สื่อการสอน งานเครื่องยนต์แก๊สโซลีน

7

ประเภทของหม้อน้ำตำมทศิ ทำงกำรไหลของน้ำท่ไี หลผ่ำนหม้อน้ำ

รูปที่ 7.6 แสดงหมอ้ น้าแบบน้าไหลลงและหมอ้ น้าแบบน้าไหลขวาง

157

7

2.2 ฝำหม้อนำ้ (Radiator Cap)

รูปท่ี 7.7 แสดงส่วนประกอบของฝาหมอ้ น้า

158

2.3 ถังสำรองของหม้อนำ้ (Reserve Tank) 7

ลกั ษณะการออกแบบถงั สารองหมอ้ น้านิยมใชม้ ี 2 แบบ
1) แบบถงั สารองของหมอ้ น้าต่ากวา่ ดา้ นบนของหมอ้ น้า

รูปท่ี 7.8 แสดงถงั สารองของหมอ้ น้าแบบถงั สารองต่ากวา่ ดา้ นบนของหมอ้ น้า 159

7

2) แบบถงั สารองของหมอ้ น้าสูงกวา่ ดา้ นบนของหมอ้ น้า

รูปท่ี 7.9 แสดงถงั สารองของหมอ้ น้าแบบถงั สารองสูงกวา่ ดา้ นบนของหมอ้ น้า

160

7

2.4 ปั๊มนำ้ (Water Pump)

รูปท่ี 7.10 แสดงป๊ัมน้า รูปท่ี 7.11 แสดงการไหลเวยี นของน้า
โดยการทางานของป๊ัมน้า

161

7

2.5 เทอร์มอสแตต (Thermostat) ทาหนา้ ที่ในการควบคุมอุณหภูมิใน
ระบบหล่อเยน็ ใหอ้ ยใู่ นช่วงอุณหภูมิทางานของเคร่ืองยนต์ (ประมาณ 80-90
อาศาเซลเซียส)

รูปที่ 7.12 แสดงการทางานของเทอร์มอสแตตขณะปิ ด-เปิ ด

162

7

การเปิ ด-ปิ ดของเทอร์มอสแตต

รูปท่ี 7.13 แสดงการไหลเวยี นของน้าหล่อเยน็ ในขณะเทอร์มอสแตตปิ ด

163

7

รูปที่ 7.14 แสดงการไหลเวยี นของน้าหล่อเยน็ ในขณะเทอร์มอสแตตเปิ ด

164

8

ระบบไอดแี ละระบบไอเสียเครื่องยนต์แก๊สโซลนี

สำระกำรเรียนรู้ ระบบไอดแี ละ จุดประสงค์กำรเรียนรู้
ระบบไอเสีย
1. ระบบไอดี เครื่องยนต์ 1. อธิบายหนา้ ท่ีและหลกั การทางานของระบบ
2. ระบบไอเสีย แก๊สโซลนี ไอดีได้

สสมมสรรมรรถรถรนนถะนะปปะรรปะะจรจะำำหจหำนหน่ว่นวยย่วย 2. บอกส่วนประกอบของระบบไอดีได้
3. อธิบายหนา้ ที่และหลกั การทางานของระบบ
1. อธิบายหนา้ ที่และหลกั การทางานของระบบไอดี
และระบบไอเสียเคร่ืองยนตแ์ กส๊ โซลีน ไอเสียได้
4. บอกส่วนประกอบของระบบไอเสียได้
2. ปฏิบตั ิการถอด ประกอบและตรวจสภาพชิ้นส่วน 5. ถอด ประกอบและตรวจสภาพทอ่ ไอเสียได้
และอุปกรณ์ของระบบไอดีและระบบไอเสีย 6. ใชเ้ ครื่องมือและอุปกรณ์ไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง

ปลอดภยั
7. มีกิจนิสยั ท่ีดีในการทางานดว้ ยความเป็น

ระเบียบ สะอาด ประณีต ปลอดภยั และรักษา
สภาพแวดลอ้ ม

165

8

ระบบไอดแี ละระบบไอเสียเครื่องยนต์แก๊สโซลนี

1. ระบบไอดี

ระบบไอดี (Intake system) เป็นระบบที่ทาหนา้ ที่ป้อนอากาศและน้ามนั
เช้ือเพลิงเขา้ กระบอกสูบของเคร่ืองยนต์ ดว้ ยปริมาณอุณหภูมิและส่วนผสม
ท่ีเหมาะสมกบั การเผาไหม้

166

8

ระบบไอดี มีหนา้ ท่ีหลายประการดงั น้ี

1) ขบั ไล่แก๊สไอเสียออกจากหอ้ งเผาไหมห้ รือกระบอกสูบ
2) ทาใหก้ ารสนั ดาปภายในหอ้ งเผาไหมเ้ ป็นไปอยา่ งมีประสิทธิภาพ
3) ไดก้ าลงั งานจากเครื่องยนตม์ ากข้ึน
4) ระบายความร้อนออกจากหอ้ งเผาไหม้

167

ส่วนประกอบของระบบไอดี มีดงั น้ี 8

1) กรองอากาศ (Air Cleaner) ทาหนา้ ท่ีกรองฝ่ นุ ละอองต่างๆ ท่ีผา่ นเขา้ ไปผสม
กบั เช้ือเพลิง

กรองอากาศมีหลายประเภท ดงั น้ี

(1) กรองอากาศแบบแหง้ (Dry type air cleaner)

รูปที่ 8.1 แสดงไส้กรองอากาศแบบแหง้ 168

8

(2) กรองอากาศแบบเปี ยก (Wet type air cleaner)

รูปที่ 8.2 แสดงไสก้ รองอากาศแบบเปี ยก

169

8

(3) กรองอากาศแบบมีอา่ งน้ามนั (Oil bath type air cleaner)

รูปท่ี 8.3 แสดงกรองอากาศแบบมีอ่างน้ามนั

170

8

2) ลนิ้ ไอดี (Intake valve)

รูปที่ 8.4 แสดงลิ้นไอดี

171

8

3) ท่อร่วมไอดี (Intake Manifold)

รูปท่ี 8.5 แสดงท่อร่วมไอดี

172

8

4) เทอร์โบชาร์จเจอร์ (Turbocharger) และซูเปอร์ชาร์จเจอร์ (Supercharger)

รูปท่ี 8.6 แสดงการทางานของเทอร์โบชาร์จเจอร์

173

8

รูปท่ี 8.7 แสดงการทางานของซูเปอร์ชาร์จเจอร์

174

8

2. ระบบไอเสีย

ระบบไอเสีย (Exhaust system) ทาหนา้ ที่เพ่มิ กาลงั มา้ ใหก้ บั เคร่ืองยนต์
หรือทาใหเ้ สียงดงั ลดลง และช่วยในการระบายแก๊สไอเสียที่เกิดจากการเผา
ไหมใ้ หอ้ อกไปจากกระบอกสูบของเคร่ืองยนต์

175

8

ส่วนประกอบของระบบไอเสีย มีดงั น้ี

1)ลน้ิ ไอเสีย (Exhaust valve)

รูปท่ี 8.8 แสดงลิ้นไอเสีย

176

8

2) ท่อร่วมไอเสีย (Exhaust Manifold)

รูปท่ี 8.9 แสดงท่อไอเสีย

177

8

3)หม้อพกั หรือหม้อเกบ็ เสียง (Muffler)
(1) หมอ้ เกบ็ เสียงแบบสะทอ้ นเสียง

รูปท่ี 8.10 แสดงหมอ้ เกบ็ เสียงแบบสะทอ้ นเสียง

178

8

(2) หมอ้ เกบ็ เสียงแบบดูดกลืนเสียง

รูปท่ี 8.11 แสดงหมอ้ เกบ็ เสียงแบบดูดกลืน

(3) หมอ้ เกบ็ เสียงแบบเสียงกอ้ ง

179

9

กำรติดเคร่ืองยนต์แก๊สโซลนี

สำระกำรเรียนรู้ กำรตดิ เคร่ืองยนต์ จุดประสงค์กำรเรียนรู้
แก๊สโซลนี
1. การตรวจระดบั น้ามนั เช้ือเพลิงเครื่องยนต์ 1. อธิบายการตรวจสอบอุปกรณ์เช้ือเพลิงของ
แก๊สโซลีน สสมมสรรมรรถรถรนนถะนะปปะรรปะะจรจะำำหจหำนหน่ว่นวยย่วย เครื่องยนตแ์ ก๊สโซลีนได้

2. การตรวจสอบระบบจุดระเบิดของ 1. อธิบายการตรวจสอบการทางานระบบต่างๆ ของ 2. อธิบายการตรวจสอบระบบจุดระเบิดของ
เครื่องยนตแ์ กส๊ โซลีน เคร่ืองยนตแ์ ก๊สโซลีน เคร่ืองยนตแ์ ก๊สโซลีนได้

3. การตรวจระบบระบายความร้อนของ 2. ปฏิบตั ิการตรวจสอบระบบตา่ งๆ ของเคร่ืองยนต์ 3. อธิบายการตรวจสอบระบบระบายความร้อน
เครื่องยนตแ์ ก๊สโซลีน แกส๊ โซลีน ของเครื่องยนตแ์ กส๊ โซลีนได้

4. การตรวจระบบหล่อลื่นเครื่องยนตแ์ ก๊ส 3. ติดเครื่องยนตแ์ กส๊ โซลีน 4. อธิบายการตรวจสอบระบบหล่อลื่นของ
โซลีน เครื่องยนตแ์ ก๊สโซลีนได้

5. การตรวจสอบระบบสตาร์ตเครื่องยนต์ 5. อธิบายการตรวจสอบระบบสตาร์ตของ
แก๊สโซลีน เครื่องยนตแ์ กส๊ โซลีนได้

6. ใชเ้ คร่ืองมือ วสั ดุ และอุปกรณ์ไดอ้ ยา่ ง
ถูกตอ้ ง ปลอดภยั

7. มีกิจนิสยั ที่ดีในการทางานดว้ ยความเป็น
ระเบียบ สะอาด ประณีต ปลอดภยั และรักษา
สภาพแวดลอ้ ม

180

9

กำรติดเคร่ืองยนต์แก๊สโซลนี

1. กำรตรวจระบบนำ้ มนั เชื้อเพลงิ เคร่ืองยนต์แก๊สโซลนี

รูปที่ 9.1 แสดงวงจรน้ามนั เช้ือเพลิงแก๊สโซลีน 181

9

2. กำรตรวจสอบระบบจุดระเบิดของเคร่ืองยนต์แก๊สโซลนี

รูปท่ี 9.2 แสดงวงจรสตาร์ต

182

9

2.1 กำรตรวจข้วั แบตเตอร่ี
สามารถตรวจไดโ้ ดยการสงั เกตดูท่ีบริเวณข้วั ของแบตเตอรี่ ถา้

สกปรกมากใหถ้ อดออก และทาความสะอาดโดยการใชแ้ ปรงลวดหรือแปรง
ทองเหลืองขดั สิ่งสกปรกออกใหห้ มด แลว้ ใชจ้ าระบีทารอบๆ ข้วั ของ
แบตเตอร่ี

2.2 กำรตรวจระดบั นำ้ กรดแบตเตอร่ีและกำรวัดค่ำควำมถ่วงจำเพำะ
แบตเตอร่ีท่ีใชใ้ นรถยนตจ์ ะตอ้ งมีน้ากรดอยใู่ นระดบั ที่กาหนด คือ

ระดบั สูงสุด (Upper level) ซ่ึงจะติดต้งั อยดู่ า้ นขา้ งของแบตเตอรี่

183

9

3. กำรตรวจระบบระบำยควำมร้อนของเครื่องยนต์แก๊สโซลี

กำรตรวจระดับนำ้ ในหม้อนำ้ ควรจะตรวจในขณะที่เคร่ืองยนตเ์ ยน็

รูปที่ 9.3 แสดงการตรวจระดบั น้าในหมอ้ น้า

184

9

4. กำรตรวจระบบหล่อลื่นเคร่ืองยนต์แก๊สโซลนี

การตรวจวดั ระดบั น้ามนั หล่อลื่นของเคร่ืองยนตแ์ ก๊สโซลีนจะทาการ
ตรวจวดั โดยการดึงเหลก็ วดั ระดบั น้ามนั เคร่ืองข้ึนมา แลว้ ใชผ้ า้ เช็ด
น้ามนั เครื่องท่ีติดอยกู่ บั เหลก็ วดั ออก ต่อจากน้นั ใหเ้ สียบเหลก็ วดั ลงไปที่
ตาแหน่งเดิมจนสุดแลว้ ดึงข้ึนมา เพอื่ ตรวจดูน้ามนั หล่อลื่นวา่ อยเู่ ท่าขีด F
หรือไม่ ถา้ น้ามนั หล่อลื่นอยตู่ ่ากวา่ ขีด F กค็ วรเติมน้ามนั หล่อล่ืนลงไปอีก
จนกวา่ จะถึงขีด F

185

9

5. กำรตรวจสอบระบบสตำร์ตเครื่องยนต์แก๊สโซลนี

การตรวจสอบระบบสตาร์ตของเครื่องยนตแ์ ก๊สโซลีน ควรตรวจดู
ข้วั บวก (1) ของแบตเตอร่ีท่ีต่อไปยงั ข้วั 30 หรือข้วั M ของมอเตอร์สตาร์ต
แลว้ ตรวจดูข้วั ST ที่สวติ ชจ์ ุดระเบิดต่อไปยงั ข้วั 50 หรือข้วั ST ของมอเตอร์
สตาร์ต และตรวจดูเฟื องขบั ของมอเตอร์สตาร์ตวา่ เฟื องมีการสึกหรอมาก
หรือไม่

186

9

รูปที่ 9.4 แสดงวงจรสตาร์ต

187

9

การติดเครื่องยนตแ์ ก๊สโซลีน ทาไดโ้ ดยการบิดสวติ ชก์ ญุ แจไปที่
ตาแหน่ง “ON” แลว้ บิดต่อไปยงั ตาแหน่ง START เมื่อเครื่องยนตต์ ิดแลว้
ควรตรวจเช็กส่ิงต่างๆ ดงั ต่อไปน้ี

รูปท่ี 9.5 แสดงการสตาร์ตเคร่ืองยนต์

188

1) ตรวจดูรอยรั่วซึมของน้ามนั เช้ือเพลิง 9
2) ตรวจดูรอยร่ัวซึมของน้ามนั หลอ่ ล่ืน
3) ตรวจดูรอยร่ัวซึมของน้ามนั หลอ่ เยน็ 189
4) ตรวจดูระบบไฟชาร์จของเคร่ืองยนต์
5) ตรวจดูวา่ มีเสียงดงั ผดิ ปกติหรือไม่

10

กำรปรับแต่งเคร่ืองยนต์แก๊สโซลนี

สำระกำรเรียนรู้ กำรปรับแต่ง จุดประสงค์กำรเรียนรู้
เครื่องยนต์
1. การปรับต้งั ระยะห่างกา้ นลิ้น แก๊สโซลนี 1. ปรับต้งั ระยะห่างกา้ นลิ้นได้
2. การปรับแตง่ และแกป้ ัญหาระบบจดุ ระเบิด 2. ปรับแตง่ และแกป้ ัญหาระบบจดุ ระเบิดได้
3. การตรวจและปรับรอบเดินเบา สสมมสรรมรรถรถรนนถะนะปปะรรปะะจรจะำำหจหำนหน่ว่นวยย่วย 3. ตรวจและปรับรอบเดินเบาได้
4. ใชเ้ คร่ืองมือไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง ปลอดภยั
1.อธิบายการปรับแต่งเครื่องยนตแ์ กส๊ โซลีน 5. มีกิจนิสยั ท่ีดีในการทางานดว้ ยความเป็น
2.ปฏิบตั ิการปรับแตง่ เครื่องยนตแ์ ก๊สโซลีน
ระเบียบ สะอาด ประณีต ปลอดภยั และรักษา
สภาพแวดลอ้ ม

190

10

กำรปรับแต่งเคร่ืองยนต์แก๊สโซลนี

1. กำรปรับต้งั ระยะห่ำงก้ำนลนิ้

การปรับต้งั ระยะห่างกา้ นลิ้นหรือการต้งั ลิ้นสามารถทาได้ 2 แบบ คือ
ขณะเคร่ืองเยน็ และขณะเครื่องร้อน ข้ึนอยกู่ บั การกาหนดของบริษทั ผผู้ ลิต
วา่ จะใหต้ ้งั แบบใด หรืออาจทาไดท้ ้งั สองแบบ แต่คา่ ระยะห่างระหวา่ งต้งั ลิ้น
ขณะเครื่องเยน็ จะมากกวา่ ระยะห่างต้งั ลิ้นขณะเครื่องร้อน

191

10

2. กำรปรับแต่งและแก้ไขปัญหำระบบจุดระเบิด

2.1 กำรต้ังไฟจุดระเบิดมีควำมจำเป็ นอย่ำงมำก
2.2 กำรตรวจและต้ังมุมดเวลล์ (Dwell)

192

10

3. กำรตรวจและปรับรอบเดนิ เบำ

การปรับแต่งรอบเดินเบา หมายถึง การต้งั รอบเครื่องยนตใ์ นขณะที่
เครื่องติดและเดินเบาอยกู่ บั ท่ี โดยมีสภาพไม่สนั่ หรือสะดุด หรือรอบสูงเกิน
ควร

193

10
องค์ประกอบทจี่ ะทำให้เครื่องยนต์ทำงำนสมบูรณ์ในขณะเดินเบำ มี
องคป์ ระกอบหลกั ๆ ดงั น้ี

1) สภาพความสมบูรณ์ของเครื่องยนตอ์ ยใู่ นเกณฑด์ ี เคร่ืองไม่หลวมเกินไป
2) ช่องวา่ งของกลไกลิ้นถูกตอ้ ง
3) องศาไฟจุดระเบิดถูกตอ้ ง สัมพนั ธ์กบั ความเร็วรอบเคร่ืองยนต์
4) วงจรจ่ายเช้ือเพลิง วงจรเดินเบา ทางานปกติ

194

10

5) กรองอากาศสะอาด
6) ระบบหล่อล่ืนทางานเป็นปกติ
7) ระบบหล่อเยน็ ทางานเป็นปกติ
การปรับต้งั รอบเคร่ืองยนตใ์ หม้ ีรอบที่ถูกตอ้ งขณะเดินเบา หรือขณะไม่ใชง้ าน
กลไกสาคญั ในการเพิ่มรอบหรือลดรอบคือ การจ่ายส่วนผสมของน้ามนั กบั อากาศที่
ถูกตอ้ ง ในระบบคาร์บูเรเตอร์ที่มีกลไกท่ีถูกออกแบบมาในการเพิ่มและลดรอบ

195

10

รูปแสดงกำรปรับต้ังรอบเดนิ เบำ

196

11

กำรบำรุงรักษำเครื่องยนต์แก๊สโซลนี

สำระกำรเรียนรู้ กำรบำรุงรักษำ จุดประสงค์กำรเรียนรู้
เครื่องยนต์
1. การบารุงรักษาระบบระบายความร้อน แก๊สโซลนี 1. บารุงรักษาระบบตา่ งๆ ของเคร่ืองยนตแ์ กส๊
2. การบารุงรักษาระบบหล่อลื่น โซลีนได้
3. การบารุงรักษาระบบน้ามนั เช้ือเพลิง สสมมสรรมรรถรถรนนถะนะปปะรรปะะจรจะำำหจหำนหน่ว่นวยย่วย
4. การบารุงรักษาระบบจุดระเบิด 2. ใชเ้ ครื่องมือไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง ปลอดภยั
1.อธิบายการปรับแตง่ เคร่ืองยนตแ์ กส๊ โซลีน 3. มีกิจนิสยั ท่ีดีในการทางานดว้ ยความเป็น
2.ปฏิบตั ิการปรับแตง่ เครื่องยนตแ์ ก๊สโซลีน
ระเบียบ สะอาด ประณีต ปลอดภยั และรักษา
สภาพแวดลอ้ ม

197

11

กำรบำรุงรักษำเครื่องยนต์แก๊สโซลนี

1. กำรบำรุงรักษำระบบระบำยควำมร้อน

เพ่อื ลดการสึกหรอของชิ้นส่วนต่างๆ ภายในเครื่องยนต์ และทาให้
เคร่ืองยนตส์ ามารถทางานไดใ้ นอุณหภูมิที่มีความเหมาะสมกบั สภาวะต่างๆ
การบารุงรักษาระบบระบายความร้อน (Cooling system) ของเคร่ืองยนต์

1.1 วดั ระดบั นำ้ ในหม้อนำ้

1.2 ตรวจสภำพสำยรัดท่อนำ้ และท่อยำงหม้อนำ้

198

11

2. กำรบำรุงรักษำระบบหล่อล่ืน

2.1 วดั ระดับนำ้ มนั เคร่ือง
2.2 ตรวจสภำพท่อทำงและรอยร่ัวซึมของนำ้ มันเคร่ือง

199

3. กำรบำรุงรักษำระบบนำ้ มนั เชื้อเพลงิ 11

3.1 ตรวจสภำพท่อทำงนำ้ มันเชื้อเพลงิ 200
3.2 ตรวจรอยรั่วซึมของนำ้ มนั เชื้อเพลงิ

4. กำรบำรุงรักษำระบบจุดระเบดิ 11

4.1 ตรวจสภำพข้ัวและข้อต่อสำยไฟฟ้ำแรงตำ่ 201
4.2 ตรวจสภำพข้วั และข้อต่อสำยไฟฟ้ำแรงสูง

11

รูปแสดงส่ วนประกอบของระบบจุดระเบดิ

202

TThyhyoaoauunn!!kk