ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
50
ÀÕÒÛÛËÀÐ
нэһилиэктэр оттуур ходуһалартан ууну туһэриигэ, атын да
хаһаайыстыбаннай боппуруостарга кыһалҕабыт элбэх буолара.
Дьэ маныаха Дьулустаан Викторович анал үөрэхтээх буолан
биһиэхэ үгүс сүбэни биэрэрэ, туһалаах идиэйэлэри этэрэ. Ону
төһө кыалларынан туһаммыппыт саарбаҕа суох.
2010 сылга кини улуус киинин баһылыгынан талыллыбытын
кэннэ алтыһыыбыт өссө элбээбитэ. Улуус нэһилиэктэрин
баһылыктарын сүбэтэ диэн общественнай түмсүүбүт
салайааччытынан биир санаанан талбыппыт. Сунтаар ыһыаҕар
барыбытын түмэн приемныыра, республика атын улуустарыгар
опыт атастаһыытыгар баран кэлбиппит.
Кини улахан нэһилиэк баһылыгын бурҕалдьытын эрэллээхтик
уонна хорутуулаахтык, этэргэ дылы, уһуннук «раскачкаламмакка»
соһон барбыта. Ол курдук өр сылларга кыаллыбакка турбут
Тумуһукаан күөлүн уутун бэрт судургутук сифоннай ньыманан
түһэрбитэ, киин уулуссалары бетоннааһын саҕаламмыта, куорат
курдук светофордар турбуттара уо. д. а. үлэлэр далааһыннаахтык
барбыттара.
Сунтаарга үйэ аҥарын устата тэриллэр гражданскай оборона
күннэрэ саҥалыы тыыннаммыттара. Дьиҥ норуот күүһэ көмүөл
күүһүгэр тэҥнэспитэ. Нэһилиэк кыахтаах тэрилтэлэрин модун
техникаларын түмэ тардан, үлэ дьонун, нэһилиэнньэни күөртээн ÀÕÒÛÛËÀÐ
кытыы суоллар оҥоһуллубуттара, гравийдаммыттара, ыраастаныы
үлэлэрэ күүскэ барбыттара. Маны таһынан общественнай
түмсүүлэр үлэлэрин сөргүппүтэ, нэһилиэнньэ бэйэтин күннээҕи
51
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
52
Кини улахан нэһилиэк баһылыгын бурҕалдьытын
ÀÕÒÛÛËÀÐ уһуннук «раскачкаламмакка» соһон барбыта. Ол кур-
эрэллээхтик уонна хорутуулаахтык, этэргэ дылы,
дук өр сылларга кыаллыбакка турбут Тумуһукаан
күөлүн уутун бэрт судургутук сифоннай ньыманан
түһэрбитэ, киин уулуссалары бетоннааһын саҕалам-
мыта, куорат курдук светофордар турбуттара уо.д.а.
үлэлэр далааһыннаахтык барбыттара.
Викторович Никифоров сырдык аатын тыыннаахпыт тухары
Викторович Никифоров сырдык аатын тыыннаахпыт тухары
умнуохпут суоҕа.
ГРИГОРЬЕВ Василий Григорьевич,
2007-2017 сс. Арыылаах нэһилиэгин баһылыга,
СЕДАЛИЩЕВ Алексей Дмитриевич,
2006-2017 сс. Дьаархан нэһилиэгин баһылыга,
ХАРЧАСОВ Александр Анатольевич,
2007-2012 сс. Кэмпэндээйи нэһилиэгин баһылыга,
ДАНИЛОВ Федор Прокопьевич,
2010-2015 сс. Бүлүүчээн нэһилиэгин баһылыга
ДОБРОЖЕЛАТЕЛЬНЫЙ, НАДЕЖНЫЙ...
С Дьулустаном Викторовичем я
познакомился во время его работы
кыһалҕаларын быһаарыыга бэйэтинэн кыттар усулуобуйата директором ЖКС Сунтарского улуса. В
тэриллибитэ. Дьэ манна көстүбүтэ Дьулустаан тэрийэр уонна то время я начинал работу директором
салайар дьоҕура. Нэһилиэк дьаһалтатын саҥа аппарата – бэйэтин профессионально-технического училища
хамаандата, Дьулустаан Викторовичка эрэллээх кынат буолбута. № 23. В 2008 году мы защищали тариф
Дьэ уонна Дьулустааны биһиги Баай Байанайдаах булчут стоимости услуги котельной. Как опытный
быһыытынан билинэбит. «Соло буолан убайдарбар бултуу хозяйственник, Дьулустан Викторович
тахсабын да» – диэн мэлдьи буоларын курдук күлэ-үөрэ ыйытан помог нам при составлении документов для
кустаан, балыктаан барааччы. предоставления в комитет Госкомцен.
Түмүктээн эттэххэ Дьулустаан Викторович уол киэнэ С этого года мы тесно с ним сотрудничали
түөрт кырыылааҕа этэ. Кини билиитинэн-көрүүтүнэн биһиги по многим вопросам, завязались очень
ортобутугар улахан ытыктабылынан туһанара. Истиҥ иһирэх теплые, дружеские отношения. ÀÕÒÛÛËÀÐ
санаалаах, кимниин баҕарар түргэнник уопсай тылы булар, мааны Я ценю Дьулустана Викторовича как хорошего товарища,
майгылаах, киэҥ билиилээх-көрүүлээх киһи киэнэ кэрэмэһэ, опытного хозяйственника, готового в любой момент прийти
саха саарына кини этэ. Биһиги, бииргэ үлэлээбиттэр, Дьулустаан на помощь. Он был очень доброжелательным, отзывчивым,
53
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
52
Кини улахан нэһилиэк баһылыгын бурҕалдьытын
ÀÕÒÛÛËÀÐ уһуннук «раскачкаламмакка» соһон барбыта. Ол кур-
эрэллээхтик уонна хорутуулаахтык, этэргэ дылы,
дук өр сылларга кыаллыбакка турбут Тумуһукаан
күөлүн уутун бэрт судургутук сифоннай ньыманан
түһэрбитэ, киин уулуссалары бетоннааһын саҕалам-
мыта, куорат курдук светофордар турбуттара уо.д.а.
үлэлэр далааһыннаахтык барбыттара.
Викторович Никифоров сырдык аатын тыыннаахпыт тухары
Викторович Никифоров сырдык аатын тыыннаахпыт тухары
умнуохпут суоҕа.
ГРИГОРЬЕВ Василий Григорьевич,
2007-2017 сс. Арыылаах нэһилиэгин баһылыга,
СЕДАЛИЩЕВ Алексей Дмитриевич,
2006-2017 сс. Дьаархан нэһилиэгин баһылыга,
ХАРЧАСОВ Александр Анатольевич,
2007-2012 сс. Кэмпэндээйи нэһилиэгин баһылыга,
ДАНИЛОВ Федор Прокопьевич,
2010-2015 сс. Бүлүүчээн нэһилиэгин баһылыга
ДОБРОЖЕЛАТЕЛЬНЫЙ, НАДЕЖНЫЙ...
С Дьулустаном Викторовичем я
познакомился во время его работы
кыһалҕаларын быһаарыыга бэйэтинэн кыттар усулуобуйата директором ЖКС Сунтарского улуса. В
тэриллибитэ. Дьэ манна көстүбүтэ Дьулустаан тэрийэр уонна то время я начинал работу директором
салайар дьоҕура. Нэһилиэк дьаһалтатын саҥа аппарата – бэйэтин профессионально-технического училища
хамаандата, Дьулустаан Викторовичка эрэллээх кынат буолбута. № 23. В 2008 году мы защищали тариф
Дьэ уонна Дьулустааны биһиги Баай Байанайдаах булчут стоимости услуги котельной. Как опытный
быһыытынан билинэбит. «Соло буолан убайдарбар бултуу хозяйственник, Дьулустан Викторович
тахсабын да» – диэн мэлдьи буоларын курдук күлэ-үөрэ ыйытан помог нам при составлении документов для
кустаан, балыктаан барааччы. предоставления в комитет Госкомцен.
Түмүктээн эттэххэ Дьулустаан Викторович уол киэнэ С этого года мы тесно с ним сотрудничали
түөрт кырыылааҕа этэ. Кини билиитинэн-көрүүтүнэн биһиги по многим вопросам, завязались очень
ортобутугар улахан ытыктабылынан туһанара. Истиҥ иһирэх теплые, дружеские отношения. ÀÕÒÛÛËÀÐ
санаалаах, кимниин баҕарар түргэнник уопсай тылы булар, мааны Я ценю Дьулустана Викторовича как хорошего товарища,
майгылаах, киэҥ билиилээх-көрүүлээх киһи киэнэ кэрэмэһэ, опытного хозяйственника, готового в любой момент прийти
саха саарына кини этэ. Биһиги, бииргэ үлэлээбиттэр, Дьулустаан на помощь. Он был очень доброжелательным, отзывчивым,
53
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
54 надежным человеком, ценил и дорожил своими близкими и Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
коллегами. Он останется в моей памяти именно таким.
ПОПОВ Александр Иванович, сылыйда» диэн махтанара. Бу үлэлиирим тухары Дьулустаан
Викторович, Владимир Егорович, Егор Дмитриевич мэлдьи сүбэ-
глава МО «Устьинский наслег»
ÀÕÒÛÛËÀÐ КИНИТТЭН ҮӨРЭММИТИМ ЭЛБЭХ ама буолаллара, ол иһин кинилэргэ махталым муҥура суох. Бу
үлэлэри ыытыахпыт иннинэ сылаас сөптөөхтүк барарын курдук,
улахан суоттааһыннар бараллара.
үлэлиирбэр
элбэхтик
миэхэ
Дьулустаан
Викторович
Мин Дьулустан Викторович салайар көмөлөспүтэ, ол курдук командировкаҕа бардаҕына мэлдьи илдьэ
МУТ «ЖКС» тэрилтэтигэр 2008 сылдьан инники былааннары сүбэлээн, сорудах биэрэрэ. Ленскэй
сыллаахха саас үлэҕэ киирбитим, бастаан оройуонугар Орто-Наахара нэһилиэгэр баһылык Бурцевка
производственнай-техническэй отделга сылдьыбыппытын өйдүүбүн. Бу нэһилиэги кытта шефтэһэн
сметчик-прорабынан сылдьыбытым. ПТО оскуоланы, хочуолунайы тутар, ону таһынан дьыалабыай мас
салайааччытынан Спиридонов Василий бэлэмнээһининэн дьарыктанар былаан баара. Ол кэмнэ Ленскэй
Васильевич этэ. Ол кэмҥэ бу атаҕар турбут, оройуонугар нефтегазовай компаниялар саҥа киирэн эрэллэрэ.
элбэх техникалардаах, Сунтаар улууһугар 2010 сыл сааһыгар Сунтаар нэһилиэгин баһылыгын
биир бөдөҥ тэрилтэ этэ. Сүрүннээн Сунтаар быыбарыгар Дьулустаан Викторович кыайан, улахан нэһилиэк
нэһилиэгэр уопсай дьиэлэртэн бөҕү- баһылыга буолбута. Аҕыйах хонугунан аны мин соһуччу
саҕы хомуйуунан, нэһилиэктэринэн кыра Аллыҥа нэһилиэгин баһылыгын эбээһинэһин толорооччунан
кыамталаах хочуолунайдары көрүүнэн- анаммытым. Мин Дьулустаан Викторовичтыын бииргэ үлэлэспит
истиинэн, тиэйэр-таһар үлэнэн дьарыгырара, араас тутуулары буолан, үлэтигэр мэлдьи киирэ-тахса сылдьарым, элбэхтик
ыытара. сүбэлэтэрим, кэпсэтэрбит. Дьокуускай куоракка мунньахтарга
Сотору кэминэн Егоров Владимир Егорович, Федоров Егор эмиэ бииргэ сылдьарбыт. Салайааччы быһыытынан сытыы-
Дмитриевич үлэлии кэлбиттэрэ. Дьулустаан Викторович онно хотуу, көнө сүрүннээх, эдэр специалистары болҕомтолоохтук
биһиэхэ хочуолунайдар кыамталарын үрдэтэн, эбии социальнай истэн, кыахтарын толору туһанарга бары усулуобуйаны тэрийэрэ,
объектары уонна ыаллары холбуурга улахан соругу туруорбута. айымньылаахтык үлэлииллэригэр кыаҕы биэрэрэ.
Барнаул куораттан Ис дьыала отделын хочуолунайыгар икки Билигин нэһилиэги салайар үлэбэр киниттэн ылбыт
КВР-0,86 хочуоллары сакаастаан ол сайын туруорбуппут уонна үөрүйэхтэрбин, сатабылларбын туһанан, балай эмэ
эбии гимназияны, «Туллукчаан» оҕо уһуйаанын холбообуппут. ситиһиилээхтик үлэлии сылдьабын.
Ол хочуоллар үлэлээбиттэрин кэннэ милиция үлэһиттэрэ СПИРИДОНОВ Николай Васильевич,
«сэбиэскэй кэмтэн сылыйбакка турбут дьиэбит сылыйда» диэн Аллыҥа нэһилиэгин баһылыга
махтаналлара. Гимназия эмиэ хас да сыл сөптөөхтүк сылыйбакка, Муус устар 29 күнэ, 2020 с.
мэлдьи мунньахха ол боппуруоһа турара. Холбообуппут кэннэ
гимназия дьиэтэ лаппа сылыйан, учууталларга үлэлииллэригэр,
оҕолор үөрэнэллэригэр сөптөөх усулуобуйа тэриллибитэ. Итини Ленскэй оройуонугар Орто-Наахара нэһилиэгэр
тэҥэ Бүлүүчээҥҥэ балыыһа хочуолунайа реконструкцияланан, баһылык Бурцевка сылдьыбыппытын өйдүүбүн. Бу
эбии ыаллары холбооһуну саҕалаабыппыт, Куокунуга эмиэ оҕо нэһилиэги кытта шефтэһэн оскуоланы, хочуолунайы
уһуйаанын хочуолунайын кыамтатын улаатыннарбыппыт. тутар, ону таһынан дьыалабыай мас бэлэмнээһи-
2008 сыл сайыныгар Куокуну оскуолатын өрөмүөнүн аукционын нинэн дьарыктанар былаан баара. ÀÕÒÛÛËÀÐ
кыайан, бу оскуола систематын бүтүннүү уларыппыппыт.
Кэнники дириэктэрдэрин көрсүбүппэр «оскуолабыт лаппа
55
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
54 надежным человеком, ценил и дорожил своими близкими и Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
коллегами. Он останется в моей памяти именно таким.
ПОПОВ Александр Иванович, сылыйда» диэн махтанара. Бу үлэлиирим тухары Дьулустаан
Викторович, Владимир Егорович, Егор Дмитриевич мэлдьи сүбэ-
глава МО «Устьинский наслег»
ÀÕÒÛÛËÀÐ КИНИТТЭН ҮӨРЭММИТИМ ЭЛБЭХ ама буолаллара, ол иһин кинилэргэ махталым муҥура суох. Бу
үлэлэри ыытыахпыт иннинэ сылаас сөптөөхтүк барарын курдук,
улахан суоттааһыннар бараллара.
үлэлиирбэр
элбэхтик
миэхэ
Дьулустаан
Викторович
Мин Дьулустан Викторович салайар көмөлөспүтэ, ол курдук командировкаҕа бардаҕына мэлдьи илдьэ
МУТ «ЖКС» тэрилтэтигэр 2008 сылдьан инники былааннары сүбэлээн, сорудах биэрэрэ. Ленскэй
сыллаахха саас үлэҕэ киирбитим, бастаан оройуонугар Орто-Наахара нэһилиэгэр баһылык Бурцевка
производственнай-техническэй отделга сылдьыбыппытын өйдүүбүн. Бу нэһилиэги кытта шефтэһэн
сметчик-прорабынан сылдьыбытым. ПТО оскуоланы, хочуолунайы тутар, ону таһынан дьыалабыай мас
салайааччытынан Спиридонов Василий бэлэмнээһининэн дьарыктанар былаан баара. Ол кэмнэ Ленскэй
Васильевич этэ. Ол кэмҥэ бу атаҕар турбут, оройуонугар нефтегазовай компаниялар саҥа киирэн эрэллэрэ.
элбэх техникалардаах, Сунтаар улууһугар 2010 сыл сааһыгар Сунтаар нэһилиэгин баһылыгын
биир бөдөҥ тэрилтэ этэ. Сүрүннээн Сунтаар быыбарыгар Дьулустаан Викторович кыайан, улахан нэһилиэк
нэһилиэгэр уопсай дьиэлэртэн бөҕү- баһылыга буолбута. Аҕыйах хонугунан аны мин соһуччу
саҕы хомуйуунан, нэһилиэктэринэн кыра Аллыҥа нэһилиэгин баһылыгын эбээһинэһин толорооччунан
кыамталаах хочуолунайдары көрүүнэн- анаммытым. Мин Дьулустаан Викторовичтыын бииргэ үлэлэспит
истиинэн, тиэйэр-таһар үлэнэн дьарыгырара, араас тутуулары буолан, үлэтигэр мэлдьи киирэ-тахса сылдьарым, элбэхтик
ыытара. сүбэлэтэрим, кэпсэтэрбит. Дьокуускай куоракка мунньахтарга
Сотору кэминэн Егоров Владимир Егорович, Федоров Егор эмиэ бииргэ сылдьарбыт. Салайааччы быһыытынан сытыы-
Дмитриевич үлэлии кэлбиттэрэ. Дьулустаан Викторович онно хотуу, көнө сүрүннээх, эдэр специалистары болҕомтолоохтук
биһиэхэ хочуолунайдар кыамталарын үрдэтэн, эбии социальнай истэн, кыахтарын толору туһанарга бары усулуобуйаны тэрийэрэ,
объектары уонна ыаллары холбуурга улахан соругу туруорбута. айымньылаахтык үлэлииллэригэр кыаҕы биэрэрэ.
Барнаул куораттан Ис дьыала отделын хочуолунайыгар икки Билигин нэһилиэги салайар үлэбэр киниттэн ылбыт
КВР-0,86 хочуоллары сакаастаан ол сайын туруорбуппут уонна үөрүйэхтэрбин, сатабылларбын туһанан, балай эмэ
эбии гимназияны, «Туллукчаан» оҕо уһуйаанын холбообуппут. ситиһиилээхтик үлэлии сылдьабын.
Ол хочуоллар үлэлээбиттэрин кэннэ милиция үлэһиттэрэ СПИРИДОНОВ Николай Васильевич,
«сэбиэскэй кэмтэн сылыйбакка турбут дьиэбит сылыйда» диэн Аллыҥа нэһилиэгин баһылыга
махтаналлара. Гимназия эмиэ хас да сыл сөптөөхтүк сылыйбакка, Муус устар 29 күнэ, 2020 с.
мэлдьи мунньахха ол боппуруоһа турара. Холбообуппут кэннэ
гимназия дьиэтэ лаппа сылыйан, учууталларга үлэлииллэригэр,
оҕолор үөрэнэллэригэр сөптөөх усулуобуйа тэриллибитэ. Итини Ленскэй оройуонугар Орто-Наахара нэһилиэгэр
тэҥэ Бүлүүчээҥҥэ балыыһа хочуолунайа реконструкцияланан, баһылык Бурцевка сылдьыбыппытын өйдүүбүн. Бу
эбии ыаллары холбооһуну саҕалаабыппыт, Куокунуга эмиэ оҕо нэһилиэги кытта шефтэһэн оскуоланы, хочуолунайы
уһуйаанын хочуолунайын кыамтатын улаатыннарбыппыт. тутар, ону таһынан дьыалабыай мас бэлэмнээһи-
2008 сыл сайыныгар Куокуну оскуолатын өрөмүөнүн аукционын нинэн дьарыктанар былаан баара. ÀÕÒÛÛËÀÐ
кыайан, бу оскуола систематын бүтүннүү уларыппыппыт.
Кэнники дириэктэрдэрин көрсүбүппэр «оскуолабыт лаппа
55
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
ҮЛЭТИН ҮӨҺЭЭ БҮЛҮҮТТЭН САҔАЛААБЫТА Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
56
1999 с. күһүн атырдьах ыйыгар Биһиги коллегабытын Дьулустаан Викторовиһы эппиэтинэс-
Дьулустаан Викторович Никифоров тээх, ирдэбиллээх, дьону кытта уопсай тылы булар салайаач-
ÀÕÒÛÛËÀÐ төрүттээх, Үөһээ Бүлүүгэ күтүөт уол КХ салаатыгар үлэлээн баран, улуус киинин баһылыгар тиийэ
диэн эдэр, үрдүк үөрэхтээх Сунтаартан
чынан билэбит. Дойдутугар идэтин баһылаабыт салайааччы ОДь-
үлэ билсэ кэлэ сылдьыбыта. Ол саҕана
үүммүтэ. Ханнык да түгэҥҥэ биһигини кытта ситимин быспа-
саҥа министерство тэриллэн, уларыйыы-
тэлэрийии кэмэ этэ, улуустааҕы ОДьКХ таҕа. Тэрилтэнэн мунньахха, спартакиадаларга тиийдэхпитинэ
чугас дьонун курдук үөрэ көрсөрө, кыалларынан көмөлөһөрө.
диэн этибит. Биһиги сүрүн үлэлэрбит – НИКОЛАШКИН Василий Викторович,
улууһу итиинэн хааччыйыы, олорор дьиэ СР Норуотун хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ,
фондатын көрүү-истии, өрөмүөннээһин, СР ОДьКХ бочуоттаах үлэһитэ
убаҕас уонна кытаанах тобохтору тиэйии- Үөһээ Бүлүү
таһыы, баанньык, сыбаалка үлэлэрин
хааччыйыы, квартираҕа олоруу иһин төлөбүрү хомуйуу, субсидия
ааҕыыта. АЙЫМНЬЫЛААХ СЫҺЫАННААҔА
Ити кэмҥэ ЖЭУ отделын начальнигынан үлэлии олорбут
О.Е. Духова декретнэй отпускаҕа баран, салайааччыга наадыйан Ханнык баҕарар, омос санаатахха
олорор кэммит этэ. Кыстыкка киирии саҕана үлэ элбэх, бытаарар бэл саамай күннээҕи биир күдьүс үлэҕэ
табыллыбат. Инньэ гынан сүбэлэһии кэнниттэн букатын айымньылаахтык сыһыаннаһыахха сөп. Он-
билбэт эдэр специалиспытын отдел начальнигынан ылбыппыт, нук холобурунан Дьулустаан Викторович
солбуйааччынан Шологонов И.Е. хаалбыта. буолар. ЖЭУ начальнигынан үлэлии сыл-
Эдэр салайааччы дириэктэри производствоҕа солбуйааччы дьар кэмигэр хас биирдии уопсай дьиэҕэ
Смолина Лена Аркадьевна салалтатынан үлэтин саҕалаабыта. коменданнар анаммыттара. Кинилэр квар-
Отделга элбэх киһи үлэлиирэ – дворниктар, рабочайдар, тира төлөбүрүгэр бэйэлэригэр чэпчэтиилээх
слесардар, электриктэр, баанньык үлэһиттэрэ, сыбаалка буолан, элбэх көмөнү оҥорбуттара – тер-
охранниктара, специалистар, уопсайа 40-тан тахса киһи. Онон риторияны, дьиэлэр подъезтарын хомуйуу,
эдэр киһи улахан коллективы салалтаҕа ылбыта. Ити эмиэ туһугар дьиэ төлөбүрэ, өрөмүөн.
улахан эппиэтинэс уонна тургутуу этэ. Саллан, куттанан турбакка,
Дьулустаан Викторович үлэтин эрчимнээхтик саҕалаан, кылгас
кэм иһигэр баанньык капитальнай өрөмүөнэ, элбэх квартиралаах
дьиэлэр өрөмүөннэрэ график быһыытынан бүппүттэрэ. Үлэни
сатабыллаахтык тэрийэрин таһынан, кинини общественнай
үлэтиттэн туора турбат көхтөөх салайааччынан билэбит.
Концертарга, спортивнай күрэхтэргэ бэйэтинэн актыыбынайдык
кыттара.
Үлэҕэ киирэн баран Үөһээ Бүлүүгэ олохсуйардыы тэринэн,
табаарыстарын кытта дьиэ маһын кэрдэн, эрбэтэн кылгас кэм
иһигэр тутан үлэҕэ киллэрбитэ. Дьулустаан Викторович биһиги ÀÕÒÛÛËÀÐ
тэрилтэбитигэр икки сылтан ордук үлэлээн баран, 2002 сыл
сааһыгар дойдутугар Сунтаарга көһөн барбыта.
57
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
ҮЛЭТИН ҮӨҺЭЭ БҮЛҮҮТТЭН САҔАЛААБЫТА Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
56
1999 с. күһүн атырдьах ыйыгар Биһиги коллегабытын Дьулустаан Викторовиһы эппиэтинэс-
Дьулустаан Викторович Никифоров тээх, ирдэбиллээх, дьону кытта уопсай тылы булар салайаач-
ÀÕÒÛÛËÀÐ төрүттээх, Үөһээ Бүлүүгэ күтүөт уол КХ салаатыгар үлэлээн баран, улуус киинин баһылыгар тиийэ
диэн эдэр, үрдүк үөрэхтээх Сунтаартан
чынан билэбит. Дойдутугар идэтин баһылаабыт салайааччы ОДь-
үлэ билсэ кэлэ сылдьыбыта. Ол саҕана
үүммүтэ. Ханнык да түгэҥҥэ биһигини кытта ситимин быспа-
саҥа министерство тэриллэн, уларыйыы-
тэлэрийии кэмэ этэ, улуустааҕы ОДьКХ таҕа. Тэрилтэнэн мунньахха, спартакиадаларга тиийдэхпитинэ
чугас дьонун курдук үөрэ көрсөрө, кыалларынан көмөлөһөрө.
диэн этибит. Биһиги сүрүн үлэлэрбит – НИКОЛАШКИН Василий Викторович,
улууһу итиинэн хааччыйыы, олорор дьиэ СР Норуотун хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ,
фондатын көрүү-истии, өрөмүөннээһин, СР ОДьКХ бочуоттаах үлэһитэ
убаҕас уонна кытаанах тобохтору тиэйии- Үөһээ Бүлүү
таһыы, баанньык, сыбаалка үлэлэрин
хааччыйыы, квартираҕа олоруу иһин төлөбүрү хомуйуу, субсидия
ааҕыыта. АЙЫМНЬЫЛААХ СЫҺЫАННААҔА
Ити кэмҥэ ЖЭУ отделын начальнигынан үлэлии олорбут
О.Е. Духова декретнэй отпускаҕа баран, салайааччыга наадыйан Ханнык баҕарар, омос санаатахха
олорор кэммит этэ. Кыстыкка киирии саҕана үлэ элбэх, бытаарар бэл саамай күннээҕи биир күдьүс үлэҕэ
табыллыбат. Инньэ гынан сүбэлэһии кэнниттэн букатын айымньылаахтык сыһыаннаһыахха сөп. Он-
билбэт эдэр специалиспытын отдел начальнигынан ылбыппыт, нук холобурунан Дьулустаан Викторович
солбуйааччынан Шологонов И.Е. хаалбыта. буолар. ЖЭУ начальнигынан үлэлии сыл-
Эдэр салайааччы дириэктэри производствоҕа солбуйааччы дьар кэмигэр хас биирдии уопсай дьиэҕэ
Смолина Лена Аркадьевна салалтатынан үлэтин саҕалаабыта. коменданнар анаммыттара. Кинилэр квар-
Отделга элбэх киһи үлэлиирэ – дворниктар, рабочайдар, тира төлөбүрүгэр бэйэлэригэр чэпчэтиилээх
слесардар, электриктэр, баанньык үлэһиттэрэ, сыбаалка буолан, элбэх көмөнү оҥорбуттара – тер-
охранниктара, специалистар, уопсайа 40-тан тахса киһи. Онон риторияны, дьиэлэр подъезтарын хомуйуу,
эдэр киһи улахан коллективы салалтаҕа ылбыта. Ити эмиэ туһугар дьиэ төлөбүрэ, өрөмүөн.
улахан эппиэтинэс уонна тургутуу этэ. Саллан, куттанан турбакка,
Дьулустаан Викторович үлэтин эрчимнээхтик саҕалаан, кылгас
кэм иһигэр баанньык капитальнай өрөмүөнэ, элбэх квартиралаах
дьиэлэр өрөмүөннэрэ график быһыытынан бүппүттэрэ. Үлэни
сатабыллаахтык тэрийэрин таһынан, кинини общественнай
үлэтиттэн туора турбат көхтөөх салайааччынан билэбит.
Концертарга, спортивнай күрэхтэргэ бэйэтинэн актыыбынайдык
кыттара.
Үлэҕэ киирэн баран Үөһээ Бүлүүгэ олохсуйардыы тэринэн,
табаарыстарын кытта дьиэ маһын кэрдэн, эрбэтэн кылгас кэм
иһигэр тутан үлэҕэ киллэрбитэ. Дьулустаан Викторович биһиги ÀÕÒÛÛËÀÐ
тэрилтэбитигэр икки сылтан ордук үлэлээн баран, 2002 сыл
сааһыгар дойдутугар Сунтаарга көһөн барбыта.
57
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
Ол сылларга хамнас кэлиитэ биһиги ЖЭУ отдела уопсай дьиэ Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
58 олохтоохторуттан квартираҕа олоруу иһин төлөбүрү хомуйан кил-
лэрэрбититтэн улахан тутулуктаах этэ, онон салалта улахан хон-
туруолугар турара.
ÀÕÒÛÛËÀÐ йэтин эдэрдии эрчимнээх, дьоҕурдаах, сатабыллаах салайааччы
Бииргэ үлэлиир сылларбытыгар Дьулустаан Викторович бэ-
быһыытынан көрдөрбүтэ.
ДУХОВА Оксана Егоровна, үлэ, ОДьКХ бэтэрээнэ
Үөһээ Бүлүү
ОЛОХТООХТОР СЫАНАЛЫЫЛЛАРА
Дьулустаан Викторович үлэҕэ
ананаат, салалтаны кытта сүбэлэһэн,
үлэтин былаанын оҥостубута. Кыстыкка
киирии үлэтин түмүктүүр туспа былаан
оҥостубуппут. Ленина 5/10, 5/9 элбэх нарын, подъезд түннүктэрин уталыппакка оҥорорбут. Олохтоох-
квартиралаах дьиэлэргэ саҥа септиги тор итини барытын эмиэ сыаналыыллара – ити кэмнэргэ ки-
түһэрбиппит. Киин баанньыкка элбэх үлэ нилэртэн элбэх үтүө тыллары истибиппит.
барбыта – ис систематын, парнойдары, Бииргэ үлэлии сылдьан чугастык билсэн доҕордуу буолбуппут,
кабинкалары, парикмахер үлэлиир хоһо үлэнэн эрэ муҥурдаммакка сынньалаҥ кэммитин бииргэ атаарар
өрөмүөннэммиттэрэ. Ол сыл Үөһээ этибит, бултуурбут, балыктыырбыт. Кини булка дьоҕурун,
Бүлүү, Үөдүгэй нэһилиэгин сыбаалкалара сыстаҕаһын сөҕө-махтайа көрөрүм.
биһиги тэрилтэбитигэр бэриллэн, көрүүтэ-
Дьулустаан Викторович өссө биир талааннаах – кини
истиитэ биһиги отделга сүктэриллибитэ. Оччолорго сыбаалка ыллыырын олус сөбүлүүрэ. Онон тэрилтэ араас тэрээһиннэригэр
территориятын сирин докумуоннааһын курдук сүрүн үлэ ис иһиттэн үөрэн-көтөн, өрө көтөҕүллэн туран ыллыыра. Ону
оҥоһуллубута, саҥаттан күрүө, охранник олорор вагон дьиэтин тэҥэ спортивнай күрэхтэргэ кыттара, тэрилтэ волейбольнай
туппуппут. хамаандатыгар оонньуура.
Дьулустаан Викто-
да
Кэлин
рович үлэҕэ дьоҕурдаах, сүтэрбэтэхпит, дойдутугар барбытын кэннэ сибээспитин
Мин
Дьулустаан
турбуппут.
көрсө-билсэ
дьону сатаан салайар, ат- Викторовичтыын бииргэ үлэлээн, алтыһан ааспыт кэмнэрбин
таран туруорар, дьоҥҥо олоҕум биир чаҕылхай күннэринэн ааҕабын.
болҕомтолоох сыһыаннаах
салайааччы этэ. Уопсай ШОЛОГОНОВ Игорь Егорович, ОДьКХ бэтэрээнэ
дьиэлэр ититэр ситим- Үөһээ Бүлүү
нэригэр былааннаммыт
үлэлэри таһынан, олус
сыныйан олохтоохтор са- ÀÕÒÛÛËÀÐ
йаапкаларынан үлэлиир-
бит. Уопсай дьиэлэр аан-
59
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
Ол сылларга хамнас кэлиитэ биһиги ЖЭУ отдела уопсай дьиэ Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
58 олохтоохторуттан квартираҕа олоруу иһин төлөбүрү хомуйан кил-
лэрэрбититтэн улахан тутулуктаах этэ, онон салалта улахан хон-
туруолугар турара.
ÀÕÒÛÛËÀÐ йэтин эдэрдии эрчимнээх, дьоҕурдаах, сатабыллаах салайааччы
Бииргэ үлэлиир сылларбытыгар Дьулустаан Викторович бэ-
быһыытынан көрдөрбүтэ.
ДУХОВА Оксана Егоровна, үлэ, ОДьКХ бэтэрээнэ
Үөһээ Бүлүү
ОЛОХТООХТОР СЫАНАЛЫЫЛЛАРА
Дьулустаан Викторович үлэҕэ
ананаат, салалтаны кытта сүбэлэһэн,
үлэтин былаанын оҥостубута. Кыстыкка
киирии үлэтин түмүктүүр туспа былаан
оҥостубуппут. Ленина 5/10, 5/9 элбэх нарын, подъезд түннүктэрин уталыппакка оҥорорбут. Олохтоох-
квартиралаах дьиэлэргэ саҥа септиги тор итини барытын эмиэ сыаналыыллара – ити кэмнэргэ ки-
түһэрбиппит. Киин баанньыкка элбэх үлэ нилэртэн элбэх үтүө тыллары истибиппит.
барбыта – ис систематын, парнойдары, Бииргэ үлэлии сылдьан чугастык билсэн доҕордуу буолбуппут,
кабинкалары, парикмахер үлэлиир хоһо үлэнэн эрэ муҥурдаммакка сынньалаҥ кэммитин бииргэ атаарар
өрөмүөннэммиттэрэ. Ол сыл Үөһээ этибит, бултуурбут, балыктыырбыт. Кини булка дьоҕурун,
Бүлүү, Үөдүгэй нэһилиэгин сыбаалкалара сыстаҕаһын сөҕө-махтайа көрөрүм.
биһиги тэрилтэбитигэр бэриллэн, көрүүтэ-
Дьулустаан Викторович өссө биир талааннаах – кини
истиитэ биһиги отделга сүктэриллибитэ. Оччолорго сыбаалка ыллыырын олус сөбүлүүрэ. Онон тэрилтэ араас тэрээһиннэригэр
территориятын сирин докумуоннааһын курдук сүрүн үлэ ис иһиттэн үөрэн-көтөн, өрө көтөҕүллэн туран ыллыыра. Ону
оҥоһуллубута, саҥаттан күрүө, охранник олорор вагон дьиэтин тэҥэ спортивнай күрэхтэргэ кыттара, тэрилтэ волейбольнай
туппуппут. хамаандатыгар оонньуура.
Дьулустаан Викто-
да
Кэлин
рович үлэҕэ дьоҕурдаах, сүтэрбэтэхпит, дойдутугар барбытын кэннэ сибээспитин
Мин
Дьулустаан
турбуппут.
көрсө-билсэ
дьону сатаан салайар, ат- Викторовичтыын бииргэ үлэлээн, алтыһан ааспыт кэмнэрбин
таран туруорар, дьоҥҥо олоҕум биир чаҕылхай күннэринэн ааҕабын.
болҕомтолоох сыһыаннаах
салайааччы этэ. Уопсай ШОЛОГОНОВ Игорь Егорович, ОДьКХ бэтэрээнэ
дьиэлэр ититэр ситим- Үөһээ Бүлүү
нэригэр былааннаммыт
үлэлэри таһынан, олус
сыныйан олохтоохтор са- ÀÕÒÛÛËÀÐ
йаапкаларынан үлэлиир-
бит. Уопсай дьиэлэр аан-
59
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
60
МОЙ ДРУГ ДЬУЛУСТАН НИКИФОРОВ
ÀÕÒÛÛËÀÐ светлые и яркие личности,
В памяти навсегда остаются
воспоминания о которых греют
нашу душу. Таким человеком был
мой друг – Дьулустан Викторович
«БИ¤ИГИ КИ¤ИБИТ, Никифоров.
Мы познакомились в 2008
БАСТЫ¢ ДОҔОРБУТ» году, когда поступили в Россий-
скую Академию государствен-
ной службы при Президенте РФ.
Жили в одной комнате и посту-
пили в одну группу. У нас была
очень дружная группа, 7 врачей,
сотрудники правоохранительных
органов, государственные служа-
щие, именитые спортсмены. С
нами училась серебряный призер Олимпиады Ирина Чащина. Во
время учебы выезжали в Подмосковье, Архангельскую область,
Германию. Дьулустан сразу влился в коллектив, он был душой
компании.
Учеба была очень интересной, судьба дала нам шанс заново
пережить студенчество. Мы жили в общежитии, мы снова
прошли через все прелести «общажной жизни». Эта нас очень
сдружило, объединило. Во время учебы мы подружились с очень
интересными людьми.
Дьулустан умел разговорить человека, остро чувствовал
настроение собеседника. Всегда весело шутил, умело использовал
фразы и поговорки. «Участие населения села Сунтар в
общереспубликанском субботнике ноль целых, хрен десятых!
Үлэлээрэ!», «Денису сказал говоришь, Денис диэн (...)нист
буоллаҕа дии!», «Выговор с занесением в грудную клетку», «Как
будто Христос по душе босиком прошелся». До сих пор, мы с
улыбкой и удовольствием вспоминаем его шутки.
Дьулустан, был патриотом своей малой родины. Когда он стал
главой села Сунтар, мы очень обрадовались. Пусть эта работа ÀÕÒÛÛËÀÐ
не сулила больших денег, требовала работать 24 часа в сутки,
незаслуженно критиковалась, он любил свою работу, ведь это
была возможность изменить ситуацию в родном селе. Помогали
61
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
60
МОЙ ДРУГ ДЬУЛУСТАН НИКИФОРОВ
ÀÕÒÛÛËÀÐ светлые и яркие личности,
В памяти навсегда остаются
воспоминания о которых греют
нашу душу. Таким человеком был
мой друг – Дьулустан Викторович
«БИ¤ИГИ КИ¤ИБИТ, Никифоров.
Мы познакомились в 2008
БАСТЫ¢ ДОҔОРБУТ» году, когда поступили в Россий-
скую Академию государствен-
ной службы при Президенте РФ.
Жили в одной комнате и посту-
пили в одну группу. У нас была
очень дружная группа, 7 врачей,
сотрудники правоохранительных
органов, государственные служа-
щие, именитые спортсмены. С
нами училась серебряный призер Олимпиады Ирина Чащина. Во
время учебы выезжали в Подмосковье, Архангельскую область,
Германию. Дьулустан сразу влился в коллектив, он был душой
компании.
Учеба была очень интересной, судьба дала нам шанс заново
пережить студенчество. Мы жили в общежитии, мы снова
прошли через все прелести «общажной жизни». Эта нас очень
сдружило, объединило. Во время учебы мы подружились с очень
интересными людьми.
Дьулустан умел разговорить человека, остро чувствовал
настроение собеседника. Всегда весело шутил, умело использовал
фразы и поговорки. «Участие населения села Сунтар в
общереспубликанском субботнике ноль целых, хрен десятых!
Үлэлээрэ!», «Денису сказал говоришь, Денис диэн (...)нист
буоллаҕа дии!», «Выговор с занесением в грудную клетку», «Как
будто Христос по душе босиком прошелся». До сих пор, мы с
улыбкой и удовольствием вспоминаем его шутки.
Дьулустан, был патриотом своей малой родины. Когда он стал
главой села Сунтар, мы очень обрадовались. Пусть эта работа ÀÕÒÛÛËÀÐ
не сулила больших денег, требовала работать 24 часа в сутки,
незаслуженно критиковалась, он любил свою работу, ведь это
была возможность изменить ситуацию в родном селе. Помогали
61
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
62
ÀÕÒÛÛËÀÐ
в судебном процессе, впоследствии юрист, защищавшая их
интересы в судах, очень высоко оценивала компетентность
команды Дьулустана. Он мог бы стать хорошим главой улуса,
но по мнению старших кураторов его время еще не пришло, к
сожалению, оно не придет никогда... Так случилось, что мнение
старших товарищей пришлось озвучивать одному из наших
друзей, я их познакомил до этого. Дьулустан не стал обижаться
на друга, он понял политическую ситуацию, не стал уходить
в оппозицию, он не мог представить себе ситуацию, когда от
его политических амбиций могли так или иначе пострадать
интересы жителей родного села. Он быстро отошел от этой
несправедливости, сосредоточился на работе в родном селе.
Дьулустан всегда был открыт для всего нового, охотно
перенимал новые технологии в управлении, быстро находил общий
язык с различными людьми. Например, во время нашей поездки
в Архангельск, он подружился с бизнесменами, владельцами
завода по производству болотоходов «Трэкол». Высказал много
предложений по модернизации техники, приглашал их в Якутию,
у них было много общих планов.
Были задумки внедрить транкинговуюсвязь в республике. В то
время в Якутии с качественной связью были проблемы, особенно в ÀÕÒÛÛËÀÐ
удаленных селах. Мы с ним совершили поездку в Омскую область,
на завод по производству средств связи. Эти радиостанции,
63
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
62
ÀÕÒÛÛËÀÐ
в судебном процессе, впоследствии юрист, защищавшая их
интересы в судах, очень высоко оценивала компетентность
команды Дьулустана. Он мог бы стать хорошим главой улуса,
но по мнению старших кураторов его время еще не пришло, к
сожалению, оно не придет никогда... Так случилось, что мнение
старших товарищей пришлось озвучивать одному из наших
друзей, я их познакомил до этого. Дьулустан не стал обижаться
на друга, он понял политическую ситуацию, не стал уходить
в оппозицию, он не мог представить себе ситуацию, когда от
его политических амбиций могли так или иначе пострадать
интересы жителей родного села. Он быстро отошел от этой
несправедливости, сосредоточился на работе в родном селе.
Дьулустан всегда был открыт для всего нового, охотно
перенимал новые технологии в управлении, быстро находил общий
язык с различными людьми. Например, во время нашей поездки
в Архангельск, он подружился с бизнесменами, владельцами
завода по производству болотоходов «Трэкол». Высказал много
предложений по модернизации техники, приглашал их в Якутию,
у них было много общих планов.
Были задумки внедрить транкинговуюсвязь в республике. В то
время в Якутии с качественной связью были проблемы, особенно в ÀÕÒÛÛËÀÐ
удаленных селах. Мы с ним совершили поездку в Омскую область,
на завод по производству средств связи. Эти радиостанции,
63
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
похожие на простые мобильные телефоны, могли при хороших Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
64 условиях брать сигнал до 150 км, а если ставить ретрансляторы,
то еще дальше. Но завод потом переориентировался на заказы утром ей выступать. Дьулустан сразу встрял в разговор: «Мой друг
военно-промышленного комплекса, и интерес к нашему проекту обязательно придет за вас болеть, он будет с флагом республики,
ÀÕÒÛÛËÀÐ проект скорее всего привел бы к банкротству. веселье, благо было очень много старинных приятелей, с кем
упал до ноля. Сейчас по проишествии времени понимаешь, что
и я тоже приду». Вскоре девушка уехала домой, а мы продолжили
Когда моя мама получила водительские права, у нее сбылась
мы вспоминали былое. К утру я засобирался к родственникам,
старинная мечта. Через год после получения прав, она с
где остановился, на что Дьулустан возразил: «Как ты можешь
родственниками поехала на малую родину, в Сунтарский улус.
К сожалению, возле Сунтар, машина сломалась. Дьулустан все обмануть девушку, ты же обещал прийти и поболеть за нее?!»
Спать было уже поздно, и мы, умывшись, стали ждать начала
заботы о ремонте машины взял на себя, буквально через два дня соревнований. Стоит ли говорить, что флаг Дьулустан нашел в
после поломки, как только нужные запчасти были получены, авто тот же момент. Где-то в 10.00 наконец-то начались соревнования
было отремонтировано. Хорошо иметь таких надежных друзей. по легкой атлетике, еще через час объявили старт, на котором
Когда он приезжал в Якутск, мы обеспечивали друга местом в выступала наша новая знакомая. Благодаря пропускам, мы
теплом гараже. Всегда встречались, обменивались новостями, прошли в стадион, и стояли в непосредственной близости от
советовались друг с другом. беговой дорожки, флаг был в моих руках. Наша новая знакомая
Было много веселых моментов. 8 декабря мы праздновали мой хорошо «стартанула», бежала на 2 месте. Как только она
и день рождения Альберта Кузьмина. Взяли в аренду лимузин и поравнялась с нами, я развернул флаг, и мы прокричали ее имя.
поехали кататься по Москве, шел снег, столица нашей Родины Девушка сразу нас увидела, удивилась, эти секунды стоили ей 3-х
была очень красива. Посетив Воробьевы горы, поехали на соперниц, обогнавших ее. В общем, получилось, мягко говоря,
Красную площадь. На Красной площади мы увидели до боли не так хорошо, как мы ожидали. Я хотел было побежать и все ей
знакомую нам женщину в компании мужчин, мне почему- обьяснить, но мой старший товарищ посоветовал не ходить к ней:
то казалось, что я ее раньше встречал в Жатае. Как оказалось, «пока это опасно...». Так закончилась наше недолгое знакомство
это была известная голливудская актриса Сигурни Уивер. с этой девушкой. До сих пор помню ее красивое имя и летящую
Сфотографировались, настроение у всех было приподнятое. И фигуру.
только Дьулустан не шибко радовался. Я спросил, что случилось? К сожалению, сухие строки в книге воспоминаний не могут
Он стал отнекиваться, тогда я еще раз спросил. Оказалось, он передать всю полноту чувств, которые ты испытываешь, как
увидел, как лопатами убирают снег перед Мавзолеем Ленина, любил говорить Дьулустан «чукча не читатель, чукча писатель».
сказал: «Вот бы взять лопату и почистить снег перед Мавзолеем Я не писатель, да и искусством беллетристики владею плохо. В
дедушки Ленина». (живя в общежитии он очень скучал по прошлом 2019 г. в Якутске прошли соревнования по компакт-
хозяйским делам, охоте) Сказано – сделано. Я быстро договорился
с дворниками, представил Дьулустана как главного ЖКХ-шника
Якутии. Перед глазами до сих пор встает картина: снег, Красная Он увидел, как лопатами убирают снег перед
площадь и самый счастливый в мире человек чистит снег перед Мавзолеем Ленина, сказал: «Вот бы взять лопату и
Мавзолеем В.И. Ленина. почистить снег перед Мавзолеем дедушки Ленина».
Во время Игр Манчаары, которые проходили в Вилюйске, (живя в общежитии, он очень скучал по хозяйским
мой друг входил в сборную района по компакт-спортингу. делам, охоте) Сказано – сделано. Я быстро дого-
Выступили они средненько, зато представилась возможность ворился с дворниками, представил Дьулустана как
весело провести время. Вечером мы с многими спортсменами и главного ЖКХ-шника Якутии. Перед глазами до сих ÀÕÒÛÛËÀÐ
гостями игр коротали время в местном клубе. Там я познакомился пор встает картина: снег, Красная площадь и самый
с прелестной девушкой с необычным именем. Она сказала, что счастливый в мире человек чистит снег перед Мав-
является членом сборной своего района по легкой атлетике, и золеем В.И. Ленина.
65
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
похожие на простые мобильные телефоны, могли при хороших Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
64 условиях брать сигнал до 150 км, а если ставить ретрансляторы,
то еще дальше. Но завод потом переориентировался на заказы утром ей выступать. Дьулустан сразу встрял в разговор: «Мой друг
военно-промышленного комплекса, и интерес к нашему проекту обязательно придет за вас болеть, он будет с флагом республики,
ÀÕÒÛÛËÀÐ проект скорее всего привел бы к банкротству. веселье, благо было очень много старинных приятелей, с кем
упал до ноля. Сейчас по проишествии времени понимаешь, что
и я тоже приду». Вскоре девушка уехала домой, а мы продолжили
Когда моя мама получила водительские права, у нее сбылась
мы вспоминали былое. К утру я засобирался к родственникам,
старинная мечта. Через год после получения прав, она с
где остановился, на что Дьулустан возразил: «Как ты можешь
родственниками поехала на малую родину, в Сунтарский улус.
К сожалению, возле Сунтар, машина сломалась. Дьулустан все обмануть девушку, ты же обещал прийти и поболеть за нее?!»
Спать было уже поздно, и мы, умывшись, стали ждать начала
заботы о ремонте машины взял на себя, буквально через два дня соревнований. Стоит ли говорить, что флаг Дьулустан нашел в
после поломки, как только нужные запчасти были получены, авто тот же момент. Где-то в 10.00 наконец-то начались соревнования
было отремонтировано. Хорошо иметь таких надежных друзей. по легкой атлетике, еще через час объявили старт, на котором
Когда он приезжал в Якутск, мы обеспечивали друга местом в выступала наша новая знакомая. Благодаря пропускам, мы
теплом гараже. Всегда встречались, обменивались новостями, прошли в стадион, и стояли в непосредственной близости от
советовались друг с другом. беговой дорожки, флаг был в моих руках. Наша новая знакомая
Было много веселых моментов. 8 декабря мы праздновали мой хорошо «стартанула», бежала на 2 месте. Как только она
и день рождения Альберта Кузьмина. Взяли в аренду лимузин и поравнялась с нами, я развернул флаг, и мы прокричали ее имя.
поехали кататься по Москве, шел снег, столица нашей Родины Девушка сразу нас увидела, удивилась, эти секунды стоили ей 3-х
была очень красива. Посетив Воробьевы горы, поехали на соперниц, обогнавших ее. В общем, получилось, мягко говоря,
Красную площадь. На Красной площади мы увидели до боли не так хорошо, как мы ожидали. Я хотел было побежать и все ей
знакомую нам женщину в компании мужчин, мне почему- обьяснить, но мой старший товарищ посоветовал не ходить к ней:
то казалось, что я ее раньше встречал в Жатае. Как оказалось, «пока это опасно...». Так закончилась наше недолгое знакомство
это была известная голливудская актриса Сигурни Уивер. с этой девушкой. До сих пор помню ее красивое имя и летящую
Сфотографировались, настроение у всех было приподнятое. И фигуру.
только Дьулустан не шибко радовался. Я спросил, что случилось? К сожалению, сухие строки в книге воспоминаний не могут
Он стал отнекиваться, тогда я еще раз спросил. Оказалось, он передать всю полноту чувств, которые ты испытываешь, как
увидел, как лопатами убирают снег перед Мавзолеем Ленина, любил говорить Дьулустан «чукча не читатель, чукча писатель».
сказал: «Вот бы взять лопату и почистить снег перед Мавзолеем Я не писатель, да и искусством беллетристики владею плохо. В
дедушки Ленина». (живя в общежитии он очень скучал по прошлом 2019 г. в Якутске прошли соревнования по компакт-
хозяйским делам, охоте) Сказано – сделано. Я быстро договорился
с дворниками, представил Дьулустана как главного ЖКХ-шника
Якутии. Перед глазами до сих пор встает картина: снег, Красная Он увидел, как лопатами убирают снег перед
площадь и самый счастливый в мире человек чистит снег перед Мавзолеем Ленина, сказал: «Вот бы взять лопату и
Мавзолеем В.И. Ленина. почистить снег перед Мавзолеем дедушки Ленина».
Во время Игр Манчаары, которые проходили в Вилюйске, (живя в общежитии, он очень скучал по хозяйским
мой друг входил в сборную района по компакт-спортингу. делам, охоте) Сказано – сделано. Я быстро дого-
Выступили они средненько, зато представилась возможность ворился с дворниками, представил Дьулустана как
весело провести время. Вечером мы с многими спортсменами и главного ЖКХ-шника Якутии. Перед глазами до сих ÀÕÒÛÛËÀÐ
гостями игр коротали время в местном клубе. Там я познакомился пор встает картина: снег, Красная площадь и самый
с прелестной девушкой с необычным именем. Она сказала, что счастливый в мире человек чистит снег перед Мав-
является членом сборной своего района по легкой атлетике, и золеем В.И. Ленина.
65
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
спортингу в память о Дьулустане, надеюсь, эти соревнования Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
66 станут постоянными, и чемпионы этих соревнований станут
известными спортсменами. Хочу выразить благодарность близким дьиэлэргэ благоустройствоны киллэриини саҕалаабыттара,
и друзьям Дьулустана за шанс оставить кусочек воспоминаний о сэлиэнньэ иһигэр суол өрөмүөнүн ыыппыттара. Уонна саамай
ÀÕÒÛÛËÀÐ жизнь. Сколько всего он не успел, сколько пользы не успел сүрүнэ республикаҕа маҥнайгы Олоҥхо дьиэтин түргэн кэм
Друге...
Мой друг Дьулустан Никифоров прожил короткую, но яркую
иһинэн тутан үлэҕэ киллэрбиттэрэ. Бу тутуу күн бүгүнүгэр диэри
Сунтаар биир саамай тупсаҕай уонна биллимтиэ көстүүтүнэн
принести родной республике, сколько любви не успел подарить
буолар. Салгыы өссө Түбэй Дьаархаҥҥа ураты уонна наһаа
своей семье, близким и родным. Такая была судьба ... В нашей
памяти навсегда останется наш друг – добрый, отзывчивый, тупсаҕай Култуура дьиэтин тутан үлэҕэ киллэрбиттэрэ.
Дьулустаан Викторович Сунтаар нэһилиэгин баһылыга
надежный Дьулустан Никифоров. буоларыгар ити курдук хаһаайыстыбаннай, производственнай,
Николай БУГАЕВ технико-техническэй хабааннаах үлэлэргэ уопуттаах, толору
03.04.2020 бэлэмнээх киһи кэлбитэ. Онон да буолуо, төһө да аҕыйах сылга
үлэлээтэр, үгүс боччумнаах, суолталаах үлэлэри ыыппыта
уонна элбэх үлэни саҕалаабыта. Элбэхтэн аҕыйаҕы аҕыннахха
УЛАХАН САЛАЙААЧЧЫ БУОЛУО ЭТЭ «Бүлүү» Федеральнай суол нэһилиэк иһинэн ааһар кэрчигин
бырайыага, Тумуһукаан күөлүн уутун сифоннай ньыманан
2003 с. аҕа саастаах түһэрии, нэһилиэк иһигэр уу барар систиэмэтин саҥаттан
доҕорбор, элбэхтик үлэ- оҥорууну саҕалааһын, нэһилиэк бэйэтин сэмэй бюджетыттан
бэр сүбэ-ама буолбут уулуссалары бетоннааһын, «Хаарбах дьиэттэн дьону көһөрүү»
ОДьКХ Сунтаардааҕы (переселение) судаарыстыбаннай тосхолго киирсэн саҥа тупсаҕай
филиалын оччотооҕу ди- дьиэлэри тутуу, эдэр ыччат олохсуйар түөлбэлэрин бырайыактаан
риэктэрэ А.А. Даниловка инфраструктураларын (суол, уу барар ханаабалара, уот ситимэ)
үлэм чэрчитинэн киир- оҥорууну саҕалааһын уо. д. а. улахан үлэлэри олоххо киллэрэн,
биппэр, биир сахаҕа нэһилиэк инники сайдыытын түстээбитэ. Оччотооҕу кэмҥэ бу
төрөлкөй көрүҥнээх уол республикаҕа саҥа саҕалааһын этэ.
олорор эбит. Ол онтон Дьулустуун аны устудьуон бурҕалдьытын биир кэмҥэ «кэтэр»
саҕалаан билсэн, кэпсэ- дьолломмутум. 2009 сыллаахха Москваҕа РФ Президенин
тэн, бииргэ алтыһан, иһинэн РАГС-ка мин юрист үөрэҕэр, кини «Государственное
бултаан, кэлин отой даҕаны уруурҕаһан, бу олохтон хомолто- муниципальное управление» факультетыгар 2-с кууруска
лоохтук барыар диэри «эн-мин» дэсиһэн, үлэлии-хамсыы сыл- үөрэммиппит. Онно Саха сирин араас муннуктарыттан салайар
дьыбыппыт... эргимтэҕэ үлэлии сылдьар дьон бииргэ алтыһан, чугастык билсэн,
Ити сыл ахсынньыга МУП ЖКС тэрилтэни тэрийэн, үлэтин сынньалаҥмытын атааран, кэпсэтэн, мөккүһэн үтүө да кэмнэри
саҕалаабыта. Бу тэрилтэ Сунтаарга уонна нэһилиэктэргэ баар аһарбыппыт. Дьулус семестрыгар кэлэрин элбэх киһи кэтэһэрэ.
кыра кыамталаах хочуолунайдары үлэлэтэрин таһынан, тутуунан Кини кэллэҕинэ «студент олохпут» дьэ тута сэргэхсийэ түһэрэ.
дьарыгырар хайысхалардаах этэ. Кини киһи үөрэн-көтөн, кэпсээн-ипсээн, арбуһун кыбынан
Киэҥ эйгэҕэ биллэр уонна маҥнайгы улахан үлэлэрэ 2006 общежитие көрүдүөрүн устун хааман иһэрэ харахпар көстөн
сыллаахха Сунтаарга ыытыллар Саха сирин норуоттарын IV кэлэр...
спортивнай оонньууларын уонна республикаҕа аан маҥнай Группаларынан түмсэн бииргэ үөрэнэр оҕолорун дойдуларыгар ÀÕÒÛÛËÀÐ
ыытыллар Олоҥхо ыһыаҕын эбийиэктэрэ этэ. Манна кинилэр баран, өрөбүллэригэр сынньанан кэлэр үгэстээх этилэр. Биирдэ
биир сүрүн бэдэрээччик быһыытынан үлэлээбиттэрэ: уопсай Ржев куоракка баран кабан бултаан аҕалан, бу бириэмэҕэ үөрэнэ
дьиэлэр сарайдарын саҥа матырыйаалынан уларыппыттара, сылдьар Саха сириттэн сылдьар биир дойдулаахтарыгар бэрсэн,
67
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
спортингу в память о Дьулустане, надеюсь, эти соревнования Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
66 станут постоянными, и чемпионы этих соревнований станут
известными спортсменами. Хочу выразить благодарность близким дьиэлэргэ благоустройствоны киллэриини саҕалаабыттара,
и друзьям Дьулустана за шанс оставить кусочек воспоминаний о сэлиэнньэ иһигэр суол өрөмүөнүн ыыппыттара. Уонна саамай
ÀÕÒÛÛËÀÐ жизнь. Сколько всего он не успел, сколько пользы не успел сүрүнэ республикаҕа маҥнайгы Олоҥхо дьиэтин түргэн кэм
Друге...
Мой друг Дьулустан Никифоров прожил короткую, но яркую
иһинэн тутан үлэҕэ киллэрбиттэрэ. Бу тутуу күн бүгүнүгэр диэри
Сунтаар биир саамай тупсаҕай уонна биллимтиэ көстүүтүнэн
принести родной республике, сколько любви не успел подарить
буолар. Салгыы өссө Түбэй Дьаархаҥҥа ураты уонна наһаа
своей семье, близким и родным. Такая была судьба ... В нашей
памяти навсегда останется наш друг – добрый, отзывчивый, тупсаҕай Култуура дьиэтин тутан үлэҕэ киллэрбиттэрэ.
Дьулустаан Викторович Сунтаар нэһилиэгин баһылыга
надежный Дьулустан Никифоров. буоларыгар ити курдук хаһаайыстыбаннай, производственнай,
Николай БУГАЕВ технико-техническэй хабааннаах үлэлэргэ уопуттаах, толору
03.04.2020 бэлэмнээх киһи кэлбитэ. Онон да буолуо, төһө да аҕыйах сылга
үлэлээтэр, үгүс боччумнаах, суолталаах үлэлэри ыыппыта
уонна элбэх үлэни саҕалаабыта. Элбэхтэн аҕыйаҕы аҕыннахха
УЛАХАН САЛАЙААЧЧЫ БУОЛУО ЭТЭ «Бүлүү» Федеральнай суол нэһилиэк иһинэн ааһар кэрчигин
бырайыага, Тумуһукаан күөлүн уутун сифоннай ньыманан
2003 с. аҕа саастаах түһэрии, нэһилиэк иһигэр уу барар систиэмэтин саҥаттан
доҕорбор, элбэхтик үлэ- оҥорууну саҕалааһын, нэһилиэк бэйэтин сэмэй бюджетыттан
бэр сүбэ-ама буолбут уулуссалары бетоннааһын, «Хаарбах дьиэттэн дьону көһөрүү»
ОДьКХ Сунтаардааҕы (переселение) судаарыстыбаннай тосхолго киирсэн саҥа тупсаҕай
филиалын оччотооҕу ди- дьиэлэри тутуу, эдэр ыччат олохсуйар түөлбэлэрин бырайыактаан
риэктэрэ А.А. Даниловка инфраструктураларын (суол, уу барар ханаабалара, уот ситимэ)
үлэм чэрчитинэн киир- оҥорууну саҕалааһын уо. д. а. улахан үлэлэри олоххо киллэрэн,
биппэр, биир сахаҕа нэһилиэк инники сайдыытын түстээбитэ. Оччотооҕу кэмҥэ бу
төрөлкөй көрүҥнээх уол республикаҕа саҥа саҕалааһын этэ.
олорор эбит. Ол онтон Дьулустуун аны устудьуон бурҕалдьытын биир кэмҥэ «кэтэр»
саҕалаан билсэн, кэпсэ- дьолломмутум. 2009 сыллаахха Москваҕа РФ Президенин
тэн, бииргэ алтыһан, иһинэн РАГС-ка мин юрист үөрэҕэр, кини «Государственное
бултаан, кэлин отой даҕаны уруурҕаһан, бу олохтон хомолто- муниципальное управление» факультетыгар 2-с кууруска
лоохтук барыар диэри «эн-мин» дэсиһэн, үлэлии-хамсыы сыл- үөрэммиппит. Онно Саха сирин араас муннуктарыттан салайар
дьыбыппыт... эргимтэҕэ үлэлии сылдьар дьон бииргэ алтыһан, чугастык билсэн,
Ити сыл ахсынньыга МУП ЖКС тэрилтэни тэрийэн, үлэтин сынньалаҥмытын атааран, кэпсэтэн, мөккүһэн үтүө да кэмнэри
саҕалаабыта. Бу тэрилтэ Сунтаарга уонна нэһилиэктэргэ баар аһарбыппыт. Дьулус семестрыгар кэлэрин элбэх киһи кэтэһэрэ.
кыра кыамталаах хочуолунайдары үлэлэтэрин таһынан, тутуунан Кини кэллэҕинэ «студент олохпут» дьэ тута сэргэхсийэ түһэрэ.
дьарыгырар хайысхалардаах этэ. Кини киһи үөрэн-көтөн, кэпсээн-ипсээн, арбуһун кыбынан
Киэҥ эйгэҕэ биллэр уонна маҥнайгы улахан үлэлэрэ 2006 общежитие көрүдүөрүн устун хааман иһэрэ харахпар көстөн
сыллаахха Сунтаарга ыытыллар Саха сирин норуоттарын IV кэлэр...
спортивнай оонньууларын уонна республикаҕа аан маҥнай Группаларынан түмсэн бииргэ үөрэнэр оҕолорун дойдуларыгар ÀÕÒÛÛËÀÐ
ыытыллар Олоҥхо ыһыаҕын эбийиэктэрэ этэ. Манна кинилэр баран, өрөбүллэригэр сынньанан кэлэр үгэстээх этилэр. Биирдэ
биир сүрүн бэдэрээччик быһыытынан үлэлээбиттэрэ: уопсай Ржев куоракка баран кабан бултаан аҕалан, бу бириэмэҕэ үөрэнэ
дьиэлэр сарайдарын саҥа матырыйаалынан уларыппыттара, сылдьар Саха сириттэн сылдьар биир дойдулаахтарыгар бэрсэн,
67
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
аан маҥнай кабан этин боруобалаан турардаахпын. Оннук Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
68 минньигэс эти сиэбиппин билигин даҕаны түгэн көһүннэҕинэ
кэпсээн оҥостобун. буолар кыахтаах хаарыаннаах киһибит, табаарыһым күөгэйэр
Дьулустуун бииргэ бултаабыт түгэннэрбиттэн ахтан күнүгэр сылдьан, хомолтолоохтук бу сиртэн барбыта.
ÀÕÒÛÛËÀÐ салалтатын уонна Дьулустаан Викторовиһы кытары төрүт сирбэр Бүлүү к. НИКИТИН Андрей Васильевич
ааһыахпын баҕарабын. 2006 сыллаахха күһүн оччотооҕу улуус
Харыйалаахха кустаабыппыт. Бу сылдьан кини олус бэргэнник
ытарын, булка улахан азартааҕын, куска үөмэр араас албастарын,
булт саҥа тэриллэрин сатабыллаахтык туттарын сэргии-сөҕө
көрбүтүм. Ол сырыыга оччолорго саҥа үөдүйэн эрэр «Трэкол» МИН ПАТРИОТ ДОҔОРУМ
вездеходунан Алексей Дмитриевич Еремеев, Дьулустаан
Викторович, Пантелеймон буолан элбэх күөллэри кэрийэн эмис
куһу астына бултаабыппыт, кэлин булка сылдьарбар вездеходтары
туттарга үөрэппит киһинэн ааҕабын.
2011 сыллаахха атырдьах ыйыгар Харыйалаахха Эбэ диэн
Кокуора аҕа ууһун олобуругар, күһүҥҥү куска биэс буолан
сыппыппыт: Дь.В. Никифоров, И.Н. Уаров, А.И. Сивцев, Е.Е.
Андреев. Онно Тацара дьиэтин тумулугар отууланан сытан
эмис куһу өлгөмнүк бултаан, соболоон, тото-хана амсайан,
билигин эмиэ биһиги кэккэбитигэр суох Уйбаан Ньукулаайабыс
көрдөөх кэпсээннэрин, Дьулустаан Бииктэрэбис киэҥ ыырдаах,
мүччүргэннээх сырыыларын туһунан истэн, иһирэхтик кэпсэтэн,
хас да күн биллибэккэ ааспыта. Манна сылдьан Дьулустаан
Бииктэрэбис быраатыгар, оччолорго саҥа специалист буолан
дойдутугар үлэлии кэлбит, боксаҕа Күндэйэттэн соҕотох спорт
маастарыгар Е.Е. Андреевка улахан баҕайы, бэйэтин саҕа бултуур Мин 2008 сыллаахха Нам улууһун баһылыгын бастакы
үрүсээгин бэлэхтээбитин, билиҥҥэ диэри харыстаан, булка илдьэ солбуйааччытынан анаммытым. Үрдүк дуоһунаска үлэлиир
сылдьарын көрөммүн убайбын Дьулуһу саныыбын. олус элбэх ирдэбиллээх, эбии үөрэнэр наада буолан, СР
Биир инчэҕэй баҕайы күһүн балаҕан ыйын бүтүүтэ ыраах правительствотын каадырдары салайар департаменын нөҥүө
Арбаҥда диэн бултуур сирбиттэн үлэбэр суһаллык барарым Москва куоракка «Российская академия государственной службы
наада буолбута. Онуоха Дьулустааҥҥа эрийбиппэр вездеходун при Президенте РФ» үөрэнэ киирбитим. Манна Саха сириттэн
ыытан ылларбыта. Онно Дьокуускайга командировкаланан бу сүүрбэттэн тахса буолан киирбиппит.
кыстыкка киириэх иннинэ тирээн турар улахан боппуруоһу Үөрэнэ сылдьан бары ыкса билсибиппит, онно Дьулустаан
быһаарсыбытым. Бу түгэн Дьулустаан Бииктэрэбис доҕотторугар Викторовичтыын ыкса билсэн, күһүн үөрэнэ кэлэрбитигэр об-
сыһыанын, кини хайдах курдук эрэллээҕин, үтүө санаалааҕын щежитиеҕа бииргэ олорбуппут. Кыттыһан иһит-хомуос, аһылык
ырылхайдык көрдөрөр. ыламмыт хоспутугар солбуйса сылдьан ас буһаран аһыырбыт.
Дьулустаан Викторович мэлдьи күлэ-үөрэ сылдьар, киэҥ-холку Дьулустаан олус үөрэн-көтөн туран ас астыыра, кини аһа куруук
майгылаах, оҕону кытта оҕо, кырдьаҕаһы кытта кырдьаҕас, хайа олус минньигэс буолара. Хоско бииргэ олорбут уолаттарым, эр
да боппуруоһу быһаарартан толлон турбат, биһиги, сунтаардар, киһи сиэринэн, булчуттар буолан биэрдилэр, ол иһин өрөбүл- ÀÕÒÛÛËÀÐ
биир киэн туттар уолаттарбытыттан биирдэстэрэ этэ. Төһө да лэргэ бары бииргэ Москва куорат булт маҕаһыыннарын кэрийэр
кылгастык олордор, дойдутун, дьонун туһугар элбэҕи оҥордо, этибит. Маны таһынан Дьулустаанныын улууска үлэлиир буо-
ытыктабылы ылла. Кэнэҕэһин улахан, таһымнаах салайааччы ламмыт олус элбэҕи кэпсэтэрбит, сүбэлэһэрбит, мин кини баҕа-
69
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
аан маҥнай кабан этин боруобалаан турардаахпын. Оннук Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
68 минньигэс эти сиэбиппин билигин даҕаны түгэн көһүннэҕинэ
кэпсээн оҥостобун. буолар кыахтаах хаарыаннаах киһибит, табаарыһым күөгэйэр
Дьулустуун бииргэ бултаабыт түгэннэрбиттэн ахтан күнүгэр сылдьан, хомолтолоохтук бу сиртэн барбыта.
ÀÕÒÛÛËÀÐ салалтатын уонна Дьулустаан Викторовиһы кытары төрүт сирбэр Бүлүү к. НИКИТИН Андрей Васильевич
ааһыахпын баҕарабын. 2006 сыллаахха күһүн оччотооҕу улуус
Харыйалаахха кустаабыппыт. Бу сылдьан кини олус бэргэнник
ытарын, булка улахан азартааҕын, куска үөмэр араас албастарын,
булт саҥа тэриллэрин сатабыллаахтык туттарын сэргии-сөҕө
көрбүтүм. Ол сырыыга оччолорго саҥа үөдүйэн эрэр «Трэкол» МИН ПАТРИОТ ДОҔОРУМ
вездеходунан Алексей Дмитриевич Еремеев, Дьулустаан
Викторович, Пантелеймон буолан элбэх күөллэри кэрийэн эмис
куһу астына бултаабыппыт, кэлин булка сылдьарбар вездеходтары
туттарга үөрэппит киһинэн ааҕабын.
2011 сыллаахха атырдьах ыйыгар Харыйалаахха Эбэ диэн
Кокуора аҕа ууһун олобуругар, күһүҥҥү куска биэс буолан
сыппыппыт: Дь.В. Никифоров, И.Н. Уаров, А.И. Сивцев, Е.Е.
Андреев. Онно Тацара дьиэтин тумулугар отууланан сытан
эмис куһу өлгөмнүк бултаан, соболоон, тото-хана амсайан,
билигин эмиэ биһиги кэккэбитигэр суох Уйбаан Ньукулаайабыс
көрдөөх кэпсээннэрин, Дьулустаан Бииктэрэбис киэҥ ыырдаах,
мүччүргэннээх сырыыларын туһунан истэн, иһирэхтик кэпсэтэн,
хас да күн биллибэккэ ааспыта. Манна сылдьан Дьулустаан
Бииктэрэбис быраатыгар, оччолорго саҥа специалист буолан
дойдутугар үлэлии кэлбит, боксаҕа Күндэйэттэн соҕотох спорт
маастарыгар Е.Е. Андреевка улахан баҕайы, бэйэтин саҕа бултуур Мин 2008 сыллаахха Нам улууһун баһылыгын бастакы
үрүсээгин бэлэхтээбитин, билиҥҥэ диэри харыстаан, булка илдьэ солбуйааччытынан анаммытым. Үрдүк дуоһунаска үлэлиир
сылдьарын көрөммүн убайбын Дьулуһу саныыбын. олус элбэх ирдэбиллээх, эбии үөрэнэр наада буолан, СР
Биир инчэҕэй баҕайы күһүн балаҕан ыйын бүтүүтэ ыраах правительствотын каадырдары салайар департаменын нөҥүө
Арбаҥда диэн бултуур сирбиттэн үлэбэр суһаллык барарым Москва куоракка «Российская академия государственной службы
наада буолбута. Онуоха Дьулустааҥҥа эрийбиппэр вездеходун при Президенте РФ» үөрэнэ киирбитим. Манна Саха сириттэн
ыытан ылларбыта. Онно Дьокуускайга командировкаланан бу сүүрбэттэн тахса буолан киирбиппит.
кыстыкка киириэх иннинэ тирээн турар улахан боппуруоһу Үөрэнэ сылдьан бары ыкса билсибиппит, онно Дьулустаан
быһаарсыбытым. Бу түгэн Дьулустаан Бииктэрэбис доҕотторугар Викторовичтыын ыкса билсэн, күһүн үөрэнэ кэлэрбитигэр об-
сыһыанын, кини хайдах курдук эрэллээҕин, үтүө санаалааҕын щежитиеҕа бииргэ олорбуппут. Кыттыһан иһит-хомуос, аһылык
ырылхайдык көрдөрөр. ыламмыт хоспутугар солбуйса сылдьан ас буһаран аһыырбыт.
Дьулустаан Викторович мэлдьи күлэ-үөрэ сылдьар, киэҥ-холку Дьулустаан олус үөрэн-көтөн туран ас астыыра, кини аһа куруук
майгылаах, оҕону кытта оҕо, кырдьаҕаһы кытта кырдьаҕас, хайа олус минньигэс буолара. Хоско бииргэ олорбут уолаттарым, эр
да боппуруоһу быһаарартан толлон турбат, биһиги, сунтаардар, киһи сиэринэн, булчуттар буолан биэрдилэр, ол иһин өрөбүл- ÀÕÒÛÛËÀÐ
биир киэн туттар уолаттарбытыттан биирдэстэрэ этэ. Төһө да лэргэ бары бииргэ Москва куорат булт маҕаһыыннарын кэрийэр
кылгастык олордор, дойдутун, дьонун туһугар элбэҕи оҥордо, этибит. Маны таһынан Дьулустаанныын улууска үлэлиир буо-
ытыктабылы ылла. Кэнэҕэһин улахан, таһымнаах салайааччы ламмыт олус элбэҕи кэпсэтэрбит, сүбэлэһэрбит, мин кини баҕа-
69
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
70
үлэлээбит эйгэлэригэр үтүө суобастаахтык утумнаахтык үлэлээн,
бэйэтин кэнниттэн үйэлээх суолу-ииһи хаалларда. Өссө төһөлөөх
ÀÕÒÛÛËÀÐ элбэх былаана туолбакка хаалбыта буолуой...
Биһиги бииргэ үөрэммит уолаттар куруутун Дьулуспутун
ахтабыт, саныыбыт, кини сырдык мөссүөнүн сүрэхпитигэр илдьэ
сылдьыахпыт. Кини үтүө аатын үйэтитэргэ бэлэммит, барытыгар
күүс-көмө буолуохпут!
СЛЕПЦОВ Николай Владимирович, Москваҕа бииргэ
үөрэммит доҕоро, учуутал Самсоновтар ааттарынан
Хатас орто оскуолатын дириэктэрэ
КИНИ КУРДУКТАР БУ СИРГЭ АҔЫЙАХТАР...
тын өйөөммүн баһылыкка турарын сүбэлээбитим. Үс сыл олус
түргэнник ааспыта, бары үөрэ-көтө тутуспутунан үөрэхпитин
бүтэрэн диплом ыламмыт, дойдубутугар тарҕаспыппыт. Дьулустаан Викторовичтыын ордук
Дьулуспут бэйэтин баҕатын толорон дойдутугар Сунтаар чугастык кини Сунтаарга «Жилкомсервиска»
нэһилиэгин аҕа баһылыгынан талыллыбыта, туох кыалларынан дириэктэрдиир кэмиттэн билсибиппит.
сүбэ-ама буолбуппут. Дуоһунаһыгар киирэр үөрүүлээх тэрээһи- Онон табаарыстыы сыһыаммыт үлэбит
нигэр мааны ыалдьыт буолан дьоллоох Дьокуускай куораттан сиэринэн тургутууну ааспыта диэххэ сөп.
бииргэ үөрэммит уолаттар эҕэрдэ кэһиилээх кэлэммит, уолбутун Кини майгытыгар, тэрийэр, салайар,
эҕэрдэлээбиппит уонна кини үөрүүтүн тэҥҥэ үллэстибиппит. профессиональнай хаачыстыбаларыгар
Дьулустаан талыллан баран улууһун баһылыктарын кытта би- маннык түгэннэри бэлиэтиэхпин баҕарабын.
һиэхэ Нам улууһугар уопут атастаһа кэлэ сылдьыбыта. Уопса- Бастакытынан, кини, этэргэ дылы,
йынан биир эйгэҕэ үлэлиир буоламмыт бэйэ-бэйэбитин кытта «инженер от бога» этэ. Туохтан да иҥнэн-
ыкса билсэ, сүбэлэһэ сылдьыбыппыт. толлон турбакка, толкуйдаан, үтүө-
Мин улууһум дьонун кытта 2011 сыллаахха Мииринэй куоракка мөкү, кыаллар-кыаллыбат түгэннэрин ыараҥнатан, сөптөөх
республикатааҕы Олоҥхо ыһыаҕар кытта барбыппыт. Онно быһаарыныыны түргэнник тобулар уонна коллективыгар оннук
эрдэттэн кэпсэтэммин Дьулуска хонон ааспытым, олус үөрэн- сыалы-соругу туруоран барытын кыайар этэ. Тоҕо диэтэххэ
көтөн көрсүбүтэ, ыһыахтыыр сирин, Сунтаар сэлиэнньэтин кини инженернэй өйдөөх этэ. Холобур, өр кэмҥэ кыайтарбатах
көрдөрбүтэ, кэскиллээх үлэлэри ыыта сылдьар этэ. Наһаа истиҥ Тумуһукаан күөлүн уутун толкуйдаан, боростуой баҕайытык
кэргэннээх, оҕолордоох этэ. Дьулус дьиэ кэргэнин олус таптыыра, быһааран кэбиспитэ. Ити өссө баһылык буола илигинэ,
олус үөрэн туран кэпсиирэ, Москваҕа үөрэнэ сылдьан кэһии «Жилкомсервиска» үлэлии олорон, «маннык гыныахха баар
бөҕөтүн ылара. Бэйэтэ дьиҥнээх аҕа баһылык буолан олус үчүгэй, эбит» диэн санаатын үллэстибитин өйдүүбүн. Баһылык буолаат,
тупсаҕай көрүҥнээх дьиэ туттан олороруттан олус үөрбүтүм. бэрт кэбэҕэстик, буочукуттан ууну сүөкүүр курдук түһэрэн
Эр киһи буолан төрөөн, Дьулустаан айылҕаҕа сылдьарын, кэбиспитэ. Мин биир бэйэм олус сөхпүтүм, боростуой да буолар
бултуурун олус сөбүлүүрэ, байанайдаах булчут этэ. Үчүгэйдик эбит диэн. Дьон аны уу олус түһэн, ынахпытын уулатар кыахпыт ÀÕÒÛÛËÀÐ
ытар буолан, спортинг көрүҥүнэн утумнаахтык дьарыктаммыта, суох буолла диэн телефоннууллар эбит. «Уу түһэрбэтэххинэ эрэй,
улууһун чиэһин ситиһиилээхтик көмүскээбитэ. түһэрдэххинэ эрэй», – диэн күлэр этэ.
Дьулустаан Викторович дойдутун дьиҥнээх патриота буолар, Иккиһинэн, кини киһи, үлэһит, специалист кыаҕын
(потенциалын) өтө көрөн, онон салайтаран сөптөөхтүк сыал-
71
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
70
үлэлээбит эйгэлэригэр үтүө суобастаахтык утумнаахтык үлэлээн,
бэйэтин кэнниттэн үйэлээх суолу-ииһи хаалларда. Өссө төһөлөөх
ÀÕÒÛÛËÀÐ элбэх былаана туолбакка хаалбыта буолуой...
Биһиги бииргэ үөрэммит уолаттар куруутун Дьулуспутун
ахтабыт, саныыбыт, кини сырдык мөссүөнүн сүрэхпитигэр илдьэ
сылдьыахпыт. Кини үтүө аатын үйэтитэргэ бэлэммит, барытыгар
күүс-көмө буолуохпут!
СЛЕПЦОВ Николай Владимирович, Москваҕа бииргэ
үөрэммит доҕоро, учуутал Самсоновтар ааттарынан
Хатас орто оскуолатын дириэктэрэ
КИНИ КУРДУКТАР БУ СИРГЭ АҔЫЙАХТАР...
тын өйөөммүн баһылыкка турарын сүбэлээбитим. Үс сыл олус
түргэнник ааспыта, бары үөрэ-көтө тутуспутунан үөрэхпитин
бүтэрэн диплом ыламмыт, дойдубутугар тарҕаспыппыт. Дьулустаан Викторовичтыын ордук
Дьулуспут бэйэтин баҕатын толорон дойдутугар Сунтаар чугастык кини Сунтаарга «Жилкомсервиска»
нэһилиэгин аҕа баһылыгынан талыллыбыта, туох кыалларынан дириэктэрдиир кэмиттэн билсибиппит.
сүбэ-ама буолбуппут. Дуоһунаһыгар киирэр үөрүүлээх тэрээһи- Онон табаарыстыы сыһыаммыт үлэбит
нигэр мааны ыалдьыт буолан дьоллоох Дьокуускай куораттан сиэринэн тургутууну ааспыта диэххэ сөп.
бииргэ үөрэммит уолаттар эҕэрдэ кэһиилээх кэлэммит, уолбутун Кини майгытыгар, тэрийэр, салайар,
эҕэрдэлээбиппит уонна кини үөрүүтүн тэҥҥэ үллэстибиппит. профессиональнай хаачыстыбаларыгар
Дьулустаан талыллан баран улууһун баһылыктарын кытта би- маннык түгэннэри бэлиэтиэхпин баҕарабын.
һиэхэ Нам улууһугар уопут атастаһа кэлэ сылдьыбыта. Уопса- Бастакытынан, кини, этэргэ дылы,
йынан биир эйгэҕэ үлэлиир буоламмыт бэйэ-бэйэбитин кытта «инженер от бога» этэ. Туохтан да иҥнэн-
ыкса билсэ, сүбэлэһэ сылдьыбыппыт. толлон турбакка, толкуйдаан, үтүө-
Мин улууһум дьонун кытта 2011 сыллаахха Мииринэй куоракка мөкү, кыаллар-кыаллыбат түгэннэрин ыараҥнатан, сөптөөх
республикатааҕы Олоҥхо ыһыаҕар кытта барбыппыт. Онно быһаарыныыны түргэнник тобулар уонна коллективыгар оннук
эрдэттэн кэпсэтэммин Дьулуска хонон ааспытым, олус үөрэн- сыалы-соругу туруоран барытын кыайар этэ. Тоҕо диэтэххэ
көтөн көрсүбүтэ, ыһыахтыыр сирин, Сунтаар сэлиэнньэтин кини инженернэй өйдөөх этэ. Холобур, өр кэмҥэ кыайтарбатах
көрдөрбүтэ, кэскиллээх үлэлэри ыыта сылдьар этэ. Наһаа истиҥ Тумуһукаан күөлүн уутун толкуйдаан, боростуой баҕайытык
кэргэннээх, оҕолордоох этэ. Дьулус дьиэ кэргэнин олус таптыыра, быһааран кэбиспитэ. Ити өссө баһылык буола илигинэ,
олус үөрэн туран кэпсиирэ, Москваҕа үөрэнэ сылдьан кэһии «Жилкомсервиска» үлэлии олорон, «маннык гыныахха баар
бөҕөтүн ылара. Бэйэтэ дьиҥнээх аҕа баһылык буолан олус үчүгэй, эбит» диэн санаатын үллэстибитин өйдүүбүн. Баһылык буолаат,
тупсаҕай көрүҥнээх дьиэ туттан олороруттан олус үөрбүтүм. бэрт кэбэҕэстик, буочукуттан ууну сүөкүүр курдук түһэрэн
Эр киһи буолан төрөөн, Дьулустаан айылҕаҕа сылдьарын, кэбиспитэ. Мин биир бэйэм олус сөхпүтүм, боростуой да буолар
бултуурун олус сөбүлүүрэ, байанайдаах булчут этэ. Үчүгэйдик эбит диэн. Дьон аны уу олус түһэн, ынахпытын уулатар кыахпыт ÀÕÒÛÛËÀÐ
ытар буолан, спортинг көрүҥүнэн утумнаахтык дьарыктаммыта, суох буолла диэн телефоннууллар эбит. «Уу түһэрбэтэххинэ эрэй,
улууһун чиэһин ситиһиилээхтик көмүскээбитэ. түһэрдэххинэ эрэй», – диэн күлэр этэ.
Дьулустаан Викторович дойдутун дьиҥнээх патриота буолар, Иккиһинэн, кини киһи, үлэһит, специалист кыаҕын
(потенциалын) өтө көрөн, онон салайтаран сөптөөхтүк сыал-
71
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
сорук туруоран, аттаран үлэни тэрийэрэ. Ити айылҕаттан Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
72 бэриллэр дьоҕур буолар. Ол да иһин ЖКС-ка, кэлин олохтоох
дьаһалтаҕа кыахтаах, үлэһит уонна ньыгыл хамаандалаах буолан,
элбэҕи ситиспитэ. Дьулус ити хаачыстыбата миигин сөхтөрөр, кыайтарбатах Тумуһукаан күөлүн уутун толкуйдаан,
Кини инженернэй өйдөөх этэ. Холобур, өр кэмҥэ
ÀÕÒÛÛËÀÐ Ханнык эрэ киэҥ эйгэҕэ биллибэт эдэр киһиэхэ «күлүүһү» (...) бэрт кэбэҕэстик буочукуттан ууну сүөкүүр курдук
баччааҥҥа диэри оннук салайааччыны булан көрө иликпин.
булан, үөрэтэн-такайан дьоҕурун аһар киһи этэ кини. Холобур,
түһэрэн кэбиспитэ. Мин биир бэйэм олус сөхпүтүм,
итинник хаачыстыба олимпийскай чемпионнары иитэн таһаарар
боростуой да буолар эбит диэн. Дьон аны уу олус
тренердэргэ, музыканнарга баар буолар. Олохтон эрдэ күрэммэтэҕэ
буоллар, кини кэнэҕэһин улахан салайааччы буолуохтааҕа хаалла. түһэн, ынахпытын уулатар кыахпыт суох буолла
диэн телефоннууллар эбит. «Уу түһэрбэтэххинэ эрэй,
Үсүһүнэн, дьоҥҥо сыһыана ураты. Хайдах да бэйэлээх түһэрдэххинэ эрэй», – диэн күлэр этэ.
кыыһырбыт, санаата түспүт киһи кинини кытта кэпсэттэҕинэ,
уоскуйар, санаата эгди буолара. Ити мээнэ киһиэхэ суох сүдү
Дьулустаан курдук дьикти, ураты киһини кытта алтыһан,
талаан киниэхэ баар этэ. Хаһан даҕаны кини дьон туһунан Дьулустаан курдук дьикти, ураты киһини кытта алтыһан,
куһаҕаны этэрин истибэтэҕим. Киһи туһунан мэлдьи үчүгэйи эрэ бииргэ үлэлээн, табаарыстаһан сылдьыбыппын олоҕум умнул-
этэр. Оннук дьон бу сиргэ олус аҕыйахтар. Күлэ-үөрэ сылдьара лубат уонна табыллыбыт түгэнинэн ааҕабын. Кини курдуктар
харахпар баччааҥҥа диэри баар. чахчы бу сиргэ аҕыйахтар...
Баһылыгынан үлэлии сылдьан биирдэ миэхэ этиилээх таҕыста. Алексей ЯКОВЛЕВ
«Алексей, тутууга үлэлиириҥ быһыытынан хаарбах туруктаах
дьиэлэртэн дьону саҥа, аныгы кэмҥэ эппиэттиир, тупсаҕай
дьиэлэргэ көһөрүүгэ үлэлэһиэххэ баар этэ. Анал бырагыраама баар ДЬЫЛҔАБЫТ БЭЙЭТЭ БИЛИҺИННЭРБИТЭ
эбит», – диэтэ. Ити 2012 сыллаахха этэ. Онон Бүлүү сүнньүгэр
бастакынан бу дьыала Сунтаарга саҕаламмыта. Бэйэтинэн ...Дьулус биһиккини дьылҕабыт бэйэтэ
специалистарын илдьэ (мин эмиэ сылдьыспытым) Минстройга билсиһиннэрбитэ. Иккиэн Сунтаар
сылдьан, ирдэнэр докумуоннары оҥорторон, элбэх бэлэмнэнии, уолаттара буоллахпыт. Сааспытынан биир
тэрийэр үлэни ыытан, бастакы дьиэлэр тутуллубуттара. Дьоҥҥо сыл арытыалаахпыт, кини миигиттэн
дьиҥ чахчы туһалаах бырагырааманы олоххо киллэриини биир сыл улахан. Начальнай кылааска
саҕалаабытыттан бэйэтэ олус үөрэр этэ. үөрэнэ сылдьан уулуссаҕа, оскуолаҕа
Инники былааннарын туһунан эттэххэ, холобур ити бассейны бииргэлэһэбит, ол эрээри олус чугастыы
тутуу туһунан өссө 2012 сыллаахтан ыралаабыппыт. «Сунтаарга буолбатахпыт. Кини кыраларга олус
бассейн баар буолуохтаах. Биһиги оҕолорбут тоҕо куоракка үчүгэй сыһыаннааҕынан, атын уолаттартан
курдук сөтүөлүө, чэбдигириэ суохтаахтарый?», – диирэ. Билигин көмүскэһэр майгылааҕынан сөбүлэтэрэ.
кини ыра санаата олоххо киирэр чинчилэммититтэн, ону Ол эрээри бэйэ-бэйэбитин дьиҥнээхтик ...
Анатолий Васильевич күүскэ ылсыбытыттан биир бэйэм олус Куокунуга булсубуппут. Мин аймахтарбар
үөрэбин. Турар сирин чопчу итиннэ былаанныыра. Центральнай сайылыы тахсыбытым, букатын тэһийбэппин. Арай биирдэ көрө
канализация диэн эмиэ кини биир улахан ыра санаата этэ. сатаан баран дьонум этэллэр: «Ити чугас Дьөгүөссэлээххэ эмиэ
Благоустройство үлэтин Сунтаарга Дьулустаан Викторович Сунтаартан кэлбит уол баар, Дьулус диэн». Дьэ онтон көрсүстүбүт
саҕалаабыта – ууну-хаары, септиги. ЖКС-ка үлэлээбит буолан ээ, били мин уруккуттан билэр Дьулуһум буоларыттан олус
бу боппуруоска сүрэҕинэн-быарынан ыалдьар уонна толкуйун үөрбүтүм, убай-быраат курдук ылынныбыт. Кини 5-с, мин 4-с ÀÕÒÛÛËÀÐ
тобулар этэ. «Хаһаайкалар, кэрэ аҥардар олус да сынньаныа, кылаас бэдиктэрэбит. Дьулус күтүөтүн биригээдэтигэр бааһынаҕа
үлэлэрэ чэпчиэ этэ», – диирэ. турба таһыытыгар үлэлиир, мин дьоммор оттоһобун. Киэһэ хойут
кэлэн кыл-мүччү аһаат дьэ көҥүлгэ көччүйэбит – оонньуубут,
73
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
сорук туруоран, аттаран үлэни тэрийэрэ. Ити айылҕаттан Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
72 бэриллэр дьоҕур буолар. Ол да иһин ЖКС-ка, кэлин олохтоох
дьаһалтаҕа кыахтаах, үлэһит уонна ньыгыл хамаандалаах буолан,
элбэҕи ситиспитэ. Дьулус ити хаачыстыбата миигин сөхтөрөр, кыайтарбатах Тумуһукаан күөлүн уутун толкуйдаан,
Кини инженернэй өйдөөх этэ. Холобур, өр кэмҥэ
ÀÕÒÛÛËÀÐ Ханнык эрэ киэҥ эйгэҕэ биллибэт эдэр киһиэхэ «күлүүһү» (...) бэрт кэбэҕэстик буочукуттан ууну сүөкүүр курдук
баччааҥҥа диэри оннук салайааччыны булан көрө иликпин.
булан, үөрэтэн-такайан дьоҕурун аһар киһи этэ кини. Холобур,
түһэрэн кэбиспитэ. Мин биир бэйэм олус сөхпүтүм,
итинник хаачыстыба олимпийскай чемпионнары иитэн таһаарар
боростуой да буолар эбит диэн. Дьон аны уу олус
тренердэргэ, музыканнарга баар буолар. Олохтон эрдэ күрэммэтэҕэ
буоллар, кини кэнэҕэһин улахан салайааччы буолуохтааҕа хаалла. түһэн, ынахпытын уулатар кыахпыт суох буолла
диэн телефоннууллар эбит. «Уу түһэрбэтэххинэ эрэй,
Үсүһүнэн, дьоҥҥо сыһыана ураты. Хайдах да бэйэлээх түһэрдэххинэ эрэй», – диэн күлэр этэ.
кыыһырбыт, санаата түспүт киһи кинини кытта кэпсэттэҕинэ,
уоскуйар, санаата эгди буолара. Ити мээнэ киһиэхэ суох сүдү
Дьулустаан курдук дьикти, ураты киһини кытта алтыһан,
талаан киниэхэ баар этэ. Хаһан даҕаны кини дьон туһунан Дьулустаан курдук дьикти, ураты киһини кытта алтыһан,
куһаҕаны этэрин истибэтэҕим. Киһи туһунан мэлдьи үчүгэйи эрэ бииргэ үлэлээн, табаарыстаһан сылдьыбыппын олоҕум умнул-
этэр. Оннук дьон бу сиргэ олус аҕыйахтар. Күлэ-үөрэ сылдьара лубат уонна табыллыбыт түгэнинэн ааҕабын. Кини курдуктар
харахпар баччааҥҥа диэри баар. чахчы бу сиргэ аҕыйахтар...
Баһылыгынан үлэлии сылдьан биирдэ миэхэ этиилээх таҕыста. Алексей ЯКОВЛЕВ
«Алексей, тутууга үлэлиириҥ быһыытынан хаарбах туруктаах
дьиэлэртэн дьону саҥа, аныгы кэмҥэ эппиэттиир, тупсаҕай
дьиэлэргэ көһөрүүгэ үлэлэһиэххэ баар этэ. Анал бырагыраама баар ДЬЫЛҔАБЫТ БЭЙЭТЭ БИЛИҺИННЭРБИТЭ
эбит», – диэтэ. Ити 2012 сыллаахха этэ. Онон Бүлүү сүнньүгэр
бастакынан бу дьыала Сунтаарга саҕаламмыта. Бэйэтинэн ...Дьулус биһиккини дьылҕабыт бэйэтэ
специалистарын илдьэ (мин эмиэ сылдьыспытым) Минстройга билсиһиннэрбитэ. Иккиэн Сунтаар
сылдьан, ирдэнэр докумуоннары оҥорторон, элбэх бэлэмнэнии, уолаттара буоллахпыт. Сааспытынан биир
тэрийэр үлэни ыытан, бастакы дьиэлэр тутуллубуттара. Дьоҥҥо сыл арытыалаахпыт, кини миигиттэн
дьиҥ чахчы туһалаах бырагырааманы олоххо киллэриини биир сыл улахан. Начальнай кылааска
саҕалаабытыттан бэйэтэ олус үөрэр этэ. үөрэнэ сылдьан уулуссаҕа, оскуолаҕа
Инники былааннарын туһунан эттэххэ, холобур ити бассейны бииргэлэһэбит, ол эрээри олус чугастыы
тутуу туһунан өссө 2012 сыллаахтан ыралаабыппыт. «Сунтаарга буолбатахпыт. Кини кыраларга олус
бассейн баар буолуохтаах. Биһиги оҕолорбут тоҕо куоракка үчүгэй сыһыаннааҕынан, атын уолаттартан
курдук сөтүөлүө, чэбдигириэ суохтаахтарый?», – диирэ. Билигин көмүскэһэр майгылааҕынан сөбүлэтэрэ.
кини ыра санаата олоххо киирэр чинчилэммититтэн, ону Ол эрээри бэйэ-бэйэбитин дьиҥнээхтик ...
Анатолий Васильевич күүскэ ылсыбытыттан биир бэйэм олус Куокунуга булсубуппут. Мин аймахтарбар
үөрэбин. Турар сирин чопчу итиннэ былаанныыра. Центральнай сайылыы тахсыбытым, букатын тэһийбэппин. Арай биирдэ көрө
канализация диэн эмиэ кини биир улахан ыра санаата этэ. сатаан баран дьонум этэллэр: «Ити чугас Дьөгүөссэлээххэ эмиэ
Благоустройство үлэтин Сунтаарга Дьулустаан Викторович Сунтаартан кэлбит уол баар, Дьулус диэн». Дьэ онтон көрсүстүбүт
саҕалаабыта – ууну-хаары, септиги. ЖКС-ка үлэлээбит буолан ээ, били мин уруккуттан билэр Дьулуһум буоларыттан олус
бу боппуруоска сүрэҕинэн-быарынан ыалдьар уонна толкуйун үөрбүтүм, убай-быраат курдук ылынныбыт. Кини 5-с, мин 4-с ÀÕÒÛÛËÀÐ
тобулар этэ. «Хаһаайкалар, кэрэ аҥардар олус да сынньаныа, кылаас бэдиктэрэбит. Дьулус күтүөтүн биригээдэтигэр бааһынаҕа
үлэлэрэ чэпчиэ этэ», – диирэ. турба таһыытыгар үлэлиир, мин дьоммор оттоһобун. Киэһэ хойут
кэлэн кыл-мүччү аһаат дьэ көҥүлгэ көччүйэбит – оонньуубут,
73
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
киинэҕэ сылдьабыт. Онтон ыла доҕордуу буолбуппут, Ити курдук Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
74 Куокунубутугар өссө икки-үс сыл бииргэ сайылаабыппыт.
Талааннаах киһи эргиччи талааннаах буолар эбит. Оскуолаҕа
Дьулус үчүгэйдик үөрэммитэ, кыратыттан лидер этэ, актыбыыс, тобоҕу массыынанан тиэйиини ситиһиллиэхтээх
Септик бүтэй буолуохтаах, емкоһы түһэрэн,
ÀÕÒÛÛËÀÐ кыраһыабайдык уонна ситиһиилээхтик оонньуура – центровой, диирэ. Ытыыстаан оҥоруу санитарнай өттүнэн эрэ
спортсмен, өссө гитараҕа оонньуур. Ордук волейболга, баскетболга
снайпер. 90-с сылларга Дьокуускайга көрсүбүппүт, студенческай
буолбакка, кэлин өттүгэр почва ирэн (оттайка),
сылларга. Онтон дьылҕабыт дойдубутугар тиксиһиннэрбитэ. Мин
куһаҕан сабыдыаллаах буолуоҕа диэн билгэлиирэ.
Новосибирскайга дьиэ кэргэнинэн олоро, үлэлии сырыттахпына
табаарыстыы быһыынан спартакиада эбийиэктэригэр анаан Ити сөптөөх этии, ону билигин көннөрөр үлэни
саҕалыыр наада этэ.
араас матырыйаалы сакаастыырын сүүрэн-көтөн, булан-талан
Сунтаарга ыытарым. Оннук сылдьан: «Дойдубутугар күүрээннээх
олох, үлэ кэтэһэр (онтун «великие дела» диэн этэр)», – диэн 3. Хаарбах дьиэлэртэн дьону көһөрүү бырагырааматыгар
бэйэтинэн тиийэн, тылыгар киллэрэн 2010 сыллаахха Сунтаарга эрдэттэн үлэни саҕалаабыта. Специалистарын кытта бэйэтинэн
төннөн кэлбиппит. Ол курдук оҕо эрдэхпититтэн Дьулустуун элбэхтик Дьокуускайынан, Москванан сылдьыбыта. Ол
бииргэбит, бүтэһик мүнүүтэҕэ диэри... чэрчитинэн РТС территорятыгар бастакы үс уопсай дьиэлэр
Мэлдьи сүбэлэһэр буолара, нэһилиэк баһылыгар туруорунуон тутуллубуттара. Сунтаарга ол иннинэ уопсай дьиэ тутуллубатаҕа
саныырын убайыттан ураты эмиэ бастакынан эппитэ. Элбэхтик ырааппыт буолан, дьон олус үөрбүтэ. Бюджет үлэһиттэригэр
сүбэлэһэн, программатын чочуйан, дьону кытта кэпсэтэн, уопсай дьиэ эмиэ тутуллубута.
быыбарыгар сүүрбүппүт. Кини ис-хаан производственник уонна 4. Нэһилиэнньэни ыраас уунан хааччыйыыга «окольцевание»
буолаары буолан тыа сиригэр саамай тыын суолталаах олох-дьаһах ньыматын толкуйдаабыта. Саҕаламмыт үлэ билигин олоххо киирэ
боппуруостарыгар үлэлээбит уопуттаах, үлэһит, инженернэй турар, кэм ирдэбилэ буолла.
толкуйдаах буолан, баһылык быһыытынан ситиһиилээхтик, 5. Сунтаарга толору хааччыллыы кини үлэлиир сылларыгар
далааһыннаахтык үлэлээбитэ. сэниэтин ылбыта. Чааһынай секторга бэйэтэ холобур курдук
Тус бэйэм Дьулус Бииктэрэбис маннык үлэлэри ордук кыайа- биир бастакы толору хааччыллыылаах олорор дьиэни туттубута.
хото туппута диэн мэктиэлиибин. Уопсай дьиэлэргэ итии-тымныы уу, ванна, туалет киллэриитэ
1. Тумуһукаан күөлүн уутун дьиҥ-чахчы инженердии толкуйунан саҕаламмыта. Ол эрээри септик бүтэй буолуохтаах, емкоһы
– сифоннай ньыманан түһэрии. Ону ырытыһарбытыгар миэхэ түһэрэн, тобоҕу массыынанан тиэйиини ситиһиллиэхтээх диирэ.
этэр: «Володя, массыына бензинин шланганы оборон ыытабыт Ытыыстаан оҥоруу санитарнай өттүнэн эрэ буолбакка, кэлин
буолбат дуо? Принцибэ син биир оннук». Уубут баран киирэн өттүгэр почва ирэн (оттайка), куһаҕан сабыдыаллаах буолуоҕа
барбытын көрөн оҕолуу үөрбүппүтүн саныыбын. Кэнэҕэһин диэн билгэлиирэ. Ити сөптөөх этии, ону билигин көннөрөр үлэни
күөлү тупсаран, ыраастаан, беседка, лодочнай станция тутан
сынньанар сир курдук оҥоруохпут диэн баҕа санаалааҕа. Ити саҕалыыр наада этэ.
билигин Илимниирдэр оҥордулар дии, оннук курдук. Дьулустуун элбэхтик санаа атастаһарбыт. Бэйэм менеджер
Уопсайынан, уу-хаар бэйэтин айылҕатынан барыахтаах, идэлээхпин. Кинилиин алтыһан элбэх уопуту, билиини ылан,
Сунтаар ууга ылларбыт, дьиэ-уот алдьанар диэн мелиоративнай дьону кытта сыһыаҥҥа үөрэнэн, билигин тутуу салайааччыта
үлэлэргэ улахан болҕомтотун уурара. буолан сылдьабын. Бэйэ бэйэбитигэр эркин курдук эрэнсэр
2. Бүлүү эбэбит кытылын бөҕөргөтөргө үлэ барыахтаах диэн этибит. Салайар үлэҕэ эмиэ кини киллэрбитэ. Күһүн этэ. Биир
эрдэттэн кэпсэтиини, былааннааһыны саҕалаабыта. Биэрэкпит үтүө күн Анатолий Васильевичтыын ыҥыран ылан, «ЖКС-ка
сыллата суулан, уулуссаҕа чугаһаан иһэр. Кэнэҕэһин өрүс дириэктэринэн киирдэххинэ сатанар, тэрилтэ ыһыллан эрэр. ÀÕÒÛÛËÀÐ
үрдүгэр дьон сынньанар, аргыый аҕай хаамсар, алтыһар сирэ Билиҥҥи кэмҥэ саамай үлэтэ «тахсар» наадалаах тэрилтэ буолан
буолуохтаах диэн ырааҕы өтө көрөр былааннааҕа. Култуура турар», – диэн тылларыгар киллэрэн, 2011-2013 сылларга ЖКС-
пааматынньыктарын олус сэргиирэ. ка дириэктэрдээбитим. Элбэх үлэ барбыта. Саамай улахан,
75
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
киинэҕэ сылдьабыт. Онтон ыла доҕордуу буолбуппут, Ити курдук Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
74 Куокунубутугар өссө икки-үс сыл бииргэ сайылаабыппыт.
Талааннаах киһи эргиччи талааннаах буолар эбит. Оскуолаҕа
Дьулус үчүгэйдик үөрэммитэ, кыратыттан лидер этэ, актыбыыс, тобоҕу массыынанан тиэйиини ситиһиллиэхтээх
Септик бүтэй буолуохтаах, емкоһы түһэрэн,
ÀÕÒÛÛËÀÐ кыраһыабайдык уонна ситиһиилээхтик оонньуура – центровой, диирэ. Ытыыстаан оҥоруу санитарнай өттүнэн эрэ
спортсмен, өссө гитараҕа оонньуур. Ордук волейболга, баскетболга
снайпер. 90-с сылларга Дьокуускайга көрсүбүппүт, студенческай
буолбакка, кэлин өттүгэр почва ирэн (оттайка),
сылларга. Онтон дьылҕабыт дойдубутугар тиксиһиннэрбитэ. Мин
куһаҕан сабыдыаллаах буолуоҕа диэн билгэлиирэ.
Новосибирскайга дьиэ кэргэнинэн олоро, үлэлии сырыттахпына
табаарыстыы быһыынан спартакиада эбийиэктэригэр анаан Ити сөптөөх этии, ону билигин көннөрөр үлэни
саҕалыыр наада этэ.
араас матырыйаалы сакаастыырын сүүрэн-көтөн, булан-талан
Сунтаарга ыытарым. Оннук сылдьан: «Дойдубутугар күүрээннээх
олох, үлэ кэтэһэр (онтун «великие дела» диэн этэр)», – диэн 3. Хаарбах дьиэлэртэн дьону көһөрүү бырагырааматыгар
бэйэтинэн тиийэн, тылыгар киллэрэн 2010 сыллаахха Сунтаарга эрдэттэн үлэни саҕалаабыта. Специалистарын кытта бэйэтинэн
төннөн кэлбиппит. Ол курдук оҕо эрдэхпититтэн Дьулустуун элбэхтик Дьокуускайынан, Москванан сылдьыбыта. Ол
бииргэбит, бүтэһик мүнүүтэҕэ диэри... чэрчитинэн РТС территорятыгар бастакы үс уопсай дьиэлэр
Мэлдьи сүбэлэһэр буолара, нэһилиэк баһылыгар туруорунуон тутуллубуттара. Сунтаарга ол иннинэ уопсай дьиэ тутуллубатаҕа
саныырын убайыттан ураты эмиэ бастакынан эппитэ. Элбэхтик ырааппыт буолан, дьон олус үөрбүтэ. Бюджет үлэһиттэригэр
сүбэлэһэн, программатын чочуйан, дьону кытта кэпсэтэн, уопсай дьиэ эмиэ тутуллубута.
быыбарыгар сүүрбүппүт. Кини ис-хаан производственник уонна 4. Нэһилиэнньэни ыраас уунан хааччыйыыга «окольцевание»
буолаары буолан тыа сиригэр саамай тыын суолталаах олох-дьаһах ньыматын толкуйдаабыта. Саҕаламмыт үлэ билигин олоххо киирэ
боппуруостарыгар үлэлээбит уопуттаах, үлэһит, инженернэй турар, кэм ирдэбилэ буолла.
толкуйдаах буолан, баһылык быһыытынан ситиһиилээхтик, 5. Сунтаарга толору хааччыллыы кини үлэлиир сылларыгар
далааһыннаахтык үлэлээбитэ. сэниэтин ылбыта. Чааһынай секторга бэйэтэ холобур курдук
Тус бэйэм Дьулус Бииктэрэбис маннык үлэлэри ордук кыайа- биир бастакы толору хааччыллыылаах олорор дьиэни туттубута.
хото туппута диэн мэктиэлиибин. Уопсай дьиэлэргэ итии-тымныы уу, ванна, туалет киллэриитэ
1. Тумуһукаан күөлүн уутун дьиҥ-чахчы инженердии толкуйунан саҕаламмыта. Ол эрээри септик бүтэй буолуохтаах, емкоһы
– сифоннай ньыманан түһэрии. Ону ырытыһарбытыгар миэхэ түһэрэн, тобоҕу массыынанан тиэйиини ситиһиллиэхтээх диирэ.
этэр: «Володя, массыына бензинин шланганы оборон ыытабыт Ытыыстаан оҥоруу санитарнай өттүнэн эрэ буолбакка, кэлин
буолбат дуо? Принцибэ син биир оннук». Уубут баран киирэн өттүгэр почва ирэн (оттайка), куһаҕан сабыдыаллаах буолуоҕа
барбытын көрөн оҕолуу үөрбүппүтүн саныыбын. Кэнэҕэһин диэн билгэлиирэ. Ити сөптөөх этии, ону билигин көннөрөр үлэни
күөлү тупсаран, ыраастаан, беседка, лодочнай станция тутан
сынньанар сир курдук оҥоруохпут диэн баҕа санаалааҕа. Ити саҕалыыр наада этэ.
билигин Илимниирдэр оҥордулар дии, оннук курдук. Дьулустуун элбэхтик санаа атастаһарбыт. Бэйэм менеджер
Уопсайынан, уу-хаар бэйэтин айылҕатынан барыахтаах, идэлээхпин. Кинилиин алтыһан элбэх уопуту, билиини ылан,
Сунтаар ууга ылларбыт, дьиэ-уот алдьанар диэн мелиоративнай дьону кытта сыһыаҥҥа үөрэнэн, билигин тутуу салайааччыта
үлэлэргэ улахан болҕомтотун уурара. буолан сылдьабын. Бэйэ бэйэбитигэр эркин курдук эрэнсэр
2. Бүлүү эбэбит кытылын бөҕөргөтөргө үлэ барыахтаах диэн этибит. Салайар үлэҕэ эмиэ кини киллэрбитэ. Күһүн этэ. Биир
эрдэттэн кэпсэтиини, былааннааһыны саҕалаабыта. Биэрэкпит үтүө күн Анатолий Васильевичтыын ыҥыран ылан, «ЖКС-ка
сыллата суулан, уулуссаҕа чугаһаан иһэр. Кэнэҕэһин өрүс дириэктэринэн киирдэххинэ сатанар, тэрилтэ ыһыллан эрэр. ÀÕÒÛÛËÀÐ
үрдүгэр дьон сынньанар, аргыый аҕай хаамсар, алтыһар сирэ Билиҥҥи кэмҥэ саамай үлэтэ «тахсар» наадалаах тэрилтэ буолан
буолуохтаах диэн ырааҕы өтө көрөр былааннааҕа. Култуура турар», – диэн тылларыгар киллэрэн, 2011-2013 сылларга ЖКС-
пааматынньыктарын олус сэргиирэ. ка дириэктэрдээбитим. Элбэх үлэ барбыта. Саамай улахан,
75
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
76
эппиэттээх уонна ыксаллаах эбийиэгинэн Түбэй Дьаархан
кулуубун тутууну ааҕабын. Күһүн саҕалана да илик тутууну Саҥа
ÀÕÒÛÛËÀÐ дьылга үлэҕэ киллэрбиппит.
Оҕо, эдэр сааһым табаарыһын, сиппит, үлэһит буолбут
кэмим арахсыбат аргыһын, доҕорбун, үөлээннээхпин, биир
санаалаахпын Дьулус Бииктэрэбиспин олус суохтуубун... Дойдубут
туһугар элбэҕи оҥоруох баҕа санаабыт сарбыллыбытыттан олус
хомойобун.
Владимир ЯКОВЛЕВ
СПОРТИНЫНАН СИТИҺИИЛЭЭХТИК
ДЬАРЫКТАММЫТА 2010 с. Бэрдьигэстээххэ
ыытыллыбыт спортиҥҥа
республикатааҕы чемпионат
түгэннэрэ, Манна Дьулус «С»
категория чемпионнаабыта
Дьулустаанныын биһиги биир интэриэстээх, дьарыктаах
буолан тутатына өйдөспүппүт. Аан бастаан үлэбитинэн Новоси-
бирскайга командировкаҕа сылдьан көрсөн, иллэҥ кэммитигэр
стрельбищеҕа сылдьарбыт. Ити кэмҥэ спортинг көрүҥэ улахан
күрэхтэһиилэр балаһыанньаларыгар киирэр буолбутунан, Сун-
таарбытыгар бу дьиҥнээх эр дьон спордун сайыннарыахха диэн
турунан үлэлээбит, күрэхтэспит сылларбыт олус да үчүгэйдэрэ. Спортиҥҥа Аан дойду чемпионатыгар
сунтаардар. Санкт-Петербург,
Мин федерацияны салайарым, онно араас идэлээх, сытыы-хотуу, 2013 с. атырдьах ыйа
кыахтаах уолаттар буолан бэйэбит да билбэппитинэн бииргэ түм-
сүбүппүт. Бүлүү бөлөх, онтон республика таһымнаах чемпионат- ÀÕÒÛÛËÀÐ
тарга ситиһиилэр сиэтиһэн кэлбиттэрэ. Международнай кылаастаах
Спортинг уонна Дьулус – быстыспат өйдөбүллэр. Сорохторго спорт маастара
ситиһии улахан сыранан, утумнаах эрчиллиинэн кэлэр буоллаҕы- Инна Александрованы кытта
77
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
76
эппиэттээх уонна ыксаллаах эбийиэгинэн Түбэй Дьаархан
кулуубун тутууну ааҕабын. Күһүн саҕалана да илик тутууну Саҥа
ÀÕÒÛÛËÀÐ дьылга үлэҕэ киллэрбиппит.
Оҕо, эдэр сааһым табаарыһын, сиппит, үлэһит буолбут
кэмим арахсыбат аргыһын, доҕорбун, үөлээннээхпин, биир
санаалаахпын Дьулус Бииктэрэбиспин олус суохтуубун... Дойдубут
туһугар элбэҕи оҥоруох баҕа санаабыт сарбыллыбытыттан олус
хомойобун.
Владимир ЯКОВЛЕВ
СПОРТИНЫНАН СИТИҺИИЛЭЭХТИК
ДЬАРЫКТАММЫТА 2010 с. Бэрдьигэстээххэ
ыытыллыбыт спортиҥҥа
республикатааҕы чемпионат
түгэннэрэ, Манна Дьулус «С»
категория чемпионнаабыта
Дьулустаанныын биһиги биир интэриэстээх, дьарыктаах
буолан тутатына өйдөспүппүт. Аан бастаан үлэбитинэн Новоси-
бирскайга командировкаҕа сылдьан көрсөн, иллэҥ кэммитигэр
стрельбищеҕа сылдьарбыт. Ити кэмҥэ спортинг көрүҥэ улахан
күрэхтэһиилэр балаһыанньаларыгар киирэр буолбутунан, Сун-
таарбытыгар бу дьиҥнээх эр дьон спордун сайыннарыахха диэн
турунан үлэлээбит, күрэхтэспит сылларбыт олус да үчүгэйдэрэ. Спортиҥҥа Аан дойду чемпионатыгар
сунтаардар. Санкт-Петербург,
Мин федерацияны салайарым, онно араас идэлээх, сытыы-хотуу, 2013 с. атырдьах ыйа
кыахтаах уолаттар буолан бэйэбит да билбэппитинэн бииргэ түм-
сүбүппүт. Бүлүү бөлөх, онтон республика таһымнаах чемпионат- ÀÕÒÛÛËÀÐ
тарга ситиһиилэр сиэтиһэн кэлбиттэрэ. Международнай кылаастаах
Спортинг уонна Дьулус – быстыспат өйдөбүллэр. Сорохторго спорт маастара
ситиһии улахан сыранан, утумнаах эрчиллиинэн кэлэр буоллаҕы- Инна Александрованы кытта
77
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
78
табаарыс этэ, туох эмит кыһалҕалааҕын, санаата түһэрин,
быыппастарын биирдэ да биллэрбэтэҕэ, дьиҥ эр киһилии
ÀÕÒÛÛËÀÐ майгылааҕа. 2013 сыллаахха суох буолуон лоп курдук биир
сыл иннигэр Санкт-Петербурга спортиҥҥа историяҕа бастакы
уонна тиһэх Аан дойду чемпионатыгар Сунтаартан үс буолан –
Дьулус, мин уонна Герман Егоров кыттар дьолломмуппут. Өр
сылдьыбыппыт. Онно атырдьах ыйын 9 күнүгэр кини төрөөбүт
Аан дойду чемпиона Айаал Макаровы, Сахалар өрөгөй-талаан түгэннэрэ күнүн уратытык уонна хатыламматтык бэлиэтээбиппитин
кини тренерэ Эрик Макховены кытта өйдүүбүн ... аатырыбыт Эрмитаж саалаларынан сылдьыбыппыт,
эбиитин гостиницабытыгар диэри куораты биир гына кареталаах
атынан айаннаан тиийбиппит. Онтон Дьулус бэйэтэ олус
астыммыта. 500-тэн тахса спортинынан идэтийэн дьарыктанар
аан дойду аатырбыт бэргэн спортсменнарын кытта киирсиигэ
ортоку баайыыга сылдьан, эрчиллэн, уопутуран, элбэҕи билэн-
көрөн кэлбиппит. Саха уола Айаал Макаров аан дойду чемпиона
буолар өрөгөйдөөх түгэнигэр кини аттыгар буолбут дьоллоохпут.
Хомойуох иһин, күрэхтэһии түгэннэрин хаартыскаларын
бэйэтэ көрбөтөҕө, суох буолбутун кэннэ ийэтигэр бэчээттэтэн
бэлэхтээбиппин бу кинигэҕэ киллэрдибит.
Француз юниор спортсменын Чемпионат аһыллыытыгар Франция Сунтаарбытыгар спортинг көрүҥүн сайыннарыыга
кытта сүүмэрдэммит хамаандатын кытта ирдэбилгэ эппиэттиир стрельбищены оҥорор былааннааҕа.
Оччотугар улууспутун, Сахабыт сирин аатын үрдүктүк ааттатар
на, Дьулус айылҕаттан дьоҕурдаах кыраҕы харахтаах, дьиҥ спор- эдэр спортсменнар үүнэн тахсыа этилэр. Биһиги, кини
тивнай хараактырдаах, санаабытын ситиһэр уонна киэҥ, холку доҕотторо, Дьулуспут аатын үйэтитэн икки сылга биирдэ
майгылаах буолан уһулуччу ситиһиилэммитэ. Кини утумнаахтык
эрчиллэр дьиҥэ солото да суох этэ. Этэргэ дылы, ылла да ытара, спортиҥҥа республика таһымнаах күрэхтэһиилэри ыытабыт.
ытта да табара. Тэриэлкэни даҕаны, куһу даҕаны. Бастакы улахан Бүтэһигин былырыын күһүн алтынньыга Дьокуускай куоракка
ситиһиитэ 2009 сыллаахха Бүлүүгэ буолбут Манчаары оонньууту- буолбута. Үчүгэй бириистэрдээх, элбэх кыттааччылаах уонна
гар 9 күүстээх, барыта спорт маастардарын кытта супер-финалга көрөөччүлэрдээх өйгө-санааҕа хаалар күрэхтэһии буолбута. Сүрүн
тахсыбыта. Нөҥүө сылыгар Бэрдьигэстээххэ С (саҥа саҕалааччы- бириискэ доҕотторо кыттыһан итальянскай сааны туруорбуппут.
лар) бөлөхтөрүгэр чемпион үрдүк аатын ылыбыта. Утарсааччы- Төһө даҕаны ирдэбил кытаатан истэр, аныгыскы күрэхтэһиини
лара кинини «күүстээх конкурент» диэн билинэллэрин элбэхтик кэлэр сылга эмиэ Дьокуускайга ыытарга былаанныыбыт.
истибитим. Максим АФАНАСЬЕВ
Балай эмэ элбэх араас таһымнаах күрэхтэһиилэри тэрийбиппит.
Дьулус Викторович үчүгэй тэрийээччи буоларын сэргэ, ис Сорохторго ситиһии улахан сыранан, утумнаах эрчилли-
сүрэҕиттэн үөрэн туран түс бэйэтэ уонна предпринимателлэри инэн кэлэр буоллаҕына, Дьулус айылҕаттан дьоҕурдаах кы-
кытта кэпсэтэн сыаналаах бириистэри булара. Аны туран, мин раҕы харахтаах, дьиҥ спортивнай хараактырдаах, санаабы-
билэрбинэн, бэйэтэ күрэхтэһэн ылбыт сыаналаах бириистэрин тын ситиһэр уонна киэҥ, холку майгылаах буолан уһулуччу ÀÕÒÛÛËÀÐ
үчүгэйдик саныыр дьонугар дэллэмник бэлэхтиирэ. Онон кинини ситиһиилэммитэ. Кини утумнаахтык эрчиллэр дьиҥэ солото
элбэх киһи үтүөнэн саныыр буолуохтаах. Күрэхтэһиилэргэ, да суох этэ. Этэргэ дылы, ылла да ытара, ытта да табара.
уопсайынан айаҥҥа сылдьарга Дьулус олус үчүгэй, эрэбил
79
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
78
табаарыс этэ, туох эмит кыһалҕалааҕын, санаата түһэрин,
быыппастарын биирдэ да биллэрбэтэҕэ, дьиҥ эр киһилии
ÀÕÒÛÛËÀÐ майгылааҕа. 2013 сыллаахха суох буолуон лоп курдук биир
сыл иннигэр Санкт-Петербурга спортиҥҥа историяҕа бастакы
уонна тиһэх Аан дойду чемпионатыгар Сунтаартан үс буолан –
Дьулус, мин уонна Герман Егоров кыттар дьолломмуппут. Өр
сылдьыбыппыт. Онно атырдьах ыйын 9 күнүгэр кини төрөөбүт
Аан дойду чемпиона Айаал Макаровы, Сахалар өрөгөй-талаан түгэннэрэ күнүн уратытык уонна хатыламматтык бэлиэтээбиппитин
кини тренерэ Эрик Макховены кытта өйдүүбүн ... аатырыбыт Эрмитаж саалаларынан сылдьыбыппыт,
эбиитин гостиницабытыгар диэри куораты биир гына кареталаах
атынан айаннаан тиийбиппит. Онтон Дьулус бэйэтэ олус
астыммыта. 500-тэн тахса спортинынан идэтийэн дьарыктанар
аан дойду аатырбыт бэргэн спортсменнарын кытта киирсиигэ
ортоку баайыыга сылдьан, эрчиллэн, уопутуран, элбэҕи билэн-
көрөн кэлбиппит. Саха уола Айаал Макаров аан дойду чемпиона
буолар өрөгөйдөөх түгэнигэр кини аттыгар буолбут дьоллоохпут.
Хомойуох иһин, күрэхтэһии түгэннэрин хаартыскаларын
бэйэтэ көрбөтөҕө, суох буолбутун кэннэ ийэтигэр бэчээттэтэн
бэлэхтээбиппин бу кинигэҕэ киллэрдибит.
Француз юниор спортсменын Чемпионат аһыллыытыгар Франция Сунтаарбытыгар спортинг көрүҥүн сайыннарыыга
кытта сүүмэрдэммит хамаандатын кытта ирдэбилгэ эппиэттиир стрельбищены оҥорор былааннааҕа.
Оччотугар улууспутун, Сахабыт сирин аатын үрдүктүк ааттатар
на, Дьулус айылҕаттан дьоҕурдаах кыраҕы харахтаах, дьиҥ спор- эдэр спортсменнар үүнэн тахсыа этилэр. Биһиги, кини
тивнай хараактырдаах, санаабытын ситиһэр уонна киэҥ, холку доҕотторо, Дьулуспут аатын үйэтитэн икки сылга биирдэ
майгылаах буолан уһулуччу ситиһиилэммитэ. Кини утумнаахтык
эрчиллэр дьиҥэ солото да суох этэ. Этэргэ дылы, ылла да ытара, спортиҥҥа республика таһымнаах күрэхтэһиилэри ыытабыт.
ытта да табара. Тэриэлкэни даҕаны, куһу даҕаны. Бастакы улахан Бүтэһигин былырыын күһүн алтынньыга Дьокуускай куоракка
ситиһиитэ 2009 сыллаахха Бүлүүгэ буолбут Манчаары оонньууту- буолбута. Үчүгэй бириистэрдээх, элбэх кыттааччылаах уонна
гар 9 күүстээх, барыта спорт маастардарын кытта супер-финалга көрөөччүлэрдээх өйгө-санааҕа хаалар күрэхтэһии буолбута. Сүрүн
тахсыбыта. Нөҥүө сылыгар Бэрдьигэстээххэ С (саҥа саҕалааччы- бириискэ доҕотторо кыттыһан итальянскай сааны туруорбуппут.
лар) бөлөхтөрүгэр чемпион үрдүк аатын ылыбыта. Утарсааччы- Төһө даҕаны ирдэбил кытаатан истэр, аныгыскы күрэхтэһиини
лара кинини «күүстээх конкурент» диэн билинэллэрин элбэхтик кэлэр сылга эмиэ Дьокуускайга ыытарга былаанныыбыт.
истибитим. Максим АФАНАСЬЕВ
Балай эмэ элбэх араас таһымнаах күрэхтэһиилэри тэрийбиппит.
Дьулус Викторович үчүгэй тэрийээччи буоларын сэргэ, ис Сорохторго ситиһии улахан сыранан, утумнаах эрчилли-
сүрэҕиттэн үөрэн туран түс бэйэтэ уонна предпринимателлэри инэн кэлэр буоллаҕына, Дьулус айылҕаттан дьоҕурдаах кы-
кытта кэпсэтэн сыаналаах бириистэри булара. Аны туран, мин раҕы харахтаах, дьиҥ спортивнай хараактырдаах, санаабы-
билэрбинэн, бэйэтэ күрэхтэһэн ылбыт сыаналаах бириистэрин тын ситиһэр уонна киэҥ, холку майгылаах буолан уһулуччу ÀÕÒÛÛËÀÐ
үчүгэйдик саныыр дьонугар дэллэмник бэлэхтиирэ. Онон кинини ситиһиилэммитэ. Кини утумнаахтык эрчиллэр дьиҥэ солото
элбэх киһи үтүөнэн саныыр буолуохтаах. Күрэхтэһиилэргэ, да суох этэ. Этэргэ дылы, ылла да ытара, ытта да табара.
уопсайынан айаҥҥа сылдьарга Дьулус олус үчүгэй, эрэбил
79
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
ЫТЫК ДЬОН ЫЧЧАТА Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
80
Биһиги Никифоровтар дьиэ кэргэннэрин кытта уулусса нөҥүө- сылдьар кэмигэр бэйэтэ дьаһанан үлэлиирэ. Кыра оҕолорго
маҥаа ыаллаһан олорбуппут 36 сыл буолла. Кинилэр биһиги бу
уолаттар ураты үчүгэй сыһыаннаахтара. Ыалларын оҕолорун
ÀÕÒÛÛËÀÐ түөлбэҕэ дьиэ туттан олохсуйбуппут кэннэ эһиилигэр дьиэ туттан оонньотон, быраат, балты курдук бэрэкэйдээн тахсаллара, үчүгэйгэ
киирбиттэрэ. Түөрт оҕолоохторо уонна Мария Ивановна диэн
эрэ үөрэтэллэрэ. Улаатан үлэһит буолан баран хайа кыалларынан
эбэлээхтэрэ. Үс уолу кытта кыратыттан олус сэмэй, икки гына
ханнык баҕарар боппуруоска көмө-тирэх буолаллара. Үөрэхтэнэн
өрүммүт суһуохтаах кэрэчээн Туяра диэн кыыстаахтара.
Эбэлэрэ Мария Ивановна кэлин чугас ыалларын оҕолоро үлэһит буоллахтарына тэҥҥэ үөрэллэрэ.
Дьулустаан барахсан баһылыктыы олорон дьоҥҥо-сэргэҕэ олус
бары «эбээ Маайа» диэн ааттыыр күндү киһилэрэ буолбута. Кини сөбүлэппитэ. Эдэрдэргэ да, кырдьаҕастарга да олус болҕомтолоох
сүрдээх аламаҕай майгылаах, ыалдьытымсах, чэнчис, дьэллэм этэ. Ханна эмэ көрүстэр эрэ: »Оо, дорообо! Көрсүбэтэхпит,
этэ. Оччотооҕуга биһиги бары эдэр ыаллар кини сүбэтин- кэпсэппэтэхпит өр да буолла, туох сонуннааххын?» – диэн үөрэ-
аматын ылынан бэрт иллээхтик, бэйэ бэйэбитигэр көмөлөсүһэн көтө көрсөрө. Төһөлөөх да кыйаханан, айманан кыһалҕатын
олорбуппут. Сороҕор мөҕүллэрбит, сороҕор хайҕанарбыт. Итини туруорса кэлбит киһини уоскутан, үчүгэй өттүнэн быһаарсан
барытын сөптөөҕүнэн ылынарбыт. Дьиэ кэргэн тутаах киһилэрэ ыытарын туһунан кэпсээн билигин уос номоҕор сылдьар.
– ийэлэрэ Раида Алексеевна Госстрахха агенынан үлэлиирэ. Кини хайа баҕарар боппуруоһу уталыппакка баһаарара. Биһиги
Туспа кэпсээн аҕалара Виктор Михайлович буолар. Бу «Ньургуһун» детсаппыт куукуната эмэҕирбитигэр, «чэ, син-биир
сүрдээх үлэһит киһи этэ. Промкомбинакка, Сельэнергоҕа, кэлин үп-харчы боппуруоһугар иҥнэр дьыала буолуо» дии саныы-
Сунтаардааҕы коллеждка столярдаабыта. Ханна да буолбутун саныы тиийэн кэпсээбиппэр, сонно тута массыынатыгар олордо
иһин үтүө суобастаахтык үлэлиирэ. Үлэ чааһа киниэхэ көрүллү- сылдьан тустаах тэрилтэлэргэ сырытыннаран, сабыс-саҥа куукуна
бэт курдуга, түүннэри үлэлиир буолара. Туппутун ыһыктыбат тутулларыгар улахан көмө буолбута – биригээдэ булан, харчынан
киһи этэ. Сайынын хаппыыста олордоро, онтун уһун сайыны быһа көмөлөһөн.
оҕолорунуун харайара. Биһиги ыаллара олордуутугар көмөлөһөр Удьуор утумнаах дииллэр. Дьулустаан оҕолоро улаатан,
этибит. Атырдьах ыйыттан сүрэхтэммит хаппыысталарын таһан үөрэхтэнэн үчүгэй үлэһит буолуохтара, аҕаларын ситэ
ыалларын күндүлүүрэ, күһүнүгэр иккилии-үстүү куулунан оҥорботоҕун ситэрэн, дьоҥҥо-сэргэҕэ үтүө майгыларынан
түҥэтэлиирэ. «Киирэн үчүгэйин талан ылыҥ», – диирэ. Кыбыстан биллиэхтэрэ диэн эрэнэбин. Дьулустаан барахсан сырдык
киирэн ылбатаххына бэйэтэ сүгэн киллэрэрэ. Уһун сайыны быһа сэбэрэтэ, истиҥ-иһирэх майгыта, үлэлээбит үлэтэ биһиэхэ үтүө
буһан-хатан харайбыт хаппыысталарын дьэ итинник дьаһайара. өйдөбүл буолан хаалыахтара.
Ону таһынан чугас ыалларыгар, аймахтарыгар көмөтүн ааҕан РУФОВА Светлана Дмитриевна,
сиппэккин. Кинилэргэ элбэх аймахтара олорон үөрэммиттэрэ, ыкса ыала, «Ньургуһун» оҕо уһуйаанын сэбиэдиссэйэ
үлэлээбиттэрэ. Элбэх киһи хонон-өрөөн ааһара.
Дьэ итинник ыалга оҕолоро эмиэ үөрэҕи, үлэни үрүҥ-хара
диэбэккэ өрө тутан улааппыттара. Михаил, Дьулустаан эдэр
саастарыттан салайар үлэһит буолбуттара. Дьулустаан олох
эдэр сааһыгар, үлэтин үгэнигэр сылдьан суох буолбута олус
хомолтолоох. Кини бэрт кыра сааһыттан аҕатын кытта тэҥҥэ
сылдьан үлэлиирэ. Бэйэтэ даҕаны улахан уҥуохтаах, толору
эттээх-сииннээх, кыахтаах уол этэ. Биһиги дьиэбит утары ÀÕÒÛÛËÀÐ
уолаттар аҕаларыныын өссө оскуолаҕа үөрэнэ сылдьан эбэлэригэр
дьиэ туппуттара. Дьулустаан кыахтаах киһи соҕотоҕун дьиэ үрдүн
опилкатын, буорун улахан куулунан таһара, аҕалара үлэтигэр
81
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
ЫТЫК ДЬОН ЫЧЧАТА Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
80
Биһиги Никифоровтар дьиэ кэргэннэрин кытта уулусса нөҥүө- сылдьар кэмигэр бэйэтэ дьаһанан үлэлиирэ. Кыра оҕолорго
маҥаа ыаллаһан олорбуппут 36 сыл буолла. Кинилэр биһиги бу
уолаттар ураты үчүгэй сыһыаннаахтара. Ыалларын оҕолорун
ÀÕÒÛÛËÀÐ түөлбэҕэ дьиэ туттан олохсуйбуппут кэннэ эһиилигэр дьиэ туттан оонньотон, быраат, балты курдук бэрэкэйдээн тахсаллара, үчүгэйгэ
киирбиттэрэ. Түөрт оҕолоохторо уонна Мария Ивановна диэн
эрэ үөрэтэллэрэ. Улаатан үлэһит буолан баран хайа кыалларынан
эбэлээхтэрэ. Үс уолу кытта кыратыттан олус сэмэй, икки гына
ханнык баҕарар боппуруоска көмө-тирэх буолаллара. Үөрэхтэнэн
өрүммүт суһуохтаах кэрэчээн Туяра диэн кыыстаахтара.
Эбэлэрэ Мария Ивановна кэлин чугас ыалларын оҕолоро үлэһит буоллахтарына тэҥҥэ үөрэллэрэ.
Дьулустаан барахсан баһылыктыы олорон дьоҥҥо-сэргэҕэ олус
бары «эбээ Маайа» диэн ааттыыр күндү киһилэрэ буолбута. Кини сөбүлэппитэ. Эдэрдэргэ да, кырдьаҕастарга да олус болҕомтолоох
сүрдээх аламаҕай майгылаах, ыалдьытымсах, чэнчис, дьэллэм этэ. Ханна эмэ көрүстэр эрэ: »Оо, дорообо! Көрсүбэтэхпит,
этэ. Оччотооҕуга биһиги бары эдэр ыаллар кини сүбэтин- кэпсэппэтэхпит өр да буолла, туох сонуннааххын?» – диэн үөрэ-
аматын ылынан бэрт иллээхтик, бэйэ бэйэбитигэр көмөлөсүһэн көтө көрсөрө. Төһөлөөх да кыйаханан, айманан кыһалҕатын
олорбуппут. Сороҕор мөҕүллэрбит, сороҕор хайҕанарбыт. Итини туруорса кэлбит киһини уоскутан, үчүгэй өттүнэн быһаарсан
барытын сөптөөҕүнэн ылынарбыт. Дьиэ кэргэн тутаах киһилэрэ ыытарын туһунан кэпсээн билигин уос номоҕор сылдьар.
– ийэлэрэ Раида Алексеевна Госстрахха агенынан үлэлиирэ. Кини хайа баҕарар боппуруоһу уталыппакка баһаарара. Биһиги
Туспа кэпсээн аҕалара Виктор Михайлович буолар. Бу «Ньургуһун» детсаппыт куукуната эмэҕирбитигэр, «чэ, син-биир
сүрдээх үлэһит киһи этэ. Промкомбинакка, Сельэнергоҕа, кэлин үп-харчы боппуруоһугар иҥнэр дьыала буолуо» дии саныы-
Сунтаардааҕы коллеждка столярдаабыта. Ханна да буолбутун саныы тиийэн кэпсээбиппэр, сонно тута массыынатыгар олордо
иһин үтүө суобастаахтык үлэлиирэ. Үлэ чааһа киниэхэ көрүллү- сылдьан тустаах тэрилтэлэргэ сырытыннаран, сабыс-саҥа куукуна
бэт курдуга, түүннэри үлэлиир буолара. Туппутун ыһыктыбат тутулларыгар улахан көмө буолбута – биригээдэ булан, харчынан
киһи этэ. Сайынын хаппыыста олордоро, онтун уһун сайыны быһа көмөлөһөн.
оҕолорунуун харайара. Биһиги ыаллара олордуутугар көмөлөһөр Удьуор утумнаах дииллэр. Дьулустаан оҕолоро улаатан,
этибит. Атырдьах ыйыттан сүрэхтэммит хаппыысталарын таһан үөрэхтэнэн үчүгэй үлэһит буолуохтара, аҕаларын ситэ
ыалларын күндүлүүрэ, күһүнүгэр иккилии-үстүү куулунан оҥорботоҕун ситэрэн, дьоҥҥо-сэргэҕэ үтүө майгыларынан
түҥэтэлиирэ. «Киирэн үчүгэйин талан ылыҥ», – диирэ. Кыбыстан биллиэхтэрэ диэн эрэнэбин. Дьулустаан барахсан сырдык
киирэн ылбатаххына бэйэтэ сүгэн киллэрэрэ. Уһун сайыны быһа сэбэрэтэ, истиҥ-иһирэх майгыта, үлэлээбит үлэтэ биһиэхэ үтүө
буһан-хатан харайбыт хаппыысталарын дьэ итинник дьаһайара. өйдөбүл буолан хаалыахтара.
Ону таһынан чугас ыалларыгар, аймахтарыгар көмөтүн ааҕан РУФОВА Светлана Дмитриевна,
сиппэккин. Кинилэргэ элбэх аймахтара олорон үөрэммиттэрэ, ыкса ыала, «Ньургуһун» оҕо уһуйаанын сэбиэдиссэйэ
үлэлээбиттэрэ. Элбэх киһи хонон-өрөөн ааһара.
Дьэ итинник ыалга оҕолоро эмиэ үөрэҕи, үлэни үрүҥ-хара
диэбэккэ өрө тутан улааппыттара. Михаил, Дьулустаан эдэр
саастарыттан салайар үлэһит буолбуттара. Дьулустаан олох
эдэр сааһыгар, үлэтин үгэнигэр сылдьан суох буолбута олус
хомолтолоох. Кини бэрт кыра сааһыттан аҕатын кытта тэҥҥэ
сылдьан үлэлиирэ. Бэйэтэ даҕаны улахан уҥуохтаах, толору
эттээх-сииннээх, кыахтаах уол этэ. Биһиги дьиэбит утары ÀÕÒÛÛËÀÐ
уолаттар аҕаларыныын өссө оскуолаҕа үөрэнэ сылдьан эбэлэригэр
дьиэ туппуттара. Дьулустаан кыахтаах киһи соҕотоҕун дьиэ үрдүн
опилкатын, буорун улахан куулунан таһара, аҕалара үлэтигэр
81
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
БЫРААТЫМ КУРДУК САНЫЫБЫН Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
82
Мин Дьулустааны отой кыра эрдэҕиттэн
билэр этим. Ол курдук Сунтаарга переулок
ÀÕÒÛÛËÀÐ турар дьиэҕэ көһөн кэлбиттэрэ, онно
Мира олорор эрдэхпитинэ аттыбытыгар
Дьулус балтараа саастаах. Дьоммун кытта
билсиһэн,
мэлдьи
бэйэ-бэйэбитигэр
сылдьыһар этибит. Оҕолору эбэлэрэ Маайа
көрсүһэр этэ, уолаттарын батыһыннаран «БИ¤ИГИ БА¤ЫЛЫКПЫТ,
киирэр буолара.
Биир сайын Дьулустаан тиэргэҥҥэ БИИКТЭРЭБИСПИТ,
ийэбит Екатерина Гавриловна үүннэрбит
сибэккитин үргээн баран, онтун бэйэтигэр ДЬУЛУСТААММЫТ...»
бэлэхтээн күллэртээбит түгэннээх. Кыра уол төрөөбүтүгэр өр
соҕус аат толкуйдааһына буолбута. Онтон биир күн Дьулустан
үөрэн-көтөн: «Бырааппын Ньургун Боотур диэн ааттаатыбыт»,
– диэн кэпсээннээх киирбитэ. Студенныы сылдьан каникулга
кэллэхпинэ уолаттарга кыра кэһии аҕалар этим, онно олус
үөрэллэрэ. Уолаттар бэйэ-бэйэлэрин кытта иллээх буолаллара,
хаһан да охсуһан, этиһэн моргуһалларын көрбөтөҕүм.
Дьулустаан кэлин үлэһит буолан баран миигин көрүстэҕин
аайы: «Эдьиэй, туох сонун?» – диэн күлэн-үөрэн ыйыталаһар
буолара. Мин төрөппүттэрим – аҕам Кузнецов Карл Гаврильевич
уонна ийэм Иванова Екатерина Гавриловна суох буолбут
кутурҕаннаах күннэрбитигэр Дьулустаан Викторович кэлэн
өйөбүл буолбута, өр баҕайы уруккуну-хойуккуну кэпсэтэн,
дьоммор махтал тыллары эппитэ.
Быраатым курдук саныыр Дьулустааным эдэр сааһыгар олох-
тон туораабыта олус хомолтолоох. Кини туолбатах былааннарын
чугас дьоно, биир санаалаахтара олоххо киллэриэхтэрэ диэн
эрэнэбин.
КУЗНЕЦОВА Елена Карловна, СР Үтүөлээх бырааһа
ÀÕÒÛÛËÀÐ
83
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
БЫРААТЫМ КУРДУК САНЫЫБЫН Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
82
Мин Дьулустааны отой кыра эрдэҕиттэн
билэр этим. Ол курдук Сунтаарга переулок
ÀÕÒÛÛËÀÐ турар дьиэҕэ көһөн кэлбиттэрэ, онно
Мира олорор эрдэхпитинэ аттыбытыгар
Дьулус балтараа саастаах. Дьоммун кытта
билсиһэн,
мэлдьи
бэйэ-бэйэбитигэр
сылдьыһар этибит. Оҕолору эбэлэрэ Маайа
көрсүһэр этэ, уолаттарын батыһыннаран «БИ¤ИГИ БА¤ЫЛЫКПЫТ,
киирэр буолара.
Биир сайын Дьулустаан тиэргэҥҥэ БИИКТЭРЭБИСПИТ,
ийэбит Екатерина Гавриловна үүннэрбит
сибэккитин үргээн баран, онтун бэйэтигэр ДЬУЛУСТААММЫТ...»
бэлэхтээн күллэртээбит түгэннээх. Кыра уол төрөөбүтүгэр өр
соҕус аат толкуйдааһына буолбута. Онтон биир күн Дьулустан
үөрэн-көтөн: «Бырааппын Ньургун Боотур диэн ааттаатыбыт»,
– диэн кэпсээннээх киирбитэ. Студенныы сылдьан каникулга
кэллэхпинэ уолаттарга кыра кэһии аҕалар этим, онно олус
үөрэллэрэ. Уолаттар бэйэ-бэйэлэрин кытта иллээх буолаллара,
хаһан да охсуһан, этиһэн моргуһалларын көрбөтөҕүм.
Дьулустаан кэлин үлэһит буолан баран миигин көрүстэҕин
аайы: «Эдьиэй, туох сонун?» – диэн күлэн-үөрэн ыйыталаһар
буолара. Мин төрөппүттэрим – аҕам Кузнецов Карл Гаврильевич
уонна ийэм Иванова Екатерина Гавриловна суох буолбут
кутурҕаннаах күннэрбитигэр Дьулустаан Викторович кэлэн
өйөбүл буолбута, өр баҕайы уруккуну-хойуккуну кэпсэтэн,
дьоммор махтал тыллары эппитэ.
Быраатым курдук саныыр Дьулустааным эдэр сааһыгар олох-
тон туораабыта олус хомолтолоох. Кини туолбатах былааннарын
чугас дьоно, биир санаалаахтара олоххо киллэриэхтэрэ диэн
эрэнэбин.
КУЗНЕЦОВА Елена Карловна, СР Үтүөлээх бырааһа
ÀÕÒÛÛËÀÐ
83
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
МАХТАНАБЫН ДЬЫЛҔАБАР – КИНИЛИИН Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
84
ҮЛЭЛЭЭБИППЭР
Биһиги Дьулустаан Бииктэрэбистиин
ÀÕÒÛÛËÀÐ оскуола эрдэхтэн билсэр этибит. Кини биир
кылаас үрдүкү үөрэммитэ. Ол эрээри ордук
чугастык Сунтаар нэһилиэгин баһылыга
буолуоҕуттан алтыһан барбыппыт.
Арай биир үтүө күһүҥҥү күн Дьулустаан
Бииктэрэбис эрийэн баран: «Эйигин кытта
көрсүөхпүн баҕарабын», – диэтэ. Ол
кэмҥэ мин Сунтаар нэһилиэгин сэбиэтин
бэрэссэдээтэлинэн үлэлии олорор кэмим
этэ. «Борисовна, мин Сунтаар нэһилиэгин
баһылыгар турунарга быһаарынным,
миигин өйөө, биир хамаанда буолан үлэлээн
Сунтаарбытын сайыннарыахха», – диэн миигин соһутта. «Эйигин
профессионал быһыытынан көрөбүн, талылыннахпына миэхэ
солбуйааччы буолуоҥ этэ буо», – диэтэ. Толкуйдуох буоллум.
Син добуочча толкуйдаан баран сөбүлэҥмин биэрбитим. Ол
кэннэ дьэ күүскэ быыбарга бэлэмнэнэн барбыппыт.
Быыбар күн. 2010 сыл кулун тутар 14 күнүгэр Саха сиригэр
буолбатах быыбар түмүгэ буолбута – кандидаттар тэҥ куолаһы
ылбыттара хаһан да буола илигэ. Ол курдук Никифоров
Дьулустаан Викторович – 1283, Егорова Жанна Эдуардовна 1283
куолаһы ыланнар тэҥнэспиттэрэ. Сокуон хараҕынан Дьулустаан
7 мүнүүтэ урут регистрацияны ааспыт буолан хотуулаах аатын
сүкпүтэ, баһылык буолбута.
Ити кэннэ элбэх сууттаһыы буолбута. Сунтаардааҕы оройуон
суута быыбар түмүгүн дьиҥэ суоҕунан аахпыта. Ол эрээри
республика Үрдүкү суута ити дьаһалы көтүрбүтэ, Дьулустаан
быыбарга хоппутун бигэргэппитэ.
Итинник тыҥааһыннаах киирсии түмүгэр нэһилиэнньэ
икки аҥыы арахсан, үлэлииргэ сүрдээх ыарахан этэ. Дьулустаан
хамаандатын иннигэр олус ыарахан сорук турбута – нэһилиэги,
олохтоохтору түмэргэ, Сунтаары сайыннарарга диэн.
Баһылык солотугар киирэн баран аны миигин хайдах гынан
түргэнник солбуйааччытынан аныырын туһунан толкуй бөҕөтүгэр
түспүтэ. Утарылаһааччы да дьон элбэх этэ, үлэлии олорор да ÀÕÒÛÛËÀÐ
киһи миэстэтин туран биэриэн баҕарбатаҕа.
Мин ыксаппакка хата уоппускаҕа сынньана бараары
сылдьыбыппар киһим бэйэтэ олус ыксаан, кэпсэтэр дьоҕура
85
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
МАХТАНАБЫН ДЬЫЛҔАБАР – КИНИЛИИН Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
84
ҮЛЭЛЭЭБИППЭР
Биһиги Дьулустаан Бииктэрэбистиин
ÀÕÒÛÛËÀÐ оскуола эрдэхтэн билсэр этибит. Кини биир
кылаас үрдүкү үөрэммитэ. Ол эрээри ордук
чугастык Сунтаар нэһилиэгин баһылыга
буолуоҕуттан алтыһан барбыппыт.
Арай биир үтүө күһүҥҥү күн Дьулустаан
Бииктэрэбис эрийэн баран: «Эйигин кытта
көрсүөхпүн баҕарабын», – диэтэ. Ол
кэмҥэ мин Сунтаар нэһилиэгин сэбиэтин
бэрэссэдээтэлинэн үлэлии олорор кэмим
этэ. «Борисовна, мин Сунтаар нэһилиэгин
баһылыгар турунарга быһаарынным,
миигин өйөө, биир хамаанда буолан үлэлээн
Сунтаарбытын сайыннарыахха», – диэн миигин соһутта. «Эйигин
профессионал быһыытынан көрөбүн, талылыннахпына миэхэ
солбуйааччы буолуоҥ этэ буо», – диэтэ. Толкуйдуох буоллум.
Син добуочча толкуйдаан баран сөбүлэҥмин биэрбитим. Ол
кэннэ дьэ күүскэ быыбарга бэлэмнэнэн барбыппыт.
Быыбар күн. 2010 сыл кулун тутар 14 күнүгэр Саха сиригэр
буолбатах быыбар түмүгэ буолбута – кандидаттар тэҥ куолаһы
ылбыттара хаһан да буола илигэ. Ол курдук Никифоров
Дьулустаан Викторович – 1283, Егорова Жанна Эдуардовна 1283
куолаһы ыланнар тэҥнэспиттэрэ. Сокуон хараҕынан Дьулустаан
7 мүнүүтэ урут регистрацияны ааспыт буолан хотуулаах аатын
сүкпүтэ, баһылык буолбута.
Ити кэннэ элбэх сууттаһыы буолбута. Сунтаардааҕы оройуон
суута быыбар түмүгүн дьиҥэ суоҕунан аахпыта. Ол эрээри
республика Үрдүкү суута ити дьаһалы көтүрбүтэ, Дьулустаан
быыбарга хоппутун бигэргэппитэ.
Итинник тыҥааһыннаах киирсии түмүгэр нэһилиэнньэ
икки аҥыы арахсан, үлэлииргэ сүрдээх ыарахан этэ. Дьулустаан
хамаандатын иннигэр олус ыарахан сорук турбута – нэһилиэги,
олохтоохтору түмэргэ, Сунтаары сайыннарарга диэн.
Баһылык солотугар киирэн баран аны миигин хайдах гынан
түргэнник солбуйааччытынан аныырын туһунан толкуй бөҕөтүгэр
түспүтэ. Утарылаһааччы да дьон элбэх этэ, үлэлии олорор да ÀÕÒÛÛËÀÐ
киһи миэстэтин туран биэриэн баҕарбатаҕа.
Мин ыксаппакка хата уоппускаҕа сынньана бараары
сылдьыбыппар киһим бэйэтэ олус ыксаан, кэпсэтэр дьоҕура
85
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
86
күүстээх буолан, барытын орун-оннугар сааһылаан баран,
муус устар 1 күнүгэр миигин түргэн үлүгэрдик бэйэтин
ÀÕÒÛÛËÀÐ солбуйааччытынан анаабыта. Бэйэ хамаандатын тэринэргэ
сорудах биэрбитэ.
«Командообразование» диэн онно баара. Иккиэн олорон
эрэ ханнык хайысханан сайдарбытын толкуйдаан, онно
сөптөөх специалистары ырытан көрөн дьэ дьоммутун көрдүүргэ
түһүммүппүт. Ол курдук сүбэһит Иван Уаров, экономист
Аида Спирова, кадровик Ньургуяна Лаптева, юрист Наталья
Алексеева, нэһилиэнньэни кытта үлэҕэ Изабелла Еремеева,
программаларга үлэлэһэргэ Евгений Харчасов, землеустроитель
Дмитрий Саввинов, баайы-дуолу кытта үлэҕэ Лилия Михалева,
ыччаты кытта үлэҕэ Ваня Уаров, кырдьаҕастары кытта үлэҕэ
Люция Иванова, социальнай политикаҕа Наталья Егорова, Айсен
Сивцев, программист Илья Иванов, кылаабынай бухгалтер Галина
Спиридонова, бухгалтер Полина Иванова, суоппар Василий,
приемнайга Жанна, Полина, култуураҕа Мария Кобельянова,
Тихон Дормидонтов, нэһилиэк библиотекатыгар Людмила
Пустолякова буолан күүскэ үлэлээн барбыппыт. Сүрдээх
күүстээх хамаанда этибит. Бары үлэлэригэр бэриниилээх,
элбэх идиэйэлээх, бэйэлэрин хайысхаларыгар профессионал
специалистар мустубуттара. Үлэлииргэ олус диэн «комфортнай»,
чэпчэки, астык этэ. Сокуон өттүгэр күүстээх этибит. Элбэх
сууту хоппуппут, сыыһа предписаниелары көтүттэрбиппит,
программаларга киирсибиппит, үп-харчы бөҕөнү эбии бюджекка
аҕалбыппыт. Үлэлиири да сатыыр этибит, сынньанары даҕаны.
Бииктэрэбис тыаҕа сынньана таҕыстахпытына хайаан да
саанан ыттарааччы, шашлык буһарааччы, күлүү-үөрүү бөҕөтө
буолааччыбыт. Уйбаан Ньукулаайабыс, Айсен Иннокентьевич
дьээбэ-хообо кэпсээннэриттэн быарбыт ыалдьыар диэри
күлэрбит.
Элбэх саҥа сүүрээни киллэрбиппит – тэрээһиннэртэн
саҕалаан инники кэскиллээх программаларга тиийэ.
Ол курдук бэйэбит үлэбитин киэҥник сырдатарга анаан
«Долгун» радиоҕа нэдиэлэ аайы сонуннарбытын кэпсиир этибит.
Маша Кобельянова үлэбитин орун-оннугар сааһылаан, олус
үчүгэйдик сырдатар этэ. Кини онно «Долгун» радио ыытааччыта ÀÕÒÛÛËÀÐ
этэ. Билиҥҥи кэм буоллар арааһа социальнай ситимнэргэ
эмиэ үлэлиэ этибит. Онтон өссө ааһа баран хас нэдиэлэ аайы
«Киин» хаһыаты таһаартарар буолбуппут. Онно «Колонка главы»
87
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
86
күүстээх буолан, барытын орун-оннугар сааһылаан баран,
муус устар 1 күнүгэр миигин түргэн үлүгэрдик бэйэтин
ÀÕÒÛÛËÀÐ солбуйааччытынан анаабыта. Бэйэ хамаандатын тэринэргэ
сорудах биэрбитэ.
«Командообразование» диэн онно баара. Иккиэн олорон
эрэ ханнык хайысханан сайдарбытын толкуйдаан, онно
сөптөөх специалистары ырытан көрөн дьэ дьоммутун көрдүүргэ
түһүммүппүт. Ол курдук сүбэһит Иван Уаров, экономист
Аида Спирова, кадровик Ньургуяна Лаптева, юрист Наталья
Алексеева, нэһилиэнньэни кытта үлэҕэ Изабелла Еремеева,
программаларга үлэлэһэргэ Евгений Харчасов, землеустроитель
Дмитрий Саввинов, баайы-дуолу кытта үлэҕэ Лилия Михалева,
ыччаты кытта үлэҕэ Ваня Уаров, кырдьаҕастары кытта үлэҕэ
Люция Иванова, социальнай политикаҕа Наталья Егорова, Айсен
Сивцев, программист Илья Иванов, кылаабынай бухгалтер Галина
Спиридонова, бухгалтер Полина Иванова, суоппар Василий,
приемнайга Жанна, Полина, култуураҕа Мария Кобельянова,
Тихон Дормидонтов, нэһилиэк библиотекатыгар Людмила
Пустолякова буолан күүскэ үлэлээн барбыппыт. Сүрдээх
күүстээх хамаанда этибит. Бары үлэлэригэр бэриниилээх,
элбэх идиэйэлээх, бэйэлэрин хайысхаларыгар профессионал
специалистар мустубуттара. Үлэлииргэ олус диэн «комфортнай»,
чэпчэки, астык этэ. Сокуон өттүгэр күүстээх этибит. Элбэх
сууту хоппуппут, сыыһа предписаниелары көтүттэрбиппит,
программаларга киирсибиппит, үп-харчы бөҕөнү эбии бюджекка
аҕалбыппыт. Үлэлиири да сатыыр этибит, сынньанары даҕаны.
Бииктэрэбис тыаҕа сынньана таҕыстахпытына хайаан да
саанан ыттарааччы, шашлык буһарааччы, күлүү-үөрүү бөҕөтө
буолааччыбыт. Уйбаан Ньукулаайабыс, Айсен Иннокентьевич
дьээбэ-хообо кэпсээннэриттэн быарбыт ыалдьыар диэри
күлэрбит.
Элбэх саҥа сүүрээни киллэрбиппит – тэрээһиннэртэн
саҕалаан инники кэскиллээх программаларга тиийэ.
Ол курдук бэйэбит үлэбитин киэҥник сырдатарга анаан
«Долгун» радиоҕа нэдиэлэ аайы сонуннарбытын кэпсиир этибит.
Маша Кобельянова үлэбитин орун-оннугар сааһылаан, олус
үчүгэйдик сырдатар этэ. Кини онно «Долгун» радио ыытааччыта ÀÕÒÛÛËÀÐ
этэ. Билиҥҥи кэм буоллар арааһа социальнай ситимнэргэ
эмиэ үлэлиэ этибит. Онтон өссө ааһа баран хас нэдиэлэ аайы
«Киин» хаһыаты таһаартарар буолбуппут. Онно «Колонка главы»
87
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
88
көрдөрбүттэрэ: вальс, полька, кадриль, мазурка, краковяк. Олус
астык тэрээһин этэ, дьиҥнээх бал. Манна хас биирдии үөрэх
ÀÕÒÛÛËÀÐ тэрилтэтигэр шефтээх тэрилтэлэри сыһыартаабыппыт, бэлэхтэри
кинилэр биэрбиттэрэ.
Уопсайынан, тэрээһиннэрбитин барытын сонун, креативнай
гынар этибит, хас биирдиитэ өйгө хаалар фишкалаах буолааччы.
Холобур, 2010 сылга Кыайыы бырааһынньыгын өрөгөйдөөх
65 сыла этэ. Онно дьаһалта иннигэр баар пааматынньык тула
үүммүт мастар атахтарын Бииктэрэбис барытын маҥанынан
кырааскалаппыта. Парадка коллективтар сэрии кэминээҕи
войскалар бары көрүҥнэрин көрдөрбүттэрэ олус сонуннук
көстүбүтэ. Дьоммут фантазията киэҥин онно дьэ көрбүппүт.
Бэйэбит олус астыммыппыт.
Үчүгэй, эрэллээх уонна түс-бас сүбэһиттэрдээх, көмө-
лөһөөччүлэрдээх этибит. Ол курдук туох баар тэрээһиннэрбитин,
рубрикаҕа Дьулустаан Бииктэрэбис олус үчүгэйдик нэдиэлэ саҕалааһынарбытын Уйбаан Сүөдэрэбис Васильев Мария Ива-
устата туох үлэ барбытын бэйэтэ суруйара. Манна кылаабынай новна Егоровалыын алҕааччылар, суолбутун түстээччилэр, ол
редакторбыт Антонина Дормидонтова этэ. Сүрдээх креативнай кэннэ барыта сатанааччы. Алексей Константинович Степанов
идиэйэлэрдээх, ураты көрүүлэрдээх кыыс. Билигин кини араас креатиавнай идиэйэлэри биэрэрин, тэрээһиннэрбитигэр
«Антуар» диэн аатынан саха косметикатыгар үлэлээн эрэр. Бу режиссердыырын махталынан ахтабыт.
хаһыаппыт Сунтаар эрэ нэһилиэгэр буолбакка, улуус үрдүнэн Бииктэрэбис «Сунтаарым – мин дойдум» диэн ыҥырыы та-
бэрт сэргэхтик тарҕанар этэ, ону таһынан куоракка олорор биир һааран, призовой фонданы тэрийбитэ, киирбит харчынан Сун-
дойдулаахтарбыт эмиэ ааҕар буолбуттара. таар ыһыаҕын бастыҥ оһуохайдьытыгар бириис туруорбута.
Биир күүстээх тэрээһиммитинэн Сунтаар нэһилиэгин Сүрүн бириис – УАЗ массыына кэтэһиннэрбэккэ ыһыах түһүл-
баһылыгын аатынан кубокка тэрилтэлэр икки ардыларынааҕы гэтиттэн бочуоттаах эргиири оҥороот, айан суолун туппута.
Спартакиада буолбута. Мин санаабар быыбар дьаххааныгар Онно оһуохай тылын этээччилэр хаһан да маннык улахан сыа-
«ыһыллыбыт», «хайдыспыт» нэһилиэнньэбитин, тэрилтэлэрбитин налаах бириис тура илигэ диэн сүрдээҕин махтаммыттара. УАЗ
дьиҥ-чахчы сомоҕолообут, түмпүт, патриотическай санааларын массыына хаһаайынынан Маар Күөлтэн мааны куоластаах ытык
үрдэппит хамсааһыммыт бу этэ. Хамаандаларга сылы быһа кырдьаҕас Иванов Роман Данилович-Ырыа Арамаан буолбута.
араас күрэхтэһиилэри ыытар этибит: волейбол, футбол, сүүрүү, Бииктэрэбискэ өр да өр кууһан туран махтаммыта, мэктиэтигэр
хайыһар, ханаат тардыһыыта, сахалыы остуол оонньуулара, ытамньыйбыта.
дуобат, саахымат, спортинг, туризм, балыктааһын уо. д. а. Сүрдээх Бииктэрэбис «Сунтаарым – мин дойдум» диэн ыҥырыыта
көхтөөхтүк, тэрээһиннээхтик ааһар этэ. Өссө биир «фишкабыт» – общественнай түмсүүгэ кубулуйбута, государственнай
күрэхтэһиилэри бу көрүҥҥэ ситиһиилээх биир дойдулаахтарбыт регистрацияны ааспыта. Грантовай куонкурустарга кыттар
аатынан ыытар этибит, кинилэри чиэстээн, ахтан-санаан ааһар бырааптаммыта. Ол эрээри оччолорго итинник куонкурустар
курдук. Онтубут бэйэтэ туспа церемония буолааччы. бэрт сэдэхтэр этэ. Бу билиҥҥи кэмҥэ түбэһэн эрдэ суолун астаҕа.
Өссө биир сонун тэрээһиммит – Учуутал күнүгэр анаан Сунтаарбыт сайдар кэскиллэригэр Бииктэрэбис бэйэтэ стратег ÀÕÒÛÛËÀÐ
«Бал учителей» тэрийбиппит. Манна Сунтаар нэһилиэгэр баар өйдөөх буолан, сүрдээх күүскэ араас программаларга үлэлэспитэ.
оскуолалар, уһуйааннар коллективтара бальнай үҥкүүлэри Ол курдук ити билигин олус бэркэ үлэлии турар «Переселение
из аварийного жилья» программаны бастакынан саҕалаабыта.
89
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
88
көрдөрбүттэрэ: вальс, полька, кадриль, мазурка, краковяк. Олус
астык тэрээһин этэ, дьиҥнээх бал. Манна хас биирдии үөрэх
ÀÕÒÛÛËÀÐ тэрилтэтигэр шефтээх тэрилтэлэри сыһыартаабыппыт, бэлэхтэри
кинилэр биэрбиттэрэ.
Уопсайынан, тэрээһиннэрбитин барытын сонун, креативнай
гынар этибит, хас биирдиитэ өйгө хаалар фишкалаах буолааччы.
Холобур, 2010 сылга Кыайыы бырааһынньыгын өрөгөйдөөх
65 сыла этэ. Онно дьаһалта иннигэр баар пааматынньык тула
үүммүт мастар атахтарын Бииктэрэбис барытын маҥанынан
кырааскалаппыта. Парадка коллективтар сэрии кэминээҕи
войскалар бары көрүҥнэрин көрдөрбүттэрэ олус сонуннук
көстүбүтэ. Дьоммут фантазията киэҥин онно дьэ көрбүппүт.
Бэйэбит олус астыммыппыт.
Үчүгэй, эрэллээх уонна түс-бас сүбэһиттэрдээх, көмө-
лөһөөччүлэрдээх этибит. Ол курдук туох баар тэрээһиннэрбитин,
рубрикаҕа Дьулустаан Бииктэрэбис олус үчүгэйдик нэдиэлэ саҕалааһынарбытын Уйбаан Сүөдэрэбис Васильев Мария Ива-
устата туох үлэ барбытын бэйэтэ суруйара. Манна кылаабынай новна Егоровалыын алҕааччылар, суолбутун түстээччилэр, ол
редакторбыт Антонина Дормидонтова этэ. Сүрдээх креативнай кэннэ барыта сатанааччы. Алексей Константинович Степанов
идиэйэлэрдээх, ураты көрүүлэрдээх кыыс. Билигин кини араас креатиавнай идиэйэлэри биэрэрин, тэрээһиннэрбитигэр
«Антуар» диэн аатынан саха косметикатыгар үлэлээн эрэр. Бу режиссердыырын махталынан ахтабыт.
хаһыаппыт Сунтаар эрэ нэһилиэгэр буолбакка, улуус үрдүнэн Бииктэрэбис «Сунтаарым – мин дойдум» диэн ыҥырыы та-
бэрт сэргэхтик тарҕанар этэ, ону таһынан куоракка олорор биир һааран, призовой фонданы тэрийбитэ, киирбит харчынан Сун-
дойдулаахтарбыт эмиэ ааҕар буолбуттара. таар ыһыаҕын бастыҥ оһуохайдьытыгар бириис туруорбута.
Биир күүстээх тэрээһиммитинэн Сунтаар нэһилиэгин Сүрүн бириис – УАЗ массыына кэтэһиннэрбэккэ ыһыах түһүл-
баһылыгын аатынан кубокка тэрилтэлэр икки ардыларынааҕы гэтиттэн бочуоттаах эргиири оҥороот, айан суолун туппута.
Спартакиада буолбута. Мин санаабар быыбар дьаххааныгар Онно оһуохай тылын этээччилэр хаһан да маннык улахан сыа-
«ыһыллыбыт», «хайдыспыт» нэһилиэнньэбитин, тэрилтэлэрбитин налаах бириис тура илигэ диэн сүрдээҕин махтаммыттара. УАЗ
дьиҥ-чахчы сомоҕолообут, түмпүт, патриотическай санааларын массыына хаһаайынынан Маар Күөлтэн мааны куоластаах ытык
үрдэппит хамсааһыммыт бу этэ. Хамаандаларга сылы быһа кырдьаҕас Иванов Роман Данилович-Ырыа Арамаан буолбута.
араас күрэхтэһиилэри ыытар этибит: волейбол, футбол, сүүрүү, Бииктэрэбискэ өр да өр кууһан туран махтаммыта, мэктиэтигэр
хайыһар, ханаат тардыһыыта, сахалыы остуол оонньуулара, ытамньыйбыта.
дуобат, саахымат, спортинг, туризм, балыктааһын уо. д. а. Сүрдээх Бииктэрэбис «Сунтаарым – мин дойдум» диэн ыҥырыыта
көхтөөхтүк, тэрээһиннээхтик ааһар этэ. Өссө биир «фишкабыт» – общественнай түмсүүгэ кубулуйбута, государственнай
күрэхтэһиилэри бу көрүҥҥэ ситиһиилээх биир дойдулаахтарбыт регистрацияны ааспыта. Грантовай куонкурустарга кыттар
аатынан ыытар этибит, кинилэри чиэстээн, ахтан-санаан ааһар бырааптаммыта. Ол эрээри оччолорго итинник куонкурустар
курдук. Онтубут бэйэтэ туспа церемония буолааччы. бэрт сэдэхтэр этэ. Бу билиҥҥи кэмҥэ түбэһэн эрдэ суолун астаҕа.
Өссө биир сонун тэрээһиммит – Учуутал күнүгэр анаан Сунтаарбыт сайдар кэскиллэригэр Бииктэрэбис бэйэтэ стратег ÀÕÒÛÛËÀÐ
«Бал учителей» тэрийбиппит. Манна Сунтаар нэһилиэгэр баар өйдөөх буолан, сүрдээх күүскэ араас программаларга үлэлэспитэ.
оскуолалар, уһуйааннар коллективтара бальнай үҥкүүлэри Ол курдук ити билигин олус бэркэ үлэлии турар «Переселение
из аварийного жилья» программаны бастакынан саҕалаабыта.
89
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
Бэйэтэ Дьокуускай куоракка кэлэн тустаах салаайааччылары Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
90 кытта көрсөн, кэпсэтэн, Женя Харчасовтыын докумуоннары
оҥорон ити программаҕа киирбиппит.
Өссө биир олус сэдэх идиэйэтинэн «Ант» диэн саҥа риис туруорбута. Сүрүн бириис – УАЗ массыына кэ-
Сунтаар ыһыаҕын бастыҥ оһуохайдьытыгар би-
ÀÕÒÛÛËÀÐ киллэрбэккэ хаалла. Үбүн-харчытын ааҕан таһаарбытынан, олус тэһиннэрбэккэ ыһыах түһүлгэтиттэн бочуоттаах эр-
ньыманан суолу оҥорууну киллэриэхтээх этэ да, кыайан олоххо
экономичнай этэ. Бу туһунан Сунтаарга буолбут республика
гиири оҥороот, айан суолун туппута. Онно оһуохай
Бырабыытылыстыбатын көһө сылдьар мунньаҕар кэпсээн
тылын этээччилэр хаһан да маннык улахан сыана-
соһуппута. Галина Иннокентьевна Данчикованы сөхтөрбүттээҕэ.
Уу түһэриитигэр күүскэ үлэлээбитэ. Мындыр өйдөөх, дьиҥ лаах бириис тура илигэ диэн сүрдээҕин махтаммыт-
тара. УАЗ массыына хаһаайынынан Маар Күөлтэн
инженердии толкуйдаах буолан, улахан ороскуота суох сифоннай мааны куоластаах ытык кырдьаҕас Иванов Роман
ньыманан Тумуһукаан күөлүн түһэриини быһаарбыта. Инньэ Данилович-Ырыа Арамаан буолбута. Бииктэрэбискэ
гынан ити территорияҕа олорор дьон уонунан сылларга ууга өр да өр кууһан туран махтаммыта, мэктиэтигэр
барар кыһалҕаларын быһаарбыта. ытамньыйбыта.
Хас сылын аайы буолар Гражданскай оборона күннэрэ ордук
далааһыннаммыттара диир оруннаах. Тус бэйэтэ кэпсэтэн элбэх
дьону, техниканы таһаарар этэ. Хас да сыл оҥоһуллубатах суоллар этилэр тиһэҕэр диэри, арааһа ордугурҕаан эбитэ дуу. Олортон
оҥоһуллубуттара, бөх хомуллубута, быраҕыллыбыт техника хомойбутун кимиэхэ да көрдөрөөччүтэ суох. Барытын бэйэтигэр
таһаарыллыбыта. Кыттыбыт дьоҥҥо барыларыгар бэлэхтээх тутан сырыттаҕа.
махтал суруктары туттарар этэ. Хайгыыр, махтанар тыллары кини Бэйэтин сайыннарыыга олус күүскэ үлэлиирэ. Билиитин-
эрэ сатаан наардыыр дьоҕурдааҕа. көрүүтүн хаҥатан, үөрэнэн-сайдан олус күүстээх быһаарыныылаах
Сүрдээх кылгастык, ол эрээри олус чаҕылхайдык уонна салайааччы буолбута.
ситиһиилээхтик үлэлээн ааспыта Бииктэрэбис хамандаата. Үс Бастаан утаа дьон иннигэр тыл этэрин эрдэттэн бэлэмнэнэр
эрэ сыл..... этэ. Бэйэтэ кабинетыгар хатанан олорон Уйбаан Ньукулаайабыс
Дьулустаан Бииктэрэбис мындыр өйдөөх, дириҥ толкуйдаах, «эриэхэбэйдик» суруйбут тезистэрин добдугураччы ааҕан
киэҥ көҕүстээх, инникини өтө көрөр салайааччы этэ. Кини бэлэмнэнээччи. Онтон миигин ыҥыран «экзамен» курдук
командировкаттан мичилийэн киирэн кэллэҕинэ дьаһалтабыт туттарааччы. Онно тезистэрбитин судургутутан, көннөрөн баран
сырдаабыт курдук буолара. Проблемалар барыта быһаарыллан дьэ биирдэ дьон иннигэр тыл этэ тахсааччы. Онтон түргэнник
хаалар курдуктара. Дьулустаан хаһыытыырын, кыыһырбытын үөрэммитэ уонна бэйэтэ саас сааһынан үчүгэй баҕайытык
ким да, хаһан да көрбөтөҕө буолуо. Мин туохтан эмэ хомойон дуу, тыл этэр буолбута. Онно өссө күлээччибит, «Отой куолуһут
өһүргэнэн дуу кэлэн киниэхэ үҥсэргээтэхпинэ үчүгэй баҕайытык буолбуккун», – диэн.
уоскутан кэбиһээччи. «Собака лает, караван идет», «Наадыйыма, Сарсыарда кабинетыгар киирэн иһэн «Борисовна, привет,
мы все равно сильнее», – диэччи. Саамай кыыһырбыта «объявить заходи», – диирэ. Кабинетыгар олорон эрэ иккиэн күннээҕи үлэттэн
выговор с занесением тремя ударами в грудную клетку» саҕалаан инники кэскиллэргэ тиийэ барытын быһаарсааччыбыт,
диэччи...))))). Кини эппит тыллара барыта хайдах эрэ итинник араас хардыылаах стратегия бөҕөнү оҥорооччубут. Итинник
күлүүлээх, киһи өйүгэр хаалар ох тыллар этилэр. олордохпутуна Уйбаан киирэн кэлэр, онтон Дима, онтон Женя,
Кини кимниин да улаханнык кыыһырсыбыта, өстөспүтэ онтон өссө ким эрэ, арай көрбүппүт элбэх буолан туох эрэ
суоҕа. Баһылыктаан олорбута биир да сылын туола илигинэ проблеманы дьүүллэһэ олорор буолааччыбыт. Аанын өҥөйбүт
утары сылдьыбыт дьонноро бары кини тула сүүрэ-көтө киһиэхэ барыларыгар «Заходи» диэн буолара. Ити курдук итии ÀÕÒÛÛËÀÐ
сылдьар буолбуттара, «Олус да диэн сыыспыт эбиппит», – диэн чэй иһэ-иһэ элбэх боппуруос быһаарылыннаҕа.
бэйэтигэр киирэн этэллэрэ, туох баар идиэйэлэрин өйүүллэрэ. Уопсайынан, баһылыкпытын күннээҕи боппуруостартан
Ол эрээри син биир биирдиилээн атахтыы сатыыр да дьон баар харыстыыр этибит, кини ордук стратегия, былаан, үп-харчы
91
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
Бэйэтэ Дьокуускай куоракка кэлэн тустаах салаайааччылары Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
90 кытта көрсөн, кэпсэтэн, Женя Харчасовтыын докумуоннары
оҥорон ити программаҕа киирбиппит.
Өссө биир олус сэдэх идиэйэтинэн «Ант» диэн саҥа риис туруорбута. Сүрүн бириис – УАЗ массыына кэ-
Сунтаар ыһыаҕын бастыҥ оһуохайдьытыгар би-
ÀÕÒÛÛËÀÐ киллэрбэккэ хаалла. Үбүн-харчытын ааҕан таһаарбытынан, олус тэһиннэрбэккэ ыһыах түһүлгэтиттэн бочуоттаах эр-
ньыманан суолу оҥорууну киллэриэхтээх этэ да, кыайан олоххо
экономичнай этэ. Бу туһунан Сунтаарга буолбут республика
гиири оҥороот, айан суолун туппута. Онно оһуохай
Бырабыытылыстыбатын көһө сылдьар мунньаҕар кэпсээн
тылын этээччилэр хаһан да маннык улахан сыана-
соһуппута. Галина Иннокентьевна Данчикованы сөхтөрбүттээҕэ.
Уу түһэриитигэр күүскэ үлэлээбитэ. Мындыр өйдөөх, дьиҥ лаах бириис тура илигэ диэн сүрдээҕин махтаммыт-
тара. УАЗ массыына хаһаайынынан Маар Күөлтэн
инженердии толкуйдаах буолан, улахан ороскуота суох сифоннай мааны куоластаах ытык кырдьаҕас Иванов Роман
ньыманан Тумуһукаан күөлүн түһэриини быһаарбыта. Инньэ Данилович-Ырыа Арамаан буолбута. Бииктэрэбискэ
гынан ити территорияҕа олорор дьон уонунан сылларга ууга өр да өр кууһан туран махтаммыта, мэктиэтигэр
барар кыһалҕаларын быһаарбыта. ытамньыйбыта.
Хас сылын аайы буолар Гражданскай оборона күннэрэ ордук
далааһыннаммыттара диир оруннаах. Тус бэйэтэ кэпсэтэн элбэх
дьону, техниканы таһаарар этэ. Хас да сыл оҥоһуллубатах суоллар этилэр тиһэҕэр диэри, арааһа ордугурҕаан эбитэ дуу. Олортон
оҥоһуллубуттара, бөх хомуллубута, быраҕыллыбыт техника хомойбутун кимиэхэ да көрдөрөөччүтэ суох. Барытын бэйэтигэр
таһаарыллыбыта. Кыттыбыт дьоҥҥо барыларыгар бэлэхтээх тутан сырыттаҕа.
махтал суруктары туттарар этэ. Хайгыыр, махтанар тыллары кини Бэйэтин сайыннарыыга олус күүскэ үлэлиирэ. Билиитин-
эрэ сатаан наардыыр дьоҕурдааҕа. көрүүтүн хаҥатан, үөрэнэн-сайдан олус күүстээх быһаарыныылаах
Сүрдээх кылгастык, ол эрээри олус чаҕылхайдык уонна салайааччы буолбута.
ситиһиилээхтик үлэлээн ааспыта Бииктэрэбис хамандаата. Үс Бастаан утаа дьон иннигэр тыл этэрин эрдэттэн бэлэмнэнэр
эрэ сыл..... этэ. Бэйэтэ кабинетыгар хатанан олорон Уйбаан Ньукулаайабыс
Дьулустаан Бииктэрэбис мындыр өйдөөх, дириҥ толкуйдаах, «эриэхэбэйдик» суруйбут тезистэрин добдугураччы ааҕан
киэҥ көҕүстээх, инникини өтө көрөр салайааччы этэ. Кини бэлэмнэнээччи. Онтон миигин ыҥыран «экзамен» курдук
командировкаттан мичилийэн киирэн кэллэҕинэ дьаһалтабыт туттарааччы. Онно тезистэрбитин судургутутан, көннөрөн баран
сырдаабыт курдук буолара. Проблемалар барыта быһаарыллан дьэ биирдэ дьон иннигэр тыл этэ тахсааччы. Онтон түргэнник
хаалар курдуктара. Дьулустаан хаһыытыырын, кыыһырбытын үөрэммитэ уонна бэйэтэ саас сааһынан үчүгэй баҕайытык
ким да, хаһан да көрбөтөҕө буолуо. Мин туохтан эмэ хомойон дуу, тыл этэр буолбута. Онно өссө күлээччибит, «Отой куолуһут
өһүргэнэн дуу кэлэн киниэхэ үҥсэргээтэхпинэ үчүгэй баҕайытык буолбуккун», – диэн.
уоскутан кэбиһээччи. «Собака лает, караван идет», «Наадыйыма, Сарсыарда кабинетыгар киирэн иһэн «Борисовна, привет,
мы все равно сильнее», – диэччи. Саамай кыыһырбыта «объявить заходи», – диирэ. Кабинетыгар олорон эрэ иккиэн күннээҕи үлэттэн
выговор с занесением тремя ударами в грудную клетку» саҕалаан инники кэскиллэргэ тиийэ барытын быһаарсааччыбыт,
диэччи...))))). Кини эппит тыллара барыта хайдах эрэ итинник араас хардыылаах стратегия бөҕөнү оҥорооччубут. Итинник
күлүүлээх, киһи өйүгэр хаалар ох тыллар этилэр. олордохпутуна Уйбаан киирэн кэлэр, онтон Дима, онтон Женя,
Кини кимниин да улаханнык кыыһырсыбыта, өстөспүтэ онтон өссө ким эрэ, арай көрбүппүт элбэх буолан туох эрэ
суоҕа. Баһылыктаан олорбута биир да сылын туола илигинэ проблеманы дьүүллэһэ олорор буолааччыбыт. Аанын өҥөйбүт
утары сылдьыбыт дьонноро бары кини тула сүүрэ-көтө киһиэхэ барыларыгар «Заходи» диэн буолара. Ити курдук итии ÀÕÒÛÛËÀÐ
сылдьар буолбуттара, «Олус да диэн сыыспыт эбиппит», – диэн чэй иһэ-иһэ элбэх боппуруос быһаарылыннаҕа.
бэйэтигэр киирэн этэллэрэ, туох баар идиэйэлэрин өйүүллэрэ. Уопсайынан, баһылыкпытын күннээҕи боппуруостартан
Ол эрээри син биир биирдиилээн атахтыы сатыыр да дьон баар харыстыыр этибит, кини ордук стратегия, былаан, үп-харчы
91
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
булуутун өттүгэр үлэлээччи. Эр киһилии мындыр өйүнэн элбэх Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
92 ыарахан боппуруостары быһаарара.
Олус да тапсан үлэлээбиппит...
Махтанабын дьылҕабар маннык сырдык, ыраас, чулуу
ÀÕÒÛÛËÀÐ кэмҥэ буолбутун иһин, ол эрээри олус чаҕылхайдык. Сунтаар
салайааччыны кытта алтыһан үлэлээн ааспыппар. Кылгас да
нэһилиэгин, улууһун сайдыытыгар элбэҕи оҥоруохтаах киһибит
эрдэ олохтон туораан хаалбыта олус хомолтолоох.
Олоҕун тиһэх күнүгэр Сунтаарын барытын кэрийбит этэ, дьон
бөҕөтүн кытта көрсүбүт этэ, үөрэн-көтөн кэпсэтэн, куустуһан –
быраһаайдаһар курдук, билбит курдук...
Күлэн мичилийэ сылдьар мөссүөнэ өрүү дьон өйүгэр-
санаатыгар итинник хааллаҕа.
Миэхэ эмиэ субуоннаабыта, дэлби махтаммыта: «Иннибитигэр
элбэх перспектива арылынна, Борисовна, онон мин сынньанан
кэлбитим кэннэ эн үлэҕэр тахса охсуоххун наада уонна
түһүнүөхпүт», – диэбитэ...
Төһө да дьыл-хонук ааһан истэр, олус диэн суохтуубут,
ахтабыт күндү киһибитин, баһылыкпытын, Бииктэрэбиспитин,
Дьулустааммытын... Искала работу. С резюме пошла в местную администрацию
АЛЕКСЕЕВА Сардана Борисовна с. Сунтар. Заместитель главы Сардана Борисовна после
собеседования сразу приняла на работу. Это было 4 мая 2010 г. и
началась очень плодотворная работа нашей КОМАНДЫ.
Дьулустан Викторович – наш глава, сразу произвел впечатление
СИЛА И УСПЕХ КОМАНДЫ очень воспитанного, умного человека. С виду большой, но со
спокойным голосом, от него веяло надежностью, спокойствием.
Планерки каждую неделю, постановка целей и задач, на
следующей – их разборка, выполнение. Эти планерки, разборки
научили нас многому, научили быть дисциплинированными,
мобильными, научили достигать цели, поверить в командную
работу.
Самой запоминающейся была, конечно же, Спартакиада на
кубок главы администрации МО «Сунтарский наслег». Наша
команда, команда Никифорова, решили с целью сплочения
трудовых коллективов организовать Спартакиаду. Все трудовые
коллективы предприятий и организаций разделили на команды
по два-три коллектива в каждой. И в течение года эти команды
соревновались по видам спорта почти каждый месяц (кроме
летних). Итог подводился в декабре, где первые три лучших
Прошлое, но не забытое... Смотрю фотографии далекого премировались. Это были захватывающие дух соревнования, и ÀÕÒÛÛËÀÐ
2010-2011 гг... Кусочек жизни, полный хороших воспоминаний... по масштабу, и по количеству участников, и по зрелищности и
Отрезок жизни, освещенный светлыми лучами, как на этих азарту! Эти соревнования дали многим возможность знакомства,
фотографиях... показать свои данные, многие коллективы сплотились,
93
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
булуутун өттүгэр үлэлээччи. Эр киһилии мындыр өйүнэн элбэх Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
92 ыарахан боппуруостары быһаарара.
Олус да тапсан үлэлээбиппит...
Махтанабын дьылҕабар маннык сырдык, ыраас, чулуу
ÀÕÒÛÛËÀÐ кэмҥэ буолбутун иһин, ол эрээри олус чаҕылхайдык. Сунтаар
салайааччыны кытта алтыһан үлэлээн ааспыппар. Кылгас да
нэһилиэгин, улууһун сайдыытыгар элбэҕи оҥоруохтаах киһибит
эрдэ олохтон туораан хаалбыта олус хомолтолоох.
Олоҕун тиһэх күнүгэр Сунтаарын барытын кэрийбит этэ, дьон
бөҕөтүн кытта көрсүбүт этэ, үөрэн-көтөн кэпсэтэн, куустуһан –
быраһаайдаһар курдук, билбит курдук...
Күлэн мичилийэ сылдьар мөссүөнэ өрүү дьон өйүгэр-
санаатыгар итинник хааллаҕа.
Миэхэ эмиэ субуоннаабыта, дэлби махтаммыта: «Иннибитигэр
элбэх перспектива арылынна, Борисовна, онон мин сынньанан
кэлбитим кэннэ эн үлэҕэр тахса охсуоххун наада уонна
түһүнүөхпүт», – диэбитэ...
Төһө да дьыл-хонук ааһан истэр, олус диэн суохтуубут,
ахтабыт күндү киһибитин, баһылыкпытын, Бииктэрэбиспитин,
Дьулустааммытын... Искала работу. С резюме пошла в местную администрацию
АЛЕКСЕЕВА Сардана Борисовна с. Сунтар. Заместитель главы Сардана Борисовна после
собеседования сразу приняла на работу. Это было 4 мая 2010 г. и
началась очень плодотворная работа нашей КОМАНДЫ.
Дьулустан Викторович – наш глава, сразу произвел впечатление
СИЛА И УСПЕХ КОМАНДЫ очень воспитанного, умного человека. С виду большой, но со
спокойным голосом, от него веяло надежностью, спокойствием.
Планерки каждую неделю, постановка целей и задач, на
следующей – их разборка, выполнение. Эти планерки, разборки
научили нас многому, научили быть дисциплинированными,
мобильными, научили достигать цели, поверить в командную
работу.
Самой запоминающейся была, конечно же, Спартакиада на
кубок главы администрации МО «Сунтарский наслег». Наша
команда, команда Никифорова, решили с целью сплочения
трудовых коллективов организовать Спартакиаду. Все трудовые
коллективы предприятий и организаций разделили на команды
по два-три коллектива в каждой. И в течение года эти команды
соревновались по видам спорта почти каждый месяц (кроме
летних). Итог подводился в декабре, где первые три лучших
Прошлое, но не забытое... Смотрю фотографии далекого премировались. Это были захватывающие дух соревнования, и ÀÕÒÛÛËÀÐ
2010-2011 гг... Кусочек жизни, полный хороших воспоминаний... по масштабу, и по количеству участников, и по зрелищности и
Отрезок жизни, освещенный светлыми лучами, как на этих азарту! Эти соревнования дали многим возможность знакомства,
фотографиях... показать свои данные, многие коллективы сплотились,
93
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
94 Когда гляжу на него (сувенир от Дь.В. – О.З.), то
вспоминается кусочек жизни длиною год и два ме-
сяца, жизни, очень насыщенной, энергичной, когда
ÀÕÒÛÛËÀÐ вались Победам, с радостью шли на работу, ведь во
мы командой трудились, творили, добивались, радо-
главе стоял наш Глава, Человек с большой буквы...
что
безусловно
положительный
объединились,
объединились, что дает безусловно положительный потенциал и
дает
энергетику, добиваясь еще больших результатов. потенциал и
Прошло 10 лет, но до сих пор люди вспоминают те
соревнования, ту Спартакиаду – нашу и первую, и вторую ...
Потому что был масштаб, была плановая работа по их проведению.
Я была главным секретарем этой Спартакиады, и остались очень
яркие воспоминания, смешные моменты, казусы ... На столе
стоит сувенир с надписью «С благодарностью главному секретарю
первой спартакиады на кубок Главы МО «Сунтарский наслег», и старостата, НВП уруогар строевой хаамыы хамандыыра этэ.
когда гляжу на него, то вспоминается кусочек жизни длиною год Киһи, доҕор быһыытынан эйэҕэс, ыраас, сырдык санаалааҕа,
и два месяца, жизни, очень насыщенной, энергичной, когда мы киэҥ көҕүстээҕэ. Кыра аайы тырытта сылдьыбат, көрсүө-сэмэй
командой трудились, творили, добивались, радовались Победам, майгылааҕа. Уҥуоҕунан барыбытыттан өндөс уонна күүс-уох
с радостью шли на работу, ведь во главе стоял наш Глава, Человек өттүнэн таһыччы кыахтаах этэ. Ол гынан баран күүһүнэн кимиэхэ
с большой буквы в буквальном смысле этого слова, Человек, эмит өттөйбүтүн, киэбирбитин, кими эрэ атаҕастаабытын
который любил свой родной Сунтар и их жителей, делал все, адьас өйдөөбөппүн. Уруоктарга мэлдьи эппиэтинэстээхтик
чтобы жизнь стала лучше, чтоб Сунтар развивался, расширялся, сыһыаннаһара, үчүгэйдик үөрэнэрэ. Кылааспыт салайааччыта
рос. Анфиса Иннокентьевна уолаттары барыларын сөбүлүүрэ, ордук
Нюргуяна ЛАПТЕВА, гл. специалист по управлению чорботон Дьулуһу чэй иһэ-иһэ хайгыыра.
персоналом и делопроизводству администрации
МО «Сунтарский наслег» 2010-2011 гг. Оскуолабыт тиһэх чуораана чугдаарбытын кэннэ, бары
үрүө-тараа тарҕаспыппыт. Мин армияҕа ытык иэспин толоро
барбытым, кини СГУ «Гидрогеология и инженерная геология
ДЬУЛУСТУУН АЛТЫСПЫТ СЫЛЛАРЫМ со специализацией водоснабжение и водоотведение» хайысхаҕа
үөрэнэ киирбитэ. Үөрэҕин бүтэрэн баран бастаан үлэлиир
кэмнэригэр кэргэнэ Ньургустааналыын 17-с кварталга дьиэ
Бу санаатахха Дьулустаанныын аан бастаан начальнай
оскуолаҕа билсибит эбиппит: кини 3-с «а», мин 3-с «б» кылаастарга куортамнаан олорбуттара. Ол кэмнэргэ дөрүн-дөрүн көрсүһэр
үөрэнэрбит. Дьиэлэрбит да чугастара – кини Мира, мин Гагарин этибит.
аатынан уулуссаларга олорбуппут, быһа холуйан сүүсчэкэ 2003 с. Сунтаарга көһөн кэлэрбэр кини ОДьКХ Сунтаардааҕы
эрэ хаамыылаах сиргэ. Сайынын араас сүүрүүлээх-көтүүлээх филиалын дириэктэрин солбуйааччытынан үлэлиирэ. 2004 сыл-
оонньуулары оонньуурбут, арагаайканан ону-маны ытыалаан оҕо тан Жилкомсервис диэн саҥа унитарнай тэрилтэ дириэктэринэн
сааспыт кыһалҕата суох күннэрин атаарар этибит. Ол саҕана ити үлэлээбитэ. Тэрилтэтин аһыллыыта көхтөөхтүк, остуол хото- ÀÕÒÛÛËÀÐ
түөлбэҕэ оҕо-аймах, этэргэ дылы, «оргуйан» олороро. йорунан астаах, салют ытыылаах, элбэх ыалдьыттаах, үөрүүлээх
Кэлин Сунтаар 1-кы №-дээх оскуолатыгар 9-с, 10-с быһыыга-майгыга ааспыта. Онно кини тус көрдөһүүтүнэн өссө
кылаастарга бииргэ үөрэммиппит. Кини кылаас лидерэ, ырыа ыллаабыппын өйдүүбүн.
95
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
94 Когда гляжу на него (сувенир от Дь.В. – О.З.), то
вспоминается кусочек жизни длиною год и два ме-
сяца, жизни, очень насыщенной, энергичной, когда
ÀÕÒÛÛËÀÐ вались Победам, с радостью шли на работу, ведь во
мы командой трудились, творили, добивались, радо-
главе стоял наш Глава, Человек с большой буквы...
что
безусловно
положительный
объединились,
объединились, что дает безусловно положительный потенциал и
дает
энергетику, добиваясь еще больших результатов. потенциал и
Прошло 10 лет, но до сих пор люди вспоминают те
соревнования, ту Спартакиаду – нашу и первую, и вторую ...
Потому что был масштаб, была плановая работа по их проведению.
Я была главным секретарем этой Спартакиады, и остались очень
яркие воспоминания, смешные моменты, казусы ... На столе
стоит сувенир с надписью «С благодарностью главному секретарю
первой спартакиады на кубок Главы МО «Сунтарский наслег», и старостата, НВП уруогар строевой хаамыы хамандыыра этэ.
когда гляжу на него, то вспоминается кусочек жизни длиною год Киһи, доҕор быһыытынан эйэҕэс, ыраас, сырдык санаалааҕа,
и два месяца, жизни, очень насыщенной, энергичной, когда мы киэҥ көҕүстээҕэ. Кыра аайы тырытта сылдьыбат, көрсүө-сэмэй
командой трудились, творили, добивались, радовались Победам, майгылааҕа. Уҥуоҕунан барыбытыттан өндөс уонна күүс-уох
с радостью шли на работу, ведь во главе стоял наш Глава, Человек өттүнэн таһыччы кыахтаах этэ. Ол гынан баран күүһүнэн кимиэхэ
с большой буквы в буквальном смысле этого слова, Человек, эмит өттөйбүтүн, киэбирбитин, кими эрэ атаҕастаабытын
который любил свой родной Сунтар и их жителей, делал все, адьас өйдөөбөппүн. Уруоктарга мэлдьи эппиэтинэстээхтик
чтобы жизнь стала лучше, чтоб Сунтар развивался, расширялся, сыһыаннаһара, үчүгэйдик үөрэнэрэ. Кылааспыт салайааччыта
рос. Анфиса Иннокентьевна уолаттары барыларын сөбүлүүрэ, ордук
Нюргуяна ЛАПТЕВА, гл. специалист по управлению чорботон Дьулуһу чэй иһэ-иһэ хайгыыра.
персоналом и делопроизводству администрации
МО «Сунтарский наслег» 2010-2011 гг. Оскуолабыт тиһэх чуораана чугдаарбытын кэннэ, бары
үрүө-тараа тарҕаспыппыт. Мин армияҕа ытык иэспин толоро
барбытым, кини СГУ «Гидрогеология и инженерная геология
ДЬУЛУСТУУН АЛТЫСПЫТ СЫЛЛАРЫМ со специализацией водоснабжение и водоотведение» хайысхаҕа
үөрэнэ киирбитэ. Үөрэҕин бүтэрэн баран бастаан үлэлиир
кэмнэригэр кэргэнэ Ньургустааналыын 17-с кварталга дьиэ
Бу санаатахха Дьулустаанныын аан бастаан начальнай
оскуолаҕа билсибит эбиппит: кини 3-с «а», мин 3-с «б» кылаастарга куортамнаан олорбуттара. Ол кэмнэргэ дөрүн-дөрүн көрсүһэр
үөрэнэрбит. Дьиэлэрбит да чугастара – кини Мира, мин Гагарин этибит.
аатынан уулуссаларга олорбуппут, быһа холуйан сүүсчэкэ 2003 с. Сунтаарга көһөн кэлэрбэр кини ОДьКХ Сунтаардааҕы
эрэ хаамыылаах сиргэ. Сайынын араас сүүрүүлээх-көтүүлээх филиалын дириэктэрин солбуйааччытынан үлэлиирэ. 2004 сыл-
оонньуулары оонньуурбут, арагаайканан ону-маны ытыалаан оҕо тан Жилкомсервис диэн саҥа унитарнай тэрилтэ дириэктэринэн
сааспыт кыһалҕата суох күннэрин атаарар этибит. Ол саҕана ити үлэлээбитэ. Тэрилтэтин аһыллыыта көхтөөхтүк, остуол хото- ÀÕÒÛÛËÀÐ
түөлбэҕэ оҕо-аймах, этэргэ дылы, «оргуйан» олороро. йорунан астаах, салют ытыылаах, элбэх ыалдьыттаах, үөрүүлээх
Кэлин Сунтаар 1-кы №-дээх оскуолатыгар 9-с, 10-с быһыыга-майгыга ааспыта. Онно кини тус көрдөһүүтүнэн өссө
кылаастарга бииргэ үөрэммиппит. Кини кылаас лидерэ, ырыа ыллаабыппын өйдүүбүн.
95
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
2009 с. балаҕан ыйын бүтүүтэ кустуу баран иһэн паромҥа көрсө Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
96 түспүппгүт. Кини бииргэ үлэлиир дьонун, уолаттарын кытта
Түбэй Дьаархаҥҥа айаннаан иһэллэрэ. Дьэ онно миэхэ: «Эһиил санаан кэлэбин. Ол форумҥа элбэх түмүктээх кэпсэтиилэр,
Сунтаар нэһилиэгин баһылыгын быыбарыгар туруорунарга мунньахтар буолбуттара, дуогабардар түһэрсиллибиттэрэ.
ÀÕÒÛÛËÀÐ наада», – диэбитин өйдүүбүн. Онно ол курдук илии тутуһан, Сунтаартан мин массыынабынан баран кэлбиппит. Төннөн иһэн,
быһаарынным, онон хайаан да миэхэ күүскэ үлэлэһиэххин
төһө эмэ Дьулустаан Бииктэрэбис миигин: «Тохтоон утуйан,
кэпсэтэн баран тарҕаспыппыт.
сынньанан ыл», – диэбитин үрдүнэн, Тойбохойго чугаһаабыт
2010 с. тохсунньу ыйтан Дьулустаан Викторович быыбарын
штабыгар үлэлээбитим. Штаб начальнига – Пустолякова
өйдөөбүтүм хараҕым сабыллан утуйан ылбыт этим да, суолтан
Людмила Николаевна, тутаах көмөлөһөөччүтэ – Игнатьева буоламмын, улахаҥҥа уурбакка, айаннатан испитим. Дьэ, биирдэ
көтөн туораан эрэр эбиппит! Хата улахан мастар суох буоланнар,
Анисия Семеновна. ЦДО-ҕа кабинет куортамнаан штаппытын тыыннаах хаалбыппыт диэххэ сөбө. Талахтары солоон, халыҥ
үлэлэтэн барбыппыт. Сотору-сотору дьону кытта көрсүһүү, хаарга батары түспүппүт. Киһим утуйан иһэн уһуктан кэлбитэ,
кэпсэтии, мунньахтар хара сарсыардаттан киэһээҥҥэ диэри туох да буолбатаҕын курдук массыынаттан тахсан, томороон
буолаллара. «Дьулусхан» диэн хаһыат тахсыбыта, элбэх тымныыга хаары кэһэн суолга тахсан, массыына тохтотордуу
агитациялыыр матырыйаал бэчээттэммитэ, социологическай куоластаан барбыта. Ол кэмҥэ мин хаарбын күрдьэн, торуоспун
чинчийиилэр ыытыллыбыттара, тэрилтэлэринэн көрсүһүү уган бэлэмнээбитим. КАМАЗ массыынаны тохтоппутугар начаас
бөҕөтө тэриллибитэ. Киһибит бастаан публикаҕа тыл этэриттэн үлүгэрдик соһон таһаарбыппыт. Хата массыынабыт улаханнык
толлоро. «Мин производственникпын, политик да, култуура алдьамматах этэ, этэҥҥэ Сунтаарга тиэрдэн аҕалбыта. Онно
үлэһитэ да буолбатахпын!» , – диирэ. Ол да буоллар, сэмээр, таҥара баар эбит диэн күлсүбүппүт, күлүкпүтүгэр имнэммиппит.
бастаан сиэркилэ иннигэр эҥин саҥарар буола үөрэммитэ, тутта- 2013 с. балаҕан ыйын 9 күнүгэр кини Кутана диэки кустуу
хапта сылдьарын тупсарбыта, тылын-өһүн чочуйбута. Быыбарын барбыт этэ, оттон мин Кириэстээх өттүгэр. Ол күн кини суолтан
чугаһыгар киһибит отой да үйэтин тухары публикаҕа сылдьыбыт, көтөн суорума суолламмыта. Ол соһумар сураҕы истэн баран
уопуттаах политик курдук ыраастык, дорҕоонноохтук саҥара сүрдээҕин хомойбутум, киһи олоҕо кыраттан да тутулуктааҕын,
сылдьар араатар бэрдэ буолан тахсыбыта. дьылҕа хаан ыйааҕа кытаанаҕын дьэ өйдөөбүтүм. Кини өссө
Кулун тутар ыйга буолбут эриһиилээх быыбарга Дьулустаан
кыайбыта. «Сунтаар нэһилиэгэ» муниципальнай тэриллии да «саҥа саҕахтары аһыахтаах», элбэҕи ситиһиэхтээх этэ,
саамай үлэтин үгэнигэр сылдьан бу орто дойдуттан, биһиги
баһылыгын быһыытынан үлэтин саҕалаабыта. Ол кэннэ хас да кэккэбититтэн туораабыта саныахха олус ыарахан. Билигин, төһө
ый буолан баран, сыыйа-баайа миигин үлэҕэ ыҥыран ылбыта. да кэм-кэрдии ааспытын үрдүнэн, доҕорбун Дьулустааны өйдүү-
Олохтоох дьаһалтаҕа кинини кытта бииргэ, араас дуоһунастарга саныы, ахта, суохтуу сылдьабын...
дьоһуннаахтык үлэлэспитим. Үлэ кэмигэр, төһө эмэ чугастык
билсэр доҕорум буолбутун үрдүнэн, хаһан даҕаны Дьулус эбэтэр СИВЦЕВ Айсен Иннокентьевич, оскуолаҕа бииргэ үөрэммит
Дьулустаан диэн ааттаабат, ыҥырбат этим. Протокольнай уонна Сунтаар нэһилиэгин дьаһалтатыгар
бииргэ үлэлээбит доҕоро
этикеты тутуһан, ытыктаан Дьулустаан Бииктэрэбис эрэ диэн
ыҥырарым, кэпсэтэрим. Үлэ кэнниттэн дьэ төһө баҕарар ону-
маны аһаҕастык сэһэргэһиэхпитин сөбө. Ордук бииргэ айылҕаҕа Бастаан сиэркилэ иннигэр эҥин саҥарар буо-
эбэтэр кустуу сылдьан тапсан кэпсэтэрбит. Спортингист бэрдэ ла үөрэммитэ, тутта-хапта сылдьарын тупсарбыта,
буолан саанан үчүгэйдик ытара, куһу бэркэ табара. Күндэйэ тылын-өһүн чочуйбута. Быыбарын чугаһыгар киһи-
Харыйалааҕар, Уһун Күөл Тыһакыыһыгар табыллан кустаан бит отой да үйэтин тухары публикаҕа сылдьыбыт,
турардаахпыт. Ытыыбыт аайы кустары сууллартаан, бииргэ уопуттаах политик курдук ыраастык, дорҕоонноохтук ÀÕÒÛÛËÀÐ
сылдьыһар дьоммутун сөхтөрбүппүтүн өйдүүбүн. саҥара сылдьар араатар бэрдэ буолан тахсыбыта.
2012 с. кыһыныгар Ленскэй куоракка межрегиональнай
инвестиционнай форумҥа командировкаҕа бара сылдьыбыппытын
97
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
2009 с. балаҕан ыйын бүтүүтэ кустуу баран иһэн паромҥа көрсө Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
96 түспүппгүт. Кини бииргэ үлэлиир дьонун, уолаттарын кытта
Түбэй Дьаархаҥҥа айаннаан иһэллэрэ. Дьэ онно миэхэ: «Эһиил санаан кэлэбин. Ол форумҥа элбэх түмүктээх кэпсэтиилэр,
Сунтаар нэһилиэгин баһылыгын быыбарыгар туруорунарга мунньахтар буолбуттара, дуогабардар түһэрсиллибиттэрэ.
ÀÕÒÛÛËÀÐ наада», – диэбитин өйдүүбүн. Онно ол курдук илии тутуһан, Сунтаартан мин массыынабынан баран кэлбиппит. Төннөн иһэн,
быһаарынным, онон хайаан да миэхэ күүскэ үлэлэһиэххин
төһө эмэ Дьулустаан Бииктэрэбис миигин: «Тохтоон утуйан,
кэпсэтэн баран тарҕаспыппыт.
сынньанан ыл», – диэбитин үрдүнэн, Тойбохойго чугаһаабыт
2010 с. тохсунньу ыйтан Дьулустаан Викторович быыбарын
штабыгар үлэлээбитим. Штаб начальнига – Пустолякова
өйдөөбүтүм хараҕым сабыллан утуйан ылбыт этим да, суолтан
Людмила Николаевна, тутаах көмөлөһөөччүтэ – Игнатьева буоламмын, улахаҥҥа уурбакка, айаннатан испитим. Дьэ, биирдэ
көтөн туораан эрэр эбиппит! Хата улахан мастар суох буоланнар,
Анисия Семеновна. ЦДО-ҕа кабинет куортамнаан штаппытын тыыннаах хаалбыппыт диэххэ сөбө. Талахтары солоон, халыҥ
үлэлэтэн барбыппыт. Сотору-сотору дьону кытта көрсүһүү, хаарга батары түспүппүт. Киһим утуйан иһэн уһуктан кэлбитэ,
кэпсэтии, мунньахтар хара сарсыардаттан киэһээҥҥэ диэри туох да буолбатаҕын курдук массыынаттан тахсан, томороон
буолаллара. «Дьулусхан» диэн хаһыат тахсыбыта, элбэх тымныыга хаары кэһэн суолга тахсан, массыына тохтотордуу
агитациялыыр матырыйаал бэчээттэммитэ, социологическай куоластаан барбыта. Ол кэмҥэ мин хаарбын күрдьэн, торуоспун
чинчийиилэр ыытыллыбыттара, тэрилтэлэринэн көрсүһүү уган бэлэмнээбитим. КАМАЗ массыынаны тохтоппутугар начаас
бөҕөтө тэриллибитэ. Киһибит бастаан публикаҕа тыл этэриттэн үлүгэрдик соһон таһаарбыппыт. Хата массыынабыт улаханнык
толлоро. «Мин производственникпын, политик да, култуура алдьамматах этэ, этэҥҥэ Сунтаарга тиэрдэн аҕалбыта. Онно
үлэһитэ да буолбатахпын!» , – диирэ. Ол да буоллар, сэмээр, таҥара баар эбит диэн күлсүбүппүт, күлүкпүтүгэр имнэммиппит.
бастаан сиэркилэ иннигэр эҥин саҥарар буола үөрэммитэ, тутта- 2013 с. балаҕан ыйын 9 күнүгэр кини Кутана диэки кустуу
хапта сылдьарын тупсарбыта, тылын-өһүн чочуйбута. Быыбарын барбыт этэ, оттон мин Кириэстээх өттүгэр. Ол күн кини суолтан
чугаһыгар киһибит отой да үйэтин тухары публикаҕа сылдьыбыт, көтөн суорума суолламмыта. Ол соһумар сураҕы истэн баран
уопуттаах политик курдук ыраастык, дорҕоонноохтук саҥара сүрдээҕин хомойбутум, киһи олоҕо кыраттан да тутулуктааҕын,
сылдьар араатар бэрдэ буолан тахсыбыта. дьылҕа хаан ыйааҕа кытаанаҕын дьэ өйдөөбүтүм. Кини өссө
Кулун тутар ыйга буолбут эриһиилээх быыбарга Дьулустаан
кыайбыта. «Сунтаар нэһилиэгэ» муниципальнай тэриллии да «саҥа саҕахтары аһыахтаах», элбэҕи ситиһиэхтээх этэ,
саамай үлэтин үгэнигэр сылдьан бу орто дойдуттан, биһиги
баһылыгын быһыытынан үлэтин саҕалаабыта. Ол кэннэ хас да кэккэбититтэн туораабыта саныахха олус ыарахан. Билигин, төһө
ый буолан баран, сыыйа-баайа миигин үлэҕэ ыҥыран ылбыта. да кэм-кэрдии ааспытын үрдүнэн, доҕорбун Дьулустааны өйдүү-
Олохтоох дьаһалтаҕа кинини кытта бииргэ, араас дуоһунастарга саныы, ахта, суохтуу сылдьабын...
дьоһуннаахтык үлэлэспитим. Үлэ кэмигэр, төһө эмэ чугастык
билсэр доҕорум буолбутун үрдүнэн, хаһан даҕаны Дьулус эбэтэр СИВЦЕВ Айсен Иннокентьевич, оскуолаҕа бииргэ үөрэммит
Дьулустаан диэн ааттаабат, ыҥырбат этим. Протокольнай уонна Сунтаар нэһилиэгин дьаһалтатыгар
бииргэ үлэлээбит доҕоро
этикеты тутуһан, ытыктаан Дьулустаан Бииктэрэбис эрэ диэн
ыҥырарым, кэпсэтэрим. Үлэ кэнниттэн дьэ төһө баҕарар ону-
маны аһаҕастык сэһэргэһиэхпитин сөбө. Ордук бииргэ айылҕаҕа Бастаан сиэркилэ иннигэр эҥин саҥарар буо-
эбэтэр кустуу сылдьан тапсан кэпсэтэрбит. Спортингист бэрдэ ла үөрэммитэ, тутта-хапта сылдьарын тупсарбыта,
буолан саанан үчүгэйдик ытара, куһу бэркэ табара. Күндэйэ тылын-өһүн чочуйбута. Быыбарын чугаһыгар киһи-
Харыйалааҕар, Уһун Күөл Тыһакыыһыгар табыллан кустаан бит отой да үйэтин тухары публикаҕа сылдьыбыт,
турардаахпыт. Ытыыбыт аайы кустары сууллартаан, бииргэ уопуттаах политик курдук ыраастык, дорҕоонноохтук ÀÕÒÛÛËÀÐ
сылдьыһар дьоммутун сөхтөрбүппүтүн өйдүүбүн. саҥара сылдьар араатар бэрдэ буолан тахсыбыта.
2012 с. кыһыныгар Ленскэй куоракка межрегиональнай
инвестиционнай форумҥа командировкаҕа бара сылдьыбыппытын
97
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
САМЫЙ ЛУЧШИЙ РУКОВОДИТЕЛЬ Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
98
С Дьулустаном Викторовичем я познако- СЫЛААС ЭЙГЭТИН СУОХТУУБУТ...
милась в 2005 году, когда пришла работать
ÀÕÒÛÛËÀÐ экономистом. И так и работала с ним бок суох специалист быһыытынан билбэтим-көрбөтүм элбэх
в МУП «Жилищно-коммунальный сервис»
Мин олохтоох дьаһалтаҕа саҥа үлэлиирбэр улахан уопута
о бок 8 лет до самого последнего дня. Когда
этэ. Онтон сылтаан баһылыкка, Дьулустаан Викторовичка,
его избрали Главой МО «Сунтарский нас-
лег» в 2010 году, он позвал меня работать мунаарар ыйытыыларбар сүбэлэттэрэ киирэрбэр бастаан наһаа
долгуйбутум. Арай кабинетыгар киирбиппэр балтын курдук
в администрацию в качестве главного спе- үөрэ-көтө көрсүбүтэ, аҕам туһунан ыйыталаһан, «хайдах
циалиста по экономике. олороруй, ытыктыыр учууталым» диэн санаабын олус көтөхпүтэ.
На сегодняшний день у меня за плечами Ол онно, бастакы билсэр күммүтүгэр, Дьулустаан Викторович
21 год трудового стажа, и я могу точно хайдах курдук үтүө майгылааҕын бэлиэтии көрбүтүм уонна
сказать, что не знала более лучшего руководителя, более мудрого кини хамаандатыгар үөрэ-көтө, биирдэ да хомоппот курдук
друга. Дьулустан Викторович навсегда запомнился мне как самый кыһамньылаахтык үлэлииргэ санаммытым.
спокойный человек, обладающий фантастической выдержкой и Дьулустаан Викторович дьону түмэр ураты дьоҕурдаах этэ.
терпением. У него можно было учиться принятию в глобальном Ол түмүгэр дьаһалтабыт олус үчүгэй коллективка кубулуйбута,
смысле этого слова, принятию жизни вообще. Никогда не бары доҕордуу буолбуппут, араас ыарахаттары тэҥҥэ, биир киһи
повышал голоса на сотрудников, ну может редко на кого-то из курдук быһаарарга үөрэммиппит.
мужчин, но к женщинам отношение было очень бережное. В Бу санаатахха баһылыкпытын кытары баара-суоҕа сылтан
работе был удивительно прозорлив, умел мыслить масштабно, эрэ ордук үлэлээбит эбиппин, ол гынан баран бу сыл олус
всеобъемлюще, видел всю картину целиком. Я, например, интэриэһинэйдик, ситиһиилээхтик, күүрээннээхтик ааспыта.
поражалась этой его способности, поскольку сама так не умею. Мин биир түгэни олус өйдөөн хаалбыппын. Дьулустаан
Как исполнитель работала только в финансовой сфере. Викторович барыбытын мунньан олорон: «Саамай улахан баҕа
Однако вместе с этим, Дьулустан был очень скромным санаам – Сунтаар куорат курдук чэчирии сайдарыгар! Хас да
человеком. И очень чутким и добрым. К нему часто обращались этээстээх таас дьиэлэр тутууларын ситиһиэхтээхпит, хас биирдии
за помощью, и я нередко оформляла документы на материальную
помощь кому-нибудь. И это не только в Администрации
МО «Сунтарский наслег», но и во времена работы в МУП
«Жилкомсервис». Друзьям и сотрудникам тоже очень часто
помогал, и даже без просьбы с их стороны, если чувствовал,
что нужна помощь. Умел работать, умел отдыхать. Вывозил
нас на природу, где устраивал интереснейшие соревнования
по стрельбе, поскольку сам был очень метким стрелком. В
компании никогда не портил никому настроение, был всегда
весел и умел рассказывать удивительные истории из жизни,
многие из которых я помню до сих пор и пересказываю иногда
друзьям. Очень запомнилась мне его особенная улыбка с такой
мудрой хитринкой. Я рада, что мне довелось работать с таким ÀÕÒÛÛËÀÐ
человеком. Всегда буду вспоминать Дьулустана Викторовича как
самого доброго и светлого руководителя.
СПИРОВА Аида Михайловна
99
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
САМЫЙ ЛУЧШИЙ РУКОВОДИТЕЛЬ Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
98
С Дьулустаном Викторовичем я познако- СЫЛААС ЭЙГЭТИН СУОХТУУБУТ...
милась в 2005 году, когда пришла работать
ÀÕÒÛÛËÀÐ экономистом. И так и работала с ним бок суох специалист быһыытынан билбэтим-көрбөтүм элбэх
в МУП «Жилищно-коммунальный сервис»
Мин олохтоох дьаһалтаҕа саҥа үлэлиирбэр улахан уопута
о бок 8 лет до самого последнего дня. Когда
этэ. Онтон сылтаан баһылыкка, Дьулустаан Викторовичка,
его избрали Главой МО «Сунтарский нас-
лег» в 2010 году, он позвал меня работать мунаарар ыйытыыларбар сүбэлэттэрэ киирэрбэр бастаан наһаа
долгуйбутум. Арай кабинетыгар киирбиппэр балтын курдук
в администрацию в качестве главного спе- үөрэ-көтө көрсүбүтэ, аҕам туһунан ыйыталаһан, «хайдах
циалиста по экономике. олороруй, ытыктыыр учууталым» диэн санаабын олус көтөхпүтэ.
На сегодняшний день у меня за плечами Ол онно, бастакы билсэр күммүтүгэр, Дьулустаан Викторович
21 год трудового стажа, и я могу точно хайдах курдук үтүө майгылааҕын бэлиэтии көрбүтүм уонна
сказать, что не знала более лучшего руководителя, более мудрого кини хамаандатыгар үөрэ-көтө, биирдэ да хомоппот курдук
друга. Дьулустан Викторович навсегда запомнился мне как самый кыһамньылаахтык үлэлииргэ санаммытым.
спокойный человек, обладающий фантастической выдержкой и Дьулустаан Викторович дьону түмэр ураты дьоҕурдаах этэ.
терпением. У него можно было учиться принятию в глобальном Ол түмүгэр дьаһалтабыт олус үчүгэй коллективка кубулуйбута,
смысле этого слова, принятию жизни вообще. Никогда не бары доҕордуу буолбуппут, араас ыарахаттары тэҥҥэ, биир киһи
повышал голоса на сотрудников, ну может редко на кого-то из курдук быһаарарга үөрэммиппит.
мужчин, но к женщинам отношение было очень бережное. В Бу санаатахха баһылыкпытын кытары баара-суоҕа сылтан
работе был удивительно прозорлив, умел мыслить масштабно, эрэ ордук үлэлээбит эбиппин, ол гынан баран бу сыл олус
всеобъемлюще, видел всю картину целиком. Я, например, интэриэһинэйдик, ситиһиилээхтик, күүрээннээхтик ааспыта.
поражалась этой его способности, поскольку сама так не умею. Мин биир түгэни олус өйдөөн хаалбыппын. Дьулустаан
Как исполнитель работала только в финансовой сфере. Викторович барыбытын мунньан олорон: «Саамай улахан баҕа
Однако вместе с этим, Дьулустан был очень скромным санаам – Сунтаар куорат курдук чэчирии сайдарыгар! Хас да
человеком. И очень чутким и добрым. К нему часто обращались этээстээх таас дьиэлэр тутууларын ситиһиэхтээхпит, хас биирдии
за помощью, и я нередко оформляла документы на материальную
помощь кому-нибудь. И это не только в Администрации
МО «Сунтарский наслег», но и во времена работы в МУП
«Жилкомсервис». Друзьям и сотрудникам тоже очень часто
помогал, и даже без просьбы с их стороны, если чувствовал,
что нужна помощь. Умел работать, умел отдыхать. Вывозил
нас на природу, где устраивал интереснейшие соревнования
по стрельбе, поскольку сам был очень метким стрелком. В
компании никогда не портил никому настроение, был всегда
весел и умел рассказывать удивительные истории из жизни,
многие из которых я помню до сих пор и пересказываю иногда
друзьям. Очень запомнилась мне его особенная улыбка с такой
мудрой хитринкой. Я рада, что мне довелось работать с таким ÀÕÒÛÛËÀÐ
человеком. Всегда буду вспоминать Дьулустана Викторовича как
самого доброго и светлого руководителя.
СПИРОВА Аида Михайловна
99
ÑÛÐÄÛÊ ÀÕÒÛË¡ÀÍ.
Íèêèôîðîâ Äüóëóñòààí Âèêòîðîâè÷
100 Дьулустаан Викторович барыбытын мунньан оло-
рон: «Саамай улахан баҕа санаам – Сунтаар куорат
курдук чэчирии сайдарыгар! Хас да этээстээх таас хаалбыппыт, сүрэхпитигэр оспот баас буолан күн бүгүнүгэр
диэри олус суохтуубут, ахтабыт... Биһиги күндү киһибитин,
дьиэлэр тутууларын ситиһиэхтээхпит, хас биирдии
ÀÕÒÛÛËÀÐ ыалга благоустройство киириэхтээх, итии, тымныы Бииктэрэбиспитин, кини сырдык мөссүөнүн, ыраас мичээрин,
ураты сылаас эйгэтин хаһан да умнуохпут суоҕа...
уу баар буолуохтаах...», – диэн эппитэ. Истэ оло-
АЛЕКСЕЕВА Наталья Юрьевна,
рон харахпар ойуулаан көрдүм, «ама оннук кыаллыа
дуо?» диэн долгуйбуппун өйдүүбүн. Биир да киһиттэн
боппуруостарга специалиһа
итинник күүстээх былааны истэ илигим. Сунтаар улууһун дьаһалтатын юридическай
НААДАЛААХ КЭМҤЭ
уу
тымныы
благоустройство
баар
киириэхтээх,
итии,
ыалга
ыалга благоустройство киириэхтээх, итии, тымныы уу баар
буолуохтаах...», – диэн эппитэ. Истэ олорон харахпар ойуулаан УОННА СӨПТӨӨХ МИЭСТЭҔЭ...
көрдүм, «ама оннук кыаллыа дуо?» диэн долгуйбуппун өйдүүбүн.
Биир да киһиттэн итинник күүстээх былааны истэ илигим. Этэллэр ээ «быть в нужное время, на нужном месте» диэн. Бу
Дьулустаан Викторович чахчы ити үлэни кыайар-хотор, билэр- кэлин санаатахха Дьулустаан Викторович Сунтаар курдук улахан
көрөр дьонтон биирдэстэрэ этэ. нэһилиэк баһылыгынан ол курдук чуо наадалаах кэмҥэ уонна
Ити эппит тылларын толорорго күүһүн-уоҕун, сатабылын, сөптөөх миэстэҕэ, үрдүк таһымнаах, бэлэмнээх киһи үлэлии
өйүн-санаатын бүтүннүү уурбута. Элбэх уопсай, хаарбах туруктаах кэлбит эбит. Кини бу иннигэр производство саамай үөһүгэр –
дьиэлэри «Переселение граждан из ветхого жилья» программаҕа сылааһынан, уунан хааччыйыы, суолу оҥоруу, тутуу, бөҕү-сыыһы
киллэртээн, сабыс-саҥа дьиэлэр тутуллан үлэ балысханнык чөкөтүү эйгэтигэр үлэлээбит уопуттаах буолан, нэһилиэги
барбыта. сайыннарыыга үгүс үлэни ыыппыта. Салайааччы сүрүн
Атын да идиэйэлэрэ олус элбэхтэр этэ. Холобур, тыа болҕомтотун дьон олоҕун тупсарыыга, дойдутун сайыннарыыга
хаһаайыстыбатын сайыннарыыга биир улахан бырайыагы өйүгэр- туһаайбыта.
санаатыгар илдьэ сылдьара. Ол – Агрогородок тутуута. Оччотугар Мин Дьулустаан Викторовичтыын кини ЖКС-ка үлэлии
эдэр дьон кэлэн тыа сиригэр үлэлиэхтэрэ, кинилэргэ билиҥҥи сылдьыаҕыттан билсибиппит. Ол кэмтэн ыла бииргэ үлэлээн,
олоххо эппиэттиир олорор, үлэлиир усулуобуйаны тэрийдэхпитинэ, специалист быһыытынан иитэн таһааран олохпор инники суолбут
сүөһү иитэн, ахсаанын элбэтэн, нэһилиэнньэни этинэн-үүтүнэн оҥосторбор көмөлөспүтүгэр ис дууһабыттан махтанабын. Киэҥ,
хааччыйыахтара, олохсуйан дойдуларын сайыннарыахтара диэн холку, дэлэгэй майгыта, дьону кытта уопсай тылы булара, кинини
бүк эрэнэрэ... Ити курдук суол оҥоһуутугар, бөһүөлэк тупсаҕай утары үлэлээбит да дьоҥҥо өс санаата суоҕа миигин сөхтөрөрө.
көстүүлээх, табыгастаах усулуобуйалаах буолуутугар элбэх үлэни Стратег буолан, бары боппуруостарга компетентнай, күүстээх,
саҕалаабыта. Тэрилтэлэр икки ардыларыгар араас спортивнай биир санаалаах хамаанданы түмэн, үлэбит таһаарыылаах этэ.
оонньуулары ыытан саҕалаабыта, общественнай түмсүүлэр Мин ол кэккэҕэ киирэн үлэлээбиппинэн астынабын. Сунтаарга
үлэлэрэ сэргэхсийбитэ. Сунтаар дьоно-сэргэтэ уһуктубут курдук хаарбах туруктаах дьиэлэри учуоттаан, бастакы элбэх квартиралаах
буолбуттара. дьиэлэр тутуллубуттара, кытыы суоллар оҥоһуллубуттара,
Дьулустаан Викторович этэр тылынааҕар бэйэтин холобурунан Хомустаах, Ыылаах уонна Баҕалаах территорияларыгар элбэх
биһигини көҕүлүүрэ, элбэх билиилээҕэ, сырдык санаалааҕа, оҕолоохторго, эдэр специалистарга, бюджет үлэһиттэригэр 400-
дьоҥҥо аһаҕас, истиҥ сыһыаннааҕа. Биирдэ даҕаны кими эмит чэ кэриҥэ уһаайба түҥэтиллэн элбэх дьону дьоллообута. Билигин
мөхпүтүн, туора көрбүтүн букатын өйдөөбөппүн. бу үлэлэр бары ситэриллэ, салгыы сайда тураллар. ÀÕÒÛÛËÀÐ
Дьылҕа хаан ыйааҕынан биир үтүө күн эмискэ этиҥ Иллэҥ кэмигэр айылҕаҕа сылдьарын, уһанарын сөбүлүүрэ.
эппитинии ыар сураҕы истэммит наһаа аймаммыппыт, Бииргэ бултуу барыстахха бэргэнник ытарын, минньигэстик
дууһабыт муунтуйбута. Эрэнэр киһибитин сүтэрэн соҕотохсуйан астыырын, дьаһахтааҕын, бааттааҕын бары да сөҕөрбүт. Оттон
101
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search