กิกิกิจกิกรรมการเรีรี รี ย รี ยนรู้รู้รู้พรู้ ระพุพุ พุ ท พุ ทธศาสนาแบบใฝ่ฝ่ฝ่รู้ ฝ่รู้รู้รู้สำสำสำสำหรัรั รั บ รั บพระสอนศีศี ศี ล ศี ลธรรม สำสำสำสำนันันักนังานพระสอนศีศีศีลศีธรรม มหาวิวิวิทวิยาลัลัลัยลัมหาจุจุจุ ฬ จุ ฬาลงกรณราชวิวิวิทวิยาลัลัลัยลั
สารบัญ เรื่อง หน้า โครงการจัดการความรู้พระสอนศีลธรรม (แผนการจัดการเรียนรู้) 1 ระดับชั้นประถมศึกษา 1 -กิจกรรมเรื่อง “จิตต” 2 -กิจกรรมเรื่อง “หลักธรรมค้้าจุนโลก” 4 -กิจกรรมเรื่อง “ฉันทะ(พุทธคุณ)” 7 -กิจกรรมเรื่อง “หลักธรรมปราบอบายมุข” 10 -กิจกรรมเรื่อง “การบริหารจิตและเจริญปัญญา” 13 -กิจกรรมเรื่อง “นิทานชาดก” 16 -กิจกรรมเรื่อง “สติน้ารู้” 19 -กิจกรรมเรื่อง “สัจจะ” 21 -กิจกรรมเรื่อง “พระรัตนตรัยสร้างความสุขบ้ารุงบิดามารดา” 24 -กิจกรรมเรื่อง “รู้หลักธรรมตามหลักไตรสิกขา” 26 -กิจกรรมเรื่อง “อิทธิบาท ๔” 29 -กิจกรรมเรื่อง “พระพุทธศาสนาเป็นศาสนาประจ้าชาติ” 31 -กิจกรรมเรื่อง “ความสามัคคี” 33 -กิจกรรมเรื่อง “สัปปุริสธรรม ๗” 35 -กิจกรรมเรื่อง “หน้าที่พลเมืองดี” 38 -กิจกรรมเรื่อง “ศาสนพิธี” 40 -กิจกรรมเรื่อง “เบญจศีลหลักคุณธรรมพื้นฐานของชาวพุทธ” 42 -กิจกรรมเรื่อง “โอวาท ๓” 44 -กิจกรรมเรื่อง “ศาสนพิธี” 46 -กิจกรรมเรื่อง “หลักธรรมในพุทธศาสนา” 48 -กิจกรรมเรื่อง “ธรรมคุ้มครองโลก” 50 -กิจกรรมเรื่อง “ไตรสิกขา” 52 -กิจกรรมเรื่อง “บุญกิริยาวัตถุ ๑๐ ประการ” 54 -กิจกรรมเรื่อง “ศีล ๕” 56 -กิจกรรมเรื่อง “วันส้าคัญทางพระพุทธศาสนา” 58 -กิจกรรมเรื่อง “ภาวนา ๔” 60
สารบัญ (ต่อ) เรื่อง หน้า -กิจกรรมเรื่อง “วันส้าคัญทางพระพุทธศาสนา” 62 -กิจกรรมเรื่อง “การเรียนรู้วิถีพุทธ” 64 -กิจกรรมเรื่อง “คุณธรรม” 66 ระดับชั้นมัธยมศึกษา -กิจกรรมเรื่อง “ศาสนพิธี” 68 -กิจกรรมเรื่อง “พุทธประวัติ” 72 -กิจกรรมเรื่อง “วันส้าคัญทางพระพุทธศาสนา” 74 -กิจกรรมเรื่อง “พระรัตนตรัย” 76 -กิจกรรมเรื่อง “ประวัติและส้าคัญของพระพุทธศาสนา” 78 -กิจกรรมเรื่อง “ศีล ๕ กับการสื่อสารผ่านมัลติมีเดีย” 81 -กิจกรรมเรื่อง “มิตรแท้มิตรเทียม” 83 -กิจกรรมเรื่อง “วันส้าคัญทางพระพุทธศาสนา” 85 -กิจกรรมเรื่อง “วันส้าคัญทางพระพุทธศาสนาและศาสนพิธี” 87 -กิจกรรมเรื่อง “อบายมุข ๔ ปากทางแห่งความเสื่อม” 89 -กิจกรรมเรื่อง “อริยสัจ ๔ กับการแก้ไขปัญหา” 91 -กิจกรรมเรื่อง “รักษ์วัดให้รักธรรม” 93 -กิจกรรมเรื่อง “อิทธิบาท ๔ กับสือออนไลน์” 95 -กิจกรรมเรื่อง “อย่างพึงเชื่ออะไรง่าย (กาลามสูตร)” 97 -กิจกรรมเรื่อง “พระพุทธเจ้า ตอน ผจญมาร” 99 -กิจกรรมเรื่อง “ศาสนพิธี” 101 -กิจกรรมเรื่อง “หน้าที่และมารยาทชาวพุทธ” 103 -กิจกรรมเรื่อง “มงคลชีวิต” 105 -กิจกรรมเรื่อง “ศาสนา ศีลธรรม จริยยธรรม” 108 -กิจกรรมเรื่อง “เบจญศีล เบจญธรรม” 111 -กิจกรรมเรื่อง “การพัฒนาศรัทธาและปัญญาในทางพระพุทธศาสนา” 113 ท้าเนียบพระสอนศีลธรรมผู้มีผลงานด้านการจัดการเรียนรู้แบบใฝ่รู้ (รุ่นที่ ๑) 116
ขอบเขตเนื้อหาสาระ วัตถุประสงค์การเรียนรู้ แผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้พระพทธศาสนา เรื่อง……………………………..………………กิจกรรม………………………….………………………………….. นักเรียนระดับชั้น……………………………………………ภาคเรียนที่…๑…ปีการศึกษา…๒๕๖๕… เวลา…๑…..คาบ/ชม. โรงเรียน………………………………………………………………………………. A S K การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ขั้นนําเข้าสู่บทเรียน ขั้นกิจกรรม จิตตะ วัดฉาง ประถมศึกษา จิตตะ (ความคิด) คือ ตั้งจิตรับรู้ในสิ่งที่ ทํา และทําสิ่งนั้นด้วยความคิด เอาจิต ฝักใฝ่ ไม่ปล่อยใจให้ฟุ้งซ่านเลื่อนลอยไป เพื่อให้นักเรียนสามารถอธิบาย ความหมายของ จิตตะ ได้ ๑.ผู้เรียนสามารถใช้ความคิด สร้างสรรค์ในชิ้นงานได้ ๒.ผู้เรียน แลกเปลี่ยนความคิดเห็นกับผู้อื่นได้ ผู้เรียนมีความอดทน รู้จักควบคุม ตนเอง มีความละเอียดพิถีพิถันใน การทํางานมากขึ้น ขั้นจุดประกายความใฝ่รู้ ๑. นําผู้เรียนไหว้พระสวดมนต์ นั่งสงบนิ่งเป็นเวลา ๒ นาที ๒. ผู้สอน เล่าถึงความเป็นมาว่า มันดาลา คือมณฑลแห่งการตรัสรู้ เป็นความเชื่อ และเป็นศิลปวัฒนธรรมแต่โบราณของพระนิกายมหายาน หรือลามะ ซึ่งการสร้างมันดาลา นั้นมีความเชื่อ และประเพณีที่สืบทอดกัน มานาน เป็นศิลปวัฒนธรรมขั้นสูงของพระทิเบต แต่ละชิ้นนั้น ต้องใช้เวลา สร้างสรรค์นาน การสร้างมันดาลานั้น มีหลายแบบแต่แบบของพระทิเบต นั้นจะสร้างด้วยการพ่นทราย โดยเชื่อกันว่าการสร้างมันดาลา คือการ บรรลุธรรมอย่างนึง เมื่อสร้างมันดาลาเสร็จแล้ว เหล่าลามะจะทําการแผ่ สมาธิ และสวดบทใหญ่ๆ หลังจากนั้นจะทําลายทิ้ง โดยการโกยทรายบรรจุ เข้าโถ และนําไปทิ้งสู่แม่น˶า ๓. ครูตั้งคําถามชวนคิด - เพราะอะไรพระธิเบตจึงทํามันดาลาขึ้นมาแม้จะใช้ เวลามากในการทํา - เมื่อทําด้วยความยากลําบากทําไมพระธิเบตจึงทําลาย มันดาลาทิ้ง ขั้นปฏิบัติกิจกรรม ๑. ผู้สอนเตรียมแผ่นภาพมันดาลาหลากหลายแบบไว้บนโต๊ะ พร่อมกับสี หลากหลายชนิด ๒. ผู้สอนบอกกติกากับผู้เรียน ว่า - ผู้สอนให้นักเรียนจับกลุ่มกัน ๖ คน ให้ตัวแทนมาหยิบสีที่จัดไว้ - (มีแผ่นภาพมันดาลาวางอยู่บนโต๊ะ) ให้ผู้เรียนลุกมาเลือกภาพที่เราชอบ ที่สุดคนละ ๑ ภาพ เมื่อได้ภาพแล้ว กลับเข้ากลุ่มเดิม ๓. ผู้สอนบอกผู้เรียนให้ดูภาพที่ตนเองเลือกมา หาจุดศูนย์กลางภาพ ดู ลายเส้นที่โยงใยรวมกันเป็นภาพนี้ ให้ผู้เรียนหลับตาสงบนิ่ง ๑ นาที ๔. ผู้สอนให้ผู้เรียนลงมือระบายสีภาพ โดยให้ผู้เรียนเลือกชนิดของสีที่ตน เองถนัดหรือชอบ และเมื่อระบายสีเสร็จแล้วให้ผู้เรียนคิดและเขียนความ หมายของภาพไว้ด้านหลัง ๕. ผู้สอนให้ผู้เรียนแต่ละกลุ่มแลกเปลี่ยนความคิดเห็นกันภายในกลุ่ม ว่า - เพราะอะไรจึงเลือกภาพนี้ - เมื่อดูภาพของเราแล้วทําให้คิดถึงเหตุการณ์อะไรในชีวิต - ภาพนี้มีความหมายว่าอย่างไร เพราะอะไรจึงให้ความหมายเช่นนั้น ขั้นแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ผู้สอนตั้งคําถามให้ผู้เรียนตอบ (สอนบันทึกคําตอบลงบนกระดาน) ว่า ๑. ขณะที่ระบายสีลงบนภาพมีความรู้สึกอย่างไร ๒. ผู้เรียนมีวิธีจัดการอารมณ์ที่เกิดขึ้นขณะระบายสีอย่างไร ๓. ได้เรียนรู้อะไรจากกิจกรรมนี้ ๔. สามารถนําไปประยุกต์ใช้ในการเรียนหรือการทํางานอย่างไร ศิลปะแมนดาลา (Mandala Art) ขั้นสรุป ขั้นสรุปการเรียนรู้ - ผู้สอนให้ตัวแทน นักเรียนสรุป - ผู้สอนสรุปกิจกรรม 2
สื่อ/อุปกรณ์ - แผ่นภาพมันดาลา - สีเทียน สีไม้ สีชอล์ค สี น˶า สีเมจิ สีที่ใช้ระบายได้ - กระดาษฟลิบ ชาร์ต การประเมินผล - การสังเกตุพฤติกรรมผู้เรียน - ชิ้นงาน แผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้พระพทธศาสนา เรื่อง……………………………..………………กิจกรรม………………………….………………………………….. นักเรียนระดับชั้น……………………………………………ภาคเรียนที่…๑…ปีการศึกษา…๒๕๖๕… เวลา…๑…..คาบ/ชม. โรงเรียน………………………………………………………………………………. จิตตะ วัดฉาง ประถมศึกษา ศิลปะแมนดาลา (Mandala Art) 3
สาระความรู้สําคัญที่ตกตะกอนอยู่กับผู้เรียน ระหว่างการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ สิ่ งที่ผู้สอนคิดว่า เป็นจุดแข็งของการจัดการ เรียนการสอนครั้งนี้ บันทึกหลังการเรียนการสอน (ร่องรอยหลักฐาน) รายวิชา…พระพุทธศาสนา……ชื่อพระสอนศีลธรรม……………..……………...……………..…………… เรื่องที่สอน…………………………………………………………………………………………………………………… วัน/เดือน/ปี ที่สอน………………………………………………ระดับชั้น…………….……………………………… ทักษะ/ความสามารถที่เกิดขึ้นกับผู้เรียนระหว่าง การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ คุณธรรม / คุณค่าที่เกิดขึ้นกับผู้เรียนระหว่าง หรือหลังจากการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ การจัดการเรียนการสอนบรรลุตามวัตถุประสงค์ การเรียนรู้ (K-S-A) ที่กําหนดไว้หรือไม่ อย่างไร สิ่ งที่ผู้สอนต้องพัฒนาในการสอนครั้งนี้ ผู้สอนได้เรียนรู้อะไรบ้างจากการจัดการเรียน รู้ครั้งนี้ ๑ ๕ ๖ ๗ ๒ ๓ ๔ ภาพกิจกรรม ภาพกิจกรรม ลงชื่อ…………………………………….. (..................................................) ……/……….../….………… ตําแหน่งพระสอนศีลธรรม ลงชื่อ…………………………………….. (...................................................) ……/………./……..……… ครูหัวหน้าหมวดสังคมศึกษา พระอธิการอัครเดช ญาณเตโช ศิลปะมันดาลา (Mandala Art) ๒๔ มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๖๕ ประถมศึกษา การฝึกสมาธิ การระบายสี ความอดทน ความมีสมาธิ การมีสติ ยังไม่บรรลุผลเต็มที่ เพราะนักเรียนคิดว่าเป็นวิชาศิลปะ การระบายสีฝึกสมาธิที่ผู้เรียนได้เรียนรู้แบบไม่รู้ตัว การปรับเปลี่ยนขนาดรูปภาพไม่ใหญ่เกินไป ปรับกิจกรรม ให้มีส่วนร่วมกันมากขึ้น การอดทนต่อการไม่รู้ของผู้เรียน พระอธิการอัครเดช ญาณเตโช 4
ขอบเขตเนื้อหาสาระ วัตถุประสงค์การเรียนรู้ แผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้พระพทธศาสนา เรื่อง……………………………..…………………………………………………………………………………………. กิจกรรม………………………….……นักเรียนระดับชั้น………………………………………………………..… ภาคเรียนที่….๑….ปีการศึกษา…๒๕๖๕…เวลา…๑…..คาบ/ชม. โรงเรียน……………………………. A S K การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ขั้นนําเข้าสู่บทเรียน ขั้นกิจกรรม ๑. ผู้สอนกล่าวทักทายด้วยท่าทีแห่งความเป็นกัลยาณมิตร เพื่อสร้าง ความปลอดภัย และบรรยากาศในการเรียนรู้ ๒. ผู้สอนนํานักเรียนเจริญสติ โดยการสวดมนต์ ทําสมาธิ 14 จังหวะ ของหลวงพ่อเทียน ๓. ผู้สอนถามคําถามกระตุ้นความคิดว่า “นักเรียนคิดว่าอุบัติเหตุก่อให้ เกิดผลเสียในด้านใดบ้าง” ๔. ผู้สอนตั้งคําถาม นักเรียนเห็นอาการของแม่เด็กชายที่ถูกทับร่างแล้ว รู้สึกอย่างไร? ๕. ชื่นชมผู้เรียนทุกคนที่รวมอภิปรายและตอบคําถาม หลักธรรมค˶าจุนโลก โอวาท 3 การทําความดี (คารวะ 6 ความเคารพในความไม่ประมาท วัดนิมมานรดี ประถมศึกษา โอวาท 3 การทําความดี (คารวะ หมายถึง การเคารพ ซึ่งกันและกัน ซึ่งเกิดจากการ เห็นคุณค่า และความสําคัญ แล้วปฏิบัติต่อ บุคคลหรือสิ่งนั้นโดยถูกต้องความความ จริงใจ โดยอย่างยิ่งเคารพในความไม่ ประมาท คือหมั่นฝึกสติ ระมัดระวังอยู่ เสมอ ) นักเรียนสามารถอธิบายความหมาย ของการกระทําความดี ในคารวะ 6 (เคารพในความไม่ประมาท) นักเรียนเกิดทักษะในการสื่อสาร การ คิดแยกแยะ มีการใช้วิจารณญาณใน การตัดสินใจ นักเรียนได้รู้ถึงการมีสติ ระมัดระวัง ไม่ประมาทในการดําเนินชีวิต ๖. ผู้สอนนําเข้าสู่กิจกรรมการเรียนรู้ ด้วยการบอกชื่อกิจกรรมชื่อว่า เอา ฉันออกไป ๗. ผู้สอนให้ผู้เรียนได้ระบายสีบนภาพวาดมารยาทชาวพุทธ ลงบน กระดาษ A4 ที่ผู้สอนได้เตรียมมาให้นักเรียนได้เลือกตามอิสระ ด้วยความ ตั้งใจ ๘. หลังจากนักเรียนได้ระบายสีด้วยความตั้งใจเสร็จเรียบร้อย จากนั้นผู้ สอนได้ให้สัญญาณให้นักเรียนได้วางชิ้นงานลงใคร่ครวญอยู่กับตนเอง สัก ๓ นาที ๙. ผู้สอนให้นักเรียนอธิบายให้ผู้เรียนฟังว่า หลังจาก อยากให้นักเรียนได้ นําภาพระบายสีออกมาจากกระดาษนี้ โดยให้นักเรียน ใช้ปากกาค่อยๆ เจาะหรือฉลุ (ปรุลาย) เอารูปภาพระบายสีที่ระบายด้วยความตั้งใจนั้นออก มาให้ได้ โดยมีข้อกําหนดหรือกติกาว่า ห้ามใช้มือฉีกกระดาษ ห้ามใช้ กรรไกรตัด พยายามอย่าให้ภาพระบายสีขาด ผู้สอนสังเกตผู้เรียน และให้ กําลังผู้เรียน จนผู้เรียนลงมือทําจนสําเร็จ เอาฉันออกไป ขั้นสรุป ๑๐. ผู้สอนให้ผู้เรียนได้นั่งสงบนิ่ง แล้วใคร่ครวญกิจกรรมที่ทํามาอย่างตั้งใจ แล้วจะกระดาษเปล่าให้คนละ ๑ แผ่น ตอบคําถาม ดังต่อไปนี้ -นักเรียนมีรู้สึกอย่างไรในขณะที่เจาะรูปภาพระบายสีของตนเอง? - ในขณะที่เจาะกระดาษเกิดการ ขาดหรือผิดผลาดเกิดขึ้นหรือไม่ เพราะอะไร ? -นักเรียนคิดว่าเรานําภาพวาดนั้นออกมาได้ เพราะอะไร? สรุปการเรียนรู้ ๑๑. ผู้สอนเปิดโอกาสให้ผู้เรียนสรุปสิ่งที่ได้เรียนรู้ร่วมกันโดยการจับคู่ เล่าเรื่องราวคนละ ๑ นาที ใน ๓ คําตอบ แล้วนําเสนอ ผู้สอนสรุประเด็นการนําไปใช้ในชีวิตประจําวัน ๑๒. ผู้สอนสรุปสาระการเรียนรู้เพิ่มเติมในเรื่องของโอวาท ๓ การทําความดีให้ถึงพร้อม กับหลักธรรม คารวะ หมาย ถึง การเคารพ ซึ่งกันและกัน ซึ่งเกิดจากการเห็นคุณค่า และความสําคัญ แล้วปฏิบัติต่อบุคคลหรือสิ่งนั้นโดยถูกต้องความ ความจริงใจอย่างมีสติ 5
แผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้พระพทธศาสนา เรื่อง……………………………..…………………………………………………………………………………………. กิจกรรม………………………….……นักเรียนระดับชั้น………………………………………………………..… ภาคเรียนที่….๑….ปีการศึกษา…๒๕๖๕…เวลา…๑…..คาบ/ชม. โรงเรียน……………………………. หลักธรรมค˶าจุนโลก โอวาท 3 การทําความดี (คารวะ 6 ความเคารพในความไม่ประมาท วัดนิมมานรดี เอาฉันออกไป ประถมศึกษา สื่อ/อุปกรณ์ ภาพวาดระบายสี จํานวน ๓๕ ใบ ,กระดาษ 35 แผ่น,ดินสอสี ,ปากกา การประเมินผล จากชิ้นงาน , จากการสังเกตุพฤติกรรม ,จากการ ตอบคําถามสะท้อน 6
สาระความรู้สําคัญที่ตกตะกอนอยู่กับผู้เรียน ระหว่างการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ สิ่ งที่ผู้สอนคิดว่า เป็นจุดแข็งของการจัดการ เรียนการสอนครั้งนี้ บันทึกหลังการเรียนการสอน (ร่องรอยหลักฐาน) รายวิชา…พระพุทธศาสนา……ชื่อพระสอนศีลธรรม……………..……………...……………..…………… เรื่องที่สอน…………………………………………………………………………………………………………………… วัน/เดือน/ปี ที่สอน………………………………………………ระดับชั้น…………….……………………………… ทักษะ/ความสามารถที่เกิดขึ้นกับผู้เรียนระหว่าง การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ คุณธรรม / คุณค่าที่เกิดขึ้นกับผู้เรียนระหว่าง หรือหลังจากการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ การจัดการเรียนการสอนบรรลุตามวัตถุประสงค์ การเรียนรู้ (K-S-A) ที่กําหนดไว้หรือไม่ อย่างไร สิ่ งที่ผู้สอนต้องพัฒนาในการสอนครั้งนี้ ผู้สอนได้เรียนรู้อะไรบ้างจากการจัดการเรียน รู้ครั้งนี้ ๑ ๕ ๖ ๗ ๒ ๓ ๔ ภาพกิจกรรม ภาพกิจกรรม ลงชื่อ………………………………………………….. (.................................................) ……/……….../….………… ตําแหน่งพระสอนศีลธรรม ลงชื่อ…………………………………….. (...................................................) ……/………./……..……… ครูหัวหน้าหมวดสังคมศึกษา พระมหาชลัมพล กิตฺติสาโร หลักธรรมค˶าจุนโลก โอวาท 3 การทําความดี (คารวะ 6 ความเคารพในความไม่ประมาท) ๒๗ มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๖๕ ประถมศึกษา นักเรียนได้เกิดสภาวะ และเรียนรู้ สัมผัสกับกิจกรรมที่ต้อง ใช้สมาธิ สติ และความไม่ประมาทในการ สอดคล้องกับ หลักธรรมในคารวะ ๖ ซึ่งมุ่งเน้นในเรื่องการไม่ประมาทใน ขณะทํางาน หรือการดําเนินชีวิต นักเรียนสื่อสาร พูดคุยกันระหว่างเพื่อน สามารถเล่า เรื่องราวในขณะที่ตนเองกําลังเจาะชิ้นงานว่าเกิดอะไรขึ้นบ้าง และเกิดการใคร่ครวญ แยกแยะว่า ควรเจาะกระดาษส่วนไหน ก่อน เพื่อไม่ให้ภาพวาดนั้นขาดหรือเสียหายได้ เกิดสติ และมีสมาธิ ขณะทํางาน ระมัดระวัง ไม่ประมาทเพื่อ ไม่ให้เกิดข้อผิดพลาด บรรลุตามวัตถุประสงค์ นักเรียนสามามารถอธิบายได้ ว่าการมีสติ ระมัดระวัง ไม่ประมาทมีประโยชน์ต่อการ ดําเนินชีวิต ตามที่ได้สังเกตพฤติกรรม ชิ้นงาน และการ สะท้อนหน้าชั้นเรียน ๑. เด็กให้ความร่วมมือดี ๒.เป็นไปตามวัตถุประสงค์ ๓.มีกติกาที่ชัดเจน ๔.กิจกรรมเหมาะสมกับช่วงวัย ๑. น˶าเสียง ๒.ความหลากหลายในชิ้นงาน เรียนรู้ว่า นักเรียนในช่วงชั้นนี้ ควรที่จะมีกิจกรรมที่พัฒนา ในเรื่องการใช้สติ สมาธิ ผสมผสาน การเคลื่อนไหว แต่ นักเรียนแต่ละคนมีธรรมชาติที่ไม่เหมือนกัน พระมหาชลัมพล กิตฺติสาโร 7
ขอบเขตเนื้อหาสาระ วัตถุประสงค์การเรียนรู้ แผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้พระพทธศาสนา เรื่อง……………………………..…………………กิจกรรม………………………………….………………….…… นักเรียนระดับชั้น………………………..…ภาคเรียนที่๑….ปีการศึกษา…๒๕๖๕..เวลา.๑.คาบ/ชม. โรงเรียน……………………………………………………………………………. A S K การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ขั้นนําเข้าสู่บทเรียน ขั้นกิจกรรม ขั้นที่ ๑. เสริมสร้างสติ (๕ นาที) ๑. พระอาจารย์กล่าวทักทายและสร้างบรรยากาศใน ห้องเรียนด้วยความ เป็นกัลยาณมิตร 2. พระอาจารย์จัดบรรยากาศในห้องเรียนโดยให้นักเรียนนั่งเป็นวงกลม โดยมีพระอาจารย์นั่งอยู่ในวงด้วย 3. พระอาจารย์เตรียมความพร้อม โดยให้นักเรียนทุกคน สงบนิ่ง 1 นาที 4. พระอาจารย์ให้นักเรียนไหว้พระสวดมนต์ อรหังสัมมา(แปล) โดย พร้อมเพียงกัน ๓. พระอาจารย์นําพานักเรียนเจริญสติด้วยกาย เคลื่อนไหว ๑๔ จังหวะ ฉันทะ (พุทธคุณ) โรงเรียนเทศบาลวัดธรรมโศภิต ประถมศึกษา พระสัมมาสัมพุทธเจ้า หรือ พระพุทธเจ้า คือ พระผู้ตรัสรู้, ผู้ตื่นแล้ว, ผู้เบิกบานแล้ว เป็นพระสมัญญานามที่ใช้เรียกพระบรม ศาสดาของ ศาสนาพุทธ ๑. ผู้เรียนรู้จักและสามารถบอก ลักษณะของพระพุทธเจ้าได้ ๒. นักเรียนสามารถเล่าถึงคุณของ พระพุทธเจ้าได้ ๓. รู้วิธีการจัด ระเบียบตัวเองในการทํางาน ด้วย การใช้หลักอริยสัจ ๔ ความคิดสร้างสรรค์ การสื่อสาร การ มีวิจารณญาณ จัดระเบียบตัวเองในการทํางาน ด้วยการใช้หลักอริยสัจ ๔ พุทธัง อาราธนานัง ขั้นที่ ๒ กระตุ้นจิตให้ใฝ่รู้ (๕ นาที) ๑. พระอาจารย์ชวนนักเรียนพูดคุยถึงพระพุทธเจ้าที่นักเรียน รู้จัก โดยพระอาจารย์ตั้งคําถามว่า นักเรียนรู้จักพระพุทธเจ้าไหม, พระพุทธเจ้าคือใคร , มีลักษณะอย่างไร โดยให้นักเรียนแบ่งปันกันในวง ขั้นที่ ๓ รับรู้ประสบการณ์ (๑๕ นาที) 1. พระอาจารย์แจกกระดาษแข็งขนาดA4 คนละ 1 แผ่น และ กระดาษรูปพระพุทธเจ้าให้นักเรียน คนละ 1 รูป 2. พระอาจารย์ให้นักเรียนพับครึ่งกระดาษแข็ง A4 ที่แจกให้ และตัดตรงกลางขนาดกว้าง 1.5 เซนติเมตรสูง 10เซนติเมตร โดยให้ ผ่านเส้นกึ่งกลางที่พับครึ่งฝั่ งละ 5 เซนติเมตร(เพื่อทําภาพป๊อบอัพ) 3. พระอาจารย์ให้นักเรียนระบายสีพระพุทธเจ้าและวาดฉาก หลังในกระดาษแข็ง A4 ที่ตัดไว้เมื่อสักครู่ เพื่อทําเป็นภาพฉากหลังให้ สวยงาม ด้วยสติและสมาธิ โดยพระอาจารย์เปิดดนตรีเบาๆเพื่อสร้าง บรรยากาศในห้องเรียน 4. เมื่อนักเรียนระบายสีเสร็จแล้ว พระอาจารย์ให้นักเรียนใช้ กรรไกรตัดให้เป็นภาพลอยองค์ของพระพุทธเจ้า 5. เมื่อนักเรียนตัดเสร็จ ให้นักเรียนแปะภาพในกระดาษแข็งอีก ครั้งแล้วค่อยๆตัดอย่างมีสมาธิ 6. พระอาจารย์ให้นักเรียนมารูปพระพุทธเจ้ามาแปะไว้บน กระดาษแข็ง ที่มีรอยตัดขนาด 1.5 เซนติเมตร 7. พระอาจารย์ให้นักเรียนพิจารณาผลงานของตนเองและเก็บ รายละเอียดของผลงาน 8
สื่อ/อุปกรณ์ การสอนโดยใช้เครื่องมือ Art - กระดานแข็ง 100ปอน - สีไม้ - กระดาษ A4 - สี - รูป พระพุทธเจ้า การประเมินผล ด้านความรู้ - การถามตอบ - บันทึกการเรียนรู้ - ผล งาน/ชิ้นงาน ด้านทักษะ - สังเกตขณะทํากิจกรรม ด้านคุณค่า - การสะท้อนจากกิจกรรมการเรียนรู้ ขั้นสรุป ขั้นที่ ๕ สรุปการเรียนรู้ ( ๑๕ นาที) ๑. พระอาจารย์ให้นักเรียนกลับเข้านั่งเป็นวงกลมเหมือนเดิม โดยมีพระ อาจารย์ร่วมนั่งอยู่ในวงด้วย ร่วมกันสนทนาถึงคุณของพระพุทธเจ้า พระพุทธเจ้าทรงบําเพ็ญเพียรจนได้บรรลุธรรม และหลุดพ้นจากกิเลส คือ ... ความอยาก (โลภ) ... ความเกลียด ไม่พอใจ (โกรธ) ... ความหลง (โมหะ) พระพุทธเจ้า ประกอบด้วย พระบริสุทธิคุณ พระปัญญาคุณและพระกรุณาคุณ, คําว่า คุณ มี ๒ ความหมาย คือ คุณความดี หมายถึง ความดีของท่าน กับคุณประโยชน์ หมายถึงอุปการะที่ท่านมีต่อเรา พระปัญญาคุณ คือ พระพุทธองค์ทรงมีพระปัญญา รอบรู้ถึงความจริงแห่งสิ่งทั้งหลายทั้งปวงความเป็นจริงของสิ่งเหล่านั้นว่าเป็นอย่างไร ก็ทรงทราบชัดถึงความจริง เหล่านั้น และนําความจริงเหล่านั้นมาเปิดเผยชี้แจงแสดงแก่สัตว์โลก ตามพื้นเพแห่งอัธยาศัยของบุคคลเหล่านั้น พระ วิสุทธิคุณ คือ ความบริสุทธิ์ สะอาดหมดจด จากอาสวะกิเลสเครื่องเศร้าหมองทั้งหลาย ไม่มีความขุ่นมัวเศร้าหมอง ภายในพระทัยทรงดํารงอยู่อย่างคงที่ ไม่แปรผันท่ามกลางอารมณ์ ที่กระแทกกระทั้นจากภายนอก ไม่ว่าจะดีหรือร้าย แต่พระทัยของพระพุทธเจ้าก็บริสุทธิ์อยู่มั่นคงอยู่อย่างนั้นไม่แปรผัน พระกรุณาธิคุณ คือ ประกอบด้วยความกรุณาต่อ สรรพสัตว์ทั้งหลาย ไม่ทรงเลือกชาติชั้นวรรณะแต่ประการใด แม้แต่ในศีลของพระองค์ก็ทรงบัญญัติให้คนงดเว้นไม่ ทําสิ่งมีชีวิตให้ตกล่วงไป และทรงแนะให้แผ่เมตตาจิตต่อสรรพสัตว์ทั้งหลาย เพื่อให้อยู่ร่วมกันได้อย่างปกติสุข อันเป็น เป้าหมายของการดํารงชีวิต และการดําเนินชีวิต การแก้ปัญหาชีวิตด้วยหลักอริยสัจ ๔ แผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้พระพทธศาสนา เรื่อง……………………………..…………………กิจกรรม………………………………….………………….…… นักเรียนระดับชั้น………………………..…ภาคเรียนที่๑….ปีการศึกษา…๒๕๖๕..เวลา.๑.คาบ/ชม. โรงเรียน……………………………………………………………………………. ฉันทะ (พุทธคุณ) โรงเรียนเทศบาลวัดธรรมโศภิต ประถมศึกษา พุทธัง อาราธนานัง ขั้นกิจกรรม ขั้นที่ ๔ สะท้อนผลการปฏิบัติ (๒๐ นาที) 1. พระอาจารย์ให้นักเรียนแบ่งกลุ่มๆละ 3 คน และให้นักเรียนแบ่งปันกัน โดยพระอาจารย์ตั้งคําถามต่อไปนี้ - นําเสนอผลงานของตนเองที่ได้ทํา ทั้งผลงาน(ภาพพระพุทะเจ้าและองค์ประกอบที่วัดเป็นฉากหลัง) - กล่าวชื่นชมผลงานของกันและกัน 2. พระอาจารย์ให้ตัวแทนนักเรียนในกลุ่มร่วมสะท้อนในกลุ่มว่า พระพุทธเจ้ามีพุทธคุณอย่างไรบ้าง 3. พระอาจารย์ให้นักเรียน(กลุ่มเดิม) ร่วมสะท้อนกิจกรรมการเรียนรู้ โดยตั้งคําถามต่อไปนี้ - วันนี้ได้เรียนกับพระอาจารย์รู้สึกอย่างไร - ขณะที่นักเรียนทํา เกิดปัญหาและอุปสรรคอะไรบ้าง - ปัญหานั้นมีสาเหตุมาจากอะไร - ปัญหานั้น มีแนวทางแก้ไขอย่างไร - ปัญหานั้น แก้ไขได้สําเร็จอย่างไร - โดยให้นักเรียนได้เขียนสะท้อนลงในกระดาษ A4 9
สาระความรู้สําคัญที่ตกตะกอนอยู่กับผู้เรียน ระหว่างการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ สิ่ งที่ผู้สอนคิดว่า เป็นจุดแข็งของการจัดการ เรียนการสอนครั้งนี้ บันทึกหลังการเรียนการสอน (ร่องรอยหลักฐาน) รายวิชา…พระพุทธศาสนา……ชื่อพระสอนศีลธรรม……………..……………...……………..…………… เรื่องที่สอน…………………………………………………………………………………………………………………… วัน/เดือน/ปี ที่สอน………………………………………………ระดับชั้น…………….……………………………… ทักษะ/ความสามารถที่เกิดขึ้นกับผู้เรียนระหว่าง การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ คุณธรรม / คุณค่าที่เกิดขึ้นกับผู้เรียนระหว่าง หรือหลังจากการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ การจัดการเรียนการสอนบรรลุตามวัตถุประสงค์ การเรียนรู้ (K-S-A) ที่กําหนดไว้หรือไม่ อย่างไร สิ่ งที่ผู้สอนต้องพัฒนาในการสอนครั้งนี้ ผู้สอนได้เรียนรู้อะไรบ้างจากการจัดการเรียน รู้ครั้งนี้ ๑ ๕ ๖ ๗ ๒ ๓ ๔ ภาพกิจกรรม ภาพกิจกรรม ลงชื่อ………………………………………………….. (.................................................) ……/……….../….………… ตําแหน่งพระสอนศีลธรรม ลงชื่อ…………………………………….. (...................................................) ……/………./……..……… ครูหัวหน้าหมวดสังคมศึกษา พระมหาตุ๋ย ขนฺติธมฺโม พุทธัง อาราธนานัง ๘ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๖๕ ประถมศึกษา ผู้เรียนได้เรียนรู้บริบทและพุทธลักษณะของพระพุทธเจ้า โดยที่ไม่ต้องมานั่งมโนภาพขึ้นมาว่าพระพุทธเจ้ามีลักษณะ อย่างไร ขณะปฏิบัติกิจกรรมผู้เรียนได้เรียนรู้ถึงพุทธ จริยวัตรอันงดงามของพระพุทธเจ้าและได้ระบายสี พระพุทธเจ้าด้วยสติและศรัทธาเลื่อมใส รู้และเข้าใจใน องค์ประกอบ สีผิว จีวร พระเกตุ พระพักษต์ ของ พระพุทธเจ้าควรมีลักษณะอย่างไร และการจัดระเบียบและ เวที่ของตัวเองในการทํางานที่มีเวลาจํากัด การคิดอย่างมีวิจารณญาณ การสื่อสารอย่างมีเหตและผล จัดระเบียบตัวเองในการทํางาน ด้วยการใช้หลักอริยสัจ ๔ บรรลุตามวัตถุประสงค์เพียงแค่ 70% เพราะเนื่องการทํา งานที่มีเวลาอย่างจํากัด และมีกิจกรรมแทรกจากครู พี่เลี้ยงมานําพานักเรียนไปช่วยยกของในขณะที่ทําการ เรียนการสอน ทําให้การเรียนรู้จึงไม่ต่อเนื่อง การสอนให้เข้าถึงความตระหนักรู้ในคุณค่าของการทํางาน ด้วยใจรัก(ฉันทะ) นักเรียนมีความสนใจและตั้งใจในการทํา กิจกรรม กการบริหารเวลาในการสอน การใส่ใจกับกิจกรรมรอง มากจนเกินไป จนทําให้กิจกรรมหลักไม่สมบูรณ์ ได้เรียนรู้ถึงความเอาใจใส่และการคิดให้ละเอียดในการ ออกแบบแผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้พระพุทธศาสนาที่ มีมีความเหมาะสมกับวัยของผู้เรียน สิ่งไหนผู้เรียนสนใจ ผู้ เรียนจะตั้งใจอย่างเต็มที่และเรียนอย่างมีความสุข พระมหาตุ๋ย ขนฺติธมฺโม 10
ขอบเขตเนื้อหาสาระ แผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้พระพทธศาสนา เรื่อง……………………………..…………………กิจกรรม………………………………….………………….…… นักเรียนระดับชั้น………………………..…ภาคเรียนที่๑….ปีการศึกษา…๒๕๖๕..เวลา.๑.คาบ/ชม. โรงเรียน……………………………………………………………………………. การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ขั้นนําเข้าสู่บทเรียน ขั้นกิจกรรม - สวดมนต์ นั่งสมาธิ 5 นาที - ครูเปิดประเด็นร่วมกันแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับเรื่องกัญชาที่กําลัง กระแสในตอนนี้โดยใช้คําถามดังนี้ * กัญชาคือไร *ประโยชน์และโทษ ของกัญชาเป็นอย่างไร * กัญชาสมควรใช้กับเด็กที่อายุต˵ากว่า 20 ปีหรือไม่ * นักเรียนสามารถนําหลักธรรมอะไรไปปฏิบัติให้ห่างไกลจากกัญชา หรือ สารเสพติดชนิดอื่นๆ หลักธรรมปราบอบายมุข โรงเรียนวัดใหม่เนินพยอม ประถมศึกษา เนื่องจากปัจจุบันได้มีการปลดล็อกกัญชา กัญชง ออกจากยาเสพติดเพื่อใช้ในการ รักษา ใช้เพื่อสุขภาพ เป็นสมุนไพรควบคุม แต่การใช้ไม่ถูกต้องหรือปริมาณมาก เกินไปทําให้เกิดผลเสียต่อร่างกายอย่าง มาก สถานศึกษาหลายๆแห่งจึงเริ่ม กําหนดมาตรการป้องกันและเฝ้าระวัง ปัญหาที่อาจเกิดจากการใช้กัญชาหรือกัญ ชงในนักเรียน นักศึกษา หรือบุคลากร ใน สถานศึกษา และเพื่อสอดแทรกในเนื้อหา วิชาเรียนจึงจะใช้หลักธรรม ข้อปฏิบัติของ พระพุทธศาสนามาประยุกต์ใช้กับเด็ก นักเรียน ห่างไกลกัญ(กัญชา) - ให้นักเรียนแบ่งกลุ่มจํานวน 4 กลุ่ม - นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันศึกษาภาพและเหตุการณ์ที่กําหนด ให้ สรุปเป็นแผนผังความคิด 1กลุ่มจะได้กระดาษ1แผ่นทําร่วมกันให้ บอกถึงโทษที่จะตามมาจากเหตุการณ์นั้น โดยภาพและรายละเอียดเหตุการณ์จะติดไว้ที่ 4 โต๊ะ ให้แต่ละ กลุ่มศึกษาและหมุนเวียนกันจนครบ 4 เรื่อง ดังนี้ เหตุการณ์ที่ 1 นายสมชายใช้กัญชาในปริมาณที่มากเกินไปเป็น ระยะเวลานานทําให้สมองและความจําของเขาเสี่ยมลง เกิดความสับสน สมาธิสั้น วิตกกังวล เหตุการณ์ที่ 2 นายแดง ใช้กัญชาปริมาณที่มากเกินไปเป็นระยะ เวลานานส่งผลให้ร่างกายของเขาเสื่อมโทรมลงจนไม่สามารถทํางานได้ เหตุการณ์ที่ 3 นายบุญทิ้ง สูบบุหรี่ยัดไส้กัญชาวันละ 10 มวน เป็นระยะเวลาหลายปีทําให้เกิดมะเร็งมากกว่าคนสูบบุหรี่ปกติ 5เท่า เหตุการณ์ที่ 4 นายไก่แจ้ ใช้กัญชาจํานวนมากเกินไป ทําให้ เพลีย ง่วง อยากนอนในเวลาที่ขับรถ - หลังจากที่นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันศึกษาโทษที่จะตามมา ครูขึ้นแผนผังความคิดบนกระดานหน้าชั้นเรียน หัวข้อว่า นักเรียนจะนํา หลักธรรมใดมาปราบโทษที่นักเรียนได้ศึกษามา วัตถุประสงค์การเรียนรู้ A S K 1. ผู้เรียนสามารถบอกประโยชน์ และโทษของการใช้กัญชาได้ 2.ผู้ เรียนเข้าใจหลักธรรมที่จะนําไปใช้ ปราบอบายมุขได้ 1.นักเรียนสามารถใช้หลักธรรม แก้ไขปัญหาที่เกิดจากโทษของ กัญชา 2.นักเรียนสามารถสื่อสาร การทํางานเป็นทีมได้ 3.นักเรียน สามารถสังเกตประโยชน์และโทษ ของการใช้กัญชาได้ 1. นักเรียนมีความตระหนักเห็น ความสําคัญโทษและประโยชน์ของ กัญชา 2.นักเรียนเห็นความสําคัญของ หลักธรรมที่จะนําไปใช้ประโยชนใน ชีวิตประจําวัน .3.นักเรียนเห็นคุณค่าของความ สามัคคีในการทํางานกลุ่ม ขั้นสรุป - ครูนักเรียนร่วมกันสรุป แผนผังความคิดโทษที่จะตามมาของ การใช้กัญชามากเกินไปและหลักธรรมที่จะนําไปใช้ปราบ - ครูอธิบายหลัก ธรรมเพิ่มเติมเช่น ศีล 5 และหลักธรรมอื่นๆ ที่สามารถนําไปประยุกตใช้ได้ - นักเรียนประเมินตนเองโดยเขียนความรู้สึกหลังเรียนและหลังทํา กิจกรรมดังนี้ - สิ่งนักเรียนได้เรียนรู้ในวันนี้คืออะไร - นักเรียนและเพื่อน ในกลุ่มมีส่วนร่วมกิจกรรมมากน้อยเพียงใด - นักเรียนจํานําความรู้ที่ได้ ในวันนี้ไปใช้ให้เกิดประโยชน์ในชีวิตประจําวัน ต่อตนเอง ครอบครัว สังคม อย่างไร 11
สื่อ/อุปกรณ์ 1. สื่อ powerpoint 2.บัตรคําปราบอบายมุข 3.ภาพเรื่องเล่าเหตุการณ์ 5 เรื่อง การประเมินผล 1.สังเกตระหว่างทํากิจกรรม 2.การแสดงแผนผังความคิด 3.การตอบคําถาม 12
สาระความรู้สําคัญที่ตกตะกอนอยู่กับผู้เรียน ระหว่างการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ บันทึกหลังการเรียนการสอน (ร่องรอยหลักฐาน) รายวิชา…พระพุทธศาสนา……ชื่อพระสอนศีลธรรม……………..……………...……………..…………… เรื่องที่สอน…………………………………………………………………………………………………………………… วัน/เดือน/ปี ที่สอน………………………………………………ระดับชั้น…………….……………………………… ทักษะ/ความสามารถที่เกิดขึ้นกับผู้เรียนระหว่าง การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ การจัดการเรียนการสอนบรรลุตามวัตถุประสงค์ การเรียนรู้ (K-S-A) ที่กําหนดไว้หรือไม่ อย่างไร ๑ ๒ ๔ พระวีรภัทร วีรภทฺโท หลักธรรมปราบอบายมุข ๘ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๖๕ ประถมศึกษา การรณรงค์โรงเรียนปลอดกัญชาเป็นเรื่องทําได้ยากเนื่อง สภาพแวดล้อมทางครอบครัวทางสังคม แต่ก็สามารถให้ นักเรียนได้รู้ถึงประโยชน์และโทษ นําหลักธรรมไปประยุกต ใช้ปฎิบัติให้นักเรียนห่างไกลสิ่งพวกนี้ได้ นักเรียนใช้หลักธรรมแก้ไขปัญหาที่เกิดจากโทษของกัญชา นักเรียนสื่อสารการทํางานเป็นทีมได้ นักเรียนสังเกต ประโยชน์และโทษของการใช้กัญชาได้ บรรลุผล 80 เปอร์เซ็นต์ เนื่องจากเด็กบางกลุ่ม แวดล้อมทางครอบครัวเห็นว่ากัญชาสิ่งนี้เป็นสิ่งปกติ เด็ก เลยไม่ค่อยให้ความสนใจกับกิจกรรม การสอนเด็กกลุ่ม อาจต้องเวลาสอนมากกว่า 1 ครั้งเพื่อให้ตัวเด็กเกิดการ ปรับความคิดและเรียนรู้ คุณธรรม / คุณค่าที่เกิดขึ้นกับผู้เรียนระหว่าง หรือหลังจากการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ๓ นักเรียนเกิดคุณธรรม รู้ผิดชอบชั่วดี มีความ ตระหนักเห็นความสําคัญโทษและประโยชน์ของกัญชา นํา ของหลักธรรมที่จะนําไปใช้ประโยชนในชีวิตประจําวันและ มีความสามัคคีในการทํางานกลุ่มช่วยเหลือซึ่งกันและกัน สิ่ งที่ผู้สอนคิดว่า เป็นจุดแข็งของการจัดการ เรียนการสอนครั้งนี้ ผู้สอนได้เรียนรู้อะไรบ้างจากการจัดการเรียน รู้ครั้งนี้ ๕ ๗ - กิจกรรมน่าสนใจทันเหตุการณ์ปัจจุบัน - มีความสนุก - มีการใช้ความคิดนักเรียนแข่งกันออกมาเขียนแผนผัง ความคิดบนกระดาน ต้องพิจารณาการจัดการเรียนการสอนให้รอบครอบเช่น - ศึกษาสภาพเด็กที่จะเรียน - จัดกิจกรรมให้เหมาะสมกับ เวลา - ได้รู้พฤติกรรมเด็กจากการทํากิจกรรม - ได้เรียนรู้ข้อดีที่เกิดขึ้นเพื่อใช้ทําแผนจัดการเรียนรู้ในครั้ง ต่อไป ๖ สิ่ งที่ผู้สอนต้องพัฒนาในการสอนครั้งนี้ - อาจต้องศึกษาสภาพเด็กแต่ละคนว่าเขาเป็นอย่างไร เพื่อออกแบบการสอนให้บรรลุผลมากกว่า 80 % - ปรับ กิจกรรมให้เหมาะสมกับเวลา ภาพกิจกรรม ลงชื่อ………………………………………………….. (..............................................) ……/……….../….………… ตําแหน่งพระสอนศีลธรรม ลงชื่อ…………………………………….. (...................................................) ……/………./……..……… ครูหัวหน้าหมวดสังคมศึกษา พระวีรภัทร วีรภทฺโท 13
ขอบเขตเนื้อหาสาระ วัตถุประสงค์การเรียนรู้ แผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้พระพทธศาสนา เรื่อง……………………………..………………กิจกรรม………………………….………………………………….. นักเรียนระดับชั้น……………………………………………ภาคเรียนที่…๑…ปีการศึกษา…๒๕๖๕… เวลา…๑…..คาบ/ชม. โรงเรียน………………………………………………………………………………. A S K การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ขั้นนําเข้าสู่บทเรียน ขั้นกิจกรรม การบริหารจิตและเจริณปัญญา กองทัพบกอุปถัมภ์ โยธินวิทยา ประถมศึกษา การบริหารจิต คือ การทําให้จิตใจผ่องใส มีความสะอาด สงบ บริสุทธิ์ นําไปสู่ ปัญญา การเจริญปัญญา คือ การพัฒนา ความรู้ ความเข้าใจ จนกระทั้งใช้ความรู้ แก้ปัญหา ทําให้ชีวิตมีความสุขได้ 1 นักเรียนบอกได้ว่า ศิล คือ การ สํารวมกาย วาจา สมาธิ คือ การ รักษาจิตมั่ง และปัญญา คือ ความ รอบรู้ ฝ่านกิจกรรมการเรียนรู้และ ลงมือปฎิบัติด้วยตนเอง 1 ความสามารถในการสื่อสาร 2 ความสามารถในการคิด 3 ความ สามารถในการใช้ทักษะชีวิต เกิดศัทธา ตั้งมั่น และสามารถ ปฏิบัติตนตามหลักธรรมคําสอนได้ อย่างถูกต้อง 1 ครูผู้สอนกล่าวทักทายผู้เรียนด้วยน้ําเสียงที่นุ่มนวล ไพเราะ แสดงออก ถึงความรักความเอาใจใส่ต่อผู้เรียน ด้วยท่าทีที่เป็นกัลยาณมิตร โดยนําพา ผู้เรียนสวดมนต์ไหว้พระรัตนตรัย 2 ครูผู้สอน(พระอาจารย์) กล่าวทักทายผู้ เรียนด้วยคําว่า “ธรรมสวัสดี” ผู้เรียนกล่าวตอบด้วยคําว่า นมัสการเจ้าค่ะ (สําหรับนักเรียนหญิง) นมัสการ ขอรับ (สําหรับนักเรียนชาย) 3 ครูผู้สอน นําพาผู้เรียนเจริญสติแบบเคลื่อนไหว ตามคําสอนของหลวงพ่อเทียน จิตฺต สุโภ 4 ครูผู้สอนจุดประกายการเรียนรู้ ด้วยการตั้ง คําถามกระตุ้นความคิดให้นักเรียนเกิดความสน ใจใฝ่ เรียนรู้ เพื่อนําเข้าสู่บทเรียน ด้วยการตั้งคําถามสะท้อนคิดว่า “นักเรียนเคยทําอะไร อยากๆบ้างในชีวิตของนักเรียน และนักเรียนคิดว่าอะไรที่ทําให้นักเรียนทํา สิ่งนั้นได้สําเร็จ ” โดยครูผู้สอนเปิดโอกาสให้ผู้เรียนร่วมกันอภิปรายหรือ ตอบคําถามร่วมกัน พร้อมกล่าวชื่นชม กับทุก คําตอบของผู้เรียนโดยไม่มีถูกหรือผิด เน้นบรรยากาศแบบเป็นกันเอง 5 ครูผู้สอนแจกไข่ให้ผู้เรียนคนละ 1 ฟอง อาจเป็นไข่พาสติกก็ได้ แล้วให้ผู้ เรียนตั้งไขโดยแบ่งออกเป็น 3 รอบ โดยจับเวลา รอบแรก 3 นาที รอบที่ สอง 5 นาที และรอบสุดท้าย 10 นาที 6 ครูผู้สอนตั้งคําถามถอดบทเรียน ให้ได้สะท้อนผลการเรียนรู้ร่วมกัน โดยครูผู้สอนจดคําตอบของผู้เรียนขึ้นกระดาน เพื่อการเรียนรู้ร่วมกัน โดยมีประเดนคําถามดังต่อไปนี้ 1 นักเรียนมีความรู้สึกอย่างไรในการตั้งไข่ 2 อะไรคือสิ่งสําคัญที่จะทําให้นักเรียนตั้งไข่ได้สําเร็จ โดยที่ไข่ไม่ล้ม 3 กิจกรรมการตั้งไข่ พัฒนาตนเองในเรื่องใดบ้าง เพราะอะไร 7 ครูผู้สอนตั้ง คําถามเพื่อสะท้อนการเรียนรู้ประสบการณ์ที่เกิดขึ้นกับผู้เรียนจากการทํา กิจกรรมในครั้งนี้ ด้วยการตั้งคําถามต่อไปนี้ คือ 1 รู้สึกอย่างไรจากการทํากิจกรรมการเรียนรู้นี้ เพราะอะไร ? 2 สิ่งที่ได้เรียนรู้จากการทํากิจกรรมในครั้งนี้คืออะไร เพราะอะไร ? 3 จะ นําประสบการณ์ที่ได้จากการเรียนรู้ในครั้งนี้ไปประยุกต์ใช้อย่างไรบ้าง ? ไข่ล้มตั้งไข่ไหม่ ขั้นสรุป 8 ครูผู้สอนสรุปการเรียนรู้จากกิจกรรมที่ผู้เรียนได้เรียนรู้ จากการ คําตอบของผู้เรียนที่ครูผู้สอนทําการจดบันทึกประเด็นคําตอบขึ้นบนกระดาน (Whiteboard) หรืออาจบันทึก คําตอบของผู้เรียนเป็นแผนผังมโนทัศน์ (Mind Map) โดยครูผู้สอนอาจพิ่มเติมในบางประเด็นที่ สําคัญเพื่อให้ผลการเรียนรู้ของผู้เรียนเกิดความสมบูรณ์ยิ่งขึ้นตามความเหมาะสม 9 ครูผู้สอนเปิดโอกาสให้ผู้เรียนทุก คนได้เสนอแนวทางการพัฒนาตนเอง จากการเรียนรู้ด้วยด้วยการตั้งคําถามว่า “นักเรียนสามารถนําสิ่งที่ได้เรียนรู้ ไป ประยุกต์ใช้ในการเรียนรู้วิชาอื่นได้หรือไม่ อย่างไร” 10 ครูผู้สอนนําพาผู้เรียนสวดมนต์ไหว้พระรัตนตรัย ก่อนจบคาบ เรียน 14
การประเมินผล 1 ด้านความรู้ การตอบคําถามของ ผู้เรียน 2 ด้านทักษะ การสังเกตพฤติกรรมการ ตอบคําถาม และการแสดง ความคิดเห็นของผู้เรียนใน ขณะเรียนรู้ 3 ด้านคุณธรรม/คุณคทา การอภิปรายและสะท้อน ผลการเรียนรู้ กิจกรรม (ก่อการดี) สื่อ/อุปกรณ์ ไข่ไ่ก่ หรือไข่พาสติกเท่าจํานวนนักเรียน แผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้พระพทธศาสนา เรื่อง……………………………..………………กิจกรรม………………………….………………………………….. นักเรียนระดับชั้น……………………………………………ภาคเรียนที่…๑…ปีการศึกษา…๒๕๖๕… เวลา…๑…..คาบ/ชม. โรงเรียน………………………………………………………………………………. การบริหารจิตและเจริณปัญญา กองทัพบกอุปถัมภ์ โยธินวิทยา ประถมศึกษา ไข่ล้มตั้งไข่ไหม่ 15
สาระความรู้สําคัญที่ตกตะกอนอยู่กับผู้เรียน ระหว่างการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ สิ่ งที่ผู้สอนคิดว่า เป็นจุดแข็งของการจัดการ เรียนการสอนครั้งนี้ บันทึกหลังการเรียนการสอน (ร่องรอยหลักฐาน) รายวิชา…พระพุทธศาสนา……ชื่อพระสอนศีลธรรม……………..……………...……………..…………… เรื่องที่สอน…………………………………………………………………………………………………………………… วัน/เดือน/ปี ที่สอน………………………………………………ระดับชั้น…………….……………………………… ทักษะ/ความสามารถที่เกิดขึ้นกับผู้เรียน ระหว่างการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ คุณธรรม / คุณค่าที่เกิดขึ้นกับผู้เรียนระหว่าง หรือหลังจากการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ การจัดการเรียนการสอนบรรลุตามวัตถุประสงค์ การเรียนรู้ (K-S-A) ที่กําหนดไว้หรือไม่ อย่างไร สิ่ งที่ผู้สอนต้องพัฒนาในการสอนครั้งนี้ ผู้สอนได้เรียนรู้อะไรบ้างจากการจัดการเรียน รู้ครั้งนี้ ๑ ๕ ๖ ๗ ๒ ๓ ๔ ภาพกิจกรรม ลงชื่อ…………………………………….. (..................................................) ……/……….../….………… ตําแหน่งพระสอนศีลธรรม ลงชื่อ…………………………………….. (...................................................) ……/………./……..……… ครูหัวหน้าหมวดสังคมศึกษา พระวรรณพงษ์ กิตฺติวณฺโณ การบริหารจิตและเจริญปัญญา ๒๕ มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๖๕ ประถมศึกษา การสํารวมกายวาจา ในขณะทํากิจกรรมด้วยความตั้งใจจด จอในสิ่งที่ทํา และคิดหาวิธีด้วยปัญญาของตนเอง ทักษะในการสื่อสารในการตอบคําถาม สะท้อนคิดจาก ประสบการณ์ของผู้เรียน การแลกเปลี่ยนความรู้ร่วมกันใน ชั้นเรียน เกิดศรัทธาในพระพุทธศาสนา เข้าใจหลักธรรมเบื้องต้น เกี่ยวกับ ศิล สมาธิ ปัญญา จากการปฏิบัติ บรรลุวัตถุประสงค์ จากการตอบคําถามของผู้เรียน สะท้อน ให้เห็นผลการเรียนรู้ของผู้เรียนโดยผู้เรียนสามารถตอบคํา ถามได้ด้วยตนเอง การจัดกิจกรรมให้ผู้เรียนได้ลงมือปฏิบัติด้วยตนเอง นํามา ซึ่งความสุขและผู้เรียนได้สนุกไปพร้อมกับการเรียนรู้ การอธิบายขั้นตอน ให้ผู้เรียนเข้าใจก่อนให้ผู้เรียนลงมือ ปฏิบัติ ถามคือสอน สะท้อนคือการเรียนรู้ คําถามที่ดี นําพาผู้เรียน เข้าถึงวัตถุประสงค์ได้ง่ายและเกิดประโยชน์กับผู้เรียนเป็น อย่างมาก พระวรรณพงษ์ กิตฺติวณฺโณ 16
ขอบเขตเนื้อหาสาระ วัตถุประสงค์การเรียนรู้ แผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้พระพทธศาสนา เรื่อง……………………………..…………………………กิจกรรม……………………………………………….. นักเรียนระดับชั้น……………………………………………ภาคเรียนที่…๑…ปีการศึกษา…๒๕๖๕… เวลา…๑…..คาบ/ชม. โรงเรียน………………………………………………………………………………. A S K การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ขั้นนําเข้าสู่บทเรียน ขั้นกิจกรรม นิทานชาดก กุดสิมวิทยาสาร ประถมศึกษา ชาดก คือ เรื่องราวของพระพุทธเจ้าใน ชาติต่าง ๆ ก่อนที่จะมาประสูติและตรัสรู้ เป็นพระพุทธเจ้าในชาติสุดท้ายการศึกษา ชาดกทําให้เราได้ข้อคิดและคุณธรรมที่ สามารถนําไปประยุกต์ใช้และเป็น แบบอย่างในการดําเนินชีวิตในทางที่ถูก ต้อง เช่นทีฆีติโกสลชาดก ให้ข้อคิดเกี่ยว กับการรู้จักให้อภัย สัพพทาฐิชาดก ให้ ข้อคิดเกี่ยวกับการไม่หลงอํานาจ ความรู้ (Knowledge) นักเรียนสามารถอธิบายเล่า เรื่องราวเกี่ยวกับทีฆีติโกสลชาดก และสัพพทาฐิชาดกได้ -การสื่อสาร -ความคิดเชื่อมโยง -การคิดวิเคราะห์ -ความคิดสร้างสรรค์ ผู้เรียนเห็นคุณค่าของการศึกษา ทีฆีติโกสลชาดก และสัพพทาฐิ ชาดก สามารถนําข้อคิดดังกล่าวไป ปรับใช้ในชีวิตประจําวันได้ ผู้สอนอธิบายความเป็นมาเกี่ยวกับชาดก คือ เรื่องราวของพระพุทธเจ้าใน ชาติต่าง ๆ ก่อนที่จะมาประสูติและตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้าในชาติสุดท้าย และอธิบายถีงการศึกษาชาดกทําให้เราได้ข้อคิดและคุณธรรมที่สามารถนํา ไปประยุกต์ใช้และเป็น แบบอย่างในการดําเนินชีวิตในทางที่ถูกต้อง ขั้นตอนที่ ๑ เสริมสร้างสติ ๑. ผู้สอนทักทายนักเรียนอย่างเป็นกัลยาณมิตร ๒. ผู้เรียนไหว้พระสวดมนต์บูชาพระรัตนตรัยทํานองแปล ขั้นที่ ๒ กระตุ้นจิตให้ใฝ่รู้ ผู้สอนสร้างบรรยากาศการเรียนรู้ ให้นักเรียนได้สนใจที่จะ เรียนรู้ ด้วยการให้คําถามชวนคิด “เราจะมีวิธีหาประโยชน์จากเรื่องที่คนอื่นเล่าให้ฟังได้อย่างไรบ้าง” ขั้นที่ ๓ รับรู้ประสบการณ์ ผู้สอนแจกใบงาน ที่ ๑ ให้นักเรียนทุกคน ผู้สอนให้นักเรียนจับฉลากชื่อชาดกทั้งสองเรื่อง โดยทําฉลากเป็นชื่อเรื่อง ชาดกทั้งสองเรื่องให้ครบจํานวนนักเรียน (นักเรียน ๓๐ คน จะได้ฉลาก ชื่อชาดกเรื่องทีฆีติโกสลชาดก ๑๕ ใบ และ ฉลากผู้สอนให้นักเรียนได้ค้นคว้าข้อมูลเกี่ยวกับชาดกที่ตนได้จับ ฉลากได้นั้น ตามอิสระ เช่น หนังสือเรียน หรือสื่อเทคโนโลยี เป็นต้นแบ่งนักเรียนในชั้นเรียนออกเป็น ๒ กลุ่ม ตามชื่อเรื่องชาดกที่ จับฉลากได้จากนั้นแบ่งนักเรียนจาก ๒ กลุ่มใหญ่ ออกเป็นกลุ่มย่อย (กลุ่มย่อยแต่ละกลุ่มควรมีสมาชิก ๓-๕ คน) ให้แต่ละกลุ่มย่อยแบ่งปัน ข้อคิดจากชาดกที่ได้ร่วมกัน ค้นคว้าภายในกลุ่มของตน (๕ นาที) ขั้นที่ ๔ สะท้อนผลการปฏิบัติ ผู้สอนแจกกระดาษ flip chart ปากกาเคมี และสีเทียน ให้ แต่ละกลุ่ม นักเรียนแต่ละกลุ่มสรุปข้อมูลที่ได้ค้นคว้าลงใน flip chart ใน ๕ ประเด็น คือ ชื่อชาดก ตัวละครในชาดก เรื่องราวในชาดก ข้อคิดจากชาดก วิธีการนําข้อคิดจากชาดกไปประยุกต์ใช้ ผู้สอนให้นักเรียนออกนาเสนอผลการค้นคว้าชาดกทั้ง ๒ เรื่อง (กลุ่มละ ๑ เรื่อง) นิทานชาดก 17
สื่อ/อุปกรณ์ การประเมินผล สัจจะ - หนังสือเรียนวิชาพระพุทธศาสนาชั้น ป. ๖ -สื่ออิเล็กทรอนิกส์,คอมพิวเตอร์ -ปากกาเคมี -กระดาษ Flip chart -สีเทียน -กระดาษ A4 ด้านความรู้ -การสรุปข้อมูลของแต่ละกลุ่มในขั้นที่ ๔ ด้านทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ ๒๑ - ความคิดสร้างสรรค์:ดูจากชิ้นงานในขั้นที่ ๔ - การสื่อสาร: ขั้นที่ ๔ นักเรียนนําเสนอแผนความ คิดของตน -การคิดวิเคราะห์ ขั้นที่ ๔หาขอคิดจากชาดก ขั้นสรุป นักเรียนแต่ละกลุ่มสรุปข้อมูลที่ได้ค้นคว้าลงใน flip chart ใน ๕ ประเด็น คือ ชื่อชาดก ตัวละครในชาดก เรื่องราวในชาดก ข้อคิดจากชาดก วิธีการนําข้อคิดจากชาดกไปประยุกต์ใช้ ผู้สอนให้นักเรียนออกนําเสนอผลการ ค้นคว้าชาดกทั้ง ๒ เรื่อง (กลุ่มละ ๑ เรื่อง) สรุปการเรียนรู้ ผู้สอนใช้คําถามถอดบทเรียนเพื่อให้นักเรียนได้ร่วมแสดง ความคิดเห็นจากการที่นักเรียนได้ทํากิจกรรมร่วมกัน ดังต่อไปนากชื่อชาดกเรื่องสัพพทาฐิชาดก ๑๕ ใบ ๑) นักเรียนมีค วามรู้สึกอย่างไรขณะร่วมกันทากิจกรรม ภายในกลุ่ม และขณะออกอภิปราย/รับ ฟังการอภิปรายจาก กลุ่มอื่น .๒) นักเรียนได้เรียนรู้และได้ข้อคิดอะไรบ้างจากการ ร่วมทํากิจกรรมในครั้งนี้ .๓) ผู้สอนกล่าวสรุป เนื้อหาของชาดกทั้ง ๒ เรื่อง พร้อมทั้งวิเคราะห์ข้อคิดและคุณธรรมที่สามารถยึดถือเป็น แบบอย่างได้ ทั้งสิ่งที่ไม่ควรเอาเป็นแบบอย่าง ขั้นกิจกรรม ขั้นที่ ๕ สรุปการเรียนรู้ ผู้สอนใช้คําถามถอดบทเรียนเพื่อให้นักเรียนได้ร่วมแสดงความคิดเห็นจากการที่นักเรียนได้ทํากิจกรรมร่วมกัน ดังต่อไป นากชื่อชาดกเรื่องสัพพทาฐิชาดก ๑๕ ใบ ๑) นักเรียนมีความรู้สึกอย่างไรขณะร่วมกันทากิจกรรมภายในกลุ่ม และขณะออกอภิปราย/รับ ฟังการอภิปรายจากกลุ่มอื่น .๒) นักเรียนได้เรียนรู้และได้ข้อคิดอะไรบ้างจากการร่วมทากิจกรรมในครั้งนี้ .๓) ผู้สอนกล่าวสรุป เนื้อหาของชาดกทั้ง ๒ เรื่องพร้อมทั้งวิเคราะห์ข้อคิดและคุณธรรมที่สามารถยึดถือเป็นแบบอย่างได้ ทั้ง สิ่งที่ไม่ควรเอาเป็นแบบอย่าง ขั้นที่ ๖ นําไปสู่การประยุกต์ใช้ ผู้สอนถามคําถามกระตุ้น “นักเรียนจะสามารถนาสิ่งที่ได้เรียนรู้นั้นไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจําวันได้อย่างไรบ้าง”ผู้สอนให้นักเรียนแต่ละคนนําข้อคิด และคุณธรรมที่ได้จากการเรียนรู้จากชาดก วางแผนการไปใช้จริงในชีวิตประจาวัน ผู้สอนแจกใบงาน ที่ ๑ ให้นักเรียนทุกคน ผู้สอนให้นักเรียนจับฉลากชื่อชาดกทั้งสองเรื่อง โดยทําฉลาก เป็นชื่อ เรื่องชาดกทั้งสองเรื่องให้ครบจํานวนนักเรียน (นักเรียน ๓๐ คน จะได้ฉลากชื่อชาดกเรื่องทีฆีติโกสลชาดก ๑๕ ใบ และ ฉลผู้ สอนให้นักเรียนได้ค้นคว้าข้อมูลเกี่ยวกับชาดกที่ตนได้จับ ฉลากได้นั้น ตามอิสระ เช่น หนังสือเรียน หรือสื่อเทคโนโลยี เป็นต้น แบ่งนักเรียนในชั้นเรียนออกเป็น ๒ กลุ่ม ตามชื่อเรื่องชาดกที่ จับฉลากได้ จากนั้นแบ่งนักเรียนจาก ๒ กลุ่มใหญ่ ออกเป็นกลุ่มย่อย (กลุ่มย่อยแต่ละกลุ่มควรมีสมาชิก ๓-๕ คน) ให้แต่ละกลุ่มย่อยแบ่งปันข้อคิดจากชาดกที่ได้ร่วมกัน ค้นคว้า ภายในกลุ่มของตน (๕ นาที) แผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้พระพทธศาสนา เรื่อง……………………………..…………………………กิจกรรม……………………………………………….. นักเรียนระดับชั้น……………………………………………ภาคเรียนที่…๑…ปีการศึกษา…๒๕๖๕… เวลา…๑…..คาบ/ชม. โรงเรียน………………………………………………………………………………. นิทานชาดก กุดสิมวิทยาสาร ประถมศึกษา นิทานชาดก 18
สาระความรู้สําคัญที่ตกตะกอนอยู่กับผู้เรียน ระหว่างการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ สิ่ งที่ผู้สอนคิดว่า เป็นจุดแข็งของการจัดการ เรียนการสอนครั้งนี้ บันทึกหลังการเรียนการสอน (ร่องรอยหลักฐาน) รายวิชา…พระพุทธศาสนา……ชื่อพระสอนศีลธรรม……………..……………...……………..…………… เรื่องที่สอน…………………………………………………………………………………………………………………… วัน/เดือน/ปี ที่สอน………………………………………………ระดับชั้น…………….……………………………… ทักษะ/ความสามารถที่เกิดขึ้นกับผู้เรียน ระหว่างการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ คุณธรรม / คุณค่าที่เกิดขึ้นกับผู้เรียนระหว่าง หรือหลังจากการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ การจัดการเรียนการสอนบรรลุตามวัตถุประสงค์ การเรียนรู้ (K-S-A) ที่กําหนดไว้หรือไม่ อย่างไร สิ่ งที่ผู้สอนต้องพัฒนาในการสอนครั้งนี้ ผู้สอนได้เรียนรู้อะไรบ้างจากการจัดการเรียน รู้ครั้งนี้ ๑ ๕ ๖ ๗ ๒ ๓ ๔ ภาพกิจกรรม ลงชื่อ…………………………………….. (..................................................) ……/……….../….………… ตําแหน่งพระสอนศีลธรรม ลงชื่อ…………………………………….. (...................................................) ……/………./……..……… ครูหัวหน้าหมวดสังคมศึกษา พระประโยชน์ศิลป์ สุรปญฺโญ วันสําคัญทางพระพุทธศาสนาและศาสนพิธี ๑ กรกฎาคม ๒๕๖๕ ประถมศึกษา วันสําคัญที่เกี่ยวข้องกับศาสนาพุทธและมารยาทของชาว พุทธ ผู้เรียนสามารถอธิบายประวัติความเป็นมาและความสําคัญของ วันสําคัญทางศาสนาพุทธ และสามารถปฏิบัติศาสนพิธีได้ถูก ต้อง 1.เห็นถึงคุณค่ามีความอ่อนน้อมมีความศรัทธาในพระ รัตนตรัย 2.ตระหนักถึงความสําคัญของพระรัตนตรัย เป็นไปตามวัตถุประสงค์ ร้อยละ 90 เพราะ 1 หรือ 2 ใน จํานวนนักเรียนนั้นอาจจะมีเด็กที่เรียนไม่ทันเพื่อน การมีส่วนร่วมในการทํางานของนักเรียนมากกว่าครูผู้สอน ต้องให้นักเรียนที่มีปัญหาในการเรียนการสอนมีส่วนร่วม มากกว่าเดิม ทําให้ทราบปัญหาของนักเรียนแต่ละบุคคล จะได้ให้คํา แนะนําด้านใดต่อไป พระประโยชน์ศิลป์ สุรปญฺโญ 19
ขอบเขตเนื้อหาสาระ วัตถุประสงค์การเรียนรู้ แผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้พระพทธศาสนา เรื่อง……………………………..………………กิจกรรม………………………….………………………………….. นักเรียนระดับชั้น……………………………………………ภาคเรียนที่…๑…ปีการศึกษา…๒๕๖๕… เวลา…๑…..คาบ/ชม. โรงเรียน………………………………………………………………………………. A S K การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ขั้นนําเข้าสู่บทเรียน ขั้นกิจกรรม ขั้นสรุป สื่อ/อุปกรณ์ การประเมินผล สตินํารู้สู่การพัฒนาตน โรงเรียนชุมชนภูเรือ ประถมศึกษา สติ คือ ความระลึกได้ ความรู้ตัวว่าเรา กําลังทําอะไรอยู่ เมื่อมีสติ ย่อมป้องกัน และช่วยหลีกเหลี่ยงอันตราย และปัญหา ในการใช้ชีวิตได้ - ผู้เรียนสามารถบอกความหมาย และประโยชน์ของสติได้ - ผู้เรียน สามารถนําสติไปใช้ในชีวิตประจํา วัน -ทักษะในการแก้ไขปัญหา -ทักษะ การตระหนักรู้ในตน -ทักษะการทํา งานเป็นทีม - ผู้เรียนสามารถเห็นคุณค่าของสติ ที่สามารถนําไปใช้เพื่อป้องกันภัย ในชีวิตประจําวัน - ผู้เรียนสามารถ ตระหนักรู้ในตน -กระดาษ A๔ จํานวน ๘ แผ่น -สีไม้ ๘ กล่อง - 90 เปอร์เซ็นต์ เพาะบางกลุ่มไม่ได้ทํา อย่างมีสติ หยอกล้อกันบ้างในบางจังหวะ - ให้นักเรียนทําจิตให้สงบนิ่งครู่หนึ่ง เป็นเวลา ๑ นาที - ให้นักเรียน ประนมมือไว้ที่อก จากนั้นกระตุ้นด้วยคําถามว่า “นักเรียนรู้หรือไม่ว่าตน เองกําลังทําอะไรอยู่” - อธิบายถึง สติ คือการระลึกรู้ตัวเอง ว่าเรากําลังทําอะไรอยู่ - กระตุ้นนักเรียน ด้วยคําถามว่า “นักเรียนเคยใช้สติบ้างไหมในชีวิต ประจําวัน - ให้นักเรียนตอบและครูเขียนขึ้นกระดานเพื่อให้นักเรียนได้สํารวจการก ระทําของตนเอง - จากนั้น แบ่งกลุ่ม เป็นกลุ่มละสี่คน โดนการสุ่มเลขที่นั่ง และแจก กระดาษ A๔ พร้อมสีไม้ ๑ กล่อง ในแต่ละกลุ่ม - ให้นักเรียนเขียน แผนผังความคิด ของการใช้สติในชีวิตประจําวันของ ตน ใน กิจกรรม “แผนผังบันทึกตน” - สรุปผลของการมีสติ ว่า มีประโยชน์อย่างไรในชีวิตประจําวัน สามารถช่วยป้องกันอันตรายได้อย่างไรบ้าง แผนผังบันทึกตน 20
สาระความรู้สําคัญที่ตกตะกอนอยู่กับผู้เรียน ระหว่างการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ สิ่ งที่ผู้สอนคิดว่า เป็นจุดแข็งของการจัดการ เรียนการสอนครั้งนี้ บันทึกหลังการเรียนการสอน (ร่องรอยหลักฐาน) รายวิชา…พระพุทธศาสนา……ชื่อพระสอนศีลธรรม……………..……………...……………..…………… เรื่องที่สอน…………………………………………………………………………………………………………………… วัน/เดือน/ปี ที่สอน………………………………………………ระดับชั้น…………….……………………………… ทักษะ/ความสามารถที่เกิดขึ้นกับผู้เรียน ระหว่างการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ คุณธรรม / คุณค่าที่เกิดขึ้นกับผู้เรียนระหว่าง หรือหลังจากการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ การจัดการเรียนการสอนบรรลุตามวัตถุประสงค์ การเรียนรู้ (K-S-A) ที่กําหนดไว้หรือไม่ อย่างไร สิ่ งที่ผู้สอนต้องพัฒนาในการสอนครั้งนี้ ผู้สอนได้เรียนรู้อะไรบ้างจากการจัดการเรียน รู้ครั้งนี้ ๑ ๕ ๖ ๗ ๒ ๓ ๔ ภาพกิจกรรม ลงชื่อ…………………………………….. (..................................................) ……/……….../….………… ตําแหน่งพระสอนศีลธรรม ลงชื่อ…………………………………….. (...................................................) ……/………./……..……… ครูหัวหน้าหมวดสังคมศึกษา พระมหาปิยะพงษ์ อุปเสโน สตินํารู้สู่การพัฒนาตน 13 มิถุนายน 2563 ประถมศึกษา -สติสามารถป้องกันและช่วยหลีกเหลี่ยงอันตราย และ ปัญหาในการใช้ชีวิตได้ -ทักษะในการแก้ไขปัญหา -ทักษะการตระหนักรู้ในตน - ทักษะการทํางานเป็นทีม -ความมีสติ ที่ผ่านการทบทวนตนเองและมองเห็นความสํา คันของการมีสติมากขึ้น - 90 เปอร์เซ็นต์ เพาะบางกลุ่มไม่ได้ทําอย่างมีสติ หยอกล้อ กันบ้างในบางจังหวะ - การได้ทบทวนตนเองร่วมกับเพื่อนๆและได้แลกเปลี่ยนมุม มองความคิดเพื่อนําไปพัฒนาตนให้ดีขึ้นได้ -กิจกรรมการมีส่วนร่วมกับนักเรียนควรมากขึ้น -ได้วิธีการตั้งคําถามและวิธีการมีส่วนร่วมกับนักเรียนที่ ทําให้การสอนสนุกสนานมากขึ้น พระมหาปิยะพงษ์ อุปเสโน 21
ขอบเขตเนื้อหาสาระ วัตถุประสงค์การเรียนรู้ แผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้พระพทธศาสนา เรื่อง……………………………..………………กิจกรรม………………………….………………………………….. นักเรียนระดับชั้น……………………………………………ภาคเรียนที่…๑…ปีการศึกษา…๒๕๖๕… เวลา…๑…..คาบ/ชม. โรงเรียน………………………………………………………………………………. A S K การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ขั้นนําเข้าสู่บทเรียน ขั้นกิจกรรม ขั้นสรุป สัจจะ โรงเรียนบ้านโนนสง่า ประถมศึกษา สัจจะ แปลว่า ความสัตย์ ความซื่อ ถ้า ขยายความตามศัพท์แยกได้ 3 ลักษณะคือ มีความจริง ความตรง และความแท้จริง เพื่อให้นักเรียนมีความรู้ ความ เข้าใจในหลักธรรมะข้อสัจจะ และ สามารถอธิบายให้คนอื่นเข้าใจได้ ฉลาดสื่อสาร , ทํางานร่วมกับคน อื่น , ความคิดสร้างสรรค์ นักเรียนมองเห็นโทษของการเสีย สัจจะ เกิดความตระหนักรูถึงคุณ ค่า ของการมีสัจจะ 1. พระอาจารย์นําพานักเรียน กราบพระรัตนตรัย / นักเรียนกราบพระ อาจารย์ 2. พระอาจารย์นําพานักเรียน สงบนิ่งเป็นเวลา 3 นาที เพื่อเตรียมความ พร้อมเข้าสู่การเรียนรู้ 3. พระอาจารย์ กล่าวทักทายนักเรียน ด้วยท่าทีความเป็นกัลยาณมิตร เพื่อ สร้างบรรยากาศการเรียนรู้ 4. ให้นักเรียนยืนขึ้นจับคู่ หันหน้าเข้าหากันแล้วทักทายกันแบบ ไทย อังกฤษ อีสาน 3 รอบ แล้วกลับนั่งที่ 5. พระอาจารย์เล่าเรื่องราว (ภาษากายสื่อสารได้กับทุกชีวิตทั้งคนและสัตว์) เพื่อเชื่อมโยงเข้าสู่กิจกรรม (1. )อธิบายกติกาการทํากิจกรรมในวันนี้คือ เราจะแบ่งกลุ่มออกเป็น 4 กลุ่ม แล้วจะออกมาทีล่ะกลุ่ม และกลุ่มนั้นต้องส่งตัวแทนมา 1 คน เพื่อ ตอบสมาชิก กลุ่มที่เหลือมีหน้าที่ทําท่าทางให้ตรงกับคําในกระดาษที่พระ อาจารย์จับสลากขึ้นมามีเวลาให้กลุ่มล่ะ 3 นาที โดยมีกติกาว่า 1. ต้องใบ้ด้วยท่าทางเท่านั้น 2. ถ้าตอบไม่ได้สามารถผ่านได้ 3. เปลี่ยนคนตอบได้ตลอดเวลา 4. คนตอบห้ามหันมามองกระดาษที่พระอาจารย์ถืออยู่ (2.) พระอาจารย์แบ่งกลุ่มนักเรียนออกเป็น 4 กลุ่มด้วยการให้นับเพื่อคละ กันชายหญิงจากนั้นให้นักเรียนทั้งหมดนั่งเป็นรูปตัว U ใหญ่ตัวเดียว และ ส่งตัวแทนกลุ่มออกมาจับสลากว่ากลุ่มไหนจะได้เล่นก่อน (3). เริ่มเล่นกิจกรรม โดยมีผู้ช่วย 1 คน ทําหน้าที่เขียนคะแนนที่แต่ล่ะ กลุ่มตอบถูก จบกิจกรรมนั่งที่เดิมรูปตัว U ขั้นถอดบทเรียน ถอดบทเรียน ลงในสมุดประจําวิชาด้วยคําถามดังนี้ 1. รู้สึกอย่างไรขณะเป็นคนใบ้คําตอบ / ขณะเป็นคนตอบ 2. ตอนที่กลุ่มเราตอบถูก ตอบถูกเพราะอะไร 3. ตอนที่กลุ่มเราตอบผิด ผิดเพราะอะไร 4. ถ้าเราสื่อสารไม่ตรงตามความเป็นจริงจะเกิดอะไรขึ้น 5. ได้เรียนรู้อะไรจากกิจกรรมวันนี้ 6. จะนําสิ่งที่ได้ไปปรับใช้ในชีวิตอย่างไร (เสร็จแล้วจับกลุ่ม 3 คน เพื่อ แลกเปลี่ยน แล้วตัวแทนสะท้อนกลุ่มใหญ่ 3 - 5 คน ตามเวลา) พระอาจารย์เก็บประเด็นที่นักเรียน สะท้อนออกมา และอธิบายเพิ่มเติม คําว่า สัจจะ และพระสูตรที่พระพุทธเจ้าสอน สามเณรราหุล ให้พิสดารออกไปตาม สมควร นําพาสงบนิ่งเพื่อให้ทบทวน กิจกรรมทั้งหมดในวันนี้ แล้วกล่าว อนุโมทนาขอบคุณนักเรียน นําพากราบ ลาพระรัตนตรัย นักเรียนกราบพระ อาจารย์ มอญซ่อนคํา 22
แผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้พระพทธศาสนา เรื่อง……………………………..………………กิจกรรม………………………….………………………………….. นักเรียนระดับชั้น……………………………………………ภาคเรียนที่…๑…ปีการศึกษา…๒๕๖๕… เวลา…๑…..คาบ/ชม. โรงเรียน………………………………………………………………………………. สื่อ/อุปกรณ์ การประเมินผล สัจจะ โรงเรียนบ้านโนนสง่า ประถมศึกษา 1.สมุดประจําตัว 2.ปากกา / ดินสอ 3. นาฬิกาจับเวลา 4. ภาชนะใส่สลาก 5. สลากข้อความ เช่น เต้นหน้าฮ้าน แหย่ไข่มดแดง ดํานา เกี่ยวข้าว หัวเราะ ร้องไห้ เป็นต้น และอื่นๆ 1. การสังเกตพฤติกรรม 2. การแลกเปลี่ยนประสบการณ์การเรียนรู้ 3. ใบงานสะท้อนการเรียนรู้ (สมุดประจําตัว นักเรียนที่ใช้เรียนกับพระอาจารย์) มอญซ่อนคํา 23
สาระความรู้สําคัญที่ตกตะกอนอยู่กับผู้เรียน ระหว่างการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ สิ่ งที่ผู้สอนคิดว่า เป็นจุดแข็งของการจัดการ เรียนการสอนครั้งนี้ บันทึกหลังการเรียนการสอน (ร่องรอยหลักฐาน) รายวิชา…พระพุทธศาสนา……ชื่อพระสอนศีลธรรม……………..……………...……………..…………… เรื่องที่สอน…………………………………………………………………………………………………………………… วัน/เดือน/ปี ที่สอน………………………………………………ระดับชั้น…………….……………………………… ทักษะ/ความสามารถที่เกิดขึ้นกับผู้เรียน ระหว่างการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ คุณธรรม / คุณค่าที่เกิดขึ้นกับผู้เรียนระหว่าง หรือหลังจากการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ การจัดการเรียนการสอนบรรลุตามวัตถุประสงค์ การเรียนรู้ (K-S-A) ที่กําหนดไว้หรือไม่ อย่างไร สิ่ งที่ผู้สอนต้องพัฒนาในการสอนครั้งนี้ ผู้สอนได้เรียนรู้อะไรบ้างจากการจัดการเรียน รู้ครั้งนี้ ๑ ๕ ๖ ๗ ๒ ๓ ๔ ภาพกิจกรรม ลงชื่อ…………………………………….. (..................................................) ……/……….../….………… ตําแหน่งพระสอนศีลธรรม ลงชื่อ…………………………………….. (...................................................) ……/………./……..……… ครูหัวหน้าหมวดสังคมศึกษา พระอธิการสุรพล สุรพโล สัจจะ ๒๔ มิถุนายน ๒๕๖๕ ประถมศึกษา ได้เห็นพฤติกรรมเด็กนักเรียนที่มีความตั้งใจเรียนรู้ เด็กนักเรียนสื่อสารโดยการใช้ภาษากายในการจัดกิจกรรม เกิดขึ้นทั้งระหว่างจัดกิจกรรมและหลังการจัดกิจกรรม บรรลุตามวัตถุประสงค์เพราะเด็กนักเรียนมีส่วนร่วมมาก ในการจัดกิจกรรมครั้งนี้ ความร่วมมือและความสามัคคีของเด็กนักเรียน เตรียมคําใบ้ในการทายให้มากกว่านี้เพราะเด็กนักเรียนตอบ ได้เยอะเลย ได้เรียนรู้ถึงความสามัคคีของเด็กนักเรียนและความมีสัจจะ ที่อยากจะใบ้คําให้เพื่อนๆ พระอธิการสุรพล สุรพโล 24
ขอบเขตเนื้อหาสาระ วัตถุประสงค์การเรียนรู้ แผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้พระพทธศาสนา เรื่อง……………………………..…………………………กิจกรรม……………………………………………….. นักเรียนระดับชั้น……………………………………………ภาคเรียนที่…๑…ปีการศึกษา…๒๕๖๕… เวลา…๑…..คาบ/ชม. โรงเรียน………………………………………………………………………………. A S K การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ขั้นนําเข้าสู่บทเรียน ขั้นกิจกรรม พระรัตนตรัย,ความสุข,การบํารุงบิดามารดา ชุมชนกุดโดนวิทยาคม มัธยมศึกษาตอนต้น พระรัตนตรัย หมายถึง แก้วสามประการ อันประเสริฐของชาวพุทธจึงเรียกว่า รัตน (แก้ว)เพราะเป็นสิ่งที่ประเสริฐมีค่าสูงสุด พระพุทธ พระธรรม และพระสงฆ์ มีความ สําคัญต่อชาวพุทธ ทุกคนจึงควรแสดง ความเคารพอ่อนน้อม และศรัทธาต่อพระ รัตนตรัย อธิบายความหมายพระรัตนตรัย และความสําคัญของพระรัตนตรัย 1.เห็นถึงคุณค่ามีความอ่อนน้อมมีค วามศรัทธาในพระรัตนตรัย 2.ตระหนักถึงความสําคัญของพระ รัตนตรัย 1.ทักษะการทํางานร่วมกัน 2.ทักษะการสื่อสาร 3.ทักษะความคิดสร้างสรรค์ 1.ไหว้พระสวดมนต์/สงบนิ่ง 1 นาที 2.กล่าวทักทายด้วยกัลยาณมิตร 3.ครูเล่าประวัติบุคคลที่ได้บําเพ็ญตนเป็นพุทธมามกะและได้ทําประโยชน์ ต่อสังคม 1.ครูแจกกระดาษ Post it คนละ 1 แผ่น ให้นักเรียนเขียนความดี หรือ ความเสียสละที่ยิ่งใหญ่ที่สุดของนักเรียนที่มีต่อผู้อื่นมา 1 เรื่อง 2.ครูแจกกระดาษ วาดภาพความเสียสละที่มีต่อผู้ที่นักเรียนประทับใจ 3.ครูให้นักเรียนจับกลุ่ม 2-3 คนเพื่อฝึกการฟัง 4.นําภาพที่วาดมาเล่าความประทับใจและแลกเปลี่ยนประสบการณ์ต่อกัน การวาดภาพระบายสี ขั้นสรุป 1.ครูให้คําถาม 1.1.นักเรียนรู้สึกอย่างไรขณะฟังเรื่องความเสียสละของผู้อื่น 1.2.นักเรียนได้เรียนรู้อะไรจากการรับฟังความเสียสละของ เพื่อน 1.3.นักเรียนจะนํานําสิ่งที่ได้เรียนรู้ครั้งนี้ไปปฏิบัติต่อผู้อื่น ใน สื่อ/อุปกรณ์ การประเมินผล กระดาษ Post it กระดาษ A 4 สีน˶ามัน สังเกตพฤติกรรมขณะทํากิจกรรมภาพวาด การสะท้อนการเรียนรู้ 25
สาระความรู้สําคัญที่ตกตะกอนอยู่กับผู้เรียน ระหว่างการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ สิ่ งที่ผู้สอนคิดว่า เป็นจุดแข็งของการจัดการ เรียนการสอนครั้งนี้ บันทึกหลังการเรียนการสอน (ร่องรอยหลักฐาน) รายวิชา…พระพุทธศาสนา……ชื่อพระสอนศีลธรรม……………..……………...……………..…………… เรื่องที่สอน…………………………………………………………………………………………………………………… วัน/เดือน/ปี ที่สอน………………………………………………ระดับชั้น…………….……………………………… ทักษะ/ความสามารถที่เกิดขึ้นกับผู้เรียน ระหว่างการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ คุณธรรม / คุณค่าที่เกิดขึ้นกับผู้เรียนระหว่าง หรือหลังจากการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ การจัดการเรียนการสอนบรรลุตามวัตถุประสงค์ การเรียนรู้ (K-S-A) ที่กําหนดไว้หรือไม่ อย่างไร สิ่ งที่ผู้สอนต้องพัฒนาในการสอนครั้งนี้ ผู้สอนได้เรียนรู้อะไรบ้างจากการจัดการเรียน รู้ครั้งนี้ ๑ ๕ ๖ ๗ ๒ ๓ ๔ ภาพกิจกรรม ลงชื่อ…………………………………….. (..................................................) ……/……….../….………… ตําแหน่งพระสอนศีลธรรม ลงชื่อ…………………………………….. (...................................................) ……/………./……..……… ครูหัวหน้าหมวดสังคมศึกษา พระสมุห์สําราญ ถิรปญฺโญ พระรัตนตรัย ๑ กรกฎาคม ๒๕๖๕ ประถมศึกษา การปลูกฝังศรัทธาความเชื่อที่ประกอบด้วยเหตุผล การอยู่ร่วมกันกับผู้อื่นด้วยความโอบอ้อมอารีย์ 1.เห็นถึงคุณค่ามีความอ่อนน้อมมีความศรัทธาในพระ รัตนตรัย 2.ตระหนักถึงความสําคัญของพระรัตนตรัย เป็นไปตามวัตถุประสงค์ ร้อยละ 90 เพราะ 1 หรือ 2 ใน จํานวนนักเรียนนั้นอาจจะมีเด็กที่เรียนไม่ทันเพื่อน การมีส่วนร่วมในการทํางานของนักเรียนมากกว่าครูผู้สอน ต้องให้นักเรียนที่มีปัญหาในการเรียนการสอนมีส่วนร่วม มากกว่าเดิม ทําให้ทราบปัญหาของนักเรียนแต่ละบุคคล จะได้ให้คํา แนะนําด้านใดต่อไป พระสมุห์สําราญ ถิรปญฺโญ 26
ขอบเขตเนื้อหาสาระ วัตถุประสงค์การเรียนรู้ แผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้พระพทธศาสนา เรื่อง……………………………..…………กิจกรรม…………………..……………………………………………….. นักเรียนระดับชั้น……………………ภาคเรียนที่…๑…ปีการศึกษา…๒๕๖๕…เวลา…๑…..คาบ/ชม. โรงเรียน………………………………………………………………………………. A S K การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ขั้นนําเข้าสู่บทเรียน ขั้นกิจกรรม รู้หลักธรรม ตามหลักไตรสิกขา บ้านดูใหญ่ ประถมศึกษา ๑.หลักธรรมทางพระพุทธศาสนาตาม หลักไตรสิกขา(ศีล สมาธิ ปัญญา) ๒.ประวัติของศีล ๕ ๓.การประพฤติปฏิบัติตามศีล ๕ ๔.อานิสงส์ของการรักษาศีล ๕ - นักเรียนสามารถอธิบายหลัก ธรรม ตามหลักไตรสิกขา - นักเรียนสามารถอธิบายประวัติ ของศีลได้ - นักเรียนสามารถอธิบายความ หมายของศีลได้ - นักเรียนเห็นความสําคัญของหลัก ธรรม ตามหลักไตรสิกขา - นักเรียนแสดงความเคารพ รัก ชาติ ศาสนา กษัตริย์ มีวินัย - นักเรียนสามารถวิคราะห์ลักษณะ ของศีลได้ - นักเรียนแสดงความเคารพ พระ รัตนตรัย ปฏิบัติตามไตรสิกขาและ หลักธรรมในพระพุทธศาสนา ขั้นนําเข้าสู่บทเรียน (เวลา ๒๐ นาที) ๑.นักเรียนสวดมนต์บูชาพระรัตนตรัย และทําสมาธิก่อนเรียน (ศีล,สมาธิ) ๒. นักเรียนทําแบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง ศีล ๕ (ปัญญา) ๓. ครูนําภาพที่เกี่ยวข้องกับวิถีชีวิตของคนติดไว้บนกระดานหน้าชั้นเรียน (ประกอบไปด้วย ภาพตักบาตร ภาพการประกอบอาหาร) ๔. ครูให้นักเรียนดูภาพบนกระดาน แล้วถามนักเรียนว่า "ภาพที่นักเรียน เห็นเกี่ยวข้องกับศีล อย่างไร" โดยให้นักเรียนตอบตามความคิดเห็นของตนเอง (ศีล,ปัญญา) ๕. ครูนําเข้าสู่บทเรียนเรื่อง ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับศีล โดยบอกนักเรียน ว่า "ภาพที่ติดไว้บนกระดานเป็นสิ่งที่สะท้อนถึงวิถีชีวิตของคนเราในการ รักษาศีล บางคนอาจจะรักษาศีลได้แต่บางคนอาจจะทําไม่ได้ ขั้นกิจกรรม (เวลา ๒๐ นาที) ๑.ครูให้นักเรียน ศึกษาความรู้เกี่ยวกับความหมายของศีล และลักษณะ ของศีล ๕ จากบทเรียนเรื่องศีล ๕ (สมาธิ) ๒.หลังจากนักเรียนศึกษาเนื้อหาในบทเรียนสําเร็จรูปเสร็จเรียบร้อยแล้ว ให้นักเรียนและครูร่วมกันอภิปรายเนื้อหาโดยใช้ PowerPoint เรื่องความ รู้เบื้องต้นเกี่ยวกับศีล ๕ (ศีล,ปัญญา) วิถีธรรมนําสุข ตามหลักไตรสิกขา(ศีล สมาธิ ปัญญา) ขั้นสรุป ขั้นสรุป (เวลา ๑๐ นาที) ๑.นักเรียนและครู ร่วมกันสรุปความหมายของศีล และลักษณะของศีล ๕ โดยครูตั้ง ประเด็นคําถาม แล้วให้นักเรียนร่วมกันอภิปราย (ปัญญา) ศีล หมายถึงอะไร (แนวคําตอบ : ศีล คือ "เจตนา" ความ ตั้งใจ ที่จะงดเว้นจากกายทุจริต ๓ วจีทุจริต ๔ , ศีล คือ การไม่ล่วงละเมิดข้อห้าม , ศีล คือ ข้อปฏิบัติที่กําหนดการ ปฏิบัติทางกาย และวาจา ทางพระพุทธศาสนา เป็นต้น) ลักษณะของศีล ๕ มีอะไรบ้าง (แนวตอบ : ๑.ปาณาติปาตา เวรมณี เจตนางดเว้นจากการฆ่าสัตว์ ๒. อทินนาทานา เวรมณี เจตนางดเว้นจากการถือเอาสิ่งของที่เจ้าของไม่ได้ให้ ๓. กาเมสุ มิจฉาจารา เวรมณี เจตนางดเว้นจากการประพฤติผิดในกาม เจตนางดเว้นจากการพูดเท็จ ๔. มุสาวาทา เวรมณี ๕. สุราเมระยะมัชชะปะมาทัฏฐานา เวรมณี เจตนางดเว้นจากของมึนเมา) 27
แผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้พระพทธศาสนา เรื่อง……………………………..…………กิจกรรม…………………..……………………………………………….. นักเรียนระดับชั้น……………………ภาคเรียนที่…๑…ปีการศึกษา…๒๕๖๕…เวลา…๑…..คาบ/ชม. โรงเรียน………………………………………………………………………………. รู้หลักธรรม ตามหลักไตรสิกขา บ้านดูใหญ่ ประถมศึกษา วิถีธรรมนําสุข ตามหลักไตรสิกขา(ศีล สมาธิ ปัญญา) สื่อ/อุปกรณ์ การประเมินผล หนังสือเรียนสังคมศึกษา แหล่งข้อมูลสารสนเทศ สื่อ power point - นักเรียนสามารถอธิบายหลักธรรม ตามหลัก ไตรสิกขา - นักเรียนสามารถอธิบายประวัติของศีลได้ - นักเรียนสามารถอธิบายความหมายของศีลได้ 28
สาระความรู้สําคัญที่ตกตะกอนอยู่กับผู้เรียน ระหว่างการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ สิ่ งที่ผู้สอนคิดว่า เป็นจุดแข็งของการจัดการ เรียนการสอนครั้งนี้ บันทึกหลังการเรียนการสอน (ร่องรอยหลักฐาน) รายวิชา…พระพุทธศาสนา……ชื่อพระสอนศีลธรรม……………..……………...……………..…………… เรื่องที่สอน…………………………………………………………………………………………………………………… วัน/เดือน/ปี ที่สอน………………………………………………ระดับชั้น…………….……………………………… ทักษะ/ความสามารถที่เกิดขึ้นกับผู้เรียน ระหว่างการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ คุณธรรม / คุณค่าที่เกิดขึ้นกับผู้เรียนระหว่าง หรือหลังจากการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ การจัดการเรียนการสอนบรรลุตามวัตถุประสงค์ การเรียนรู้ (K-S-A) ที่กําหนดไว้หรือไม่ อย่างไร ผู้สอนได้เรียนรู้อะไรบ้างจากการจัดการเรียน สิ่ งที่ผู้สอนต้องพัฒนาในการสอนครั้งนี้ รู้ครั้งนี้ ๑ ๕ ๗ ๖ ๒ ๓ ๔ ภาพกิจกรรม ลงชื่อ…………………………………….. (..................................................) ……/……….../….………… ตําแหน่งพระสอนศีลธรรม ลงชื่อ…………………………………….. (...................................................) ……/………./……..……… ครูหัวหน้าหมวดสังคมศึกษา พระครูปลัดธนา จิรสุโภ หลักธรรมนําสุข ตามหลักไตรสิกขา(ศีล สมาธิ ปัญญา) ๑๖ มิถุนยน ๒๕๖๕ ประถมศึกษา - นักเรียนสามารถอธิบายหลักธรรม ตามหลักไตรสิกขา ประวัติของศีล ความหมายของศีลได้ - นักเรียนสามารถอธิบายความสําคัญ และสรุปประเด็น หลักธรรม ตามหลักไตรสิกขา ประวัติของศีล ความหมายของศีลได้ นักเรียนสามารถ สมาทาน - รักษาศีล ๕ และดําเนินให้ชีวิตดี กาย ใจ ผ่องใส บรรลุตามวัตถุประสงค์การเรียนรู้ (K-S-A) คือ - นักเรียนสามารถอธิบายหลักธรรม ตามหลักไตรสิกขา(K) - นักเรียนแสดงความเคารพ พระรัตนตรัย ปฏิบัติตาม ไตรสิกขาและหลักธรรมในพระพุทธศาสนา(S) - นักเรียนเห็นความสําคัญของหลักธรรม ตามหลัก ไตรสิกขา ความเคารพ รักชาติ ศาสนา กษัตริย์ มีวินัย(A) - นักเรียนเห็นความสําคัญของหลักธรรม ตามหลักไตรสิกขา แสดงความเคารพ รักชาติ ศาสนา กษัตริย์ มีวินัย พร้อมกับ ปฏิบัติหน้าที่ตามหลักของชาวพุทธ ที่มีผลต่อการดําเนินชีวิต สื่อการสอนที่นักเรียนเข้าถึงได้ง่าย เพราะการเข้าสอนนั้น เป็นการร่วมชั้นเรียนสอน นักเรียนมีจํานวนเยอะ ยากต่อ การควบคุม เข้าใจตน เข้าใจคน และธรรมชาติของผู้เรียน และ ได้ทักษะในการสอนเพิ่มขึ้น พระครูปลัดธนา จิรสุโภ 29
ขอบเขตเนื้อหาสาระ วัตถุประสงค์การเรียนรู้ แผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้พระพทธศาสนา เรื่อง……………………………..………………กิจกรรม………………………….………………………………….. นักเรียนระดับชั้น……………………………………………ภาคเรียนที่…๑…ปีการศึกษา…๒๕๖๕… เวลา…๑…..คาบ/ชม. โรงเรียน………………………………………………………………………………. A S K การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ขั้นนําเข้าสู่บทเรียน ขั้นกิจกรรม เรื่อง อิทธิบาท ๔ เทศบาล ๑ ชุมชนบ้านสันมะค่า ประถมศึกษา อิทธิบาท ๔ แก้ไขปัญหานักเรียนทํางาน ร่วมกันเป็นทีมเพื่อให้พบกับความสําเร็จ แนวทางปฏิบัติน่อเนื่องหนุนเสริมกัน ทําให้ประสบความสําเร็จในงานที่ทํา ชีวิต ประจําวัน และการงานได้ตามความมุ่งหวัง ตระหนักในความสําคัญของตนเอง ความรู้ (Knowledge)คุณค่า แนวทางการทํางานใช้องค์ความรู้ที่ ได้จากการเรียนรู้อิทธิบาท ๔ ที่อยู่ ในรูปแบบสื่อหรือเอกสาร ทักษะ Skillการใช้หลักแนวทางการ ทํางานร่วมกัน การดําเนินชีวิต สติปัญญา ให้ประสบความสําเร็จที่ พระองค์ได้ทรงสดับไว้ การทําปรับแนวทางการทํางานใช้ องค์ความรู้ที่ได้จากการเรียนรู้อิทธิ บาท ๔ (พลังแห่งชีวิต)ของนักเรียน และแนวทางการแก้ไขปัญหาด้วย หลักอิทธิบาท ๔ สามารถมาใช้ใน โรงเรียนและความเป็นอยู่ในชีวิต ประจําวันได้ ๑. คํานมัสการพระรัตนตรัย ๒ สวดสรภัญญะ บทสรรเสริญพระพุทธคุณ ๑. พระสอนศีลธรรมแบ่งกลุ่มนักเรียน จํานวน ๔ กลุ่ม กลุ่มละ ๔ คน ๒. พระสอนศีลธรรมแจกปากกาเคมี และกระดาษปอนด์ จํานวน ๔ แผ่น กลุ่มละ ๑ แผ่น ๓. พระสอนศีลธรรมให้นักเรียนในกลุ่มทุกกลุ่มช่วยกันวิเคราะห์ใน ประเด็นต่อไปนี้ ๓.๑ กลุ่มที่ ๑ ฉันทะ ที่เป็นสาเหตุที่นักเรียนไม่เกิดความศรัทธาและเชื่อ มั่นต่อสิ่งที่ทําไม่สามารถดําเนินความพยายาม พลังสร้างสรรค์ให้เกิดขึ้น กับตัวนักเรียน ๓.๒ กลุ่มที่ ๒วิริยะสาเหตุที่นักเรียนไม่มีใจรักในสิ่งที่ทํา และเชื่อมั่นในสิ่ง ที่ทําอย่างไร ๓.๓ กลุ่มที่ ๓จิตตะ การใจจดจ่อและรับผิดชอบไม่ดีส่งผลกระทบกับ นักเรียนอย่างไร ๓.๔ กลุ่มที่ ๔วิมังสาการทบวนในสิ่งที่ได้คิด ได้ทํา ที่เกิดจาก การมีใจรัก ขาดไปส่งผลกระทบต่อนักเรียนอย่างไร ๓.๕ เมื่อนักเรียนปฏิบัติติดีแล้วจะทําให้นักเรียนดีขึ้นกับตนเอง และ สังคมที่ยั่งยืน พลังแห่งชีวิต ขั้นสรุป พระสอนศีลธรรมให้นักเรียนแต่ละกลุ่มที่แบ่งให้วิเคราะห์เนื้อหา อิทธิ บาท ๔ กลุ่มพลังแห่งชีวิต นําเสนอหน้าชั้นเรียน พระสอนศีลธรรมสรุป องค์ความรู้ที่ได้จากการเรียนรู้อิทธิบาท ๔ เป็นข้อ ๆ ในชั่วโมงนี้ สื่อ/อุปกรณ์ ๑. แผ่นภาพประกอบการเรียนรู้ ๒. เพลงอิทธิบาท ๔ การประเมินผล ๑. การสังเกตการปฏิบัติงานที่ได้รับมอบหมายของ นักเรียนในการทํากิจกรรมกลุ่ม ๒.ประเมินผลจากหลังการเรียนรู้อิทธิบาท ๔ ในการ สู่ความสําเร็จในการทํางานที่พระพุทธองค์ได้ทรง สดับไว้อย่างแยบคลายเป็นกระบวนการที่เชื่อมโยง เพื่อให้ประสบความสําเร็จในชีวิตและการงาน 30
สาระความรู้สําคัญที่ตกตะกอนอยู่กับผู้เรียน ระหว่างการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ สิ่ งที่ผู้สอนคิดว่า เป็นจุดแข็งของการจัดการ เรียนการสอนครั้งนี้ บันทึกหลังการเรียนการสอน (ร่องรอยหลักฐาน) รายวิชา…พระพุทธศาสนา……ชื่อพระสอนศีลธรรม……………..……………...……………..…………… เรื่องที่สอน…………………………………………………………………………………………………………………… วัน/เดือน/ปี ที่สอน………………………………………………ระดับชั้น…………….……………………………… ทักษะ/ความสามารถที่เกิดขึ้นกับผู้เรียนระหว่าง การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ คุณธรรม / คุณค่าที่เกิดขึ้นกับผู้เรียนระหว่าง หรือหลังจากการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ การจัดการเรียนการสอนบรรลุตามวัตถุประสงค์ การเรียนรู้ (K-S-A) ที่กําหนดไว้หรือไม่ อย่างไร สิ่ งที่ผู้สอนต้องพัฒนาในการสอนครั้งนี้ ผู้สอนได้เรียนรู้อะไรบ้างจากการจัดการเรียน รู้ครั้งนี้ ๑ ๕ ๖ ๗ ๒ ๓ ๔ ภาพกิจกรรม ภาพกิจกรรม ลงชื่อ………………………………………………….. (...................................................................) ……/……….../….………… ตําแหน่งพระสอนศีลธรรม ลงชื่อ…………………………………….. (...................................................) ……/………./……..……… ครูหัวหน้าหมวดสังคมศึกษา พระครูโกศลวรศิลป์ (สมบูรณ์ คําภิโล) เรื่อง อิทธิบาท ๔ ๒๔ มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๖๕ ประถมศึกษา สาเหตุของการไม่มีแนวทางการทํางานของนักเรียน และ แนวทางการแก้ไขปัญหาด้วย อิทธิบาท ๔ (พลังแห่งชีวิต) ทักษะการวิเคราะห์แนวทางที่สามารถปฏิบัติได้เป็นพลัง สร้างสรรค์ให้เกิดขึ้นกับตัวนักเรียนในการปรับตัวเองเข้าทํา งานเป็นแนวทางการมีส่วนร่วม การทําปรับแนวทางการทํางานใช้องค์ความรู้ที่ได้จากการ เรียนรู้อิทธิบาท ๔ (พลังแห่งชีวิต)ของนักเรียน และ แนวทางการแก้ไขปัญหาด้วยหลักอิทธิบาท ๔ สามารถมาใช้ ในโรงเรียนและความเป็นอยู่ในชีวิตประจําวันได้ การทําปรับแนวทางการทํางานใช้องค์ความรู้ที่ได้จากการ เรียนรู้อิทธิบาท ๔ (พลังแห่งชีวิต)ของนักเรียน และ แนวทางการแก้ไขปัญหาด้วยหลักอิทธิบาท ๔ สามารถมาใช้ ในโรงเรียนและความเป็นอยู่ในชีวิตประจําวันได้ ทัศนคติ (Attitude)เป็นตัวกําหนดคนรุ่นใหม่ที่ต้องการจะ เดินทางไปในสู่ความสําเร็จในชีวิตและการงาน ผู้สอนคิดว่า เป็นจุดแข็งของ การจัดการเรียนการสอนครั้งนี้ นักเรียนได้ นําแนวทางการแก้ไขปัญหาด้วยหลักเบญจธรรมใช้กับการ อยู่ร่วมกันในโรงเรียน สังคม และชุมชนเพื่อลดปัญหาความ ขัดแย้ง ความเห็นแก่ตัว ได้จริง ผู้สอนจะต้องพัฒนาการจัดการเรียนการสอนให้สอดคล้อง กับบริบทของนักเรียน ของหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.) และการนําไปใช้ในชีวิตประจําวันได้ นักเรียนได้เรียนรู้อิทธิบาท ๔ (พลังแห่งชีวิต)วิธีการปฏิบัติ ตัวเองให้พบความสําเร็จในการทํางาน ที่ไม่ได้เกิดขึ้นอย่าง โดดเดี่ยวจากหลักธรรมข้ออื่นๆอันเป็นองค์รวมและเชื่อม โยงถึงกัน พระครูโกศลวรศิลป์ (สมบูรณ์ คําภิโล) 31
ขอบเขตเนื้อหาสาระ วัตถุประสงค์การเรียนรู้ แผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้พระพทธศาสนา เรื่อง……………………………..………………กิจกรรม………………………….………………………………….. นักเรียนระดับชั้น……………………………………………ภาคเรียนที่…๑…ปีการศึกษา…๒๕๖๕… เวลา…๑…..คาบ/ชม. โรงเรียน………………………………………………………………………………. A S K การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ขั้นนําเข้าสู่บทเรียน ขั้นกิจกรรม ขั้นสรุป สื่อ/อุปกรณ์ การประเมินผล พระพุทธศาสนาเป็นศาสนาประจําชาติ วัดสว่างอารมณ์ ประถมศึกษา พระพุทธศาสนาเป็นศาสนาประ จําชาติไทย เป็นเอกลักษณ์ รากฐานและ มรดกทางวัฒนธรรมเป็นศูนย์รวมจิตใจ และเป็นหลักในการพัฒนาชาติไทย วิเคราะห์ความ สําคัญของพระพุทธศาสนาในฐานะ ที่เป็นศาสนาประจําชาติไทยได้ บอกวิธีการมีส่วนร่วมในการ ทํานุบํารุงพระพุทธศาสนาไว้เป็นศา สนาประจําชาติตลอดไปได้ บอกความภาคภูมิใจและวิถีชีวิตของ ชาวพุทธและวิถีชีวิตของคนที่นับถือ ศาสนาต่าง ๆ ในสังคมไทยได้ หนังสือเรียน รายวิชาพื้นฐาน พระ พุทธศาสนา สํานักพิมพ์องค์การค้า ผ่านเกณฑ์การประเมินจากการ ทําใบงานได้คะแนนสงูกว่าร้อยละ 60 1.ครูทักทายแนะนําตัวเองและกล่าวต้อนรับนักเรียนใหม่ นักเรียนแนะนํา ตนเองและกล่าวทักทายกับเพื่อน 2.ให้นักเรียนทําสมาธิ หลังจากนั้นให้ บอกความสําคัญของพระพุทธศาสนา ตามความเข้าใจของนักเรียน 1.ครูสุ่มนักเรียนประมาณ2-3 คน เล่าประสบการณ์ที่นักเรียนเคย ประพฤติปฏิบัติเกี่ยวกับศาสนาที่นักเรียนนับถือ รวมทั้งการมีส่วนร่วมใน กิจกรรมทางศาสนาของตนเอง 2.นักเรียนช่วยกันสรุปถึงเรื่องศาสนาประจําชาติไทยว่าคือศาสนาใด 3.นักเรียนจับคู่ตามความพึงพอใจ และให้นักเรียนอ่านหนังสือเรียน รายวิชาพื้นฐาน พระพุทธศาสนา 4.ครูสุ่มให้นักเรียน 2-3 คน อ่านสิ่งที่ตนเองศึกษาและได้ข้อสรุปใน แผนผังความคิดให้เพื่อน ๆ ฟัง ครูสรุปความ สําคัญของพระพุทธศาสนาในฐานะศาสนาประจําชาติให้นักเรียนฟังอย่า งสั้น ๆ ศาสนาประจําชาติ 32
สาระความรู้สําคัญที่ตกตะกอนอยู่กับผู้เรียน ระหว่างการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ สิ่ งที่ผู้สอนคิดว่า เป็นจุดแข็งของการจัดการ เรียนการสอนครั้งนี้ บันทึกหลังการเรียนการสอน (ร่องรอยหลักฐาน) รายวิชา…พระพุทธศาสนา……ชื่อพระสอนศีลธรรม……………..……………...……………..…………… เรื่องที่สอน…………………………………………………………………………………………………………………… วัน/เดือน/ปี ที่สอน………………………………………………ระดับชั้น…………….……………………………… ทักษะ/ความสามารถที่เกิดขึ้นกับผู้เรียน ระหว่างการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ คุณธรรม / คุณค่าที่เกิดขึ้นกับผู้เรียนระหว่าง หรือหลังจากการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ การจัดการเรียนการสอนบรรลุตามวัตถุประสงค์ การเรียนรู้ (K-S-A) ที่กําหนดไว้หรือไม่ อย่างไร สิ่ งที่ผู้สอนต้องพัฒนาในการสอนครั้งนี้ ผู้สอนได้เรียนรู้อะไรบ้างจากการจัดการเรียน รู้ครั้งนี้ ๑ ๕ ๖ ๗ ๒ ๓ ๔ ภาพกิจกรรม ลงชื่อ…………………………………….. (..................................................) ……/……….../….………… ตําแหน่งพระสอนศีลธรรม ลงชื่อ…………………………………….. (...................................................) ……/………./……..……… ครูหัวหน้าหมวดสังคมศึกษา พระมหาชานนท์ สุชาโต พระพุทธศาสนาเป็นศาสนาประจําชาติ 17 พฤษภาคม 2565 ประถมศึกษา คนขยัน พึงไม่ให้ประโยชน์ที่มาถึงแล้วผ่านไปโดยเปล่า การร่วมกันแสดงความคิดเห็น ความเสียสละ สามารถแนะนําผู้อื่นในช้นเรียนได้ 80 เปอร์เซ็น เนื่องจากนักเรียนบางคนยังขาดสมาธิในการ เข้าร่วมชั้นเรียน อาจทําให้ไม่สามารถตอบคําถามตามที่ เรียนรู้ไปได้ การมีส่วนร่วมในการคิด และแสดงออกของนักเรียน หากิจกรรมเสริมมาให้นักเรียนได้ฝึกทักษะในด้านการเข้า ร่วมชั้นเรียนกับเพื่อนๆได้ พิจารณาข้อบกพร่อง แล้วนํามาพัฒนากับตัวผู้สอน เรียนรู้ ให้เกิดประสบการณ์ และนํามาพัฒนาในการสอนครั้งต่อไป พระมหาชานนท์ สุชาโต 33
ขอบเขตเนื้อหาสาระ วัตถุประสงค์การเรียนรู้ แผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้พระพทธศาสนา เรื่อง……………………………..………………กิจกรรม………………………….………………………………….. นักเรียนระดับชั้น……………………………………………ภาคเรียนที่…๑…ปีการศึกษา…๒๕๖๕… เวลา…๑…..คาบ/ชม. โรงเรียน………………………………………………………………………………. A S K การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ขั้นนําเข้าสู่บทเรียน ขั้นกิจกรรม ขั้นสรุป สื่อ/อุปกรณ์ การประเมินผล ความสามัคคี โรงเรียนบ้านกุดแฮดวัฒนราษฎร์ผดุง ประถมศึกษา ความสามัคคี คิอ ความพร้อมเพรียงกัน ความกลมเกลียวเป็นน˶าหนึ่งใจเดียวกัน เมื่อเกิดขึ้นแล้วการงานย่อมสําเร็จได้โดย ง่าย ผู้เรียนสามารถบอกประโยชน์ของ ความสามัคคีได้ ผู้เรียนได้ใช้ความสามัคคีในการทํา งานให้สําเร็จ การสื่อสาร การทํางานเป็นทีม การสังเกต ผู้เรียนเห็นคุณค่าของความสามัคคี ในการทําเรื่องที่ยากร่วมกัน จิ๊กชอ 24 ชิ้น 10 ชุด ระหว่างทํากิจกรรม การตอบคําถาม สวดมนต์ สงบนิ่ง 5 นาที กระตุ้นด้วยคําถาม "สิ่งยากๆที่เราเคยทําสําเร็จได้ด้วยตัวเราเองคืออะไร บ้าง ?" ให้ผู้เรียนแลกเปลี่ยนประสบการณ์กัน 5 นาที สวดมนต์ สงบนิ่ง 5 นาที กระตุ้นด้วยคําถาม "สิ่งยากๆที่เราเคยทําสําเร็จได้ด้วยตัวเราเองคืออะไร บ้าง ?" ให้ผู้เรียนแลกเปลี่ยนประสบการณ์กัน 5 นาที รื้ะหว่างทกิจกรรมมีความรู้สึกอย่างไรบ้าง พวกเราทํางานนี้สําเร็จเพราะ อะไร สิ่งที่เราได้จากกิจกรรมนี้สําคัญต่อชีวิตประจําวันอย่่างไรบ้าง จิ๊กซอขออีกที 34
สาระความรู้สําคัญที่ตกตะกอนอยู่กับผู้เรียน ระหว่างการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ สิ่ งที่ผู้สอนคิดว่า เป็นจุดแข็งของการจัดการ เรียนการสอนครั้งนี้ บันทึกหลังการเรียนการสอน (ร่องรอยหลักฐาน) รายวิชา…พระพุทธศาสนา……ชื่อพระสอนศีลธรรม……………..……………...……………..…………… เรื่องที่สอน…………………………………………………………………………………………………………………… วัน/เดือน/ปี ที่สอน………………………………………………ระดับชั้น…………….……………………………… ทักษะ/ความสามารถที่เกิดขึ้นกับผู้เรียน ระหว่างการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ คุณธรรม / คุณค่าที่เกิดขึ้นกับผู้เรียนระหว่าง หรือหลังจากการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ การจัดการเรียนการสอนบรรลุตามวัตถุประสงค์ การเรียนรู้ (K-S-A) ที่กําหนดไว้หรือไม่ อย่างไร สิ่ งที่ผู้สอนต้องพัฒนาในการสอนครั้งนี้ ผู้สอนได้เรียนรู้อะไรบ้างจากการจัดการเรียน รู้ครั้งนี้ ๑ ๕ ๖ ๗ ๒ ๓ ๔ ภาพกิจกรรม ลงชื่อ…………………………………….. (..................................................) ……/……….../….………… ตําแหน่งพระสอนศีลธรรม ลงชื่อ…………………………………….. (...................................................) ……/………./……..……… ครูหัวหน้าหมวดสังคมศึกษา พระมหาปณิธาน สุเมโธ สามัคคี 31 พฤษภาคม 2565 ประถมศึกษา ความสามัคคีย่อมสามารถทําสิ่งที่ยากให้สําเร็จได้ด้วยกัน การทํางานเป็นทีม การสื่อสาร การสังเกต ความสามัคคี ความเอื้อเฟื้อเมื่อหยิบชิ้นส่วนผิดแล้วนําไปคืนที่เดิม 80 เปอร์เซนต์ เนื่องจากบางกลุ่มได้รูปที่ง่ายทําให้เสร็จเร็ว บางคนไปช่วยกลุ่มอื่น แต่บางคนก็ไปเยาะเย้ย ความสนุกแล้ะท้าทายของกิจกรรม ความคุมตัวเอง ต้องพิจารณาช่องโหว่ของแผนให้ดีที่สุด พระมหาปณิธาน สุเมโธ 35
ขอบเขตเนื้อหาสาระ แผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้พระพทธศาสนา เรื่อง……………………………..…………………กิจกรรม………………………………….………………….…… นักเรียนระดับชั้น………………………..…ภาคเรียนที่๑….ปีการศึกษา…๒๕๖๕..เวลา.๑.คาบ/ชม. โรงเรียน……………………………………………………………………………. การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ขั้นนําเข้าสู่บทเรียน ขั้นกิจกรรม ๑. คํานมัสการพระรัตนตรัย ๒ ฝึกสวดมนต์และฝึกรับศีลรับพรจากพระ สัปปุริสธรรม ๗ โรงเรียนบ้านสันถนน ประถมศึกษา สัปปุริสธรรม แปลว่า ธรรมะของคนดี หมายความว่า ผู้ใดมีธรรมเหล่านี้แล้ว ผู้ นั้นได้ชื่อว่าเป็นคนดีคนดีที่พระพุทธ ศาสนายกย่อง มิได้เป็นคนงมงายหรือ เป็นคนซื่อจนเซ่อ แต่เป็นคนฉลาดมี เหตุผล รู้จักใช้ความคิด วางตัวได้ดีและมี มนุษย์สัมพันธ์เหมาะสม สัปปุริสธรรม ๗ พาสนุก ๑. พระสอนศีลธรรมแบ่งกลุ่มนักเรียน ให้นักเรียนคิดหาคํา ถามคําตอบในหลักการเรียนรู้สัปปุริสธรรม ๗ ๒. พระสอนศีลธรรมแจกปากกาเคมี และกระดาษเอสี่ จํานวน ๑ แผ่น ต่อคน ให้วาดภาพหลักสัปปุริสธรรม ๗ ๓. พระสอนศีลธรรมให้นักเรียนในกลุ่มทุกคนช่วยกันวิเคราะห์ ในประเด็นที่เกี่ยวข้องชีวิตประจําวันของตนเอง ตามหลักสัปปุริสธรรม ๗ วัตถุประสงค์การเรียนรู้ A S K ๑.พื่อให้นักเรียนศึกษาความเป็นผู้ รู้จักวิเคราะห์สาเหตุของ สถานการณ์และความเป็นไปของ ชีวิต ๒.เพื่อให้นักเรียนมีความเป็นผู้ รู้จักวิเคราะห์ตนเองทั้งในด้าน ความรู้ คุณธรรม และความ สามารถ ๓.เพื่อให้นักเรียนมีความ เป็นผู้รู้ปฏิบัติ การปรับตนและ แก้ไขตนให้เหมาะกับสภาพของ กลุ่มและชุมชน ทักษะ Skill การใช้หลักแนวทาง การทํางานร่วมกัน การดําเนิน ชีวิต สติปัญญา ให้ประสบความ สําเร็จที่พระองค์ได้ทรงสดับไว้ การทําปรับแนวทางการทํางานใช้ องค์ความรู้ที่ได้จากการเรียนรู้ตาม หลักสัปปุริสธรรม ๗ ของนักเรียน และแนวทางการแก้ไขปัญหาด้วย ตามหลักสัปปุริสธรรม ๗ สามารถ มาใช้ในโรงเรียน และความเป็นอยู่ ในชีวิตประจําวันได้ ขั้นสรุป พระสอนศีลธรรมให้นักเรียนแต่ละกลุ่มที่แบ่งให้วิเคราะห์ เนื้อหา ที่เกี่ยวข้องชีวิตประจําวันของตนเอง ตามหลักหลักสัปปุริสธรรม ๗ นําเสนอหน้าชั้นเรียน พระสอนศีลธรรมสรุปองค์ความรู้ที่ได้จากการ เรียนรู้หลักสัปปุริสธรรม ๗ เป็นข้อ ๆ ในชั่วโมงนั้นๆ สื่อ/อุปกรณ์ ๑. แผ่นภาพประกอบการเรียนรู้ ๒. เอกสาร การประเมินผล ๑. การสังเกตการปฏิบัติงานที่ได้รับมอบหมายของ นักเรียนในการเขียนและการตอบคําถาม ๒. ประเมินผลจากหลังการเรียนรู้สัปปุริสธรรม ๗ ในการ ปรับตนและแก้ไขตนให้เหมาะกับสภาพของกลุ่มและชุมชน 36
สาระความรู้สําคัญที่ตกตะกอนอยู่กับผู้เรียน ระหว่างการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ บันทึกหลังการเรียนการสอน (ร่องรอยหลักฐาน) รายวิชา…พระพุทธศาสนา……ชื่อพระสอนศีลธรรม……………..……………...……………..…………… เรื่องที่สอน…………………………………………………………………………………………………………………… วัน/เดือน/ปี ที่สอน………………………………………………ระดับชั้น…………….……………………………… ทักษะ/ความสามารถที่เกิดขึ้นกับผู้เรียนระหว่าง การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ การจัดการเรียนการสอนบรรลุตามวัตถุประสงค์ การเรียนรู้ (K-S-A) ที่กําหนดไว้หรือไม่ อย่างไร ๑ ๒ ๔ พระวิมาลาฐานวีโร สัปปุริสะธรรม๗ ๘ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๖๕ ประถมศึกษา สาเหตุของการไม่มีแนวทางการทํางานของนักเรียน และ แนวทางหลักธรรม ตามหลักสัปปุริสธรรม ๗ ทักษะการวิเคราะห์แนวทางที่สามารถปฏิบัติได้เป็นพลัง สร้างสรรค์ให้เกิดขึ้นกับตัวนักเรียนในการปรับตัวเองเข้า ทํางานเป็นแนวทางการมีส่วนร่วม ความรู้ (Knowledge) คุณค่าแนวทางการทํางาน ใช้องค์ความรู้ที่ได้จากการเรียนรู้ตามหลักสัปปุริสธรรม ๗ ที่อยู่ในรูปแบบสื่อหรือเอกสาร ทักษะ Skill การใช้หลัก แนวทางการทํางานร่วมกัน การดําเนินชีวิต สติปัญญา ให้ ประสบความสําเร็จที่พระองค์ได้ทรงสดับไว้ ทัศนคติ (Attitude) เป็นตัวกําหนดคนรุ่นใหม่ที่ต้องการจะเดินทาง ไปในสู่ความสําเร็จในชีวิตและการงาน ผู้สอนคิดว่า เป็น จุดแข็งของ การจัดการเรียนการสอนครั้งนี้ นักเรียนได้ นําแนวทางการแก้ไขปัญหาด้วยหลักเบญจธรรมใช้กับการ อยู่ร่วมกันในโรงเรียน สังคม และชุมชนเพื่อลดปัญหา ความขัดแย้ง ความเห็นแก่ตัว ได้จริง สิ่งที่ผู้สอนต้อง พัฒนาในการสอนครั้งนี้ ผู้สอนจะต้องพัฒนาการจัดการ เรียนการสอนให้สอดคล้องกับบริบทของนักเรียน ของ หลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน(สพฐ.) และการนําไปใช้ใน ชีวิตประจําวันได้ ผู้สอนได้เรียนรู้อะไรบ้างจากการจัดการ เรียนรู้ครั้งนี้ นักเรียนได้เรียนรู้ตามหลักสัปปุริสธรรม ๗ การปรับตนและแก้ไขตนให้เหมาะกับสภาพของกลุ่มและ ชุมชนทักษะ Skill การใช้หลักแนวทางการทํางานร่วมกัน การดําเนินชีวิต สติปัญญา ให้ประสบความสําเร็จที่ พระองค์ได้ทรงสดับไว้ ทัศนคติ (Attitude) เป็นตัว กําหนดคนรุ่นใหม่ที่ต้องการจะเดินทางไปในสู่ความ สําเร็จในชีวิตและการงาน ผู้สอนคิดว่า เป็นจุดแข็งของ การจัดการเรียนการสอนครั้งนี้ นักเรียนได้นําแนวทาง การแก้ไขปัญหาด้วยหลักเบญจธรรมใช้กับการอยู่ร่วมกัน ในโรงเรียน สังคม และชุมชนเพื่อลดปัญหาความขัดแย้ง ความเห็นแก่ตัว ได้จริง สิ่งที่ผู้สอนต้องพัฒนาในการสอน ครั้งนี้ ผู้สอนจะต้องพัฒนาการจัดการเรียนการสอนให้ สอดคล้องกับบริบทของนักเรียน ของหลักสูตรการศึกษา ขั้นพื้นฐาน(สพฐ.) และการนําไปใช้ในชีวิตประจําวันได้ ผู้ สอนได้เรียนรู้อะไรบ้างจากการจัดการเรียนรู้ครั้งนี้ นักเรียนได้เรียนรู้ตามหลักสัปปุริสธรรม ๗ การปรับตน และแก้ไขตนให้เหมาะกับสภาพของกลุ่มและชุมชน คุณธรรม / คุณค่าที่เกิดขึ้นกับผู้เรียนระหว่าง หรือหลังจากการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ๓ การทําปรับแนวทางการทํางานใช้องค์ความรู้ที่ได้ จากการเรียนรู้ตามหลักสัปปุริสธรรม ๗ ของนักเรียน และ แนวทางการแก้ไขปัญหาด้วยตามหลักสัปปุริสธรรม ๗ สามารถมาใช้ในโรงเรียน และความเป็นอยู่ในชีวิตประจํา วันได้ สิ่ งที่ผู้สอนคิดว่า เป็นจุดแข็งของการจัดการ เรียนการสอนครั้งนี้ ผู้สอนได้เรียนรู้อะไรบ้างจากการจัดการเรียน รู้ครั้งนี้ ๕ ๗ นักเรียนได้นําแนวทางการแก้ไขปัญหาด้วยหลัก เบญจธรรมใช้กับการอยู่ร่วมกันในโรงเรียน สังคม และ ชุมชนเพื่อลดปัญหาความขัดแย้ง ความเห็นแก่ตัว ได้จริง นักเรียนได้เรียนรู้ตามหลักสัปปุริสธรรม ๗ การปรับตน และแก้ไขตนให้เหมาะกับสภาพของกลุ่มและชุมชน ๖ สิ่ งที่ผู้สอนต้องพัฒนาในการสอนครั้งนี้ ผู้สอนจะต้องพัฒนาการจัดการเรียนการสอนให้ สอดคล้องกับบริบทของนักเรียน ของหลักสูตรการ ศึกษาขั้นพื้นฐาน(สพฐ.) และการนําไปใช้ในชีวิตประจํา วันได้ 37
ภาพกิจกรรม ลงชื่อ………………………………………………….. (..............................................) ……/……….../….………… ตําแหน่งพระสอนศีลธรรม ลงชื่อ…………………………………….. (...................................................) ……/………./……..……… ครูหัวหน้าหมวดสังคมศึกษา พระวิมาลาฐานวีโร 38
ขอบเขตเนื้อหาสาระ วัตถุประสงค์การเรียนรู้ แผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้พระพทธศาสนา เรื่อง……………………………..………………กิจกรรม………………………….………………………………….. นักเรียนระดับชั้น……………………………………………ภาคเรียนที่…๑…ปีการศึกษา…๒๕๖๕… เวลา…๑…..คาบ/ชม. โรงเรียน………………………………………………………………………………. A S K การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ขั้นนําเข้าสู่บทเรียน ขั้นกิจกรรม ขั้นสรุป สื่อ/อุปกรณ์ การประเมินผล หน้าที่พลเมืองที่ดี มานิตวิทยา ประถมศึกษา หน้าที่พลเมืองตามแนวทางพระพุทธ ศาสนา ๓ ประการคือ คารวธรรม สามัคคี ธรรม และ ปัญญาธรรม เป็นเครื่อง ประคับประคองจิตใจในการดํารงชีวิต ร่วมกับผู้อื่นในสังคมอย่างผาสุข บน พื้นฐานของความดี เพื่อให้นักเรียนเข้าใจในการปฏิบัติ ตนเป็นพลเมืองที่ดีตามแนวพระ พุทธศาสนา เพื่อให้นักเรียนสามารถใช้ชีวิตอยู่ ร่วมกับผู้อื่นในสังคมอย่างมีความ สุข เพื่อให้นักเรียนปฏิบัติตนเป็นต้น แบบพลเมืองที่ดี นํามาสู่การพัฒนา ที่ถาวร ๑. สื่ออิเล็กทอร์นิค บนโปรแกรมนํา เสนองาน ๒. แผ่นภาพสําหรับเล่น เกมส์ ๑. สังเกตการณ์จากการให้ความร่วมมือ และการแก้ปัญหาเฉพาะหน้า ๒. ประเมิน จากผลงานหลังการเรียนรู้ ๑. สวดมนต์บูชาพระรัตนตรัย ๒. เกมส์สันทนาการที่ใช้สติ แทนการนั่ง สมาธิ ๑. พระสอนศีลธรรม สร้างสถานะการณ์ให้เกิดการแบ่งกลุ่มโดยการสุ่ม ๒. พระสอนศีลธรรม บรรยายเพื่อให้นักเรียนวิเคราะห์ การเป็นพลเมือง ที่ดีตามแนวทางพระพุทธศาสนา โดยสื่อ ๒.๑ หลักคารวธรรม เคารพบุคคลที่เกี่ยวข้อง, เคารพกฎทางสังคม , เคารพสิทธิของผู้อื่น , เคารพความคิดเห็นของผู้อื่น , เคารพเทิดทูนสถาบันชาติศาสนา พระมหา กษัตริย์ ๒.๒ หลักสามัคคีธรรม ร่วมกันคิด , ร่วมกันรับผิดชอบ ,ร่วมกันติดตามประเมินผล , ร่วมกัน ปรับปรุง, คํานึกถึงประโยชน์ส่วนรวม ๒.๓ หลักปัญญาธรรม มีความคิดก้าวไกล , ใช้เหตุผลในการแก้ปัญหา , แสดงความคิดเห็น ปราศอคติ , รู้จักคิด , รู้จักโต้แย้งอย่างมีเหตุผล ๓. สร้างสถาณะการณ์กลุ่มจากเกมส์ เพื่อให้นักเรียนแสดงพฤติกรรมอัน พึงประสงค์ เช่นความสามัคคี เสียสละ และภาวะผู้นํา ๔. ให้นักเรียนแบ่งหน้าที่กันในการปฏิบัติงานที่ได้รับมอบหมายในงาน กลุ่ม พระสอนศีลธรรมให้นักเรียนในแต่ละกลุ่มนําเสนอความรู้จากการถอด บทเรียนในแต่ละกิจกรรม เมื่อพบว่า กิจกรรมต่างๆ ถูกสอดแทรกไป ด้วยหน้าที่พลเมืองตามแนวทางพระพุทธศาสนา ที่แสดงออกมาจาก พฤติกรรมของตนเอง พระสอนศีลธรรมสรุปองค์ความรู้ที่นักเรียนได้ รับ เพื่อนําไปใช้ในการดําเนินชีวิต หน้าที่พลเมืองที่ดีตามแนวทางพระพุทธศาสนา 39
สาระความรู้สําคัญที่ตกตะกอนอยู่กับผู้เรียน ระหว่างการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ สิ่ งที่ผู้สอนคิดว่า เป็นจุดแข็งของการจัดการ เรียนการสอนครั้งนี้ บันทึกหลังการเรียนการสอน (ร่องรอยหลักฐาน) รายวิชา…พระพุทธศาสนา……ชื่อพระสอนศีลธรรม……………..……………...……………..…………… เรื่องที่สอน…………………………………………………………………………………………………………………… วัน/เดือน/ปี ที่สอน………………………………………………ระดับชั้น…………….……………………………… ทักษะ/ความสามารถที่เกิดขึ้นกับผู้เรียน ระหว่างการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ คุณธรรม / คุณค่าที่เกิดขึ้นกับผู้เรียนระหว่าง หรือหลังจากการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ การจัดการเรียนการสอนบรรลุตามวัตถุประสงค์ การเรียนรู้ (K-S-A) ที่กําหนดไว้หรือไม่ อย่างไร สิ่ งที่ผู้สอนต้องพัฒนาในการสอนครั้งนี้ ผู้สอนได้เรียนรู้อะไรบ้างจากการจัดการเรียน รู้ครั้งนี้ ๑ ๕ ๖ ๗ ๒ ๓ ๔ ภาพกิจกรรม ลงชื่อ…………………………………….. (..................................................) ……/……….../….………… ตําแหน่งพระสอนศีลธรรม ลงชื่อ…………………………………….. (...................................................) ……/………./……..……… ครูหัวหน้าหมวดสังคมศึกษา พระเสกสรร สนฺตมโน หน้าที่พลเมืองที่ดีตามแนวทางพระุทธศาสนา 16 มิถุนายน 2565 ประถมศึกษา การมีความเสียสละ และความสามัคคี การช่วยเหลือซึ่ง กันและกันด้วยใจจริง การแสดงออกซึ่งภาวะผู้นํา การใช้ปัญญาในการแก้ไขปัญหา และการร่วมกันทํางานแบบกลุ่มอย่างสมบูรณ์แบบ นักเรียนแสดงตนว่ามีคุณธรรม สามารถอยู่ร่วมกับผู้อื่นใน สังคมได้อย่างมีความสุข การจัดการเรียนการสอนสามารถบรรลุวัตถุประสงค์ที่ กําหนดใน (K-S-A) ทุกประการ การใช้กิจกรรมสันทนาการเพื่อนํานักเรียนเข้าสู้บทเรียน เป็นผลให้นักเรียนเกิดความกระตือรือร้นใคร่เรียนรู้ และ การเรียนการสอนที่เน้นกระบวนการ มากกว่าการบรรยาย ซึ่งทําในเกิดความเบื่อหน่าย การเรียนการสอนโดยการใช้กระบวนการค้อนข้างใช้เวลา มาก จึงจําเป็นต้องวางแผนเรื่องเวลาที่รัดกุม เพื่อเกิด ประโยชน์สูงสุดต่อตัวผู้เรียน การเรียนการสอนควรมุ่งเน้นที่ตัวผู้เรียนเป็นหลัก เข้าใจ บริบท สภาวะของนักเรียนแต่ละบุคคล ซึ่งมีพื้นฐาน ครอบครัว เศรษฐกิจ ความคิด และจิตใจที่แตกต่างกัน ทําความเข้าใจและเรียนรู้พฤติกรรมนักเรียนไปพร้อมๆกัน รวมไปถึงให้การช่วยเหลือทางด้านจิตใจแก่นักเรียน พระเสกสรร สนฺตมโน 40
ขอบเขตเนื้อหาสาระ วัตถุประสงค์การเรียนรู้ แผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้พระพทธศาสนา เรื่อง……………………………..………………กิจกรรม………………………….………………………………….. นักเรียนระดับชั้น……………………………………………ภาคเรียนที่…๑…ปีการศึกษา…๒๕๖๕… เวลา…๑…..คาบ/ชม. โรงเรียน………………………………………………………………………………. A S K การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ขั้นนําเข้าสู่บทเรียน ขั้นกิจกรรม ขั้นสรุป สื่อ/อุปกรณ์ การประเมินผล ศาสนพิธี บ้านหนองตูม ประถมศึกษา ศาสนพิธี 1. การปฏิบัติตนในการ อาราธนาต่าง ๆ 2. ระเบียบพิธีและการ ปฏิบัติตนในวันพระ ๑. อธิบายความหมายและการ ปฏิบัติตนในการอาราธนาศีล อาราธนาธรรม และ อาราธนาพระปริตร ได้ถูกต้อง ๒. กล่าวคําอาราธนาได้้อย่างถูก ต้องและตั้งใจกล่าว ๒. กล่าวคําอาราธนาได้้อย่างถูก ต้องและตั้งใจกล่าว หนังสือมนต์พิธี การประเมิน ๑. ซักถามความรู้เรื่อง ศาสนพิธีต่างๆ ๒. ประเมินพฤติกรรม ความใฝ่เรียนรู้เป็นรายบุคคล/กลุ่ม ๑. สวดมนต์บูชาพระรัตนตรัย (พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์) ๒. การนั่ง สมาธิ 5 นาที ๑. พระสอนศีลธรรมแบ่งกลุ่มนักเรียน จํานวน ๕ กลุ่ม กลุ่มละ ๔ คน ๒. พระสอนศีลธรรมแจกหนังสือมนต์พิธี ๓. พระสอนศีลธรรมอ่านคําอารธนาให้นักเรียนฟังทีละคํา โดยเริ่มจาก ๓.๑ บทอาราธนาศีล ๓.๒ บทอาราธนาธรรม ๓.๓ บทอาราธนาพระปริตร ๔. พระสอนศีลธรรมให้นักเรียนในกลุ่มช่วยกันฝึกกล่าวคําอารธนาศีล อาราธนาธรรม อาราธนาพระปริตร โดยครูคอยให้คําแนะนํา ๕. พระสอนศีลธรรมมอบหมายให้นักเรียนฝึกกล่าวคําอาราธนาให้เพื่อน ๆฟัง ๖. พระสอนศีลธรรม ให้นักเรียนออกมาพลัดกันกล่าวคําอาราธนาให้ เพื่อนๆฟังหน้าชั้นเรียน ขั้นสรุป พระสอนศีลธรรมและนักเรียนร่วมกล่าวคําอาราธนาพร้อมๆ กัน แล้วให้เขียนคําอาราธนาลงในสมุด แล้วออกกล่าวหน้าชั้นเรียน พระ สอนศีลธรรมสรุปประเมินความสามารถนักเรียนในการกล่าวคํา อาราธนาศีล อาราธนาธรรม อาราธนาพระปริตร ที่ได้จากการเรียนรู้ใน ชั่วโมงนี้ ศาสนพิธีวันเข้าพรรษา 41
สาระความรู้สําคัญที่ตกตะกอนอยู่กับผู้เรียน ระหว่างการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ สิ่ งที่ผู้สอนคิดว่า เป็นจุดแข็งของการจัดการ เรียนการสอนครั้งนี้ บันทึกหลังการเรียนการสอน (ร่องรอยหลักฐาน) รายวิชา…พระพุทธศาสนา……ชื่อพระสอนศีลธรรม……………..……………...……………..…………… เรื่องที่สอน…………………………………………………………………………………………………………………… วัน/เดือน/ปี ที่สอน………………………………………………ระดับชั้น…………….……………………………… ทักษะ/ความสามารถที่เกิดขึ้นกับผู้เรียน ระหว่างการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ คุณธรรม / คุณค่าที่เกิดขึ้นกับผู้เรียนระหว่าง หรือหลังจากการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ การจัดการเรียนการสอนบรรลุตามวัตถุประสงค์ การเรียนรู้ (K-S-A) ที่กําหนดไว้หรือไม่ อย่างไร สิ่ งที่ผู้สอนต้องพัฒนาในการสอนครั้งนี้ ผู้สอนได้เรียนรู้อะไรบ้างจากการจัดการเรียน รู้ครั้งนี้ ๑ ๕ ๖ ๗ ๒ ๓ ๔ ภาพกิจกรรม ลงชื่อ…………………………………….. (..................................................) ……/……….../….………… ตําแหน่งพระสอนศีลธรรม ลงชื่อ…………………………………….. (...................................................) ……/………./……..……… ครูหัวหน้าหมวดสังคมศึกษา พระณรงค์ฤทธิ์ ธีรวโร ศาสนพิธี 24 มิถุนายน 2565 ประถมศึกษา สาเหตุของการที่นักเรียนไม่รู้จักศาสนพิธี และแนวทาง การแก้ไขปัญหาด้วยการฝึกกล่าวคําอาราธนา ทักษะการวิเคราะห์แนวทางที่สามารถปฏิบัติได้ เช่น การ ฝึกทบทวนคํากล่าวอาราธนาต่างๆ ความสมารถของนักเรียน และแนวทางการฝึกปฏิบัติจริง โดยสามารถนําไปใช้ในโรงเรียนและชุมชนได้ การจัดการเรียนการสอนบรรลุตามวัตถุประสงค์ที่ กําหนดใน (K-S-A) ที่กําหนดทุกประการ นักเรียนได้นําแนวทางความสามารถของการฝึกกล่าวคํา อาราธนาต่างๆ ไปใช้ในงานศาสนพิธีในโรงเรียน สังคม และชุมชนเพื่อเพื่อลดปัญหาการปฏิบัติศาสนพิธีไม่ถูกต้องได้ จริง ผู้สอนจะต้องพัฒนาการจัดการเรียนการสอนให้ สอดคล้องกับบริบทของนักเรียน ของหลักสูตรการศึกษา ขั้นพื้นฐาน(สพฐ.) และการนําไปใช้ในชีวิตประจําวันได้ นักเรียนได้เรียนรู้ในห้องเรียน วิธีการปฏิบัติตัวใน ศาสนพิธีในสังคม ชุมชน โดยการนําความสามารถการกล่า วคําอาราธนาต่างๆ ไปใช้ในชีวิตประจําวันในสังคม ชุมชนที่ ตนเองได้อาศัย และแนวทางการปฏิบัติศาสนพิธีที่ถูกต้อง ไปแก้ไขปัญหาการปฏิบัติตัวในศาสนพิธีร่วมชุมชนได้ พระณรงค์ฤทธิ์ ธีรวโร 42
ขอบเขตเนื้อหาสาระ วัตถุประสงค์การเรียนรู้ แผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้พระพทธศาสนา เรื่อง……………………………..………………กิจกรรม………………………….………………………………….. นักเรียนระดับชั้น……………………………………………ภาคเรียนที่…๑…ปีการศึกษา…๒๕๖๕… เวลา…๑…..คาบ/ชม. โรงเรียน………………………………………………………………………………. A S K การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ขั้นนําเข้าสู่บทเรียน ขั้นกิจกรรม ขั้นสรุป สื่อ/อุปกรณ์ การประเมินผล เบญจศีลหลักคุณธรรมพื้นฐานของชาวพุทธ โรงเรียนบ้านหนองสองห้อง ประถมศึกษา ธรรมะเบื้องต้นของชาวพุทธ เพื่อให้นักเรียนมีความรู้ความเข้าใจ และจําให้ได้ในศีล5 เพื่อให้นักเรียนกล้าแสดงออกใน สิ่งที่ไม่เคยทํา ที่อยู่ในหลักของศีล5 เพื่อให้นักเรียนสามารถนําหลัก ธรรมนี้ไปปรับใช้ในชีวิตประจําวัน ได้ กระดาษใบงาน ปากกา ลิขวิด ดินสอ ยางลบ หรือ นักเรียนนํามา เอง 1.ประเมินผลจากความสามัคคี 2. ประเมินผลจากการนําเสนอหน้า ชั้นเรียนและความตั้งใจ 3.ประเมิน ผลจากเนื้อหาสาระ สมาทานศีล 5 นั่งสมาธิ 5 นาที 1.ผู้สอนแบ่งกลุ่มให้นักเรียน กลุ่มละ 5 คน 2.แจกกระดาษใบงานที่ต้องทําร่วมกัน ในหัวข้อ เบญจศีลหลักคุณธรรม พื้นฐานของชาวพุทธ 3.ให้นักเรียนช่วยกันวิเคราะห์ในหัวข้อสิกขาบท1-5 ว่าถ้าทําผิดศีล ถือศีล จะทําให้การเรียนและการอยู่ร่วมกันกับคนอื่นง่ายหรือยากอย่างไร พร้อม วาดรูปประกอบ ให้นักเรียนในแต่ละกลุ่มออกมานําเสนอหน้าชั้นเรียน ในหัวข้อธรรม นั้นๆ ศีลธรรมนําสุข 43
สาระความรู้สําคัญที่ตกตะกอนอยู่กับผู้เรียน ระหว่างการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ สิ่ งที่ผู้สอนคิดว่า เป็นจุดแข็งของการจัดการ เรียนการสอนครั้งนี้ บันทึกหลังการเรียนการสอน (ร่องรอยหลักฐาน) รายวิชา…พระพุทธศาสนา……ชื่อพระสอนศีลธรรม……………..……………...……………..…………… เรื่องที่สอน…………………………………………………………………………………………………………………… วัน/เดือน/ปี ที่สอน………………………………………………ระดับชั้น…………….……………………………… ทักษะ/ความสามารถที่เกิดขึ้นกับผู้เรียน ระหว่างการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ คุณธรรม / คุณค่าที่เกิดขึ้นกับผู้เรียนระหว่าง หรือหลังจากการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ การจัดการเรียนการสอนบรรลุตามวัตถุประสงค์ การเรียนรู้ (K-S-A) ที่กําหนดไว้หรือไม่ อย่างไร สิ่ งที่ผู้สอนต้องพัฒนาในการสอนครั้งนี้ ผู้สอนได้เรียนรู้อะไรบ้างจากการจัดการเรียน รู้ครั้งนี้ ๑ ๕ ๖ ๗ ๒ ๓ ๔ ภาพกิจกรรม ลงชื่อ…………………………………….. (..................................................) ……/……….../….………… ตําแหน่งพระสอนศีลธรรม ลงชื่อ…………………………………….. (...................................................) ……/………./……..……… ครูหัวหน้าหมวดสังคมศึกษา พระฐิติพรณ จิตฺตทนฺโต เบญจศีลหลักคุณธรรมพื้นฐานของชาวพุทธ 20 มิถุนายน 2565 ประถมศึกษา นักเรียนกล้าแสดงออกมากขึ้น สดชื่นแจ่มใส ในระหว่าง การทํากิจกรรม พลังธรรมนําความคิดที่สร้างสรรค์ นักเรียนจะมองเห็นคุณค่าของหลักธรรมนี้ และเชื่อว่าเขา จะเป็นคนดีของสังคมในภายภาคหน้า การจัดการเรียนการสอนบรรลุตามวัตถุประสงค์การเรียน รู้ (K-S-A) ที่กําหนดไว้ทุกประการ เบญจศีล หรือศีล 5 นี้ นําไปปรับใช้ได้จริงในการดําเนินชีวิต ผู้สอนควรให้คําแนะนํานักเรียนและให้คําตอบในสิ่งที่ นักเรียนไม่เข้าใจอย่างไม่คาดสายตา ได้เข้าใจเด็กๆมากขึ้น ว่าจะสอนเขาไปในทิศทางใด เพราะ เด็กอายุแค่นี้ มีสมาธิที่สั้นมาก และผู้สอนมีความสุข พระฐิติพรณ จิตฺตทนฺโต 44
ขอบเขตเนื้อหาสาระ วัตถุประสงค์การเรียนรู้ แผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้พระพทธศาสนา เรื่อง……………………………..………………กิจกรรม………………………….………………………………….. นักเรียนระดับชั้น……………………………………………ภาคเรียนที่…๑…ปีการศึกษา…๒๕๖๕… เวลา…๑…..คาบ/ชม. โรงเรียน………………………………………………………………………………. A S K การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ขั้นนําเข้าสู่บทเรียน ขั้นกิจกรรม ขั้นสรุป สื่อ/อุปกรณ์ การประเมินผล โอวาท ๓ เวียงเชียงรุ้งวิทยา ประถมศึกษา โอวาทของพระพุทธเจ้า ๓ อย่างนี้ สามารถแก้ไขปัญหาให้กับนักเรียนชั้น ประถมได้เว้นจากทุจริต ประกอบสุจริต ทําจิตใจให้บริสุทธิ์ ๑. ๑. เพื่อให้นักเรียนอธิบายเกี่ยว กับหลักโอวาท ๓ เรื่อง ทําความดี และทําจิตใจให้หมดจดให้บริ บริสุทธิ์ได้ ๒. เพื่อให้นักเรียนมีแนวทางถึง แนวทางปฏิบัติติตามหลักโอวาท ๓ ในการทําความดีและทําจิตใจให้ บริสุทธิ์ได้ ๓. เพื่อให้นักเรียนตระหนักใน ความสําคัญของการปฏิบัติตาม หลักโอวาท ๓ ๑. แผ่นภาพประกอบการเรียน ๒. วิดีโอเรื่องโอวาท ๓ (การทําความดี) ๑. การสังเกตการปฏิบัติของนักเรียนใน การทํากิจกรรม ๒.ประเมินผลจากหลัง การเรียนทุกครั้ง ๑.สวดมนต์บูชาพระรัตนตรัย ๒ การนั่งสมาธิ ๕นาที ๓.เดินจงกรม พอประมาณ เพื่อลละลายพฤติกรรม ๑. พระสอนศีลธรรมแบ่งกลุ่มนักเรียน จํานวน ๔ กลุ่ม กลุ่มละ ๔ คน ๒. พระสอนศีลธรรมแจกปากกาเคมี และกระดาษปอนด์ขาว ๑๐๐ แกรม จํานวน ๔แผ่น กลุ่มละ ๑ แผ่น ๓. พระสอนศีลธรรมให้นักเรียนในกลุ่มทุกกลุ่มช่วยกันวิเคราะห์ใน ประเด็นต่อไปนี้ ๓.๑ เมตตากรุณา ที่เป็นสาเหตุที่นักเรียนไม่อยากทําความปรารถนาดีต่อ กัน ความรักซึ่งกัน และกันทําให้เกิดความสงบสุข ๓.๒ สัมมาอาชีวะ การประกอบสัมมาอาชีวะ การประกอบอาชีพสุจริตส่ง ผลต่อสังคมอย่างไร ๓.๓ กามสังวร การสํารวมในกามส่งผลกระทบกับนักเรียนอย่างไร ๓.๔ สัจจะ การพูดความจริง ไม่หักกรานประโยชน์ผู้อื่น ส่งผลกระทบต่อ นักเรียนอย่างไร ๓.๕ สติสัมปชัญญะ ความระลึกได้ และความรู้ตัว ส่งผลกระทบในการ เรียนอย่างไร ๓.๕ เมื่อนักเรียนปฎิบัติดีแล้วจะทําให้นักเรีนยดีขึ้นอย่างไร พระสอนศีลธรรมให้นักเรียนแต่ละกลุ่มที่แบ่งให้วิเคราะห์เนื้อหา เบญจศีล เบญจธรรม ในกลุ่มของการทําความดี (โอวาท ๓) ออกนํา เสนอหน้าชั้นเรียน พระสอนศีลธรรมสรุปองค์ความรู้ที่ได้จากการเรียน รู้ในชั่วโมงนี้ โอวาท ๓ 45
สาระความรู้สําคัญที่ตกตะกอนอยู่กับผู้เรียน ระหว่างการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ สิ่ งที่ผู้สอนคิดว่า เป็นจุดแข็งของการจัดการ เรียนการสอนครั้งนี้ บันทึกหลังการเรียนการสอน (ร่องรอยหลักฐาน) รายวิชา…พระพุทธศาสนา……ชื่อพระสอนศีลธรรม……………..……………...……………..…………… เรื่องที่สอน…………………………………………………………………………………………………………………… วัน/เดือน/ปี ที่สอน………………………………………………ระดับชั้น…………….……………………………… ทักษะ/ความสามารถที่เกิดขึ้นกับผู้เรียน ระหว่างการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ คุณธรรม / คุณค่าที่เกิดขึ้นกับผู้เรียนระหว่าง หรือหลังจากการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ การจัดการเรียนการสอนบรรลุตามวัตถุประสงค์ การเรียนรู้ (K-S-A) ที่กําหนดไว้หรือไม่ อย่างไร สิ่ งที่ผู้สอนต้องพัฒนาในการสอนครั้งนี้ ผู้สอนได้เรียนรู้อะไรบ้างจากการจัดการเรียน รู้ครั้งนี้ ๑ ๕ ๖ ๗ ๒ ๓ ๔ ภาพกิจกรรม ลงชื่อ…………………………………….. (..................................................) ……/……….../….………… ตําแหน่งพระสอนศีลธรรม ลงชื่อ…………………………………….. (...................................................) ……/………./……..……… ครูหัวหน้าหมวดสังคมศึกษา พระกุศล ทนฺตจิตฺโต เบญจธรรม เบญจธรรม 5 กรกฎาคม 2565 ประถมศึกษา สาเหตุของการไม่ทําความดีและทําความชั่ว ของนักเรียน และแนวทางการแก้ไขปัญหาด้วย เบญจธรรมและเบญจศีล ทักษะการวิเคราะห์แนวทางที่สามารถปฏิบัติได้ เช่น มีความ เมตตาต่อผู้อื่น ซื่อสัตย์ และไม่พูดโกหก การทําความดีของนักเรียน และแนวทางการแก้ไขปัญหา ด้วยหลักเบญจธรรมสามารถมาใช้ในโรงเรียนและชุมชนได้ การจัดการเรียนการสอนบรรลุตามวัตถุประสงค์ที่กําหนด ใน (K-S-A) ที่กําหนดทุกประการ นักเรียนได้นําแนวทางการแก้ไขปัญหาด้วยหลักเบญจธรรม ใช้กับการอยู่ร่วมกันในโรงเรียน สังคม และชุมชนเพื่อลด ปัญหาความขัดแย้ง ความเห็นแก่ตัว ได้จริง ผู้สอนจะต้องพัฒนาการจัดการเรียนการสอนให้สอดคล้อง กับบริบทของนักเรียน ของหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.) และการนําไปใช้ในชีวิตประจําวันได้ นักเรียนได้เรียนรู้ในห้องเรียน วิธีการปฏิบัติตัวในสังคม ชุมชน โดยการนําหลักธรรมเบญจธรรมและเบญจศีลนําไป ใช้ในชีวิตประจํานวนในสังคม ชุมชนที่ตนเองได้อาศัย และ แนวทางการแก้ไขปัญหาเผยแพร่ต่อเพื่อร่วมชุมชนได้ พระกุศล ทนฺตจิตฺโต 46
ขอบเขตเนื้อหาสาระ วัตถุประสงค์การเรียนรู้ แผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้พระพทธศาสนา เรื่อง……………………………..………………กิจกรรม………………………….………………………………….. นักเรียนระดับชั้น……………………………………………ภาคเรียนที่…๑…ปีการศึกษา…๒๕๖๕… เวลา…๑…..คาบ/ชม. โรงเรียน………………………………………………………………………………. A S K การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ขั้นนําเข้าสู่บทเรียน ขั้นกิจกรรม ขั้นสรุป สื่อ/อุปกรณ์ การประเมินผล ศาสนพิธี บ้านเรือ ประถมศึกษา สามารถกล่าวอาราธนาศีลได้ จัดโต๊ะหมู่ ได้ เข้าใจเนื้อหา สาระ นําไปใช้ได้เป็น อย่างดี มีทักษะในการนําไปใช้ได้เป็นอย่าง ดี มีความสามัคคีในหมู่คณะ โต๊ะหมู่ ดอกไม้ ธูปเทียน แจกัน เชิง เทียน เทียน ธูป พาน ทุกเดือน กล่าวสวดมนต์ไหว้พระ จัดกลุ่ม แบ่ง ชายหญิง เพื่อจัดกิจกรรมจัดโต๊ะหมู่บูชา แต่ล่ะกลุ่มนําเสนอผลงาน สวดมนต์ จัดโต๊ะหมู่ อาราธนาศีล ถวายเครื่อง ไทยธรรม 47
สาระความรู้สําคัญที่ตกตะกอนอยู่กับผู้เรียน ระหว่างการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ สิ่ งที่ผู้สอนคิดว่า เป็นจุดแข็งของการจัดการ เรียนการสอนครั้งนี้ บันทึกหลังการเรียนการสอน (ร่องรอยหลักฐาน) รายวิชา…พระพุทธศาสนา……ชื่อพระสอนศีลธรรม……………..……………...……………..…………… เรื่องที่สอน…………………………………………………………………………………………………………………… วัน/เดือน/ปี ที่สอน………………………………………………ระดับชั้น…………….……………………………… ทักษะ/ความสามารถที่เกิดขึ้นกับผู้เรียน ระหว่างการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ คุณธรรม / คุณค่าที่เกิดขึ้นกับผู้เรียนระหว่าง หรือหลังจากการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ การจัดการเรียนการสอนบรรลุตามวัตถุประสงค์ การเรียนรู้ (K-S-A) ที่กําหนดไว้หรือไม่ อย่างไร สิ่ งที่ผู้สอนต้องพัฒนาในการสอนครั้งนี้ ผู้สอนได้เรียนรู้อะไรบ้างจากการจัดการเรียน รู้ครั้งนี้ ๑ ๕ ๖ ๗ ๒ ๓ ๔ ภาพกิจกรรม ลงชื่อ…………………………………….. (..................................................) ……/……….../….………… ตําแหน่งพระสอนศีลธรรม ลงชื่อ…………………………………….. (...................................................) ……/………./……..……… ครูหัวหน้าหมวดสังคมศึกษา พระอธิการเมษา โกสโล ศาสนพิธี 1 กรกฎาคม 2565 ประถมศึกษา เข้าใจความหมายได้เป็นอย่างดี ถูกต้องแม่นยํา ผิดพลาดน้อย ความพร้อมเพียงในหมู่คณะ ได้เป็นอย่างดี มีกิจกรรมร่วมกัน สื่อการสอน การนําเสนอการสอน พระอธิการเมษา โกสโล 48