สูตรการศึกษานอกระบบระดบั การศึกษาขน้ั พ้นื ฐาน
พทุ ธศักราช 2551

สํานักงานสง เสรมิ การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั
สาํ นกั งานปลดั กระทรวงศกึ ษาธิการ
กระทรวงศกึ ษาธิการ

คาํ นํา

สมดุ บันทึกกิจกรรมการเรยี นรู ชุดวิชาประวตั ศิ าสตรช าตไิ ทย รหัสรายวชิ า สค22020
ระดับมัธยมศึกษาตอนตน นี้ เปน สมดุ บันทกึ สาํ หรบั ทํากจิ กรรมทกี่ าํ หนดไวในชุดวชิ า เพ่ือใหผเู รยี น
ไดท ดสอบความรู ความเขาใจ และฝกทักษะประสบการณท่ีจําเปนในวชิ าประวัติศาสตรชาติไทย
ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนตน

กิจกรรมท่ีกําหนดจะชวยสงเสริมใหผูเรียน มีประสิทธิภาพในการเรียนรูเพิ่มขึ้น
ในแตล ะเรื่อง ดังน้ี

1. คําชี้แจงการใชส มุดบนั ทึกกิจกรรมการเรียนรู
2. แบบทดสอบกอนเรียน
3. กิจกรรมทา ยเร่อื งหนว ยการเรียนรูที่ 1 ความภมู ใิ จในความเปนไทย
4. กิจกรรมทา ยเรอื่ งหนว ยการเรยี นรูท่ี 2 มรดกไทยสมัยกรุงศรอี ยธุ ยา

และกรงุ ธนบุรี
5. กจิ กรรมทา ยเรอื่ งหนว ยการเรียนรูท ี่ 3 บทเรยี นจากเหตกุ ารณท างประวตั ิศาสตร

ในสมยั กรุงศรีอยธุ ยาและกรุงธนบรุ ี
6. กิจกรรมทา ยเรือ่ งหนวยการเรยี นรทู ี่ 4 ความสัมพนั ธกับตา งประเทศ

ในสมัยกรงุ ศรีอยธุ ยาและกรุงธนบุรี
7. แบบทดสอบหลังเรยี น

สํานักงาน กศน. หวังวาเม่ือผูเรียนไดศึกษาจากชุดวิชาประวัติศาสตรชาติไทย
พรอ มทําแบบทดสอบ ปฏิบัติ และทํากิจกรรม ตามคําแนะนําอยางสมบูรณครบถวนแลว ผูเรียน
จะประสบความสาํ เร็จในการศกึ ษาได

สาํ นักงาน กศน.
พฤษภาคม 2561

คาํ ช้แี จงการใชสมุดบันทึกกจิ กรรมการเรยี นรู

สมุดบันทึกกิจกรรมการเรียนรูน้ี ใชควบคูกับชุดวิชา ประวัติศาสตรชาติไทย
รหสั รายวชิ า สค22020 รายวิชาเลือกบังคับ ระดับมัธยมศึกษาตอนตน ใหผูเรียนทําแบบทดสอบ
กอ นเรียนของชุดวิชาตามที่กาํ หนด เพอ่ื ใหผ ูเรยี นทราบความรูพ้ืนฐาน และตรวจคําตอบจากเฉลย
แบบทดสอบกอนเรยี นทายเลม หลงั จากน้นั ผูเ รียนศกึ ษาเนอ้ื หาในชดุ วิชาในแตละหนวยการเรียนรู
และใหทํากิจกรรมทายเรื่องของแตละหนวยการเรียนรูในสมุดบันทึกกิจกรรมการเรียนรู ผูเรียน
สามารถตรวจคาํ ตอบจากเฉลยทายเลม หากผูเ รียนทํากิจกรรมไมถูกตอ งใหกลับไปทบทวนเนื้อหา
สาระในเร่ืองนั้นใหเขา ใจแลว ทาํ กจิ กรรมเรียนรซู ํา้ อกี ครงั้ จนถูกตอง และเมอื่ ทาํ กิจกรรมการเรียนรู
ครบทกุ หนวยการเรียนรูแ ลว ใหทําแบบทดสอบหลงั เรยี นและตรวจคําตอบจากเฉลยทา ยเลม

ในการทํากิจกรรมการเรียนรูน้ี ผูเรียนตองทํากิจกรรมดวยตนเองใหครบถวน
ทกุ กจิ กรรม เพือ่ ใหก ารเรียนรขู องผเู รยี นมีประสทิ ธภิ าพประสทิ ธิผล บรรลตุ ัวช้วี ัดของชดุ วิชานี้

สารบญั หนา

คาํ นาํ 1
คาํ ชแี้ จงการใชส มดุ บนั ทึกกจิ กรรมการเรียนรู 9
สารบญั 9
แบบทดสอบกอ นเรียน 11
หนวยการเรียนรทู ่ี 1 ความภมู ใิ จในความเปนไทย
12
เรอ่ื งท่ี 1 สถาบันหลักของชาติ 12
เร่อื งที่ 2 บญุ คณุ ของแผน ดนิ 13
16
หนวยการเรียนรทู ่ี 2 มรดกไทยสมยั กรงุ ศรอี ยธุ ยาและกรุงธนบรุ ี 17
เรอ่ื งที่ 1 ความหมาย/นิยาม “มรดกไทย” 19
เรอ่ื งที่ 2 ประเพณไี ทย
เรือ่ งที่ 3 วัฒนธรรมไทย 20
เรื่องที่ 4 ศิลปะไทย 20
เรื่องท่ี 5 การอนรุ ักษมรดกไทย 20
22
หนวยการเรยี นรูที่ 3 บทเรียนจากเหตกุ ารณท างประวตั ศิ าสตรในสมยั กรงุ ศรอี ยธุ ยา 23
และกรงุ ธนบุรี 25

เรื่องท่ี 1 สงครามชางเผือก
เรอ่ื งท่ี 2 การเสยี กรงุ ศรีอยธุ ยา ครง้ั ที่ 1
เรื่องที่ 3 สงครามยุทธหัตถขี องสมเด็จพระนเรศวรมหาราช
เรอ่ื งท่ี 4 การเสยี กรงุ ศรีอยุธยา คร้ังท่ี 2
เรื่องท่ี 5 การกอบกเู อกราชของสมเด็จพระเจา ตากสนิ มหาราช

สารบัญ (ตอ )

หนวยการเรียนรูท ่ี 4 ความสัมพนั ธก บั ตา งประเทศในสมัยกรุงศรอี ยธุ ยาและกรงุ ธนบรุ ี 26
เรือ่ งที่ 1 ความสมั พนั ธกับตา งประเทศในสมัยกรงุ ศรอี ยุธยา 26
เรื่องที่ 2 ความสัมพนั ธกบั ตา งประเทศในสมัยกรงุ ธนบรุ ี 29

แบบทดสอบหลงั เรยี น 31
เฉลยแบบทดสอบกอ นเรียน 38
เฉลย/แนวคาํ ตอบทา ยกิจกรรม 39
เฉลยแบบทดสอบหลังเรยี น 54
คณะผจู ัดทาํ 55

1

แบบทดสอบกอนเรยี น

คาํ สง่ั ใหผ ูเรยี นเลือกคาํ ตอบทถ่ี กู ทส่ี ดุ แลว ทําเครอื่ งหมาย × หนา ขอ ทถี่ กู ที่สดุ
1. พระมหากษัตรยิ พระองคใดท่ถี อื เปน ปฐมกษตั รยิ ของชนชาตไิ ทย ต้งั แตส มัยกรงุ สโุ ขทยั
ก. พอขนุ ศรอี ินทราทติ ย
ข. พอ ขนุ รามคําแหงมหาราช
ค. สมเด็จพระนเรศวรมหาราช
ง. สมเดจ็ พระรามาธบิ ดีที่ 1 (พระเจาอทู อง)

2. ขอใดตอไปนี้ไมถ กู ตอ ง
ก. กรุงศรอี ยธุ ยามพี ระมหากษตั รยิ  ปกครองรวม 5 ราชวงศ
ข. กรงุ ศรีอยธุ ยา มพี ระมหากษตั ริยป กครอง 33 พระองค
ค. กรงุ ศรีอยธุ ยา เปน ราชธานีของไทยยาวนานถึง 417 ป
ง. กรุงศรีอยุธยาถูกปกครองโดยกษัตริยพ มา

3. ขอใดบอกความหมายของ “ชาติ” ตามพจนานุกรมแปล ไทย-ไทย ราชบณั ฑติ ยสถาน
ไดถกู ตอ งท่ีสดุ
ก. ชาติ หมายถงึ คนและแผน ดนิ
ข. ชาติ หมายถึง แผน ดินทกี่ ลุมคนอาศยั อยู
ค. ชาติ หมายถึง การประกอบกนั ของ 3 สถาบันหลกั คอื ชาติ ศาสนา
และพระมหากษตั ริย
ง. ชาติ หมายถึง ประเทศ ประชาชนทเ่ี ปน พลเมอื งของประเทศ ที่มคี วามรูส ึกในเรื่อง
เช้ือชาติ ศาสนา ภาษา ประวัติศาสตรความเปนมา ขนบธรรมเนียมประเพณี
และวฒั นธรรมอยา งเดียวกนั หรืออยูในปกครองรัฐบาลเดียวกนั

2

4. ขอใดอธิบายการรวมชาติใหเ ปน ปกแผนไดดีทส่ี ดุ
ก. พอ ขุนผาเมอื ง รว มกบั พอขุนศรอี นิ ทราทิตย รวบรวมไพรพล สถาปนากรงุ สโุ ขทยั ให
เปนอาณาจกั รของชนชาตไิ ทย
ข. สมเดจ็ พระรามาธบิ ดีที่ 1 (สมเด็จพระเจาอทู อง) ผนวกเมอื งตาง ๆ เขาดวยกันแลว
สถาปนากรงุ ศรอี ยธุ ยา เปน ราชธานขี องชนชาตไิ ทย
ค. สมเดจ็ พระนเรศวรมหาราช กอบกูเอกราชบานเมืองและประกาศอสิ รภาพใหก รุงศรี
อยุธยา หลังจากทเ่ี สียกรุงศรคี ร้ังท่ี 1 ใหก บั พมา
ง. ถกู ทกุ ขอ

5. พระพุทธศาสนาที่เผยแผเ ขามาสชู นชาตไิ ทย ครั้งแรกในสมยั กรงุ สโุ ขทัย เปนนกิ ายอะไร
ก. นิกายเถรวาท
ข. นกิ ายมหายาน
ค. นิกายลงั กาวงศ
ง. ท้งั 2 นกิ ายคอื เถรวาท และมหายาน

6. ในรัชสมัยใด ท่ีมีการหลอพระพุทธรูป “พระศรีสรรเพชญ” ซึ่งเปนพระพุทธทองคําที่
ใหญท ีส่ ุดในโลก
ก. ในสมยั สมเดจ็ พระรามาธิบดที ี่ 1
ข. ในสมัยสมเด็จพระรามาธบิ ดที ่ี 2
ค. ในสมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ
ง. ในสมัยสมเดจ็ พระเจาอยูห ัวบรมโกศ

7. ขอใดไมใชค วามสาํ คัญของสถาบนั กษตั ริยต งั้ แตอ ดตี จนถึงปจ จุบันทม่ี ีตอแผนดนิ ไทย
ก. เปนประมขุ แหง รัฐเชิงสญั ลักษณเ ทา นน้ั
ข. เปน ผูรวบรวมชนชาตไิ ทยใหเ ปน ปกแผน
ค. เปนผนู าํ ทพั ในการออกศกึ สงคราม
ง. เปน ศนู ยร วมใจของคนในชาติ

3

8. ขอ ใดตอไปนี้ไมถูกตอง
ก. ชนชาวไทยเสยี กรงุ ศรีอยธุ ยาใหก ับพมา ครั้งท่ี 1 เมื่อป พ.ศ. 2121
ข. ชนชาวไทยเสยี กรงุ ศรีอยุธยาใหกับพมา ครั้งที่ 2 เมอ่ื ป พ.ศ. 2310
ค. สงครามยุทธหัตถเี กิดข้ึนกอ นทส่ี มเดจ็ พระนเรศวร จะขนึ้ ครองราชย
ง. สมเดจ็ พระนเรศวร ประกาศอสิ รภาพ ณ เมืองแครง เมอ่ื ป พ.ศ. 2127

9. ขอใดไมใ ชเ หตกุ ารณท ่ีเกดิ ขนึ้ ในสมัยสมเด็จพระนารายณม หาราช
ก. สงคณะทตู ไปเจรญิ ไมตรีกบั ประเทศฝรัง่ เศส
ข. กอบกูเ อกราช หลังจากเสยี กรุงศรอี ยุธยาใหกบั พมา
ค. กวเี อกนาม ศรีปราชญ แตง หนังสือกําศรวลศรีปราชญ
ง. แตง ตั้งเจาพระยาวิชเยนทร ซงึ่ เปน ชาวตางชาติใหเขารับราชการ

10. ขอ ใดตอไปนี้ไมถกู ตอง
ก. ขุนรองปลดั ชู เปน ทหารเอกของสมเดจ็ พระเจา ตากสนิ
ข. พระสุพรรณกลั ยาถูกถวายตัวใหบ ุเรงนองเพื่อเปนตวั ประกัน
ค. สมเด็จพระสุริโยทยั สิน้ พระชนมบ นหลงั ชางในการตอ สกู บั พระเจา แปร
ง. ชาวบา นบางระจันตอสูศึกตานกองทัพพมาไดถ ึง 8 ครั้ง ชวงกอ นเสยี กรุงศรีอยุธยา
ครัง้ ที่ 2

11. สถานทตี่ อ ไปนเี้ ปนมรดกไทยทไี่ ดขน้ึ ทะเบยี น “มรดกโลก” ยกเวน ขอ ใด
ก. นครประวัติศาสตรพ ระนครศรอี ยุธยา
ข. เมืองประวัตศิ าสตรส ุโขทัยและเมืองบรวิ าร
ค. วัดพระศรีรัตนศาสดาราม กรุงเทพมหานคร
ง. เขตรกั ษาพันธุสัตวป าทงุ ใหญ – หว ยขาแขง

4

12. “วนั เนา” ของประเพณสี งกรานตต รงกบั วนั ใด
ก. วนั ท่ี 12 เมษายน
ข. วันที่ 13 เมษายน
ค. วันท่ี 14 เมษายน
ง. วนั ที่ 15 เมษายน

13. ความหมายของคําวา “บา นนอก” ในสมัยอยุธยา ตรงกบั คาํ ใด
ก. ชนบท
ข. เมอื งนอก
ค. ตา งจงั หวดั
ง. ตา งประเทศ

14. ขอใดคอื ความสําคญั ของหนงั สอื “จนิ ดามณ”ี
ก. เปนการต นู เลมแรกของไทย
ข. เปน นิตยสารเลมแรกของไทย
ค. เปนแบบเรยี นเลม แรกของไทย
ง. เปนราชกจิ จานุเบกษาฉบบั แรกของไทย

15. ขอ ใดเปน ศลิ ปะอยธุ ยาตอนกลาง
ก. ปราสาทพระนครหลวง
ข. พระเจดยี ว ัดใหญข ัยมงคล
ค. พระพุทธรูปปางประธานวดั ไชยวัฒนาราม
ง. พระพทุ ธรูปปางประธานวัดพุทไธสวรรย

5

16. พระพุทธรปู องคใ หญท ว่ี ดั พนญั เชงิ จังหวดั พระนครศรีอยธุ ยาเปนประติมากรรม
ในสมัยใด
ก. พระบรมไตรโลกนาถ
ข. พระเจาปราสาททอง
ค. พระเจาตากสินมหาราช
ง. สมเด็จพระรามาธบิ ดที ่ี 1

17. การเมืองการปกครองในสมยั กรงุ ธนบรุ ี มลี ักษณะอยางไร
ก. การปกครองสวนกลาง
ข. การปกครองสวนกลาง, การปกครองสว นหวั เมือง
ค. การปกครองสว นกลาง, การปกครองสว นหัวเมือง, การปกครองสว นเมือง
ประเทศราช
ง. ไมม ีขอ ใดถูก

18. ขอใดไมใชป ญ หาความขัดแยง ระหวางไทยกบั พมา
ก. ตองการแยงชิงความเปนใหญเ หนือดนิ แดนนี้
ข. ตอ งการขยายอาณาเขตใหกวา งใหญ
ค. ตองการเขา ไปมอี าํ นาจเหนือลา นนา
ง. ตอ งการแกแ คน ซ่งึ กันและกัน

19. กลุมคนในขอ ใดในสมยั กรงุ ศรอี ยุธยาทมี่ ีบทบาทในการเมืองการปกครองมากท่สี ดุ
ก. ไพร
ข. ขนุ นาง
ค. เจานาย
ง. พระสงฆ

6

20. เหตุผลทรี่ าชธานตี องสงเชอ้ื พระวงศไปปกครองดูแลเมืองหนา ดานเพราะอะไร
ก. เพื่อเปน ทฝ่ี กหัดวาราชการงานเมือง
ข. อยูไกลราชธานีจึงมักเกดิ กบฏบอ ยคร้ัง
ค. เพ่อื ชวยกาํ กับดูแลเมอื งประเทศราชอีกชน้ั หนึง่
ง. เอาไวเ ปนเมืองปองกันขาศึกกอ นท่ขี าศึกจะจโู จมมาถงึ ราชธานี

21. ขอใดคอื สาเหตุหนึ่งของการเสยี กรุงศรอี ยธุ ยาครง้ั ที่ 2 พ.ศ. 2310
ก. นโยบายกดี กันชาวตะวนั ตก
ข. การต้ังตนเปนอสิ ระของหวั เมืองมอญ
ค. ความเหินหางระหวา งพระมหากษตั รยิ ก ับราษฎร
ง. กรงุ ศรอี ยุธยาขาดศูนยร วมอํานาจอนั แทจริงในการปกครอง

22. เหตกุ ารณท นี่ ําไปสกู ารจลาจลในกรุงธนบรุ ีเปนลาํ ดับแรกคือเหตกุ ารณใ ด
ก. จวนเจา เมอื งกรงุ เกาถกู ปลน
ข. พระยาสรรคน ํากําลงั เขายดึ วงั
ค. การปราบปรามกลุม เจา พระฝาง
ง. สมเด็จพระเจา ตากสินมหาราชทรงผนวช

23. ขอ ใดไมใชเ หตุผลของการยา ยราชธานจี ากกรงุ ศรีอยุธยามาท่ีกรงุ ธนบุรี
ก. กรงุ ศรีอยุธยาทรดุ โทรมเกนิ กวาจะบรู ณะซอ มแซม
ข. กรงุ ศรีอยธุ ยามศี ัตรรู อบดา นแมมีปอ มปราการทีม่ ่ันคง
ค. กรงุ ศรอี ยุธยาสามารถติดตอ คา ขายทางทะเลกบั ตางชาตไิ ดอยางสะดวก
ง. พมารูลทู างภมู ศิ าสตรข องกรงุ ศรอี ยุธยาซึ่งเปนขอเสียเปรยี บในการปอ งกนั พระนคร

24. นโยบายตางประเทศในสมยั กรงุ ศรีอยุธยาข้นึ อยกู บั ปจจัยใด
ก. ปจจัยดานสงั คมและวัฒนธรรม
ข. ปจจยั ดานการปกครองและศาสนา
ค. ปจจัยดานการเมอื งและเศรษฐกจิ
ง. ปจจัยดา นเศรษฐกจิ และการศึกษา

7

25. ขอ ใดเปน ความสมั พนั ธทเี่ หน็ ไดช ดั เจนทสี่ ดุ ระหวา งอาณาจักรกรุงศรีอยธุ ยากบั เขมร
ก. ความสัมพนั ธท างวัฒนธรรม
ข. ความสมั พนั ธทางการปกครอง
ค. ความสัมพันธท างเศรษฐกิจ
ง. ความสัมพนั ธท างการเมือง

26. จุดประสงคส าํ คัญท่ีสดุ ท่สี มเดจ็ พระนารายณม หาราชทรงเจรญิ สมั พนั ธไมตรกี ับอังกฤษ
คือเรือ่ งใด
ก. การคาระหวา งประเทศ
ข. การสรา งพระราชวังใหม
ค. การใหคานอํานาจกบั ฮอลนั ดา
ง. การชว ยเหลือทางดา นวิทยาการสมยั ใหม

27. ความสมั พนั ธร ะหวา งกรุงศรีอยธุ ยากับชาตติ ะวนั ตกเปนไปในลกั ษณะใดเปนสว นใหญ
ก. การเมอื งนาํ การคา
ข. การคา นาํ การเมือง
ค. การทูตนําการเผยแพรศาสนา
ง. การเผยแพรศ าสนานําการทตู

28. ชาตติ ะวนั ตกทเี่ ขา มาคา ขายกบั อาณาจกั รกรงุ ศรอี ยธุ ยาเปนชาตแิ รกและเขา มาตั้ง
สถานีการคา ที่กรงุ ศรอี ยุธยา นครศรธี รรมราช ปต ตานี มะรดิ ตะนาวศรี คอื ชาตใิ ด
ก. องั กฤษ
ข. ฮอลันดา
ค. ฝรง่ั เศส
ง. โปรตุเกส

8

29. ความสมั พนั ธก ับตา งประเทศในสมยั กรุงธนบรุ ีมีลกั ษณะสาํ คัญอยา งไร
ก. การปอ งกันประเทศจากการรกุ รานของตา งชาติ
ข. การปองกันประเทศจากการเผยแพรศ าสนา
ค. การแขงขนั ทางดา นเศรษฐกิจ
ง. การแขงขนั ทางการคา ขาย

30. ประเพณีสงกรานตเปน ราชพธิ ใี หขา ราชการไปกราบบังคมเกิดขึ้นในเดือนอะไร
ก. เดือน 2
ข. เดือน 3
ค. เดือน 4
ง. เดือน 5

9

หนวยการเรยี นรูท่ี 1
ความภูมใิ จในความเปนไทย

กิจกรรมทายเร่อื งท่ี 1 สถาบนั หลักของชาติ
กิจกรรมท่ี 1 จงตอบคําถามตอไปนี้

1. ใหอ ธบิ ายความหมายของ “ชาติ”
…………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………....................
..................…………………………………………………………………………………………………………..............

2. ใหอธิบายความเปน มาของชนชาตไิ ทย
…………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………....................
..................…………………………………………………………………………………………………………..............

3. ใหย กตัวอยางพระปรีชาสามารถของพระมหากษตั ริยไ ทยในการรวบรวมชาติ
มา 1 พระองค
…………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………....................
..................…………………………………………………………………………………………………………..............

10

4. ใหบ อกความสาํ คัญของสถาบันศาสนาทีม่ ีตอ สังคมไทย
…………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………....................
..................…………………………………………………………………………………………………………..............

5. ใหอธิบายความสําคัญของสถาบันพระมหากษัตริยท่ีมีตอคนไทย พรอมยกตัวอยาง
ประกอบ
…………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………....................
..................…………………………………………………………………………………………………………..............

6. ใหบ อกพฤติกรรมท่ีแสดงถงึ ความภมู ิใจในความเปนไทย และพฤติกรรมท่ีแสดงออกถึง
การรกั ชาติ ศาสนา และพระมหากษัตรยิ  มาอยา งนอ ย 3 พฤติกรรม
…………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………....................
..................…………………………………………………………………………………………………………..............

11

กจิ กรรมทา ยเรอ่ื งท่ี 2 บญุ คณุ ของแผน ดนิ
กจิ กรรมที่ 1 จงจบั คพู ระราชกรณียกิจ วีรกรรม หรือพระปรีชาสามารถของพระมหากษัตริย

วีรชน กับช่ือพระมหากษัตริยหรือวีรชนใหถูกตอง โดยนําตัวเลขมาไวในชอง
ดา นหนา

เชน สมเด็จพระเจา อูทอง ตรงกับขอท่ี 1. การสถาปนากรงุ ศรอี ยธุ ยาข้ึนเปนราชธานีของไทย

สมเดจ็ พระเจา อทู อง 1. การสถาปนากรุงศรอี ยธุ ยาข้ึนเปนราชธานขี องไทย

สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ 2. รัชสมัยที่เสยี กรงุ ศรอี ยุธยา ครง้ั ที่ 1

สมเด็จพระมหาจกั รพรรดิ 3. ตอ สูศ กึ ตา นกองทัพพมาไดถึง 8 คร้ัง ชวงกอนเสีย
กรงุ ศรอี ยุธยา ครัง้ ท่ี 2

สมเด็จพระมหนิ ทราธริ าช 4. กอบกเู อกราช หลังการเสียกรุงศรอี ยุธยา ครง้ั ที่ 1

สมเด็จพระธรรมราชาธริ าช 5. ถูกถวายใหบ ุเรงนองเพื่อเปนตวั ประกนั

สมเด็จพระนเรศวรมหาราช 6. มกี ารต้ังสมณวงศใ นลังกา ทเี่ รยี กวา สยามวงศ
หรอื อุบาลวี งศ

สมเดจ็ พระนารายณมหาราช 7. กอบกูเอกราช หลงั การเสยี กรงุ ศรอี ยธุ ยา คร้ังที่ 2

สมเด็จพระเจา อยหู วั 8. รัชสมยั ทเ่ี สียกรุงศรอี ยุธยา ครัง้ ที่ 2
พระบรมโกศ

สมเด็จพระเจาเอกทศั น 9. ส้ินพระชนมบ นหลังชางในการตอ สกู บั พระเจา แปร

สมเด็จพระเจา ตากสินมหาราช 10. ไดร ับการแตง ต้งั ใหเ ปนกษัตริยครองกรุงศรีอยุธยา
จากบุเรงนอง

พระสุริโยทยั 11. รวบรวมพลได 400 คน ตอสศู ึกพมา

พระสพุ รรณกลั ยา 12. ปฏริ ปู การปกครองแบบจตสุ ดมภ

ขนุ รองปลดั ชู 13. มีการแตงต้ังคณะทูตไปเจริญไมตรีกับประเทศ
ฝร่ังเศส ในสมัยพระเจา หลุยส ที่ 14

ชาวบานบางระจนั 14. สงครามชา งเผอื ก

15. สถาปนากรงุ ธนบุรเี ปนราชธานี

16. ประกาศอิสรภาพ ณ เมอื งแครง

12

หนว ยการเรียนรทู ่ี 2
มรดกไทยสมยั กรุงศรีอยธุ ยาและกรุงธนบรุ ี

กิจกรรมทา ยเรอื่ งท่ี 1 ความหมาย นิยาม มรดกไทย
กิจกรรมที่ 1 ตอบคาํ ถามตอ ไปนี้
1. จงบอกความหมายของ “มรดกไทย” พรอมยกตวั อยางประกอบ

.........................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

13

กจิ กรรมทายเร่อื งท่ี 2 ประเพณไี ทย
กจิ กรรมท่ี 1 จงอธบิ ายประเพณไี ทยตอไปน้ีในสมัยกรุงศรอี ยุธยาและกรุงธนบรุ ีมาพอสงั เขป

1) พระราชพิธีพยุหยาตราทางชลมารค
.........................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

2) พธิ ีจรดพระนังคลั แรกนาขวญั
.........................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

14

3) ประเพณสี งกรานต
.........................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

4) ประเพณลี งแขกทํานา
.........................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

15

5) ประเพณเี ดือน 11 การแขงเรอื
.........................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

6) ประเพณเี ดือน 12 พธิ ีจองเปรียงตามประทปี (ชักโคม)
.........................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

16

กิจกรรมทายเรอื่ งท่ี 3 วฒั นธรรมไทย
กจิ กรรมท่ี 1 จงอธิบายวฒั นธรรมไทยในสมัยกรุงศรีอยุธยาและกรุงธนบรุ ดี า นตอ ไปน้ี

มาพอสังเขป
1) ดานการแตงกาย
.........................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

2) การใชภาษา

.........................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

17

กจิ กรรมทายเรอื่ งที่ 4 ศลิ ปะไทย
กิจกรรมที่ 1 จงบอกศลิ ปะไทยในสมัยกรงุ ศรีอยุธยาและกรงุ ธนบรุ ดี า นตอไปนี้ มาพอสงั เขป

1) ดานวรรณกรรม
.........................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

2) ดานสถาปต ยกรรม
.........................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

18

3) ดา นประติมากรรม
.........................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

19

กจิ กรรมทา ยเรอื่ งท่ี 5 การอนรุ กั ษมรดกไทย
กจิ กรรมที่ 1 จงบอกความภาคภูมิใจในมรดกไทยพรอ มยกตัวอยา ง อยา งนอ ย 3 ตวั อยา ง

.........................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

20

หนวยการเรยี นรูท ่ี 3
บทเรยี นจากเหตุการณทางประวตั ิศาสตรใ นสมัยกรงุ ศรีอยุธยาและกรงุ ธนบุรี

กิจกรรมทา ยเร่อื งที่ 1 สงครามชา งเผอื ก
กิจกรรมที่ 1 บอกแนวทางการนาํ บทเรียนจากเหตกุ ารณส งครามชางเผือกท่นี าํ มาปรบั ใช

ในการดําเนนิ ชีวิต
.......................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

กจิ กรรมทา ยเรื่องที่ 2 การเสยี กรงุ ศรอี ยุธยา ครง้ั ที่ 1
กจิ กรรมที่ 2.1 เลา เหตกุ ารณการเสยี กรงุ ศรีอยธุ ยาครง้ั ที่ 1

............................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

21

......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

กิจกรรมที่ 2.2 บอกแนวทางการนาํ บทเรียนจากเหตกุ ารณก ารเสียกรุงศรอี ยุธยาครัง้ ที่ 1

ที่นํามาปรับใชในการดาํ เนินชวี ติ
.......................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

22

กิจกรรมทา ยเรอ่ื งที่ 3 สงครามยทุ ธหตั ถขี องสมเดจ็ พระนเรศวรมหาราช
กิจกรรมที่ 1 เลาเหตกุ ารณท่เี กดิ ข้ึนจากภาพน้ี

............................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

23

กจิ กรรมทา ยเรือ่ งที่ 4 การเสียกรงุ ศรอี ยุธยา ครั้งที่ 2
กิจกรรมท่ี 4.1 เลาเหตกุ ารณก ารเสยี กรงุ ศรีอยุธยาครั้งท่ี 2

..............................................................................................................................................

......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

24

กจิ กรรมที่ 4.2 บอกแนวทางการนําบทเรียนจากเหตุการณการเสยี กรงุ ศรอี ยธุ ยาครั้งท่ี 2

ทีน่ ํามาปรับใชในการดาํ เนินชวี ิต

.............................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

25

กิจกรรมทายเรื่องที่ 5 การกอบกเู อกราชของสมเดจ็ พระเจา ตากสนิ มหาราช
กิจกรรมท่ี 1 เลาถงึ การสถาปนากรงุ ธนบรุ ีเปน ราชธานี

..............................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

26

หนวยการเรียนรูที่ 4
ความสัมพันธกบั ตางประเทศในสมยั กรงุ ศรีอยธุ ยาและกรุงธนบรุ ี

กิจกรรมทายเรอื่ งที่ 1 ความสัมพนั ธก ับตา งประเทศในสมัยกรงุ ศรอี ยุธยาและกรุงธนบรุ ี
กจิ กรรมท่ี 1.1 ใหผูเรยี นอธบิ ายความสมั พันธข องรฐั เพอ่ื นบา นในสมยั กรงุ ศรอี ยุธยาและกรงุ ธนบรุ ี

รฐั เพอ่ื นบา น ลักษณะความสมั พนั ธ

.......................................................................................................................

สโุ ขทัย .......................................................................................................................
.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

ลา นนา .......................................................................................................................
.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

พมา .......................................................................................................................
.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

หวั เมืองมอญ .......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

เขมร .......................................................................................................................
.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

ลา นชาง .......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................

27

รัฐเพ่อื นบา น ลักษณะความสัมพนั ธ
ญวน
.......................................................................................................................
มลายู .......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................

.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................

กิจกรรมที่ 1.2 ใหผูเรยี นอธบิ ายความสัมพนั ธระหวางอาณาจักรอยธุ ยากับทวีปเอเชีย

1. การทก่ี รงุ ศรอี ยธุ ยาสง คณะทูตและเครื่องบรรณาการไปประเทศจนี เปน ประจาํ สง ผลให
ไทยเปน อยา งไร
.........................................................................................................................................

......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

2. กรุงศรีอยุธยามคี วามสัมพนั ธกับญป่ี ุนอยา งเปน ทางการในสมัยของพระมหากษตั รยิ 
พระองคใ ด
.........................................................................................................................................

......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

28

3. ความสมั พนั ธร ะหวา งกรุงศรอี ยุธยากบั ญ่ปี นุ ในสมยั กรุงศรีอยุธยาตอนกลางเสอื่ มลง
เพราะเหตุใด
.........................................................................................................................................

......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

กิจกรรมที่ 1.3 ใหผูเรยี นวิเคราะหค วามสัมพนั ธร ะหวา งกรงุ ศรอี ยุธยากับชาตติ ะวนั ตก (ทวีปยุโรป)
1. ชาติตะวนั ตกท่เี ขามาติดตอ กับกรุงศรีอยธุ ยา เพอื่ จุดประสงคอ ะไร
.........................................................................................................................................

......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

2. ชาติตะวนั ตกเขามาตดิ ตอและมีความสมั พันธก บั กรงุ ศรอี ยุธยาไดแ กชาตใิ ดบาง
.........................................................................................................................................

......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

3. ใครคอื ทตู ของโปรตเุ กสทีม่ าเจริญสัมพนั ธไมตรกี บั กรงุ ศรีอยุธยา
.........................................................................................................................................

......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

29

4. ชาติตะวันตกใดท่ีมาติดตอกับกรุงศรีอยุธยาเพ่ือตองการเผยแพรคริสตศาสนา
เพยี งอยา งเดยี ว
.........................................................................................................................................

......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

5. ความสมั พนั ธร ะหวางกรงุ ศรีอยธุ ยากบั ชาตติ ะวนั ตกยุตลิ งดวยสาเหตใุ ด
.........................................................................................................................................

......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

กิจกรรมทายเรอื่ งที่ 2 ความสมั พนั ธก ับตา งประเทศในสมัยกรุงธนบรุ ี
กจิ กรรมท่ี 2.1 ใหผูเรยี นวเิ คราะหค วามสัมพันธระหวา งกรุงธนบรุ กี ับประเทศเพือ่ นบา น

1. กรุงธนบุรีทําสงครามกับพมา ถงึ 10 ครั้ง การรบครง้ั ไหนเปน การรบคร้ังท่ีสําคญั ที่สุด
.........................................................................................................................................

......................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................

2. เหตุใดสมเดจ็ พระเจาตากสนิ มาราชจงึ ตองยกทัพไปตีเมอื งจาํ ปาศักด์ิ
.........................................................................................................................................

......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

3. เหตใุ ด สมเดจ็ พระเจาตากสนิ มหาราชจึงปลอ ยใหห วั เมอื งมลายูอยูเ ปน รฐั อิสระ
.........................................................................................................................................

......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

30

4. พระยาโยธาถกู ตัดศีรษะเสยี บประจาร เน่อื งจากสาเหตุใด
.........................................................................................................................................

......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

5. สถานทที่ กี่ องทพั พมาใชเ ปน ที่เกบ็ คลงั เสบยี งทุกคร้งั ที่เดินทางมารบกบั ไทย
ในสมัยกรงุ ธนบรุ ี คอื ท่ีใด
.........................................................................................................................................

......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

กจิ กรรมที่ 2.2 ใหผ เู รยี นวเิ คราะหความสัมพนั ธก ับตางประเทศในสมยั กรงุ ศรอี ยธุ ยากบั
กรุงธนบุรีท่เี กีย่ วกับความมน่ั คงของประเทศมา 5 ประเทศ

เชน ความสัมพนั ธกับจีนในสมยั กรุงศรีอยุธยาไดมีการสงคณะทูตไทยไปประเทศจีนหลายคร้ัง
ทาํ ใหป ระเทศมีความม่ันคง นอกจากน้ียังไดรับความรวมมือจากจีนในการติดตอคาขายทําให
เศรษฐกิจเจริญรุงเรอื ง

31

แบบทดสอบหลังเรียน

คาํ สงั่ ใหผ ูเรียนเลือกคําตอบทถี่ กู ท่สี ุด แลว ทาํ เคร่ืองหมาย × หนา ขอ ทถ่ี กู ทสี่ ดุ
1. ขอใดตอ ไปน้ีไมถกู ตอ ง
ก. กรงุ ศรีอยธุ ยามพี ระมหากษัตรยิ  ปกครองรวม 5 ราชวงศ
ข. กรุงศรอี ยธุ ยา มพี ระมหากษตั ริยปกครอง 33 พระองค
ค. กรงุ ศรีอยธุ ยา เปนราชธานขี องไทยยาวนานถึง 417 ป
ง. กรงุ ศรีอยุธยาถกู ปกครองโดยกษัตริยพ มา

2. ขอใดอธิบายการรวมชาตใิ หเปนปก แผนไดดีทสี่ ดุ
ก. พอขุนผาเมือง รว มกับพอ ขุนศรอี นิ ทราทิตย รวบรวมไพรพ ล สถาปนากรงุ สโุ ขทยั ให
เปนอาณาจักรของชนชาตไิ ทย
ข. สมเด็จพระรามาธบิ ดที ี่ 1 (สมเด็จพระเจา อทู อง) ผนวกเมอื งตาง ๆ เขาดวยกันแลว
สถาปนากรุงศรีอยุธยา เปน ราชธานขี องชนชาติไทย
ค. สมเด็จพระนเรศวรมหาราช กอบกเู อกราชบานเมืองและประกาศอิสรภาพใหกรุงศรี
อยธุ ยา หลงั จากทเี่ สยี กรุงศรคี ร้ังท่ี 1 ใหก บั พมา
ง. ถกู ทุกขอ

3. พระมหากษัตรยิ พ ระองคใ ดที่ถอื เปน ปฐมกษัตริยของชนชาติไทย ตั้งแตส มัยกรงุ สุโขทยั
ก. พอขุนศรีอินทราทิตย
ข. พอ ขุนรามคาํ แหงมหาราช
ค. สมเด็จพระนเรศวรมหาราช
ง. สมเด็จพระรามาธิบดที ี่ 1 (พระเจาอูทอง)

4. ขอใดบอกความหมายของ “ชาติ” ตามพจนานุกรมแปล ไทย-ไทย ราชบณั ฑติ ยสถาน
ไดถ ูกตองทสี่ ดุ
ก. ชาติ หมายถงึ คนและแผน ดิน
ข. ชาติ หมายถงึ แผน ดนิ ที่กลมุ คนอาศยั อยู
ค. ชาติ หมายถึง การประกอบกนั ของ 3 สถาบันหลกั คือ ชาติ ศาสนา
และพระมหากษัตริย
ง. ชาติ หมายถึง ประเทศ ประชาชนท่ีเปนพลเมอื งของประเทศ ที่มีความรสู กึ ในเรือ่ ง
เชื้อชาติ ศาสนา ภาษา ประวัติศาสตรความเปนมา ขนบธรรมเนียมประเพณี
และวฒั นธรรมอยา งเดียวกันหรืออยใู นปกครองรัฐบาลเดียวกนั

32

5. ขอ ใดไมใชค วามสําคญั ของสถาบันกษตั ริยต ั้งแตอดีตจนถึงปจจุบันท่ีมตี อ แผน ดินไทย
ก. เปน ประมุขแหง รัฐเชงิ สญั ลักษณเ ทาน้นั
ข. เปนผรู วบรวมชนชาติไทยใหเปน ปก แผน
ค. เปน ผูนําทพั ในการออกศึกสงคราม
ง. เปนศูนยรวมใจของคนในชาติ

6. ขอ ใดตอไปน้ีไมถ ูกตอง
ก. ชนชาวไทยเสียกรงุ ศรอี ยธุ ยาใหก บั พมา คร้ังที่ 1 เมื่อป พ.ศ. 2121
ข. ชนชาวไทยเสียกรงุ ศรีอยธุ ยาใหก บั พมา คร้งั ท่ี 2 เมือ่ ป พ.ศ. 2310
ค. สงครามยุทธหตั ถเี กดิ ขึน้ กอ นที่สมเดจ็ พระนเรศวร จะขึ้นครองราชย
ง. สมเด็จพระนเรศวร ประกาศอสิ รภาพ ณ เมืองแครง เม่อื ป พ.ศ. 2127

7. พระพทุ ธศาสนาท่ีเผยแผเ ขามาสชู นชาตไิ ทย คร้ังแรกในสมยั กรุงสุโขทัย เปนนกิ ายอะไร
ก. นิกายเถรวาท
ข. นิกายมหายาน
ค. นกิ ายลังกาวงศ
ง. ทั้ง 2 นิกายคอื เถรวาท และมหายาน

8. ในรัชสมัยใด ท่ีมีการหลอพระพุทธรูป “พระศรีสรรเพชญ” ซ่ึงเปนพระพุทธทองคําท่ี
ใหญที่สุดในโลก
ก. ในสมัยสมเด็จพระรามาธบิ ดที ่ี 1
ข. ในสมยั สมเดจ็ พระรามาธิบดีที่ 2
ค. ในสมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ
ง. ในสมัยสมเด็จพระเจา อยูห วั บรมโกศ

9. สถานท่ตี อ ไปนเ้ี ปน มรดกไทยท่ไี ดข นึ้ ทะเบยี น “มรดกโลก” ยกเวน ขอ ใด
ก. นครประวตั ิศาสตรพระนครศรอี ยุธยา
ข. เมืองประวตั ิศาสตรส ุโขทัยและเมอื งบรวิ าร
ค. วัดพระศรีรตั นศาสดาราม กรุงเทพมหานคร
ง. เขตรักษาพนั ธุสัตวปาทุง ใหญ – หว ยขาแขง

33

10. ขอใดตอไปน้ีไมถ ูกตอง
ก. ขนุ รองปลดั ชู เปนทหารเอกของสมเดจ็ พระเจา ตากสิน
ข. พระสพุ รรณกัลยาถูกถวายตวั ใหบ ุเรงนองเพอื่ เปนตัวประกัน
ค. สมเดจ็ พระสุรโิ ยทยั สน้ิ พระชนมบ นหลังชา งในการตอสูกับพระเจาแปร
ง. ชาวบา นบางระจนั ตอ สศู ึกตา นกองทพั พมาไดถ ึง 8 ครั้ง ชวงกอนเสยี กรงุ ศรอี ยธุ ยา
ครงั้ ท่ี 2

11. ขอ ใดไมใชเ หตุการณทเ่ี กดิ ขน้ึ ในสมัยสมเด็จพระนารายณม หาราช
ก. สงคณะทูตไปเจรญิ ไมตรีกบั ประเทศฝรั่งเศส
ข. กอบกเู อกราช หลงั จากเสยี กรุงศรีอยธุ ยาใหก ับพมา
ค. กวเี อกนาม ศรีปราชญ แตง หนังสอื กําศรวลศรปี ราชญ
ง. แตงต้ังเจา พระยาวชิ เยนทร ซงึ่ เปน ชาวตางชาตใิ หเ ขา รบั ราชการ

12. ขอ ใดเปนศลิ ปะอยธุ ยาตอนกลาง
ก. ปราสาทพระนครหลวง
ข. พระเจดียว ดั ใหญข ัยมงคล
ค. พระพุทธรปู ปางประธานวดั ไชยวฒั นาราม
ง. พระพทุ ธรปู ปางประธานวดั พทุ ไธสวรรย

13. พระพุทธรปู องคใ หญท ่วี ดั พนัญเชิง จงั หวัดพระนครศรอี ยธุ ยาเปนประตมิ ากรรม
ในสมยั ใด
ก. พระบรมไตรโลกนาถ
ข. พระเจา ปราสาททอง
ค. พระเจา ตากสนิ มหาราช
ง. สมเด็จพระรามาธบิ ดที ี่ 1

14. ความหมายของคําวา “บา นนอก” ในสมัยอยธุ ยา ตรงกบั คาํ ใด
ก. ชนบท
ข. เมอื งนอก
ค. ตา งจังหวดั
ง. ตา งประเทศ

34

15. “วันเนา” ของประเพณสี งกรานตต รงกบั วนั ใด
ก. วันท่ี 12 เมษายน
ข. วันที่ 13 เมษายน
ค. วนั ที่ 14 เมษายน
ง. วนั ที่ 15 เมษายน

16. การเมอื งการปกครองในสมัยกรงุ ธนบรุ ี มีลกั ษณะอยา งไร
ก. การปกครองสวนกลาง
ข. การปกครองสวนกลาง, การปกครองสว นหัวเมือง
ค. การปกครองสว นกลาง, การปกครองสวนหัวเมือง, การปกครองสว นเมอื ง
ประเทศราช
ง. ไมมขี อ ใดถูก

17. ขอ ใดคอื ความสําคญั ของหนงั สอื “จินดามณ”ี
ก. เปนการต นู เลม แรกของไทย
ข. เปน นติ ยสารเลม แรกของไทย
ค. เปนแบบเรียนเลมแรกของไทย
ง. เปนราชกจิ จานุเบกษาฉบับแรกของไทย

18. กลมุ คนในขอ ใดในสมยั กรงุ ศรีอยธุ ยาทีม่ บี ทบาทในการเมอื งการปกครองมากท่สี ดุ
ก. ไพร
ข. ขนุ นาง
ค. เจา นาย
ง. พระสงฆ

19. ขอใดไมใชป ญหาความขดั แยง ระหวา งไทยกบั พมา
ก. ตอ งการแยงชงิ ความเปน ใหญเหนือดินแดนนี้
ข. ตอ งการขยายอาณาเขตใหกวา งใหญ
ค. ตอ งการเขาไปมอี ํานาจเหนือลานนา
ง. ตอ งการแกแ คนซงึ่ กันและกัน

35

20. นโยบายตา งประเทศในสมยั กรงุ ศรอี ยธุ ยาขึ้นอยกู บั ปจ จยั ใด
ก. ปจ จัยดา นสงั คมและวัฒนธรรม
ข. ปจจัยดานการปกครองและศาสนา
ค. ปจจยั ดา นการเมอื งและเศรษฐกจิ
ง. ปจ จยั ดานเศรษฐกจิ และการศกึ ษา

21. จุดประสงคส ําคัญท่ีสดุ ทีส่ มเดจ็ พระนารายณมหาราชทรงเจรญิ สมั พนั ธไมตรกี บั องั กฤษ
คือเรอ่ื งใด
ก. การคาระหวางประเทศ
ข. การสรา งพระราชวงั ใหม
ค. การใหคานอํานาจกับฮอลนั ดา
ง. การชว ยเหลือทางดา นวทิ ยาการสมยั ใหม

22. เหตผุ ลท่รี าชธานตี องสงเช้ือพระวงศไปปกครองดแู ลเมอื งหนาดานเพราะอะไร
ก. เพอ่ื เปน ทฝี่ ก หดั วา ราชการงานเมือง
ข. อยูไกลราชธานจี งึ มกั เกดิ กบฏบอยครั้ง
ค. เพือ่ ชว ยกาํ กับดแู ลเมืองประเทศราชอกี ชัน้ หน่ึง
ง. เอาไวเปนเมอื งปองกนั ขาศึกกอนที่ขา ศกึ จะจโู จมมาถึงราชธานี

23. ขอ ใดคอื สาเหตุหน่งึ ของการเสียกรุงศรีอยุธยาครงั้ ที่ 2 พ.ศ. 2310
ก. นโยบายกีดกนั ชาวตะวนั ตก
ข. การตง้ั ตนเปนอสิ ระของหวั เมืองมอญ
ค. ความเหินหา งระหวา งพระมหากษตั รยิ กับราษฎร
ง. กรงุ ศรอี ยุธยาขาดศนู ยร วมอาํ นาจอนั แทจริงในการปกครอง

24. ขอใดไมใชเ หตผุ ลของการยา ยราชธานจี ากกรงุ ศรอี ยธุ ยามาท่ีกรงุ ธนบุรี
ก. กรุงศรอี ยธุ ยาทรุดโทรมเกนิ กวา จะบูรณะซอ มแซม
ข. กรงุ ศรอี ยธุ ยามีศตั รูรอบดา นแมม ีปอ มปราการท่มี ัน่ คง
ค. กรงุ ศรอี ยธุ ยาสามารถตดิ ตอ คาขายทางทะเลกบั ตางชาตไิ ดอ ยางสะดวก
ง. พมารูลทู างภูมิศาสตรข องกรุงศรอี ยธุ ยาซงึ่ เปน ขอ เสยี เปรียบในการปองกนั พระนคร

36

25. เหตุการณทน่ี ําไปสูก ารจลาจลในกรุงธนบรุ ีเปนลาํ ดับแรกคือเหตกุ ารณใด
ก. จวนเจาเมอื งกรงุ เกา ถกู ปลน
ข. พระยาสรรคน ํากาํ ลังเขา ยดึ วัง
ค. การปราบปรามกลุมเจาพระฝาง
ง. สมเด็จพระเจา ตากสินมหาราชทรงผนวช

26. ความสมั พนั ธระหวา งกรุงศรอี ยุธยากับชาตติ ะวนั ตกเปน ไปในลกั ษณะใดเปน สวนใหญ
ก. การเมอื งนาํ การคา
ข. การคา นาํ การเมือง
ค. การทูตนาํ การเผยแพรศ าสนา
ง. การเผยแพรศ าสนานําการทตู

27. ความสมั พนั ธก บั ตางประเทศในสมัยกรุงธนบรุ มี ลี กั ษณะสาํ คัญอยางไร
ก. การปอ งกันประเทศจากการรกุ รานของตา งชาติ
ข. การปองกันประเทศจากการเผยแพรศาสนา
ค. การแขงขนั ทางดา นเศรษฐกิจ
ง. การแขง ขนั ทางการคา ขาย

28. ขอใดเปน ความสมั พนั ธท เี่ หน็ ไดช ดั เจนที่สดุ ระหวา งอาณาจกั รกรงุ ศรีอยุธยากับเขมร
ก. ความสมั พันธท างวัฒนธรรม
ข. ความสมั พันธท างการปกครอง
ค. ความสมั พนั ธท างเศรษฐกจิ
ง. ความสัมพนั ธทางการเมอื ง

29. ชาตติ ะวนั ตกทีเ่ ขา มาคา ขายกบั อาณาจกั รกรงุ ศรอี ยธุ ยาเปนชาตแิ รกและเขามาตงั้ สถานี
การคา ทก่ี รงุ ศรอี ยุธยา นครศรธี รรมราช ปต ตานี มะรดิ ตะนาวศรี คอื ชาติใด
ก. อังกฤษ
ข. ฮอลนั ดา
ค. ฝร่งั เศส
ง. โปรตเุ กส

37

30. ประเพณีสงกรานตเ ปนราชพิธีใหขา ราชการไปกราบบงั คมเกดิ ขึ้นในเดือนอะไร
ก. เดือน 2
ข. เดือน 3
ค. เดอื น 4
ง. เดือน 5

38

เฉลยแบบทดสอบกอ นเรยี น

1. ก 11. ค 21. ง
2. ง 12. ค 22. ก
3. ง 13. ข 23. ค
4. ง 14. ค 24. ข
5. ก 15. ข 25. ก
6. ง 16. ง 26. ค
7. ก 17. ข 27. ข
8. ค 18. ง 28. ง
9. ข 19. ข 29. ก
10. ก 20. ง 30. ง

39

เฉลย/แนวคาํ ตอบกจิ กรรมทายเรือ่ ง
หนว ยการเรียนรทู ่ี 1

ความภูมใิ จในความเปน ไทย

เฉลยกิจกรรมทา ยเรอื่ งที่ 1 สถาบนั หลกั ของชาติ
กจิ กรรมที่ 1 จงตอบคาํ ถามตอ ไปนี้
แนวคาํ ตอบ

1. ใหอ ธิบายความหมายของ “ชาต”ิ
หมายถงึ ประเทศ ประชาชนที่เปนพลเมอื งของประเทศ กลุม ชนทมี่ ีความรูส กึ ในเร่ือง

เชือ้ ชาติ ศาสนา ภาษา ประวัติศาสตรความเปนมา ขนบธรรมเนียมประเพณี และวัฒนธรรม
อยางเดียวกนั หรืออยใู นปกครองรัฐบาลเดียวกัน หรือ

ชาติ หมายถึง กลุมคนหรือประชาชนท่ีมีจุดรวมของการเปนชาติดวย เชน มี
ประวตั ิศาสตร วฒั นธรรมทีส่ ืบตอ กันมาหรอื มเี ปาหมายทีด่ ีสําหรับการรวมเปนชาตเิ ดียวกัน

2. ใหอ ธบิ ายความเปนมาของชนชาตไิ ทย
ความเปนมาของชนชาตไิ ทยมหี ลายแนวคิด เชน
1. กลมุ แรกในระยะแรก ๆ นกั วชิ าการสว นใหญเชือ่ วา ถิ่นกาํ เนิดของชนชาตไิ ทย
อยใู นดนิ แดนเทอื กเขาอัลไต แลวอพยพถอยรน ลงมาทางตอนใตของประเทศจนี
2. กลุม ที่สองเชื่อวา ถน่ิ ฐานกาํ เนิดของชนชาติไทย นาจะอยทู างตอนเหนอื ของประเทศ
จนี บริเวณมณฑลเสฉวน ลุม แมน ํา้ แยงซีเกยี งแลว อพยพลงมาทางใต
3. กลุมที่สามเชื่อวาถ่ินฐานเดิมของคนไทยอยูกระจัดกระจายทางตอนใตของจีนและ
ทางตอนเหนือของภาคพ้ืนเอเชียตะวันออกเฉียงใต ตลอดจนบริเวณรัฐอัสสัมของ
อินเดยี และตอมาอพยพยา ยถิน่ กระจายออกไป

3. ใหยกตัวอยา งพระปรชี าสามารถของพระมหากษตั ริยไ ทยในการรวบรวมชาติ มา 1 พระองค
1. สมเด็จพระเจาอูทอง กษัตริยพระองคแรกของกรุงศรีอยุธยาที่รวมแผนดินและ
สถาปนากรงุ ศรอี ยธุ ยาในป พ.ศ. 1893
2. สมเด็จพระนเรศวรมหาราช กอบกูเ อกราชบานเมืองและประกาศอิสรภาพให
กรุงศรอี ยธุ ยา หลังจากท่เี สียกรงุ ศรีครั้งท่ี 1 ใหก บั พมา

40

4. ใหอธบิ ายความสาํ คัญของสถาบนั ศาสนาท่ีมตี อสังคมไทย
สถาบนั ศาสนามีความสําคญั ตอ สงั คมไทย อาทิ สรา งความเปน ปก แผน ความสงบ ความ

สามคั คใี หแกสังคม สรางเสริมและถายทอดวัฒนธรรมแกสังคม ควบคุมสมาชิกใหปฏิบัติตาม
บรรทัดฐานของสังคม และสนองความตอ งการทางจิตใจแกสมาชิกเมื่อสมาชิกเผชิญกับปญหา
ตา ง ๆ

5. ใหอ ธบิ ายความสาํ คัญของสถาบนั พระมหากษตั รยิ ท ม่ี ีตอคนไทย พรอ มยกตวั อยา งประกอบ
สถาบนั พระมหากษัตรยิ เปน ศูนยร วมใจของคนในชาตแิ ละเปน สถาบันทก่ี อบกแู ละรวม

ชาตใิ หเปน ปกแผน เชน การกอบกูกรงุ ศรีอยุธยาของสมเดจ็ พระนเรศวรมหาราช และการสรา ง
กรุงธนบุรีของสมเดจ็ พระเจา ตากสนิ มหาราช

6. ใหอธบิ ายพฤตกิ รรมท่ีแสดงถึงความภมู ิใจในความเปนไทย และพฤตกิ รรมท่ีแสดงออกถึง
การรักชาติ ศาสนา และพระมหากษัตริย มาอยา งนอ ย 3 พฤติกรรม

การแสดงออกงายที่สุดทีแ่ สดงความภูมิใจในความเปน ไทย คือ
1) การยนื ตรงเคารพธงชาติและรอ งเพลงชาติไทยไดถ กู ตอ งชัดเจน
2) พฤติกรรมท่แี สดงออกถงึ การรกั ชาติ ศาสนาและพระมหากษัตริย เชน การพูดถึงแต
ส่ิงท่ีดีของทงั้ สามสถาบัน
3) ปฏิบตั ติ ามคําสง่ั สอนของศาสนาท่เี รานบั ถอื และปกปองชาติและแผนดนิ เห็นอะไรที่
สามารถทําเพอ่ื ชาติเพื่อพระมหากษตั ริยได ก็ตอ งรบี ทํา

กจิ กรรมทา ยเรื่องท่ี 2 บุญคุณของแผนดนิ
กิจกรรมที่ 1 จงจับคูพระราชกรณียกิจ วีรกรรม หรือพระปรีชาสามารถของพระมหากษัตริย

วีรชน กับช่ือพระมหากษัตริยหรือวีรชนใหถูกตอง โดยนําตัวเลขมาไวในชอง
ดา นหนา

เชน สมเด็จพระเจาอทู อง ตรงกบั ขอ ท่ี 1. การสถาปนากรงุ ศรอี ยุธยาข้ึนเปน ราชธานีของไทย

แนวคําตอบ

1 สมเด็จพระเจา อทู อง 1. การสถาปนากรงุ ศรอี ยุธยาข้นึ เปน ราชธานขี องไทย

12 สมเดจ็ พระบรมไตรโลกนาถ 2. รชั สมยั ท่ีเสียกรุงศรีอยธุ ยา ครง้ั ที่ 1

14 สมเด็จพระมหาจักรพรรดิ 3. ตอสศู กึ ตา นกองทัพพมาไดถึง 8 คร้ัง ชวงกอนเสีย

กรงุ ศรอี ยธุ ยา ครั้งที่ 2

2 สมเดจ็ พระมหนิ ทราธิราช 4. กอบกูเ อกราช หลังการเสียกรุงศรีอยุธยา ครง้ั ที่ 1

10 สมเด็จพระธรรมราชาธริ าช 5. ถกู ถวายใหบ เุ รงนองเพอื่ เปน ตวั ประกัน

41

4, 16 สมเดจ็ พระนเรศวรมหาราช 6. มีการต้ังสมณวงศในลังกา ท่เี รยี กวา สยามวงศหรือ

อุบาลวี งศ

13 สมเดจ็ พระนารายณมหาราช 7. กอบกเู อกราช หลังการเสยี กรงุ ศรีอยธุ ยา คร้ังท่ี 2

6 สมเดจ็ พระเจา อยหู ัวพระบรมโกศ 8. รชั สมยั ทเี่ สียกรุงศรอี ยธุ ยา ครงั้ ที่ 2

8 สมเดจ็ พระเจาเอกทศั น 9. สิ้นพระชนมบ นหลงั ชางในการตอสกู บั พระเจา แปร

7, 15 สมเดจ็ พระเจา ตากสินมหาราช 10. ไดร ับการแตงตงั้ ใหเปนกษัตริยครองกรุงศรีอยุธยา

จากบุเรงนอง

9 พระศรีสุรโิ ยทัย 11. รวบรวมพลได 400 คน ตอ สศู กึ พมา

5 พระสุพรรณกลั ยา 12. ปฏิรปู การปกครองแบบจตสุ ดมภ

11 ขุนรองปลัดชู 13. มีการแตงตั้งคณะทูตไปเจริญไมตรีกับประเทศ

ฝรง่ั เศส ในสมยั พระเจา หลุยส ท่ี 14

3 ชาวบานบางระจัน 14. สงครามชางเผอื ก

15. สถาปนากรุงธนบรุ ีเปนราชธานี

16. ประกาศอสิ รภาพ ณ เมืองแครง

หนวยการเรยี นรูที่ 2
มรดกไทยสมยั กรุงศรอี ยธุ ยาและกรุงธนบรุ ี

กิจกรรมทา ยเรอ่ื งท่ี 1 ความหมาย นิยาม มรดกไทย
กิจกรรมท่ี 1 ตอบคาํ ถามตอไปน้ี
1. จงบอกความหมายของ “มรดกไทย” พรอ มยกตวั อยางประกอบ
แนวคําตอบ

มรดกไทย คือ มรดกทางวัฒนธรรมท่แี สดงออกถงึ สัญลกั ษณของความเปนชาติ ไดแก
1. โบราณวัตถุ เชน เศียรพระพุทธรูป เครื่องสังคโลก ปูนปนรูปยักษ เทวดา

ประดบั เจดยี ห รือติดตง้ั ตามวิหาร
2. ศิลปวตั ถุ เชน ภาพเขียน รูปปน เคร่ืองลายคราม เครื่องถม สิ่งที่ทําดวยมือ

อยา งประณีตและมีคณุ คาสูงในทางศลิ ปะ
3. โบราณสถาน
4. วรรณกรรม
วรรณกรรมลายลักษณ ไดแ ก วรรณกรรมทบ่ี นั ทึกเปนตัวหนังสอื
วรรณกรรมมขุ ปาฐะ ไดแ ก วรรณกรรมท่เี ลา ดวยปากไมไ ดจดบันทึก นทิ าน

ตํานาน เรื่องเลา ขําขัน เรือ่ งสั้น นวนิยาย บทเพลง คําคม

42

5. ศลิ ปหตั ถกรรม
6. นาฏศลิ ปและดนตรี

กิจกรรมทายเร่อื งท่ี 2 ประเพณไี ทย
กิจกรรมที่ 1 จงอธบิ ายประเพณไี ทยตอไปน้ีในสมยั กรงุ ศรีอยุธยาและกรงุ ธนบรุ มี าพอสงั เขป

1) พระราชพธิ ีพยุหยาตราทางชลมารค
แนวคําตอบ

1. กระบวนพยุหยาตราทางชลมารค จัดข้ึนในคราวที่พระมหากษัตริย
เสดจ็ พระราชดําเนินไปในการตาง ๆ ทั้งสวนพระองคและท่ีเปนพระราชพิธี ตลอดจนโอกาส
สําคัญ เชน พระราชพิธีบรมราชาภิเษก การเสด็จพระราชดําเนินไปนมัสการรอยพระบาท
การอัญเชิญพระพุทธรูปที่สําคัญจากหัวเมืองเขาประดิษฐานในเมืองหลวง การตอนรับ
ทูตตางประเทศ

2. พระราชพธิ ีจรดพระนงั คลั แรกนาขวญั เปน พธิ ีพราหมณ จดั ข้ึนเพ่ือเปนขวัญ
กําลังใจ และเปนสิริมงคลแกชาวนา พระมหากษัตริยจะโปรดใหพระอินทกุมาร เปนผูแทน
พระองคในการไถหวาน นางเทพเี ปนผหู วานพนั ธขุ าว สว นเสนาบดีกรมนา หรือออกญาพลเทพ
มหี นาที่จงู โค พระราชพธิ นี ี้จดั ขึน้ ณ ทุงแกว หรอื ที่นาหลวง เมอ่ื มีการไถหวา นครบ 3 รอบแลว
จะใหพระโคออกกนิ ของเสยี่ งทายดว ยของ 3 อยา ง คือ ถ่ัว 3 อยา ง หญา 3 อยา ง ถา กินสิ่งใด ก็มี
คําทํานายไว

3. สงกรานต เปนพระราชพธิ ใี นเดอื น 5 เปน การใหข าราชการพากนั ไปถวายบังคม
ถือนํ้าพิพัฒนสัจจาแลวพระราชทานเบ้ียหวัด ผาป แกขาราชการฝายใน และฝายหนา
สมัยกรุงศรีอยุธยา พิธีน้ีขยายกวางออกไป มีการสรงน้ําพระพุทธรูป และพระสงฆมีการ
กอ เจดยี ทราย และจดั ฉลองกนั อยา งสนุกสนาน

4. เปน ประเพณอี ีกประเพณหี น่งึ ท่ชี าวกรุงศรีอยธุ ยารักษาเอาไว คือ เม่ือฤดูเก่ียวขาว
ชาวนาจะชวยกันเกบ็ เก่ยี ว รองราํ ทาํ เพลงกนั ไปบา ง ไดท ้ังงานไดทั้งความเบกิ บานสําราญใจ และ
ไมตรีจิตมิตรภาพ ประเพณีแสดงใหเห็นถึงความพรอมเพรียง ความรักพวกพองของชาวกรุงศรี
อยุธยาเปนการปฏิบัติเขาทํานองสุภาษิตโบราณวา “ถาเหลือกําลังลาก ใหออกปากบอกแขก
ชวยแบกหาม”

5. การแขงเรอื เปน การเสย่ี งทายระหวางพระเจาแผน ดนิ กับพระมเหสี และพระบรม-
วงศานุวงศ เปนพิธปี ลอบขวญั กําลังใจแกราษฎรมากกวาจะแขงกันอยางจริงจัง เพราะถาหาก
เรือไกรสรมขุ เปน เรอื ศีรษะราชสหี ข องพระเจา แผนดินชนะ ทายวา ขา วจะไดมาก จะอุดมสมบูรณ
ราษฎรกจ็ ะไดสบายใจ แตถาหากเรือสมรรถไชยเปนเรือพระมเหสีชนะ ทายวาจะเกิดยุคเข็ญ
เดอื ดรอ น

43

6. พธิ ีจองเปรียง เปนการพิธียกโคมขึ้นบูชาพระเปนเจาท้ังสาม คือ พระอิศวร
พระนารายณ และพระพรหมในศาสนาพราหมณ ครั้นเมื่อพระเจาแผนดินทรงมานับถือ
พระพุทธศาสนาแลว พระราชพธิ ีนจ้ี งึ เปนการบูชาพระบรมสารีริกธาตุ พระจุฬามณีในสวรรค
ชนั้ ดาวดึงส และพระพุทธบาท ไดกําหนดการยกไววา ถาปใดท่ีมีอธิกามาส ใหยกโคมขึ้นตั้งแต
วันแรม 14 คํ่า ถึงวันข้นึ 1 คา่ํ เดือนอาย เปนวนั ลดโคมหรืออีกนัยหนึ่งกาํ หนดตามโหราศาสตรวา
พระอาทติ ยถ งึ ราศพี ฤศจิก พระจันทรอยูร าศีพฤษภเม่อื ใด เม่ือน้ันเปนกําหนดทีจ่ ะยกโคม หรือ
อีกนัยหน่ึงกําหนดดวยดวงดาวกฤติกา คือ ดาวลูกไก ถาเห็นดาวลูกไกนั้นตั้งแตหัวค่ําจนรุง
เมอื่ ใดเมอื่ น้นั เปน เวลายกโคม

กิจกรรมทา ยเร่อื งที่ 3 วฒั นธรรมไทย
กจิ กรรมท่ี 1 จงอธบิ ายวัฒนธรรมไทยในสมยั กรุงศรีอยุธยาและกรุงธนบรุ ดี า นตอไปน้ี

มาพอสงั เขป
1) ดา นการแตง กาย
แนวคําตอบ

1) ดา นการแตง กาย
1. การแตงกายของคนชนั้ สงู คนช้ันสูงแตงกายตามขนบธรรมเนียมประเพณี

ของราชการ ซึ่งเจา นายหรอื ขาราชการผูใหญท งั้ หลายใชกนั และพวกผดู มี สี กุล ผูหญิงทั้งหลาย
ถือเปนแบบอยางเพราะแสดงใหเ ห็นวาอยใู นสงั คมชน้ั สูง

2. การแตงกายของชาวบาน ชาวบานจะนุงโจงกระเบน พวกทางเหนือ
ผูชายมักไวผมยาว สวนพวกทางใตมักตัดผมใหส้ัน สมัยสมเด็จพระนารายณ ผูชายตัดผม
ทรงมหาดไทย สวนผูหญงิ คงไวผมยาว และหมผาสไบ

3. การแตงกายเมอ่ื เกิดสงคราม เมอ่ื เกดิ สงครามผหู ญิงอาจตองชวยสรู บ หรอื
ใหการสนับสนุน มีการเปลี่ยนทรงผมตัดผมใหส้ันดูคลายชาย ทะมัดทะแมงเขมแข็งข้ึน
การนุงหม ตองใหรัดกมุ แนนไมรุมรา ม เคลื่อนไหวไดสะดวก หมผาแบบตะเบ็งมาน สวนผูชาย
ไมเปลย่ี นแปลง

2) การใชภาษา
สําเนียงด้ังเดิมของกรุงศรีอยุธยามีความเช่ือมโยงกับชนพ้ืนเมืองตั้งแต

ลุมนาํ้ ยมท่เี มืองสโุ ขทยั ลงมาทางลมุ นํา้ เจาพระยาฝงตะวันตกในแถบสพุ รรณบรุ ี ราชบรุ ี เพชรบรุ ี
ซ่ึงสําเนียงดังกลาวมีความใกลชิดกับสําเนียงหลวงพระบาง ประชาชนชาวกรุงศรีอยุธยา ท้ัง
พระเจาแผนดนิ จนถึงไพรฟา ราษฎร กล็ ว นตรัสและพูดจาในชีวิตประจําวัน หากเปรียบเทียบ
กบั สาํ เนียงกรุงเทพฯ ในปจ จุบันนี้ ทีใ่ นสมัยนนั้ ถอื วาเปนสําเนียงบานนอกถ่ินเล็ก ๆ ของราชธานี
ท่ีแปรงและเยือ้ งจากสําเนยี งมาตรฐานของกรุงศรีอยุธยา ภาษาดัง้ เดมิ ของกรุงศรอี ยุธยาปรากฏ

44

อยใู นโองการแชง น้าํ ซง่ึ เปนรอ ยกรองท่เี ต็มไปดว ยฉันทลักษณที่แพรหลายแถบแวนแควนสองฝง
ลุมแมน้าํ โขงมาแตด กึ ดาํ บรรพ และภายหลงั ไดพากันเรียกวา โคลงมณฑกคติ เน่ืองจากเขาใจวา
ไดรบั แบบแผนมาจากอนิ เดีย ซ่ึงแทจ รงิ คอื โคลงลาว หรือ โคลงหา ท่ีเปนตนแบบของโคลงด้ัน
และโคลงสสี่ ภุ าพ โดยในโองการแชง นํา้ เตม็ ไปดว ยศพั ทแ สงพื้นเมืองของไทย - ลาว สวนคาํ ทมี่ าจาก
บาลี - สันสกฤต และเขมรอยนู อ ย โดยหากอา นเปรยี บเทยี บก็จะพบวา สํานวนภาษาใกลเคียงกับ
ขอ ความในจารกึ สมยั สุโขทัย และพงศาวดารลานชาง ดวยเหตุท่ีกรุงศรีอยุธยาตั้งอยูใกลทะเล
และเปนศนู ยก ลางการคา นานาชาติ ทําใหส งั คมและวฒั นธรรมเปลย่ี นไปอยา งรวดเร็ว ภาษาใน
กรงุ ศรีอยุธยากไ็ ดร บั อิทธิพลของภาษาจากตางประเทศ จึงรับคําในภาษาตาง ๆ มาใช เชนคําวา
กหุ ลาบ ทย่ี ืมมาจากคําวา กุลอบ ในภาษาเปอรเซีย ที่มีความหมายเดิมวา น้ําดอกไม และยืมคําวา
ปาดรื (Padre) จากภาษาโปรตเุ กส แลวออกเสยี งเรียกเปน บาทหลวง เปน ตน

กิจกรรมทา ยเรอื่ งท่ี 4 ศิลปะไทย
กิจกรรมที่ 1 จงบอกศิลปะไทยในสมัยกรงุ ศรีอยุธยาและกรงุ ธนบรุ ดี านตอ ไปนี้ มาพอสังเขป
แนวคาํ ตอบ

สมัยกรงุ ศรอี ยธุ ยา
1. ดานวรรณกรรม ไดแ ก ลิลิตโองการแชงนํ้าแตงขึ้นเพ่ือใชในพระราชพิธีถือนํ้า

พิพฒั นสัตยา ลลิ ิตยวนพา ย ลิลติ พระลอ มหาชาตคิ าํ หลวง กาพยมหาชาติ และหนังสือจินดามณี
แบบเรยี นเลม แรกของคนไทย

2. ดานสถาปต ยกรรม
สมัยอยุธยาตอนตนไดแก ปรางคประธานวัดพุทไธศวรรย ปรางคประธานวัดมหาธาตุ
สมัยอยุธยาตอนกลาง ไดแก พระมหาสถูปสามองค วัดพระศรีสรรเพชญ

พระเจดียวัดใหญชัยมงคล จังหวดั พระนครศรอี ยธุ ยา
สมัยอยุธยาตอนปลาย ไดแก ปรางคประธานวัดไชยวัฒนาราม ปราสาท-

พระนครหลวง นอกจากน้ียังนิยมสรางพระเจดียยอมุมไมสิบสอง เปนลักษณะเฉพาะของ
สถาปตยกรรมอยุธยา

3. ดานประตมิ ากรรม
ยุคแรก ไดแก พระพุทธรูปองคใ หญท่วี ดั พนญั เชิง จงั หวดั พระนครศรอี ยุธยา
ยุคท่สี อง ไดแ ก พระรศั มตี ามแบบอยา งศลิ ปะสโุ ขทยั และนยิ มทาํ ปางมารวชิ ยั

ปางปา เลไลยก ปางประทานอภัย
ยคุ ทีส่ าม ไดแ ก พระพุทธรูปทรงเครอ่ื งแบบราชาธริ าช

สมยั กรุงธนบุรี
ดานสถาปตยกรรม ไดแ ก วดั อรณุ ราชวราราม หรือวัดแจง ปอมวไิ ชยประสิทธ์ิ