ศิลปนิพนธ์ ธิดาวรรณ ชัยนันท์

การออกแบบและพัฒนาบรรจุภัณฑ์กระดาษขึ้นรูป สำหรับชาและกาแฟ ภายใต้แนวคิดการออกแบบเพื่อความยั่งยืน ธิดาวรรณ ชัยนันท์ ศิลปนิพนธ์เสนอคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ ศิลปะและการออกแบบ มหาวิทยาลัยนเรศวร เพื่อเป็นส่วนหนึ่งของการศึกษาหลักสูตรปริญญาศิลปกรรมศาสตร์บัณฑิต สาขาออกแบบผลิตภัณฑ์และบรรจุภัณฑ์ 2566 ลิขสิทธิ์เป็นของมหาวิทยาลัยนเรศวร

Package Design And Development Paper Forming For Tea And Coffee Drink With Sustainable Concept Thidawan Chainan ART THESIS SUBMITTED TO THE FACULTY OF ARCHITECTURE, ART AND DESIGN, NARESUAN UNIVERSITY IN PATIAL FULFILLMENT OF THE REQUIREMENTS FOR THE BACHELOR DEGREE OF FINE AND APPLIED ART, PRODUCT AND PACKAGE DESIGN 2023 Copyright 2021 by NARESUAN UNIVERSITY

ศิลปนิพนธ์ เรื่อง “การออกแบบและพัฒนาบรรจุภัณฑ์กระดาษขึ้นรูป สำหรับชาและกาแฟ ภายใต้แนวคิดการ ออกแบบเพื่อความยั่งยืน” ของ นางสาวธิดาวรรณ ชัยนันท์ ได้รับการพิจารณาให้นับเป็นส่วนหนึ่งของการศึกษาตามสูตร ศิลปกรรมศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาออกแบบผลิตภัณฑ์และบรรจุภัณฑ์ คณะกรรมการสอบศิลปนิพนธ์ ..................................................................................................... กรรมการที่ปรึกษาศิลปนิพนธ์ (รองศาสตราจารย์ ดร.เจนยุทธ ศรีหิรัญ) ..................................................................................................... กรรมการสอบศิลปนิพนธ์ (ผู้ช่วยศาสตราจารย์ พัชรวัฒน์ สุริยงค์) ..................................................................................................... กรรมการสอบศิลปนิพนธ์ (ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ตติยา เทพพิทักษ์) อนุมัติ ................................................................................. (รองศาสตราจารย์ ดร.นิรัช สุดสังข์) คณบดีคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ ศิลปะและการออกแบบ

ประกาศคุณูปการ ศิลปนิพนธ์ฉบับนี้สำเร็จลุล่วงได้ เนื่องมาจากการได้รับความอนุเคราะห์จากผู้มีพระคุณทุกท่านตลอดจน การสนับสนุนในรูปแบบต่างๆ รวมไปถึงความร่วมมือจากหลายๆท่าน ผู้วิจัยจึงขอกราบขอบพระคุณทุกท่านที่มี ส่วนร่วมในความสำเร็จครั้งนี้ที่ทำให้งานศิลปนิพนธ์นั้นออกมาได้อย่างดี ขอขอบพระคุณ รศ.ดร.เจนยุทธ ศรีหิรัญ อาจารย์ที่ปรึกษาและคณะกรรมการทุกท่านที่ได้ให้คำแนะนำ ตลอดจนตรวจทานแก้ไขข้อบกพร่องต่างๆ ให้ผลงานมีความสมบูรณ์ครบถ้วนตามวัตถุประสงค์ของการศึกษา ด้วย ความเอาใจใส่เป็นอย่างยิ่ง นอกจากนี้ขอขอบพระคุณบริษัทหงส์ไทยบรรจุภัณฑ์ จำกัด ที่สนับสนุนการขึ้นรูปบรรจุ ภัณฑ์อย่างสมบูรณ์แบบ จนการศึกษาค้นคว้าศิลปนิพนธ์ฉบับนี้สำเร็จลุล่วง ท้ายที่สุดผู้วิจัยขอขอบพระคุณมารดา ที่ คอยสนับสนุน ให้กำลังใจ รวมไปถึงทุนทรัพย์ต่างๆ และ ขอขอบคุณเพื่อนนิสิตสาขาออกแบบผลิตภัณฑ์และบรรจุ ภัณฑ์ที่คอยให้กำลังใจและคำแนะนำ คุณค่าและประโยชน์ของงานศิลปนิพนธ์เล่มนี้ ผู้วิจัยหวังเป็นอย่างยิ่งว่าจะ เป็นประโยชน์แก่ผู้ที่สนใจ และผู้ประกอบการออกแบบพัฒนาบรรจุภัณฑ์และผลิตภัณฑ์ที่เกี่ยวข้อง ตลอดจน องค์กรที่สามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้ ธิดาวรรณ ชัยนันท์

ชื่อเรื่อง การออกแบบและพัฒนาบรรจุภัณฑ์กระดาษขึ้นรูป สำหรับชาและกาแฟ ภายใต้แนวการออกแบบเพื่อความยั่งยืน ผู้วิจัย นางสาวธิดาวรรณ ชัยนันท์ อาจารย์ที่ปรึกษา รองศาสตราจารย์ ดร. เจนยุทธ ศรีหิรัญ กรรมการที่ปรึกษา ผู้ช่วยศาสตราจารย์ พัชรวัฒน์ สุริยงค์ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ตติยา เทพพิทักษ์ ประเภทสารนิพนธ์ ศิลปนิพนธ์ ศป.บ. สาขาออกแบบผลิตภัณฑ์และบรรจุภัณฑ์ มหาวิทยาลัยนเรศวร, 2565 คำสำคัญ บรรจุภัณฑ์สำหรับชาและกาแฟ บรรจุภัณฑ์กระดาษขึ้นรูปสำหรับชาและกาแฟ บทคัดย่อ ชาและกาแฟเป็นเครื่องดื่มที่เข้ามามีบทบาทสำคัญในการใช้ชีวิตของผู้คนอย่างมาก สังเกตได้จากจำนวน ร้านกาแฟที่เพิ่มขึ้นและจำนวนความต้องการในตลาดสูงขึ้น ทำให้เกิดการสร้างขยะขึ้นจำนวนมหาสาร โดยการดื่ม กาแฟ 1 แก้ว เกิดขยะกว่า 4 ชิ้น ได้แก่ หลอด ฝาครอบ แก้ว และถุงหิ้ว จึงส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมเป็นอย่าง มาก นอกจากนี้ยังทำให้เกิดก๊าซเรือนกระจกซึ่งเป็นตัวการสำคัญในการเกิดภาวะโลกร้อน การศึกษาวิจัยครั้งนี้จึงมี วัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแนวทางในการออกแบบและพัฒนาบรรจุภัณฑ์กระดาษขึ้นรูปสำหรับชาและกาแฟ และ ออกแบบบรรจุภัณฑ์กระดาษขึ้นรูปสำหรับชาและกาแฟ ภายใต้แนวคิดการออกแบบเพื่อความยั่งยืน โดยใช้ ทรัพยากรธรรมชาติและทรัพยากรในกระบวนการผลิตอย่างคุ้มค่ามากที่สุด บรรจุภัณฑ์สำหรับชาและกาแฟ ส่วนใหญ่ทำจากพลาสติก ทำให้เกิดขยะที่ไม่สามารถย่อยสลายได้หรือย่อยสลายได้ ยาก และบรรจุภัณฑ์เครื่องดื่มที่ทำจากกระดาษส่วนใหญ่ที่พบเห็นทั่วไป จะทำการเคลือบด้วยพลาสติกโพลีเอทิลีน หรือ PE เพื่อป้องกันการรั่วซึม ทำให้ยากต่อการคัดแยกขยะ จึงหาแนวทางในการออกแบบและพัฒนาบรรจุภัณฑ์ สำหรับชากาแฟที่สามารถย่อยสลายเองได้ทั้งหมด ประกอบกับรูปแบบของบรรจุภัณฑ์ที่มีความแปลกใหม่ ทันสมัย และเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว เพื่อเป็นการเพิ่มมูลค่าให้กับตัวบรรจุภัณฑ์ โดยใช้แนวคิดในการออกแบบเพื่อความ ยั่งยืน (Sustainable Design) เป็นแนวคิดหลักในการออกแบบ ซึ่งจะคำนึงถึงผลกระทบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อม และออกแบบโครงสร้างบรรจุภัณฑ์ให้เป็นชิ้นเดียว เพื่อเป็นการใช้ทรัพยากรธรรมชาติและทรัพยากรใน กระบวนการผลิตให้คุ้มค่ามากที่สุด

สารบัญ บทที่ หน้า 1 บทนำ 1.1 ความเป็นมาของปัญหา 1 1.2 วัตถุประสงค์ของการวิจัย 2 1.3 ประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ 2 1.4 ขอบเขตของการวิจัย 3 1.5 ขั้นตอนดำเนินงานวิจัย 5 1.6 นิยามศัพท์เฉพาะ 5 2 เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง 2.1 ศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับบรรจุภัณฑ์สำหรับเครื่องดื่มชาและกาแฟ 7 2.2 ศึกษาพฤติกรรมของผู้บริโภคชาและกาแฟ 8 2.3 ศึกษาการออกแบบโครงสร้างบรรจุภัณฑ์กระดาษขึ้นรูป 12 2.4 ศึกษาการออกแบบกราฟิกบรรจุภัณฑ์แก้วชาและกาแฟ 14 3 วิธีดำเนินการวิจัย 3.1 วิธีการดำเนินงานวิจัย 19 3.2 ระยะเวลาดำเนินงานวิจัย 29 4 ผลการวิจัยและอภิปราย 4.1 บทสังเขปเงื่อนไขในการออกแบบ (Design Brief) 30 4.2 การพัฒนาและการสร้างสรรค์ผลงาน 40 5 สรุปผลและข้อเสนอแนะ 5.1 วัตถุประสงค์งานวิจัย 43 5.2 สรุปผลการวิจัย 43 5.3 อภิปรายผล 44 5.4 ข้อเสนอแนะ 45

สารบัญตาราง ตาราง หน้า 2.1 ตารางแสดงรูปแบบพฤติกรรมที่มีอิทธิพลต่อการซื้อของผู้บริโภค 10 4.1 ตาราง Brand Identity Prism 31 4.2 ตารางแสดงการวิเคราะห์ SWOT 33

สารบัญภาพ ภาพ หน้า 2.1 ภาพแสดงโครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษ 16 ออนซ์ 12 3.1 ภาพแสดงโครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบร้อน 20 3.2 ภาพแสดงโครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบเย็นธรรมดาฝาเรียบ 21 3.3 ภาพโครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบเย็นฝาโดม สำหรับใส่ท็อปปิ้ง 21 3.4 ภาพโครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบเย็นสำหรับใส่วิปปิ้งครีม และไอศกรีม 22 3.5 ภาพโครงสร้างบรรจุภัณฑ์หูหิ้วเครื่องดื่มสำหรับกลับบ้าน แบบที่ 1 22 3.6 ภาพโครงสร้างบรรจุภัณฑ์หูหิ้วเครื่องดื่มสำหรับกลับบ้าน แบบที่ 2 23 3.7 ภาพโครงสร้างบรรจุภัณฑ์หูหิ้วเครื่องดื่มสำหรับกลับบ้าน แบบที่ 3 23 3.8 ภาพโครงสร้างบรรจุภัณฑ์กระดาษขึ้นรูปสำหรับชาและกาแฟ รูปทรงหกเหลี่ยม 24 3.9 ภาพกราฟิกและโครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบร้อน 25 3.10 ภาพกราฟิกและโครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบเย็นธรรมดาฝาเรียบ 25 3.11 ภาพกราฟิกและโครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบเย็นฝาโดม สำหรับใส่ท็อปปิ้ง 26 3.12 ภาพกราฟิกและโครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบเย็นสำหรับใส่วิปปิ้งครีม และไอศกรีม 26 3.13 ภาพกราฟิกและโครงสร้างบรรจุภัณฑ์หูหิ้วเครื่องดื่มสำหรับกลับบ้าน แบบเก่า 27 3.14 ภาพกราฟิกและโครงสร้างบรรจุภัณฑ์หูหิ้วเครื่องดื่มสำหรับกลับบ้าน แบบใหม่ 27 3.15 ภาพขั้นตอนการพิมพ์กราฟิก โดยใช้เครื่องพิมพ์ดิจิตอล 28 3.16 ภาพขั้นตอนการไดคัทโครงสร้างบรรจุภัณฑ์ 28 4.2 ภาพ Mood & Tone 26 4.3 ภาพแสดงโครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบร้อน 27 4.4 ภาพแสดงโครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบเย็นธรรมดาฝาเรียบ 28 4.5 ภาพแสดงโครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบเย็นฝาโดม สำหรับใส่ท็อปปิ้ง 28

4.6 ภาพแสดงโครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบเย็นสำหรับใส่วิปปิ้งครีม และไอศกรีม 29 4.7 ภาพแสดงโครงสร้างฝาปิดบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษสำหรับใส่วิปปิ้งครีม และไอศกรีม 29 4.8 ภาพแสดงโครงสร้างบรรจุภัณฑ์หูหิ้วเครื่องดื่มสำหรับกลับบ้าน 30 4.9 ภาพกราฟิกและคาเรกเตอร์แบรนด์ EQUAGOON 31 4.10 ภาพการออกแบบและพัฒนาโครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษ 32 4.11 ภาพการเขียนแบบและวางกราฟิกโครงสร้างเพื่อการผลิต 32 4.12 ภาพขั้นตอนการพิมพ์กราฟิก โดยใช้พิมพ์ดิจิตอล 33 4.13 ภาพขั้นตอนการไดคัทโครงสร้างบรรจุภัณฑ์ 33 4.14 ภาพรวมผลงาน 34 4.15 ภาพบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบร้อน ขนาด S M L 34 4.16 ภาพบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบเย็นธรรมดาฝาเรียบ ขนาด S M L 35 4.17 ภาพบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบเย็นฝาโดม สำหรับใส่ท็อปปิ้ง ขนาด S M L 35 4.18 ภาพบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบเย็นสำหรับใส่วิปปิ้งครีม และไอศกรีม ขนาด S M L 36

บทที่ 1 บทนำ 1.1 ความเป็นมาของปัญหา ชาและกาแฟเป็นเครื่องดื่มที่เข้ามามีบทบาทสำคัญในการใช้ชีวิตของผู้คนอย่างมาก สังเกตได้จากจำนวน ร้านกาแฟที่เพิ่มขึ้นและจำนวนความต้องการในตลาดสูงขึ้น โดยข้อมูลทางสถิติพบว่า ประเทศไทยบริโภคกาแฟ เพิ่มขึ้นเฉลี่ย 15% ต่อปี หรือบริโภค 300 แก้วต่อคนต่อปี ขณะที่ต่างชาติ เช่น ญี่ปุ่นบริโภค 400 แก้วต่อคนต่อปี และชาวยุโรปซึ่งเป็นกลุ่มประเทศที่มีวัฒนธรรมในการดื่มกาแฟมานานนับร้อยปี มีอัตราการบริโภค 600 แก้วต่อคน ต่อปี (บริษัท ยูบีเอ็ม เอเชียประเทศไทยจำกัด,2561) คนรุ่นใหม่นิยมบริโภคเครื่องดื่มชากาแฟจากร้านกาแฟ มากกว่าทำเองที่บ้าน ส่งผลให้ธุรกิจของร้านกาแฟทั้งในส่วนของผู้ประกอบการอิสระและผู้ประกอบการเครือข่าย เติบโตอย่างรวดเร็ว สอดคล้องกับวิถีชีวิตของผู้คนส่วนใหญ่ที่ใช้ชีวิตนอกบ้านมากขึ้น ประกอบกับต้องการความ รวดเร็วและสะดวกสบาย ร้านกาแฟจึงตอบโจทย์ความต้องการได้เป็นอย่างดี นอกจากนี้ตัวการสำคัญที่ทำให้ผู้คน หันมาดื่มชาและกาแฟหรือเครื่องดื่มเย็นคือ สภาพอากาศที่ร้อนของประเทศไทย ทำให้คนไทยหลายคนมองหา เครื่องดื่มที่ช่วยให้ร่างกายสดชื่น ดื่มแล้วรู้สึกกระปรี้กระเปร่า และยังสามารถสั่งเพิ่ม หรือลดส่วนผสมต่าง ๆ ได้ ตามที่ใจต้องการ อย่างไรก็ตามเมื่อผู้บริโภคมีพฤติกรรมการบริโภคชากาแฟมากขึ้น ทำให้เกิดการสร้างขยะขึ้น จำนวนมหาสาร โดยการดื่มกาแฟ 1 แก้ว เกิดขยะกว่า 4 ชิ้น ได้แก่ หลอด ฝาครอบ แก้ว และถุงหิ้ว ซึ่งสถิติขยะจาก แก้วกาแฟในประเทศไทยมีปริมาณ 5 ล้านใบต่อปี ส่วนใหญ่เป็นขยะพลาสติก ทำให้ย่อยสลายยาก จึงส่งผลกระทบ ต่อสิ่งแวดล้อมเป็นอย่างมากและยังมีพลาสติกจำนวนมากที่แตกสลายเป็นชิ้นเล็กชิ้นน้อยกลายเป็นไมโครพลาสติก หมุนวนกลับมาอยู่ในห่วงโซ่อาหาร เป็นอันตรายต่อสุขภาพของมนุษย์เอง นอกจากนี้ยังทำให้เกิดก๊าซเรือนกระจก ซึ่งเป็นตัวการสำคัญในการเกิดภาวะโลกร้อน ปัจจุบันบรรจุภัณฑ์สำหรับใส่ชาและกาแฟ ส่วนใหญ่ทำจากพลาสติก ทำให้เกิดขยะที่ไม่สามารถย่อยสลาย ได้หรือย่อยสลายได้ยาก และบรรจุภัณฑ์เครื่องดื่มที่ทำจากกระดาษส่วนใหญ่ที่พบเห็นทั่วไป จะทำการเคลือบด้วย พลาสติกโพลีเอทิลีน เพื่อป้องกันการรั่วซึม ทำให้ยากต่อการคัดแยกขยะ จึงส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมในระยะ ยาว การกำจัดขยะพลาสติกจำเป็นต้องใช้ทรัพยากรสูง เช่น ใช้การเผาไหม้และการฝังกลบ โดยพลาสติกแต่ละชิ้นใช้ ระยะเวลาในการย่อยสลายอย่างน้อย 450 ปีขึ้นไป ทำให้ปริมาณพลาสติกในประเทศและต่างประเทศเพิ่มขึ้นหลาย เท่าต่อปีเมื่อวันที่ 22 สิงหาคม เพจ ReReef เผยภาพแก้วน้ำพลาสติกจำนวนมากที่ลอยตามกระแสน้ำมาเกยอยู่บน หาดของอ่าวมาหยาของหมู่เกาะพีพี จังหวัดกระบี่ โดยทางเพจเผยว่า “ขยะชนิดนี้เก็บทำลายลำบาก เนื่องจากมี ขนาดเล็ก แนะนำควรเลิกผลิตและหันมาใช้สิ่งอื่นทดแทน” ขยะที่เป็นพลาสติกนอกจากจะทำลายสิ่งแวดล้อมแล้ว ยังทำลายระบบนิเวศทั้งบนบกและในน้ำ แต่พบว่าผู้คนส่วนใหญ่ยังมีการใช้แก้วพลาสติกอย่างต่อเนื่อง เพราะตัว 1

แก้วมีน้ำหนักเบา นอกจากนี้ยังมีการออกแบบกราฟิกให้แก้วมีความสวยงาม จึงเป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้ผู้บริโภคอยาก ใช้แก้วพลาสติกเพิ่มมากขึ้น ทำให้ปัญหาของแก้วพลาสติกในปัจจุบันไม่สามารถกำจัดให้หมดไปได้ จากปัญหาที่กล่าวมาข้างต้นผู้วิจัยจึงมีความมุ่งหวังที่จะหาแนวทางในการออกแบบและพัฒนาบรรจุภัณฑ์ สำหรับชากาแฟที่สามารถย่อยสลายเองได้ทั้งหมด ประกอบกับรูปแบบของบรรจุภัณฑ์ที่มีความแปลกใหม่ ทันสมัย และเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว เพื่อเป็นการเพิ่มมูลค่าให้กับตัวบรรจุภัณฑ์ โดยใช้แนวคิดในการออกแบบเพื่อความ ยั่งยืน (Sustainable Design) เป็นแนวคิดหลักในการออกแบบ ซึ่งจะคำนึงถึงผลกระทบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อม เช่น การใช้วัสดุกระดาษที่เคลือบด้วยพลาสติกชีวภาพที่ทำจากอ้อย (Polybutylene Succinate – PBS) และ ออกแบบโครงสร้างบรรจุภัณฑ์ให้เป็นชิ้นเดียว โดยมีส่วนประกอบของตัวบรรจุภัณฑ์และฝาปิดรวมอยู่ด้วยกัน เพื่อ เป็นการใช้ทรัพยากรธรรมชาติและทรัพยากรในกระบวนการผลิตให้คุ้มค่ามากที่สุด 1.2 วัตถุประสงค์ของการวิจัย 1) เพื่อศึกษาแนวทางในการออกแบบและพัฒนาบรรจุภัณฑ์กระดาษขึ้นรูปสำหรับชาและกาแฟ 2) เพื่อออกแบบและพัฒนาบรรจุภัณฑ์กระดาษขึ้นรูปสำหรับชาและกาแฟ ภายใต้แนวคิดการออกแบบ เพื่อความยั่งยืน 1.3 ประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับจากงานวิจัย 1.3.1 ผลที่คาดว่าจะได้รับจากงานวิจัย 1) ทราบถึงแนวทางในการออกแบบและพัฒนาบรรจุภัณฑ์กระดาษขึ้นรูปสำหรับชาและ กาแฟ ภายใต้แนวคิดการออกแบบเพื่อความยั่งยืน 2) ได้บรรจุภัณฑ์กระดาษขึ้นรูปสำหรับชาและกาแฟ ที่ลดการใช้ทรัพยากรธรรมชาติและ ทรัพยากรในกระบวนการผลิต 1.3.2 หน่วยงานที่สามารถนำผลวิจัยไปใช้ประโยชน์ 1) หน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับบรรจุภัณฑ์กระดาษขึ้นรูป 2) ผู้ที่สนใจด้านการออกแบบและการพัฒนาบรรจุภัณฑ์สำหรับชาและกาแฟ 3) ผู้ประกอบการธุรกิจที่เกี่ยวกับการจำหน่ายเครื่องชาและกาแฟ 2

1.4 ขอบเขตของการวิจัย 1.4.1 ขอบเขตด้านเนื้อหา 1) ศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์เครื่องดื่มชาและกาแฟ 2) ศึกษาพฤติกรรมของผู้บริโภคชาและกาแฟในประเทศและต่างประเทศ 3) ศึกษาการออกแบบโครงสร้างบรรจุภัณฑ์กระดาษขึ้นรูป 4) ศึกษาวัสดุและอุปกรณ์ในการขึ้นรูปบรรจุภัณฑ์ 5) ศึกษาการออกแบบกราฟิกบรรจุภัณฑ์แก้วเครื่องดื่มชาและกาแฟ 6) ศึกษาธุรกิจของผู้ประกอบการร้านกาแฟในท้องตลาด 1.4.2 ขอบเขตด้านพื้นที่ ในการทำวิจัยครั้งนี้ผู้วิจัยได้ศึกษาข้อมูลผลิตภัณฑ์เครื่องดื่มชาและกาแฟจากผู้ประกอบการร้าน กาแฟและคาเฟ่ บริเวณรอบนอกมหาวิทยาลัยนเรศวร จังหวัดพิษณุโลก 1.4.3 ขอบเขตด้านกลุ่มประชากร 1) ลักษณะทางกายภาพ กลุ่ม : Generation Z อายุ : 20 – 25 ปี เพศ : เพศหญิงมากกว่าเพศชาย อาชีพ : นักศึกษาไปจนถึงวัยเริ่มต้นทำงาน รายได้ : 18,000 บาทต่อเดือน 2) ลักษณะทางจิตภาพ รักธรรมชาติและใส่ใจสิ่งแวดล้อม ดื่มชาและกาแฟเป็นชีวิตจิตใจ มีความคิดสร้างสรรค์ พร้อมที่จะรับอะไรใหม่ๆเสมอ 3

1.4.4 ขอบเขตด้านการออกแบบ ในการศึกษาวิจัยครั้งนี้ ผู้วิจัยจะทำการศึกษาบรรจุภัณฑ์ของเครื่องดื่มชาและกาแฟที่มีหน้าที่ใช้ สอยแตกต่างกัน ได้แก่ บรรจุภัณฑ์สำหรับเครื่องดื่มร้อน บรรจุภัณฑ์สำหรับเครื่องดื่มเย็นธรรมดา บรรจุภัณฑ์ เครื่องดื่มสำหรับใส่ท็อปปิ้ง เช่น พุดดิ้ง ถั่วแดง และบรรจุภัณฑ์เครื่องดื่มสำหรับใส่วิปปิ้งครีมและไอศกรีม จึงแบ่ง ขอบเขตการออกแบบได้ดังนี้ 1) การออกแบบด้านกราฟิก - Corporate Brand identity manual 1 Brand - ออกแบบกราฟิกบรรจุภัณฑ์ 2 กราฟิก 2) การออกแบบด้านโครงสร้าง - ออกแบบโครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบร้อน 3 ขนาด - ออกแบบโครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบเย็นธรรมดา ฝาเรียบ 3 ขนาด - ออกแบบโครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบเย็นสำหรับใส่ท็อปปิ้ง 3 ขนาด - ออกแบบโครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบเย็นสำหรับใส่วิปปิ้งครีมและไอศกรีม 3 ขนาด - ออกแบบโครงสร้างบรรจุภัณฑ์หิ้วเครื่องดื่มสำหรับกลับบ้าน 1 ขนาด 1.4.5 ขอบเขตด้านระยะเวลา การวิจัยเรื่องนี้มีความเกี่ยวเนื่องกับลำดับช่วงเวลาการออกแบบและพัฒนาบรรจุภัณฑ์กระดาษ ขึ้นรูปสำหรับชาและกาแฟ ภายใต้แนวคิดการออกแบบเพื่อความยั่งยืน เป็นเวลา 4 เดือน ตั้งแต่ เดือนธันวาคม 2565 - เดือน มีนาคม 2566 4

1.5 ขั้นตอนการวิจัย การวิจัยในครั้งนี้เพื่อเป็นการออกแบบและพัฒนาโครงสร้างบรรจุภัณฑ์กระดาษขึ้นรูปสำหรับชาและกาแฟ โดยใช้แนวคิดการออกแบบเพื่อความยั่งยืนและเป็นบรรจุภัณฑ์ที่สามารถย่อยสลายเองได้ทั้งหมด เพื่อเป็นการใช้ ทรัพยากรธรรมชาติและทรัพยากรในกระบวนการผลิตอย่างคุ้มค่าที่สุด 1.5.1 ศึกษาเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง 1.5.2 วิเคราะห์ข้อมูล และสร้างแนวคิดการออกแบบ 1.5.3 ออกแบบ และพัฒนาบรรจุภัณฑ์ 1.5.4 วิเคราะห์ผล และรายงานผล 1.6 นิยามศัพท์เฉพาะ 1.6.1 บรรจุภัณฑ์สำหรับชาและกาแฟ (Packaging for Tea and Coffee Drink) หมายถึง ภาชนะใส่ เครื่องดื่มชนิดหนึ่งจำพวกแก้ว ถ้วย หรือภาชนะทรงสูงที่สามารถบรรจุเครื่องดื่มชาหรือกาแฟลงไปได้ ส่วนใหญ่ถูก ผลิตขึ้นมาจากวัสดุที่เป็นพลาสติก เยื่อกระดาษ หรือวัสดุที่ทำจากแก้ว ในเชิงอุตสาหกรรมบรรจุภัณฑ์ชนิดนี้มักถูก นำไปใช้กับร้านค้า ร้านกาแฟ ร้านคาเฟ่ ทั้งขนาดเล็กไปจนถึงขนาดใหญ่ เนื่องจากตัวแก้วสามารถช่วยส่งเสริม ยอดขายของธุรกิจได้ และสามารถตอบโจทย์ความต้องการของผู้บริโภคได้เป็นอย่างดี 1.6.2 บรรจุภัณฑ์กระดาษขึ้นรูปสำหรับใส่ชาและกาแฟ (Package Design and Development Paper Forming for Tea And Coffee Drink) หมายถึง การนำกระดาษมาขึ้นรูปด้วยกระบวนการทางความร้อน (Forming Process) เพื่อให้ได้แก้วกระดาษที่สามารถใช้งานได้โดยส่วนใหญ่มักจะใช้วัสดุกระดาษที่เคลือบด้วย พลาสติกเพื่อป้องกันการรั่วซึมของน้ำและน้ำมัน บรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษจะต้องมีคุณสมบัติที่ทนทาน ปลอดภัย และสามารถบรรจุเครื่องดื่มชาและกาแฟได้ 5

บทที่ 2 เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง การวิจัยครั้งนี้ผู้วิจัยได้ทำการศึกษาค้นคว้าและรวบรวมข้อมูลที่เป็นประโยชน์ต่อกระบวนการออกแบบ และพัฒนาบรรจุภัณฑ์กระดาษขึ้นรูปสำหรับชาและกาแฟ ภายใต้แนวคิดการออกแบบเพื่อความยั่งยืน ผู้วิจัยได้ทำ การรวบรวมข้อมูลที่จำเป็นในการดำเนินงานวิจัย ซึ่งประกอบไปด้วยรายละเอียดดังต่อไปนี้ 2.1 ศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับบรรจุภัณฑ์สำหรับเครื่องดื่มชาและกาแฟ 2.1.1 ข้อมูลทั่วไปเกี่ยวกับแก้วพลาสติกและแก้วกระดาษ 2.2 ศึกษาพฤติกรรมของผู้บริโภคชาและกาแฟ 2.2.1 รูปแบบการบริโภคชาและกาแฟในปัจจุบัน 2.2.2 พฤติกรรมของผู้บริโภคชาและกาแฟ 2.2.3 ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการเลือกซื้อชาและกาแฟของผู้บริโภค 2.3 ศึกษาการออกแบบโครงสร้างบรรจุภัณฑ์กระดาษขึ้นรูป 2.3.1 หลักการออกแบบโครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษ 2.3.2 หลักการขึ้นรูปบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษ 2.4 ศึกษาการออกแบบกราฟิกบรรจุภัณฑ์แก้วชาและกาแฟ 2.4.1 เครื่องหมายตราสินค้าของบรรจุภัณฑ์กระดาษขึ้นรูปสำหรับชาและกาแฟ 2.4.2 องค์ประกอบของข้อมูลผลิตภัณฑ์ 2.4.3 การใช้สีที่เหมาะสมสำหรับบรรจุภัณฑ์กระดาษขึ้นรูปสำหรับชาและกาแฟ 2.4.4 การวางองค์ประกอบของภาพและตัวอักษรที่เหมาะสมกับแก้วกระดาษสำหรับชาและกาแฟ 6

2.1 ศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับบรรจุภัณฑ์สำหรับเครื่องดื่มชาและกาแฟ 2.1.1 ข้อมูลทั่วไปเกี่ยวกับแก้วพลาสติกและแก้วกระดาษ แก้วกระดาษ หรือ แก้วพลาสติก สิ่งที่มีเหมือนกันคือ เอาไว้สำหรับบรรจุกาแฟหรือเครื่องดื่มอื่น ๆ สำหรับลูกค้านั่งกินในร้าน ภาชนะบรรจุของเหลวส่วนใหญ่จะเป็นแก้วเซรามิคสวย ๆ เข้าบรรยากาศภายในร้าน ใน ขณะเดียวกัน คงมีอีกหลายคนเลือกที่จะซื้อกลับไปกินที่บ้าน ซึ่งแก้วบรรจุเครื่องดื่มเป็นสิ่งที่ขาดไปไม่ได้หากคิดจะ เปิดร้านกาแฟหรือเครื่องดื่มอื่น ๆ ดังนั้น แก้วที่ใช้ถึงมีหลายแบบ หลายขนาด หลายลวดลาย เช่น แก้วกระดาษ แก้วพลาสติก ที่สำคัญ เรายังสามารถ สกรีนแก้ว หรือสั่ง ผลิตแก้ว ตามความต้องการของเราได้ด้วย แก้วกระดาษ เป็นบรรจุภัณฑ์รักษ์โลกประเภทหนึ่ง มีไว้ใส่เครื่องดื่มต่าง ๆ โดยเฉพาะกาแฟ เช่น แก้ว กาแฟกระดาษ มักถูกนำมาใช้บรรจุเครื่องดื่มร้อนไม่ว่าจะเป็น กาแฟ น้ำร้อน น้ำอุ่น ตัวแก้วทำมาจากเยื่อกระดาษ ไม้เนื้ออ่อน เช่น ไม้สน ไม้ยูคาลิปตัส ทั้งยังมีความสามารถในการย่อยสลายได้เองตามธรรมชาติ ทำให้ไม่เกิดมลพิษ ทางขยะที่เป็นอีกปัจจัยในการเกิดภาวะโลกร้อน บางวัสดุนำเข้าจากต่างประเทศไปเลยก็มีซึ่งราคาก็จะสูงขึ้น เมื่อ เทียบกับแก้วพลาสติกแล้วต้นทุนจะสูงกว่า ปัจจุบันเป็นแก้วที่ถูกพัฒนาใส่ได้ทั้งร้อนและเย็น มีหลายขนาด ซึ่ง คุณสมบัติของแก้วกระดาษนั้นมีดังนี้ 1. แก้วกระดาษต้องสามารถรองรับเครื่องดื่มได้ทั้งร้อนและเย็น 2. ผลิตขึ้นมาจากเยื่อกระดาษโดยไม่มีสิ่งเจือปน 3. แก้วกระดาษสามารถย่อยสลายตามธรรมชาติได้ และต้องนำไปรีไซเคิลใหม่ได้ 100% 4. ก้นแก้วและตะเข็บแก้วใช้ความร้อนในการผนึก (Heat Sealed) ไม่ใช้กาวในการยึดติด 5. สามารถรักษาอุณภูมิของเครื่องดื่มไว้ได้ดีในระดับหนึ่ง 6. กระดาษไม่อ่อนตัว คงรูป ไม่รั่วซึมง่าย ถือถนัดมือ แม้ด้านในจะเป็นเครื่องดื่มชนิดร้อนหรือเย็น แก้วพลาสติก หรือแก้ว PET ทำจากโพลีเอทิลีนเทอเรพทาเลท ซึ่งเป็นพลาสติกประเภทคืนรูป ถูก พัฒนาขึ้นมาเพื่อทำให้ตัวพลาสติกสามารถนำไปรีไซเคิลใหม่ได้ 100% มีความปลอดภัยสูงตัวแก้วมีความโปร่งใส แข็งแรง เหนียว ไม่แตกง่าย มีความสามารถในการทนอุณหภูมิได้ถึง 100 องศาเซลเซียส ข้อดีของ แก้วพลาสติก ชนิดนี้คือ น้ำหนักเบา จัดเก็บง่ายเพราะสามารถนำมาเรียงซ้อน ๆ กันได้อีกทั้งราคายังถูกกว่าแก้วกระดาษ นิยม นำมาบรรจุกาแฟเย็น น้ำผลไม้ เครื่องดื่มแอลกอฮอล์และน้ำเย็น ทั้งยังสามารถพิมพ์ลวดลายต่างๆลงบนแก้วได้ เช่นเดียวกับแก้วกระดาษ คุณสมบัติของแก้วพลาสติกมีดังนี้ 1. แก้วพลาสติกทั่วไปมีราคาที่ค่อนข้างถูกกว่าบรรจุภัณฑ์กระดาษ 7

2. ตัวพลาสติกมีคุณสมบัติที่เหนียว น้ำหนักเบา 3. พลาสติกทำให้ตัวบรรจุภัณฑ์ไม่นำความร้อนและกระแสไฟฟ้า 4. แก้วพลาสติกสามารถป้องกันการรั่วซึมของอากาศและน้ำได้ดี 5. แก้วพลาสติกมีความสามารถทนทานต่อความชื้นและสภาพอากาศได้ ทั้งยังไม่เป็นสนิม 6. สามารถพิมพ์ลวดลายต่างๆลงบนบรรจุภัณฑ์ได้เช่นเดียวกับแก้วกระดาษ แก้วกระดาษ และแก้วพลาสติก ถูกผลิตขึ้นมาเพื่อรองรับในการใส่เครื่องดื่มเช่นเดียวกัน แต่มีคุณสมบัติที่แตกต่าง กันออกไป ในแก้วพลาสติกแบบเก่านั้นถึงแม้จะมีข้อดีในเรื่องของราคาที่ถูก แต่ก็มีข้อเสียมากมายเช่นกัน ส่วนแก้ว กระดาษนั้นนอกจากจะขึ้นชื่อว่าเป็นบรรจุภัณฑ์รักษ์โลกแล้วนั้น ยังมีคุณสมบัติที่มากพอที่จะใช้เพื่อทดแทนแก้ว พลาสติกชนิดเก่าได้เป็นอย่างดี ซึ่งหากในธุรกิจของคุณนำบรรจุภัณฑ์กระดาษไปใช้ย่อมสร้างความดึงดูด และถือ เป็นการสร้างภาพลักษณ์ที่ดีต่อองค์กร 2.2 ศึกษาพฤติกรรมของผู้บริโภคชาและกาแฟ 2.2.1 รูปแบบการบริโภคชาและกาแฟในปัจจุบัน ในปัจจุบันมีร้านกาแฟเปิดใหม่เกิดขึ้นเป็นจำนวนมาก ทั้งร้านขนาดเล็ก ร้านที่เป็นแบรนด์ไทย หรือที่เป็นสาขา จากแบรนด์ต่างชาติมีให้นักดื่มได้เลือกชิมกันมากมาย วัตถุดิบนั้นก็สามารถสรรหาได้จากทั้งในประเทศและ ต่างประเทศ ซึ่งไม่ได้นิยม กันแค่ในประเทศไทยเท่านั้น ทั่วโลกก็มีปริมาณบริโภคกาแฟเพิ่มมากขึ้นด้วยเช่นกัน โดย ข้อมูลของกระทรวงพาณิชย์และจาก International Coffee Organization ระบุว่า ยอดการส่งออก เมล็ดกาแฟ ของไทย มีปริมาณสูงถึง 81,000 ตัน เป็นอันดับที่ 10 ของประเทศผู้ส่งออกเมล็ดกาแฟ มากที่สุด เพิ่มขึ้นจากช่วง ปี2016 และ 2017 ถึง 4% ส่วนกาแฟสำเร็จรูป ในไตรมาสแรกสูงถึง 6,000 ตัน เพิ่มขึ้น 14.69% ซึ่งนับเป็น โอกาสของผู้ผลิต กาแฟไทยในภาวะที่ ประเทศผู้ผลิตกาแฟอื่น ๆ ยังไม่สามารถผลิตป้อนตลาดโลกได้ทัน จาก ข้อมูลจากยูโนมอนิเตอร์พบว่า อัตราการบริโภคกาแฟสดของคนไทยยังต่ำ เมื่อเทียบกับหลายประเทศคือ มีอัตรา การบริโภคโดยเฉลี่ยประมาณ 1.2 กิโลกรัมต่อคนต่อปี หรือ300 แก้วต่อคนต่อปี ต่ำกว่าคนในยุโรปที่ตัวเลขอัตรา การบริโภคอยู่ที่ประมาณ 4-5 กิโลกรัมต่อคนต่อปี หรือประมาณ 600 แก้วต่อคนต่อปี ขณะที่คนในประเทศญี่ปุ่นมี การบริโภคกาแฟอยู่ที่ประมาณ 3 กิโลกรัมต่อคนต่อปี หรือประมาณ 400 แก้วต่อคนต่อปีซึ่งตัวเลขนี้ยังมีโอกาศ เติบโตได้มากและอาจสูงถึงปีละ 10% หลังการเติบโตของตลาดกาแฟไทย ที่ขึ้นไปถึงระดับ 30,000 ล้านบาท ได้ เกิดเป็นร่างยุทธศาสตร์กาแฟ จัดโครงการประชุมการพัฒนาอุตสาหกรรมกาแฟในอาเซียน ครั้งที่ 1 สร้างความ ร่วมมือและจัดทำ Roadmap สร้างอาเซียนเป็นแหล่งผลิตกาแฟสำคัญของโลก ยุทธศาสตร์กาแฟในช่วงระยะ 5 ปี 8

ตั้งแต่ช่วงปี2559 – 2563 ว่า ทางกระทรวงเกษตรฯ มีเป้าหมายต้องการให้ประเทศไทยเป็นหนึ่งในกลุ่มผู้นำ ใน ด้านการผลิตและการค้ากาแฟคุณภาพของภูมิภาคอาเซียน โดยจะมีการผลักดันให้กาแฟเป็นพืชเศรษฐกิจใหม่ของ ไทยที่สร้างรายได้ที่มั่นคงให้แก่เกษตรกรและผู้ดำเนินธุรกิจที่อยู่ในอุตสาหกรรมกาแฟของไทย เนื่องจากแนวโน้ม ราคาผลผลิตเมล็ดกาแฟคุณภาพในตลาดโลกมีแนวโน้มที่สูงขึ้น รวมถึงการเติบโตของอุตสาหกรรมกาแฟไทยที่มี มูลค่าสูงขึ้นไปถึง 30,000 ล้านบาท ขณะที่ผลผลิตเมล็ดกาแฟ ของไทยยังไม่เพียงพอต่อความต้องการบริโภค ภายในประเทศ สาเหตุจากพื้นที่เพาะปลูกที่ลดลงเหลือ 259,867 ไร่ ทำให้ผลผลิตกาแฟลดลงไปด้วยโดยเหลือ เพียง 23,273 ตัน แต่ยังสามารถสร้างรายให้เกษตรกรปีผู้ปลูกถึงปีละอย่างน้อย 200 ล้านบาท ชาเป็นพืชเศรษฐกิจชนิดหนึ่งของไทย ที่ภาครัฐส่งเสริมให้มีการปลูกเพื่อทดแทน พืชเสพติดในแหล่งผลิต ทางภาคเหนือโดยสามารถทำรายได้มากกว่าปีละประมาณ 500 ล้านบาท ในปี2013 ประเทศไทยมีพื้นที่ปลูกชา 21,156 เฮกตาร์ปริมาณใบชาสดคิดเป็น 77,090 ตัน มีปริมาณ ผลผลิตเฉลี่ย 3.64 ตันต่อเฮกตาร์ติดอันดับผู้ผลิต ชาอันดับที่ 14 ของโลกโดย พื้นที่เพาะปลูกชาจะอยู่ ในภาคเหนือตอนบน ได้แก่ เชียงราย เชียงใหม่ น่าน ลำปาง แพร่ และแม่ฮ่องสอน โดยปลูกชาอัสสัม ร้อยละ 84 และชาจีนร้อยละ 16 ปริมาณการบริโภคชาในประเทศไทยคิด เป็น 10 กรัมต่อคนต่อปีประเทศไทยมีการนำเข้าชาจากประเทศต่าง ๆ ได้แก่ อินโดนีเซีย จีน ญี่ปุ่น ศรีลังกา และ เมียนมาร์อธิบดีกรมเจราการค้าระหว่างประเทศ เปิดเผยว่า ในปี2560 ไทยส่งออกผลิตภัณฑ์ชาเป็นอันดับที่ 4 ของโลก รองจากแคนาดา สหรัฐอเมริกา และจีน โดยส่งออกเป็นปริมาณ 10,775 ตัน คิดเป็นมูลค่า 958 ล้านบาท ไปยังพม่า ร้อยละ 46 ไปยังสหรัฐอเมริกา ร้อยละ 27 และลาว ร้อยละ 7 Ref. code: 25636104010555TLR 5 ชาไทย ที่คนไทยนิยม ชาเขียว คือเครื่องดื่มที่คนไทยนิยมที่สุด โดยครองส่วน แบ่งตลาด 2 บริษัทใหญ่ รวมกันกว่า 80% ของมูลค่ารวมทั้งตลาด 16,500 ล้านบาท นอกจากนี้ยังมีงานวิจัยระบุว่า ผู้บริโภคตัดสินใจซื้อเครื่องดื่มชา โดยมีหลายปัจจัยในการเลือก เช่น ประเภทของน้ำ ชา ลักษณะของร้านน้ำชา ราคาน้ำชาต่อแก้ว ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับ ลักษณะประชากรศาสตร์ด้วย 2.2.2 พฤติกรรมของผู้บริโภคชาและกาแฟ พฤติกรรมผู้บริโภค หมายถึง การกระทำหรือการแสดงออกของบุคคล ไม่ว่าจะเป็นการเลือกสรรการเลือก ซื้อการใช้อันเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์และบริการ โดยผ่านกระบวนการแลกเปลี่ยนที่บุคคลต้องตัดสินใจทั้งก่อนและหลังที่ ทำการตัดสินใจว่าจะซื้อสินค้าอะไร หรือไม่ อย่างไร เมื่อไร ตลอดจนจะมีวิธีการซื้อและการใช้สินค้านั้นอย่างไร ซึ่ง ผู้บริโภคคาดว่าจะสามารถตอบสนองความต้องการและความปรารถนาต่างๆให้ได้รับความพอใจ (Schiffman & Kanuk, 2007) 9

การศึกษาพฤติกรรมผู้บริโภค เป็นการศึกษาเรื่องการตอบสนอง (wants) และ ความจำเป็น (needs) ของ ผู้บริโภคให้เกิดความพึงพอใจ (satisfaction) ซึ่งเป็นเรื่องที่มีความสำคัญ เนื่องจากความรู้สึกนึกคิดหรือจิตใจเป็น สิ่งที่อยู่ภายในตัวเอง ผู้บริโภคไม่สามารถมองเห็นได้โดยจะแสดงตารางได้ดังนี้ สิ่งกระตุ้นภายนอก (Stimulus = S) สิ่งกระตุ้นทางการตลาด สิ่งกระตุ้นอื่นๆ - ผลิตภัณฑ์ - ราคา - การจัดจำหน่าย - การส่งเสริมการตลาด - เศรษฐกิจ - เทคโนโลยี - การเมือง - วัฒนธรรม ลักษณะของผู้ซื้อ (Buyer’s character) - ปัจจัยด้านวัฒนธรรม - ปัจจัยด้านสังคม - ปัจจัยส่วนบุคคล - ปัจจัยด้านจิตวิทยา ตาราง 2.1 แสดงรูปแบบพฤติกรรมที่มีอิทธิพลต่อการซื้อของผู้บริโภค 2.2.3 ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการเลือกซื้อชาและกาแฟของผู้บริโภค ปัจจัยที่อาจส่งผลต่อการตัดสินใจในการเลือกซื้อชาและกาแฟของผู้บริโภค ประกอบด้วยปัจจัยด้าน การตลาด 4 ด้าน ได้แก่ ปัจจัยด้านคุณสมบัติและรถชาติของเครื่องดื่มชาและกาแฟ ปัจจัยด้านการส่งเสริมการ ขาย ปัจจัยด้านวิธีการชงเครื่องดื่ม และปัจจัยด้านสังคมหรือเพื่อคุณค่าบางอย่าง ซึ่งแต่ละปัจจัยสามารถอธิบายได้ ดังนี้ ความรู้สึกนึกคิดของผู้ซื้อ (Buyer’s Characeristic) การตอบสนองของผู้ซื้อ (Response = R) - การเลือกผลิตภัณฑ์ - การเลือกตรา - การเลือกผู้ขาย - เวลาในการซื้อ - ปริมาณการซื้อ ขั้นตอนการตัดสินใจของผู้ซื้อ (Buyer’s decision process) - การรับรู้ปัญหา (Problem recognition) - การค้นหาข้อมูล (Information search) - การประเมินผลทางเลือก (Evaluation of alternatives) - พฤติกรรมภายหลังการซื้อ ( Post purchase behavior) 10

1.ปัจจัยด้านคุณสมบัติและรถชาติของเครื่องดื่มชาและกาแฟ 1.1 ต้องการสดชื่น มีสมาธิในการทำงาน 1.2 ต้องการสดชื่น ในการทำงานในชั่วโมงที่เร่งด่วน 1.3 ไม่มีคาเฟอีน 1.4 มีสารต้านอนุมูลอิสระฯ 1.5 มีส่วนผสมต่าง ๆ เช่น น้ำส้ม น้ำผึ้ง น้ำมะนาว และอื่นๆ 1.6 มีประโยชน์ทางการแพทย์ 2. ปัจจัยด้านการส่งเสริมการขาย 2.1 โปรโมชั่นสำหรับซื้อกาแฟสด 1 แถม 1 2.2 หากราคาขายกาแฟสดถูกลง 15% 2.3 โปรโมชั่นซื้อคู่กับขนม เช่น แซนวิช 2.4 โปรโมชั่นซื้อคู่กับขนม Homemadeฯ 2.5 แบบ Drip coffee หรือ Brewed Coffee 3. ปัจจัยด้านวิธีการชงเครื่องดื่ม 3.1 แบบ Drip coffee หรือ Brewed Coffee 3.2 กาแฟดริปเย็น (Cold Drip) 3.3 การชงแบบ สกัดเย็น (Cold Brew) 3.4 การชงกาแฟแบบแอโรเพรส (Aeropress) 3.5 การชงกาแฟแบบเฟรนช์เพรส (French Press) 3.6 การชงกาแฟแบบไซฟอน (Siphon) 3.7 การชงกาแฟแบบโมกาพ็อต (Moka Pot) 3.8 การชงกาแฟแบบ ไนโตร (Nitro Cold Brew) 3.9 การชงกาแฟแบบ (Rok Presso) 4. ปัจจัยด้านสังคมหรือเพื่อคุณค่าบางอย่าง 4.1 พบปะสังสรรค์เพื่อนแนะนำให้ท่านดื่มชาและกาแฟ 4.2 บุคคลที่ท่านนับถือหรือดาราที่ท่านชื่นชอบดื่มชาและกาแฟ 11

4.3 ดื่มกาแฟทำให้คุณดูสมาร์ท 4.4 ร้านกาแฟสดเป็นร้านที่ Specialty Coffee 4.5 ร้านกาแฟสดเป็นร้านเก่าแก่และมีชื่อเสียง ปัจจัยเหล่านี้นำมาซึ่งการเลือกซื้อชาและกาแฟ และเป็นการตัดสินใจรูปแบบหนึ่งของผู้บริโภคที่อยู่ภายนอกองค์กร ซึ่งไม่สามารถควบคุมได้ อย่างไรก็ตามยังมีปัจจัยภายในที่ส่งผลต่อการตัดสินใจของผู้บริโภคคือ ปัจจัยทางด้าน ประชากรศาสตร์ ได้แก่ เพศ อายุ อาชีพ รายได้ และการศึกษา ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในการเลือกซื้อชาและกาแฟ ของผู้บริโภคโดยมีความต้องการที่แตกต่างกันออกไป 2.3 ศึกษาการออกแบบโครงสร้างบรรจุภัณฑ์กระดาษขึ้นรูป 2.3.1 หลักการออกแบบโครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษ ปัจจุบันแก้วกระดาษ ที่ผลิตออกมาจำหน่ายยังพัฒนาให้ตอบโจทย์ความต้องการของผู้บริโภค และอำนวย ความสะดวกให้กับผู้ประกอบการรายย่อย โดยคุณสมบัติของแก้วกระดาษ กล่องกระดาษใส่อาหาร มีความ อเนกประสงค์มากขึ้น สามารถบรรจุเครื่องดื่มและอาหารได้ทั้งร้อนและเย็น มีประโยชน์ต่อผู้ประกอบการและยัง ปลอดภัยต่อผู้บริโภค โดยโครงสร้างของบรรจุภัณฑ์ที่ทำการเขียนแบบเพื่อนำไปผลิต มักจะมีลักษณะเป็นรูปทรง ของพัด ตัวโครงสร้างจะมีหลายขนาดตามปริมาตรของบรรจุภัณฑ์ เช่น แก้วกระดาษ 6 ออนซ์ แก้วการะดาษ 18 ออนซ์ เป็นต้น องศาที่ใช้เขียนแบบส่วนใหญ่จะอยู่ที่ 45 – 35 องศา เพื่อที่สามารถขึ้นรูปได้เป็นรูปทรงกรวย ภาพที่2.1 แสดงโครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษ 16 ออนซ์ 12

2.3.2 หลักการขึ้นรูปบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษ การขึ้นรูปบรรจุภัณฑ์มักจะผลิตในโรงงานผลิตแก้วกระดาษโดยตรง ซึ่งวัสดุที่ใช้ในการผลิตจะต้องได้ มาตรฐานสากล และสามารถป้องกันการรั่วซึมของน้ำและน้ำมันได้ ซึ่งขั้นตอนการผลิตแก้วกระดาษ มีดังนี้ 1). ขั้นตอนการพิมพ์ บริษัทส่วนใหญ่มักจะใช้ระบบการพิมพ์แบบ Offset System ซึ่งสามารถ พิมพ์ได้สูงสุด 6 สี พร้อมหน่วยเคลือบด้วยเทคโนโลยีที่มีคุณภาพ 2) ขั้นตอนการไดคัท เพื่อตัดกระดาษเป็นรูปทรงของแก้วตามที่ได้เขียนแบบของนักออกแบบ จะ ใช้เทคโนโลยีเครื่องไดคัทขนาดใหญ่ซึ่งสามารถตัดกระดาษได้ถึง 10,000 ชิ้น ต่อ 1 นาที 3) เมื่อทำการไดคัทเสร็จแล้วจะทำการแกะเสร็จส่วนเกินออกจากกระดาษ เหลือไว้เพียงตัว ชิ้นงาน แล้วทำการฆ่าเชื้อเพื่อนำไปขึ้นรูปในกระบวนการต่อไป 4) ขั้นตอนการขึ้นรูปบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษโดยทั่วไปจะใช้หลักการขึ้นรูปด้วยเทคโนโลยี Forming Process โดยการทำงานของหลักการนี้จะใช้ความดันอากาศของแผ่นกระดาษเพื่อผลักให้ ตัว กระดาษประกบติดแม่พิมพ์โดยมีรูระบาย (Vent holes) เพื่อป้องกันไม่ให้มีการจับอากาศระหว่าง แผ่นกระดาษและแม่พิมพ์ ความดันอากาศที่ใช้จะมาณ 14.5 – 300 p.s.i. และจะให้เร็วที่สุดเท่าทีจะเป็นไปได้ เพื่อป้องกัน แผ่นกระดาษเย็นตัวหรือห้อยลงมา ประโยชน์ของวิธี Forming Process ได้แก่ 1). วงจรการผลิต จะเร็วกว่า ใน vacuum forming ธรรมดา 2). เนื่องจากความดันที่ใช้ในการขึ้นรูปกระดาษสูง ดังนั้นแผ่นกระดาษจะสามารถถูกขึ้นรูปได้ที่ อุณหภูมิต่ำกว่า และให้ผลิตภัณฑ์ที่มีการควบคุมขนาดและรายละเอียดที่ดีกว่า เมื่อขึ้นรูปเสร็จแล้วจะทำการปะกาว ด้วยเทคโนโลยีเครื่องปะกาวที่ทันสมัย ควบคุมด้วยระบบ PLC (Programmable Logic Controller) เพื่อควบคุมระบบติดตามอิเล็กทริก ทดสอบระบบอากาศ ระบบการ ทำงานและหน้าจอสัมผัสของเครื่องจักรต่างๆ จากการศึกษาข้อมูลเบื้องต้นทำให้ทราบถึงขั้นตอนการทำงานในการขึ้นรูปบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษ เพื่อ นำมาออกแบบและพัฒนาตัวโครงสร้างบรรจุภัณฑ์ให้มีความเหมาะสมในการผลิตโดยใช้เครื่องจักรต่างๆได้ 13

2.4 ศึกษาการออกแบบกราฟิกบรรจุภัณฑ์แก้วชาและกาแฟ การผลิตหรือสร้างแบรนด์สินค้าให้มีความน่าสนใจ สามารถดึงดูความสนใจและทำให้ลูกค้าตัดสินใจซื้อ สินค้าของเราส่วนหนึ่งมาจาก บรรจุภัณฑ์และฉลากที่บอกรายละเอียดของสินค้า ทำให้รู้ว่าผลิตภัณฑ์นั้น แตกต่างจากแบรนด์อื่นๆอย่างไร บรรจุภัณฑ์อาหารและเครื่องดื่ม ที่นิยมใช้กันมาก และยังออกแบบให้มี ความสวยงามทั้งลวดลายและรูปแบบ ก็คือ แก้วกระดาษ หรือถ้วยกระดาษ ปัจจุบันการออกแบบกราฟิกและ ฉลากบนแก้วกระดาษ ช่วยเพิ่มมูลค่าและทำให้สินค้านั้นมีความน่าสนใจและเป็นที่จดจำของลูกค้า ซึ่งมีผลทำ ให้ธุรกิจประสบความสำเร็จ โดยมีค่าใช้จ่ายในการทำสื่อโฆษณาน้อยที่สุด แต่การออกแบบกราฟิกและฉลาก บนแก้วกระดาษ ต้องมีความโดดเด่น และมีหลักในการออกแบบ ดังนี้ 1. การออกแบบกราฟฟิกและฉลากบนแก้วกระดาษ วัตถุประสงค์คือ การ จูงใจ ให้เกิดความต้องการ สินค้าเพื่อการจดจำสินค้าได้ง่าย หลักการออกแบบ คือความเป็นสากล และการสื่อความหมายบน ฉลาก ควรเหมาะสมสอดคล้องกับรสนิยมและวัฒนธรรม 2. การเขียนข้อความหรือทำเครื่องหมายบนแก้วกระดาษ หรือถ้วยกระดาษ มีจุดประสงค์เพื่อชี้แจงให้ ลูกค้ามั่นใจ ในคุณภาพของสินค้า รู้สูตรส่วนผสมหรือปริมาณ ควรพิมพ์ตัวใหญ่ ให้อ่านง่าย ใช้ภาษาที่ เข้าใจง่ายหากใช้สัญลักษณ์แทนควรมีความเป็นสากล 3. การออกแบบป้ายหรือฉลาก ข้อกำหนดที่เกี่ยวกับการออกแบบฉลากก็คือบอกรายละเอียดต่างๆ เช่น ชื่อสินค้า ชื่อบริษัทและที่ตั้งโรงงาน วันที่ผลิต วันหมดอายุ ให้ครบถ้วน 4. การออกแบบกราฟิกและฉลาก ควรมีความแตกต่าง เช่น เป็นนวัตกรรมใหม่ๆที่มีความทันสมัย เพราะ สามารถดึงความสนใจของลูกค้าได้ตั้งแต่แรกพบผลิตภัณฑ์ บางครั้งการตัดสินใจซื้อสินค้าก็มาจาก บรรจุภัณฑ์ที่มีความสวยงามแปลกใหม่ 5. การออกแบบกราฟฟิกและฉลากบนแก้วกระดาษ ต้องออกแบบให้เหมาะสม สวยงาม สอดคล้องกับ สินค้า 6. ปัจจุบันแก้วกระดาษ เป็นบรรจุภัณฑ์ที่ออกแบบให้มีทั้งใส่ของร้อนและใส่ของเย็น การออกแบบ กราฟิกและฉลากต้องเหมาะกับสภาวะต่างๆไม่ลอกหรือหลุดง่ายเมื่อถูกน้ำหรือถูกความร้อน แก้วกระดาษและถ้วยกระดาษ เป็นบรรจุภัณฑ์ที่นิยมใช้กันมากในธุรกิจอาหารและเครื่องดื่ม การ ออกแบบกราฟิกและฉลากที่สวยงามแตกต่าง มีข้อมูลครบถ้วนช่วยลดค่าใช้จ่ายในการโฆษณาประชาสัมพันธ์ สินค้าได้มาก 14

2.4.1 เครื่องหมายตราสินค้าของบรรจุภัณฑ์กระดาษขึ้นรูปสำหรับชาและกาแฟ ตราสินค้าใช้เป็นชื่อหรือเครื่องหมายสำหรับการเรียกขานผลิตภัณฑ์ ผู้ประกอบการจะต้องทำการกำหนด ชื่อตราสินค้าให้เรียบร้อยก่อนการออกแบบบรรจุภัณฑ์ โดยกำหนดให้ชื่อตราสินค้ามีความเป็นเอกลักษณ์ ชัดเจน น่าสนใจ ที่สำคัญจะต้องเป็นที่จดจำได้ง่ายแก่ผู้บริโภคตราสินค้าที่ดีนั้นสามารถยกตัวอย่างได้ดังนี้ คือตั้งตามชื่อ เจ้าของกิจการ ตั้งตามความเชื่ออันเป็นมงคล ตั้งตามแหล่งที่มาของผลิตภัณฑ์ หรือตั้งโดยการผสมคำที่มี ความหมายให้เกิดเป็นคำใหม่ที่มีเอกลักษณ์ ฯลฯ เป็นต้น ลักษณะที่ดีของตราสินค้าที่ดี 1) สั้น กะทัดรัด จดจำได้ง่าย ออกเสียงได้ง่ายมีความโดดเด่นเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว 2) แปลเป็นภาษาต่างประเทศได้ง่ายมีความหมายที่เหมาะสม 3) สามารถบอกถึงคุณสมบัติที่สำคัญของผลิตภัณฑ์ 4) สอดคล้องกับค่านิยมและวัฒนาธรรมของกลุ่มลูกค้าเป้าหมายสามารถนำไปจดทะเบียนการค้าได้ต้องไม่ซ้ำ กับของเดิมที่มีอยู่ 2.4.2 องค์ประกอบของข้อมูลผลิตภัณฑ์ องค์ประกอบการออกแบบ ตามที่ได้ทราบกันแล้ว องค์ประกอบบนบรรจุภัณฑ์มีอยู่หลายประเภท ณ จุด ขายที่มีสินค้าเป้นร้อยให้เลือก องค์ประกอบต่างๆ ที่ออกบบไว้บนบรรจุภัณฑ์ จึงเป็นปัจจัยสำคัญในการเลือกซื้อ บรรจุภัณฑ์และสินค้านั้น รายละเอียดหรือส่วนประกอบบนบรรจุภัณฑ์จะแสดงออกถึงจิตสำนึกของผู้ผลิตสินค้า และสถาณะ (Class) ของบรรจุภัณฑ์ ซึ่งสามารถขยับเป้นสื่อโฆษณาระยะยาว ส่วนประกอบที่สำคัญอย่างน้อยที่สุด ที่ควรประกอบด้วย 1) ชื่อสินค้า 2) ตราสินค้า 3) สัญลักษณ์ทางการค้า 4) รายละเอียดของสินค้า 5) รายละเอียดส่งเสริมการขาย 6) รูปภาพประกอบ 7) ส่วนประกอบของสินค้า 15

8) ปริมาตรหรือปริมาณ 9) ชื่อผู้ผลิตและผู้จัดจำหน่าย (ถ้ามี) 10) รายละเอียดตามข้อบังคับของกฎหมาย เช่น วันผลิต วันหมดอายุ เป็นต้น เมื่อมีการเก็บข้อมูลของรายละเอียดต่างๆ ดังกล่าวมาแล้วจึงเริ่มกระบวนการออกแบบด้วยการเปลี่ยน ข้อมูลที่ได้รับมาเป็นกราฟิกบนบรรจุภัณฑ์ จุดมุ่งหมายทั่วๆไปในการออกแบบมีดังนี้ 1. เด่น (Stand Out) ภายใต้สภาวะการแข่งขันอย่างรุนแรง ตัวบรรจุภัณฑ์จำเป็นต้องออกแบบ ให้เด่นสดุดตา (Catch The Eye) จึงจะมีโอกาสได้รับความสนใจ จากกลุ่มเป้าหมายเมื่อวางประกบกับบรรจุภัณฑ์ ของคู่แข่ง เทคนิคที่ใช้กันมากที่สุดคือ รูปทรงและขนาด ซึ่งเป็นองค์ประกอบพื้นฐานของบรรจุภัณฑ์หรืออาจใช้ การตั้งตราสินค้าให้เด่น เป็นต้น 2. ตราภาพพจน์และความแตกต่าง (Brand Image Differentiate) เป็นความรู้สึกที่จะต้อง ก่อให้เกิดขึ้นกับกลุ่มเป้าหมายเมื่อมีการสังเกตเห็น แล้วจูงใจให้อ่านรายละเอียดบนบรรจุภัณฑ์การออกแบบตรา ภาพพจน์ให้มีความแตกต่างนี้ เป็นวิธีออกแบบที่แพร่หลายมาก ความรู้สึกที่ดีต่อศิลปะ ที่ออกแบบบรรจุภัณฑ์ โดยรวมทั้งหมด เริ่มจากการก่อให้เกิดความสนใจด้วยความเด่น เปรียบเทียบรายละเอียดต่างๆ เพื่อจูงใจให้ ตัดสินใจซื้อ สร้างความมั่นใจเพิ่มขึ้นสำหรับกลุ่มเป้าหมายบางกลุ่ม และจบลงด้วยความรู้สึกที่ดีที่สามารถสนองต่อ ความต้องการของผู้บริโภคได้ จึงก่อให้เกิดการตัดสินใจซื้อ “ซื้อฉันสิ” (Bye Me) จึงนับเป็นรูปธรรมสุดท้าย ที่ บรรจุภัณฑ์ต้องทำให้อุบัติขึ้น ด้วยเหตุนี้ การชักจูงหว่านล้อมโดยรูป คำบรรยาย สัญลักษณ์ หรือรางวัลที่ได้รับ ย่อมสร้างให้เกิดความรู้สึกอยากเป็นเจ้าของ และอย่าทดลองสินค้าพร้อมบรรจุภัณฑ์นั้น 2.4.3 การใช้สีที่เหมาะสมสำหรับบรรจุภัณฑ์กระดาษขึ้นรูปสำหรับชาและกาแฟ สีนั้นสามารถสื่อความหมายทางด้านอารมณ์และความรู้สึกได้ มีประโยชน์และการใช้งานตามสิ่งที่ต้องการ เช่นเดียวกันการออกแบบบรรจุภัณฑ์เกี่ยวกับอาหาร ก็มีเรื่องราวของสีเข้ามาเกี่ยวข้อง เพราะสามารถนำทฤษฎี ของสีมาใช้ประกอบธุรกิจเพื่อให้สื่อถึงอารมณ์และความรู้สึกได้ ซึ่งการออกแบบผลิตภัณฑ์ถือว่าเป็นสิ่งหนึ่งที่ต้อง อาศัยหลักในการใช้สี ในการออกแบบเพื่อให้สื่อถึงผลิตภัณฑ์ได้อย่างชัดเจน นอกจากนักออกแบบต้องใส่ใจในการ สร้างดีไซน์ให้ดูเอกลักษณ์และดึงดูดผู้บริโภคแล้ว รายละเอียดที่นักออกแบบควรใส่ใจและห้ามละเลยเป็นอันขาด นั่นคือการเลือกใช้สีในการออกแบบให้เข้ากับตัวผลิตภัณฑ์ 16

นอกจากการที่ต้องเลือกสีให้เข้ากับผลิตภัณฑ์แล้ว สีในการเลือกใช้ก็ต้องสื่อให้ความรู้สึกอยากอาหาร ขึ้นมาด้วยเช่นกัน และในบางครั้งนักออกแบบมือใหม่หลายท่านอาจยังเลือกใช้โทนสีไม่ถูกต้อง เลือกสีได้ไม่เข้ากัน อาจทำให้ลดความรู้สึกการอยากอาหาร หรือไม่นำพาความรู้สึกอยากอาหารก็ได้ และตัวอย่าง 10 โทนสีต่อไปนี้ ที่ เหมาะกับการนำมาใช้นการออกแบบบรรจุภัณฑ์ที่เกี่ยวกับอาหาร เพื่อให้เป็นการกระตุ้นความอยากอาหาร และยัง สามารถสื่อได้ถึงรสชาติ กลิ่น และเนื้อสัมผัสของอาหารอีกด้วย 1). Light Pink สีนี้ให้ความรู้สึกสื่อถึง ความละเอียดอ่อน นุ่มนวล เปราะบาง รสหวาน กลิ่นหอม สำหรับสี นี้คงเหมาะที่จะนำมาใช้ในการรออกแบบบรรจุภัณฑ์ประเภทขนมหวาน 2). Peach สีนี้ให้ความรู้สึกสื่อถึง ความนุ่มนวล ละมุน เป็นสีที่ให้ความรู้สึกหวาน สาวหลายคนอาจตก หลุมรัก อีกทั้งเป็นสีที่ไม่เลี่ยนจนเกินไป หมาะที่จะนำสีนี้ไปใช้ในการออกแบบบรรจุภัณฑ์อาหารประเภท ขนม หวาน ผลไม้รวม พุดดิ้ง เป็นต้น 3). Tangerine สีนี้ให้ความรู้สึกสื่อถึง ความฉ่ำเปรี้ยว และ ความรู้สึกที่เห็นสีนี้เชื่อว่าต่อมความอยาก อาหารคงทำงานอย่างแน่นอน เหมาะกับการออกแบบบรรจุภัณฑ์อาหารประเภทน้ำผลไม้ ผลไม้ที่มีรสเปรี้ยว 4). Ginger สีนี้ให้ความรู้สึกสื่อถึง ความเผ็ด รสเปรี้ยว ฉุน ให้ความรู้สึกเผ็ดร้อน หรือนำไปออกแบบบรรจุ ภัณฑ์อาหารที่มีส่วนผสมของพริกเป็นหลัก เช่น เครื่องเทศ เครื่องแกง ซอสพริก ซึ่งจะสามารถสื่อได้ว่ารสชาติจาก ผลิตภัณฑ์นี้เป็นอย่างไร 5). Chocolate / Coffee Brown สีนี้ให้ความรู้สึกสื่อถึง ความอร่อย มั่งคั่ง แข็งแรง น่ากิน หรู สีนี้ดูเป็นสี ที่ควรนำมาไปใช้ในการออกแบบบรรจุภัณฑ์อาหารประเภท ช็อกโกแลต เครื่องดื่มจำพวก กาแฟ โกโก้ หรือเหมาะ ที่จะนำมาใช้ออกแบบร่วมกับสีเด่น สีอื่นๆ เพื่อทำให้ดูน่ารับประทานมากยิ่งขึ้น 6). Golden Yellow สีนี้ให้ความรู้สึกสื่อถึง ความอร่อย การบำรุง เหมาะที่จะนำมาใช้ในการออกแบบ บรรจุภัณฑ์อาหารประเภท อาหารเสริม ธัญพืชแบบสำเร็จรูป ป๊อปคอร์น หรือพวกเนย ชีส ซึ่งเป็นสีตัวแทนของ ผลิตภัณฑ์ได้เป็นอย่างดี 7). Lime สีนี้ให้ความรู้สึกสื่อถึง ความสด ความอ่อนเยาว์ กรด รสจัด รสเปรี้ยว สดใส จัดได้ว่าเป็นสีที่ควร นำไปใช้ในการออกแบบบรรจุภัณฑ์อาหาร เช่น วาซาบิ ขวดน้ำมะนาว 8). Foliage Greens สีนี้ให้ความรู้สึกสื่อถึง ความธรรมชาติ ความอุดมสมบูรณ์ สุขภาพ ชีวิต การพักผ่อน สิ่งแวดล้อม สีนี้เป็นสีที่กำลังติดกระแสอยู่ในตอนนี้ซึ่งเป็นยุคสมัยของคนรักสุขภาพ ที่ต้องการเลือกซื้อผลิตภัณฑ์ 17

โดยคำนึงถึงสุขภาพเป็นหลัก สีนี้เหมาะที่นำไปไปใช้ในการออกแบบบรรจุภัณฑ์อาหารประเภท ผักผลไม้ออแกนิค ต่างๆ หรือผลิตภัณฑ์ที่ต้องการชูความธรรมชาติโดยเฉพาะ 9). Aqua สีนี้ให้ความรู้สึกสื่อถึง ความสดชื่น ความสะอาด ความอ่อนโยน วัยรุ่น ทารก ซึ่งเป็นสีที่เหมาะ จะนำมาไปใช้ในการออกแบบบรรจุภัณฑ์อาหารประเภท อาหารเด็กทารก น้ำดื่ม เครื่องดื่มเกลือแร่ 10). Bright Blue สีนี้ให้ความรู้สึกสื่อถึง ความเบิกบานใจ พลังงาน ความรวดเร็ว ปลุกเร้า กังวาน ซึ่งเป็น สีที่เหมาะจะนำมาไปใช้ในการออกแบบบรรจุภัณฑ์อาหารประเภท เครื่องดื่มชูกำลัง ต่างๆ หรืออาหารเสริมที่ให้ พลังงานสูง จากการศึกษาข้อมูลข้างต้นทำให้ทราบถึงการใช้สีที่เหมาะสมสำหรับบรรจุภัณฑ์เครื่องดื่มชาและกาแฟ สามารถนำมาใช้เป็นความรู้ในการออกแบบกราฟิกบนบรรจุภัณฑ์กระดาษขึ้นรูปสำหรับชาและกาแฟได้ 2.4.4 การวางองค์ประกอบของภาพและตัวอักษรที่เหมาะสมกับแก้วกระดาษสำหรับชาและกาแฟ ในการออกแบบกราฟิกของบรรจุภัณฑ์ มีสิ่งที่จำเป็นที่ต้องรู้หรือศึกษาข้อมูล คือ ตำแหน่ง (Positioning) ของบรรจุภัณฑ์ของคู่แข่งที่มีอยู่ในตลาด ในกรณีที่บรรจุภัณฑ์มีอยู่ในตลาดอยู่แล้ว การทราบถึงตำแหน่งย่อมทำให้ ตั้งจุดมุ่งหมายในการออกแบบได้ง่ายขึ้น นากจากตำแหน่งของสินค้า สิ่งที่จำเป็นต้องค้นหา คือ จุดขายหรือ UPS (Unique Selling Point) ของสินค้าที่จะโฆษณาบนบรรจุภัณฑ์ ทั้งสองสิ่งนี้เป็นองค์ประกอบสำคัญในการตั้ง จุดมุ่งหมายของการออกแบบกราฟิกบรรจุภัณฑ์ ปัจจัยต่างๆที่ได้จากการวิเคราะห์รวบรวมข้อมูลขั้นต้น เพื่อเตรียม ร่างจุดหมาย และขอบเขตการออกแบบ พัฒนาบรรจุภัณฑ์ก่อนที่จะปรับปรุงพัฒนาบรรจุภัณฑ์ อาจวางแผนได้ 2 วิธี ดังนี้1) ปรับปรุงพัฒนาให้ฉีกแนวแตกต่างจากคู่แข่ง 2) ปรับปรุงพัฒนาบรรจุภัณฑ์ ให้สามารถแข่งขันกับคู่แข่ง โดยตรงด้วยบรรจุภัณฑ์ที่ดีกว่า หรือด้วยค่าใช้จ่ายที่ถูกกว่า การตั้งเป้าหมาย และการวางแผนการพัฒนาบรรจุ ภัณฑ์ดังกล่าว ย่อมต้องศึกษาสถานภาพบรรจุภัณฑ์ของคู่แข่ง พร้อมกับล่วงรู้นโยบายของบริษัทตัวเองและกลยุทธ์ การตลาดที่จะแข่งกับคู่แข่งได้ จากการศึกษาข้อมูลข้างต้นทำให้ทราบถึงการใช้ภาพประกอบที่เหมาะสมกับบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษ สำหรับชาและกาแฟ ภาพและลวดลายประกอบถือเป็นสิ่งสำคัญในการดึงดูดใจผู้ซื้อ ภาพที่ใช้ควรสร้างให้ผู้บริโภค เกิดความ มั่นใจในการเลือกซื้อสินค้าที่มีความปลอดภัย เข้าถึงง่าย แนวทางในการเลือกใช้ภาพประกอบควรมี เนื้อหาที่สื่อถึงการรักธรรมชาติและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม นอกจากนี้ตัวภาพควรมีลักษณะที่ยิ้มแย้ม เพื่อสื่อถึง ความอารมณ์ดีและเป็นมิตรต่อผู้บริโภค เช่น ภาพการ์ตูนที่มีความน่ารักและเข้าถึงง่าย ภาพต้นไม้หรือภาพ ธรรมชาติโดยใช้ภาพประกอบลายเส้น เน้นรายละเอียดของภาพเพื่อความน่าสนใจ 18

บทที่ 3 วิธีดำเนินการวิจัย การวิจัยครั้งนี้เพื่อเป็นการออกแบบและพัฒนาบรรจุภัณฑ์กระดาษขึ้นรูปสำหรับชาและกาแฟ ภายใต้ แนวคิดการออกแบบเพื่อความยั่งยืน ซึ่งจะคำนึงถึงผลกระทบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อม เช่น การใช้วัสดุกระดาษที่ เคลือบด้วยพลาสติกชีวภาพ และออกแบบโครงสร้างบรรจุภัณฑ์ให้สามารถลดปริมาณส่วนประกอบให้เหลือน้อยลง จากเดิม โดยมีส่วนประกอบของตัวบรรจุภัณฑ์และฝาปิดรวมอยู่ด้วยกัน เพื่อเป็นการใช้ทรัพยากรธรรมชาติและ ทรัพยากรในกระบวนการผลิตให้คุ้มค่ามากที่สุด ขั้นตอนที่1 ศึกษาเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ขั้นตอนที่ 2 วิเคราะห์ข้อมูล และสร้างแนวคิดการออกแบบ ขั้นตอนที่ 3 ออกแบบ และพัฒนาบรรจุภัณฑ์ ขั้นตอนที่ 4 วิเคราะห์ผล และรายงานผล 3.1 วิธีการดำเนินการวิจัย 3.1.1 ศึกษาเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง 1). ศึกษาข้อมูลจากเอกสารและอินเทอร์เน็ต เกี่ยวกับข้อมูลบรรจุภัณฑ์สำหรับใส่ชาและกาแฟที่ ผู้บริโภคนิยมใช้ในปัจจุบัน 2). ศึกษาข้อมูลจากเอกสารและอินเทอร์เน็ต เกี่ยวกับข้อมูลความสนใจ พฤติกรรม และปัจจัยใน การเลือกซื้อสินค้าของผู้บริโภคชาและกาแฟ 3). ศึกษาข้อมูลจากเอกสารและอินเทอร์เน็ต เกี่ยวกับข้อมูลบรรจุภัณฑ์ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม และส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมน้อยที่สุด 4). ศึกษาข้อมูลจากเอกสารและอินเทอร์เน็ต เกี่ยวกับข้อมูลการออกแบบโครงสร้างบรรจุภัณฑ์ แก้วกระดาษ และกรรมวิธีในกระบวนการผลิต 5). ศึกษาข้อมูลจากเอกสารและอินเทอร์เน็ต เกี่ยวกับข้อมูลการออกแบบกราฟิกบรรจุภัณฑ์ สำหรับใส่เครื่องดื่มชาและกาแฟ 19

3.1.2 วิเคราะห์ข้อมูล และสร้างแนวคิดการออกแบบ หลังจากศึกษาข้อมูลจากเอกสารและอินเตอร์เน็ต ร่วมกับศึกษาปัญหาและอุปสรรคที่เกิดขึ้นกับบรรจุ ภัณฑ์แบบเดิม เกี่ยวกับการออกแบบและพัฒนาบรรจุภัณฑ์กระดาษขึ้นรูปสำหรับชาและกาแฟ ผลลัพธ์ที่ได้นำมา วิเคราะห์เป็นแนวทางในการออกแบบ 3.1.3 ออกแบบ และพัฒนาบรรจุภัณฑ์ ทำการออกแบบและพัฒนาบรรจุภัณฑ์ โดยนำตัวอย่างโครงสร้างบรรจุภัณฑ์ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านการ พัฒนาบรรจุภัณฑ์ เลือกวัสดุที่ใช้ในการผลิต รวมทั้งออกแบบรูปทรงและโครงสร้างของบรรจุภัณฑ์ให้เหมาะสมกับ วัตถุประสงค์ของการใช้งาน โดยมีวิธีการดำเนินการออกแบบ ดังนี้ แบบร่างครั้งที่ 1 ผู้วิจัยได้ออกแบบโครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษขึ้นรูปทั้งหมด 5 โครงสร้าง โครงสร้างละ 3 แบบ โดยแต่ละโครงสร้างมีวิธีการใช้งานและลักษณะที่แตกต่างกัน คือ โครงสร้างที่มีรูปทรงกรม โครงสร้างที่มีรูปทรงสี่เหลี่ยม และโครงสร้างที่มีรูปทรงหกเหลี่ยม 1). โครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบร้อน ออกแบบให้มีฟังก์ชันการใช้งานที่ลดการสัมผัสจากความร้อน โดยตรง และเป็นแก้วกระดาษชนิดฝายกดื่ม เพื่อเหมาะสมกับการใช้งานกับเครื่องดื่มร้อน ภาพที่3.1 แสดงโครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบร้อน 20

2). โครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบเย็นธรรมดาฝาเรียบ ออกแบบให้มีฟังก์ชันการใช้ที่มีฝาเรียบเพื่อการใช้ ทรัพยากรกระดาษลง เหมาะสำหรับเครื่องดื่มเย็นและปั่นแบบธรรดาที่ไม่ใส่ท็อปปิ้ง ภาพที่3.2 แสดงโครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบเย็นธรรมดาฝาเรียบ 3). โครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบเย็นฝาโดม สำหรับใส่ท็อปปิ้ง เช่น พุดดิ้ง ถั่วแดง เฉาก๊วยเป็นต้น โดย ออกแบบให้มีฟังก์ชันฝาที่สูงขึ้น เพื่อเพิ่มพื้นที่ในการใส่ท็อปปิ้ง และมีฟังก์ชันที่สามารถเปิดฝาตักท็อปปิ้งได้ ภาพที่3.3 โครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบเย็นฝาโดม สำหรับใส่ท็อปปิ้ง 21

4). โครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบเย็นสำหรับใส่วิปปิ้งครีม และไอศกรีม โดยมีฝาที่สูงขึ้นสามารถรองรับ การใส่วิปปิ้งครีมและไอศกรีมได้ นอกจากนี้ยังมีฟังก์ชันการใช้งานที่สะดวกต่อการตักกินวิปปิ้งครีมและไอศกรีม ภาพที่3.4 โครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบเย็นสำหรับใส่วิปปิ้งครีม และไอศกรีม 5). โครงสร้างบรรจุภัณฑ์หูหิ้วเครื่องดื่มสำหรับกลับบ้าน โดยออกแบบโดยคำนึงถึงการใช้กระดาษอย่างคุ้มค่ามาก ที่สุด ซึ่งออกแบบทั้งหมด 3 รูปแบบ แต่ละแบบมีลักษณะและการใช้งานที่แตกต่างกัน ภาพที่3.5 โครงสร้างบรรจุภัณฑ์หูหิ้วเครื่องดื่มสำหรับกลับบ้าน แบบที่ 1 22

ภาพที่3.6 โครงสร้างบรรจุภัณฑ์หูหิ้วเครื่องดื่มสำหรับกลับบ้าน แบบที่ 2 ภาพที่3.7 โครงสร้างบรรจุภัณฑ์หูหิ้วเครื่องดื่มสำหรับกลับบ้าน แบบที่ 3 23

แบบร่างครั้งที่ 2 ผู้วิจัยทำการคัดเลือกบรรจุภัณฑ์ที่เหมาะสมและน่าสนใจที่สุด ได้แก่ บรรจุภัณฑ์รูปทรง หกเหลี่ยม เนื่องจากเป็นรูปทรงที่มีความแปลกใหม่ไม่เหมือนใคร นอกจากนี้รูปทรงหกเหลี่ยมยังให้ความรู้สึกที่ มั่นคงและแข็งแรง และรูปทรงนี้ในขั้นตอนกระบวนการผลิตสามารถดัดมีดไดคัทได้ง่ายกว่ารูปทรงกลม ภาพที่3.8 โครงสร้างบรรจุภัณฑ์กระดาษขึ้นรูปสำหรับชาและกาแฟ รูปทรงหกเหลี่ยม แบบร่างครั้งที่ 3 ผู้วิจัยทำการออกแบบกราฟิกบรรจุภัณฑ์ ตราสินค้า เครื่องหมายการค้า รูปภาพ ประกอบ และรายละเอียดอื่นๆ จากนั้นนำไปวางบนโครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษ โดยกราฟิกที่ออกแบบจะมี ความน่ารัก สดใสร่าเริง เพื่อให้ผู้บริโภคเข้าถึงง่าย และแสดงออกถึงความเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม สีที่ใช้คือ สีเขียว สื่อถึงความเป็นธรรมชาติ สีขาวสื่อถึงความสะอาด ขาวบริสุทธิ์ และสีดำสื่อถึงความมั่นคงและน่าเชื่อถือ โดย กราฟิกเหล่านี้ออกแบบเน้นทำให้เหมาะสมต่อผู้ใช้งานและเหมาะสมต่อการผลิตบรรจุภัณฑ์กระดาษขึ้นรูปสำหรับ ชาและกาแฟ ดังนี้ 24

1). กราฟิกและการเขียนแบบโครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบร้อน ภาพที่3.9 กราฟิกและโครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบร้อน 2). กราฟิกและการเขียนแบบโครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบเย็นธรรมดาฝาเรียบ ภาพที่3.10 กราฟิกและโครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบเย็นธรรมดาฝาเรียบ 25

3). หราฟิกและการเขียนแบบโครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบเย็นฝาโดม สำหรับใส่ท็อป ภาพที่3.11 กราฟิกและโครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบเย็นฝาโดม สำหรับใส่ท็อปปิ้ง 4). โครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบเย็นสำหรับใส่วิปปิ้งครีม และไอศกรีม ภาพที่3.12 กราฟิกและโครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบเย็นสำหรับใส่วิปปิ้งครีม และไอศกรีม 26

5). โครงสร้างบรรจุภัณฑ์หูหิ้วเครื่องดื่มสำหรับกลับบ้าน ภาพที่3.13 กราฟิกและโครงสร้างบรรจุภัณฑ์หูหิ้วเครื่องดื่มสำหรับกลับบ้าน แบบเก่า แต่เนื่องจากบบรรจุภัณฑ์หูหิ้วที่มีโครงสร้างแบบนี้ เนื่องจากนำไปทดสอบความแข็งแรง และการรับน้ำหนักของ แก้วบรรจุภัณฑ์ที่ใส่เครื่องดื่มชาและกาแฟ พบว่าตัวบรรจุภัณฑ์หูหิ้วไม่สามารถรับน้ำหนักของแก้วน้ำได้ จึงได้ทำ การเปลี่ยนแบบใหม่ เป็นดังนี้ ภาพที่3.14 กราฟิกและโครงสร้างบรรจุภัณฑ์หูหิ้วเครื่องดื่มสำหรับกลับบ้าน แบบใหม่ 27

ขั้นตอนการผลิต เมื่อได้รูปแบบกราฟิกและได้ทำการเขียนแบบโครงสร้างแล้ว หลังจากนั้นจึงทำการขึ้น รูปบรรจุภัณฑ์เพื่อสร้างต้นแบบ โดยการใช้เครื่องมือและเทคโนโลยีที่เหมาะสมกับการทำบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษ ขึ้นรูปสำหรับชาและกาแฟ โดยใช้แนวคิดการออกแบบเพื่อความยั่งยืน 1). การพิมพ์กราฟิกลงบนกระดาษคัพสต็อก 230 แกรม โดยใช้เครื่องพิมพ์ดิจิตอล ภาพที่ 3.15 ขั้นตอนการพิมพ์กราฟิก โดยใช้เครื่องพิมพ์ดิจิตอล 2). การไดคัทตัดกระดาษเป็นรูปทรงของแก้วเพื่อนำไปขึ้นรูปแก้วกระดาษขึ้นรูปสำหรับชาและกาแฟ ภาพที่ 3.16 ขั้นตอนการไดคัทโครงสร้างบรรจุภัณฑ์ 28

3.1.4 วิเคราะห์ผล และรายงานผล เมื่อสร้างต้นแบบบรรจุภัณฑ์เสร็จแล้วจึงวิเคราะห์ผลในด้านของความแข็งแรง การรั่วซึม และความ สวยงามของบรรจุภัณฑ์สำหรับชาและกาแฟ หลังจากนั้นจึงรายงานผลการออกแบบและพัฒนาโครงสร้างบรรจุ ภัณฑ์กระดาษขึ้นรูปสำหรับชาและกาแฟ ที่ใช้แนวคิดการออกแบบเพื่อความยั่งยืน 3.2 ระยะเวลาดำเนินการวิจัย การวิจัยเรื่องนี้มีความเกี่ยวเนื่องกับลำดับช่วงเวลาการออกแบบและพัฒนาบรรจุภัณฑ์กระดาษขึ้นรูป สำหรับชาและกาแฟ ภายใต้แนวคิดการออกแบบเพื่อความยั่งยืน เป็นเวลา 4 เดือน ตั้งแต่ เดือนธันวาคม 2565 ถึง เดือนมีนาคม 2566 29

บทที่ 4 วิเคราะห์ผลและรายงานผล จากกระบวนการศึกษาข้อมูล ผู้วัยได้นำมาเป็นข้อมูลพื้นฐานในการวิเคราะห์ข้อมูลและหารออกแบบเพื่อ เป็นแนวทางในการสร้างสรรค์งานออกแบบให้เกิดประโยชน์สูงสุด โดยมีขั้นตอนการปฏิบัติงาน ดังนี้ ส่วนที่ 1 บทสังเขปเงื่อนไขในการออกแบบ (Design Brief) ส่วนที่ 2 ขั้นตอนแบบร่าง (Sketch) ส่วนที่ 3 การพัฒนาและการสร้างสรรค์ (Development and Design) ส่วนที่ 4 ผลงานที่สร้างสรรค์ (Packaging Design) ส่วนที่ 1 บทสังเขปเงื่อนไขในการออกแบบ (Design Brief) 4.1 ชื่อโครงการ (Project Tittle) : การออกแบบและพัฒนาบรรจุภัณฑ์กระดาษขึ้นรูปสำหรับชาและกาแฟ ภายใต้แนวคิดการออกแบบเพื่อความยั่งยืน 4.2 ข้อมูลผลิตภัณฑ์ (Product Data) : 4.2.1 ชื่อผลิตภัณฑ์ (Product Name) : แก้วกระดาษขึ้นรูปสำหรับเครื่องดื่มชาและกาแฟ 4.2.2 ตราสินค้า (Brand Name) : EQUAGOON (อีควาก้อน) 4.2.3 ประโยชน์ของผลิตภัณฑ์ (Product Use) : 1) บรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบร้อน เป็นแก้วร้อนยกดื่มที่มีโครงสร้างฝาปิดในตัว และตัวแก้วมา พร้อมกับที่จับเพื่อลดการสัมผัสแก้วโดยตรง ปกป้องมือจากความร้อน นอกจากนี้ตัวแก้วฝั่งที่จับยังเป็น ผนังแบบสองชั้นเพื่อลดการสัมผัสความร้อนได้อีกด้วย 2) บรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบเย็นธรรมดาฝาเรียบ เป็นแก้วสำหรับใส่เครื่องดื่มเย็นที่มี โครงสร้างฝาปิดในตัว สามารถช่วยลดขยะจากแก้วกาแฟได้ที่เจาะสำหรับใส่หลอดเป็นแบบรอยปรุ 30

สามารถป้องกันสิ่งแปลกปลอมตกใส่ และสามารถป้องกันน้ำหกจากแก้วได้ตัวแก้วสามารถเรียงซ้อนกัน เพื่อลดพื้นที่ในการขนส่ง และลดพื้นที่ในการจัดเก็บ 3) บรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบเย็นฝาโดม สำหรับใส่ท็อปปิ้ง พุดดิ้ง ถั่วแดง เป็นแก้วที่มี โครงสร้างฝาที่สูงขึ้นเพื่อเพิ่มพื้นที่ในการใส่ท็อปปิ้งบนเครื่องดื่ม และรูเจาะสำหรับใส่หลอดมีขนาดกว้าง กว่าปกติ เพื่อให้สามารถตักท็อปปิ้งได้สดวกมากขึ้น 4) บรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบเย็นสำหรับใส่วิปปิ้งครีม และไอศกรีม เป็นโครงสร้างที่มีฝาแยก ออกจากตัวแก้ว เพื่อง่ายต่อการใส่วิปปิ้งครีมและไอศกรีม นอกจากนี้ยังง่ายต่อการบริโภคของลูกค้าด้วย 5) บรรจุภัณฑ์หูหิ้วเครื่องดื่มสำหรับกลับบ้าน เป็นหูหิ้วกระดาษอเนกประสงค์ที่สามารถบรรจุ เครื่องดื่มได้ทั้งหมด 2 แก้วต่อ 1 ชิ้น มีรูปทรงที่สะดวกต่อการใช้งานและสามารถรับน้ำหนักเครื่องดื่ม ต่างๆได้ 4.3.4 ความรู้สึกที่มีต่อผลิตภัณฑ์ ทั้งด้านการมองเห็น ด้านกายภาพ และด้านความรู้สึก (Product Visual / Physical / Sensor Attributes) : ตาราง 4.1 Brand Identity Prism 31

4.3 ข้อมูลและช่องทางจัดจำหน่าย 4.3.1 รายละเอียดช่องทางการจัดจำหน่าย (Detail of Distribution Cycle) : ร้านกาแฟหรือคาเฟ่ 4.3.2 ข้อควรระวังเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์ (Product Fragility) : ไม่ควรเก็บในสภาพอากาศชื้นเกินไป และ เมื่อใส่เครื่องดื่มแล้วไม่ควรทิ้งไว้เป็นเวลานาน 4.4 ข้อมูลผู้บริโภคหรือกลุ่มเป้าหมาย 4.4.1 คุณลักษณะของผู้บริโภค (Demographic / Psychographic Description) ลักษณะด้านร่างกายที่สามารถวัดได้ (Demographic) กลุ่ม : Generation Z อายุ : 20 – 25 ปี เพศ : เพศหญิงมากกว่าเพศชาย อาชีพ : นักศึกษาไปจนถึงวัยเริ่มต้นทำงาน รายได้ : 18,000 บาทต่อเดือน ลักษณะด้านร่างกายที่สามารถวัดได้ (Demographic) - รักธรรมชาติและใส่ใจสิ่งแวดล้อม - ดื่มชาและกาแฟเป็นชีวิตจิตใจ - มีความคิดสร้างสรรค์ พร้อมที่จะรับอะไรใหม่ๆเสมอ 4.5 ข้อมลบรรจุภัณฑ์ / ฉลาก (Package / Label Data) 4.5.1 ประเภทของบรรจุภัณฑ์ (Type of Package) : บรรจุภัณฑ์กระดาษชั้นที่ 1 (Primary Packaging) 4.5.2 วัสดุ (Material) : 1) Cup stock paper 230 grams กระดาษ Food Grade ที่ผลิตจากเยื่อกระดาษบริสุทธิ์100% มีคุณสมบัติทนทาน ต้านแรงกดทับ ทนความร้อนได้ดี เคลือบด้วยพลาสติกชีวภาพ Polybutylene 32

Succinate (PBS) สำหรับสัมผัสอาหาร เพิ่มคุณสมบัติในการป้องกันการรั่วซึมของน้ำและน้ำมัน โดย เคลือบด้านเดียวสำหรับเครื่องดื่มร้อน และเคลือทั้งสองด้านสำหรับเครื่องดื่มเย็น 2) กระดาษลูกฟูกลอน E สีขาว KS มีความหนาประมาณ 1.6 – 2 มิลลิเมตร เหมาะสำหรับ ป้องกันสิค้าจากความเสียหายได้ แข็งแรง ทนทาน สามารถรับแรงดึงและแรงกดทับตามความสูงของลอน ได้เป็นจำนวนมาก กระดาษมีสีขาวจึงรองรับการพิมพ์ได้หลายสี 4.6 การบรรจุภัณฑ์ 4.6.1 สถานะของบรรจุภัณฑ์ (SWOT [Strength, Weakness, Opportunity, Threat] ) ตาราง 4.2 แสดงการวิเคราะห์ SWOT 4.6.2 วัตถุประสงค์ในการออกแบบ (Objective) เพื่อพัฒนาบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษที่มีโครงสร้างในการลดส่วนประกอบของชิ้นส่วนบรรจุภัณฑ์ลง และ สามารถใช้วัสดุที่ย่อยสลายได้ทั้งหมด เพื่อใช้ทรัพยากรธรรมชาติและทรัพยากรในกระบวนการผลิตอย่างคุ้มค่ามาก ที่สุด นอกจากนี้การออกแบบบรรจุภัณฑ์ในครั้งนี้เป้นการเพิ่มอัตราลักษณ์ให้บรรจุภัณฑ์ให้มีความแปลกใหม่ 33

ทันสมัย และเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว เนื่องจากตัวแก้วมีลักษณะเป็นรูปทรงหกเหลี่ยม ทำให้ในท้องตลาด ณ ปัจจุบันมีความแปลกใหม่ และง่ายต่อขั้นตอนการผลิต บรรจุภัณฑ์มีกราฟิกที่มีความน่าสนใจ เข้าถึงง่าย ดึงดูดใจผู้ ซื้อในการเลือกซื้อชาและกาแฟ และสามารถสร้างภาพลักษณ์ที่ดีให้กับผู้ประกอบการได้ 4.6.3 แนวคิดในการออกแบบ (Design Concept) The less pieces, The better for the world ยิ่งน้อยชิ้น ยิ่งดีต่อโลก เป็นการออกแบบและพัฒนา บรรจุภัณฑ์กระดาษขึ้นรูปสำหรับชาและกาแฟ โดยมีโครงสร้างที่สามารถลดปริมาณส่วนประกอบของบรรจุภัณฑ์ ลงให้เหลือน้อยที่สุด และใช้ทรัพยากรกระดาษในขั้นตอนการผลิตอย่างคุ้มค่ามากที่สุด ช่วยลดปัญหาขยะ โดยการ ใช้วัสดุที่ย่อยสลายเองได้ ขึ้นรูปด้วยกระบวนการความร้อน ออกแบบกราฟิกให้เป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน เพื่อเพิ่มอัต ลักษณ์ให้กับสินค้าและเพิ่มมูลค่าให้กับบรรจุภัณฑ์ 4.6.4 อารมณ์และความรู้สึกของงาน (Mood & Tone) ภาพ 4.1 Mood & Tone 34

4.6.5 ผลที่คาดว่าจะได้รับ ได้บรรจุภัณฑ์กระดาษขึ้นรูปสำหรับชาและกาแฟ ที่ลดการใช้ทรัพยากรธรรมชาติและทรัพยากรใน กระบวนการผลิต นอกจากนี้ยังสามารถสร้างตราสัญลักษณ์และบรรจุภัณฑ์ที่ช่วยเพิ่มมูลค่าให้กับผลิตภัณฑ์และ ก่อให้เกิดคุณค่าทางอารมณ์และความรู้สึกที่ดีต่อบรรจุภัณฑ์สำหรับชาและกาแฟ 4.7 ผลการวิเคราะห์การออกแบบ 4.7.1 การวิเคราะห์เกี่ยวกับโครงสร้าง โครงสร้างทั้งหมดของบรรจุภัณฑ์ทำจากวัสดุที่เป็นกระดาษ ประกอบด้วยกระดาษคัพสต็อกที่เคลือบด้วย พลาสติก PBS และกระดาษลูกฟูกลอน E ซึ่งเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม สามารถย่อยสลายเองได้ทั้งหมด และการใช้ งานที่แข็งแรง ทนทาน โดยมีโครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษขึ้นรูปที่ออกแบบและพัฒนาทั้งหมด 4 โครงสร้าง โครงสร้างละ 3 ขนาด และออกแบบโครงสร้างบรรจุภัณฑ์หูหิ้วเครื่องดื่มสำหรับกลับบ้าน 1 โครงสร้าง โดยมี โครงสร้างดังนี้ 1) บรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบร้อน ภาพที่ 4.2 โครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบร้อน 35

2) บรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบเย็นธรรมดาฝาเรียบ ภาพที่ 4.3 โครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบเย็นธรรมดาฝาเรียบ 3) บรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบเย็นฝาโดม สำหรับใส่ท็อปปิ้ง ภาพที่ 4.4 โครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบเย็นฝาโดม สำหรับใส่ท็อปปิ้ง 36

4) บรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบเย็นสำหรับใส่วิปปิ้งครีม และไอศกรีม ภาพที่ 4.5 โครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบเย็นสำหรับใส่วิปปิ้งครีม และไอศกรีม ภาพที่ 4.6 โครงสร้างฝาปิดบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบเย็นสำหรับใส่วิปปิ้งครีม และไอศกรีม 37

5) บรรจุภัณฑ์หูหิ้วเครื่องดื่มสำหรับกลับบ้าน ภาพที่ 4.7 โครงสร้างบรรจุภัณฑ์หูหิ้วเครื่องดื่มสำหรับกลับบ้าน 4.7.2 การวิเคราะห์ความแข็งแรง บรรจุภัณฑ์มีความแข็งแรงและทนทาน สามารถบรรจุน้ำได้นาน 7-8 ชั่วโมง หลังจากนั้นแก้วกระดาษจะ เกิดการอ่อนตัวลงอย่างช้าๆ และเกิดการรั่วซึมขึ้น ส่วนบรรจุภัณฑ์หูหิ้วเครื่องดื่ม มีความแข็งแรง รับน้ำหนักของ แก้วที่บรรจุน้ำได้ถึง 650 มิลลิลิตร นอกจากนี้ยังสามารถยกและหิ้วได้สะดวกต่อการใช้งาน 38

4.7.3 การวิเคราะห์ด้านกราฟิก กราฟิกที่ใช้ คือ Retro Style “เรโทร” เป็นกราฟิกที่เน้นการใช้เส้นและสีสันสดใส ให้ความรู้สึกสนุกสนาน ผสมผสานความเข้าถึงง่าย โดยกราฟิกที่ใช้จะเป็นตัวการ์ตูนที่มีชื่อว่าน้องอีควาก้อน มีลักษณะเป็นรูปทรงหก เหลี่ยมเหมือนแก้วบรรจุภัณฑ์ ที่กำลังเดินเล่นไปพร้อมกับธรรมชาติแสดงถึงความเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม นอกจากนี้กราฟฟิกยังใช้รูปแบบตารางมาเล่นกับตัวการ์ตูนเพื่อให้มีความโดเด่น และน่าสนใจดึงดูดกลุ่มเป้าหมาย ผู้บริโภคเครื่องดื่มชาและกาแฟ โดยเลือกใช้สีในงานกราฟิกคือ สีเขียว แสดงถึงความเป็นธรรมชาติ สีขาวแสดงถึง ความสะอาด บริสุทธิ์ และสีดำแสดงถึงความมั่นคง และน่าเชื่อถือต่อผู้บริโภค ภาพที่ 4.8 กราฟิกและคาเรกเตอร์แบรนด์ EQUAGOON 4.7.4 การวิเคราะห์โครงสร้างโดยรวม การใช้กราฟิกสไตล์เรโทรที่เป็นเอกลักษณ์มาออกแบบเพื่อสร้างอัตลักษณ์ให้กับผลิตภัณฑ์ โดยโครงสร้าง ที่แตกต่างกันจะมีขนาดและการจัดวางกราฟิกที่แตกต่างกันเช่นกัน เพื่อให้บรรจุภัณฑ์ที่ได้มีความสวยงาม และ เหมาะสมต่อการใช้งานของผู้บริโภค 39

ส่วนที่ 2 การพัฒนาและการสร้างสรรค์ผลงาน 1) การออกแบบและพัฒนาโครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษขึ้นรูปสำหรับชาและกาแฟ ภาพที่ 4.9 ออกแบบและพัฒนาโครงสร้างบรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษ 2) ผลงานโดยรวมของแก้วกระดาษขึ้นรูปสำหรับชาและกาแฟ ภาพที่ 4.10 ภาพรวมผลงานแก้วกระดาษขึ้นรูปสำหรับชาและกาแฟ 40

ภาพที่ 4.11 บรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบร้อน ขนาด S M L ภาพที่ 4.12 บรรจุภัณฑ์แก้วกระดาษแบบเย็นธรรมดาฝาเรียบ ขนาด S M L 41