ชุดที่2

ก
ชุดกจิ กรรมการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์ ชนั้ ประถมศกึ ษาปีที่ ๓

ชดุ กิจกรรมการเรียนรวู้ ทิ ยาศาสตร์ เร่ือง วัสดุรอบตัวเรา ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๓
โดยใช้การจัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้ ๗ ข้ัน เป็นกิจกรรมพัฒนาที่เน้นการ
ถ่ายโอนการเรียนรู้ และให้ความสาคัญกับการตรวจสอบความรู้เดิมของนักเรียน ส่งเสริมการ
ค้นพบองค์ความรู้ การแก้ปัญหาด้วยตนเอง โดยอาศัยวิธีการทางวิทยาศาสตร์ ผู้รายงานได้
เรยี บเรียงเนือ้ หาในชุดกิจกรรมการเรยี นรู้ ใหส้ อดคลอ้ งกบั หนว่ ยการเรยี นรเู้ รอื่ งวสั ดุรอบตัวเรา
จานวน ๘ ชุด ประกอบด้วย

ชุดที่ ๑ วัสดตุ ่าง ๆ รอบตวั เรา
ชดุ ท่ี ๒ สมบตั ิของวัสดุ
ชุดท่ี ๓ การนาความรอ้ น
ชุดที่ ๔ วัสดุทใี่ ชท้ าของเลน่ ของใช้
ชดุ ที่ ๕ การเลอื กของเล่นของใช้
ชุดที่ ๖ การเปลย่ี นแปลงของวัสดุ
ชดุ ที่ ๗ ประโยชน์และโทษของการเปล่ียนแปลงวสั ดุ
ชุดท่ี ๘ การประดษิ ฐข์ องเล่นของใช้
ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ท้ัง ๘ ชุดนี้ ภายในเล่มประกอบด้วยบัตรคาส่ัง บัตรเน้ือหา
สาหรับให้นักเรียนได้ศึกษาความรู้จากเน้ือหา เม่ือศึกษาเนื้อหาเข้าใจแล้วจะมีบัตรกิจกรรม
และบัตรคาถามให้นักเรียนฝึกคิด และปฏิบัติ รวมทั้งมีการทดสอบหลังเรียน เพื่อทดสอบ
ความรูค้ วามเข้าใจ โดยนักเรียนสามารถตรวจคาตอบจากเฉลยได้ด้วยตนเอง และนักเรียนจะ
ได้ฝึกฝนทกั ษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ กระบวนการสบื เสาะหาความรู้และการนาความรู้
ไปใช้ประโยชน์ โดยครูผู้สอนเป็นผู้ให้คาปรึกษา แนะนา และคอยอานวยความสะดวกในการ
จัดกจิ กรรมการเรยี นรู้ เพอ่ื ส่งเสรมิ ให้การเรียนการสอนมีประสิทธิภาพมากย่ิงข้ึน นาไปสู่การ
พัฒนาผลสัมฤทธ์ทิ างการเรียนท่ีสูงขึ้นต่อไป
หวังเป็นอย่างย่ิงว่า ชดุ กิจกรรมการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์ ชน้ั ประถมศึกษาปที ี่ ๓ ชดุ นี้
จะเป็นแนวทางที่กอ่ ใหเ้ กิดประโยชน์ต่อนักเรียนและครูผู้ปฏิบตั ิการสอนกลุ่มสาระการเรียนรู้
วทิ ยาศาสตร์ สามารถนาไปประยุกตใ์ ชใ้ นการจัดกระบวนการเรยี นรู้ ทมี่ ีผลตอ่ พฒั นาการ
ของนักเรียน ท้งั ด้านความรู้ ทักษะกระบวนการ และคณุ ลกั ษณะอนั พึงประสงค์ที่ดี และบรรลุ
ตามมาตรฐานของหลกั สูตรทกุ ประการ

รอซอื เมาะ เบ็ญนา

ชดุ ท่ี ๒ สมบตั ขิ องวสั ดุ

ข
ชุดกจิ กรรมการเรยี นรู้วิทยาศาสตร์ ช้นั ประถมศกึ ษาปีที่ ๓

ชุดกิจกรรมการเรียนรวู้ ทิ ยาศาสตร์ เร่ือง วัสดุรอบตวั เรา ชัน้ ประถมศึกษาปีท่ี ๓
โดยใช้การจดั กิจกรรมการเรียนรแู้ บบสบื เสาะหาความรู้ ๗ ขั้น จัดทาข้ึนเพื่อมุ่งเน้นให้นักเรียนได้
เกิดทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ในแต่ละกิจกรรมมีคาช้ีแจงไว้ชัดเจน นักเรียนสามารถทา
ดว้ ยตนเองได้ มีเนอ้ื หาสาระในการฝึกเรยี งลาดับจากงา่ ยไปหายาก ตรงตามหลักสูตรแกนกลาง
การศกึ ษาขั้นพื้นฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑ ชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู้วิทยาศาสตร์ ทงั้ ๘ ชุดน้ี
มสี ว่ นประกอบ ดงั น้ีคอื

๑. คาชี้แจงสาหรบั การใช้งานชุดกิจกรรม
๒. คาชีแ้ จงการใชง้ านชุดกจิ กรรมการเรียนรสู้ าหรับครผู ้สู อน
๓. คาชีแ้ จงการใช้งานชดุ กิจกรรมการเรยี นรู้สาหรับนกั เรียน
๔. แผนผงั แสดงข้ันตอนการเรยี นโดยใชช้ ุดกจิ กรรมการเรยี นรู้
๕. จดุ ประสงค์การเรียนรู้
๖. ขั้นตอนการเรียนร้แู บบสืบเสาะหาความรู้ ๗ ขั้น ประกอบดว้ ย

๖.๑ ขน้ั ท่ี ๑ ขน้ั ตรวจสอบความรู้เดิม (Elicitation Phase)
๖.๒ ขั้นที่ ๒ ขั้นเรา้ ความสนใจ (Engagement Phase)
๖.๓ ขั้นท่ี ๓ ขนั้ สารวจและคน้ หา (Exploration Phase)
๖.๔ ข้นั ท่ี ๔ ข้ันอธิบาย (Explanation Phase)
๖.๕ ขน้ั ท่ี ๕ ขนั้ ขยายแนวความคดิ (Expansion Phase)
๖.๖ ขั้นท่ี ๖ ข้นั ประเมินผล (Evaluation Phase)
๖.๗ ขน้ั ที่ ๗ ขน้ั นาความรู้ไปใช้ (Extension Phase)
๗. เฉลยบัตรกิจกรรม
๘. เฉลยแบบทดสอบกอ่ นเรียน – หลงั เรียน

ชุดที่ ๒ สมบัตขิ องวสั ดุ

ค
ชุดกิจกรรมการเรยี นร้วู ทิ ยาศาสตร์ ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ี่ ๓

คานา หน้า
สารบญั ก
สารบญั ภาพ ข
คาชีแ้ จงการใชช้ ุดกิจกรรมการเรียนรวู้ ิทยาศาสตร์ จ
ขน้ั ตอนการจดั กิจกรรมการเรยี นรูว้ ทิ ยาศาสตร์ ช
ขน้ั ตอนการศึกษาวสั ดรุ อบตวั เรา ๑
ขั้นตอนการศกึ ษาชุดกิจกรรมการเรยี นรู้ ๔
คาช้ีแจงสาหรับคุณครู ๕
สิ่งท่ีคุณครูต้องเตรียม ๖
การประเมินผล ๘
การเรยี นซอ่ มเสรมิ ๙
คาชี้แจงสาหรับนกั เรียน ๑๐
มาตรฐานการเรยี นรู้ ๑๑
สาระสาคัญ ๑๓
จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้ ๑๓
สาระการเรยี นรู้ ๑๔
ชดุ กิจกรรมการเรียนร้วู ทิ ยาศาสตร์ เรอ่ื ง วัสดุรอบตัวเรา ๑๔
ชดุ ท่ี ๒ สมบัติของวสั ดุ ๑๕
ขน้ั ท่ี ๑ ขน้ั ตรวจสอบความรูเ้ ดมิ
๑๖
บตั รคาสั่งที่ ๑ ๑๖
แบบทดสอบกอ่ นเรียน ๑๗
ขั้นท่ี ๒ ขนั้ เร้าความสนใจ ๒๐
บัตรคาสงั่ ที่ ๒ ๒๐
บัตรกิจกรรมที่ ๑ สมบัตขิ องวสั ดุ ๒๑
บตั รกจิ กรรมท่ี ๒ สมบตั ขิ องวัสดุ ๒๒

ชดุ ที่ ๒ สมบัตขิ องวัสดุ

ง
ชุดกิจกรรมการเรยี นรู้วทิ ยาศาสตร์ ชั้นประถมศึกษาปีท่ี ๓

ขน้ั ที่ ๓ ขั้นสารวจและคน้ หา หน้า
บัตรคาสงั่ ท่ี ๓ ๒๓
บตั รกิจกรรมที่ ๓ ทดลองสมบัตขิ องวสั ดุ ๒๓
๒๔
ขั้นที่ ๔ ขั้นอธิบาย ๓๐
บัตรคาสัง่ ที่ ๔ ๓๑
บัตรเนอ้ื หา เรือ่ ง สมบตั ิของวัสดุ ๓๑
บตั รกิจกรรมที่ ๔ สมบตั ขิ องวัสดุ ๓๘
๓๙
ขน้ั ที่ ๕ ขน้ั ขยายแนวความคดิ ๓๙
บตั รคาสั่งที่ ๕ ๔๐
บตั รกจิ กรรมท่ี ๕ สมบัตขิ องวสั ดุ ๔๑
บัตรกิจกรรมท่ี ๖ สมบตั ิของวสั ดุ ๔๒
๔๒
ข้ันท่ี ๖ ขั้นประเมนิ ผล ๔๓
บัตรคาสง่ั ที่ ๖ ๔๖
แบบทดสอบหลังเรียน ๔๖
๔๗
ขั้นท่ี ๗ ข้ันนาความรไู้ ปใช้ ๔๘
บตั รคาสั่งที่ ๗ ๕๑
บตั รกิจกรรมที่ ๗ การนาวัสดไุ ปใช้ชีวิตประจาวัน ๕๒

เกณฑก์ ารใหค้ ะแนน
แบบบนั ทกึ คะแนนรายบุคคล
บรรณานกุ รม

ชดุ ที่ ๒ สมบัติของวัสดุ

จ
ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชัน้ ประถมศึกษาปที ่ี ๓

ภาคผนวก หน้า
เฉลยบัตรกจิ กรรมที่ ๑ สมบัติของวัสดุ ๕๔
เฉลยบัตรกิจกรรมท่ี ๒ สมบัตขิ องวัสดุ ๕๕
เฉลยบตั รกิจกรรมท่ี ๓ ทดลองสมบตั ขิ องวัสดุ ๕๖
เฉลยบตั รกิจกรรมท่ี ๔ สมบัติของวสั ดุ ๕๗
เฉลยบตั รกิจกรรมท่ี ๕ สมบตั ขิ องวัสดุ ๖๓
เฉลยบตั รกิจกรรมที่ ๖ สมบตั ิของวัสดุ ๖๔
เฉลยบตั รกจิ กรรมท่ี ๗ สมบัตขิ องวสั ดุ ๖๕
เฉลยแบบทดสอบก่อนเรยี น/หลงั เรียน ๖๖
๖๗

ชุดท่ี ๒ สมบตั ิของวัสดุ

ฉ
ชุดกจิ กรรมการเรยี นร้วู ิทยาศาสตร์ ชน้ั ประถมศกึ ษาปีท่ี ๓

ภาพที่ หน้า
๑ ไม้ ๓๓
๒ เหล็ก ๓๓
๓ กอ้ นหิน ๓๓
๔ เพชร ๓๓
๕ แก้วน้า ๓๓
๖ เคร่ืองปนั้ ดินเผา ๓๓
๗ เชือกเสน้ เลก็ กบั เชือกเส้นใหญ่ ๓๔
๘ เชอื ก ๓๕
๙ เส้นลวด ๓ค
๑๐ เส้นเอ็น ๓๕
๑๑ เชือกฟาง ๓๕
๑๒ ดินน้ามนั สามารถตีแผ่เปน็ แผ่นบางไดม้ ากกว่าถ่าน ๓๕
๑๓ การบีบฟองน้า ๓๖
๑๔ ฟองนา้ ๓๗
๑๕ ยางรัดของ ๓๗
๑๖ ยางรถยนต์ ๓๗
๑๗ ยางลบ ๓๗

ชุดที่ ๒ สมบตั ขิ องวสั ดุ

๑
ชุดกจิ กรรมการเรียนร้วู ทิ ยาศาสตร์ ช้นั ประถมศึกษาปีที่ ๓

ขนั้ ตอนการจดั กิจกรรมการเรยี นรู้

ชุดกิจกรรมการเรียนรวู้ ิทยาศาสตร์ เรอื่ งวสั ดรุ อบตวั เรา ชนั้ ประถมศึกษาปีท่ี ๓
โดยใช้การจัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้ ๗ ข้ัน แบ่งขั้นตอนการจัด
กจิ กรรมการเรยี นรูอ้ อกเปน็ ๗ ขั้น

ขั้นที่ ๑ ข้ันตรวจสอบความรู้เดิม (Elicitation Phase) ในขั้นนี้จะเป็น
ขั้นที่ครูจะตั้งคาถามเพอ่ื กระต้นุ ใหน้ ักเรยี นได้แสดงความรู้เดิมออกมา เพื่อครูจะ
ได้รู้ว่าเดก็ แตล่ ะคนมพี นื้ ฐานความรู้เดิมเทา่ ไหร่ จะได้วางแผนการสอนได้ถูกต้อง
และครูจะไดร้ ูว้ ่านกั เรียนควรจะเรยี นเนอื้ หาใดกอ่ นทจ่ี ะเรียนในเน้ือหานนั้ ๆ

ขั้นที่ ๒ ข้ันเร้าความสนใจ (Engagement Phase) เป็นการนาเข้าสู่
บทเรียนหรือเร่ืองที่สนใจจากความสงสัย หรืออาจเร่ิมจากความสนใจของตัว
นักเรียนเองหรือเกิดจากการอภิปรายภายในกลุ่ม เรื่องที่น่าสนใจอาจมาจาก
เหตุการณ์ที่กาลังเกิดขึ้นอยู่ในช่วงเวลานั้น หรือเป็นเรื่องที่เช่ือมโยงกับความรู้
เดิมท่ีเด็กเพิ่งเรียนรู้มาแล้ว ครูเป็นคนกระตุ้นให้นักเรียนสร้างคาถามกาหนด
ประเดน็ ทีจ่ ะกระตุ้นโดยการเสนอประเดน็ ข้นึ มาก่อน แตไ่ ม่ควรบงั คับให้นักเรียน
ยอมรบั ประเดน็ หรอื คาถามทค่ี รูกาลังสนใจเป็นเร่อื งที่จะใชศ้ กึ ษา

ชุดท่ี ๒ สมบัตขิ องวสั ดุ

๒
ชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ช้นั ประถมศึกษาปีที่ ๓

ขั้นที่ ๓ ขน้ั สารวจและคน้ หา (Exploration Phase) ในขั้นน้ีจะต่อเนื่อง
จากขน้ั เรา้ ความสนใจ เม่ือนกั เรียนทาความเข้าใจในประเด็นหรือคาถามท่ีสนใจ
จะศกึ ษาอยา่ งถ่องแท้แล้วก็มีการวางแผนกาหนดแนวทางควรสารวจตรวจสอบ
ตั้งสมมติฐานกาหนดทางเลือกที่เป็นไปได้ ลงมือปฏิบัติเพ่ือเก็บรวบรวมข้อมูล
ข้อสนเทศหรือปรากฏการณต์ ่าง ๆ วิธีการตรวจสอบอาจทาไดห้ ลายวธิ ี เชน่
ทาการทดลอง การทากิจกรรมภาคสนาม การใช้คอมพิวเตอร์เพื่อช่วยสร้าง
สถานการณ์จาลอง (Simulation) การศึกษาหาข้อมูลจากเอกสารอ้างอิงจากแหล่งข้อมูล
ต่าง ๆ เพอ่ื ให้ได้มาซึ่งขอ้ มูลอย่างเพยี งพอท่ีจะใช้ในขัน้ ต่อไป

ขน้ั ท่ี ๔ ขน้ั อธบิ าย (Explanation Phase) ในขนั้ น้ีเม่ือนักเรียนได้ข้อมูล
มาอย่างเพียงพอจากการสารวจตรวจสอบแล้ว จึงนาข้อมูลข้อสนเทศท่ีได้มา
วิเคราะห์ แปลผล สรุปผลและนาเสนอผลท่ีได้ในรูปแบบต่าง ๆ เช่น บรรยาย
สรปุ สรา้ งแบบจาลองทางคณิตศาสตร์ หรือรูปวาด สรา้ งตาราง ฯลฯ การค้นพบ
ในด้านนี้อาจเป็นไปได้หลายทาง เช่น สนับสนุนสมมุติฐานท่ีตั้งไว้ โต้แย้งกับ
สมมติฐานที่ตง้ั ไว้ หรือไมเ่ กี่ยวขอ้ งกบั ประเด็นทไี่ ดก้ าหนดไว้ แต่ผลที่ได้จะอยู่ใน
รปู ใดกส็ ามารถสรา้ งความรแู้ ละช่วยใหเ้ กดิ การเรยี นรู้ได้

ชดุ ที่ ๒ สมบตั ิของวัสดุ

๓
ชุดกิจกรรมการเรียนรวู้ ิทยาศาสตร์ ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ่ี ๓

ขนั้ ที่ ๕ ขน้ั ขยายแนวความคดิ (Expansion Phase) เป็นการนาความรู้
ที่สร้างขึ้นไปเช่ือมโยงกับความรู้เดิมหรือแนวคิดท่ีได้ค้นคว้าเพิ่มเติม หรือนา
แบบจาลองหรือข้อสรุปที่ไปใช้อธิบายสถานการณ์หรือเหตุการณ์อื่น ๆ ถ้าใช้
อธิบายเร่อื งราวตา่ ง ๆ ได้มากก็แสดงว่าข้อจากดั น้อย ซึ่งกจ็ ะช่วยให้เชื่อมโยงกับ
เร่ืองราวต่าง ๆ และทาใหเ้ กดิ ความรู้สึกกว้างขวางขึ้น

ขั้นท่ี ๖ ข้ันประเมินผล (Evaluation Phase) ในข้ันนี้เป็นการประเมิน
การเรียนรู้ด้วยกระบวนการต่าง ๆ ว่านักเรียนมีความรู้อะไรบ้าง อย่างไร และ
มากนอ้ ยเพียงใดจากขัน้ นจ้ี ะนาไปสกู่ ารนาความรู้ไปประยุกต์ใช้ในด้านอื่น ๆ

ข้ันที่ ๗ ข้ันนาความรู้ไปใช้ (Extension Phase) ในขั้นน้ีเป็นข้ันที่ครู
จะต้องมีการจัดเตรียมโอกาสให้นักเรียนได้นาสิ่งท่ีเรียนมาไปประยุกต์ใช้ให้เกิด
ประโยชน์ในชีวิตประจาวัน ครูจะเป็นผู้กระตุ้นให้นักเรียนสามารถนาความรู้ท่ี
ไดร้ บั ไปสร้างเป็นความร้ทู เ่ี รียกว่า “การถ่ายโอนความรู้”

ชดุ ที่ ๒ สมบตั ขิ องวัสดุ

๔
ชดุ กิจกรรมการเรยี นร้วู ิทยาศาสตร์ ชัน้ ประถมศึกษาปที ่ี ๓

ข้ันตอนการศกึ ษา
วสั ดรุ อบตัวเรา

ขั้นท่ี ๑ ข้ันตรวจสอบความรเู้ ดมิ
(Elicitation Phase)

ขน้ั ที่ ๒ ขนั้ เรา้ ความสนใจ
(Engagement Phase)

ข้นั ท่ี ๓ ขั้นสารวจและค้นหา
(Exploration Phase)

ขัน้ ที่ ๔ ข้นั อธิบาย
(Explanation Phase)

ข้ันท่ี ๕ ข้ันขยายแนวความคิด
(Expansion Phase)

ขั้นท่ี ๖ ขนั้ ประเมนิ ผล
(Evaluation Phase)

ข้นั ท่ี ๗ ขนั้ นาความร้ไู ปใช้
(Extension Phase)

ชุดที่ ๒ สมบัตขิ องวัสดุ

๕
ชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์ ช้นั ประถมศึกษาปีท่ี ๓

ขน้ั ตอนการศึกษา
ชุดกจิ กรรมการเรยี นรู้

ดาเนนิ การใช้ชุดกจิ กรรมการเรยี นรู้
โดยใชร้ ูปแบบสบื เสาะหาความรู้ ๗ ขน้ั

๑.ขนั้ ตรวจสอบความร้เู ดิม
๒.ขัน้ เรา้ ความสนใจ
๓.ขน้ั สารวจและค้นหา
๔.ขั้นอธบิ าย
๕. ขั้นขยายความรู้
๖.ขั้นประเมนิ ผล
๗.ขน้ั นาไปใช้

ผ่านเกณฑ์ ไม่ผา่ นเกณฑ์

ศึกษาชุดกจิ กรรมการเรยี นรู้อืน่ ต่อไป

ชุดที่ ๒ สมบัตขิ องวัสดุ

๖
ชดุ กจิ กรรมการเรยี นรูว้ ทิ ยาศาสตร์ ชน้ั ประถมศกึ ษาปีท่ี ๓

คาชแี้ จงสาหรบั คณุ ครู

๑.ข้อปฏบิ ัตกิ อ่ นดาเนนิ การจดั การเรยี นรู้

๑.๑ ศึกษาสว่ นประกอบของชดุ กิจกรรมการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์
เร่ือง วัสดุรอบตัวเรา ช้ันประถมศึกษาปีที่ ๓ โดยใช้การจัดกิจกรรมการเรียนรู้
แบบสบื เสาะหาความรู้ ๗ ข้นั อยา่ งละเอยี ดท้งั ๘ ชดุ

๑.๒ ศึกษาเนื้อหาชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เรื่อง วัสดุรอบตัวเรา
ช้ันประถมศึกษาปีที่ ๓ โดยใช้การจัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้
๗ ขนั้ ทกุ ชุดและแผนการจัดการเรยี นรู้ให้เข้าใจ

๑.๓ ครเู ตรยี มวสั ดุอุปกรณ์ คอื ชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู้วทิ ยาศาสตร์
เรื่อง วัสดุรอบตัวเรา ช้ันประถมศึกษาปีที่ ๓ โดยใช้การจัดกิจกรรมการเรียนรู้
แบบสืบเสาะหาความรู้ ๗ ขนั้ ประกอบด้วย

๑.๓.๑ คาชี้แจงสาหรบั ครู
๑.๓.๒ คาชีแ้ จงสาหรับนักเรียน
๑.๓.๓ จดุ ประสงค์การเรยี นรู้
๑.๓.๔ แผนการจดั การเรยี นรู้
๑.๓.๕ บัตรเนื้อหาและบัตรกจิ กรรม
๑.๓.๖ เฉลยบัตรกจิ กรรม
๑.๓.๗ เฉลยแบบทดสอบกอ่ นเรียน
๑.๓.๘ เฉลยแบบทดสอบหลังเรยี น

๑.๔ แบ่งกลุ่มนักเรียนโดยคละความสามารถเก่ง กลาง อ่อน โดยครู
กาหนดกลมุ่ กลมุ่ ละ ๕ คน

๑.๕ ช้ีแจงวิธีการเรียน และรายละเอียดของกิจกรรมต่าง ๆ ที่นักเรียน
ตอ้ งปฏิบัติตามชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เรื่องวัสดุรอบตัวเรา โดยใช้การ
จดั กิจกรรมการเรียนร้แู บบสบื เสาะหาความรู้ ๗ ขัน้

ชดุ ที่ ๒ สมบัตขิ องวสั ดุ

๗
ชดุ กิจกรรมการเรียนรูว้ ิทยาศาสตร์ ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ่ี ๓

๒. ข้อปฏบิ ตั ิขณะดาเนินการจัดการเรยี นรู้

๒.๑ ชแี้ จงกจิ กรรมการเรียนรใู้ ห้นกั เรยี นทุกคนทราบ
๒.๒ จดั กลมุ่ นักเรยี นตามทไี่ ด้เตรยี มไวต้ ามข้อที่ ๑.๔
๒.๓ ชแ้ี จงบทบาทหนา้ ท่ีและอธบิ ายให้นกั เรียนแตล่ ะกลุ่มทราบถึง
การปฏิบัติตนในขณะที่ได้รับบทบาทต่าง ๆ ดงั น้ี

๒.๓.๑. ประธาน ทาหน้าท่ี ควบคุมการทางานของกลมุ่
๒.๓.๒. รองประธาน ทาหน้าท่ี อ่านขอ้ มลู หรอื อธิบายปัญหา

๒.๓.๓. เลขานุการ ใหส้ มาชิกในกลุ่มเข้าใจ
ทาหนา้ ที่ บันทึกข้อมูลความคิดเหน็
๒.๓.๔. สมาชกิ
ของสมาชกิ ภายในกลุ่ม
ทาหน้าท่ี เสนอความคดิ เห็น

อยา่ งหลากหลายจากข้อมลู ท่ีไดร้ ับ

๒.๔. ดาเนินการจดั กิจกรรมการเรียนรูต้ ามแผนการจัดการเรยี นรู้
๒.๕. ให้คาแนะนาและเปน็ ที่ปรึกษาแก่นักเรียนในขณะท่นี ักเรียนปฏบิ ตั กิ ิจกรรม
๒.๖. ตรวจสอบการทางานของนกั เรียนและสรปุ บทเรยี นร่วมกับนกั เรียน

๓. ขอ้ ปฏิบตั ิเม่อื ดาเนนิ การจดั การเรียนรู้ส้ินสุดลง

๓.๑. ตรวจคาตอบจากชดุ กิจกรรมในแตล่ ะชดุ กจิ กรรม
๓.๒. ตรวจแบบทดสอบกอ่ นเรียนและหลงั เรยี น
๓.๓. บนั ทึกผลคะแนน
๓.๔. บนั ทึกข้อสังเกตท้ังท่เี ปน็ ข้อดีและข้อที่ควรพัฒนาทพี่ บจากการ
จดั กิจกรรมการเรียนรู้

ชดุ ที่ ๒ สมบัติของวัสดุ

๘
ชุดกจิ กรรมการเรยี นรูว้ ิทยาศาสตร์ ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี ๓

สง่ิ ทคี่ ุณครตู อ้ งเตรียม

๑. แบบทดสอบกอ่ นเรียน จานวน ๑๔ ชดุ
๒. บตั รคาชีแ้ จง จานวน ๓ ชดุ
๓. บัตรเนือ้ หา จานวน ๑๔ ชดุ
๔. บัตรกิจกรรม จานวน ๑๔ ชุด
๕. แบบทดสอบหลังเรียน จานวน ๑๔ ชุด
๖. เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน จานวน ๓ ชุด
๗. บัตรเฉลยกจิ กรรม จานวน ๓ ชดุ
๘. เฉลยแบบทดสอบหลงั เรยี น จานวน ๓ ชดุ
๙. กระดาษคาตอบ จานวน ๑๔ ชุด

ชุดที่ ๒ สมบัติของวัสดุ

๙
ชุดกจิ กรรมการเรียนรวู้ ิทยาศาสตร์ ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ่ี ๓

การประเมนิ ผล

๑.ผลการเรยี นประเมินจาก
๑.๑. ประเมนิ ผลจากการทาแบบทดสอบก่อนเรียน – แบบทดสอบ

หลังเรียน
๑.๒. ประเมนิ ผลจากผลงานของนกั เรียนในการปฏิบัติกจิ กรรม

จากบตั รกิจกรรม
๑.๓. สังเกตพฤติกรรมการเรยี นรู้ของนกั เรยี น
๑.๔. ประเมินผลจากการทาแบบทดสอบวดั ผลสมั ฤทธิ์ทางการเรยี น

๒. นักเรียนผ่านเกณฑ์การประเมินผลร้อยละ ๘๐ ขึ้นไป จึงจะสามารถ
ศกึ ษาชุดกจิ กรรมการเรียนร้วู ทิ ยาศาสตร์ชุดตอ่ ไปได้ ถ้าไม่ผ่านเกณฑ์
การประเมนิ นกั เรยี นตอ้ งเรยี นซ่อมเสรมิ

ชุดที่ ๒ สมบตั ิของวสั ดุ

๑๐
ชุดกิจกรรมการเรยี นร้วู ิทยาศาสตร์ ชั้นประถมศึกษาปที ่ี ๓

การเรียนซอ่ มเสรมิ

ถ้านกั เรยี นไมผ่ า่ นเกณฑ์ตามระบุไว้ ให้นักเรียนศึกษา
ตามจดุ ประสงคท์ ่ไี ม่ผา่ น แล้วทาแบบทดสอบหลังเรยี นใหผ้ ่านเกณฑ์
ที่กาหนดไว้ โดยในการเรียนซอ่ มเสริม ใหน้ ักเรยี นปฏิบตั ิ ดังนี้

๑. ใช้เวลามากกวา่ เดิม
๒. ให้เพื่อนช่วยเหลือ
๓. ครอู ธิบายเพิ่มเติม

ชดุ ที่ ๒ สมบัตขิ องวสั ดุ

๑๑
ชุดกจิ กรรมการเรยี นรวู้ ทิ ยาศาสตร์ ชนั้ ประถมศกึ ษาปีท่ี ๓

คาชแ้ี จงสาหรับนกั เรยี น

นกั เรียนศกึ ษาและปฏิบตั ิตามข้นั ตอนการใชช้ ุดกิจกรรมการเรยี นรู้ ดังนี้

๑.เลือกประธานกลุ่มเพ่อื เป็นผู้นาในการดาเนนิ กจิ กรรมการเรยี นรู้
และเลขานกุ ารกล่มุ เพื่อบันทกึ ขอ้ มลู ในแบบบนั ทกึ การปฏิบตั ิกจิ กรรมต่าง ๆ

๒. สมาชิกทุกคนต้องมีส่วนร่วม ช่วยเหลือซึ่งกันและกัน มีบทบาทหน้าท่ี
รับผดิ ชอบรว่ มกัน เพือ่ ใหก้ ารทางานของกลมุ่ ประสบความสาเรจ็

๓. ปฏิบัติกิจกรรมตามขั้นตอนในชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ซึ่งประกอบด้วย
กิจกรรมยอ่ ย ดงั นี้

๓.๑. ขั้นท่ี ๑ ขั้นตรวจสอบความรู้เดิม (Elicitation Phase)
๓.๒. ขั้นท่ี ๒ ขน้ั เร้าความสนใจ (Engagement Phase)
๓.๓. ขัน้ ที่ ๓ ขน้ั สารวจและคน้ หา (Exploration Phase)
๓.๔. ขน้ั ท่ี ๔ ข้นั อธิบาย (Explanation Phase)
๓.๕. ข้นั ท่ี ๕ ขนั้ ขยายแนวความคิด (Expansion Phase)
๓.๖. ขน้ั ที่ ๖ ขนั้ ประเมินผล (Evaluation Phase)
๓.๗. ข้นั ที่ ๗ ขน้ั นาความรูไ้ ปใช้ (Extension Phase)

ชุดท่ี ๒ สมบัติของวสั ดุ

๑๒
ชุดกิจกรรมการเรียนรูว้ ิทยาศาสตร์ ช้ันประถมศึกษาปที ี่ ๓

คาชแี้ จงสาหรับนกั เรยี น (ต่อ)

๔. ทุกกิจกรรมการเรียนรมู้ ีเวลาจากัด ผู้เรียนควรปฏบิ ัติงานให้ทันเวลา
ไม่ควรปล่อยทงิ้ สะสมงานค้างไว้ เน่อื งจากผลงานของแต่ละกิจกรรมการเรยี น
จะเป็นองค์ความรสู้ าหรบั กจิ กรรมการเรียนในลาดับถัดไป

๕. เมื่อเรียนจบแต่ละกิจกรรมการเรียน ควรทาความสะอาดโต๊ะทางาน
และเกบ็ อุปกรณก์ ารเรียนเข้าทเ่ี ดิมใหเ้ รยี บรอ้ ยทุกครั้ง

๖.หากนักเรียนมีข้อสงสัยหรือเกิดปัญหาภายในกลุ่ม ให้นักเรียนปรึกษา
ครูผูส้ อนเพื่อให้ความช่วยเหลอื แกน่ ักเรียน

ชดุ ท่ี ๒ สมบัติของวสั ดุ

๑๓
ชุดกจิ กรรมการเรียนรวู้ ิทยาศาสตร์ ช้นั ประถมศกึ ษาปีท่ี ๓

มาตรฐานการเรียนรู้

มาตรฐาน ว ๓.๑ เข้าใจสมบัติของสารความสัมพันธ์ระหว่างสมบัติของสาร
กับโครงสร้างและแรงยึดเหน่ียวระหว่างอนุภาค มีกระบวนการสืบเสาะความรู้
และจติ วทิ ยาศาสตร์ สอ่ื สารสิง่ ทีเ่ รียนรูแ้ ละนาความรู้ไปใช้ประโยชน์

ตัวช้ีวดั
ว ๓.๑ ป.๓/๑ จาแนกชนิดและสมบัติของวัสดุที่เป็นส่วนประกอบของของเล่น
ของใช้

สาระสาคัญ

วสั ดทุ ่ัวไปแต่ละชนิด มคี ุณสมบัตแิ ตกต่างกนั เช่น ความแขง็
ความเหนียว ความยืดหยุ่น การดูดซับน้า ความอ่อนน่ิม การนาไฟฟ้า และการ
นาความร้อน เป็นต้น ซึ่งคุณสมบัติที่แตกต่างกันของวัสดุแต่ละชนิด สามารถ
นามาประยกุ ตใ์ ชป้ ระโยชน์ไดแ้ ตกตา่ งกันด้วย

ชดุ ท่ี ๒ สมบตั ิของวสั ดุ

๑๔
ชดุ กจิ กรรมการเรยี นร้วู ิทยาศาสตร์ ชน้ั ประถมศึกษาปีที่ ๓

จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้

ด้านความรู้ (K)
๑. นกั เรียนสามารถอธิบายเก่ียวกบั สมบตั ขิ องวัสดไุ ด้อยา่ งถูกต้อง

ดา้ นทกั ษะกระบวนการ (P)
๒. นกั เรียนสามารถทาการทดลองเกีย่ วกับสมบัติของวสั ดไุ ด้

ดา้ นคณุ ลักษณะอันพึงประสงค์ (A)
๓. นักเรยี นมรี ะเบียบวินัย มีความรับผิดชอบ และมีความรอบคอบในการ

ทางาน

สาระการเรยี นรู้

สมบตั ทิ วั่ ไปของวสั ดุ

ชดุ ที่ ๒ สมบตั ขิ องวสั ดุ

๑๕
ชุดกิจกรรมการเรยี นรูว้ ิทยาศาสตร์ ชัน้ ประถมศึกษาปที ี่ ๓

ชุดกิจกรรมการเรยี นรู้วิทยาศาสตร์
เรือ่ ง วสั ดรุ อบตัวเรา

ชดุ ที่ ๒ สมบัตขิ องวสั ดุ

ชุดท่ี ๒ สมบัติของวสั ดุ

๑๖
ชดุ กจิ กรรมการเรียนร้วู ิทยาศาสตร์ ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ี่ ๓

ขนั้ ที่ ๑
ขน้ั ตรวจสอบความรูเ้ ดิม

บตั รคาสั่งท่ี ๑
ให้นักเรียนทาแบบทดสอบก่อนเรียน
ตามบตั รแบบทดสอบก่อนเรยี น
จานวน ๑๐ ขอ้ ใชเ้ วลา ๑๐ นาที

ชดุ ท่ี ๒ สมบตั ขิ องวสั ดุ

๑๗
ชุดกจิ กรรมการเรียนร้วู ิทยาศาสตร์ ช้นั ประถมศกึ ษาปที ่ี ๓

แบบทดสอบก่อนเรยี น

ชดุ กจิ กรรมการเรียนรวู้ ิทยาศาสตร์ เรื่อง วัสดุรอบตวั เรา

ชน้ั ประถมศึกษาปที ี่ ๓ ชุดที่ ๒ สมบัติของวสั ดุ

จานวน ๑๐ ขอ้ คะแนน ๑๐ คะแนน เวลา ๑๐ นาที

คาช้แี จง ใหน้ กั เรยี นทาเคร่ืองหมายกากบาท (X) ทับตัวอักษร ก ข ค และ ง
ทถ่ี กู ต้องที่สุด เพยี งคาตอบเดยี ว

๑.วสั ดุชนดิ ใดมสี มบตั ิยืดหย่นุ
ก. ไม้
ข. แกว้
ค. โลหะ
ง. ยาง

๒. วัสดุชนิดใด ไม่ดูด ซบั น้า
ก. ผ้า
ข. สาลี
ค. พลาสติก
ง. กระดาษ

๓. วัสดทุ ี่นามาทาผ้าเช็ดตวั ควรมีสมบัตดิ ังตอ่ ไปน้ี ยกเวน้ ขอ้ ใด
ก. ทนความร้อน
ข. ดูดซับน้าไดด้ ี
ค. มคี วามออ่ น นมุ่
ง. ทนทาน ไมฉ่ ีกขาดง่าย

ชุดที่ ๒ สมบตั ิของวสั ดุ

๑๘
ชุดกิจกรรมการเรยี นรวู้ ทิ ยาศาสตร์ ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี ๓

๔.หวั คอ้ นทีใ่ ช้ตอกตะปูทาจากเหล็กเพราะมีสมบตั อิ ยา่ งไร
ก. มนี ้าหนักเบา
ข. มคี วามแขง็
ค. ไมเ่ ป็นสนิม
ง. ทนความร้อน

๕. เสือ้ กนั ฝนควรทาจากวัสดชุ นดิ ใด
ก. ผา้
ข. ยาง
ค. กระดาษ
ง. พลาสติก

๖.จากคาตอบขอ้ ๕ วัสดุนั้นมีสมบตั ิอยา่ งไร
ก. ไมด่ ูดซับน้า
ข. ดูดซับน้า
ค. มีความยดื หยุ่น
ง. แข็งแรง ทนทาน

๗. วสั ดใุ นข้อใดเมื่อดงึ ให้ยืดออกจะกลบั คนื สู่สภาพเดมิ ได้
ก. ดินนา้ มนั
ข. ยาง
ค. ไม้
ง. พลาสติก

ชดุ ที่ ๒ สมบตั ิของวัสดุ

๑๙
ชดุ กิจกรรมการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์ ชน้ั ประถมศึกษาปีที่ ๓

๘. สมบตั ิใดของเหลก็ ท่ีเหมาะสาหรบั นามาประกอบรถยนต์
ก. ความเหนยี ว
ข. ความแขง็
ค. ความยดื หยุ่น
ง. ถกู ทกุ ข้อ

๙. สมบตั ิใดของยางท่เี หมาะสาหรับนามาทายางล้อรถยนต์
ก. มคี วามแขง็ แรง ทนทาน
ข. ผวิ เรียบ ทนตอ่ การขูดขดี
ค. มคี วามยดื หย่นุ เหนียว ไมด่ ดู ซับน้า
ง. มผี วิ มันวาว ตแี ผ่เป็นแผน่ ได้

๑๐. วสั ดใุ นข้อใดมีสมบัติด้านความเหนียวมากท่ีสดุ

ก. ด้าย ดินนา้ มนั

ข. เส้นเอน็ เชือก วสั ดุแตล่ ะชนิดมี
ค. พลาสตกิ กระดาษสา คุณสมบตั ขิ องวัสดุ
ง. ไหมพรม ดา้ ย อยา่ งไรบา้ ง ไปศึกษา
เน้อื หากนั เลยครับ

ชุดที่ ๒ สมบตั ิของวัสดุ

๒๐
ชดุ กิจกรรมการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์ ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ี่ ๓

ขน้ั ท่ี ๒
ขน้ั เรา้ ความสนใจ

บตั รคาสง่ั ท่ี ๒

๑. ให้นกั เรียนทาบตั รกิจกรรมท่ี ๑
สมบตั ขิ องวัสดุ

๒. ใหน้ ักเรียนทาบตั รกิจกรรมที่ ๒
สมบัติของวัสดุ

ชุดที่ ๒ สมบัติของวัสดุ

๒๑
ชุดกิจกรรมการเรียนรูว้ ิทยาศาสตร์ ช้นั ประถมศกึ ษาปีท่ี ๓

บัตรกิจกรรมท่ี ๑
สมบัติของวสั ดุ

คาชแ้ี จง ให้นกั เรียนทาเครอื่ งหมาย √ ลงในตาราง ใหต้ รงกับสมบัติ
ของวสั ดุในแตล่ ะขอ้

ชนิดของวสั ดุ ความแข็ง สมบัตขิ องวสั ดุ
ความเหนยี ว ความยืดหยุ่น
๑. ตะเกียบไม้
๒. เพชร
๓. กระจก
๔. แกว้ นา้
๕. เชือก
๖. จานกระเบ้ือง
๗. โต๊ะไม้
๘. ครกหนิ
๙. ประตอู ะลูมิเนยี ม
๑๐.ยางรัดผม

ชือ่ ....................................................นามสกลุ ..................................ชน้ั ...........เลขที่.............
ชดุ ท่ี ๒ สมบัติของวัสดุ

๒๒
ชุดกิจกรรมการเรยี นรวู้ ทิ ยาศาสตร์ ชนั้ ประถมศกึ ษาปีท่ี ๓

บตั รกิจกรรมท่ี ๒
สมบัติของวัสดุ
คาชี้แจง ให้นักเรียนโยงเส้นจับคู่ระหว่าง ของเล่น ของใช้ กับสมบัติของวัสดุ
ใหม้ ีความสมั พันธก์ ัน

ความแข็งของวัสดุ

ความเหนยี วของวสั ดุ

ความยดื หยุ่นของวสั ดุ

ชื่อ ....................................................นามสกุล..................................ชนั้ ...........เลขท.ี่ ............
ชุดที่ ๒ สมบตั ขิ องวัสดุ

๒๓
ชดุ กิจกรรมการเรยี นรู้วิทยาศาสตร์ ชนั้ ประถมศกึ ษาปีที่ ๓

ข้นั ท่ี ๓
ข้นั สารวจและค้นหา

บัตรคาส่งั ที่ ๓

ใหน้ ักเรยี นทาการทดลองตามบัตรกิจกรรมที่ ๓
ทดสอบสมบัตวิ ัสดุ

ตอนที่ ๑ ทดสอบสมบตั ิความแข็งของวสั ดุ
ตอนท่ี ๒ ทดสอบสมบัตคิ วามเหนยี วของวสั ดุ

ชุดที่ ๒ สมบัติของวัสดุ

๒๔
ชดุ กิจกรรมการเรยี นรูว้ ิทยาศาสตร์ ชัน้ ประถมศกึ ษาปที ่ี ๓

บัตรกจิ กรรมท่ี ๓
ทดลองสมบตั ิ

ของวสั ดุ

คาชี้แจง ให้นกั เรียนทากิจกรรมการทดลองเรอื่ ง สมบัติของวสั ดุ
แล้วบันทึกผลการทดลอง

ตอนท่ี ๑ กิจกรรมการทดลอง : เรอื่ ง ทดสอบสมบัติความแข็งของวัสดุ

จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้
นักเรยี นอธบิ ายสมบัตคิ วามแข็งของวสั ดุได้

อปุ กรณ์
๑. เหรยี ญ ๕ บาท
๒. แผน่ พลาสติก
๓. แผน่ ยาง
๔. แผน่ กระเบื้อง
๕. แผ่นอลมู ิเนยี ม

วธิ ีการทดลอง
๑. ใชเ้ หรียญ ๕ บาท ขดู บนพ้ืนดิน แผน่ พลาสติก และแผน่ ยาง แลว้ บนั ทึก

ผลลงในตาราง
๒. ใชเ้ หรียญ ๕ บาท ขูดบนแผ่นเหล็ก แผ่นกระเบื้อง และแผ่นอลูมิเนียม

แล้วบนั ทึกผลลงในตาราง

ชดุ ที่ ๒ สมบัติของวัสดุ

๒๕
ชดุ กจิ กรรมการเรียนร้วู ิทยาศาสตร์ ชนั้ ประถมศึกษาปีที่ ๓

ตารางบนั ทึกผลการทดลอง ผลการทดลอง

วสั ดุ
ครั้งที่ ๑
๑. พ้นื ดนิ
๒. แผ่นพลาสตกิ
๓. แผน่ ยาง
ครัง้ ที่ ๒
๑. แผ่นเหลก็
๒. แผน่ กระเบ้อื ง
๓. แผน่ อลมู เิ นียม

สรปุ ผลการทดลอง

………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………

ชื่อ ....................................................นามสกุล..................................ชัน้ ...........เลขท่.ี ............
ชุดที่ ๒ สมบัตขิ องวัสดุ

๒๖
ชดุ กจิ กรรมการเรียนรวู้ ิทยาศาสตร์ ชัน้ ประถมศกึ ษาปีท่ี ๓

ตอนท่ี ๒ กิจกรรมการทดลอง : เร่ือง ทดสอบสมบัตคิ วามเหนยี วของวัสดุ

จุดประสงค์การเรยี นรู้

นกั เรียนอธิบายสมบตั คิ วามเหนียวของวสั ดุได้

อปุ กรณ์ จานวน ๑ เส้น
๑. เสน้ ลวด

๒. ฟิวส์แบบเสน้ จานวน ๑ เส้น

๓. เสน้ ดา้ ย จานวน ๑ เสน้

๔. เชือกฟาง จานวน ๑ เสน้

๕. คมี

๖. คอ้ น

วธิ กี ารทดลอง
๑. นาเส้นลวด ฟิวสแ์ บบเสน้ เส้นดา้ ย เชือกฟาง อยา่ งละ ๑ เสน้
๒. ใช้คมี จบั เสน้ ลวดแลว้ ดงึ จับฟิวส์แล้วดงึ จบั ด้ายแลว้ ดงึ จับเชือกฟางแล้วดงึ

๓. ใช้ค้อนทุบสง่ิ ของตามขอ้ ๑ แล้วสังเกตผลการทดลอง

ผลการทดลอง

…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………

ชุดท่ี ๒ สมบัติของวสั ดุ

๒๗
ชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู้วิทยาศาสตร์ ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี ๓

สรปุ ผลการทดลอง
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………….

ชดุ ท่ี ๒ สมบัติของวสั ดุ

๒๘
ชดุ กจิ กรรมการเรยี นร้วู ิทยาศาสตร์ ช้ันประถมศกึ ษาปที ่ี ๓

ตอนท่ี ๓ กิจกรรมการทดลอง : เรอื่ ง ทดสอบสมบตั ิความยดื หย่นุ ของวสั ดุ

จุดประสงค์การเรยี นรู้
นกั เรียนอธิบายสมบตั คิ วามยืดหย่นุ ของวัสดุได้

อุปกรณ์
สปริง จานวน ๑ เส้น

วิธีการทดลอง
๑. นาสปรงิ มา ๑ อนั แล้วสังเกตสปริง ขณะท่ีดึงออกและกดเข้า ว่ามีลักษณะ
อยา่ งไร
๒. ดงึ สปรงิ ให้ออกมาจากเดมิ สังเกตการณ์ยืดของสปรงิ จากนน้ั ปลอ่ ยให้สปริง
กลับมาทเ่ี ดมิ

ผลการทดลอง
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………

ชุดที่ ๒ สมบตั ิของวสั ดุ

๒๙
ชดุ กิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชนั้ ประถมศกึ ษาปีที่ ๓

สรปุ ผลการทดลอง
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………

ช่ือ ....................................................นามสกลุ ..................................ช้ัน...........เลขท่ี.............
ชุดท่ี ๒ สมบัติของวสั ดุ

๓๐
ชุดกจิ กรรมการเรียนรวู้ ทิ ยาศาสตร์ ชั้นประถมศึกษาปที ี่ ๓

ข้ันที่ ๔
ขั้นอธบิ าย

บตั รคาสัง่ ที่ ๔

๑. ให้นกั เรียนศกึ ษาบัตรเนอ้ื หา
เร่อื ง สมบัตขิ องวสั ดุ
๒. ใหน้ ักเรยี นทาบัตรกจิ กรรมที่ ๔
เรอื่ ง สมบัติของวสั ดุ

ชุดท่ี ๒ สมบตั ิของวสั ดุ

๓๑
ชุดกจิ กรรมการเรียนร้วู ทิ ยาศาสตร์ ช้นั ประถมศึกษาปีที่ ๓

บัตรคาสั่งท่ี ๔
อธิบาย สมบตั ิของวสั ดุ

คาช้ีแจง ๑. ใหน้ ักเรียนศกึ ษาบัตรเน้อื หา เร่ือง สมบตั ิของวสั ดุ
จากบตั รเนอ้ื หา

๒. ให้นกั เรยี นทาบตั รกจิ กรรมท่ี ๔ สมบัติของวสั ดุ

บตั รเน้ือหา
เรอ่ื ง สมบัตขิ องวสั ดุ

“ทาไมของใช้ในชวี ติ ประจาวันของเรา “ก็เพราะของใช้แต่ละอยา่ ง
จงึ ใชว้ สั ดไุ มเ่ หมือนกนั ล่ะคะ” ก็เหมาะสมกบั วัสดุท่ีใช้ ซึง่ เป็นสมบตั ิ
เฉพาะตัวของวัสดุน้นั ๆ นะสิครับ”

สมบตั ขิ องวสั ดทุ ีส่ าคัญ เชน่ ความแขง็ ความยดื หยุ่น และความเหนยี ว
๑.ความแข็งของวัสดุ คือ ความต้านทานของวัสดุท่ีมีต่อแรงขูดหรือขีด

ข่วนจากวัสดุอื่น ถ้าเรานาวัสดุชนิดหน่ึงไปขูดบนวัสดุอีกชนิดหนึ่ง วัสดุท่ีไม่เกิด
รอยจะมีความแขง็ มากกว่า

ชุดที่ ๒ สมบตั ขิ องวสั ดุ

๓๒
ชุดกิจกรรมการเรยี นรูว้ ิทยาศาสตร์ ชนั้ ประถมศึกษาปที ี่ ๓

“อ๋อ ! เพียงนาวัสดทุ ่ีมคี วามแข็ง “ถ้ามวี สั ดุ ๒ ชน้ิ ไดแ้ ก่
แตกต่างกนั ทัง้ ๒ ชนิดมาขูดกนั เพชรและกระจก เราจะ
“วัสดใุ ดมีรอยขูด” แสดงว่าวัสดุนน้ั ทราบได้อย่างไรวา่ วัสดุช้ินใด
มคี วามแขง็ น้อยกวา่ อีกวสั ดุหนึง่ ” มีความแขง็ มากกวา่ กัน?”

ความแข็ง เปน็ สมบตั ิของวัสดทุ ี่มคี วามทนทานต่อการหักต่อการหกั
การทาให้งอ การบีบ การกด การทบุ การบดิ ให้เปน็ เกลียว การขดู การขดี
การข่วน หรือการทาให้สกึ กรอ่ นไดย้ าก ซ่ึงถ้าเป็นวัสดุที่มีความแข็งมากจะทาให้
เปลยี่ นแปลงรูปรา่ งไดย้ าก เชน่ เหลก็ หินไม้ แกว้ เปน็ ต้น สว่ นวสั ดุท่ีมีความแข็ง
น้อยจะทาให้เปล่ียนแปลงรูปร่างได้ง่าย เชน่ ดนิ ฟองน้า

“ไปดตู วั อย่างของวัสดุท่มี คี วามแขง็
กนั ค่ะ”

ชุดที่ ๒ สมบตั ิของวัสดุ

๓๓
ชดุ กจิ กรรมการเรยี นรวู้ ทิ ยาศาสตร์ ช้นั ประถมศกึ ษาปที ี่ ๓

ตวั อยา่ งวสั ดุทม่ี ีสมบัติของความแข็ง

ภาพท่ี ๑ ไม้ ภาพท่ี ๒ เหลก็
ท่ีมา : : https://th.wikipedia.org ทมี่ า : http://www.frees-ads.com

ภาพที่ ๓ กอ้ นหนิ ภาพที่ ๔ เพชร
ทม่ี า : : https://th.wikipedia.org ทม่ี า : http://www.born2beauty.com

ภาพท่ี ๕ แก้วนา้ ภาพท่ี ๖ เครือ่ งปน้ั ดนิ เผา
ทมี่ า : https://www.baanandbeyond.com ท่มี า : https://sites.google.com

ชดุ ท่ี ๒ สมบัติของวสั ดุ

๓๔
ชุดกิจกรรมการเรยี นรู้วิทยาศาสตร์ ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี ๓

๒. ความเหนยี วของวสั ดุ คอื ความสามารถของวัสดุในการรบั นา้ หนกั ของ
ส่ิงต่าง ๆ ถ้าวัสดุใดรับน้าหนักหรือทนแรงดึงได้มากแล้วขาด เรียกได้ว่ามีความ
เหนียวมาก ถ้าวัสดุใดท่ีทนแรงดึงหรือรับน้าหนักได้น้อยแล้วขาด แสดงว่า วัสดุ
นน้ั มคี วามเหนยี วน้อย

เชอื กเสน้ เล็ก เชือกเส้นใหญ่
เชือกเสน้ ใหญจ่ ะเหนียวกว่าเชอื กเสน้ เล็ก

ภาพท่ี ๗ เชือกเสน้ เลก็ กบั เชอื กเสน้ ใหญ่
ท่มี า : https://sites.google.com/

“แมค่ รับ เรานาดา้ ยเย็บผ้ามา “ไม่ได้จ้ะ เพราะเส้นดา้ ยมคี วามเหนียว
ใช้แทนเอ็นตกปลาได้ไหมครบั ”
ไมเ่ พียงพอทจ่ี ะรับนา้ หนักหรือแรงดึง
ของปลาได้ จึงมักใช้เอ็นทาเบด็ ตกปลา”

ชดุ ท่ี ๒ สมบัตขิ องวสั ดุ

๓๕
ชุดกจิ กรรมการเรียนรวู้ ทิ ยาศาสตร์ ช้นั ประถมศกึ ษาปที ่ี ๓

ตัวอย่างวัสดทุ ีม่ สี มบัตขิ องความเหนียว

ภาพที่ ๘ เชือก ภาพที่ ๙ เสน้ ลวด
ท่ีมา : http://www.e-travelmart.com ที่มา : https://th.wikipedia.org

ภาพท่ี ๑๐ เสน้ เอน็ ภาพที่ ๑๑ เชือกฟาง
ทม่ี า : https://th.wikipedia.org ท่ีมา : https://th.wikipedia.org

ความเหนียว เป็นสมบัติของวัสดุที่แสดงถึงความสามารถในการทาให้เป็นเส้น
หรอื ตเี ปน็ แผ่นได้ และทนตอ่ แรงดึง ทุบ ฉกี โดยที่ไม่เกิดการขาด หรือแตกหกั ไดง้ า่ ย

ภาพท่ี ๑๒ การทบุ ดนิ นา้ มนั และถ่าน
ที่มา : https://sites.google.com/

ชุดที่ ๒ สมบตั ขิ องวัสดุ

๓๖
ชุดกจิ กรรมการเรียนรูว้ ิทยาศาสตร์ ชั้นประถมศึกษาปีท่ี ๓

๓. ความยืดหยุ่นของวัสดุ คือ ความสามารถของวัสดุเมื่อได้รับแรงกระทาจะ
เกิดการเปลี่ยนแปลงขนาดและรูปร่าง และเมื่อหยุดออกแรงกระทาแล้วจะ
กลบั คนื สสู่ ภาพเดมิ ได้ เชน่ ยางรัดของ สปรงิ ท่ีนอนสปรงิ ฟองนา้ เป็นตน้

ครคู ะ ทาไมเมอ่ื หนูออกแรง
ดงึ หนงั ยางรดั ของ พบวา่
ยางรดั ของยดื ออกยาวขึ้น
แต่ เม่อื หยุดออกแรง
กระทาหนงั ยางกจ็ ะหด
กลบั คนื สูส่ ภาพเดมิ คะ

นนั่ เป็นเพราะวา่ ยางรัดของ
มสี มบตั คิ วามยดื หย่นุ ไงจ๊ะ

ความยืดหยุ่น เป็นสมบัติของวัสดุท่ีเปล่ียนรูปร่างได้ง่ายเม่ือถูกแรงกระทา
เช่น กด บีบ ดึงจะยืดยาวออก แต่เมื่อหยุดออกแรงกระทาวัสดุน้ันจะกลับคืนสู่
สภาพเดมิ ได้ เช่นการดึงหนังยางแลว้ ปล่อยจะกลบั คนื ส่สู ภาพเดมิ การบบี ฟองนา้
แล้วปล่อย ฟองนา้ มคี วามยดื หยนุ่ จงึ คืนสู่สภาพเดิมได้

ภาพท่ี ๑๓ การบบี ฟองน้า
ทม่ี า : https://sites.google.com/

ชดุ ที่ ๒ สมบัติของวัสดุ

๓๗
ชุดกจิ กรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ช้ันประถมศึกษาปีที่ ๓

ตวั อยา่ งวัสดุทีม่ สี มบัตขิ องความยืดหยนุ่

ภาพที่ ๑๑ ฟองนา้ ภาพที่ ๑๒ ยางรดั ของ
ทมี่ า : https://dictionary.sanook.com/ ทีม่ า : : https://th.wikipedia.org/

ภาพที่ ๑๓ ยางรถยนต์ ภาพท่ี ๑๔ ยางลบ
ท่มี า : https://th.wikipedia.org ท่มี า : https://th.wikipedia.org/_

การใชป้ ระโยชน์จากวสั ดุ

วสั ดทุ ี่มีสมบตั ิดา้ นความยืดหย่นุ
> ยางรดั ของ ใชร้ ัดส่งิ ของตา่ ง ๆ ให้แน่น นามาใช้ซ้าได้
> แถบยางยืด ใส่ในขอบกระโปรงหรือขอบกางเกง
> สปรงิ จะชว่ ยดนั ให้เกิดการดดี ตัวกลับของวัสดุ
> ยางรถยนต์ มคี วามยืดหย่นุ เพื่อรบั แรงกระแทกของรถ
> เสน้ เอน็ หลังจากมีแรงกระทาอยา่ งมากกย็ งั สามารถคืนตัว
กลับคนื สสู่ ภาพเดิมได้

ชุดที่ ๒ สมบตั ิของวสั ดุ

๓๘
ชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู้วทิ ยาศาสตร์ ชั้นประถมศกึ ษาปีท่ี ๓

บตั รกจิ กรรมท่ี ๔
สมบตั ิของวัสดุ
คาชแี้ จง ใหน้ กั เรยี นเขียนแผนผังความคดิ สรุปเรอื่ งสมบัตขิ องวสั ดุ
แล้วนาออกมาเสนอหน้าชั้นเรียน

สมบัตขิ องวัสดุ

ชอื่ ....................................................นามสกุล..................................ชัน้ .........เลขท.ี่ ............
ชุดที่ ๒ สมบตั ขิ องวัสดุ

๓๙
ชุดกจิ กรรมการเรียนรวู้ ิทยาศาสตร์ ช้ันประถมศึกษาปีท่ี ๓

ข้ันที่ ๕
ข้ันขยายแนวความคิด

บัตรคาสงั่ ที่ ๕

๑. ให้นกั เรียนทาบัตรกิจกรรมที่ ๕
สมบตั ขิ องวัสดุ

๒. ให้นกั เรยี นทาบตั รกิจกรรมท่ี ๖
สมบตั ิของวัสดุ

ชดุ ท่ี ๒ สมบัติของวัสดุ

๔๐
ชดุ กิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ช้ันประถมศกึ ษาปที ี่ ๓

บัตรกิจกรรมท่ี ๕
สมบตั ิ
ของวัสดุ

คาช้ีแจง ให้นกั เรียนบอกชือ่ ของเลน่ และของใช้ทที่ าดว้ ยวสั ดทุ ่มี ีคุณสมบตั ิ
ความแข็ง ความเหนยี ว และความยืดหยนุ่ มาอยา่ งละ ๔ ชนดิ

วสั ดุทมี่ คี วามแขง็
๑. ...................................................ทามาจาก..........................................................
๒. ...................................................ทามาจาก..........................................................
๓. ...................................................ทามาจาก..........................................................
๔. ...................................................ทามาจาก..........................................................

วสั ดุทม่ี ีความเหนียว
๑. ...................................................ทามาจาก..........................................................
๒. ...................................................ทามาจาก..........................................................
๓. ...................................................ทามาจาก..........................................................
๔. ...................................................ทามาจาก..........................................................

วัสดทุ ่ีมคี วามยดื หย่นุ
๑. ...................................................ทามาจาก..........................................................
๒. ...................................................ทามาจาก..........................................................
๓. ...................................................ทามาจาก..........................................................
๔. ...................................................ทามาจาก..........................................................

ชื่อ ....................................................นามสกลุ ..................................ชน้ั ...........ีเลขท่ี.............

ชดุ ท่ี ๒ สมบัติของวัสดุ

๔๑
ชุดกจิ กรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ช้นั ประถมศกึ ษาปที ่ี ๓

บัตรกจิ กรรมท่ี ๖
สมบตั ิ
ของวสั ดุ

คาชแี้ จง ใหน้ กั เรยี นเลอื กคาท่ีกาหนดให้ เขยี นตอบลงในชอ่ งวา่ ง
ให้มคี วามสัมพันธ์กนั

กระดาษ ฟองน้า แกว้ ยาง เสื้อคลุมขนสตั ว์
ถุงพลาสตกิ ไม้ ผา้ อลมู เิ นียม โฟม

๑. มผี วิ มนั วาว มนี า้ หนกั เบา และไมเ่ ปน็ สนิม นาไฟฟ้า
๒. โปรง่ ใส ผิวเรียบ ทนตอ่ รอยขดู ขีด แต่แตกหักไดง้ า่ ย
๓. มลี ักษณะไม่เป็นสนิม มักใชท้ าทอ่ี ยู่อาศยั เฟอร์นเิ จอร์

และของใช้ต่างๆ
๔. มที ้ังเส้นใยธรรมชาติและเส้นใยสงั เคราะห์ นิยมนามาทา

เครอ่ื งน่งุ หม่
๕. มีนา้ หนักเบา กันนา้ ได้ ไมน่ าความร้อนและไฟฟ้า
๖. เปน็ วัสดุสงั เคราะหท์ ีก่ ่อใหเ้ กิดขยะ เม่อื เผาไหม้ เกดิ แก๊สพิษ
๗. ทาจากยางของต้นยางพารา มคี วามยืดหยุ่นดี
๘. นยิ มทาเครื่องนุ่งห่มเพอื่ เพิ่มความอบอุน่ แกร่ ่างกาย

ทาจากขนสัตว์
๙. เม่อื บบี แล้วปลอ่ ยจะพองกลับคืนสสู่ ภาพเดิม
๑๐. ทามาจากไม้ ผา่ นกระบวนการย่อยทางเคมีทาใหเ้ ส้นใย

ของเนอ้ื ไมก้ ลายเป็นเย่อื แลว้ นามารีดเปน็ แผ่น

ชื่อ ....................................................นามสกุล..................................ชั้น...........ีเลขท.ี่ ............
ชดุ ที่ ๒ สมบัตขิ องวสั ดุ

๔๒
ชดุ กจิ กรรมการเรียนรวู้ ิทยาศาสตร์ ชั้นประถมศกึ ษาปที ่ี ๓

ขั้นที่ ๖
ข้ันประเมินผล

บตั รคาสั่งที่ ๖

ใหน้ กั เรยี นทาแบบทดสอบหลงั เรียน
ตามบัตรแบบทดสอบหลงั เรียน
จานวน ๑๐ ข้อ ใช้เวลา ๑๐ นาที

ชดุ ที่ ๒ สมบัติของวสั ดุ